Ödevler

Slavyanka Dimova
Vera Angelovska
Marina Vasiç-Stefanovska
DOKUZ YILLIK LKÖRETM
IV. SINIFLARI ÇN
MÜZK ETM
Hazrlayan:
Slavyanka Dimova
Vera Angelovska
Marina Vasiç-Stefanovska
Yapmc:
Slavyanka Dimova
Vera Angelovska
Marina Vasiç-Stefanovska
lustrasyon:
Slavyanka Dimova
Vera Angelovska
Marina Vasiç-Stefanovska
Düzenleyen:
Doç. D-r Stefaniya Lekova
M-r Lençe Nasova
Pavlinka Velyanovska
Lektör:
Tatyana Nankova
Makedonca’dan Türkçe’ye çeviri:
Cengiz brahim
Dil redaksiyonu:
Prof. D-r. Oktay Ahmed
Lektör:
Soraya ain
Bilgisayar tasarm:
Vesana Goryanska-Krjeva
Yaync: Makedonya Cumhuriyeti Eitim ve bilim bakanl
Bask: Dooel Grak merkezi - Üsküp
Tiraj: 600
Makedonya Cumhuriyeti Eitim ve bilim bakanl’nn 19.06.2009 tarihli 10-1585/1 sayl
kararyla bu ktabn kullanlmasna izin verilmitir.
CIP - “.
!” , "#$% &, '
'( IV !! / ' ") &, "
#, *. - : '
+ '!, 2009. - 51 . : . ; 30 +( : . [81]
ISBN 978-608-4575-63-4
373.3.016:78(075.2)=163.3
COBISS.MK-ID 79226634
Sevgili örenciler,
Müzik, özellikle genç nesiller arasnda ortak bir dünya dili
haline gelen tek iletiim kurma
yolu olarak benimsenmitir. Kültür
farkllklarn, kültürel benzerlikleri, salkl bir yaam kültürünün
gelitirilmesini bile müzik sayesinde sezebilirsiniz.
Müzik derin duygular etkileyerek, insann ruh gdas olarak
farkl kültürler arasnda balarn
en iyi ve en salkl bir ekilde gerçeklemesini salar.
Müzik ile her geçirilen zaman hoça geçirilmi bir zamandr.
Müzik, uyum, sayg, scaklk, ak
ve sevgi duygularnn tek ilac olarak saylmaktadr.
Hayrl çalmalar
Yazarlardan
Uur Böcei
(kulaktan)
Söz-Müzik: S.Dimova
Tatl küçük uur böcei, Çiçek üstüne konmu, Uzun uçutan yorulmu,
Yorularak dur diyor, Benim yolum uzundur.
Dolu çiçekler, En güzel bahçelerde,
Orada hüküm sürenler, Güzel Uur böcekler,
zrlt
Tatl küçük uur böcei.
Yorgundur bu uçu, Bu dünyaya kadar uçu, uçu, uçu.
Ödevler:
1. arknn konusuna göre tempoyu tespit et.
2. Doru ark söyleme duruunu ve doru ritimi kullan.
zrlt
Doru ark Söylemek
Anmsayalm:
Doru ark söylemenin iki önemli unsuru vardr: doru vücut duruu ve
doru soluk alma.
Doru vücut duruu, aslnda örencinin ayakta durarak ya da oturarak ark
söylemesi srasndaki vücudun düzgün duruu anlamna gelir..
- Vücut duruu düzgün olmal,;
- Omuzlar doal ekilde serbest olmal,
- Kollar aaya doru vücuda yapk olmal,
- Ayaklar serbest doal pozisyonda olmal,
- Boyun doal dik durumda olmal,
- Ba dik tutulmal,
- Yüz ifadesi doal olmal.
Doru soluk alma:
Doru soluk almayla ses rengi daha temiz, oturakl, yanlsz ve net diksiyonla
söylemek demektir.
Doru soluk almak için kullanlan ilemler:
- Diyafragma yardm ile soluk alma,
- Omuzlar kaldrmadan eit hzda soluk alma,
- Soluk alma burun yardm ile, soluk verme ise az yardm ile yaplr.
5
Ses Geliimi çin Yaplmas
Gereken Melodi Altrmalar
Doru ark söyleme duruu ve doru soluk almann yansra, ark söyleme
hazrl için belirli melodi altrmalar yaplmaldr.
1.
na na na na
na
na na na na
na
2.
3.
na na na na na na
na
4.
na na na na
na na na na
na
5.
na na na na
na
Ödev:
1. Altrmalar söylerken, doru vücut hareketlerine ve soluk almaya özen
göster.
6
M ve SOL Notalarn Kullanm
Müzik Evi - Porte
Anmsayalm:
arklar ya da ona benzer bestelerin melodilerini, yazlabilen ya da hafzamzda
kalan temel melodiden ayrt edebiliriz. Melodinin yazlmas için, müzik evindeki –
porte ve içinde yaayan konuklar – notalar kullanlr.
Her notann portede yazl yerileri vardr. Onlar doru yerlerine koyan
keman anahtardr. Bu anahtara sol anahtar da denilir.
• Sol ve Mi ilk örendiimiz notalardr.
• Sol notas portenin ikinci çizgisinde yazlr.
• Mi notas ise portenin birinci çizgisinde yazlmaktadr.
Sol
Mi
Unutma!
- Duyduumuz sesler, nota iaretleri yardmyla porte üzerinde yazlrlar.
- Portenin banda keman anahtar – sol anahtar yazlr.
- Bu iaret notalarn portede yerleri ve isimlerini belirtir.
7
BLOK FLÜT
Blok ?üt ü?emeli bir çalgdr. Genellikle aaçtan yaplr. Fakat son zamanlarda
plastikten de yaplmaktadr. Nefesli çalg grubuna düer. Tek, iki ya da üç bölüme
ayrlabilenleri vardr. Yukardaki bölüm, daha dorusu ü?enilen bölümün borusu
daha geni alt ksmna doru ise boru daha dardr. Blok ?ütün ön ksmnda toplam
yedi delik ve arka ksmnda bir delii vardr.
Blok ütte ses nasl meydana gelir?
Bu çalgda sesin meydana gelmesi için azlk denilen bölüme ü?enerek
ses çkarlr. yi bir sesin meydana gelmesi için haf ve sürekli ü?emek gerekir
(bilhassa alçak seslerde). Parmaklarn yardmyla delikleri açp kapamakla farkl
yüksekliklerde sesler elde edilir. Burada en büyük rölü iki elin parmaklar oynar.
Sol elin parmaklar yukardaki delikleri kapar, sa elin parmaklar ise aadaki
delikleri kapamaktadr. Parmaklarn sralanmas çok önemlidir.
Haydi parmak sralanmasn örenelim!
Sol elin baparma ?ütün arka deliini, iaret parma birinci delii, orta
parmak yukardan ikinci delii ve yüzük parma üçüncü delii kapar.
Sa elimizin baparma, borunun alt ksmn hem kapamak için hem de
?ütü tutmak için kullanlr. Sa elin iaret parma dördüncü delii, orta parmak
beinci delii, yüzük parmak altnc ve küçük parmak son iki küçük delikçikleri
kapamaktadr.
8
SOL EL
Baparmak
aret parma
Orta parmak
Yüzük parma
SA EL
Küçük parmak
Yüzük parma
Orta parmak
aret parma
Haydi seslerin nasl çktn örenelim!
• Flütün ön bölümündeki yedi delii ve arka ksmda bulunan tek delii
kapatp azla ü?ersen, DO sesi çkacaktr.
• Sa elin küçük parman kaldrrsan, RE sesi elde edilir.
• Sa elin yüzük parman kaldrlrsan, o zaman Mi sesi çkar.
• Sa elin orta parma kalkarsa, FA sesi çkacaktr.
• Sa elin iaret parman delikten çekersen, SOL sesi iitilecektir..
• Sol elin yüzük parman delikten çekersen, LA sesi elde edilir.
Öneri:
Flütü çalarken ark söyleme kurallarn kullanmay umutma. Doru duru ve
doru soluk alma tekniklerini ihmal etme.
9
Nota ve Sus aretleri
Müzik evine farkl konuklar – notalar geliyor.
Notalar ksa ya da uzun süreli olabilirler.
Nota öyle oluabilir:
içi dolu
nota ba
ya da
içi bo nota
ba
ve
nota
çizgisi
Yazl öyledir:
nota çizgisi
ve
dolu nota ba
nota çizgisi
ve
bo nota ba
Müzik evinde notalar ark söyler ve çalg çalar, ama yorulunca susarlar.
Tekerlemelerde ve arklarda susulan yerler vardr. Bu durumlarda sus iareti
kullanlr.
Susulan yerlerin uzunluklar - süreleri farkldr.
öyle yazlrlar:
10
Dörtlük Sus areti
Verilen tekerlemede her hece ayn sürede – uzunlukta deildir. Uzunluklar
– süreleri nota yardmyla iaretlendiririz. Böyle iaretlendirmeyle tekerlemenin
ritmini belirlemi oluruz.
Renkli Çiçek
Bir renkli çiçek, Ovada filizlenmi,
S en onu koparacak msn? Düün ve ba na söyle .
Tekerlemede hecelerin çou heceleri nota iaretleri ile iaretlendirdik. Bunlara
dörtlük nota denir.
- dörtlük nota
bir vuru sürer
Yazl öyledir:
nota çizgisi
ve
nota ba (içi dolu)
Unutma!
J- 1 vuru
- Dörtlük nota bir vuru sürer.
11
Dörtlük Sus areti
Baz oyunlarda ve tekerlemelerde tam ritimi tutturmak için söyler, bazen de
susarz.
Hey
sen
bak ba -
na
Se -
lâm
ver ba -
na
Sesli söylenen heceleri nota iaretleriyle, susulan yerleri ise sus iaretleriyle
iaret ederiz. Böyle bir ekilde terkerlemenin ritmi oluur.
- dörtlük sus iareti
bir vuru sürer
Tekerleme - Sra Atlatma
hey sen bak b a - na se - lâ m ve r ba - na
Vane, Miryana, bütün çocuklar.
Zpla, zpla, zplyoruz, oyun oynuyoruz.
Vane, Mirjana, site de~iwa.
Skok, skok, skokame, igra igrame.
ark - Sra Atlatma
hey sen bak ba - na se - lâ m ve r ba - na
Vane, Miryana, bütün çocuklar.
Zpla, zpla, zplyoruz, oyun oynuyoruz.
Unutma!
- Dörtlük sus iareti bir vuru sürer.
12
Vane, Mirjana, site de~iwa.
Skok, skok, skokame, igra igrame.
kilik Nota
Her arknn bir melodisi vardr. Melodi ise deiik nota yüksekliklerinden
ve uzunluklarndan – sürelerden oluur. Tonlarn yazlmas için, dörtlük notaya artk
ikilik nota da katlacaktr.
- ikilik nota
iki vuru sürer
kilik nota öyle yazlr:
nota çizgisi
ve
içi bo nota ba
kilik nota, dörtlük notadan iki kez daha uzun sürelidir.
ya da
1 vuru + 1 vuru = 2 vuru
J – – – 2 vuru
Unutma!
- kilik nota iki vuru sürer.
13
kilik Sus areti
Baz oyunlarda ve tekerlemelerde söylenen ve susulan bölümler vardr.
Susulan yerlerin bazlar daha ksa, bazlar daha uzundur.
Hey
sen
bak ba -
na
Se -
lâm
ver ba -
na
Daha uzun susulan yere ikilik sus iareti denir.
ikilik sus iareti
iki vuru
Tekerlemelerin ritminde ikilik sus iareti öyle yazlr.
arklar ve melodi altrmalarnda ikilik sus iareti portenin üçüncü çizgisinin
üzerinde yazlr:
Unutma!
- kilik sus iareti iki vuru sürer.
14
kilik Sus aretin Örneklerde
Kullanlmas
Tekerleme – Sra Atlatma
hey sen bak ba - na se - lâ m ve r ba - na
Vane, Miryana, bütün çocuklar. Zpla, zpla, zplyoruz, oyun oynuyoruz.
Vane, Mirjana, site de~iwa. Skok, skok, skokame, igra igrame.
ark - Sra Atlatma
hey se n ba k ba - na
se - lâ m ve r ba - na
Vane, Miryana, bütün çocuklar.
Zpla, zpla, zplyoruz, oyun oynuyoruz.
Vane, Mirjana, site de~iwa.
Skok, skok, skokame, igra igrame.
15
LA Notas
Anmsayalm:
sol
mi
Ringe Ringe Dönelim arksnn sözlerini bilmeyen yok galiba. Sözleri
okuyarak, masanzn üzerine kalemle ritim tutun.
Rin -ge
rin -ge
dö - ne
lim - mi Pa - a
Bir e -
lin - de
çi - ko -
la - ta ver - se
de - de
bir ta -
gel - se
ba - ri
d - na bak -
Bu sözlerin melodisini söyleyebiliriz ve melodiyi yazabiliriz. Bize bu konuda
önceden örendiimiz SOL ve M notalar yardm edecektir. Arada, konuk olarak
bize gelen LA notas da yardm etmek istiyor. LA notasnn portedeki yeri ikinci
aralktadr:
La
16
SOL ve M Notalarnn Kullanlmas
„Ringe Ringe Dönelim”
R i n- g e r i n - g e d ö - n e - lim mi, P a- a de- de gel- se ba- r i
B i r e - l i n - d e ç i - k o - l a- ta, ver- se bir ta- d- na bak- sak
„Ringe Ringe Dönelim” arksnn Nota Yazs
Unutma!
- LA notas portenin ikinci aralnda yazlr.
Ödevler:
1. El ele tutulup oyunu oynayn. ark söylerken, yukardaki resimlerde
olduu gibi, LA notas srasnda ellerinizi yukar kaldrn.
2. „Ringe Ringe Dönelim” arksnn notalarn adlandrn.
17
Giuseppe Verdi
„ida“ Operasndan
Zafer Mar
Giuseppe Verdi (1813 – 1901) ünlü talyan bestecisidir.
Operalarn besteciliinde en büyük pay vardr. Tannm
operalarnn melodisi çok ilginç olduundan dolay dinleyicilerin
ilgisini çekmitir. Bilinen ve dillerden dümeyen operalar
bugün dahi dinleniliyor. Birçok opera yazmtr: „La raviata”,
„Rigoletto”, „Nabucco”, „ida” vb.
„Zafer Mar”, „Aida” operasnn çok sevilen bir melodisidir.
Trompet metal ü?emeli çalglar grubuna düer. Borunun ekli büküktür
ve bata borunun genilii daha dar ve gittikçe çap sonlara doru geniler. Ses,
ü?emekle meydana gelmektedir ve pistonlara sa elin parmaklar ile basarak sesler
deitirilir. Farkl orkestrelerde solo çalg olarak kullanlmaktadr.
Törenli sesi olan trompet, mar karakterini ve özelliini zenginletiren
moti?eri de çok iyi çalmaktadr. Öyle ki, törenli mara mar karakterini ve dier
özeliklerini baarl bir ekilde vermektedir.
Ödevler:
1. Temel melodiyi çalan çalgnn ad nedir?
2. Eseri dinlerken mar hareketleri yaparak melodiye elik et.
18
SOL, M ve LA Notalarnn Melodi
Altrmalarda Kulanm
Altrma no. 1
Altrma no. 2
Altrma no. 3
19
Sonbahar
(kulaktan)
S. Gaydov
Siyah buluttan, Yamur yayor,
Sonbahar arksn, Hafçe söylüyor.
Soldu otlar, soldu çiçekler,
Bize artk sonbahar geldi.
Svenaa trevi, svena cve}e,
Esenta stasa i kaj nas ve}e.
Ödevler:
1. arky melodik ve ritmik bakmndan doru söylemeye çal.
2. arknn konusuyla ilgili duygularn resim çizerek ifade et.
20
Tempo
Müzik besteleri farkl hzllklarda söylenir ve çalnabilinir. Bazen yava
bazen ise hzl olabilir.
Müziin hzllna tempo denir. Müziin karakterine göre tempo belirlenir.
arknn hangi tempoda olaca, portenin banda yazl olarak belirtilir.
yava
hzl
Uurböcei
hzl
Tatl küçük uurböcei, çiçek üstüne konmu,
Uzun uçutan yorulmu, yorgun argn dur diyor. Yol yine benimdir.
Renkli Çiçek
yava
Bir renkli çiçek ovada filizlenmi
Sen onu koparacak msn? Düün ve bana söyle.
Ödev:
1. Saymay verilen tempoda söyleyin.
21
RE notas
Anmsayalm:
mi
sol
la
Müzik evine yeni nota geliyor. Onu herkes RE diye adlandrr. Portede birinci
çizginin altnda yazlr.
re
Unutma!
- RE notas portenin birinci çizgisinin altnda yazlmaktadr.
22
DO Notas
Anmsayalm:
re
mi
sol
la
Müzik evinin elencesine ve arkadalarna yeni bir nota daha katlacaktr.
Onun ad DO notasdr. Ama yeterli sandalyeler olmad için yedek bir sandalye
getirilecektir.
Alçak DO notas, müzik evinin (portenin) birinci yardmc çizgisinde
yazlr.
do
Unutma!
- DO notas portenin birinci yardmc çizgisinde yazlr.
23
FA Notas
Anmsayalm:
do
re
mi
sol
la
Müzik evinde sabrszlkla yeni nota bekleniyor. Onu nereye yerletirelim?
Müzik evinde onun yeri birinci aralktadr. FA notas müzik evinin kapsn çalyor.
Yeni ark balasn.
fa
Unutma!
- FA notas portenin birinci aralnda yazlr.
24
Aleksandar Cambazov
Aleksandar Cambazov ünlü Makedon bestecisidir. 1936
ylnda, Voyvodina’nn Stapar köyünde domutur. Aleksandar
Cambazov,„Zlatno Slaveyçe” („Altn Bülbül”) çocuk festivalinin kurucusudur.
Makedonya Radyo Televizyonu dahilinde kurulan Revü
ve Dans Orkestralar’nn yönetmeni olarak 37 yl boyunca etkin olarak çalmtr.
Çocuk arklar, tiyatro müzik eserleri, televizyon dizileri, solo arklar, oda ve senfoni müzikleri bestelemitir.
Yurt içi ve yurt dnda çok sayda ödül kazanmtr. Bu ödüller arasnda,
„11 Ekim”, ve „13 Kasm”, ödülleri de bulunmaktadr. Bugün hâlâ „Zlatno Slaveyçe” çocuk festivali ile ilgilenmektedir. Bu festival her yl Üsküp’te yaplmakta ve
Avrupa’da ikinci en eski festivaldir.
Biliyor muydunuz?
Aleksandar Cambazov yaratmak, yardm etmek ve hatr saylr eserler
brakmak için yaamaktadr.
UNICEF’in (Birlemi Milletler Çocuklara Yardm Fonu’nun) insanlk ödülünü
kazanmtr.
Dinleme önerileri:
“Zlatno Slaveyçe” ve dier çocuk festivallerinden arklar.
25
Önemli Kültür Mekânlar
Müzik gösterileri, günlük kültür olaylarnn bir parçasdr. Her gün sanatsal
elence müzii ve klasik müzik konserleri düzenlenmektedir. Müzik gösterileri u
salonlarda düzenlenir: „Üniversal Salonu”, „Makedon Halk Tiyatrosu” (MNT),
„Üsküp Kent Müzesi” vb.
Üniversal Salonu
MHT
Üsküp Kent Müzesi
26
RE Notas ile Altrmalar
Aç Kapy
Ben küçücük misafirim, Benim adm RE notas,
Tak tük açn Size ark söyleyeceim
Herkez ark söyleyecek, enlik olacak
La, la, la, la, la, en olacaz.
Site }e si peeme, veseli }e bideme,
la, la la, la, la, veseli }e bideme.
Ödevler:
1. Notalar ve metin eliinde arky söylemeye çal.
2. Blok ?üt çalgsn kullanarak arky çalmaya dene.
27
DO Notasnn arklarda Kullanlmas
Elence
sol m i do do mi re do mi ge l ge l bi- z e im- di ge l.
Elence yapacaz,
Arkadal kutlayacaz.
Veselba }e pravime
i dru`ba }e si slavime.
Doum Günü
Mare’nin doum gü nü va r, Simo ç iç e k ge tir e c e k,
Ç içek küçük çiç e kle r, Sa r sa r ç iç e kle r.
Veselba }e pravime
i dru`ba }e si slavime.
Ödev:
Elence yapacaz,
Arkadal kutlayacaz.
Dada toplam o, dün gittii yerden,
Bulduu orta yerde, küçük deirmen etrafnda,
Kutlu doum günün Mare, ite sana çiçekler,
Çok çiçek getirdim, senin snf arkadalarndan.
1. Örnekleri blok ?ütle çalarak, ark söylemeyi de.
28
FA Notasnn arklarda Kullanlmas
Nerdesiniz Çocuklar
S. Dimova
G eliyorum , geliyor um, Ye time ye siz le r i ç oc ukla r.
ark, oyun var mdr ? a r k söyle me k istiyor um.
ark oyun var mdr ? Oyun oyna ma k istiyor um.
Geliyorum, geliyorum,
Yetimeye sizleri çocuklar.
ark oyun var mdr?
ark söylemek istiyorum.
ark oyun var mdr?
Oyun oynamak istiyorum.
Mutlu olalm çocuklar, çocuklar,
arkmz inlesin, oraya uzaklara.
itilsin, ark söylensin,
Dünyamz bir bütün olsun.
Odam, odam jas da stignam, kade ste de~iwa?
Dali ima pesna, igra?
Sakam jas da zapeam.
Dali ima pesna igra?
Sakam jas da zaigram.
Sre}ni da sme nie site de~iwa, de~iwa,
pesna na{a neka e~i, tamu vo dale~ina.
Da se ~ue, da se pee,
cel svet da e celina.
Ödev:
1. arky söyle ve blok ?ütle çalmay dene.
29
Örenilen Tüm Notalarn
arklarda Kullanm
Tavanck
(kulaktan)
V. Nikolovski
Tr a p a, trupa, uzak diyardan ge liyor um,
a k duydum , diyorum ki gidiyor um gör me ye .
Po pat sretnav trevki mladi, eve dve-tri skinav,
i od srce zapeav ,,luta zima mina¬¬
Yolda gördüm çimenleri, iki üç tane kopardm,
Kalpten ark söyledim, kzgn k geçti.
Hadi Milka Kaçalm
(kulaktan)
halk türküsü
Hadi Milka kaçalm,
B izim Maleova soka kla r na ,
Bizim Maleova köyümüzü, üç
taraftan güne str,
Üç taraftan güne str, dört
taraftan ay ,
Milka güzel kzm.
Milka güzel kzm.
V na{e selo Male{evo od tri strani sonce gree.
Od tri strani sonce gree od ~etvrta mese~ina
Milkano.........
30
Nüans
Bestelerin gerçekletirilmesi ya da bestelerin baz bölümleri, farkl kuvvetle
çalnabilir. Müziin kuvettine nüans denir. Nüans iaretleri portenin altnda yazlr.
Bestelerin baz bölümlerini haf - p (pianissimo), baz bölümlerini ise kuvvetli
- f (forte) çalyoruz. Nüans deiiklikleri bizim duygularmza, melodinin konusuna
ve bestecinin yaratt melodiye baldr.
Davulcuk
f (kuvvetli)
Ram, tam, tam, ram, tam, tam, çam-pan-lar da ça-lar
-te ço-mak-lar zil-ler ve bir da-i -re
Kalkn çocuklar, h erk es o p a, o p a,
Orke stra kuruyo ru z, d ert o l m as n d i y e.
ap, ap Kuklack
p (haf)
ap ap kuklack, Güzel benim kzmsn.
Ne kadar güz el s i n , s en b en i m p eri m s i n .
Enta ri dikt i m , i p ek t en d i r g ü zel .
Ödevler:
1. Birinci örnei davul elinde ve ayakla ritim tutarak, f - kuvvetli - çal ve
söyle.
2. kinci örnei, p - haf söyle.
31
Nüans Elemanlarn Kullanarak
ark Söylemek
Davulcuk
R am , tam, ta m, da vulc uk ç a la r,
K alkn çocukla r, he r ke s opa , opa .
Aln çomaklar, zil ve daireyi,
Orkestra kuralm, dert olmasn diye.
Zemete stap~iwa, ~ineli i dajre,
orkestar pravime za da nema gajle.
ap, ap Kuklack
ap, ap kukla c k, be nim güz e l ka r de im,
N e kadar tatlsn, se nsin be nim pe r im,
ap, ap kuklack, benim güzel kardeim,
Bin renkte entari diktim sana.
[ep, {ep kukli~ke, moja mila sestri~ke,
fustan~e ti skroiv vo iljada boi.
Ödevler:
1. arklar nota yardmyla söyleyin.
2. arklarn sözlerini doru söyleyerek nüans elemanlarn kullan.
32
Wolfgang Amadeus Mozart
ürk Mar
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), dünyann en
ünlü bestecilerinden biridir. 18. y.y.’da Avusturya’nn Salzburg
kentinde domutur. Sadece 35 yl yaamtr. Eserleri çok
deiik ve renklidir. Semfoniler, operalar, konserler, sonat,
piyano ve keman için eserler bestelemitir.
„Çocuk dehas” olarak adlandrlmtr. Daha küçük
yalarda besteler yazp Avrupa’nn her yerinde konserler
vermitir. Bu konserler ona büyük ün kazandrmtr. Babas
Leopold Mozart’a keman ve piyano çalmay öretmitir.
Büyük bir sanatç, atlgan ve çalmaya kar çok istekliymi.
Türk Mar, piyano için bestelenen 11 numaral sonatn üçüncü
bölümüdür. Bu eser en iyi beste teknikleriyle, daha dorusu büyük ustalkla
yaratlmtr.
Görkemli, haf ve mar karakterli bir bestedir.
Ödevler:
1. Bestenin melodisini tanyabildin mi?
2. Müzik eserinin temposunu adlandr.
3. Dinlediin eser sana nasl duygular uyandrd?
33
Nota Kullanarak ark
söyleme ve Çalg Çalma
Atla
H e y, se n ba k, ba na ,
Seni kim atlatt.
2. Vane, Mariya,
3. Hop, hop atlarz,
Tüm çocuklar.
Oyun oynarz.
3. Skok, skok, skokame
2. Vane, Mirjana
Igra, igrame.
Site de~iwa.
Hadi Çalg Çalalm!
Blok ?üt
ve ziller
çomaklar
Blok ?üt
ve ziller
çomaklar
34
if
Sözlerin birleiminden tümcelerin olutuunu biliyoruz. Motierin
birleiminden ise müzik bütünlükleri (müzik tümceleri) olumaktadr.
Sözlerden oluan motier
k
K,
souk
buzu
k,
kar
kim
Sever.
K, k souk k kar, buzu kim sever.
K,
K,
souk
k,
kar
buzu
kim
sever.
Nota ve sözlerden oluan motier.
K,
Kar
k,
buzu
souk
kim
k,
sever.
Unutma!
- Motif, müziin en küçük parçasdr.
Ödev:
1. Moti?eri doru dizerek, verilen sözlü melodiyi doru söylemeye çal.
35
Genç Sanatçlar
Siz, çok arklar söylemi ve her türlü müzik dinlemisinizdir. Her
arkda mutlaka söleri de söylemisiniz. Böylece arknn konusunu daha kolay
anlayabilmisinizdir.
Besteciler kendi yarattklar ak sözlerini hikâyelerden, efsanelerden ilham
alarak bestelemilerdir.
Belki de beste yapmay denemelisiniz.
Verilen melodiye u sözleri bestelemeyi deneyin.
ark söylüyorum, çalg çalyorum, besteliyorum,
Mozart’n taklidini yapyorum.
Besteci olacak mym?
Bütün dünyay görmek istiyorum.
Melodiyi bir çalgnn yardmyla çalabilirsin.
Öneri:
Kendi isteine göre, ark sözleri yazmay dene.
Ödevler:
1. Verilen sözlere göre melodiyi söyle.
2. Melodiyi blok ?ütle çalmay dene.
36
K Baba
(kulaktan)
G. Smokvarski
K baba, k baba,
B ugün bize de geldi. Tor ba dolusu he diye le r,
B alon la r iste diin ka da r.
K ukla , topla r, a yla r,
Ç o c u k lara hediye.
K baba, k baba,
Bugün bize de geldi.
Dedo Mraz, dedo Mraz,
denes dojde i kaj nas
Ödevler:
1. Melodi ve sözlere göre arknn karakterini tespit et.
2. Senin duygularn arkya yanst.
37
Örenilen Tüm Notalarn
arklarda Kullanm
lk Kayak
(nota kullanarak)
B enim de k z a m va r, O be nim, ye ni,
Tahta ve çivilerle, Usta abim yapt.
te acele geliyorum,
Bir kez kayaym.
Göreceksiniz benim,
Nasl uçtuumu siz.
Ete itam brzam,
da se spu{tam edna{.
]e vidite sega,
kako letam vedna{.
Kedi
(nota kullanarak)
ark söyle , ke dim mya v,
O ynar, z pla r e n, e n.
Peyniri görünce,
[tom }e vidi sirence,
Byklarn yallyor.
toj si mazi musta~e.
Onu görünce ben,
Koga }e go vidam jas,
Sevinerek atlar zplarm.
skokam peam na cel glas.
Ödev:
1. Blok ?üt yardmyla arklar çal ve söyle.
38
Pyotr lyiç Çaykovski
„Fndkkran“ Balesinden
Çin Dans
„Fndkkran“ balesi, “Fndkkran ve Fareler Kral” hikâyesinden
esinlenmitir. Bu hikâye, Hoffmann’n „Serapion’un kardeleri“ adl hikâye
derlemesinde yer almaktadr.
Küçük Klara’ya daysndan ylbanda en güzel oyuncak olarak hediye edilen
ey, Fndkkran bebeidir. Kzn çok yaramaz olan kardei Fndkkran’n kryor.
Klara kuklay yata yanndaki kuklalar kutusuna koyuyor.
Ylba gecesinde herkes uyuyor. Klara yatandan kalkp krk Fndkkran’
iyilemi mi diye kontrol ediyor. Çok sklm bir halde Fndkkran’ yata üzerinde
duruyor. Aniden çok garip bir eyler oluyor. Her taraftan fare askerler, aralarnda
sava ederek geliyorlar. Onlar Fndkkran’a saldrrken, anszn Fndkkran çok
güzel bir prense dönüüyor. Klara’y elinden tutup büyülü saraya götürüyor. Sarayda
prensin arkada olan bir peri hüküm sürüyor.
Peri, dier perileri de toplayp sarayda görkemli bir gece düzenliyor. Periler
ve çiçekler sarayda dans ediyorlar. Klara ve kuklas çok güzel müzik eliinde Arap,
Rus ve Çin danslarn izleyerek mutluluklarn paylayorlar.
Büyülü sesler, saatin zilini çaldryor. Klara rüyadan uyanr ve kendisini
Fndkkran’ ile beraber evlerinin salonundaki ylba aacnn altnda bulur. Klara
o an, tüm yaadklarnn sadece bir rüya olduunu anlyor.
Ödevler:
1. Dansn karakterini tespit et.
2. Dinlediin müzikte hisettiin duygular kendi ritmik hareketlerinle ifade et.
39
K Baba
( kulaktan)
G. Smokvarski
K ar yayor, her ye r be ya z , Gülünç k, k ba ba ,
Tenceresi banda , Bibe r i de bur nunda ,
S üpürgesi elinde , Kn ka r te miz le r.
Çocuklar onu yaptlar,
Bana al, apka taktlar,
Tenceresi banda,
Biberi de burnunda,
Süpürgesi elinde,
Kn kar temizler.
Decata go pravele,
{al i kapa stavile.
Tenxere na glava,
piperka vo nose,
metla v raka ima,
sneg }e ~isti v zima.
Ödevler:
1. yi diksiyonla arknn sözlerini okumaya çal.
2. Yaratc ol ve kendi isteine göre bir K Baba yap.
40
Tekrarlama areti
Eer arklarn baz bölümlerini tekrarlamak gerekiyorsa, onlar yeniden
yazmamza gerek yoktur. Bunu uygulamak için tekrarlama iaretleri kullanlr.
Ritmik altrma iki kez söylenir.
arknn iaretlendirilmi yerleri iki kez tekrarlanarak okunulmaldr.
Toplanmlar Bir Araya Gelmiler
halk türküsü
Toplanm lar bir a r a ya , Topla nmla r bir a r a ya ,
T üm örgü ören kz la r, Tüm örgü ör e n kz le r,
D ay, li du , li du, li du du,
D ay, li du , li du, li du du.
Ödevler:
1. Ritmik okuma – parlato altrma hem okunur hem çalg çalnr.
2. Tekrarlama iaretini kullanarak arky oku ve çalg yardmyla çalmay
dene.
41
Kardelen
(nota kullanarak)
S. Gaydov
K üçük karde le nim, Küç ük ve na z ik,
Bamda tayorum,
B eyaz a pka gülünç ,
Entarim var, yeil olacam
Güzel ilkbaharm görmek istiyorum.
Fustan~e si imam zeleno }e bidam,
proletta mila sakam da ja vidam.
Ödevler:
1. arkda nota uzunluklarn ve sürelerini belli et.
2. Notalar yükseklik ve süre bakmndan doru okumaya çal.
42
Prima Volta ve Seconda Volta
arkda tekrarlanan yerlerin sonlar farkl ise o zaman prima volta (ilk kez)
ve seconda volta (ikinci kez) iaretlerini kullanmaktayz.
Tekrarlama iareti olan bölümler
tekrarlanrken prima volta (birinci dolap) atlatlarak,
seconda
voltaya geçilir.
Çuçul nekleri Otlatyor
(kulaktan)
halk türküsü
Çuçul inekleri otlatyor, le, le,
Çuçul inekleri otlatyor,
B istriça nehr i kysnda .
Ödevler:
1. Prima ve seconda volta iaretlerini takip et.
2. arky prima volta ve seconda voltay kullanarak söyle.
43
Örendiimiz Tüm Notalar
Anmsayalm
DO
RE
M
FA
SOL
Doum Günü
Törensel
Bugün güzel gün, Güzel gün, güzel gün,
Bugün senin doum günün. Doum günün, doum günün,
Salkl ol, büyük büyüyesin,
Salkl ol, büyük büyüyesin.
44
LA
Todor Skalovski
Stanko Kedi
Todor Skalovski, Makedon bestecisidir. Büyük istekle
beste, koro ve orkestra yönetmeni olarak çalm, Makedonya
Cumhuriyeti’nde müzik organizasyonlar düzenlemitir.
Kalkandelen doumlu olan Skalovski, 1909-2004 yllar
arasnda yaamtr. Ailesi milli müzie çok dükünmü. Bu
yüzden ailesinin her ferdi bu müziin yaatlmas için emek
vermitir. Velileri halk müzii türkülerini baarl bir ekide
söylermi. Bu etken, besteciyi epeyce etkilemitir. ve Skalovski
halk müzii moti?erini kendi eserlerinde de kullanmaya
balamtr.
Skalovski’nin eserleri vokal, enstrümental ve vokal-enstrümentallerden
olumaktadr. Baz eserleri en genç dinleyiciler olan çocuklara adanmtr.
Çocuk korosu için bestelemi olduu Stanko Kedi en, hareketli ve büyülü
müzikle ninenin ve kedinin arasnda kouturmacay anlatmaya çalyor.
Ödevler:
1. Nine ve kedinin arasndaki kovalamacay oyun yaratmakla temsil et.
2. Eseri dinlerken, duygularn resim çizerek ifade et.
45
Çocuk Müzik Çalglar Eliinde
Türkü Söyleyelim
Türküde örendiimiz bütün notalar yer almaktadr.
Çocuk müzik çalglarn çalp türkü söyleyelim.
Kokoreç
Va dide , kyd a ç k t k ü çü k k o k o reç.
B an çka rd y ü k s el d i , ark d a s ö y l ed i .
Ge l yine bahar, ge l , Gü n e n l ar y l a s t b i zi .
Bu güzel ark dier devletlerde farkl sözlerle söylenir. Biz bu sözlerle
söyleyeceiz.
Ödevler:
1. Nota ve sözler yardmyla arky söyle.
2. Çocuk müzik çalglar yardmyla (blok ?üt ve ziller), melodi ve ritim
özelliklerini doru çal.
46
Nota Süresini DURAK aretiyle Uzatma
Nota süresi, birkaç çeit ve deiik iaretlerin yardmyla uzatlabilir.
Onlar arasndan nota uzunluunu uzatmak için DURAK iareti kullanlr..
durak iareti
Durak, nota süresini kendi
uzunluundan iki kez uzatr.
Durak böyle yazlr:
Ritmik alitrma:
lodik altrma:
Ödevler:
1. Durak iaretini kullanarak altrmalar oku.
2. Durak iaretini kullanarak ark ve çalg çalmay dene.
47
Dier Etnik Gruplarn Geleneinden
Halk Türküleri
A Lai Minte (Hey, Yüksek Dalar)
(kulaktan)
Ulah halk türküsü
I
Ey yüksek dalar,
Üzerinizden uçabilsem,
Anneme gidebilsem.
II
Ey yüksek dalar,
Büyük vadili,
Anneme gidemiyorum.
III
Keklik olsam,
Kanat takp dalar asam,
Anneme ulasam.
IV
Ey yüksek dalar,
Sevgilimi göreyim,
Anneme varaym.
Ödev:
1. arky ritmik ve melodik açsndan doru söylemeye çal.
48
ark Söyleyelim ve
Çalg Çalalm
„HU, HU, BABA HU“
Arnavut halk türküsü
dayre
çineli
dayre
çineli
Arnavutçadan çeviri:
Hu, hu, baba hu,
At al ve oduna git.
Bekle, bekle geliyor,
At kuyruu zplyor.
Hu, hu bir. Hu, hu iki.
Ödev:
1. Halk türküsünün melodisini kulaktan ören.
2. Türküye çocuk çalglarndan daire ve toplu zillerle elik et.
49
Antonin Dvorjak
„Sloven Dans“
Antonin Dvorjak (1841-1904), en tannm Çek
bestecisidir. 9. y.y.’da domutur. Antonin Dvorjak ve
Bedjih Smetana, Çek milli müzik okulunu kurmulardr.
Bununla müzik kültürünün gelitirilmesi için büyük katkda
bulunmulardr.
Dvorjak’n eserlerinde Çek folklorunun moti?eri çok
kullanlmaktadr. Genelde Halk danslar müzikleri ilgisini
çekerek, bestelerinde kullanmtr.
Orkestre için bestelenen „Sloven Dans“ adl eser, ses zenginlii, güzel
melodi ve dans için bestelenmi bir eserdir.
Öneri:
Müziin ritmini yakalayarak dans etmeye çal.
50
Hava Kay
(nota kullanarak)
G. Smokvarski
Orta
Üfle hafif rüzgarck, Esti rüzgarck,
Ay hay, ay ha y, Bunun sonu yok,
Ay hay, ay ha y, Bunun sonu yok.
Kattan kayk içinde,
Ördecik oturmu,
Ay hay, ay hay,
Bunun sonu yok.
Na liste paj~e,
si sedi v’kaj~e.
Aj, haj, aj, haj,
ova more nema kraj.
Filesi yelkendir,
Aya kürecik,
Ay hay, ay hay,
Bunun sonu yok.
Mre`a mu e edrence,
a no`e veslence.
Aj, haj, aj, haj,
ova more nema kraj.
Ödevler:
1. Orta tempoda sözler ve notalarla arky oku.
2. arknn notalarn blok ?ütte çal.
51
Benim Annem
(kulaktan)
Benim annem, nazik ve güzel,
Gülüler gizliyor,
G ü l ü l e r g i z l i y o r.
Benim annem,
nazik ve güzel,
Kuvvet verir bana,
Kuvvet verir bana.
Mojata majka,
ubava i mila,
mi dava sila,
mi dava sila.
Ödev:
1. arkda tempo ve nüans tespit et.
2. Yaratc ol ve bir 8 Mart kart yap.
52
Pyotr lyiç Çaykovski
„Kuu Gölü“ Balesinden
Napoli arks
Pyotr lyiç Çaykovski (1840-1893), en büyük Rus
bestecisidir. Eserleri arasnda en tannm eseri „Kuu Gölü“
balesidir..
„Serenat“ adl eseri, ses ve çalg için bestelenmitir.
Bestecinin besteledii bu müzikle genelde, genç bir erkein
güzel kza kar olan duygular dile getiriliyor.
Serenat söyleme gelenei talya’da ortaya çkmtr ve
hâlâ söylenilmektedir.
Çaykovski, talya seyahatleri srasnda gençlerin
söyledikleri serenatlara hayran kalmtr. lgisini çeken
bu müzii kendi eserlerinde de kullanmaya balamtrtr.
Bu eserler Napoli ark havasnn temeli olmutur.
Bu konuda ilk denemeleri Çaykovski, piyano
eliinde enstrümental serenatlar olarak bestelemitir.
Daha sonralar, trompet çalgs için
düzenlemeler yaparak büyük orkestray
katm ve böylelikle „Kuu Gölü“ bale
müzii meydana gelmitir.
Ödevler:
1. Eserde iidilen çalgnn ad nedir?
2. Tempo deiikliklerini tespit et ve hareketler kurarak onlar belirt.
53
Nota ile ark Söyler
Çalg Çalarz
Bir, iki, üç
B ir, iki ve ü ç , Ne r e de sin imdi se n?
B ir kzlck iç in, Gömle im yr tld.
„Bir, ki ve Üç“ arks
B ir, iki ve ü ç , Ne r e de sin imdi se n?
B ir kzlck iç in, Gömle im yr tld.
Sürekli kouyor düüyorum,
Çok yanllar yapyorum,
Annem bana kzacak,
Salkl olmadm için.
Vezden tr~am, pa|am,
mnogu gre{ki pravam.
Mama }e me kara,
zo{to ne sum zdrava.
Ödev:
1. arky ritmik çocuk çalglar ile elik ederek söyle.
54
Camille Saint-Saëns
„Aslanlarn Mar“
Camille Saint-Saëns (1835-1892), Fransa’nn ünlü bestecisidir. Onun eserlerinde çalglarn seçimine çok özen gösterilmitir.
Bu çalglar bir olay resimlendirmek için kullanlmtr.
Müzii, dinleyicilerde farkl alglanr.
„Hayvanlar Karnavali“ nde besteci, mizah dolu ve haf
bir ekilde hayvanat bahçesindeki hayvanlarn taklidini yapyor.
Aralarnda aslanlarn sesleri, tavuk ötüleri, kular, l, yaban kedi,
at ve dier hayvanlarn seslerinin taklitleri de yaplmaktadr.
“Aslanlarn Mar”
Hayvanlar, Maskeli Mar için hazrlklar yapmaya balar. Maskeler altnda
hayvanlar arasnda çok büyük kargaa oluur. Hayvanlar bu durumdan çok rahatsz
olarak korkarlar.
Mar kim yönetecek sorusu ortaya çkar. Burada hiçbir tereddüte gerek yok,
çünkü mutlaka yönetenler yine aslanlar olacaktr.
Ödevler:
1. Eserde sevdiin hayvann resmini çiz.
2. Müziin ritmini takip et.
55
En Ten Tini
(kulaktan)
E n te n tini, En te n tini,
S ava raka tini, Sa va r a ka tini,
S ava raka ta ka tika , Biya ba ya buf !
Ödev:
1. arky nüans elemanlarn kullanarak söylemeye çal.
56
Proje Etkinlikleri
Çalma Organizasyonu emas
Birinci grup
Beinci grup
kinci grup
Öretmenkoordinatör
Dördüncü grup
Üçüncü grup
Etkinliklerin sunumu
Beklenen sonuçlar
57
Proje Etkinliklerinin
Gerçeklemesi
Bu etkinlik, grup aratrma çalmalarna dümektedir. Amac aratrmaktr.
Öretmen yardmyla ilgi alana göre ekip kurulur. Her örenci, ekibine elinden
geldii kadar bilgi ve etkinlik alannda katk sunmaldr. Sonuçta bu etkinlik, bir
aratrma ve birlik çalmasdr.
Birinci grup; atasözleri, tekerlemeler, rivayetler ve saymalar toplayacak.
kince grup; deiik zanaatlardan araç ya da cisimler toplayacak. Testicilik,
oymaclk, giysi ve nak araç-gereçler toplanacak.
Üçinci grup; Makedonya’nn farkl yerlerinden yazl belgeler toplayacak.
Dördüncü grup; Makedonya’nn deiik kent ve köylerinden yazl arklar
toplayacak.
Beinci grup; halk çalglarnn fotora?arn toplayacak.
Ödev:
1. Tüm etkinliklerin grup sunumu yaplacaktr.
58
Halk Yaratcl
Halkn yaratt tüm deerli geleneksel eserlere, halk yaratcl denilmektedir.
Halklar kendi isteklerini, inançlarn ve ihtiyaçlarn açklamak ve dile
getirmek için, yaratmak ihtiyacn duymulardr.
Halk müzik yaratcl:
Halk türküleri, danslar,
çalglar.
Halk edebiyat:
Tekerlemeler, atasözleri,
saymalar, maniler.
HALK
YARATICILII
El ileri:
Giysiler ve nak.
Zanaatlar:
Testicilik ve oymaclk.
Ödev:
1. Halk yaratcl elemanlarn adlandr.
59
Halk Edebiyat
Bilmeceler ksa edebiyat eserleri olarak düünceye yol açar.
Meyvesi tatl,
Küçük ve siyah,
Ama dikeni kolay,
Seni delebilir.
Topraa hayat verir,
Buday, msr yetisin,
lkbaharn gelmesi ile
Her yere n saçar.
Koyun ona bakar,
Besler ve ykar,
Emziksiz onu,
Süt ile besler.
Çok kurnaz,
Ustalkla çalar,
Arada tavuk horoz,
Tadna doyamaz.
Tekerleme hzl söylenen sözlerdir. Söylerken hatalar yaplnca komik anlar
yaanr.
Al u takatukalar
Takatukacya
Takatukalanmaya götür
Takatukac takatukalar
Takatukalamam derse
Takatukacdan takatukalar
Takatukalanmadan
Al da gel.
(Rajko Jovcevski, Onomono donomono)
Atasözleri halk edebiyat eserlerine dümektedir. Birinci bölümünde genel
düünce, ikinci bölümünde ise mesaj verilir.
• Sabreden dervi, muradna ermi.
• Sakla saman, gelir zaman.
• leyen ine, pas tutmaz.
Ödev:
1. Ata sözleri, tekerlemeler ve saymalar defterine yaz .
60
Halk Müzik Yaratcl
Halk Türküleri
Halk türküleri bir halkn folklor zenginlii, daha dorusu halk müzik
yaratcldr. Türkülerin yardmyla, halk arasnda mutluluk, nee ve hüzün
duygular, feryad, mizah, iyi ve kötü anlar dile gelmektedir. Böyle farkl moti?ikonulu türküler olumutur.
Bu türküler, geçmiten bugüne kadar türkü söyleyerek kuaktan kuaa
tanmtr. imdi ise Folklor Enstütüsü halk eserleriyle ilgilenip, onlar toplayp,
deerlendirmektedir. Halk türkülerini nota yardmyla yazarak kayt ederiz.
Türkülerin temel özellikleri: melodi, ritim, ve konudur. Türkülerin özellikleri
kullanldklar yörelere çok baldr. Farkl yörelerde farkl söz ve süslemeler ile
halk çalglar kullanlmaktadr.
Yana Orman Kurmutur
(kulaktan)
halk yürküsü
Yana orman kurmu, le le , Ya na or ma n kur mu,
K urmu le le , kur mu e y kur mu.
Ölene kadar orman kurmu, lele, x2
Ölende sevgilisini sevmi.
Aadan deli ak geliyor,
Deli, le le, deli.
Yana’ya söyleyip duruyor,
Seni sevsem mi Yana,
Seni seveyim mi Yana?
Do pladne {uma gradila lele, h2
od pladne momci qubila ej, qubila.
Ozdola ide delija lele, ozdola ide delija
delija lele delija ej, delija.
Na Jana veli govori lele,
daj Jano da te miluvam,
miluvam lele, miluvam ej, celuvam.
Ödevler:
1. Baba, anne, nine, dedenden yardm alarak, halk türkülerinin sözlerini yaz.
2. Halk türküsünün konusuna göre, türünü belirt.
61
Halk Çalglar
Halk çalglar, halk müzii yaratclnn bir bölümüdür. Farkl kültürlere
mensup olan insanlar çalglarn yaratmlardr. Böyle çalmalar halk zenginlii
olarak saylmaktadr.
Halk çalglar tek olarak çalnmas için ya da türkülere ve halk danslarna
elik etmek için kullanlmaktadr.
DÜDÜK
GAYDA
ZURNA
TAMBUR
DAVUL
DARE
SAZ
DARBUKA
KAVAL
Anmsa!
- Halk çalglarndan oluan orkestreye halk orkestresi denir.
62
UD
Makedonya’nn Farkl Yöre ve
Farkl Etnik Topluluklarnn
Adetleri
Dünyada tüm bayramlar ve kutlamalar halklar arasnda inançlara baldr.
Makedonya Cumhuriyeti’nde her etnik grubunun kendi bayramlar ve
inançlar vardr. Adetler farkldr. Özellikleri ve kutlama ekilleri de ayr bir biçimde
gerçekleir. Aralarnda bazlar kültür gelenei olarak saylmaktadr. Makedonya’nn
farkl yerlerinde adetlerin kutlanmas farkl gerçekleir.
Düün adetleri, bilinen bir adettir ve her
yerde kutlanr. Bat Makedonya’da Galiçnik’te
„Galiçnik Düünü“ bir kültür geleneine
dönümütür.
lkbahar kutlamalar, ilkbaharn daha
dorusu doann canlanmasn simgeler ve
elenceler, martufallar, ark, türkü, ve oyunlarla kutlanmaktadr. Genellikle dou
Makedonya’da çok etkin bir kutlama yaplr.
Hdrellez kutlamalar, hemen hemen her
halk arasnda yaplr. Müslümanlar için salk,
huzur ve bereket simgesi olarak yine adetlerle
dopdolu bir bayramdr. Kuzular kesilir. Salkl
olmalar için, kavak aacndan koparlm dallarla
çocuklar ykanr. Salncaklar kurulur, elenceler
yaplr. Ninelerimiz tatllardan kaymaçna
yaparlar. Küçükler ise çiçeklerden taç örerek
saçlarn süslerler.
Kurban Bayram’nda kurbanlar kesilir. eker Bayram’nda baklava ve
dier tatllar yaplr. Aile ve akrabalar arasnda ziyarete, el öpmeye gidilir.
Ödev:
1 Duyduun adetlerle ilgili farkl ve yeni bilgileri defterine yaz.
63
Renkli Çiçek
(nota kullanarak)
Bir renkli çiçek, Çayra girmi.
K oparacak m sn? Düün ve c e va p ve r.
Bir renkli çiçek,
Renkli ve büyük.
Koparacak msn?
Düün ve cevap ver.
Edno cve}e {areno,
{areno em galeno.
Dali }e go skine{ ti,
razmisli i ka`i mi.
Ödev:
1. arky blok ?ütte çalp söylemeye çal.
64
Joseph Haydn
Çocuk Senfonisi
(I. bölüm)
Joseph Haydn (1732 – 1809), Avusturya bestecisidir.
Avusturya’nn Viyana kentinde yaamtr.
Orkestra eserleri bestelemitir. Aralarnda „Çocuk
Semfonisi“ çok baarl bir beste olmutur. Bu eserde, klasik
semfoni çalglarnn yansra, çocuk çalglar da yer alr. en
ve hareketli melodisi doann canlanmasn açklamaktadr.
Farkl çalg sesleri ile doadaki seslerin taklidi yaplmaktadr.
Örnein, bülbül ötüleri, bayku ötüleri ve dier ku ötüleri
canlandrlmaktadr.
Aada, bestecinin besteledii eserinden ksa bir bölümünün örnei
gösterilmektedir. Mutlaka melodiyi tanmsnzdr.
Çocuk Senfonisi
• Farkl çalglardan oluan müzie, orkestra müzii denir.
• Senfoni orkestras ise en büyük müzik orkestresi olarak, her tür çalg
gruplarn kapsar.
Ödevler:
1. Doann taklit edilebilen hangi seslerini ayrt edebiliyorsun?
2. Seste fark edebildiin ku ötülerinin taklidini yapabilir misin?
3. Resim çizerek konu açklanabilinir mi?
65
Kanon Ay ve Bal
(kulaktan)
ster ay bal yesin, Sepete burnunu sokar.
Arlar ise ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, Böyle misafir istemezler.
Ödev:
1. arknn metnini temiz diksiyonla oku.
2. Haf tempoda arky melodik ve ritmik açsndan doru okuyun.
66
Toma Proev
Zpr
Toma Proev (1931-1996), en büyük Makedon
bestecilerindendir. Çocuk ve vokal - enstrümental müzik
bestecisidir.
„Müzik Albümü“ adl piyano için bestelemi olduu
enstrümental eseri çok büyük ilgi görmütür.
Bu eser yedi müzik bölümünden, daha dorusu yedi
müzik hikâyesinden olumutur.
Benim köem,
Yalnz çocuk Zpr,
Krlangçlar hasreti,
lkbahar rüzgar,
Geçmiin kökü
Ovada oyun.
Oyunlar için çok sayda besteler yaratmtr. Bu müziklerde baarl olarak
nee, hareket, mutluluk ve çocuklarn afacanlklar verilmitir.
Yalnz Çocuk Zpr
Müzik eserinde besteci Zpr’n yalnzlktan skntsn müzik moti?eriyle
baarl bir ekilde canlandrrr. Zpr’n arkadalar onun yaramazlklar yüzünden
onun oyunlarn kabul etmezler ve ondan ayrlrlar. Böylece Zpr yalnz kalp,
hüzün içindedir.
Ödevler:
1. arknn karakter ve temposunu belirt.
2. Zpr’n yalnzln resim çizerek göster.
67
Çocuk Müzik Yaratcl
Yaramaz
Günün birinde ate böcei çiçein üzerine konmu.
Birinci günden itibaren yaramaz olduu için, ona
Yaramaz adn vermiler.
Günden güne büyüyüp,
çeitli
yaramaz
oyunlar
kuruyormu.
Koarm,
oynarm, ancak bir türlü
rahat durmazm.
Okula gitme zaman gelmi.
Ate böceine öretmenleri atein nasl yakldn
öretmi. Dierleri örenmeye gayret gösterirlermi.
Yaramaz bir gün uçunca bir k yerine iki k yakm.
O günden sonra, klar gece gündüz durmakszn
yanarm. Bir gün de ateleri sönmü.
Ate böcei üzgün bir ekilde velilerine dönmü.
Onlar onu çiçekli karyolasna yatrmlar ve doktor
çarmlar. Oysa yatanda yatar ve hüzünlü hüzünlü
kardelerine doru bakarm.
htiyar doktor ate
böcei gelmi. Yaramaz’a
dinlenmesini ve gereksiz yere
n harcamamasn söylemi.
Bir sabah Yaramaz’n klar yine yanmaa
balam. imdi sevinçli olan Yaramaz, ateini sadece
akamlar yakyormu.
Ödevler:
1. Verilen resimlere göre dramatizasyon kurun.
2. Yaramaz’n hareketlerine göre kendinize göre oyun kurun.
68
Goçe Kolarovski
„Dalm Oyun“
Goçe Kolarovski (1959-2006), ünlü Makedon bestecisi
ve orkestra yönetmenidir.
Onun besteledii eserler arasnda vokal, vokalenstrümental ve enstrümental eserler yer alr. .
Çocukluk günlerinde yaad anlarn çok iyi bir ekilde
bir bestesinde anlatmaya çalmtr. „Dalm Oyun“ adl adl
eseri, çocuk korosu ve piyano için bestelenmitir.
Olay, çocuklarn her zaman oyun için toplandklar köy
meydannda gerçekleir.
Kompozisyonun sözlü esas, Gökten bomba
düerek, Ay Nine’yi vurdu..., tekerlemesidir,.
Oyun esnasnda, çocuklar aralarnda kavga edip
oyunu bozarlar. Piyano sesleri ile çocuklar yeni ses ayar
kazanrlar. Sembolik ekilde Dime’nin oyuna dönmesi
gösterilmektedir.
Ama, bütün çabalar boa gider. O oyuna geri
dönmez ve oyun dalr. Dalrken, çocuklarn arkdaki
son sözleri „Haydi eve gidelim“dir.
Ödevler:
1. Eserde hangi çalgnn sesi iitilir.
2. Kendin seçtiin bir tekerleme için oyun yarat.
69
Okul Müsameresini Düzenleyelim
Okul yl sona eriyor. Belki o an kendi arkadalarnzla, öretmenlerinizle
ve velilerinizle birlikte kutlamak istiyorsunuzdur. Kutlamay nasl yapacanz
düünün ve bir plan kurun.
arklar söyleyerek, türküler çalarak, bu güzel anlarda keyif alarak, kendinizi
göstermek ve bir okuma ylyla da vedalamak için en iyi yoldur.
Okulda yapacanz müsamerede, mevcut imkanlara önem gösterin ve sizin
katlabileceiniz rölleri isteinize göre seçin.-.
„üzik Program” Yapn
Sunucu (iki sunucu da olabilir).
Çalg grubu
ark grubu
Öneri:
Önceden örendiiniz arklar programda kullann.
70
ÇNDEKLER:
Uurböcei ................................................................................................................. 4
Doru ark Söyleme ........................................................................................................ 5
Ses Geliimi çin Altrmalar ........................................................................................... 6
Müzik Evi Sol ve Mi Notalar........................................................................................... 7
Blok Flüt ........................................................................................................................... 8
Natalar ve Sus aretleri .................................................................................................. 10
Dörtlük Notalar ............................................................................................................... 11
Dörtlük Sus areti .......................................................................................................... 12
kilik Notalar ................................................................................................................... 13
kilik Sus areti .............................................................................................................. 14
kilik Sus aretinin Kullanm ........................................................................................ 15
La Notas ......................................................................................................................... 16
Ringe Ringe Dönelim ................................................................................................ 17
Giuseppe Verdi ................................................................................................................ 18
Sol Mi La Notalarn Kullanm ....................................................................................... 19
Sonbahar ................................................................................................................... 20
Tempo ............................................................................................................................. 21
Re Notas......................................................................................................................... 22
Do Notas ........................................................................................................................ 23
Fa Notas ......................................................................................................................... 24
Aleksandar Cambazov .................................................................................................... 25
Önemli Kültür Evleri ...................................................................................................... 26
Re Notasnn Kullanm .................................................................................................. 27
arklarda Do Notann Kullanm ................................................................................... 28
arklarda Fa Notasnn Kullanm ................................................................................. 29
Tüm Örenilen Notalarn Kullanm ............................................................................... 30
Nüans .............................................................................................................................. 31
Türküleri Nüansn Kullanlmasyla Söylenmessi ........................................................... 32
W. A. Mozart - Türk Mar.............................................................................................. 33
Natalarla ark Söyleme ve Çalma ................................................................................. 34
Motif ............................................................................................................................... 35
Genç Sanatçlar ............................................................................................................... 36
K Baba .................................................................................................................... 37
arklarda Örenilen Notalar .......................................................................................... 38
P. . Çaykovski ................................................................................................................ 39
K Baba .................................................................................................................... 40
Tekrarlama aretleri ....................................................................................................... 41
Kardelen .................................................................................................................... 42
Prima Volta ve Seconda Volta ......................................................................................... 43
Örendiimiz Notalar Hatrlayalm ............................................................................... 44
Todor Skalovski .............................................................................................................. 45
Çocuk Müzik Çalglar Eliinde ark Söyleyelim ....................................................... 46
Nota Sürelerin Uzatlmas ............................................................................................... 47
Dier Aznlklarn Halk Türküleri................................................................................... 48
A Lai Minte ............................................................................................................... 49
Hu Hu Baba Hu ........................................................................................................ 49
Antonin Dvorjak ............................................................................................................. 50
Hava Kay .............................................................................................................. 51
Benim Annem ............................................................................................................ 52
P. . Çaykovski - Napoli arks ...................................................................................... 53
Notalar Yardmyla Çalg ve ark Söyleme ................................................................... 54
Kamij Sen-Sans............................................................................................................... 55
En Ten Tini ................................................................................................................ 56
Proje Etkinlii ................................................................................................................. 57
Proje Etkinliinin Gerçeklemesi ................................................................................... 58
Halk Yaratcl .............................................................................................................. 59
Halk Edebiyat ................................................................................................................ 60
Halk Müzik Yaratcl................................................................................................... 61
Halk Çalglar .................................................................................................................. 62
Makedonya’da Farkl Etnik Gruplarnn Halk Müzikleri ............................................... 63
Renkli Çiçekler .......................................................................................................... 64
Joseph Haydn .................................................................................................................. 65
Kanon Ay ve Bal ....................................................................................................... 66
Toma Proev.................................................................................................................... 67
Çocuk Müzik Yaratcl ................................................................................................ 68
Goçe Kolarovski ............................................................................................................. 69
Okul Program Yapalm .................................................................................................. 70