tc sağlık bakanlığı türkiye kamu hastaneleri kurumu aydın ili kamu

Transkript

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ
BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
1 / 68
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
AYDIN İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ
HAZIRLAYANLAR
Biyokimya Uzmanı
Biyokimya Uzmanı
Dr.Emin Savaş KILAVUZ
Dr.Nilüfer GENÇ ŞİMŞEK
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
2 / 68
İçindekiler
1.GİRİŞ
2.LABORATUVAR İŞLEYİŞİ .................................................................................................................................. 6
2.1. Test Girişleri ............................................................................................................................................... 6
2.2. Numunelerin Alınması ve Laboratuvara Transferi ....................................................................................... 6
2.3. Numunelerin laboratuvara kabulü, ayrıştırılması, saklanması ....................................................................... 7
2.3.1 Laboratuvara Gelen Numunelerin Kabulü, Testlerin Yapılması Ve Sonuçların Dağıtılması ........................ 7
2.3.2 Kanın Laboratuvarda Saklanması .............................................................................................................. 7
2.4. Kalite Kontrol Çalışmalarının Yapılması ve Analiz ..................................................................................... 7
2.5. Sonuç gönderme (Raporlama) ..................................................................................................................... 8
2.6. Laboratuvar testleri sonuç teslim süreleri ..................................................................................................... 8
3. ANALİZ SONUCUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER .................................................................................................. 9
4. REFERANS ARALIĞI ...................................................................................................................................... 11
Kan Örneklerinin Korunması ........................................................................................................................... 13
7. ÖN HAZIRLIK GEREKTİREN TESTLER ............................................................................................................. 13
24 Saatlik İdrar Toplanması ............................................................................................................................. 13
VMA, HIAA ve katekolaminler için vanilyasız diyet ( 4 günlük)...................................................................... 14
OGTT UYGULAMASI ................................................................................................................................... 14
8. PANİK DEĞERLER......................................................................................................................................... 14
9.LABORATUVAR NUMUNE RED KRİTERLERİ ................................................................................................... 15
BİYOKİMYA LABORATUVARINDA BULUNAN CİHAZLAR .................................................................................... 18
ACİL LABORATUVARINDA BULUNAN CİHAZLAR ve KART TESTLER............................................... 18
BİYOKİMYA TESTLERİ ( BİYOKİMYA LABORATUVARI) ....................................................................................... 19
GLUKOZ ( Mindray):...................................................................................................................................... 19
SİNONİM: Açlık Kan Şekeri(AKŞ) ................................................................................................................. 19
GLUKO-HEMOGLOBİN (MİNDRAY): ......................................................................................................... 20
ÜRE (MİNDRAY):.......................................................................................................................................... 22
BUN ( KAN ÜRE AZOTU) ............................................................................................................................. 22
KREATİNİN (MİNDRAY): ............................................................................................................................ 22
KREATİNİN KLİRENSİ: ................................................................................................................................ 22
ÜRİK ASİT (MİNDRAY): .............................................................................................................................. 23
KOLESTEROL(TOTAL) (MİNDRAY): ......................................................................................................... 23
TRİGLİSERİT (MİNDRAY): .......................................................................................................................... 23
VLDL-KOLESTEROL: ................................................................................................................................... 24
HDL-KOLESTEROL (MİNDRAY): ............................................................................................................... 24
LDL-KOLESTEROL:...................................................................................................................................... 24
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
3 / 68
TOTAL PROTEİN(MİNDRAY):..................................................................................................................... 25
ALBUMİN (MİNDRAY): ............................................................................................................................... 25
MİKROALBUMİN (DİALAB): ...................................................................................................................... 26
TOTAL BİLİRUBİN VE DİREKT BİLİRUBİN VE İNDİREKT BİLİRUBİN (MİNDRAY): .......................... 26
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ( MİNDRAY): ....................................................................................... 26
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (MİNDRAY): ............................................................................................ 27
ALKALEN FOSFATAZ (MİNDRAY): ........................................................................................................... 27
LAKTAT DEHİDROGENAZ (MİNDRAY): ................................................................................................... 28
GAMA GLUTAMİL TRANSFERAZ (MİNDRAY): ....................................................................................... 28
KREATİNİN KİNAZ (MİNDRAY):................................................................................................................ 28
KALSİYUM (MİNDRAY): ............................................................................................................................. 29
KALSİYUM (idrar): ........................................................................................................................................ 29
İNORGANİK FOSFOR (MİNDRAY): ............................................................................................................ 29
İNORGANİK FOSFOR (idrar): ....................................................................................................................... 30
MAGNEZYUM (MİNDRAY): ........................................................................................................................ 30
MAGNEYUM (İdrar): .................................................................................................................................... 30
SODYUM (MİNDRAY):................................................................................................................................. 30
SODYUM(İdrar): ............................................................................................................................................ 31
POTASYUM (MİNDRAY): ............................................................................................................................ 31
POTASYUM(İdrar): ........................................................................................................................................ 31
KLOR (MİNDRAY): ....................................................................................................................................... 32
KLOR(İdrar):................................................................................................................................................... 32
LİTYUM (DİALAB): ...................................................................................................................................... 32
AMİLAZ (MİNDRAY): .................................................................................................................................. 32
DEMİR (MİNDRAY): ..................................................................................................................................... 33
DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (DİALAB):.............................................................................................. 33
PSEUDOKOLİN ESTERAZ (DİALAB):......................................................................................................... 34
VALPROİK ASİT (DİALAB): ........................................................................................................................ 34
KARBAMAZEPİN (DİALAB):....................................................................................................................... 35
BİKARBONAT (MİNDRAY): ........................................................................................................................ 35
ANTİ STREPTOLİZİN-O (DİALAB): ............................................................................................................ 35
C REAKTİF PROTEİN (DİALAB): ................................................................................................................ 36
RHOMATOİD FAKTÖR (DİALAB): ............................................................................................................. 36
BİYOKİMYA TESTLERİ (ACİL LABORATUVARI)................................................................................... 36
GLUKOZ (Beckmann coulter): ........................................................................................................................ 36
ÜRE (Beckmann coulter): ................................................................................................................................ 37
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
4 / 68
BUN ( KAN ÜRE AZOTU) ............................................................................................................................. 37
KREATİNİN (Beckmann coulter): ................................................................................................................... 37
TOTAL PROTEİN(Beckmann coulter): ........................................................................................................... 37
ALBUMİN (Beckmann coulter): ...................................................................................................................... 38
TOTAL BİLİRUBİN VE DİREKT BİLİRUBİN VE İNDİREKT BİLİRUBİN (MİNDRAY): .......................... 38
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ( DİALAB): ........................................................................................... 38
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (DİALAB): ................................................................................................ 39
LAKTAT DEHİDROGENAZ (Beckmann coulter): ......................................................................................... 39
GAMA GLUTAMİL TRANSFERAZ (Beckmann coulter): ............................................................................. 40
POTASYUM (Beckmann coulter):................................................................................................................... 41
KLOR (Beckmann coulter): ............................................................................................................................. 42
AMİLAZ (DİALAB): ...................................................................................................................................... 42
PSEUDOKOLİN ESTERAZ (DİALAB):......................................................................................................... 42
ETANOL (BECKMANN COULTER): ............................................................................................................ 43
HIZLI KARDİYAK MARKERLAR ............................................................................................................... 43
TAM İDRAR TAHLİLİ.................................................................................................................................. 44
PLANO TESTİ (GEBELİK TESTİ)................................................................................................................. 44
İDRARDA UYUŞTURUCU İLAÇLAR KART TEST..................................................................................... 45
HORMON TESTLERİ ................................................................................................................................... 45
TİROİD SİTUMULAN HORMAN (TSH) ....................................................................................................... 45
SERBEST TİROKSİN (SERBEST T4)............................................................................................................. 45
SERBEST TRİİODOTRONİN (SERRBEST T3).............................................................................................. 46
ANTİ TİROGLOBİLİN ANTİKORU (ANTİ-TGO) ........................................................................................ 46
ANTİ TİROİD PEROXİDAZ (ANTİ-TPO) ..................................................................................................... 47
PARATİROİD HORMON (PTH) .................................................................................................................... 47
FERRİTİN ....................................................................................................................................................... 47
FOLAT ............................................................................................................................................................ 48
B12 VİTAMİNİ ............................................................................................................................................... 48
FOLLİKUL SİTUMULAN HORMON (FSH) ................................................................................................. 48
LUTEİN YAPICI HORMON........................................................................................................................... 49
ÖSTRODİOL (E2) ........................................................................................................................................... 49
PROGESTERON............................................................................................................................................. 50
TOTAL-hCG (Kantitatif) ................................................................................................................................. 51
TOTAL PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN (TPSA) ........................................................................................... 51
FREE (SERBEST) PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN (fPSA) ........................................................................... 52
CA-125 ............................................................................................................................................................ 52
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
5 / 68
CEA ................................................................................................................................................................ 52
CA 15-3 ........................................................................................................................................................... 53
CA 19-9 ........................................................................................................................................................... 53
ALFA-FETOPROTEİN ................................................................................................................................. p53
TOTAL TESTOSTERON ................................................................................................................................ 54
TAM KAN SAYIMI ( HEMOGRAM)............................................................................................................. 55
C-RBC ve İLE İLGİLİ PARAMETRELER TÜRETME: ................................................................................. 56
D-RETİKÜLOSİT İLE İLGİLİ PARAMETRE ................................................................................................ 57
PERİFERİK YAYMA(lökosit formulasyonu): ................................................................................................. 58
KOAGÜLASYON TESTLERİ (Amax 200 Amelung) .................................................................................... 58
Test Adı : Protrombin Zamanı (PT) .................................................................................................................. 58
Test Adı : Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı (aPTT) ................................................................................ 59
Test adı: Fibrinojen .......................................................................................................................................... 60
Test Adı: PIHTI RETRAKSİYONU: ............................................................................................................... 60
KAN GAZI CİHAZI İLE ÖLÇÜMLER .......................................................................................................... 60
KAN GAZI PARAMETRELERİNİN ANLAMI .............................................................................................. 62
SONUCU ETKİLEYEN FAKTÖRLER........................................................................................................... 66
DIŞ TESTLER VE ÇALIŞILMASI İLE İLGİLİ PROSEDÜR .......................................................................................... 67
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
6 / 68
1.GİRİŞ
Hastanelerde laboratuvar organizasyonları tüm biyolojik örneklerin klinik biyokimya başta olmak üzere
laboratuvar testlerinin yapılmasını ve raporlandırılmasını sağlayan birimlerdir. Laboratuvar raporları klinisyenlere
hastalıkların tanı, takip ve tedavisinde son derece önemli bilgiler vermektedir. Günümüzde laboratuvar
çalışmalarında hedef, test isteklerinin yapılmasından sonuçların ilgili yerlere ulaşmasına kadar geçen süreyi
kısaltmaktır. Bu sürenin önemli bir bölümü (%55-60) preanalitik evredir. Laboratuvar informasyon sistemi (LİS) ve
Hastane Otomasyon Sistemlerinin (HOS) geliştirilmesiyle bu süreler ideal zamanlara yaklaşmıştır.
Laboratuvarımızda laboratuvar yazılım programı (LİS) kullanılmaktadır.
Laboratuvarımızda Sağlık Bakanlığı Hizmet Kalite Standartları Rehberidoğrultusunda Hastanemiz
laboratuvar şartlarına uygun bir işleyiş rehberi hazırladık.
Hastanelerde laboratuvar hizmetlerinde yaşanan sorunların önemli bir kısmı laboratuvar işleyişinin diğer
birimler tarafından yeterince bilinmemesi ve iletişim eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Test sonuçlarının eksik
çıkması, kaybolması, test öncesi uyulması gereken kurallara uyulmaması, yanlış örnek kabı seçimi, yetersiz örnek
alınması, yanlış test gününde hastaneye gelinmesi, eksik test girişi yapılması vb. en çok karşılaşılan sorunlardır.
Hem bu tür sorunları azaltabilmek hem de laboratuvar işleyişini başta klinisyenler olmak üzere diğer hastane
çalışanları ile paylaşabilmek amacıyla bu rehber hazırlanmıştır.
Bu rehberde Nazilli Devlet Hastanesi laboratuvarı’nın işleyişi, test profili, tetkik girişinden sonuçların
gönderilmesine kadar olan süreç (LİS/HOS), laboratuvarın analitik kalite çalışmaları, testlerin çalışma yöntemleri,
çalışılma zamanları, normal değerleri, varsa panik değerleri ve kısaca testlerin klinik yararları hakkında bilgilere
yer verildi.
2.LABORATUVAR İŞLEYİŞİ
2.1. Test Girişleri
Test girişleri için hastane otomasyon sisteminde (HOS) hasta sayfasında yer alan tetkik menüsü seçilerek
tetkik giriş sayfası açılır. Burada hangi testler istenmişse adı, kısaltması veya kodu girilerek istek yapılabilir. Tüm
testler açılarak tek tek işaretleme de yapılabilir. Test seçimi tamamlandıktan sonra hastalar poliklinikten laboratuvar
kayıt ve kan alma birimine yönlendirilir. Test onayları biyokimya ve acil laboratuvarları kayıt birimlerinde yapılır.
Acil birimde ve servislerde test girişleri için aynı işlemler yapılır ve hastalardan alınan test materyalleri pnömatik
sistemle laboratuvarlara gönderilir. Tetkik girişleri onaylandıktan sonra test eklenmemelidir. Çünkü onay sonrası
işaretlenen testler Laboratuvar İnformasyon Sistemi (LİS) tarafından görülmeyecektir. Onay sonrası her yeni test
isteği için yeni bir HOS girişi ve LİS kaydı yapılması gerekir.
2.2. Numunelerin Alınması ve Laboratuvara Transferi
Poliklinikten yapılan test isteklerinin LİS’ e kaydı yapıldıktan sonra, kayıt/kan alma biriminde kan
örnekleri alınır. İdrar ve gaita testleri için hastalara barkod yapıştırılmış idrar ve gaita kabı verilip tuvalete
yönlendirilir, daha sonra hastalar örneklerini ilgili laboratuvar biriminde numune alanına getirirler. Kan örneği için
testlere göre uygun örnek tüpü seçimi yapılır, seçilen tüplere barkod yapıştırılır ve kan alma işlemi gerçekleştirilir.
Kan alma işlemi yapılan hastalara sonuç teslim süreleri ile ilgili bilgi verilir. Çocuklardan idrar ve gaita örneği için
örnek kapları aileye verilip örnek toplanması hakkında bilgi verilir. Ve topladıkları örnekleri ilgili laboratuvar
birimine getirmeleri söylenir.
Servisler ve Acil’ de hastaların örnekleri kendi birimlerinde alınır. Test istekleri HOS’ girildikten sonra
testlere göre örnek tüpü seçimi yapılır, örnek tüplerine barkod yapıştırılır. Damar yolu açık hastalarda kan alma için
hastanın diğer kolu kullanılır. Kan işlemi hemşireler tarafından gerçekleştirilir. Alınan örnekler bekletilmeden
personelle ilgili laboratuvar birimine gönderilir.
Kan alma biriminde toplanan örnekler personelle ilgili laboratuvara transfer edilir. Hem kan alma biriminde
hem de acil ve servislerde biyolojik numune alma ve numunelerin transferi işlemleri; numune alma ve transferi
talimatı, numune kabul ve red kriterleri talimatı doğrultusunda gerçekleştirilmelidir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
7 / 68
2.3. Numunelerin laboratuvara kabulü, ayrıştırılması, saklanması
Sarı Kapaklı
Biyokimya, ilaç düzeyi, etil alkol, ASO, CRP, RF, Hormon, Kardiyak
İdrar Kabı(TİT, Uyuşturucu madde)
Örnekler laboratuvara gelince, LİS’ den yapılan test isteklerine bakılarak örnek kabının uygunluğu, örnek
miktarı, pıhtılaşma, kontaminasyonu, vb. kontrolü yapılır. Kabül edilen örneklerden serum veya plazmada
çalışılacak testler için olanlar santrifüj edilir. Santrifüj süresi ve hızı testlere göre değişiklik gösterebilir. Genel
olarak biyokimyasal analizler, hormon analizleri için serum, koagülasyon testleri için plazma eldesinde santrifüjü
4000 rpm 10 dakika çevirmek yeterlidir. Hastadan tekrar kan alınması için kan alma birimi, acil veya servisler
bilgilendirilir. Ayrıca LİS ortamında hasta sonuç sayfasına numune red sebebi belirtilir.
2.3.1 Laboratuvara Gelen Numunelerin Kabulü, Testlerin Yapılması Ve Sonuçların Dağıtılması
a. Tüpler teknisyenler tarafından bölümlere ayrılır (Eliza, hormon, biyokimya, hemogram, koagülasyon,
sedimantasyon v.b.tüpleri).
b. Serumdan çalışılacak test tüpleri santrifüje tabi tutulur.
c. Santrifüj edilen tüpler barkod okuyucunun okuyabileceği şekilde ilgili makinelerin raklarına yerleştirilir.
Barkod okunduktan sonra LBS ile Makine arasında hasta bilgileri eşleştirmesi yapılır.
İlgili testler
makinelerde çalışmaya başlanır.
d. Testlerin çalışması laboratuvar teknisyeni tarafından devamlı kontrol edilir.
e. Testlerin sonuçları çıktıktan sonra kabul edilebilir sonuçlar LBS’de onaylanır. Kabul edilmeyen testler
tekrar çalışılır.
f.
Kabul edilen tüm test sonuçları LBS ye girilerek onaylanır ve sonuç onaydan hastalar/hasta yakınları veya
kat görevlileri tarafından Laboratuvar Sonuç Alma bölümünden raporları alırlar.
2.3.2 Kanın Laboratuvarda Saklanması
a. Çalışılan numuneler uygun sıcaklıklarda soğuk hava deposu veya oda sıcaklığında 24 saat boyunca
muhafaza edilir.
b. Daha sonra çalışılacak veya dış laboratuvara gönderilecek kanlar buzdolabında uygun sürelerle saklanır.
2.4. Kalite Kontrol Çalışmalarının Yapılması ve Analiz
Cihazları kullanarak yapılan analizlerden önce cihazların kontrolü ve “internal kalite kontrol” çalışmaları
gerçekleştirilir. Sonuçlar kabul edilebilir değerlerde ise hasta örnekleri çalışılmaya başlanır. Sonuçlar “geçersiz”
olarak değerlendirilirse çalışma başlatılmaz ve cihaz ile ilgili prosedürler gerçekleştirilir. Cihazlar tamamlandığı
analizlerin sonuçlarını otomatik olarak LİS’ e gönderir. LİS’ de hastaların tüm sonuçları toplanır, bu sonuçlar
değerlendirilir, uygun bulunan sonuçlar onaylanır. Uygun olmayan testler, sebebi araştırılarak ( numunenin göz ile
değerlendirilmesi, vb) yeniden çalışılır. Acil örnekler Acil laboratuvarında rutinden ayrı olarak hemen çalışılır ve
analiz sonuçları bekletilmeden onaylanır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
8 / 68
Panik değer listesine ait bir test sonucu bulunursa, analiz süreci gözden geçirilerek test tekrarlanır. Tekrar
sonuçları da panik değer listesinde ise, testi isteyen klinisyene bilgi verilir. Test sonucu hastanın kliniği ile
örtüşmüyorsa hastadan yeni örnek alınarak analiz tekrarlanır. Üyesi olduğumuz eksternal kalite programının
belirlediği takvim günlerinde program dahilinde olan testler için eksternal kalite programının belirlediği takvim
günlerinde program dahilinde olan testler için eksternal kalite kontrol serumları hasta testleri ile birlikte çalışılır.
Laboratuvarımızda çalışılan testlerin büyük çoğunluğu 5 yılı aşkın süredir eksternal kalite kontrol programına
dahildir.
2.5. Sonuç gönderme (Raporlama)
Test sonuçları LİS’ de onaylandığı zaman poliklinik, acil ve servislerdeki bilgisayarlarda hasta sayfasında
görülebilir. Test sonuçlarının yazıcı çıktıları da hastanın muayene için sıra aldığı sekreterler tarafından verilir.
2.6. Laboratuvar testleri sonuç teslim süreleri
Biyokimya, Hormon, Tam kan sayımı, koagülasyon ve hızlı kardiyak, idrar : Hergün saat 10:00’a kadar
gelen numunelerin sonuçları saat 11:00’ de, 11:00’ den sonra gelen numunelerin sonuçları 2 saat sonra
verilmektedir.
HPLC ile Hb Variantı analizi o gün verilen kan ertesigün saat 13:30’dan sonra verilmektedir.
NOT: Yukarıda belirtilen sonuç verme süreleri olağandışı durumlarda bazen değişebilir (yetersiz ve yanlış
numuneler, otomasyon problemleri vb. ).
LABORATUVAR İŞ AKIŞ ŞEMASI
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
LABORATUVAR AKSİYON PLANI
GÜNLÜK
Cihaz Bakım/Temizlik
Kit, Reaktif Hazırlığı
İnternal Kalite Kontrol
İnternal Kalite Kontrol Değerlendirme
Buzdolabı, Depo Isı-Nem Takibi
Örnek Kabul / Red
Analiz
Sonuçların Değerlendirilmesi
Kit, Reaktif Stok Takip
Kit Verimlilik Analizi
Eksternal Kalite Kontrol Çalışması
Eksternal Kalite Kontrol Değerlendirme
Nöbet- Çalışma Planı
Birim Kalite Hedef Değerlendirme
Geri Bildirimlerin Değerlendirmesi
Eğitim
İhale Takvimi Oluşturulması
Teknik Şartname Hazırlığı
Birim Kalite Hedeflerinin Belirlenmesi
Eğitim Takvimi
*
*
*
*
*
*
*
*
NÖBET
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
9 / 68
HAFTALIK
AYLIK
YILLIK
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
3. ANALİZ SONUCUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Güvenilir ve tıbbi açıdan değerlendirilebilir sonuç elde edebilmek için sadece doğru transport ve doğru analiz
yeterli değildir. Analiz sonuçlarını etkileyen faktörler Tablo 1'de verilmiştir.
Tablo 1: Analiz sonuçlarını etkileyen faktörler
Değişmeyen faktörler
• Cinsiyet
• Irk
• Kalıtım
Değişen faktörler
• Beslenme
• Alkol
• Vücut ağırlığı
• Kas dokusu
• Aktivite
• Pozisyon
• Günlük ritm
• İlaçlar
• Gebelik
• Yüksek Ateş
• Şok ve Travma
Endojen faktörler
• Hemoglobinemi
• Bilirubinemi
• Hiperlipemi
Eksojen faktörler
• Farmakoterapi
• Antikoagülanlar
• Bakteriyel Kontaminasyon
• Yaş
• Açlık Durumu
• Sigara İçme
• Hospital ve
İmmobilizasyon
Test sonuçları bazı faktörlerden etkilenmektedir. Güvenilir sonuçlar elde etmek için bunlara dikkat etmek gerekir.
Tüm testler için genel olarak 10-12 saat açlık sonrası numunelerin verilmesi gerekmektedir. Akşam 9 dan sonra
çay, kahve dahil hiçbir şey yenilmemesi ve içilmemesi tavsiye edilir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
10 / 68
Postür: Ayakta duran bir kişide kan hacmi yatan bir kişiye göre 600-700 mL daha azdır. Bu durum kan
hacminde %12-15 civarında azalmayı gösterir. Gerçek neden kanın proteinsiz sıvısının doku arasına geçmesi olup
plazma hacminde önemli farka neden olur. Ortaya çıkan azalma 10 dakika içerisinde düzelir. Buna paralel olarak
ALT (%7), albümin (%9), ALP (%7), amilaz (%6), AST (%5), IgA (%7), IgG (%7), IgM (%5), kalsiyum (%3),
kolesterol (%7), tiroksin (%11), trigliserit (%6) değişir. Ancak ayakta iken yatar pozisyona geçme esnasında
değişim için gereken süre 30 dakikadır.
Egzersizin etkisi: Egzersizin vücut sıvılarının yapılarına etkisi aktivitenin süresi ve yoğunluğu ile ilgilidir.
Örneğinağır bir egzersizde başta CK olmak üzere AST (%31), ALT (%41), asit fozfataz (%11), kreatinin (%17),
fosfat (%12) yükselebilir. Demir (%11), lipit (%12), potasyum (%8) azalır, albümin ve bilirubin azalabilir. Hafif
egzersiz ise HDL-Kolesterolü artırır.
Hospitalizasyon ve immobilizasyon: Birkaç gün yatma sonrası plazma ve ekstrasellüler sıvı hacmi azalır.
Bu duruma paralel olarak hematokrit artar. Uzun süreli yatma sonucu sıvı retansiyonu oluşur ve serum protein 0.5
gr/dL, albumin 0.3 gr/dL azlma gösterir. Ayrıca kemikten Ca mobilizasyonu ile iyonize kalsiyum artar. Uzayan
immobilizasyon plazma kortizonun sikadiyen değişimini genişletir. Katekolaminleri azaltır.
Sirkadiyen değişim: Beden sıvılarının çoğu yapıtaşı gün boyu döngüsel değişim gösterir. Bu değişimlere
katkıda bulunan başlıca faktörler postür, aktivite, beslenme, stres, gün ışığı, karanlık, uyku ve uyanıklıktır. Bu
döngüsel değişimler oldukça büyük değerlere varabildiğinden numune alma standardizasyonun iyi denetlenmesi
gerekir.
Büyüme hormonu uykuya daldıktankısa süre sonra yükselir. Oysa bazal plazma insülini, sabah ve akşam
daha yüksek düzeydedir. İdrar hacmi ve kreatinin atılımı gece azalır.
TABLO-2 Bazı testlerin gün içinde minimium ve maximum olduğu zaman aralıkları
Maksimum
Minimum
Günlük
Olduğu Zaman
Olduğu Zaman
Değişim Yüzdesi
Testosteron
2-4
20-24
20-24
TSH
20-2
7-13
5-15
T4
8-12
23-3
10-20
Prolaktin
5-7
10-12
80-100
Demir
14-18
2-4
50-70
Potasyum
14-16
23-1
5-10
Tablo 1-1: Bazı analitlerin gün içinde gösterdiği değişimler
Besinlerin etkisi: Bazı plazma yapıtaşlarının derişimi yakın zamanda yenilip içilen besinlerden etkilenir.
Bunların içinde kan glukozu, trigliserid, ALP sayılabilir. Protein fazla alımı üre, amonyak ve ürik asid değerlerini
etkilemektedir. Ayrıca serumun lipemik olması ölçümler için kullanılan yöntemleri etkileyebilir. Kahve, kola, çay
gibi kafein bulunan içecekler yapıtaşlarının konsantrasyonu üzerine önemli etkiye sahiptir.
Açlık durumu: Açlık, kan şekeri düzeyi ölçümü gibi bazı testler için istenen bir durum olduğu gibi
laboratuar işleminin standardizasyonu ve teknikleri açısından numune alımında 10-12 saatlik açlık istenir. Bu
durumun 16 saatten uzun olmaması gerekir. Bu durumdan özellikle glukoz, bilirubin, trigliserid seviyeleri
etkilenmektedir.
Sigara içme: Nikotinden dolayı sigara birçok testi etkiler. Bunların içinde albümin, glukoz, lipidler,
hormonlar, vitamin B12, CEA gibi parametreler sayılabilir.
Alkol kullanımı: Numune verilmeden en azından son24 saat içerisinde alkol alınmamalıdır. Ürik asid,
trigliserid, laktat yükselebilmektedir. Uzun süreli alkol kullanımında GGT, HDL-Kolesterol, MCV değerleri
artabilmektedir.
İlaçların etkisi: İlaçlar analiz yöntemlerini in vitro etkilediği için in vivo değişmelere de yol açabilir. Bu
durum ileride her test için ayrı ayrı belirtilmiştir.
Yüksek ateş: Serum hormon değerleri yanı sıra lipidler, kalsiyum, ürik asid gibi birçok parametreyi etkiler.
Şok ve travma: Doku hasarına göre birçok değişime yol açabilir.
Cinsiyet ve yaşın etkisi: Hastanın yeni doğan, puberte, yetişkin olmasına ve cinsiyete göre çeşitli hormon,
enzim, lipidler, elementler gibi birçok parametre değişim gösterir. Örn: ALP kemik büyümesine paralel olarak
pubertede en yüksek değerlere ulaşır. Puberteden sonra aktivite azalır. Menstrüel döngü sırasında da kadında
Analit
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
11 / 68
hormon değerleri çok değiştiğinden LH, FSH gibi tetkikler için kan gönderilirken döngü gününde belirtilmesi
unutulmamalıdır. Ca 125 menstrüel periyotta normalin 2 katına çıkabilir.
Gebelik: Down sendromu riski için yapılan ilk ve ikinci trimester testlerinin ultrason verileri kan alınma
gününde olmalıdır.
4. REFERANS ARALIĞI
Testler için belirtilen referans aralığı sağlıklı bireylerden elde edilen değerlerin %95' ini içeren grubu temsil eder ve
test sonucunu değerlendirmek için genel bir baz oluşturur. Çeşitli faktörlere bağlı olarak bu değerler hastadan
hastaya varyasyonlar gösterebilir. Analiz yönteminin değiştiği durumlarda metoda bağlı olarak referans aralığı da
değişebilir.
5. KALİTE GÜVENLİĞİ
Laboratuvarımız kalite güvenliği için, RİQAS, EQAS, KBUDEK, OASYS, .MLE gibi uluslararası düzeyde çok
sayıda laboratuvarın katıldığı dış kalite kontrol programlarına katılmaktadır.
İç kalite kontrol programı uygulaması ile her gün iki veya üç seviyeli kontrol örnekleri günlük veya haftalık
çalışılarak günler veya haftalar arası performans denetlenmektedir.
Dış kalite kontrol programı uygulamasında ise, analizi yapılan dış kalite kontrol örnekleri dünyanın her yerinden
bu programa katılmış çok sayıda laboratuarın sonuçları ile karşılaştırılır ve gerçek değere uygunluk denetlenir.
Sonuçların klinik uyumluluğu: Test istem formuna veya LIS’in ilgili bölümüne hasta ile ilgili bilgilerin yazılması
bulguların değerlendirilmesi açısından çok değerlidir. Klinik tablo ile uyumsuz olduğu düşünülen sonuçlarda
laboratuar ile mutlaka temasa geçilmelidir. Hasta örnekleri laboratuarımızda 48 saat saklandığı için gerektiğinde
testler aynı örnekte tekrarlanarak sonuç ile yeniden değerlendirme yapmak mümkündür.
6.NUMUNELERİN ALINMASI VE HAZIRLANMASI
Kan Numunelerinin Alınması
Venöz Kan Alımı
■ Açlık gerektiren testler için 8-12 saat açlık gerekir.
■ İlaç tedavisinin sürdüğü durumlarda, örneğin alınması sabah ilaç alımından önce yapılmalıdır.
■ Kan alımı esnasında hasta yatar veya oturur pozisyonda olmalıdır.
■ Prognoz izlenmesi için istenen testlerle ilgili kan örnekleri hastadan her zaman aynı pozisyonda
alınmalıdır.
■ İğne ucu mümkün olduğu kadar geniş seçilmelidir.
■ Turnike kolda 30 saniyeden fazla sıkılı kalmamalıdır.
■ Turnike iğnenin başarılı bir şekilde damara yerleştirilmesinden sonra çözülmelidir.
■ Enjektör ile kan alımı esnasında kanın tüpe kuvvetli aspirasyonundan kaçınılmalıdır.
■ Kan alımı şu sıra ile yapılmalıdır:
-
Kan kültürü şişesi
-
Sitratlı tüpler (koagülasyon- mavi kapaklı)
-
Sitratlı tüpler ( sedimentasyon-siyah kapaklı)
-
Jelli veya jelsiz biyokimya tüpleri
-
EDTA’lı tüp ( hemogram –mor kapaklı)
-
Sodyum florürlü tüp ( gri kapaklı)
■ Antikoagülan içeren vakumlu tüplere kan alımı sırasında kanın işaretli çizgiye kadar dolmasına özellikle
dikkat edilmelidir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
12 / 68
■ Antikoagülan içeren tüplere kan alındıktan sonra tüp yavaşça alt üst edilerek özenle karıştırılmalıdır.
Kesinlikle çalkalama yapılmamalıdır.
Serum
Tüp: Sarı kapaklı plastik jelli tüpler
Tüpler içinde bulunan jel, santrifüj sonrasında serum ve kan hücreleri arasında fiziksel bir engel oluşturmakta,
tüp çeperinde bulunan silika partikülleri sayesinde serum pıhtılaşmasını hızlandırmaktadır.
• Aynı örnekten birden fazla test istenmesi halinde 4-5 mL serum yeterlidir. (Bu miktar yaklaşık 10 mL kan
örneğinden sağlanabilir). Jelli tüpler 5 ml kan örneği ile tamamen doldurulmalıdır. Daha az kan örneği ile
yeterli serum elde edilemez.
• Kanın tüpün çeperindeki silika partikülleri ile iyice temas etmesi için 5-6 kez yavaşça altüst edilmelidir; tüp
kesinlikle çalkalanmamalıdır!
• Hemolizli veya bulanık serumlar bir çok tetkik için uygun değildir. Yeniden örnek alınmalıdır!
EDTA'lı Tam Kan
Tüp: Mor kapaklı cam K3EDTA tüp
• 2 mL tam kan mor kapaklı % 8 lik EDTA'lı tüplere alınır. Tüplerin içerisinde pıhtı oluşmaması için kan alınır
alınmaz tüp 5-6 kezyavaşça alt üst edilerek karıştırılır. EDTA kalsiyum iyonlarını bağladığı için pıhtılaşma
oluşmaz. Çalkalama işleminden kesinlikle kaçınılmalıdır. RBC, WBC ve trombosit EDTA’lı antikoagülanlı
kanda 24 saate kadar stabildir. Kan yaymaları, kan alımını takip eden 3 saat içinde yapılmalıdır.
• Kan alımı esnasında kanın işaretli çizgiye kadar doldurulmasına özellikle dikkat edilmelidir.
• Kan tam olarak tüp üzerindeki işaretli çizgiye kadar alınmamış veya tüpün içerisinde pıhtı oluşmuş ise yeniden
örnek alınmalıdır!
• Hacmi 10 mL olan EDTA'lı tüpler mikrobiyoloji moleküler tanı laboratuvarı'na gönderilecek numuneler için
kullanılmaktadır.
Sitratlı Tam Kan
Tüp: Mavi kapaklı sitratlı tüp
• Kan örneği 9:1 oranında tri-sodyum sitrat içeren mavi kapaklı tüplere alınır.
• Venöz kan alımı esnasında damara ilk seferde zorlamadan girilmeli, turnike çok sıkı olmamalıdır. Eğer kan
yavaş ve zorlama ile geliyor ise diğer koldan tekrar doğru kan örneği alınmalıdır.
• Kan örneğinin sodyum sitrat ile karışabilmesi için tüpler işaretli çizgiye kadar tam olarak doldurulmalı ve 5-6
kez çok yavaşça altüst edilerek kanın antikoagülan ile tam teması sağlanmalıdır.
• Alınan kan örneği 1500 x g'de 10 dakika oda ısısında santrifüj edilerek trombositten fakir plazma elde
edilmelidir. Daha düşük santrifüj hızı ve zamanında trombositler plazmada kalarak F IV'ü plazmaya verirler ve
pıhtılaşma analizinin yanlış çıkmasına yol açabilirler.
• Numune tüpü test çalışılana kadar buzlu kap içerisinde saklanmalıdır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
13 / 68
• Hemolizli örnek kesinlikle kabul edilmez.
• Koagülasyon testleri için alınan sitrat plazma örneği en geç 2 saat içerisinde test edilmelidir. Bu nedenle etiket
üzerine örnek alınış saati not edilmelidir.
Kan Örneklerinin Korunması
Kan alımı sonrasında numune direk olarak güneş ışığı almayacak şekilde pıhtılaşma süreci bitene dek oda ısısında
bekletilir. Bu süre genellikle 20-25 dakika kadardır. Bu süre sonrası serumun santrifüj ile pıhtıdan ayrılması
gerekir. Örneğin tam kan, sitratlı tam kan, EDTA'lı tam kan olarak uzun süre bekletilmesi, örnekteki elektrolit
konsantrasyonlarında, enzimlerin aktivitesinde, hematoloji ve pıhtılaşma parametrelerinde çeşitli değişikliklere yol
açar.
7. ÖN HAZIRLIK GEREKTİREN TESTLER
Yapılacak testlerden doğru sonuç elde edilmesi için aşağıda belirtilen konulara dikkat edilmesi gerekir.
Genel Kurallar:
Laboratuvara verceğiniz örneklerle ilgili size verilen etiketteki bilgilerin size ait olup olmadığını kontrol ediniz.


Rutin laboratuar tetkikleri için 10-12 saatlik açlık sonrası sabah kan verilmesi uygundur.


Gece saat 21:00’den sonra su hariç hiçbir şey yenilip içilmemesi gerekir.
Tetkik öncesi ağır zorlayıcı egzersizden kaçınılması, kan vermeden önce yarım saat kadar dinlenilmesi
uygundur.
Düzenli kullanılan ilaçlar var ise bu ilaçların kesilip kesilmeyeceğini tahlili isteyen doktorunuza danışmanız
gerekir.
Kanda Lİpid ( kolesterol, trigliserid, HDL-C, LDL-C) Analizi Öncesi Bilmeniz Gerekenler:





En az 3 hafta süresince beslenme alışkanlıklarının değiştirilmemesi
Kilonun sabit olarak korunması
12 saatlik açlık sonrası kan verilmesi,
Duygusal ve fiziksel stresten sakınılması,
3 gün öncesinden itibaren alkol alınmaması önerilir.
Tam İdrar Tahlili Verme:


Numuneler, laboratuar görevli personelinden alınan kaplara yapılmalıdır.
Numuneler en geç yarım saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır.
24 Saatlik İdrar Toplanması


İdrar toplamaya cuma-cumartesi günleri başlamayınız.




İdrar, hastanemizden alınan kaplara veya su pet şişelerine toplanmalıdır.
24 saatlik idrar toplamaya başlayacağınız sabah ilk idrarınızı tuvalete boşaltın, saati not edin ( örneğin sabah
saat 08:00’ deki idrarınız) toplama kabına ekleyerek, idrar toplama işlemini tamamlayınız.
Kola, deterjan gibi maddelerin konmuş olduğu kaplar idrar toplamak için kesinlikle uygun değildir.
İdrar kabını, biriktirme süresince serin ve karanlık ortamda tutunuz.
İdrar toplama kabını siyah, ışık geçirmeyen bir poşet içinde hastaneye getiriniz.



Size önerilen diyet varsa uygulayınız.

Topladığınız idrarı beklemeden laboratuvara getiriniz.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
14 / 68
Her idrar ilavesinde tüm idrarı karıştırınız.
İdrar toplama kabı dolarsa, başka idrar toplama kabına geçtiğimizde birinci kapta bulunan idrarın yaklaşık
yarısını ikinci kaba boaşltınız.
24 saatlik idrarda VMA, HVA, 5-HIAA, katekolaminler ve metanefrinler çalışılacaksa





3 gün boyunca “vanilyasız diyet”uygulanır.
Ağır egzersizden kaçınılmalıdır.
İdrar laboratuarından alınan koruyucu madde asit (6N HCl) 5 litrelik pet şişeye boşaltılır.
4. Gün sabahı (ilk idrar dışarı atılır) idrar biriktirilmeye başlanır.
Ertesi günkü 5.günkü ilk idrar da dahil olmak üzere idrarın tamamı biriktirilir.
VMA, HIAA ve katekolaminler için vanilyasız diyet ( 4 günlük)



Çay, kahve, kakao, muz, greyfurt, domates, portakal, ananas, mandalina, dondurma, dondurma külahı
Vanilyalı soslar, vanilyanın girdiği her türlü yiyecek içecekler, pastalar, bisküviler, salep, meşrubatlar vb.)
Hazır gıdalar hazır çorbalar, kuruyemişler, kurutulmuş meyveler, alkollü içecek.ü
NOT: Test sonuçlarının güvenilir olması için yukardaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir. Biriktirilen idrar
serin ve karanlık bir ortamda saklanılmalıdır. Sürekli kullanılan ilaçlar laboratuara bildirilmelidir.
OGTT UYGULAMASI

Randevudan 3 gün önce karbonhidrat diyeti 150 gr/gün ( 3 gün karbonhidrat ağırlıklı patates, pilav,
makarna, hamur işi vb. yenilebilir.) yapılmalıdır.

Sürekli kullandığınız bir ilaç varsa randevu gününden 3 gün önce ilaçlarınızı bırakmanız konusunda
doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Randevu gününden bir gece önce saat gece 22’ den sonra hiçbir şey yememeniz ve randevu günü aç
karnına gelmeniz lazımdır.




Bu üç gün boyunca fiziksel aktivitenizi kısıtlamayınız.
Test sadece ayaktan hastalara uygulanır. Yatak istirahati OGTT’ yi bozar.
Test süresince hasta oturur durumda bulunur.
Test süresince herhangi bir şey yemeyiniz, içmeyiniz. (Sadece su içebilisiniz.). Sigara içmeyiniz ve efor
sarf edecek hereketlerde bulunmayınız.
8. PANİK DEĞERLER
•
Panik değerler listesi, laboratuvarda çalışılan testlerden belirlenen referans aralığı dışında ve kişi için riskli
olabilecek değerlerinin belirlenmesi sonucu oluşturulan listedir. Bu listenin amacı hasta güvenliğini tehlikeye
atabilecek sonuçlar elde edildiğinde ilgili hekime bildirilmesi sürecinin işletilmesinin sağlanmasıdır. Biyokimya,
hematoloji ve mikrobiyoloji laboratuarlarına ait panik değerler aşağıdaki tablolarda görülmektedir:
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
15 / 68
TABLOLAR-3: A;B Panik Değerler Listeleri
A- BİYOKİMYASAL PANİK DEĞERLER
TEST
Düşük Düzey
Muhtemel sonuç
Yüksek düzey
Muhtemel sonuç
Glukoz(erişkin)
<40mg/dl
Beyin hasarı
>450 mg/dl
Diyabetik Koma
Glukoz(Y.D.)
<30mg/dl
Beyin Hasarı
>300 mg/dl
Sodyum
<120 meq/L
Hipervolemi kalp yetm.
Potasyum
<2,5 meq/L
Kardiyak aritmi
>160 meq/L
>6.2 meq/L
(Hemoliz?)
Diyabetik Koma
Kalp yetm.,
Dehidratasyon
Kalsiyum
<6 mg/dl
Tetani, Konvulzyon
>13 mg/dl
Koma
Fosfor
<1mg/dl
Havale/ Koma
********
*********
Lityum
******
******
>1.5 meq/L
Toksisite
<1 mg/dl
Havale/Koma
********
**********
Total Bil.
******
******
>18 mg/dl
Beyin Hasarı
Neonatal Bil.
******
******
>18 mg/dl
Beyin Hasarı
Kreatinin
******
******
>10 mg/dl
Organ iflası
Magnezyum
Kardiyotoksisite
B- HEMATOLOJİK PANİK DEĞERLER
TEST
Düşük Düzey
Muhtemel Sonuç
Yüksek Düzey
Muhtemel Sonuç
<%20
Kalp Yetm.
>%65
******
Hb
<6 gr/dl
Kalp yetm., Hipoksemi
>20gr/dl
******
WBC
<2,500
Enfeksiyon
>40,000
Lösemi
Plt
<50,000
Kanama
>1000
******
INR
******
******
>5,5
Kanama
aPTT
******
******
>110 sn
Kanama
<130mg/dl
Kanama
******
*******
HTC
Fibrinojen
9.LABORATUVAR NUMUNE RED KRİTERLERİ
1. Hasta adı ve soyadının bulunmadığı, örnek tanımının yapılmadığı, hatalı yapıldığı veya istem formu ile örnek
kabındaki bilgilerin uyumsuz olduğu durumlarda numune kabulü yapılmaz. Ayrıca barkodu olmayan numuneler
laboratuvara kabul edilmez. Sistem arızası olduğunda, servis sorumlusunun laboratuvarı bilgilendirmesi
dahilinde acil testler çalışılır.
2. Uygun tüplere alınmayan numuneler laboratuvara kabul edilmez; servis ve polikliniklerden yeni numune
istenir.
3. Hemolizli numuneler laboratuara kabul edilmez.
4. Lipemik numuneler geldiğinde LİS' in açıklama kısmında belirtilir
5. Barkod tüp üzerine uygun şekilde yapıştırılmamışsa, altında isim olup olmadığı kontrol edilir ve yeni barkod
basarak kabul yapılır.
6. Tüp içindeki numune miktarı yeterli değilse numune kabul edilmez.
7. Pıhtılı numuneler kabul edilmez.
8. Test istem formlarına hasta ile ilgili klinik bilgi mutlaka yazılmalıdır.
9. Laboratuvara uygun transfer koşullarında gelmeyen örnekler kabul edilmez.
10. Özellikle ilaç düzeyi ve diurnal varyasyonu olan hormon analizlerinde, gereken bekleme süresine
uyulmamışsa, numune kabul edilmez.
11. Önerilen sürelerin dışında bekletilmiş örnekler laboratuvara kabul edilmez.
12. Bir başka materyalle kontamine örnekler (idrarın dışkı ile karışmış olması gibi) reddedilir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
C- ( AMAX 200 MELUNG)
HEMOLİZ
İKTER
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
16 / 68
LİPEMİ
TABLOLAR-4: A; B; C; D; E: Laboratuvarımızda çalışılan testlerin interferans verdiği hemoliz, lipemi ve
bilirubinemi, askorbik asit kantitatif düzeyleri
HEMOLİZ
İKTER
LİPEMİ
Albumin (M)
500
40
500
ASKORBİK
ASİT
30
Amilaz (M)
250
40
500
30
ASO (D)
1000
20
1000
-
D.bilirubin (M)
20
-
100
30
T. bilirubin (M)
300
-
250
30
TP (M)
250
30
-
30
CPK (M)
200
40
500
30
CRP (D)
1000
20
1000
-
Demir (M)
50
40
500
-
UIBC (D)
200
60
2000
30
Fosfor (M)
-
30
-
30
HbA1C (M)
-
40
2000
30
Glukoz (M)
500
40
500
30
HDL-Kolesterol (M)
300
40
350
30
Kalsiyum (M)
500
40
-
30
Karbamazepin (D)
1176
24
1986
-
Klor (M)
500
30
500
-
T.Kolesterol (M)
500
-
500
-
Kreatinin (M)
500
40
500
30
LDH (M)
-
40
500
30
Lityum (D)
-
15
1000
5 mM
Magnezyum (M)
250
30
200
30
Mikroalbumin (idrarda) (D)
500
15
2500
-
Potasyum (M)
50
30
500
-
Pseudokolin esteraz (D)
1000
45
1400
30
RF (D)
1000
20
1000
-
AST (M)
20
40
500
30
ALT (M)
500
40
500
30
Sodyum (M)
500
30
500
-
Trigliserit (M)
500
-
-
-
Ürik asit (M)
250
20
500
15
Üre (M)
500
40
500
30
Valproik asit (D)
1000
25
1000
-
-
-
-
-
Bikarbonat (M)
800
80
1000
60
LDL-Kolesterol (M)
300
-
300
30
ALP (M)
500
40
500
30
GGT
500
40
500
30
A - MİNDRAY BS 800
UCSF Protein (İdrar ve BOS’
da) (D)
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
17 / 68
Fibrinojen
Y
Y
Y
APTT
Y
Y
Y
PTT
Y
Y
Y
B - (BECKMANN COULTER
LX-20)
Albumin (BC)
HEMOLİZ
İKTER
LİPEMİ
ASKORBİK ASİT
500
30
500
-
Amilaz (D)
20
40
1000
30
Üre (BUN) (BC)
500
30
500
-
D.bilirubin (BC)
20
30
500
3
T. bilirubin (BC)
100
-
200
-
Glukoz (BC)
400
24
400
3
CPK (BC)
50
30
500
-
Kalsiyum (BC)
500
30
500
-
ÜA (BC)
200
10
500
1.5
Etanol (BC)
500
30
2000
-
-
30
500
-
Kreatinin (BC)
500
20
500
5
AST (D)
20
40
2000
30
ALT (D)
400
40
2000
30
Magnezyum (BC)
200
30
150
-
Pseudokolin esteraz (D)
1000
45
1400
30
Klor (BC)
500
30
500
-
Sodyum (BC)
500
30
500
-
Potasyum (BC)
50
30
500
-
TP (BC)
500
30
400
-
CRP (BC)
1000
20
1000
-
ALP (BC)
500
30
500
-
GGT (BC)
500
30
400
-
FOSFOR (BC)
250
30
500
20
LDH (BC)
D -(BİOMEUROUX VİDAS PLUS)
HEMOLİZ
İKTER
LİPEMİ
532
20
3000
CK-MB (kütle)
Y
Y
Y
Myoglobin
Y
Y
Y
500
20
3000
Troponin-I
D-Dimer
E - (ADVİA CENTOUR XP)
TSH3U
FT4
FT3
Anti TGO
Anti TPO
Vit B-12
Folat
Ferritin
FSH
LH
Estrodiol (eE2)
Progesteron
Prolaktin
Beta-hCG
Testesteron
PTH
TPSA
FPSA
Ca 19-9
CEA
Ca 15-3
Ca 125
AFP
HEMOLİZ
100
300
500
100
500
150
20
900*
150
500
250
250
500
500
500
200
500
1000
1200
500
1000
1000
500
İKTER
40
20
20
40
40
20
20
60
20
20
20
20
20
20
20
40
40
25
50
20
25
20
20
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
18 / 68
LİPEMİ
1000
1000
1000
1000
1000
3000
2000
2000
1000
3000
1000
500
1000
1000
1000
3000
1000
1000
3000
1000
900
900
1000
NOT: TABLOLAR-4: A; B; C; D; E de verilen:
1. Kantitatif değerlerin yanında eğer birim verilmemişse (mg/dl) dir. O kantitatif değere kadar
interferans yaratmadığını bildirir.
2. (-) işaret ilgili parametrenin testte interferans yaratmadığının göstergesidir.
3. (*) işareti kantitatif değer ne olursa olsun hemoliz görüldüğünde red edilir.
4. (y) işareti test prospektüslerinde interferans bilgilendirmeleri yok.
5. (D) DİALAB kitleridir.
6. (M) MİNDRAY kitleridir.
7. (BC) BECKMANN COULTER kitleridir.
BİYOKİMYA LABORATUVARINDA BULUNAN CİHAZLAR
Mindray BS 800 ( 2 otoanalizör)
Centour XP ( 2 hormon analizörü)
Mindray BC6800 (22 parametre hemogram cihazı)
Amax 200 Amelung (Tam otomatik koagülasyon cihazı)
Vidas plus ( Hızlı kardiyak cihazı)
Hplc hemoglobin variant analiz cihazı( Thalassemi taraması için)
Erba mainhaimm uro dipstick 400 (11 parametreli 2 tane strip okuyucu)
ACİL LABORATUVARINDA BULUNAN CİHAZLAR ve KART TESTLER
Beckman coulter LX20 (otoanalizör)
Bilirubinimetre
Mindray BC6800 ( 22 parametre hemogram cihazı)
Vidas plus (2 tane hızlı kardiyakcihazı)
Nova biomedical ccx kan gazı cihazı
Erba uro dipstick 400 (11 parametreli strip okuyucu)
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
19 / 68
Ayrıca kart testler çalışılmaktadır.


Beta hCG kart test
Uyuşturucu maddeler kart testi
BİYOKİMYA TESTLERİ ( BİYOKİMYA LABORATUVARI)
ÇALIŞILDIĞI CİHAZLAR: Mindray BS800 cihazları ile Mindray ve Dialab kitleri çalışılarak sonuçlar
verilmektedir.
GLUKOZ ( Mindray):
TEST PRENSİBİ: Glucose oxidase-Peroxidase (GOD-POD) method enzimatik kolorimetrik
TEST LİNEERİTESİ: 5.5-500 mg/dl arasındadır.
SİNONİM: Açlık Kan Şekeri(AKŞ)
ÇALIŞMA ZAMANI: Hergün
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün 2 saat sonra
NUMUNE TÜRÜ: Serum
NUMUNE KABI: Sarı kapaklı jelli tüp
HASTANIN HAZIRLANMASI: 8-12 saat açlık ( sadece su içebilir)
KULLANIMI: Karbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde, 126 mg/dl ve üzeri glukoz değeriDM tanısı
koydurur.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan, uzamış açlık
REFERANS ARALIĞI:
0 - 1 yaş
:
40-60 mg/dl
1 - 200 yaş
:
70-115 mg/dl
Çocuk BOS
:
60-80 mg/dl
Yetişkin BOS
:
40-70 mg/dl
A) TOKLUK KAN ŞEKERİ(TKŞ)( Postprandial kan şekeri)
KAN ALMA ZAMANI: Hafta içi mesai saatleri
ÇALIŞMA ZAMANI: Hafta içi mesai saatleri
SONUÇ VERME ZAMANI: Hafta içi mesai saatleri
NUMUNE KABI: Kırmızı veya sarı kapaklı jelli tüp
HASTANIN HAZIRLANMASI: Açlık kanını verir. Ve yemeğe başlarken saate bakar, 2 saat sonra kanını tekrar
verir.
REFERANS ARALIĞI: <140 mg/dl
B) ORAL GLUKOZ TOLERANS TESTLERİ (50gr, 100gr, 75gr Saf glukoz veya 55 gr,110 gr, 82.5 gr dextroz
monohydrat).İçilecek şeker çözeltisini hazırlarken içine limon suyu koyabiliriz. Glukoz yöntemi askorbik asiden
etkilenmez (GOD-POD metodu).
I.
55 gr Dekstroz monohydrat ile OGTT
HASTANIN HAZIRLANMASI: Açlık- tokluk fark etmez. Açlık örneği alındıktan sonra 200 ml su içinde 55 gr
dekstroz monohydrat içeren solüsyon 5 dakika içinde içirilir. 1 saat sonra tekrar kan örneği alınır.bu süre içinde
hasta sakin ve dinlenme durumunda olmalıdır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
20 / 68
KULLANIMI:16-24 gebelik haftalarında gestasyonel diyabet tarama testi olarak kullanılır. Test sonucu >140 mg/dl
den yüksek çıkarsa 110 gr dextroz monohydrat ile OGTT yapılır.
NUMUNE RED NEDENİ: Kan alınma zamanın geçmesi, Uzun süre santrifüj edilmeden tüpte kanın beklemesi (2
saatten fazla), Hemoliz,
II
110 gr Dekstroz monuhydrat ile OGTT
HASTANIN HAZIRLANMASI: Numune alınması için 10-12 saatlik sabah açlığı gerekmektedir. Çok gerekli
olmayan tedaviler kesilir. Kahve ve sigaraya izin verilmez. Açlık kan örneği alındıktan sonra hastaya 400-500 ml su
içinde 110 gr dekstroz monohydrat içeren solüsyon 5 dakika içerisinde içirilir. 1.saat, 2.saat, 3.saatlerde tekrar kan
örneği alınır. Test sırasında hasta sakin ve dinlenme durumunda olmalıdır. Hasta hiçbir şey içmemelidir. Bulantı
kusma olması durumunda test sonlandırılır.
KULLANIMI:16-24 gebelik haftalarında gestasyonel diyabet tanı testi olarak kullanılır. Test sonucu >140 mg/dl
den yüksek çıkarsa 110 gr dextroz monohydrat ile OGTT yapılır.
NUMUNE RED NEDENİ: Kan alınma zamanın geçmesi, Uzun süre santrifüj edilmeden tüpte kanın beklemesi (2
saatten fazla), Hemoliz
REFERANS ARALIĞI:
AKŞ :
<95 mg/dl
1.Saat :
<180 mg/dl
2.saat :
<155 mg/dl
3.saat :
<140 mg/dl
NOT: En az iki değerin yüksek olması tanı koydurur.
III
82.5 gr Dekstroz Monohydrat ile OGTT
HASTANIN HAZIRLANMASI: Numune alınması için 10-12 saatlik sabah açlığı gerekmektedir. Çok gerekli
olmayan tedaviler kesilir. Kahve ve sigaraya izin verilmez. Açlık kan örneği alındıktan sonra hastaya 400-500 ml
su içinde 82.5 gr dekstroz monohydrat içeren solüsyon 5 dakika içerisinde içirilir. 2.saatte tekrar kan örneği alınır.
Test sırasında hasta sakin ve dinlenme durumunda olmalıdır. Hasta hiçbirşey yiyip içmemelidir. Bulantı ve kusma
durumunda test sonlandırılır.
KULLANIMI: AKŞ değeri 115-126 mg/dl arasında olan hamile olmayan, erişkin hastalarda DM veya bozuk
glukoz toleransı tanısı koymak için uygulanan testtir.
GLUKO-HEMOGLOBİN (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Enzimatik ölçüm metodu
SİNONİM: HbA1c
NUMUNE TÜRÜ: Tam kan
NUMUNE KABI: Mor kapaklı K3-EDTA’lı hemogram tüpleri
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
21 / 68
KULLANIM: Rutin kullanım 3-4 ayda bir yeterlidir. Fakat gebelik gibi bazı durumlarda veya tedavide önemli bir
değişiklikten sonra 2-4 hafta aralıklarla ölçülmesi önerilir.
HbA1c hemoglobin A0 ın beta zincirinin N- terninalindeki serbest amino gruplarının enzimatik olmayan
glikasyonu vasıtası ile oluşturulur. DM un uzun dönem takibinde faydalıdır. Son 4-8 haftalık ortalam kan glukoz
düzeyini yansıtır. HbA1c düzeyinden faydalanarak ortalama glukoz düzeyi saptanabilir.
Ortalama kan glukozu= (33.3x % HbA1c)-86
HbA1c de meydana gelen %1 lik bir değişiklik kan glukozunda 30 mg/dl lik bir değişime neden olur.
TABLO-5 de HbA1c ve plazma kan glukozu arasındaki ilişki gösterilmiştir.
HbAlc
4.0
4.l
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
Glukoz
65
69
72
76
79
83
86
90
93
97
HbAlc
5.0
5.l
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
Glukoz
l0l
l04
l08
lll
ll5
ll8
l22
l26
l29
l33
HbAlc
6.0
6.l
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
6.9
Glukoz l36
l40
l43
l47
l5l
l54
l58
l6l
l65
l68
HbAlc
7.0
7.l
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
7.8
7.9
Glukoz l72
l75
l79
l83
l86
l90
l93
l97
200
204
HbAlc
8.0
8.l
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
8.9
Glukoz 207
2ll
2l5
2l8
222
225
229
232
236
240
HbAlc
9.0
9.l
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
9.8
9.9
Glukoz 243
247
250
254
257
26l
264
268
272
275
HbAlc
l0.0
l0.l
l0.2
l0.3
l0.4
l0.5
l0.6
l0.7
l0.8
l0.9
Glukoz 279
282
286
289
293
297
300
304
307
3ll
HbAlc
ll.0
ll.l
ll.2
ll.3
ll.4
ll.5
ll.6
ll.7
ll.8
ll.9
Glukoz 3l4
3l8
32l
325
329
332
336
339
343
346
HbAlc
l2.0
l2.l
l2.2
l2.3
l2.4
l2.5
l2.6
l2.7
l2.8
l2.9
Glukoz 350
353
357
36l
364
368
37l
375
378
382
HbAlc
l3.0
l3.l
l3.2
l3.3
l3.4
l3.5
l3.6
l3.7
l3.8
l3.9
Glukoz 386
389
393
396
400
403
407
4l0
4l4
4l8
TABLO-5:A HbAlc Test sonuçları (%) & plazma kan Glukoz Eşdeğerleri (mg/dl)
HbA1c insülin kullanan diyabetlilerde yılda 4 kez, insülin kullanmayan diyabetlilerde yılda en az 2
kez bakılmalıdır. HbA1c değerlerinde bireysel farklılıklar olabilir. Yapılan birçok çalışma % 7-8'lik bir HbA1c
değerinin uzun dönem komplikasyonları önemli ölçüde azalttığını göstermiştir. HbA1c'nin % 9 olması ise
riskin önemli ölçüde artmış olduğunu gösteren bir uyarı işaretidir. Tablo 3-9 da risk değerlendirilmesi
gösterilmiştir.
Diyabetli değil-normal değerler
% 4-6
İdeal diyabetik glisemik kontrol
% 6-7
Kabul edilebilir glisemik kontrol
% 7-8
Komplikasyonlar açısından riskli
% 8-9
Kabul edilemez, komplikasyon riski yüksek
>%9
TABLO 5-B HbAlc risk değerlendirmesi
HbA1c düzeyinin çok düşük olması durumunda, ortalama kan glikozu düzeyi çok düşük olacaktır ve
hipoglisemi riski artacaktır. Çok küçük çocuklarda (2 yaşından küçük) beyin halen gelişimini sürdürdüğünden,
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
22 / 68
düşük kan glikozu ile birlikte yineleyen ciddi hipoglisemi ve konvülsiyonlar beyne zarar verebilir. Okul öncesi
çocuklarda ciddi hipoglisemiden kaçınmak öncelikli hedef olmalıdır.
NUMUNE RED NEDENİ: Pıhtı.
REFERANS ARALIĞI: %4-6
ÜRE (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Urease-glutamate Dehydrogenase, UV method
LİNEERİTE: 6-240 mg/dl
SİNONİM: Üre
ÇALIŞMA ZAMANI: Her gün
KULLANIM: KC ve Böbrek fonksiyon testlerinden biridir. Protein metabolizmasının değerlendirilmesinde
kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ: Eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI: 16.9-43.4 mg/dl
BUN ( KAN ÜRE AZOTU)
PRENSİP: Üre ölçümlerinden sonra hesapla bulunur. Ürenin MA :60
BUN=Üre değeri X 28/60
REFERANS ARALIĞI:0-200 yaş
:
7.9-20.3 mg/dl
Üre deki azotun MA: 2x14=28 dir.
KREATİNİN (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Modifiye Jaffe metodu (end point) kolorimetrik
LİNEERİTE: 0.1-27.38 mg/dl
SİNONİM: Kreatinin
KULLANIM: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Renal hastalıklar, şok, maligniteler, SLE,
Diabetik nefropati, konjestif kalp yetmezliğinde serum kreatinin düzeyleri artarken müsküler distrofi ve diabetik
ketoasidozda düşer.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz,eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Kadın (0-200 yaş)
:
0.66-1.09 mg/dl ( serum)
Erkek (0-50 yaş)
:
0.84-1.24 mg/dl ( serum)
Erkek (50-200 yaş)
:
0.81-1.44 mg/dl (serum)
ERKEK (0-200 yaş) :
800-2000 mg/24 h ( idrar 24h)
Kadın (0-200 yaş)
:
600-1800 mg/24 h ( idrar 24h)
KREATİNİN KLİRENSİ:
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün
NUMUNE TÜRÜ: Serum ve idrar
NUMUNE KABI: Sarı kapaklı jelli tüp ve de 3-5 lt lik kuru temiz şişe.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
23 / 68
YAPILIŞI: serumdan ve 24 saatlik kurallara uygun toplanmış idrarın hacmi ve bu idrardan kreatinin ölçümünden
sonra.
Kreatinin klirensi= (idrar kreatinin X idrar hacmi/ 1440 dakika X serum kreatinini)
NUMUNENİN RED NEDENİ: 24 saatlik idrarın yanlış toplanması.
KULLANIMI: Böbrek fonksiyonlarını değerlendirilmesinde ve böbrek hastalıklarının takibinde kullanılır.
REFERANSARALIĞI:Yetişkin
:
70-125 ml/dak.
24 saatlik idrar toplamak güç olduğunda Cockcroft algoritması kullanılır:
Kreatinin klirensi=(140-yaş) x ağırlık(kg) x K/72 x serum kreatinin (mg/dl)
K sabiti kadınlarda: 0.85 erkeklerde:1 dir.
ÜRİK ASİT (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Uricase-Peroxidase (Uricase-POD) method -enzimatik kolorimetrik
SİNONİM: ÜA
KULLANIM: Gut ve diğer pürin metabolizmasının tanı ve takibinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın :
2.3-6.1 mg/dl
Erkek :
3.6-8.2 mg/dl
KOLESTEROL(TOTAL) (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Cholesterol oxidase- Peroxidase (CHOD-POD) method ( enzimatik kolorimetrik)
LİNEERİTE: 3.85-769.23 mg/dL
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı 2 saat sonra
HASTANIN HAZIRLANMASI: 8-12 saat açlık ( sadece su içebilir). Sonbahar ve kış aylarında serum total
kolesterol düzeyi yüksektir. Emosyonel stres ve menstrüel siklüs serum total kolesterol miktarı üzerı üzerinde
etkilidir. Yemekten az etkilenir. % 90 ı endojendir. % 10 yemekle ilgilidir.
KULLANIMI: Hipolipidemi, hiperlipidemi tanısı ile aterosklerotik risk değerlendirilmesinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Yetişkin
:
<200 mg/dl
NOT:



Kolesterol: <200 mg/dl ve Trigliserit: <200mg/dl ise lipid metabolik bozukluk yok.
Kolesterol: 200-300 mg/dl ve HDL Kolesterol: <35 mg/dl ise lipid metabolik bozukluk var.
Kolesterol: >300 mg/dl ve Trigliserit: >200 mg/dl ise lipid metabolik bozukluk var.
TRİGLİSERİT (MİNDRAY):
TESTİN PRENSİBİ: Glycerokinase Peroxidase- Peroxidase Method.
LİNEERİTE: 8.85-1106 mg/dl
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
24 / 68
HASTANIN HAZIRLANMASI: 8-12 saat açlık ( sadece su içebilir).
KULLANIMI: hiperlipideminin değerlendirilmesinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ: İkter, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Yetişkin
:
<200 mg/dl
VLDL-KOLESTEROL:
SİNONİM:VLDL-C
HESAPLA: VLDL-KOL=Trigliserit ölçümü/5
KULLANIMI: Hiperlipideminin değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
Yetişkin
:
10-40 mg/dl
HDL-KOLESTEROL (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Non immünolojikal direkt metod (enzimatik kolorimetrik).
SİNONİM: HDL-C
KULLANIMI: Koroner Kalp hastalığının riskinin değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
Erkek (0-200 yaş):
35-65 mg/dl
Kadın (0-200 yaş):
35-70 mg/dl
LDL-KOLESTEROL:
HESAPLA: Trigliserit 400 mg/dl altında ise Friedewald förmülüne göre yapılır.
SİNONİM: LDL-C
LDL-C= Kolesterol- ( HDL-C+TG/5)
KULLANIMI: Koroner kalp hastalığının riskini değerlendirmede kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
<155 mg/dl dir.
Eğer TG: 400 mg/ dl den yüksek ise o zaman LDL-C kitle çalışılır.
LDL-KOLESTEROL(KİT) (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Direkt method enzimatik- kolorimetrik
LİNEERİTE: 2-773.4 mg/dl
SİNONİM: LDL-C
KULLANIMI: Koroner Kalp hastalığının riskinin değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI: 0-159 mg/dl
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
25 / 68
TOTAL PROTEİN(MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Biüret end point yöntem
LİNEERİTE: 2-12 g/dl
KAN ALMA ZAMANI: Her gün
HASTANIN HAZIRLANMASI: Turnikenin uzun süre tutulmasına bağlı olarak oluşan venöz staz ve ayakta
durmak serum total protein düzeyini arttırırken, gebeliğin son trimestri ve uzamış yatak istirahati total protein
düzeyini düşürür.
REFERANS ARALIĞI:
Prematüre
:
5.7-8 g/dl
0-1 ay
:
4.1-6.3 g/dl
1-12 ay
:
6.6-8.3 g/dl
1-200 yaş
:
6.6-8.7 g/dl
UCSF PROTEİN (DİALAB):
TEST PRENSİBİ: Kolorimetrik end point
ÇALIŞMA ZAMANI: 24 saatlik idrar hafta içi mesai saatleri, BOS her gün
SONUÇ VERME ZAMANI: İdrar aynı gün mesai saatleri,BOS aynı gün .
NUMUNE TÜRÜ: BOS veya 24 saatlik idrar
NUMUNE KABI: BOS için jelsiz düz tüp ve 24 saatlik idrar için 3-5 lt lik temiz ve kuru şişe.
HASTANIN HAZIRLANMASI: 24 saatlik idrar toplama kurallarına riayet edecek ve toplama süresince kahve, çay
ve egzersizden uzak duracak.
KULLANIMI:
 BOS’ta protein için: Merkezi Sinir Sistemi hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır.
 24 saatlik idrarda protein: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde ve böbrek hastalıklarının
takibinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ:


BOS için: BOS’ un hemarojik olması.
İdrar için: 24 saatlik idrarın yanlış toplanması.
REFERANS ARALIĞI:
BOS proteini
:
24 saatlik idrar proteini :
0-50 mg/dl
24-141 mg/24 saat
ALBUMİN (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: BCG yöntemi
LİNEERİTE: 0.3-6 g/dl
KAN ALMA ZAMANI: 7 gün 24 saat
ÇALIŞMA ZAMANI: 7 gün 24 saat
SONUÇ VERME ZAMANI: 7 gün 24 saat
KULLANILMASI: Nutrisyonel durum ve onkotik kan basıncı hakkında bilgi verir. Dehidrotasyon ve IV beslenme,
hızlı hidrasyon, siroz ve diğer KC hastalıkları, alkolizm, gebelik, nefrotik sendrom, malabsorbsiyon, malnitrusyon,
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
26 / 68
neoplaziler, protein kaybettiren enteropatiler, hipertiroidizm, yanıklar, uzamış immobilizasyon, kalp yetmezliği ve
diğer kronik hastalıklarda albumin seviyesi düşer. Albumini prealbumin ve tranferrin birlikte negatif akut faz
reaktanı olarak kabul edilir. Akut enflamatuvar olaylarda serum albumini düşer.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun), uzmaış
turnijke uygulaması.
REFERANS ARALIĞI:
YD
1-20 yaş
20-60 yaş
60-200 yaş
:
:
:
:
3.5-4.9 g/dl
3.6-5.1 g/dl
3.5-5.3 g/dl
3.4-4.8 g/dl
MİKROALBUMİN (DİALAB):
TEST PRENSİBİ: İmmünoturbidometrik yöntem
ÇALIŞMA ZAMANI: Perşembe günleri mesai saatleri.
SONUÇ VERME ZAMANI: Perşembe günleri mesai saatleri.
NUMUNE TÜRÜ: 24 saatlik idrar
NUMUNE KABI: 3-5 lt lik temiz ve kuru şişe.
HASTANIN HAZIRLANMASI: 24 saatlik idrar toplama kurallarına riayet edecek ve toplama süresince kahve, çay
ve egzersizden uzak duracak.
KULLANIMI: Böbrek glomerül fonksiyon bozukluğunun değerlendirilmesinde ve böbrek hastalıklarının(
Diyabetik nefropatİ) tanı ve takibinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ: 24 saatlik idrarın yanlış toplanması.
REFERANS ARALIĞI: 0-200 yaş (IFCC e göre): 0-2.5 mg/dl
TOTAL BİLİRUBİN VE DİREKT BİLİRUBİN VE İNDİREKT BİLİRUBİN (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Total bilirubin için: Kolorimetrik test(Vanadiate Oxidating Method (VOX method))
Direkt Bilirubin için: Kolorimetrik test (Vanadiate Oxidating Method (VOX method))
LİNEERİTE Bil T için:
0.12-40.2 mg/dl
Bil D için:
0.06-25.3 mg/dl
SİNONİM: T.Bil. veya Konjuge Bİl. + Unkonjuge Bil.
KULLANILMASI: KC ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIKLARI:
T.BİLİRUBİN:
0-200 yaş
:
0.3-1.1 mg/dl
D.BİLİRUBİN:
0-200 yaş
:
0.1-0.4 mg/dll
İNDİREKT BİLİRUBİN(hesapla)= T.BİL.-D.BİL.
0-200 yaş
:
0-1 mg/dl
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ( MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: p.5.p aktivasyonsuz IFCC uyumlu enzimatik UV method
LİNEERİTE: 4-800 U/L
SİNONİM: AST; SGOT; Serum glutamat oksalasetat transaminaz
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
27 / 68
KULLANILMASI: Bütün vücut dokularında bulunmakla beraber, KC, Kalp ve iskelet kası en çok bulunduğu
dokulardır. Herhangibir nedene bağlı KC zedelenmesi veya hasarı, kolestatik ve obstrüktif sarılık, Kr. Hepatitler,
enfeksiyoz mononükleoz, kalp ve iskelet kası nekroz veya travması, kalp iskelet kası inflamatuvar hastalıkları,
AMI, ağır ekzersiz, kalp yetmezliği, ciddi yanıklar, hipotiroidizm, intestinal obstrüksiyon, malign hipertermi ve
talasemi majorde serum AST düzeyi artar.
REFERANS ARALIĞI:
Erkek :
0-35 U/L
Kadın :
0-31 U/L
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: p5p IFCC uyumlu-enzimatik UV method
SİNONİM: ALT; SGPT; Serum glutamil piruvat transaminaz
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı saat 2 saat
KULLANILMASI: KC fonksiyon testlerinden biridir. KC hastalıkları, safra yolları obstrüksiyonu, kas
zedelenmeleri, musküler distrofiler, akut pankreatit, konjestif kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği ve hepatotksik
ilaçlar, yoğun ekzersiz, ayakta durma ALT düzeyinde artışa neden olur.
REFERANS ARALIĞI:
Erkek :
0-45 U/L
Kadın :
0-34 U/L
ALKALEN FOSFATAZ (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ:pnpp IFCC uyumlu enzimatik UV method
SİNONİM: ALP
KULLANILMASI: KC, safra kesesi, kemik dokusuna bağlı hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Lipid
biyotransformasyonunda da görevlidir. Gebelikte ve çocukların büyüme dönemlerinde fizyolojik olarak ALP
düzeyi yükselir.
REFERANS ARALIĞI:
1-30 gün
1-12 ay
1-3 yaş
3-6 yaş
6-9 yaş
:
:
:
:
:
ERKEK
48-406 U/L
124-341 U/L
108-317 U/L
96-297 U/L
69-325 U/L
KIZ
75-316 U/L
82-383 U/L
104-345 U/L
93-309 U/L
86-315 U/L
9-12 yaş
12-15 yaş
15-18 yaş
18-200 yaş
:
:
:
:
51-332 U/L
50-162 U/L
47-119 U/L
30-120 U/L
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
28 / 68
42-362 U/L
74-390 U/L
52-171 U/L
30-120 U/L
LAKTAT DEHİDROGENAZ (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Laktat-----Piruvat (enzimatik UV method) IFCC uyumlu
SİNONİM: LDH
KULLANILMASI: Kalp ve KC hastalıklarının tanısında kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
Erkek :
0-248 U/L
Kadın :
0-247 U/L
GAMA GLUTAMİL TRANSFERAZ (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Szasz uyumlu kinetik UV yöntem.
SİNONİM: GGT
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün 2 saat
KULLANILMASI: KC fonksiyon testlerinden biridir. Alkol ve ilaçların KC üzerine toksik etkisini takip etmede
kullanılır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan ( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Erkek :
0-49 U/L
Kadın :
0-32 U/L
KREATİNİN KİNAZ (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: IFCC uyumlu enzimatik UV method
SİNONİM: CK
KULLANILMASI: İskelet kalp kasında dejenerasyona yol açan durumların değerlendirilmesinde kullanılır. AMI,
progresif müsküler distrofi, polimyozit, yanıklar, travma, ağır eksersiz, status epileptikus, postoperatif dönem,
yaygın beyin infarktüsü, gebeliğin son dönemleri ve doğumi malign hipertermi, intramüsküler enjeksiyonlar,
konvülsiyonlar ve kardiyak defibrilasyon sonrasında CPK düzeyi artar.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, İkter, Lipemi, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2
saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Erkek :
Kadın :
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
29 / 68
0-171 U/L
0-145 U/L
KALSİYUM (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Arsenazo III end point kolorimetrik method
SİNONİM: Ca
HASTANIN HAZIRLANMASI: Numune için 10 saatlik sabah açlığı gereklidir. Numune alımı sırasında turnike
uzun tutulmamalıdır. Kan kalsiyum seviyesi 02:00-04:00 saatleri arasında en düşük, saat 20:00’ de en yüksek
seviyede bulunur.
KULLANILMASI: Çeşitli endokrin ve metabolik hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Total kalsiyum
düzeyi kandaki protein konsantrasyonundan etkilenir. Protein miktarı 1g/dl artarsa kalsiyum miktarı 0.8 mg/dl
azalır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Eksik serum, uzamış turnike süresi, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2
saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI: 0-200 yaş(serum)
:
8.8-10.6 mg/dl
KALSİYUM (idrar):
SİNONİM: Ca
KAN ALMA ZAMANI: Hafta içi mesai saati
ÇALIŞMA ZAMANI: Hafta içi mesai saati
SONUÇ VERME ZAMANI: Hafta içi mesai saati
NUMUNE KABI: 3-5 lt’ lik temiz ve kuru şişe
HASTANIN HAZIRLANMASI: 24 saatlik idrar toplama kurallarına uyarak toplanır. Laboratuvara getirilen 24
saatlik idrarın içine 6N HCl asitten 2-3 damla koyarız.
NUMUNE RED NEDENLERİ: 24 saatlik idrarın yanlış toplanması
REFERANS ARALIĞI: (İdrar hacmi : 1500 ml düşünülmüştür.)
ERKEK
KADIN
0-200 yaş
:
0-300 mg/24h
0-250 mg/24h
İNORGANİK FOSFOR (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: PhosphoMolibdat end point UV method
SİNONİM: PO4, Fosfat
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün 2saat sonra
HASTANIN HAZIRLANMASI: Numune için 10 saatlik sabah açlığı gereklidir. Mümkün oldukça serum hızlı
ayırılmalıdır. Sirkadiyen ritm gösterir. Tokluk, menstrüasyon dönemi, fosfat bağlayan antasitlerin kullanımında
seviye düşer.
KULLANILMASI: Fosfor metabolizmasının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
30 / 68
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, eksik serum, uzamış turnike süresi, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş
kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-15 yaş
:
4-7 mg/dl
15-200 yaş
:
2.5-4.5 mg/dl
İNORGANİK FOSFOR (idrar):
SİNONİM: PO4, Fosfat
KAN ALMA ZAMANI: Perşembe günü mesai saati
ÇALIŞMA ZAMANI: Perşembe günü mesai saati
SONUÇ VERME ZAMANI: Perşembe günü mesai saati
HASTANIN HAZIRLANMASI: 24 saatlik idrar toplama kurallarına uyarak toplanır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
400-1300 mg/24 saat
MAGNEZYUM (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Ksilidil mavisi end point yöntem
LİNEERİTE: 0.10-4.16 mg/dl .
SİNONİM: Mg
KULLANILMASI: Magnezyum metabolizması ve elektrolit dengesinin değerlendirilmesi ile preeklampsi tedavisi
uygulanan hastaların takibinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-1 ay
:1.17-2.55 mg/dl
1-12 ay
:1.46-2.31 mg/dl
1-15 yaş
:1.46-2.31 mg/dl
15-200 yaş (kadın)
:1.87-2.50 mg/dl
15-200 yaş (erkek)
:1.77-2.58 mg/dl
MAGNEYUM (İdrar):
SİNONİM: Mg
REFERANS ARALIĞI: Normal Değer
:
7.29-12.16 mg/24 saat
SODYUM (MİNDRAY):
TESTİN PRENSİBİ: İndirekt ISE
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
31 / 68
SİNONİM: Na
KULLANILMASI: Elektrolit ve su dengesinin ve renal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, eksik serum, uzamış turnike süresi, serumu ayrılmadan tüpte
beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-1 ay
:
133-146 mmol/L
1-12 ay
:
139-146 mmol/L
1-11 yaş
:
138-145 mmol/L
11-200 yaş
:
135-145 mmol/L
SODYUM(İdrar):
SİNONİM: Na
KAN ALMA ZAMANI: Hafta içi mesai saati
ÇALIŞMA ZAMANI: Hafta içi mesai saati
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün mesai saati
REFERANS ARALIĞI:
Normal Değer :40-220 mmol/24 saat
POTASYUM (MİNDRAY):
SİNONİM: K
KULLANILMASI: Elektrolit, asit-baz dengesinin ve renal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
1-7 gün
: 3.7-5.9 mmol/L
7-365 gün
: 3.5-5.5 mmol/L
1-200 yaş
: 3.5-5.5 mmol/L
POTASYUM(İdrar):
SİNONİM: K
REFERANS ARALIĞI:
Normal Değer
:
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
32 / 68
25-125 mmol/24 saat
KLOR (MİNDRAY):
SİNONİM: Cl
SONUÇ VERME ZAMANI: aynı gün 2 saat
KULLANILMASI: Elektrolit, asit- baz dengesi ve su metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
95-110 mmol/L
KLOR(İdrar):
SİNONİM: Cl
REFERANS ARALIĞI:
Normal Değer :
110-250 mmol/24 saat
LİTYUM (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: Enzimatik kolorimetrik yöntem
LİNEERİTE: 0.19-3 mmol/L
KULLANILMASI: Bipolar (Manik-depresif) tedavisinde kullanılan ilacın takibinde kullanılır.İlacı kullanan hasta
sabah dozunu kullanmadan açlık kanını verir.
REFERANS ARALIĞI:
Yetişkin
:
1-1.2 mmol/L
Panik değer
:
>1.5 mmol/L
AMİLAZ (MİNDRAY):
TESTİN PRENSİBİ: pnp oluşumlu IFCC uyumlu enzimatik UV yöntem.
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün 2 saatb sonra
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
33 / 68
KULLANILMASI: Pankreas ve tükrük bezlerinde bulunur. Esas olarak akut pankreatitin tanısında ve takip
edilmesinde kullanılır. Hiperamilazemi sadece akut pankreatit veya kronik pankreatitin enflamatuvar aşamasında
oluşmaz, aynı zamanda böbrek yetmezliği (glomerüler filtrasyonda azalma), akciğer veya over tümörleri, pulmoner
enflamasyon, tükürük bezi hastalıkları, diyabetik ketoasidoz,serebral travma, cerrahi girişimler veya
makroamilazemi vakasında da oluşur.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş (serum)
:
28-100 U/L
Kadın
Erkek
0-200 yaş ( idrar)
:
21-447 U/L
16-491 U/L
DEMİR (MİNDRAY):
TESTİN PRENSİBİ: Ferrozine yöntemi. (Kolorimetrik test)
SİNONİM: Fe
KAN ALMA ZAMANI: hafta içi mesai saatleri
KULLANILMASI: Serumda demir hemen hemen tamamen transferine bağlıdır.Demir (heme olmayan) ölçümleri
demir eksikliği anemisi,hemokromatoz (iki demir içeren hemosiderin ve hemofüsin pigmentlerinin dokuda yaygın
bir şekilde birikmesi ile ilişkili ve derinin pigmentasyonu ile karakterize edilen bir hastalık) ve kronik böbrek
hastalığının tanısında ve tedavisinde kullanılır. Demir tayinleri mikrositik anemi (ör. demir metabolizması
bozuklukları ve hemoglobinopatiden dolayı), makrositik aneminin (ör. vitamin B12 eksikliği, folik asit eksikliği ve
bilinmeyen nedenli ilaçların neden olduğu metabolik bozukluklardan dolayı) yanı sıra böbrek anemisi (eritropoietin
eksikliği) gibi normositik anemiler, hemolitik anemi, hemoglobinopati, kemik iliği hastalığı ve toksik kemik iliği
hasarının tanısında ve izlenmesinde gerçekleştirilir.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın
Erkek
0-200 yaş ( serum)
:
37-145 μg/dL
45-158 μg/dL
DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: Ferrozine ile doğrudan tayin ( kolorimetrik)
LİNEERİTE: 6-750 μg/dL
SİNONİM: UIBC
KULLANILMASI: Demir, plazma proteini apotransferine bağlı Fe(III) olarak taşınır. Apotransferin-Fe(III)
kompleksi transferin olarak adlandırılır. Normalde transferinin demir bağlama yerlerinin sadece üçte birini Fe (III)
doldurur. Bağlanabilecek ek demir miktarı ise doymamış (veya gizli) demir bağlama kapasitesidir (UIBC). Serum
demiri ve UIBC’nin toplamı toplam demir bağlama kapasitesini (TIBC) temsil eder. TIBC, transferinin
bağlayabileceği maksimum demir konsantrasyonuna yönelik bir ölçümdür. Serumda TIBC, demir metabolizması
bozukluklarında farklılık göstermektedir. Demir eksikliği anemisinde TIBC yükselir ve transferin satürasyonu % 15
veya daha düşük bir
değere düşer. Düşük TIBC değeri ile ilişkili serumda demir değerinin düşük olması kronik anemi bozukluklarının,
malign tümörlerin ve enfeksiyonların özelliğidir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
34 / 68
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, Lipemi, eksik serum, uzamış turnike süresi, serumu ayrılmadan tüpte
beklemiş kan ( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş (UIBC serum)
:
0-200 yaş (TIBC serum)hesapla
:
Serum transferin(mg/DL)= 0.007xTIBC ( μg/dL)
Tranferrin satürasyon%=100xserum demir/TIBC
Tranferrin satürasyon% normal değerler:
120-470 μg/dL
278-505 μg/dL
Kadın
%15-50
Erkek
%20-50
PSEUDOKOLİN ESTERAZ (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: DGKC uyumlu enzimatik kolorimetrik yöntem
SİNONİM: kolinesteraz II
SONUÇ VERME ZAMANI: Ay nı gün 2 saat sonra
KULLANILMASI: Kolinesteraz (psödokolinesteraz veya kolinesteraz II) karaciğer, pankreas, kalp, serum ve
beyinde beyaz cevherde bulunur. Bu enzim, kolinesteraz I olarak da adlandırılan eritrositlerdeki
asetilkolinesterazla
karıştırılmamalıdır. Kolinesterazın biyolojik fonksiyonu bilinmemektedir. Serum
kolinesteraz,olası bir böcek ilacından zehirlenmenin bir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Karaciğer
fonksiyonunun bir indeksi olarak ölçülür. Operasyon öncesi taramada, kolinesteraz enzim formları atipik olan
hastaların tespit edilmesi ve böylelikle kas gevşeticilerin yavaş eliminasyonlarının neden olduğu uzun süreli
apnenin önlenmesinde kullanılır.
Organofosfor bileşikleri ile intoksikasyon vakalarında ve hepatit, siroz, miyokard enfarktüsü, akut
enfeksiyonlar ve enzimin atipik fenotiplerinde kolinesteraz seviyelerinin düştüğü görülür.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş:
Kadın
3930-10800 U/L
Erkek
4620-11500 U/L
VALPROİK ASİT (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: İmmunoturbidimetrik yöntem
LİNEERİTE: 0-157 μg/mL
SONUÇ VERME ZAMANI: aynı gün 2 saat sonra
KULLANILMASI: Epilepsi ve bipolar tedavisinde kullanılır. Tedavi için verilen ilacın seviyesini takibinde
kullanılır. Sabah açlık kanını vermeye gelen hasta ilacın sabah dozunu almadan kanı verir.
REFERANS ARALIĞI:
Normal değer
Panik değer
:
:
50-100 μg/mL
>150 μg/mL
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
35 / 68
KARBAMAZEPİN (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: İmmünoturbidometrik yöntem.
LİNEERİTE: 0-20 μg/mL
KULLANILMASI: Antiepileptik bir ilaçtır. İlacın takibinde kullanılır. ( Kan verme valproik asitle aynıdır)
REFERANS ARALIĞI:
Tek kullanıldığında terapötik aralık
:
8- 12 μg/mL
Başka antiepileptiklerle berarber kullanılınca terapötik aralık :
4 - 8 μg/mL
BİKARBONAT (MİNDRAY):
TESTİN PRENSİBİ: PEPC enzimatik UV yöntem.
LİNEERİTE: 1-50 mmol/L
SİNONİM: CO2
KAN ALMA ZAMANI: Diyaliz Hastaları için
ÇALIŞMA ZAMANI: Diyaliz Hastalarından istendiği zaman
SONUÇ VERME ZAMANI: aynı gün
KULLANILMASI: Serum veya plazmanın bikarbonat içeriği elektrolit dispersiyonun ve anyon eksikliğinin önemli
bir göstergesidir. pH tayini ile birlikte bikarbonat ölçümleri solumun ve metabolizma sistemlerinde asit-baz
dengesizliği ile ilişkili potansiyel olarak ciddi çok sayıda bozukluğun tanısında ve tedavisinde kullanılır.
Siklosporin kullanımı seviyesini arttırır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Beklenen değer :
22-29 mmol/L
ANTİ STREPTOLİZİN-O (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: İmmunoturbidometrik yöntem.
SİNONİM: ASO
KULLANILMASI: A grubu streptokoklar farklı enfeksiyonlara neden olur: glomerülonefrit, akut endokardit,
Sydenham Korea ve akut romatizmal ateşin ardından üst solunum yolu enfekte olduğunda meydana gelebilen
bademcik enfeksiyonu veya deri hastalıkları. Bu enfeksiyonlar daha sonradan kalp veya böbreklerde hasara yol
açabilir. Erken tanı, etkin tedavi ve hastanın izlenmesi bu riskleri azaltabilir. Spesifik antikorlar için immünolojik
test çalışması, streptokok enfeksiyonunun derecesi ve hastalığın gidişatı hakkında yararlı bilgiler sağlar.
Antistreptolisin O antikorları (ASO) seviyesinin tayini en sıklıkla kullanılandır. Akut romatizmal ateşli
hastaların% 85’inde ASO seviyelerinin yükseldiği görülmüştür. Faydalı verilerin elde edilmesi için haftalık
aralıklarda birkaç kere ASO seviyeleri izlenmelidir. Titre gelişmesi başarılı bir antibiyotik
tedavisini ya da enfeksiyonun klinik işaretleri kaybolmuşsa bile antijen uyarısının devam ettiğini gösterir.
NUMUNE RED NEDENLERİ:Eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
15-200 yaş
:
0- 200 IU/mL
0-15 yaş
:
0- 150 IU/mL
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
36 / 68
C REAKTİF PROTEİN (DİALAB):
SİNONİM: CRP
KULLANILMASI: Enfeksiyonlar, enflamatuvar hastalıklar ve malign neoplazmalargibi dokuya hasar veren
süreçlerin çoğu C-reaktif proteinin (CRP)majör akut faz yanıtı ve diğer akut faz reaktantlar (ör. AAT, AAGP,C3C,
C4, HAPT) ile ilişkilidir. CRP yanıtı sıklıkla ateş dahil olmak üzere klinik semptomlardan önce meydana gelir.
Normal sağlıklı bireylerde CRP 5 mg/L’ye kadar bir aralıkta eser miktarda bir proteindir. Bir akut faz yanıtın
başlangıcından sonra serumda CRP konsantrasyonu hızlı ve kapsamlı bir şekilde yükselir. 6 ila 8 saat içerisinde
değişimler saptanabilir ve 24 ila 48 saat içerisinde tepe değerine ulaşır. Normal değerin bin katına kadar yüksek
olan seviyeler miyokardiyal enfarktüs, majör travma, cerrahi işlem veya malign neoplazma gibi şiddetli uyarıcılar
ile ilişkilidir. CRP
klasik kompleman yolu aktive eder. CRP, sadece birkaç saatlik bir yarılanma ömrüne sahip olup, bu onun klinik
izleme için ideal bir araç olmasını sağlar. Hastalarda operasyon sonrası CRP seviyelerinin izlenmesi ya normal
iyileşme sürecini (seviyenin normale inmesi) ya da beklenmeyen komplikasyonları (yüksek seviyelerin sürmesi)
gösterir. CRP konsantrasyonlarındaki değişimin ölçülmesi bir hastalığın ne kadar akut ve ne kadar ciddi olduğu
konusunda faydalı diagnostik bilgiler sağlar. Aynı zamanda hastalık sırasında komplikasyonlar ile ilgili
değerlendirmeler yapılması ve de hastalığın başlangıcı hakkında kararlar verilmesini mümkün kılar. Serumda
yüksek CRP konsantrasyonunun devam etmesi genellikle ciddi bir prognostik işarettir ve bu durum sıklıkla kontrol
edilemeyen bir enfeksiyonun varlığını belirtir. CRP tayini, hastalık aktivitesindeki değişikliklere verdiği hızlı yanıt
ve ESR’yle iyi korelasyonundan dolayı, klasik Eritrosit Sedimentasyon Hızı (ESR) tayininin yerini alabilir
REFERANS ARALIĞI:
Normal değer
:
0-0.5 mg/dl
RHOMATOİD FAKTÖR (DİALAB):
SİNONİM: RF
KULLANILMASI: Romatoid faktörler, IgG moleküllerinin Fc-bölgesi üzerindeki antijenik determinantlara karşı
heterojen otoantikorlar grubudur. Romatoid artrit tanısında önemlidir, ancak diğer enflamatuvar romatizmal
hastalıklarda ve romatizmal olmayan çeşitli hastalıklarda da bulunabilir. Aynı zamanda 60 yaş üstü klinik olarak
sağlıklı kişilerde de bulunabilir. Bu kısıtlamalara karşın, romatoid artritte sınıflandırmanın yapılması için romatoid
faktörlerin tespit edilmesi Amerikan Romatoloji Derneğinin bir tanı kriteridir. Olağan analitik yöntemler IgM
tipinin romatoid faktörlerinin tespit edilmesiyle sınırlı olmasına rağmen, tüm immünoglobülin sınıflarında
otoantikorlar ortaya çıkar.
REFERANS ARALIĞI: Normal değer :
0-30 IU/mL
BİYOKİMYA TESTLERİ (ACİL LABORATUVARI)
Beckmann-coulter LX 20 cihazı ile beckman coulter ve Dialab kitleri ile çalışılmaktadır.
GLUKOZ (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Hekzokinaz (HK) method enzimatik UV kolorimetrik
TEST LİNEERİTESİ: 5-700 mg/dl arasındadır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
37 / 68
SİNONİM: Açlık Kan Şekeri(AKŞ)
ÇALIŞMA ZAMANI: Hergün
KULLANIMI: Karbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde, 126 mg/dl ve üzeri glukoz değeri DM tanısı
koydurur.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan, uzamış açlık
REFERANS ARALIĞI:
1 - 200 yaş
:
79-115 mg/dl
ÜRE (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Urease-glutamate Dehydrogenase, UV method
SİNONİM: Üre
KULLANIM:
KC
ve
Böbrek
fonksiyon
testlerinden
biridir.
Protein
metabolizmasının
değerlendirilmesindekullanılır.
REFERANS ARALIĞI: 17-43 mg/dl
BUN ( KAN ÜRE AZOTU)
PRENSİP: Üre ölçümlerinden sonra hesapla bulunur. Ürenin MA :60 Üre deki azotun MA: 2x14=28 dir.
BUN=Üre değeri X 28/60
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
7.94-20.1 mg/dl
KREATİNİN (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Alkalin pikrat metodu (end point) kolorimetrik
SİNONİM: Kreatinin
KULLANIM: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Renal hastalıklar, şok, maligniteler, SLE,
Diabetik nefropati, konjestif kalp yetmezliğinde serum kreatinin düzeyleri artarken müsküler distrofi ve diabetik
ketoasidozda düşer.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz,eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Kadın (0-200 yaş)
:
0.4-1 mg/dl ( serum)
Erkek (0-200 yaş)
:
0.7-1.2 mg/dl (serum)
TOTAL PROTEİN(Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Biüret end point yöntem
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
38 / 68
HASTANIN HAZIRLANMASI: Turnikenin uzun süre tutulmasına bağlı olarak oluşan venöz staz ve ayakta
durmak serum total protein düzeyini arttırırken, gebeliğin son trimestri ve uzamış yatak istirahati total protein
düzeyini düşürür.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
6.5-8.1 g/dl
ALBUMİN (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: BCP yöntemi
KULLANILMASI: Nutrisyonel durum ve onkotik kan basıncı hakkında bilgi verir. Dehidrotasyon ve IV beslenme,
hızlı hidrasyon, siroz ve diğer KC hastalıkları, alkolizm, gebelik, nefrotik sendrom, malabsorbsiyon, malnitrusyon,
neoplaziler, protein kaybettiren enteropatiler, hipertiroidizm, yanıklar, uzamış immobilizasyon, kalp yetmezliği ve
diğer kronik hastalıklarda albumin seviyesi düşer. Albumini prealbumin ve tranferrin birlikte negatif akut faz
reaktanı olarak kabul edilir. Akut enflamatuvar olaylarda serum albumini düşer.
NUMUNE RED NEDENİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun), uzmaış
turnijke uygulaması.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
3.5-5 g/dl
TOTAL BİLİRUBİN VE DİREKT BİLİRUBİN VE İNDİREKT BİLİRUBİN (MİNDRAY):
TEST PRENSİBİ: Total bilirubin için: Kolorimetrik test(Diazo Method )
Direkt Bilirubin için: Kolorimetrik test (Diazo method )
LİNEERİTE Bil T için:
0.1-30 mg/dl
Bil D için:
0.1-10 mg/dl
SİNONİM: T.Bil. veya Konjuge Bİl. + Unkonjuge Bil.
KULLANILMASI: KC ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
T.BİLİRUBİN:
0-200 yaş
:
0.4-2 mg/dl
D.BİLİRUBİN:
0-200 yaş
:
0.1-0.5 mg/dll
İNDİREKT BİLİRUBİN(hesapla)= T.BİL.-D.BİL.
0-200 yaş
:
0-1,8 mg/dl
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ( DİALAB):
TEST PRENSİBİ: p.5.p aktivasyonlu IFCC uyumlu enzimatik UV method
SİNONİM: AST; SGOT; Serum glutamat oksalasetat transaminaz
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
39 / 68
KULLANILMASI: Bütün vücut dokularında bulunmakla beraber, KC, Kalp ve iskelet kası en çok bulunduğu
dokulardır. Herhangibir nedene bağlı KC zedelenmesi veya hasarı, kolestatik ve obstrüktif sarılık, Kr. Hepatitler,
enfeksiyoz mononükleoz, kalp ve iskelet kası nekroz veya travması, kalp iskelet kası inflamatuvar hastalıkları,
AMI, ağır ekzersiz, kalp yetmezliği, ciddi yanıklar, hipotiroidizm, intestinal obstrüksiyon, malign hipertermi ve
talasemi majorde serum AST düzeyi artar.
REFERANS ARALIĞI:(0-200 yaş) Erkek
:
0-37 U/L
(0-200 yaş) Kadın
:
0-31 U/L
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (DİALAB):
TEST PRENSİBİ: p5p IFCC uyumlu-enzimatik UV method
SİNONİM: ALT; SGPT; Serum glutamil piruvat transaminaz
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı saat 2 saat
KULLANILMASI: KC fonksiyon testlerinden biridir. KC hastalıkları, safra yolları obstrüksiyonu, kas
zedelenmeleri, musküler distrofiler, akut pankreatit, konjestif kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği ve hepatotksik
ilaçlar, yoğun ekzersiz, ayakta durma ALT düzeyinde artışa neden olur.
REFERANS ARALIĞI:
(0-200 yaş) Erkek
:
0-41 U/L
(0-200 yaş) Kadın
:
0-31 U/L
ALKALEN FOSFATAZ (Beckman coulter):
TEST PRENSİBİ:IFCC uyumlu pnpp AMP tamponlu enzimatik UV method
SİNONİM: ALP
KULLANILMASI: KC, safra kesesi, kemik dokusuna bağlı hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Lipid
biyotransformasyonunda da görevlidir. Gebelikte ve çocukların büyüme dönemlerinde fizyolojik olarak ALP
düzeyi yükselir.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş (Erkek)
:
53-128 U/L
0-200 yaş (Kadın)
:
42-98 U/L
LAKTAT DEHİDROGENAZ (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Laktat-----Piruvat (enzimatik UV method)
SİNONİM: LDH
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
40 / 68
KULLANILMASI: Kalp ve KC hastalıklarının tanısında kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
98-192 U/L
GAMA GLUTAMİL TRANSFERAZ (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Szasz uyumlu kinetik UV yöntem.
SİNONİM: GGT
SONUÇ VERME ZAMANI: Aynı gün 2 saat
KULLANILMASI: KC fonksiyon testlerinden biridir. Alkol ve ilaçların KC üzerine toksik etkisini takip etmede
kullanılır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Hemoliz, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan ( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş (Erkek)
:
9-40 IU/L
0-200 yaş (Kadın)
:
9-35 IU/L
KREATİNİN KİNAZ (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Rosalki method
SİNONİM: CK
KULLANILMASI: İskelet kalp kasında dejenerasyona yol açan durumların değerlendirilmesinde kullanılır. AMI,
progresif müsküler distrofi, polimyozit, yanıklar, travma, ağır eksersiz, status epileptikus, postoperatif dönem,
yaygın beyin infarktüsü, gebeliğin son dönemleri ve doğumi malign hipertermi, intramüsküler enjeksiyonlar,
konvülsiyonlar ve kardiyak defibrilasyon sonrasında CPK düzeyi artar.
NUMUNE RED NEDENLERİ:Hemoliz, İkter, Lipemi, eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2
saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
(0-200 yaş) Erkek
:
49-397 U/L
(0-200 yaş) Kadın
:
38-234 U/L
KALSİYUM (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: İndirekt ISE
SİNONİM: Ca
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
41 / 68
HASTANIN HAZIRLANMASI: Numune için 10 saatlik sabah açlığı gereklidir. Numune alımı sırasında turnike
uzun tutulmamalıdır. Kan kalsiyum seviyesi 02:00-04:00 saatleri arasında en düşük, saat 20:00’ de en yüksek
seviyede bulunur.
KULLANILMASI: Çeşitli endokrin ve metabolik hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Total kalsiyum
düzeyi kandaki protein konsantrasyonundan etkilenir. Protein miktarı 1g/dl artarsa kalsiyum miktarı 0.8 mg/dl
azalır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Eksik serum, uzamış turnike süresi, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2
saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş(serum)
:
8.9-10.3 mg/dl
MAGNEZYUM (Beckmann coulter):
TEST PRENSİBİ: Calmagite end point yöntem
LİNEERİTE: 0.10-7 mg/dl .
SİNONİM: Mg
KULLANILMASI: Magnezyum metabolizması ve elektrolit dengesinin değerlendirilmesi ile preeklampsi tedavisi
uygulanan hastaların takibinde kullanılır.
kan ( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
1.8-2.5 mg/dl
SODYUM (Beckmann coulter):
SİNONİM: Na
KULLANILMASI: Elektrolit ve su dengesinin ve renal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
136-144 mmol/L
POTASYUM (Beckmann coulter):
SİNONİM: K
KULLANILMASI: Elektrolit, asit-baz dengesinin ve renal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
3.6-5.1 mmol/L
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
42 / 68
KLOR (Beckmann coulter):
SİNONİM: Cl
SONUÇ VERME ZAMANI: aynı gün 2 saat
KULLANILMASI: Elektrolit, asit- baz dengesi ve su metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş
:
101-111 mmol/L
AMİLAZ (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: yükselen CNP-G3 enzimatik UV yöntem.
KULLANILMASI: pankreas ve tükrük bezlerinde bulunur. Esas olarak akut pankreatitin tanısında ve takip
edilmesinde kullanılır. Hiperamilazemi sadece akut pankreatit veya kronik pankreatitin enflamatuvar aşamasında
oluşmaz, aynı zamanda böbrek yetmezliği (glomerüler filtrasyonda azalma), akciğer veya over tümörleri, pulmoner
enflamasyon, tükrük bezi hastalıkları, diyabetik ketoasidoz,serebral travma, cerrahi girişimler veya
makroamilazemi vakasında da oluşur.
REFERANS ARALIĞI:
0-200 yaş (serum)
:
0-92 IU/L
PSEUDOKOLİN ESTERAZ (DİALAB):
TESTİN PRENSİBİ: DGKC uyumlu enzimatik kolorimetrik yöntem
SİNONİM: kolinesteraz II
SONUÇ VERME ZAMANI: Ay nı gün 2 saat sonra
KULLANILMASI: Kolinesteraz (psödokolinesteraz veya kolinesteraz II) karaciğer, pankreas, kalp, serum ve
beyinde beyaz cevherde bulunur. Bu enzim, kolinesteraz I olarak da adlandırılan eritrositlerdeki
asetilkolinesterazla
karıştırılmamalıdır. Kolinesterazın biyolojik fonksiyonu bilinmemektedir. Serum
kolinesteraz,olası bir böcek ilacından zehirlenmenin bir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Karaciğer
fonksiyonunun bir indeksi olarak ölçülür. Operasyon öncesi taramada, kolinesteraz enzim formları atipik olan
hastaların tespit edilmesi ve böylelikle kas gevşeticilerin yavaş eliminasyonlarının neden olduğu uzun süreli
apnenin önlenmesinde kullanılır.
Organofosfor bileşikleri ile intoksikasyon vakalarında ve hepatit, siroz, miyokard enfarktüsü, akut
enfeksiyonlar ve enzimin atipik fenotiplerinde kolinesteraz seviyelerinin düştüğü görülür.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın
Erkek
0-200 yaş:
3930-10800 U/L
4620-11500 U/L
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
43 / 68
ETANOL (BECKMANN COULTER):
TESTİN PRENSİBİ: Alkol dehidrogenaz enzimatik UV yöntem.
SİNONİM: Etil alkol
KULLANILMASI: Kötüye kullanımda ve intoksikasyonunda seviye tespiti için kullanılır.
NUMUNE RED NEDENLERİ: Eksik serum, serumu ayrılmadan tüpte beklemiş kan( 2 saatten uzun)
REFERANS ARALIĞI:
Beklenen değer
:
0-50 mg/dl
1 promil alkol: 100mg/dl etanol dür.
C REAKTİF PROTEİN (DİALAB):
SİNONİM: CRP
NUMUNE KABI: Kırmızı veya sarı kapaklı jelli tüp Kullanılması: Enfeksiyonlar, enflamatuvar hastalıklar ve
malign neoplazmalargibi dokuya hasar veren süreçlerin çoğu C-reaktif proteinin (CRP)majör akut faz yanıtı ve
diğer akut faz reaktantlar (ör. AAT, AAGP,C3C, C4, HAPT) ile ilişkilidir. CRP yanıtı sıklıkla ateş dahil olmak üzere
klinik semptomlardan önce meydana gelir. Normal sağlıklı bireylerde CRP 5 mg/L’ye kadar bir aralıkta eser
miktarda bir proteindir. Bir akut faz yanıtın başlangıcından sonra serumda CRP konsantrasyonu hızlı ve kapsamlı
bir şekilde yükselir. 6 ila 8 saat içerisinde değişimler saptanabilir ve 24 ila 48 saat içerisinde tepe değerine ulaşır.
Normal değerin bin katına kadar yüksek olan seviyeler miyokardiyal enfarktüs, majör travma, cerrahi işlem veya
malign neoplazma gibi şiddetli uyarıcılar ile ilişkilidir. CRPklasik kompleman yolu aktive eder. CRP, sadece birkaç
saatlik bir yarılanma ömrüne sahip olup, bu onun klinik izleme için ideal bir araç olmasını sağlar. Hastalarda
operasyon sonrası CRP seviyelerinin izlenmesi ya normal iyileşme sürecini (seviyenin normale inmesi) ya da
beklenmeyen komplikasyonları (yüksek seviyelerin sürmesi) gösterir. CRP konsantrasyonlarındaki değişimin
ölçülmesi bir hastalığın ne kadar akut ve ne kadar ciddi olduğu konusunda faydalı diagnostik bilgiler sağlar. Aynı
zamanda hastalık sırasında komplikasyonlar ile ilgili değerlendirmeler yapılması ve de hastalığın başlangıcı
hakkında kararlar verilmesini mümkün kılar. Serumda yüksek CRP konsantrasyonunun devam etmesi genellikle
ciddi bir prognostik işarettir ve bu durum sıklıkla kontrol edilemeyen bir enfeksiyonun varlığını belirtir. CRP tayini,
hastalık aktivitesindeki değişikliklere verdiği hızlı yanıt ve ESR’yle iyi korelasyonundan dolayı, klasik Eritrosit
Sedimentasyon Hızı (ESR) tayininin yerini alabilir.
REFERANS ARALIĞI:
Normal değer :
0-0.5 mg/dl
HIZLI KARDİYAK MARKERLAR
SİNONİM: Kardiyak Markerlar
ÇALIŞILDIĞI CİHAZ: Vidas pc cihazı ile Biomeroux kitleri çalışarak
METOD: makroelisa-ELFA yöntemi ile kuru sistem çalışılmaktadır.
SONUÇ VERME ZAMANI: 45 dakika
NUMUNE KABI (kardiyak için): Sarı kapaklı tüp
NUMUNE TÜRÜ (kardiyak için): Serum
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
44 / 68
NUMUNE RED (kardiyak için): Hemoliz
KULLANIMI: AMI tanısında
NUMUNE KABI (D-Dimer için): sitratlı tüp (mavi kapaklı)
NUMUNE TÜRÜ (D-Dimer için): plazma
NUMUNE RED (D-Dimer için): Pıhtılı örnekler, yetersiz veya fazla numune, hemoliz, lipemi, ikter
KULLANIMI (D-DİMER): DVT, pulmoner emboli tanısını ekarte etmek için
CK-MB ( Kütle): Myokard hasarında ilk 3-4 saatte yükselmeye başlar. 10-12 saatte pik yapar. 24-36 saat yüksek
kalır. Kardiyak travmalar, MI, Konjestif kalp yetmezliği, yanık, SLE de yükselir.
Normal değeri:
0-5.1 ng/ml
MYOGLOBİN: İlk beliren marker dır. İlk 1-4 saatte yükselir. 6-8 saatte pik yapar. 24 saatte normale döner. İskelet
ve kalp kasında hasar ve nekroz yapan her durumda ( İskemi, myopati, muskuler distrofi, felç, egzersiz, yanık)
yükselir.
Normal değer:
10-43 ng/ml
TROPONİN-I: 2-6 saatte yükselir. 15-24 saatte pik yapar. 7 gün yüksek kalır. Kardiyak travma ve cerrahiden
sonra, konjestif kalp yetmezliğinde de yükselir.
Normal değer:
<0.01 ng/ml
D-DİMER: : Pulmoner embolinin olmadığını %90 gösterir. Pulmoner embolinin olduğunu göstermesi %63 tür.
Normal değer:
0-500ng/ml
TAM İDRAR TAHLİLİ
SİNONİM: TİT
ÇALIŞILDIĞI CİHAZ: ERBA URO-DİPSTİCK 400 (Kimyasal analiz-strip okuyucu)
ÇALIŞMA ZAMANI: 7gün 24 saat
SONUÇ VERME ZAMANI: 1 saat
NUMUNE TÜRÜ: Spot idrar
NUMUNE KABI: Non steril kapaklı idrar bardağı, bebekler için pediatrik idrar torbası.
ÇALIŞMA YÖNTEMİ: strip + manuel mikroskobik inceleme( acil laboratuarda mikroskobi bakılmamaktadır.)
KULLANIMI: İdrarda patolojik bulgulara neden olan hastalıkların tanı ve takibinde kullanılır.
NUMUNE RED NEDENİ: Yetersiz numune, uzun süre beklemiş numune, kirli kapta gelmiş numune, numunenin
menstruasyon zamanında verilmesi.
NORMAL DEĞERLER:
STRİP
GLUKOZ
Negatif
SG
1010
pH
5
LÖKOSİT
Negatif
BLOOD
Negatif
BULİRUBİN
Negatif
ÜROBULİNOJEN
0.1
KETON
Negatif
PROTEİN
Negatif
NİTRİT
MİKROSKOP
PLANO TESTİ (GEBELİK TESTİ)
SİNONİM: plano testi
SONUÇ VERME ZAMANI: 30 dak.
NUMUNE TÜRÜ: Spot idrar ( sabah ilk idrar tecih edilir.)
NUMUNE KABI: Non stril idrar bardağı
Negatif
1-2 epitel hücresi
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
45 / 68
ÇALIŞMA YÖNTEMİ: Kart test (immunokromatografik yöntem)
REFERANS ARALIK: Negatif
İDRARDA UYUŞTURUCU İLAÇLAR KART TEST
SİNONİM: Narkotik ilaçlar kart testi
SONUÇ VERME ZAMANI: 30 dak.
NUMUNE TÜRÜ: Spot idrar ( sabah ilk idrar tecih edilir.)
NUMUNE KABI: Non stril idrar bardağı
ÇALIŞMA YÖNTEMİ: Kart test (immunokromatografik yöntem)
NARKOTİK İLAÇLAR:
AMPHETAMİS (MP)
COCAİNE (COC)
SENTETİK COCAİNE(K2)
ECSTASY (MDMA)
METHADONE (MTD)
MARJUANA (THC)
METHAMPHETAMİNES (MET)
MORPHİNE
EROİN
REFERANS ARALIKLARI: Negatif
HORMON TESTLERİ
TİROİD SİTUMULAN HORMAN (TSH)
SİNONİM: TSH3 UL, Tirotropin
ÇALIŞMA PRENSİBİ: Kemilüminesans ( Advia centour xp)
LİNEERİTE: 0.006 - 160.03 μIU/mL (mIU/L) ( 150 μIU/mL dilusyon)
KAN ALINMA ZAMANI: Hafta içi mesai saatleri
HASTANIN HAZIRLANMASI: Diurnal ritmi vardır. Saat: 02:00-04:00 arasında maksimum 17:00-18:00 arasında
minumum düzeydedir.
KULLANIMI: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde ve tedavi takibinde kullanılır. Hipotiroidizm,
Hashimato tiroiditi, ektopik TSH salgılanan durumlar, subakut tiroidit ve tiroid hormon rezistansında serum TSH
düzeyi artarken hipotalamik ve hipofizer hipotiroidizmde ise TSH düzeyi azalır.
NUMUNE RED KRİTERLERİ: Hemoliz
REFERANS ARALIĞI:
0-1 ay
:
0.7-18.10 μIU/mL (mIU/L)
1-12 ay
:
1.12-8.21 μIU/mL (mIU/L)
1-2 yaş
:
0.8-6.27 μIU/mL (mIU/L)
2-12 yaş
:
0.64–6.27 μIU/mL (mIU/L)
“
12-18 yaş
:
0.51-4.94 μIU/mL (mIU/L)
18-200 yaş
:
0.55-4.78 μIU/mL (mIU/L)
SERBEST TİROKSİN (SERBEST T4)
SİNONİM: FT4
LİNEERİTE: 0.1-12 ng/dL
KAN ALINMA ZAMANI: hafta içi mesai saatleri
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
46 / 68
KULLANIMI: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizmde serum FT4 düzeyi
artarken, hipotiroidizmde azalır. Total T4’ün yaklaşık %002-0.04’ü FT4’tür.
NUMUNEREDKRİTERLERİ: Hemoliz
REFERANS ARALIĞI:
0-1 ay
:
0.66-2.36 ng/dL
1-12 ay
:
0.71-1.96 ng/dL
1-5 yaş
:
0.81-1.73 ng/dL
5-10 yaş
:
0.82-1.62 ng/dL
10-15 yaş
:
0.81-1.66 ng/dL
15-18 yaş
:
0,82-1,75 ng/dL
18-200 yaş
:
0.89-1.76 ng/dL
SERBEST TRİİODOTRONİN (SERRBEST T3)
SİNONİM: FT3
LİNEERİTE: 0.2-20 pg/mL
KULLANIMI: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizmde ve FT3 tirotoksikozunda
serum FT3düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır. Ayrıca kronik hastalığı olan kişiler ötroid olsa bile FT3düzeyi
düşük bulunabilir. Total T3’ün yaklaşık %0.2-0.5’i FT3’tür.
NUMUNE RED KRİTERLERİ: interferans yok
REFERANS ARALIĞI:
0-1 ay
:
3,24-4,87 pg/mL
1-12 ay
:
2.79-6.56 pg/mL
1-5 yaş
:
2.76-4.94 pg/mL
5-10 yaş
:
2.73-4.92 pg/mL
10-15 yaş
:
2.80-4.74 pg/mL
15-18 yaş
:
2.27-4.48 pg/mL
18-200 yaş
:
2.3-4.2 pg/mL
ANTİ TİROGLOBİLİN ANTİKORU (ANTİ-TGO)
SİNONİM: ANTİ-TGO
LİNEERİTE: 10-500 U/mL
KULLANIMI: Otoimmün hastalıklarda ( Hashimato hastalarının % 70-80’ inde, Gravisli hastaların % 30’ unda ve
mixödemli Hastaların % 75’ inde ) pozitif verir. Ayrıca nontoxik guatr, tiroid Ca ve perniyoz anemide de pozitif
sonuç verir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
47 / 68
Sağlıklı bireylerde:
<64 U/ml
ANTİ TİROİD PEROXİDAZ (ANTİ-TPO)
SİNONİM: ANTİ-TPO
ÇALIŞMA PRENSİBİ: Kemilüminesans (( Advia centour xp)
LİNERİTE: 0-1300 ng/mL
KULLANIMI: Otoimmün hastalıklarda (Hashimato Hastalarının % 80’ inde ) pozitif bulunur. Normal
asemptomatik bireylerin %5-10’ unda yüksek bulunabilir.
Sağlıklı Bireylerde: <57 U/ml
PARATİROİD HORMON (PTH)
SİNONİM: İPTH
KULLANIMI: Paratiroid adenom ( primer hiperparatirodizm), renal yetmezlik ( sekonder hiperparatiroidizm),
Renal transplantasyon cerrahisi (Tersiyer hiperparatiroidizm) PTH ölçülür.
Normal değer: 19.8-74.9 pg/mL
FERRİTİN
ÇALIŞMA PRENSİBİ: Kemilüminesans (( Advia centour xp)
LİNEERİTE: 0.5-1650 ng/mL
KULLANIMI: Demir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, talasemi, hemokromotozis ve demir yükleme
tedavisinin takibinde kullanılır. Karaciğer hastalıklarının varlığında demir eksikliği Olmasına rağmen ferritin
normal düzeylerde bulunabilir. Ayrıca akut faz reaktanlarından biridir.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın
Erkek
0-1 ay
:
36-483 ng/mL
36-381 ng/mL
1-6 ay
:
36-329 ng/mL
36-391 ng/mL
6-12 ay
:
36-70 ng/mL
36-100ng/mL
1-5 yaş
:
36-84 ng/mL
36-84 ng/mL
5-19 yaş
:
36-92 ng/mL
36-311 ng/mL
19-200 yaş
:
7.0−276.8 ng/Ml
18.5−306.5 ng/mL
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
48 / 68
FOLAT
SİNONİM: Folik asit
NUMUNE ALMA: en az 10 saatlik sabah açlığı gereklidir.
KULLANIMI: folat eksikliğinin tanı ve tedavisi takibi ile megaloblastik ve makrositik anemilerin
değerlendirilmesinde kullanılır. Diyet ile folat alımının azalması, hemodiyaliz, malabsorsiyon, gebelik, kronik
alkolizm ve fenitoin vb.. bazı ilaçlar serum folat düzeyini düşürürken, vejeteryan diet ile serum folat düzeyi artar.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın Erkek
0-1 yaş
:
6.3-22.8.ng/mL
7.2-22.5 ng/mL
1-3 yaş
:
1.7-15.7 ng/mL
2.5-15.0 ng/mL
3-6-yaş
:
2.7-14.1 ng/mL
0.4-13.0 ng/mL
6-9 yaş
:
2.4-13.4 ng/mL
2.3-11.9 ng/mL
9-12 yaş
:
1-10.2 ng/mL
1.5-10.8 ng/mL
12-18 yaş
:
1.2-7.2 ng/mL
1.2-8.8 ng/mL
18-200 yaş
:
5.38-5000 mg/mL
5.38-5000 ng/mL
B12 VİTAMİNİ
SİNONİM: Siyanokobalamin
LİNEERİTE: 45-2000 pg/mL
NUMUNE ALMA:en az 10 saatlik sabah açlığı gereklidir.
KULLANIMI: Hematopoez ve normal nöronal fonksiyonlar için Vit. B12 gereklidir. Kronik böbrek yetmezliği,
konjenital kalp yetmezliği, DM, AML, KML, lökositoz polisitemia vera karaciğer hastalıkları ve protein
malnutrisyonunda serum vit. B12 yüksekken, interensek faktör eksikliği malabsorbsiyon ve vejeteryenlerde vit.B12
düzeyi düşüktür.
REFERANS ARALIĞI:
Kadın
Erkek
0-1 yaş
:
227-1508 pg/mL
292-1203 pg/mL
1-3 yaş
:
414-1204 pg/mL
195-897 pg/mL
3-6 yaş
:
312-1401 pg/mL
181-795 pg/mL
6-9 yaş
:
246-1169 pg/mL
200-863 pg/mL
9-12 yaş
:
196-1015 pg/mL
135-803 pg/mL
12-18 yaş
:
181-817 pg/mL
158-638 pg/mL
18-200 yaş
:
214-914 pg/mL
214-914 pg/mL
FOLLİKUL SİTUMULAN HORMON (FSH)
SİNONİM: Follitropin
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
49 / 68
LİNEERİTE: 0.3-200 IU/L
KULLANIMI: Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle primer ve sekonder over
yetmezliğinin ayırıcı tanısında değerlidir. Primer gonadaal yetmezlik overian ve testikuler agenezis. Turner,
kleinifelter sendromu,kastrasyon, alkolizm, menapoz ve orşit serum FSH düzeylefrinde artışa neden olurken,
anterior hipofiz fonksiyonu, hipotalamik hastalıklar, gebelik anoreksia nervosa, polikistik over sendromu,
hemakromatozis, orak hücreli anemi, hiperprolaktinemi ve östrojen veya androjenlerle tedavi edilen hastalarda ise
FSH düzeyi düşer.
REFERANS ARALIĞI:
M (13-70 yaş)
1.9-18.9 IU/L
W follikular faz
3-10.9 IU/L
Ovulatuvar faz
3.9-34.8 IU/L
Luteal faz
2-9.8 IU/L
Gebe
0-0.8 IU/L
Postmenapoz
23.9-119.1 IU/L
LUTEİN YAPICI HORMON
SİNONİM: LH
LİNEERİTE: 0.07-200 IU/L
KULLANIMI: Hipofizden salınan ve cinsiyete göre farklıetki gösteren hormondur. Erkeklerde, FSH’ beraber olgun
spermatozoon’ların gelişimini kolaylaştırmakla beraber testislerdeki leyding hücrelerinde testosteron üretimini
arttırır. Kadınlarda over hormonlarının üretimini ve over folliküllerinin olgunlaşmasını denetler. Adet çevrimi
ortasında yumurtlamadan hemen önce en yüksek düzeyine çıkar.
REFERANS ARALIĞI:
M (0-20 yaş)
0.33-6.3 IU/L
M (20-70 yaş)
1.7-9.6 IU/L
M (70-200 yaş)
3.4-35.2 IU/L
W follikular faz
2.1-12.8 IU/L
Ovulatuvar faz
9-77.3 IU/L
Luteal faz
0.7-17.3 IU/L
Gebe
0.3-1.7 IU/L
ÖSTRODİOL (E2)
SİNONİM: E2, 17-β Estrodiol
KULLANIMI: Vücuttaki en potent östrojendir. Puberte prekoks, amenore,
erkeklerde jinekomastinin değerlendirilmesi için kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
ERKEK
1-9 yaş
0-4 pg/mL
9-11 yaş
0-12 pg/mL
11-14 yaş
0-24 pg/mL
14-17 yaş
0-31 pg/mL
17-200 yaş
0-39.8 pg/mL
17-200 yaş follikuler faz
17-200 yaş ovulatuvar faz
17-200 yaş luteal faz
17-200 yaş gebe (1. Trimestr)
17-200 yaş postmenapozal
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
50 / 68
ovulasyon induksiyonun takibi ve
KADIN
0-16 pg/mL
0-65 pg/mL
0-142 pg/mL
0-283 pg/mL
19.5-144.2 pg/mL
63.9-356.7 pg/mL
55.8-214.2 pg/mL
215-4300 pg/mL
0-32.2 pg/mL
PROGESTERON
SİNONİM: C-21 steroid
KULLANIMI: Ovulasyon, corpus luteum fonksiyonları ve gebelik plesental fonksiyonların değerlendirilmesi,
induksiyon takibi, progesteron tedavisi takibi ve erken abortus riski olan hastaların takibinde kullanılır. Konjenital
adrenal hiperplazi, lipoid overian tümör, teka lutein kisti, molar gebelik ve over koryoepiteliyomalarında serum
progesteron düzeyi artarken, abortus riskiveya sekonder hipogonadizm ve kısa luteal faz sendromunda progesteron
düzeyi düşer.
REFERANS ARALIĞI:
W
follikular faz
0-1.24 ng/mL
Ovulatuvar faz
4.2-27.1 ng/mL
Luteal faz
3.2-24.7 ng/mL
Postmenapoz
0-0.6 ng/mL
M
0.15-1.06 ng/mL
PROLAKTİN(PRL)
SİNONİM: PRL
HASTANIN HAZIRLANMASI: Uyku, stres, egzersiz, gebelik ve koitus sonrasında PRL düzeyi artar. Sabahları
PRL düzeyi en üst seviyede bulunur. Bu nedenle hasta uyandıktan 3-4 saat sonra kan alınmalıdır. Ayrıca hastanın aç
olması tercih edilir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
51 / 68
KULLANIMI: PRL salgılayan tümörler, hipotalamopituiter hastalıklar, primer hipotiroidizm, anoreksia nervosa,
polikistik over sendromu, böbrek yetmezliği, insulin kaynaklı hipoglisemi ve adrenal yetmezlikte serum PRL
düzeyi artarken Sheehan sendromunda PRL düzeyi azalır. PRL salgılayan tümörlerde tedavi takibinde değerlidir.
REFERANS ARALIĞI:
Yetişkin
W
postmenapoz
2.4-20.9 ng/mL
W
gebe
10.3-209.1 ng/mL
W
gebe olmayan
3.4-29.8 ng/mL
M
2.7-18.3 ng/mL
TOTAL-hCG (Kantitatif)
SİNONİM: total-hCG, total human chorionik gonadotropin, gebelik testi.
LİNEERİTE: 2-1000 IU/L
KULLANIMI: gebelik teşhisi, ektopik gebelik şüphesinin değerlendirilmesi ve invitro fertilizasyon hastalarının
takibinde kullanılır. Ayrıca mol hidatiform, koriokarsinom, testis tümörü ve overian germ hücreli tümörlerinin
değerlendirilmesinde ve takibinde kullanılır.
REFERANS ARALIĞI:
KADIN
Gebe olmayan
0-5 IU/L
Gebe (0.2-1 hafta)
5-50 IU/L
Gebe(1-2 hafta)
50-500 IU/L
Gebe (2-3 hafta )
100-5000 IU/L
Gebe (3-4 hafta )
500-10000 IU/L
Gebe (4-5 hafta)
1000-50000 IU/L
Gebe (5-6 hafta)
10000-100000 IU/L
Gebe (6-8 hafta)
15000-200000 IU/L
Gebe (8-12 hafta )
10000-100000 IU/L
TOTAL PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN (TPSA)
SİNONİM:
TPSA ( serin proteaz ve kısmen kallikrein ailesinden olan bir glikoproteindir)
NUMUNE ALMA: Dijital rektal muayene, ince iğne biyopsisi ve sonda takılmasından sonra numunealınması için
5 gün beklemek gerekir.
HASTANIN HAZIRLANMASI: PSA günden güne değişebilir ve yaşla birlikte artar. Hasta en az 10 saat aç
olmalıdır. Ayrıca supin pozisyonunda PSA düzeyi düşer. Prostat manuplasyonu total PSA düzeyinde artışa sebep
olur.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
52 / 68
KULLANIMI:Prostat dokusuna spesifik olup prostat Ca için spesifik değildir ve normal prostatta, hiperplastik ve
neoplastik prostatta üretilir. Total PSA yı kompleks PSA yani (alfa-1 antikimotripsin(ACT) ve alfa-2
makroglobulin(A2M) oluşturur.) vede serbest PSA (fPSA) meydana getirir.Cut-off değeri: 4 ng/ml dir.
NUMUNE RED KRİTERLERİ: İnterferans yok
ERKEK 0-3.07 ng/mL
FREE (SERBEST) PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN (fPSA)
SİNONİM: Serbest PSA
NUMUNE ALMA: Total PSA ile aynı
HASTANIN HAZIRLANMASI: Total PSA ile aynı.
REFERANS ARALIĞI:
ERKEK
0-1 ng/mL
KULLANIMI: Serbest PSA normal bireylerde TPSA nın yaklaşık <% 30 dır ve TPSA: 4-10 ng/ml olduğu zaman
%fPSA anlam taşır( %fPSA₌ fPSA/TPSA x100). Tek başına cut- off değeri >%25 dir.
% fPSA
PROSTAT KANSERİ OLASILIĞI
% 0-10
56 %
% 10-15
28 %
% 15-20
20 %
% 20-25
16 %
>%25
8%
RED KRİTERLERİ: Hemoliz, Lipemi,İkter.
CA-125
SİNONİM: Kanser antijen 125, OVCA
LİNEERİTE: 2-600 U/mL
NUMUNE ALMA: Ovulasyon ve menstruasyon zamanları dikkate alınmalıdır.
KULLANIMI: over malignitelerinde kullanılan bir tümör markeridir. Seröz endometriyal, şeffaf hücreli ve
indiferansiye over karsinomaları, bazı non-jinekolojik maligniteler ve bazı bening durumlarda ( hamilelik,
menstruasyon, peritoneal ve plevral enflamasyon over kistleri, endometriozis) CA-125 düzeyleri artar. Ayrıca
sağlıklı insanların % 1 inde CA-125 düzeyleri yüksek olabilir. Bu nedenle normal bireylerde tarama amaçlı olarak
kullanılmamalıdır.
RED KRİTERLERİ: İnterferans yok
REFERANS ARALIĞI: 0-30.2 U/ml.
CEA
SİNONİM: Karsino embriyojenik antijen
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
53 / 68
KULLANIMI: Kolon, rektum,akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide, over kanserlerinde CEA düzeyleri
artar. Özellikle kolorektal Ca ler ve ileri, evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Bening karaciğer
hastalıkları,ülseratif kolit ve polipozis gibi bazı bening gastrik ve intestinal durumlar, bening meme hastalıkları,
pulmoner enfeksiyonlar, amfizem ve böbrek yetmezlilerinde de serum CEA düzeyi artabilir. Ayrıca sigara içenlerde
CEA düzeyi hafif yüksektir. Bu nedenle tarama testi olarak kullanılmamalıdır.
NUMUNE RED KRİTERİ: İnterferans yok
REFERANS ARALIĞI:
Sigara içenlerde:
0-10 ng/ml
Sigara içmeyenlerde: 0-5 ng/ml
CA 15-3
SİNONİM: Kanser antijen 15-3 veya CA 27-29
LİNEERİTE: 0.5-200 U/mL
KULLANIMI: Meme kanserli hastalarda tanı, rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme
kanserlerinin %80 inde Ca 15-3 düzeyi artar.ayrıca diğer bazı maliğniteler (Pankreas, akciğer, over, kolon,karaciğer
vb..) hepatit, siroz, sarkoidoz, tbc, ve SLE de Ca 15-3 düzeyi artabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.
REFERANS ARALIĞI: 0-32.4 U/ml
CA 19-9
SİNONİM: Kanser antijen 19-9, karbonhidrat antijen 19-9, SLA
LİNEERİTE: 1.2-700 U/mL
KULLANIMI: Tüm GİS kanserleri(pankreatik kanserler, kolanjiokarsinomlar, kolon kanseri vb..) ve diğer
adenokarsinomalarda CA19-9 düzeyi artar.pankreatik Ca larda sensivitesi %70-80 dir. CA 19-9 ile tümör kitlesi
arasında ilişki yoktur. CEA ile beraber kullanıldığında mide Ca rekürrensinin tespitinde sensivitesi %94 e çıkar.
Ayrıca kronik pankreatit, kolanjit ve siroz gibi bening durumlarda da CA19-9 seviyelerinde yükseklik görülebilir.
Tarama testiolarak kullanılmamalıdır.
NUMUNE RED KRİTERİ: İnterferans yok
REFERANS ARALIĞI: 0-33 U/ml
ALFA-FETOPROTEİN
SİNONİM: AFP
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
54 / 68
LİNEERİTE:1.3-1000 ng/mL
KULLANIMI: Hepatosellüler vegerm hücreli (nonsemimolar) karsinomlarda kullanılan bir tümör
belirleyicisidir.Özellikle hepatosellüler karsinomalarda prognozun ve tedavinin etkinliğinin takibinde önemlidir.
Germ hücreli karsinomaların sınıflandırılması ve derecelendirilmesinde hCG ile birlikte kullanılır. Diğer bazı
kanserlerde de (Örn: pankreas, mide, kolon, akciğer. Vb…) AFP düzeyi yükselebilir. Ayrıca siroz, hepatit, alkolik
karaciğer hastalığı gibi bazı bening durumlarda da serum AFP düzeyinde artış olabilir. Gebelik sırasında maternal
AFP düzeyinin ölçümüde önemlidir. Maternal AFP 12. Haftadan itibaren artmaya başlar.
REFERANS ARALIĞI:
KADIN
ERKEK
0-1 ay
0.6-18964 ng/mL
0.6-16387 ng/mL
1-12 ay
0.6-77 ng/mL
0.6-28.3 ng/mL
1-3 yaş
0.6-11.1 ng/mL
0.6-7.9 ng/mL
3-6 yaş
0.6-4.2 ng/mL
0.6-5.6 ng/mL
6-12 yaş
0.6-5.6 ng/mL
0.6-3.7 ng/mL
12-18 yaş
0.6-4.2 ng/mL
0.6-3.9 ng/mL
18-200 yaş
0-8.2 ng/mL
0-8.2 ng/mL
TOTAL TESTOSTERON
SİNONİM: Total Testosteron
LİNEERİTE: 10-1500 ng/dL
HASTANIN HAZIRLANMASI: Total testosteron düzeyi saat 07:00’de maksimum 20:00’da minumum düzeydedir.
Egzersiz sonrası total testosteron düzeyi atarken, immobilizasyon ve glukoz yüklemesi sonrası düşer, 50 yaşın
üzerinde ise progressif düşer.
KULLANIMI: Down sendromu, myotonik distrofi, puberte gecikmesi, kriptoorşidizm, primer ve sekonder
hipogonodizm, testiküler feminizasyon, siroz, böbrek yetmezliğinde azalır. Konjenital adrenal hiperplazi, idiopatik
hirsutizm, stein leventail send. değişken; virulizasyon varsa artar.
RED KRİTERLERİ: Hemoliz
REFERANS ARALIĞI:
ERKEK
KADIN
Kordon kanı
17-61 ng/dL
16-44 ng/dL
1-10 gün
0-187 ng/dL
0-24 ng/d
10-90 gün
72-244 ng/dL
0-17 ng/dL
3-5 ay
0-201 ng/dL
0-12 ng/dL
5-7 ay
0-59 ng/dL
0-13 ng/dL
7-12 ay
0-16 ng/dL
0-11 ng/dL
1-5 yaş
0-5 ng/dL
0-8 ng/dL
5-7 yaş
0-25 ng/dL
0-20 ng/dL
7-10 yaş
0-42 ng/dL
0-35 ng/dL
10-12 yaş
0-260 ng/dL
0-40 ng/dL
12-14 yaş
14-18 yaş
18-200 yaş
0-420 ng/dL
0-1000 ng/dL
229.8-786.5 ng/dL
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
55 / 68
0-40 ng/dL
0-40 ng/dL
14.2-73.1 ng/dL
TAM KAN SAYIMI ( HEMOGRAM)
CİHAZLAR: MİNDRAY BC 6800 (klinik laboratuarlarda Test Tüpünde Tanı Kullanımına yönelik nicel bir
otomatik hematoloji analizörüdür; Tam Kan Sayımı, Lökosit 5 Parçalı Diferansiyel, Hemoglobin konsantrasyonu
Ölçümü, Retikülosit ve Çekirdekli Eritrosit Ölçümü yapılmasını sağlar.)
Örnek Cinsi : Tam kan (EDTA’lı Mor kapaklı tüp)
Red Kriterleri : Pıhtılı, donmuş ve beklemiş örnekler kabul edilmez.
Stabilite: Oda Isısında 6 saat
Metod : Otomatize
Çalışma Günü : Her gün
Sonuç: 2 saat sonra-acil 20 dakika
A-WBC ve ile ilgili parametreleri türetme:
BC6800 de Ölçme yöntemi: SF Cube hücre analizi teknolojisi (iki açıda dağılan lazer ışığından edinilen bilgiyi ve
floresan sinyallerini kullanan 3B analiz);
WBC ve WBC Diff (alt grupları): Lökosit sayısını en önce olmak üzere; Bazofil, lenfosit, nötrofil, eozinofil,
monosit. (ilk önce sayılarını bulur(#] sonra yüzdelerini hesaplar (%))
Klinik: : Lökositler (beyaz kan hücreleri) iki temel gruba ayrılır: Granülösitler nötrofil, bazofil ve eozinofili
içerirken, Agranülösitler lenfosit ve monositleri içerir. Lökositler vücuttaki enfeksiyonlarla savaşır ve fagositoz
işlemini gerçekleştirirler. Aynı zamanda antikorların üretimi, taşınması ve dağıtımında da görev alırlar.
Referans değerleri:
WBC (lökosit):
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
9-30 103/mm3
4.5-13.5 103/mm3
4.5-13.5 103/mm3
4-10 103/mm3
WBC Diff:
Bazofil #
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
0-0.6 103/mm3
0-0.2 103/mm3
0-0.2 103/mm3
0-0.15 103/mm3
Bazofil%
0-200 yaş
:
0-1 %
Lenfosit#
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
2-12 103/mm3
1.5-6.8 103/mm3
1.5-6.8 103/mm3
1-4.8 103/mm3
Lenfosit %
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
:
:
:
10-60 %
20-60 %
20-60 %
15-200 yaş
:
20-40 %
Nötrofil #
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
6-26 103/mm3
1.5-8 103/mm3
1.5-8 103/mm3
1.8-8 103/mm3
Nötrofil %
0-1 ay
1-12 ay
1-200 yaş :
:
:
:
40-80 %
50-70 %
50-70 %
Eozinofil#
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
0.02-0.85 103/mm3
0-0.7 103/mm3
0-0.7 103/mm3
0-0.4 103/mm3
Eozinofil %
0-200 yaş
:
0.5-5 %
Monosit #
0-1 ay
1-12 ay
1-15 yaş
15-200 yaş
:
:
:
:
0.4-1.1 103/mm3
0-0.8 103/mm3
0-0.8 103/mm3
0.3-0.8 103/mm3
:
:
:
3-13 %
3-12 %
3-12 %
Monosit %
0-1 ay
1-12 ay
1-200 yaş
B-Hb (Hemoglobin):
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
56 / 68
BC6800 de Ölçme yöntemi : KolorimetrikKlinik: Demir eksikliği, Hb sentez bzk lukları (thalasemi, orak hücreli
anemi vs..)gibi düzeyi azalır.
0-1 ay
:
13.5-22 g/dL
1-12 ay
:
11.6-15.5 g/dL
1-15 yaş
:
11.6-15.5 g/dL
15-200 yaş (E) :
14-18 g/dL
15-200 yaş (K) :
12-16 g/dL
C-RBC ve İLE İLGİLİ PARAMETRELER TÜRETME:
BC6800 de Ölçme yöntemi: Sheath akış empedans yöntemi
Klinik: Eritrositlerin (kırmızı kan hücreleri) görevi oksijenin akciğerden vücut dokularına taşınması ve
karbondioksitin de dokulardan akciğerlere geri taşınmasıdır. Eritrositlerle ilgili olarak Hb, Hct, MCV, MCH,
MCHC analizleri yapılır. Anemilerde, eritrosit sayısı, Hb ve Hct değerleri düşer. MCV, MCH, MCHC tarama
parametreleri değildir. Daha çok aneminin tiplendirilmesinde değerlidir.
RBC (eritrosit): Doğrudan ölçülen eritrosit sayısıdır. n x 1012/L olarak gösterilir.
0-1 ay
:
3.9-5.5 1012/L (106/mm3)
1-12 ay
:
4-5.2 1012/L (106/mm3)
1-15 yaş
:
4-5.2 1012/L (106/mm3)
15-200 yaş
:
4.7-6.1 1012/L (106/mm3)
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
57 / 68
MCV (ortalama korpuskuler hacim): RBC histogramına dayanarak analizör hesaplar. (fL)
0-1 ay
:
98-120 fL
1-12 ay
:
76-90 fL
1-15 yaş
:
76-90 fL
15-200 yaş
:
8*-95 fL
HCT (Hematokrit): Hesaplanarak bulunur. (%).
HCT= RBC x MCV x 0.1
0-1 ay
:
42-60 %
1-12 ay
:
35-45 %
1-15 yaş
:
35-45 %
15-200 yaş (K)
:
37-47 %
15-200 yaş (E)
:
42-52 %
MCH (Ortalama Korpüsküler Hemoglobin): Hesaplanarak bulunur. (pg).
MCH= Hb/RBC
0-1 ay
:
31-37 pg/cell
1-12 ay
:
25-33 pg/cell
1-15 yaş
:
25-33 pg/cell
15-200 yaş
:
27-34 pg/cell
MCHC (Ortalama Korpüsküler Hemoglobin Konsantrasyonu): Hesaplanır. (g/L)
MCHC= Hb x 100/HTC
0-1 ay
:
29-37 g/L
1-12 ay
:
32-37 g/L
1-15 yaş
:
32-37 g/L
15-200 yaş
:
32-36 g/L
RDW :
Klinik: Demir eksikliği anemisinde kronik hastalık anemisi ve thalassemi ye göre çok artar.
RDW-CV (Alyuvar Dağılım Genişliği-Değişim Katsayısı): RBC histogramına dayanarak değerini hesaplar. (%)
0-200 yaş
:
11-16 %
RDW-SD (Alyuvar Dağılım Genişliği – Standart Sapması): RBC dağılımının standart sapması hesaplanarak
elde edilir. (fL)
0-200 yaş
:
35-56 fL
D-RETİKÜLOSİT İLE İLGİLİ PARAMETRE
BC6800 de Ölçme yöntemi: SF Cube hücre analizi teknolojisi (iki açıda dağılan lazer ışığından
edinilen bilgiyi ve floresan sinyallerini kullanan 3B analiz);
Retikülosit yüzdesi (%):
Klinik: Otomatik sayımın normal ve düşük retikülosit sayısında manuel sayıma üstünlüğü vardır. Retikülosit
sayısı, kemik iliği yetmezliğinin neden olduğu anemileri kanama ya da hemolizin neden olduğu anemilerden ayırt
etmede değerlidir. Kemik iliği yetmezliğinde retikülosit sayısı düşerken hemolitik anemilerde artar. RNA
içerdiğinde büyük trombositler ve lökositlerde interferans ortaya çıkabilir.
0-200 yaş
:
0.3-3 %
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
58 / 68
E-PLT ve İLE İLGİLİ PARAMETRELER:
BC6800 de Ölçme yöntemi: Sheath akış empedans yöntemi
Klinik: trombositlerde azalma; Fanconi send., prematüralerin trombositopenisi,Renal VT, bakteriyel ve viral nef.
lar(CMV inkülüzyon enf.,sfiliz,HSV, riketsiyoz,), toxoplazma, devkavernöz hemanjiom, ilaç duyarlılığı, izoimmun
neomatal tromsitopeni, TTP, HÜS, post transfüzyon purpurası, ITP. Bir de yalancı azalma vardır bu da kan iyi
antikoagulanla karışmadığında görülür. Trombositleri artması; esansiyel trombositoz, reaktif trombositozdur. Bazı
insanlarda bulunan otoreaktif Ig ler EDTA varlığında tüpte trombosit yüzey antijenlerine karşı aktive olurlar.
Agrege olan lökosit kümeleri lökosit volüm histogramında anormal bir zirve şeklinde gözlenir. Trombosit sayısının
yanlış yüksekliği kriyoglobinemilerde,mikrositik eritrositler, veya parçalanmış lökosit atıklarından kaynaklanabilir.
Bu durumlarda trombosit dağılımı beklenen log eğrisinden bariz sapma göstermektedir. MPV trombosit sayımı ile
ters orantılıdır. MPV deki düşüklük yapım azlığına bağlı trombositopeniye bağlı olarak ortaya çıkabilir. MPV nin
yüksek olması karediovasküler olay riskini arttırır. PDW ile birlikte değerlendirildiğinde primer ve sekonder
trombositozun birbirinden ayırd edilmesine yardımcı olur.
PLT (trombosit): Direkt hüreleri sayar. PLT=n x 109/L
0-1 ay
:
150-350 109/L
1-12 ay
:
130-400 109/L
1-200 yaş
:
130-400 109/L
MPV ( ortalama trombosit hacmi): PLT histogramına dayanarak hesaplar (fL)
0-200 yaş
:
6.5-12 fL
PDW (trombosit dağılım genişliği): trombosit boyutu dağılımının geometrik standart sapmasıdır (GSD). Her
PDW sonucu trombosit histogram verilerinden türetilir ve 10 (GSD) şeklinde rapor edilir.
0-200 yaş
:
15-17 10 (GSD)
PCT (Plateletkrit): Analizör hesaplayarak verir. (%). PCT= PLT x MPV x 0.0001
0-200 yaş
:
0.108-0.282 %
PERİFERİK YAYMA(lökosit formulasyonu):
Örnek tüpü: Mor kapaklı (EDTA’lı tüp)
Hazırlama : Kan alındıktan 3 saat içinde
Çalışma: Hafta içi mesai saatleri
Periferik yayma birçok kan ve infeksiyon hastalığının tanısında yararlı bilgiler verir. Değişik hastalıkların seyri
sırasında oluşabilecek morfolojik bozuklukların farkedilerek tanınmalarını kolaylaştırır. Tanı dışında hastanın
tedaviye verdiği cevabın izlenmesinde, lösemilerde nükslerin gösterilmesinde de önemlidir. Çevre kanında
dolaşan lökositler granülositler (nötrofil, eozinofil ve bazofil parçalılar), lenfositler ve monositlerden oluşur.
Ayrıca az sayıda parçalı çekirdekli hücrelerin genç şekilleri olan çomaklar da dolaşımda bulunur. Kemik iliğinde
nötrofil oluşmasına kadar geçen 6 ayrı morfolojik evre vardır: miyeloblast, promiyelosit, miyelosit,
metamiyelosit, çomak ve nötrofil parçalı. Periferik yayma ile bu lökositlerin yüzdelenmesi yani formülasyonu
yapılır. Periferik yayma aynı zamanda eritrositlerin morfolojileri, hemoglobin içerikleri, dağılımları,
trombositlerin dağılımı ve sayıları hakkında bilgi verir.
Metod: Mikroskobi
Rapor: istemi yapan klinisyen periferik yayma preparatını kendisi değerlendirir.
KOAGÜLASYON TESTLERİ (Amax 200 Amelung)
Fibrinojen
APTT
PT
PT%
INR
1-200
1-200
1-200
1-200
1-200
175-400 mg/dl
24-37 sn
10.3-14.6 sn
70-130
0.8-1.2
Test Adı : Protrombin Zamanı (PT)
CİHAZ: Amax-200 Amelung kogülasyon cihazında Tokra medikal kitleri ile çalışılmaktadır.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
59 / 68
Örnek Bilgileri
Örnek Cinsi : Plazma (sitrat-mavi kapaklı tüp)
Transport : 2-8°C
Red Kriterleri : Pıhtılı, yetersiz veya fazla örnekler kabul edilmez.
Metod:KOAG(mekanik-elektromagnetik)
Rapor Tarihi: Aynı gün
Referans Aralıkları
Aralık
Referans Değeri
İnsan için 1-200 yaş
10.3-14.6 saniye
Genel Bilgiler : Protrombin zamanı doku tromboplastini varlığında plazmanın pıhtılaşma süresini ölçer ve
ekstrensek ve ortak koagülasyon yolunun etkinliğini yansıtır. Ekstrensek ve ortak koagülasyon yollarında bulunan
pıhtılaşma faktörlerinin (Faktör I, II, V, VII, X) düzeylerinden etkilenen bir parametredir. Test sırasında kullanılan
tromboplastinin pıhtılaşmayı aktive etme özelliğine göre test sonuçları laboratuvarlar arası değişkenlik gösterebilir.
Bu konuda standardizasyon sağlanması amacıyla INR (International normalized ratio) hesaplanması
önerilmektedir. ( INR Referans aralığı: 0.9-1.2). Bu nedenle PT değerleri hem saniye hem de INR olarak rapor
edilmelidir. Oral antikoagülan tedavinin izlenmesinde INR doğru ve güvenilir bir parametredir. Protrombin
zamanının uzadığı hastalık ve durumlar: a- Faktör II,V,VII ve X edinsel veya konjenital eksiklikleri b- Oral
antikoagülan tedavi c- Karaciğer hastalığı d- Yaygın damar içi pıhtılaşma e-İnhibitör varlığı f- Bilier obstrüksiyon
g-Hipervitaminoz h-Zollinger Ellison sendromu k- Hipofibrinojenemi Protrombin zamanının kısaldığı hastalık ve
durumlar: a- Ovarian hiperfonksiyon b- bölgesel enteritis veya ileitis. Protrombin zamanının değişmediği hastalık
ve durumlar: a-Polistemia vera b- Faktör IX eksikliği c- Hemofili A d- von Willebrand's hastalığı e- Trombosit
bozuklukları. PT ve APTT'nin ikisinin birlikte uzun olması FX, FV, protrombin ya da fibrinojen gibi ortak yolda
yer alan faktörlerin eksikliklerinde görülmektedir. Bu faktörlerin kalıtsal eksiklikleri nadirdir ancak K vitamini
eksikliği, DIC veya karaciğer hastalığında faktör eksiklikleri sıktır. PT ve APTT'nin ikisinin birlikte uzun olması
durumunda fibrinojen eksikliği ekarte edilmelidir. Bunun için fibrinojen düzeyi ve trombin zamanı testleri
yapılmalıdır. Trombin zamanı ve fibrinojen düzeyi normalse FX, FV ve protrombin düzeyleri bakılarak kalıtsal
nedenler araştırılmalıdır.
Test Adı : Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı (aPTT)
Örnek Bilgileri
Örnek Özellikleri : Örnek 4 saat içerisinde analiz edilmelidir.
Transport :2-8°C
Red Kriterleri : Pıhtılı örnekler, yetersiz veya fazla numune, hemoliz, lipemi
Metod : KOAG (mekanik-elektromagnetik)
Rapor Tarihi : Aynı gün .
Aralık
Referans Değeri
İnsan için 1-200 yaş
24-37 saniye
Genel Bilgiler : APTT, intrinsik yolda ve/veya tüm koagülasyon yolağında yer alan faktörlerin kalıtsal veya
edinsel eksikliklerini ve bu faktörlerin inhibitörlerini taramak için kullanılan bir testtir. Özellikle FIX ve FVIII
eksikliklerinde daha duyarlı olmakla birlikte, koagülasyonda fibrin oluşumuna kadar olan reaksiyonlarda yer alan
tüm faktörlerin eksikliklerinde (FV, FX, protrombin ve fibrinojen) APTT uzayabilir. APTT, pıhtılaşma zamanının
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
60 / 68
heparin düzeyine orantılı olarak uzaması heparin tedavisinin etkinliğinin izlenmesinde kullanılır. Faktör
eksiklikleri dışında APTTin uzaması Faktör VIII inhibitörü ve lupus antikoagülanı varlığında da görülür.
Kliniğinde kanama eğilimi değil de trombozu olan hastalarda lupus antikoagülan akla gelmelidir. Bu durumda
fosfolipid bağımlı koagülasyon testlerini uzatan otoantikorlar söz konusudur. Ortama fosfolipid eklenmesi ile test
düzelir. Kanama öyküsü olmayıp APTT uzun bulunan kişilerde nadir görülen FXII, prekallikrein, yüksek molekül
ağırlıklı kininojen eksikliği gibi konjenital nedenler de akla gelmelidir. APTT'nin uzadığı durumlar: a) Konjenital
veya edinsel faktör (VIII, IX, XI) eksiklikleri b) Spesifik inhibitörler c) Lupus antikoagülan d) Heparin tedavisi
Test adı: Fibrinojen
Örnek Özellikleri : Örnek 4 saat içerisinde analiz edilmelidir.
Transport :2-8°C
Red Kriterleri : Pıhtılı örnekler, yetersiz veya fazla numune, hemoliz, lipemi, ikter
Metod : Koag (mekanik-elektromagnetik)
Rapor Tarihi : Aynı gün
Referans değerleri:175-400 mg/dl
Genel bilgiler: çeşitli hemorajik hastalıkların tanısı tedavisinde ve prognozunun bildirilmesinde plasma fibrinojen
düzeyi tespiti önemlidir. Yüksek fibrinojen seviyeleri kardivaskuler risk olarak göz önüne alınmalıdır.
Test Adı: PIHTI RETRAKSİYONU:
Yöntem: Lee-White yöntemi
Örnek Cinsi : Düz kan
Örnek Miktarı : Her tüpe 1 ml. Kan
Kap : 3 adet cam tüp
Referan değerleri: 1-2 saat
Red Kriterleri : yetersiz numune, lipemik
Rapor tarihi: aynı gün 14:30 da
HPLC HEMOGLOBİN VARYANT ANALİZİ:
CİHAZ: ARKRAY ADAMS A1c HA 8180T
REFERANS DEĞERLERİ:
HbA2: 1.5-3.5 %
HbF : 0-2 %
Örnek cinsi: EDTA’ lı Tam kan
Numune miktarı: 2ml
Numune kabı: Mor kapaklı tüp
Red kriterleri: pıhtı, yetersiz numune
Rapor tarihi: 5 saat sonra
Genel bilgi: talasemi tiplerini ve diğer hemoglobin variantlarını tanımada ve ayırmada kullanılır.
KAN GAZI CİHAZI İLE ÖLÇÜMLER
Nova Biomedical CCX 13 modeli ile çalışılmaktadır. Azami çalışma ortamı: Güneş görmeyen kapalı ortamda
15C0-32C0 arası %0-95 yğunlaşmayan ortam nem oranında 2000 metre rakıma kadar çalışabilen bir cihazdır. Tek
ve iki nokta kalibrasyonu otomatik ve manuel olarak yapılmaktadır. L1-2-3 kan gazları için iç kalite kontrol
solüsyonları ve elektrolitler ve glukoz için L4-5 iç kalite kontrol solüsyonları vardır. OASYS dış kalite kontrol
programına dahildir.
NUMUNE ÇALIŞILMASI: lityum heparinli enjenktörle alınan tam kandan çalışılır
KLİNİK KULLANIM
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
61 / 68
Kan Gazları pH/ PCO2/PO2Tam kanda kan gazlarının ölçümü çeşitli metabolik vepulmoner rahatsızlıkları
olan kritik hastalardaki yaşamı tehdit edici
asit/ baz dengesi
bozukluklarınıntanı ve edavisinde kullanılır.
O2 Saturasyonu
Hemoglobinin oksijenlenmesinin ve doku oksijen ihtiyacının ölçülmesi
sayesinde pulmoner fonksiyonların değerlendirilmesini sağlar. Ayrıca siyanoz
(morarma) tanı ve tedavisinde kullanılır.
Hematokrit
Tam kanda hematokrit ölçümü, alyuvarların oksijen ve karbondioksit taşıyacak
seviyede olup olmadıklarını değerlendirmede, anemi ve eritrositoz gibi
alyuvarların
anormal miktarlarına bağlı oluşan hastalıkların tanısında
kullanılır. Ayrıca kan kaybı olan hastalarda, kan kaybının miktarını tesbit
etmeye yarar.
Hemoglobin
Oksijeni tüm vücuda alyuvarlardaki hemoglobin taşır. Hemoglobinin ölçümü
uzman doktora kronik ve akut anemi tanısında ve hemoglobinin potansiyel
oksijen taşıma yeteneğinin tesbitinde yardımcı olur.
Oxyhemoglobin O2Hb
Oksijenlenmiş total hemoglobin fraksiyonudur. Pulmoner fonksiyonların
değerlendirilmesinde, siyanoz tanı ve tedavisinde kullanılır.
Carboxyhemoglobin
Carboxyhemoglobin ölçümü hastanın karbon monoksitCOHb
gazına
maruz kalıp kalmadığını, kaldıysa derecesini gösterir. Hemoglobinin karbon
monoksit ile birleşme eğilimi oksijenle olan eğilimden yaklaşık 210 kez daha
yüksektir. Yüksek seviyelerdeki karbon monoksit eğer erken tesbit edilmezse
dokuları anoxia’ ya (oksijen azlığı) ve ölüme götürür.
Methemoglobin
MetHb
Methemoglobin yoğunluğunun yükselmesi kongenital
(doğuştan) methemoglonemia’ dan ya da methemoglobin oluşmasına neden
olan nitratlar, kloratlar veya diğer ilaç ve kimyasal maddelerin yutulmasından
kaynaklanabilir. Methemoglobin oksijenle birleşemez. Eğer tedavi edilmezse
siyanoza ve giderek ölüme götürür.
Deoxyhemoglobin oksijen ile birleşmeyen fakat akciğerlerdeki oksijeni
kolaylıkla kapan hemoglobin fraksiyonudur.
Aldosteron
düşüklüğü
veya
yüksekliği , diabetes insipidus, adrenal
hipertansiyon, Adisson hastalığı, dehidratasyon veya elektrolit imbalansından
kaynaklanan hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılır.
Düşükveya yüksek potasyum seviyelerine bağlı oluşan elektrolit imbalansının
tanı ve tedavisinde kullanılır.
Kistik Fibroz
ve diabetik
asidoz
gibi elektrolit ve metabolik
bozuklukların tanı ve tedavisinde kullanılır.
Hipertansiyon, böbrek hastalığı ve D vitaminine bağlı bozuklukların tanı ve
tedavisinde kullanılır. Ayrıca dehidratasyona bağlı total protein ve/veya
albumin seviyelerinin artışını tesbit etmekte ve tedaviyi yönlendirmede
kullanılır.
Diabetes Mellitus, neonatal hipoglisemi, İdiyopatik hipoglisemi ve pankreas
adacık hücrelerinin kanserojenik değişimine bağlı olarak ortaya çıkan
karbohidrat metabolizması bozukluklarının tanı ve tedavisinde kullanılır.
Deoxyhemoglobin HHb
Sodyum
Potasyum
Klor
İyonize Kalsiyum
Glukoz
Laktat
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
62 / 68
Laktik asidozu olan hastalarda; tam kan, serum ve plazmadaki laktik asit
seviyelerinin tayin edilmesini ve böylelikle hastaların asit/baz dengeleri
hakkında değerlendirme yapılmasını sağlar
KAN GAZI PARAMETRELERİNİN ANLAMI
1- Hastanın sıcaklığı : 37.0 C
2- Soluduğu oksijen yüzdesi: %21 normal hava
3- Açık hava Basıncı : 710.7 mmHg
Elektrotlarla alınan temel sonuçlar
1- pH (Hidrojen iyonu seçici cam elektrot- oluşan potansiyel fark ğ-referans elektroda göre hesaplanır.)
2- pCO2 (hidrojen iyonu seçici cam uçlu elektrot -severinghaus elektrot) (mmHg)
3- pO2 (Amperometrik cam uçlu elektrot -clark elektrod) (mmHg)
4- Hct (empedans elektrodu) (%)
5- Hb (yansıtmalı fotometri/empedans) (g/dL)
6-SO2 % (yansıtmalı fotometri-fiber optik) (%)
7- Na (sodyum iyonu seçici cam elektrod) (mmol/L)
8- K (potasyum iyonu seçici elektrod) (mmol/L)
9-Cl (klorit iyonu seçici elektrod) (mmol/L)
10- iCa+2 (kalsiyum iyonu seçici cam elektrod)(mg/dL)
11-Glukoz (Enzimatik/amperometrik elektort) (mg/dL)
12- Laktat (Enzimatik/amperometrik elektrot) (mmol/L)
13-Bar bas ( silikon algılayıcı) (mmol/L)
COOX doğrudan ölçülen parametreler:
1-O2 Hb (Oxyhemoglobin)
2-COHb (Carboxyhemoglobin)
3-MetHb (Methemoglobin)
4-HHb (Deoxy or Reduced Hemoglobin)
5-SHb (Sulfhemoglobin)
0 - 100 %
0 - 100 %
0 - 100 %
0 - 100 %
> 1,5% olursa uyarır.
Hesaplanan Değerler:
1- pH (T), pCO2(T), pO2(T) sıcaklığa göre düzeltilmiş değerler (mmHg)
2- Total CO2 (TCO2) (mmol/L)
3- Aktüel Bikarbonat (HCO3): (mmol/L)
4- Standart Bikarbonat (SBC): (mmol/L)
5- Baz Fazlası (BEb): (kanda) (mmol/L)
6- Baz Fazlası Ektraselüler sıvı (BEecf)(ekstrasellüler sıvıda) (mmol/L)
7- p50 de % Oksijen saturasyon: (%sO2c)
8- Alveoler-arteriyer Oksijen farkı (A-aO2) (mmHg)
9- Solunum Indeksi(RI) : (pO2/FIO2)oran:
10-Hb (g/dL)
11-A ( alveolar oksijen konsantrasyonu) (mmHg)
12-a/A (arterial alveolar basınç oranı)
13- Anion Gap (mmol/L)
14-Osm (osmalolite) (mOsm/Kg)
15-O2 Cap (Kapasite) (%)
16- O2 Ct (içeriği) (mL/dL)
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
63 / 68
COOX ile Hesaplanan parametreler:
1-C (a – v)O2
Arterial Mixed - Venous Oxygen Content Difference, mmHg
2-A – vDO2
Arterial Mixed - Venous Oxygen Gradient, mmHg
3-CaO2
Arterial Oxygen Content, mmHg
4-CcO2
Capillary Oxygen Content, mmHg
5-FO2Hb
Fractional Oxyhemoglobin, 0 - 100 %
6-CvO2
Mixed VenousOxygen Content, mmHg
7-Qsp/Qt
Physiological Shunt ( A/V Shunt, mixed venous and arterial)
8-P50 pH 7.4, Isı 37 Co, PCO2 40 mmHg, SO2 %40-%80 arası olduğu hallerde Hemoglobinin oksijen ile %
50’lik Saturasyona ulaştığı noktada PO2 değeri,
9-O2 Cap
Oxygen Capacity, 0.0 - 34.75vol %
10-O2 Ct
Oxygen Content:,0.0 - 34.75vol %
11-SO2%
Oxygen Saturation, 0 - 100%
12-tHb
Total Hemoglobin, 5.0 - 30.0g/dL
1- pH: H+ iyonları konsantrasyonunun negatif logaritmik ifadesidir. pH = - log H+
Yaşam sınırları: pH: 6.8-7.8
REFERANS DEĞER :
Arter pH ı : 7.35 - 7.45
Ven pH ı : 0,01 - 0.02 daha düşük.
Doku düzeyinde bozukluklara neden olan plazma H+iyonu konsantrasyonunun artmasına asidoz, azalmasına
alkaloz denir.
Asidemi: Ekstrasellüler sıvı pH’nın düşmesi (pH< 7.35 )
Alkalemi: Ekstrasellüler sıvı pH’nın artması (pH>7.45)
BOS, plevral ve perikardiyal sıvılarda kan gazı cihazı ile pH ölçülebilir. Normal değerleri serum ve plazmaya
benzer.
Parapnömonik effüzyonlu hastalarda pH ölçümü tedaviyi yönlendirir. pH < 7 => tüp drenajı , pH>7.2 =>
antibiyoterapi
H+ + HCO3-<==> H2CO3<==> CO2 + H2O
Hidrojen iyon konsantrasyonu hesabı
pH
7.00
7.10
7.20
7.30
7.40
7.50
7.60
7.70
[H ] nmol/L
100
79
63
50
40
32
25
20
+
pH ile kandaki Hidrojen iyon konsantrasyonu yukarıdaki tabloda görülmektedir. Pratik olarak hesaplamak gerekirse
80 den pH ın ondalık kısmı çıkartılmasıyla bulunur. Örnek: pH: 7.20 ise 80-20=60 nmol/L
2- pO2 : Kanda erimiş oksijenin oluşturduğu parsiyel basınçtır.
Sağlıklı, deniz seviyesinde, oda havasında solunum yapan bir erişkinde normal değer 97 mm Hg’dır.
Yaş arttıkça giderek düşer.
FiO2 ve Patm’a bağlıdır.
Oda havası soluyanda 100 mmHg dan fazla olamaz. Çünkü pO2=FIO2x5 dir. pO2=21*5 =105 mmHg
Yaşa bağlı pO2 = 104 - (0.27 x yaş) ile hesaplanabilir.
Arter kanında oksijen parsiyel basıncının azalmasına hipoksemi denir (PaO2<80mmHg).
60-79 mmHg => Hafif hipoksemi
40-59 mmHg => Orta Hipoksemi
<40 mmHg => Ağır Hipoksemi
PaO2>120 mmHg ise buna da hiperoksemi adı verilir. Yüksek doz oksijen veya hiperbarik oksijen tedavisi alan
hastalarda görülebilir.
NOT: Arteriyel kanda PaO2'nin 55 mmHg'nin altına düşmesi, PaCO2'nin 45 mmHg'nin üzerine çıkmasına solunum
yetmezliği denir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
64 / 68
AKG bakılan hastaların çoğuna O2 tedavisi gerekir.
PaO2 belirlemek için O2 tedavisi kesilmemelidir.
PaO2< FIO2 x 5 ise HİPOKSEMİKTİR
PaO2> FIO2 için beklenen:
1.Örnek/analizörde hata
2.Hastanın O2 tüketimi azalmış
3. Hastaya O2 tedavisi gerekli değil
REFERANS DEĞER:
pO2 (Arter): 83-108 mmHg
3- pCO2: Kanda erimiş karbondioksidin yapmış olduğu parsiyel basıncı.
REFERANS DEĞER:
Kadın
Erkek
Arterde : pCO2 :
32 – 45
35-48
vende : pCO2 : 41 – 51
(PaCO2>45 mmHg) hiperkapni denir. Hipoventilasyon anlamına gelir.
(PaCO2< 35 mmHg) hipokapnidir. Hiperventilasyon anlamına gelir.
Yaş ve pozisyondan etkilenmez.
Respiratuvar asidoz : pCO2> 40
Respiratuvar alkaloz: pCO2< 40
PaCO2 60-70 mmHg => dispne, hızlı ve derin solunum
PaCO2 80-100 mmHg => letarji, semikoma
PaCO2 120-150 mmHg => ölüm
Solunumsal asidoz
Solunumsal alkaloz
Metabolik asidoz
Metabolik alkaloz
pH
azalır
artar
azalır
artar
PaCO2
artar
azalır
normal
normal
HCO3normal
normal
azalır
artar
4- Aktüel bikarbonat: HCO3- düzeyleri doğrudan pH & PCO2’den hesaplanır. Plazma örneğinde ölçülen HCO3-’
dır.Hem solunumsal hem de metabolik komponent ile ilgili.Non respiratuar (metabolik) asit-baz durumunu
yansıtır.Tamponlama durumu/kanın gerçek tamponlama kapasitesindeki anormalliğin derecesini belirlemez
Normal Aralık (Arter): 18-23 mmol/L
5- Standart bikarbonat :
Standart koşullardaki(37 C ve PaCO2:40mmHg) HCO3- konsantrasyonu.
Standart bikarbonat> 27 mmol/L , metabolik alkaloz
Standart bikarbonat< 21 mmol/L , metabolik asidoz
Standart bikarbonatla aktüel bikarbonat arasındaki ilişki, solunum asidozisini yada alkalozisini gösterir.
1- Standart bikarbonat < Aktüel bikarbonattan küçükse SOLUNUMSAL ASİDOZ vardır.
2- Standart bikarbonat > Aktüel bikarbonattan büyükse SOLUNUMSAL ALKALOZ vardır.
Standart bikarbonatın aktüel bikarbonatla eşit olması, hastada solunum dengesi olduğunu gösterir. Bu durumda:
1-(Standart bikarbonat = Aktüel bikarbonat) < Normal .............dekompanse metabolik asidozis vardır.
2- (Standart bikarbonat = Aktüel bikarbonat) > Normal dekompanse metabolik alkalozis vardır.
6- Base Excess:
Tam oksijenize kanın 37 C de ve 40 mmHg pCO2 de pH ı 7.4 e getirmek için ilave edilen asit/baz miktarıdır.
Metabolik sistemdeki defekt ile oluşan fazla asit yada bazı gösterir.
pH’da önemli sapmalar olmadan da hemoglobin kitlesindeki azalmalar ya da çoğalmalar baz fazlalığını belirgin
olarak etkilemektedir.
Pozitif değerler; fazla bikarbonatı o da metabolik alkalozisi gösterir.
Negatif baz fazlası; eksik bikarbonatı dolayısıyla metabolik asidozisi gösterir.
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
65 / 68
Normal değer aralığı; ± 2.5 olarak ifade edilir.
Base excess < -2.0 mmol/l metabolik asidoz
Base excess > +3.0 mmol/l metabolik alkaloz
7- Total CO2:Plazmada aktüel bikarbonat konsantrasyonuna (18-23 mEq/L) ek olarak karbonik asit (1.1-1.3
mEq/L) ve karbamino bağlayan karbondioksit( 1-2 mEq/L) bulunmaktadır.Bunların toplamı , Karbondioksit
kapsamını (Total Karbondioksit) oluşturmaktadır.
Anlamı : TCO2 = CO2 + HCO-3 dir.
Formülü : TCO2 = HCO3- + (0.0307 x pCO2) dir.
Normal değer aralığı; 22-29 mEq/L kadardır.
Düşük total karbondioksit metabolik asidozisi
Yüksek total karbondioksit metabolik alkalozisi göstermektedir.
Total karbondioksit < standart bikarbonattan ...........solunum alkalozisi gelişmiştir.
Total karbondioksit > standart bikarbonattan ...........solunum asidozisi vardır.
8- p(A-a)O2: Akciğerde gaz alışverişi fonksiyonu hakkında bilgi verir.
p[A-a] = [(Patm - PH20) x FiO2] - PaCO2/RQ] - PaO2
Patm = 760 mmHg PH2O = 47 FiO2 = 0.21 (odada) RQ = 0.8 (solunum katsayısı)
Normal değeri : 5-15, ileri yaşlarda <30 dur.
p(A-a) O2artmışsa ; pulmoner şant, vent/perf eşitsizliği, efor sırasında difüzyon bzk.
Alveolar hipoventilasyonda pO2 azalır, pCO2 artar, p(A-a) normaldir.
9- SO2: Oxygen saturation. Oksijen saturasyonu. Normal değerler, arteriyel kanda (SaO2) >%94, venöz kanda
(SvO2) ~%75'tir. Hızlı ve derin soluyan veya oksijenden zengin hava (mesela %100 oksijen) alan bir hastada
saturasyon %100'e yaklaşabilir. Yüksek irtifada ise oksijen saturasyonu azalır.Oksijenle doyan Hemoglobin
miktarıdır.Normal şartlarda PaO2'ye göre beklenen oksijen saturasyonu hesaplanabilir:
Normali : %95 -98
100 ml kanda 15 gr Hemoglobin vardır
1 gr Hb ise 1.34 ml O2 taşır.
Ek Olarak
HEMOGLOBİN: Hemoglobinin düşük olması kanın tamponlama gücünü azaltır. pO2 normal bile olsa,
hemoglobin kitlesindeki düşüklük dokularda hipoksi meydana getirir. Hipoksi de, asidozis meydana getirir veya
olan asidozisi ağırlaştırır. Diğer yandan hemoglobin düşük olduğundan ortaya çıkan hızlı solunum (solunum
kompensasyonu) solunum alkalozisine yol açar.
İDRAR pH: Asit-baz dengesinin yorumlanması, bozukluğun tedavisi ve tedavinin değerlendirilebilmesi için idrar
pH’ sının bilinmesi gereklidir. Asidozislerde, böbrek tubulus hücresi daha çok HCO3- yapar ve idrara daha çok
HCO3- verir. Böylece idrar pH’sı daha asit olur. Alkaloziste ise bikarbonat yapımı durduğundan distal tubuluslara
gelen baz bileşikler olduğu gibi atılır ve idrar pH’sı yükselir. Asidozis ve Alkaloziste idrar pH’sı için paradokslar
olabilir:
1- Hastada alkalozis olduğu halde idrar pH’sı asit olabilir.Bu durumda hipopotasemik alkalozis düşünülmelidir.
2- Asidozise karşın idrar pH’ sı yüksek yani alkali olabilir.Bu durumda,renal tubuler asidozis olduğu ya da
asetazolamid grubu diüretik veya ampisilin benzeri antibiyotik kullanımı düşünülmelidir.
DİĞER PARAMETRELARİN REFERANS DEĞERLERİ:
P50
25-29 mmHg
HCO3 (Arter)
18-23 mmol/L
O2Cap (Arter)
Erkek
18-25 mL/dL
Kadın
15-22.mL/dL
O2 Ct
Erkek
18-24 mL/dL
Kadın
15-22 mL/dL
Hb (18 - 44 yaş arası)
Erkek
13.2-17.3 g/dL
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
Kadın
11.7-15.5 g/dL
Erkek
Kadın
O2Hb (Arter)
14-17.8 g/dL
12.0-15.6 g/dL
% 94- %97
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
66 / 68
tHb
COHb
Tütün İçmeyenler
Tütün İçenler
Günde 1-2 paket
Günde>2 paket
% 0.5-%1.5
% 4-% 5
% 8-% 9
% 0-% 1.5
% 0-%5.0
≤%1.0
MetHb
HHb
SHb
Hct (18 - 44 yaş arası)
Erkek
% 39-%49
Kadın
% 35-%45
Na+
136-146 mmol/L
+
K
3.5-5.1 mmol/L
Cl98-106 mmol/L
+2
iCa
1.09-1.30 mmol/L
Glukoz
65-95 mg/dL
Lact (yatak istirahatinde)
Arter
<1.3 mmol/L
Venöz
0.9-1.7 mmol/L
An.Gap
1. (Na+) (Cl-+HCO3-)
7-16 mmol/L
+
+
2. (Na +K ) -(Cl + HCO3 )
10-20.mmol/L
Osm
275-295 mOsmol/Kg
Ölçü Birimleri Değiştirme Formülleri
Ca++ :
mmol/L = mg/dL X 0.25
4.3-5.2 mg/dL
< 11.3 mg/dL
8.1-15.3 mg/dL
Gluc :
Lact :
SONUCU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1- GECİKMİŞ ANALİZ: O2 tüketimi & CO2 üretimi kanı şırıngaya aldıktan sonra devam eder. Buz içine alınan
örnekte değerler 1-2 saat korunur. Buz içine alınmayan örnek hızla geçersiz sonuç üretir. PaCO2 : 3-10
mmHg/saatte artar. PaO2 : başlangıç değeri ve Hb saturasyonuna bağlı
Parametre
▼pH
37oC (Her 10dk'da bir değişim) 4oC (Her 10dk'da bir değişim)
0.01
0.001
▲PCO2
1mmHg
0.1mmHg
▼Po2
0.1vol%
0.01vol%
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
67 / 68
2- FAZLA HEPARİN: Dilüsyonal etki ile HCO3- & PaCO2 düşer. Yıkamadan sonra heparin boşaltılmalıdır.
Sonuçların yüksek çıkmasına neden olanlar:
Büyük boyutlu injektör/iğne ucu; Düşük örnek volümü.10 ml’lik injektöre 1 ml örnek alınırsa %25 düşük değer
elde edilir(injektörde 0.25 ml heparin; İnjektörlerin yarısından fazlası kan örnekleri ile dolu olmalıdır. Solunum
cihazı ile hiperventilasyon yanlış lab sonuçlarına yol açabilir.
3- HAVA KABARCIKLARI: Hava kabarcığında PO2 yaklaşık 150 mmHg & PCO2 yaklaşık 0 mm Hg’dır.
Örneğin karıştırılması PaO2 artış ve PaCO2 düşüş olacaktır. p(A-a)O2 negatif olabilir.
Karıştırma ve çalkalama daha hatalı sonuçlara yol açacaktır. Eğer aşırı hava kabarcığı varsa örneği atın. Örneği
aldıktan hemen sonra bir tıpa veya kapak ile sıkıca kapatın
4- ATEŞ VEYA HİPOTERMİ:AKG analizörlerinin çoğu normal vücut ısısında verileri rapor eder
Şiddetli hiper/hipotermi varsa, 37 °C’deki pH & PCO2 değerleri gerçek hastanın değerlerinden farklı olacaktır.
Sıcaklıkla PO2’de oluşabilecek değişiklikler öngörülebilir. HCO3-, O2 Sat, O2 kapasitesi/içeriği, CO2 içeriği ısıyla
önemli değişikliğe uğramaz. ‘sıcaklık düzeltmesi’ yaptıktan sonra AKG değerlerini, özellikle pH & PCO2
raporlanması konusunda fikir birliği yoktur.
5- WBC SAYIMI: Normal lökosit sayısı olan bir hastada 1 dl kanda 10 dk’da 0.1 ml O2 tüketilir. Total lökosit
miktarı/platalet miktarı belirgin artan hastalarda tüketim çok artar.
6- ENJEKTÖRÜN TİPİ: pH & PCO2 değerleri etkilenmez. PO2 değerleri plastik injektörlerde daha hızlı düşer
(Yalnızca PO2 >400 mmHg). Cam injektörlerin diğer avantajları:
- Duvara minimum sürtünme
- Genellikle geri çekmeye ihtiyaç olmadığından injektöre hava girme şansı daha azdır
- Plastik injektörlerin kenarına yapışmış hava kabarcıklarını gidermek daha zordur
- Cam injektörler tercik edilse de farkın klinik önemi yoktur ve plastik injektörlerin kullanımına devam edilebilir.
DIŞ TESTLER VE ÇALIŞILMASI İLE İLGİLİ PROSEDÜR
Laboratuvarımızda çalışılamayan biyokimya testleri ‘DIŞ TESTLER’ adı altında özel laboratuvarlarda
çalışılmaktadır.


Dış test istemi poliklinik ve servislerden otomasyon sisteminden yapılır
Numunenin alınmasına yönelik bilgiler
laboratuvarımızdan öğrenilebilir, özellik arzeden testler için
numune alınmadan önce hastaya gerekli danışmanlık hizmeti verilir.

Örnekler servis ve kan alma birimlerince alınır, etiketlenir.

Alınan örnekler NUMUNE KABUL birimine pnömatik tüp veya taşıyıcı personel ile ulaştırılır. Hasta veya
yakınının
sonuçların
alınması
konusunda
bilgilendirilmek
üzere
laboratuvar
numune
kabule
gönderilmelidir.

Numune kabul birimimizce gelen numunelerin kabulü yapılır veya uygun değilse LBYS üzerinde red edilir.

Ön işlemi olan örneklere
gerekli müdahale yapılır (santrifüj, serum veya plazma ayırma, idrarın
asidifikasyonu(6N HCl) hacim ölçümü ve etiketlenip tüplere ayrılması)

Örnekler her Salı ve Perşembe saat 11:00’te gelen anlaşmalı kargoya verilinceye kadar uygun şartlarda
bekletilir.

İstem kağıtları, hasta bilgileri ile birlikte örnekler kargo taşıyıcı çantasına konulur buz aküleri yerleştirilir.

Anlaşmalı olduğumuz laboratuvara ulaşan örnekler kayıtları yapılarak çalışılacak testler çalışılır. Sonuçlar
kargo ile hastanemize ulaştırılır.

Çalışma sürelerine göre 7-10 gün arasında sonuçlar laboratuvarımızdan elden alınır.
Test
Örnek
Dök.kod
Yayın tar.
Rev. Tar/no
Sayfa
Çalışan Lab.
Prenatal üçlü tarama testi
serum
AHENK LAB.İSTANBUL
17-OH Progesteron
serum
Referans LAB
C-Peptid
serum
Referans LAB
25-OH D vit
serum
Referans LAB
24 h’lik idrarda Metanefrin
idrar
Referans LAB
24 h’lik idrarda Normetenefrin
idrar
Referans LAB
Kortizol
serum
Aydın DH Biyokimya LAB
İnsulin
serum
Aydın DH Biyokimya LAB
Kalite Bölüm Sorumlusu
Dr.Ferah ARSLAN
BİY.RH.01
01.07.2011
02.02.2015/03
68 / 68
Kalite Yönetim Direktörü
Sena ERCAN
ONAY
Op.Dr.Şafak ÇALIŞKAN

tc sağlık bakanlığı türkiye kamu hastaneleri kurumu aydın ili kamu

Transkript

Benzer belgeler

talep formu - Radix Analiz Laboratuvarı

Zengin/Sulu doğal gaz akarlarından spot numune

boren ar-ge merkezi 2016 yılı analiz/test fiyat kataloğu

Birincil numune alma el kitabı

SGS MRL-LIMS Auto Report Sending Application

İndir

tc ondokuz mayıs üniversitesi

SGS MRL-LIMS Auto Report Sending Application