DÜZEY 6- ÜÇÜNCÜ EĞİTİMİN İKİNCİ AŞAMASI

Transkript

ULUSLARARASI
STANDART
EĞİTİM
SINIFLAMASI
USES 1997
ÇEVİRİ
INTERNATIONAL
STANDARD
CLASSIFICATION OF EDUCATION
ISCED 1997
YÖNTEM ARAŞTIRMALARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI
SINIFLAMALAR VE STANDARTLAR GRUBU
Görüş ve önerileriniz için:
E-posta: [email protected]
Telefon: +(312) 410 03 68
+(312) 410 03 70
TÜİK, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI, ISCED 1997
3
GİRİŞ
1. Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması (International Standard Classification of
Education – ISCED) eğitim istatistiklerinin ve karşılaştırılabilir göstergelerin
toplanması, derlenmesi ve bunların gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde
sunumu için uygun bir araç olarak tasarlanmıştır. ISCED standart kavram, tanım
ve sınıflamaları sunmaktadır. ISCED eğitimin hangi yöntemle verildiğine
bakmaksızın, özel eğitime ihtiyaç olanları da içerecek şekilde çocuklar, gençler ve
yetişkinler için, bütün örgün ve yaygın eğitimleri sağlayan kurumları
kapsamaktadır.
2. ISCED, ulusal eğitim sistemlerinin yapısı ve ülkenin ekonomik gelişmişlik seviyesi
her ne olursa olsun, eğitim politikası analizlerini yapmak ve karar vermeyi
kolaylaştırmak üzere tasarlanmış çok amaçlı bir sistemdir. ISCED, kayıtlı
öğrencileri, eğitime yapılan insan ve ekonomik yatırım kaynakları veya nüfusun
eğitim imkanı gibi eğitimin çok farklı yanlarına ilişkin istatistikler için kullanılabilir.
ISCED’in temel kavram ve tanımları ulusal eğitim sisteminin özel koşullarına göre
değişmeyen, evrensel geçerliliğe sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Bununla
beraber, genel bir sistem için, eğitim sistemlerinin bütün unsurlarını içeren
tanımların kapsanması gerekmektedir.
3. ISCED’in orijinal versiyonu eğitim programlarını kendi içeriklerine göre, eğitim
seviyesi ve eğitim alanı olmak üzere iki ana eksende sınıflandırılmıştır. Çapraz
sınıflama değişkenleri olarak belirtilen bu eksenler, revize edilen sınıflama
kurallarında da yer almaktadır. Son 20 yılı aşkın sürede ülkelerin çoğunluğunda
ISCED’in orijinal versiyonunun uygulanmasıyla kazanılan deneyimler ışığında,
eğitimin bir seviyesine yerleştirme kural ve kriterleri açıklığa kavuşturularak
kesinleştirilmiş ve eğitim alanları detaylandırılmıştır.
4. ISCED’e göre derlenen bilgiler, politika geliştiriciler ve diğer kullanıcılara yönelik
olarak eğitimin diğer pek çok özelliğine ilişkin istatistiklerin birleştirilmesinde
kullanılabilir. ISCED’i kayıt verilerini toplarken kullanmak daha kolay olabilir.
ISCED’in eğitim programlarının sınıflaması olduğu, eğitim sistemindeki öğrenci
akışlarıyla (paragraf 22) ilgili olmadığı bilinmelidir. Nüfusun eğitim imkanı
konusundaki verilerin derlenmesi dikkate alındığında, ISCED’in uyarlanması ve
bunun hazırlanacak el kitabında detaylandırılması gerekmektedir.
5. Karşılaştırmalı kullanıma yönelik el kitabı hazırlanması dikkate alındığında, revize
edilen ISCED metni mümkün olduğu kadar kısa olmalı ve beş bölümde
yapılandırılmalıdır:
ISCED kapsamı nedir?
ISCED nasıl çalışır?
ISCED’teki “Eğitimsel Program” kavramı
ISCED’in düzenli eğitim dışındaki programlara uygulanması
Çapraz sınıflama değişkenleri
I.
Eğitim seviyeleri
II.
Eğitimin genel grupları ve alanları
TÜİK, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI – USES 1997
1
AMAÇ VE KAPSAM
ISCED’İN KAPSAMI NEDİR?
6. ISCED, eğitimin ayrıntılı tanımını vermeyi planlamaz ve felsefeye ilişkin
kavramlar, eğitimin amaçları veya içeriği veya kültürel yanının yansıtılması
gibi hususları uluslararası standart olarak kullanma amacını da içermez.
Gerçekten, herhangi bir ülke için kültürel geleneklerin, yerel alışkanlıkların,
sosyo - ekonomik koşulların kendi aralarındaki etkileşim, en azından, o
ülke için tek bir eğitim kavramı ile sonuçlanacak ve genel bir tanımın
kullanılmasına etkin olmayacaktır. Buna rağmen, ISCED’in amaçları
açısından, sınıflamada içerilecek eğitim faaliyetlerine ilişkin amaç ve
kapsamların düzenlenmesi gerekmektedir.
7. ISCED’in çerçevesi dahilinde, eğitim ifadesi, öğrenme ihtiyacını karşılamak
üzere tasarlanan tüm planlı ve sistematik faaliyetleri içermektedir. Eğitim
ifadesi, bazı ülkelerde kültürel faaliyetler veya kurs olarak belirtilen şeyleri
kapsamaktadır. İsmi her ne olursa olsun, eğitimin öğrenmeyi sağlayan
teşkilat ve sürekli iletişim planından oluştuğu anlaşılmaktadır. Açık ve kesin
biçimde belirlenen anahtar kelimeler aşağıdaki gibi anlaşılmalıdır:
8. İLETİŞİM: İki veya daha çok kişi arasında bilgi (mesaj, fikir, bilgi, strateji
vb.) transferini kapsayan bir ilişkidir. İletişim sözlü veya sözsüz, doğrudanyüz yüze veya dolaylı-uzaktan olabilir ve çok çeşitli ortam ve kanalla
gerçekleştirilebilir.
9. ÖĞRENME: Davranış, bilgi, malumat, anlama, fikir, değer veya beceride
gerçekleşen herhangi bir gelişmedir.
10. TEŞKİLAT: Açık ya da kapalı amaçlarla bir model veya düzen içindeki
planlamadır. Teşkilat, öğrenme ortamını ve belirlenen iletişim aracılığıyla
öğretme metodunu sağlayan kişi veya kişiler ile kurum veya kuruluşları
kapsamaktadır. Yöntem, tipik olarak öğrenmeyi sağlamak amacıyla bilgi ve
becerileri iletmek veya yaymakla görevli olan kişi/kişiler veya
kurum/kuruluşlardır. Fakat, bazı durumlarda bilgisayar yazılımının bir
parçası, bir film veya kaset gibi dolaylı veya cansız şeylerde bir yöntem
olabilir.
11. SÜREKLİ: Öğrenme olgusu süre ve sürekliliğe ilişkin öğelerden oluşur.
Öngörülen bir minimum süre yoktur, fakat hazırlanacak el kitabında
yaklaşık minimum süre ifade edilecektir.
12. ISCED bir kişinin iş hayatına girmeden önce aldığı eğitim ve yaşamı
boyunca devam ettiği eğitimi de içermektedir. ISCED, düzenli eğitim,
yetişkin eğitimi, örgün eğitim, yaygın eğitim, sürekli eğitim, uzaktan eğitim,
açık eğitim, ömür boyu eğitim, part-time eğitim, ikili sistem, çıraklık eğitimi,
teknik mesleki eğitim, kurs, özel ihtiyaçlar eğitimi gibi ulusal bağlamda
planlanan eğitim türleri ve program çeşitleri kapsanmaktadır. Tanımlara
ilişkin geçici sözlük bu dokümanın ekinde verilmektedir.
2
DİE, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI (ISCED-1997) ve EL KİTABI
3
13. ISCED’te öğrenme olgusunu sağlamayan iletişim ile örgütlü olmayan çeşitli
eğitim biçimleri hariç tutulmuştur. Bütün eğitimler öğrenmeyi içermekle
birlikte, pek çok öğrenme biçimi eğitim olarak görülmemiştir. Örneğin, bir
başka olayın ürünü olarak ortaya çıkan tesadüfi veya gelişigüzel
öğrenimler, bir toplantı esnasında belirginleşen öğrenimler örgütlü
olmaması nedeniyle hariç tutulmaktadır. Yani, bu durumlar, öğrenim amaçlı
planlanmamıştır.
ISCED NASIL ÇALIŞIR?
14. ISCED uluslararası karşılaştırılabilir eğitim istatistiklerinin toplanmasını ve
raporlanmasını sağlayan bütünleşik ve tutarlı bir istatistiki yapı sağlar.
ISCED iki bileşenden oluşmaktadır:
•
Uluslararası eğitim karşılaştırmalarına yönelik politika geliştirenler için
anahtar değişkenlerin yanı sıra, ulusal eğitim ve öğretim sistemine
ilişkin ayrıntılı istatistiki tanımı olarak bir istatistiki çerçeve;
•
Ulusal eğitim programlarını (i) eğitim seviyesi ve (ii) eğitim alanları
olarak uluslararası karşılaştırılabilir kategoriler setine dönüştüren bir
metodoloji.
15. ISCED, eğitim alanlar, eğitim sağlayanlar ve eğitime destek verenler
hakkında, ulusal kavram ve tanımlara dayalı derlenen ayrıntılı ulusal eğitim
istatistiklerinin uluslararası karşılaştırmasını ve anlamlı yorumlar
yapılmasını sağlayacak dönüşüme imkan tanımaktadır.
16. ISCED üç bileşene dayandırılmıştır: (i) uluslararası düzeyde kabul edilmiş
kavram ve tanımlar, (ii) sınıflama sistemleri ve (iii) kullanıma yönelik
hazırlanacak el kitabı ve iyi tanımlanmış uygulama süreçleri. Kapsamlı ve
ayrıntılı kullanıma yönelik özellikler ISCED’in bütünleyici parçaları olup
temel sınıflama kurallarından ayrılamazlar. Kullanıma yönelik el kitabı özel
ve işlevsel açıklamalar yapacaktır. Bunlar olmaksızın, uluslararası
karşılaştırma imkanı sağlama açısından bir ülkenin amacının ne kadar
güçlü olduğu önem taşımayacak ve programın uluslararası kategorilere
ayrılmasına ilişkin kendi yönteminin diğer ülkelerin yöntemiyle uyumlu olup
olmadığını belirlemek durumunda kalacaktır.
ISCED’TE EĞİTİM PROGRAMI KAVRAMI
17. ISCED’teki temel sınıflama birimi eğitim programıdır. Eğitim programları,
eğitim içeriğine dayandırılarak önceden belirlenmiş amaç veya özel eğitim
işlerini gerçekleştirmek için örgütlenmiş eğitim faaliyetlerinin bir düzeni
veya silsilesi olarak tanımlanır. Amaçlar; örneğin, daha ileri seviyede
3
öğrenim için hazırlanma, bir meslek veya meslek grubu için vasıf kazanma
veya çok basitçe bilgi ve kavramayı arttırma olabilir.
18. Önceden belirlenmiş amaçların gerçekleştirilmesi, çoğunlukla yapısal
öğrenim tecrübelerinin kazanılması anlamına gelmektedir. Bu da, bazen
resmi olarak onaylı bir belge (diploma, sertifika, vb.) veya diğer tasdikli
belgelerle sonuçlanır. Genellikle, eğitim programları, kurs ve diğer öğretim
tecrübelerini içermekle birlikte bu programların belirli bir düzeni olduğu
varsayıldığından dolayı
(bkz. paragraf 17), sadece söz konusu
programların bileşenlerinin toplamı değildir. Her zaman olmamakla birlikte,
pek çok durumda bir kurum veya diğer eğitim sağlayıcıların bu tür bir
programın tamamlanmasının belgeye bağlanması hususunu kabul etmesi
istenmektedir.
19. Eğitim faaliyeti ifadesi, kurs veya kurs bileşenleri ifadesinden daha geniş
bir anlama sahiptir. Belli bir seviyede eğitim sadece düzenli kursları değil,
aynı zamanda düzenli olmayan kursları ve kurs dışı çeşitli faaliyetleri de
kapsar. Programlar bazen, normalde kurs şeklinde tanımlanmayan
örneğin, girişim bünyesinde iş deneyimleri, araştırma projeleri ve bilimsel
çalışmalar gibi temel faaliyetleri kapsar.
20. Dikkat edilmesi gereken şey, bütün kursların düzenli eğitimin bir parçası
olmadığıdır. Örneğin, girişimlerde sürekli eğitim ve öğretim alan
yetişkinlerin birçoğu, belli konularda bir takım beceriler kazanmak için
bireysel kurslara katılırlar. (Bu kursların seviyesini belirlemek için 26.
paragrafa bakınız.)
21. ISCED’in, doğrudan sınıflama, yeteneklerin değerlendirilmesi ve eğitim
faaliyetlerine katılanların nitelikleri hususlarında doğal olarak bir
sınırlamaya sahip olduğu göz önüne alınmak zorundadır. Bunun nedeni,
katılımcının kaydolduğu programlar ve elde edilen gerçek eğitim arasında
yakın ve evrensel olmayan bir ilişki olmasıdır. Bir bireyin başarılı olmak için
katıldığı eğitim programları, o bireyin elde etmiş olduğu beceri ve
yetenekler için gerekli bir yaklaşımdır. Ayrıca düzenli eğitimin, eğitim
programları çerçevesinde organize edilmemiş olan eğitim faaliyetlerinin,
sınıflamaya dayalı bir program içinde kapsanması oldukça zordur.
22. Eğitim seviyesine ilişkin program bazlı sınıflamada bir başka ciddi kısıt
daha vardır. Eğitim faaliyetlerinin beceri ve yeteneklerde artış sağlayacağı
varsayımı mantıklı olmasına rağmen, temel eğitim programları genellikle
sınırlı kapsamda düzenlenebilir: şahıslar kendi eğitim yönlerini pek çok
yolla belirleyebilirler. Bu kısıdı karşılamak için, eğitim sistemleri çoklu
branşlaşma yolları, alternatif program zincirleri ve “ikinci fırsat (second
chance)” gereçleri sağlarlar. Ayrıca eğitim sistemleri arasındaki yatay
geçişlerde de bir artış olmuştur. Bu geçişlerde katılımcılar bulundukları
eğitim
seviyesinde
kısmi
bir
artış
sağlayarak
eğitimlerini
artırabilmektedirler. Böylece, programın kendisini belli eğitim seviyesine
dayandırmak gittikçe zorlaşmaktadır. Program bazlı sınıflama, mutlaka,
eğitim sistemi bütününde katılımcıların yönlerine (alanlarına) ilişkin bilgiyi
4
3
kısmen kaybedecektir. Eğitim programı hiyerarşisi, böylece eğitim
sisteminin gerçeğini sınırlı kapsamda yansıtır.
ISCED’İN DÜZENLİ EĞİTİM DIŞINDAKİ PROGRAMLARA UYGULANMASI
23. Bazı eğitim faaliyetleri, açıkça öğrenmeye yönelik tasarlanmış örgütlü ve
sürekli olsa bile eğitim programı ifadesiyle kolayca tanımlanamaz.
Çocukluk döneminde aile içindeki ilk eğitim buna örnek verilebilir.
24. ISCED çatısı altında, eğitim evreni (çerçevesi) 1. ve 12. paragraflar
arasında bahsedildiği gibi düzenli eğitime ilaveten yetişkinlerin eğitimini ve
özel gereksinimler eğitimini kapsamaktadır. Son iki alt grup için tasarlanan
eğitim programlarının içeriği genellikle kendi gereksinimlerini kapsayacak
şekilde düzenlenir.
25. Diğer eğitim faaliyetleri için, eğitimin sağlanması yukarıda bahsedilen
anlamda eğitim programı ifadeleriyle tanımlanabilir. Fakat, programdaki
katılımcıları belirlemek çok zordur. Radyo veya televizyonla sağlanan
eğitim programı böylesi durumlara örnek olarak verilebilir. ISCED’in
kapsamına girmekle beraber sınıflama programları için ISCED’te seçilen
kriterlere uymayan özel niteliklere sahip eğitim programları olabilir.
Örneğin, Internet üzerinden sağlanan eğitim kursu düzenli eğitimle
sağlanan programların kapsam ve amacıyla benzerlik gösterebilir.
26. Böylesi tüm eğitim faaliyetleri kendilerine eşdeğer düzenli programların
eğitim içeriğine dayalı olarak sınıflandırılmalıdır. Diğer bir ifadeyle, bu
eğitim faaliyetleri, verilen kriterleri sağlayarak en çok benzerlik gösteren
düzenli eğitim programlarıyla birlikte sınıflandırılmalıdır. Örneğin, çocukluk
döneminde aile içindeki ilk eğitim ISCED’in 0 seviyesindeki içeriğe dayalı
kriterlerine uymakta olup, ISCED seviye 0 okul öncesi program olarak
sınıflandırılmalıdır. Bazen, bir programın başarıyla tamamlanmasına bağlı
olarak verilen sertifikalar veya yeterlik belgeleri bir eğitim faaliyetinin
sınıflamasına yardımcı olabilir. Örneğin, uzaktan eğitim programının eğitim
içeriğine ilişkin seviye, başarıyla tamamlanmasına bağlı olarak verilen
yeterlilik belgesi tipine dayalı olarak sınıflanabilir.
5
ÇAPRAZ SINIFLAMA DEĞİŞKENLERİ
27. Eğitim programları, her biri bağımsız olan eğitim alanı ve eğitim seviyesi
değişkenlerine göre çapraz sınıflandırılır. Böylece, her eğitim programı
seviye ve alan matrisinde yalnız ve yalnız tek bir hücre içinde
sınıflandırılabilir. Seviye ve alanın her kombinasyonunun mevcut
olabileceği veya olamayacağı açıktır.
I. EĞİTİM SEVİYESİ
28. Eğer katılımcılar programın beceri, yetenek ve bilgi kazandırmasını
bekliyorlarsa, eğitim seviyesi ifadesi, geniş olarak, katılımcıların istediği
eğitim programının içeriğini oluşturan becerilerin ve öğrenme
deneyimlerinin aşamalarıyla ilişkilendirilebilir. Geniş anlamda seviye,
programın içeriğinin karmaşıklık derecesiyle ilişkilidir. Bu eğitim
seviyelerinin, katılımcıların bir sonraki seviyeye geçebilmesi için, bir önceki
seviyenin başarıyla tamamlanması gereken bir merdiven oluşturduğu
anlamına gelmez. Ayrıca, belli bir seviyedeki eğitim programlarının bazı
katılımcılarının programlarını daha yüksek seviyede tamamlama olanağını
engellemez.
29. Eğitim seviyesi ifadesi, temel olarak eğitim programlarının ulusal ve
uluslararası düzeyde katılımcıların istediği tüm bilgi, beceri ve yeteneklere
karşılık gelecek düzenli kategori serileri biçiminde gruplaşabileceği
varsayımına dayandırılmıştır. Bu kategoriler geniş anlamda, daha karmaşık
programlarla en kolay deneyimden daha zor deneyimlere kadar eğitimin
aşamalarını gösterir.
30. Eğitim seviyelerinin sınıflandırılması, bir bütün olarak eğitim sistemini
dikkate alan sınıflama çerçevesi içinde yapılır. Bu çerçeve, özellikle
uluslararası eğitim karşılaştırmalarında politika geliştiricilere anahtar rol
oynayan parametreler veya eğitim seviyesinin tanımlarına ilişkin
parametreler açısından, eğitim sistemini bir bütün olarak ele almaktadır. Bu
parametreler programın genel olarak yönlendirilmesi, eğitim alanları,
hizmet sağlayıcılar, eğitim ortamı veya yeri ve hizmet sağlama biçimi
olabilir. Bu parametrelerin bazıları doğrudan eğitim programlarına
dayandırılmaktan çok, programı sağlayan kuruluşlara veya sağlanma
biçimlerine dayandırılmaktadır. Bununla birlikte, bu dayanaklar pek çok
ülkede programın doğasını ayırt etmede önemli bir fonksiyon
üstlenmektedir. Ayrıca, derlenen verilerin amacının tanımlanmasında
önemli bir rol oynarlar. Böylece, ISCED eğitim programlarının sınıflama
sistemi olurken yakından ilişkili parametreler bütün bir referans çerçevesi
oluşturulmasına yardım eder.
6
3
BİR PROGRAMIN İÇERİĞİNE İLİŞKİN SEVİYE NASIL BELİRLENİR
31. Eğitim programları içeriğine dayalı seviyelere göre sınıflandırılırken, eğitim
programlarının içeriğinin uluslararası düzeyde tutarlı bir şekilde doğrudan
belirlemesinin ve karşılaştırılmasının mümkün olmadığı açıktır. Müfredat
yalın belirlemelere izin vermeyecek kadar çok çeşitli, çok boyutlu ve çok
karmaşık bir yapıya sahiptir. Çünkü belli bir yaşa ya da sınıfa ait öğrenciler
için hazırlanmış olan bir müfredat, aynı zamanda daha yüksek bir eğitim
seviyesindeki öğrencilere de ait olabilir. Bu tür yargıları desteklemek için,
ihtiyaç duyulan uluslararası standart bir müfredat henüz yoktur.
32. Deneysel olarak ISCED, sınıflandırılması gereken belli bir eğitim
programına ilişkin eğitim seviyesini göstermeye yardım edecek bir takım
kriterlerin olduğunu varsaymaktadır. İlgilenilen eğitimin tipine ve seviyesine
bağlı olarak kriterler arasında hiyerarşik sınıflama sistemi oluşturulmasına
gereksinim duyulmaktadır: ana kriterler ve yardımcı kriterler ( tipik giriş
niteliği, minimum giriş koşulları, minimum yaş, personel niteliği vb. bkz.
Tablo 1). Bu kriterlerin birbirini kapsamasından ziyade, birbirini
bütünleyecek şekilde uygulanması çok önemlidir. Kriterler uygulandıktan
sonra programın seviyesi belirlenir.
33. Eğitim faaliyetlerini ve programlarının sınıflandırılmasında kullanıcılara
yardım etmek, verilerin derlenmesi için güvenilir araçlar sağlamak ve
karşılaştırılabilir göstergeler hesaplamak için belirli seviyelerin alt bölümlere
ayrılması gerekmektedir. Örneğin, 5. seviye tamamlayıcı boyutlar olarak da
adlandırılan üç bağımsız değişken kullanılarak bölümlendirilmiştir. Bunlar;
kümülatif devam süresi, ulusal öğrenim derecesi ve nitelik yapısı ile
program tipleridir. Bu ayrım türü, çeşitli çapraz sınıflamaları ve uygun
karşılaştırmalı göstergelerin türetilmesini kolaylaştırır.
YAKLAŞIMLAR PRATİKTE NASIL UYGULANMALI
34. Bir programın sınıflandırılması için kriterler kullanılacağı zaman, öncelikli
sınıflama kriterinin eğitimin içeriği olduğu unutulmamalıdır. Ulusal
programların kurumsal karakteristiklerinin eğitim içeriği için yardımcı unsur
olarak kullanılmayacağı temel öneme sahiptir. Genellikle kurumsal
yapıların uluslararası düzeyde karşılaştırılabilir olmaması nedeniyle,
kurumsal kriterlere ilişkin özgün güven, geniş kapsamlı karşılaştırmalar için
uluslararası karşılaştırılabilirlik amacını gözden çıkarabilir.
35. Bir eğitim programının eğitim seviyesini belirlemek için kriterler
uygulanacağı zaman esneklik istenmektedir. ISCED’in temel hedefi, çeşitli
program grupları için eğitim konusunda karşılaştırılabilir verilerin
toplanması iken, ulusal düzeyde, seviye tanımlarına sıkı bir şekilde bağlı
kalmayı engelleyen kıyaslanamaz koşulların var olabildiği görülmektedir.
Bu konuda iki çarpıcı örnek olarak başlama yaşı ve süre verilebilir.
7
Birinci örnekte belirtilen okul öncesi eğitim için başlama yaşı üçtür. Fakat,
bu daha erken yaşta başlanılmasını engellemez.
İkinci örnek, ISCED 1’de ifade edildiği gibi süre tam gün öğretim olmak
üzere 6 yıldır. Bununla birlikte, bu otomatik olarak, ilköğretim süresi 7 yıl
olan ülkelerden, örneğin, ilköğretimde, finansal ve öğretim kaynakları
istatistiklerini ikiye bölmelerinin isteneceği anlamına gelmez. Bunun yerine,
ISCED istatistiki raporlamanın ulusal eğitim sisteminin içeriğinde
yapılmasını ve istatistiki raporlama sistemlerinin kısıtlarını kabul eder.
Bir programın bir ISCED seviyesinde yer alması için kriter olarak kullanılan
ulusal geçiş özellikleri (noktaları) kadar, uluslararası sınıflama
kategorilerinin eşleşmesi için ulusal geçiş noktalarının seçiminin temel
eğitim programına ait içerik tarafından belirlenmesi de önemlidir. ISCED’te
verilen her bir süre rehber olarak hizmet vermek üzere planlanmış olup
değişiklikler düşünülebilir. Bu örnekler 2. ve 3. seviyeler için de geçerlidir.
36. Kısa terimler, bazı tamamlayıcı boyutları tanımlamak için kullanılırlar.
Terimlere ilişkin tanımların tamamı aşağıda verilmiştir.
8
•
Takip eden eğitim veya hedef eğitim türü: Takip eden eğitim veya
hedef eğitim türü uygun tamamlayıcıyı belirleyen hedef veya diploma
veren iş piyasası pozisyonları; Hangi mezunlar için takip eden eğitim
türü veya hedef eğitim türü uygundur; ya da onları mezuniyete
hazırlayan hangileri için iş piyasası pozisyonları uygundur.
•
Program oryantasyonu: burada yönlendirme programından anlaşılan
özellikle sanat veya mesleklere ait bir sınıfa yönlendiren programın
öğrenim derecesidir.
3
Tablo 1.
EĞİTİM SEVİYELERİNE GENEL BAKIŞ
Program seviyesinin nasıl belirleneceği
İçerikler için kriterler
Temel kriterler
Yardımcı kriterler
Programın eğitsel
Personelin niteliği
özellikleri
Okul veya merkez
bazlı
Minimum ve
maksimum yaş
sınırları
Okuma, yazma ve
Ulusal olarak
matematiğe ait
düzenlenen temel
sistematik çıraklık
kurumlar veya
döneminin başlangıcı programlara giriş
Zorunlu eğitimin
başlaması
Konu sunumu
6 yıllık ilköğretimden
sonra giriş
İlköğretimin
Temel becerilerin
başlangıcından itibaren
kazandırılması ve
9 yıllık dönemin sonu
hayat boyu
Zorunlu eğitimin sonu
öğrenimin tesisi
Birkaç öğretmenin kendi
uzmanlık alanlarındaki
sınıfları idare etmesi
Tipik giriş
Seviye adı
Okul öncesi eğitim
0
Tamamlayıcı
boyutlar
-
İlköğretim
1
-
2
Sonraki eğitim
veya hedefin türü
Kod
Temel eğitimin birinci
aşaması
Ortaöğretimin alt
seviyesi
Temel eğitimin ikinci
aşaması
İntibak programı
Ortaöğretim
3
Giriş gerekleri,
İçerik,
Yaş,
Süre
Ortaöğretim sonrası
üçüncü olmayan
eğitim
4
En az giriş gerekleri
Alınan sertifika tipi,
Süre
Üçüncü eğitimin
birinci aşaması
(doğrudan ileri
araştırma niteliği
gerekmeyen) (lisans
eğitimi)
Üçüncü derece
eğitimin ikinci
aşaması (Lisans
sonrası eğitim)
5
En az giriş gerekleri
Araştırma odaklı
içerik,
Bilimsel araştırma
veya tez sunulması
Fakülte yükseklisans
öğrenimi ve araştırma
görevi
(Lisans sonrası eğitim)
6
Sonraki eğitim
veya hedefin türü
İntibak programı
ISCED seviye
3’ün
başlangıcından
itibaren kümülatif
süre
Sonraki eğitim
veya hedefin türü
İntibak programı
ISCED seviye
3’ün
başlangıcından
itibaren kümülatif
süre
Program türleri
Üçüncü derecede
kümülatif teorik
süre
Ulusal derece ve
nitelik yapısı
-
9
SEVİYE 0 - OKUL ÖNCESİ EĞİTİM
Temel karakteristikler
37. Öğretim organizasyonunun ilk başlangıcı olarak tanımlanmış Seviye 0 programları
(Okul öncesi eğitim), çok küçük çocukların okul ve çevreye girişleri için dizayn
edilmiş, ev ve okul arasındaki atmosferi sağlayan bir köprüdür. Bu programların
tamamlanması, çocukların Seviye 1 eğitimlerine (ilköğretime) devam etmesini
sağlar.
Sınıflama kriterleri
38. Okul öncesi eğitimin başlangıç ve bitişinin tanımı, okul öncesi eğitim ile çocuk
bakımı veya okul öncesi eğitim ile ilköğretim arasındaki sınır aşağıdaki kriterlerle
belirlenir.
Ana kriterleri
Programın eğitsel özellikleri
Okul veya merkez bazlı
Minimum yaştaki çocuklarla ilgilenmek; ve çocukların üst yaş sınırlarını
belirlemek
Alt kriterler
Personel nitelikleri
39. Bir programın okul öncesi eğitim olarak düşünülebilmesi için, okul temelli veya
veya merkez temelli olması gerekir. Bu terimler, ilköğretim okulu, okul öncesi
eğitim kurumları ve ana okulları gibi ortamlardaki faaliyetleri, ev içinde veya aile
ortamında verilen hizmetlerden ayırt etmek için kullanılmıştır.
40. Böyle programlar en az 3 yaşındaki çocuklar için planlanır. Programlar boyunca
bu yaş seçilir, normalde ISCED’teki eğitim kriterleri genç çocuklara tahsis
edilmemiştir.
41. Üst yaş sınırı, ilköğretime giriş için gerekli yaş durumuna bağlıdır.
42. Uygun olduğu yerlerde, eğitici personel için pedagojik niteliklerin gerekliliği, tüm
bu ülkelerde bir eğitim programı için iyi bir yardımcı kriter olabilir. Bu kriter sadece,
böyle bir gereksinimin olduğu yerlerde kullanılır. Bu kriter, özellik gerektirmeyen
veya para-medical çocuk bakımından okul öncesi eğitimi ayırmak için kullanılır.
“Seviye 0 – Okul Öncesi Eğitim”’e aşağıdakiler de dahildir.
43. Bu seviye özel eğitime ihtiyaç olan çocuklar için organize edilmiş eğitimleri
kapsamaktadır. Bu eğitim, eğitim merkezlerinde veya özel okullarda veya hasta
hanelerde sağlanmış olabilir. Bu durumda üst yaş sınırı belirlenmeyebilir.
Hariç olanlar
44. Yetişkinlerin eğitimi
10 DİE, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI (ISCED-1997) ve EL KİTABI
3
SEVİYE 1 -TEMEL EĞİTİMİN İLK AŞAMASI
Ana karakteristikler
45. Seviye 1’de programlar okuma, yazma ve matematik ile birlikte tarih, coğrafya,
doğal bilimler, sosyal bilimler, sanat ve müzik gibi diğer temel konuları anlama,
genelde ünite veya proje esasına dayalı olarak tasarlanmıştır. Bazı durumlarda
dinsel eğitim de içerilmektedir.
46. Seviye 1’in özü, çocuklar için sağlanan eğitimi kapsamaktadır. Çocuklar,
geleneksel veya yasal olarak 5 yaşından küçük ya da 7 yaşından büyük
olmamaları gerekir. Bu seviye, ilke olarak 6 yıllık tam günlü okul eğitimini
kapsamaktadır.
47. Seviye 1 sırasında programlar, konulara göre olmaktan ziyade üniteler veya
projeler bazında düzenlenmiştir. Bu, bir çok ülkede Seviye 2’deki programlardan
Seviye 1’deki programların farklılığını ortaya koyan temel bir özelliktir.
48. 0 ve 1 (okul öncesi eğitim ve ilköğretim) seviyeleri arasındaki eğitim sınırının
tanımı aşağıdaki kriterlerle ilgilidir.
Ana kriterler
İlköğretimin özelliği başlangıçta sistemli çalışır. Örneğin; okuma, yazma ve
matematik gibi konularda eğitim verilir.
Alt kriterler
Temel eğitim kurumları veya programları herkesçe bilinmekte ve eğitim
kurumunun var olduğunda eğitime başlama zorunludur.
“Seviye 1 – Temel Eğitimin İlk Aşaması”’na aşağıdakilerde dahildir:
49. İlköğretim, "Temel eğitim"in bir parçası olduğu ülkelerde, sadece ilk aşaması,
Seviye 1’de sınıflandırılması gerekir. Eğer "temel eğitim" resmi olarak aşamalara
ayrılmamış ise, yalnız ilk 6 yılı Seviye 1 de sınıflandırılmalıdır.
50. Bu kategori, aynı zamanda özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara uygun programları
da kapsar.
51. İlköğretime girmek için çok yaşlı olduğu düşünülenler için, ilköğretimdeki
programlara benzer içeriğe sahip olan okul sistemi içindeki veya dışındaki okuma
yazma programları, bu seviyeye dahil edilir. Çünkü bu kişiler daha önceden hiçbir
resmi eğitim almamışlardır.
11
SEVİYE 2- TEMEL EĞİTİMİN İKİNCİ AŞAMASI
Temel Karakteristikler
52. Bu aşamadaki eğitim içeriği, ISCED Seviye 1'de başlatılan temel eğitimin
sağlanmasına yönelik olarak tasarlanmıştır. Ülkelerin tamamında olmasa bile
çoğunda, eğitimin amacı sistematik olarak daha ileri eğitim fırsatlarını artırmayı
isteyen ülkelerde yaşam boyu öğrenimin artırılmasını ve insan gelişimini
sağlamaktır. Bu seviye programlarda genellikle birden fazla sayıda oryantasyon
yapısı kullanılmakta, konusunda çok daha uzman öğretmenler ve bu uzmanlık
alanlarında genellikle çok sayıda öğretmenler tarafından dersler yürütülmektedir.
Bu seviyede temel becerilerin tüm uygulaması görülmektedir. Bu seviye eğitimin
son aşamasında var olan zorunlu temel eğitim ile genellikle uyumlu olmaktadır.
53. Bu seviye tanımlamaları, aşağıda verilen ölçütler ile ilgilidir:
Ana Kriterler
Seviye 1'den konu başlangıcı sunumu için çok daha nitelikli öğretmenler
kullanılmaktadır; ve temel yeteneklere yönelik tüm uygulamalar ve esaslar
yaşam boyu öğrenme amaçlıdır.
Alt Kriterler
İlköğretim eğitiminde 6 yıldan sonra giriş (bakınız paragraf 35).
İlköğretim eğitimine başlangıçtan bu yana okuldaki 9 yılın ardından, bu
seviyenin sonu (bakınız paragraf 35).
Zorunlu eğitimin var olduğu ülkelerde bu seviyenin sonu genellikle zorunlu
eğitim sonu ile uygun ve uyumlu olmaktadır; ve genellikle bu seviye başlangıcı,
kendi uzmanlık alanlarında değişik öğretmenler tarafından sınıflarda
yürütülmektedir.
Tamamlayıcı Boyutları
54. Bu seviyeyi tanımlayabilmek için iki tamamlayıcı boyuta gereksinim vardır:
•
•
Takip edilen veya gidilen eğitim tipi (bakınız paragraf 36); ve
Program oryantasyonu (bakınız paragraf 36)
Takip edilen veya gidilen eğitim tipi
55. ISCED Seviye 2 programları belirtilen programlardan gidilenlere göre alt sınıflara
ayrılabilmektedir, aşağıda verilen ayırımlara göre sonuçlanmaktadır.
(Bkz. Paragraf 66):
3
• ISCED 2A: sonuç olarak üçüncü eğitime götüren bir sırada seviye 3'e direkt
giriş için tasarlanmış programlar, örneğin; ISCED 3A veya 3B’ye giriş;
• ISCED 2B: Seviye 3C'ye direkt geçiş için tasarlanmış programlar;
• ISCED 2C: Bu seviye sonunda (bazen "dönemsel" programlarda
kapsanmaktadır) temel olarak işgücü piyasasına direkt geçiş için tasarlanmış
programlar.
Program oryantasyonu
56. Bu ikinci tamamlayıcı boyut, bu programları üç kategoriye ayırmaktadır:
Genel Eğitim
57. Eğitim esas olarak katılımcıların tek bir konuyu ya da konu gruplarını
derinlemesine anlamasını sağlamak üzere tasarlanmıştır, özellikle gerekli
olmamakla birlikte aynı zamanda ileri (ek) eğitim ya da daha yüksek seviye eğitim
için katılımcıların görüşleri ile birlikte program tasarlanabilmektedir. Bu
programların başarılı bir şekilde tamamlanması, katılımcılara iş piyasası ile ilgili
nitelikleri sağlayabilir ya da sağlamayabilir. Bu programlar, tipik olarak okul
bazlıdır. Genel bir konuya oryantasyonlu ve belirli bir konuya özel olarak
odaklanmamış programların, bu kategori içerisinde sınıflandırılması gerekir.
Mesleki ya da Teknik Eğitim Öncesi
58. Bu eğitim, temel olarak katılımcılara iş dünyasını tanıtmak ve mesleki ya da teknik
eğitim programlarına giriş için hazırlamak amacıyla tasarlanmıştır. Bu tür
programların başarı ile tamamlanması işgücü piyasası ile ilgili mesleki ve teknik
konularda yeterliliği işaret etmemektedir. Bu tür programlar meslek öncesi ve
teknik öncesi eğitim olarak kabul edilmektedir, en azından mesleki veya teknik
konuların içerik olarak %25'ini bu eğitim programları verebilmektedir. Buradaki
minimum gereksinim, mesleki ve teknik konuların diğer pek çoklarından sadece
biri olmamasını garanti altına almasıdır.
Mesleki ve Teknik Eğitim
59. Eğitim esas olarak katılımcılara istihdam için “özel meslek ya da sanat” veya
“meslek ve sanat” sınıflarında pratik yetenekler kazandırmak, mesleği öğretmek
ve gereklerini kavratmak amaçlı tasarlanmıştır. Bu tür eğitim programlarının
başarı ile tamamlanması işgücü piyasasında yeterlik ve nitelik ile ilgili konularda
ülkedeki bu alanda yetkili otoriteler (Eğitim Bakanlığı, İşveren Sendikaları vb.)
tarafından da onaylanmaktadır.
Bu kategorideki programlar, iki tipe ayrılabilmektedir:
• Temel olarak kuramsal oryantasyonlu olanlar; ve
• Temel olarak uygulamalı oryantasyonlu olanlar.
Bu üç kategori Seviye 3 ve 4 için de aynı zamanda kullanılmaktadır.
13
Tablo 2.
Seviye 2'de İki Tamamlayıcı Boyutun Kullanımı
Ardışık takip
edilen veya
gidilen eğitim
tipi
Program
oryantasyonu
ISCED Seviye 2 programları
ISCED Seviye 3'e geçiş veren
programlar
ISCED 2A; 3A
ISCED 2B; 3C
veya 3B'ye geçiş programına geçiş
veren programlar veren program
Seviye 3'e geçiş
vermeyen
programlar:
ISCED 2C
programları,
sadece direkt
olarak işgücü
piyasasına giriş
için hazırlanmıştır
Genel
Meslek öncesi
veya teknik
öncesi
Mesleki veya
teknik
Bu kapsama dahil olanlar:
60. İlköğretimin temel eğitimin bir parçası olarak tanımlandığı ülkelerde, temel
eğitimin ikinci aşaması, Seviye 2'de kapsanmalıdır. Eğer temel eğitim resmi
olarak aşamalara bölünmemiş ise, altıncı yıldan sonraki yıllar Seviye 2 olarak
sınıflandırılmalıdır.
61. Bu seviyede verilen eğitim içeriğine benzer biçimde tüm yetişkin eğitimi ve özel
eğitim programlarını içermektedir, bu program yetişkinlere ileri öğrenme için
gerekli temel yetenekleri vermektedir.
3
SEVİYE 3 – İLERİ ORTAÖĞRETİM
62. Zorunlu eğitim sistemine sahip olan ülkelerde, tam zamanlı zorunlu eğitimin
sonunda başlayan tipik eğitim seviyesidir. ISCED Seviye 2'den çok daha fazla
uzmanlaşma, bu düzeyde görülebilmektedir. Sıklıkla bu eğitimde öğretmenlerin,
ISCED Seviye 2'den çok yeterli ve uzmanlığa sahip olmaları gerekmektedir. Bu
seviye için tipik olarak yaş girişi 15 ya da 16'dır.
63. Bu eğitim programları tam zamanlı 9 yıllık bir eğitim ya da eğitim kombinasyonları
ve mesleki ya da teknik deneyimin tamamlanmasını gerektirmektedir (Seviye 1
başlangıcından itibaren), bunun asgari gereksinimi Seviye 2 ya da kanıtlanabilir
elle tutulur bu seviyedeki yetenek programlarının tamamlanmasıdır.
64. Seviye 3 tanımlamaları, aşağıda verilen ölçütler ile ilgilidir:
Ana Kriterler
Tipik giriş nitelikleri (Seviye 1’in başlangıcından itibaren tam zamanlı 9 yıllık
eğitim: bakınız paragraf 35); ve
Minimum giriş nitelikleri (genellikle Seviye 2'nin tamamlanması)
65. Bu seviyeyi tanımlayabilmek için üç tamamlayıcı boyuta gereksinim vardır:
• Takip edilen veya gidilen eğitim tipi (bakınız paragraf 36):
• Program oryantasyonu (bakınız paragraf 36); ve
• Seviye 3 başlangıcına kadar tam zamanlı eşdeğer kümülatif kuramsal süre
66. Bu üç boyuttan ilki, üç farklı gruplama ile sonuçlanmaktadır (bakınız paragraf 84)
• ISCED 3A: Seviye 3 programları, ISCED 5A'ya direkt geçiş için
tasarlanmıştır;
• ISCED 3B: Seviye 3 programları, ISCED 5B'ye direkt geçiş için
tasarlanmıştır;
• ISCED 3C: Seviye 3 programları, ISCED 5A ya da ISCED 5B'ye direkt geçiş
için tasarlanmamıştır;
Böylece ISCED 4 veya diğer ISCED 3 programları, işgücü piyasasında direk
olarak kullanılmamaktadır.
TÜİK, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI – ISCED 1997
15
Oryantasyon programı
67. Seviye 2'de olduğu gibi bu ikinci tamamlayıcı boyutta aynı kategorilere sahiptir
(bakınız paragraf 56-59)
genel eğitim;
meslek öncesi veya teknik öncesi eğitim; ve
mesleki veya teknik eğitim.
Kümülatif Kuramsal Süre
68. Bu tamamlayıcı üçüncü boyut, tam zamana eşdeğer birikimli kuramsal eğitim
süresi, Seviye 3 başlangıcından itibaren hesaplanmaktadır. Bu boyut, özellikle
Seviye 3C programları için yararlıdır.
Tablo 3.
Seviye 3'te Üç Tamamlayıcı Boyutun Kullanımı
Ardışık takip
edilen veya
gidilen eğitim tipi
Program
oryantasyonu
ISCED Seviye 5'e geçiş
veren programlar
ISCED 3A
ISCED
programları; 3B; 5B
5A'ya geçiş programın
veren
a geçiş
programlar veren
program
Seviye 5'e Geçişe İzin
Vermeyen Programlar
ISCED 3C programları işgücü
piyasasında Seviye 3 ya da 4
programlarına geçiş
vermektedir
<= 6 6 ay < 1 yıl > 2 yıl
ay
<=1 yıl < <=
2 yıl
Genel
Meslek öncesi
veya teknik
öncesi
Mesleki veya
teknik
69. Bu seviye aynı zamanda özel eğitim programlarını ve yetişkin eğitimlerini de
içermektedir.
Kapsama dahil olmayanlar:
70. ISCED Seviye 2’deki bir programa devam etmiş, fakat ISCED Seviye 2
programlarının amaçlarını kazanamamış kişiler için tasarlanmış iyileştirici
programlar (bu nedenle aşağıda tanımlanan ISCED Seviye 3 programlarının
herhangi birinin içeriğine eşdeğer olduğu düşünülmemelidir) ISCED Seviye 3'de
sınıflandırılmamalıdır, fakat bu programların içeriğine bağlı ISCED Seviye 1 veya
2’de sınıflandırılmalıdır.
16
SEVİYE 4 - ORTAÖĞRETİM SONRASI ÜNİVERSİTE DERECESİNDE OLMAYAN EĞİTİM
71. ISCED 4, uluslararası bir görüş itibariyle ikinci aşama sonrası ve ikinci aşama
üstü eğitim arasındaki geniş bir sınırı içine alan programları kapsamaktadır. Bu
programlar ulusal kapsamda ikinci aşama sonrası ya da ikinci aşama üstü
programlar olarak açıkça düşünülebilmektedir.
72. ISCED 4 programları düşünülen içeriği ile üçüncü aşama programlar olarak göz
önüne alınmamaktadır. ISCED 3 programlarından genellikle çok önemli ölçüde
detaylı ve ayrıntılı değildir ama henüz 3. seviye eğitim programını tamamlamış
olan katılımcılara geniş bilgi sunma hizmeti vermektedir.
73. ISCED Seviye 3’ü tamamlamış olmalarına karşın, Seviye 5’e girişe izin veren bir
müfredatı izlememiş olan öğrencileri, Seviye 5’deki çalışmalara hazırlamak
amacıyla tasarlanmış programlar, tipik örneklerdir. Örneğin, derecesiz kurum
kursları ya da kısa dönemli mesleki programlar. İkinci tur programlar da
kapsayabilir.
74. Bu, Seviye 3'ün başarı ile tamamlanması kuralını gerektirmektedir. Örneğin, 3A
veya 3B seviyesinde herhangi bir programın başarı ile tamamlanması ya da 3C
programları için tipik olarak en azından üç yıllık kümülatif kuramsal süre gibi.
ISCED 3'ün başarı ile tamamlanma kriteri olmasına karşın, program süresinin
kapsamı da yorumlanmaktadır. Örneğin, ISCED 3'de iki yıllık bir süre için
oluşturulan bir program 4 yıllık bir süreyi alıyorsa, ISCED 3’teki bir önceki 2 yıllık
program ISCED 3’ün tamamlanmasını gerektirmese bile, normal olarak ISCED
4’te sınıflandırılması gerekir.
Bu program içeriği ile çok daha uzmanlaşma veya ayrıntı beklenebilmekte ve
uygulamaları ikinci seviye üstü sunulanlardan uygulamada olan kurumsal
içeriğe bakılmaksızın bazı durumlarda çok daha kompleks olabilmektedir.
•
Bu programın öğrencileri normalde ikinci aşama üstü öğrencilerinden daha
büyüktür
•
Normalde bu eğitim programlarının eşdeğer tüm süresi 6 ay ile 2 yıl arasında
değişmektedir.
• Takip edilen veya gidilen eğitim tipi (bakınız paragraf 36); ve
• Seviye 3 başlangıcına kadar tam zamanlı eşdeğer kümülatif kuramsal süre;
ve
• Program oryantasyonu (bakınız paragraf 36)
17
76. İlk boyuta göre, seviye 4 iki alt bölüme ayrılabilmektedir:
4A programları ISCED 5'e giriş için hazırlıktır
4B programları Seviye 5'e geçişe izin vermemektedir (Esasen işgücü
piyasasına giriş için tasarlanmıştır.)
77. Bu süre ISCED 3 başlangıcından itibaren düşünülmektedir
Oryantasyon programı
78. Yukarıdaki paragraf
ayrılmaktadır:
56'dan
59'a
kadar
verilen
tanımlar
üç
kategoriye
genel eğitim
meslek öncesi ya da teknik öncesi eğitim; ve
mesleki ya da teknik eğitim.
Tablo 4.
Seviye 4'de üç tamamlayıcı boyut ile çalışılması
Ardışık takip
edilen veya
gidilen eğitim tipi
Program
oryantasyonu
ISCED Seviye 5'e geçiş
Seviye 5'e Geçişe İzin
veren programlar
Vermeyen Programlar
ISCED 4A Programları
ISCED 4B Programları
<= 2 2 yıl 3 yıl > 4 <= 2 2 yıl 3 yıl > 4
yıl
< <= < <= yıl yıl
< <= < <= yıl
3 yıl
4yıl
3 yıl
4yıl
Genel
Meslek öncesi
veya teknik
öncesi
Mesleki veya
teknik
Kümülatif süre ISCED 3 başlangıcından itibaren düşünülmektedir.
79. Bu seviye yetişkin eğitimini içermektedir. Örneğin, bireysel profesyonel yaşam için
bilgisayar yazılımı konuları gibi alanlarda verilen teknik kurslar bu seviyede
kapsama alınmalıdır.
18
SEVİYE 5 - YÜKSEKÖĞRETİMİN İLK AŞAMASI (BİR İLERİ DERECEDE
ARAŞTIRMA NİTELİĞİNE DOĞRUDAN ULAŞTIRMAYAN EĞİTİM)
80. Üçüncü derece programlardan oluşan, Seviye 3 ve 4'de sunulan eğitimlerden çok
daha ileri eğitim içeriğine sahiptir. Normalde bu tür programlara kayıtlar ISCED
Seviye 3A ya da 3B veya ISCED Seviye 4A'ya benzer yeterliliği gerektirmektedir.
81. Program tiplerine ve türlerine göre ulusal derece pozisyonu veya yeterlik yapısı
(aşağıda görebilirsiniz) ve üçüncü aşama eğitim süresi gibi pozisyonlara göre tüm
derece, nitelikler çapraz sınıflandırılabilmektedir.
Sınıflama Kriterleri
82. Bu seviye tanımlamaları, aşağıda verilen ölçütler ile ilgilidir:
•
Normalde bu seviye için kabul edilebilir minimum sınır, ISCED Seviye
3A ya da 3B veya ISCED Seviye 4A'nın başarı ile tamamlanabilmesidir;
•
Seviye 5 programları, ileri seviye
işaret etmemektedir;
•
Bu tür programlar Seviye 5 başlangıcından itibaren, minimum iki yıllık
bir kümülatif kuramsal süreye sahip olunmasını gerektirmektedir.
araştırma yeterliğini direk olarak
• Bu tür programlar bir yandan kuramsal esaslar/ araştırma hazırlığı/
uzmanlığa geçiş gibi yüksek nitelik gerektiren programlar olmasının yanında,
diğer taraftan da pratik/ teknik/ özel mesleki programlar olarak da bölümlere
ayrılmaktadır;
• Kümülatif (gittikçe artan) kuramsal süre tam zaman eşdeğerliği; ve
• Ulusal derece veya yeterlik yapısındaki pozisyonu (birinci, ikinci, ileri derece,
araştırma)
Üçüncü derece eğitim hazırlığında geniş varyasyona olanak vermenin tek yolu
bu üç tür boyutun kombinasyonudur. Bu kombinasyon seçimi problemin
analizine bağlıdır.
19
Program Türleri
84. İlk boyut kuramsal temeller/ araştırma hazırlığı (tarih, felsefe, matematik vb.) veya
yüksek nitelik gerektiren uzmanlık (tıp, dişçilik, mimarlık vb.) eğitim programları ile
pratik/ teknik/ özel mesleki bu tür programlar arasında ayrı ayrı düşünülmektedir.
Bunlardan ilk sözü edilen 5A, ikinci sözü edilende 5B olarak tanımlanmaktadır.
85. Pek çok ülkede üçüncü aşama eğitim için taleplerdeki artış ile birlikte, uzun ve
kısa dönemler arasındaki ayırımlar çok önemlidir. Uzun dönemli eğitimler çok
daha kuramsaldır ve yüksek nitelik ve yeterlik ile uzmanlığı ve ileri araştırma
programlarını işaret etmektedir. Kısa dönemli eğitimler ise çok daha pratik
oryantasyonludur.
86. Üçüncü aşama eğitim programı organizasyon yapısı ülkelere göre büyük ölçüde
değişkenlik göstermektedir, ISCED 5A ve ISCED 5B programları arasında sınırları
tanımlamak amaçlı tek bir kriter kullanılmamaktadır. Eğer program diğer
programlara benzer ise bu her bir kriteri karşılıyor ise, Seviye 5A'da
sınıflandırılmalıdır.
87. ISCED 5A program seviyesinde üçüncü aşama programlar geniş çapta kuramsal
temelli ve içerikli olup ileri araştırma programlarına kayıt kazanımı için ve yüksek
uzmanlık gerektiren uzmanlık kazanımları için gerekli alt yapı olanağını
sağlamaktadır. Hedeflenen yeterliği sağlayabilmesi için aşağıda verilen kriterlere
sahip olması gerekmektedir:
•
Normalde dört veya daha fazla yıl olmasına karşın tam zaman
eşdeğerliği, kümülatif kuramsal süresi minimum olarak üç yıl
olmalıdır. Eğer derecesi 3 yıllık tam zamanlı eşdeğer süreli ise,
genellikle 13 yılın üzerinde olmaktadır (bakınız paragraf 35).
Dereceleme sisteminin kredi toplamına göre değerlendirildiği
sistemlerde,
karşılaştırılabilir
süre
miktarı
ve
yoğunlukta
gerektirmektedir;
•
Genelde fakülteler ileri araştırma güven belgesi gerektirmektedir;
•
Araştırma projesi veya tezinin tamamlanmasını gerektirmektedir;
•
Yüksek yeterlikte uzmanlık geçişi için gereken eğitim düzeyini
sağlamalı ya da (bakınız, paragraf 84) ileri araştırma programları
vermelidir.
88. İlgili programlarda bazı kuramsal temeller kapsanabilmesine karşın,
5B
kategorisindeki yeterlik 5A kategorisinden daha kısıtlıdır ve işgücü piyasasına
giriş için çok daha özel mesleki yeteneklere sahip olması merkezlidir.
89. ISCED Seviye 5B program içerikleri pratik oryantasyon/ meslek uzmanlığı ve
esasen katılımcılara, özel mesleklerde veya sanatlarda, meslek veya sanat
sınıflarında istihdam için gerekenleri ve pratik yetenekleri kazandırmak üzere
20
tasarlanmıştır. Genellikle, bu programı başarı ile tamamlayan katılımcılara işgücü
piyasasında ilgili yeterlik verilebilmektedir.
90. Eğer aşağıda verilen kriterleri karşılıyor ise Program 5B seviyesinde olduğu gibi
dikkate alınmalıdır:
•
ISCED 5A programından çok daha özel mesleksel ve pratik
oryantasyonlu programdır ve ileri araştırma programlarına direk geçişi
sağlamaz.
•
Tam zamanlı eşdeğer süresi minimum 2 yılı gerektirmektedir ama
genelde 2 veya 3 yıldır. Yeterliğin kredi toplamına göre değerlendirildiği
sistemlerde, karşılaştırılabilir süre ve yoğunluğu da gerektirmektedir.
•
Kayıtlar ISCED 3B veya 4A'da özel konu alanlarında ustalığı ve
uzmanlığı gerektirebilmektedir; ve
•
mesleğe geçişi sağlamaktadır.
91. Üçüncü aşama esas programlar için, kümülatif eşzaman eşdeğerli kuramsal süre
basit olarak bu tür programlarda Seviye 5 için başlangıcından bu yana geçen
süredir.
92. Bu programlar giriş öncesindeki diğer üçüncü aşama eğitim programlarının
tamamlanmasını gerektirmektedir (bakınız aşağıdaki ulusal derece ve yeterlik
yapısına), kümülatif süre programın gerektirdiği minimum süre (tam zamanlı
eşdeğer üçüncü aşama eğitim için ön zorunluluk) ile tam zamanlı eşdeğer eğitim
süresinin toplanması ile elde edilmektedir. Derece ve yeterlik için tam zamanlı
eşdeğer okul süresi bilinmemektedir (yarım zamanlı çalışmalar veya açıkça esnek
olarak tasarlanan kurslar gibi), kümülatif süre benzer eğitim içeriğine sahip
programlar ile geleneksel derece ve yeterlik programı sürelerine dayandırılarak
hesaplanmaktadır.
93. Kategoriler olarak aşağıda verilen yapı düşünülmektedir:
• 3 yıldan daha az (özellikle ISCED Seviye 5B için)
• 4 yıldan daha az
• 6 yıl ve daha fazla.
21
Ulusal Derece ve Yeterlik Yapısı
94. İlgili ülke içinde üçüncü aşama eğitim için ulusal yeterlik yapısı durumuna göre
ISCED 5A ve ISCED 5B'nin her ikisine göre yeterlikler ile boyutlar çapraz
sınıflandırılmaktadır.
95. Ulusal derece ve yeterlik yapısındaki temel neden ülkeler içinde işgücü
piyasasına geçiş ve eğitimde önemli olan sınırları ayrı boyutlar ile sınırlamayı
kapsamaktadır. Örneğin, A ülkesinde üç yıllık üniversite programı mezunu bir
öğrenci ileri seviye eğitim olanakları ve meslek için oldukça geniş bir olanağa
sahip olacak, B ülkesinde bir başka öğrenci ise (birinci ya da ikinci aşama
üniversite derecesi konusunda bir farkın olmadığı) dört veya beş yıllık bir
programı tamamladıktan sonra sadece işgücü piyasasında konu ile ilgili yeterliği
kazanabilecektir, hatta A ülkesinde ikinci derece program için de benzer durum
söz konusu olabilecektir.
96. Ulusal eğitim sistemleri içinde uluslararası hiyerarşiye dayandırılarak (birinci, ikinci
veya ileri araştırma vb.) derece ve yeterlik yapısı "pozisyonu" belirlenmektedir.
Örneğin, ilki kuramsal esaslı derece ve yeterlik (ulusal derece ve yeterlik
yapısında 5A program türü ile "ilk" kuramsal esaslı çapraz sınıflama) bu tür
programlar içinde işgücü piyasası yeterliği ve ilk önemli eğitsel yönü işaret
etmektedir ve kuramsal esaslı programlar yukarıda listelenen kriterlerin tümüne
cevap vermelidir. Felsefe yüksek lisansı gibi doktora araştırma derecesi olmayan
bazı ülkelerde açıkçası uluslararası istatistiklerden ayrılmayı tercih etmektedir.
97. "Kuramsal temeller" programının organize edilmesi durumunda ve ardıl yeterliğin
sağlanması durumunda, genellikle sadece son yeterlik Seviye 6'ya direk geçiş
vermektedir ama tüm bu programlar Seviye 5A'ya dağıtılmaktadır.
98. İngilizce konuşan pek çok ülkede üniversite mezuniyet derecesi, Almanca
konuşan pek çok ülkede diploma derecesi ve Fransızca konuşan pek çok ülkede
de lisans derecesi ilk kuramsal temel programlarındaki kriter içeriklerini
karşılamaktadır. İkinci ve ileri seviye kuramsal temel programları (İngilizce
konuşan ülkelerde yüksek lisans, Fransızca konuşan ülkelerde Maitrise)
kendilerinin sahip olduğu ISCED 6 pozisyonundan ileri araştırma yeterlikleri ayrı
olarak sınıflandırılmaktadır.
99. Farklı sayısal sıralamalı iki ülkede derece ve yeterlik eğitim içeriğinde eşdeğer
olabilir. Özellikle, İngilizce konuşan pek çok ülkede ikinci derece ya da
"mezuniyet" programları, Almanca konuşan pek çok ülkede uzun dönemli ilk
derece programları gibi programlar Seviye 5'de sınıflandırılmak zorundadır.
Benzer eğitim içeriklerinin yeterlik ve grup derecelerinde bu bilgiler mevcuttur ve
kümülatif kuramsal süre ve program oryantasyonu gibi ulusal derece yapısı diğer
üçüncü aşama boyutların sadece bir kombinasyonudur.
22
Tablo 5.
Seviye 5'te Üç Tamamlayıcı Boyut ile Çalışılması
Üçüncü Aşamada
Kümülatif Kuramsal
Süre
2 ve < 3 yıl
3 ve < 4 yıl
4 ve < 5 yıl
5 ve < 6 yıl
6 yıl ve daha fazla
SEVİYE 5
5A Programları
5B Programları
İlk
İkinci ve
Araştırma İlk
İkinci
derece üst
yeterlik yeterlik
derece
100. Bu seviye tüm araştırma programlarını kapsamaktadır ancak her türlü yüksek
lisans ve doktora programları bu kapsamın dışındadır.
101. Bazı ülkelerde, öğrenciler ileri araştırma programlarına üçüncü aşama eğitime
başlaması ile birlikte direk kayıtlı olmaktadır. Bu gibi durumlarda, ileri araştırma
programının konsantre olunan bölümü Seviye 6'da ve önceki yıllarda Seviye 5'de
102. Bazı ISCED 5 programlarına eşdeğer yetişkin eğitim programları da bu
seviyede kapsanmaktadır.
23
SEVİYE 6 - YÜKSEKÖĞRETİMİN İKİNCİ AŞAMASI
(BİR İLERİ DERECEDE ARAŞTIRMA NİTELİĞİ KAZANDIRAN EĞİTİM)
103. Bu seviye ileri düzey araştırmalardaki ölçümlere rehberlik etmek amaçlı
hazırlanmıştır. Bu program sadece çalışma hayatında düzenlenen kursları
kapsamamakta olup, orijinal araştırma ve ileri seviye çalışmalar için de geniş
amaçlı kullanılabilmektedir.
Sınıflama Kriterleri
104.
Bu seviye tanımlamaları, aşağıda verilen kriterler ile ilgilidir:
Ana Kriterleri
Bu tipik olarak yayınlanabilir kalitede inceleme ve araştırma kriterlerine
uygunluğu gerektirmektedir. Bu kriterler orijinal araştırma ürünü olması ve
bilgiye önemli katkı sağlamasıdır.
Alt Kriterleri
ISCED 5A programında verildiği gibi, kurumlar tarafından çalışanların belli
konulardaki bilgi düzeyini artırma amacına yönelik olarak organize ettiği kurs ve
eğitim programlarını içermektedir. Bu kapsamda devlet, sanayi vb. kesimlerde
çalışanlara yönelik eğitim sonrası sertifika, diploma vb.resmi belge verme
amaçlı sunulan eğitim hizmetleri yer almaktadır.
105. Bu seviye kapsamının çok sınırlı olması nedeni ile, tamamlayıcı boyuta
gereksinim duyulmamaktadır.
106. İleri araştırma programları için direk kayıtlı üçüncü eğitim başlangıcındaki
öğrencilerin olduğu ülkelerde, bu ülkelerce ileri araştırma bölümünde buna
konsantre olunmaktadır (Bakınız, paragraf 101).
24
II. ESAS GRUPLAR ve EĞİTİM ALANLARI
107. Orijinal ISCED' deki ile ortak olan eğitim alanları çıkarılarak ve yeni eğitim
alanları eklenerek yapılandırılmıştır. Böylece orijinal versiyondaki 21 bölüm ile
kıyaslandığında şu an 25 alana ulaşılmıştır. Diğer bir yenilik de benzerliğe sahip
olan eğitim alanlarının düzenlenerek, esas grupların oluşturulmuş olmasıdır. Bu
alanlara örnek olarak Sağlık ve Bakım ana grubu tıp eğitim programları, tıbbi
hizmetler, hemşirelik, dişçilik hizmetleri ve sosyal hizmetleri ihtiva edecek biçimde
yeniden düzenlenmiştir.
108. Ayrıca, ihtiyaçlarda artış olması halinde yeni alanların eklenmesine olanak
verecek biçimde UNESCO sınıflamasına da bağlı kalınmıştır. Üye ülkelere göre
bunların gözlenmesi halinde, kullanımı önerilmektedir. Aynı zamanda öğrencilerin
zamanlarının çoğunu harcadığı eğitim bölümü esas olmak üzere, çoğunluk
kuralına göre disiplinler arası veya çok disiplinli programlara göre de
109. Tanımlayıcı kod listesinde tam olarak eğitim programlarının/ gruplarının
konularına göre farklı eğitim alanlarına nasıl dağıtılması gerektiği konusu da
uygulama el kitabında verilmektedir.
Genel Program
01 Temel Programlar
Temel genel programlar; okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim vb.'dir.
08 Okur-yazarlık, Sayı Okuma
Basit ve fonksiyonel okur-yazarlık ve sayı okuma.
09 Bireysel Gelişim
Kişisel kapasite, zeka yeteneği, kişisel organizasyon kapasitesi, yaşam
yönlendirme programları gibi kişisel yeteneklerin geliştirilmesi.
Eğitim
14 Öğretmen Eğitimi ve Eğitim Bilimleri
Okul öncesi, kreş, ilköğretim, mesleki okul, mesleki olmayan konular, yetişkin
eğitimi, öğretmen eğiticisi ve engelli çocuklar için öğretmenlerin eğitimi. Genel
ve uzmanlaşmış öğretmenlerin eğitim programları.
Eğitim bilimleri: Mesleki ve mesleki olmayan konularda müfredat programı
gelişimi. Eğitim ölçme ve değerlendirme, eğitim araştırmaları, diğer eğitim
bilimleri.
TÜİK, ULUSLARARASI STANDART EĞİTİM SINIFLAMASI – ISCED 1997
25
Edebiyat ve Sanat
21 Sanat
Güzel sanatlar: Çizim, resim ve heykeltıraş.
Gösterim (icra) sanatları: Müzik, drama, dans ve sirk.
Grafik ve göze, kulağa hitap eden sanatlar: Fotoğraf, sinematografi, müzik
yapımcılığı, radyo ve TV program yapımcılığı, basım ve yayım.
Tasarım: El sanatı yeteneği
22 Edebiyat
Din ve ilahiyat: Yabancı diller ve kültürler, yaşayan veya ölmüş diller ve
edebiyatı, bu alanla ilgili çalışmalar.
Ana diller: Yerli konuşma dili ve edebiyatı
Diğer edebiyat: tercüme ve çeviri, dil bilimi, karşılaştırmalı edebiyat, tarih,
arkeoloji, felsefe, ahlak bilimi.
Sosyal Bilimler, Ticaret ve Hukuk
31 Sosyal ve Davranış Bilimleri
Ekonomi, ekonomi tarihi, siyaset bilimi, sosyoloji, demografi, antropoloji (fiziki
antropoloji hariç), etnoloji (budun bilimi), psikoloji, coğrafya (fiziki coğrafya
hariç), barış ve kanuni ihtilaf çalışmaları, insan hakları.
32 Gazetecilik ve Enformasyon
Gazetecilik; kütüphanecilik tekniği ve bilimi; müzecilik ve benzeri arşivleme
teknikleri
Dokümantasyon teknikleri
Arşivleme bilimi
34 Ticaret ve Yönetim
Perakende ticaret, pazarlama, satış, halkla ilişkiler, gayrimenkul satışı
Maliye, bankacılık, sigorta, yatırım analizleri
Muhasebe, hesap kontrolörlüğü
İdare, kamu yönetimi, kurumsal yönetim, personel yönetimi
Sekreterya ve ofis işleri
38 Hukuk
Bölgesel sulh hakimliği, noterler, genel hukuk, uluslararası hukuk, iş hukuku,
deniz hukuku, hukuk ilmi ve hukuk tarihi.
26
Bilim
42 Yaşam Bilimleri
Biyoloji, botanik, bakteriyoloji, toksikoloji, mikrobiyoloji, zooloji, böcek bilimi,
kuş bilimi, genetik, bio kimya, biofizik, diğer ilgili bilimler, klinik ve veterinerlik
bilimleri hariç.
44 Fiziki Bilimler
Astronomi ve uzay bilimleri, fizik ve ilgili diğer konular, kimya ve ilgili diğer
konular, jeoloji, jeofizik, maden bilimi, fiziki antropoloji, fiziki coğrafya ve diğer
jeobilimler, meteoroloji ve diğer atmosferik bilimler; iklim araştırmaları, deniz
bilimlerini de içermek üzere.
46 Matematik ve İstatistik
Matematik, araştırma uygulamaları, sayısal analizler, aktüerya ve hayat
sigortası bilimi, istatistik ve ilgili diğer alanlar.
48 Hesaplama
Bilgisayar bilimleri; sistem tasarımı, bilgisayar programlama, veri işleme,
ağlar, işletim sistemleri, sadece yazılım geliştirme (donanım geliştirme,
mühendislik alanında sınıflandırılmalıdır)
Mühendislik, İmalat ve inşaat
52 Mühendislik ve Mühendislik Sanatı
Mühendislik
çizimi,
mekanik,
metal
işler,
elektrik,
elektronik,
telekomünikasyon, enerji ve kimya mühendisliği, motorlu araç bakım ve
muayenesi.
54 İmalat ve İşleme
Yiyecek ve içecek işleme, tekstil, giyim, ayakkabı, deri, materyal (tahta, kağıt,
plastik, cam vb.), madencilik ve istihraç.
58 Mimarlık ve İnşaat
Mimarlık ve şehir planlamacılığı: yapısal mimari, peyzaj mimarlığı, toplumsal
planlama, kartografi
Bina yapımı, inşaat
İnşaat mühendisliği
27
Tarım
62 Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
Tarım, bitkisel ve hayvansal üretim, bilimsel tarım (inorganik tarım),
hayvancılık, çiçekçilik ve bahçecilik, ormancılık ve orman ürünleri tekniği,
doğal parklar, yabani hayvanlar, balıkçılık, balıkçılık bilimi ve teknolojisi
64 Veterinerlik
Veteriner tıbbı, veteriner asistanlığı
Sağlık ve Bakım
72 Sağlık
Tıp; anatomi, epidemioloji, sistoloji, psikoloji, immünoloji, patoloji, pediatri,
gebelik ve jinekoloji, dahiliye, cerrahi, nöroloji, psikiyatri, radyoloji, optimoloji
(göz bilimi)
Tıbbi hizmetler: halk sağlığı hizmetleri, hijyen, eczacılık, farmakoloji, terapi,
rehabilitasyon, protez, optimetri, beslenme
Hemşirelik: temel hemşirelik, ebelik
Diş hizmetleri: diş asistanlığı, diş hijyeni, diş laboratuar teknikleri ve odontoloji.
76 Sosyal Hizmetler
Sosyal bakım: engellilerin bakımı, çocuk bakımı, gençlere yönelik hizmetler,
yaşlılara yönelik hizmetler
Sosyal işler: başka yerde sınıflandırılmamış bakım hizmetleri, danışmanlık
hizmetleri.
Hizmetler
81 Kişisel Hizmetler
Otel ve lokanta, seyahat ve turizm, spor ve eğlence, kuaför, güzellik ve diğer
kişisel hizmetler: temizlik, çamaşırhane, kuru temizleme, kozmetik hizmetler,
ev bakım hizmetleri.
84 Ulaştırma hizmetleri
Gemicilik, denizcilik bilimi, hava mürettebatı, hava trafik kontrol hizmetleri,
demiryolu işletmeciliği, motorlu karayolu araç işletmeciliği, postacılık
hizmetleri.
28
85 Çevre Koruma
Doğal kaynakları koruma, kontrol etme ve kollama, hava ve su kirliliğini
kontrol, iş güvenliği ve koruma hizmetleri
86 Güvenlik Hizmetleri
Mülk ve kişi güvenliği: polis ve hukuk gücüyle ilgili diğer işler, kriminoloji,
itfaiye, yangınla mücadele, sivil güvenlik hizmetleri
Bilinmeyen veya Tanımlanamayan
(Bu kategori kendi başına sınıflamanın bir bölümü değildir ama veri derlemede
"99" 'eğitim alanında bilinmeyen ve tanımlanamayan' bilgisine yer verilmesini
gerektirmektedir)
29
Kurs
Bir veya birden fazla sayıda öğrenci veya sorumlu kuruluş tarafından istenilen
yetenek ya da konu-sorun ile ilgili öğrenmek ve tecrübe kazanmak amaçlı
planlanan ve bu amaçla alınan eğitimlerdir.
Resmi Eğitim (esas eğitim veya düzenli okul ve üniversite eğitimi)
Çocuklar ve gençler için tam zamanlı olarak kolej, üniversite, okul ve diğer
resmi eğitim enstitüleri tarafından normalde sürekli olarak yürütülen ve
genelde 5-7 yaştan başlayıp, 20 veya 25 yaş arası insanlara sağlanan
eğitimdir. Bazı ülkelerde, bu üst sınır üniversite sistemi ve düzenli olarak okula
yarım zamanlı devam eden ve çalışıp yarım zamanlı organize edilen
programlara katılan kişiler içinde yürütülmektedir: bu tür programlar, bu
ülkelerde "ikili sistem" ya da eş dönem olarak bilinmektedir.
Resmi Olmayan Eğitim
Yukarıda verilen resmi eğitime tam olarak uygun olmayan eğitime destek
amaçlı olarak organize edilen faaliyetlerdir. Resmi olmayan eğitim bu nedenle
eğitim kurumları içinde veya dışında yer alabilmektedir ve her yaştaki fertlere
yönelik olabilmektedir. Ülkelerin genel durumuna bağlı olarak eğitim
programları; okur yazar yetişkinlere yönelik eğitim programları, okul dışında
çocuklara verilen eğitim programları, yetenek, iş yeteneği ve genel kültür
alanında verilen eğitim programlarını da kapsayabilmektedir. Resmi olmayan
eğitim programlarının merdiven sistemini takip etmesi zorunlu değildir ve farklı
sürelerde düzenlenebilir.
Özel Eğitim Gereksinimleri
Eğitim aracılığı ve desteği özel eğitim gereksinimleri adresinde
tasarlanmaktadır. 'Özel eğitim gereksinimleri' terimi 'özel eğitim" teriminin
yerini almıştır. Eski terim esas olarak özel okul veya kurumlarda bulunan
engelli çocukların eğitimini işaret etmekte ve bu tanımda üniversite, özel okul
ve enstitülerde bulunan çocuklar kapsam dışı tutulmaktadır. Bugün pek çok
ülkede engelli çocuk oranı oldukça yüksektir ve aslında bunlar düzenli bir
sistemle kurumlarda eğitilmektedir. Bundan başka 'özel eğitim gereksinimli
çocuklar' tanımı, bu tanımın ötesinde çocukların optimal gelişimine engel olan
diğer nedenlerdeki geniş çaplı varyasyonlar için okuldaki çocukların sakatlık
kategorisini de kapsamaktadır. Burada kategori sayısının çok olup olmadığına
bakılmaksızın, çocuk grup tanımları okulların müfredat programlarının,
öğretme ve organizasyon ve/veya ilave insani ve materyal kaynaklarının
adaptasyonunu veya materyal kaynaklarının etkin hale getirilmesi ve çocuklara
etkin biçimde öğretilmesine bağlı olarak ilave destekleri de gerektirmektedir.
31
Yetişkin Eğitimi (devam eden veya yinelenen eğitim)
Toplumda yetişkin olarak tanımlananların teknik veya kişisel niteliklerini
geliştirmek, aşağıda verilen konularda bilgilerini zenginleştirmek amaçlı
çıraklık kadar üniversite, kolej ve okullardaki temel eğitime geri dönüş, uzatma,
resmi veya diğer şekillerdeki her çeşit eğitimin içeriğine, seviyesine ve
metoduna bakılmaksızın organize edilmiş olan her tür eğitim işlemleridir:
• resmi eğitim düzeyini tamamlamak;
• yeni alanlarda yetenek ve bilgi kazanmak;
• özel bir alanda bilgilerin güncellenmesi ve tazelenmesi.
32

DÜZEY 6- ÜÇÜNCÜ EĞİTİMİN İKİNCİ AŞAMASI

Transkript

Benzer belgeler

Avusturya `nın eğitim sistemi

EURUSD XAUUSD

calıfornıa superbıke school istanbul`a geliyor

NEDEN KELİMELER DÜNYASI Eğitim Serilerimizin hazırlanmasına

Makale yazım kurallarına ilişkin esasları indirmek için tıklayınız.

Kurumsal TOEFL: 550/4 (Koç Üniversitesi`nde yılda bir kez Eylül