bölüm 8. plan uygulama hükümleri

Transkript

bölüm 8. plan uygulama hükümleri
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
BÖLÜM 8. PLAN UYGULAMA
HÜKÜMLERİ
710
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.
TANIMLAR
8.1.1. İlgili Kurum ve Kuruluşlar: Bu planın yapımı ve uygulanmasında işbirliği
yapılan,
görüşlerine
başvurulan,
ilgili
yasa
ve
yönetmelikler
çerçevesinde
yetkilendirilen ve görevlendirilen kuruluşlardır.
8.1.2. Sürdürülebilirlik: Bir toplumun, ekosistemin ya da sürekliliği olan herhangi bir
sistemin işlerini kesintisiz, bozulmadan, aşırı kullanımla tüketmeden ya da sistemin
hayati bağı olan ana kaynaklara aşırı yüklenmeden sürdürülebilmesi yeteneğidir.
8.1.3. Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar: “Doğal
işlevi bozulmaması gereken kritik ekosistemler”, “hassas ekosistemler”, “doğal işlevleri
geri kazandırılması gereken alanlar”, “su döngüsünün sürdürülebilirliği açısından kritik
öneme sahip alanlar”, “doğal yapı özellikleri açısından sakınım gerektiren alanlar”,
“ekolojik koridorlar” ile “erozyona duyarlı alanlar”dır.
8.1.4. Doğal İşlevleri Bozulmaması Gereken Kritik Ekosistemler: İnsan etkisi
sonucu bozulduklarında doğal işlevlerini yerine getirmeleri mümkün olmayan veya
işlevlerinin yeniden kazandırılabilmesi ancak yüksek maliyetlerle gerçekleşebilen, fakat
hiçbir zaman ilk durumlarına yeniden getirilemeyen alanlardır.
8.1.5. Hassas Ekosistemler: Kumullar, kumlu plajlar, yerleşim dışındaki çayır ve
meralar, taşkın alanları, sazlık-bataklıklar, fundalıklar ve dağ ekosistemleridir.
8.1.6. Doğal İşlevleri Geri Kazandırılması Gereken Alanlar: Mevcut insan
kullanımları nedeniyle özelliğini kaybeden; ancak sürdürülebilir mekansal planlama
açısından doğal işlevleri geri kazandırılması gereken alanlardır.
8.1.7. Su Döngüsünün Sürdürülebilirliği Açısından Sakınım Gerektiren Alanlar:
Yeraltı suyu havzaları, önemli yeraltı suyu depolama ve iletme alanları ve birinci derece
önemli toprak kaynakları özelliklerini bir arada gösteren alanlardır.
8.1.8. Doğal Yapı Özellikleri Açısından Sakınım Gerektiren Alanlar: Doğanın insan
yerleşimleri açısından önemli sınırlama getirdiği alanlardır.
8.1.9. Korunan Alan Yönetimi: Önemli ekosistemleri, jeolojik özellikleri ve/veya
biyolojik türleri barındıran kara ve/veya deniz parçalarının “yönetim planları” ile
korunması, bakımı ve izlenmesi sürecidir.
711
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.10. Kumul ve Kumsal: Yerleşim alanları dışında kalan doğal plaj ve hareketli
(aktif) kumul alanlarıdır. 1/25 000 ve/veya 1/5000 ölçekli planlarda, sınırlarının
netleştirilmesi ve yapılaşmaya açılmaması gerekli alanlardır.
8.1.11. Arboretum: Bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli, her
biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan çoğunluğu ağaç ve diğer
odunsu bitki türlerinin uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip sergilendiği tabiat
parçalarıdır.
8.1.12. Tabiat Parkı: 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’na göre bitki örtüsü ve yaban
hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine
uygun tabiat parçalarıdır.
8.1.13. Habitat Parkı: Koruma-kullanma dengesinin bilimsel olarak sağlandığı, çevre
koruma ve doğal yaşamın zenginleştirilmesi ile bilimsel konulara araştırma ve gözlem
ortamı sağlayan, endemik bitki türlerini (özgün habitat ortamlarını) içinde barındıran
alanlardır.
8.1.14. Taşıma Kapasitesi: Belirli bir türün tanımlı bir yaşama ortamı içinde, o yaşama
ortamının üretkenliğini bozmaksızın sahip olabileceği en fazla sayıdır.
8.1.15. Yenilenebilir Enerji Kaynakları: Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle,
biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarıdır.
8.1.16. Mutlak Tarım Arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve
biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için
sınırlayıcı olmayan, topografik sınırlamaları yok veya çok az olan, halihazır tarımsal
üretimde kullanılan veya bu amaçla potansiyel kullanıma elverişli olan ülkesel, bölgesel
veya yerel önemi bulunan arazilerdir.
8.1.17. Ekolojik Tarım: Tarımsal üretimin insana ve çevreye zarar vermeden
gerçekleştirildiği, ekolojik sistemde sentetik kimyasallar ve bu kimyasalların hatalı
uygulamaları sonucu kaybolan doğal dengeyi yeniden kurmaya yönelik bir tarım
yöntemidir.
8.1.18. Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Plan ve Projeleri: Tarım alanlarında
yörenin ekolojik, ekonomik ve toplumsal özellikleri dikkate alınarak; toprakların sürekli
712
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
üretkenliğini sağlayacak tarım tekniklerini, toprak, su, bitki ve insan ilişkileri ile toprak
korumaya yönelik diğer fiziksel, kimyasal, kültürel ve bitkisel düzenlemeleri kapsayan,
rasyonel tarımsal arazi kullanım plan ve projeleridir.
8.1.19. Tarımsal Amaçlı Yapı: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri,
entegre nitelikte olmayan hayvancılık ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile
zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatı, mandıra, üreticinin bitkisel
üretimine bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde
depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma
ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibarıyla
hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği takdirde ürünün kalite ve besin değeri
kaybolması söz konusu işe bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile Tarım ve Köy
İşleri Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte
olmayan diğer tesisleridir.
8.1.20. İçme Suyu Havzaları: İçme ve kullanma sularının temin edildiği ve edileceği
yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarının tabii su toplama alanıdır.
8.1.21. İçme Suyu Kaynaklarının (memba) Mutlak Koruma Alanları: İçme suyu
üretilen doğal kaynak alanlarıdır. Alt ölçekli planlarda morfolojik, jeolojik ve hidrolojik
özelliklere göre belirlenmesi ve yapılaşmaya açılmaması gereken alanlardır.
8.1.22. Havza İçi Yapı Yasaklı Alanları ve Dere Koruma Kuşakları: Su toplama
havzalarının mutlak(0-300m) ve kısa mesafe(300-1000m) koruma alanları ile bu
havzaları besleyen derelerin koruma kuşaklarını kapsayan alanlardır.
8.1.23. Maden ve Taşocağı Alanı: 5177 sayılı Maden Kanunu kapsamına giren il,
bölge ve ülke için önem arz eden alanlardır.
8.1.24. Sit Alanı: Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ile ilgili mevzuat
hükümlerine tabi alanlardır.
8.1.25. Boğaziçi Alanı: Boğaziçi kıyı ve sahil şeridinden, öngörünüm, geri görünüm ve
etkilenme bölgelerinden oluşan, sınırları ve koordinatları Boğaziçi Kanunu’nda
belirtilen alandır.
713
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.26. Mikro Bölgeleme: Bir yerdeki tehlikenin yıkıcı deprem etkileri, yer sarsıntısı,
şiddeti, sıvılaşma ve heyelan potansiyeli dikkate alınarak tanımlanması ve bölgesel veya
yerel olarak haritalanmasıdır.
8.1.27. Sıvılaşma Riskli Alanlar (Zemin Sıvılaşması): Özellikle yeraltı su seviyesinin
yüksek olduğu (deniz kenarı, dere kenarı gibi) yerlerde yüzeylenen doygun
kohezyonsuz zeminlerde, boşluk suyu drenajının mümkün olamadığı ani yükleme
durumlarında, bu tür zeminlerin sıkışmaya meyilli olmaları sebebiyle, boşluk suyu
basınçlarındaki ani yükselmeye bağlı olarak efektif gerilmelerin düşmesi sebebiyle
riskli olan alanlardır.
8.1.28. Afet Yönetimi: Afet öncesi ve sonrası aktivitelerin müdahale, iyileştirme,
yeniden yapılanma, zarar azaltma ve hazırlık safhalarını kapsayan bir sürecidir.
8.1.29. Sakınım Planı: Kent bütünündeki sistemler ve sektörlerde depremden ve diğer
tehlikelerden
doğan
risklerin
yönetimi
(dışlanması,
azaltılması,
paylaşılması)
projelerinin entegre edildiği ana programdır.
8.1.30. Risk Sektörleri: Kentsel Zarar Azaltma Planı (sakınım planı) kapsamında, ayrı
nedensel ilişkilerle ortaya çıkan risklerin incelendiği alt çalışmalardır. Zarar azaltma
amacıyla incelenerek ayrı politika ve kentsel risk yöntemi uygulamaları arasında; üretim
kaybı (sanayi, sabit ve hareketli altyapı, işgücü); yapı stoku ve kentsel altyapı
sistemleri; doku riskleri (yapılaşma türü, arsa, yol, otopark, açık alan, yoğunluk);
makroform ve kentsel büyüme eğilimleri, arazi kullanımı uyumsuzlukları (alan ve yapı
ölçeklerinde uyumsuzluklar); özel alanlar (vadiler, yamaçlar, kıyılar, baraj altı
havzalar); kültür mirası özel yapılar (tarihi ve anıtsal yapılar ve çevreler); tehlikeli
kullanımlar (yanıcı, patlayıcı, kimyasal, radyasyon yayan kullanımlar, vb. depo,
donanım alanları); acil durum görevlisi (ADG) (hastane, itfaiye, okul, haberleşme
merkezi, vb.); tesisler; yönetsel yeterlik (uzman personel, temrin-eğitim, kurumsal
kapasite yetersizlikleri); dışsal etkenler (kaza, sabotaj, terörizm) gibi risk alanları
bulunur.
8.1.31. Yeniden Yapılanma: Afetlerde hasar gören sistemlerin, alt yapının ve
hizmetlerin daha dayanıklı malzeme ve teknikler kullanılarak onarılması veya
yenilenmesi çalışmalarıdır.
714
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.32. Meskun Alan: Ağırlıklı olarak konut yapılanmalarının yer aldığı alanlardır.
8.1.33. Gelişme Alanı: Planla ağırlıklı olarak konut gelişmesinin önerildiği alanlardır.
8.1.34. Üst Düzey Merkez: Küresel sisteme eklemlenmenin sağlandığı, uluslar arası
boyutta ağırlıklı olarak özel sektör karar birimlerinin, bölgesel finans merkezlerinin,
danışmanlık hizmetlerinin, kongre merkezlerinin, otellerin vb. hizmet, donatı ve ticaret
fonksiyonlarının yer aldığı, ar-ge ve üniversitelerle desteklenmiş merkezlerdir.
8.1.35. Kültür Endüstrileri: Ekonomik değerini kültürel değerlerinden alan sembolik
ürünlerin üretilmesi, dağıtılması ve tüketilmesi ile ilgilenen sektörlerdir.
8.1.36. Organize Sanayi Bölgesi: Organize Sanayi Bölgeleri kanununda tanımlanan
alanlardır.
8.1.37. Sanayi Alanı: Orta ve Büyük ölçekli sanayi işletmelerinin yer aldığı, ilgili
kanun ve yönetmeliklere uygun olarak ve ileri teknoloji kullanarak sağlıklı bir yapıya
kavuşturulması ve yeniden organizasyonu öngörülen her türlü sanayi tesislerine ayrılan
alandır.
8.1.38. İleri Teknoloji Alanları: Sanayi, araştırma kurumları, üniversiteler ve kamu
sektörü arasında işbirliğini sağlayacak ortamı oluşturarak, yenilikçi ve katma değeri
yüksek, genel endüstri ve savunma sanayilerinin nitelikli üretim süreçlerine katkı
sağlayacak, bilimsel bilgiden teknoloji üreterek, esnek üretim ve esnek otomasyon
sistemlerinin, bilişim ve iletişim teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği alanlardır.
8.1.39. Küçük Sanayi Sitesi: Küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı, daha çok
doğrudan kentliye yönelik hizmet üreten ilgili yasa ve yönetmeliğe uygun olarak çevre
ve insan sağlığı koşulları açısından kent içinde yer almaları ve gruplaşmaları gerekli
görülen alanlardır.
8.1.40. Tersane: Yük ve yolcu (ticari veya turistik amaçlı) gemileri ile yat ve gezi
teknelerinin inşa, tadil, bakım ve onarımı için dalgakıranla durgun su temin edilmiş,
yüzer havuzlu, teknik ve sosyal altyapısı, yönetim, bakım, onarım ve depolama birimleri
de bulunan kıyı yapılarıdır.
715
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.41. Sektörel Kümelenme: Sanayi planlamasına girdi sağlamak amacı ile
İstanbul’da var olan sanayi kümelenmelerinin ve kümelenme özelliği gösteren
sektörlerin belirlenmesidir.
8.1.42. Eğitim, Bilişim ve Teknoloji Alanı: Bilimsel bilgiden yüksek/ileri teknoloji
üreterek esnek üretim ve esnek otomasyon sistemlerinin, bilişim ve iletişim
teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği bölgeler ile bilgi ekonomilerinde çalışabilecek
eleman yetiştirmek üzere düzenlenen ve gelişen teknolojileri en üst düzeyde
kullanılabilen eğitim merkezlerinin yer aldığı alanlardır.
8.1.43. Tarımsal Üretim Teknolojilerini Geliştirme Parkı: Tarıma yönelik araştırma
ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı eğitim, deney ve uygulama alanıdır.
8.1.44. Lojistik Bölge: Taşıma ve depolama başta olmak üzere TIR-kamyon parkları,
konteynır depo alanları, gümrüklü antrepo ve depolar, acente ve taşıma işleri
komisyoncuları, lojistik hizmet veren işletmeler, haller v.b. tüm lojistik faaliyetlerin
maliyet, hız, güvenilirlik, izlenebilirlik ve esneklik değişkenleri ile şehrin tarihi, sosyal,
siyasi, çevresel, coğrafi özelliklerine göre en uygun yerde ve şekilde yapılabilmesi
amacıyla toplandığı bölgelerdir.
8.1.45. Serbest Bölge: Bir ülkenin siyasi sınırları içinde ancak gümrük sınırları dışında
kalan ihracatı geliştirmek amacıyla ticari ve sınai faaliyetlere özel teşvikler sağlanan ve
bu faaliyetlerin hızlı ve doğru şekilde yapılabilmesi için gerekli her türlü hizmetlerin
sunulduğu alanlardır.
8.1.46. Turizm Alanı: Turizm merkez alanı veya bölgeleri ya da turizm kullanımı
ağırlıklı olarak planlaması önerilen alanlardır. Kapsamında her türlü turistik ve
günübirlik tesis alanları, ticari tesisler, sosyal ve teknik altyapı alanları, ikinci konut
kullanımı da yer alabilen alanlardır.
8.1.47. Ekolojik Turizm Faaliyetleri: Eğlenmeyi, doğayı ve kültürel kaynakları
anlayarak korumayı destekleyen, düşük ziyaretçi etkisi olan ve yerel halka sosyoekonomik yarar sağlayan, bozulmamış doğal alanlara yapılan çevresel açıdan sorumlu
seyahat ve ziyaret olarak açıklanmaktadır.
716
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.48. Günübirlik Rekreasyon Alanı: Kentlilerin günübirlik eğlenebilecekleri ve
dinlenebilecekleri alanlardır.
8.1.49. Tarım Turizmi: Tarımsal faaliyetleri engellemeden, kırsal yörelerin dinlendirici
etkisinden yaralanarak, gelir düzeyi diğer sektörlere göre düşük olan tarım kesimindeki
üreticilere ek gelir olanakları sağlayan, yöre ve ülke ekonomisini, sosyal ve kültürel
yapısını olumlu yönde etkileyen bir faaliyet alanıdır.
8.1.50. Kentsel ve Bölgesel Donatı Alanı: Kent ve bölge ölçeğinde hizmet veren
eğitim (ilk, orta ve yükseköğretim vb.), sağlık, sosyal, kültürel, dini, idari ve spor tesis
alanları ile park, çocuk bahçesi gibi aktif ve pasif yeşil alanlar ile elektrik, gaz, içme ve
kullanma suyu, kanalizasyon, her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi hizmetlerin
sağlanması için yapılan teknik ve sosyal altyapı alanlarıdır.
8.1.51. Sağlık Parkı Alanı: Sağlık hizmetine ayrılmış, bölgesel, ulusal, uluslararası
ölçekte hizmet verecek tam donanımlı hastaneler, ilgili fakülte ve yüksekokullar,
araştırma geliştirme birimleri, sağlık ve tedavi amaçlı konaklama ve bu alanların
ihtiyacına yönelik sosyal ve teknik donatı tesislerinin yer aldığı alanlardır.
8.1.52. Fuar ve Festival Alanı: Aktif açık alanlarla birlikte eğlence ve dinlenme amacı
yanında sanayi, tarım vb. ürünlerin sergilendiği, çağdaş, teknolojik, sosyal tesis ve ilgili
yönetim merkezleri ile donanmış alanlardır.
8.1.53. Askeri Alan ve Güvenlik Bölgesi: Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik
Bölgeleri Kanunu ve Yönetmeliği ile ilgili mevzuat hükümlerine tabi olan ve ülke
savunması bakımından önem taşıyan askeri tesislerin bulunduğu alanlardır.
8.1.54. Balıkçı Barınağı: Balıkçılık faaliyetlerine hizmet vermek amacı ile dalgakıranla
korunmuş, yöre balıkçılarının ihtiyacına yetebilecek kadar havuz ve geri sahaya sahip,
bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurutma sahası, çekek yeri, deniz ürünlerini
geçici depolama ve satış üniteleri bulunan kıyı yapılarıdır.
8.1.55. Yat Limanı (Marina): Yatlara güvenli bir bağlama, her yata doğrudan
yürüyerek çıkılmasına olanak sağlayan, yeterli derinlikte su bulunan ve yatlara teknik ve
sosyal altyapı, yönetim, destek, bakım ve onarım hizmetleri sunan, rüzgar ve deniz
tesirlerinden korunmuş, ilgili kurumların izni ile kurulan turizm belgeli kıyı yapılarıdır.
717
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.1.56. Sosyal Sermaye: Toplumun üretkenliğini ve sağlıklı olmasını etkileyen
normlar, sosyal ağlar ve insanlar arası itibar, güven ve inanılabilirliktir.
8.1.57. Yönetişim: Çok aktörlü karar alma ve uygulama süreçlerinin oluşturulmasıdır.
8.2.
GENEL HÜKÜMLER
8.2.1. Bu plan, plan paftaları, plan hükümleri ve plan raporu ile bir bütündür.
8.2.2. 1/100.000 ölçekli plan paftasında çizilen çeşitli arazi kullanım ve yerleşme
alanlarına ait sınırlar şematik olarak gösterildiğinden; bu plan üzerinden plan ölçeği ile
ölçü alınamaz, yer tespiti ve uygulama yapılamaz. Hakim fonksiyonun belirtildiği bu
alanların ve bu alanlar içerisinde yer alacak diğer fonksiyonların dağılımları ve bu
dağılımların yoğunlukları, sınırları ve detayları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.2.3. Sürdürülebilir kalkınma hedefi doğrultusunda ve alt ölçekli plan çalışmalarına
altlık olması amacıyla; Plan’da sembol veya alan olarak gösterilen ya da bu Plan’da
ölçek sebebiyle gösterilemeyen ve/veya uzmanlık gerektiren kullanımların (turizm, kıyı,
donatı, ulaşım, lojistik vb.) sektörel araştırmaları ile kentleşmeyi doğrudan veya dolaylı
olarak etkileyebilecek çevresel konulardaki (küresel iklim değişikliği ve diğer çevresel
sorunlar gibi) bilimsel araştırmaların ilgili kurumların/kuruluşların işbirliğiyle yapılması
esastır.
8.2.4. İstanbul bütününde alt ölçekli planlarda belirlenebilecek dönüşüm alanlarında,
özgün mimari çözümlere ulaşmak için kentsel tasarım ilkelerine ve çözümlemelerine
olanak sağlayacak projelerin geliştirilmesi esastır. Bu alanlarda yapılanma koşullarının;
işlev ve yoğunluk değerleri açısından, ulaşım sistemine ve üst ölçekli plan kararları
bütünlüğüne uyumunun sağlanması koşulu ile geliştirilecek kentsel tasarım ilkeleri
çerçevesinde belirlenmesi esastır.
8.2.5. Büyükçekmece-Terkos, Küçükçekmece-Terkos, Haliç-Terkos, Haliç-Cendere
Vadisi ile Ömerli Barajı-Riva Deltası arasında kalan ekolojik koridorların doğal ve
kırsal karakteri, yaban yaşamı hareketliliği ve kentin hava sirkülasyonu işlevinin
sürdürülmesi esastır.
Alt ölçekli planlarda, ekolojik koridorların kentsel alana ulaştığı yerlerde kentsel yapı
yoğunluğu düşük tutulacak ve söz konusu ekolojik koridorlarla bütünlük oluşturacak
718
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
şekilde belirlenecek açık ve yeşil alanlarla birlikte, kentsel tasarım yöntemleri de
kullanılarak meskun alanlarda kentin hava sirkülasyonu sağlanacaktır.
8.2.6. İl bütünündeki yeraltı su kaynakları ve kaynak koruma alanlarının kirlenmelerinin
önlenmesine ve tekrar yararlanılabilir kapasiteye kavuşturulmasına yönelik tedbirlerin
ilgili idareler tarafından alınması esastır.
8.2.7. Maden ve taş ocaklarının arama ve işletme izinleri, 8.4.1.3.7. Çevresel
Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar ile ilgili hükümler dahilinde
yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere uygun olmak ve ilgili kurum/kuruluşların uygun
görüşü alınmak şartıyla gerçekleştirilir. Bu alanların denetimi, yürürlükteki yasalar
çerçevesinde ilgili kurumlar ve/veya Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili birimlerince
sağlanacaktır.
Kullanım ömrü biten orman alanı dışındaki maden alanları, ilgili mevzuat ve bu Plan
kararları doğrultusunda rehabilite edilmesi esastır.
Yerleşim alanlarına yakın olan bölgelerdeki maden ve taş ocağı tesislerinde dinamit ve
benzeri patlatma yöntemleri haricinde uygun araştırma ve çıkarım tekniklerinin
kullanılması esastır.
Kullanım ömrü biten maden alanları, ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda hafriyat
depolama (döküm) alanı olarak kullanılabilir. Ancak, döküm işlemi tamamlandıktan
sonra bu alanların ağaçlandırılması veya rehabilite edilmesi esastır.
8.2.8. Göl, deniz ve akarsu kıyıları ile bu kıyıları çevreleyen sahil şeritlerinden
yararlanmada kamu yararı gözetilerek, kıyıların ekolojik özelliklerinin korunması
esastır.
8.2.9. İlgili kurumların uygun görüşlerinin alınması şartıyla ve çevre etkileşimleri göz
önünde bulundurularak yenilenebilir enerji kaynakları (rüzgar, güneş vb.) üretim
tesisleri yapılabilir.
8.2.10. Plan bütünlüğü ve kamu yararı gözetilerek 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince Plan’da tarım dışı amaçla kullanım
kararı getirilen mutlak tarım alanlarında “Kamu Yararı Kararı”, marjinal tarım
alanlarında “Tarım Dışı Kullanım İzni” ile 4342 sayılı Mera Kanunu’nun ilgili maddesi
719
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
gereğince Plan’da mera dışı amaçla kullanım kararı getirilen mera alanlarında “Tahsis
Amacı Değişikliği Kararı” ilgili kurumlar tarafından onaylanmadan uygulama
yapılamaz ve bu alanlar tarım ve mera dışı kullanım amacı dışında kullanılamaz.
“Kamu Yararı Kararı” alınacak tarım ve mera alanlarında, çevresel sürdürülebilirlik
çerçevesinde toprağın alansal olarak az kullanılması ve niteliğinin bozulmaması esastır.
8.2.11. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’na ve ilgili yönetmelik hükümlerine tabi
olan serbest bölgelerde; Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü’nce uygun görülen, atıkları
itibariyle insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru oluşturmayan faaliyetler yer
alabilecektir.
İhraç ürünleri işleme bölgesi niteliğinde üretim ağırlıklı Tuzla’daki İstanbul Deri ve
Endüstri Serbest Bölgesi ile Çatalca’daki İstanbul Trakya Serbest Bölgesi’nin alansal
gelişmesi kısıtlanarak mevcut sınırları içerisinde sağlıklı bir yapıya kavuşturulması
esastır.
8.2.12. Plan bütünlüğü çerçevesinde yer alan depolama ve sanayi binaları tevsii
yapılmaması, çevre kirliliğine yol açmaması, ilgili kurumların olumlu görüşünün olması
ve ileri teknoloji kullanılması koşulları ile ekonomik ömürlerini tamamlayıncaya kadar
mevcudiyetlerini sürdürebilirler. Ancak, depolama ve sanayi binalarının planlarda
belirlenen lojistik ve/veya sanayi alanlarına hazırlanacak bir eylem planı çerçevesinde
desantralizasyonu esastır.
8.2.13. Düzensiz depo alanı olarak kullanılmış ya da arıtılmamış atık suların deşarj
edildiği yerlerde, doğa onarımına yönelik önlemler alt ölçekli planlarda alınacaktır.
8.2.14. Doğalgaz hatları, NATO akaryakıt boru hatları, enerji nakil hatları, isale hatları
gibi tüm taşıyıcı ve iletken hatlar ilgili kurumları tarafından belirlenmiş olan kriterler
göz önünde bulundurularak alt ölçekli planlarda gösterilecektir.
8.2.15. Sit alanlarında ve Boğaziçi Alanı’nda kentin siluetini olumsuz gelişmelerden
kaçınılacaktır.
8.2.16. Marmara Denizi’nde, yapılacak bilimsel araştırmalar (deniz ekosistemi, dip
akıntıları vb.) sonucunda ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda günübirlik turizm,
rekreasyon, eğlence, festival, toplantı gibi etkinliklere yönelik “sosyal etkinlik adası”
720
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
niteliğinde yapay adalar yapılabilir. Bu adaların konumu, büyüklüğü ve yapılaşma
koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.3.
DOĞAL AFETLER AÇISINDAN RİSKLİ ALANLARA
YÖNELİK HÜKÜMLER
8.3.1. Plan’da sembolle gösterilen, öncelikle deprem olmak üzere doğal afetler
açısından
risk
taşıyan
alanların
(jeolojik,
hidrolojik-hidrojeolojik,
sismotektonik/depremsellik kökenli potansiyel tehlike alanları ile erozyon ve yangına
hassas alanlar) sınırları, alt ölçekli plan aşamalarında ilgili kurum ve kuruluşlarca
yapılacak veya yaptırılacak çalışmalar ile belirlenmesi esastır. Mikro bölgeleme
çalışması olmayan alanlarda bu sınır; yetkili kurum tarafından onaylanan 1/5.000,
1/2.000 veya 1/1.000 ölçekli jeolojik, jeoteknik etüt raporları veya benzer adlar altında
hazırlanan jeolojik açıdan yerleşime uygunluk harita ve raporları ile belirlenir.
8.3.2. Hüküm 8.3.1’de belirtilen çerçevede yapılacak olan çalışmalardan elde edilecek
olan harita ve raporlara göre afet riski (deprem, sıvılaşma, sellenme, taşkın, heyelan,
meteorolojik vb.) yüksek olarak tespit edilen alanlarda ilgili raporlarda belirtilen
önlemlerle birlikte, gerekli olabilecek diğer önlemlerin de alınması esastır.
8.3.3. Her tür ve her ölçekteki imar planları için yetkili kurum tarafından onaylanmış
olan 1/1.000 veya 1/2.000 ölçekli mikro bölgeleme çalışmaları esas alınır. Mikro
bölgeleme çalışması olmayan alanlar da ise 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekli imar planları
için 1/5.000, 1/1.000 ölçekli imar planları için ise yetkili kurum tarafından onaylanan
1/2.000 veya 1/1.000 ölçekli jeolojik, jeoteknik etüt raporları veya benzer adlar altında
hazırlanan jeolojik açıdan yerleşime uygunluk harita ve raporları esas alınır. Bölgesel
olarak ilgili kurum ve kuruluşlarca yapılacak olan bölgesel enerji, iletişim, ulaşım ve
benzeri altyapılar ile doğalgaz boru hatları ve tesisleri için de aynı çalışmalar esas alınır.
8.3.4. Öncelikle deprem olmak üzere afet riski yüksek yerlerde yangın, patlama vb. gibi
afetleri tetikleyecek tehlike arz eden kullanımlara izin verilmeyecek, mevcut olanların
ise İl bütününde veya dışında yerleşim alanlarının dışına taşınması olanakları ilgili
birimlerin araştırmaları sonucunda alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilerek ilgili
kurum ve kuruluşlara iletilecektir.
721
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.3.5. Afet hasarlarını azaltmak ve can kayıplarını en aza indirmek için erişilebilir
noktalarda yerel tahliye alanları ve toplanma yerleri olarak kullanılacak yeşil alanlar,
parklar, rekreasyon alanları, spor alanları vb. büyük açık alanlı donatı alanları
oluşturulacaktır.
8.3.6. Mikro bölgeleme ve depreme yönelik diğer çalışmalar dikkate alınarak ilgili
kurum ve kuruluşlarca ayrıntılı risk ve afet yönetim çalışmalarının yapılması esastır.
8.3.7. Afetin oluşumundan hemen sonra acil durum operasyonlarının etkili, hızlı ve
verimli yapılabilmesi için afet yönetim merkezleri, ilgili birimlerce acil müdahale
merkezleri ve acil ihtiyaç merkezleri ile ilişkilendirilmiş acil ulaşım ağı belirlenecek;
söz konusu ulaşım ağının korunması için gerekli önlemlerin alınması (dar yolların yol
hiyerarşisine uygun olarak genişletilmesi, belirlenecek tahliye güzergahlarının
genişletilmesi gibi) ve varsa acil müdahale planı, öneri acil yollara dayalı olarak tekrar
organize edilmesi esastır.
8.4.
ÖZEL HÜKÜMLER
8.4.1. ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN KORUMA
ALANLARI
8.4.1.1. Orman Alanları
8.4.1.1.1. Orman Alanları
Orman Kanunu hükümlerine tabi orman alanları, korumaya esas alanlar olup; kamu
yararına gerçekleştirilecek faaliyetler ile ilgili aynı kanunda yer alan hükümler
geçerlidir. Orman alanlarında orman ekosistemine (flora ve faunanın çeşitliliği ve
sürdürülebilirliğine) zarar vermeyecek şekilde (koruma/kullanma dengesi içinde) ve
ilgili kurumun uygun görüşü alınmak koşuluyla günübirlik rekreatif kullanımlara izin
verilebilir.
Taşıma kapasitesi düşük olan özel öneme sahip orman alanları sadece bilimsel amaçla
kullanılabilir.
Özel orman alanları için yapılaşma koşulları, ilgili mevzuat doğrultusunda orman
bütünlüğü ve doğal peyzaj nitelikleri korunacak şekilde alt ölçekli plan aşamasında
belirlenecektir.
722
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
Orman alanları içerisindeki maden ocağı işletmesi kurulumu taleplerinde “Orman
Kanunu”nun ilgili hükümlerine uyulması, ÇED Raporu hazırlanarak Çevre ve Orman
Bakanlığı’nın izin ve onayının alınması zorunludur. Ayrıca, genel hükümlerin 8.2.7
maddesinde belirtilen diğer koşullar geçerlidir.
Plan’da gösterilen orman alanlarına ait sınırlar şematik olup, yasal bağlayıcılık
oluşturmaz. Orman alanlarına ilişkin kesin sınırlar Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan
alınacak görüş çerçevesinde alt ölçekli planlarda netleştirilecektir. Orman kadastrosu
netleşmeyen ve bu nedenle bu Plan kapsamında gösterilemeyen alanlar, orman
kadastrosuna alınması durumunda ilgili yasa çerçevesinde değerlendirilecektir.
8.4.1.1.2. Ağaçlandırılarak Ormanla Ekolojik Olarak Bütünleştirilecek Alanlar
Bu alanlardaki mevcut ağaçların korunması, ağaçsız alanların ise bölgenin toprak ve
iklim karakteristiğine uygun olarak ağaçlandırılması/bitkilendirilmesi suretiyle ekolojik
olarak orman alanlarıyla bütünlüğünün sağlanması esastır.
Ağaçlandırılarak ormanla ekolojik olarak bütünleştirilecek alanlar içinde özel mülkiyete
konu olan yerlerde, kamulaştırma yapılıncaya kadar sadece günübirlik rekreasyon,
kamping, seracılık, fidanlık faaliyetleri yapılabilir.
İlgili mevzuat çerçevesinde, fiziki durum göz önünde bulundurularak, orman sınırları
dışına çıkartılan alanlar; tarım, fidanlık, günübirlik rekreasyon alanı, ihtiyaç duyulan
kamuya ait diğer sosyal/teknik altyapı alanları olarak ya da koruma alanlarının veya afet
riski taşıyan alanların rehabilite edilmesine/iyileştirilmesine yönelik kentsel çalışmalar
için 1/25.000 ölçekli İstanbul Nazım İmar Planı’nda değerlendirilebilir.
Orman içi kadastral boşluklar ile orman içi tanımsız alanlar da ağaçlandırılarak ormanla
ekolojik açıdan bütünleştirilmesi esastır.
8.4.1.1.3. Tabiat Parkları
Milli Parklar Kanunu’na tabi bu alanlarda yapılacak proje ve uygulamalarda ilgili
kurumların olumlu görüşü alınacaktır.
Endemik bitki türleri ve doğal yapısı korunacak tabiat parklarında, yalnız sökülebilir
yapı elemanlarından oluşmak koşuluyla ilgili kurumların uygun göreceği noktalarda
723
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
halkın yeme içme ve temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik üniteler yapılabilir. Ancak,
bitki örtüsünü veya doğal yapıya zarar verecek hiçbir düzenleme yapılamaz.
8.4.1.1.4. Arboretum
Orman Kanunu hükümlerine tabi arboretum alanında bilimsel faaliyetlerin sürdürülmesi
esastır.
8.4.1.2.
Tarım ve Mera Alanları
8.4.1.2.1. Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlar
Tarımsal niteliği korunacak alanlar, Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ile
tanımlanan ve İl Tarım Müdürlüğü tarafından sınırları belirlenen tarımsal arazileri
içerir.
Tarımsal niteliği korunacak alanlarda öncelikle ekolojik tarım yapılması; ekolojik
üretime uygun olmayan geleneksel tarımın yapıldığı alanlarda ise ürün çeşitliliğinin
arttırılmasına yönelik ilgili kurumlar tarafından detaylı çalışmaların yapılması ve uygun
yerlerde tarım turizminin (agro-turizm) geliştirilmesi teşvik edilecektir.
İçme suyu havzalarının mutlak mesafeli koruma alanlarında hiçbir şekilde tarım ve
hayvancılık yapılamaz. Mutlak mesafe dışındaki içme suyu havza alanlarında ilgili
kurumun kontrol ve denetiminde ekolojik tarım metoduyla bitkisel üretim ve kontrollü
otlatmaya izin verilebilir.
Sera alanlarında, İl Tarım Müdürlüğü’nün yapacağı tarımsal arazi kullanım planlarına
uyumlu olmak ve ilgili kurumun kontrolü ve uygun görüşüne bağlı kalmak kaydıyla
örtü altı tarımsal amaçlı kullanımlar gerçekleştirilecektir.
Arazi toplulaştırma çalışmalarının öncelikle yapılması öngörülecek alanlar, ilgili
kurumlar tarafından yapılacak tarımsal amaçlı planlama çalışmalarında belirlenecektir.
Bu çalışmalarda, ilgili kurum ve kuruluşların işbirliği ile ekolojik, ekonomik ve
toplumsal yönden daha işlevsel yeni tarım parsellerin oluşturulması esastır.
Tarımsal niteliği korunacak alanlarda tarımsal verimliliğin arttırılması için ilgili kurum
ve kuruluşların işbirliğiyle tarla içi geliştirme hizmetlerine ağırlık verilmesi esastır.
724
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereği
işlem görmüş alanlardaki saklı haklar alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.
Tarımsal niteliği korunacak alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı yapıların yapılaşma
koşulları; ilgili kurumların çalışma ve görüşleri (jeolojik ve hidrojeolojik özellikler,
hassas ekosistemler, arazi kullanım planları gibi) göz önünde bulundurularak tarımsal
amaçlı arazi kullanım planına göre belirlenecektir.
Tarımsal amaçlı arazi kullanım planı bulunmaması durumunda ise tarımsal amaçlı arazi
kullanım planı onanıp yürürlüğe girinceye kadar ilgili kurumdan onay alınmak kaydıyla
ilgili mevzuatta tanımlanan örtü altı tarımsal amaçlı yapılar haricindeki tarımsal amaçlı
yapılar için maksimum emsal, 10.000 m2’ye kadar 0.10; 10.000 m2’nin üzerindeki ilave
alanlar için 0.05 olacak ve söz konusu yapılaşmalar ilgili kurumlar tarafından
denetlenecektir.
Tarımsal arazi kullanım planı yapılıncaya kadar, tarımsal niteliği korunacak alanlarda
ilgili mevzuata göre ifraz yapılması durumunda, bu alanlarda parsel büyüklüğüne
bakılmaksızın emsal 0.05’tir.
Bu Plan’da gösterilen tarım alanlarına ait sınırlar şematik olup, kesin sınırlar İl Tarım
Müdürlüğü’nün görüşü doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.4.1.2.2. Ekolojik Tarım Alanları
Ekolojik tarım alanlarında Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin
Yönetmelik hükümleri geçerlidir. Ekolojik tarım yapılması öngörülen ve Plan’da
sembol olarak gösterilen ekolojik tarım alanlarının sınırları ve tarımsal faaliyetler ilgili
kurumlar tarafından hazırlanacak olan tarımsal arazi kullanım planı ile belirlenecektir.
Bu alanlarda başlatılacak olan ekolojik tarım faaliyetleri ile birlikte ekolojik turizm
faaliyetleri de geliştirilebilecektir.
8.4.1.2.3. Mera Alanları
Mera Kanunu kapsamında bulunan alanlardır. Kırsal alandaki meraların korunması
esastır. Mevcut kent dokusu içersinde kalan mera alanlarında tahsis amacı değişikliğine
ilişkin ilgili kurumun olumlu görüşü ile yeşil alan ve günübirlik rekreasyon alanı gibi
rekreatif kullanımlar da yer alabilir.
725
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.1.2.4. Doğal ve Kırsal Karakteri Korunacak Alanlar
Bu alanlarda; tarımsal faaliyetler ile yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda
belirlenecek bağ ve çiftlik evleri, hobi bahçeleri gibi kırsal nitelikli yapılaşmalar yer
alacaktır.
5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereği
işlem görmüş alanlardaki saklı haklar alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.
8.4.1.3.
Yapı Yasağı ya da Sınırlama Getirilen Alanlar
8.4.1.3.1. Su Toplama Havza Alanları
İstanbul’un içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılandığı içme suyu havzalarından İl
sınırları içerisindeki alanlardır. Bu alanlarla ilgili aşağıda belirtilen hükümlerin
dışındaki hususlarda, içme suyu havzalarının korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat
hükümleri geçerlidir.
Havza İçi Yapı Yasaklı Alanlar
Su toplama havzalarının mutlak koruma ve kısa mesafeli koruma kuşağı olarak
tanımlanan alanlar ile içme suyu havzalarını besleyen derelerin ve içme suyu
kaynaklarının (memba) mutlak koruma kuşaklarını kapsamaktadır. Bu alanlar yapı
yasaklı alanlardır.
Havza içi yapı yasaklı alanlarda yer alacak kullanımlar içme suyu havzalarının
korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat dikkate alınarak alt ölçekli planlarda
belirlenecektir.
Tarihi ve doğal değerleri bakımından korunması gerekli olan, ancak mevcut yerleşim
dokusu tamamen veya kısmen su toplama havzasının kısa mesafeli koruma kuşağı
ve/veya dere mutlak koruma kuşağında kalan köylerin durumu ilgili kurumun görüşü
dikkate alınarak alt ölçekli planda belirlenecektir.
Havza İçi Rehabilite Edilecek Alanlar
İçme suyu havzalarının “havza içi yapı yasaklı alanlar” dışındaki yapılaşmış alanları
kapsamaktadır.
726
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
Havza içi rehabilite edilecek alanlardaki nüfus, yoğunluk, kullanımlar ve yapılaşma
koşulları içme suyu havzalarının korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat göz önünde
bulundurularak alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.4.1.3.2. Yeraltı Suyu Rezerv Alanları
Yeraltı suyu rezerv alanlarında, alanın su toplama kabiliyetine ve su geçirimine
(inflitrasyonuna) zarar verilmemesi esastır.
Üzerinde yerleşik alanların bulunduğu yeraltı suyu rezerv alanlarında detaylı analizlerin
yapılarak,
su
döngüsüne
zarar
veren
kullanımların
belirlenmesi
ve
sağlıklaştırma/yıkma/yenileme gibi kararların bu doğrultuda üretilmesi esastır.
8.4.1.3.3. Jeolojik Açıdan Yerleşime Sakıncalı Alanlar
Jeolojik açıdan yerleşime sakıncalı alanların sınırları ve kullanım kararları ilgili kurum
ve kuruluşların görüşlerine göre alt ölçekli planlarda netleştirilecektir. Zorunlu
yapılaşma ve mevcut yapılar için ilgililerince zemin iyileştirme ya da temellerin
güçlendirilmesi zorunludur. Jeolojik açıdan yerleşime sakıncalı alanlarda 8.3. Doğal
Afetler Açısından Riskli Alanlara Yönelik Hükümler geçerlidir.
8.4.1.3.4. Sit ve Koruma Alanları
Koruma mevzuatı doğrultusunda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge
Kurullarınca tescil ve ilan edilmiş kentsel, doğal, arkeolojik, tarihi, karma sit ve koruma
alanları için alınmış bölge koruma kurul kararları ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yüksek Kurulu’nca alınmış/alınacak ilke kararlarına uyulacaktır.
8.4.1.3.5. Boğaziçi Alanı
Boğaziçi Kanunu hükümleri geçerlidir.
8.4.1.3.6. Kıyı Rehabilite Alanları
Madencilik, taş ocağı gibi insan müdahaleleri sonucunda tahribat gören ve bütüncül bir
planlama yaklaşımı ile ele alınacak alanlardır.
Bu alanlar, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri dikkate alınarak, öncelikle doğal
değerleri geri kazandırılarak rehabilite edilecek alanlar olup; alan içerisinde doğaya
duyarlı rekreasyon ve turizm faaliyetleri, turizm faaliyetlerine yönelik konaklama
727
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
birimleri ve alan içerisinde belirlenecek uygun yerlerde film platoları gibi kullanımlar
yer alabilir.
8.4.1.3.7. Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar
Çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahip alanlarda “yapılacak her türlü
faaliyetin bu özel dokuya zarar vermeyecek düzeyde gerçekleştirilmesi” ilkesi
geçerlidir.
Üzerinde yapılaşmanın olmadığı “çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme
sahip alanlar”ın doğal karakterinin korunması ve “korunan alan yönetimi” yaklaşımının
uygulanması esastır.
Plan’da sembolle gösterilen bu alanların sınırlarının, ilgili kurumların bir araya gelmesi
ile yapılacak detaylı analizler sonucunda belirlenmesi esastır.
Bu Plan ile doğal karakteri dışında fonksiyon verilen çevresel sürdürülebilirlik
açısından kritik önem taşıyan yapılaşmış alanlar için alt ölçekli plan çalışmalarında;
ilgili kurumların görüşü, alanın sahip olduğu özellikler ve yapılacak analiz sonuçlarına
göre alınması gerekli önlemler (sağlıklaştırma, yoğunluk azaltma, tasfiye, mutlak
surette koruma altına alma gibi) belirlenmesi esastır.
8.4.1.4.
Doğal Karakteri Korunacak Alanlar
8.4.1.4.1. Göl ve Göletler
İçme, kullanma ve tarımda sulama amaçlı kullanılan ve kullanılması düşünülen göl,
gölet ve benzeri kaynaklarda gerçekleştirilecek faaliyetlere ilişkin ilgili kanun ve
yönetmelik hükümleri geçerlidir.
8.4.1.4.2. Plaj ve Kumsallar
Plaj ve kumsallarda, kullanıcıların günübirlik yararlanabileceği kalıcı olmayan,
sökülüp-takılabilir hafif malzemelerden yapılmış birimler (plaj kabini, büfe, tuvalet vb.)
yer alabilir. Bu alanlarda Kıyı Kanunu hükümleri geçerlidir.
728
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.2. KENTSEL VE KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI
8.4.2.1.
Meskun Alanlar
Bu alanlar konut ağırlıklı meskun alanlar olup, konut ve konut kullanımına hizmet
edecek ticaret, sosyal, kültürel ve teknik alt yapı tesisleri ile küçük sanayi sitesi vb.
kullanımlar yer alabilir.
Meskun alanlar içerisinde ilgili kurumlarca sağlıksız olduğu tespit edilen yerlerde,
yaşam kalitesinin yükseltilmesi için yasal statüsüne, mevcut kent dokusuna, yapı
stokunun durumuna, ayrıntılı jeolojik etütlere, donatı niteliğine ve niceliğine, alanda
yaşayanların sosyal ve ekonomik yapısına göre yenileme, dönüşüm ve sağlıklılaştırma
yönünde projeler geliştirilebilir.
Meskun alanlardaki yoğunluk dağılımı; projeksiyon nüfusu, ilgili kurum ve kuruluşların
görüşleri göz önüne alınarak şehircilik ilke ve planlama esasları dahilinde alt ölçekli
planlarda belirlenecektir.
8.4.2.2.
Gelişme Alanları
Konut ağırlıklı gelişme alanlarında yoğunluk dağılımı; projeksiyon nüfusu, ilgili kurum
ve kuruluşların görüşleri göz önüne alınarak şehircilik ilke ve planlama esasları
dahilinde alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
Bu alanlarda konut ve konut kullanımına hizmet verecek ticaret, sosyal, kültürel ve
teknik alt yapı kullanımlarının haricinde küçük sanayi siteleri dışında sanayi, sanayiye
yönelik depolama vb. kullanımlar yer alamaz.
8.4.2.3.
Kırsal Yerleşim Alanları
Orman köyü statüsündeki yerleşmeler ile 5216 sayılı yasa gereği mahalle statüsüne
alınmış eski köy yerleşme alanlarını içeren kırsal yerleşim alanlarının yaşam kalitesinin
geliştirilmesi; ekonomik, sosyal, kültürel ve doğal değerlerinin sürdürülebilir biçimde
korunması sağlanacaktır.
Mahalleye dönüşen köyler de dahil olmak üzere İl sınırları içindeki kırsal yerleşim
alanlarının nüfus artışı, sosyal/fiziki yapısı ve yerleşik alan ihtiyacı ile ilgili tüm
hususlar dikkate alınarak alt ölçekli planlarda değerlendirilir.
729
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.2.4.
Gelişimi ve Yoğunluğu Denetim Altında Tutulacak Alanlar
Yaşam destek sistemleri için tehdit oluşturan ve/veya oluşturma potansiyeli olan içme
suyu havzaları dışındaki kentsel ve kırsal yerleşimleri kapsayan bu alanların gelişiminin
ve
yoğunluğunun
denetim
altında
tutulmasına
yönelik
kararlar,
çevresel
sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.4.3. TİCARET VE HİZMET MERKEZLERİ
8.4.3.1.
Merkezi İş Alanı (MİA) ve Bütünleşme Bölgesi
Ulusal ve uluslararası boyutta yönetim, kontrol, koordinasyon fonksiyonları, finans
kuruluşları ile en üst düzeyde ihtisaslaşmış ticaret ve hizmet fonksiyonlarının ve MİA
fonksiyonlarını destekleyecek kültür endüstrileri, donatı alanları, konaklama tesisleri ile
konut kullanımlarının yer alacağı merkezi iş alanı (MİA) ile MİA üzerindeki baskıyı
azaltacak, içerdiği fonksiyonlar açısından MİA ile bütüncül olarak ele alınması gereken
bölgedir.
Merkezi iş alanı ve MİA ile bütünleşmesi öngörülen bölgede ticaret ve hizmete
dönüşmesi öngörülen mevcut sanayi alanlarının tür ve özelliklerine göre kent içindeki
ya da yakın çevresindeki organize sanayi bölgeleri ile Plan’da belirlenen sanayi
alanlarına desantralizasyonu esastır.
8.4.3.2.
Geleneksel Merkez
Kentin tarihsel gelişimi esnasında oluşmuş ve günümüze kadar ulaşmış olan Tarihi
Yarımada, Beyoğlu Kentsel Sit Alanı ve Kongre Vadisi’nin bir kısmını kapsayan
geleneksel merkezde; tarihi ticaret ve hizmet faaliyetleri, turizme yönelik konaklama
tesisleri, kültür endüstrileri ile konut kullanımları korunarak gece-gündüz yaşayan bir
merkez oluşumu sağlanacaktır.
Geleneksel merkezde, konut işlevinin tehdit edilmemesi, işlevsel çeşitlilik ilkesine
uyulması ve mevcut dokuyla uyumlu olması koşulu ile üst düzey hizmet faaliyetleri,
ofis kullanımları ve kamusal yapılar yer alabilir.
8.4.3.3.
Ticaret, Turizm, Kültür ve Konut Alanı
Kadıköy ve Üsküdar merkezleri ile Kadıköy-Harem-Haydarpaşa koridorunu kapsayan
“ticaret, turizm, kültür ve konut alanında”; bölgenin doğal, kültürel, tarihi kimliği ve
mevcut kentsel dokunun niteliği göz önünde bulundurularak ticaret ve hizmet
730
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
faaliyetleri, turizme yönelik tesisler, kültürel-sanatsal ve rekreatif amaçlı kamusal
kullanımlar (tiyatrolar, sinemalar, opera, konferans ve sergi salonları, müzeler, parklar
vb.), kültür endüstrileri ve konut kullanımlarının yer alması ile gece-gündüz yaşayan bir
merkezin oluşturulması sağlanacaktır.
Bu merkezde; konut işlevinin tehdit edilmemesi, işlevsel çeşitlilik ilkesine uyulması ve
mevcut dokuyla uyumlu olması koşulu ile üst düzey hizmet faaliyetleri de yer alabilir.
8.4.3.4.
Birinci Derece Merkezler
MİA’ya baskıyı azaltacak birinci derece merkezlerde; üst düzey hizmet fonksiyonları;
merkezi iş alanına göre daha küçük ölçekli firmalar, bürolar, iş hanları, mağazalar,
teşhir mekanları vb. ticaret ve hizmet fonksiyonları; sigorta acenteleri ve banka şubeleri
vb. finans fonksiyonları ile konaklama tesisleri, eğlence, yeme-içme, sosyal, kültürel,
yönetim, eğitim ve sağlık tesisleri ile belediye hizmet alanları gibi teknik ve sosyal
altyapı alanları ve kültür endüstrileri yer alabilecektir. Bu merkezlerde, belirtilen
fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı da yer alabilir.
Birinci derece merkez olarak belirlenen Yenibosna Basın Aksı, Kartal ve KozyatağıAtaşehir merkezleri alt ölçekli planlarda üst düzey hizmet odaklı merkez olarak
planlanacaktır.
8.4.3.5.
İkinci Derece Merkezler
Etki alanındaki yerleşmelerin ticaret ve hizmet ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte
ihtisaslaşmış ticaret ve hizmet fonksiyonları ile metropoliten merkez alanı ve çevre
merkezler ile iletişim kurabilen, kentin gelişme potansiyeli ve lineer mekansal gelişimi
çerçevesinde nüfus desantralizasyonunu sağlayacak ticaret, hizmet ve donatı alanlarının
ve kültür endüstrilerinin yer alacağı merkezlerdir. Bu merkezlerde, belirtilen
fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı da yer alabilir.
8.4.3.6.
Alt Merkezler
Alt ölçekli planlarda merkezler kademelenmesindeki derecesi netleştirilecek olan alt
merkez alanları; kentin gelişme potansiyeli ve doğrusal mekansal gelişimi çerçevesinde
nüfus desantralizasyonunu sağlayarak, mevcut kent dokusu ve birinci ve ikinci derece
merkezlere baskıyı azaltacak ve etki alanındaki yerleşmelerde yaşayan nüfusun
ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ticaret, hizmet ve donatı fonksiyonlarının yer
alabileceği merkezlerdir.
731
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
Bu merkezlerde, yukarıda belirtilen fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı ve küçük
kapasiteli üretim atölyeleri de yer alabilir.
8.4.4. SANAYİ ALANLARI
8.4.4.1.
Organize Sanayi Bölgeleri
Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na tabi alanlardır. Doygunluk düzeyine ulaşmamış
OSB alanları, alt ölçekli plan çalışmalarında belirlenecek sektörel kümelenmelere göre
öncelikli olarak kent içinden desantralize edilmesi öngörülen sanayiler için kullanılması
esastır.
8.4.4.2.
Sanayi Alanları
Mevcutta ileri teknoloji kullanan sanayi alanları ile ileri teknoloji kullanarak sağlıklı bir
yapıya kavuşturulması ve yeniden organizasyonu planlanan sanayi alanlarıdır.
Bu alanlarda, ilgili kanun ve yönetmeliklerde türleri tanımlanan ve atıkları itibariyle
insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru olmayan imalatlar yer alabilir.
Sektörel kümelenmelerin dikkate alınacağı sanayi alanlarında, sektörel kümelenmelere
uygun küçük sanayi siteleri ile sanayi tesislerinin ihtiyacına yönelik tır ve kamyon
parkları, antrepo ve depolar gibi lojistik fonksiyonlar yer alabilir.
8.4.4.3.
Küçük Sanayi Siteleri
Küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı küçük sanayi sitelerinde; genel olarak
kentliye yönelik hizmet üreten, ilgili mevzuata uygun olarak kent içerisinde yer almaları
gerekli olan ve atıkları itibariyle insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru
oluşturmayan küçük ölçekli imalatlar yer alabilir.
8.4.4.4.
Tersane Alanları
Tevsii imkanı bulamadığı için mekanda sıkışmış, alt yapısı yetersiz ve çevre kirliliğine
neden olan Tuzla’daki tersaneler bölgesi kısa ve orta vadede sıhhileştirilerek ve
yoğunluğu azaltılarak işlevini sürdürecek; uzun vadede ise fonksiyonu kısmen
değiştirilerek yeniden yapılandırılacaktır.
Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde, çevresinde yer alan arkeolojik ve doğal sit alanları göz
önünde bulundurularak, tersaneciliğe yönelik sosyal ve kültürel tesisler (konferans,
732
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
kongre, sergi mekanları, müzeler vb.), ticaret ve hizmet alanları vb. tesisler yer
alabilecektir.
Tuzla Tersaneler Bölgesi’nin batısında yer alan ve Plan’da TG sembolü ile gösterilen
tersane gelişme alanında, yat ve gezi teknelerinin üretimine ve satışına yönelik
faaliyetler ile bu faaliyetlere yönelik sosyal ve kültürel tesisler yer alabilecektir.
Tarihi, kültürel ve mimari değere sahip olan Haliç, Aynalıkavak, Taşkızak ve Camialtı
Tersaneleri şehir hatları ve İDO vapurlarının bakım ve modernizasyonu gibi
çalışmalarla kısmen tersane işlevini sürdürecek; bu tersanelerde tarihten günümüze
gemi yapım tekniklerinin uygulamalı olarak öğretildiği ve sergilendiği, turizme açık
müzecilikle ilgili tesisler, bilim-sanayi müzesi, kültür merkezleri gibi kullanımlar yer
alabilecektir.
8.4.5. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ALANLARI
8.4.5.1.
Eğitim, Bilişim ve Teknoloji Alanları
Bu alanlarda bilişim, iletişim ve ileri teknolojilerin geliştirildiği ve kullanıldığı tesisler,
teknoparklar, üniversiteler, ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge vb. birimler yer alabilecektir.
Plan’da kentsel ve bölgesel yeşil alan olarak belirlenen kentin önemli ekolojik
koridorlarından Cendere Vadisi’nin riskli jeolojik yapısı sel ve taşkınlara neden
olduğundan dere taşkın sahası içinde her türlü yapı yapılması yasaktır. Bunun dışındaki
yerleşilebilir alanlarda Vadi’nin ekolojik koridor niteliği göz önünde bulundurularak,
hava sirkülasyonunu engellemeyecek nitelikte açık alan ağırlıklı kültürel amaçlı
kullanımlar, yeşil ve rekreasyon alanları ve spor tesislerinin yanı sıra bilişim, iletişim ve
ileri teknolojilerin geliştirildiği tesisler, ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge vb. birimler yer
alabilir.
Eğitim, bilişim ve teknoloji alanlarında, ileri teknolojiye dayalı prototip (ilk örnek)
dışında esnek, seri vb. üretim yapılamaz.
8.4.5.2.
Tarımsal Üretim Teknolojilerini Geliştirme Parkı
Tarıma yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı ve tarımdaki gelişmeler,
uygulama metotları, uygun ürün seçimi gibi konularda çiftçilerin bilgilendirildiği
eğitim, deney ve uygulama alanı olarak kullanılacaktır.
733
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
Tarımsal üretim teknolojilerinin geliştirildiği ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge birimleri ve
üniversitelerin tarım ve bitki bilimleri ile ilgili birimlerinin yer alabileceği tarımsal
üretim teknolojilerini geliştirme parkında sanayi üretimi yapılamaz.
Tarımsal üretim teknolojilerini geliştirme parkında yapılaşma, alanın tarımsal
bütünlüğünü bozmayacak şekilde belirlenecek bir kesiminde olacak ve yapılaşma oranı
düşük tutulacaktır. Yapılaşma dışı alanlar tarım alanı olarak değerlendirilecektir.
8.4.5.3.
İleri Teknoloji Alanları
Sanayi, araştırma kurumları, üniversiteler ve kamu sektörü arasında işbirliğini
sağlayacak ortamı oluşturarak, yenilikçi ve katma değeri yüksek, genel endüstri ve
savunma sanayilerinin nitelikli üretim süreçlerine katkı sağlayacak, bilimsel bilgiden
teknoloji üreterek, esnek üretim ve esnek otomasyon sistemlerinin, bilişim ve iletişim
teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği alanlardır.
Bu alanlarda ihracatta artış sağlanması, yabancı sermaye ve know-how akışını teşvik
ederek yönetim becerilerinin geliştirilmesi, üretim artışının sağlanması ve uluslararası
pazarlama imkanlarından istifade edilmesine yönelik serbest bölge yer alabilir.
8.4.6. TURİZM ALANLARI
8.4.6.1.
Turizm Merkezleri
Doğal, tarihsel ve kültürel kaynakların iyileştirilmesi, koruma ve restorasyon yoluyla
turizme kazandırılması amaçlanan, yeri, mevkii ve sınırları Kültür ve Turizm
Bakanlığı’nın önerisi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit ve ilan edilen turizm
merkezlerinde; Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilgili hüküm ve yönetmelikleri
geçerlidir.
8.4.6.2.
Kültür Odaklı Turizm Alanları
Tarihi ve kültürel değerlerin yoğun olarak yer aldığı ve turizm potansiyelinin yüksek
olduğu kültür odaklı turizm alanlarında; içerisinde yer aldığı dokuya uyumlu olacak
şekilde turizm sektörüne hizmet edecek yeme-içme, eğlence, kültürel faaliyetler,
alışveriş birimleri, turizme yönelik küçük ölçekli üretim atölyeleri, el sanatları gibi
ticaret ve hizmet fonksiyonları ile kültür endüstrileri yer alabilecektir.
Kültür turizminden doğacak konaklama talebini karşılayacak turizm tesisleri, alt ölçekli
planlarda ilgili mevzuat doğrultusunda planlanması esastır.
734
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.6.3.
Doğa Odaklı Turizm Alanları
İstanbul’un doğal değerlerinin korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik,
koruma-kullanma dengesinin sağlandığı, ekolojik yapı ile uyumlu, çevresiyle
bütünleşen, nüfusun eğlenme, dinlenme ve tatil ihtiyaçlarına yönelik rekreasyon ve
turizm alanlarıdır.
İstanbul’un deniz turizmi, su sporları (yelken, sörf gibi) kullanımı, kamping alanı ve
diğer doğa sporları potansiyelinin değerlendirilebileceği bu alanlarda; otel, motel ve
diğer konaklama tesisleri, kamping alanları, izci kampı, spor tesisleri, yeme-içme
tesisleri, sosyo-kültürel tesisler ve rekreasyon alanları alt ölçekli planlarda
değerlendirilerek yer alabilir.
8.4.6.4.
Ekolojik Turizm Alanları
Bu alanlarda ekolojik turizme yönelik faaliyet alanları ile ekolojik turizmi destekleyici
tesisler yer alabilir.
Orman ve içme suyu havza alanlarının korunması ve kırsal yerleşmelerin
sürdürülebilirliği açısından ekolojik turizme yönelik konaklama, yeme-içme vb.
aktiviteler; çevresel değerler ve yerel mimari özellikleri dikkate alınarak, köy
yerleşmeleri içerisinde öncelikle mevcut yapılar kullanılarak gerçekleştirilecektir.
8.4.6.5.
Günübirlik Rekreasyon Alanları
Günübirlik rekreasyon alanları; açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde
ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik rekreasyon ihtiyaçlarının karşılanabileceği
alanlardır.
Kullanım ömrü biten maden ve taş ocağı alanlarından İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’nce alt ölçekli planlarda belirlenecek “günübirlik rekreasyona uygun
alanlar”, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak doğa onarımı çalışmaları ile
paralel günübirlik rekreasyona yönelik düzenlenebilecektir.
8.4.7. BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIMLARI
8.4.7.1.
Üniversite Alanları
Yerleşke şeklinde planlanmış, araştırma yapılan ve bilgi üretilen yüksek öğretim
alanlarıdır. Üniversite alanlarında, üniversite ve yükseköğretim kurumlarının eğitim ve
öğretim tesisleri, enstitüler, ar-ge ve teknoloji geliştirme merkezleri, yükseköğretim
735
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
faaliyetlerini destekleyici birimler (kütüphane, kongre merkezi, öğrenci yurdu, lojman,
açık-yeşil alanlar gibi) yer alabilir.
Plan’ın vizyon ve ilkeleri doğrultusunda; uluslararası rekabet üstünlüğü taşıyan veya
taşıyabilecek sektörleri (kültür, turizm, finans, üst düzey hizmet, ileri teknoloji, moda
gibi)
destekleyecek
ve
bilgi
ekonomisine
ve
toplumuna
geçişi
sağlayacak
düzenlemelerin yapılmasında öncü rol üstlenmeleri esastır.
Plan’da sembol veya alan olarak gösterilen ya da bu planda gösterilemeyen üniversiteler
alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.
Küçükçekmece Gölü’nün batısında üniversite olarak gösterilen alan, 1.derece arkeolojik
sit alanı olduğundan; bu alan için alınmış bölge koruma kurul kararları ile Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nca alınmış ilke kararları geçerlidir.
8.4.7.2.
Sağlık Parkları
Sağlık hizmetine ayrılmış kentsel, bölgesel, ulusal, uluslararası ölçekte hizmet verecek
tam donanımlı hastaneler, ilgili fakülte ve yüksekokullar, araştırma geliştirme birimleri,
sağlık ve tedavi amaçlı konaklama tesisleri ile sağlık parkının ihtiyaç duyacağı sosyalteknik donatıların ve yeşil alanların yer alacağı alanlardır.
8.4.7.3.
Kentsel ve Bölgesel Donatı Alanları
Kentin yerleşik dokusuna ve gelişme alanlarına hizmet verecek her türlü sosyal donatı
(ilk, orta, yükseköğretim vb. eğitim tesisleri, sağlık tesisleri, sosyal ve kültürel tesisler
vs.) ve teknik altyapı alanlarının yer alabileceği alanlardır.
Çatalca-Yassıören köyünün kuzeyinde önerilen donatı alanı “itfaiye eğitim alanı”,
Tuzla-Aydınlı’da önerilen donatı alanı “sebze-meyve hali”, Silivri-Beyciler köyünün
güneyinde önerilen donatı alanı “yanıcı ve parlayıcı madde depoları” olarak
kullanılacaktır.
Gürpınar veya Ambarlı Limanı’nın doğusunda önerilen donatı alanı “su ürünleri hali”
olarak kullanılabilir.
Avcılar-Ispartakule’de önerilen donatı alanı ise TCDD tarafından Avrupa Hızlı Tren
Hattı ile entegre olacak şekilde triyaj alanı ve yük transfer merkezi ihtiyacı için de
kullanılabilir.
736
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.7.4.
Kentsel ve Bölgesel Yeşil ve Spor Alanları
Kentin bütününe hizmet eden, halkın eğlenme ve dinlenme gereksinimlerini
karşılamaya yönelik aktif ve pasif yeşil alanlar ile spor alanlarıdır.
Bu alanlarda parklar, hayvanat bahçeleri, spor alanları, mezarlık alanları, rekreasyon
alanları ile olası afet ve kriz durumlarında toplanma ihtiyacının karşılanması amacıyla
da kullanılabilir şekilde tasarlanacak bölge parkları yer alabilir.
8.4.7.5.
Habitat Parkı
Biyolojik çeşitliliğin korunduğu ve biyolojik kaynakların koruma-kullanma dengesi
içinde sürdürebilir biçimde kullanıldığı alandır.
Bölgenin sahip olduğu jeolojik ve jeomorfolojik çeşitliliğinin, zengin su kaynaklarının,
endemik türleri de içeren biyolojik çeşitliliğin korunmasının sağlanması esastır.
Habitat parkı ve bu alan içerisinde yer alabilecek “günübirlik rekreasyon alanı”
bölgenin ekolojik yapısı göz önünde bulundurularak, ilgili kurum ve kuruluşların
işbirliği ve görüşleri doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
8.4.7.6.
Ulusal ve Uluslararası Spor Alanları
Ulusal ve uluslararası ölçekte hizmet verecek, çeşitli spor dallarına ait kapalı ve açık
alanların ve spor eğitim merkezlerinin yer alması öngörülen alanlardır.
Atatürk Olimpiyat Parkı’nda Olimpik Stadyum dışında kalan spor tesisleri; Olimpiyatlar
öncesi ve sonrasında çeşitli sportif etkinliklerin yanı sıra ihtiyaç doğrultusunda
kullanılmak şartıyla rekreasyon alanı, fuar, kongre ve gösteri merkezi, aquapark vb.
fonksiyonlar ile sağlık ve spor turizmine yönelik konaklama tesisleri için de
kullanılabilecektir.
8.4.7.7.
Fuar ve Festival Alanları
Ulusal ve uluslararası nitelikte fuar ve festival düzenlenmesine yönelik ayrılmış, açık
alan ağırlıklı alanlardır.
Fuar ve festival alanlarında, fuar ve kongre tesisleri ile bu faaliyetleri destekleyici
yönetim birimleri, sosyal ve teknik altyapı tesisleri, açık ve yeşil alanlar, konaklama
tesisleri ve ticari satış birimleri gibi fonksiyonlar yer alabilecektir.
737
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
Bu alanlarda; İstanbul’un uluslararası ticaret, finans, diplomasi, kültür, bilim ve
teknoloji zirvelerine ev sahipliği yapan bir merkez olarak ön plana çıkartılmasına
yönelik organizasyonlar yapılması; Plan’da önerilen fuar ve festival alanlarının dışında
ise sergi ve festival düzenlemeye uygun doğal, tarihi ve kültürel öneme sahip
mekanlarda ilgili kurum ve kuruluşların işbirliğiyle gerekli organizasyonların yapılması
esastır.
8.4.7.8.
Askeri Alanlar ve Askeri Güvenlik Bölgeleri
Bu alanlarda, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu hükümleri
geçerlidir. Plan’da gösterilen askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerine ait sınırlar
şematik olup, yasal bağlayıcılık oluşturmaz. Askeri yasak bölgeler ve güvenlik
bölgelerine ilişkin kesin sınırlar ilgili kurumdan alınacak görüş çerçevesinde alt ölçekli
planlarda netleştirilecektir.
Askeri alanlarda süre gelen işlevlerin, Milli Savunma Bakanlığı’nın programı dahilinde
askeri alan dışına çıkarılması halinde, bu alanlar öncelikle eksik olan sosyal ve teknik
altyapı (eğitim, sağlık, kültürel tesis, hal, mezarlık, yeşil alan vb.) alanları olarak
kullanılacaktır.
8.4.8. AMBARLI STRATEJİK BÖLGESİ
Başbakanlık tarafından 1995 yılında “Birinci Derece Stratejik Bölge” olarak ilan edilen,
içerisinde Türkiye ve İstanbul için kritik öneme sahip tesislerin bulunduğu Ambarlı
Stratejik Bölgesi’nde; yanıcı ve parlayıcı LPG depolama ve dolum tesisleri ile
elleçlemesi yapılamaz.
Ambarlı Limanı gerisinde bulunan enerji santralinin desantralize edilmesi durumunda,
bu alan lojistik bölge olacaktır.
8.4.9. İŞLEVSEL BAĞLANTILAR
8.4.9.1.
Ulaşım
Plan’da gösterilen stratejik düzeydeki uzun dönemli büyük ulaştırma projeleri ve kentin
ana ulaşım sistemi, Plan’ın vizyon, amaç, hedef ve stratejileri ile sürdürülebilirlik
ilkeleri çerçevesinde güzergah olarak belirlenmiştir. Plan’da ölçek sebebiyle
gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri, Plan’ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak
alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilebilecektir.
738
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.9.1.1. Karayolu Ulaşım Sistemi
Otoyol ve Ekspres Yollar
İstanbul İl bütününe hizmet veren tam ve yarı erişim kontrollü yollardır.
Birinci ve İkinci Derece Yollar (Bağlantı Yolları)
Erişim kontrollü yollar arasında bağlantıyı sağlayan birinci ve ikinci kademedeki ana
yollardır.
Terminal ve Cep Otogarları
Plan’da sembol olarak gösterilen merkez otogarı ile bölgesel dağıtımda yardımcı olarak
işlev görecek cep otogarlarının kesin yerleri ve çevre yollarla bağlantıları alt ölçekli
planlarda belirlenecektir.
8.4.9.1.2. Demiryolu Ulaşım Sistemi
Yük ve yolcu taşımacılığına hizmet edecek banliyö ve raylı sistem hatlarını (metro,
tramvay, hafif raylı sistem vb.) kapsamaktadır.
8.4.9.1.3. Denizyolu Ulaşım Sistemi
Limanlar
Plan’da sembolle gösterilen limanların sınırları ilgili kurum ve kuruluşlarca yolcu ve
yük taşımacılığına ilişkin yapılacak kapasite çalışmalarına göre alt ölçekli planlarda
belirlenecektir.
İskele ve Yat Limanları (Marinalar)
Plan’da sembolle gösterilen iskele ve yat limanlarının konumları ve kapasiteleri alt
ölçekli planlarda ihtiyaç doğrultusunda belirlenecektir.
Yat limanlarının içinde, doğayı bozmamak ve kıyı mevzuatına aykırı olmamak şartıyla
restoran, kafeterya, büfe, plaj, satış yeri, ofis, iskele, yat ikmal, bakım ve onarım yerleri
ile bu fonksiyonun gerektirdiği diğer tesisler, günübirlik hizmet tesisleri yer alabilir.
739
1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri
8.4.9.1.4. Havayolu Ulaşım Sistemi
Havalimanları
Ulusal ve uluslararası havayolu yolcu ve yük taşımacılığına hizmet edecek nitelik ve
kapasitedeki alanlardır. Bu alanların sınırları ilgili kurum ve kuruluşlarca yolcu ve yük
taşımacılığına ilişkin yapılacak kapasite çalışmalarına göre alt ölçekli planlarda
netleştirilecektir.
8.4.9.2.
Lojistik Bölgeler
Gümrükler, antrepo ve depolar, nakliye ambarları, kargo aktarma tesisleri, perakende
dağıtım birimleri, haller, barkodlama, ambalajlama, sigorta, gümrük, acente, taşıma
işleri komisyoncuları, Ro-La stok ve triyaj alanları, TIR-kamyon parkları, manevra
sahaları, lojistik faaliyetlerden kaynaklanan atıkları değerlendirme istasyonları, lojistik
destek hizmetleri veren işletmeler ve sosyal tesisler vb. lojistikle ilgili fonksiyonların
yer alabileceği alanlardır.
Lojistik bölgeler içerisinde, ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü ve gerekli
önlemler alınmak kaydıyla, gürültü-görüntü kirliliğine neden olan ve çevre için risk
oluşturan “geri dönüşümlü atıkları değerlendirme işlevi gören birimler” yer alabilir.
Lojistik bölgelerde sanayi faaliyetleri yer alamaz.
740

Benzer belgeler

Mesire Yeri Plani Yapim Esaslari

Mesire Yeri Plani Yapim Esaslari bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurutma sahası, çekek yeri, deniz ürünlerini geçici depolama ve satış üniteleri bulunan kıyı yapılarıdır. 8.1.55. Yat Limanı (Marina): Yatlara güvenli bir...

Detaylı