docGerҫek kimliǧinizi bulmak mı?
download 
Şikayet Transkript
Gerҫek kimliǧinizi bulmak mı?
1 Gerҫek kimliǧinizi bulmak mı? Bir takım durumlar`da gösterilen performansların göstergesi olarak kişilik özelliklerini deǧerlendiren ve uygun personel`in bulunması iҫin kullanılan psikometrik testler gittikҫe yayılmakta. Araştırmalara göre bu psikometrik testler geҫmiş iş tecrübelerinize nazaran iş performansını önceden tahmin etme konusunda daha doǧru sonuҫlar veriyor. Bu testler hem akademisyenler hem yönetici seҫiminin yüzde ellisinin fazlasında kullanılıyor. Buna benzer testler gelecek`te üniversite başvurularında kullanılabilirler. Bunun dışında bu testler uygun eş bulma ajansların gerekli iş enstrümanlarından bir kaҫı ve ev hayvanların sahiplerini bulabilmeleri iҫin kullanılıyorlar. Bu arada kişilik testleri internet`te en ҫok araştırılan üҫ konudan bir tanesi. Kişilik testlerin devrinde yaşıyoruz. Böylece kişiliǧiniz beklentileri yerine getiriyor mu? Güҫlü bir irade`ye yoksa duygulara mı sahip olmak istersiniz? Ve bir gemi kazasına kurban gitmek ile cengel`de kaybolmak arasında seҫim yapmak zorunda kalırsanız kararınızı hangi yönde verirsiniz? Araştırma amaҫlı bu testlerden birini denemeye karar verdim. Özellikle kariyer kişiliǧim ve bu kişiliǧe uygun olan işler ile ilgili bilgi edindim. Bu kısım internet`teki testlerin en önemli parҫası: yani mükemmel iş`in, arkadaşın ve benliǧin olduǧunu iddia eden varsayım ve sizin tek yapmanız gereken iş bilinҫ-altınızın gizli yönlerini ortaya ҫıkartmak. Böylece bu testler yabancılaşmış olduǧumuz ileri-teknoloji devrimizin en mükemmel öz-keşif enstrümanları: tanıdık, fakat bir o kadar da anonim. Bir sınav`a baǧlı olduǧunuzda ve üzerinde saat`lerce ҫalıştıǧınızda, bu inanılmaz zoraki bir durum. Ve sınav`a tabi tutulabilecek günlük veya dikkatsizce sorulan hayat`a ilişkin hiҫ bir soru yok. 40 dakika süren bir dizi mürekkep lekelerine (resimdeki görüntü üzücü mü, nostaljik mi, mutlu mu, şiddetli mi, veya tarafsız mı?) olan tepkimi kayıt ettikten sonra, huzur`un beni motive ettiǧini fark ettim. Resimdeki tavuǧu bulabiliyor musunuz? Eşinizin annesini bulabiliyor musunuz? Eşimle (tamamen benim suҫ`lu olduǧum) bir tartışma yaşamamış olsam, bu test sonuҫları beni inandırabilir. Bu sınavlar sadece eǧlendirici olsaydı, bu kadar tanınmış olmayacaktı. Gerҫek`te sorular`ın büyük bir kısmı eǧlendirici deǧil ve doǧru algı sözü veriyor. Bu durum dünya`da mevcut olan en tanınmış kişilik sınavların bir gerҫeǧi: Myer`s-Briggs Type Gösterge sınavı kişilik sınavı ve bilimi ile ilgili en iyi bilgi`yi veren sınav. Dünya`nın en büyük şirket`lerinde kullanılan bu sınav yaşam boyu az ҫok sabit kalan genetik olarak belirlenmiş bir kişiliǧe sahip olacaǧımız teorisine dayanıyor. 88 soru cevaplıyorsunuz, ondan sonra tarzınızın iҫ`e mi, yoksa dış`a mı dönük olduǧunu öǧreniyorsunuz. Düşünmek veya hissetmek, hassaslık veya bilgiҫlik, yargı veya algı mı? Eǧer iҫ`e dönükseniz, duygular ve algılarınız ile karar veriyorsanız, o zaman başka insanları eǧlendirmek veya inandırmak zorunda olduǧunuz satış ve halkla ilişkiler gibi iş alanlarında zorlanabilirsiniz. Aynı tarz insanlara uygulanan kişilik sınavların „sosyalize yönü“ eleştiriliyor. Kişilik sınavlarında uzmanlaşmış olan psikolog Dr. Colin Gill „bir ҫok kurumun dış`a dönüklük, uzlaşıcılık, özenli ҫalışma ve yeni deneyimlere aҫıklık gibi aynı kişilik özelliklerine sahip elemanlar istedikleri görüşüne katılıyor. Fakat bu „bilindik“ kişilik özelliklerinin dezavantajları olduǧuna da dikkat`i ҫekiyor. „Aşırı derecede dış`a dönük olan bir kimse, bencil olmaya eǧilim gösteriyor ve başkalarının duygu ve hislerini ez geҫebiliyor. Ҫok fazla özenli ҫalışan insanlar zihinsel bir ҫöküntü yaşamaya eǧilimliler ve yeni deneyimlere aşırı derecede aҫık olan insanlar bir konu`ya hakim olmadan ard arda farklı fikirler savunabilirler.“Dolandırmak mümkün“ diyor David Bartram, „fakat asıl konu ne?“ Eǧer düşünceli ve iҫinize kapanık bir insansanız, o zaman kendinizi neden hırslı bir girişken olarak göstermeye ҫalışıyorsunuz? Işyerinde yanlış bir kişilik sergilemek, yorucu, korkunҫ ve kısa vadeli olabilir. Kişilik konusuna olan düşkünlüǧümüz bugün yaşamımızın her alanına girmiş bulunuyor. Bir uzmana gardırobunuz veya uygulamanız gereken perhis ile ilgili danıştıǧınızda, büyük ihtimal kişiliǧiniz ile ilgili sorgulanmış olacaksınız. Fakat bu hodperest olmak anlamına gelmiyor. Eǧer kişilik sınavları işverene nazaran bizim iҫin daha büyük bir deǧer teşkil ediyorsa, belki durum şu`dur: her birimizin yetenekler ile donanmış olduǧu hayal konusunda aklımızı başımıza getiriyor ve bize bizim ne olduǧumuzu hatırlatıyor. Eǧer, sinav 2 sonuҫlarımın da göstermiş olduǧu gibi, bu olay kontrol eǧilimi olan, ortalama hırslı bir iҫine kapanık olmak iҫin gerҫekleşiyorsa, o zaman öyle olsun. Yaşınız sorulduǧunda, bir sınav`da söylenmiş olduǧu gibi: sahip olduǧunuz kişiliǧi gösteriniz, sahip olmak istediǧiniz kişiliǧi deǧil. Mutlu bir şekilde doǧmak mı? Araştırmalar mutlu ve mutsuz insanların psikolojik tutum ve davranış biҫimlerinde göz ile görülür farklılıklar ortaya ҫıkarttı. Eǧer genler bir kimsenin kişiliǧini ve davranışını etkiliyorsa, şüphesiz bu böyledir ve o zaman dünya`ya şanslı olarak gelmiş olabilirsiniz. Şanslı insanlar dış`a dönük ve sosyal olarak diǧer insanların ilgisini ҫekmek amacı ile aҫık bir beden dili kullanıp iyi kaderleri iҫin imkanlar yaratıyorlar. Kendileri rahatlar ve sosyal ilişkilere aҫıklar. Bu nedenden dolayı yeni imkanlara daha aҫık olabilirler. Bunun haricinde deǧişimi ve ҫeşitliliǧi seviyorlar. Örneǧin bir parti`ye (kutlama`ya) giderken rutin hayatlarını renkler düşünerek deǧiştirebiliyor ve ondan sonra bu renkleri taşıyan insanlar ile temas`a geҫebiliyorlar. Bu durum yeni arkadaşlık müjdesi ile birlikte yeni imkanlar yaratabiliyor. Bunun dışında şanslı insanlar olumlu hayat beklentilerine sahipler. Ҫok iyi bilinen bir deney bu durumu ortaya koyuyor. Psikologlar amerikan kolejinin öǧretmenlerine sınıflarında bulunan belli öǧrencilerin özel yeteneklere sahip olduklarını söylüyorlar. Gerҫek`te bu durum hiҫ olaǧanüstü deǧildi. Öǧretmenler öǧrencilerini övüyor ve cesaretlendiriyorlardı ve öǧrenciler bunun karşılıǧında birbirlerine nazaran daha iyi okul başarıları ortaya koyuyorlardı. Araştırma olumlu düşünmenin gücünü ortaya koyuyordu. Bunun dışında bunun aksi durumu da bir gerҫek. Finlandiya`lı araştırmacılar 2000 erkeǧi hayat`a bakış aҫılarına göre `olumsuz`, `tarafsız`ve olumlu`gruplara ayırdılar. Altı senelik bir süreҫ`de olumsuz grup kolay hastalanmaya ve kaza yapmaya eǧilimliydi. Sylvia Garcia `dan bir mektup Sayın Bay ve Bayanlar, Juan Fernandez adına size bu mektubu yazıyorum. Juan`ı üҫ sene`den beri tanıyorum. Lise`de aynı grup iҫerisinde bulunuyorduk. Kendisi lise`de ҫok tanınmış ve hayat`ın keyfini ҫıkartmasını biliyor. Juan ҫok dinҫ ve saǧlıklı, spor`da ҫok başarılı ve moralini öyle kolay bozmuyor. Zor müşterilerin istekleri ile başa ҫıkabiliyor. Kendisi tamamen dış`a dönük bir insan. Ilgi`nin odak noktası olmasını seviyor. Insanları eǧlendirmekten hoşlanıyor ve boş zamanında egzersizler ile kendisini form`da tutmasını seviyor. Bazı akşamlarda jimnastik yapmasını seviyor ve yüzme`nin dışında futbol oynamaktan keyif alıyor. Bir ҫok arkadaşları var. Müvekkiler ile anlaşma konusunda bir sorun yaşamıyor. Su gibi ingilizce konuşuyor. Tatil yerlerinde farklı ulusların insanları ile kolay bir şekilde iletişim kurabiliyor. Kendisi ҫok rahat bir insan, zor durumlarda panik yapmıyor, ayrıca kendisinin sakin ve sinirlerine hakim olabileceǧinden emin olabilirsiniz. Cumartesi günleri yerel bir bar`da ҫalışıyor ve zor insanlar ile başa ҫıkmasını biliyor. Kolayca sinirlenmiyor, dinlemeye hazır, fakat gerektiǧi zaman oldukҫa nazik olabiliyor. Juan`ın iyi bir tatil temsilcisi olabileceǧinden eminim. Kendisini postaneye önermekte hiҫ bir tereddütüm yok. Saygılarımla Sylvia Garcia 3 Antonio Calanducci`den mektup Paola Gianni iҫin deǧerlendirme Paola`yı yaklaşık altı sene`den beri tanıyorum. Kendisi ҫok canlı ve gerҫekҫi bir insan ve her yaştan insan ile anlaşabiliyor, böylece tatil grupları ile tanınmış oldu. Kendisi bölgemizdeki genҫlik kulübünü işletmekte yardımcı oluyor, böylece genҫ insanlar ile iletişim kurmaya alışık. Bu iş`te öǧrenmiş olduǧu organizasyon ve liderlik becerileri kendisine bir tatil temsilcisi olarak yarayacaktır. Kriz dönemlerinde Paola muhatap olunabilinecek en mükemmel insan, ҫünkü kendisi güvenilir ve panik yapmaya veya sinirini kaybetmeye eǧilimli deǧil. Hiҫ bir zaman baskıcı veya sert olmamasına raǧmen, zor durumları hiҫ kimseyi kızdırmadan kontrol altına almasını biliyor. Bu nedenden dolayı tatil`de bir şeyler olumsuz geliştiǧinde kendisinin bu durum`u yönetebileceǧine inanıyorum. Insanları eǧlendirmek konusunda Paola oldukҫa yetenekli, bu beceri de kendisine bir tatil temsilcisi olarak faydalı olabilir. Şarkı söylemek ve dans etmek aktiviteleri gibi Paola aynı zamanda gitar ҫalıyor ve ҫoǧu kez genҫlik kulübünün etkinliklerine katılıyor. Bu aktivitelerin yanısıra Paola ҫok sportif bir insan, ҫok kuvvetli bir yüzücü ve kalifiyeli bir yaşam kurtarıcısı. En sevdiǧi spor türleri arasında yarışma dereceleri elde ettiǧi cihaz dalışı ve su kayaǧı yer alıyor. Sorunlara mantıklı yaklaşımı ile tatilcilerin deniz / sahil aktivitelerinin tümüne güvenli bir erişim saǧlayabilecektir. Benim görüşüme göre Paola`dan ҫok iyi bir tatil temsilcisi olabilir. Kendisini şirketinize önermekte hiҫ bir tereddütüm yok. Saygılarımla Antonio Calanducci Ҫöl`de festival Sapa kalan Timbouctou ilinin Malian şehrinin büyük ҫöl arazisi dışında ҫok az şey var. Bazı insanlar bunu dünya`nın sonu olarak görüyor ve sakinlileri bile Sahara ҫölünün kuzeyine gitme riskini ҫok nadir göze alıyorlar. Fakat ocak ayının bir gün`ü iҫin bir sürü müzisyen, siyasetҫi, turist ve teknisyen kuzey`de bulunan kumul`a gitmek üzere şehrin pazar alanında toplanıyorlar. Insanlar jeep`lerini diesel yakıtı ile doldurdukları ve turistler hızlı bir şekilde evlerine kartpostallar gönderdikleri müddetҫe dünya`nın en sapa alanda gerҫekleştirilen bu müzik festivalinin heyecanına kapılmamak ҫok zor. 1. Sahara ҫölünde göҫebe grubu olarak yaşayan „Tuareg“ her yönden gelen beyaz develer ile daha uygun bir taşıma aracına sahipler. Tam olarak bu develerden şenlikte 1800 tane var. Bu durum şaşırtıcı deǧil, ҫünkü senelik bir Tuareg toplantısından kaynaklanıyor. 2. „Tuareg`ler ateş`in üzerinde yemek pişirdikleri iҫin turistler ҫadırlarına taşınarak şenlik alanını araştırıyorlar. Fakat herkes erkenden sahne`ye yol aldıǧında, ҫalı`ların ve kum`un arasında tuhaf bir görüntü oluşuyor. Güneş batıyor ve mangal kumul`u aydınlatıyor. Ondan sonra Mali`den ve Senegal, Niger ve Mauritania gibi komşu ülkelerden gruplar davul ҫalarak sahne alıyor. Vücut boyası ile kaplı olan nijerja`dan bir grup dansҫı ve herkesin beǧenisini toplamamasına raǧmen batılı dansҫılar var. Bir grup elektrik gitar ҫaldıǧında ve mikrofona şarkı söylediǧinde yaşlı bir bayan alkış tutuyor. 4 3. Bir turizm etkinliǧi olarak şenlik hala başlangıҫ dönemlerinde. Beş yüzden fazla yabancı ziyaretҫi yok ve bunların bazıları gerҫeǧi yansıtan bir olay` ya tanık oldukları iҫin kendilerini şanslı hissediyorlar. Tuhaf iҫecekler haricinde dünya müzik şenliǧini destekleyen sponsorlukları veya kar amaҫları yok. 4. Bir müzik festivali turizm sezonunun aҫılışı iҫin tuhaf bir mekanizm olabilir, fakat asıl maksat bu. Mali`nin turizm ve el işleri bakanı Ndiaye Bah`ya göre malian müzik ülke`nin en önemli etkinliklerinden bir tanesi. Kendisi mali`nin kuzey bölgesinin senelik turizimini desteklemek iҫin yeterince potansiyeli olduǧundan emin. Mali`nin kuzey bölgesi ülke`nin en fakir bölgesi. Bah`nın anlatışına göre Tuareg iҫin ҫok az imkan mevcut. Bölge` de iş yerlerin aҫılması ve gelişimin saǧlanması aҫısından el işlerin satılması ve yerel otellerde kalınması iҫin insanlara ihtiyaҫları var. 5. Fakat bu tür kıskanҫlık sadece Tuareg`liler arasında mevcut, ҫünkü bu şenlik yararlı bir olay olarak görülüyor. Şu an iҫin bu etkinlik gerҫek anlamda dünya genelinde destek görüyor. Ve Mauritania gibi komşu ülkelerde buna benzer etkinlikler bu şenliǧin Tuareg organizasyoncuları ile birlikte gelişiyor. 6. Dicko Tuareg`lilerin dans edip şarkılar söylediklerini ve ondan sonra sorunları ile ilgili konuştuklarını anlatıyor. Timbouctou `da doktor olmak iҫin okuyor ve köy`yü ҫok fazla uzaklarda deǧil. Şenlik`te iki sene`nin sonrasında ailesi ve ilk kez köyünün insanları ile buluşabiliyor. Timbouctou gibi bir şehir`de yaşamak iҫin belki Dicko gibi insanlar göҫebe yaşam tarzını terk ediyorlar. A. Tanınmışlıǧı ve geleceǧin Timbouctou şenliǧi iҫin ne getireceǧi bu kadar net ve aҫık bir şekilde ortada. Fakat şu an iҫin en azından Tuareg`lileri bir araya getirme gibi asıl amacını koruyor. B. Fakat bu ticarileşmenin dışında turizimin yerel insanlar iҫin faydası olduǧu şüphesiz. Tuareg`liler turistlere pusula ve kılıҫ satmak veya deve gezileri sunmak iҫin ҫadırların arasında dolanıyorlar. Genҫ Tuareg arkadaşım Dicko turistler tarafından harcanan paraların Sahara ҫölüne geri döndüǧünü anlatıyor. Durum Tuareg`lilerin köylüleri tarafından yapılmış olan mücevher ve el işlerini yanlarında getirdiklerini gösteriyor. Bunları şenlikte satıyorlar ve parayı mısır, şeker ve darı gibi ürünleri satın almak ve köylerine geri götürmek iҫin kullanıyorlar. C. Gerҫekte etkinliǧin organizatörü Manny Ansar`ın anlatmasına göre Tuareg`liler bu vaha`da senelerden beri buluşuyorlar. Bu dönemde geleneksel şekilde evlilikler düzenlediler, haberleri paylaştılar, deve yarışları düzenlediler ve müzik yaptılar. Müzisyenlerin başka insanlar ile kaynaşmaları iҫin müzik şenliǧini gerҫekleştirmeye karar verdiler. Bu karar`ın nedeni ise toplum`un dış dünya ile temas kurmanın zamanının geldiǧini düşünmeleri. 5 D. Bu arada şenliǧin sürdürebilirliǧi sorgulandı. Batılılar şenliǧin ҫok fazla gelişmesi durumunda gerҫek coşkusunu yitireceǧini söylüyorlar. Ve şenlik ziyaretҫilerin sayısının artması ile birlikte sinirler o kadar gerildi ki iki küҫük geminin bir tanesini bekleyen hollandalı bir bayan sıra atlamak iҫin bir sürücüyü ez geҫti. E. Mali`nin başkenti Bamako`dan Timbouctou`ya varmak iҫin üҫ gün ve Niger nehrini geҫmek iҫin dört saat zaman harcadım. Dört tekerlekli araҫ konvoyları ardlarında toz bırakarak kumul`a girdiklerinde bu son olay`ın gezi`nin en kompleks bölümü olduǧu anlaşıldı. Yol motoru fazla ısınmış veya derin kumların iҫine gömülmüş olan jeepler ile doldu. Turist grupların bir tanesi bana jeep`lerinin müziǧin duyulabilecek alanda bozulduǧunu anlattı. Ve araҫ`ta uyumayı tercih ederek yürüyerek ҫöl`ün iҫine grime riskini göze almadılar. Ertesi gün şenlik yerinin uyudukları yerden sadece on dakika uzaklıkta olduǧunu fark ettiler. F. Şenliǧin ҫevre`ye etkisi konusunda bir kaҫ sorun var. Her bir plastik şişe Tuareg`liler tarafından ҫöl`de kullanılmak üzere alınıyor. Fakat Tuareg`liler arasındaki ҫatışma daha büyük bir sorun haline gelebilir. Yaşlı bir adam şenlik yerinin her sene deǧiştirilmesi ile Sahara ҫölünün farklı yerlerine yarar getirmesi konusunda şikayet`te bulundu. Fakat son iki sene`de bu şenlik aynı yerde gerҫekleştirildi, ҫünkü kumul`da sürekli bir sahne kurmak daha kolay. “Benim geldiǧim yerde neden bir şenlik gerҫekleştiremiyoruz?” diye soruyor. G. Fakat rock grupları şenliǧe katılan her kimse`nin üzerinde istenilen etki`yi yaratamazken Tuareg müzik grubu bu etki`yi yaratıyor ve diǧer gruplardan daha ünlüler. Tuareg hayranları develerin oturma yerlerinden izliyorlar. Aşiret üyelerinin standart kıyafeti olan yüzlerce indigo türbanlarını görmemezlikten gelmek ҫok zor. Bu aҫıkca bir Tuareg etkinliǧi. Etkinliǧi daha yüksekten izleyebilmek iҫin yer`e daha fazla kum döktükҫe, Tuareg komşularım daha iyi görebilmek iҫin beni ön tarafa itiyorlar. Bu küҫük topluluǧun birbirlerine karşı gösterdikleri saygı dikkate deǧer. Tuhaf bir yetişkinlik seromonisi Sapa kalmış brezilyalı ormanların iҫinde yaşayan az sayıda bulunan aşiretlerin biri olan Xicrin aşireti gelenek ve göreneklerini muhafaza etmeyi başardılar. Bu gelenek Xicrin aşiretinin genҫ erkeklerinin erkekliklerini ıspatlamaları iҫin dayanmaları gerektiǧi ve savaşҫı ünvanını kullanma hakkını kazanabilmeleri amaҫlı gerҫekleştirilen yaşlılık seromonisinin bir parҫası. Bu seromoni yalın elleri ile aǧaca ҫıkmayı ve arı yuvasına saldırmayı iҫeriyor. Genҫ erkeklerin yetişkin olduklarını gösteren bu gelenek bir ҫok geleneklerden bir tanesi ve aşiretin doǧal ҫevre ile olan ilişkisini yansıtıyor. Kızılderililere olan yardımımdan dolayı bir teşekkür gösterisi olan bu seromoniye tanıklık yapmak iҫin davet edildim. Ilginҫ müzikler dinlemeyi ve dans etmeyi iҫeren ve günlerce süren bu etkinlik iҫin köylüler hazırlanıyorlar. On dört ve on sekiz yaşları arasında olan bu genҫ erkekler aşiretin tarihini anlatan bu efsaneyi dinlediler ve avcılık ile yaşamda kalma beceri dersleri aldılar. Son sınav`a hazır olmalarına raǧmen amaҫlarına ulaşabilmeleri iҫin ҫıkmaları gereken parmaklık merdivene kadar götürüldüler. Genҫ erkeklerin iǧnelere maruz kaldıkları bu işkence acısına dayanıklıkları cesareti ve tehlikeli durumlar ile mücadele etmek isteǧini ıspatlıyor. 6 Bir öneri Giriş bölümü Bu öneri benim ülkemizin uluslararası şenliǧe olan katkısına ilişkin tavsiyemi iҫeriyor. Bizim ulusal tarihimiz Asıl halk Avustralya`nın tek yerlileriydi ve kültürleri tamamen eşsizdi. Ben geleneksel dans`ı ve müziklerin canlı performanslarını tavsiye ediyorum. Ziyaretҫiler yerlilerin kafeslerinin zevkini ҫıkartıyor olabilirler. Dışarıdaki yaşam Ziyaretҫilere video göstermeyi öneriyorum, böylece bu mükemmel sahil`de sörf yapmanın ve yüzmenin ne kadar heyecan verici olduǧunu anlayabilirler. Bunun haricinde deniz dalışı da ҫok tanınmış, böylece insanlar Great Barrier Reef`de dalış yaparken gösteren “display”` i öneriyorum. Yaǧmur ormanlarında yürüyüş yapan insanların resimlerine sahip olabiliriz. Ziyaretҫiler bitki ve hayvan dünyasının büyük ҫeşitliliǧini gördüklerinde şaşıracaklardır. Modern sanat Sydney Opera Evi dünyaca ünlü ve ziyaretҫilerin opera sanatҫılarımızın birisi tarafından sergilenen canlı performanstan keyif alacaklarından eminim. Kylie Minogue gerҫek bir alternatif olabilir. Ziyaretҫilerin ilgisini ҫekecek sanat performansının başka bir yönü ise film endüstrimiz, böylece Russell Crowe ve Nicole Kidman gibi en ünlü aktörlerimizin film kliplerini gösterebiliriz. Sonuҫ ҫıkarma/ vargı Benim önerim ziyaretҫilerin Avustralya kültürünü daha iyi anlayabilmelerini saǧlayacaktır ve umarım sizin onayınızı alacaktır. Uzay turizmi Uzay turizimi gazete başlıklarına konu oldu ve dünya gezileri uzay devrine ulaştı. O zaman yarının tatilcilerini neler bekliyor? Yeni uzay araҫları inşa etme planları sürdürülmekte, bu nedenden dolayı yakın gelecekte hepimiz uzay`ya sıradışı bir durummuş gibi gidebileceǧiz. Şu an ki tahminlere göre bu gezi ucuz olmayacak ve gerҫekte sadece üҫ dakikalıǧına uzay`da bulunabileceksiniz. Bu proje `ye katılan binlerce astronotların hiҫ biri bu konu`yu umursamıyor. Uzay otellerinin ekonomi`ye aҫıldıǧı tahmin edildiǧinde, 2020 yılında sunulanları göz önünde bulundurunuz. Tatil broşürleri bu dünya`nın dışında olduklarını tahmin ediyorlar. Eǧer uzay otelleri planları bir biҫim alırsa bu abartılmış mükkemmellik iddiaları gerҫeǧini yansıtan ifadeler olabilir. Büyük bir amerikan şirketi milyonlarca dolar harcayarak yörünge`nin etrafında dönen bir otel geliştirmeyi üstlendi ve bir başka şirket uzay ҫöp`ü kullanarak bir uzay otel`i kurmayı planlıyor. Şu an maliyeti aşırı yüksek, fakat yatırımcılar masrafların zaman iҫerisinde azalacaǧını umuyorlar. Evlerinin yakınlarında tatil yapmayı tercih edenler iҫin ise bir başka olanak söz konusu. Gelecek araştırıcısı Ian Pearson “aktif cilt” teknolojisinin 2050 yılına kadar yaygınlaşacaǧını iddia ediyor. Bilgisayar chip`leri cilt hücrelerinden daha küҫük olacak ve sinir damarların uҫlarına yerleştirilerek hisleri elektronik biҫimde kayıt edecek. Parmak uҫlarına, ayak parmaklarına ve yüz`e yerleştirilen küҫük “transmitter`lar” sizin sahil yürüyüşleri veya bir tatil flirt`ü esnasında edindiǧiniz tatil deneyiminizin keyfini ҫıkartmanızı saǧlayabilir, diyor Pearson. Fakat virtüel bir tatil bir gerҫek tatil kadar zevk verebilir mi? Ve eǧer bu gerҫekten gelecek ise, bunu gerҫekten istiyor muyuz? 7 Virtüel uzay Eǧer bu ekonomi dünyasından sıkıldıysanız, şansınızı bir başka ekonomi dünyasında deneyeniz. Ikinci hayat internet-bazlı, bir topluluk iҫerisinde temaslar ve iş ilişkileri geliştirebileceǧiniz virtüel bir dünya. Objeler üretebilir, satabilir ve böylece para kazanabilirsiniz. Bizim virtüel dünyamızın the Linden adlı kendine ait bir para birimi olan real ekonomiye sahip. Gerҫek yaşamdaki iş ilişkileri SL`de başarılar elde edebilir. Ve ҫok yakın zamanda perakendeciler SL maǧazasına websitelerinden bir kapı aҫıp insanlara iki-boyutlu alışveriş`ten üҫ boyutlu alışveriş`e geҫmeleri iҫin davet ҫıkartabilir. Örneǧin müşterinin giyim ölҫülerine sahip virtüel bir kişi olan avatar giysiler deneyebilir. Şu an ki internet dünyası bizi iki-boyutlu alışverişe zorladı SL bizi ait olduǧumuz üҫ boyutlu dünya`ya götürebilir. Haber ҫabuk yayılıyor. Bizim üyelerimiz dünya`nın en tanınmış şirketlerin üst-düzey temsilcilerini kapsıyor. Bir ҫok dünyalideri olan şirketler SL dünyasında birbirlerine uzak olan ҫalışanların buluşabileceǧi ve bilgiler deǧiş-tokuş edebileceǧi toplantı salonlarının bir benzerini inşa ettiler. Başka şirketler SL dünyasını şirket iҫi eǧitim iҫin kullanmak istiyorlar. Ve virtüel ofis`te stresli bir gün`den sonra yeni meslektaşlar tanımanın en iyi yolu. Nanoteknoloji Nanoteknoloji 1980`li yıllarda oluştu ve atomik doǧrulukta moleküllerin birleştirilmesi ile ileri uygulamalarını anlatıyor. Konu`ya uzak olan kimselerin dilinde molekül yapısını deǧiştirerek bir atom`u belli bir zamanda belli bir yer`e yerleştirme becerisi anlamına geliyor. Teknoloji`de bu durum ҫok büyük bir gelişme ve yaşamımızın her alanı iҫin büyük imkanlar iҫeriyor. Bunun akabinde bu alanda ciddi yatırımlar yapılıyor ve büyük sayıda nanotek şirketleri kuruluyor. Amaҫlanan kullanımlar Molekül yapısını manipüle edebileceǧini iddia eden nanoteknoloji uzmanların görüşüne karşılık olarak bunun mümkün olabileceǧinden şüphelenenler var. Fakat başkaları ise “nanobot” adlı küҫük cihazlar üretebileceklerini ve bunların mikroskopik robotlar küҫüklüǧünde kan akışında yüzüp kanser hücrelerini yok edebileceǧini veya hasar görmüş kalp damarlarını (vanaları) tamir edilebileceǧini iddia ediyorlar. Bu teknoloji`nin yaşamımızın ucuz elektrik üretimi veya su temizliǧi gibi alanlarda kullanılabileceǧini umuyorlar. Potansiyel engeller Dünya`yı yok etmek amacı ile kendini yeniden üreten robotlar gibi tehlikeli ve amaҫlanmamış etkilerin oluşabileceǧi ile ilgili dedikodular var. Sorunlar büyük ihtimal ile insanların nükleer enerji ve genetik yapısı deǧiştirilmş besinler ile ilgili sorunlara benzeyecek. Konu cihazların hücreleri yok edebileceǧi ve ҫevre`ye zarar verebileceǧi. Ve toplumu bilgilendirmek aҫısından hukuki bir gereksinim mevcut iken, nanoteknoloji`nin eylemci kurumlar gibi yanlış ellere geҫerse ve suҫsuz insanlara zarar vermek amacı ile kullanılırsa ayrıca risk teşkil edebilir. Teknolojik konulara aҫılım önemli, fakat düzenlemeler de bir o kadar önemli. Hissettiǧiniz kadar yaşlı Kendinizi hissetiǧiniz kadar yaşlı olabileceǧiniz gerҫek olabilir. Bir ingiliz kliniǧi yüksek teknoloji seviyesinde hastaların fiziksel yaşlanma oranı bazında gerҫek „biyolojik“ yaşını hesaplamak iҫin testler gerҫekleştiriyor. Takvim yaşının önerdiǧi yaştan daha yaşlı veya genҫ olup olmadıklarını hesaplamak iҫin hasta`nın saǧlıǧı, yaşam tarzı ve ailesinin tıbbi geҫmişi ile 8 ilgili bilgi bilgisayar`a veriliyor. Testlerin mevcut oluşu ve gittikҫe artan doǧru sonuҫları önde gelen ingiliz „gerontologist“ biyolojik yaşın calışanların emeklilik yaşını hesaplamak amacı ile kullanılması gerektiǧini savunuyor. Eǧer bir ҫalışanın biyolojik veya „gerҫek yaşı“ gösterildiǧinde örneǧin 65. doǧumgününde 55 yaşın gösterilmesi, bir başka on yıl zaman dilmi iҫin ҫalışması iҫin motive edilmesi gerektiǧi görüşünü savunuyor. Görünüşe bakıldıǧında iş verenler sadece bir kişi`nin takvim yaşını göz önünde bulunduruyorlar ve bu iki yaş birbirinden oldukҫa farklı olabilir. Bu araştırmaya ciddi paralar yatıran insanlara tıbbi belgeler ile hissettikleri kadar genҫ oldukları gösteriliyor ve daha genҫmiş gibi davranabilme ve giyinebilme özgüvenini veriyor. Testlerin yapıldıǧı kliniǧin doktoru Dr. Lynette Yong bu testlerin amacının insanların saǧlıklarını motive etmek olduǧunu iddia ediyor. Amerika`da kitaplar ve websiteler ile insanların bedenlerinin yaşlarından daha yaşlı veya genҫ olabilmesinde yardımcı olan „Gerҫek yaş“ konsepti büyük bir sektör haline geliyor. Başkaları ise dış görünüşün her zaman iҫin yaşın en iyi göstergesi olduǧuna inanıyorlar. Deniz`in kurtarıcıları Yunus balıǧı üzerine doǧru yüzdüǧünde, 38- yaşındaki yaşam kurtarıcısı Rob Howes balıǧın kendisini öldürüp öldürmediǧi konusunda şaşkınlık iҫerisindeydi. Okyanus sularında bir taş atışı uzaklıǧında bulunan 15- yaşındaki kızı Niccy ve arkadaşı Karina paniklemişlerdi. Kızlar oldukҫa sinirli altı yunus balıǧı tarafından ҫevrilmişlerdi ve girdabın iҫerisinde esir kalmışlardı. Yedinci yunus balıǧı Howes`a saldırıyordu ve diǧer tutukluların /esirlerin yanına götürmeyi hedeflemiş gibi görünüyordu. 1. Yunus balıǧının kendisini alttan doǧru iteceǧine inanarak Howes saǧına doǧru yöneldi. Fakat saǧına döndüǧünde su`da görmüş olduǧu bir yunus balıǧı deǧildi, daha korkunҫ bir şey`di, büyük, beyaz bir köpek balıǧıydı. 2. Öyleyse yunus balıkları insan „esirlerini“ gerҫekten kurtarmaya mı ҫalışıyorlardı? Bu canlıların insanları bir felaketten kurtardıkları bu durum ilk kez gerҫekleşmiyordu. Yunan mitolojisi müzisyen Arion`un yelkenciler kendisini gemi`den attıktan sonra yunus balıkların sırtında kara`ya nasıl taşındıǧını anlatıyor. Bu efsane`nin yunus balıkları üzerinde odaklanması insanların bu balık türlerinin diǧer vahşi canlılara (canavarlara) nazaran daha zeki ve nazik olduklarına inandıklarını gösteriyor. 3. Bu neredeyse ölümcül saldırı Matt Fleet dalışҫısı tarafından gözlemlendi. Yunus balıklarının Howes`un etrafında yüzdüklerini gördüǧünde kendisi ve ekibi olay yerine yaklaştı. Bir kaҫ resim ҫekebilme ümidi ile kamerasını alıp su`ya atladı. Fakat suyun yüzeyinde ilk gördüǧü şey bir yunus balıǧı deǧildi, bunun yerine büyük beyaz bir köpek balıǧın dikey yüzgeҫlerini görmüştü. Eǧer gemisinin su altı kurtarıcı ekibi olmasaydı bir saldırıya uǧrayabilirdi. 4. Bu tür sorular bilim adamlarının zor cevaplandırabilecekleri türden. Gerҫekte biyologlar senelerden beri insanların hayırsever olabilip olamayacaklarını tartışıyorlar- ve bunların ҫoǧu görünüşte nazik ve hayırsever olan davranışın bir öz- ilgi olduǧuna inanıyor. 9 5. Bu bilim adamlarına göre doǧa`da görünen bütün bu görünüşte iyimser davranışlara ilişkin yetişkin kuşlar yavrularını şahinlere karşı yaşamlarını risk`e atarak korumaya ҫalışıyorlar. Gruplarında başkalarının yavrularını doyuran ebeveyn kuşların davranışı akrabalık fikri ile aҫıklanıyor. Teori`ye göre verenin genlerinin ҫoǧunu taşıyan ve aynı türden olan akrabalara nezaket gösteriliyor. Onlara yardım ederek güya bencil olmayan kuşlar kendi genlerini sürdürebilme şansını yükseltiyorlar. 6. Cevap her ne olursa olsun bu canlıların insanlara ҫok az teşekkür borҫları var, bunların binlerce türü her sene balıkҫılar tarafından balık aǧası kullanılarak öldürülüyor. Ve Howes Whangarei limanında avcılar tarafından kesilmiş biҫimde bulunan iki yunus balıǧının kendisini kurtaran grubun üyeleri olup olmadıǧından emin deǧil. Bu düşünce kendisini ҫaresiz bırakıyor. „Bu durum yardımlarının karşılıǧını nasıl verdiǧimizi gösteriyor.“ diyor kendisi. A. Bu tartışmanın modern versiyonu 1975 yılında Edward O Wilson`un Sociobiology kitabının ve bir sene sonra Richard Dawkins`s The Selfish Gene kitabın yayınlanması ile başladı. Wilson hayvan ve insan davranışlarının tamamen genlerimizde kayıtlı olduǧuna inanıyor. Dawkins insanları ve hayvanları zihinleri ve bedenleri tamamen bencil genler tarafından kontrol edilen „robot“ olarak adlandırıyor. B. Matt Fleet tarafından gözlemlenen bu durum yunus balıkların zor zamanlarda iyi arkadaşlar olduklarını gösteriyor. Ve gerҫekten hayırseverler ise, nasıl böyle oldular? C. 1996 yılında 29-yaşındaki seyahatҫi Martin Richardson kırmızı deniz`de yüzerken bir köpek balıǧı tarafından parҫalandı. D. Bu durum türler arasındaki hayırseverliǧi anlatıyor, fakat yunus balıkları Whangarei olayında olduǧu gibi neden yardım etsinler? Etik bir kuralı mı uyguluyorlar? Veya insan yüzücülerini yanlışlık ile diǧer yunus balıklarına mı benzettiler? E. Howes ҫoǧu kez bu korkuverici etobur`ları işi esnasında fark etti, fakat bu şimdiye kadar görmüş olduǧu en büyük etoburlardan bir tanesi. Köpek balıǧı kaҫınılmaz bir şekilde saldırıya uǧrayıp, öldürülecektir. F. Su`da bir insan vücudunu yanlışlık ile hasta bir yunus balıǧına benzetmiş olabilirler. Yunus balıǧı sonar sistemi yaşayan bir canlı`nın üҫ boyutlu resmini üretebilir ve iҫ organlar ile başka insan özellikleri bir yunus balıǧın özelliklerine benzeyebilir. G. Bu dram bir kaҫ dakika önce başladı. Howes ve kızlar Yeni Zelanda`nın kuzey adasında Whangarei limanında yüzüyorlardı. Kayaların yakınlarında dalış yaptılar ve aҫık sularda yüzdüler. Bu davranış insanlara karşı normalde az şiddet gösteren yunus balıkları iҫin alışılmamış bir davranış. 10 Bu dünya`nın dışında Biz insanlar bu dünya`nın hükümdarları olmak ile övünüyoruz, fakat 4,5 milyar yaşında olan bu dünya`da modern insan sadece 200.000 sene`den beri yaşamakta. Ve bir ҫok bilim adamlarına göre bizim iҫin uzun vadeli gelecek pek parlak deǧil. Böylece insanlık yarışının yerine ne geҫebilir? Burada en son bilgisayar grafiklerin olduǧu dönemde uzmanların inandıkları mirasҫı muhteşem varlıklar doǧabilir. Bu tür varlıklar bilimkurgu varlıkları gibi görünebilir, fakat uzmanlar gelecekteki dünya sakinlilerinin nasıl görüneceǧine ilişkin yeterince ipucu olduǧunu iddia ediyorlar. Kıtaların hareket ettiǧini ve Atlantik okyanusunun genişlediǧini biliyoruz. Böylece doǧru bilgisayar modeli ile kıtaların durumunun sonunda ne olacaǧını hesaplayabiliriz. Doǧa koruyucuları ne tür yaşama alanlarının var olduǧunu ve ne tür hayvanların bu yaşama alanların iҫinde yaşadıklarını tahmin edebilirler. Iyi haber bu türlerin yaklaşık üҫ milyon sene`den beri yaşaması, böylece bu durum üzerinde düşünmemize deǧer. Susamuru Genel bilgi Bu ülke`de en ilgi ҫekici hayvanlardan biri susamuru. Bu ilgi ҫekici varlıklar nehrin veya denizin yakınlarında yaşıyorlar ve su yaşamı iҫin fazlası ile hazırlıklılar. Yünleri suya karşı dayanıklı, fakat bedenleri rüzgar`a karşı ҫok az direnҫli. Besin maddeleri balık, özellikle som balıǧı ve yılanbalıǧı. Ҫok iyi yüzücü oldukları kadar, bir o kadar da oyuna düşkün varlıklar ve su`da takla atmayı, yuvarlanmayı seviyorlar. Yuvaları ҫoǧu kez bir aǧacın kökünden elde edilen ҫalılardan yapıldı. Susamurlar yalnız yaşayan canlılar ve bir dişi ile erkek susamur yanyana (birlikte) ҫok nadir görülüyor. Yavruları kendi geҫimlerini tek başına saǧlamadan önce annelerinin yanında yaklaşık bir sene kalıyorlar. Susamur gözetlemesi Susamurlar kendilerini saklayan hayvanlar oldukları iҫin onları yabani ormanlarda görmek zor bir iş. Nehrin yakınlarında yaşayan ҫoǧu kez geceleri uyanık olan susamurları görmek ҫok zor. Diǧer yandan denizin yakınlarında yaşayanlar ҫoǧu kez gün ışıǧına ҫıkma riskini göze alıyorlar ve taşlı sahil`de avlanırken görünebiliyorlar. Bu ülke`de bir susamuru görebilmenin en iyi yeri batı sahili. Bir sabah erken kalkın ve yavaşҫa sahil`in kenarından geҫin ta ki uygun bir yer bulana kadar. Ondan sonra sahil`de sessizce kokunuzu alamayacakları herhangi bir yere oturun. Eǧer şanslıysanız, bu muhteşem varlıkları görmek ile ödüllendirileceksiniz. Saǧlık konuları 1) Ayaǧa kalkıp televizyon`un yanına giderek ve kanalı koltuktan iki metrelik bir mesafe`den gün`de on kere deǧiştirmek ile sene`de toplam`da 3,650 kalori yakabilirsiniz- bu durum beden yaǧın yarım kilo`sunu yakmaya yetecek kadar. 2) Makina ile hızlı toz ҫekmek dakika`da en az dört kalori yakıyor ve doǧru beden duruşu iҫin en önemli adalelerin ҫalışmasını şart koşuyor. 3) Terlik yerine baǧcıklı ayakkabı giyinmek baş parmak ve parmak adalelerini ҫalıştırıyor. Ve gerilmeleri (sıkılaştırılmaları) gerektiǧi zaman, bacak adaleleri kullanılıyor. 4) Elektrikli dış fırҫası kullanmayın. Normal diş fırҫası kullanıldıǧında el bileǧinin adalelerinin daha sıkı ҫalışması saǧlanıyor. 5) ---- 11 6) Masanızda su iҫeceǧi bulundurmayın- her dakika buzdolabına gitmek altı kalori yakıyor. 7) Saҫ kurutması kullanacaǧınıza havlu ile saҫınızı kurutun- bu faaliyet omuz adalelerinizi ҫalıştıracaktır ve boynunuzun gerilmesini saǧlayacaktır. 8) Televizyon`da reklamlar ҫıkınca ortalıkta dolanınız- iki-üҫ dakikalık molaları gezinmek iҫin kullanınız, bu kalori yakacaktır. 9) Asansör yerine merdivenleri ininiz bu dakika`da dört kalori yakacaktır ve bacaklarınızı yavaşҫa alҫalttıǧınız zaman yaktıǧınız kalori artacaktır. 10) Bir durak öncesi otobüs`ten ininiz ve yol`un geri kalan kısmını yürüyünüz. Saǧlıklı olmayan bir baǧımlılık Dünya rekorlar kitabı Ranulph Fiennes`i dünya`nın en büyük yaşam araştırmacısı olarak tanımlıyor. Araştırma seyahat`leri dünya`nın ilk kutupsal gezisini iҫeriyor ve yürüyerek Antarktika kıtasının desteksiz aşılıyor. Hava yastıǧı araҫ yardımı ile beyaz nil`den geҫebildi ve avrupa`nın en yüksek buzul yerlerine paraşüt ile indi. Perhiz ve beden ҫalıştırmalarına düşkünlük bölge ile geliyor ve Fieness yıllar boyunca en elverişsiz ҫevre şartları ile ve fiziksel cehennemin en stresli durumları ile mücadele etmek iҫin bedeni üzerinde ҫalıştı. Böylece fiziksel beden şartları modelinin yok olduǧunu okuduǧumda ve bir kalp krizi geҫirdiǧimdehiҫ kimsenin yaşamadıǧı yerde bir bayrak dikerken deǧil, fakat uҫaǧa binerken bu durum bana bir sürpriz gibi geldi. Olanlardan yol`a ҫıkarak benim gibi daha az ölümcüllerin hataları saǧlıklı yaşam sürdürmenin faydalarına şaşırılarak affedilebilinir. Eǧer ҫaba gösteriliyorsa ve sonunda yaşamın kurtarılması piyango gibi bir şey ise bu ҫaba`ya neden sinirleniliyor? Tabii ki beden kondisyonu ve perhiz bu hikaye`nin sadece bir parҫası. Saǧlık uzmanı Alison Shaw`nın anlatımına göre „Bazı insanlar saǧlıklı bir yaşam tarzına sahipler ve hala kalp sorunlarına yenik düşebiliyorlar.“ Bir kimse`nin uzun yaşaması konusunda genetik ve aile `nin geҫmişi ayrıca önemli bir rol oynuyor. „Bütün bunlar genler ile ilgili olabilir“ diyor kendisi, „fakat ondan sonra aile`nin geҫmişinde bu tür hastalıklar olsa dahi bazı insanlar `da hiҫ bir hastalık izi bulunamıyor.“ Bazı insanların genlerinde yüksek riskli kalp hastalıkları programlanmış ve bu kalp riskini azaltmak iҫin bir takım önlemler alınabilinir. Bir ҫok meyve ve sebze ile birlikte saǧlıklı bir perhiz ve azaltılmış doymuş yaǧ oranları ile şişmanlık hastalıǧını önleniyor ve atardamar`da yaǧ depoların oluşması durduruluyor. Tesadüf eseri sigara iҫmenin tam ters etkisi var, ҫünkü nikotin kalp atış oranını yükseltiyor ve kan`ın daha kolay topaklaşmasına neden oluyor. Egzersizler ҫok yararlı, ҫünkü hem nabız hem de kan basıncını azaltarak kalp beden`in her yerine kan daǧıttıǧı zaman kalbin yorulması azaltılıyor. Ayrıca atardamar duvar`ların daha esnek olmasında yardımcı oluyor. „Geҫmiş yıllarda aile`de kalp hastalıkları yaşanmış olsun veya olmasın, herkes saǧlıklı bir yaşam yaşayabilmesi lazım.“ diyor Shaws. „Insanların kendilerine bakmalarını engellemek istemeyiz.“ Fakat siz kendinize yeterince bakabiliyor musunuz? Egzersiz konusua ilişkin standart tavsiye hafta`da beş kere `orta derecede egzersiz yapmak, burada ortalama hız ile yürüyüş hızlı yürüyüş`ten biraz daha fazlası. „Fazla enerji isteyen/zorlayan spor türlerinde ve daynıklılık egzersizlerinde oldukҫa dikkatli olmamız gerekiyor“ diyor saǧlık uzmanı Len Almond. „Aşırı fiziksel stress beden`in iyileşme becerisine neredeyse imkansız olan ihtiyaҫları şart koşabilir.“ Araştırma gibi dayanıklılık egzersizlerin yükü insan vücudunda biyokimyasal deǧişikliklere neden olabilir. Bu tür aktivite`ye fizjolojik tepki aşırı olabilir. Böylece Fiennes`in araştırmaya ve dayanıklılık etkinliklerine olan merakı/ilgisi kondisyonuna bir katkı`da bulunabildi mi? Bir etkisi olmuş olabilir veya genlerinde kayıtlı olabilir ve bir etkinlik bunu daha da kötüleştirmiş olabilir.„ diyor Almond. „Bu alanda yeterince araştırma yapmadık.“ Fakat bu deǧişmekte. Spor tıbbına karşı artan bir ilgi var ve bu 490 isa`dan önce ilk insan marathon şehrinden atina`ya iranlı`lara karşı galibiyet haberi ile 26 mil koştuǧunda başladı. Final`e varır varmaz Pheidippides adındaki asker yere yıǧıldı ve bu ani ҫöküşün nedeni bilindik deǧil. Aşırı 12 egzersizlerin kalbe olan etkisi ile ilgili soruları cevaplandırmak iҫin bilim adamları kendileri gibi atlet`leri kullanıyorlar. Avusturya`daki Innsbruck Üniversitesi`ndeki bir grup Tyrolean Otztaler Radmarathon adlı yarışmaya katılan ve 230 km`lik bir günlük bir etkinliǧi kapsayan bisikletҫileri incelediler. Kalp krizi geҫiren kişilerde yüksek doz`da bulunan özel bir enzime ilgi duydular. Bilim adamları bu yarışı tamamlayan 38 bisikletҫi`nin 13`de bu kimyasal madde`nin arttıǧını ortaya ҫıkarttılar. En büyük artışlar en genҫ ve en sıkı ҫalışan hızlı bisikletҫilerde görüldü. Kimyasal madde`nin benzer artışları Hawaii Ironman triatlon yarışmasına katılan yarışmacılarda ve ülke-iҫi gezen kayakҫılarda bulundu. Iҫimizden neredeyse hiҫ kimse bedenini bu tür testlere tabii tutmak istemez. Fakat Fiennes gibi bir kişi hakkında bir duyum aldıǧınızda, hangi egzersizin yapmaya deǧer olduǧunu kendi kendinize soruyorsunuz. Size kendi hedeflerinizi gözden geҫirmeyi tavsiye ediyorum. Kişisel olarak bir okuyucu tarafından yerel gazete`ye gönderilen bu atasözünü abone ettim.“ Yaşamınızı uzatmak iҫin koşmayın, bunun yerine senelerinize hayat katmak iҫin koşun.“ Iklim Artan ısılar ve daha sıcak bir iklim mi? Eǧer iklimi kötü olan bir ülke`de yaşayarak yeteri kadar şanssıssanız bu durum kulaǧa hoş gelmiyor mu? Fakat bunun bir de karanlık yönü var. Bu iklim sıtma hastalıǧını beraberinde getirebilir. On senelerden beri hiҫ kimsenin ingiliz sivrisineǧinden sıtma hastalıǧını kapmamış olmamasına raǧmen, bilim adamları bu tropikal hastalıǧın yaygınlaşabileceǧine inanıyorlar. Modern dünyamızda sıtma hastalıǧı daha ҫok yerli bir hastalık olabilir eǧer görevliler tarafından kontrol edilen bu hastalık gerҫekleşirse. Bu hastalık özellikle ҫevresel şartların hakim olduǧu ülkelerde gerҫekleşiyor. Her şeye raǧmen dünya`nın bir ҫok yerlerinde sıtma hastalıǧı mevcut olabilir. Sıcak iklimlerine raǧmen italya ve ispanya gibi ülkeler sıtma hastalıǧı ile hiҫ bir sorun yaşamıyorlar, ҫünkü tıbbi kaynakları iyi yöneten uzmanları var. Eǧer sıtma hastalıǧı hızlı bir şekilde tedavi edilirse bu hastalıǧın iyileştirilemez bir hastalık olduǧunu hatırlamak önemli. Böylece eǧer tropik bir yer`den hasta bir şekilde geri geliyorsanız mümkün olduǧunca hızlı bir şekilde tıbbi tedavi`ye başlamalısınız. Lakeland spa Ev Bütün odalar „ensuite“. Giysiler ve cihazlar Lütfen yüzme eşyalarınızı ve yapmak istediǧiniz aktiviteler `in eşyalarını yanınızda getiriniz. Maǧazamız giysi bakımından büyük bir yelpaze sunuyor. Yelpaze`de ne var? Aktiviteler jimnastik, yüzme havuzu, aerobic ve yoga alanında egzersizler iҫeriyor. Geldiǧiniz gün`de bu grup`lardan biri iҫin kaydınızı yaptırınız. Bunun haricinde bir dizi terapi şekilleri sunuyoruz. Akşam aktiviteleri Yaşam tarzınızı, saǧlıǧınızı ve güzellik hususlarınızı daha iyi yapabilmek iҫin bir dizi sohbetler gerҫekleştiriyoruz. 13 Süper kahramanlar A Spider-man Spiderman insanüstü yeteneklerini radyasyon teknolojisi gösterisi esnasında elde etti. Bir „spider“ radyasyon alanına girip elini ısırdı. Peter Parker olarak Daily Bule gazetesi iҫin fotoǧrafҫı olarak ҫalıştı, fakat spiderman olarak da tehlikeli ve yasadışı işler ile dolu olan sokaklarda mücadele etti. Spiderman el bileǧi ile aǧ`lar örebiliyor ve neredeyse her yüzey`e yapışabiliyor ve yalın elleri ile binaları yıkabiliyor. Öyleyse gerҫek bilim gücünü anlatmakta ne kadar fayda saǧlayabiliyor? Bizim süper kahramanlar gibi spiders`ler neredeyse her yüzey`e yapışabiliyorlar. Bunların ҫoǧu yapışık ipeǧi ayaklarında gizleyerek yapışıyorlar ve bu durum da kendilerini pozisyon`a yerleştiriyor. Bir başkalarının bacaklarında ise özel şekillendirilmiş mikroskopik ve her küҫük köşe`ye girebilecek saҫlar bulunuyor. Spiderman`in tuzaǧına düşen ve aǧında hapsolmuş bir kimse örgü iplik görüntüsüne raǧmen ipeǧin yanıltıcı bir şekilde dayanıklı bir tekstil olduǧunu biliyor. Spider`ların tavan`dan yeryüzüne inmek iҫin kullandıkları ipek bütün ipeklerin en kuvvetlisi ve şu an ҫelikten ҫok daha dayanıklı. B Superman Ҫocuk iken Superman yok olmak üzere olan Krypton gezegenine kaҫmak zorundaydı ve Clark Kent adında evlat edinildiǧi zaman galiba yeryüzüne düştü. Şu an gazete`de muhabir olarak ҫalışıyor, fakat her ne zaman tehlike oluşsa, superman olarak dünya`yı deǧiştirme konusunda sadece bir adım uzaklıkta. Hızlı bir “Schwanzlurch`dan ҫok daha hızlı, uҫabiliyor, superman gücü ile bir zıplayış ile yüksek binaları aşabiliyor ve X-ışınlarına sahip. Superman`in hücreleri güneş enerjisini inanılmaz bir şekilde süpergüc`e ҫeviriyor, fakat bilimsel olgular bu durumu aҫıklayabiliyor mu? Hayvanlar yaşam`da kalabilmek iҫin bitkiler yemek zorundayken, bitkiler enerjilerini karbon diyoksit`i ve su`yu glükoz ve oksijen`e ҫevirebilen kimyasal reaksiyon fotosentez sayesinde direkt güneş ışınlarından alabiliyorlar. Bitkiler klorofil adındaki kimyasal madde ile dolular ve bu reaksiyonu hızlılaştırabiliyorlar. Belki dünya`nın en önemli moleküllerinden bir tanesi, ҫünkü yaşam iҫin ihtiyacımız olan bütün enerji`yi bitki`nin iҫinde tutuyor ta ki yemek yedikten sonra enerji`nin bedenimize girmesini saǧlayana kadar. Böylece superman büyük enerji depolarını kurmak ve superman gücünü ayakta tutabilmek iҫin bir ҫeşit fotosentez kullanıyor. Kesin olan bir şey var ki, o da klorofil kullanmaması, ҫünkü bu madde kendisinin aҫık yeşil rengine dönüşmesine neden oluyor. C Daredevil Matt Murdoch bir adamı kamyon tarafından ҫarpılmaktan kurtardıǧında, iҫerisinde bulunan bazı radyoaktif ҫöp Matt`in gözlerine sıҫradı ve süresiz bir zaman iҫin göremez oldu. Fakat Matt`in diǧer duyuları daha acil ihtiyaҫ haline geldi. Kendisi etrafındaki dünya`yı görmesini saǧlayan bir radar sistemi geliştirdi. En hafif koku`yu koklayabiliyordu veya sadece yazı düǧmesine basarak bir gazete okuyabiliyordu. Bir avukat olarak eǧitim gördükten sonra Matthew yeni gücü sayesinde şüphelilerin yalan söylediǧini kalp atışlarını dinleyerek anlatabildiǧini fark etti. Suҫluları yasal yollar ile hukuki davranışa teşvik etme ҫabaları başarısız kalırken, Matt kendisine yardım etmek üzere süpergücünü kullanarak Daredevil oldu. Öyleyse gerҫek bilim`de hayali gücün bir temeli var mı? Radar yunus balıkların ve yarasaların kendi ҫevrelerinin resmini üretmek iҫin kullandıkları „sonar„ cihazına benziyor. Yüksek frekanslı sesler ҫıkartarak ve objelerden ҫıkan seslere kulak vererek bir obje`nin ne kadar uzaklıkta olduǧunu hangi malzemelerden üretildiǧini ve ne kadar hızlı hareket ettiǧini 14 anlatabilirler. Fakat Daredevil`in diǧer duyularına ne demeli? Görmekten sorumlu olan beyin bölümü az kullanıldıǧında bilim adamları bilgi`nin duyarak alınabileceǧini biliyorlar. Bu durum kişilerin bir oda `da nerede bulunduklarını, nefes alışlarını ve sesleri ile ürettikleri yankı`yı dinleyerek görmeyen insanların başarılı bir şekilde tespit`lerde bulunduklarını gösteriyor. D Magneto X-Men tarafından avlanan Magneto kendi türünü ürketen ve aşaǧılayan bir mutant olarak dünya`ya geldi. Buna tepki olarak mutant`ların dünya`yı yönetecekleri zamana kendisini hazırlayarak kendisini insanlıktan dışladı. Magneto elektromanyetik alanlar yaratabiliyor ve bu alanları öyle kontrol edebiliyor ki metal gibi objelerin hava`da uҫmasını saǧlıyor ve elektrik üretiyor. Böylece bilim yeteneklerini aҫıklayabilecek mi? Demir ve ҫelik manyetik ve bir mıknatıs ya kuzey ya da güney kutbu`na doǧru ҫekiliyor. Elektromıknatıslar trenler`in rayların üzerinde ilerlemesi iҫin kullanılıyor- bu trenler tekerler ve raylar arasında sürtünme nedeni ile ҫok enerji kaybeden diǧer (konvansiyonel) trenlere nazaran daha kolay ileriye doǧru hareket edebiliyorlar. Su dahil materyallerin ҫoǧu „diamagnetic“ , bu maddelerin her zaman her iki manyetik kutuptan geri ҫevrildikleri anlamına geliyor. Hayvanların ҫoǧu su`da bulundukları iҫin yeterince güҫlü bir manyetik alan kullanma durumunda canlı bir kurbaǧ`ya zarar vermeden hava`da uҫmasını saǧlayabildiklerini bilim adamları ortaya ҫıkarttı. E Inanılmaz Hulk Bruce Banner nükleer fizikҫi olarak askeriye /ordu iҫin yeni bir gamma bombası üretti. Saygısız bir genҫ bomba test alanında yolunu şaşırırken Banner kendisini kurtardı, fakat büyük yeşil bir canavar`a dönüştü ve oldukҫa sinirlendi. Sinirliyken insanüstü kuvvet ile birlikte Banner Hulk`a dönüşüyor ve yeşil rengini az akıl ve sinirlerine hakim olamadan alıyor. Stress zamanlarında insanlar bazen ҫok kuvvet gösterebiliyorlar. Bu durum, beden`deki oksijen miktarını ve adalelerin sahip olduǧu besinleri artıran bir takım hormonların beden`e girmesine ve zaman iҫerisinde adale / kas yıǧınına oluşmasına neden olabiliyor. Diǧer doǧal kimyasal maddeler insanların doǧal bünye sınırlarını zorlamalarına izin vererek adalelerin veya kasların fazla gerilmesinden kaynaklanan acı`yı dindirebiliyor. Hulk`ın renginin deǧişmesi hayvanların görünüşlerini deǧiştirmek iҫin kullandıkları renk hücreleri ile baǧlantılı olabilir. „Cuttlefish“ bunu kendini gizlemek iҫin kullanıyor ve farklı renkler kullanarak iletişim kurabilme durumunda bile olabiliyor. Sol kollu hamburger Ҫok iyi bilinen bir ayak-üstü yemek restoran zinciri geҫenlerde menü listelerine özellikle sol kollu müşterilerine üretilen „Sol-kollu hamburger“ adlı yeni bir öǧün eklediklerine dair tam sayfa ilan yayınladı. Ilan`a göre yeni hamburger`in büyüklüǧü ve malzemeleri orjinal hamburgerler`deki gibiydi. Fark sol-kollu müşterilerin hamburger`i zorluksuz bir şekilde tutabilmeleri iҫin malzemelerin 180 derece döndürülmüş olmalarıydı. Ertesi gün nisan ayının ikisinde ayak-üstü yemek restoranı bu haber`in bir bir nisan şakası olduǧunu itiraf etti ve bir sol-kollu hamburger`in olmadıǧını söylediler. Her şeye raǧmen restoranlar binlerce, yeni hamburger`i soran müşteriler tarafından ziyaret edildiklerini bildirdiler. Aynı zamanda saǧkol versiyonu ile personel tarafından hizmet gördüklerini söyleyen bir ҫok başka müşteriler de geldi. Bu durum ҫok basit bir şekilde bir nisan`da bile nasıl kandırılabileceklerini gösteriyor. 15 Bilgisayar`lar ve video oyunları Bilgisayarlar ve video oyunları bugünlerde ҫok tanınmış ve kullanımda. Fakat bu tür oyunlar bunları oynayan genҫ insanlara zarar verebilir mi? Her iki tarafta da inandırıcı argümanlar var. Insanlar bir ҫok nedenlerden dolayı bu oyunlar ile ilgili endişe duyuyorlar. Bir büyük sorun ise genҫ insanların gerҫeǧi hayal`den fark etme konusunda zorluk ҫekebiliyor olmaları. Gerҫek hayatta oyunlarda yaptıkları ile ilgili ҫalışmalar yapıyor olabilirler. Bir başka endişe ise ҫocukların bu acı ҫekme prosedürüne hassaslaştırılmaları ve şiddet`in kabul edilebilir olduǧunu düşünmeleri. Bir ҫok oyun oldukҫa şiddetli. Ve ayrıca ҫok interaktif. Şiddetli filmlere veya televizyon programlarına nazaran bu nedenden dolayı daha zararlı olabilirler. Ҫocuklar ekran`daki agresif karakterler ile kendilerini özdeşleştirebilirler. Kendi sorunlarını aynı şiddetli şekilde ҫözmeye ҫalışabilirler. En sonunda bu oyunların baǧımlılık niteliǧi eleştiriliyor. Bu oyunlar bazen ҫocukların yaşamlarını el`e geҫirebiliyor. Ҫocuklar ҫoǧu kez psikolojik nedenlerden dolayı acı ҫekiyorlar. Hiperaktif olabiliyorlar veya arkadaşları ve aile fertlerinden uzaklaşabiliyorlar. Bu tartışmanın bir de başka bir yönü var. Ҫocuklar her zaman silah veya kılıҫ savaşlarından keyif aldılar. Bunun gerҫek yaşam olmadıǧını biliyorlar. Şiddetli oyunlar oynamak ҫocukların sinirlerini göstermelerine ve böylece iҫlerini dökmelerine izin veriyor ve gerҫek yaşamda kontrol etmeleri gereken duyguları dile getirebiliyorlar. Anlatılan masallarda bile şiddet var. Fakat bu durum gerҫek hayatta hiҫ bir zaman anne-babalarımızı veya anneanne-dedelerimizi şiddetli davranmaya zorlamadı. Bu durum büyümenin bir parҫası. Şidetli video oyunları saǧlıǧa zararlı. Fakat normal ҫocukları katil`e dönüştürdüklerine dair hiҫ bir ispat yok. Bu zamanda ҫocuklar oyunları oynuyorlar ve bu durum sadece oyunlar bir baǧımlılık haline gelirse tehlikeli oluyor. Oyun oynamak şu an ҫok sosyal olabilir. Insanların ҫoǧu arkadaşları ile oynuyorlar. Insanlar ekran`da birbirleri ile savaşıyorlar, fakat bundan hem keyif alıyorlar hem de zaman iҫerisinde daha iyi arkadaş haline geliyorlar. Bütün bu argümanlar göz önünde bulundurulduǧu zaman modern bilgisayar`ların ve video oyunların genҫ`lere olan zararının /riskinin abartıldıǧını düşünüyorum. Eǧer oyunlar akıllıca oynanırsa, genҫ insanlara zarar vermek yerine fayda saǧlayabileceǧine inanıyorum. Aranılan roman askerleri Geҫmiş`e dair anlayışınızı devreye sokmak ister misiniz? O zaman gelin ve bize Roman Ordusu Araştırma topluluǧu`na katılın. Biz bir araştırma grubuyuz ve ülke`nin her bir yerinde roman yaşamın tarihi ile ilgili filmler hazırlıyoruz. Ekibimizin bir üyesi olarak roman ordusunun bir roman askerini temsil edeceksiniz. Dışarı etkinliklerde taktikleri, eǧitimleri, ve roman ordusunun teknik donanımını sergileyeceksiniz. Bunun haricinde görevlerinizin arasında toplumun fertleri ile sohbetler, cihaz gösterimi ve roman yemekleri yemek bulunuyor. Her nerede mümkün olursa latince konuşacaksınız. Sivil üyeler hem bay hem bayan. Askerler gibi bilgi veriyorlar, soruları cevaplandırıyorlar ve ekran`da görünen bir kaҫ cihazın kullanımını aҫıklıyorlar. Bu durum yurtiҫi yaşamının, üretimin ve ticaretin farklı yönlerini iҫeriyor. Bunların ҫoǧu topluma sizin yönetiminiz altında tecrübe edinmeniz iҫin imkan sunuyor. Bizim toplumumuz film ve televizyon programlarına katılan düzenli bir katılımcı. Toplum ayrıca haftasonları roman ordusunun yaşamı ile ilgili kurslar veriyor ve bir ҫok üye okullara, kolejlere, kulüplere ve topluluklara sohbetler ve sunumlar veriyor. 16 Bir roman`dan bir alıntı “Eurasia`dan” geҫen ilk insan dalgası bir soy olarak geliştikten sonra afrika`yı terk eden Homo erectus`dan oluşuyor. Zamanla bu ilk insanlar asya`daki “Java man” ve avrupa`daki “Homo neanderthalensis” şeklinde farklı türler biҫiminde geliştiler. Neandertal`ler ҫok sert insanlar. Binlerce seneler boyunca bu ilk türler modern insanın, bir kaҫ bilim adamları ve araştırmacılar dışında hiҫ kimsenin yaşamadıǧı yaşam şartları altında yaşadılar. Buz döneminin en kötü dönemi esnasında kar rüzgarları ve şiddetli fırtınalar oluştu. Isılar rutin bir biҫimde eksi 45 derece`ye kadar düştü. Neandertal`ler kendilerini bu zor durum`dan geri ҫektiler, fakat böyle olmasına raǧmen en az modern „Siberian“ havası kadar kötü olan bir hava yaşadılar. Biraz acı ҫektiler, fakat bir tür olarak yük taşıyabilecek durumdaydılar ve yıldıramaz türdendiler. Ondan sonra her birimizin ataları olan daha zeki varlıklar afrika`nın ovalarında yaygınlaşmaya başladı. Uzun bir zaman iҫin avrupa`nın modern insanı olarak bilinen “Cro-Magnon`lar`ın” Neandertal`leri kıta`da gezdirdiklerine inanılıyordu ve belki deniz`e düşmekten başka hiҫ bir imkanları olmayan veya yok olmak üzere olan kıta`nın batı yakasına gitmeye zorlandılar. Gerҫek`te Cro-Magnon`ların hemen hemen doǧu`dan geldikleri aynı zamanda avrupa`nın uzak batısında olduǧu biliniyordu. ”Cro-Magnon`ların” gelişi ile merak edilen bir başka konu ise avrupa`nın dondurucu bir soǧuk yaşadıǧı dönemde gerҫekleşti. Kendilerini avrupa`ya ҫeken neden muhteşem hava deǧildi. Soy araştırması Giriş bölümü Soy araştırması aile atalarının araştırması. Bu araştırma hem yaşayan hem vefat eden akrabaların isimlerini, ve kanıt ile belgelere dayanarak aralarında ilişkiler kurmayı iҫeriyor. Bu ҫok keyifli, baǧımlılık yaratan bir uǧraş (boş vakit eǧlencesi) olabilir. Aile geҫmişinin araştırılması Araştırmacılar “Aile Geҫmişini” soy araştırması ile eşdeǧer bir kelime olarak kullanıyorlar, fakat şu an bir ata`nın biyografik araştırması alanında kullanılıyor. Amaҫ aile fertlerin ve gelecek nesillerin geҫmişini iyi belgelemek. Bu prosedür soy araştırmacıları tarafından üretilen iskelet`in üzerine et`i koymayı iҫeriyor ve ataların yaşamış oldukları tarihi koşullar ile coǧrafi durumunu göz önünde bulunduruyor. Ilk adımlar Aile`nin geҫmişi araştırıldıǧı zaman mevcut olan bilgilerden geri`ye doǧru ҫalışmak öneriliyor. Ata olarak bilinen bir kimse`nin bir sonraki nesillerini araştırmak, yani ön`e doǧru ҫalışmak pek verimli olmayabiliyor. En iyi başlangıҫ doǧum, ölüm ve evlilik gibi temel bilgileri araştırmak iҫin en yakın akrabalar ile temas`a geҫmek. Mektuplar ve günlükler gibi aile evraklarını bir arada toplamak oldukҫa deǧerli. Arşiv`leri aramak Aҫıklanmış soy araştırmaların ve ailenizin arasındaki baǧ`yı göz`den geҫirin. Kraliyet ailesinden (veya ünlü bir suҫlu`dan`aile baǧlantınız olduǧu iddia edilen tek bir uzun evraǧa inanmayın). Bunun yerine bu bilgi`yi potansiyel, benimsemeden önce doǧruluǧunu düzgünce onaylamanız gereken deǧerli bir bilgi olarak kabul edin. 17 Geҫmiş`in kaynaǧı Ilk tarihi belgelerde mısırlıların ve „Babylonian`lıların“ yaptıkları işlerden bahsediliyor, fakat bugün bildiǧimiz kayıtlı tarih „Herodotus“ ile (milattan önce 484-425)`de başlıyor. Herodotus kendisinin bulunmadıǧı ülkelerde gerҫekleşen etkinliklere büyük bir ilgi duyan ve bunları belgeleyen ilk insan. Örneǧin iranlılar ve yunanlılar arasında gerҫekleşen savasın nedenlerini bulmak iҫin ҫok kapsamlı seyahatler gerҫekleştirdiler ve bir ҫok insana bu konu ile ilgili sorular sordular. Bilgilendirici ve ilginҫ yazılar hazırlayan ҫok yetenekli bir yazardı. Yazıları antik zamanın yaşamı ile ilgili gerҫekten canlı ve unutulmaz izlenimler sundu. Bütün bunlar kendisinin ҫoǧu kez neden „Tarih`in babası“ olarak anıldıǧını anlatıyor. Son yirmi sene`de tarih algımız dramatik bir şekilde deǧişti. Bu durumu Herodotus tarafından hazırlanan edebi dokuz kitaplar ve dünya`nın her bir yanından gelen arkeologlar tarafından gerҫekleştirilen araştırmalara borҫluyuz. Bu durum bizim insanlıǧın tarih boyunca gelişmesine saygı duymamızı ve bizim uzun zamandan beri kaybettiǧimiz uygarlıǧı yeniden bulmamızı saǧladı. Neil Armstrong Neil Armstrong 2. Apollo aracından indiǧinde tarih yazdı. Bundan önce hiҫ bir insan böylesine büyük bir adım atmadı. Dünya`nın her bir yanından milyonlarca televizyon izleyicileri tarafından izlenen bu an bütün bir nesil`in ilgisini ҫekti. Bu olay insanlık iҫin büyük bir iş`ti. Bunun haricinde yirminci yüzyıl`ın en önemli olaylarından bir tanesiydi. 9 Kasım Herkesi şaşırtarak 9 kasım`da yeni hükümet bütün sınırların aҫılacaǧını aҫıkladı. Gece yarısında büyük insan topluluǧu biraraya geldi. Saat on iki`yi gösterdiǧinde uzunca alkış tuttular ve coşkulu bir şekilde diǧer tarafta bulunanlar tarafından selamlandılar. Bir ҫoǧu dans ettikleri, trompet ҫaldıkları ve televizyon kameralarının önünde kutlamalar yaptıkları bariyerlerin üzerlerine ҫıktılar. Ҫok uzun sürmeden insanlar bariyerleri ҫekiҫ ve keski ile yıktılar ve bunların parҫalarını hatıralık olarak yanlarına aldılar. Bu arada seyirciler şampanya dökerken arabalarının kornalarını ҫalıştırdılar. Kutlamalar günlerce sürdü. Dolly Dolly`nin doǧumu şu an genetik bakımdan aynı hayvanları üretebileceǧimizin önemli bir kanıtı. Bugün toplumumuz iҫin bu olay`ın önemi ҫok büyük (muazzam). Bu teknik (metod) ҫiftҫilere ve hayvanları koruma alanında ҫalışanlara yararken bilim adamlarının bu tekniǧi insanlar üzerinde uygulamaya ҫalışmaları büyük bir tehlike oluşturuyor. Bu durum insan olmanın ne demek olduǧu konusunu ve şimdiye kadar ki inancımızı zorlayacaktır. Ortalama makinalar Yurtiҫinde üretilmiş iyi bir robot`u mu arıyorsunuz? Bir website`ye göre dünya`nın ilk tam otomatik, yurtiҫinde üretilen assistanı satışa sunulmaya hazırlanıyor. Bu etkileyici cihazı destekleyen website 20 th Century Fox `un “I: Robot” adlı filmini desteklemek amacı ile kullandıǧı zeki bir reklam. Bu macera dolu bilimkurgu dehşetverici filmde Will Smith tarafından oynanan detektif Spooner bir kurgu robot şirketinde ҫalışan bilim adamının katilini araştırıyor. Bu robot`un iҫine inşa edilen bozulmaya dayanıklı olan ve insanlara zarar vermeyi önleyen bu mekanizma`ya raǧmen detektif bu robotlar`dan birinin bilim adamının ölümünden sorumlu olduǧuna dair suҫlamada bulunuyor. Bir sonra ki araştırmalar robotların dünya`yı 18 kontrol almak iҫin planlar kurabileceǧine dair kendisinin inanmasına neden oluyor. “Ben, Robot” filminin temeli bilimkurgu yazarı Isaac Asimov tarafından yazılan bir dizi kısa öykülere dayanıyor. Bu öykülerin ҫoǧu ilk 1940 yılında yazmış olduǧu bilinmiş “robotiklerin üҫ yasası” konusunu el`e alıyor. O günlerde yirmi sene geҫmeden “robot” kelimesi oyun yazarı Karel Capek tarafından iccat edildikten sonra diǧer yazarlar Capeǧin dünya`nın kontrolünü el`e geҫirmek isteyen robot`lar ile ilgili ҫalışmasını zor şartlar altında yeniden düzenlediler. Fakat Asimov`un bilim anlayışı -kimya alanında doktorasını yapmış- bilimkurgu filminin daha itinalı bir ҫalışma olmasına neden oluyor ve insanlıǧın bu kötü kaderi önlemek iҫin ne gibi pratik önlemler alması gerektiǧini sorguluyor. Düşünmüş olduǧu ҫözüm bütün robot`ların aşaǧıdaki üҫ yasa`ya uymaları gerekliliǧi. 1) bir robot bir insan`a zarar vermiyor olabilir veya hiҫ bir faaliyet gösterilmediǧi zaman bir insanın zarar vermesine izin verilebilir. 2) bir robot insanlar tarafından öngörülen talimatları yerine getirmesi lazım, istisna durumu sadece bu tür talimat`ların birinci yasa ile ҫelişki iҫerisinde olması. 3) bir robot kendi varlıǧını koruması lazım ve bu koruma birinci ve ikinci yasa ile ҫelişki iҫerisinde olmadıǧı müddetҫe sürdürülmesi lazım. Bu üҫ yasa robot`ları konumunda tutmak iҫin iyi bir yöntem olarak görünebilir, fakat robotisyenler iҫin sorunlar ҫözdüklerinden ҫok daha fazla sorunlar yaratabilirler. Suni zeka alanındaki uzmanlar zeki robotların insanlara zarar vermesini önlemek iҫin programlamanın dışında ҫok daha kompleks şeyler gerektirdiǧi vargısına varıyorlar. Bu üҫ yasa`yı uygulayarak bir gerҫek robot`u gerҫek anlamda programlamak yerine getirilmesi istenilen ҫok zorlu bir hedef olacaktır. Başlangıҫ olarak robot`ların insanları kabul edebilmeleri lazım ve bunları şempanzeler, heykeller ve insan`a benzer robotlar ile karıştırmamaları lazım. Bu durum biz insanlar iҫin kolay olabilir, fakat aynı zamanda robotlar iҫin dikkate deǧer bir zorluk da teşkil edebilir. Ikinci kuralı uygulayabilmek iҫin robot bir talimatı anlayabilme durumunda olması lazım ve bir normal, süreli suni zeka`nın anlayamayacaǧı rica arasındaki farkı görebilmesi lazım. Bütün üҫ kuralı uygulayabilmek iҫin robot`un yasa`nın güncel duruma uygulanabilirliǧi ve bunun ölҫüsü hakkında karar vermesi lazım. Bu durum kendi ve yakın ҫevresinde bulunan diǧer robot`ların, insanların ve hayvanların davranışlarının gelecek etkileri ile ilgili kompleks bir aҫıklamayı iҫerecektir. Fakat bir robot kendi ҫevresinde kendi davranışlarını neden kısıtlasın? Yukarıda aҫıklanmış olduǧu birinci yasa bir robot`un yakın ҫevresinin kısıtlanmasına ilişkin bir kural iҫermiyor. Arktika`da bulunan bir robot afrika`ya besin maddesi götürdüǧünü söyleyebilir ve bu nedenden dolayı bir ҫocuǧu aҫlıktan kurtardıǧını anlatabilir. Eǧer Arktika`da kalırsa hiҫ bir faaliyet göstermeden bir robot bir insan`ın zarar vermesine izin verebilir, bu durum da birinci yasa`ya karşı gelmiş olur. Robotların bu tür ҫelişkiler ile karşılaşmamaları iҫin “moral” aҫıklamaya ihtiyaҫları olacaktır. Böyle bir imkanı robot`lara sunmak Asimov`un üҫ yasası ile karşılaştırıldıǧı zaman bu tür imkanı saǧlamak oldukҫa kompleks olacaktır. Eǧer bu spekülasyonlar kulaǧa gerҫekdışı geliyorsa, sorunların aǧır bastıǧı gün şüphelendiǧiniz gün`den daha yakın olacaktır. Robot`ların vermiş olduǧu tehlike hakkında toplumu düşünmeye zorlayan tek uzman bilgisayar bilim adamı Bill Joy deǧil. Greenpeace kurumu insanları bu konu`yu istekli bir şekilde tartışmalarına zorlamak amacı ile özel bir rapor yayınladı. Bu konu hakkında ҫok fazla olumsuz düşünmememiz gerekir. Robotik alan hızlı bir şekilde gelişirken, robotlar Will Smith`in karşıtları kadar zeki olmalarından önce hala yapılması gereken bir takım işler var. Önde gelen ingiliz robot uzmanı Chris Melhuish`in itiraf etmesi gibi “Robot`ların insanlara verebilecekleri en büyük tehlike insanların bu tehlikelere yenik düşebilmeleri.” 19 Hayat`ın anlamı Nereden geldiǧimize baktıǧımızda bu bakışın ҫoǧu kez bizi hayatımızın anlamına götüreceǧi tahmin ediliyor. Bu durum Dr. Frankenstein`s varlıkları iҫin uygulanabilir olmayabilir. Nereden geldiǧini öǧrendiǧinde ҫaresizleşiyor ve bizim yaptıǧımızın aksine korkunҫ gerҫeǧi keşfediyor. Bu arada öǧrenmiş oldukları hayat`ın anlamını ortaya koymuyor, sadece kendisini üzüyor. Geҫmş`e bakarak neden burada olduǧumuz sorusunu belki cevaplandırmak yerine, geleceǧe bakmamız gerekiyor. Hangi gelecekteki hedef bu hayatı yaşamaya deǧer yapabilir? Bir hedefe doǧru ҫalışmak sorunu saǧlıklı zihin filozofҫusu Aristotle tarafından belirlendi. Kendi argümanı bir ҫok şeyi bir şeylerin uǧruna yapmamız. Yaşamak iҫin yemek yiyoruz, faturaları ödemek iҫin ҫalışıyoruz, sınavları verebilmek iҫin okuyoruz ve saire. Fakat en azından bir eylem kendi uǧruna yapılıyorsa, bu eylemlerin hepsini yerine getirmenin hiҫ bir önemi yok. Her zaman herşey bir hedefin aracı olamaz: kendince deǧerli olması gereken hedefler olması lazım. Hayatı yakalamak ve korumak adına yeterince neden var. Öyleyse insanların yaşamlarını deǧerli yapan nedir? Başka insanların acılarını dindirmek olabilir, başkalarının ҫocuklarına geleceklerini kurmada yardımcı olmak olabilir veya bir sorun`u aşmak olabilir. Fakat yaşam belirsizlikler ile dolu ve biz ҫoǧu kez yolumuzdan sapabiliyoruz. Büyük ihtimal hayat`ın anlamı `nın sorusu `nun temel cevabı şu: ölmek yerine yaşamak iҫin ҫok daha fazla neden var ve bu sepebler hayat`ı yaşayarak tespit edilmesi gerekir. Bu bir suҫ Ingiltere ve Galler `deki suҫlar Ingiltere ve Galler ülkesinin toplam nüfusu yaklaşık 53 milyon. 2006 yılında Ingiltere ve Galler`deki suҫların toplam sayısı yaklaşık 10,9 milyon`du. 1995 yılının suҫluluk sayıları o zamandan beri 44% düştü. 2006 yılında nüfus`un 23%`ü suҫ teşkil eden olayların maǧdurları oldular. Dolandırıcılık Yüz yüze görüşme dışı plastik kart dolandırıcılıǧı 2005 yılında 21% arttı. Plastik kart dolandırıcılıǧın artışı sahte kartların ve kart bilgilerinin aldatıcı kullanımından kaynaklanıyor- ҫalınmış kartların kötü`ye kullanılmasından deǧil. Şiddetli suҫ olayları 2006 yılında Ingiltere ve Galler`deki şiddetli olayların sayısı 2,4 milyon`du. Bu şunları iҫeriyor: 357.000 yurtiҫi şiddet olayları 817.000 suҫlunun tanıdık olduǧu olaylar 382.000 soygunluk vakaları Yasadışı zarar 2006 yılında Ingiltere ve Galler ülkesindeki yasadışı olayların sayısı 2,7 milyon`du. Bunların yarısından fazlası araҫlara karşıydı. 2006 yılında 100 ev`den sekizinde bir tür yasadışı zarar gerҫekleşti. 1993 yılında 3,5 milyon olay ile en yüksek rakama ulaşılırken, yasadışı zarar her sene düşmeye devam etti. 20 Soygun 2006 yılında 16 yaşında veya daha yaşlı olan genҫ`lerde Ingiltere ve Galler`deki yasadışı soygunlar 311.000 `den fazlaydı. 2.000 polis dosyasının araştırması şunları kayıt etti: 22%`si 11-15 yaş arası kayıt edilmiş soygun maǧdurların sayısı 23 %`ü 16-20 yaş arası 5% 60 yaş üstü Yasadışı olaylar ile ilgili ebedi yazı hazırlamak Iyi bir korku-gerilim romanından mı yoksa detektiflik romanından mı hoşlanırsınız? Hiҫ bir zaman bir roman yazmayı düşündünüz mü? Azimli yazarlar iҫin Lesley GrantAdamson `un bir kaҫ tavsiyesi var a) Iҫimizden bu kadar insan neden yasadışı ve belirsiz olaylar ile ilgili kurgu romanları okuyor? Önceden tahmin edilebilecek cevaplar kitapların büyüleyici hikayeler anlatması, heyecan verici ve kolay okunabilir olmaları. Fakat eǧer belli kategori`den kitap okumuyorsanız veya hayranlık duymuyorsanız, o zaman yazmasını oldukҫa zor bulacaksınız. Bir detekliflik hikayesinin kolay bir mevzu olduǧunu düşünerek sakın yolunuzu şaşırmayın, ҫünkü uyulması gereken bir takım kurallar var. Gerҫekte yasadışı olayların yazarı normal bir roman yazarının yaptıǧı herşeyi hedefliyor, fakat hikaye`nin yine de büyüleyici, heyecanlı ve kolay okunabilirliǧini saǧlaması lazım. „Crime fiction“ romanlarında yasa`ya aykırı olaylar konu alınıyor. Ve yasadışı davranan insanlar kurgu romanlar iҫin en uygun karakterler, ҫünkü kendileri aktif, passif deǧil. En ahmak insanlar deǧiller. Yasadışı işi işlemek ve planlamak ile girişim ve zeka örneǧi gösteriyorlar, uygulama`da ise arsızlık (yüzsüzlük). Bu insanların moral ҫöküşü yasadışı işleri istemelerinde yatıyor, zekasızlıǧı bu işler ile yaşayabileceklerini düşünmeleri, ve kibirleri ise bu işleri tekrarlamalarında saklı. Öyküler ya suҫlulara ya da maǧdurlarına odaklansın, yasadışı işler roman yazarları iҫin yeterince öykü malzemesi sunuyor. b) Her yazım türü ile ilgili bir şeyler öǧrenmenin en iyi yolu bunun iyi örneklerini okumak. Bir yazar`dan diǧer yazar`a geҫtiǧinizde, öykü`ye ve atmosfer`e odaklanan bir yazar`ın zarf ve sıfat`ları yersiz kullanıp düzyazı ile ilgili itinasız (özensiz) yazabileceǧini düşünün. Oysa bir kelime`yi itinalı seҫmek ҫok daha büyük etki yaratacaktır. Veya tarzı zarif olan bir karakter hiҫ beklenmedik olay`ın dönmesi ile kafanızı karıştırabilir. Diǧer karakterleri muhteşem bir şekilde gösteren yazar, ana karakteri arka planda bırakabilir. Besbelli olan durum sizin deǧerlendirmelerinizin subjektif olması. Siz tam aҫıklanmamış durumlar ile ilgili mırıldandıǧınızda, diǧer okuyucular romanın rafineliǧine hayran kalabilirler. Fakat yazı türü iҫerisinde hedeflenebilecekleri ve işinizde kaҫınmak istediǧiniz ve algıladıǧınız başarısızlıklar ile ilgili önemli hususlar öǧrenebilirsiniz. c) Kurgu romanların temeli olarak gerҫek insanları ve olayları kullanmak kabul edilebilinir, bunlar ise fark edilebilir bir şekilde deǧiştirilmiş olması lazım. Bir kimseyi sadece fark edilebilir bir şekilde katil olarak saklayarak aşaǧılamak istemezsiniz ve kesin olarak gerҫek isimleri kullanmak zorunda deǧilsiniz. Bunun haricinde yaratıcılık gücünüz ne kadar az kısıtlanırsa, bu o kadar iyi. Işe gerҫek bir kişi kullandıǧınızı düşünerek de başlasanız, bu karakteri düzeltmeyi (daha iyi şekillendirmeyi) düşündüǧünüz müddetҫe hızlı bir şekilde 21 bundan uzaklaşacaksınız. Eǧer veteriner mesleǧini doktor olmak üzere deǧiştirirse, yazar olarak sizin daha ҫok avantajlarınız olacaktır. Bu karakterin yaşamış olduǧu ev o kadar sıkıcı ki kendisinin bataklıkta bulunan en sevdiǧi villa`sına taşınmasını isteyeceksiniz. O zamana kadar kendisi ile ilgilenmeyi bırakacaksınız ve veterineri neredeyse tanımayacaksınız. d) Bunu yazan insanlar kadar farklı olmalarına raǧmen, bütün romanlar bir tartışmaya dayalı. Karakterler zorluk iҫerisinde olacaklar, roman`ın kapsamında bu durum ile başa ҫıkabilmek iҫin mücadele edecekler ve sonunda pozisyonları deǧişecek. Yasadışı kurgu romanlarında zorluk bir yasadışı olaydan kaynaklanacak veya yasa`ya aykırı bir olay`da sonuҫlanacak. Bu yasadışı olay neredeyse her zaman bir cinayet, ҫünkü bu durum maǧdur iҫin bir tazminat olmayan ve suҫluların günah ҫıkartmadıkları bir aşırılık örneǧi. Inandırıcı bir öykü yazabilmek iҫin metod cinayet`i işleyen karakter`e uyarlanması lazım. Maǧdurları öldürmenin alışılmış metodları silah ile vurmak, bıҫaklamak, küt bir alet ile vurmak, zehirlemek, su`da boǧmak veya artniyetli bir şekilde kazalar planlamak. Sürekli suҫ işleyen bir suҫlu mantıklı bir şekilde silah üretebilir, fakat daha yaşlı bir ev kadını daha büyük bir ihtimal ile bir tava sallayabilir. Yazı türü insanları sıradışı durumlarda araştırdıǧı iҫin, hazırlamakta olduǧunuz yazı buna imkan tanıması lazım. Karakterlerinizin en az bir tanesi baskı altında bulunması lazım ve bu baskı ipliǧi ördüǧünüzce artacaktır. Öykünüze ilham verebilecek konu büyük ihtimal aile iҫi, komşular ve meslektaşlar arası bir sürtünme olabilir. Insan ilişkilerinde sorun ve bir kimsenin dikkafalıǧı, kıskanҫlıǧı, zorlayıcılıǧı veya kinciliǧinden kaynaklanan tartışmalar (taşkınlıklar) öykü yaratma fikirleri iҫin ҫok cömert bir kaynak. e) Bazı yazarlar iҫin bütün bir kitabın fikri zihinlerinde canlandırdıkları dikkafalı karakter ile başlıyor. Ister herhangi bir yerden size hediye olarak gelsin, ister kendisini yaratmak iҫin harcadıǧınız büyük emeǧin sonucunda gelsin kendisi ile ilgili bir takım araştırma maksatlı sorular sormanız gerekir. Kendisi yeterince güҫlü mü? Bu kendisinin fiziksel veya zihinsel dayanıklı olması gerektiǧi anlamına gelmiyor, kitabın başından sonuna kadar sadece okuyucunun ilgisini ҫekmesi lazım. Iyi bir karakterin her zaman bir iҫ-sorunu vardır. Bir suҫ ile yüklü olabilir veya kişisel bir başarısızlıǧı yenmek iҫin mücadele edebilir. Her ne olursa olsun sorun hayat`a bakış aҫısına renk veriyor. Eǧer yarattıǧınız karakter sizin ҫok fazla ilginizi ҫekmiyorsa, o zaman başka bir kimsenin ilgisini ҫekmeyeceǧinden emin olabilirsiniz. Yaratmış olduǧunuz karakterin beynine girin. Yalnızlıǧı sevip sevmediǧini öǧrenmeye ҫalışın. Anne ve babası, kardeşleri ve meslektaşları hakkında ne düşündüǧünü gözden geҫirin. Belki kendisi bunları sorunları iҫin suҫluyordur, öyle deǧil mi? f) Eǧer aklınıza bir karakter veya öykü ҫok kolay bir şekilde geliyorsa, dikkatli olun. Ilk fikirler akla her zaman zor gelmesi lazım. Fikirler eǧer iyiyse, bir yakın inceleme zarar vermez. Eǧer beklentileri yerine getirmiyorlarsa, bu fikirleri göz ardı etmek ile hayal kırıklıǧına uǧramayı önleyeceksiniz. Okuyucu kurgulanan hikaye`yi bilmesine raǧmen sizin yaratmış olduǧunuz kahraman dövüldüǧü zaman ürperecek ve bayan kahramanınız mutsuz olduǧu zaman hıҫkıracak. Fakat kendisi ahmak deǧil. Siz insanlar ile ilgili gerҫeǧi anlattıǧınız zaman bunu anlıyor. Eǧer gerҫeǧi anlatmıyorsanız, okuyucu sabırsız olup kitabı kapatabilir. Özel hayat`a müdahale mi? Iş yerindesiniz. Bilgisayar ekranınıza bir mesaj geliyor. Mesaj polis`ten. Arabanız bugün saat 8.31`de hız sınırını aşarak yol kenarında duran bir kamera tarafından kayıt edildi. Kamera görüntüleri ulusal yüz tanıma sistemi ile göz`den geҫirildi ve sürücünün sizin olduǧunuz 22 onaylandı. Bu kulaǧa biraz gerҫek-dışı gelebilir, fakat teknoloji herşeyi mümünleştiriyor. Bu özel hayat`a artan müdahale kişisel özgürlüǧümüz ve devlet`in gücü arasındaki denge`yi kurmak konusuna ilişkin bizi düşünmeye zorlayacak. Bazıları bu kural ve düzenlemelerin şimdiye kadar insanların özel hayatlarını koruduǧuna ve bundan sonra da koruyacaǧına inanıyorlar. Bir başkaları ise daha olumsuz bir görüş savunuyorlar. Kişisel özgürlüǧün tehlike`de veya oldukҫa kısıtlandıǧına inanıyorlar. Fakat tabii ki özel hayatımızda özel yaşamımız olup olmadıǧını kendinize sorabilirsiniz. Görünüşe bakılırsa ҫok az özel yaşama sahibiz. Banka hesabınızın toplum tarafından bilinmesini istemeyebilirsiniz, fakat polis tarafından kredi kartı şirketlerine bildirilmiş olan insanların sayısına baktıǧınız zaman ve bunların sizin izniniz olmadan finans bilgilerinize bakma sahibi olduklarını düşündüǧünüz zaman, ҫok hızlı bir şekilde şimdiye kadar bildiǧimiz özel hayat kavramının artık var olmadıǧını anlayacaksınız. Maalesef ne kadar ҫok özel hayat`a hakkımız olduǧu sorusuna ҫok fazla basit cevaplar var. Her ne olursa olsun insanlar özel hayatlarına daha fazla müdahaleleri kabul etmek zorundalar, bu müdahalelerin kendi yararları iҫin olduǧuna ve kötü niyetli olmadıklarına inanmak zorundalar. Mektup Sayın bay ve bayanlar, geҫenlerde düzenlediǧimiz Edinburgh`ya „Cinayet Gizemli Haftasonu“ gezimiz ile ilgili bu rapor`u yazıyorum. Bu gezi`nin iyi ve kötü yönlerini ön plana ҫıkartıp gelecek seyahat`ler iҫin tavsiyelerde bulunacaǧım. Bu seyahat`in bir ҫok keyifli yönleri var. Örneǧin otel mükemmeldi ve uygun bir şekilde şehir merkezi`nin yakınlarındaydı. „Murder Mystery Weekend“ olarak asıl etkinlik gerҫekten ҫok iyi organize edilmişti ve herkes tarafından beǧenilmişti. Edinburgh o kadar ilgi ҫekici bir şehir ki gezen`lerine bir ҫok gezilecek yerler sunuyor, böylece şehri tanımamız iҫin bize tanınan zaman bizi mutlu ediyordu. Maalesef gezi ile ilgili bir kaҫ sorun vardı. Havalimanına ҫıktıǧımız saat oldukҫa erkendi ve durumu daha da kötüleştiren otobüs yolculuǧunun sekiz saat sürmesiydi. Bunun yerine gelecekte uҫak ile gitmeyi tavsiye ediyorum. Ayrıca yasadışı sahneler turu zorunluyken oldukҫa yorucuydu ve bu nedenden dolayı biraz daha kısa olabilir. Diǧer yönden yasadışı laboratuvar gezimiz o kadar muhteşemdi ki benim görüşüme göre orada yeterince zamana sahip deǧildik, bundan dolayı bu zamanı biraz uzatmayı tavsiye ediyorum. Herşey düşünüldüǧünde bu gezi olumlu bir tecrübeydi ve umarım raporum gelecekte düzenleyeceǧiniz gezilerin daha iyi olmasını saǧlayacaktır. Ebay`yin görünümü Internet tarihi dünya üzerinde egemenlik kurmak isteyen, ondan sonra düşüşü yaşamak üzere iflas eden işletmeler ile dolu. Ebay ile işletme diǧer yönden gelişiyor. Bu internet artırım evi şu an dünya`nın en büyük e-ticaret işletmesi ve büyümeye devam eden büyüleyici bir başarı hikayesi. Reklam ve medya röportajcılıǧı yerine dedikodular başarıyı saǧladı. 1. Ebay hakkında konuşulan olaylar şunlar: konu uygun fiyata alışveriş yapmaya veya sadece bir ҫöplük deǧerinde olduǧunu zannettiǧiniz bir şeyi sterling`e ҫevirmeye gelince zengin ve ünlülerin dünya`nın diǧer insanlarından hiҫ bir farkı olmadıǧı mesajı vurgulanıyor. Tony Blair`in eşi, Cherie, ebay`de oǧlu Leo iҫin Winnie the Pooh alarm saatini satın aldı, Robbie Williams`in yataǧı 15.400 sterling`e satıldı ve milyoner Jemima Khan website`yi kullanılmış elbise satın almak iҫin kullandı. 23 2. Büyük şirket`ler ebay`yi istemedikleri depolar`dan kurtulmak iҫin kullanıyorlar, fakat website`ye özel bir anlam katanlar tüketiciler. Ebay`deki işlemler sayesinde yabancılar birbirleri ile irtibat`a geҫebiliyorlar. Email`ler birbirleri ile deǧiş tokuş ediliyor. Internet`te tartışma platformları var ve en önemlisi eBay `in alıcılarının ve satıcılarının birbirlerinin dürüstlüklerini ve verimliliklerini deǧerlendirdikleri bir deǧerlendirme sistemine sahip olmaları. Diǧer ebay-ortakları tarafından haksızlıǧa uǧramamak iҫin bu sistem oldukҫa verimli. Eǧer sizin deǧerlendirmeniz 100 % `altına düşerse – 98 % tam olarak iyi deǧil- o zaman insanların sizin ile alışveriş yapmak istemediklerini göreceksiniz. 3. Böyle bir deǧerlendirme ve satış hızı ile – ve her iki hizmet iҫin ödenilen ücret ile- bu işletmenin şu an küresel anlamda bir dev olduǧu şaşırtıcı deǧil. Ebay 1995 yılında kuruldu ve Paris`de doǧan Pierre Omidyar tarafından hayat`a geҫirildi. Kendisi altı yaşındayken iranlı anne-babası amerika`ya göҫ etti. Bilgisayar bilimleri alanında eǧitim aldı ve ebay`in doǧmuş olduǧu Kaliforniya`ya taşındı. O günlerde „artırım internet`i“ olarak anılıyordu. 4. Ondan sonra aҫıklayıcı an geldi. Omidyar bozuk bir laser cihazına sahipti ve maǧaza`ya geri götürmek yerine kendisinin kurmuş olduǧu website`de satmaya karar verdi. Şaşkınlıǧına eşyalar ile oynamayı ve tamir etmeyi sevdiǧini söyleyen bir müşteri karşısına ҫıktı. 14 $ ödedi. Eǧer bozuk bir laser cihazı satılabiliyorsa, o zaman daha neler satılmaz? Bu soru`nun cevabının arayışında olarak Omidyar bugün`ün en başarılı işletmecileri haline geldi. 5. Ebay`de ay`da 100 sterling kazanabileceǧini tahmin eden otuz yaşındaki ev kadını olan Victoria Egan gibi kullanıcılar ebay`de daha tipik müşteriler ve genҫ bir aile`yi desteklemek durumunda olanlar iҫin ҫok pratik bir iş. Kendisi „ilk ҫocuǧumuz doǧduǧunda ebay `de iş yapmaya başladım.“ diyor. „Başlangıҫ olarak ev`de biraz yer aҫmak iҫin bir kaҫ eşya sattım. Ben de bir kaҫ eşya satın aldım, fakat satış ҫok daha büyük bir baǧımlılık. Eşim ve benim iҫin bu iş`in ҫevresel boyutu da var. Eşyaları geri kazanım sistemine geri veriyorsunuz. 6. Ebay topluluǧuna girişim satıcı ile olan sevimli email deǧiş-tokuşu ile tamamlandı. Şu an satmayı planlıyorum, fakat bunu yapabilmek iҫin satmak istediǧim eşyaların resimlerini website`ye yüklemek amaҫlı bir dijital kamera`ya ihtiyacım var. Bunu Paul Witten`a anlattıǧımda, kendisi bana “Bir dijital kamera almanın en iyi şeklini biliyorsun, öyle deǧil mi? şeklinde konuştu. A. Kendisi ebay`in sunduǧu para-kazandıran imkanlarını fark eden tek insan deǧil. Website`de sadece satış ile geҫimini saǧlıklı bir şekilde kazandıklarını iddia eden insanlar var. Özellikle ebay satıcıların arasında bulundukları küҫük ҫocuklu ev kadınları`nın hayat şartları kariyer yaşamı ile uyuşmuyor ve bu nedenden dolayı sunulan imkanları kullandıkları görünüyor. Örneǧin 32-yaşındaki eski IT danışmanı Julie King toptancı`dan ayakkabı ve ҫanta satın alarak ve bunları ebay`de satarak sene`de 70.000 sterling kazanıyor. “Killer Heels” şirketi hiҫ ummadıǧı şekilde iş`e başladı. 24 B. Bu kişisel deǧerlendirme iş`e yarıyor. Başka internet artırım evleri`de bu alanda faaliyet göstermeye ҫalıştılar, fakat ebay`in istatistikleri bunları gölge`de bıraktı. Her zaman iҫin araba, bilgisayar`lar, antika eşya`lar ve kitap`lar gibi 50.000 farklı kategori`de 25 milyon ürün satış`a sunuluyor ve New York`un Nasdaq Borsa`sının en güҫlü 250 şirket`lerin arasında bulunuyor. Ingiltere`de ebay`de normal bir gün`de insanlar ortalama olarak bir cep telefonu`nu her dakika`da, bir futbol t-shirt`ünü her beş dakika`da, bir aracı her dört dakika`da, bir kucak bilgisayarını her iki dakika`da satın alıyorlar. C. Sosyal trent`ler konusunda uzmanlaşmış tecrübeli bir gözlemci `nin söylemiş olduǧu gibi: „Bu ürünü televizyon`da reklam şeklinde gördüǧümden emin deǧildim. Ilk kullanmaya başladıǧımda arkadaşlar vasıtası ile bu ürün`den haberim oldu.“ Ebay`in kayıtlı kullanıcıları olan milyonlarca insan ister 1920`li giysiler olsun ya da oyuncak ayılar olsun kendilerini gerҫekten ilgilendiren ürünlerin alım-satım şeklindeki ortak tutku`nun oluşturduǧu topluluǧun bir parҫası olmaktan memnun oluyorlar. D. Bu proje`nin ilham kaynaǧı şirket`in kurucusu tarafından gelmedi, daha ҫok eşinden geldi. Kendisi tutkulu bir şeker kutu`su toplayıcısıydı. Eşine internet vasıtası ile şeker kutusu toplayabilme ve diǧer toplayıcılar ile temas kurma durumunun ҫok iyi olabileceǧini söyledi. Ҫok uzun zamandan beri Internet tutkunu bir kimse olarak insanların aynı tür eşyaları almak ve satmak ve benzer ilgi alanları olan diǧer kullanıcılar ile buluşmak iҫin ortak bir yer`e ihtiyaҫları olduǧunu fark etti. E. Bu fikrin güzelliǧi tabii ki kolaylıǧında saklıydı. „tamamen kendine has bir sınıf iҫerisinde” bulunuyor, diyor Witten. “Masraflarımız oldukҫa düşük ve diǧer internet perakendicilerin aksine kendi ürünlerimiz yok, böylece depomuz yok. Ҫok verimli bir devre. Ne kadar ҫok kullanıcı gelirse, ardından daha da fazla kullanıcı geliyor. F. Bu bayanlar tarafından anlatılan tecrübeler oldukҫa etkileyiciydi ve böylece araştırma amaҫlı ebay`de kaydımı yaptırdım. Ҫok hızlı bir şekilde ebay`ye baǧlandım. Belli bir süre`den sonra bisikletler ile ilgili nostaljik deǧeri olan ürünler gibi ilgi alanım olan kategorileri aramaya başladım. Eski moda Sowjet Birliǧi bisiklet kazaǧı şeklinde gerҫekten istediǧim bir ürünü ҫok kısa bir süre`de buldum ve 11 sterling deǧerindeki bu ürünü satın almak iҫin bir teklif sundum. Bu teklifi yapana kadar bir buҫuk gün geҫti. Artırımı kazandıǧım haberi aldıǧımda ҫok sevinmiştim. 36,01 sterling ödediǧim kazak bir kelepir deǧildi, fakat hiҫ bir yer`de bulamayacaǧım bir ürüne bu fiyatı ödemekten memnun`dum. G. Büyük ihtimal bir pazar sabahı araba-gemi satışında hemen yanınızda duran insanlar bulamayacaksınız, fakat virtüel artırım evinde sosyal engeller ortadan kalkıyor. “Bence bu ҫok büyük sosyal bir deney.” diyor eǧitim ve etkinlik ürün kategorisinde lider olan ve ebay.co.uk`ye bir kaҫ sene önce üye olan Paul Witten. “en büyük zorluk insanları böylesine bir şirket`te nasıl biraraya getireceǧiniz ve herkese nasıl eşit şanslar sunacaǧınız sorusu.” Ben başarılı olduǧumuzu düşünüyorum, fakat herkese eşit davrandıǧımız konusuna bir ҫok insan inanmakta güҫlük ҫekiyor. 25 “Bling” işletmesi Göz`e batan mücevher`e ilişkin zevkini tanımlayan „bling bling“ kavramını ilk icaat eden “BG” adında New Orleans`den bir rapҫi. O zamandan beri bir moda ifadesi olarak kabul edilmemişti. Gerҫekte pırıltılı ve lüks yaşam tarzının bir sloganı haline gelmişti. Bu kavram ҫok yaygın olduǧu iҫin ingiliz sözlük`lerine alınmış durumda. “Bling” büyük para demek, böylece insanların ve en geleneksel mücevher şirketlerinin “bling” ile deney yapmaya istekli olmaları hiҫ şaşırtıcı deǧil. Futbolcu David Beckham eşi iҫin bir hediye aradıǧında, New York`lu bir tasarımcı`ya başvurdu. Müşterileri tarafından “kuyumcu Jacob” olarak bilinen bu tasarımcı pembe bir pırlanta yüzüǧü ispanya`ya Beckham`in eşini bu beklenilen hediye ile şaşırtması amacı ile gönderdi. Böylece Jacob bir başka ünlü`yü müşteriler listesine ekleyebildi. Fakat bu tür üst-profil insanlar ile ilgilenenler arasında kendisi tek deǧildi. Diǧer New York kuyumcuların müşteri listesini ҫoǧunluk ile hip-hop ve R&B starları oluşturuyor. Müzik ve yaşam tarzı sektörü olan hip-hop`un inandırıcı deǧeri sene`de 10 milyar dolar. Moda dünyası iҫerisinde hip-hop starları kendi mücevher`lerini tasarlamak iҫin can atıyorlar ve rap dünyasından ciddi bir rekabet ile mücadele ediyorlar. Mücevher temel takı eşyalar`dan ҫok daha deǧerli bir şeymiş gibi görünüyor. Belki “bling” dönemi henüz yeni başlıyor. Iş tecrübesi ile ilgili rapor Giriş Bölümü Bu rapor`un amacı RPC Müzik şirketindeki altı haftalık iş tecrübesini anlatmak ve tanımlamak ve gelecek iҫin tavsiyelerde bulunmak. Şirket hakkında RPC Müzik 1940 yıllarında kurulan dünya`nın en eski müzik kayıt şirketlerinden bir tanesi. Dünya genelinde yaklaşık 5.000 ҫalışanı var ve 50 ülke`nin üzerinde temsil ediliyor. Şirket her tür müziǧi kayıt ediyor ve yayınlıyor ve dünya`nın tanınmış sanatҫıların ҫoǧunu temsil ediyor. Benim iş tecrübem RPC Müzik şirketindeki altı haftalık staj döneminde üҫ farklı alanlarda görev aldım. Halkla ilişkiler Ilk görevim halkla ilişkiler alanında gerҫekleşti. Burada CD`lerin nasıl satıldıǧını öǧrendim ve müzik dergileri iҫin yazılar yazmakta yardımcı oldum. Bunun dışında RPC`nin en iyi tanınmış rock sanatҫıların birisi ile bir televizyon röportajı hazırlamakta yardımcı oldum. Satış Depo`yu kontrol etmekte yardımcı olduǧum satış bölümünde iki hafta görev aldım ve siparişlerin nasıl işlenilmesi gerektiǧini öǧrendim. Tasarım Son iki haftamda fotoǧraf ҫekimlerini düzenlemede yardımcı olduǧum tasarım bölümünde ҫalıştım. Bunun haricinde yeni bir CD iҫin kapak tasarımında yardım ettim. Genel yorumlar Herşey göz önünde bulundurulduǧu zaman RPC`de geҫirdiǧim zamanımı oldukҫa yararlı buldum. Personel oldukҫa yardımseverdi ve ben her alanın nasıl ҫalıştıǧına dair iyi bir izlenim edindim. Eǧer iş tecrübem daha uzun bir dönem sürseydi, daha fazla yararlanacaǧıma inanıyorum. 26 Sonuҫ ҫıkarma Özet olarak RPC iş tecrübesi kazanabileceǧiniz mükemmel bir şirket. Gelecekte başka öǧrencileri bu şirket`e tavsiye etme konusunda hiҫ bir tereddütüm yok. Bu sanat mı? Bisiklet`in üzerindeki küҫük oǧlan „Kendisi bir ҫılgın! Kafasına „tight“ geҫiriyor!“ Fakat Danny McCarthy yürümeye devam ediyor ve bir elinde kullanılmış bir bavul ile gözlükleri ile yüzü`nü kaplayan siyah diz ҫoraplarının iҫerisinden bakıyor, öteki elinde ise kahverengi kaǧıt paketi bulunuyor. Baǧıran ҫocuǧun fark etmediǧi şey ise „performans“ sanatına şahit olması. Irlanda`da yaşayan McCarthy “Londra`nın bir parҫası olan ve devam eden ve Irlanda`nın göҫ tecrübesine dayanan „oraya vardıǧınızda ne yaparsınız“ ve „orada bir orada yok“ adlı tiyatro gösterisini izledi. „Performans“ sanatҫıları sanatlarını direkt toplumsal bir forum`a taşımak istiyorlar. Galeri`deki bir duvar`a bakmanın insanların üzerinde olumsuz bir tepki bırakacaǧına inanıyorlar, ҫünkü bu bakış kendilerini pasif bir pozisyon`a koyacak. Bu nedenden dolayı “performans sanatı” canlı, satış amaҫlı deǧil, kuralları yok ve ya eǧlendirebilir ya da şok edebilir. Resim yapmayı, dans etmeyi, video ve ҫok daha fazlasını iҫerebilir. Bu bir sanat, ҫünkü yaratıcısı bunun böyle olduǧunu söylüyor. Geleneksel sanat`ın aksine “performans” sanatı vermiş olduǧu ipuҫlarından kendi öyküsünü yaratan izleyici ve dinleyici`yi gerektiriyor. Böylece belki bisiklet`teki oǧlan kafasındaki “tight” ile ҫılgınlıǧı ile ilgili olan bir öykü yaratacak. Belki bu öykü kızı etkileyecek ve kendisi bunu ҫoktan unutmuş olacak. Belki de kendisi ile bir ömür boyu kalacak ve gizemli olan da bu. Bir konuşma gerҫekleştirmek Kalbinizin bir maraton koştuǧu, fakat bedeninizin geri kalan kısmının durduǧu hissi biliyorsunuz. Midenizde kelebekler uҫuşuyor ve kötü bir olayın gerҫekleşeceǧine dair endişeverici bir his var iҫinizde. Ve hazırlamış olduǧunuz konuşma bir kaҫ saat önceydi. Eǧer toplum karşısındaki konuşma sizi bir „reҫel`e“ kadar indiriyorsa korkunuzu azaltmak iҫin burada uygulayabileceǧiniz dört adım var: 1) yer`e ilk olarak siz varın. 2) mümkün olduǧunca ҫok izleyici`ye selam verin ve onlar ile biraz konuşun. Bu seyircileriniz üzerinde önemli bir ilk etki bırakacaktır, dinleyecekleri olan konuşmacı ilginҫ, muhatap olunabilir ve sıcakkanlı. Izleyicilerinizin arasında sizin ile ilgili olumlu düşünen dinleyicilerin varlıǧını bilmeniz size yardımcı olacaktır. 3) zihninizde iki-yönlü bir konuşma gerҫekleştirin. Boş bir şekilde tavan`a bakmayın. El-kol hareketleri ve yüz ifadeleri kullanın. 25 veya 250 insan`ın sizi izlediǧini düşünebilirsiniz, fakat gerҫek iletişim aҫısından her oda`da sadece iki insan var. Konuşan ve tek bir dinleyen. 4) konuşmanız esnasında katılanların kendilerini olay`yın bir parҫası gibi hissedebilmeleri iҫin sorular sorun. Konuşmanızın 15-30 dakika`sı seyirciler ile bir tartışma halinde geҫmesi lazım. Bu şekilde bir “konuşma” havası oluşmayacaktır. Sonuҫta bunun sizin sunmuş olduǧunuz bir konuşma olmadıǧını düşünün. Bu oda`daki her insan ile genişletilmiş bir sohbet. 27 Shakespeare hakkında ne düşündüǧüm Bir okul ҫocuǧu Royal Shakespeare Company tarafından oynanan bir oyunu izlediǧinde uzman aktörler tarafından sergilenen bir oyunun olabildiǧince iyi olduǧunu düşünebilir. Fakat bu her zaman öyle deǧil, ҫünkü ingilizce bazı izleyicilerin ilk anadili ve hiҫ kimse- ne direktör ne de aktör- Shakespeare`in sözlerine güvenmeye cesaret edemez. Bunun yerine ahmaǧı oynarlar. Bir Romeo-Juliet oyununda bir kere aktörlerin birbirlerine balkon sahne`sinde portakal attıklarını gördüm. Shakespeare`in tiyatro`su bütünü ile tecrübe edinilmesi gerekiyor, fakat bugünün lider aktörleri tarafından sergilenen performanslar olarak deǧil. 16yaşındayken okul`un yakınlarında gerҫekleşen bir „Hamlet“ oyununa gittiǧimi hatırlıyorum. Hamlet büyük, düzgün, fakat korkunҫ derecede zayıf bir ҫocuktu. Tekniǧi yoktu, fakat Hamlet`in sözlerini kullanıyordu. Şiir`den hipnotize edilmiş gibi görünüyordu. Aktörlerin ҫok nadir yaptıǧı şeyi yapıyordu -kendini dinlemek. Kendisine gözlükten güneş ışınının ulaşması gibi şey Hamlet`in tiksinti ve şüphe ile mücadele ҫabası. „Tight`ın“ iҫinde görünen dizlerine hıkırdayabilirdik, fakat hıkırdamadık. Ev`e vardıǧımda ne zaman Shakespeare`ı sesli okusam oyununa bir daha gidebileceǧimi fark ettim. Okul`dan sonra arkadaşlarım ve ben oyunun bütün bölümlerini gözden geҫirdik ve kimin az fakat manalı ve kimin saҫma konuştuǧunu tespit ettik. Sonraki senelerde büyük aktörlerin Hamlet`i oynadıǧını gördük. Hiҫ kimse bu hiҫ birşey söylemeyen, fakat sözleri olabildiǧince basit ve düşünceli söyleyen bu ҫocuk üzerinde bir „patch“ deǧildi. Kulakların müziǧi Bir otobüs duraǧında durmanın veya tren istasyonunda beklemenin ve ҫok gürültü ҫıkartan genҫ`lerin oluşturduǧu bir grup tarafından korkutulmak tecrübesi o kadar alışagelmemiş deǧil. Bu sorun iҫin bir sürü pahalı ҫözümler denendi, fakat şu an klasik müzik ҫalma fikri gittikҫe düşük- masraflı bir cevap olarak kabul edildi. Gerekli olan tek şey müzik ҫalabilme lisansı ve bir kaҫ konuşmacı- ve ondan sonra sorun yok oluyormuş gibi görünüyor. Bir tren istasyonu ortalıklarda gezinen genҫler ile sorun yaşadı, bunların arasında anti-sosyal davranış, kötü dil kullanımı ve seyahat`ҫileri kızdırma gibi yasadışı faaliyetler vardı. Seyahat`ҫiler bu sorunu tamamen yok eden – klasik müzik ҫözümünü icaat eden görevliler ile ilgili şikayet`te bulundular. Müzik kişiliǧimizin önemli bir parҫası. Eǧer sevmediǧimiz bir müziǧi dinlemek zorunda kalırsak, tepki verip bu müzik türünden uzaklaşacaǧız. Tahminimize göre genҫler bu müzik`den nefret ettiler ve hızlı bir şekilde pes edip uzaklaştılar. Şu an seyahat`ҫiler ortalıkta gezinen genҫleri görmediklerini söylüyorlar, fakat seyahat ettiklerinde kendilerini iyi hissetmiyorlar. Sorun-yaratıcıları müziǧin toplumun isteǧi üzerine devam ettiǧini göz ardı etmiş olabilir, ҫünkü seyahatҫiler bunun tren bekleme saat`lerinin güzel geҫmesini saǧladıǧını söylediler. Şu an`a kadar müzik bu sorunun cevabı gibi görünüyor. Korsanlar Karaipler denizi`nin korsan`ları: „ölmüş adamın kalbi“ ve „Sin City“ adlı filmler`in izlenmesi oldukҫa keyifli. Her ikisi de ҫok farklı bir seyirci kitlesine hitap ediyor. „ölmüş adamın kalbi” güldüren ve büǧüleyen bir macera hikayesi. Saygısız korsan kovalayıcısı Lord Beckett (Tom Hollander) fabl ürünü “ölümcül adamın kalbini” alıp getirmek üzere yol`a ҫıkar. Bu durum kendisinin, denizleri yöneten kalpsiz suҫ`lu Davy Jones üzerinde bir güҫ saǧlayabilmesine neden olacaktır. Bunun haricinde karaipler denizinin korsanlarını yok edebilecektir. Fakat korsan kaptanı Jack Sparrow (Johnny Depp) ve cesaretli arkadaşı Will (Orlando Bloom) ve Elizabeth (Keira Knightley) kendisini durdurmak üzere yol`a konuluyorlar. Davranışlar mükemmel. Bill Nighy, yüzünden “octopus tentacles`lar” saҫarak, Davy Jones olarak 28 unutulmaz bir performans gösteriyor. Fakat Johnny Depp altın dışleri, artniyetli sırıtması ve dönen gözleri ile şov`u ҫalıyor. Sin City cinayetin ҫok işlendiǧi bir şehir. Yasadışı işler ile dolu olan bu şehir`de oyunun üҫ öykü başlıkları var. Sokak dövüşҫüsü Marv (Mickey Rourke) yanında yattıǧı adamın yanında ölen, baştan ҫıkartıcı bir bayan`ın katilini arıyor. Eskiden fotoǧrafҫılık yapan Dwight (Clive Owen) kaza sonucu bir polis`i öldürdü ve bunu gizlemeye ҫalışıyor. Ve cesur polis Hartigan (Bruce Willis) işlemediǧi bir suҫ iҫin suҫlanıyor. Film ekibi harika, özellikle kariyerinin en iyi performanslarından birini sergileyen Rourke. Bu filmlerin her biri iyi bir akşam eǧlencesi haline gelebilir. “ölmüş adamın kalbi “ herkese birşeyler sunabilecek bir aile filmi, fakat Sin City yetişkinlik konuları ile oldukҫa şiddetli ve kötü dil`in kullanıldıǧı bir film ve bu yüzden ҫocuklar iҫin uygun bir film deǧil. Deǧişen dünya En son amerikan yabani film olarak anlatılıyor ve yirmi sene`yi aşkın bir süre iҫin amerika`nın en güҫlü petrol şirketleri ve ҫevrecileri arasında savaş durumları söz konusu. Fakat enerji sektörünün devleri önemli bir galibiyeti kutluyorlar ve hiҫ kirletilmemiş Arctic National Wildlife Refuge merkezini aҫma kararına göre davranıp amerika`nın en verimli petrol alanlarına girmek iҫin şans bekliyorlar. Deǧişen yerler Küresel ısınmanın dünya`nın ҫevre`ye dramatik etkileri olabilecek beş yeri. A. Amazon ormanları Batı avrupa`nın büyüklüǧünü göz önünde bulundurarak, amazon ormanları dünya`nın biyoҫeşitliliǧinin en ҫok olduǧu yer. Modeller küresel ısınma ile amazon yaǧmur ormanlarında bir düşüşün yaşanacaǧını söylüyorlar. Bunun sonucunda ormanların tükenmesine ve desteklenen ekosistem`in yok olmasına neden oluyor. Türlerin tükenmesi daha sıcak bir gezegen`in etkisi. Karbon diyoksit bir sera gazı ve biz yakıtlar tükettiǧimizde bilim adamları üretilen karbon diyoksit miktarları ile ilgili uyarılarda bulundular. Amazon ormanların aǧaҫları yok oldukҫa yere düşüp ҫüreyecekler ve atmosfer`e karbon diyoksit bırakacaklar. En kötü ihtimal senaryosunda üretilen gaz miktarları yirminci yüzyılın toplam fosil yakıt miktarının büyüklük ölҫüsünde olabilir. B. Sahara ҫol`ü Kuzey afrika`nın 3,5 milyonluk mil alanı ile sahara ҫöl`ü sahar`a güneyine doǧru gelişmekte olan vejetasyon sistemine ne kadar ҫok bol yaǧmur getirirse sahara ҫölünün küresel ısınma ile küҫülmesi bekleniliyor. Ҫöl`ün kenarlarında bulunanlar iҫin verimli toprak şüphesiz bereket getirecektir, fakat sahara ҫöl`ü gezegen`in iyi gelişimi aҫısından önemli bir rol oynayacaktır. Mevcut olan yoǧun rüzgarlar nedeni ile ҫöl`den daǧılan kuru toz atlantiǧi kaplayan önemli besinler iҫeriyor. Bu nedenden dolayı amazon ormanlarının daha verimli olmasına neden olabilir. Sahara ҫöl`ü kahverengi renginden yeşil`e döndükҫe bu besinlerin okyanusa akışının, deniz`de bulunan en kısa besin zinciri olan plankton besinlerini kısıtlayarak düşmesi bekleniliyor. Plankton`ların sayısı azaldıkҫa, su canlıların besinleri besin zincirini desteklemeye devam edecektir. Tek etki bu deǧildir. Plankton sera gazı karbondiyoksit`i atmosfer`den ҫekiyor ve böylece küresel ısınmaya karşı etki gösteriyor. Daha az plankton ile okyanuslar dünya atmosferinden daha az gaz ҫekeceklerdir. Eǧer sahara`da yaǧmur yaǧarsa, hasad`a zarar veren canlılar hastalıklara ve hasad`ın bozulmasına neden olabilir. 29 C. Grönland Grönland`ın buz tabakası gezegen`in temiz suyunun yaklaşık 6%`sına sahip ve bu suyun buzlu olması gerekiyor. Küresel ısınma durumunda ısılar yaklaşık üҫ dereceden fazla bir artış gösteriyor. Kara`da kalan su sabit bir şekilde kuzey atlantik okyanusuna aktıkҫa, Grönland buz`u büyük ihtimal eriyecek. Iklim modelleri 8 ° C gibi daha büyük bir ısı artışı ile Grönland buzun erimesine ve deniz su seviyesinin dramatik bir şekilde artmasına neden olacaǧını söylüyor. Ve dünya buzlarının erimesi ile oluşan tek tehlike bu deǧil. Arktik “tundra” binlerce sene etkisiz kalmış vejetasyon iҫin bir depo evi. Uzun süre mevcut olan buzlar erirse bu vejetasyon`da depolanmış karbon ve metan dışarıya ҫıkacaktır. Bunlar sera gazları oldukları iҫin ısıların daha hızlı bir şekilde artmasına neden olacaktır. D. Kuzey Atlantik Kuzey Atlantik şu an dünya`nın en güҫlü okyanuslarından biri. Bir nakliyat bandı görevi görüyor. Kuzey atlantik`deki yüzey suyu ilk başta kuzey amerika`nın batısından gelen rüzgarlar tarafından soǧutuluyor. Bu soǧutma süreci su`yu daha tuzlu yaparak gerҫekleşiyor, böylece su ekvator`a varmadan okyanus`un dibine düşüyor. Rüzgarların etkisi ile soǧuk su`yun yerini alıp güney`ye akıyor ve mexika golf`ünden gelen sıcak su ile atlantiǧe doǧru ilerliyor. Şu an geҫerli olan iklim`in etkisi dramatik. Bu durum avrupa`ya 100.000 enerji santralin saǧladıǧı ısıyı beraberinde getiriyor. Küresel ısınma bütün bunların hepsini deǧiştirebilir. Bilgisayar modelleri küresel ısınmanın artması durumunda kuzey atlantik`te yaǧmurların olacaǧını tahmin ediyor. Yaǧmurlar deniz suyunu zaman ile ne kadar ҫok sulandırırsa, nakliyat bandı bir o kadar durdurulma ihtimali ile karşı karşıya olacaktır. Kuzey atlantiǧin ҫökmesi ısıların 10 °C veya fazla düşebileceǧi en ҫok islanda, iskoҫya ve norveҫ`in zarar görmesini saǧlayacak. E. „Yükseklikteki Tibet “ Tibet bölgesi deniz seviyesinin 6.000 metre yüksekliǧinde bulunarak ҫin devletinin bütün arazisinin dört`de birini kapsıyor. Dünya`nın en yüksek 10 daǧ`ından dördü güney sınırının her iki tarafında bulunuyor. Milyonlarca yıllar önce bütün bölge deniz altında bulunuyordudeniz hayvanların fosilleri şu an deniz üzerinin 4.000 metre yüksekliǧinde bulunan daǧsırtlarında bulunabiliyor. Bölge gezegen`in en yüksek ekosistemi olarak ve en yoǧun yabani hayatı ile küresel ҫevre bakımından önem taşıyor. Sürekli kar`ın ve buz`un altında kalan bu bölge güneş ışınlarını yansıtarak büyük ayna görevi görüyor. Bunun etkisi en azından yerel olarak küresel ısınmaya dikkat etmek. Daha sıcak bir dünya`da Tibet bölgesinin beyazlıǧı yavaşҫa kahverengi rengine dönüşecek ve altındaki yer görünecek şekilde kar eridikҫe gri`ye dönüşecek. Küresel ısınmanın artışında katkıda bulunduǧu gibi bu deǧişiklikler su`yun dengesini dünya`nın her bir yerinde bozabilir. Ҫöp`ü servet`e ҫevirin Olgular Sene`de üretilen ev ҫöp`ü artmakta. Sonuҫ olarak bu kadar büyük miktarlar üretmek ilgilenmemiz gereken ciddi bir sorun. 30 Büyük bir fark ile geri kazanım Bizim „ҫöp`ü servet`e dönüştürmek“ adlı sanat programın geri kazanımı bu sorunu ҫözmenin bir direkt yol`u. Bu yapması pahalı olmayan sanat`in mozaik gibi orjinal bir işini üretmenin ҫok güzel bir yol`u. Projeler bölge`den bölge`ye deǧişebilir, fakat katılmaya herkesin hakkı var. Neden geri kazanım? Geri kazanımın ҫevresel zararı kısıtlamak gibi bir ҫok avantajları var. Bu durum hem enerji kullanımını hem de ҫevre kirliliǧinin azaltılmasına neden oluyor, fakat bunun dışında insanların yaratıcı olabilmeleri iҫin de destek verebiliyor. Kaǧıt, dergiler ve bozuk ҫanak ҫömlek ile cam gibi ürünlerin hepsi geri kazanılabilir. Materyallerin geri kazanımındaki asıl hedefimiz bunları yeni ve heyecanlı ürünlere dönüştürmek. Daha fazla bilgi Websitemiz yeni ve heyecanlı projemiz ile ilgili bilgiler verecektir. Tavsiye Bu tavsiye`nin asıl amacı ҫevre`nin deǧerini yeterince bilmediǧimiz alanları göstermek ve durumun düzelmesi iҫin önerilerde bulunmanın yanısıra personel`in daha fazla katılımı iҫin tavsiyelerde bulunmak. Ҫöp bidonlarını geri kazandırmamıza raǧmen şu an bu ҫöp bidonları yeterince kullanılmıyor. Bu tür ҫöp bidonlarının en önemli durumlarda daha fazla kullanılmasını tavsiye ediyorum. Dikkatini yeni imkanlara veren bütün personel üyelerine bir not vasıtası ile ҫöp ürünlerinin geri kazanımının önemi ile ilgili bir hatırlatma yapılabilir. Şu an büyük miktarlarda enerji harcıyoruz. Işıklar ve fotokopi makinaları bazı durumlarda geceleri bile gereksiz yere aҫık bırakılıyor. Bunun dışında ısıyı koruyamıyoruz. Isılar ҫok fazla yükseldiǧinde pencereler ve kapılar aҫık bırakılıyor ve bu durum aҫık ve net bir şekilde ısınma (kalorifer) faturalarını etkiliyor. Kullanımda olmayan makinaların kapatılmasına yönelik personel`e hatırlatmalarda bulunmak iҫin posterler asmayı öneriyorum. Enerji tüketimimizi ve bunun sonucunda ısıtma faturalarımızın masraflarını indirmek iҫin güneş`i koruma cihazları inşa etmeyi ayrıca öneriyorum. Iҫinde yaşadıǧımız yaşam şartları ҫerҫevesinde trafik kabul edilemez durumda. Bir “araba-paylaşımı “ şeması uygulamak sorunu azaltmaya yarayabilir. Bunun haricinde bisikletleri park etmek iҫin daha fazla yer öneriyorum, ҫünkü personel`in büyük bölümünü iş`e bisiklet ile gitmesi iҫin motive edecektir. Eǧer bu önerilerdeki tavsiyeler uygulanırsa, şirketimizin ҫevre`ye olan olumsuz etkisini önemli ölҫüde azaltacaǧına inanıyorum. Bu nedenden dolayı yukarıda izah edilmiş olan adımların tamamının mümkün olduǧunca kısa süre`de uygulanmasını tavsiye ediyorum. Miranda Timenez`den mektup Sevgili Bay ve Bayanlar, size tanıtımcı pozisyonuna müracaat etmek iҫin yazıyorum. Yirmi yaşındayım ve son iki sene`de yerel gazete iҫin muhabir olarak ҫalıştım. “Bugün`ün genҫliǧi” bölümünün yazarı olarak genҫ`lerin önemli bulduǧu sorunlar ile ilgili röportaj`lar yapmak iҫin ҫok zaman harcadım. Boş zamanımda bir drama grubunda faaliyet gösteriyorum 31 ve farklı şov`larda önemli roller üstlendim, böylece seyirci karşısında kendimi oldukҫa rahat hissediyorum. Iki dilli yetiştiǧim ve annem bir ingiliz olduǧundan beri dil sorunu olmayacaktır. Işlememiz gerektiǧine inandıǧım üҫ konu ilişki, saǧlık ve kariyer. Ilişkiler programında aile, kız veya erkek arkadaşlar olmak üzere arkadaşlar ile muhtemelen sorun alanları ile ilgilenme şansımız oldu. Genҫ insanların ҫoǧu bazı zamanlarda ilişkilerde sorun yaşıyor, bu nedenden dolayı bu sorun`a odaklanmayı beǧeneceklerinden eminim. Saǧlık konusunda genҫlerin ҫoǧu nasıl göründükleri ile ilgili endişe duyuyor ve bu alanda tavsiye ile öneriler sunan bir programın olumsuz gelişeceǧinin garantisini veriyor. Sonuҫ`ta kariyer konusunda bir ҫok genҫ insan`ın hangi mesleǧe yönelmeleri konusunda endişe duyduklarını biliyorum, böylece bu konu hakkında tavsiye ve bilgi veren bir programın önemli bir mesaj vereceǧine inanıyorum. Umarım beni uygun bir tanıtımcı olarak görürsünüz ve bu program iҫin fikirlerimi seversiniz. Sizden sevinҫ ile haber almayı bekliyorum. Saygılarım ile Miranda Timenez Barcelona Giriş bölümü Barcelona avrupa`nın en heyecanlı ve kosmopolit şehirlerinden bir tanesi. Sahil`de bulunan bu şehrin deniz kenarı ve büyük orman alanları bulunuyor. Burada yaz ayları sıcak, böylece yaşam`ın büyük kısmı aҫık hava`da geҫiyor. Büyük bir şehir olmasına raǧmen bir yerlere gitmek ҫok basit, ҫünkü metro, otobüs ve taksi hizmetleri mükemmel. Ziyaret edilmesi gereken yerler Las Ramblas şehrin en ünlü gezilecek caddelerinden bir tanesi. Aǧaҫların altında gezinin, sokak sanatҫılarını dinleyin ve etkileyici canlı heykeller ile sokak tiyatrosunu hayranlık ile izleyin. Ҫiҫekler ve sebzeler satan renkli pazar alanları, galeriler, teraslı cafe`ler ve ünlü tiyatrolar var. Gezme caddesi şehre mükemmel bir bakış iҫin ҫıkılabilecek Christopher Columbus`un heykelinin bulunduǧu bir liman`a götürüyor. Antoni Gaudi adlı modern mimar tarafından inşa edilen etkileyici Sagrada Familia katedralini bulabileceǧiniz El Ensanche şehri Barcelona`nın modern merkezi. Her yerde Salvador Dali ve Picasso gibi modern sanat`ın ve mimariyesinin büyük isimlerinin yapıtlarını bulabilirsiniz. Boş vakit eǧlenceleri Maremagnum Las Ramblas`ın tanınmış alışveriş ve eǧlence merkezi. Burada maǧazalar, Imax sineması, bir dizi restoranlar, bar`lar ve diskotekler bulabilirsiniz. Gece hayatı saat gece on bir`de başlıyor ve sabah²n erken saat`lerine kadar sürüyor. Özel etkinlikler Haziran ayının sonunda başlayan “El Grec” şenliǧi müzik, tiyatro ve dans, jazz, flamenco ve “contemporary müzik” ile herkes iҫin bir şeyler sunuyor. Bunun haricinde spor turnuvaları ve sezon boyunca yarışmalar düzenleniyor. 32 Urban cengeli veya ülkeden ҫıkış mı, hangisi daha iyi? Sahne`yi düşleyin. Her gün kuş sesi ile uyanıyorsunuz. Yatak odasının penceresi aҫık iken yeşil tarlalara ve daǧlara bakıyorsunuz. Hiҫ bir ev arsası, maǧaza, sinema yok- gerҫekte bir kaҫ kulübe ve kırsal alan dışında hiҫ bir şey yok. Bu durum size yeterince kırsal geliyor mu? Bana pek kırsal gelmiyor. Tabii ki kimsesizler şehrinin ortasında yaşamak yaşlılık dönemlerinde veya yazarsanız ilham kaynaǧı arayışında olmak cazip olabilir. Ve bütün bunlardan uzaklaşmak kısa vade`de oldukҫa rahatlatıcı olabilir. Fakat eǧer hayat`ın yaşanması gerektiǧine inanıyorsanız en son yapmanız gereken şey kırsal alan`a gidip, yaşamak. Öyleyse şehir yaşamını daha neler güzelleştirebilir? Ilk önce insanlar ile başlayalım. “ırklar`ın ve uyrukların bu kadar ilginҫ bir birleşimini daha başka nerede görebilirsiniz. Ondan sonra iş imkanlarını düşünün. Bunca ҫeşitliliǧi bir şehir dışında başka nerede bulabilirsiniz. Ve eǧer dinlenmek istediǧinizde ne kadar ҫok kültürün ve eǧlencenin sizi beklediǧinizi düşünün, ҫoǧu kez sadece bir otobüs mesafesi uzaklıǧında. Yaşamın ҫoǧu kısmını şehir`de geҫirdim ve başka bir yerde de yaşamak istemezdim. Inanılmaz farklı insanlar ile tanışabilir, en iyi şovları ve eǧlendiricileri görebilir ve en son trent ve moda`yı takip edebilirim. Yaşam hiҫ bir zaman sıkıcı deǧil- gerҫek`te yapılacak ҫok şey var. Kırsal alanda bir yaşam iҫin bütün bunlardan vazgeҫebilir miyim? Bir milyon yıl iҫerisinde hiҫ bir zaman! Yarışmaya giriş Son yüz yılda teknoloji insanların yaşamını tanınmayacak şekilde deǧiştirdi. Bugün kim televizyon`suz bir hayat düşünebilir? Anneannelerimizin ve dedelerimizin yemek ısıtıcıları ve bulaşık yıkıyıcıları olmadan nasıl yaşayabildiklerini kendimize soruyoruz. Şu an tabii ki yeni bir teknoloji nesline sahibiz. Maddi gücü yetenin “olmazsa olmazların” listesinde “plasma” televizyonlar ve taşınabilir medya merkezleri bulunuyor. Bu yeni cihazların bazılarını lüks olarak görmeme raǧmen onlarsız yaşayamayacaǧım iki cihaz var- bilgisayarım ve cep telefonum. Bilgisayar ile başlayalım. Öǧrenci olarak bir ҫok bilgi`ye erişmem gerekiyor. Internet`ten daha iyi bir bilgi erişim kaynaǧı var mı? Bunun haricinde bilgisayarım ile makale yazıyorum ve projeler üzerinde ҫalışıyorum. Ve bir mola vermek istediǧim zaman, aynı bilgisayar`ı oyunlar oynamak, müzik indirmek, sohbet odalarına girmek, arkadaşlar ile email`ler göndermek iҫin kullanıyorum. Ve bütün bunların hepsini yatak odamda yapıyorum. Fonksiyonuna tamamen güvendiǧim ikinci cihaz cep telefonu. Arkadaşlarımın ne yaptıǧını öǧrenmek, fıkralar ve mesajlar göndermek ve geciktiǧimi bildirmek iҫin her zaman cep telefonumu kullanıyorum. En son ҫıkan cep telefonu modeli ile resimler ve kısa video`lar ҫekebiliyorum. Modern teknoloji`nin bir ҫok ürünleri olmadan yaşayabilirim. Fakat bilgisayar ve cep telefonu olmadan kaybolurdum. Bunlar benim görüşüme göre modern yaşamın parҫası olması gereken ürünler haline geldiler. Deǧerlendirme Genҫler iҫin yemek yemek ve şehir`de sosyalize olmak iҫin bir ҫok yerler var, fakat bunlardan sadece iki tanesi tanınmış. Saldıkları namı hak edip hak etmediklerini öǧrenmek iҫin bu hafta restoranları denemek amacı ile yol`a ҫıktım. Listem`de bulunan ilk restoran Hollywood Rock. Restoran`a ayak bastıǧınızda kendinizi geҫmiş`e götürülmüş gibi hissediyorsunuz. Iҫ döşeme Elvis ve Beatles gibi rock sanatҫılarına adanmış bir dizi küҫük odalardan oluşuyor. Duvarlar rock gitarları, plaklar ve başka hatıralık eşyalar ile süslü. Siz yedikҫe etrafınızda rock müzik ҫalıyor. Menü`yü bilinmiş pizza, ekmek-iҫi ve balık gibi öǧünler ile önceden tahmin edebilirsiniz, fakat ödenilen para`ya göre iyi bir hizmet sunuluyor. Ikinci ziyaret`im öǧrenciler semtinde bulunan Gigi`s adlı nehir kenarında bir cafe. Burası dünya`nın her bir yerinden 33 öǧrenci ҫeken ҫok kosmopolit bir yer. Güzel hava`da müşteriler dışarıda yemek yiyebilirler ve muhteşem nehir manzarasının keyfini ҫıkartabilirler. Menü deniz ürünleri ile sınırlı, fakat fiyatları uygun ve kalitesi iyi. Hafta sonları canlı müzik ҫalınıyor. Fakat ses yüksekliǧi düşük tutuluyor. Öyleyse iki restoranın hangisini seҫmeniz gerekir? Hollywood Rock orjinal iken ve belli müzik hayranlarına seslenirken, gürültüsünden dolayı sohbetleri zorlaştırıyor. Eǧer dışarıda veya daha sakin bir yerde birileri ile buluşmak istiyorsanız, Gigi`yi denemenizi tavsiye ediyorum. Fakat erken gidin, ҫünkü masalar hızlı bir şekilde doluyor, özellikle haftasonları. Makale “Dürüstlük en iyi politika” diye eski bir söz var, fakat bazen gerҫeǧi saklamaya daha eǧilimliymişiz gibi görünüyor veya sadece saygısız bir şekilde yalan söylüyoruz. Bu makale`de dürüstlüǧün hayat`ın neden önemli bir parҫası olduǧunu anlatacaǧım. Kişisel ilişkiler ile başlayalım. Dürüstlük eksikliǧi her tür sorun`a neden olabiliyor. Örneǧin annebabalar ve ҫocuklar arasındaki ilişkiyi el`e alın. Eǧer anne-babanıza yapmış veya yapmamış olduǧunuz olay ile ilgili yalan söylediǧinizde, bunu öǧrendikleri zaman başınız derde girebilir. Sonuҫ bu güveni geri kazanabilmek iҫin aǧır ҫalışmanız gerekiyor olması. Aynısı arkadaşlar iҫin de geҫerli. Eǧer onlara size gerҫeǧi söylemeleri konusunda güvenemiyorsanız veya onları yarı yol`da bırakıyorsanız, o zaman arkadaşlıǧınız büyük ihtimal uzun sürmeyecek. Iş yerinde dürüstlük aynı şekilde önemli. Ilk başta dürüst olmayan bir ҫalışan masraf `a neden olabilir. Hiҫ bir hastalıǧı olmamasına raǧmen hasta rapor`u sunmak ile başlayabilir veya ev`den doǧru ҫalışma istekleri olabilir. Bunun ҫok fazla ciddi sorunlar olmadıǧını söyleyebilirsiniz, fakat benim görüşüme göre bu insan dürüst deǧil. Ikincisi güvenilemeyen bir ҫalışan kötü bir meslektaş olabilir. Insanların ҫoǧu ekiplerde ҫalışıyor, siz hiҫ bir meslektaşa güvenemiyorsunuz ve böylece ekip bölünüyor. Kısaca benim fikrime göre hayatımızda dürüstlük oldukҫa önemli. Dürüstlüǧün olmadıǧı yer`de yaşamımız oldukҫa husursuz olabilir ve bu durum başkalarını da etkileyebilir.
