BT Kullanım Kılavuzunu indirmek için tıklayınız.

1
ĠÇĠNDEKĠLER
ĠÇĠNDEKĠLER ........................................................................................................................... 1
BT KULLANIM KILAVUZ VE TALĠMATLARI ................................................................... 3
1. ĠġLETĠM SĠSTEMĠ KURULUMU .................................................................................... 3
1.1. Windows XP Kurulumu ............................................................................................ 3
1.2. Windows 7 Kurulumu.............................................................................................. 13
2. OFĠS PROGRAMLARI KURULUMU (OFFĠCE 2007) ................................................. 21
3. OUTLOOK E-POSTA AYARLARI ................................................................................ 25
4. BĠLGĠSAYARDA VERĠ DEPOLAMA VE KURTARMA ............................................. 28
4.1. Harddisk Bölümlerinin Kullanımı.............................................................................. 28
4.2. Sistem Geri Yükleme ................................................................................................. 28
4.3. Ġmaj Alma ve Geri Yükleme ...................................................................................... 34
4.4. Veri Kurtarma Programları ........................................................................................ 40
5. YAZICI KURULUMLARI ............................................................................................... 44
5.1. USB Yazıcı Kurulumu ............................................................................................... 44
5.2. Ağ Yazıcısı Kurulumu ............................................................................................... 44
5.3. Yazıcı PaylaĢımı......................................................................................................... 46
6. WIN-RAR, ........................................................................................................................ 46
7. ADOBE READER ............................................................................................................ 48
8. FLASH PLAYER.............................................................................................................. 50
9. JAVA KURULUMU ........................................................................................................ 51
10. MEDĠA ÇÖZÜCÜ (CODEC) PAKETLERĠNĠN YÜKLENMESĠ .................................. 53
11. DENETĠM MASASI AYARLARI ................................................................................... 54
11.1. Program Kaldırma veya DeğiĢtirme......................................................................... 54
11.2. Ekran Ayarları, ......................................................................................................... 56
11.3. Klavye Ayarları (F ve Q klavye değiĢtirme) ........................................................... 58
11.4. Fare Ayarları ............................................................................................................ 59
11.5. Ağ Ayarları ve Kablosuz bağlantılar (Bluetooth) ................................................... 60
11.6. Aygıt yöneticisinin kontrolü ve sürücü güncelleme ................................................ 61
12. PERFORMANS ARTIRICI ĠġLEMLER ......................................................................... 64
12.1. Geçici Dosyalar (Temp) ve Geri DönüĢüm Kutusunun Temizliği .......................... 64
12.2. Çerezlerin (cookies) Silinmesi ................................................................................. 64
12.3. Disk bakımı BirleĢtirme ........................................................................................... 65
13. GÖREV ÇUBUĞU VE KISA YOLLARIN KULLANIMI ............................................. 69
14. GÜVENLĠK ...................................................................................................................... 70
14.1. Ofis Güvenlik Talimatı .......................................................................................... 71
14.2. Antivirüs Programı Kurulumu ve Güncellenmesi ................................................... 71
14.3. Virüs Taraması Nasıl Yapılır ................................................................................... 73
14.4. Güvenli E-Posta Kullanımı ...................................................................................... 75
14.5. Güvenli Ġnternet Kullanımı ...................................................................................... 78
15. BĠLGĠSAYARIN FĠZĠKSEL BAKIMI ............................................................................ 85
15.1. Bilgisayarın Bulunduğu Ortam Nasıl Olmalıdır? .................................................. 85
15.2. Bilgisayarın Ġç Temizliği Nasıl Yapılır?.................................................................. 85
15.3. Bilgisayar Kasa Temizliği ....................................................................................... 86
15.4. Monitör .................................................................................................................... 87
15.5. Klavye ...................................................................................................................... 87
15.6. Fare .......................................................................................................................... 88
15.7. Diğer Donanımlar ve Bilgisayarın DıĢ Temizliği Nasıl Yapılır? ............................ 88
16. OFĠS CĠHAZLARI VE ÇEVRE BĠRĠMLERĠ KULLANIM TALĠMATLARI ............... 89
1
16.1. Çok Fonksiyonlu Yazıcı/Tarayıcı/Fotokopi/Faks Kullanım Talimatı; .................... 89
16.2. Projeksiyon cihazı .................................................................................................... 90
16.3. Akıllı Tahta .............................................................................................................. 93
16.4. UPS cihazı ............................................................................................................... 94
16.5. Anahtarlama Cihazı (Switch) Kullanma Talimatı ................................................... 94
16.6. Webcam Kullanma Talimatı .................................................................................... 94
16.7. Kulaklık/Mikrofon Kullanma Talimatı.................................................................... 94
16.8. Hoparlör Kullanım Talimatı; ................................................................................... 95
16.9. Bilgisayar ve Çevre Birimleri Bakım Talimatı ........................................................ 95
17. SIK KULLANILAN WEB SAYFALARIN DÜZENLENMESĠ ..................................... 96
17.1. Ġnternet Sayfalarını Sık Kullanılanlara Ekleme ....................................................... 97
17.2. Sık Kullanılanların Düzenlenmesi ........................................................................... 98
18. NETTEN BĠLGĠ VEYA RESĠM KOPYALAMA (PRINTSCREEN) ........................... 100
19. GOOGLE ARAMA METOTLARI ................................................................................ 102
20. TEKNĠK ġARTNAME HAZIRLAMA TALĠMATI...................................................... 103
21. MUAYENE KABUL TALĠMATI .................................................................................. 104
22. OKULLAR ĠÇĠN E-POSTA HĠZMETĠ "meb.k12.tr" .................................................... 105
22.1. E-Posta Hesabına GiriĢ (Web Tabanlı Kullanım) .................................................. 105
22.2. Ġlk Kullanım Ġçin Yapılacaklar .............................................................................. 106
22.3. E-Posta Hesabı Ekranına Genel BakıĢ ................................................................... 107
23. KURUMSAL E-POSTA HĠZMETĠMĠZ “meb.gov.tr” ĠLE ĠLGĠLĠ GENEL KULLANIM
BĠLGĠLERĠ ............................................................................................................................ 110
24. WEB BARINDIRMA HĠZMETĠ KULLANIM TALĠMATI ......................................... 112
25. ĠLK DEFA FTP HESABI OLUġTURMA TALĠMATI (okullar için) ........................... 114
26. FTP HESABI ĠLETĠġĠM TANIMLARINI DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (Okullar için.) 114
27. FTP HESABI ġĠFRE DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (okullar için) ................................... 114
28. WEB TANIMI DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (Okullar için) ............................................ 114
29. FTP ġĠFRESĠ HATIRLATMA TALĠMATI (Okullar için) ............................................ 115
30. OKUL WEB SĠTESĠ TEKNĠK DESTEK TALĠMATI (Okullar için) ........................... 115
2
BT KULLANIM KILAVUZ VE TALĠMATLARI
1. ĠġLETĠM SĠSTEMĠ KURULUMU
1.1. Windows XP Kurulumu
NOT; XP kurulumuna baĢlamadan önce Bilgisayarınızın yedeğinizi almayı
unutmayınız.
1.1.1. Bilgisayarınızı ilk açılıĢta CD/DVD sürücüyü görecek (Boot edecek) Ģekilde
çalıĢtırın. Bazı bilgisayarlarda bilgisayarın ilk açılıĢı sırasında görünen
baĢlangıç (Boot) menü tuĢu ile bunu sağlayabilirsiniz.
Not: ġayet böyle bir seçenek tuĢu yoksa bilgisayar ilk açılırken anakart
markasına göre "Delete, F10, F2, F9 vb." tuĢlarından biriyle bios (setup)
menüsüne girerek buradan baĢlangıç (boot) menüsü altından bilgisayar ilk
açılıĢta (First boot device) CD/DVD Rom sürücü olacak Ģekilde ayarlanıp
"F10" tuĢu ile "Y" harfi seçilir, kaydedip çıkılır.
1.1.2. Windows XP CD'sini bilgisayarınıza takın.
1.1.3. Bilgisayarınız Ģayet Windows XP CD'si ile baĢlatılırsa aĢağıdaki gibi bir
ekran göreceksiniz. Herhangi bir tuĢa basarak kurulum aĢamasına
geçebilirsiniz.
1.1.4. Kurulum
aĢamasına
geçtiğinde
"kur"
bilgisayarınızın
donanım
yapılandırmasını incelerken bekleyin, herhangi bir Ģey yapmayın.
3
1.1.5. Bu aĢamada Windows kur'un donanım yapısını incelemesi beklenir.
1.1.6. Windows kurulum için gereken dosyalar bilgisayarınıza yüklenecektir.
1.1.7. Gelen ekranda ENTER tuĢuna basıyoruz.
1.1.8. Gelen sözleĢme sayfasını F8 tuĢu ile geçilir.
1.1.9. Format atma ve diski bölümlere ayırma iĢlemleri bu sayfada yapılır. Önemli
bir bölümdür.
4
a. Eğer diskinizi bölümlere ayıracaksanız D tuĢuna basarak istediğiniz
bölümleri silip, yeniden oluĢturmalısınız.
b. Eğer bölümlere ayırmadan sadece tek bölüm halinde format atıp XP
kuracaksanız C diskini seçin ve ENTER tuĢuna basın.
1.1.10. Birinci sıradaki "Bölümü, NTFS dosya sistemini kullanarak biçimlendir."
seçin. ġayet formatlama iĢleminin hızlı olmasını istiyorsanız "Bölümü, NTFS
dosya sistemini kullanarak biçimlendir(Çabuk)" da seçebilirsiniz.
1.1.11. Kur diskinizi biçimlendirmeye baĢlayacak ve bilgisayarınızın disklerini
inceleyecektir.
5
1.1.12. Bilgisayarınızı yeniden baĢlatın.
1.1.13. Bu aĢamada Windows XP kurulumu baĢlayacaktır. Bilgisayarınız açılırken
"CD den ön yükleme için bir tuĢa basın" seçeneği çıkarsa hiçbir tuĢa
basmayın ve bekleyin. AĢağıdaki gibi bir ekran görmeniz gerekir.
1.1.14. Bu aĢamada hiçbir Ģey yapmadan beklenir ve yüklemeler devam eder.
6
1.1.15. Bölge ve dil seçenekleri genelde doğrudur. Ġleri tuĢuna basarak devam edilir.
1.1.16. Bilgisayarınıza içinde Türkçe karakter olmayan bir isim verin. KuruluĢ ismi
olarak da farklı bir isim vermeniz gerekir.
7
1.1.17. Windows XP'yi satın aldığınızda size verilen gerekli lisans Ģifresini girin.
1.1.18. Eğer bilgisayara yönetici parolası girecekseniz buradan girebilirsiniz. Ġleri
diyerek bu aĢamayı geçerek kurulum bittikten sonra Kullanıcı hesapları
bölümünden de daha sonra ayarlayabilirsiniz.
1.1.19. Tarih ve saat ayarları genelde doğrudur ileri diyerek geçiniz.
8
1.1.20. Bu aĢamadan
gerekmektedir.
sonra
kurulumun
tamamlanması
için
beklememiz
1.1.21. Burada ağ ayarları ile ilgili bölüm gelir; "ileri" diyerek geçebilirsiniz.
1.1.22. Kurulum devam ediyor.
9
1.1.23. Gelen iki uyarıya da "Tamam" diyerek geçin.
1.1.24. AĢağıdaki gibi devam etmesi gerekiyor.
10
1.1.25. Bu ekranda sağ alt köĢeden ileri'ye basarak ilerleyin.
1.1.26. Seçili değilse yerel ağ (LAN) seçeneğini seçip ilerleyin.
11
1.1.27. Gelen ekranda "Atla" butonuna basarak ilerleyin.
1.1.28. Bilgisayara bir isim verip ileri diyoruz. Burada Türkçe karakter
kullanmamaya dikkat edilir.
1.1.29. Son'a basarak kurulumu tamamlayın.
12
1.1.30. Windows XP kurulumu tamamlanmıĢtır.
Not: Bu aĢamadan sonra yapılacak en önemli iĢ, bilgisayarın donanımlarını
tanıtmak için güncel sürücülerin (driver) ve gerekli programların
yüklenmesidir. Bu iĢlemi bilgisayarla birlikte verilen driver CD'lerinden yâda
internete bağlanarak donanımın ilgili sitesinden indirip kurabilirsiniz.
1.2. Windows 7 Kurulumu
1.2.1. Bilgisayarınız ilk açılıĢta CD/DVD sürücüyü görecek (Boot) edecek Ģekilde
çalıĢtırın.
1.2.2. Bilgisayarınız Ģayet Windows 7 DVD'si ile baĢlatılırsa aĢağıdaki gibi bir
ekran göreceksiniz. Herhangi bir tuĢa basarak kurulum aĢamasına
geçebilirsiniz
1.2.3. Bu aĢamadan sonra sırasıyla aĢağıdaki ekranlar görünür, herhangi bir Ģey
yapmadan bekleyiniz.
13
1.2.4. Burada da hiç bir değiĢiklik yapmadan “Ġleri” butonu tıklayın.
14
1.2.5. Windows 7 kurulumunu baĢlatmak için “ġimdi yükle” tıklayın.
1.2.6. “Lisans koĢullarını kabul ediyorum” kutusuna çek atıp onayladıktan sonra
"ileri" diyerek bir sonraki adıma geçilir.
15
1.2.7. Windows'un önceki iĢletim sistemlerini kullanıp bu iĢletim sistemlerini
yükseltmek (Upgrade etmek) istiyorsanız “Yükselt” seçiniz. Ġlk defa kurulum
yapmak ya da bilgisayarımızdaki eski iĢletim sistemini silip yeniden bir
kurulum yapmak ( Formatlamak ) istiyorsanız "Özel (GeliĢmiĢ)" seçmeniz
gerekir
1.2.8. Sürücü Özelliklerini tıkladığınızda resimde görüldüğü gibi "Sil,
Biçimlendir, Yeni" gibi kısımlar açılır. Bu açılan kısımlar ile diskinizi
bölümlendirebilir ya da var olan bölümleri silip biçimlendirebilirsiniz. Bu
iĢlemlerden sonra Windows 7'nin kurulmasını istediğiniz disk bölümünü
seçerek "ileri" diyerek kurulumu baĢlatın.
1.2.9. Windows seçtiğiniz ve kurulmasını istediğiniz bölüme gerekli dosyaları
kopyalayıp kurulumu yapar.
16
1.2.10. Kurulum iĢlemi bitti. Sizden bir kullanıcı oluĢturmanız isteniyor. Kullanıcı
adı verirken Türkçe karakter kullanmamanız gerekir.
17
1.2.11. OluĢturulan kullanıcıya Ģifre belirlemeniz isteniyor. ġayet Ģifre vermek
istemiyorsanız ileri diyerek boĢ geçebilirsiniz.
1.2.12. Bu adımda Ģayet Windows 7 için etkinleĢtirme numaranız (Lisans) varsa
girebilirsiniz. Yoksa etkinleĢtirmeyi daha sonra yapmak üzere ileri diyerek bu
adımı geçebilirsiniz.
18
1.2.13. Bu adımda Windows 7‟nin ilk açılıĢta güncelleĢtirilmesini isteyip
istemediğinizi soruyor. Burada "Önerilen ayarları kullan" seçebilirsiniz.
1.2.14. Saat ve tarih ayarları doğru ise ileri diyerek geçiyoruz.
1.2.15. Kendinize bir ağ türü belirleyin. Seçtiğiniz ağ türüne göre resim,
video, müzik
gibi
klasörleri
diğer
bilgisayarlar
ile
paylaĢıp
paylaĢmayacağınızı belirtin. Bu iĢlem sonunda bir ağ parolası veriyor. Bunu
parolayı mutlaka bir yere not alınız.
19
1.2.16. Kurulum tamamlanıyor.
1.2.17. Windows 7 kurulumu tamamlanmıĢtır. Bu aĢamadan sonra yapılacak en
önemli iĢ Denetim masası/Windows update'i seçip gerekli güncellemeleri
yapmaktır. Ayrıca bilgisayarımız için gereken önemli programları da
yüklememiz gerekmektedir.
Not: Windows 7 ile gelen en önemli özelliklerden birisi de güncelleme
denetlemeleri sırasında "isteğe bağlı güncellemeler" baĢlığı altında
bilgisayarımıza ait son sürücüleri yüklemek isteyip istemediğimizi de
sormaktadır. Bu seçeneği açıp mutlaka bunların da seçilmesi ve güncelleme
sırasında bunların da kurulması gerekmektedir. Bunu yaptığımızda ayrıca
sürücü (driver) temin etmeye gerek kalmaz.
20
2. OFĠS PROGRAMLARI KURULUMU (OFFĠCE 2007)
2.1.
Ofis CD/DVD‟sini sürücüye yerleĢtirin. Kısa bir süre sonra karĢımıza kurulum
ekranı gelecektir.
2.2.
Ürün anahtarını ( product key ) girin.
2.3.
Ürün anahtarı doğru olarak girildiğinde yeĢil renkte onay iĢareti görülmektedir.
"Devam" seçilerek kuruluma devam edilir.
21
2.4.
“Bu sözleĢmenin koĢullarını kabul ediyorum” seçeneğini iĢaretleyip Devam
edilir.
2.5.
Bu adımda "ġimdi Yükle" ve "ÖzelleĢtir" olmak üzere karĢımıza 2 seçenek
çıkar.
Normal Ģekilde Microsoft Office Enterprise 2007 paketi içindeki programların
yüklenmesi için "ġimdi Yükle" ile kuruluma devam edilir.
2.6.
Sonraki adımda karĢımız gelen pencerede Dil – Yükleme Seçenekleri – Dosya
Konumu – Kullanıcı Bilgileri sekmeleri bulunmaktadır. Bu sekmeleri
açıklayalım.
Dil sekmesinde, Türkçe seçilir.
22
2.7.
Yükleme Seçenekleri sekmesinde, Office 2007 paketi içerisinde istenilmeyen
bir program kaldırılabilme veya özelleĢtirilebilme özelliği bu kısımdan
yapılmaktadır. "Microsoft Office Access" seçildiğinde karĢımıza bir ekran
çıkacaktır. Bu seçenekleri açıklayalım:
Bilgisayarımdan ÇalıĢtır: Microsoft Office paketi içerisinde, seçmiĢ
olduğumuz programın kurulumu tamamladığında özellik sabit diskimize
yüklenecek ve depolanacaktır. Ancak seçmiĢ olduğumuz program için alt
özellikler sabit diskimize yüklenmeyecek ve depolanmayacaktır.
Tümünü Bilgisayarımdan ÇalıĢtır: Microsoft Office paketi içerisinde, seçmiĢ
olduğumuz programın kurulumu tamamladığında özellik ve tüm alt özellikler
sabit diskimize yüklenecek ve depolanacaktır.
Ġlk Kullanımda Yüklensin: Microsoft Office paketi içerisinde, seçmiĢ
olduğumuz programı ilk kez kullanacağımız zaman sabit diskimize
yüklenecektir. Ancak daha önceden yükleme yaptığımız CD‟ye eriĢmemiz
gerekebilir. Program ilk kez çalıĢacağı için CD isteyebilir. Bu seçenek tüm
özellikler için kullanılamayabilir.
Kullanılmaz: Microsoft Office paketi içerisinde, seçmiĢ olduğumuz programı
kullanmak istemiyorsak bu seçenek ile iĢaretlememiz gerekmektedir.
Yukarıdaki bilgiler ıĢığında istenirse Microsoft Office Enterprise 2007 kurulum
paketi içersindeki özelleĢtirme seçeneklerimizi ayarlayabiliriz.
23
Dosya Konumu, sekmesinde Microsoft
Office paketinin nereye
yükleyeceğimizi "Gözat" ile belirleyebiliriz. Varsayılan (default) olarak bu
Ģekilde bırakın.
2.8.
Kullanıcı Bilgileri sekmesi kurumu adı gibi bilgilerin girildiği kısımdır. Tüm
bilgileri girdikten sonra "ġimdi Yükle" tıklanır.
Gerekli dosyalar yükledikten sonra karĢımıza sonlandırma penceresi gelecektir.
En son gelen bu pencerede ise "Kapat" tıklanarak kurulum sonlandırılır.
Bu adımlardan
tamamlanmıĢtır.
sonra
Microsoft
Office Enterprise
2007
kurulumunu
24
3. OUTLOOK E-POSTA AYARLARI
3.1. Outlook Express programında, "Araçlar" menüsünden "Hesaplar"a tıklayın.
3.2. Ġnternet Hesapları penceresinde, "Posta" sekmesine tıkladıktan sonra, "Ekle"
alt menüsünden "Posta"ya tıklayın.
3.3. Gelen ekranda Görünen Ad kutusuna, adınızı soyadınızı yazın ve Ġleri 'ye
tıklayın.
25
Adı Soyadı
3.4. E-posta Sunucu Adları kısmında, size ayrıca gönderilmiĢ olan POP3 ve SMTP
sunucu adreslerini yazıp Ġleri 'ye tıklayın.
nilufer.meb.gov.tr
menekse.meb.gov.tr
26
3.5. Internet Mail Oturum Açma penceresinde, hesap adınızı ve Ģifrenizi
yazın. Parolayı Anımsa kutusunu iĢaretleyip Ġleri 'ye tıklayın. Hesap adınız ve
Ģifreniz size ayrıca gönderilecektir.
egitek
3.6. Son 'a tıklayarak sihirbazı kapatın.
27
4. BĠLGĠSAYARDA VERĠ DEPOLAMA VE KURTARMA
4.1. Harddisk Bölümlerinin Kullanımı
Örneğin 500 Gb kapasiteli bir HDD ye sahip bir bilgisayarın örneğin 250 Gb lık
bölümü sistem ve gerekli programların kurulumu için kalanı ise yedekleme için
ayrılabilir.
Bilgisayar ilk kurulumu yapılırken resimde görüldüğü gibi "C" ve "D" olarak en
azından 2 bölüm oluĢturulmalıdır.
Diski ilk kurulumda bölümlere ayırmanın faydaları;
4.1.1. En sağlıklı yöntem aslında her zaman verilerin harici bir diskte
saklanmasıdır. ġayet kurulumda diskte birden fazla bölüm oluĢturulmuĢsa
ve önemli belgeler "C" dıĢındaki bir bölümde; örneğin "D" de tutulursa,
bilgisayarda herhangi bir nedenle karasızlık ya da kilitlenme olduğunda
yeniden sistem kurulurken sadece "C" ye format atılıp kurulum tamamlanır.
"D" bölümündeki veriler kaybolmaz.
Tek bir bölüm halinde kurulum yapılırsa verilerin kurtarılması için ayrıca
çalıĢma yapmaya ve veri kaybına neden olabilecektir.
4.1.2. Verilerin daima belli bir bölümde ve ayrı tutulması harici bir yedekleme
kaynağına aktarılırken kolaylık sağlayacaktır.
4.1.3. ĠĢletim sisteminin kurulu olduğu bölümde baĢka verilerin olmaması sistem
performansında bir miktar artıĢ sağlayacaktır.
4.2. Sistem Geri Yükleme
Sistem geri yükleme, Windows iĢletim sistemleri içerisinde XP sürümü ile
gelen bir özelliktir. Sistemin hala çalıĢır olduğu durumlarda yaĢanabilen
küçük sorunların çözülmesi için kullanıcıların en büyük yardımcısıdır.
Sistem geri yükleme, önemli sistem dosyalarının, kayıt defterinin (Registry)
ve bazı program dosyalarının geri yükleme noktası oluĢturduğunuz andaki
görüntüsünü alır ve bunları saklar. Gerektiği durumlarda bu noktalardan
sisteminizi o anki duruma geri getirmenize yardımcı olur.
4.2.1. Sistem geri yükleme noktası iki Ģekilde oluĢturulur
28
4.2.1.1. Otomatik olarak: Herhangi bir program yüklendiğinde ya da
güncelleme yapıldığında bilgisayar kendisi periyodik olarak yeni geri
yükleme noktası oluĢturur.
Sistem geri yükleme yapılabilmesi için sistem geri yükleme noktasının
açık olması gerekmektedir. Bunu kontrol etmek için Denetim
masası/Tüm denetim masası öğeleri /Sistem/GeliĢmiĢ sistem
ayarları/sistem koruması açılır.Bu (birleĢtir) bölümde özellikle sistemin
bulunduğu C bölümünün çık olması gerekmektedir. ġayet kapalıysa
sürücü seçilerek "Yapılandır" tıklanır ve "sistem ayarlarını ve dosyalarını
önceki sürümüne geri yükle" seçeneği seçilir. Uygula ve tamam diyerek
kapatılır.
4.2.1.2. Manuel Sistem Geri Yükleme Noktası OluĢturmak,
(Windows 7 için):
i. Bilgisayar'a sağ tıklayın ve Özellikler deyin.
ii. Açılan pencerede Sistem Koruması bağlantısına tıklayın.
iii. Açılan pencerede OluĢtur butonuna tıklayın.
29
iv. Geri yükleme noktasına bir isim verin ve OluĢtur deyin.
v. Geri Yükleme noktasının oluĢturulmasını bekleyin.
30
4.2.1.3. Sistem Geri Yükleme
(Windows XP iĢletim sistemi için);
i. BaĢlat/Tüm Programlar/Donatılar/Sistem Araçları/Sistem Geri Yükleme
çalıĢtırılır.
ii. Bu adımda "Bilgisayarımı önceki bir zamana yükle" seçerek "ileri"
butonuna tıklanır. Eğer istenirse daha sonra yüklenmek üzere geri yükleme
noktası oluĢturulabilir.
31
iii. Bu adımda ise daha önceden bilgisayarın program kurulumları ve
güncellemeler sırasında otomatik olarak kendi oluĢturduğu veya bizim
oluĢturduğumuz geri yükleme noktalarından birini seçebiliriz. Sağlıklı bir
geri yükleme olabilmesi için bunlardan birini seçmeliyiz.
Yukarıdaki resme bakıldığında uygun olmayan bir yükleme noktası
seçildiğinde yan tarafta açıklama olarak böyle bir geri yükleme noktasının
bulunmadığı belirtilmektedir. Bu nedenle geri yükleme noktasının doğru
seçilmesi gerekmektedir.
iv. Üstteki ok yardımıyla önceki aylara da gidebiliriz. Burada dikkat edilecek
husus yüklenebilecek geri yükleme noktalarının koyu mavi renkli olmasıdır.
Uygun olan bir geri yükleme noktası seçtikten sonra "Ġleri" diyerek geri
yükleme iĢlemini baĢlatılır.
Bu iĢlem sırasında bilgisayarı bir müddet eski dosyaları ve ayarları geri
yükleme iĢlemi yaptıktan sonra açılıp kapanır. BaĢarılı bir geri yükleme
gerçekleĢirse." Bilgisayarınız Ģu tarihe geri yüklendi ya da
yüklenemedi" Ģeklinde bir uyarı verecektir.
4.2.1.4. Sistem Geri Yükleme (Windows 7 iĢletim sisteminde)
i. Bilgisayar açıkken;
BaĢlat/Tüm Programlar/Donatılar/Sistem Araçları/Sistem Geri Yükleme
çalıĢtırılır ve aĢağıdaki ekran açılır.
32
ii. Ġleri düğmesine tıklanarak bir sonraki adıma geçilir.
iii. Bu adımda bilgisayar tarafından güncelleme sırasında veya program
yüklemeleri yapılırken otomatik olarak alınan geri yükleme noktalarının
tarih ve saatleri çıkacaktır. Burada "Diğer geri yükleme noktalarını göster"
seçeneğine çek atarak daha fazla geri yükleme noktası görebiliriz. Herhangi
bir geri yükleme noktası seçip "ileri" düğmesine tıklıyoruz.
iv. Bu adımda eğer istersek "Etkilenecek programları tara" diyerek seçtiğimiz
geri yükleme tarihinden sonra bilgisayara kurulmuĢ olan ve etkilenecek yani
bu tarihten sonra yüklenmiĢ olan ve bu tarihe geri dönüldüğünde
çalıĢmayacak olan programları görebiliriz. Uygun görülürse "Son" deyip
sistem geri yüklemeyi baĢlatabiliriz.
Bu iĢlem sırasında bilgisayar bir müddet eski dosyaları ve ayarları geri
yükleme iĢlemi yaptıktan sonra açılıp kapanacak ve baĢarılı bir geri yükleme
33
"Bilgisayarınız Ģu tarihe geri yüklendi ya da yüklenemedi" Ģeklinde bir uyarı
verecektir.
4.3. Ġmaj Alma ve Geri Yükleme
Bazı durumlarda sistem geri yükleme sorunları çözebildiği halde bazı
durumlarda iĢe yaramayabilir.
Kullandığınız lisanslı önemli programlarınız varsa ve bilgisayarınızda bu
programlarla bağlantılı olarak sürekli güncel veriler giriyorsanız düzenli olarak
yedek (Backup) almak daha doğru olacaktır. Sisteminizi ilk kurduğunuzda
gerekli bütün sürücülerin yüklenmesi, yazıcıların kurulumu ve bir sistem için
gerekli veya özel olarak kullandığınız bütün programların lisanslı olarak
kurulumu epey uzun bir zamanınızı alacaktır. Herhangi bir sistem kararsızlığı
veya kilitlenme sonucunda eğer sistem görüntüsü (Ġmaj) varsa sorun kolaylıkla
çözülür.
Windows 7'ye kadar olan iĢletim sistemlerinde sistem görüntüsü iĢlemi için
Norton Ghost, Acronis True Ġmaj v.b.üçüncü parti yazılımlar kullanılıyordu.
Ancak Windows 7 ile birlikte iĢletim sistemi içinden sistemin görüntüsünü
yedek olarak bilgisayara ya da herhangi bir harici diske alıp sonra geri yüklemek
mümkün olmaktadır.
4.3.1. Windows 7 iĢletim sisteminde sistem görüntüsü (Ġmaj) alma;
4.3.1.1. Denetim Masası Yedekleme ve Geri Yükleme yoluyla Windows 7
Yedekleme açılır. Açılan sayfada "Sistem görüntüsü oluĢtur" tıklanır ve
karĢımıza bir pencere açılır.
4.3.1.2. Açılan sistem görüntüsü oluĢturma penceresinden, yedeğini alacağımız
sürücü seçilir ve nereye kaydedileceği belirtilir. D sürücüsü, harici disk
ya da DVD ortamına kayıt yapılabilir. Gerekli seçimler yaptıktan sonra
"Ġleri" denilerek devam edilir.
Önemli not: Yedeği alınacak sürücüde (örneğin C:) gerekli olmayan
veri depolama yapılmamalıdır. Aksi halde imaj dosyasının boyutu çok
büyür.
34
4.3.1.3. Bu aĢamada Ģayet yedek alacağımız sürücüde yeterli alan varsa
"Yedeklemeyi baĢlat" butonuna basılarak sistem görüntüsü (Ġmaj) alma
iĢlemine baĢlanır.
4.3.1.4. Sistem görüntüsü alma iĢlemi baĢlamıĢ bulunmaktadır. Bu aĢamada
alınacak yedeğin boyutuna bağlı olarak bu iĢlem bir müddet sürecek ve
yedekleme tamamlanacaktır.
4.3.2. Alınan sistem görüntüsünün geri yüklenmesi
4.3.2.1. Aynı Ģekilde Denetim Masası/Yedekleme ve Geri Yükleme seçilerek
daha önceden alınmıĢ sistem yedeğini seçerek alınan yedeğin geri
yüklenmesi iĢlemi baĢlatılır.
Önemli Not: Burada unutmamamız gereken bilgisayarımızın yedeğinin
alındığı andaki durumuna geri döneceğini ve sonradan yüklenen
35
programlar varsa bunların artık çalıĢmayacağı bilinmelidir. Ayrıca C:
sürücüsünde veriler varsa bunları da baĢka bir sürücüye veya harici
diske aktarılması gerekir.
4.3.3. Windows XP iĢletim sisteminde ve önceki sürümlerde sistem görüntüsü
alma ve geri yükleme.
Windows 7 öncesi iĢletim sistemlerinde sistem görüntüsü alabilmek için 3.
parti yazılımlar kullanmak gerekmektedir. Bu yazılımlardan en çok
kullanılanlar "Norton Ghost ve Acronis True Ġmage vb." programlarıdır. Söz
konusu programları kullanarak da iĢletim sistemlerinin sistem görüntüsü
oluĢturulabilir.
Bunlardan sadece Norton Ghost programı kullanarak sistem imajı
almayı ve geri yüklemeyi görelim.
4.3.3.1. Bilgisayara CD den boot eden Norton Ghost CD si takılır ve bilgisayar
açılıĢta CD den boot edecek Ģekilde ayarlanır. ÇeĢitli ekranlardan sonra
aĢağıdaki pencere açılır.
4.3.3.2. Sırasıyla Local/Partition/To Ġmage seçilir ve tıklanır.
36
4.3.3.3. Bu aĢamada aĢağıdaki resimde görüldüğü gibi imajını alacağımız dizini
seçilir.
4.3.3.4. Üst bölümden imajı kaydedeceğimiz diski seçiyoruz. Bilgisayar D:
bölümü olabileceği gibi önceden taktığımız harici bir disk de olabilir.
Ayrıca "File name" kısmına yedeğe Türkçe karakter kullanmadan bir
isim veriyoruz örneğin "imajdosyasi" diyebiliriz. Daha sonra "Save"
tuĢuna basıyoruz.
4.3.3.5. Bundan sonra çıkan diğer pencerede sıkıĢtırmanın ne derecede olacağı
sorulur. Normal, Fast, High seçeneklerinden "High" seçilirse en yüksek
sıkıĢtırma oranıyla veriler belirlediğimiz sürücüye veya harici diske
yedeklenecektir.
37
Bu iĢlemden sonra imaj tek bir dosya halinde yedek aldığınız bölüme
"Gho" uzantılı bir dosya Ģeklinde kaydolacaktır. Dosya boyutunu
incelediğinizde "High" seçeneği ile sıkıĢtırılıp yedek alındığında
diskimizin 15 Gb'ı dolu olduğu kabul edilirse ise 7-8 Gb bir alan
kapladığı görülecektir.
4.3.4. Norton Ghost programı ile alınan sistem görüntüsünü (imajı) geri
yükleme.
4.3.4.1. Bilgisayara CD den boot eden Norton Ghost CD'si takılır ve bilgisayar
açılıĢta CD'den boot edecek Ģekilde ayarlanır. Bir müddet beklenir ve
aĢağıdaki gibi bir pencere açılır.
4.3.4.2. Açılan pencerede sırasıyla Local/Partition/From Ġmage seçilir ve
tıklanır.
4.3.4.3. Açılan pencerede üstteki ok yardımıyla daha önceden yedek aldığımız
"Gho" uzantılı dosyanın yeri gösterilir.
38
4.3.4.4. Daha önceden yedek aldığımız "Silme.GHO" adlı dosyayı seçip "Open"
tuĢuna basılır.
4.3.4.5. Burada açılan pencerede üst bölümde "Primary" yazan bölümü seçip
"Ok" tuĢuna basılır.
4.3.4.6. Burada seçilen yedeği geri yükleneceğini ve bize sistemin üzerine bu
yedeği yüklemek isteyip istemediğimizi sorduğunda "Yes" diyerek
yedekleme baĢlatılır.
39
4.3.4.7. Bu andan itibaren yükleme iĢlemi baĢlayacak ve bitince uyarı
verecektir.
ĠĢlem
tamamlandığında,
bilgisayarımızı
yeniden
baĢlattığımızda bilgisayarımız yedeğini aldığımız ilk temiz haline geri
dönecektir.
4.4. Veri Kurtarma Programları
4.4.1. Bilgisayarımızdan ya da harici diskimizden (Flash disk, taĢınabilir disk,
Hafıza kartları v.b) yanlıĢlıkla önemli bir dosya (Doküman, resim, müzik v.b)
silinebilir. Bu silme iĢlemini sağ tıklayıp "sil" diyerek yapmıĢsak önemli bir
sorun yoktur. Çünkü bu tarz dosyalar "Geri DönüĢüm Kutusuna" taĢınır ve
orada tutulur; fakat açılmaz.
4.4.2. Bu dosyanın Ģayet yanlıĢlıkla silindiğinden eminseniz geri dönüĢüm
kutusundan dosyayı bulup üzerinde sağ tıklayarak "Geri Yükle" dediğimizde
sildiğimiz konuma geri yüklenir.
4.4.3. Ancak dosyaları geri dönüĢüm kutusuna göndermeden shift+delete tuĢuyla
sildiysek ya da geri dönüĢüm kutusunu boĢaltmıĢ isek bilgisayarımızda artık
görünmez. Ancak bilgiler hiçbir zaman bilgisayardan tam olarak silinmez.
Hatta bilgisayarınıza format atmıĢ olsanız bile bu bilgiler üzerine yazılmadığı
sürece bozulmaz ve geri getirilebilir. Burada en önemli husus silinen dosyayı
fark ettiğimiz andan itibaren bilgisayarımızda iĢlem yapmayıp, silinen
dosyanın üzerine yazılmasını önlememiz gerekir.
4.4.4. Veri kurtarma amaçlı çok çeĢitli yazılımlar mevcuttur. Bunlardan bazıları
aĢağıda listelenmiĢtir.
Recuva
File scavenger
O&O Disk recovery
40
Recovery my files.
Undelete Plus
PC Inspector File Recovery
Disk Digger
EASEUS Deleted File Recovery vb. programlardır.
4.4.5. Bu programların bir kısmının demo sürümü ile sildiğiniz dosyayı
kurtarabilirsiniz. Bir kısmı ise demo sürümünde silinen dosyayı bulmakta
ancak geri getirmek için lisans satın alma Ģartı koymaktadır. ġimdi bunlardan
örneğin "File Scavenger 3.2" yazılımını http://www.quetek.com/prod02.htm
adresinden indirip kuruyoruz. Kurulum tamamlandıktan sonra sırayla
aĢağıdaki adımları takip ederek silinen dosyamızı bulmaya çalıĢıyoruz.
4.4.6. Programı kurup ilk çalıĢtırdığımızda karĢımıza aĢağıdaki gibi bir ekran
gelecektir.
4.4.7. Burada ilk olarak "Search for" bölümünden arama yapacağımız sürücüdeki
dosya türünü biliyorsak önce onu belirlememiz gerekir. Örneğin Microsoft
Office Word 97-2003 belgesi *doc uzantılı veya resim ise *jpg olarak
seçeneklerden seçebiliriz. Seçimin daraltılması bulmayı kolaylaĢtırır. Eğer
bilmiyorsak en üstteki "all files" seçebiliriz.
4.4.8. Daha sonra "Look in" yazan bölümden ise tarama yapacağımız diski
seçiyoruz. Bu harici bir disk de olabilir.
4.4.9. "Mode" bölümünden "Quick" hızlı ya da "Long" uzun yani derin taramayı
seçebiliriz. Ġkinci seçenek biraz uzun sürebilir ancak dosyaların bulunması
olasılığı bu taramada daha yüksektir.
41
4.4.10. Üstteki resimde de görüldüğü gibi gerekli seçimler tamamlandıktan sonra
"Search" ara butonuna tıklayıp dosyalarımızın bulunmasını bekliyoruz.
4.4.11. Bu aĢamada "No, Display deleted files" butonuna basarak silinen dosyaları
aramasını istiyoruz.
4.4.12. Taradığımız diskteki bulunan dosyalardan geri getirmek istediklerimiz
iĢaretliyoruz. Burada önemli olan dosyaların karĢısında " Status" yazan
bölümdeki ifadelerdir. Eğer "Good" yazıyorsa dosyanın durumu iyidir. Fakat
"Poor" yazıyorsa veya hiçbir Ģey yazmıyorsa dosya bozulmuĢ olabilir gene de
her ihtimale karĢı kurtarıp kontrol etmekte fayda vardır.
4.4.13. ġayet görünümün bilgisayarımızda göründüğü gibi Windows'daki klasör
ağacı görünümünde görünmesini istersek de "Tree View" seçerek görünümü
değiĢtirebilirsiniz. Ġstersek tekrar "List View" görünümüne geçebiliriz.
42
4.4.14. Bu aĢamadan sonra programın "Step 2: Recover" kurtarma yazan bölümüne
tıklayıp bilgilerimizi masaüstüne getireceğiz.
4.4.15. Bunun için "Browse" araĢtır yazan bölümüne tıklayıp açılan pencereden en
üstte bulunan "Masaüstü" seçilir ve "Recover" geri getir butonuna basılır.
43
4.4.16. Bu aĢamada program bize demo sürümünü mü lisanslı mı kullanacağımızı
soruyor. ġayet demo kullanırsak da 64 Kb a kadar olan dosyaları
kurtaracağını ötekileri göstermeyeceğini söylüyor. Programı deneme amaçlı
kullandığımız için "Demo" seçip "Ok" tamam diyoruz.
4.4.17. Dosyaların baĢarıyla masaüstüne geri getirildiğine dair bir mesaj alınır. ĠĢlem
tamamlandıktan sonra "Tamam" tıklanır ve pencere kapatılır.
5. YAZICI KURULUMLARI
5.1. USB Yazıcı Kurulumu
XP için;
i. BaĢlat'ı ve ardından Yazıcılar ve Faksları tıklatın.
ii. Yazıcı Görevleri altındaki Yazıcı ekle seçeneğini tıklatın.
iii. Yazıcı Ekle Sihirbazı'ndaki yönergeleri izleyin.
iv. Sınama sayfası yazdırmak isterseniz, yazıcının açık ve baskıya hazır
olduğundan emin olun.
Windows 7 için;
Windows 7, USB yazıcılarını, bilgisayarınıza yazıcının elektriksel ve
veri kablolarını taktığınızda otomatik olarak yükleyecektir.
5.2. Ağ Yazıcısı Kurulumu
XP için;
i.
BaĢlat/Ayarlar/Yazıcı ve Fakslara gelinerek tıklanılmalıdır.
44
ii.
Buradan yazıcı ekle ye gelinerek tıklanır,
iii.
Çıkan menüden ileri butonuna tıklanır,
iv.
Eğer yazıcı belli bir bilgisayara bağlanmak istenirse bağlantı oluĢturmak
için LPT veya COM USB giriĢlerine göre seçilmeli ve ardından ileri
butonuna tıklanılmalıdır.
v.
Buradan yazıcının markası bulunup, seçilmeli ve ardından ileri butonu
tıklanıp kurma iĢlemi tamamlanmalıdır.
vi.
IP ile yazıcı tanıtılırken; yukarıdaki ikinci resimde yeni bağlantı
oluĢturulması sekmesinden standart TCP/IP Port seçilmeli ve daha
sonra ileri butonu tıklanılmalıdır.
45
vii.
Buraya yazıcının IP numarası girilerek ( örneğin 10.10.2.26) ileri butonu
tıklanılmalı, çıkan menüden tekrar ileri butonu tıklanarak, mevcut olan IP
yazıcısı bulunmalı ve yazıcının Driver cd si ile kurulum yapılmalıdır.
5.3. Yazıcı PaylaĢımı
XP için;
i. BaĢlat/Ayarlar/Yazıcı ve Fakslar menüsü seçilmelidir.
ii. Burada kurulu olan yazıcının üzerine gelinip, sağ tuĢa tıklanır ve
ardından paylaĢım kısmına gelinir ve tıklanır.
2. Gerekli Araç Programlar ve Yüklenmesi
Bir bilgisayarda kullanıcının rahat kullanımı ve sık kullanılan dosya formatlarını
açmada zorluk yaĢamaması için Winrar, Adobe Reader, Flash Player, Java vb. bir
takım paket programlara ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla bu programların sistemde yüklü
olması gerekir. Bu tip programlar sistem gereksinimleri kategorisinde değerlendirilir.
Genel olarak bu yazılımların lisansları ücretsiz ya da deneme sürümleri yaygın
biçimde kullanılır. Kurulum ve edinimleri kolaydır.
ġimdi sırasıyla bu programların edinimi ve kurulumlarına göz atalım.
6. WIN-RAR,
6.1.
6.2.
WinRAR programı dünya üzerinde en çok tercih edilen RAR arĢivleyici ve
arĢiv yönetim programı olarak gösterilebilir. Bilgisayar kullanıcılarının en çok
tercih ettiği sıkıĢtırma programlarından biri olan WinRAR en çok kullanılan
arĢiv formatları ZIP ve RAR desteğinin yanı sıra bir çok baĢka formata destek
sunar.
RAR dosyaları genellikle ZIP dosyalarına göre %8'den %15'e kadar daha fazla
dosya sıkıĢtırma özelliğine sahiptir. Bu farklılık da sıkıĢtırma iĢlemi yapacak
kiĢilerin RAR formatını kullanmasında en temel unsurlardan biri olmaktadır.
Bu nedenle winzip v.b. diğer sıkıĢtırma yazılımlarında liderliği ele geçirmiĢ
46
durumdadır. Çoklu dil desteği bulunan bu güçlü arĢivleme aracı Türkçe
kurulum ve kullanım seçeneğine de sahiptir.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
6.7.
Programın deneme sürümlerinden en güncel olanı veya çok eski olmayan
herhangi bir sürümü problemsiz bir Ģekilde çalıĢacaktır. Kurulum dosyasına
çift tıklayarak kurulumu baĢlatabilir açılar menülerden next (ileri)
seçenekleriyle kurulumu tamamlanabilir.
Sürükle bırak kolaylığı, sihirbaz özelliğiyle ve kolay ara yüzüyle kullanımı
gayet kolaydır.
SıkıĢtırılmıĢ dosyaların açılması için bir kaç farklı yöntem vardır.
Dosya adının üzerine çift tıklatın veya dosya adının üzerinde Enter'a basın.
ArĢiv WinRAR ile açılacaktır.
WinRAR penceresinde arĢiv adına çift tıklayın veya arĢiv adının üzerinde
Enter'a basın.
47
6.8.
ArĢivi WinRAR simgesine veya penceresine sürükleyin ve bırakın. Bunu
yaparken WinRAR'ın baĢka bir arĢivi göstermediğinden emin olun. Aksi
takdirde sürüklenen arĢiv, Ģu an görüntülenen arĢive eklenecektir.
6.9.
Dosyaları sıkıĢtırarak bir arĢiv dosyası oluĢturmak içinse yine birden fazla
yöntem mevcuttur. En sık kullanılan ve kolay yöntem sıkıĢtırmak istediğimiz
dosyalar üzerine fare ile sağ tıklayıp açılan menüden arĢive ekle ya da arĢive
ekle "dosyaadi.rar" sekmesine tıklanılması yeterli olacaktır.
7. ADOBE READER
7.1.
Bilgisayar ortamında sık kullanılan dosya formatlarından biri olan PDF
(Portable Document Format; Taşınabilir Belge Biçimi), platformlar arası
taĢınabilir ve yazdırılabilir belgeler oluĢturmak amacıyla üretilmiĢ sayısal bir
dosya biçimidir.
7.2.
Bu doküman türünün bir diğer özelliği de iĢletim sisteminden bağımsız
olmasıdır. Windows, Macintosh, Linux vb. tüm iĢletim sistemlerinde aynı
Ģekilde açılabilir. Birçok platform için ücretsiz görüntüleyici programlarının
olması dolayısıyla PDF yazdırılabilir ve düzenlenmesi beklenmeyen belgelerin
dağıtımı için tercih edilir.
48
7.3.
Ayrıca ofis, internet ve grafik programlarının kullandığı dosya formatlarının da
pdf formatına çevrilebilir olması, tarayıcıdan aktarılan dokümanlarda sıklıkla
tercih edilmesi bu biçimin kullanımını standart hale getirmiĢtir.
7.4.
PDF formatının geliĢtiricisi Adobe Systems firmasına ait adobe reader
programı ise pdf dosyalarını açmada kullanılan programlarda baĢı çekmektedir.
Temini, kurulumu ve kullanımı gayet basittir. http://get.adobe.com/reader/
adresinden ücretsiz olarak indirilip kurulabilir.
Adobe reader oluĢturulmuĢ programları açma ve kullanma aracıdır. Doküman
üzerinde görüntüleme, yazdırma, arama ve yönetme iĢlemler yapılabilir ancak
düzenleme, değiĢiklik yapmak ve pdf oluĢturma yapılamaz.
Adobe Reader kurulumunu tamamladığınızda makinenizde bulunan pdf
uzantılı dosyalar kendiliğinden aĢağıdaki Ģekildeki gibi bir simgeye dönüĢür.
7.5.
7.6.
7.7.
Dosyanın üzerine çift tıklanıldığında Adobe Reader programı açılır.
49
Yukarıda Adobe Reader programı ile açılmıĢ bir pdf dokümanı görülmektedir.
PDF okuyucu programlar dosyalar üzerinde değiĢiklik yapmaya izin vermediği
için sade bir ara yüze sahiptir. Genellikle okuma ya da yazdırma amaçlı
kullanıldığından sayfayı büyütme-küçültme, yazdırma gibi araçlar kullanılır.
8. FLASH PLAYER
8.1. Adobe Flash Player, Adobe firması tarafından oluĢturulan, web üzerinde
etkileĢimli içerikleri ve uygulamaları görüntülemenize olanak veren bir
yazılımdır. Flash Player uyumlu içerik (SWF ve FLV uzantılı dosyalar), web
sayfalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Web sayfalarında gezinmek isteyen her
kullanıcının yüklemesi artık zorunlu hale gelmiĢtir. Ücretsiz olarak temin
edilir. Ġçerik ve videoların kusursuz görüntülenmesini sağlayan platformlar
arası tarayıcı tabanlı bir çalıĢtırıcıdır.
8.2. Internet Explorer 6.0 ve üzeri, Mozilla Firefox 2.0 ve üzeri, Google Chrome
2.0 ve üzeri, Safari 3.0 ve üzeri, Opera 9.5 ve üzeri, AOL 9.0 ve üzeri tüm
tarayıcılarda kullanılır.
50
8.3.
http://get.adobe.com/tr/flashplayer/ linkinden güvenli bir Ģekilde son sürümü
temin edilebilir.
8.4.
Setup dosyası bilgisayarda uygun bir klasöre kaydedildikten sonra üzerine çift
tıklanarak kurulum iĢlemi tamamlanır.
8.5.
Adobe Flash Player kurulumuna devam etmeden önce tüm diğer açık tarayıcı
pencerelerini kapatılması önerilir.
Güvenlik ayarlarınıza bağlı olarak bir Güvenlik Uyarısı iletiĢim kutusuyla
karĢılaĢılabilir. ActiveX kontrolünü yüklemek için Yükle'ye tıklanır.
8.6.
9. JAVA KURULUMU
9.1. Java kodlarını çalıĢtıran sisteme JRE (Java Runtime Environment) denir JRE,
Java ile yazılmıĢ internet ve masaüstü uygulamaların çalıĢtırılması için gerekli
olan yazılımdır.
9.2. Bir makinede Java'yla yapılmıĢ bir programın çalıĢması için orada mutlaka
Java derleyicisi olması gerekir Uygulamalar tarayıcı içindeki Java eklentisiyle
çalıĢırlar Java'da yapılmıĢ bir program herhangi bir makineye kurulurken (eğer
yoksa) öncelikle JRE kurulmalıdır Ancak bu iĢlem bir makine için sadece bir
kere yapıldığından, üzerinde JRE kurulmuĢ bir makineye herhangi bir program
yüklenirken tekrar JRE kurulmasına gerek yoktur JRE bazı iĢletim
sistemlerinde kendiliğinden kurulu olup, bazılarında da tercihe bağlı olarak
kurulabilmektedir
51
9.3.
9.4.
9.5.
http://www.java.com/tr/download/index.jsp linkinden "Bilgisayarımda Java
yüklü mü?" bağlantısı tıklanarak sistemde javanın güncel sürüm yüklü değil mi
test edilir. Eğer yüklü değilse program indirilerek kurulum tamamlanır.
ÇalıĢtırılacak program, Java'nın o makinede kurulu sürümünden daha ileri bir
sürümü gerekli kılıyorsa JRE'nin güncellenmesi gerekmektedir Java'da yeni
bir sürüm yüklenince eski sürümle çalıĢan programlar çalıĢmaya devam
edecektir Bütün Java sürümleri geriye dönük uyumludur
JRE kurulduğu zaman aynı zamanda browser'lar için bir plug-in olarak çalıĢır
Herhangi bir HTML sayfasında uygulamayla karĢılaĢıldığında artık browser'ın
kendi Java'sı değil bu plug-in devreye girmektedir JRE program geliĢtirmek
için kullanılamaz
52
10.
MEDĠA ÇÖZÜCÜ (CODEC) PAKETLERĠNĠN YÜKLENMESĠ
10.1. Codec, bir ses veya görüntü gibi dijital medya dosyasını sıkıĢtırmak veya
sıkıĢtırılmıĢ dosyayı açmak için kullanılan yazılımdır. Windows Media Player
ve diğer programlar dijital medya dosyalarını yürütmek ve oluĢturmak için
codec bileĢenlerini kullanır.
10.2. Bir codec iki bileĢenden oluĢabilir: bir kodlayıcı ve bir kod çözücü. Kodlayıcı
sıkıĢtırma (kodlama) iĢlevini gerçekleĢtirir ve kod çözücü açma (kod çözme)
iĢlevini gerçekleĢtirir. Bazı codec bileĢenleri bunların ikisini de içerirken
bazıları yalnızca birini içerir.
10.3. Örneğin, bir ses CD'sindeki bir Ģarkıyı bilgisayarınıza kopyaladığınızda, Player
Ģarkıyı küçük bir WMA dosyası halinde sıkıĢtırmak için varsayılan olarak
Windows Media Audio codec bileĢenini kullanır. Bu WMA dosyasını (veya bir
web sitesinden akıĢı yapılabilecek herhangi bir WMA dosyasını)
yürüttüğünüzde, Player Windows Media Audio codec bileĢeniyle dosyayı
geniĢleterek, müziğin hoparlörleriniz yoluyla çalınabilmesini sağlar.
10.4. Günümüzde yüzlerce ses ve video codec bileĢeni vardır. Bazıları Microsoft
tarafından oluĢturulmuĢtur, ancak codec bileĢenlerinin büyük çoğunluğu diğer
Ģirketler, kuruluĢlar veya bireyler tarafından oluĢturulmuĢtur. Varsayılan
olarak, Windows iĢletim sistemi ve Player Windows Media Audio, Windows
Media Video ve MP3 gibi en yaygın codec bileĢenlerinin birkaçını içerir.
10.5. Yine de Windows veya Player'ın varsayılan olarak içermediği bir codec
bileĢeniyle sıkıĢtırılmıĢ içeriği yürütmek istenen zamanlar olabilir. Çoğu
durumda, gerekli codec bileĢenini web'den ücretsiz veya bir ücret karĢılığında
karĢıdan yüklenebilmektedir. Ayrıca bazı durumlarda Player sistemdeki diğer
medya yürütme ve oluĢturma programları tarafından yüklenen codec
bileĢenlerini otomatik olarak kullanabilir.
10.6. En sık kullanılan ücretsiz codec programları arasında: Media Player Codec
Pack, Ace Mega Codec Pack, K-Lite Codec Pack sayılabilir. Kurulum
53
aĢamasında yüklemek istenen codec seçenekleri tek tek yada kullanıcı
düzeyine göre gruplanmıĢ olarak seçilebilir.
11.
DENETĠM MASASI AYARLARI
11.1. Program Kaldırma veya DeğiĢtirme
Bir programı artık kullanmıyorsanız veya sabit diskinizde yer açmak
istiyorsanız, programı bilgisayarınızdan kaldırabilirsiniz. Programları kaldırmak
veya belirli seçenekleri ekleyerek veya kaldırarak programın yapılandırmasını
değiĢtirmek için Programlar ve Özellikler'i kullanabilirsiniz.
Windows XP iĢletim sistemi için;
11.1.1 BaĢlat butonundan Ayarlar‟ın üzerine gelinerek Denetim Masası tıklanır.
11.1.2 Denetim masasından Program Ekle-Kaldır‟ın üzerine iki kere tıklanır.
54
11.1.3 Açılan sayfadan kaldırmak istenilen program üzerine tıklanarak DeğiĢtir/Kaldır
simgesine tıklanır.
Windows 7 için;
11.1.4 BaĢlat düğmesi
, Denetim Masası,
11.1.5 Programlar ve ardından Programlar ve Özellikler'i tıklatarak Programlar ve
Özellikler'i açın.
55
11.1.6 Programı seçin ve Kaldır'ı tıklatın. Bazı programlar, kaldırmaya ek olarak
programı değiĢtirme veya onarma seçeneği de içerir; ancak, birçok program
yalnızca kaldırma seçeneğini sunar. Bir programı değiĢtirmek için DeğiĢtir'i
veya Onar'ı tıklatın.
Yönetici parolası veya onay istenirse, parolayı yazın
veya onay verin.
11.2. Ekran Ayarları,
11.2.1. BaĢlat düğmesi
, Denetim Masası,
11.2.2. Görüntü ve KiĢiselleĢtirme ve ardından açılan menüde istediğimiz değiĢikliği
yapacağımız menü seçilir.
56
11.2.3. Örneğin: KiĢiselleĢtirmeye tıkladığımızda açılan menüden masaüstü arka
planını, pencere renklerini ve ekran koruyucularını ayarlayabilirsiniz.
57
11.3. Klavye Ayarları (F ve Q klavye değiĢtirme)
11.3.1. BaĢlat düğmesi
, Denetim Masası,
11.3.2. Saat, Dil ve Bölge tıklanarak açılan menüden bölge ve dil çift tıklanarak açılır.
11.3.3. Açılan menüden Klavye ve Diller seçilerek hangi tür klavye istiyorsak
belirlenir ve Tamam tıklanır.
11.3.4. Açılan menüden Tarih ve Saat seçilerek bilgisayarımızın tarih ve saatini
ayarlayabilir.
58
11.4. Fare Ayarları
11.4.1. Bilgisayarımızı kullanırken en sık kullandığımız iki donanımdan biri faredir.
Bundan dolayı bu donanımı kullanırken yaĢayacağımız zorluklar, bilgisayar
kullanım hızınızı ve veriminizi etkileyecektir. Bu amaçla kullanmıĢ olduğunuz
farenin gerekli ayarını yapmanız için;
11.4.2. BaĢlat düğmesi
, Denetim Masası,
11.4.3. Fare Tıklanır ve fare özellikleri Menüsünden fare ile ilgili bütün iĢlemlerinizi
gerçekleĢtirebilirsiniz.
59
11.5. Ağ Ayarları ve Kablosuz bağlantılar (Bluetooth)
11.5.1. Ağ ve PaylaĢım Merkezi ağınız hakkında gerçek zamanlı durum bilgisi sağlar.
Bilgisayarınızın ağınıza veya Internet'e bağlı olup olmadığını, bağlantı türünü ve
ağdaki diğer bilgisayarlara ve aygıtlara eriĢim düzeyinizi görebilirsiniz. Bu bilgiler
ağınızı kurarken veya bağlantı sorunlarınız olduğunda yararlı olabilir. Ağ ve
PaylaĢım Merkezi'nden eriĢilebilen ağ eĢlemesinde ağınız hakkında ayrıntılı bilgi
bulabilirsiniz.
60
11.5.2. Gelen menüden Yeni Bağlantı veya Ağ Kurun seçilerek açılacak menüden yapmak
istediğimiz iĢlem seçilir.
11.6. Aygıt yöneticisinin kontrolü ve sürücü güncelleme
11.6.1. Windows 7 yüklenmesinin ardından sistem tarafından çoğu donanım birimlerinin
sorunsuz tanındığı gözlemlenebilir. Sorun olma ihtimaline karĢılık Windows 7‟nin
sağladığı güncelleĢtirmeler ile sorunlar ortadan kaldırılabilmektedir. Bunun için;
11.6.2. BaĢlat tıklandıktan sonra Bilgisayar üzerine sağ tıklanır ve özellilikler menüsüne
ulaĢılır.
11.6.3. KarĢımıza çıkan menüden Aygıt Yöneticisini seçeriz.
61
11.6.4. Aygıt yöneticisi menüsünde aygıtların hangilerinin sürücülerinin tanınmamıĢ
olduğu sarı ünlem iĢaretiyle ekrana yansır.
11.6.5. TanınmamıĢ olan aygıt üzerine sağ tıklayıp açılan menüden Sürücü Yazılımını
GüncelleĢtir seçeneğini seçeriz.
62
11.7.
Kullanıcı hesapları düzenleme ve Ģifre oluĢturma,
11.7.1. Windows ĠĢletim Sistemleri üzerinde birden fazla kullanıcı hesabı
oluĢturabilirsiniz. OluĢturmuĢ olduğunuz her bir kullanıcı hesabı için otomatik
olarak bir profil oluĢturulur. Böylece her bir kullanıcının ayarları ve bu kullanıcıya
ait veriler ayrı yerlerde tutulur.
Eğer bilgisayarınızı sizin dıĢınızda kullanan kiĢiler varsa, her bir kullanıcı için
bir hesap oluĢturarak daha sağlıklı ve güvenli bir kullanım ortamı
yaratabilirsiniz. Windows 7 üzerinde yeni bir kullanıcı hesabı oluĢturmak için
aĢağıdaki adımları izleyebilirsiniz.
11.7.2. BaĢlat düğmesi , Denetim Masası,
63
11.7.3. Denetim Masası Menüsünden Kullanıcı Hesapları tıklanır.
11.7.4. KarĢımıza gelen seçenekler içerisinden Yeni Bir Hesap OluĢtur„a giriyoruz.
11.7.5. Son olarak oluĢturacağımız hesap için bir isim yazıyoruz ve hesap türümüzü
belirledikten sonra Hesap OluĢtur butonuna basıyoruz.
11.7.6. Açılan menüden hesabın adını değiĢtirebilir, parola koyabilir ya da ebeveyn
denetimlerinden hangi saatte girilip girilemeyeceğini ya da hangi programları
çalıĢtırabileceğimizi belirleye biliriz.
12.
PERFORMANS ARTIRICI ĠġLEMLER
12.1. Geçici Dosyalar (Temp) ve Geri DönüĢüm Kutusunun Temizliği
12.1.1. Açık programlar kapatılır
12.1.2. C:\Users\Kullanıcı Adı\AppData\Local\Temp klasörüne gidip bütün dosyalar
silinir.
12.1.3. Daha sonra Geri DönüĢüm Kutusu Sağ tıklanır Geri DönüĢüm Kutusu'nu BoĢalt
seçilir.
12.1.4. Açılan kutucuktaki evet seçilir ve geri dönüĢüm kutusu temizlenir.
12.2. Çerezlerin (cookies) Silinmesi
12.2.1. Ġnternet Explorer, Araçlar menüsünden Ġnternet seçenekler tıklanır.
12.2.2. Açılan kutularda iĢaretlenen yerler tıklanır ve temizleme iĢlemi bitirilir.
64
12.3. Disk bakımı BirleĢtirme
12.3.1. BaĢlat/Donatılar/Sistem Araçları/Disk BirleĢtiricisi seçilir.
12.3.2. Yukarıda görüldüğü gibi önce birleĢtirilecek disk seçilir. Önce kırmızı halkayla
iĢaretlenmiĢ (A) "Disk Çözümle" tıklanır. Daha sonrada "Disk BirleĢtir" tıklanır
ve disk birleĢtirilir. Disk birleĢtirme iĢi biraz uzun sürebilir.
65
12.4.
AçılıĢta çalıĢacak programların belirlenmesi
12.4.1. BaĢlat menüsünden ÇalıĢtır„a tıklayın. Açılan panele msconfig yazın. BaĢlangıç
sekmesine tıklayarak istemediğiniz programların açılıĢta çalıĢmasını
engelleyebilirsiniz.
12.5.
Görev yöneticisi ve kullanımı
12.5.1. Ctrl+Alt+ Del 'e birlikte basıp Görev yöneticisi çalıĢtırılır.
12.5.2. Uygulamalarda çalıĢtırdığınız programlar görünür. Ġstenirse program seçilip
görevi sonlandır sekmesine tıklayıp durdurulabilir.
66
12.5.3. ĠĢlemler sekmesinde sistemde çalıĢan bütün uygulamalar görülür. Durdurulmak
istenen uygulama seçilir ve iĢlemi sonlandır sekmesine tıklanır. Dikkatli
kullanılmalıdır. Sistem Kilitlenebilir.
12.5.4. Bu alandan sistemin performansına bakabilirsiniz.
12.6.
ĠĢletim Sistemi Güncelleme,
12.6.1. BaĢlat/Denetim Masası sekmesinden Windows Update seçilir.
67
12.6.2. Güncellemeleri denetle tıklanır. Güncelleme varsa otomatik kurulur ve sistem
kapatılıp tekrar açılır.
68
13.
GÖREV ÇUBUĞU VE KISA YOLLARIN KULLANIMI
13.1.
Görev Çubuğu Ve Kullanım
Görev Çubuğunu ihtiyaçlarınıza göre kiĢiselleĢtirebilir ve verimini
arttırabilirsiniz.
Uygulama çubuğu olarak da adlandırılan görev çubuğu, masaüstünün en
önemli bölümlerinden birisidir. ÇalıĢmakla olan tüm programların simgelerinin
bulunduğu bu çubuk, aynı zamanda dilediğiniz gibi kiĢiselleĢtirmeye de
uygundur. Windows'u ilk kez çalıĢtırdığınızda, görev çubuğunu da ekranın alt
kısmında görebilirsiniz. Ancak dilerseniz, onu farklı kenarlara taĢıyabilirsiniz.
13.2.
Görev çubuğu bizim sık kullandığımız programları hemen çalıĢtırabilmemiz için
sık kullanılanlar gibidir. Buraya sık kullandığımız programların simgelerini
ekleyerek çalıĢma esnasında pratiklik kazanmıĢ oluruz. Bunu yapabilmek için;
Simgesini ekleyeceğimiz programı baĢlat/ tüm programlar/ Örneğin Microsoft
ofis/Microsoft Word seçili iken sağ tıklayıp-Görev çubuğuna sabitle
seçtiğimizde simgeyi görev çubuğuna sabitlemiĢ oluruz.
Yalnız bu özellik Vista ve Windows 7 iĢletim sisteminde eklenmiĢtir.
13.3.
Daha önceki sürüm iĢletim sistemlerinde görev çubuğuna simge eklemek
için ise;
baĢlat/programlar/herhangi bir program (Örneğin Microsoft Ofis Word) seçilir
ve üzerinde sağ tıklanır-gönder-masaüstü kısa yol oluĢtur seçilir.
Görev çubuğunun boĢ bir alanında sağ tıklanır ve görev çubuğunu kilitle
tıklanarak kilidi kaldırılır.
Daha sonra görev çubuğu üzerinde boĢ alanda tekrar sağ tıklanır ve araç
çubukları/hızlı baĢlat seçilir.
69
Görev çubuğundaki simgelerin yerleĢeceği bölgedeki kenar çizgisi iyice sağa
çekilerek masaüstündeki program simgesi getirilip görev çubuğuna bırakılır.
13.4.
Kısayollar ve kullanımı
Genellikle programlar yüklenirken masaüstüne bir kısayol simgesi oluĢturur ya
da çok kullandığımız programların kısa yollarını biz masaüstüne atarız. Fakat bu
durum zamanla masaüstünde aĢırı bir kalabalığa neden olur ve hoĢ bir görüntü
oluĢturmaz. Bu nedenle sık kullandığımız programlar varsa ve bunların kısa yol
simgelerini masaüstünde tutuyorsak bunlar için örneğin "program kısayolları"
adında bir klasör açıp bütün kısa yolları burada tutabiliriz.
Bu durum bilgisayar kullanımında daha pratik olmamızı ve aradığımızı daha
kolay bulamamızı sağlayacaktır.
14.
GÜVENLĠK
Günümüzde kullanıcı bilgisayarlarına yönelik pek çok iç ve dıĢ tehdit bulunmaktadır.
Bilgisayar güvenliğinin amacı ise: "kiĢi ve kurumların bu teknolojilerini kullanırken
karĢılaĢabilecekleri tehdit ve tehlikelerin analizlerinin yapılarak gerekli önlemlerin
önceden alınmasıdır".
70
Bilgisayar güvenliği geniĢ anlamda bir koruyucu mekanizma olarak düĢünüldüğünde,
kiĢisel veya kurumsal bilgisayarlar için genel olarak aĢağıdaki maddelerin hepsini
veya bazılarının uygulanması gerekmektedir:
Virüs koruma programlarının kurulu olması,
Bu programların ve iĢletim sistemi hizmet paketlerinin ve hata düzeltme ve
güncellemelerinin düzenli aralıklarla yapılması,
Bilgisayarda Ģifre korumalı ekran koruyucu kullanılması,
Kurulan programların paylaĢıma açık olup olmadığının kontrol edilmesi,
Bilgisayar baĢından uzun süreliğine ayrı kalındığında sistemden çıkılması,
Kullanılan Ģifrelerin tahmininin zor olacak Ģekilde belirlenmesi,
Bu Ģifrelerin gizli tutulması ve belirli aralıklarla değiĢtirilmesi,
Disk paylaĢımlarında dikkatli olunması,
Ġnternet üzerinden indirilen veya e-posta ile gelen dosyalara dikkat edilmesi,
Önemli belgelerin parola ile korunması veya Ģifreli olarak saklanması,
Gizli veya önemli bilgilerin e-posta, güvenlik sertifikasız siteler gibi güvenli
olmayan yollarla gönderilmemesi,
Kullanılmadığı zaman Ġnternet eriĢiminin kapatılması,
Önemli bilgi ve belgelerin düzenli aralıklarla yedeklerinin alınması
gibi önlemler olmazsa olmaz tedbirlerden bazılarıdır.
14.1. Ofis Güvenlik Talimatı
14.1.1. Odalarda bulunan fotokobi makineleri, faks makinelerinin yanında resmi
yazılar bırakılmamalıdır.
14.1.2. “Gizli” nitelikteki bilgiler odalarda kilit altında bulundurulmalıdır.
14.1.3. Penceler akĢam çıkıĢta kontrol edilerek kapatılmalıdır.
14.1.4. GiriĢ çıkıĢlar parmakizi ile yapılmalıdır ve personel haricindeki kiĢilerin
odalara girmesi engellenmelidir.
14.1.5. Ziyaretçiler ziyaretçi odalarına alınacak ve burada ilgili ile görüĢmesi
sağlanacak.
14.1.6. Elektrikli ısıtıcı, ocak, soba gibi cihazlar kesinlikle kullanılmayacaktır.
14.1.7. Fiziki güvenlik alanı içinde yer alan bütün oda kapıları, çalıĢma masası
çekmeceleri ve dolaplar kilitli tutulmalıdır.
14.1.8. Güvenli alanlarda ziyaretçilere eĢlik edilmeli ve giriĢ ve çıkıĢ tarihleri ve
saatleri not edilmelidir.
14.1.9. Tüm personel bu konu hakkında bilgili ve dikkatli olacaktır.
14.2. Antivirüs Programı Kurulumu ve Güncellenmesi
14.2.1. Sistemde yüklü ve güncel bir virüs koruma yani antivirüs programının yüklü
durumda olması bilgisayarın güvenliğinin temel unsurudur. Aynı Ģekilde
iĢletim sistemi servis paketlerinin ve güncellemelerinin yapılmıĢ olması da
sistemdeki açıkları tehdit olmaktan kurtaracaktır.
14.2.2. Antivirüs programı olarak, Symantec, McAfee, Trend Micro, Kaspersky, Eset
Nod32, F-Secure, Bit Defender, Avira, AVG, Avast vb. bir program tercih
edilebilir. Bu programlardan bazıları lisanslı ve deneme sürümü olarak bir
bölümü de ücretsiz olarak web'ten temin edilebilir.
14.2.3. Ayrıca bazı firmalar makineye yazılımı yüklemeden çevrimiçi olarak da
taramaya izin vermektedir.
14.2.4. Kurumsal lisans sahibi olan yerlerde ise (örneğin MEB merkez ve taĢra
binaları) kararlaĢtırılan antivirüs programı merkez sunucudan ağ ile kullanıcı
71
bilgisayarlarına gönderilir. Ya da bizzat kurulum ekipleri, harici belleklerle
kurulum programını kullanıcılara yükler.
14.2.5. Kuruluma baĢlamadan önce sistemde daha önceden yüklenmiĢ bulunan tüm
antivirüs programlarının kaldırıldığından emin olunmalıdır. Aksi durumda
sistem 2 ayrı antivirüs programı çalıĢtığında birbirlerine virüs gibi davranacak,
çakıĢmalara ve kilitlenmelere neden olacaktır.
14.2.6. Makinenin 32 bit veya 64 bit olma durumuna göre uygun sürüm seçilerek
üzerine çift tıklanması kurulumun baĢlaması için yeterlidir. Daha sonra
arayüzdeki yönergeler takip edilerek ileri tuĢlarıyla kurulum tamamlanır.
14.2.7. Bazı antivirüs programları ilk kurulum esnasında sistemi bütünüyle tarar ve
kuruluma daha sonra devam eder. Bu durumda bir kaç dakikalık bir bekleme
normal karĢılanmalıdır.
14.2.8. Kurulum iĢlemi tamamlandığında ekranın sağ alt tarafında antivirüs firmasının
logosu görülür. Eğer makine çevrimiçi değilse ikonun durumundan anlaĢılır.
Devre dıĢı bırakılmaya izin veriyorsa da üzerinde kırmızı bir uyarı
bulunmaktadır.
72
14.2.9. Antivirüs programı normal Ģartlarda kendiliğinden güncelleme yapacak Ģekilde
ayarlıdır. Ancak bazı durumlarda elle güncelle yapılması gerekebilir. Bu tip
durumlarda güncelleme menüsünden güncelleme paketinin tarihi kontrol
edilebilir.
14.3. Virüs Taraması Nasıl Yapılır
14.3.1. Virüs, bir bilgisayara disketler, ağ paylaĢımı, Internet (e-mail, dosya indirme)
yollarıyla nüfuz eden ve bilgisayarlarda istenmeyen sonuçlara ve zararlara yol
açan bir bilgisayar programıdır. Virüslerin en önemli özelliği; girdikleri
sistemlere kendilerini, kullanıcı farkında olmadan veya iradesi dıĢında
çalıĢtırılacağı Ģekilde yerleĢtirmesi ve sistemlere zarar vermesidir. Virüsler
genel olarak etkilerini diğer çalıĢan programlara bulaĢarak onlarda çeĢitli
değiĢiklikler yaparak gösterirler. Virüslerin bir diğer özelliği ise kendilerini
çoğaltmaları ve hafızada değiĢik yerlere kaydetmeleridir. Virüslerin etkileri
ekrana rahatsızlık veren mesajlar çıkararak çalıĢmayı engellemesi olabileceği
gibi, bilgisayarın hafızasını ve disk alanını kullanarak eriĢimi engellemeleri
veya kullanılan dosyaların içeriklerini bozmaları veya silmeleri gibi oldukça
zararlı etkileri de olabilir.
14.3.2. Virüsler ya açılıĢla (boot) kendiliğinden ya da dosyaların içerisine kendisini
ekleyerek bulaĢır. Program içerisinde ufak bir değiĢiklik yaparak programdan
önce kendisinin çalıĢmasını sağlar.
14.3.3. Virüsler, yayılım hızına, bilgisayarı etkiledikten sonra verdiği zarara ve
yayılma ortamındaki (Internet) yoğunluğuna bağlı olarak anti-virüs
firmalarının puanlamalarına göre tehlikeli ya da tehlikesiz olarak
nitelendirilirler.
14.3.4. Anti-virüs programları üç ayrı yapıda çalıĢır. Genellikle kullanılan "Scanner"
yapı güncelleme dosyaları sayesinde yeni çıkan bir virüs hakkında bilgi sahibi
olur ve dosyaları tararken virüs örüntüsü diye adlandırılan virüsün dosyalarda
yaptığı değiĢiklikleri arar. Virüs yakalandığında bilgi bankalarındaki verilere
göre ona karĢı hazırlanmıĢ iĢlemleri yapar. Ġkinci tip anti-virüs programları
"Check-summers" adı altında anılan sistem dosyaların boyutlarında bir değiĢlik
olduğu zaman haber veren yapıya sahip programlardır. Güncelleme
gerektirmemesi avantaj olarak görülse de bilinçli bir anti-virüs uzmanının
kullanabileceği kadar karmaĢık olan ve yanlıĢ uyarılar verebilen programlardır.
14.3.5. Üçüncü tip ise "Heuristic" (Sezgisel) olarak adlandırılan, virüslerin genel
karakteristik özellikleri tanımlı olan programlardır. Virüsleri bu genel
özelliklerine bakarak yakalamaya çalıĢırlar. Ki günümüzde katlanarak artan
antivirüslerle ancak Heuristic bir algoritma desteği olan antivirüs programları
baĢ edebilmektedir.
73
14.3.6. Genellikle virüs programları periyodik olarak tam detaylı tarama yaparlar.
Aynı zamanda her antivirüs programının scan programı sistemi sürekli
taramaya devam etmektedir. Yeni tarama sekmesine tıklamak suretiyle de
kullanıcının istediğine bağlı olarak bölgesel ya da bütünüyle tarama
gerçekleĢtirilebilir.
14.3.7. Genellikle periyodik taramalar sistemin açık olacağı ancak kullanıcının
bilgisayarda yoğun çalıĢmadığı saatler tercih edilir.
14.3.8. Anti-virüs yazılımı olmadığı Ģartlarda bilgisayarınızda virüs olduğunu ancak
virüs etkisini gösterdikten sonra anlayabilirsiniz. Bir virüsün etkileri
bilgisayarda yavaĢlama, Windows uygulamalarında hata mesajları (system
fault, application error, missing files), bilgisayarın kilitlenmesi, DOS iĢletim
sistemine dönmesi, bazı dosyaların açılmaması, değiĢik sesler veya
bilgisayarınızın isteğiniz dıĢında iĢlemler yapmaya baĢlaması Ģeklinde
görülebilir.
14.3.9. Bu durumda bir anti-virüs programı kullanarak bilgisayarın virüsten
temizlenmesi gerekmektedir. Virüsün bilgisayara geri dönülmez hasarlar
74
vermiĢ olduğu durumlarda temizleme her zaman baĢarılı olmayabilir.
Kullanılan anti-virüs yazılımlarının buldukları virüsleri silmeleri veya
bulaĢtıkları dosyalardan temizlenmeleri mümkün olmaması da karĢılaĢılan bir
durumdur.
14.3.10. Anti-virüs yazılımlarının tarama iĢlemi sonrasında virüs bulamaması
bilgisayarda virüs olmadığını değil, tarama iĢleminde kullanılan anti-virüs
programının tanıdığı virüslerin bulunmadığını gösterebilir. Bu durumda
kullanılan anti-virüs programının güncellenmesi veya daha güncel baĢka bir
anti-virüs yazılımının kullanılması uygun olacaktır.
14.4. Güvenli E-Posta Kullanımı
E-posta sunucularının çalıĢması ve virüslerin yayılımı ve tespiti konularını ele
alınacak olursa:
14.4.1. Ġlk bakıĢta, bir posta sunucusunun istenmeyen e-posta (spam) gönderip
göndermediğini anlamak, bir son kullanıcı cihazına göre daha karıĢık
görünebilir. Bunun nedeni, posta sunucusunun doğal olarak e-posta göndermek
üzere tasarlanmıĢ olmasıdır. Bir cihaz internete e-posta göndermek üzere
tasarlanmamıĢsa, ağ trafiğine bakıp hangi cihazların istenmeyen e-posta
gönderdiğini tespit etmek kolaydır. Sorun posta sunucunuzdaysa, o zaman
durum biraz farklıdır.
75
14.4.2. Posta sunucularına tehdit içeren yazılımların bulaĢması çok nadir görülür.
Çünkü normalde posta sunucusunda ya çok az kullanıcı aktivitesi olur ya da hiç
olmaz. Aslında; son kullanıcı cihazlarına Truva atları tarafından getirilen
doğrudan istenmeyen e-posta robotları bulaĢır. Çünkü bahsi geçen kullanıcı
cihazları, postalarını kurumun internet ağ geçidi üzerinden gönderir. Mail ağ
geçidinin IP„sinden geliyor gibi görünür ve engellenecekler listelerine eklenir.
14.4.3. Posta sunucuları, istenmeyen e-posta göndericileri tarafından çeĢitli biçimlerde
kötüye kullanılır. Bazıları, yanlıĢ yapılandırma, bazıları da tehdit içeren yazılım
bulaĢması sonucu oluĢur. YanlıĢ yapılandırma durumunda, makine “Açık GeçiĢ
Sunucusu” (Öpen Relay) olarak kullanıldığı anlaĢılır. Yani, posta sunucusunun,
harici taraflardan gelen, onlar adına güvenilen alıcılara posta gönderilmesi
yönündeki talepleri kabul etmesidir. Çoğu durumda, posta, sunucunuzdan
geliyor gibi görünür ve en azından sunucunuzdan geçmiĢ gibi gösterilir. Bu tür
bir kötüye kullanım, sunucuda yapılandırma değiĢiklikleriyle tamamen
durdurulabilir ve bunun yapılıp yapılmadığını teyit etmek için sunucu
dokümantasyonuna bakılması gerekir. Sunucu bir Açık GeçiĢ Sunucusu olarak
yapılandırılmıĢ ise, pek çok kara liste sağlayıcısı tarafından kara listeye
alınacak demektir.
14.4.4. Sunucuya ya da son kullanıcı cihazına tehdit içeren yazılımlar bulaĢmıĢsa, bu
durum, iĢ süreçleri ve kiĢisel itibar açısından büyük bir risk oluĢturur. Tehdit
içeren yazılım, posta göndermek için posta sunucusu programını kullanmaz.
Dolayısıyla, istemciler üzerinde, hatta posta sunucusunun kendisinde,
“GönderilmiĢ Öğeler” klasörlerini kontrol ederek, bu kötüye kullanım
hakkında bir delil bulunamaz. Riski en alt seviyeye çekmek için, yapılandırma
açısından dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır:
• Güvenlik duvarını, posta sunucunun özel IP adresinden yalnızca giden SMTP
trafiği olacak biçimde yapılandırın. Böylece, istemcilere virüs bulaĢırsa,
bunlar posta sunucusundan geçmeden posta gönderemezler.
• Ġstenmeyen e-posta robotları, talimat almak, istenmeyen e-posta Ģablon
güncellemelerine ulaĢmak, vb. için, internetteki ana sunucusuna bağlanma
ihtiyacı duyar. Güvenlik yazılımı, herhangi bir bilinen tehdit içeren yazılım
dosyasını anında bulamasa da, iletiĢimi ve davranıĢı sezgisel olarak ortaya
çıkarabilmeli ve virüs bulaĢmıĢ cihazlar konusunda kullanıcıyı
uyarabilmelidir.
76
14.4.5. Kara listelemeyle nasıl baĢa çıkmak için birinci öncelik, etkilenen cihazları
temizlemektir. Yeni kara listelerin çoğu tam dinamiktir ve istenmeyen e-posta
gönderme kesildiğinde, kara listede daha fazla bulunmazsınız. Dinamik
olmayan kara listeler için, kara liste sağlayıcısıyla temasa geçilmesi ve manüel
olarak silinmenin talep edilmesi gerekir. Bütün sağlayıcılar, ilgili web
sitelerinde talimatları belirtir.
14.4.6. ĠĢletim sisteminin kullandığı bir programı virüsmüĢ gibi gösteren sahte epostalar (hoax) kullanıcıların sistem tarafından kullanılan gerekli dosyaların
yanlıĢlıkla silmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle tanınmayan kiĢilerden
gelen e-mailleri gerekirse hiç açmamak, tanınanları ise özellikle dosya eki
varsa dikkatli davranmak gerekir.
14.4.7. Spam, e-posta adresine kullanıcının iradesi ve isteği dıĢında, haberi olmadan
gönderilen, çoğu zaman bir ürünü satmaya çalıĢan e-postaların genel adıdır.
Spam e-postalardan kurtulmak için ise spam filter yazılımları kullanılabilir.
Mail adresi doğrulama metodu bütün spam mesajlarını eler. Bilgisayarınıza
spam maillerle zarar verebilecek tüm virüslerden korur.
77
14.4.8. Eklenti çalıĢtırılmasa bile e-posta ile yine de virüs bulaĢabilir. Bazı e-posta
okuyucuları belirli yapıdaki dosyaların kullanıcıdan onay almadan
çalıĢtırılmasına neden olan güvenlik açıklarını içermektedir. Bu açıkların
kapatılması için üretici firmalar güvenlik yamaları çıkarmaktadır.
Güncellemesi yapılmamıĢ program kullanıcıları yeni çıkan pek çok virüse karĢı
savunmasız kalmaktadır.
14.4.9. GIF ya da JPEG gibi görünüp gerçekte virüs olan yapılar da olabilir. Genelde
iki uzantılı olan bu dosyaları ikinci uzantısı e-posta okuyucuları tarafından
görüntülenmediği için sadece bir GIF ya da JPEG dosyası sanılıp
çalıĢtırılmakta ve kullanıcının karĢısına bir hata mesajı ya da belki bir resim
çıkmakta ama arka planda virüs faaliyetlerine baĢlamıĢ olmaktadır.
14.4.10. Bankacılık iĢlemleri v.b. çok özel durumlarda e-posta iletilerinde e-imza
kullanmak da bir çözüm olabilir.
14.5. Güvenli Ġnternet Kullanımı
14.5.1. Bilgisayara saldırı, çok kısaca bir kiĢinin bilgisayarına ondan izin almaksızın
girmek ve bir takım iĢlemler (okuma, kayıt, silme gibi.) yapmak demektir.
Buna bilgisayar terimi olarak, makineyi hack etmekte denilmektedir. Bu iĢlemi
yapanların çoğu, sadece zevk veya kendilerince bir Ģeyler ispat etme amacıyla
78
yaptıkları gözlemlenmektedir. Ama bunun dıĢında kurumsal gizli ticari değerli
bilgili elde etmek için de bu tip illegal yöntemlere baĢvurulabilir.
14.5.2. Bilgisayara dıĢarıdan saldırı olduğu anlaĢıldığı durumlarda ilk tedbir olarak
varsa paylaĢımları kapamak, ethernet kartından internet bağlantı kablosunu
çekmek gerekir.
14.5.3. Ġstenmeyen reklamlar ve açılan pencereleri açılır pencere ayarlarından ya da bir
popup blocker yazılımı kullanılarak çözülebilir.
14.5.4. Truva atları (Trojan) bilgisayara, kullanıcısı dıĢında Internet üzerinden baĢka
birinin iĢlem yaptırmasını sağlamak amaçlı arka kapılar açan programlardır.
Bir diğer deyiĢle iĢletim sistemlerinin ve çalıĢan servislerin güvenlik açıklarını
kullanarak "kendiliğinden" bulaĢan program parçacıklarıdır.
14.5.5. Ağ komĢularına hiç bir zaman tam paylaĢım vermemelidir. PaylaĢım verilmesi
gerekiyorsa mutlaka parolaya bağlı paylaĢım verilmesi gerekir. ĠĢlem bitince
mutlaka paylaĢımın kaldırılması unutulmamalıdır. PaylaĢım esnasında virüs ve
trojan açısından güvenilirliğinden emin olunamayan bilgisayarlardan veri
transferi yapmamaya özen gösterilmelidir. Özellikle sonu exe, com, bat olan
çalıĢtırılabilir dosyalara karĢı temkinli davranmak gerekmektedir.
79
14.6. TaĢınabilir Bellek (Disk, Flash, SD. vs) Kullanımı,
14.6.1. Belge güvenliğini sağlamak için en temel yöntem dosya ve klasörleri
Ģifrelemek ve yedeklemektir. Kullanım esnasında uyarı ve hata mesajlarını
onaylamadan önce dikkatli bir Ģekilde incelemeli; Ģüpheli durumlarda onay
vermemeli gerekirse bir uzmandan yardım alınmalıdır.
14.6.2. Özellikle günümüzde giderek yaygınlaĢan taĢınabilir flash disklerle virüs nakli
ve sistemi etkilemesi istatistiklerde baĢı çekmektedir. Kullanılan bilgisayara
geliĢi güzel her harici belleğin takılmaması takılsa bile taramadan geçirilmesi
çok önemlidir. ĠĢe yarayacağı kesin olarak bilinmeyen, güvenilir olmayan
CD'leri kullanmamak ve bu CD'lerdeki programları yüklenmemesi gerekir.
14.6.3. Sadece Windows'un belli sürümlerini etkileyen virüsler mevcuttur. Bunun
nedeni aslında sürüm değil, kullandıkları dosya sistemidir. Dosya sistemi
FAT32, Win9x/ME ve NTFS, WinNT/2000/XP'de kullanılmaktadır. NTFS
dosya sistemi diskin bazı bölgelerine belirlenen kullanıcılar dıĢında kimsenin
ya da hiç bir programın yazmansına izin vermemektedir. Bu nedenle bazı
virüsler sistem dosyalarına ya da kayıt dosyalarına bilgi girememekte, sadece
Win9x/ME iĢletim sistemlerinde etkili olabilmektedirler.
14.7.
Bilgi Güvenliği
14.7.1. Bilgi güvenliği, bilginin bir varlık olarak hasarlardan korunması, doğru
teknolojinin, doğru amaçla ve doğru Ģekilde kullanılarak bilginin her türlü
ortamda, istenmeyen kiĢiler tarafından elde edilmesini önlemektir.
14.7.2. Diğer bir tanımla bilgi güvenliği elektronik ortamlarda verilerin veya bilgilerin
saklanması ve taĢınması esnasında bilgilerin bütünlüğü bozulmadan, izinsiz
eriĢimlerden korunması için, güvenli bir bilgi iĢleme platformu oluĢturma
çabalarının tümüdür. Bunun sağlanması için duruma uygun güvenlik
politikasının belirlenmesi ve uygulanması gereklidir.
14.7.3. Bu politikalar;
Faaliyetlerin sorgulanması,
EriĢimlerin izlenmesi,
DeğiĢikliklerin kayıtlarının tutulup değerlendirilmesi,
80
Silme iĢlemlerinin sınırlandırılması
indirgenebilmektedir.
gibi
bazı
kullanım
Ģekillerine
14.7.4. Güçlü ve standartlara uygun parolalar oluĢturmak ve bu parolaları kesinlikle
kimseyle paylaĢmamak gerekir. Parolalar oluĢtururken en az 6 karakter ve
rakam büyük harf küçük harf birleĢimlerinden oluĢmasına dikkat edilmelidir.
Kolay tahmin edilebilir, doğum tarihi, doğum yeri vb. bilgiler kesinlikle
kullanılmamalıdır. ġifre kırıcı programlar ise genelde veritabanlarındaki
sözcükleri otomatik olarak denediklerinden anlamlı ifadeler kullanılmaması
güçlü bir Ģifre oluĢturulmasını kolaylaĢtıracaktır.
14.7.5. Bilgisayar kullanıcıları arasında Internet'te alıĢveriĢin güvenli olmadığına dair
yaygın bir kanı mevcut. Ancak, gerçekte güvenlik ile kastedilen Ģeyler üzerinde
bir görüĢ birliği de yoktur. Güvenlik konusunu biraz daha somutlaĢtırmak ve
Internet'in genelinden çok alıĢveriĢ yapılan mağaza düzeyine indirgemek
gerekir. Bu nedenle sizler için ipuçları hazırladık.
Ġnternet alıĢveriĢleriniz öncesi aĢağıdaki tavsiyelerin gözden geçirilmesi
yararlı olacaktır :
AlıĢveriĢ yapmayı düĢündüğünüz Internet mağazası hakkında bilgi sahibi
olun. Söz konusu mağazadan daha önce alıĢveriĢ deneyimi yaĢayan bir
tanıdığınız varsa ona danıĢabilirsiniz. Mağaza teslimat süresine sadık mı ya
da ödeme iĢlemlerini sorunsuz yürütebiliyor mu? Mağaza web sitesinde
künye bilgilerinin, açık adres bilgisinin ve gerektiğinde baĢvurulacak
81
yetkililerin isim ve telefonlarının açık bir Ģekilde listelendiğinden emin olun.
Daha önce adını duymadığınız bir yerden alıĢveriĢ yapmayı düĢünüyorsanız,
hiç olmazsa bir e-mail göndererek size cevap vermelerini bekleyin.
Birim fiyatları ve alıĢveriĢinizin toplam tutarını tekrar tekrar kontrol edin.
Satın alacağınız ürün ya da ürünlerin yaklaĢık fiyatları konusunda mutlaka
önceden bir fikir sahibi olun.
Teslimat, iade ve garanti koĢulları hakkında bilgi sahibi olun. SipariĢinizin
elinize ne zaman ve nasıl ulaĢacağını iyice anlayın. Sorunlu bir ürün teslim
aldığınızda nereye ve nasıl iade edebileceğinizi, paranızın ne kadarını geri
alabileceğinizi iyice belirleyin.
Gizlilik ilkelerini gözden geçirin. AlıĢveriĢ yaptığınız mağazanın kiĢisel
bilgileriniz ve onların korunması ile ilgili açık bir politikası ve buna ait bir
beyanının sitesinde bulunması gerekir. Böylelikle kredi kartı numaranız,
adres bilgileriniz, e-mail adresiniz gibi özel ve önemli bilgilerinizin gizliliği
konusunda mağazanın baĢlangıç düzeyinde sorumluluk sahibi olup olmadığı
konusunda bir fikir edinebilirsiniz.
Bağlantının güvenliğine dikkat edin. Ödeme ekranlarında kiĢisel bilgileriniz
ile kredi kartı bilgilerinizi vermeden önce, bağlantınızın güvenli olduğundan
emin olun. Özellikle, kredi kartı numarası gibi en çok kaygı duyduğunuz
bilgilerinizin verilmesi anında özel tedbirlerin mağaza tarafından alınmıĢ
olması gerekir. Pek çok site SSL ya da SET denilen bağlantı güvenlik
protokollerini kullanmaktadır. Bu güvenlik protokollerinin uygulandığını,
ödeme sayfasının web adresinin "http://" yerine "https://" ile baĢlamasından,
ya da kullandığınız tarayıcıya bağlı olarak ekranın altında yer alması
gereken bir kilit ikonundan anlayabilirsiniz.
14.7.6. Ofis ortamında bilgi güvenliği
Önemli iĢ bilgilerinin kaydedildiği kâğıtlar veya taĢınabilir depolama
ortamları, kullanılmadıklarında, çalıĢma ortamında kimse yokken veya
mesai saatleri haricinde kilitli dolaplarda saklanır.
Personel, masasını terk ederken kiĢisel bilgisayarını kapatır.
Tüm kiĢisel bilgisayarlardaki Ģifreli ekran koruyucular, 10 dakika içinde
aktif hâle gelecek Ģekilde ayarlanır.
Faks makineleri gözetimsiz bırakılmaz.
Fotokopi makineleri, uzun süre kullanılmayacaklarsa ve çalıĢma saatleri
dıĢında kapalı tutulur.
Hassas ve tasnif edilmiĢ bilgi, basıldığında yazıcıdan hemen alınır.
Fotokopi makineleri, iĢin bitiminden sonra gereksiz kâğıtlardan arındırılır.
Önemli belgeler tarayıcıda bırakılmaz.
Önemli bilgiler içeren müsvedde dokümanlar yok edilir.
Oturma düzeni, mümkün olduğunca, personelin bilgisayar ekranının diğer
personel tarafından görülmesini engelleyecek Ģekilde düzenlenir.
14.8.
Güvenli Program Ġndirme,
14.8.1. Ziyaret edilen bir web sayfasında program indirilmediği halde siteden indirilen,
ActiveX için kullanılan *.dll dosyası ya da Java apletler üzerinden bilgisayara
virüs bulaĢabilmektedir. Eğer kullanılan web tarayıcı ayarlarında güvenlik
ayarları orta ya da yüksek değilse web tarayıcı, bu dosyaları kullanıcı onayı
olmadan indirmekte ve çalıĢtırmaktadır.
82
14.8.2. Casus yazılım (spyware), en baĢta gelen bir kötücül yazılım (malware)
türüdür. Casus yazılımların sanıldığından da yaygın olduğu aĢağıdaki birkaç
istatistikte de görülmektedir.
14.8.3. GeniĢ bant bağlantısı olan bilgisayarların yaklaĢık %90‟ında casus yazılım
bulunduğu tahmin edilmektedir (Scott Culp, Microsoft).
14.8.4. Casus yazılımlar bütün Windows uygulama çökmelerinin üçte birinden
sorumludur (Scott Culp, Microsoft).
14.8.5. Her yıl Virüslerin iĢ dünyasına maddi zararı milyar $‟ları bulmaktadır.
14.8.6. Üç milyon iĢyeri bilgisayarının ele alındığı bir araĢtırmada, bilgisayarlar
üzerinde 83 milyon casus yazılım saptanmıĢtır. (Gartner Group, Eylül 2004).
14.8.7. Casus yazılım, kullanıcılara ait önemli bilgilerin ve kullanıcının yaptığı
iĢlemlerin, kullanıcının bilgisi olmadan toplanmasını ve bu bilgilerin kötü
niyetli kiĢilere gönderilmesini sağlayan yazılım olarak tanımlanır.
14.8.8. Bazı kaynaklarda dar manada "snoopware" (burun sokan yazılım) olarak da
adlandırılan casus yazılımlar, diğer kötücül yazılımlara göre özellikle Ġnternet
kullanıcıları tarafından sistemlere farkında olmadan bulaĢtırılmaktadırlar.
14.8.9. Casus yazılımlar, virüs ve solucanlardan farklı olarak hedef sisteme bir kez
bulaĢtıktan sonra kendi kopyasını oluĢturarak daha fazla yayılmaya ihtiyaç
duymazlar. Casus yazılımın amacı kurban olarak seçilen sistem üzerinde gizli
83
kalarak istenen bilgileri toplamaktır. Bu bilgi kimi zaman bir kredi kartı
numarası gibi önemli bir bilgi bile olabilir. Bunun dıĢında, Ticari firmalar
Ġnternet üzerindeki kullanıcı alıĢkanlıklarını saptamak amacıyla casus
yazılımları Ġnternet üzerinde yayabilmektedirler.
14.8.10. Kullanıcıların haberi olmadan sistemlere bulaĢabilen casus yazılımlar, kiĢisel
gizliliğe karĢı gerçekleĢtirilen en önemli saldırılardan biridir.
14.8.11. Casus yazılımların sistemlere bulaĢma teknikleri kullanıcılar tarafından çok iyi
bilinmelidir. Daha önce de belirtildiği gibi bilgi ve bilgisayar güvenliğini
sağlamada en önemli tedbirlerin baĢında gelen, bilgisayar sisteminin, yama ve
güncellemelerle sürekli güncel tutulması ve Ġnternet üzerinde bilinmeyen
programların indirilip, çalıĢtırılmaması gibi önlemler casus yazılımlara karĢı da
korunma sağlayacaktır. Bunun dıĢında antivirüs programınızın antispyware
özelliğinin olması da önem arz etmektedir.
14.8.12. Güvenli bağlantı özelliği de emniyeti sağlamada önemlidir. Güvenli bağlantı,
ziyaret ettiğiniz web sitesi ile Internet Explorer arasında gerçekleĢtirilen
ĢifrelenmiĢ bir bilgi alıĢveriĢidir. ġifreleme, web sitesi tarafından sağlanan ve
sertifika olarak adlandırılan bir belge aracılığıyla sağlanır. Web sitesine bilgi
gönderdiğinizde, bu bilgi bilgisayarınızda Ģifrelenir ve web sitesinde Ģifresi
kaldırılır. Normal Ģartlarda, bilgiler gönderildiği sırada okunamaz veya
değiĢtirilemez; ancak birisi Ģifrelemeyi kıracak bir yol bulabilir.
14.8.13. Bilgisayarınız ile web sitesi arasındaki bağlantı Ģifreli olsa bile, bu web
sitesinin güvenilir olduğunu garanti etmez. Web sitesinin bilgilerinizi kullanma
biçimi veya onları dağıtması nedeniyle gizliliğiniz yine de açığa çıkabilir.
14.8.14. Sitenin güvenli bir bağlantı olduğunu anlamak için Internet Explorer'da,
Güvenlik Durumu çubuğunda
bir kilit simgesi görürsünüz. Güvenlik
Durumu çubuğu Adres çubuğunun sağ tarafında bulunmaktadır.
14.8.15. Bağlantıyı Ģifrelemek için kullanılan sertifika da web sitesi sahibinin veya
kuruluĢun kimlik bilgilerini içerir. Web sitesinin kimliğini görüntülemek için
kilidi tıklayınız.
14.8.16. Bir web sitesinin kimliğiyle ilgili sizi yanıltmaya çalıĢtığına inanıyorsanız,
sertifikada ve Güvenlik Durumu çubuğunda adı görünen sertifika yetkilisine
baĢvurmalısınız.
84
15.
BĠLGĠSAYARIN FĠZĠKSEL BAKIMI
15.1. Bilgisayarın Bulunduğu Ortam Nasıl Olmalıdır?
Bilgisayarların bulunduğu ortam; nemden uzak, tozsuz, anti-statik ve oda
sıcaklığında olmalıdır. Yukarda sıralanan ortamlar sağlanmazsa bilgisayarların
ekonomik ömürleri çok daha kısa olur.
15.2. Bilgisayarın Ġç Temizliği Nasıl Yapılır?
Bilgisayarın iç temizliği en az altı ayda bir yetkili teknik servisler tarafından
yapılmalıdır. Bulunduğunuz bölgede teknik servis yoksa bu iĢlemi kendiniz de
yapabilirsiniz. Bunun için önce tüm fiĢ ve kablolar kasadan sökülür, bilgisayar
kasası açılır, açık bir yerde, hiç bir parçasına dokunulmadan hava üfleyen bir
kompresör ile içindeki toz temizlenir.
Toz, sigara külü, yiyecek kırıntıları ve doğudan gelen güneĢ ıĢığı, bilgisayarı
oluĢturan donanımların en büyük düĢmanıdır. PC'nin daha sağlıklı bir Ģekilde
çalıĢabilmesi için, en azından ayda bir kez temizlenmesinde yarar var. Fakat
temizlik esnasında kullanacağınız malzemeleri seçerken de çok dikkatli
olmalısınız. Eğer kuvvetli çözücüler kullanırsanız, donanımlara kalıcı zararlar
verebilirsiniz.
Bu tip maddeler, sadece çok mecbur kalındığında kullanılabilirler; ama yine de
daha doğal ve zararsız maddeler ile temizlik yapmak bilgisayarınızı korur. Her
Ģeyden önce hatırlamanız gereken; temizliğe baĢlamadan önce bilgisayarınızı
kapatmanız gerektiğidir. Hatta güç kablosunu bir süre için sökmeniz daha iyi
olacaktır. Bilgisayarın yüzeyini nemli bir bezle silebilirsiniz. Ancak bilgisayar
temizliği için özel bezler satıldığını bilmenizde de yarar var. Dilerseniz bir iki
damla bulaĢık deterjanı kullanabilirsiniz. Ama deterjan, kesinlikle bilgisayarın
içine sızmamalıdır.
85
15.3. Bilgisayar Kasa Temizliği
Bilgisayarınızın kasası üzerinde yer alan ve büyük dikkat gerektiren parçalardan
ilki soğutma fanlarıdır. Kasanın arkasındaki güç ünitesinin içerisinde büyük bir
fan bulunur. Bu fanın görevi, güç kaynağını soğutmaktır. Ayrıca, kasanın içini
soğutmak için kullanılan farklı fanlara da sık sık rastlanır.. Bu tip fanlar,
genellikle kasanın ön ve arka kısımlarına yerleĢtirilir. Bazen sağ ya da sol kapak
üzerine takılmıĢ fanlar görmeniz de mümkündür. Son olarak, iĢlemci ve ekran
kart gibi bazı donanımların da güçlü fanlarla desteklendiğini ifade edelim.
Soğutma iĢlemi için kullanılan fanlar, kasanın üzerindeki delikler sayesinde
soğuk havayı içeri çekerken sıcak havayı da dıĢarıya atarlar. Fakat soğuk
havayla birlikte toz ve sigara dumanı da kasa içerisine girebilir. ĠĢte bu toz ve
dumanların içerdiği mikroskobik zerrecikler, zamanla fanın doğru Ģekilde
dönmesini engelleyecektir. Bu durumda soğutma iĢlemi de tam anlamıyla
gerçekleĢemez.
Fanın doğru çalıĢtığını nasıl anlayabiliriz? Fan çalıĢırken ses çıkartır.
Kulaklarınız kısa sürede bu sese alıĢır ve bir süre sonra duymamaya baĢlarsınız.
Fakat bilgisayar için hayati bir role sahip olan fanlardan birisinde sorun varsa,
ses de değiĢecektir. Böyle bir durum fark ederseniz, PC'nin soğutma düzenini
kontrol etmenizde fayda var. Çünkü fan hassas ve zarar görmeye son derece
müsait bir parçadır.
Eğer fanın döndüğünü duymuyorsanız, kasa üzerinde bir hava akımı
oluĢtuğundan emin olun. Yeni bilgisayarların çoğu akıllı fan ünitelerine
sahiptirler. Sıcaklığı ölçen alıcılar, gerek olmadığı durumlarda fanı geçici olarak
kapatılabilirler. Kasa içindeki ve iĢlemci üzerindeki sıcaklık normalin üzerine
çıktığı anda ise hareket yeninden baĢlar. Bu yüzden, fandan ses gelmiyorsa
hemen paniğe kapılmayın ve bir süre bekleyin. Eğer hareket baĢlamazsa
bilgisayarınızı kapatın ve fanları kontrol ettirin.
86
Kasa içerisinde yer alan donanımlar... Disket ve CD-ROM sürücüler de uygun
maddelerle temizlenmelidirler. Çünkü zamanla bu tip cihazların içerisinde toz
birikecektir. Sürücülerinizin içini açmayı asla düĢünmeyin. Temizlik için
üretilmiĢ özel disket ve CD'leri piyasada bulabilirsiniz. Bu CD veya disketi
sürücüye yerleĢtirmek ve temizlik iĢleminin tamamlanmasını beklemek
yeterlidir.
Bazen, PC'niz bu tip ürünleri tanıyamayabilir ve hata mesajı ile
karĢılaĢabilirsiniz. Ama merak etmeyin; birkaç kez denedikten sonra temizlik
iĢlemi otomatik olarak baĢlayacaktır.
15.4. Monitör
Monitörün ekranında biriken tozlar; nemli bir bez yardımıyla ya da hava
püskürtülerek temizlenmelidir. Pille çalıĢan ufak aspiratörler, bu konuda size
yardımcı olabilirler. Eğer bilgisayarın yakınında sigara içiliyorsa, ekranı daha
büyük bir özenle temizlemeniz gerekli. Ekranı temizlerken çok sert kumaĢları
kullanmamaya dikkat edin. Aynı Ģekilde, sert temizlik maddelerinden de uzak
durun. Aksi halde cam üzerinde büyük çizikler oluĢmasına yol açabilirsiniz.
15.5. Klavye
Eğer klavyenizi temizleme alıĢkanlığı edinmezseniz, kısa süre sonra yenisini
almak zorunda kalırsınız. TuĢların arasında biriken tozları temizlemek için
klavyeyi ters çevirip hafifçe sallamak veya bir aspiratör yardımıyla hava
püskürtmek yeterli olacaktır.
87
TuĢların üzerlerini ve çevrelerini tek tek temizlemenizde de yarar var. Bu iĢlem,
ilk bakıĢta son derece sıkıcı gibi görünebilir; ancak pis ve yapıĢkan tuĢlarla
çalıĢmaktan daha iyidir.
Bilgisayarı kullanmadığınız zamanlarda klavyeyi plastik bir kılıf veya bezle
örtün. Bu Ģekilde tuĢların arasına toz girmesini engellemiĢ olacaksınız.
15.6. Fare
Eğer fareniz komutlara cevap vermiyor ya da sadece tek bir yöne gitmekte ısrar
ediyorsa, temizlik vakti de gelmiĢ demektir. Nemli bir bez alın. Fareniz optik
fare değil ise fareyi ters çevirerek içindeki topu tutan halkayı açın. Topu çıkartıp
temizleyin. Farenin içine göz atarsanız, silindirler üzerinde birikmiĢ olan toz ve
kiri hemen göreceksiniz. Aynı bez yardımıyla bunları da temizleyin ve fareyi
kapatın.
15.7. Diğer Donanımlar ve Bilgisayarın DıĢ Temizliği Nasıl Yapılır?
Plastikten yapılmıĢ olan pek çok parçanın temizliği için nemli bir bez yeterlidir.
Dikkat etmeniz gereken, bezin çok sert olmamasıdır. Ama yine de, harekete
geçmeden önce ürünlerin kullanım kılavuzlarına göz atmanız gerekir. Çünkü bu
kılavuzlarda, temizlikle ilgili ayrıntılara da yer verilir.
88
DıĢ temizlik ise tüm fiĢ ve kablolar çekildikten sonra Monitör, Klavye, Fare ve
Kasa bilgisayar temizleme köpükleri veya temizlik deterjanları ile silerek
yapılmalıdır. Bilgisayar içerisine sıvı kaçmamasına dikkat edilmeli ve temizlik
bittikten ancak yarım saat kadar sonra bilgisayar çalıĢtırılmalıdır.
16.
OFĠS CĠHAZLARI VE ÇEVRE BĠRĠMLERĠ KULLANIM TALĠMATLARI
16.1. Çok Fonksiyonlu Yazıcı/Tarayıcı/Fotokopi/Faks Kullanım Talimatı;
16.1.1. Enerji ve veri kablosunun bağlı olduğundan emin olunuz.
16.1.2. Açma kapama (on-off) anahtarını açık (on) konumuna alınız.
16.1.3. " ready" ıĢığı yandıktan sonra yazıcı ve faks olarak çıktı alabilirsiniz.
16.1.4. Kâğıt tiplerinin (medyanın) Cihaz özelliklerine uygun olduğundan emin olunuz.
16.1.5. Kâğıdın çekmeceye düzgün yerleĢtirildiğinden, BoĢ medyanın özellikle yazıcıya
ilk giren kenarlarının düz olduğundan emin olunuz.
16.1.6. Kâğıt bitmiĢ ise kâğıt topunu uygun olarak çekmecesine yerleĢtiriniz ve
ayarlarını yapınız.
16.1.7. Tarayıcı, Fotokopi ve Faks iĢlemleri için bu seçeneklerden birini seçiniz.
16.1.8. Düz belgeler veya otomatik doküman besleyiciye yüklenemeyecek belgeleri
yerleĢtirme iĢlemleri:
Orijinal kapağı ya da doküman besleyiciyi (varsa) kaldırmak suretiyle
açın.
Kopyalanacak belgeyi yüzü aĢağı bakacak Ģekilde orijinal camı üzerine
yerleĢtiriniz.
Belgeleri orijinal camının üst ve solundaki ölçeklere göre hizalayın.
Eğer takılıysa orijinal kapağını ya da otomatik doküman besleyiciyi
kapatın.
Eğer gerekliyse, diğer kopya ayarlarını belirleyin.
[BaĢlat] tuĢuna basın.
i.
ġekil 2: BaĢlat tuĢuna basılması
yerleĢtirilmesi
ġekil 1: Belgenin orijinal camına
Cihazda ileri düzeyli kopyalama/tarama/yazdırma iĢlemleri için kılavuz kitabı
inceleyiniz veya tecrübeli bir personelden yardım isteyiniz.
16.1.10. Cihaz kullanıcısı tarafından giderilebilecek "Hata Mesajı" verdiyse;
16.1.11. " Toner Yok", "Toner ġiĢesini Yenilemek", " Kâğıt SıkıĢması", "Orijinalin
SıkıĢması" ...vb. ilgili kiĢi Cihaz "Kullanım Kılavuzu"na uygun olarak sorun
giderme aĢamalarını dikkatlice uygulamalıdır.
16.1.12. Toner değiĢimlerinden önce mutlaka teknisyenlere bakım yaptırınız.
16.1.9.
89
16.1.13. Cihaz Temizliği; Makineyi temizlemeden önce kapatınız. Cihaz temizliğinde ve
bakımında tüy bırakmayan özel temizlik bezi ve sterilizasyonda kullanılan
izopropil alkol kullanılır. Temizlik ve bakımda sert yüzey temizleyici maddeler
kullanılmamalıdır.
16.1.14. Koruyucu kapağın yüzeyini ve cihaz dıĢ temizliğini, yumuĢak bir deterjan ile
ıslatılmıĢ yumuĢak bir bez ile silerek temizleyin.
16.1.15. Orijinal camını ve kontrol panelini yumuĢak, kuru bir bez ile silerek temizleyin.
16.1.16. Cihaz iç temizliğinin yapılması için teknik/tecrübeli bir personelden bir
personelden yardım isteyiniz.
16.1.17. Yazıcı havalandırma deliklerini kapamayınız.
16.1.18. Cihaz üzerinde doküman bırakmayınız. Gerektiğinde arkadaĢlarınızı uyarınız.
16.1.19. Çıktı alma sorunu yaĢadığınızda cihazın veri ve enerji kablo bağlantılarını
kontrol ediniz.
16.1.20. ĠĢ bitiminde açma kapama düğmesini kapalı (off) durumuna getiriniz.
16.1.21. Yetkisiz kiĢilerin kullanmasına izin vermeyiniz.
16.1.22. Eğer sıra dıĢı sesler ya da koku alırsanız:
16.1.23. Yazıcıyı hemen kapatın.
16.1.24. Güç kablosunu elektrik prizinden çekin.
16.1.25. Problemi çözmesi için yetkili bir servis temsilcisi çağırın.
16.1.26. Cihazda herhangi bir arıza olduğunda kablo bağlantılarını ve dijital ekrandaki
uyarıları kontrol edip „‟http://bakimonarim.meb.gov.tr„‟ adresin de ilgili link den
arıza bildiriminde bulununuz.
16.2. Projeksiyon cihazı
16.2.1. Projeksiyon cihazının bilgisayara bağlanması aĢağıdaki Ģekilde olduğu gibi
yapılır.
16.2.2. Kutudan çıkan VGA kablosunun bir ucunu
bilgisayarınız
arkasında
monitörü
bağladığınız yere, diğer ucunu da projektör
üzerinde bağlantı yerine yerleĢtirin.
Yaptığınız bu iĢlem bilgisayar görüntünüzü
projeksiyon cihazına aktarmanız için
yeterli olacaktır.
16.2.3. Kumanda üzerinde yer alan mouse
özelliklerini kullanmak istiyorsanız USB
kablosu ile projeksiyonu bilgisayara
bağlayın.
16.2.4. Bilgisayardan çıkan sesi projeksiyon
cihazınızın (varsa) ses düzeninden duymak
istiyorsanız, bilgisayar ile projeksiyon
arasında ses bağlantısı kurun.
16.2.5. Bilgisayarınızı ve projeksiyon cihazınızı (on/off) tuĢundan (on) açınız.
16.2.6. Projeksiyon cihazının (INPUT, SOURCE) tuĢları yardımıyla bilgisayar
bağlantısını seçin.
16.2.7. Görüntü artık projeksiyon cihazınızdan geliyor ama bilgisayarınızın
monitöründen de aynı anda seyretmek istiyorsanız, monitörünüzü (varsa)
projeksiyonun arkasında yer alan VGA OUT konnektörüne bağlayın.
90
16.2.8. Projeksiyonunuzda VGA OUT yoksa
VIDEO SPLITTER ile görüntünüzü
birden fazla projeksiyona ya da
monitöre çoğaltabilirsiniz.
16.2.9. Renk ısısı, parlaklık, kontrast, renk tonu
ayarlarını uygun Ģekilde ayarlayınız.
16.2.10. TaĢınabilir bilgisayarların büyük bir
çoğunluğu direk olarak dıĢarı görüntü
aktarmaz. Görüntünün projeksiyon
cihazından alınabilmesi için FN tuĢu ile
birlikte tanımlı olan bir tuĢa basmanız
gereklidir. Bu tuĢ notebook markasına modeline göre farklı olabilir. F tuĢlarına
baktığınızda CRT/LCD yazısı ya da Ģekillerle monitörü ifade eden bir tuĢ
olduğunu göreceksiniz. (Genelde bu tuĢ F3 ya da F5 olarak kullanılıyor)
16.2.11. FN tuĢu ile bu tuĢa bir kez bastığınızda görüntü hem bilgisayar ekranında hem
de projeksiyonda aynı anda görülür. Bir kez daha bastığınızda görüntü sadece
projeksiyonda görülür. Eğer video oynatıyorsanız görüntünün sadece
projeksiyonda olmasını sağlayın aksi durumda ekranda oynayan videonun
projeksiyonda siyah boĢ bir kutu olarak yer aldığını göreceksiniz. Bunun nedeni
bilgisayarınızın ekran kartının aynı görüntüyü iki farklı yerde veremiyor
olmasıdır.
16.2.12. Projeksiyon Kullanım Modları; Markasına modeline göre farklılık gösteren
menülerde birçok seçenek tanımlıdır. Bunlardan bir tanesi de projeksiyon
kullanım modunu belirler, sinema modu, sunum modu gibi. Bu modları
seçtiğinizde görüntünün renk tonlarının ve parlaklığının değiĢtiğini göreceksiniz.
Bulunduğunuz ortama göre istediğiniz modu kullanabilirsiniz. En önemlisi
EKONOMĠ ya da SESSĠZ mod olarak adlandırılan düĢük lamba sarfiyatı
modudur. Bu mod kullanıldığında lamba ömrünün yaklaĢık 1/4 oranında
uzaması sağlanacaktır.
16.2.13. Cihazınızın üzerinde görüntüyü büyütmek ya da küçültmek için kullanacağınız
ZOOM ayarı vardır. Bu ayarı açıp kapatarak görüntü boyutunu
değiĢtirebilirsiniz.
16.2.14. Zoom ayarını değiĢtirdiğinizde netliğin
bozulduğunu fark edeceksiniz. Bunu düzeltmek
için FOCUS ayarını kullanmanız gerekir. Zoom
ve Focus ayarlarının lensin hemen üzerinde yan
yana olduğunu göreceksiniz.
16.2.15. Projeksiyon cihazınızın perde ya da ters
projeksiyon ekranına olan uzaklığı da görüntü
boyutunu direk etkileyen bir faktördür. Mesafe
arttıkça görüntü büyüyecektir.
16.2.16. Cihazınızın menüsünde bulunan seçenekler ya da üzerinde yer alan butonlarla
görüntünün sağa sola, yukarı aĢağı kaydırılmasını sağlayabilirsiniz.
16.2.17. Projeksiyon cihazınızın ayaklarını kaldırdığınız ya da öne doğru eğim verdiğiniz
zaman görüntünün alt ve üst noktalarının eĢit olmadığını bir tarafın daraldığını
göreceksiniz. Bu bozuklukları gidermek için KEYSTONE özelliğini
kullanmanız gerekir.
91
16.2.18. Cihazlar genelde dikey bozuklukların düzeltmelerini yapabilir. Bazı projeksiyon
cihazları ise hem yatay hem de dikey bozuklukları giderebilir.
16.2.19. UNUTMAYIN! Cihazınız elektrikle çalıĢıyor. Hiç bir durumda cihazınızın
kasasını açmayın, Elektrik çarpması tehlikesi olduğunu unutmayın!
16.2.20. Projeksiyon cihazı çalıĢırken cihaza yaklaĢıp, ıĢığa direk bakmayın.
16.2.21. Projeksiyon cihazınızı kullanırken lens kapağını açık tutmayı unutmayın.
Kullanmadığınız zamanlar kapağı kapalı tutun.
16.2.22. ÇalıĢan bir projeksiyon cihazı aĢırı ısınır ve havalandırmaya ihtiyaç duyar. Hava
almasını engellerseniz cihazınız aĢırı ısınacak ve zarar görecektir. Üzerini
örtmeyin, kapalı kutular içinde çalıĢtırmayın.
16.2.23. Lamba Ömrü
a. Projeksiyon cihazlarının içinde yer alan lambaların bir ömrü vardır. Ancak
verilen bu süreler garanti altına alınmamaktadır. Cihazın uygun olmayan
elektrik Ģebekelerinde kullanılması ve olabilecek voltaj hareketleri, aĢırı
tozlu ortamlarda kullanılması, gerekli bakımların yapılmaması, uygun
ayarlarda kullanılmaması, sabit bir yerde kullanılmaması gibi nedenler
lamba ömrünü direk etkileyecektir.
b. Özellikle LCD teknolojisi kullanan bir projeksiyon cihazınız varsa toz
filtresini düzenli temizlemeniz lamba ömrü için çok önemlidir.
c.
Cihazınızın sabit ve dengeli bir yüzey üzerinde çalıĢması çok önemlidir.
Sarsılması durumunda lambanız zarar görebilir.
d. Tavan aparatı ile tavana asın ya da uygun bir sehpa üzerinde kullanın.
e. Cihazın bir tarafını yükseltmeniz gerekirse öncelikle cihazın üzerinde yer
alması muhtemel ayakları kullanın.
f. Bulunduğunuz yerde voltaj problemi yaĢıyorsanız cihazınızı stand by
durumunda bırakmayın, kullanmadığınız zamanlarda fiĢten çekin. Düzenli
bir Ģebeke gerilimine sahip değilseniz kesintisiz güç kaynağı kullanın.
16.2.24. Lamba DeğiĢimi
a. Cihazın soğuduğundan emin olun.
b. Elektrik bağlantısı olmadığında emin olun.
c. Lambanın üzerinde yer alan kapağı çıkartın.
d. Lambayı sabitleyen vidaların cihazla temasını kesin.
e. Lambayı çıkartmanız için üzerinde tutma noktası vardır. Oradan yukarı
doğru dikkatlice çekerek çıkartın.
92
f. Yeni lambanızı aynı Ģekilde yerleĢtirin ve vidalayın.
g. Cihazınızın kullanma kılavuzuna bakarak lamba süresini sıfırlayın.
16.3. Akıllı Tahta
16.3.1. Akıllı tahta dan en üst düzeyde verim alınabilmesi için, tahtanın bağlanacağı
bilgisayarın özelliklerinin "Kullanım Kılavuzu" istenilen minimum özellikleri
karĢılayan bir cihaz olduğu kontrol edilmelidir.
16.3.2. Cihaz kullanım kılavuzu içerinde ki "BaĢlangıçta", "Kurulum", "Ayarlar",
"Kısa yollar", "ÇalıĢma Modları" vb... baĢlıkların her biri incelenmeli,
sıralamasına uygun uygulanmalıdır.
16.3.3. Kullanım Uyarıları
Kullanmadığınız ya da gözetiminizde olmayan zamanlarda, ürününüzü tüm
aksesuarları ile birlikte kilitli tutunuz, kilidi üzerinde bırakmayınız.
Elektronik aksesuarlarınızı yere düĢürmeyiniz ve sıvı maddelerle temas
ettirmeyiniz.
Elektronik kalemleriniz ve elektronik silginizi kendi yuvalarında muhafaza
ediniz.
Kalem kapaklarını açık bırakmayınız. Açık bırakılması beyaz tahta
kalemlerinin kurumasına sebep olur.
Akıllı tahta kalemlerinin mürekkebi kurumadan tahtayı silmeyiniz, aksi
taktirde tahtanızda mürekkep izleri oluĢabilir.
93
Elektronik silginizi elektronik ortamda kayıtları silmek, standart silginizi ise
tahtayı temizlemek için kullanınız. Projeksiyon ile kullanımda bu silgi
çalıĢmaz.
Araçlardaki silgi seçeneğini seçerek elektronik kaleminiz ile silebilirsiniz.
Elektronik kalemleriniz ve elektronik silginizin pillerini kontrol edip zamanı
geldiğinde değiĢtiriniz ya da Ģarj ediniz.
Ürününüzü direk güneĢ ıĢığı altında kullanmayınız.
16.4. UPS cihazı
16.4.1. UPS sisteminizi suya yakın, rutubetli ortamlara, doğrudan güneĢ ıĢığı alabilecek
yerlere ve ısıtma sistemlerinin yakınına kurmayınız.
16.4.2. UPS sistemi üzerindeki havalandırma deliklerini engellemeyiniz.
16.4.3. UPS sistemini aĢırı yükleyecek alet ve cihazları (lazer yazıcı gibi) UPS çıkıĢ
soketine bağlamayınız.
16.4.4. Kabloları kimsenin takılmayacağı Ģekilde muhafazalı yerleĢtiriniz.
16.4.5. UPS sistemini sadece topraklı ve darbeye dayanıklı prize bağlayınız.
16.4.6. UPS sisteminin Ģebeke kablosunu veya bina tesisatındaki prizini çalıĢma sırasında
sökmeyiniz.
16.4.7. UPS sistemin içinde dahili akım kaynakları (akü bataryaları) vardır. Bu yüzden
UPS sistemi bina tesisatına bağlı değilken bile çıkıĢ soketinde ve çıkıĢ
terminallerinde gerilim mevcut olabilir.
16.4.8. UPS sistemini Ģebekeden bütünüyle ayırmak için önce Stand by anahtarına basınız
sonra Ģebeke uçlarını ayırınız.
16.4.9. UPS sisteminin içine hiçbir sıvı ve yabancı maddenin girmemesi için tedbirli
olunuz.
16.4.10. Akü bataryalarını değiĢtirirken ayni sayıda ve ayni tip batarya ile değiĢtiriniz.
16.4.11. Akü bataryalarını yakmaya teĢebbüs etmeyiniz. Bu akü patlamasına neden
olabilir.
16.4.12. Aküleri açmaya veya parçalamaya kalkmayınız. Ġçindeki elektrolit cilt ve göz
yaralanmalarına yol açabilir ve zehirli olabilir.
16.4.13. Yangın tehlikesini önlemek amacıyla, sigortayı değiĢtirirken aynı tip ve aynı
amperajlı sigorta kullanınız.
16.4.14. UPS sistemi tehlikeli gerilimde çalıĢır. Sadece yetkili bakım personeli
tarafından onarılabilir.
16.5. Anahtarlama Cihazı (Switch) Kullanma Talimatı
16.5.1. Anahtarlama cihazlarının çalıĢma ortamı tozlanmaya darbe almaya müsait
olmayan hava sirkülasyonu olan ortamlardan oluĢmalıdır.
16.5.2. Arıza olması halinde öncelikle kiĢisel bilgisayar veri kablolarınızı kontrol ediniz.
Sorun devam ediyorsa yetkili personelle iletiĢime geçilmelidir.
16.6. Webcam Kullanma Talimatı
16.6.1. Web kameraları genellikle tak çalıĢtır formatındadır. Sorun yaĢanılması halinde
öncelikle kablo bağlantısı kontrol edilmelidir.
16.6.2. Merceğin çizilmesine neden olacak davranıĢlardan kaçınılmalıdır. Temizlik
daima toz bırakmayan kuru bir bezle (gözlük temizleyicisi gibi) yapılmalıdır.
16.7. Kulaklık/Mikrofon Kullanma Talimatı
16.7.1. Mikrofon ile ses/sesler çıkıĢ mesafesi değiĢken olmamalıdır. Mikrofona hiç bir
zaman çok yakın olmayın.
16.7.2. Kulaklık/kulaklıklar biyolojik yapınıza uygun olarak kulağınıza takılmalıdır.
94
16.7.3. Mikrofonu dudaklarınıza yapıĢtırmayın. Mutlaka arada 3-5 parmak civarı bir
mesafe olsun. Bu Ģekilde belli harflerin (sert ünsüzler) ve güçlü seslerin
patlamasını engellemiĢ olursunuz.
16.7.4. Ses düzeyi karıĢtırıcısını kulağa en hoĢ
ses gelecek Ģekilde ayarlayınız.
16.7.5. Kulaklık/Mikrofona
ait
kablo
tesisatının düzgün, kıvrımsız olarak
kullanılmasını
alıĢkanlık
haline
getiriniz.
16.7.6. Kulaklık/Mikrofonla
ilgili
sorun
yaĢadığınızda ilk önce kablo giriĢini
(jak/soket/USB) kontrol ediniz.
16.8. Hoparlör Kullanım Talimatı;
16.8.1. Hoparlör size dönük olmalıdır.
16.8.2. Hoparlör üzerindeki ses ayar düğmeleri ve ses düzeyi karıĢtırıcısı ile kulağa en
hoĢ ses gelecek Ģekilde ayarlayınız.
16.8.3. Hoparlör ile ilgili sorun yaĢadığınızda ilk önce kablo giriĢini (jak/soket/USB)
kontrol ediniz.
16.9. Bilgisayar ve Çevre Birimleri Bakım Talimatı
16.9.1. Dizüstü bilgisayarların batarya ömrünün korunması için haftada en az bir defa
tam olarak Ģarj edilmelidir. Yine batarya tam boĢalıncaya kadar bataryadan
çalıĢılmalı, Ģarj iĢlemi bittikten sonra adaptör Ģebeke prizinden çekilmelidir,
dizüstü bilgisayarlar kullanılmadığı durumlarda adaptör fiĢinin Ģebeke
elektriğine bağlı bırakılmalıdır.
16.9.2. Bilgisayar oyunları baĢta olmak üzere, sistem performansını düĢürerek
bilgisayarı yavaĢlatan ve hizmet ile ilgisi olmayan programlar
indirilmemeli/kullanılmamalıdır.
16.9.3. Bilgisayarlarda bakanlığın lisanslı anti virüs programı kullanılmalıdır.
16.9.4. Virüs veya trojan içeren programlar bilgisayarlara kesinlikle yüklenmemelidir.
16.9.5. Antivirüs programlarının güncel sürümlerinin, tüm masaüstü ve dizüstü
bilgisayarlarda çalıĢması sağlanmalı, virüs programı yüklenmeden ve aktif hale
getirilmeden kesinlikle internete girilmemelidir.
16.9.6. Kurulan antivirüs ve iĢletim sistemlerinin güncellenmeleri düzenli olarak
yapılmalıdır.
16.9.7. Hukuki ve cezai sorumluluk doğurması nedeniyle, lisanlı olmayan programların
bilgisayarlara yüklenmemesi, lisanslı olarak yüklenmiĢ programlarda arıza
meydana geldiğinde arızanın sadece teknik personel tarafından giderilmesi
sağlanmalıdır.
16.9.8. Bilgisayar ve çevre birimlerinde meydana gelen arızalar öncelikle teknik
personele bildirilmeli, cihazlar açılarak kiĢisel müdahalelerde bulunulmamalıdır.
16.9.9. ĠĢletim sistemi ve uygulama programlarının yüklü olduğu sabit diskin C:
bölümüne kiĢisel dosyalar kaydedilmemeli, sistem güvenliği açısından D:
bölümüne kaydedilmelidir.
16.9.10. Bilgisayar ve çevre birimleri sıvı maddelerle temas ettirilmemeli, sigara külü,
toplu iğne, ataç ve zımba teli gibi yabancı maddelerin ve yiyecek maddelerin
95
masaüstü ve dizüstü bilgisayarların klavyelerine ve özellikle de yazıcıların içine
düĢürülmemelidir.
16.9.11. Bilgisayar baĢında bulunulmadığı zamanlar, bilgisayarlar ve monitörler açık
bırakılmamalı (kilitli olması), mesai bitimi ve hafta sonu tatili öncesinde tüm
masaüstü bilgisayarların kapatıldığı kullanıcı tarafından kontrol edilmelidir.
16.9.12. Açık olan bilgisayarın belli bir süre kullanılmaması halinde (örneğin 10 dakika)
öncelikle ekran koruyucu programların devreye girmesi, daha uzun süre
kullanılmaması halinde ise (örneğin 20 dakika) monitörün kapanması özelliği
aktif edilmelidir.
16.9.13. Monitör boyutuna en uygun ekran çözünürlüğü ve en yüksek ekran yenileme
sıklığının ayarlanmalıdır.
16.9.14. Bilgisayarların, güç (power) düğmesinden değil, “bilgisayarı kapat” menüsünden
kapatılmalıdır.
16.9.15. Standart donanım dıĢındaki, hizmetle ilgisi olmayan aygıtlar (televizyon kartı,
faks-modem kartı vb.) bilgisayarlara takılmamalıdır.
16.9.16. Bilgisayar ve çevre birimlerinden ram, disk, vb. parçaları değiĢtirilmemeli veya
sökülmemelidir.
16.9.17. Bilgisayarda kullanılacak disket, DVD, CD, flash disklerin vb virüs taraması
yapıldıktan sonra kullanılmalıdır.
16.9.18. Masaüstü bilgisayar ve monitörlerin, kullanan personel tarafından en az haftada
bir defa iz bırakmayacak nemli bez ile gerekli temizlik yapılmalı, temizleme
öncesinde elektrik fiĢi prizden mutlaka çekilmelidir.
16.9.19. Lazer yazıcılarda pelür veya saman kâğıt kullanılmamalı, kâğıtlar buruĢuk,
kenarları yırtık veya kıvrık, zımba teli veya toplu iğne takılı olmamalıdır.
16.9.20. Yazıcı kullanımında kiĢisel yazıcılar yerine network yazıcıların kullanılmasına
dikkat edilmelidir.
16.9.21. Dosyalar ve yazıcılar herkese paylaĢımlı olarak açılmamalı, paylaĢıma açarken
sadece ilgili kullanıcılar seçilmelidir.
16.9.22. MSN kullanımı zorunlu ise, MSN‟den dosya transferi yaparken veya linkleri
tıklarken dikkatli olmalıdır.
16.9.23. Lazer yazıcıların 300*300 dpi çözünürlükte ve ekonomik toner modunda
kullanılmalıdır.
16.9.24. Yazıcılarda toner ve mürekkep kartuĢu değiĢtirilmesi iĢlemi teknik personel veya
tecrübeli personel tarafından yapılmalıdır.
16.9.25. Bilgisayar, monitör ve yan donanımlar mümkün olduğunca doğrudan güneĢ
ıĢığına ve manyetik etkilere maruz bırakılmamalıdır.
16.9.26. Kablo kanallarının üzerlerine hiçbir Ģey konulmamalı, kanallara zarar
verebilecek soba, elektrikli ısıtıcı gibi aletlerin kanallara yaklaĢtırılmamalı, bina
temizliği yapılırken kablo kanallarına su gitmesinin önlenmeli, temizlenmeleri
gerekiyorsa sadece hafif nemli bezle silinmelidir.
16.9.27. Garantisi devam eden bilgisayar ve çevre birimlerinin arızalanması durumunda
ilgili yetkili servis ile iletiĢime geçilmelidir.
17.
SIK KULLANILAN WEB SAYFALARIN DÜZENLENMESĠ
Eğer sık kullanılanlar listeniz için seçtiğiniz sayfa sayısı çok fazlaysa, onları doğru
Ģekilde organize etmeniz gerekir. Aksi takdirde zaman içinde büyük bir karıĢıklık
yaĢayabilirsiniz.
Programcılar bu nedenle klasörlerin alt klasörlere bölünmesini sağladılar. Bunu
96
yapabilmek için "Sık Kullanılanlar" menüsünden "Sık Kullanılanları Düzenle"
komutunu kullanabilirsiniz.
17.1. Ġnternet Sayfalarını Sık Kullanılanlara Ekleme
17.1.1. Ġnternette gezinti yaparken faydalı bulduğumuz web sayfa adreslerini ya da web
sayfasının alt sayfalarını aradığımızda tekrar kolayca bulabilmenin en kolay ve
basit yolu bu adreslerin internet tarayıcımızın en üstünde bulunan menü çubuğu
üzerinde bulunan "Sık kullanılanlar" listesine eklenmesidir. Tarayıcıların
bazılarında bu "Yer imleri" olarak da geçer.
17.1.2. Bunun için önce internet sayfamızı açılır. Örneğin. http://mebbis.meb.gov.tr ya
da sayfa açıkken menü çubuğunda bulunan "Sık kullanılanlar" ya da "Yer
imleri" butonuna basılır.
17.1.3. Açılan sayfada sık kullanılanlara eklemek istediğiniz sayfaya daha sonra kolay
hatırlamak için bir isim veririz ya da olduğu gibi bırakabiliriz. Daha sonra
"Ekle" butonuna basıldığında sayfa artık sık kullanılanlar listesine eklenmiĢ
olacaktır.
17.1.4. Alttaki resimde görüldüğü gibi sık kullanılanlara tıklandığında daha önceden
eklemiĢ olduğumuz "MEBBĠS" isimli sayfa görülecektir. ġayet üzerine
tıklarsanız sayfanız adres yazmadan otomatik olarak açılacaktır.
97
17.2. Sık Kullanılanların Düzenlenmesi
17.2.1. Sık kullanılan sayfa sayıları çoğaldıkça bu sayfaların içerisinden de aradığımız
sayfaları bulmak zorlaĢacaktır. Bu nedenle en mantıklı yöntem sık kullanılan
sayfaları konularına göre kategorize ederek sayfaları klasörlere ayırmaktır.
Örneğin http://www.meb.gov.tr sitesini sık kullanılanlarda
Siteleri" klasörüne ekleyelim.
17.2.2.
"Eğitim
Sırasıyla Sık kullanılanlara ekle -Yeni klasör-Klasör adına "Eğitim Siteleri"
yazıp "OluĢtur" butonuna basıyoruz.
98
17.2.3.
Resimde görüldüğü gibi "Eğitim Siteleri " klasörü altında T.C Milli Eğitim
Bakanlığı sitesi eklenmiĢ olarak görünmektedir.
17.2.4.
Daha sonra ekleyeceğimiz aynı konudaki siteleri hep "Eğitim Siteleri "
klasörüne eklemek için ise siteyi açtıktan sonra sık kullanılanlara ekle dedikten
sonra oluĢturma yerinden "Eğitim Siteleri " klasörünü seçeriz ve ekle
butonuna tıklarız..
99
17.2.5.
18.
AĢağıdaki resimde görüldüğü gibi eklediğimiz ikinci site de aynı klasöre
eklenmiĢ olarak görünmektedir.
NETTEN BĠLGĠ VEYA RESĠM KOPYALAMA (PRINTSCREEN)
18.1.
Ġnternet inanılmaz bir bilgi hazinesidir. Bazı sitelerdeki bilgileri veya resimleri
alıp kullanmamız gerekebilir. Bunun için söz konusu bilgileri seçip sağ tuĢ
menüsünden kopyala deyip açtığımız bir Word dokümanı içine yapıĢtırabiliriz.
Daha sonra da burada düzenlemelerini yapabiliriz.
18.2.
Resimlerin kopyalanması için ise ilgili resmi sitedeki gerçek boyutuyla açtıktan
sonra sağ tuĢ menüsü ile "Resmi farklı kaydet" denilerek gösterdiğimiz dizine
kaydedilir. Üzerine tıklandığında varsa sitedeki gerçek boyutlu resim açılır.
100
18.3.
Ancak her sitedeki bilgileri veya resimleri bu Ģekilde kopyalamak mümkün
olmayabilir. Bazı siteler sitedeki bilgilerin veya resimlerin kopyalanmasını
önlemek için kopya koruması konulmuĢ olabilir bu gibi durumlarda yapılacak
birkaç yöntem vardır.
Printscreen yaparak ekran görüntüsünü paint e aktarıp resim olarak
kaydedebiliriz bunun için;
Ġlgili sayfada iken klavyeden "Printscreen" tuĢuna basılır. Bu tuĢ ekranın
görüntüsünü hafızaya alır.
BaĢlat-Donatılar-Paint programı açılır ve Ctrl+V kısayol tuĢları yardımıyla
ekran görüntüsü paint'e yapıĢtırılır.
Daha sonra görüntü üzerinde oynama yapılabilir. Gereken kısmı kesilip baĢka
bir paint sayfası açılıp oraya yapıĢtırıldıktan sonra kaydedilebilir.
Üzerine yazı Ģekil v.b eklenip kaydedilebilir.
Windows Vista ile beraber gelen ve Windows 7 de bulunan
alıntı "
"Ekran
aracını kullanabiliriz. Bunun için ise;
Görüntüsünü alacağımız internet sayfası açık iken.
BaĢlat/Donatılar altında bulunan resimde simgesi görünen ekran alıntı aracını
seçiyoruz ve tıklıyoruz.
Ekranımız soluklaĢacaktır. Farenin sol tuĢu ile istediğimiz bölümü seçip
aldığımız görüntüyü resim olarak kaydedebiliriz.
101
19.
GOOGLE ARAMA METOTLARI
19.1.
intitle:index of .... (doc, pdf, avi, mp3, mov, mpg, vb. belirli uzantılı dosyaların
indeksinin bulunması için kullanılır.)
Bunlarla alakası olmayan sonuçların çıktığı sayfalardan kurtularak sizin
aradığınız en yakın sonuçları verir.
19.2.
"..." : Tırnak içine yazdığınız değerlerin aynı sayfada olduğu sonuçları gösterir.
Örnek:
"Yunus Emre"
19.3.
allintitle: bu kullanım ile site baĢlıklarında arama yapabilirsiniz.
Örnek:
allintitle: araba kirala
19.4.
intitle: bunun "allintitle"den farkı ilk verinin baĢlık içinde diğerlerinin sayfa
içinde bulunan sonuçların gösterilmesi
Örnek:
intitle: araba kirala
intitle:"index.of" (mp3|mp4|avi)-html -cf -htm –php
19.5.
19.6.
intitle:"index.of" (mpg|mp4|avi|mov|flv|divx|wmv)-html -cf -htm -php
allinurl: URL satırındaki kelimeleri arar
Örnek:
allinurl: araba kirala
102
19.7.
inurl: "allinurl"den farkı ilk verinin baĢlık içinde diğerlerinin sayfa içinde
bulunan sonuçların gösterilmesi
Örneğin:
inurl: araba kirala
19.8.
cache: Listelenen web sayfalarına ait sunuculara ulaĢılamadığı durumlarda, cache
operatörünü kullanarak, ilgili sayfaya Google'ın daha önce indekslediği bilgiler
üzerinden ulaĢabilirsiniz.
Örneğin:
allintitle: araba kirala
19.9.
19.10.
19.11.
site: Bu operatörü kullanarak, herhangi bir web sitesi içerisinde arama
yapabilirsiniz.
Örnek:
[site:www.meb.gov.tr Adobe]
Aradığınız döküman türü ya da adı +forum (Forum sitelerinde paylaĢıma
açılmıĢ dökümanları gösterir
Link: Bu komutu kullanarak herhangi bir web sitesine hangi sayfalardan link
verildiğini öğrenebilirsiniz. Bu operatörler tek baĢlarına kullanılabildiği gibi, bir
arada da kullanılabilmektedir.
Örnek;
[intitle:Fiyat Listesi filetype: pdf]
[intitle: DVD Video filetype : avi]
[intitle: mp3 'eye of the tiger']
20.
TEKNĠK ġARTNAME HAZIRLAMA TALĠMATI
20.1. Teknik Ģartnamede yer alacak hükümler; tereddüde, yanlıĢ anlamaya ve bir isteğin
diğeri ile çeliĢmesine imkân bırakmayacak Ģekilde, açık ve kesin olmalıdır.
20.2. Ġhale dokümanında isteklilerden talep edilecek her husus yer almalıdır.
20.3. Teknik Ģartnameler en az 2 (iki) , mümkünse daha fazla üretici firmanın ürününü
kapsayacak ve böylece rekabet ortamını yaratacak Ģekilde hazırlanmalıdır.
20.4. Teknik Ģartnamelerde; belli bir marka, model, patent, menĢei, kaynak veya ürün
tanımlanmaması ve belirli bir marka veya modele veya belirli bir firmaya yönelik
özellik ve tanımlamalara yer verilmemelidir. Ancak, ulusal ve/veya uluslar arası
teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin
mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek Ģartıyla marka
veya model belirtilmelidir.
20.5. Teknik Ģartname, istenen malzemeyi çok değiĢik kalite seviyelerinde tanımlayan
ve /veya malzeme kalitesini düĢürecek serbestlik verici hükümler taĢımamalıdır.
20.6. Teknik Ģartnamesi hazırlanacak malzemeden beklenen performans, çalıĢma
Ģartları, kullanım yeri ve amacı açıkça belirtilerek fonksiyonel istekler yazılmalı;
103
varsa malzemenin birlikte kullanılacağı diğer cihazlar/elemanlar ile uyumlu
çalıĢması isteğine de yer verilmelidir.
20.7. Teknik Ģartnamede sayılar ile ifade edilen teknik kriterlere mutlaka “en az...”,”en
çok...””veya” “+/-...” Ģeklinde, o özelliğin gerektirdiği hassasiyeti sağlayacak
miktar tespit edilerek tolerans verilmelidir.
20.8.
Teknik Ģartname konu ile ilgili en az 3(üç) uzman tarafından hazırlanarak
imzalanmalıdır.
20.9. Teknik Ģartnamelerde ölçü birimleri için Uluslararası Ölçü Birimleri Sistemine
uygun birimler kullanılmalıdır.
20.10. Teknik Ģartnamelerde; idari, hukuki, v.b teknik olmayan isteklere yer
verilmemelidir.
20.11. Teknik ġartnamede istenilen özellikler maddeler halinde numaralandırılmalıdır.
21.
MUAYENE KABUL TALĠMATI
21.1. Satın alınan mal yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul
iĢlemleri yapılamamalıdır.
21.2. Ġhale dokümanında belirtilmesi koĢuluyla kısmi kabul yapılabilmelidir.
21.3. Numune alınmak suretiyle kabule konu mallar için malın niteliğine göre yeter sayı
ve evsafta numune alınması ve muhafazası idarenin sorumluluğundadır.
Muayeneye sunulan malın önce bütünü incelenerek gerek görülür ise yeter sayıda
numunesi saklı tutulmalı, numune, mühürlü durumda, özelliklerinin bozulmasına
fırsat vermeden ihale dokümanında belirlenen süre ile alıkonulmalıdır.
21.4. Numunenin ilk incelenmesinde bulunan sonuçlar üzerinde, uygunluğu hakkında
yeterli kanaat edinilemez ise numuneler üzerinden bir muayene daha yapılmalı, her
iki muayene de aynı sonucu verdiği takdirde nihai karar verilmelidir. Bu iki
muayene değiĢik sonuçlar vermiĢ ise, o numune üzerinde üçüncü bir muayene daha
yapılarak bu üç muayenenin sonuçlarına göre karar verilmelidir.
21.5. Muayenelerde önce fiziksel nitelikler kontrol edilmeli, fiziksel niteliklerinin
tamamı ihale dokümanında belirtilen hükümlere uygun bulunmayan malın
numuneleri, laboratuar muayenelerine gönderilmeli, fiziksel muayenede niteliklerin
bazıları uygun çıkmazsa muayene yarıda bırakılmaz, muayene iĢlemi tamamlanır.
21.6. Malın veya yapılan iĢin fiziksel muayenesine baĢlanmadan önce bir tutanak
tutulmalı, tutanaklarda muayenenin baĢlangıcından itibaren inceleme, muayene ve
numune alma safhaları özetlenmelidir. Ġzlenecek yöntem, usul ve sonuç
104
belirtilmelidir. Bu tutanak komisyonca imzalanır ve mevcutsa yüklenici ve/veya
vekiline imzalattırılmalıdır.. Muayene aynı günde bitmez ise, yüklenici ve/veya
vekiline hazır bulunması için muayenenin devam edeceği gün ve saat tespit edilerek
tebliğ edilmelidir.
21.7. Laboratuar muayenesi sonucunda reddedilen mal veya yapılan iĢ yüklenicinin
itirazı halinde veya muayenenin idarenin kendi laboratuarı dıĢında herhangi bir
laboratuarda yapılması durumunda ise Ģartnameye uygunluk raporu düzenlenen
mallar için idarenin gerekli görmesi halinde yeniden muayenesi yapılmak üzere,
varsa o maldan daha önce alınıp idarede saklanmakta olan numuneler üzerinden
ihale dokümanında belirtilen hakem laboratuarda incelettirilmelidir. Hakem
laboratuarın vereceği rapor kesindir.
21.8. Ġtiraz muayenesi yalnız ilk muayeneden olumsuz çıkan ve itiraz edilen noktalar
üzerinde ve ilk komisyonca tutulan numune, numune yoksa mal üzerinden
yapılmalıdır.
21.9. ĠĢin süresi içinde getirilen mal veya yapılan iĢin muayeneleri sonucunda uygun
olmadığı tespit edildiğinde, yüklenici bu süre içinde malını alıp yenisini getirmekte
veya itiraz muayenesi istemekte serbesttir. ĠĢin süresi içinde uygun çıkmayan
mallar yerine sadece bir defaya mahsus olmak üzere yeniden getirilen malların
muayenesi yapılmalıdır.
21.10. Muayene raporlarına, ihale dokümanında yazılı niteliklerle, muayenede bulunan
nitelikler ayrı ayrı yazılması, bunlar karĢılaĢtırılır ve sonuç "niteliklerine uygundur"
veya "niteliklerine uygun değildir" Ģeklinde kesin olarak belirtilmeli ve komisyon
üyeleri tarafından imza edilmelidir.
21.11. Ġhale dokümanında hüküm bulunması halinde, yüklenici tarafından mala ait teknik
dokümandan farklı olarak önerilen mal veya iĢler, ancak ihale dokümanında
belirtilen asgari özelliklere haiz ve mevcudundan daha iyi özelliklere sahip
olduğunun muayene ve kabul komisyonu tarafından onaylanması halinde kabul
edilebilir. Bu takdirde yüklenici ilave bedel isteyemez.
22.
OKULLAR ĠÇĠN E-POSTA HĠZMETĠ "meb.k12.tr"
22.1. E-Posta Hesabına GiriĢ (Web Tabanlı Kullanım)
22.1.1. Internet Explorer adres satırına “http://mail.meb.k12.tr” yazılarak enter tuĢuna
basılır. KarĢınıza gelen duyuru sayfasının altındaki “Web Tabanlı E-Posta
105
Hizmetini Kullanmak Ġçin Tıklayınız” linkine tıklanarak Web Mail GiriĢ
Sayfasına ulaĢılır.
22.1.2. “Kullanıcı Adı” kısmına kurum kodu yazılır.
22.1.3. “ġifre” kısmına tarafınıza verilen Ģifre yazılır.
22.1.4. “Kullanıcı Adı ve ġifre Anımsa” onay kutusu iĢaretlenirse; adrese tekrar giriĢte
Ģifre otomatik olarak dolacaktır. Bilgisayarı birden çok kullanan varsa kutunun
onaylanmaması baĢkalarının e-postalarınıza ulaĢamaması bakımından daha uygun
olacaktır.
22.1.5. “GiriĢ” düğmesi tıklanır ve hesaba girilmiĢ olur.
22.1.6. ĠĢlemlerinizi bitirdikten sonra oturumu kapat butonundan çıkıĢ yapmanız daha
güvenli olacaktır.
22.1.7. Hesap günlük olarak düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir
22.2. Ġlk Kullanım Ġçin Yapılacaklar
22.2.1. Kullanıcı adı ve Ģifre ile adrese girilir.
22.2.2. Seçenekler menüsü karĢımıza gelecektir. Bu ekranda bulunan ġifre değiĢtir
baĢlığına tıklanır. KarĢımıza Ģifre değiĢtir ekranı gelir.
22.2.3. Eski Ģifre alanına verilen Ģifre, diğer alanlarda yeni Ģifre yazılarak Ģifre değiĢtir
butonu tıklanır.
ġifre değiĢtirirken Ģunlara dikkat edilir;
a. 123456, 12345678, futbol takımı ismi, okulun adı, doğum tarihiniz, adınız
veya soyadınız gibi kolay tahmin edilebilir bir Ģifre seçilmemelidir.
b. ġifrelerin içinde Türkçe karakter olmamalıdır.
c. 5 karakterden az olmamalı 10 karakterden de fazla olmamalıdır.
d. Sadece harf ya da rakamdan oluĢmamalıdır.
e. Belirli aralıklarla değiĢtirilmelidir. Yukarıdaki kurallara uyan bir kullanıcı 3
ayda bir değiĢtirdiği takdirde Ģifresinin ele geçirilme olasılığı sıfıra yakındır.
f. ġifre unutulduğunda baĢvurulmak üzere bir yere kaydedilecekse (ajanda,
bilgisayar ortamı), kaydedilen nesnenin güvenliğine dikkat edilmelidir.
g. ġifreye sahip olan yönetici izin veya rapor gibi nedenlerle kısa süreli
ayrıldığında muhakkak Ģifreyi geçici bir Ģifre ile değiĢtirerek yerine vekalet
edecek bir kiĢiye teslim etmelidir. Göreve dönüĢte tekrar değiĢtirmelidir.
h. Görev değiĢikliği söz konusu olduğunda tarafına verilen tüm Ģifreleri yerine
bakacak kiĢiye, bulunmaması durumunda ise bağlı bulunduğu milli eğitim
müdürlüğüne tutanakla teslim etmelidir. ġifreleri alan kiĢide hemen
değiĢtirmelidir.
Tüm bu kurallar tarafınıza verilen tüm Ģifreler için geçerlidir.
22.2.4. KiĢisel Bilgiler tıklanır. Ekrana gelen sayfadaki aĢağıda açıklanan alanlar
doldurulur.
106
Ġsim: Kurum adı yazılır
E-mail Adresi: Kurum kodunuzla baĢlayan ve uzantısı @meb.k12.tr olan
adrestir. (Örnek olarak [email protected])
Cevap Adresi: BoĢ bırakılması ya da kendinize ait yukarıda anlatılan
meb.k12.tr uzantılı adresin yazılması tavsiye edilir.
Ġmza: Yazdığınız iletiye tercihe göre otomatik ya da isteğe bağlı olarak alt
kısmına eklenecek bilgidir. Buraya gönderen kurum ile ilgili bilgiler yazılabilir.
Hangi kurum ya da kim tarafından gönderildi, gönderenin unvanı, iletiĢim
bilgileri gibi bilgiler yazılabilir. Resmi yazıdaki imza ve alt kısımdaki iletiĢim
bilgilerini içermelidir.
ġu andaki saat diliminiz: Sunucu ile aynı seçili olmalıdır. Türkiye dıĢında
iseniz seçebilirsiniz.
Cevap aktarma sitili: Aktarma yok seçilmelidir.
Kullanıcı Tanımlı Alıntı BaĢı: Aldığınız iletinin üst kısmına gelecek yazıdır.
Kullanıcı Tanımlı Alıntı Sonu: Aldığınız iletinin alt kısmına gelecek yazıdır.
Ġmza Kullan: Ġmza kısmına yazdığınız bilginin iletinize otomatik eklenip
eklenmemesi ile ilgili bir seçenektir. Evet seçili ise bilgi iletinize eklenir değilse
eklenmez.
Ġmzadan Önce “- -“ Satırı Ekle: Ġmza kısmına yazdığınız bilgileri
eklediğinizde imzadan bir satır önce -- ekler. Ġleti ile imza bilgilerini ayırır.
Tamam tıklanarak bu ayar geçerli hale getirilir.
22.2.5. Klasörler tıklanır. Bu kısımdan ortak kullanım için oluĢturulmuĢ klasörler
eklenerek görülmesi sağlanır. Bu klasörlere isteyen herkes e-posta gönderebilir ve
görebilir, ancak silme yapamaz. Bu ortak klasörlerdeki e-postaları silme yetkisi
admin ve ilgili genel müdürlüklerden yetki verilmiĢ kullanıcılara aittir.
22.2.6. Çıkar/Ekle baĢlığı altıda, ekle kutucuğundan istenenler iĢaretlenir ve Ekle butonu
tıklanır.
22.3. E-Posta Hesabı Ekranına Genel BakıĢ
22.3.1.
Doluluk Oranı Göstergesi
e-posta hesabı doluluk oranı göstergesi: e-posta hesabınızın kotası 30 MB‟tır. Bu
alanda doluluk oranı görüntülenmektedir. Kotanızın dolması durumunda
gönderilen postalar size ulaĢmayacağından bu alana dikkat ederek gelen
postaların çıktısının alındıktan veya bilgisayarınıza indirildikten sonra ve diğer
gerekmeyen postaların doğrudan silinmesi uygun olacaktır. Silme iĢleminden
sonrada Çöp Kutusu da boĢaltılarak kota kontrolü yapılmalıdır.
107
NOT: Kota dolduğunda e-posta hesabı bilgisayarda Outlook programına
kurularak gelen e-postalar indirilip kota sorunu çözülebilir.
22.3.2.
Klasörler: Bu alandan klasörlere rahatlıkla ulaĢabiliriz.
a. Gelen kutusu: Size gelen postaların bulunduğu alandır. Yanında parantez
içinde bulunan rakam gelen okunmamıĢ posta sayısını verir. Tekrar oturum
açana ya da ekranı tazeleyene (F5 tuĢuna basarak yapabilirsiniz) kadar
okuduğunuz posta olsa da sayı değiĢmez.
b. Çöp Kutusu: Sildiğiniz postaların geçici olarak depolandığı alandır. Bu
klasörün kontrol edilerek boĢaltılması gerekir. Çöp kutusuna gönderilen postalar
alanda tutulduklarından kota içinde değerlendirilir.
c. Giden Kutusu: Gönderdiğiniz postalarınızın tutulduğu yerdir.
d. Taslaklar: Hazırlanan posta gönder komutu kullanılmadan önce taslak olarak
kaydedilmiĢse bu klasörde tutulurlar.
22.3.3.
22.3.4.
Takvim: Bulunduğunuz gün koyu olarak gösterilir. Ayın yanındaki ok iĢaretleri
ile önceki ve sonraki aylara ulaĢabilirsiniz.
Adresler: e-posta adreslerini kaydedebilmek ya da e-posta grubu oluĢturmak
için kullanılır.Adresler tıklanınca aĢağıdaki ekran açılır. Ġlk girilen ekranda
kayıtlı bir adres bulunur.
Adres Ekleme: Ġlgili alanlar doldurulur. Takma ad baĢka bir isimde
kullanılmamalı ve boĢluk veya Türkçe karakter içermemelidir. Alanlar
doldurulduktan sonra adres ekle butonu tıklanarak adres eklenir. Adres silinmek
için istenen adresin solundaki onay kutusu seçilir (1) ve seçili öğeyi sil butonu
tıklanır(2).
Adres Düzenleme: Düzenlenmek istenen adresin solundaki onay kutusu seçilir
ve seçili öğeyi düzenle butonu tıklanır. Gerekli düzeltme yapılıp kaydedilir.
22.3.5.
22.3.6.
22.3.7.
Notlar: Notlar ekleyebileceğiniz alandır.
Not ekleme: Notlar tıklanır. Add a note butonu tıklanır. BaĢlık ve metin alanı
doldurulup kaydet tıklanır. Notu silmek için sol üst köĢedeki x iĢretine tıklanır.
Notu silmek istediğinize emin misiniz anlamında gelen mesaja karĢılı evet
tıklanırsa not silinir.
Mesajları Okumak
Gelen kutusuna tıklanır.
KarĢımıza gelen listeden okumak istediğimiz iletinin konu kısmına tıklayarak
iletiyi okuyabilirsiniz.
Okuduğunuz ileti okundu olarak iĢaretlenir.
Ġsterseniz iletiyi seçerek okunmadı butonuna basıp okunmadı olarak
iĢaretleyebilirsiniz.
Mesajlar okunduktan sonra yazıcıdan bir çıktısı alınarak ilgili tutulan bir e-posta
klasörüne kaldırılması uygundur. Ekinde bulunan resmi yazı ilgili desimal kodlu
klasöre kaldırılmalıdır.
108
Çıktısı alınmıĢ ve cevap yazılmayacak iletiler çöp kutusuna gönderilebilir.
Cevap yazılacak iletiye Cevap Yaz seçeneği ile cevap verilebilir.
22.3.8.
Mesaj Göndermek
ĠĢlem Basamakları;
e-posta hesabına girilir.
Mesaj Yaz‟a tıklanır.
Ġlgili alanlar doldurulur.
Adresler butonuna tıklanarak daha önceden kaydettiğimiz adresleri seçerek
otomatik olarak Alıcı, Cc ya da Bcc alanlarını doldurabiliriz. Adresleri kullan
butonuna basarak da mesaj ekranına geri dönebiliriz.
Alanlardan en az biri dolu olmalıdır. Birden fazla adres elle yazılacaksa
adresler arasına virgül (,) karakteri girilmelidir.
Alıcı: e-postayı alacak kiĢinin e-postası girilir. e-posta da boĢluk, Türkçe harf
bulunmaz ve büyük harfle yazılmaz.
Cc: Mesajınızı "Kime" kutucuğuna yazdığınız alıcının/alıcıların dıĢında baĢka
alıcılara gönderip onları bilgilendirmek istiyorsanız, bu alıcıların adreslerini
"Cc" kutucuğuna yazınız.
Bcc: "Kime" veya "Cc" kutucuklarına e-posta adreslerini yazdığınız alıcılar
haricinde mesajınızı almasını istediğiniz alıcılar varsa Bcc kutucuğuna
adreslerini yazınız.
Bcc fonksiyonunun Cc fonksiyonundan farkı bu kutucuğa yazdığınız e-posta
adreslerinin diğer alıcılar tarafından görülmemesidir. Birden çok kullanıcıya
mesaj gönderirken, kiĢisel bilgilerin ve e-posta adresinin yayılmaması için
bunun tercih edilmesi tavsiye edilir.
Konu: Kısaca mesajın özünü belirtir.
Mesaj Alanı: Gerekli mesaj yazılır. Genelde hitap, mesaj ve mesajı gönderenin
kimliği ve iletiĢim bilgilerinden oluĢacaktır.
Ġmza: Daha Önce kiĢisel bilgilerde doldurduğumuz bilgi otomatik seçili ise
zaten ekranda belirir. Otomatik seçili değilse Ġmza butonuna tıklayarak bilgiyi
ileti ekranına getirebiliriz.
Eklenti: Gönderilen mesaja bir dosyada eklenmesi gerekirse kullanılır.
Gözat‟tan dosya bulunur ve ekle tıklanarak aktarılması sağlanır. Eklenecek
dosya 4 MB tın altında olmak zorundadır.
Gönderdiğiniz dosyanın hem boyutunun küçülebilmesi ve hem de virüs Ģüphesi
ile silinmememsi için sıkıĢtırma programları kullanarak sıkıĢtırıldıktan sonra
gönderilmesi daha uygun olacaktır. (Dosya sıkıĢtırma programlarına örnek
109
winzip, winrar) sıkıĢtırılmıĢ dosyayı gönderdiğiniz tarafta da aynı programın
bulunması gerekir. Aksi halde dosyayı açamaz.
Gönderme: Tüm alanlar doldurulduktan sonra gönder butonuna basılırsa
mesaj iletilir.
Giden kutusunda gönderilen ileti görüntülenebilir. Gönderildiğini belgelemek
için buradan yazdırılabilir. Eğer iletiye daha sonra ekleme yapacaksak taslak
olarak kaydedebilir, gerektiğinde tamamlar ve gönderebiliriz. Taslak olarak
kaydedilen iletilere Taslaklar klasöründen ulaĢılabilir.
22.3.9.
Gelen E-Postayı Yanıtlamak
Gelen kutusu içinden okuduğunuz e-postayı Cevap Yaz butonuna tıklayarak
cevaplayabilirsiz.
Cevap Yazıya tıklayınca gelen iletinin adresi alıcı kısmına otomatik olarak
gelecek, gelen ileti de ileti kısmına yerleĢecektir. Bizim yapmamız gereken ise
ileti alanına gerekli mesajımızı yazıp eklenti varsa ekleyerek gönderi tıklamaktır.
22.3.10. Gelen E-Postayı Ġletmek
Gelen e-postayı bir baĢka alıcıya göndermek için kullanılır. Bunun için gelen
postaya tıklayıp açtıktan sonra ilet butonuna tıklayarak gelen kısmındaki Alıcıya
iletmek istediğimiz adresi yazarak gönderebiliriz.
22.3.11. Posta Hesabının Outlook Programına Kurulması:
Araçlar menüsü tıklanıp Hesap Ayarlarına girilir. Yeni hesap ekle tıklatılır.
Gelen pencerede;
Adınız: Kurumunuzun adını yazabilirsiniz.
E-posta Adresi: kurumunuzun [email protected] biçimindeki adresi yazılır.
Sunucu Bilgilerine ise;
Hesap Türü: POP3 olarak kalacaktır.
Gelen posta sunucusu: mailpop.meb.k12.tr
Giden posta sunucusu: mailsmtp.meb.k12.tr
Oturum Açma Bilgileri ise;
Kullanıcı Adı: Kurum kodunuz yazılacak (999999 gibi)
Parola: Size verilmiĢ olan Ģifreniz yazılacak.
Parolayı anımsa iĢaretlenirse Gönder/Al iĢlemi yapıldığında Ģifre otomatik
olarak girilmiĢ olacak ve size Ģifre sormayacaktır. Bilgisayarı birden çok
kullanan varsa kutunun onaylanmaması baĢkalarının e-postalarınıza
ulaĢamaması bakımından daha uygun olacaktır.
23.
KURUMSAL E-POSTA HĠZMETĠMĠZ “meb.gov.tr” ĠLE ĠLGĠLĠ GENEL
KULLANIM BĠLGĠLERĠ
Mesajlarınızı POP tabanlı olarak (Microsoft Outlook, Windows Mail, Outlook
Express vb. programlarla) bilgisayarınıza çekmek gerekli sunucu bilgileri
aĢağıdadır:
110
23.1.
Kurumsal Ağdaki kullanıcılar için sunucu bilgileri:
Gelen (POP) Posta Sunucumuz : nilufer.meb.gov.tr
Giden (SMTP) Posta Sunucumuz : menekse.meb.gov.tr
23.2.
Kurumsal Ağ dıĢındaki kullanıcılar için sunucu bilgileri:
Gelen (POP) Posta Sunucumuz : nilufer.meb.gov.tr
Giden (SMTP) Posta Sunucumuz : zambak.meb.gov.tr
{Kurumsal ağ dıĢındaki kullanıcılarımız, POP tabanlı olarak sadece
meb.gov.tr ve meb.k12.tr uzantılı adreslere mesaj gönderebilirler. Diğer
domainlere (yahoo.com, maliye.gov.tr vb.) mesaj gönderemezler. Bu güvenliği
sağlamak için yapılmıĢ bir kısıtlamadır. Diğer domainlere mesaj göndermek
için de web tabanlı hizmetimizi kullanmalıdırlar.}
“meb.gov.tr” uzantılı e-posta hesabınızı, sürekli olarak web tabanlı
hizmetimizden kullanıyorsanız kotanızın dolmaması için Inbox‟daki önemli
mesajları Kopyala (copy), YapıĢtır (Paste) ile Not Defteri belgesine,
Word belgesine vs. alıp bu mesajları siliniz, sildikten sonra Trash (Çöp
Kutusu) klasörüne geçip
Empty Trash (Çöp Kutusunu BoĢalt) düğmesi ile çöp kutusunu boĢaltınız.
Sent (GönderilmiĢ Öğeler) ve Drafts (Taslaklar) klasörü için de aynı iĢlemleri
yapınız.
Trash klasöründeki mesajlar da kotayı etkilemektedir.
Yukarıda yazan bilgileri uygulamazsanız kısa bir sürede kotanız dolacaktır.
Kotanız dolduğunda size atılan mesajlar geri döner ve siz de mesaj
atamazsınız.
Trash (Çöp Kutusu) klasörüne geçip Empty Trash (Çöp Kutusunu BoĢalt)
düğmesi ile mesajları tamamen sildiğinizde [email protected] adresine mesaj
atın, sıkıĢtırma (compact) iĢlemi yapalım.
23.3.
“meb.gov.tr” uzantılı e-posta hizmetimize web tabanlı bağlanma adımları
aĢağıdadır:
http://www.meb.gov.tr adresine bağlanınız.
“E-posta” linkine tıklayınız.
Açılan penceredeki “Kurumsal Kullanıcılar @meb.gov.tr” linkine tıklayınız.
“Kullanıcı adı:” kutusuna e-posta adresinizi veya e-posta adresinizin
@meb.gov.tr‟den önceki bölümünü yazınız.
“ġifre” kutusuna Ģifrenizi yazınız.
“Posta Kutusuna Git” düğmesine tıklayınız.
NOT 1: Hesap bilgilerini (kullanıcı adı, Ģifre) sadece ilgiliye veriniz ve web
tabanlı hizmetimiz aracılığı ile ilk Ģifresini değiĢtirmesini isteyiniz. Ġlk Ģifre
verildikten sonra e-posta hesabının güvenliğinden, hesap sahibi sorumludur.
111
NOT 2: Hesap kapatılması (kiĢisel meb.gov.tr hesabı) konusunda Ģubemize
mesaj atmadan önce kullanıcıya, hesabını kullanıp kullanmadığını mutlaka
sorun.
“MEB'de baĢka bir birime geçmiĢse ve kullanıyorsa”, “Öğretmenliğe
dönmüĢse ve kullanıyorsa”, “Emekli olmuĢsa ve kullanıyorsa”, “Görev
değiĢtirmiĢse ve kullanıyorsa” hesap kapatılması için bize mesaj atmayınız.
NOT 3: Mesaj attığınızda kota uyarısı aldığınız iliniz kullanıcılarına, hesap
ve
kullanım
bilgilerini
ulaĢtırmanızı
rica
ederiz.
Hesabı
kullanmayacaklarını beyan ederlerse bize bildirin, hesabı kapatalım.
NOT 4: Kullanılmayan, silinmesini istediğiniz hesapları bize bildiriniz.
(Kurum değiĢtiren personel hesapları, kapatılan birimlerin - bölümlerin
kurumsal hesapları vs.). Hesap sahibi, Milli Eğitim Bakanlığı‟ndan
ayrılmıĢsa ve hesap kapatılması konusunda bize bilgi gelmemiĢse oluĢabilecek
olumsuz durumlardan Ģubemiz sorumlu değildir.
24.
WEB BARINDIRMA HĠZMETĠ KULLANIM TALĠMATI
24.1. Kurumunuza tahsis edilen ftp kullanıcı adı ve ftp Ģifresi sadece kurumunuza
özeldir. Hiçbir Ģekilde 3. Ģahıslar tarafından elde edilmemesi gerekmektedir. Bu
kullanıcı adı ve Ģifre ile yapılacak olan illegal giriĢimler tarafınızdan yapılmıĢ
olacağından gerekli güvenlik önlemlerini alarak ftp kullanıcı adı ve ftp Ģifrenizin
korunmasını sağlayınız.
24.2. ġifrenizin değiĢtirilmesi gerektiğinde [email protected] e-posta adresi ile
iletiĢime geçerek değiĢtirilmesini sağlayınız.
24.3. Kurumsal e-posta adresinizde belirtilen ftp sunucu adresini internet tarayıcınıza
yazınız.
24.4. Gelen “Kullanıcı adı” ve “ġifre” bölümlerine kurumsal e-posta adresinizde
belirtilen “Ftp Kullanıcı Adı” ve “Ftp ġifresi” bilgilerini giriniz.
24.5. Ftp eriĢimi sağlıklı bir Ģekilde gerçekleĢtirildikten sonra Okullar için aktif klasöre,
Merkez ve TaĢra TeĢkilatı için “wwwroot” klasörünün içerisine web sitenizin
içeriklerini yükleyiniz.
24.6. Web sitenizin ana sayfası;
Okullar için “index.htm”, “index.html”
Merkez ve TaĢra TeĢkilatı için “index.htm”, “index.html”, “default.htm”,
“index.asp”, “default.asp”, “index.aspx”, “default.aspx”, “index.php”
olmak zorundadır.
24.7. Kotanız okullar için 100 Mb, Merkez ve TaĢra TeĢkilatı için 250 Mbdır.
24.8. Kota artırımı için gerekçelerinizi [email protected] e-posta adresine bildiriniz.
(Merkez ve TaĢra TeĢkilatı için)
24.9. Unutmayınız ki web alanınızın her türlü sorumluluğu size aittir. Alanınızda ki her
türlü aktivite sunucular tarafından log dosyalarınıza kayıt edilmektedir.
112
Alanınızın dosya sistemine internet kullanıcısının eriĢimini sağlayan zararlı
kodları deneme amaçlı da olsa bulundurmayınız. Ġnternetten bulduğunuz,
alanınızın güvenliğini tehdit edebilecek Ģüpheli kodları kopyalamayınız.
Kanunlara aykırı içeriği alanınızda bulundurmayınız, yayınlamayınız. Kendi
alanınızda veya sunucuda tespit ettiğiniz güvenlik açıklarını [email protected]
adresine bildiriniz.
24.10. PHP NUKE, MAMBO, JOOM ve benzeri güvenlik açığı bulunan hazır php portal
kodları kullanmamanızı tavsiye ederiz. Bunların kullanımından dolayı yaĢanmıĢ,
zarar görmüĢ pek çok site örnekleri mevcuttur. Sitede kullanılacak kodların sizler
tarafından yazılması daha uygun olacaktır. (Merkez ve TaĢra TeĢkilatı)
24.11. Tüm sunucularımızda FSO ve File Upload desteği mevcuttur. (Merkez ve TaĢra
TeĢkilatı)
24.12. Veritabanı olarak Access ya da Mysql kullanabilirsiniz. (Merkez ve TaĢra
TeĢkilatı)
24.13. Access veritabanı ile yapılan uygulamalarda yazma izni verilmesini istediğiniz
mdb dosyalarınızı http://212.175.170.106/yazmahakki/index.php adresinden
bildirebilirsiniz. Yazma izniniz verildikten sonra kurumsal mail adresinize gerekli
bilgi gönderilecektir. Yazma izni verilen mdb dosyalarınızı sunucudan silmeden
üzerine yazdığınız takdirde hakları verildiği Ģekli ile kalacaktır. (Merkez ve TaĢra
TeĢkilatı)
24.14. MySQL kullanmak için, lütfen isteğinizi belirten e-posta'yı kurumsal mail
adresinizden iletiniz. Her kurum için MySQL'de tek bir veritabanı açılmaktadır.
Bu veritabanında gerekli ve anlamlı bilgiler tutulmalıdır. MySQL'de ilave bir
veritabanı açılmadan tüm tablolar mevcut veritabanı içerisine oluĢturulacaktır.
Kodlarınız içerisinde Mysql Server'ı mebmysql.meb.gov.tr olarak tanımlayınız.
Odbc kullanılacaklar için odbc tanımı "mysqlodbc" dir. (Merkez ve TaĢra
TeĢkilatı)
24.15. DNS kaydı (alan adı) gün içerisinde açılacaktır. Alan adının aktif hale geldiğini,
adresinizi yazarak ya da ping atarak gün içerisinde kontrol edebilirsiniz. Alan
adınız 1 gün içerisinde aktif hale gelmediği takdirde [email protected] adresini
bilgilendiriniz. (Merkez ve TaĢra TeĢkilatı)
24.16. Siteniz bağlantısının MEB sayfasından yayınlanabilmesi için (Türkiye haritasında
kırmızı nokta Ģeklinde gözükmesi için) site içeriğinin bakanlık sunucuları
üzerinde bulunması gerekmektedir. Herhangi bir Ģekilde yönlendirme yapan site
bağlantılarının bakanlık sitesine eklenmesi mümkün değildir. Sitenizin içeriği
Bakanlık sunucularına taĢındığında, bağlantınız otomatik olarak harita üzerine
eklenecektir.
24.17. Web barındırma hizmeti ile ilgili soru ve sorunlarınız için [email protected] eposta adresi ile yazıĢınız. OluĢan iĢ yoğunluğu nedeniyle irtibatın telefon yerine eposta adresi ile sağlanması daha uygun olacaktır. YazıĢmalarda kurumsal
(@meb.gov.tr veya @meb.k12.tr uzantılı) e-posta adresleri kullanılmalıdır.
KiĢisel e-posta adreslerinden gelen istekler dikkate alınmayacaktır.
113
25.
ĠLK DEFA FTP HESABI OLUġTURMA TALĠMATI (okullar için)
25.1.
Ġnternet tarayıcınız ile http://www.meb.k12.tr adresindeki yönetim paneli
üzerinden ĠLSĠS kullanıcı adı, Ģifresi ve güvenlik kodu girilir.
25.2.
Gelen ekrandaki bilgiler kaydedilir.
25.3.
Ġlgili kiĢi adı, telefonu ve @meb.k12.tr uzantılı e-posta adresi bilgileri
doldurulduktan sonra form kaydedilir.
25.4.
Açılan yeni ftp hesabına iliĢkin bilgilendirme e-postası ilgili kuruma sistem
tarafından otomatik olarak gönderilir.
25.5.
MEB sunucuları haricinde web sitesi olan okullar, web site adreslerinin
http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/index.asp
adresinde yayınlanması
için en alttaki yayın bağlantısına tıklanır. Web site adresi tanımlayarak
kaydedilir.
25.6.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırılır.
26.
FTP HESABI ĠLETĠġĠM TANIMLARINI DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (Okullar
için.)
27.
28.
26.1.
Ġnternet tarayıcınız ile http://www.meb.k12.tr adresi üzerinden ĠLSĠS kullanıcı
adı, Ģifresi ve güvenlik kodu girilir.
26.2.
Tanımlar bağlantısını tıklanır.
26.3.
Ġlgili kiĢi adı, telefonu ve @meb.k12.tr e-posta adresi bilgileri doldurulduktan
sonra kaydedin ve açılan hesaba iliĢkin bilgilendirme e-postası girilen e-posta
adresine gönderilir.
26.4.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırılır.
FTP HESABI ġĠFRE DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (okullar için)
27.1.
Ġnternet tarayıcınız ile http://www.meb.k12.tr adresi üzerinden ĠLSĠS kullanıcı
adı, Ģifresi ve güvenlik kodu girilir.
27.2.
ġifre değiĢikliği bağlantısını tıklayın.
27.3.
ġifreniz kutucuğuna eski Ģifrenizi girin.
27.4.
Yeni Ģifreniz kutucuğuna yeni Ģifrenizi girin.
27.5.
Yeni Ģifreniz (tekrar) kutucuğuna yeni Ģifrenizi tekrar girin.
27.6.
Kaydet butonuna basın.
27.7.
Yeni Ģifrenizi e-posta adresine gelen Ģifre ile kontrol edin.
27.8.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırın.
WEB TANIMI DEĞĠġTĠRME TALĠMATI (Okullar için)
28.1.
Ġnternet tarayıcınız ile http://www.meb.k12.tr adresi üzerinden ĠLSĠS kullanıcı
adı, Ģifresi ve güvenlik kodu girilir.
114
29.
30.
28.2.
Web Adresi Tanımı bağlantısını tıklayın.
28.3.
Kutucuğa belirlediğiniz web adresini baĢında http://www.sonunda .meb.k12.tr
olmadan yazın.
28.4.
Tanımla butonuna basın.
28.5.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırın.
FTP ġĠFRESĠ HATIRLATMA TALĠMATI (Okullar için)
29.6.
Ġlgili kurum ĠLSĠS kullanıcı adı, Ģifresi ve güvenlik kodu ile www. meb.k12.tr
adresinden girilir.
29.7.
Ftp ġifremi Unuttum bağlantısını tıklayın.
29.8.
E-posta adresinize girerek gelen e-postayı kontrol edin.
29.9.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırın.
OKUL WEB SĠTESĠ TEKNĠK DESTEK TALĠMATI (Okullar için)
30.1.
Ġnternet tarayıcınız ile http://www.meb.k12.tr adresi üzerinden ĠLSĠS kullanıcı
adı, Ģifresi ve güvenlik kodu girilir.
30.2.
Teknik destek bağlantısını tıklayın.
30.3.
Sorununuzu yazarak gönder butonuna basın.
30.4.
Oturumunuzu ana ekrandaki güvenli çıkıĢ butonuna basarak sonlandırın.
115