docDr. Berna ATAKSOR
download 
Şikayet Transkript
Dr. Berna ATAKSOR
ÇALIŞANLAR İÇİN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI VE MARUZ KALMA YOLLARI Dr. Berna ATAKSOR Sağlık Fiziği Birimi Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi-İSTANBUL E-posta: [email protected] Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. İÇERİK Giriş Ülkemizdeki Yasal Düzenlemeler İşyerlerindeki İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları Mesleki Işınlanmalara Maruz Kalma Yolları Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. İyonlayıcı Radyasyonun Uygulama Alanları •Tıbbi Uygulamalar • Endüstriyel Uygulamalar •Tarım ve Hayvancılık • Araştırma • Nükleer Güç Üretimi • Tüketici Ürünleri Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Yasal Düzenlemeler İyonlaştırıcı radyasyon ışınlanmalarına karşı kişilerin ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamak amacıyla; Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği 24/03/2000 tarih ve 23999 sayılı Resmi Gazete yürürlüğe girmiştir. “Üçüncü Kısım, Birinci Bölüm “ de Görev Gereği Işınlanmalar ve Çalışma Koşulları belirtilmiştir. Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. İşyerlerindeki İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları Tıbbi Uygulamalar Teşhis iyonlaştırıcı radyasyonla görüntü elde edebilme Tedavi kanserli hücre veya tümörleri yok edebilme Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. RADYOLOJİ X ışınları, hastadan geçirilerek hastalıklı bölgenin görüntüsü radyografi filmi şeklinde elde edilir. Genellikle hastalıkların teşhisi amacıyla kullanılan bu yöntem Radyoloji olarak adlandırılır. Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. R öntgen teşhis Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Kemik yoğunluk Dr. Berna ATAKSOR Mobil TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. NÜKLEER TIP • Radyoaktif madde, vücuda enjekte edildiği zaman, incelenecek dokuda toplanmasını ve geçici bir süre buraya yerleşmesini sağlayacak bir kimyasal madde ile karıştırılır. Radyoaktif maddenin vücuttaki dağılımı veya akışı Gama kamera adı verilen cihazlarla yapılır Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Nükleer Tıp (radyofarmasötiklerin teşhis/tedavi de kullanımı) (99m Tc, 201Tl, 125, 131I, 18F, etc.) Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Pozitron Emisyon Tomografi (PET) Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. RADYOTERAPİ Tarihsel geli şimine g ö re radyoterapi cihazlar ın ın s ıralamas ı şu şekilde yap ılabilir: • • • • • • • Dr. Berna ATAKSOR Kilovoltaj Tedavi Cihazları Van De Graff jeneratörü Betatron Cyclotron – Microtron Co – 60 teleterapi cihazı Lineer hızlandırıcı Brakiterapi cihazları TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. tedavi BETATRON Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. KOBALT – 60 TELETERAPİ CİHAZI Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. LİNEER HIZLANDIRICI Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Co-60 Radyoaktif Kaynaklı Gamma Knife Tedavi Cihazı Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. (CYBER KNIFE) ROBOTİK RADYOTERAPİ CİHAZI Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Brakiterapi 192Ir (185-370 GBq/5-10 Ci) 5 days (6.8 Gy/680 rad/gün) Toplam doz: 34 Gy/3400 rad Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. BRAKİTERAPİ Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Endüstride Kullanılan Cihazlar Radyografi cihazları Işınlama cihazları Eğitim-Araştırma-Analiz cihazları Yoğunluk ve Nem cihazları Proses Kontrol cihazları (Yoğunluk, kalınlık, ağırlık, seviye v.b) Paratonerler Güvenlik Amaçlı Kontrol cihazları (radyoskopi cihazları) Tüketici ürünleri Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. X-ışını Radyografi Cihazları; Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Endüstriyel Radyografi 192Ir 60Co 10 TBq (~ 300 Ci) 100 TBq (~ 3000 Ci) Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Gamagrafi Cihazları; Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Yoğunluk-nem Ölçüm Cihazları; (Gamma Scattering) 137 Cs / 60Co ~ 20 GBq/ 500 mCi Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. X-ışın ı Fluorescence 40 MBq/ 1 mCi – 40 GBq/ 1 Ci 55Fe, 238Pu, 241Am, 57Co Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Proses Kontrol Cihazları Üretim sırasında (demir, çelik, lastik, kağıt, sunta, şeker, iplik, cam, vb.) malzemenin yoğunluğunun, seviyesinin ,kalınlığının, ağırlığının vb ölçülmesinde radyasyon kaynakları kullanılmaktadır. Otomasyon sistemlerde radyasyon kaynakları genellikle sabit olup, kaynağın bulunduğu mekanizma sabit olabildiği gibi sistem üzerinde kaynak hareketli olabilmektedir. Kalınlık ölçümü En yayg ın kullanılan radyasyon kaynakları : Cs-137, Sr-90, Kr-85, Co-60, Am-241, Am-241/Be, x-ışını Aktivite g enellikle birkaç yüz mCi kadardır. TAEK - ÇNAEM Yoğunluk ölçümü Dr. Berna ATAKSOR Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Seviye ölçümü Güvenlik Amaçlı Cihazlar Tır, vb araçların, çantavaliz, bag ajların, bomba şüphesi duyulan paketlerin içerisindeki malzemenin monitörde izlenmesinde kullanılmaktadır. Paket kontrol cihazları Özellikle havaalanı, karg o, g ümrük, liman, g ibi yerlerde kolilerin, bag ajların g örüntülenebilmesi amacıyla yayg ın olarak kullanılmaktadır. Paket-bag aj kontrol cihazları Araç tarayıcı Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. İnsan tarayıcı Paratoner, Duman Dedektörü ve Tüketici Ürünleri Paratoner, Duman dedektörleri, fosforlu saatler ve lüks lambası fitilleri g ibi bazı tüketici ürünleri az miktarlarda da olsa radyoaktif madde içerirler. Duman Dedektörü Paratoner (Am-241) H atta Optik merceklerde ve porselen dişlerde radyoaktif madde olan eser miktarda toryum bulunmaktadır. Tüketici ürünleri Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Işınlama Tesisleri Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Endüstriyel Işınlama Tesisleri Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Dr. Berna ATAKSOR Gıda ışınlaması Tek kullanımlık atılabilir tıbbi malzemelerin sterilizasyonu TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. ARAŞTIRMA AMAÇLI UYGULAMALAR Akarsularda debi ölçümü Barajlarda su kaçaklarının tespiti Yeraltı sularının hareketlerinin takibi Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. ARAŞTIRMA AMAÇLI UYGULAMALAR Üniversite ve diğer bir çok Araştırma Merkezinde araştırma amaçlı olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. MESLEKİ IŞINLANMALARA MARUZ KALMA YOLLARI Mesleki Işınlanmalar, çalışanların iş yaptıkları sürece iyonlayıcı radyasyonlara maruz kalmalarına denir. Dış (External) Işınlanma İç (Internal) Işınlanma Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Dış Işınlanma İnsanlar radyasyon alanı içinde bulunulan sürece radyasyonlara yani dış ışınlamalarla maruz kalabilirler Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. 37 İç Işınlanma Burundan Ağızdan Yaralardan Solunum, sindirim ve yara ile vücutlarının içine alarak da iç ışınlamalara maruz kalabilirler Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. 38 Hangi yol olur sa olsun vücuda gir en r adyoaktif maddeler bir iç r adyasyon tehlikesi yar atır lar . Bu tehlike; 1. Radyoaktif maddenin yar ılanma sür esine, 2. Yayınladığı r adyasyonun tür ü ve ener jisine, 3. Radyoizotopun vücutta yer leştiği or ganın r adyasyonlar a kar şı duyar lılığına gör e değişmektedir . Dr. Berna ATAKSOR TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. Radyasyon kaynağı Dış radyasyon Dr. Berna ATAKSOR İç radyasyon TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. 40 Radyasyona maruz kalma Artan risk Troid s kemik ışınlanma Dr. Berna ATAKSOR akciğer Dış İç TAEK - ÇNAEM Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now. karaciğer
