PDF ( 100 )

ZEYNEP KAMÝL TIP BÜLTENÝ
DERLEME
CÝLT: 40 YIL : 2009 SAYI: 1
Yenidoðanýn Iþýk Tedavisi: FOTOTERAPÝ
Nejla Canbulat, Meltem Demirgöz
Ýstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemþirelik Yksekokulu
Yazýþma Adresi : Ýstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemþirelik Yüksekokulu Abide-i Hürriyet Cad.
Þiþli/istanbul 34381 Ýstanbul – Türkiye
Tel: 0 212 440 00 00 / 27072 Cep: 0 505 478 43 90 e-mail: [email protected]
ÖZET :
SUMMARY :
Ye n i d o ð a n s a r ý l ý k l a r ý b i l i r u b i n
metabolizmasýnda ortaya çýkan bazý deðiþiklikler
ve bilirubin yapýmýnda artma sonucunda meydana
gelmektedir. Preterm yenidoðanlarýn %80’inde,
term yeni doðanlarýnda % 40-60’ýnda
hiperbilirubinemi geliþmektedir. Hiperbilirubinemi
genellikle fototerapi ve þiddetli ya da inatçý
vakalarda kan transfüzyonu ile tedavi edilmektedir.
Fototerapinin tarihi, 1956 yýlýnýn bir yaz günü
Ýngiltere’nin Essex þehrindeki Rochford General
Hospital’da Prematüre Servisi’nin sorumlu
hemþiresi Miss J.Ward ile baþlamaktadýr.
Fototerapi 50 yýldýr yaygýn olarak kullanýlmakta
ve genellikle güvenilir olduðu düþünülmekle
beraber retinal dejenerasyon, dehidratasyon ve
ishal, bronz bebek sendromu, deri döküntüsü,
trombositopeni, hipokalsemi ve patent duktus
arteriozus (PDA), hipertermi/hipotermi,
kardiyorespiratuar etki gibi bazý yan etkileri de
bulunmaktadýr. Etkili hemþirelik bakýmý ile
fototerapinin etkisi artýrýlmakta ve komplikasyanlar
en az düzeye indirilmektedir. Bakým sorumluluklarý,
ýþýðýn etkin aydýnlatmasýný, en fazla vücut yüzeyinin
ýþýða maruz kalmasýný, gözün korunmasý ve
bakýmýný, vücut ýsýsýnýn dikkatli monitorize
edilmesini, yeterli hidrasyonu sürdürmeyi,
eliminasyonu ve aile-çocuk iletiþimini saðlamayý
içermektedir. Saðlýk çalýþanlarý, sarýlýðýn taný ve
yönetimini bilerek oluþabilecek görme, iþitme ve
beyin zararlarýný önlemeleri gerekmektedir.
Newborn's light treatment: PHOTOTHERAPY
Anahtar Kelimeler: yenidoðan sarýlýðý, fototerapi
Neonatal jaundice results from some changes
in bilirubin metabolism and increase in bilirubin
production. Hyperbilirubinemia occurs in 80% of
preterm neonatals and 40-60% of term neonatals.
Hyperbilirubinemia is treated by using the
phototherapy and in severe cases via blood
transfusions. The history of phototherapy dates
back to the summer of 1956 by Miss J. Ward who
worked as a charge nurse at Rochford General
Hospital Premature Service in Essex, England.
Although the phototherapy has been a widespread
therapy for 50 years and it has perceived as a safe
therapeutic modality, several side effects might
occur due to phototherapy such as retinal damage,
dehydration and diarrhea, bronze baby syndrome,
rash, thrombocytopenia, hypocalcemia, and patent
duktus arteriosus, hyperthermia/ hypothermia, and
cardiopulmonary effects. Th efficient nursing care
increases the efficacy of the phototherapy and
decreases the complications of the treatment. The
nurses are responsible for maintaining efficient
lightening, providing exposure of all body parts to
the phototherapy lights, maintaining sufficient
hydration, providing care and protecting the eyes
from exposure to the phototherapy lights,
monitoring the body temperature and keeping
communication between the family and the child.
The health care personnel have vital roles in
diagnosis process and management of jaundice
and in prevention of visual and hearing disorders,
and cerebral damages.
Key words: Jaundice, Neonatal, Phototherapy
Ye n i d o ð a n s a r ý l ý k l a r ý b i l i r u b i n
metabolizmasýnda ortaya çýkan bazý deðiþiklikler
ve bilirubin yapýmýnda artma sonucunda meydana
gelmektedir. Yenidoðanda eritrosit sayýsýnýn
fazlalýðý ve eritrositlerin yaþam süresinin kýsa
olmasý bilirubin yapýmýnýn artmasýna yol
açmaktadýr. Serum indirekt bilirubin seviyesi,
karaciðere gelen bilirubin yükünün artmasý ve
-37-
ZEYNEP KAMÝL TIP BÜLTENÝ
CÝLT: 40 YIL : 2009 SAYI: 1
bilirubinin konjuge edilerek barsaða salýnýmýnýn
yetersiz olmasý sonucunda artmaktadýr. Karaciðerde
bilirubin konjugasyonun yetersiz olmasý da
yenidoðan sarýlýklarýnýn önemli sebepleri arasýndadýr
(1).Yenidoðan sarýlýðý, yenidoðanlarýn ilk bir hafta
içinde hastaneye kabul edilmesine neden olmaktadýr
(2). Preterm yenidoðanlarýn %80’inde, term
yenidoðanlarýnda % 40-60’ýnda hiperbilirubinemi
geliþmektedir. Hiperbilirubinemi genellikle
fototerapi ve þiddetli ya da inatçý vakalarda kan
transfüzyonu ile tedavi edilmektedir (3,4). Tedaviye
serum indirek bilirubin düzeyi fototerapi baþlama
sýnýrýnýn 2 deðer altýna düþene kadar devam edilmeli
ve bu süre içerisinde sýk besleme sürdürülmelidir
(4). Fototerapinin tarihi, 1956 yýlýnýn bir yaz günü
Ýngiltere’nin Essex þehrindeki Rochford General
Hospital’da Prematüre Servisi’nin sorumlu
hemþiresi Miss J.Ward ile baþlar. Miss Ward baktýðý
premature yenidoðanlarý mümkün olduðu kadar
kýsa sürede küvözden çýkararak hastanenin
bahçesinde temiz hava ve bol güneþ almalarýný
saðlamýþtýr. Bir vizit sýrasýnda servisin doktoru,
Dr Dobbs karný tamamen açýlarak güneþ görmüþ
bir yenidoðanýn sýrtýnda, etrafýndaki deriye göre
daha sarý renkte sýnýrlarý keskin üçgen þeklindeki
bir alaný görerek Miss Ward’a bunun iyot ya da
flavin gibi bir þeyle mi boyandýðýný sorar. Miss
Ward ise bu yenidoðanýn önceden sarýlýðýnýn
olduðunu, þimdi derisinin beyazlaþtýðýný, ancak
örtü altýnda kalan yerin sarý renkte kalmýþ
olabileceðini söyler (5).
Fototerapinin etkisi þu faktörlerden etkilenir:
1958 yýlýnda Cremer ve ark. kan deðiþiminden
önce aldýklarý kan örneðinin, güneþ ýþýðý alan bir
pencerenin yanýnda býraktýklarýnda bilirubin
düzeyinin önemli derecede azaldýðýný görünce,
ýþýðýn bilirubin üzerine etkisi olabileceðini
düþünerek, hiperbilirubinemi tedavisinde ilk olarak
fototerapi kullanmýþlardýr. O günden bu yana
fototerapinin etki mekanizmasý ve uygulama
teknikleri hakkýnda çok þey öðrenilmiþ ancak hala
standart bir fototerapi yöntemi oluþturulamamýþtýr
(5,6).Fototerapi, karaciðerde konjuge olmaksýzýn
bilirubini suda çözünen isomerlere dönüþtürerek
vücuttan atýlmasýný saðlamakta böylece serum
bilirubin düzeyini düþürmektedir (7). Hemen hemen
tüm yenidoðanlarda serum bilirubin
konsantrasyonunun yükselmesini durdurur veya
azaltýr. Bunu hemoliz varlýðýndan, matüriteden veya
derinin pigmentasyon derecesinden baðýmsýz olarak
yapar. Fototerapinin tek baþýna nöromotor geliþimi
etkilemediði ve kognitif performansý düþürmediði
gösterilmiþtir (8,9). Daha önemlisi fototerapi kan
deðiþimi gibi invazif bir tedavi yöntemine olan
ihtiyacý da azaltmaktadýr (10).
Yenidoðanýn ýþýk kaynaðý ile arasýndaki mesafe:
Fototerapinin dozu, ne zaman fototerapiye
baþlandýðý, yenidoðanýn döndürülme sýklýðý,
yenidoðanýn yüzey alaný, yenidoðanýn ýþýk kaynaðý
ile arasýndaki mesafe, fototerapinin enerji yoðunluðu
veya irradyasyon miktarý ve dalga boyu gibi birçok
faktöre baðlý olarak hesaplanmaktadýr (7).
Yenidoðanýn yüzey alaný: Tedavinin tam olarak
etkili olabilmesi için yenidoðanýn tamamen çýplak
olmasý gerekir. Derinin rengi fototerapinin
etkinliðini deðiþtirmez. Yataða beyaz örtü serilmesi
yenidoðanýn ýþýk almayan bölgelerine ýþýðý
yansýtmada yardýmcý olabilir (11). Ayrýca fototerapi
ünitelerinin etrafýna beyaz perde asmak zýt etkilerin
artýþý kanýtlanmaksýzýn fototerapinin etkisini önemli
þekilde artýrmaktadýr (12). Son yýllarda geliþtirilen
fiberoptik fototerapi, yenidoðana sarýlan battaniye
benzeri bir örtü yardýmýyla küvöze gerek
kalmaksýzýn, yatakta fototerapi verilmesini
saðlamýþtýr (13). Bu fototerapi metodunda ýþýk
halojen lambadan geçirilerek içinde hastanýn da
bulunduðu fiberoptik bir demet bulunan battaniyeye
yayýlýr. Pezzati ve ark. term yenidoðanlarda
fiberoptik fototerapinin konvansiyonel fototerapiye
karþý vücut ýsýsýnda önemli artýþa neden olmadýðýný
kanýtlamýþlardýr (14). Tan’ýn çalýþmasýnda fiberoptik
fototerapi preterm yenidoðanlarýn
hiperbilirubinemilerinin kontrol altýna alýnmasýnda
tek baþýna yeterli olmakta iken, term yenidoðanlara
yeterli gelmediði tespit edilmiþtir (15).
American Academy of Pediatrics (AAP) etkili
bir fototerapinin 30 cm uzaktan verilmesini
önermiþtir (16).
Fototerapiye baþlama zamaný: AAP’nin saðlýklý
terme bebeklerde hiperbilirubinemi tedavi önerisi
þu þekildedir (Tablo 1).
Tablo.1. AAP’nin Hiperbilirubinemi Tedavi Önerisi
Yenidoðanýn döndürülme sýklýðý
Fototerapinin enerji yoðunluðu veya irradyasyon
miktarý(m/cm2/nm): Mevcut ticari fototerapi
sistemleri; floresan ampüller aracýlýðýyla ýþýðý
daðýtanlar, halojen kuartz lambalar, ýþýk yayan
diyotlar, fiberoptik yataklarý kapsamaktadýr. (7)
Efektif fototerapi için enerji yoðunluðu bilirubin
-38-
ZEYNEP KAMÝL TIP BÜLTENÝ
CÝLT: 40 YIL : 2009 SAYI: 1
·
Dýþký sýklýðý ve dýþkýnýn özelliði
belirlenmelidir. Biluribinin parçalanmasý ve barsak
peristaltizminin artmasý sonucu dýþký yumuþak olup
yeþilimtrak veya koyu kahverengi renk alýr.
·
Ye t e r l i s ý v ý a l ý m ý v e b e s l e n m e
sürdürülmelidir. Günlük %10-20’lik fazladan sývýya
gereksinim vardýr.
·
Aldýðý çýkardýðý sývý takibi üç saatte bir
yapýlmalýdýr.
·
Yenidoðanlar fark edilmeyen sývý
kayýplarýna karþý günlük olarak tartýlmalýdýr.
·
Fototerapi alanlarda cilde bakarak bilirubin
düzeyini tahmin etmek zor olduðundan, bilirubin
ölçümü en azýndan 12 saat ara ile yapýlmalýdýr.
·
Bilirubin ölçümü için kan alýnýrken, tüpteki
kanýn fototerapiden etkilenip yalancý düþüklük olmamasý
için fototerapi lambasý söndürülmelidir (23).
·
Gözlerle beraber gonadlar da ýþýktan
korunmalý üstleri örtülmelidir(14).
·
Yenidoðana takýlan ýsý problarýnýn ýþýktan
korunmasý gerekir. Yine yenidoðana takýlý olabilecek
pulse oksimetre problarýnýn üzerinin aluminium
folyo ile kapatýlmasý yanlýþ ölçümleri önler.
·
Deri rengi gözlenir. Deri ýlýk su ile
temizlenmeli yanýklarý önlemek için
yaðlanmamalýdýr.
·
Bilirubinin etkisiz hale getirilmesi esas
olarak deride olduðu için yenidoðanýn pozisyonu
6 saat ara ile deðiþtirilmelidir.
·
Kan ürünlerinin ve total parenteral
beslenme ürünlerinin fototerapi ýþýðý altýnda kalmasý
önlenmelidir. Bu ürünlere ait setlerin alüminyum
folyo ile kapatýlmalarý uygun olur (19-21).
Son zamanlarda geliþmiþ ülkelerde,
yenidoðanlarýn fototerapi için uzun süre hastanede
yatmalarýný önlemek için evde fototerapi uygulamasý
denenmektedir. Jackson ve ark. yaptýðý komplike
olmayan fizyolojik sarýlýklý 32 yenidoðan üzerindeki
çalýþmada yenidoðanlara evde fototerapi
uygulanmýþ, tüm yenidoðanlarýn serum bilirubini
düþmüþ ve hospitalizasyona gerek kalmamýþtýr.
Maliyet açýsýndan oldukça karlý olan bu yöntem
anne ve yenidoðanýn ayrýlmasýný gerektirmediði
için aile memnuniyeti açýsýndan da oldukça olumlu
sonuçlar vermiþtir. (22). Ancak evde fototerapide
yetersiz hemþire bakýmý sebebiyle bazý
komplikasyonlar olabileceði için bu yöntemin
kullanýlabilirliði halen tartýþmalýdýr.
yýkýmý için minimal efektif olarak ölçülenin
üstündeki bir seviyede olmalý ve ayný zamanda
belli bir seviyeyi de aþmamalýdýr. Etkili bir
fototerapinin 30uw/cm/nm þiddetinde enerji vermesi
idealdir (16). Böylece potansiyel yan etkilerden
ateþ önlenebilir. Sekiz beyaz ýþýk lambasý içeren
optimal durumdaki fototerapi ünitesi klinik olarak
anlamlý fakat fototerapi için minimal etkili düzeyi
saðlamaktadýr. Þu anki bilgilere göre bilirubin
yýkýmýndaki satürasyon noktasý standart fototerapi
ünitelerinde bulunan 4 beyaz ve 4 mavi lamba ile
saðlanýr. Fototerapi lambalarýnýn yenidoðanýn cilt
yüzeyine olan uzaklýðý arttýrýldýðýnda irradyasyon
miktarýnýn azalýþý uzaklýðýn karesi ile doðru
orantýlýdýr. Tüm lambalar emniyet açýsýndan mutlaka
pleksiglas bir koruyucu içine alýnmalýdýr. Halojen
fototerapi lambalarýnýn ýsý yanýklarýna yol açma
riski daha fazla olduðu için hastaya olan uzaklýðýna
dikkat etmek gerekir (11, 13). Son 10 yýlda optimal
fototerapi için önemi en fazla vurgulanan faktörler
ýþýðýn dalga boyu ve irradyansýdýr (17).
Iþýðýn dalga boyu: AAP’ ye göre bilirubinin en iyi
absorbe ýþýk 430-490 nm dalga boyundaki maviyeþil ýþýktýr (16). Gün ýþýðýnýn dalga boyu 550-600
nm arasýnda olduðundan etkisi daha azdýr. Mavi ýþýk
altýndaki yenidoðanlarýn cilt rengini deðerlendirmek
zor olabileceði ve bazen mavi ýþýðýn saðlýk
personelinde baþ dönmesi ve bulantý gibi yan etkilere
yol açabileceði göz önüne alýnarak fototerapi
ünitelerine beyaz ýþýk da eklenmiþtir. Böylece bir
fototerapi ünitesi 2 mavi, 2 beyaz veya 4 mavi, 4
beyaz lambadan oluþmuþ olur. Yapýlan çalýþmalarda
525 nm dalga boyuna sahip yeþil ýþýðýn da en az
mavi ýþýk kadar etkili olduðu, hatta beyaz ýþýktan
daha fazla etkili olduðu gösterilmiþtir (13). Ebbesen
ve ark. yaptýklarý bir çalýþmada pretermlerde turkuaz
renginde florasan lambalarýn bilirubin miktarýný
düþürmede mavi renkteki florasan lambalara göre
daha etkili olduðunu göstermiþlerdir (18).
Fototerapi uygulamasý sýrasýnda dikkat edilmesi
gereken bazý noktalar vardýr. Bunlar:
·
Ebeveyn uygulama konusunda
bilgilendirilmelidir.
·
Küvöz içindeki yenidoðanlarda küvöz içi
ýsýsýnýn 1-2 derece düþük ayarlanmasý fayda
saðlayabilir.
·
Vücut ýsýsý 2’þer saatlik aralýklarla
ölçülmelidir.
·
Göz maskesi burun deliklerini
týkamamalýdýr.
·
Ýri yenidoðanlar açýk yatakta, düþük doðum
aðýrlýklý olanlar küvözde izlenmelidir.
·
Küvöz kullanýlýyorsa aþýrý ýsýnmayý
önlemek gayesi ile fototerapi lambasý ile küvöz
arasýnda 5-8cm’lik bir boþluk kalmalýdýr.
Fototerapi komplikasyonlarý:
Etkili hemþirelik bakýmý ile fototerapinin etkisi
artýrýlmakta ve komplikasyanlar en az düzeye
indirilmektedir. Bakým sorumluluklarý, ýþýðýn etkin
aydýnlatmasýný, en fazla vücut yüzeyinin ýþýða maruz
kalmasýný, gözün korunmasý ve bakýmýný, vücut
-39-
ZEYNEP KAMÝL TIP BÜLTENÝ
ýsýsýnýn dikkatli monitorize edilmesini, yeterli
hidrasyonu sürdürmeyi, eliminasyonu ve aileçocuk iletiþimini saðlamayý içermektedir (7).
Fototerapi 50 yýldýr yaygýn olarak kullanýlmakta
ve genellikle güvenilir olduðu düþünülmekle
beraber bazý yan etkileri de bulunur (19,23,24)
Bunlar:
1. Retinal dejenerasyon: Yüksek yoðunlukta
ýþýðýn yenidoðanlarýn gözündeki etkileri halen
tam olarak bilinmemekle beraber hayvan deneyleri
devamlý ýþýkla retinal dejenerasyonun
oluþabileceðini göstermektedir. Bu yüzden
fototerapi uygulanan tüm yenidoðanlarýn gözleri
opak materyalle hasara karþý kapatýlmalýdýr (11).
2. Dehidratasyon ve ishal: Gerek buharlaþma
yoluyla, gerekse dýþký miktar ve kývamýnýn artmasý
nedeniyle yenidoðanlarda sývý kaybýnýn artmasý
sýk görülen bir komplikasyondur. Yenidoðan sulu,
hafif yeþil dýþký (fototerapi dýþkýsý) yapabilir (5,
13). Uygun hidrasyon yeterli idrar, safra ve gaita
çýkýþýný saðladýðý için indirekt olarak konjuge
olmayan bilirubin atýlýmýný saðlar. Ýdeal olarak
sývý gastrointestinal motiliteyi uyarmak için oral
olarak verilmesi tavsiye edilse de (8) Boo ve ark.
yaptýklarý çalýþmada saðlýklý term ve ciddi
hiperbilirubinemisi olan yenidoðanlarda yoðun
fototerapi ile ilk 4 saat sonunda meydana gelen
bilirubin seviyesindeki azalmanýn oral sývý tedavisi
alan grupla intravenöz sývý tedavisi alan grup
arasýnda farklý olmadýðýný göstermiþlerdir (25)
3. Bronz bebek sendromu: Iþýnlarýn emilimi
sonucu melanin sentezinin uyarýlmasýna baðlý,
vücutta bronzlaþma görülmesidir. Tehlikeli
deðildir. Serum, idrar ve deri kahverengi-bronz
bir renk alýr. Fototerapi sonrasý doðal rengine
döner. (5,11,13,19)
5. Deri döküntüsü: Fototerapi alan
yenidoðanlarda deride iðne baþý büyüklüðünde
geçici
eritamatöz döküntüler (fototerapi döküntüsü)
olabilir.
6 . Tro m b o s i t o p e n i : F o t o t e r a p i a l a n
yenidoðanlarda hemoliz artabilir. Ayrýca fototerapi
sýrasýnda trombositlerin yýkýmýda biraz
hýzlandýðýndan, kemik iliði kompansasyonu
yetersiz kalýrsa trombositopeni geliþebilir (5).
7.Hipokalsemi ve Patent duktus arteriozus
(PDA): Fototerapi ile özellikle prematürelerde
hipokalsemi görülebilir. Bunun nedeninin pineal
bezin doðrudan ýþýk ile uyarýlmasý sonucu
melatonin sekresyonunun azalmasý olabileceði
öne sürülmüþtür. Fototerapi alan 1000gr’ýn
altýndaki yenidoðanlarda PDA riski artmýþtýr (13).
8-Hipertermi/Hipotermi: Fototerapi sýrasýnda
CÝLT: 40 YIL : 2009 SAYI: 1
sýklýkla hipertermi görülmektedir. Ancak
yenidoðanýn çýplak olarak fototerapi almasý vücut
ýsýsýný koruyamamasýna neden olduðundan
hipotermi de görülebilmektedir. Yapýlan
araþtýrmada yenidoðan karyolasýnýn üstüne serilen
streç filmin hipotermiyi önleyici etkisine bakýlmýþ,
anlamlý sonuçlar elde edilememiþtir. Fototerapi
sýrasýnda hipotermi seyrek görülmekle birlikte
streç filmin önleyici etkisi kesin deðildir (26).
9-Kardiyorespiratuar Etki: Fototerapi, term
yenidoðanlarýn aktif uykularý sýrasýnda kalp atým
hýzlarýný artýrýrken, solunum hýzlarýný
yavaþlatmýþtýr fakat bu etkiler sessiz uyku
döneminde görülmemiþtir. Bu etkilerin klinik
önem taþýmayacak nitelikte olduðu saptanmýþtýr
(27).
Saðlýk çalýþanlarý, sarýlýðýn taný ve yönetimini
bilerek oluþabilecek görme, iþitme ve beyin
zararlarýný önlemeleri gerekmektedir (4).
American Academy of Pediatrics (AAP), Temmuz
2004’de yenidoðan sarýlýðý hakkýnda yapýlan en
son týbbi çalýþmalarý özetlemiþ ve yürürlükte olan
klinik rehberi güncellemiþtir. AAP bu rehberde
aþaðýdaki tavsiyelerde bulunmuþtur;
1-Anne sütü ile beslemenin desteklenmesi ve
ilave su verilmemesi
2-Taburcu olmadan önce ciddi hiperbilirubinemi
riskinin deðerlendirilmesi
3-Taburcu olduktan sonra ev ziyareti ile sarýlýklý
yenidoðanýn deðerlendirilmesinin saðlanmasý
4- Sarýlýk geliþtiðinde, þiddetli hiperbilirubinemi
ve kernikterus geliþimini önlemek için fototerapi
ya da exchange transfüzyonla yenidoðanýn tedavi
edilmesidir (28).
KAYNAKLAR
1. Alpay F, Yenidoðan Sarýlýðý Yýl: 2004 / Cilt:
2 / Sayý: 7 Turkiye Klinikleri J Pediatr Özel
2;689-697
2. Madan A, Phototherapy: Old questions, new
answers, Acta Paediatrica, Volüme 94, Number
10, october 2005, pp 1360-1362 (3)
3. Truman P. Jaundice in the preterm infant.
2006 Jun;18(5):20-2.
4. Cohen SM . Jaundice in the full-term newborn.
2006 May-Jun;32(3):202-8.
5. Yurdakök M. Hiperbilirubinemide ýþýk ve ilaç
tedavisi. Katký Pediatri Dergisi. Ankara 1995
(5); 725-733.
-40-
ZEYNEP KAMÝL TIP BÜLTENÝ
6. MacMahon JR, Stevenson DK, Oski FA.
Management of Neonatal Hyperbilirubinemia.
In Taeusch HW, Ballard RA. Avery’s Diseases of
the Newborn 7th ed. USA; W.B Saunders
Company 1998; 87: 1039-1040.
7. Stokowski LA. Fundamentals of phototherapy
for neonatal jaundice. 2006 Dec;6(6):303-12.
8. Scheidt PC, Graubard BI, Nelson KB ve ark.
1991 Intelligance at six years in relation to
neonatal bilirubin level: follow –up of the National
Institute of Child Health and Human Development
Clinical Trial of Phototheraphy. Pediatrics 87:
797-805.
9. Seidman DS, Paz I, Stevanson DK, Laor A,
Danon YL, Gale R. 1994 Effects of phototheraphy
for neonatal jaundice on cognitive performance.
Journal of Perinatology 14: 23-28.
10. Ives NK. Neonatal jaundice. Gastroenterology.
In Rennie JM, Roberton NRC. Textbook of
Neonatalogy. 3rd ed. China; Churchill Livingstone
1999; 31: 726-727.
CÝLT: 40 YIL : 2009 SAYI: 1
17. Dicken P, Grant LJ, Jones S. An evaluation
of the characteristics and performance of neonatal
phototherapy equipment. Physiol Meas. 2000
Nov; 21(4): 493-503.
18. Ebbesen F, Madsen P, Stovring S, Hundborg
H, Agati G., Therapeutic effect of turquoise versus
blue light with equal irradiance in preterm infants
with jaundice, Acta Paediatrica 2007 96, pp.
837–841
19. Savaþer S., Yenidoðanýn Kan Hastalýklarý ed.
Daðoðlu , Görak G,Temel Neonatoloji ve
Hemþirelik Ýlkeleri,Nobel Týp Kitabevi, 1.Basým,
2002, sy: 590-692
20. Grunhagen DJ, de Boer MG, de Beaufort AJ,
Walther FJ. Transepidermal water loss during
halogen spotlight phototherapy in preterm infants.
Pediatr Res. 2002 Mar;51(3): 402-5.
21. Küçükhödük Þ. Hiperbilirubinemi. Yenidoðan
ve Hastalýklarý. Ankara. 1994; 409-10.
11. Halomek LP, Stevenson DK. Neonatal
Jaundice and Liver Disease. In Fanaroff AA,
Martin RJ. Neonatal-Perinatal Medicine Vol 2.
Disease of the fetus and infant 6th ed. St. Louis,
USA; Mosby 1997;45: 1365-1369.
22. Jackson CL, Tudehope D, Willis L, Law T,
Venz J. Home phototherapy for neonatal jaundicetechnology and teamwork meeting consumer
and service need. Aust Health Rev. 2000; 23(2):
162-8.
12. S Djokomuljanto, B S Quah, Y Surini, R
Noraida, N Z N Ismail, T W R Hansen, H Van
Rostenberghe., Efficacy of phototherapy for
neonatal jaundice is increased by the use of lowcost white reflecting curtains.,Arch Dis Child
Fetal Neonatal Ed 2006;91:F439–F442.
23. Neyzi O, Ertuðrul T, pediatri 1-2 cilt Nobel
Týp Kitabevi. Ýstanbul. 2002; 418-419
13. Daðoðlu T, Ovalý F. Ýndirekt hiperbilirubinemi.
Daðoðlu T. Neonataloji.Ýstanbul. Nobel Týp
Kitabevleri Ltd. 2000(50); 453-455.
25. Boo NY, Lee HT. Randomsed controlled trial
of oral versus intravenous fluid supplementation
on serum bilirubin level during phototherapy of
term infants with severe hyperbilirubinaemia. J
Paediatr Child Health 2002 Dec; 38(6): 625
14. Pezzati M, Fusi F , Dani C , Piva D , Bertini
G ,Rubaltelli FF. Changes in skin temperature
of hyperbilirubinemic newborns under
phototherapy: conventional versus fiberoptic
device. 2002 Nov;19(8):439-44.
15. Tan KL . Comparison of the efficacy of
fiberoptic and conventional phototherapy for
neonatal hyperbilirubinemia.
16. American Academy of Pediatrics,
Subcommittee on Hyperbilirubinemia.
Management of hyperbilirubinemia in the
newborn infant 35 or more weeks of gestation.
Pediatrics. 2004;114:297–316
24. Behrman RE, Kliegman RM, ed. Tuzcu M,
Nelson Essentials of Pediatrics,Tavas Matbaacýlýk,
4. Basým, 2003 sy: 229
26. Boo N Y, Chew E L.,A randomised control
trial of clingfilm for prevention of hypothermia
in term infants during phototherapy. Singapore
Med J 2006; 47(9) : 757
27. Bader D, Kugelman A , Blum DE , Riskin A,
Tirosh E. Effect of phototherapy on
cardiorespiratory activity during sleep in neonates
with physiologic jaundice. 2006 Jan;8(1):12-6.
28. . Is my baby yellow? 2006 Autumn;(79):20.
-41-