CNC TORNA TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI
Transkript
CNC TORNA TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI
CNC TORNA TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI Yardımcı fonksiyonu (soğ. sıvısı, mili on/off) İlerleme miktarı Blok(Satır) numarası Kesme hızı Dairesel interpolasyonda yay başlangıcının yay merkezine X,Y veya Z eksenindeki uzaklığı X,Y veya ekseninde. hareketin yönü ve koordinatı Hazırlık fonksiyonu (kesici, takım yolu) Takım fonksiyonu 2 G KODLARI G kodları ile ifade edilen hazırlık fonksiyonları, blok içinde yapılacak işlemi belirtir. G kodları genel olarak şu amaçlar için kullanılırlar. Hareket (enterpolasyon) sistemlerini seçmek için Ölçü sistemlerini( milimetre veya inç) seçmek için Çalıma şeklini (Hızlı ve talaş alma hareketi ) belirlemek için Cep, ada, vida işleme, kanal açma gibi paket çevrimlerinde Kesici hareketlerini belirlemede Takım telafisi ayarlamada G kodları ISO tarafından standart hale getirilmiş ve tüm CNC tezgâhlarında geçerlidir. 3 G KODLARI Tornalama işleminde Fanuc kontrol ünitesine göre , G kodları tabloda verilmiştir. 4 G KODLARI 5 G KODLARI 6 M KODLARI M kodları yardımcı fonksiyonlar olarak bilinir. CNC tezgâh sistemlerinin çalışmasını kontrol eder. Bu komutun etkisi daha çok aç/kapa şeklinde gerçekleşir. Örneğin; İş milinin dönmesi/durması, kesme sıvısının açılması/kapanması, programın durması, vb. M kodları genellikle modal olup, bir blokta bir tek M kodu yazılır. M kodunun etkisi iki şekilde olabilir: Hareket komutu ile aynı anda başlaması. Ör: G01 bulunan bir blokta M03 te bulunursa, ilerleme ile beraber iş mili de dönmeye başlar. Hareket komutu bittikten sonra başlaması. Ör: G01 bulunan bir blokta M05’te bulunursa, hareket bittikten sonra iş mili durur. 7 M KODLARI 8 M KODLARI 9 KESME HIZI (S) VE İLERLEME (F) KODLARI Kesme hızı: Kesicinin iş çevresinde bir dakikada metre cinsinden aldığı yoldur. CNC tezgâhlarında kesme hızı S ile gösterilir. Kesme hızı v ile dönme hızı n arasında V=Dn/100 bağıntısı vardır. CNC tezgâhlarında kesme hızı [m/dak] olarak verildiği durumda, talaş kaldırma sırasında parça çapı değişse dahi kesme hızı programlanan değerde sabit kalır. Bunun için çap değiştiği durumda, motora verilen sinyal ile yukarıdaki bağıntıya göre n dönme hızı değişir. 5 basamağa kadar değer verilebilir. S fonksiyonu yalnız başına değil, mutlaka M03 veya M04 kodları ile birlikte verilmelidir. 10 T AKIM KODU (T) T adresi ile ifade edilen takım kodunun sayısal kısmı dört veya iki rakamdan meydana gelir. T0202 , T02 gibi. İlk iki rakam takım telafisi olan takımın taretteki durak numarasıdır. Son iki rakam ise takım aşınma telafi numarasıdır. Takım aşınma telafi numarası Taretteki durak numarası Takım aşınma telafi numarası Taretteki durak numarası 11 T AKIM KODU (T) Genelde takımların program içindeki formatı T…H…(D)… şeklindedir. H, kontrol belleğinde takımın telafi dosyasındaki numarasını gösteren adrestir. Genelde uzunluk telafisi H, takım uç yarıçap telafisi ise D olarak gösterilir. Takım değiştirmek için M06 komutu kullanılır. 12 BİRİM, BOYUT VE GEÇİCİ DURDURMA KODLARI Birim kodu olarak inç için G20 (ISO ve Fanuc) G70 ( ISO-C, Siemens, Heidenhain) mm için G21 (ISO ve Fanuc) G71 ( ISO-C, Siemens, Heidenhain) kullanılır. Mutlak ve eklemeli koordinatlar: Mutlak boyutlar parçanın sıfır noktasına, eklemeli boyutlar ise daha önceki noktaya göre verilir. G90 mutlak sistemde G91 eklemeli sistemde kullanılır. Fanuc sistemde mutlak koordinatlar X,Z ve eklemeli koordinatlar ise U,W adresleri ile yazılır. 13 BİRİM, BOYUT VE GEÇİCİ DURDURMA KODLARI (Devam) Geçici durma kodu ; G04 ile tanımlanır. Programın geçici olarak durmasını sağlar. Durma süresi saniye veya mikro saniye cinsinden Çevirmeler hariç, tüm tezgahlarda X5 Çevirmeler dahil, tüm tezgahlarda P5 Yalnız torna tezgahları için, U5 şeklinde belirtilir. Durma zamanı saniye ile dönme sayısı arasında s=60/n bağlantısı vardır. 14 PARÇA ÜZERİNDE KOORDİNAT TAYİNİ CNC tezgahlarında parçayı işlemek için parça üzerinde takım yolunun tayin edilmesi gereklidir. Takım yolu parça üzerinde önemli noktalardan meydana gelir. X ekseni parçanın çapı yönünde Z ekseni ise uzunluk yönündedir. Örneğin X30 Z-45 noktasında parçanın çapı 50mm uzunluğu ise, ayna yönünde 45 mm’dir. 15 PARÇA ÜZERİNDE KOORDİNAT TAYİNİ (Devam) Parçanın koordinatları mutlak ve eklemeli sistemde tabloya yazınız. 16 G KODLARI HAREKET KODLARI 17 18 G KODLARI 19 G KODLARI G00-G01-G02-G03 KODLARININ İŞ PARÇASI ÜZERİNDE GÖSTERİMİ G KODLARI Hareket kodları ile takım yolu örneği 20 PAH KIRMA VE YUVARLATMA İŞLEMİ Herhangi bir makine parçasının kesin köşeli olması istenmez. Genellikle yuvarlatılmış G KODLARI veya pah kırılmış şeklindedir. G01 X…. (veya Z….) C (pah değeri) G01 X…. (veya Z….) R (pah değeri) 21 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ Takım çap telafisi ile ilgili komutlar Takim çap telafisi nedir? Takim uçları teorikte görüldüğü gibi düz kenarlı değil aslında daireseldir. Takım ucu yarı çapı telafisi kullanılmadığı zaman normal işleme esnasında o kadarlık bir hata yapılmış olur. 22 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) G40 : Telafi iptali G41 : İlerleme yönüne göre iş parçasının sol tarafında konumlandırıldığında, G42 : İlerleme yönüne göre iş parçasının sağ tarafında konumlandırıldığında 23 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) Kontrol sisteminde sadece takım radyüsünün tanıtılması yeterli değildir. Takımın teorik ucunun, uç merkezine göre yönünün de belirtilmesi gerekir. Bunun için kadran numarası diye bir kavram standartlaştırılmıştır. Uç merkezi ile teorik uç arası bir vektör olarak kabul edilirse kadran numarası bu vektör yönündedir. 24 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) 25 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) Örnek 26 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) Takım telafisi kullanılmadığı zaman R yarı çap, a ve b değerlerinin hesaplanması gerekir. 27 TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam) Takim telafisi kullanıldığında yarı çap telafisi a ve b değerlerini hesaplamaya gerek kalmaz. Eğer a ve b degerleri programda yazilirsa , takim yaricap telafisiniotomatik olarak yapar ve bir sonraki yöne doğru hareket eder. 28 P : Başlangiç satır numarası Q: Bitiş satır numarası 29 T0303; M03 S1300; G00 G54 X102 Z2; G72 X0 Z-1 F0.15; Z-2; Z-3; Z-4; G00 X150 Z400; M30; 30 Örnek Program G50 S500 T01 ; G97 M03 ; G00 X90.0 Z1.0 T0101 ; X82.0 Z-60.0 ; G75 R1.0 ; G75 X60.0 Z-20.0 P3000 Q20000 F0.1 ; G00 X90.0; X200.0 Z200.0 T0100 ; M30 ; 31 Örnek Program G97 S1000 M03; T0100 G00 X50.0 Z5.0 T0101 G76 P021060 Q100 R100 G76 X28.2 Z-32.0 P900 Q500 F1.5 G00 X200.0 Z200.0 T0100 M30 32 G92 komutu ile de diş açma işlemi gerçekleştirilir. Örnek Program O1236 G00 G28 U0 W0; T0505; M03 S750; G00 G54 X72 Z5; G92 X70 Z-30.95 F3; X69.75; X69.5; X69.25; X69.0; X68.75; X68.5; G00 X150 Z400 M30 33