Cortex renalis

ÜRİNER SİSTEM
(BOŞALTIM SİSTEMİ)
• Metabolik aktivite sonucu ortaya çıkan
artık maddelerin vücuttan dışarı
atılmasında, elektrolit ve su dengesinin
ayarlanmasında, vücudun boşaltım
sistemi olarak en önemli rolünü üriner
sistem üstlenir.
Bu sistem genel olarak şu
başlıklar altında incelenir:
1. Böbrekler : İdrarın oluştuğu yer.
2. Mesane : İdrarın toplandığı yer.
3. İdrar yolları :
a. Ureterler : İdrarı böbreklerden
mesaneye taşıyan çift boru sistemi.
b. Uretra : Mesanedeki idrarı dış ortama
taşıyan tek boru sistemi.
Böbrekler
Karın boşluğunun arka bölümünde
yerleşmiş T12-L3 arasında yer alan
bir çift organdır.
Görevleri:
Metabolik artık ürünlerin ve fazla
sıvının atılımı.
Elektrolit-sıvı dengesinin sağlanması
Kan basıncı üzerine de etkisi vardır.
Böbrekler
Ebatları ~ olarak 11x6x3 cm olup,
erkeklerde 150 gr., bayanlarda ise 135
gr ağırlığındadır.
Sağ böbrek soldan 1.5 cm daha
aşağıdadır.
Facies ant. ve post.
Margo lat. ve med.
Extremitas sup. ve inf.
Hilum renale
Böbreklerin üst kutupları birbirine daha
yakındır.
Böbreklerin komşulukları
ÖN YÜZ
Böbreklerin komşulukları
Dr. Erdoğan Şendemir-2003
ARKA YÜZ
Böbreği Saran Oluşumlar
Capsula fibrosa: hilum renale de
ikiye ayrılır.
Capsula adiposa: Ön yüzde az
olarak bulunur. Hilum’dan içeri
girerek sinus renalis’e ait
oluşumların arasında da girer
Fascia renalis: Karın arka
duvarındaki subperitoneal
fasyanın devamıdır. Böbrekler
ile böbreküstü bezini birlikte
sarar.
Böbrekleri yerinde tutan
oluşumlar: fascia renalis ve
damarlar.
Böbreğin genel yapısı
Cortex renalis
Medulla renalis
Böbreğin genel yapısı
Cortex renalis
Papilla renalis hariç tüm renal piramitleri
sarar.
İki kısımdan oluşur:
- Pars convoluta (pars radiata’yı saran
cortex)
- Columnae renales (Bertini sütunları)
Böbreğin genel yapısı
Medulla renalis
Ureter tomurcuğundan gelişir.
8-10 adet pyramides renales
(Malpighi piramitleri) denilen
koyu kırmızı, çizgili, konik
Basis pyramidis
Papillae renales
Foramina papillaria
Böbrek lobu: renal piramit ile onu
saran korteks parçası
Böbreğin genel yapısı
Hilum renale: önden arkaya
doğru v. renalis, a. renalis ve
ureter şeklinde sıralanır (VAU).
Sinus renalis: içinde kaliksler,
renal pelvis, böbreğe ait damar
ve sinirler ile yağ dokusu
bulunur.
Pelvis renalis
Calices renalis maj. (2-3 adet)
Calices renalis min. (7-13 adet)
Area cribrosa
For. papillaria (10-15 delik)
NEFRON
•Glomerulus’lar
ve tubuli
contorti
proximalis’ler
cortex renalis’te
yerleşmişlerdir.
•Glomerulus
•Tubuli contorti
proximalis
•Henle kulbu
•Tubuli contorti
distalis
•Toplayıcı
tubüller
Böbrek arterleri
1.
2.
3.
A. renalis
Ramus ant., - post.
A. segmentalis
1.
2.
3.
4.
5.
A. segmenti sup.
A. segmenti ant. sup.
A. segmenti ant. inf.
A. segmenti inf.
A. segmenti post.
4. A. lobaris
5. Aa. interlobares
6. Aa. arcuatae-anastomoz
yapmazlar
7. Aa. interlobulares
8. Arteriola glomerularis afferens
(vas afferens)
9. Arteriola glomerularis efferens
(vas efferens)
10. Plexus capillaris
peritubularis
11. Vv. interlobulares...
12. V. renalis
Böbrekler
Lenf: Tubuluslar çevresinde, capsula fibrosa altında ve
perirenal yağ dokusu içindeki pleksuslardan başlar.V.
renalis’i izler, n.l. aortici laterales’te sonlanır.
Sinirler: Plexus renalis
Sempatik lifler gang. coeliacum, plex. coeliacus, gang.
aorticorenale, n. splanchnicus minor, n. splanchnicus
lumbalis I ve plexus aorticus’tan gelir. Sempatik etki
damarları daraltır (vazokonstriksiyon).
Parasimpatikler n. vagus’tan gelir (vazodilatas-yon).
Böbrek koliği tüm belde, keskin, batıcı bir ağrı
şeklinde...
Ureterler
L1 vertebra (proc. spinosus) hizasından
başlar
25-30 cm uzunluğunda, lümeni dar, kalın
kas duvarlı tüpler
Üç darlığı var:
Üstte başlangıçta (pelvis)
Linea terminalis’i çaprazlarkenküçük pelvis girişi
Mesane duvarını geçerken- en dar
yeri
Pars abdominalis
Pars pelvica
Pars intramuralis
Sağ ureter komşulukları:
• VCI
• Pars desc. duodeni
• A. colica dextra
• A. ileocolica
• Radix mesenterii
• Ileum’un son bölümü
• A. testicularis (ovarica)
• A. iliaca interna
• Ovaryum
• A. uterina
• Cervix uteri
• Fornix vagina
Sol ureter komşulukları:
• Aorta abdominalis
• A. testicularis (ovarica)
• A. colica sinistra
• Colon ve mesocolon sigmoideum
• A. iliaca interna
• Ovaryum
• A. uterina
• Cervix uteri
• Fornix vagina
Pars intramuralis
Üreterin ~2 cm lik mesane duvarı içindeki kısmıdır
Mesane doldukça bu kısım sıkışır ve yassılaşır.
Bu şekilde idrarın üreter ve böbreğe geri kaçışını (regürjitasyon,
reflü) engeller
Vesica Urinaria
(Mesane)
• İdrar için depo görevi
yapan kas ve zarlardan
yapılmış bir kesedir.
• Boşken küçük pelvistedir.
• Hacmi ortalama 200-500
ml arasındadır.
• Ekstraperitoneal’dir. Üst
ve arka yüzleri periton ile
örtülüdür.
Vesica Urinaria
Fundus vesicae: en arka ve alt bölge;
Cervix vesicae: en hareketsiz, alt
bölge, prostat ile komşu.
Apex vesicae: ön-üstte bulunur. Lig.
umbilicale medianum ile devam
eder.
Fundus ile apex arası corpus.
Facies superior: üçgen
İki margo lateralis bir margo post.
Facies inferolateralis: spatium
retropubicum.
Spatium prevesicalis (Retzius Aralığı)
İçinde gevşek yağ-bağ dokusu ile plex.
prevesicalis (Satorini ven ağı) bulunur.
Excavatio rectovesicalis
Anüsten ~7.5 cm yukarıdadır
Mesanenin yapısı ve iç yüzü
Tunica serosa
Tela subserosa
Tunica muscularis
Tela submucosa
Tunica mucosa
M. detrusor vesicae
m. rectovesicalis
m. pubovesicalis
Mesanenin yapısı ve iç yüzü
Trigonum vesicae (Liteuaud
üçgeni)
Üst köşelerinde üreterik; alt
köşesinde ise üretral (iç) açıklıklar
bulunur.
Ostium ureteris
Ostium urethra internum
Mesanenin esas arterleri
aa. vesicales superiores ve a. vesicalis inferior’dur (a. iliaca interna).
Venler plexus venosus prostaticus’a, oradan da v. iliaca interna’ya
dökülürler.
Mesanenin innervasyonu
• Parasempatik: S2-4 (nn. erigentes, nn. splanchnici pelvici).
M. detrusor’u kasar, m. sphincter vesicae’yi (m. sphincter
int.) gevşetir- MİKSİYON.
• Miksiyon refleks bir olaydır. Ama istemli kısmı parasentral
lobul tarafından kontrol edilir.
• Simpatik: L1-2 spinal segmentlerden. M. detrusor’u inhibe
eder, m. sphincter vesicae’yi kasar.
Urethra masculina
• 18-20 cm uzunluğunda
• Ostium urtehra internumexternum arasında uzanır
• Pars prostatica
– En geniş parça
• Pars membranacea
– En kısa ~1 cm ve en
az esnek
• Pars spongiosa
-Fossa navicularis urethra
Urethra masculina
• Darlıkları:
– Ostium urethrae internum
– Pars membranacea
– Ostium urethra externum- en dar
yeri, ~6 mm.
– Genişlikleri
– Pars prostatica
– Ampulla urethrae
– Fossa navicularis urethrae
Urethra feminina
• 4 cm uzunluğunda, 6 mm
çapındadır.
• Vagina ön duvarına
gömülüdür.
• M. sphincter vesicae
• M. sphincter urethrae
• Ostium urethrae externum
glans clitoridis’in ~2.5 cm
altındadır.
• Daha çok genişleyebilir,
kateter, sistoskop kolay
uygulanır