görüntüle

48
TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERDE
BİTKİ KORUMA SORUNLARI
Dr. Tijen Taşkın
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü - İzmir
[email protected]
1. Giriş
Tıbbi ve aromatik bitkilerin çeşitli kısımları veya bunlardan elde edilen etkili maddeler, yıllardan beri hastalıkların
tedavisinde kullanılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bitkisel
ilaç, bitki kimyasalları, gıda katkı maddeleri, kozmetik ve
parfümeri sanayisinin girdisini teşkil eden bitkisel pek
çok ürünün elde edildiği bu bitkilere talep her geçen gün
artmaktadır.
Türkiye, farklı iklimlere ve ekolojik koşullara sahip olması, floranın çok sayıda bitki türü ve çeşitliliği içermesi
sayesinde doğadan toplanan ve kültürü yapılan tıbbi ve
aromatik bitkiler açısından büyük bir ekonomik potansiyele sahiptir. İhtiyaç duyulan tıbbi ve aromatik bitkilerin
büyük bir bölümü doğadan toplama ile sağlanmaktadır.
Kaliteli ve standart ürün elde etmenin bu şekilde zor olması nedeni ile bu bitkilerin tarımının yaygınlaştırılması
gündeme gelmiştir.
TÜİK verilerine göre Türkiye’de ticareti yapılan tıbbi ve aromatik bitki türleri içerisinde yağ gülünün yanı
sıra nane, kimyon, kekik, anason, rezene, çemen, kişniş
ve çörek otunun kültürü yapılmaktadır (Anonim, 2009).
Türkiye’nin tıbbi ve aromatik bitkilerde dünya pazarlarında
söz sahibi olabilmesi için, ürün çeşitliliğinin arttırılarak istenen standartlara uygun droglar üretilmesi gerekmektedir.
Türkiye’de ‘Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı’ 2015 yılı
sonuç bildirgesinde “Sebze, meyve, endüstri bitkileri vb.
Çizelge 1. Tıbbi Amaçlı Kullanım Alanı Bulunan Bazı Sebzeler,
Bilimsel Adları ve Familyaları
Türkçe Adı
Bilimsel Adı
Familyası
Nane
Mentha spp.
Lamiaceae
Reyhan
Ocimum basilicum L.
Lamiaceae
Dereotu
Anethum graveolens Mill.
Apiaceae
Maydanoz
Petroselinum crispum (Mill.)
Fuss
Apiaceae
Kereviz
Apium graveolens L.
Apiaceae
Sarımsak
Allium sativum L.
Alliaceae
Soğan
Allium cepa L.
Alliaceae
Roka
Eruca sativa Mill.
Brassicaceae
Tere
Lepidium sativum L.
Brassicaceae
Enginar
Cynara scolymus L.
Asteraceae
Şevketibostan
Cnicus benedictus L.
Asteraceae
Semizotu
Portulaca oleracea L.
Portulacaceae
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ
gibi bitkilerin, kullanım amacının “tıbbi” olması durumunda
tıbbi ve aromatik bitkiler kapsamında değerlendirilmesi”
kararı yer almıştır (Anonim, 2015). Taze yaprakları veya
farklı kısımları sebze olarak tüketilen kültür bitkileri buna
örnek teşkil etmektedir (Çizelge 1).
Diğer kültür bitkilerinde olduğu gibi tıbbi ve aromatik
bitkilerin yetiştiriciliğinde de üretimi sınırlayan faktörlerin
başında hastalıklar ve zararlılar gelmektedir. Hastalıklar
ve zararlılar tıbbi ve aromatik bitkilerin üretim miktarında ve verimde kayıplara neden olduğu gibi drog olarak kullanılan kısımlardaki etken bileşiklere de olumsuz
etkileri olabilmektedir. Lamiaceae familyası üyesi olan
nane ve reyhan uçucu ve aromatik yağ içermektedir.
Bu derlemede, tıbbi ve aromatik bitkilerden nane ve
reyhan yetiştiriciliğinde sorun oluşturan hastalık, zararlı, yabancı otlar ve bunlarla mücadele konusunda
bilgiler verilecektir.
2. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerden Nane ve Reyhanda
Bitki Koruma Sorunlarına Neden Olan Hastalık,
Zararlı, Yabancı Otlar ve Mücadelesi
2.1 Nanede Sorun Olan Hastalık, Zararlı,
Yabancı Otlar ve Mücadelesi
2.1.1 Nane Pası Hastalığı (Puccinia menthae Pers.)
Yapraklardaki turuncu renkli püstüller (spor yatakları)
hastalığın tipik belirtisidir. Hastalık etmeni fungus, kışı bitkinin stolonlarında veya hastalıklı bitki artıklarında geçirir.
Stolonlar baharda kalınlaşır ve şekil bozuklukları görülür.
Yazdan sonbahara kadar yaprakların alt yüzeyi ve bitki
gövdesi tipik olarak sarı/koyu kahverengi püstüller ile kaplanır. Hastalıkla enfekteli bitkiler solar ve bükülür (Şekil 1)
(Edwards et al., 1999; Meyer et al., 2010).
Has
olu
lek
Şekil 1. Nane Pasının Yaprak Alt Yüzeyinde Bulunan Püstülleri
Şekil
1. Nane Pasının Yaprak Alt
Yüzeyinde
Bulunan Püstülleri
Nanede pas
hastalığı ile mücadelede,
kültürel önlem
olarak bitki artıkları üretim alanından uzaklaştırılmalı, yaşlı
yapraklar yakılarak veya kurutularak ortadan kaldırılmalıdır.
Hastalık ile
bulaşık
olmayanile
üretim
materyali kullanılmaNanede
pas
hastalığı
mücadelede,
kültürel
lıdır (Anonymous, 2005).
önlem olarak bitki artıkları üretim alanından
www.turktob.org.tr
uzaklaştırılmalı, yaşlı yapraklar
yakılarak
veya kurutularak ortadan kaldırılmalıdır.
Şe
Ya
büyük
olur ve abdomenin ortasında s
bitkiler gelişir (Şekil 2). Bitki
yaprakları
nokta bulunur
(Şekil 5).
sarı/kahverengi renk alır ve vasküler
doku
49
kahverengi-siyah olur. Bitkiler alttan itibaren
yukarıya doğru ölür. Nanede Verticillium
2.1.2 Nanede
Verticillium
Hastalığı hastalık Oluşan fungal örtü asimilasyon alanlarını kaplayarak
solgunluğu
hastalığı
ile Solgunluğu
mücadelede,
4. Külleme
Hastalığında
Y
bitkininŞekil
gelişimini engeller.
Bunun sonucunda
bodurlaşma,
(Verticillium dahlia Kleb.)
belirtisiHastalık
görülen
bitkiler sağlayan
uzaklaştırılmalı,
çiçek oluşumunda
azalma
ve
yapraklarda
ölüm
görülür.
etmeninin devamlılığını
mikrosklerot
Yüzeyini Kaplayan Fungal Örtü
Çok sayıda oluşan konidiumlar rüzgârla konukçularına ulaadı verilen
yapıların,
nane bitkisi köklerini
etmesiuzun
yakılarak
imha
edilmelidir.
Ekimenfekte
nöbeti
şır. Çimlenmesi için %80’in üzerinde yüksek nem gerekir.
hastalık başlar. Fungus vasküler sistemde ve gövdesüreliile
(7
yıl)
uygulanmalıdır.
(Kalra
et
al.,
de yayılır. Küçük kıvrık tepe yaprakları olan bodur bitkiler
Nanede
külleme fungal
hastalığı ile mücadelede
kültürel önOluşan
örtü asimilasyon
ala
(Şekil 2). Bitki yaprakları sarı/kahverengi renk alır ve
2004).
stalığıngelişir
ilk
belirtileri,
yaprak
üst
yüzeyinde
lem olarak bitkinin sağlıklı gelişimi için gerekli koşullar
vasküler doku kahverengi-siyah olur. Bitkiler alttan itibakaplayarak
engeller.
sağlanmalıdır.
Kimyasalbitkinin
mücadeleyegelişimini
ilk hastalık belirtiren yukarıya doğru ölür. Nanede Verticillium solgunluğu
lerinin sonucunda
görülmesiyle birlikte
başlanmalıdır (Liberato
and oluşum
bodurlaşma,
çiçek
şan küçük
beyaz nokta şeklindeki
hastalığı ile mücadelede, hastalık belirtisi görülen bitkiler
(A)
Cunnington, 2007).
azalma ve yapraklarda ölüm görülür
yakılarak imha edilmelidir. Ekim nöbeti
elerdir uzaklaştırılmalı,
(Şekil
3).
uzun
süreli (7 yıl)
uygulanmalıdır (Kalra et al., 2004).
2.1.4
Nane
Biti
büyük olur
veYaprakabdomenin
ortasında rü
sayıda
oluşan
konidiumlar
[Ovatus crataegarius Walker (Homoptera: Aphididae)]
büyükbulunur
olur
ve
abdomenin
ortasında s
konukçularına
ulaşır.
Çimlenmesi
Nane
yaprak
biti benekli5).
yeşil
renklidir
ve bitkinin göv- için %
nokta
(Şekil
desinde
ve yapraklarında
bulunur.
Antenler
arasında iki
üzerinde
yüksek
gerekir.
nokta bulunur
(Şekil
5).nem
belirgin çıkıntı vardır. Kanatlı formları, kanatsız formlardan daha büyük olur ve abdomenin ortasında siyah nokta
Nanede külleme hastalığı ile
bulunur (Şekil 5).
müca
kültürel önlem olarak bitkinin sağlıklı ge
için gerekli koşullar sağlanmalıdır. Kim
mücadeleye
ilk
hastalık (B)
belirti
görülmesiyle birlikte başlanmalıdır (Li
and Cunnington,
2007) Kanatsız (A
2. Verticillium Solgunluğunda Nane Bitkilerinde
Şekil
5.
Nane
Yaprak
Biti,
Şekil 2.Şekil
Verticillium
Solgunluğunda
Nane
Görülen Bodurlaşma
Bitkilerinde
Görülen
Bodurlaşma
A
Formu
(B)Biti[Ovatus
Hastalığın
ilk belirtileri,
yaprak üst
yüzeyinde Kanatlı
(A) crataeg
2.1.3 Nanede
Külleme Hastalığı
2.1.4
Nane
Yaprak
(A)
(Erysiphe
biocellarisbeyaz
Ehrnb.) nokta
oluşan
küçük
şeklindeki
Walker (Homoptera: Aphididae
Hastalığın
ilk
belirtileri,
yaprak
üst
yüzeyinde
oluşan
(Şekil
3).
2.1.3lekelerdir
Nanede
Külleme
Hastalığı (Erysiphe
küçük beyaz nokta şeklindeki lekelerdir (Şekil 3).
Nane yapraklarında
neden
Nane yaprakkıvrılmalara
biti benekli yeşil
renkli
Ehrnb.)
kil 3. biocellaris
Nanede
Külleme Hastalığında
bitkininsalgıladıkları
gövde ve yapraklarında
bu
yaprak bitlerinin
tatlımsı ma
Antenler arasında iki belirgin çıkıntı
aprak Üst Yüzeyinde Oluşan
İlk Belirtiler
bitki üzeriniKanatlı
kaplarformları,
ve burada
saprofit
fu
Alt
kanatsız
formlardan
etmenlerin gelişmesi ile fumajin olu
(B)
ne küllemesinde, yapraklardaki
lekeler
(B)
Bitkide
fotosentezin
azalması
neden
ültürel
2 örtü
la
çoğalarak birleşir, pudramsı
fungal
nından
üründe kayıplar
meydana
gelir
(Şekil
Nane yapraklarında
kıvrılmalara
neden olan
yaprak 6).
Şekil 3. Nanede Külleme Hastalığında
Şekil
5.
Nane
Yaprak
Biti,
Kanatsız
(A
kılarak
bitlerinin
salgıladıkları
tatlımsı
madde
bitki
üzerini
kaplar
Şekil
Nane
Yaprak Biti, Kanatsız
(A
mmalıdır.
yaprağa
veÜstsapa
yayılır
(Şekil
4).5.ve burada
Yaprak
Yüzeyinde
Oluşanlekeler
İlk
Belirtiler
saprofit fungal etmenlerin gelişmesi ile fumajin
Nane küllemesinde,
yapraklardaki
hızla çoğaKanatlı
Formu
(B)
oluşur.
Bitkide fotosentezin
azalması
nedeniyle üründe
larak birleşir, pudramsı fungal örtü tüm yaprağa ve sapa
Kanatlı
Formu
(B)
teryali
kayıplar meydana gelir (Şekil 6).
i
unluğu
Kleb.)
ğlayan
bitkisi
başlar.
yayılır.
bodur
rakları
doku
ibaren
cillium
B
Şekil 5. Nane Yaprak Biti, Kanatsız (A) ve Kanatlı Formu (B)
Şekil 3. Nanede Külleme Hastalığında Yaprak Üst Yüzeyinde
Oluşan İlk Belirtiler
yayılır (Şekil
4).
Nane
küllemesinde,
yapraklardaki lekeler
hızla çoğalarak birleşir, pudramsı fungal örtü
Nane yapraklarında
tüm yaprağa ve sapa yayılır (Şekil 4).Nane yapraklarında
kıvrılmalara neden
kıvrılmalara
neden
yaprak
bitlerinin
salgıladıkları
tatlımsı
yaprak bitlerinin salgıladıkları tatlımsıma
m
bitki üzerini kaplar ve burada saprofit fu
bitki üzerini kaplar ve burada saprofit f
etmenlerin gelişmesi ile fumajin olu
etmenlerin
gelişmesi ile fumajin o
Bitkide fotosentezin azalması neden
Bitkide
fotosentezin
nede
üründe kayıplar
meydana azalması
gelir (Şekil 6).
üründe kayıplar meydana gelir (Şekil 6).
Şekil 4. Külleme Hastalığında Yaprak Yüzeyini Kaplayan Fungal Örtü
www.turktob.org.tr
Şekil 6. Nane Yaprak Bitinin Bitkide Neden Olduğu Şekil Bozuklukları
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ
Ektoparazitolarak
olarakbitki
bitkiözözsuyunu
suyunuemerek
emerek
bitkinin yaprak özsuyunu emerek beslenir. Ektoparazit
beslenir. Bitkinin
Bitkinin genel
genel görünüşünde
görünüşünde
Yapraklar sararır, bitkinin klorofil miktarı beslenir.
50
bodurlaşma olur.
olur. İlkbahar
İlkbahar sonunda
sonunda yaz
yaz
azalıp özümleme geriler ve yapraklar bodurlaşma
başında nanede
nanede oluşturduğu
oluşturduğu belirtiler
belirtiler
kıvrılarak dökülür. Zarar görmüş bitkilerin başında
belirgindir.
Gelişme
geriliği
olur
veveolur
bitki
belirgindir.
Gelişme
geriliği
olur
bitki
değeri
kalmaz.
olarak
bulunduğu
Nane
yaprak
bitleri ileYoğun
mücadelede
kültürel
önlem ola-beslenir.
oluşturduğu belirtiler
belirgindir.
Gelişme
geriliği
ve
bitkinin
yaprak
özsuyunu
emerek
ah pazar
kırmızımsı
bir
renk
alır.
kırmızımsı
bir
renk
alır.
rak
sağlıklı
üretim
materyali
kullanılmalıdır.
Bulaşık
bitki
bitki
kırmızımsı
bir
renk
alır
(Şekil
9).
bitkiler
ağ
tabakası
ile
kaplanmış
gibi
görünür
yaprak
özsuyunu
emerek
beslenir.
h bitkinin
Yapraklar
sararır,
bitkinin
klorofil
vebitkide
yabancı otlar
uzaklaştırılmalıdır
(Meyerdüşmanları
et al., 2010; miktarı
ve
kuruma
olur.
Doğal
Yapraklar
sararır,
bitkinin klorofil miktarı
Anonymous,özümleme
2005).
azalıp
geriler ve
yapraklar
vardır.
Zararlı
ile
mücadelede
aşırı
azalıp özümleme gerilergereksiz
ve ve
yapraklar
kıvrılarak
dökülür.
Zarar
görmüş bitkilerin
ilaçlamadan
kaçınılmalıdır.
Yabancı
ot
2.1.5 Nanede
İki Noktalı Kırmızı
Örümcek
kıvrılarak
dökülür.
Zarar
görmüş
bitkilerin
[Tetranychus
urticae
Koch.
(Acarina:
Tetranychidae)]
pazar
değeri
kalmaz.
Yoğun
bulunduğu
mücadelesi
yapılmalıdır.
Zararlı olarak
ile bulaşık
pazar
değeri
kalmaz.
Yoğun
Yeşil
renklidir,
vücut ortasında
birolarak
çift siyah bulunduğu
lekesi varbitki
artıkları
uzaklaştırılmalıdır.
Azotlu
bitkiler
ağ
tabakası
ile
gibi
dır. Yumurtaları
küçük,
açıkkaplanmış
renk kaplanmış
ve yuvarlaktır
(Şekil
7).görünür
bitkiler
ağ
tabakası
ile
gibi
görünür
gübreler
fazla
kullanılmamalıdır
(Anonymous,
Sonbaharda
dişiler
kırmızı
renk
alır.
Yaprak
alt
yüzeyinvebitkide
bitkide
kuruma
olur.
Doğal düşmanları
ve1998)
kuruma
Doğal
Şekil
9. Nane
Nane
İğneİğne
Nematodu
ve Nanede Oluşturduğu
Zarar
9.9.
veveNanede
de yaşar, bitkinin
yaprakolur.
öz suyunu
emerekdüşmanları
beslenir. Şekil
Şekil
Nane
İğneNematodu
Nematodu
Nanede
vardır.
Zararlı
ile
mücadelede
gereksiz
ve
aşırı
Yapraklar
sararır,
bitkinin
klorofil
miktarı
azalıp
özümlevardır. Zararlı ile mücadelede gereksiz ve aşırı
Oluşturduğu
OluşturduğuZarar
Zarar
ah
Tarla
Tarlas
yabanc
yaban
gelişme
gelişm
Çizelge
Çizel
Türkçe
Türkç
Tarla
Tarla
sarmaşı
sarma
Köygöç
Köyg
İğne
me geriler ve yapraklar
kıvrılarak dökülür. Zarar Yabancı
görmüş
ilaçlamadan
kaçınılmalıdır.
ot nematodları ile mücadelede yabancı ot temizliği
ilaçlamadan
kaçınılmalıdır.
Yabancı
otyapılmalı,
sulama suyunun
bulaşık
alanlardan
diğerlerine
bitkilerin pazar değeri
kalmaz. Yoğun olarak
bulunduğu İğne
ileilemücadelede
yabancı
otot
İğnenematodları
nematodları
mücadelede
yabancı
mücadelesi
yapılmalıdır.
Zararlı
ile
bulaşık
taşınmamasına
dikkat
edilmelidir.
Dikim
öncesinde
fumibitkiler
ağ
tabakası
ile
kaplanmış
gibi
görünür
ve
bitkide
mücadelesi yapılmalıdır. Zararlı ile bulaşık
sulama
bulaşık
temizliği
yapılmalı,
sulama
suyununyapılabilir
bulaşık
ve
kuruma olur.
Doğal düşmanları
vardır. Zararlı ile mücade- temizliği
gant etkiliyapılmalı,
bir
ilaçla boş alan
topraksuyunun
ilaçlaması
bitki
artıkları
uzaklaştırılmalıdır.
Azotlu
bitki
artıkları
uzaklaştırılmalıdır.
Azotlu
diğerlerine
taşınmamasına
dikkat
alanlardan
diğerlerine
taşınmamasına
dikkat
lede gereksiz ve aşırı ilaçlamadan kaçınılmalıdır. Yabancı alanlardan
(Konicek, 1961;
Anonymous,
2000).
gübreler
fazla
kullanılmamalıdır
gübreler
fazla
kullanılmamalıdır
(Anonymous,
ot mücadelesi
yapılmalıdır.
Zararlı ile bulaşık
bitki(Anonymous,
artıkları edilmelidir.
edilmelidir.Dikim
Dikimöncesinde
öncesindefumigant
fumigantetkili
etkili
uzaklaştırılmalıdır. Azotlu gübreler fazla kullanılmamalıdır
2.1.8 Nanede Sorun Olan Yabancı Otlar
1998)
birbirilaçla
boş
ilaçla
boşalan
alantoprak
toprakilaçlaması
ilaçlamasıyapılabilir
yapılabilir
an 1998)
(Anonymous, 1998)
Nane bitkisi üretim alanlarına tek yıllık ve çok yıllık geniş
(Konicek,
1961;
Anonymous,
2000)
(Konicek,
1961;
Anonymous,
2000)
yapraklı yabancı
otlar
sorun oluşturmaktadır
(Çizelge 2 ve
de
3).
Besin,
su
ve
güneş
ışığı
için
nane
ile
rekabete
giren bu
Şekil 7. Nanede İki Noktalı Kırmızı
al
yabancı
otlar
verimin
düşmesine
neden
olur
(Şekil
10
ve 11).
2.1.8Nanede
NanedeSorun
SorunOlan
OlanYabancı
YabancıOtlar
Otlar
Örümcek, Kırmızı ve Yeşil Formu 2.1.8
ur.
Çizelge 2. Nanede Sorun Olan Tek Yıllık Geniş Yapraklı Yabancı
ele
ve
Otlar,
Bilimsel
Adı
ve Familyası tek
üretim
alanlarına
Nanebitkisi
bitkisi
üretim
alanlarına
tekyıllık
yıllıkveveçok
çok
2.1.6 Nane Kök-ur Nematodu [Meloidogyne Nane
geniş
yabancı
otlar
yıllık
geniş yapraklı
yapraklı
yabancı
otlar sorun
sorun
hapla
Chitwood
(Thylenchida: yıllık
Türkçe Adı
Bilimsel Adı
Familyası
oluşturmaktadır
oluşturmaktadır(Çizelge
(Çizelge2 2veve3).3).Besin,
Besin,susuveve
Meloidogynidae)]
Kırmızı Köklü
nan
Amaranthus
L. Amaranthaceae
güneş
nane
ileilerekabete
giren
güneş
ışığıiçin
için
naneretroflexus
rekabete
girenbubu
Tilkiışığı
Kuyruğu
ede Nanenin ilk yetiştirme döneminde zararı fazla yabancı
neden
yabancı
otlarverimin
verimindüşmesine
düşmesine
nedenolur
olur
Dikenliotlar
Eşek
Şekil 7.da
Nanede
İki Noktalıyıllarda
Kırmızıİki
Örümcek,
Kırmızı ve
YeşilKırmızı
Formu
Sonchus oleraceus L.
Compositae
olmasa
sonraki
büyük
zarara
yol
Şekil
7.
Nanede
Noktalı
Marulu
l
Şekil 7. Nanede İki Noktalı Kırmızı
(Şekil
(Şekil1010veve11).
11).
gal
açar. 2.1.6
Konukçu
bitkinin
köklerinde
iriliFormu
ufaklı
Örümcek,
Kırmızı
ve
Yeşil
Nane
Kök-ur
Nematodu
[Meloidogyne
hapla
İmam
Kavuğu
Senecio vulgaris L.
Compositae
.ur.
Örümcek,
Kırmızı
ve Yeşil
Formu
Çizelge
Sorun
Olan
Tek
Çizelge2.2.Nanede
Nanede
Sorun
Olan
TekYıllık
Yıllık
urlar Chitwood
meydana
getirir. Dişi,
vücudunun
hemen
(Thylenchida:
Meloidogynidae)]
Capsella bursa-pastoris
e 2.1.6
Çobançantası
Cruciferae
Nanenin
ilk
yetiştirme
döneminde
fazla
zararı
olmasa
Nane
Kök-ur
Nematodu
[Meloidogyne
Geniş
Yapraklı
Geniş
Yapraklı Yabancı
Yabancı Otlar,
Otlar,
(L.)Medik
birKök-ur
kısmı köke
gömülü bir[Meloidogyne
kısmı
yle arkasındaki
2.1.6
Nane
Nematodu
da sonraki
yıllarda
büyük zarara
yol açar. Konukçu
bitkinin
Uzun
Süpürge
Descurainia
sophia
haplairili ufaklıChitwood
bBlimsel
bBlimselAdı
AdıveveFamilyası
Familyası
kökköklerinde
yüzeyinde
olan
jelatinimsi(Thylenchida:
bir madde
Cruciferae
urlarChitwood
meydana getirir. Dişi, vücudunun
Otu
Webb. ex.Prantl
hapla
(Thylenchida:
içine
yumurtalarını
bıraktıktan
Meloidogynidae)]
hemen
arkasındaki bir kısmı
köke gömülüsonra
bir kısmıölür
kök Türkçe
adıadı
Bilimsel
adıadı
Familyası
Türkçe
Bilimsel
Familyası
Kuş Otu
Stellaria media (L.) Vill
Caryophyllaceae
Meloidogynidae)]
yüzeyinde
olan
jelatinimsi
bir
madde
içine
yumurtalarını
Kırmızı
köklü
Amaranthaceae
Kırmızı
köklü Amaranthus
Amaranthus
Amaranthaceae
(Şekil 8).
bıraktıktan
ölür (Şekil döneminde
8).
Nanenin
ilksonra
yetiştirme
zararı fazla
tilki
kuyruğu
L.L.album L. Chenopodiaceae
tilki
kuyruğu retroflexus
retroflexus
Sirken
Chenopodium
Nanenin
ilk
yetiştirme
döneminde
zararı
fazla
Dikenli
eşek
Sonchus
oleraceus
L.L. Compositae
Dikenli
eşek
Sonchus
oleraceus
Compositae
olmasa da sonraki yıllarda büyük zarara yol
marulu
marulu
Köpek Üzümü Solanum nigrum L.
Solanaceae
n
olmasa
da sonraki
büyük
yol
açar.
Konukçu
bitkininyıllarda
köklerinde
irili zarara
ufaklı
İmam
kavuğu
vulgaris
L.L.
Compositae
İmam
kavuğu Senecio
Senecio
vulgaris
Compositae
Dil Kanatan Capsella
Galium aparine
L.
Rubiaceae
açar.
Konukçu
bitkinin
köklerinde hemen
irili Çobançantası
ufaklı
bursaCruciferae
Çobançantası
Capsella
bursaCruciferae
urlar
meydana
getirir.
Dişi, vücudunun
pastoris(L.)Medik
pastoris(L.)Medik
urlar meydana
getirir.
Dişi,
vücudunun
hemen
arkasındaki
bir kısmı
köke
gömülü
bir kısmı
Uzun
süpürge
sophia
Cruciferae
Uzun
süpürge Descurainia
Descurainia
sophia
Cruciferae
el
otu
Webb.
ex.Prantl
otu
Webb.
ex.Prantl
arkasındaki
bir
kısmı
köke
gömülü
bir
kısmı
atodu
ematodu
[Longidorus
[Longidorus
kök yüzeyinde olan jelatinimsi bir madde
ali
Kuş
otuotu
Stellaria
media
Caryophyllaceae
Kuş
Stellaria
media
Caryophyllaceae
Şekilyüzeyinde
8. Nane Kök-ur Nematodunun
Kökte
Neden Olduğu Urlar
kök
olan
jelatinimsi
bir
madde
içine
yumurtalarını
bıraktıktan
sonra
ölür
(L.)Vill
(L.)Vill
Yumurtalarını
BırakanNematodunun
Kök-ur Nematodu
eMan)
Man)
Micoletzky
ar
Şekil Micoletzky
8. veNane
Kök-ur
Kökte
Sirken
Chenopodium
albumL.
Sirken
Chenopodium
albumL. Chenopodiaceae
Chenopodiaceae
içine
yumurtalarını
bıraktıktan
sonra
ölür
(Şekil
8).
0;
Neden ile mücadelede
Olduğu bulaşık
Urlarolmayan
ve Köpek
üzümü
Solanum
nigrum
L.
Solanaceae
Köpek
üzümü
Solanum
nigrum
L.
Solanaceae
Kök-ur
nematodları
ongidoridae)]
: Longidoridae)]
(Şekil
8). Yumurtalarını
Bırakan
Kök-ur
kanatan
Galium
aparine
L.L.
Rubiaceae
üretim materyalleri
kullanılmalıdır. Sulama
suyunun
nema- DilDil
kanatan
Galium
aparine
Rubiaceae
Şekil
Şeki
Nanede
Nane
yıllık
yıllık
(Anony
(Ano
2.2
2.2 R
Z
2.2.1
2.2.1
Bitkini
Bitkin
renkli
renkl
sporlar
sporla
12).
12).
Şekil
Şeki
todla bulaşık Nematodu
olmamasına dikkat edilmelidir (Anonymous,
2015 a).
lan
ağız
ağız
iğnesi
iğnesi
(stylet)
(stylet)
ek
en
Kök-ur nematodları ile mücadelede bulaşık
a:
2.1.7 Nane İğne Nematodu [Longidorus elongatus
kilde
e olmayan
adlandırılmıştır.
adlandırılmıştır.
üretim materyalleri kullanılmalıdır.
(de Man) Micoletzky (Dorylaimida: Longidoridae)]
Sulama
suyunun
bulaşık
Baş bölgesinde
yer alannematodla
ağız iğnesi (stylet)
nedeltki
öz
öz
suyunu
suyunu
emerek
emerek
niyle
bu
şekilde
adlandırılmıştır.
Ektoparazit
olarak
bitki
ah olmamasına dikkat edilmelidir (Anonymous,
ive
öz
suyunu
emerek
beslenir.
Bitkinin
genel
görünüşünde
relgenel
2015
a).görünüşünde
enel
görünüşünde
bodurlaşma
olur.
İlkbahar sonunda yaz başında nanede
rer
Şekil
Şekil
10. 10.
Çobançantası
Çobançantası
ali Şekil 8. Nane Kök-ur Nematodunun Kökte
;
Neden
Olduğu
Urlar
ve
ahar
lkbahar
sonunda
yazyaz
ar,
lar
Şekilsonunda
8. Nane Kök-ur
Nematodunun Kökte
Şekil 10. Çobançantası
Yumurtalarını Bırakan Kök-ur
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ
www.turktob.org.tr
44
Çizelge
3. 3.
Nanede
sorun
olan
çokçok
yıllık
geniş
Çizelge
Nanede
sorun
olan
yıllık
geniş
dokuda kahverengileşme olur (Şekil 13). d
Hastalıkla
tohum
Türkçe
Türkçe
adı adıyapraklı
Bilimsel
Bilimsel
adı
adı otlar,
Familyası
Familyası
yabancı
bilimsel
adıadı
yapraklı
yabancı
otlar,
bilimsel
Bitkilerde mücadelede
erken yaprak öncelikle
dökülmeleritemiz
görülür.
g
TarlaTarla
Convolvulus
Convolvulus
Convolvulaceae
Convolvulaceae
ve ve
familyası
kullanılmalıdır.
Hastalık
vejetasyon
dönemg
familyası
Hastalıkla
mücadelede
öncelikle
temiz
tohum
51
sarmaşığı
sarmaşığı
arvensis
arvensis
L. L.
sonunda
ortaya
çıktıysa
üretim
alanları
ekim(
Türkçe
adı
Bilimsel
adı
Familyası
Türkçe
adı
Bilimsel
adı
Familyası
kullanılmalıdır.
Hastalık
vejetasyon
dönemi
Köygöçüren Cirsium
Cirsium
arvense
arvense
(L.) (L.)
Compositae
Compositae
ede Köygöçüren
Tarla
Convolvulus
Convolvulaceae
Tarla
Convolvulus
Convolvulaceae
Scop.Scop.
öncesi
dezenfekte
sonunda
ortaya çıktıysaedilmelidir.
üretim alanlarıFungusun
ekim
Tarla sarmaşığı
gibi çok
yıllık geniş yapraklı yabancı otdokuda kahverengileşme olur (Şekil 13). Bitkilerde erken
sarmaşığı
arvensis
L. L.
sarmaşığı
arvensis
öncesi
dezenfekte
edilmelidir.
Fungusun
önlemek
için mücadelede
kullanılan
yaprak dökülmeleri
görülür. Hastalıkla
ön- alet ve
lar da ürünü sararak
vejetatif
gelişmeyi
engeller
(Şekil 11). yayılmasını
Cirsium
arvense
(L.)(L.)Compositae
de
Köygöçüren
Cirsium
arvense
Compositae
nede Köygöçüren
celikle
temiz
tohum
kullanılmalıdır.
Hastalık
vejetasyon
ot
cı ot
Scop.
yayılmasını önlemek
için kullanılan
alet ve
Scop.
ekipmanların
temizliğine
dikkat edilmelidir
dönemi sonunda ortaya çıktıysa üretim alanları ekim
ekipmanların
temizliğine
dikkat yayılmasını
edilmelidir.
klaşık
Ayrıca
hastalıktan
etkilenen
üretim
öncesi dezenfekte
edilmelidir.
Fungusun bitkiler
ot
ncı
ot
Ayrıca
hastalıktan
etkilenen
bitkilertemizüretim
önlemek için
kullanılan aletlerin
ve ekipmanların
atkkat
alanından
uzaklaştırılmalıdır
(Summerell
e
şık
ulaşık
liğine dikkat edilmelidir.
Ayrıca hastalıktan
etkilenen et
alanından
uzaklaştırılmalıdır
(Summerell
etkili
li
bitkiler
üretim alanından uzaklaştırılmalıdır (Summerell
al.,
2006)
kat
dikkat
al.,
2006)
et al., 2006).
abilir
rkili
etkili
ilir
labilir
Şekil 11. Tarla Sarmaşığı
Şekil
Şekil
11. 11.
Tarla
Tarla
Sarmaşığı
Sarmaşığı
2
Çizelge
3.
Nanede
Sorun
Olan
Çok
Yıllık
Geniş
Yapraklı
Yabancı
r Nanede
Şekil
11.
Tarla
Sarmaşığı
Şekil
11.
Tarla
Sarmaşığı
Otlar,
Bilimsel
Adıotlarla
ve Familyası
Nanede
yabancı
yabancı
otlarla
mücadelede
mücadelede
en az
en 3az 3
ar
Türkçe
Adı
Bilimsel
Adınöbeti
Familyası
Nanede
yabancı
otlarla
mücadelede
en en
az az
3 3
yıllık
ekim
ekim
nöbeti
uygulanmalıdır
uygulanmalıdır
Nanede
yabancı
otlarla
mücadelede
kçokyıllık
yıllık
ekim
nöbeti
uygulanmalıdır
L
çok
yıllık
ekim
nöbeti
uygulanmalıdır
e çok(Anonymous,
(Anonymous,
2015b).
2015b).
norun
Tarla Sarmaşığı
Convolvulus
arvensis L.
Convolvulaceae
d
(Anonymous,
2015b).
run
(Anonymous,
2015b).
esorun
u Reyhanda
ve
Cirsium
arvenseile
(L.)
Reyhanda
kurşuni
kurşuni
küf
küf
ile Olan
mücadelede
mücadelede
Köygöçüren
Compositae
2.2
2.2
Reyhanda
Reyhanda
Sorun
Sorun
Olan
Hastalık,
Hastalık,
g
Scop.
vebu
ve
Şekil 13. Reyhanda Fusarium Solgunluğu Belirtisi
nusu
yağmurlama
yağmurlama
sulamadan
sulamadan
kaçınılmalıdır.
kaçınılmalıdır.
2.22.2Zararlı,
Reyhanda
Sorun
Olan
Hastalık,
Reyhanda
Sorun
Olan
Hastalık,
Zararlı,
Yabancı
Yabancı
Otlar
Otlar
ve Mücadelesi
ve Mücadelesi
k
Şekil 13. Reyhanda Fusarium Solgunluğu
en
bu
Hastalık
Hastalıketmeninin
etmeninin
spor
spor
oluşumu
için
için
uygun
rbu
olur
Zararlı,
Yabancı
Otlar
ve
Mücadelesi
Zararlı,
Yabancı
Otlar
ve
2.2.3 13.
Reyhanda
Mildiyö
Hastalığı
Nanede
yabancı
otlarlaoluşumu
mücadelede
en
az Mücadelesi
3uygun
yıllık ekim Şekil
Reyhanda
Fusarium Solgunluğue
Belirtisi
nlur
olur
(Peronospora belbahrii Thines)
nöbeti
uygulanmalıdır
(Anonymous,
2015b).
koşullar
koşullar
olan
olan
yüksek
yükseknem
nem
ve
veyaprakların
yaprakların
uzun
uzun
2.2.1
2.2.1
Reyhanda
Reyhanda
Kurşuni
Kurşuni
KüfKüf
Hastalığı
Hastalığı
2.2.1
r
Belirtisifungusun beyaz-kahveren2.2.1Reyhanda
ReyhandaKurşuni
KurşuniKüf
KüfHastalığı
Hastalığı Yaprak alt yüzeyinde
süre
süre ıslak
ıslak
kalması
kalması
önlenmelidir.
önlenmelidir.
Bitkide
Bitkide 2.2.3
(Botrytis
(Botrytis
cinerea
cinerea
Pers.)
Pers.)
Reyhanda
Mildiyö
Hastalığı
gi
renkte
sporları
oluşur
(Şekil
14).
Oluşan
bu
spor2.2(Botrytis
Reyhanda
Sorun
Olan
Hastalık,
cinerea
Pers.)
z
(Botrytis
cinerea
Pers.) Zararlı,
Yıllık
kYıllık
zedelenmelere
zedelenmelere
engel
olarak
olarak hastalık
hastalık riski
riski 2.2.3
llık
lar rüzgar ve
sıçrayan su damlaları
aracılığıyla
dağılır.
(Peronospora
belbahrii
Thines)
Yabancı engel
Otlar
ve Mücadelesi
Reyhanda
Mildiyö
Hastalığ
d
Bitkinin
Bitkinin
toprağa
toprağa
yakın
yakın
bölümlerinde
bölümlerinde
beyaz
beyaz
Otlar,
r,lar,
Hastalığın önlenmesi için tohum ilaçlaması önerilir.
Bitkinin
toprağa
yakın
beyaz
Bitkinin
toprağa
yakın
bölümlerinde
beyaz
azaltılır.
azaltılır.
Hastalık
Hastalık
bulunan
bulunan
bitki
bitki
kısımları
kısımları
Otlar,
2.2.1
Reyhanda
Kurşuni
Küfbölümlerinde
Hastalığı
(Peronospora
belbahrii
Thines)
Hastalıkla
kimyasal
mücadelede
koruyucu
fungisitler
Yaprak
alt yüzeyinde
fungusun
beyazŞekil
Şekil
14.
14.Reyhanda
Reyhanda
Mildiyönün
Mildiyönün
Tarlada
Tarlada
veve
renkli
renkli
küf
küf
tabakası
tabakası
görülür,
görülür,
daha
daha
sonra
sonra
havai
havai
(Botrytis
cinerea
Pers.)
renkli
küfküf
tabakası
görülür,
daha
sonra
havai
renkli
tabakası
görülür,
daha
sonra
havai
uzaklaştırılmalıdır.
uzaklaştırılmalıdır.
Kimyasal
Kimyasal
mücadelede
mücadelede
önerilebilir
(Thines,
2009).
kahverengi
sporları
oluşurBelirtisi
(Şekil 14).
Bitkinin
toprağa
yakın
bölümlerinde
beyaz
renkli
küf (Şekil
Yaprak
Yaprak
Alt
Alt
Yüzeyindeki
Yüzeyindeki
Belirtisi
Reyhanda
kurşuni
küf
ilegri
mücadelede
Reyhanda
kurşuni
küfgri
ile
mücadelede
sporlar
sporlar
oluştuktan
oluştuktan
sonra
sonra
gri
gri
renk
renk
alır
alır
(Şekil
sporlar
oluştuktan
sonra
renk
alır
(Şekil
sporlar
oluştuktan
sonra
renk
alır
(Şekil
değişik
değişik
gruplardan
gruplardan
fungisitler
fungisitler
dönüşümlü
dönüşümlü
Yaprak
altrenkte
yüzeyinde
fungusun
beyaz
tabakası görülür, daha sonra havai sporlar oluşunca bö- Çok sayıda oluşan bu sporlar rüzgar ve
yağmurlama
sulamadan
kaçınılmalıdır.
yağmurlama
sulamadan
kaçınılmalıdır.
12).
12).
12).
12).
olarak
kullanılarak
kullanılarak
dayanıklılık
dayanıklılık
oluşumu
oluşumu kahverengi renkte sporları oluşur (Şekil 14)
e olarak
aceae
lümler
gri renk alır (Şekil
12).
eae
sıçrayan
su damlaları
aracılığıylaHastalığı
dağılır.
2.2.4
Reyhanda
Reyhanda
Kök
KökÇürüklüğü
Çürüklüğü
Hastalığı
Hastalık
etmeninin
spor
oluşumu
için
uygun
Hastalık
etmeninin
spor
oluşumu
için
uygun 2.2.4
2007).
önlenebilir
önlenebilir(Shtienberg,
(Shtienberg,2007).
Çok
sayıda
oluşan
bu
sporlar
rüzgar
önlenmesi
içinKühn)
tohum ilaçlaması ve
koşullar
olanolan
yüksek
nem
ve ve
yaprakların
uzun
e
koşullar
yüksek
nem
yaprakların
uzun Hastalığın
(Rhizoctonia
(Rhizoctonia
solani
solani
Kühn)
damlaları
aracılığıyla
dağılır
süresüre
ıslak
önlenmelidir.
Bitkide
ıslakkalması
kalması
önlenmelidir.
Bitkide sıçrayan
2.2.2
2.2.2
Reyhanda
Reyhanda
Fusarium
Fusarium
Solgunluğu
Solgunluğu
önerilir. suHastalıkla
kimyasal
mücadelede
e
Hastalık
Hastalık
etmeni
etmeni
bitkinin
bitkinin
farklı
farklı
gelişme
gelişme
zedelenmelere
engel
hastalık
zedelenmelere
engelolarak
olarak
hastalıkriski
riski
için tohum (Thines,
ilaçlamas
koruyucu önlenmesi
fungisitler önerilebilir
Hastalığı
Hastalığı
(Fusarium
(Fusarium
oxysporum
oxysporum
f.f. Hastalığın
dönemlerinde
dönemlerinde
hastalık
hastalık
oluşturabilir.
oluşturabilir.
Fidelerde
Fidelerde
Şekil 14. Reyhanda
Mildiyönün
Tarlada ve Yaprak Alt
azaltılır.
Hastalık
bulunan
bitki
kısımları
azaltılır.
Hastalık
bulunan
bitki
kısımları
2009).
sp.
sp.basilici
basiliciTamietti
Tamietti&&Matta)
Matta)
önerilir.
Hastalıkla
kimyasal
mücadelede
Belirtisi
Şekil
14.14.
Reyhanda
Mildiyönün
Tarlada
ve
Şekil
Reyhanda
Mildiyönün
Tarlada
ve çıkış
çökertene
neden
nedenYüzeyindeki
olur.
olur.
Çıkış
Çıkış
öncesi
öncesi
veya
veya
çıkış
uzaklaştırılmalıdır.
uzaklaştırılmalıdır. Kimyasal
Kimyasal mücadelede
mücadelede çökertene
koruyucu
fungisitler
önerilebilir
(Thines
Yaprak
Alt
Yüzeyindeki
Belirtisi
Yaprak
Alt
Yüzeyindeki
Belirtisi
Toprak
Toprak
kaynaklı
kaynaklı
olan
olan
hastalık
hastalık
etmeni
etmeni
tohumla
tohumla
değişik
sonrası
fideliklerde
fideliklerde
ölüme
ölüme
neden
neden olabilir.
olabilir.
değişikgruplardan
gruplardanfungisitler
fungisitlerdönüşümlü
dönüşümlü sonrası
2.2.4 Reyhanda
Kök Çürüklüğü
Hastalığı
eae
laceae
2009).
olarak
kullanılarak
dayanıklılık
oluşumu
(Rhizoctonia
solani
Kühn)
dadataşınabilir.
taşınabilir.
Fungusklamidosporları
klamidosporları
ileoluşumu
uzun
uzun Lezyonlar
olarak Fungus
kullanılarak
dayanıklılıkile
Lezyonlar
bitkinin
bitkinin
gövdesini
gövdesini çevreleyebilir.
çevreleyebilir.
ceae
2.2.4
Reyhanda
Kök
Çürüklüğü
Hastalığı
2.2.4
Reyhanda
Kök
Çürüklüğü
Hastalığı
Hastalık
etmeni
bitkinin
farklı
gelişme
dönemlerinde
Shtienberg,
2007).
önlenebilir
(
önlenebilir
(Shtienberg,
süre toprakta
toprakta
canlı
canlı
kalabilir,
kalabilir,
çimlenme
çimlenme
için
için (Şekil
(Şekil
15).
15).
Hastalık
Hastalık
etmeni
etmeni
uzun
uzun
yıllar
yıllar
Şekil 12. Reyhanda
Kurşuni
Küf2007).
Sporları
ve Bitkinin Gövdesinde
ae süre
iaceae
(Rhizoctonia
solani
Kühn)
hastalık
oluşturabilir.
Fidelerde
çökertene
neden
olur. Çıkış
Şekil
12.12.
Reyhanda
Küf
Sporları
ve ve
(Rhizoctonia solani Kühn)
Şekil
Reyhanda
Kurşuni
Küf
Sporları
Neden Kurşuni
Olduğu
Lezyonlar
eceae
yeterli
yeterli
nem
nem
bulunduğunda
bulunduğunda
köklerden
köklerden
bitkiye
bitkiye
öncesi
veya
çıkış sonrası
fideliklerde
ölüme neden
olabilir.
toprakta
toprakta
canlı
canlı
kalabilir.
kalabilir.
Hastalık
Hastalık
ile
ilemücadele
mücadele
2.2.2
Reyhanda
Fusarium
Solgunluğu
2.2.2
Reyhanda
Fusarium
Solgunluğu
Şekil
Şekil
12.
12.
Reyhanda
Reyhanda
Kurşuni
Kurşuni
Küf
Küf
Sporları
Sporları
ve
ve
Bitkinin
Gövdesinde
Neden
Bitkinin
Gövdesinde
Neden
Hastalık
etmeni
bitkinin
farklı
gelişme
Lezyonlar
bitkinin
gövdesini
çevreleyebilir.
(Şekil
15).
Hastalık
etmeni
bitkinin
farklı
gelişme
giriş
giriş yapar.
yapar.Hastalığı
Bitkiler
Bitkiler
bodur
bodur
kalır,
kalır,
vasküler
vasküler
(Fusarium
oxysporum
f.
için
içintemiz
temiztohum
tohumkullanılmalı,
kullanılmalı,sulama
sulamasuyuna
suyuna
Hastalığı
(Fusarium
oxysporum
f.Neden
Olduğu
Lezyonlar
Bitkinin
Bitkinin
Gövdesinde
Gövdesinde
Neden
Olduğu
Lezyonlar
dönemlerinde
hastalık
oluşturabilir.
Fidelerde
dönemlerinde
hastalık
oluşturabilir.
Fidelerde
Reyhanda
kurşuni
küf
ile
mücadelede
yağmurlama
susp. sp.
basilici
Tamietti
&
Matta)
dokuda
dokuda kahverengileşme
kahverengileşme
olur
olur
(Şekil
(Şekil
13).
13).
dikkat
dikkat
edilmelidir.
edilmelidir.
Gereğinden
fazla
fazla
azotlu
azotlu
basilici Tamietti & Matta)
Hastalık
etmeniolur.
uzunGereğinden
yıllar
toprakta
canlı
kalabilir.
neden
Çıkış
öncesi
veya
çıkış
Olduğu
Lezyonlar
Lezyonlar
lamadan Olduğu
kaçınılmalıdır.
Hastalık
etmeninin spor oluşumu çökertene
çökertene
neden
olur.
Çıkış
öncesi
veya
çıkış
Bitkilerde
Bitkilerde
erken
erken
yaprak
yaprak
dökülmeleri
dökülmeleri
görülür.
görülür.
Hastalıkkullanılmamalıdır.
ile
mücadele için temiz tohum
kullanılmalı,
sugübre
gübre
kullanılmamalıdır.
Bitkinin
Bitkinin
sağlıklı
sağlıklı
Toprak
kaynaklı
olan
hastalık
etmeni
tohumla
fideliklerde
ölüme
neden
olabilir.
için uygun
koşullar
olan
yüksek
nem
ve
yaprakların
uzun sonrası
Toprak
kaynaklı
olan
hastalık
etmeni
tohumla
sonrası
fideliklerde
ölüme
neden
olabilir.
lama
suyuna
dikkat
edilmelidir.
Azotlu
gübre
gereğinden
Hastalıkla
Hastalıkla
mücadelede
mücadelede
öncelikle
öncelikle
temiz
temiz
tohum
tohum
gelişimi
gelişimi
için
için
gerekli
gerekli
koşullar
koşullar
sağlanmalıdır
sağlanmalıdır
süre
ıslak
kalması
önlenmelidir.
Bitkide
zedelenmelere
da taşınabilir.
Fungus
klamidosporları
ile
uzun
bitkinin
gövdesini
da
taşınabilir.
Fungus
klamidosporları
ile
uzun Lezyonlar
fazla kullanılmamalıdır.
Bitkinin
sağlıklı çevreleyebilir.
gelişimi
için gerekli
Lezyonlar
bitkinin
gövdesini
çevreleyebilir.
engel
olarak
hastalık
riski
azaltılır.
Hastalık
bulunan
bitki
kullanılmalıdır.
kullanılmalıdır.
Hastalık
Hastalık
vejetasyon
vejetasyon
dönemi
dönemi
süresüre
toprakta
canlı
kalabilir,
çimlenme
için
(Garibaldi
(Garibaldi
et
et
al.,
al.,
1997).
1997).
koşullar
sağlanmalıdır
(Garibaldi
et
al.,
1997).
(Şekil
15).
Hastalık
etmeni
uzun
toprakta
canlı
kalabilir,
çimlenme
için
(Şekil 15). Hastalık etmeni uzun yıllar
yıllar
kısımları uzaklaştırılmalıdır. Kimyasal mücadelede değiyeterli
nem
bulunduğunda
köklerden
bitkiye
sonunda
sonunda
ortaya
ortaya
çıktıysa
çıktıysa
üretim
üretim
alanları
alanları
ekim
ekim
toprakta
canlı
kalabilir.
Hastalık
ile
mücadele
yeterli
nem
bulunduğunda
köklerden
bitkiye
toprakta
canlı
kalabilir.
Hastalık
ile
mücadele
şik gruplardan fungisitler dönüşümlü olarak kullanılarak
giriş
yapar.
Bitkiler
bodur
kalır,
vasküler
4 giriş
4dayanıklılık
öncesi
öncesi
dezenfekte
dezenfekte
edilmelidir.
edilmelidir.
Fungusun
Fungusun
oluşumu
önlenebilir
(Shtienberg,
2007).
yapar.
Bitkiler
bodur
kalır,
vasküler için
içintemiz
temiztohum
tohumkullanılmalı,
kullanılmalı,sulama
sulamasuyuna
suyuna
dokuda
kahverengileşme
olur
(Şekil
13).
edilmelidir.
Gereğinden
fazla
azotlu
yayılmasını
yayılmasını
önlemek
için
için kullanılan
kullanılan
alet
alet ve
ve dikkat
dokudaönlemek
kahverengileşme
olur (Şekil
13).
dikkat edilmelidir. Gereğinden fazla azotlu
4Bitkilerde
4 2.2.2 erken
Reyhanda
Fusarium
Solgunluğu Hastalığı
yaprak
dökülmeleri
görülür.
gübre
Bitkilerde
erken
yaprak
dökülmeleri
görülür.
ekipmanların
ekipmanların
temizliğine
temizliğine
dikkat
dikkat edilmelidir.
edilmelidir.
gübre kullanılmamalıdır.
kullanılmamalıdır. Bitkinin
Bitkinin sağlıklı
sağlıklı
(Fusarium
oxysporumöncelikle
f. sp. basilicitemiz
Tamiettitohum
& Matta)
Hastalıkla
mücadelede
gelişimi
için
gerekli
koşullar
sağlanmalıdır
Hastalıkla
mücadelede
öncelikle
temiz
tohum
gelişimi için gerekli koşullar sağlanmalıdır
Ayrıca
Ayrıca hastalıktan
hastalıktan
etkilenen
etkilenen
bitkiler
üretim
üretim
Toprak kaynaklı
olan hastalıkbitkiler
etmeni
tohumla
da takullanılmalıdır.
Hastalık
vejetasyon
dönemi
(Garibaldi
etetal.,
kullanılmalıdır.
Hastalık
vejetasyon
dönemi
şınabilir.
Fungus
klamidosporları
ile
uzun
süre
toprakta
(Garibaldi
al.,1997).
1997).
alanından
alanından
uzaklaştırılmalıdır
uzaklaştırılmalıdır
(Summerell
(Summerell
etet
sonunda
ortaya
çıktıysa
üretim
alanları
ekim
canlı
kalabilir,
çimlenme
için
yeterli
nem
bulunduğunda
sonunda ortaya çıktıysa üretim alanları ekim Şekil
Şekil
15.Reyhan
Reyhan
Fidelerinde
Rhizoctonia Solani
Belirtileri.
Şekil
15.
15.
Reyhan
Fidelerinde
Fidelerinde
Rhizoctonia
Rhizoctonia
al.,
al.,2006)
2006)
öncesi
dezenfekte
edilmelidir.
köklerden
bitkiye giriş yapar.
Bitkiler bodurFungusun
kalır,
vasküler
öncesi
dezenfekte
edilmelidir.
Fungusun
Solani
SolaniBelirtileri.
Belirtileri.
yayılmasını önlemek için kullanılan alet ve
yayılmasını
www.turktob.org.tr önlemek için kullanılan alet ve
ekipmanların
temizliğine
ekipmanların
temizliğinedikkat
dikkatedilmelidir.
edilmelidir. 2.2.5
2.2.5 Reyhanda
Reyhanda Yaprak
Yaprak Galeri
Galeri Sineği
Sineği
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ
(Hemiptera:
Aphididae)]
(Hemiptera:
Aphididae)]
Erginleri
Erginleri
1,2-2,3
1,2-2,3
mm
mm
uzunluğunda,
uzunluğunda,
açık
açık
Erginleri
1,2-2,3
mm
uzunluğunda,açık
açık
Erginleri
1,2-2,3
mm
uzunluğunda,
sarıdan,
sarıdan,
yeşil,
yeşil,
pembeye
pembeye
kadar
kadar
değişen
değişen
sarıdan,yeşil,
yeşil,pembeye
pembeyekadar
kadardeğişen
değişen
sarıdan,
renklerdedir
renklerdedir
(Şekil
(Şekil
18).
18).
Vücut
Vücut
ovaldir.
ovaldir.
renklerdedir
(Şekil
Vücut
ovaldir.
renklerdedir
(Şekil
18).18).
Vücut
ovaldir.
52
Şekil
Şekil16.
16.Reyhan
Reyhan
Yaprağında
Yaprağında
Yaprak
Yaprak
Şekil
Reyhan
Yaprağında
Yaprak
Şekil
16.16.
Reyhan
Yaprağında
Yaprak
Galeri
Galeri
Sineğinin
Sineğinin
Oluşturduğu
Oluşturduğu
Galeri
Sineğinin
Oluşturduğu
Galeri
Sineğinin
Oluşturduğu
2.2.5
Reyhanda
Yaprak
imha
Galeri
Sineği
Zarar
Zarar
ZararZarar
[Liriomyza sativae Blanchard
edilmelidir. Doğal düşmanları
özellikle Orius spp. biyolojik müc
(Diptera:
Agromyzidae)]
Zararlı
ile
mücadelede
üretim
alanlarının
Zararlı
ile
mücadelede
üretim
alanlarının
rarlı
ararlı ileile mücadelede
mücadelede üretim
üretim
alanlarının
alanlarının
Larvalar
daha çok yaprak açısından önemlidir (Pundt and Smith, 20
çevresinde bulunan
bulunan yabancı
yabancı otlar
otlar
çevresinde
yüzeyinde
bovresinde
evresinde
bulunan
bulunan
yabancı
yabancıorta damar
otlar
otlar
yunca
epidermiste
beslenetemizlenmelidir.
Bulaşık
bitki
artıkları
imha
temizlenmelidir.
Bulaşık
bitki
artıkları
imha
mizlenmelidir.
mizlenmelidir.Bulaşık
Bulaşıkbitki
bitki
artıkları
artıkları
imha
imha
2.2.7 Reyhanda Şeftali yaprakbiti [M
rek
galeriler
açar
(Şekil
16).
edilmelidir.Toprak
Topraksürülerek
sürülerektopraktaki
topraktaki
edilmelidir.
Bu galerilerin
kapladığı alan
dilmelidir.
lmelidir. Toprak
Toprak sürülerek
sürülerek
topraktaki
topraktaki
(Nectarosiphon)
persicae
S
pupalar
edilmelidir
(Meyer
et al.,
2010).
pupalar
yokyok
edilmelidir
(Meyer
et al.,
2010).
bitkinin
fotosentez
yapmasını
palar
upalaryok
yokedilmelidir
edilmelidir(Meyer
(Meyer
etetal.,
al.,2010).
2010).
engeller. Yapraklarda görülen
Şekil
Reyhanda
Şeftali
Yaprak
Şekil
18.18.
Reyhanda
Şeftali
Yaprak
BitiBiti
ve ve
(Hemiptera:
Aphididae)]
Şekil 18. Reyhanda Şeftali Yaprak Biti ve Yapraktaki Zarar Şekli
Şekil
Şekil
18.
18.
Reyhanda
Reyhanda
Şeftali
Şeftali
Yaprak
Yaprak
Biti
Biti
veve
küçülmeler
reyhanın
pazar
de2.2.6
Reyhanda
Batı
Çiçek
Tripsi
2.2.6
Reyhanda
Batı
Çiçek
Tripsi
Yapraktaki
Zarar
Şekli
Yapraktaki
Zarar
Şekli
ğerini
düşürür.
Yaprakta
zarar
neden
olur.
Bitkilerde
verim
azalır.
Salgıladıkları
tatlımsı
.2.6
.6 Reyhanda
Reyhanda
Batı
BatıÇiçek
Çiçek
Tripsi
Tripsi (Pergande)
Yapraktaki
Yapraktaki
Zarar
Zarar
Şekli
Şekli
1,2-2,3
mm
uzunluğunda,
[Frankliniella
occidentalis
(Pergande)
[Frankliniella
occidentalis
gören
kısımlar sararıp
kurur ve Erginleri
maddenin
üzerinde
saprofit
fungusların
gelişmesi
ile
fuBitkilerin
yaprak,
sürgün
vegövdesinde
gövdesinde
Bitkilerin
yaprak,
sürgün
ve
[Frankliniella
[Frankliniella
occidentalis
occidentalis
(Pergande)
(Pergande)
yapraklar
dökülür. Zararlı ile sarıdan,
(Thysanoptera:
Thripidae)]
(Thysanoptera:
Thripidae)]
majin oluşur. Fotosentezin
azalmasıyla
kalite
ve
kantite
yeşil,
pembeye
kadar
Bitkilerin
yaprak,
yaprak,
sürgün
sürgün
veve
gövdesinde
gövdesinde
koloniler
halinde
Bitki
özsuyunude
koloniler
halinde
yaşar.
Bitki
özsuyunu
mücadelede üretim alanla- Bitkilerin
kayıpları
meydana
gelir
(Meyer
etyaşar.
al., 2010).
(Thysanoptera:
(Thysanoptera:
Thripidae)]
Thripidae)]
Şekil 16. Reyhan Yaprağında
Erginleri
silindirik
vücutludur,
Erginleri
dardar
silindirik
vücutludur,
rının
çevresinde
bulunan dişi
ya- dişi
koloniler
koloniler
halinde
halinde
yaşar.
yaşar.
Bitki
Bitkiyapraklarda
özsuyunu
özsuyunu
emerekbeslenmesi
beslenmesi
sonucunda
yapraklarda
emerek
sonucunda
renklerdedir
(Şekil
18).
Vücut
ovaldir.
YaprakYaprağında
Galeri
Sineğinin
16. Reyhan
Yaprak
Oluşturduğu Zarar
bancı
otlar
temizlenmelidir.
2.2.8
Reyhan
Kök-ur
Nematodu
bireylerin
kanatlarının
etrafındadişi
bireylerin
kanatlarının
etrafında
kirpik
ginleri
rginleri
dar
dar silindirik
silindirik
vücutludur,
vücutludur,
dişikirpik
kıvrılmalara
şekil
bozukluklarına
neden
kıvrılmalara
ve ve
şekil
bozukluklarına
neden
emerek
emerek
beslenmesi
beslenmesi
sonucunda
sonucunda
yapraklarda
yapraklarda
Bulaşık bitki artıkları imha
[Meloidogyne javanica (Treub.)
Galeri
Sineğinin
Oluşturduğu
şeklinde
kılların
bulunması
tipiktir.
Erginlerin
şeklinde
kılların
bulunması
tipiktir.
Erginlerin
olur.
Bitkilerde
verim
azalır.
Salgıladıkları
olur.
Bitkilerde
verim
azalır.
Salgıladıkları
ireylerin
eylerin
kanatlarının
kanatlarının
etrafında
etrafında
kirpik
kirpik
kıvrılmalara
veve şekil
şekil
bozukluklarına
bozukluklarına
neden
neden
edilmelidir.
Toprak
sürülerek
topraktaki
pupalar
yok kıvrılmalara
Chitwood
(Thylenchida:
Meloidogynidae)]
Zarar
boyu
1,5
mm
civarındadır.
Larvalar
bitkinin
edilmelidir
(Meyer
et
al.,
2010).
boyu
1,5
mm
civarındadır.
Larvalar
bitkinin
İkinci
dönem
larvaları
ve
erkekleri
iplik
şeklinde,
dişileri
tatlımsı
maddenin
üzerinde
saprofit
tatlımsı
maddenin
üzerinde
saprofit
klinde
eklindekılların
kıllarınbulunması
bulunmasıtipiktir.
tipiktir.Erginlerin
Erginlerin olur.
olur.
Bitkilerde
Bitkilerde
verim
verimcanlılardır
azalır.
azalır.
Salgıladıkları
Salgıladıkları
armut-limon
şeklinde
mikroskobik
(Şekil
19).
Birinci
büyüme
noktasında,
tomurcuk
ve
çiçekte
büyüme
noktasında,
tomurcuk
ve
çiçekte
fungusların
gelişmesiile
ilefumajin
fumajinsaprofit
oluşur.
fungusların
gelişmesi
oluşur.
yu
oyu1,5
1,5mm
mm
civarındadır.
Larvalar
Larvalar
bitkinin
bitkinin tatlımsı
tatlımsı
maddenin
üzerinde
üzerinde
saprofit
2.2.6civarındadır.
Reyhanda
Batı Çiçek
Thripsi
larva döneminimaddenin
yumurta
hâlinde geçiren
nematod daha sonra
le bulunur.
mücadelede
üretim
alanlarının
bulunur.
Ergin
ve
larva,
bitkinin
yaprağında
Ergin
ve
larva,
bitkinin
yaprağında
Fotosentezin
azalmasıyla
kalite
vekantite
kantite
Fotosentezin
azalmasıyla
vegeçer.
[Frankliniella occidentalis
(Pergande)
üç
larva
dönemi gelişmesi
daha
geçirdikten
sonra
ergin
hâle
yüme
üyüme noktasında,
noktasında,
tomurcuk
tomurcuk
veve çiçekte
çiçekte fungusların
fungusların
gelişmesi
ile
ilekalite
fumajin
fumajin
oluşur.
oluşur.
(Thysanoptera:
Thripidae)]
epidermis
tabakasını
zedeleyerek
öz
suyunu
epidermis
tabakasını
zedeleyerek
öz
suyunu
Nematod
sadece
ikinci
larva
döneminde
bitkiyi
enfekte
edekayıpları
meydana
gelir
(Meyer
et al.,
2010).
kayıpları
meydana
gelir
(Meyer
et al.,
2010).
e
bulunan
yabancı
otlar Fotosentezin
lunur.
ulunur.
Ergin
Ergin
veve
larva,
larva,
bitkinin
bitkinindişi
yaprağında
yaprağında
Fotosentezin
azalmasıyla
azalmasıyla
kalite
kalite
veve
kantite
kantite
Erginleri
dar
silindirik
vücutludur,
bireylerin
kanatbilir. İç parazit nematodlardır
ve bitki kök
sisteminde
urlara
emer.
Tripsin
beslendiği
hücreler
ölürve ve
emer.
Tripsin
beslendiği
hücreler
ölür
melidir.
Bulaşık
bitki
artıkları
imha
larının
etrafında
kirpik
şeklinde
kılların
bulunması
tipiktir.
neden
olup
bitkinin
iletim
dokularını
bozarak
topraktan
su
2.2.8
Reyhan
Kök-urNematodu
2.2.8
Reyhan
Kök-urNematodu
pidermis
dermis
tabakasını
tabakasını
zedeleyerek
zedeleyerek
özözsuyunu
suyunu
kayıpları
meydana
meydana
gelir
gelir(Meyer
(Meyeretetal.,
al.,2010).
2010). Te
yaprakta
boşalmış
hücre
boşluklarının
hava
ile
yaprakta
boşalmış
hücre
boşluklarının
hava
ilekayıpları
Erginlerin
boyu
1,5 mm
civarındadır.
Larvalar bitkinin
büve
besin
almasını
engel[Meloidogyne
javanica
(Treub.)
[Meloidogyne
javanica
(Treub.)
mer.
er. dolmasıyla
Tripsin
Tripsin
beslendiği
beslendiği
hücreler
hücreler
ölür
ölürErgin
veve
ir.
Toprak
sürülerek
topraktaki
yüme noktasında,
tomurcuk
ve çiçekte
bulunur.
ve
dolmasıyla
beyaz-gümüş
renkte
lekeler
beyaz-gümüş
renkte
lekeler
ler. Bitkide gelişme yavaş2.2.8
2.2.8
Reyhan
Reyhan
Kök-urNematodu
Kök-urNematodu
ya
Chitwood
(Thylenchida:
Chitwood
(Thylenchida:
larva,
bitkinin
yaprağında
epidermis tabakasını
zedeleyerek
lar ve bodurlaşma görülür.
prakta
aprakta
boşalmış
boşalmış
hücre
hücre
boşluklarının
boşluklarının
hava
hava
ileile
oluşur.
Klorofil
hücrelerine
zarar
vererek [Meloidogyne
oluşur.
Klorofil
hücrelerine
de de
zarar
vererek
ok edilmelidir
(Meyer
et
al.,
2010).
[Meloidogyne
javanica
javanica
(Treub.)
(Treub.)
yaprağın öz suyunu emer. Thripsin beslendiği hücreler ölür
Yapraklarda
sararma, çiMeloidogynidae)]
Meloidogynidae)]
lmasıyla
olmasıyla
beyaz-gümüş
beyaz-gümüş
renkte
renkte
lekeler
lekeler
yaprakların
özümleme
yapmasını
engeller. Şekil
yaprakların
özümleme
yapmasını
ve yaprakta boşalmış
hücre boşluklarının
havaengeller.
ile dolmaçek
ve
meyve
18. Reyhanda
ŞeftalidökülmeleYaprak BitiÇv
Chitwood
Chitwood
(Thylenchida:
(Thylenchida:
sıyla beyaz-gümüş
renkte
lekeler
oluşur.
Klorofil
hücrelerine
uşur.
luşur.Yaprakların
Klorofil
Klorofil
hücrelerine
hücrelerine
dede
zarar
zarar
vererek
vererek
Yaprakların
kenarı
kıvrılır
(Şekil
rine neden
olur.erkekleri
Zararlı ile iplik
kenarı
kıvrılır
(Şekil
17).17). İkinci
İkincidönem
dönemlarvaları
larvaları
iplik
ve veerkekleri
Meloidogynidae)]
Meloidogynidae)]
yhanda
Batı
Çiçek
Tripsi
Yapraktaki
Zarar
Şekli
de
zarar
vererek
yaprakların
özümleme
yapmasını
engelmücadelede
ekim-dikimDışkılarıyla
yaprak
altında
siyah
lekeler
Dışkılarıyla
yaprak
altında
siyah
lekeler
şeklinde, dişileri
dişileri armut-limon
armut-limon şeklinde
şeklinde Ç
şeklinde,
prakların
aprakların
özümleme
özümleme yapmasını
yapmasını engeller.
engeller.
ler. Yaprakların kenarı kıvrılır (Şekil 17). Dışkılarıyla yaprak
den önce üretim materyarankliniella
occidentalis
(Pergande)
meydana
getirir.
Bu
türün
fazla
meydana
getirir.
Bu
türün
yoğunluğu
fazla
mikroskobik
canlılardır
(Şekil
1).
Birinci
larva
mikroskobik
Birinci
prakların
aprakların
kenarı
kıvrılır
kıvrılır
(Şekil
(Şekil
17).
17).
İkinci
İkinci
dönem
dönemcanlılardır
larvaları
larvaları
ve 1).
erkekleri
erkekleri
iplik
iplik
altında kenarı
siyah
lekeler
meydana
getirir.
Buyoğunluğu
türün yoğunluğu
li (Şekil
veve
üretim
alanından
alı-larva
Bitkilerin
yaprak,
sürgün
ve
gövde
fazla
olduğunda
yapraklar
dökülür.
Virüs
taşıyıcısı
olmanan
topraklar
nematolojik
olduğunda
yapraklar
dökülür.
olduğunda
yapraklar
dökülür.
dönemini
yumurta
halinde
geçiren
nematod
dönemini
yumurta
halinde
geçiren
nematod
hysanoptera:
Thripidae)]
şkılarıyla
ışkılarıyla
yaprak
yaprak
altında
altında
siyah
siyah lekeler
lekeler şeklinde,
şeklinde,
dişileri
dişileri
armut-limon
armut-limon
şeklinde
şeklinde
ları nedeni ile önemli ürün kayıplarına neden olmaktadır.
yönden
analiz edilmelidir.
koloniler
halinde
yaşar.
Bitki
özsu
daha
sonra
üç
larva
dönemi
daha
geçirdikten
daha
sonra
üç
larva
dönemi
daha
geçirdikten
meydana
ydana getirir.
getirir. Bu
Bu türün
türün yoğunluğu
yoğunluğu fazla
fazla mikroskobik
mikroskobik
canlılardır
canlılardır
(Şekil
(Şekil
1).
1).
Birinci
Birinci
larva
Bulaşık
olmayan
üretim larva
Şekil 19. Reyhanda
Kök-ur
sonra
ergin
geçer.
Nematod
sadece
ikinci T
sonra
ergin
halehale
geçer.
Nematod
sadece
ikinci
dar yapraklar
silindirik
vücutludur,
dişi Reyhanda
Nematodu
materyali
kullanılmalıdır.
emerek
beslenmesi
sonucunda
yaprak
duğunda
lduğunda
yapraklardökülür.
dökülür.
dönemini
dönemini
yumurta
yumurta
halinde
halinde
geçiren
geçiren
nematod
nematod
Şekil 19.
Kök
ur
Nematodu
Ekim-dikim
öncesinde
15
larva
döneminde
bitkiyi
enfekte
edebilir.
larva
döneminde
bitkiyi
enfekte
edebilir.
İç İç S
n kanatlarının etrafında kirpik daha
kıvrılmalara
ve
şekil
bozukluklarına
n
daha
sonra
sonra
üçüç
larva
larva
dönemi
dönemi
dahageçirdikten
geçirdikten
gün ara
ile toprak
30-40
cm altüst
edilerekdaha
nematod
popüparazit
nematodlardır
ve
bitki
sisteminde
parazit
nematodlardır
ve
bitki
kökkök
sisteminde
lasyonu
azaltılabilir
(Collange
et
al.,
2011).
sonra
sonra
ergin
ergin
hale
hale
geçer.
geçer.
Nematod
Nematod
sadece
sadece
ikinci
ikinci S
ile mücadelede
ekim-dikimden
önce
kılların bulunması tipiktir.Zararlı
Erginlerin
olur.
Bitkilerde
verim
azalır.
Salgılad
urlara
neden
olarak
bitkinin
iletim
dokularını
urlara
neden
olarak
bitkinin
iletim
dokularını
larva
larva
döneminde
döneminde
bitkiyi
bitkiyi
enfekte
edebilir.
edebilir.
İçİçsap
Reyhanda
Sorun
Olan
Yabancı
Otlar
mm civarındadır. Larvalar
bitkinin
bozarak
topraktan
vebesin
besin
almasını
bozarak
su suenfekte
ve
almasını
üretim
materyali
ve topraktan
üretim
alanından
alınan
tatlımsı
maddenin
üzerinde
Yabancı
otların bitkiBitkide
ile besin,
su
ve ışık
için rekabeti
Şekil 17. Reyhanda Batı Çiçek Thripsinin Oluşturduğu Belirtiler
parazit
nematodlardır
nematodlardır
veve
bitki
bitki
kök
kök
sisteminde
sisteminde
engeller.
gelişme
yavaşlar
engeller.
Bitkide
gelişme
yavaşlar
ve ve olK
Şekil
Reyhanda
Çiçek
Tripsinin
Şekil
17.17.
Reyhanda
BatıBatı
Çiçek
Tripsinin
noktasında,
tomurcuk
ve
çiçekte parazit
fungusların
gelişmesi
fumajin
verimde azalmaya neden
olabilir.
İstenenile
kalitede
ürün
topraklar
nematolojik
yönden
analiz
urlara
urlara
neden
neden
olarak
olarak
bitkinin
bitkinin
iletim
iletim
dokularını
dokularını
bodurlaşma
görülür.
Yapraklarda
sararma,
bodurlaşma
görülür.
Yapraklarda
sararma,
Zararlı
ileOluşturduğu
mücadeledeBelirtiler
kültürel
önlem olarak toprak
Belirtiler
Oluşturduğu
alınamayabilir.
Mücadele
dönemleri
ekim-dikim öncesi,
Ergin işlemesi
ve
larva,
yaprağında
Fotosentezin
azalmasıyla
kalite
ve yabancıbitkinin
ot mücadelesi edilmelidir.
yapılmalıdır. Zararlı ile bozarak
Bulaşık
olmayan
üretim
materyali
bozarak
topraktan
su
su ve
ve besin
besin
almasını
almasını
çiçek
ve
meyve
dökülmelerine
neden
olur.ve ka
çiçek
vetopraktan
meyve
dökülmelerine
neden
olur.
çıkış
öncesi,
çıkış
sonrası,
hasat
sonrası
olmak
üzere
Ş
bulaşık
bitki
artıkları
imha
edilmelidir.
Doğal
düşmanlaVirüs
taşıyıcısı
olmaları
nedeni
ile
önemli
Virüs taşıyıcısı
olmaları nedeni
ile önemliengeller.
4 dönemdedir.meydana
Kültürel
önlemler
arasında
ekim
nöbeti,
skil
tabakasını
zedeleyerek
öz
suyunu
kayıpları
gelir
(Meyer
et
al.,
201
engeller.
Bitkide
Bitkide
gelişme
gelişme
yavaşlar
yavaşlar
ve
ve
ekil17.
17.Reyhanda
Reyhanda
Batı
Çiçek
Çiçek
Tripsinin
Tripsinin
kullanılmalıdır.
Ekim-dikim öncesinde 15 gün
rından
özellikleBatı
Orius
spp.
biyolojik
mücadele açısından
elle toplama ve erken hasat yer almaktadır (Anonymous,
ürün
kayıplarına
neden
olmaktadır.
ürün
kayıplarına
neden
olmaktadır.
önemlidir
(Pundt
and
Smith,
2005).
bodurlaşma
bodurlaşma
görülür. Yapraklarda
Yapraklarda sararma,
sararma, D
ripsin Oluşturduğu
beslendiğiBelirtiler
hücreleraraölür
ve
Oluşturduğu
Belirtiler
2008).30-40görülür.
ile olarak
toprak
cm
alt
üst
edilerek
2.2.8
Reyhan
Kök-urNematodu
Zararlı
ile
mücadelede
kültürel
önlem
olarak
Zararlı
ile
mücadelede
kültürel
önlem
çiçek
çiçekvevemeyve
meyvedökülmelerine
dökülmelerineneden
nedenolur.
olur.
boşalmış
hücre
boşluklarının
2.2.7
Reyhanda
Şeftali Yaprak Biti hava ile
rüs
irüs toprak
taşıyıcısı
taşıyıcısı
olmaları
olmaları
nedeni
nedeni
ile
ile
önemli
önemli
Reyhanda
sorun
olan
çok
yıllık
dar
yapraklı
yabancı
ot
toprak
işlemesi
ve
yabancı
ot
mücadelesi
nematod
populasyonu
azaltılabilir
(Collange
işlemesi
ve
yabancı
ot
mücadelesi
[Meloidogyne
javanica
(Treub.)
[Myzus (Nectarosiphon) persicae Sulzer
K
Cyperaceae
familyasında
bulunan
sarı
topalaktır
(Cyperus
la
beyaz-gümüş
renkte
lekeler
ün
rünkayıplarına
kayıplarına
neden
neden
olmaktadır.
olmaktadır.
(Hemiptera:
Aphididae)]
yapılmalıdır.
Zararlı
bulaşık
bitki
artıkları
yapılmalıdır.
Zararlı
ile ile
bulaşık
bitki
artıkları
k
etaçık
al.,
2011)
Chitwood
esculentus
L.) (Şekil 20). (Thylenchida:
Erginleri 1,2-2,3 mm uzunluğunda,
sarıdan,
yeşil,
Klorofil
hücrelerine
de
zarar
vererek
Y
pembeye
kadar değişen
renklerdedir
(Şekilolarak
18).
Vücut
rarlı
ararlıileile
mücadelede
mücadelede
kültürel
kültürel
önlem
önlem
olarak
Meloidogynidae)]
Reyhan
üretim
alanlarında
sorun
oluşturan
tek
yıllık
ovaldir.
Bitkilerin
yaprak,
sürgün
ve
gövdesinde
koloniler
ın özümleme
yapmasını
engeller. Sorun
Olan Yabancı Otlar
prak
oprak
işlemesi
işlemesi
veve yabancı
yabancı ototReyhanda
mücadelesi
mücadelesi
geniş yapraklı yabancı otlardan biri olan kırmızı köklü tilki
halinde yaşar. Bitki öz suyunu emerek beslenmesi sorın
kenarı
kıvrılır
(Şekil
17). İkinci
dönem
larvaları ve erkekleri İ
kuyruğu
21’de görülmektedir.
nucunda
yapraklarda
kıvrılmalara
vebitki
şekil artıkları
bozukluklarına
pılmalıdır.
apılmalıdır.
Zararlı
Zararlı
ileilebulaşık
bulaşık
bitki
artıkları
6 6 Şekil
Yabancı
bitki ile dişileri
besin, suarmut-limon
vewww.turktob.org.tr
ışık için şek
yla yaprak altında siyah
lekelerotların
şeklinde,
rekabeti
azalmaya
neden
olabilir.
getirir. Bu türün yoğunluğu
fazlaverimde
mikroskobik
canlılardır
(Şekil
1). Birinci
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ
Reyhanda sorun olan çok yıllık dar yapraklı
Reyhanda
sorun olan çok
yıllık darbulunan
yapraklı
yabancı
ot Cyperaceae
familyasında
yabancı
ot Cyperus
Cyperaceae
familyasında
sarı
topalak
esculentus
L.’tur bulunan
(Şekil
sarı
topalak
Cyperus
esculentus
L.’tur
(Şekil
20).
20).
Sarı
Topalak
Şekil
20. Sarı Topalak
Türkçe adı
Darıcan
Anonim
Darıcan
Bilimsel adı
Familyası
EchinochloaTıbbi
crus-galli ve Graminae
(2015).
Aromati
Anonim
(2015). Graminae
Tıbbi v
Echinochloa
crus-galli
(L.)
P.B.
(L.) P.B.
Çalıştayı
Sonuç
5 Ma
Yapışkan
otu
Setaria
spp. Bildirgesi,
Çalıştayı
SonuçGraminae
Bildirge
Yapışkan
otu
Setaria
spp.
Graminae
53
Tavşan bıyığı
Poa annua L.
Graminae
Denizli,
Tavşan bıyığı7s.Denizli,
Poa annua L.7s.
Graminae
il 20.
3. Anonymous
Kaynaklar Anonymous
(1998). Modified
(1998). from
Mod
3. Kaynaklar
Anonymous,
(2005), Horticultural Development Council.
www.defra.gov.uk/
plant/senior.htm
Anonim
(2009).
http://rapory.tuik.gov.tr/27Berry.
1998©.
Insects
andInsects
Mites of
Berry.
1998©.
and
han üretim
alanlarında
sorun oluşturan
Reyhan
üretim alanlarında
soruntek
oluşturan
tek
Anonim
(2009).
Anonymous,
(2008), Crophttp://rapory.tuik.gov.tr/27Profile for Basil in New Jersey.
07-2015-12:12:50-144726018146056155322
Importance
in the cropprofiles/docs/
Northwest.
2nd E
in the Northw
k geniş yapraklı
yabancı
otlardan
biriotlardan
olan 44335.html
yıllık geniş
yapraklı
yabancı
biri
olan Importance
07-2015-12:12:50-144726018146056155322
http://www.ipmcenters.org/
NJbasil.pdf
44335.html
http://pnwpest.org/potato/spidermite
http://pnwpest.org/potato/
mızı köklü
tilkiköklü
kuyruğu
21’de
kırmızı
tilki Şekil
kuyruğu
Şekil
21’de
Anonim
(2015).
Tıbbi ve Aromatik
Bitkiler
Anonymous,
(2015a), http://mint.ippc.orst.edu/
mintneAnonim
(2015).
Tıbbi
ve
Aromatik
Bitkiler
Anonymous
(2000). 5Crop
Profile
fo
(2000).
Crop
Çalıştayı
Bildirgesi,
Mayıs
2015,
maid.htmSonuç Anonymous
ülmektedir.
görülmektedir.
Şekil 20. Sarı Topalak
Çalıştayı
Sonuç
Bildirgesi,
5
Mayıs
2015,
Anonymous,
(2015b), http://mint.ippc.orst .edu/weeds.htm
Denizli,
7s.
Idaho,
http://www
Idaho,
http://www.ipmcenter
Denizli,
Şekil 20. Sarı Topalak
Collange,
B.,7s.
Navarrete,
M.,
Peyre, G.,from
Mateille,
T., E.
Anonymous
(1998).
Modified
Ralph
Şekil 20. Sarı Topalak
profiles/docs/IDmint.pdf
profiles/docs/IDmint.pdf
Anonymous
Modified
Ralph
E.
Tchamitchian,(1998).
M.,
(2011),
Root-knotfrom
Nematode
1998©. Management
Insects andin Vegetable
Mites ofCrop
Economic
Reyhan üretim alanlarında sorun oluşturan tek Berry.
(Meloidogyne)
proBerry.
1998©.
Insects
and Mites
Economic
Reyhan
üretim
alanlarında
oluşturan
tek Importance
Anonymous(2005).Hortic
Anonymous(2005).Horticultural
inChallenge
the
Northwest.
2nd of
Ed.
221 p.Dev
duction: the
of an Agronomic
System
yıllık
geniş
yapraklı
yabancı sorun
otlardan
biri olan
Importance
in
the
Northwest.
2nd
Ed.
221 p.
yıllık
geniş
yapraklı
yabancı
otlardan
biri
olan
Analysis. Version
Définitive
du Manuscrit
Publié Dans
kırmızı köklü tilki kuyruğu Şekil 21’de http://pnwpest.org/potato/spidermites.pdf
Council.
www.defra.gov.u
Council.
www.defra.gov.uk/
plant/se
http://pnwpest.org/potato/spidermites.pdf
/ Final Version of the Manuscript Published in: Crop
kırmızı köklü tilki kuyruğu Şekil 21’de Anonymous
(2000).
Crop
Profile
for Mint in
görülmektedir.
Protection, 2011,
In (2008).
Press.
DOI: Profile
10.1016/j.cropro.
Anonymous
(2008).
Anonymous
Crop
Profile
Anonymous
(2000).
Crop
for
MintCrop
info
görülmektedir.
Idaho,
2011.04.016. http://www.ipmcenters.org/crop
Idaho,
http://www.ipmcenters.org/crop
New http://www.ipmce
Jersey.
http://w
NewJ., Parbery,
Jersey.
profiles/docs/IDmint.pdf
Edwards,
D., Taylor, P., A.,
and Halloran, G.,
profiles/docs/IDmint.pdf
Şekil 21. Kırmızı Köklü Tilki Kuyruğu
M., (1999), Disease
Cycles of Puccinia
Menthae on
Anonymous(2005).Horticultural
Development
cropprofiles/docs/
NJbasil
cropprofiles/docs/
NJbasil.pdf
Commercial Mentha Species Growing in North-East
Anonymous(2005).Horticultural
Development
il 21.
Council.
www.defra.gov.uk/
plant/senior.htm
Victoria, Australia.
Australasian Plant
Pathology 28:
Council.
www.defra.gov.uk/
plant/senior.htm
Anonymous
200-204. (2008). Crop Profile for Basil in
Anonymous
(2008).
Crop Profile for Basil in
New
Jersey.
Garibaldi,
A.,
Gullino, M.,http://www.ipmcenters.org/
L., and Minuto, G., (1997),
Şekil
Kırmızı
Köklü
TilkiYabancı
Kuyruğu
Çizelge 4. 21.
Reyhanda
Sorun
Olan Tek
Yıllık Geniş Yapraklı
Kırmızı
Köklü
Tilki
Kuyruğu
New
Jersey.
http://www.ipmcenters.org/
Diseases
of Basil NJbasil.pdf
and
Their Management Plant
Otlar Bilimsel Adı ve Familyası
cropprofiles/docs/
Disease
/
Vol.
81
No.
2.
cropprofiles/docs/
NJbasil.pdf
Türkçe Adı
Bilimsel Adı
Familyası
Tek yıllık dar yapraklı ve geniş yapraklı yabancı otlardan
reyhanda soruna yol açanlar Çizelge 4 ve 5’te yer almaktadır.
Sirken
Chenopodium album L.
Chenopodiaceae
ŞekilSemizotu
21. Kırmızı
Köklü Tilki Kuyruğu
Portulaca oleracea L.
Portulacacea
Şekil 21. Kırmızı
Köklü Tilki Kuyruğu
Köpek Üzümü Solanum nigrum L.
Solanaceae
Şeytan Elması Datura stramonium L.
Solanaceae
Domuz Pıtrağı Xanthium strumarium L.
Compositae
Kırmızı Köklü
Tilki Kuyruğu
Amaranthaceae
Amaranthus retroflexus L.
Yeşil Horozibiği Amaranthus viridis L.
Amaranthaceae
İmam Pamuğu Abutilon theophrasti Medik
Malvaceae
Çobançantası
Capsella bursa-pastoris (L.)
Medik
Cruciferae
Çizelge 5. Reyhanda Sorun Olan Tek Yıllık Dar Yapraklı Yabancı
Otlar, Bilimsel Adı ve Familyası
Türkçe Adı
Bilimsel Adı
Familyası
Darıcan
Echinochloa crus-galli (L.) P.B.
Graminae
Yapışkan Otu
Setaria spp.
Graminae
Tavşan Bıyığı
Poa annua L.
Graminae
Kaynaklar
Anonim, (2009), http://rapory.tuik.gov.tr/27-07-201512:12:50-144726018146056155322 44335.html
Anonim, (2015), Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı Sonuç
Bildirgesi, 5 Mayıs 2015, Denizli, 7s.
Anonymous, (1998), Modified from Ralph E. Berry. 1998©.
Insects and Mites of Economic Importance in the
Northwest. 2nd Ed. 221 p. http://pnwpest.org/potato/spidermites.pdf
Anonymous, (2000), Crop Profile for Mint in Idaho, http://
www.ipmcenters.org/crop profiles/docs/IDmint.pdf
www.turktob.org.tr
Kalra, A., Singh, H., B., Pandey, R., Samad, A., Patra, N.,
K., and Kumar, S. ,(2004), Diseases in Mint: Causal
Organisms, Distribution, and Control Measures.
Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants.(11)12: 71-91.
Khalid,
7 A., K., (2010), Review: Soil Solarization and
7 İts Effects on Medicinal and Aromatic Plants.
Bioscience(4)1:36-44.
Konicek, D., E., and Jensen, H., J. (1961), Longidorus
Nienthasolanus, A New Plant Parasite from Oregon
(Nemata: Dorylainioiclea). Proceedings of the
Helminthological Society, July, 1961.
Liberato, J., R. and Cunnington, J., H., (2007), Powdery
Mildew on Mentha in Australia Australasian Plant
Disease Notes, 2007, 2, 83–86.
Meyer, U., Blum, H., Garber, U., Hommes, M., Pude, R.,
Gabler, J., (2010), Praxisleitfaden Krankheiten und
Schadlinge im Arznei-und Gewürzpflanzenanbau.
Spectrum Phytome dizin. Selbst Verlag.183 p.
Shtienberg, D., (2007), Rational Management of BotrytisIncited Diseases: Integration of Control Measures
and Use of Warning Systems. Y. Elad et al. (eds.),
Botrytis: Biology, Pathology and Control © 2007,
Springer., 335-347.
Summerell, B., A., Gunn, L., V., Bullock, S., Tesoriero, L.,
T. and Burgess L.W. (2006), Vascular Wilt of Basil in
Australia, Australasian Plant Pathology, 35, 65–67.
Thines, M., Telle, S., Ploch, S., Runge, F. (2009), Identity of
the Downy Mildew Pathogens of Basil, Coleus and
Sage With İmplications for Quarantine Measures.
Mycological Research 113(2009) 532-540.
Pundt, L., Smith, T. (2005), Pest Management for Herb
Bedding Plants Grown in the Greenhouse, 2005, By
the University of Connecticut. All rights reserved. 12 p.
7
7
TÜRKİYE T OHUMCULAR BİRLİĞİDERGİSİ