almanak

almanak
mimarlik, tasarim, kuram
H.Cansu Cürgen 502121432 | ITU
Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı
ADT Mimarlık Tasarım Kuram Dersi
Prof.dr. Ayse Senturer
Prof.dr. Arda Inceoglu
Yrd.doc.dr. Funda Uz
+
önsöz
Mimarlik Tasarim Kuram
krizler, esikler ve paradigmalari mimarlik kurami yayinlari uzerinden okumak
Mimarlığı düşünmek, mimarlık kuram(lar)ı olarak ortaya konanlardan ve mimarlığa bulaşan ya da doğrusu, mimarlığın
bulaşabildiği düşüncelerden bağımsız olmuyor. Bu bulaşıklık hali neyin mimarlık olup neyin kapsam dışı kaldığı konusundaki muğlaklığı sezdirdiği için iyi bir tarif olabilir. Çünkü mimarlık bir meslek tarifi ve disiplin olmaktan çıkıp bir
tavır halini (mimari tavır) aldığında ondan birşeyler çıkabileceğini, (bu-yeni-düşünce üretimi olur, yazı olarak, bina
olarak ortaya çıkar) düşünüyorum. Bu meslek tarifinden ziyade tavır olma hali, meslek adamı-mimar’ı, entellektüel bir
karakter olarak kurgular.
Mimarlığın bulaşıklığı kuşkusuz yeni değil, ancak bulaştıklarından kendine kattıklarını yorumlayışımızda yeni olan şeyler
var. Bulaştığı düşünce üretimleri, felsefenin ya da bilimin uğraşlarından biri olabilir. Bu uğraşlar, başlı başına güçlü,
kendi içinde veya ardılı olduğu düşüncelerle tutarlı tezahürlerdir. Ancak ortaya çıktığı ortamından ayrılıp kendine
mimarlık ilgisinde yer bulduğunda, ya baska bir hal alır ya da başka bir anlam yükü, örneğin metafor haline gelebilir.
Mimari kavrayış ve ilişki kurma biçimi, benzeri bazı durumlarda zorlama da kalabilir, bilimlerden , felsefi düşünceden
alınanları üzerine yapıştırdıkça katmanlaşır ve orada derinlerde bir yerde kazarak ortaya çıkarabileceğimiz bir öz
varmış gibi hissederiz, çünkü bu sonradan eklenenler, bağlamından koparılarak yapıştırılanlar, bulaşanlar hemhal
olmamıştır bu anlayışta. Mimarlığı bizatihi bir disiplin olarak ele alan görüş onu, kabul görmüş standartların tekniklerin
ve malzemelerin icinde tutan bir pratik olarak görür, görünür değilse de algılabilir sınırların içinde tutar. Disiplin olarakmimarlıktan çıkacak şeyin katılığı, her türden etkileşimi, en fazla modifikasyon olarak varsayar ve içkin oldukları iddia
edilemez. Mimarlığa ancak eklenip çıkarılabilir, bir bakış verir, belki akımlaşır ama neticede bir zaman sonra yok olur,
meşruiyetini yitirir. Ancak bu bulaşıklık durumunu modifikasyon degil de, mimarlığın genlerine etki eden bir dönüşüm
olarak görebilirsek o zaman bu yapışan, bulaşan birikmişliğe bir özden ayrı yığınlar olarak degil, bir bütün olarak,
mimarlığın evriminin o noktasındaki ve o anki hali olarak bakabiliriz. Evriminin herhangi bir anında, mimari tavır, bulastigi ya da ona bulasan kavramlarla şekillenir, bir kısmını kendi sabitleri diye varsaymaya kalksak dahi ne etkilesimler
ne kavram icerikleri sabit kalmayacagindan, genelgecer cevaplar çıkarsayamayız, ama anlık karşılıklar bulabiliriz. Bu
durumda da elimizde katı bulunan bir mimarlik dusuncesiyle herseye cevap verilebilinecegi ve dogrulugu tartisilmaz
kurallar butunu insa edilebilinecegi dusuncesinden ve methodlardan kurtulur, durum planlariyla bu anlik karsilasilanlara nasil tavir gelistirilebilecegini dusunuruz.
Bu almanak, yukarıda özetlenen düşüncelere eşlik eden öznel bir mimarlık yayınları seçkisinden oluşmaktadır.
Bu çerçevede kuram mimarlık özelinde, özellikle mimarlar tarafından üretilen kuramsal yayınlar üzerinden incelenecektir. Her bir sayfayı takip eden zaman çizelgesinde* günümüze dek kuramsal mimarlık yayınlarını takip etmek
mümkündür. Takip eden sayfalarda, kuramsal eşikler oluşturduğu düşünülen yayınlara detaylı olarak yer verilmektedir.
------------------*çizelgede 1980’lere dek işlenen yayınlar için kaynak olarak Ocak 2009 AD Theorical Meltdown sayısı Francesco Proto’nun derlemesi kullanılmıştır.
Codex
Filerete
Codex Magliabechiamus
Leon Battista Alberti
+
De Re Aedificatoria Libri Decem
Jean Martin
Architecture ou Art
de Bien Bastir
Vitruvius, De Architectura Libri Decem
Marcus Vitruvius Pollio (MS 80–15 MÖ) kendi döneminin -Klasik Antikite’nin- mimarlığından izlerin
bugüne taşınmasını, genis kapsamlı bir yaklaşımla
ifade edilecek olursa, Batı mimarlığı ve mimarlık
düşüncesini tarih boyunca etkileyebilmesini,
Mimarlık Uzerine On Kitap adlı yazmalarından
kalan parçalarla gerçekleştirir. Vitruvius, iyi bir
mimarlık ürününde bulunması gereken üç özelliğe
dikkat çeker: firmitas, utilitas, venustas; yani,
dayanıklılık, işlevsellik ve güzellik. Vitruvius’e
göre, mimarlık doğanın taklit edilmesidir. Nitekim
Vitruvius’ün kuramla bağı ‘oran ilkeleri’yle
kurduğu ilişkide ortaya çıkar. Bu düşünüş biçimini
Leonardo da Vinci, kozmik düzen ve temel geometrik kalıpları kural alan ve bedeni çember ve
kare içine yerleştirilmiş Vitruvius Adamı eskizinde
örnekleyecektir. De Architectura’dan kalan yazmalar, Batı mimarlığının ‘öz’ arayışına uygun
olarak illustre edilmiş ve kutsal kitaplaştırılmıştır.
1
vitruvius
+
Walter Rivius or Ryff
Vitruvius Teutsch
1550
1548
1547
1542
1464
1230
Villard de Honnecourt
Hans Blum
Von den Fünff Sülen
I Dieci Libri dell'Architettura
di M Vitruvio
Philibert de l'Orme
Le premier Tome
del'Architecture
Vignola
John Shute
Regola delli Cinque
Ordini d'Architettura
The First and Chief
Grounds of Architecture
Andrea Palladio
I Quattro Libri
dell'Architettura
Leon Battista Alberti, Della architettura:Libri dieci
Alberti’nin (1404-72) On Kitabının -Libri Dieci- Vitruvius’un Mimarlık Uzerine On Kitabı’nı
takiben, Rönesans döneminde mimarlık üzerine
yazılmış ve bilimsel nitelik taşıyan ilk eser olduğu
kabul edilmektedir. Şehir planlamada tarihe,
felsefeden mühendisliğe pek çok alana değinir.
Eser, 15. yüzyıl Floransa’sında doğan Rönesans
fikirleriyle tüm dünyayı etkileyecek güce ulaşırken,
birşeylerin değişmeye başladığının da habercisi olur: mimarın yeni pozisyonunu ve mevcut
mimarlık bilgisinin sorgulanması. Tanyeli’ye
göre, ne Antik Yunan’da ne Ortaçağ’da ne de
Roma’da mimar gerçek bir entellektüel değildi;
Mimarın entellektüel iktidar talebi, Alberti’den
başlamaktadır. Kitapla gelen diğer bir değişim
ise, 15.yy’den başlayarak mimari bilgi alanının,
mevcut durumda hiçbir biçimde eleştirel olmayan
ve belirli kalıplardan ibaret yapısının çözülmeye
başlaması ve iç tutarlılığının ortadan kalkmasıdır.
2
alberti
+
1598
1570
1563
1562
1561
1556
Daniele Barbaro
+
Wendel Dietterlin
Architectura von Au_theilung,
Symmetria und Proportion
der Fünff Seulen
L'idea della Architettura
Universale
Sebastiano Serlio
Tutte l'Opere d'Architettura
et Prospettiva
Roland Fréart de Chambray
Vitruvius Teutsch
Claude Perrault
Le Dix Livres
d'Architecture de Vitruve
Augustin Charles d'Aviler
Cours d'Architecture Qui
Comprend les Orders de
Vignole
Andrea Palladio, I Quattro Libri dell’Architettura
Andrea Palladio’nun (1508-80) ve yazdığı
‘Mimarlık Üzerine Dört Kitap’ının önemi, Vitruvius
ve Alberti’nin otoritesini kabul ederek klasik modeller üzerinden ilerlemesinin yanında, modern strüktürler tasarlayarak ‘bağımsızlığını ilan edişinden’
ileri gelir. Palladio’nun mimarlığa kazandırdığı
en yenilikçi biçimlendirme metodlarından birini
Roman Katolik Kiliseleri’nin superpoze edilmis
cizimlerle temsilinde uygulamıştır. Palladio’nun
stiline duyulan hayranlık -Palladianism- yakın zamanda yeniden gündeme gelmiş ve yeni bir mimari trend olmuştur.
3
palladio
+
1713
1691
1673
1650
1619
1615
Vicenzo Scamozzi
Domenico de Rossi
Disegni di Vari Altarie
Cappelle nelle Chiese
di Roma
Vitruvius Britannicus
James Gibbs
A Book of Architecture,
Containing Designs of
Buildings and Ornament
Isaac Ware
A Complete Body
of Architecture
William Chambers
A Treatise on Civil
Architecture
Giovanni Battista Piranesi
Della Magnificenza ed
Architettura de 'Romani
Giovanni Battista Piranesi,
Della Magnificenza ed Architettura de’ Romani
Giovanni
Battista
Piranesi
(1720-1778),
‘mimarlığın kökeni’ ve ‘estetik’ tartışmalar üzerine düşünceleri ve özgün çizimleriyle hakim paradigmaya karşı duran bir mimar olmuştur. Köken
tartışmalarında Doğu/Batı ayrımına dayanmayan
bir mimarlık tarihi anlayışı geliştiren Piranesi, söz
konusu tezini Roma mimarlığının kökeni Etrüsk’e,
Etrüsk’ün kökleri ise Mısır’a dayanmaktadır
savıyla desteklemişti. Piranesi bu savıyla aynı
zamanda estetik tartışmaya da katılmış oluyordu. Çünkü Roma mimarlığının kökenini farklı bir
medeniyete dayandırarak, kendi öz mimarlığını
‘hünerli güzellik’ sözleriyle tanımlanan Yunan
mimarlığından ayrı ele alıyor, böylece Roma
mimarlığını estetik etki bağlamında başka bir
yere, ‘yüce’ konumuna yerleştiriyordu. Ancak
Piranesi’nin mantıklı görünen iddiası onun çılgın
ya da tuhaf olarak tanımlanmasına yol açmıştır.
4
piranesi
+
+
Marie-Joseph Peyre
Ouvres d'Architecture
1765
1765
1761
1759
1756
1728
1725
Colen Campbell
Francesco Milizia
Principi di Architettura Civile
Indice delle Figure Relative ai
Principi di Architettura Civile
+
Claude-Nicolas Ledoux Jean-Nicolas-Louis Durand
Vitruvius Britannicus
Précis des Lecons
d'Architecture
Gottfried Semper
Karl Fridrich Schinkel
Vorläufige Bemerkungen
Uber Bemalte Architektur
und Plastik Beiden Alten
Sammlung Architectonischer
Entwürfe
Andrea Palladio, I Quattro Libri dell’Architettura
Andrea Palladio’nun (1508-80) ve yazdığı
‘Mimarlık Üzerine Dört Kitap’ının önemi, Vitruvius
ve Alberti’nin otoritesini kabul ederek klasik modeller üzerinden ilerlemesinin yanında, modern strüktürler tasarlayarak ‘bağımsızlığını ilan edişinden’
ileri gelir. Palladio’nun mimarlığa kazandırdığı
en yenilikçi biçimlendirme metodlarından birini
Roman Katolik Kiliseleri’nin superpoze edilmis
cizimlerle temsilinde uygulamıştır. Palladio’nun
stiline duyulan hayranlık -Palladianism- yakın zamanda yeniden gündeme gelmiş ve yeni bir mimari trend olmuştur.
ledoux
+
1842
1840
1834
1805
1804
1800
Giovanni Battista Cipriani
Augustus Welby Pugin
The True Principles of Pointed
or Christian Architecture
Die Vier Elemente der
Baukunst
Carl Alexander Heideloff
Der Kleine
Altdeutsche (Gothe)
Gottfried Semper
Der Stil in den Technischen
und Tektonischen Künsten
Georg Gottlob Ungewitter
Lehrbuch der Gothinschen
Konstruktionen
1872
1868
1864
1863
1852
1851
Gottfried Semper
Eugène-Emmanuel
Viollet-le-Duc
+
Dictionnaire Raisonné de
L'architecture Francaise du
XIe au XVIe Siècle
Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc,
Dictionaire Raisonne de L’Architecture Francaise
du XIe au XVIe Siècle
Eugène Viollet-le-Duc (1814–79) antik yapılara
önerdiği restorasyonlarında, yaratıcı bir yaklaşımı
tarihi verilerle birleştirmiştir. Paris Notre Dame
Katedrali’nde yaptığı güncellemeler daha sonra
pek çok gotik mimarlık eserinin restorasyonunda temel bir referans olacaktır. Viollet-le-Duc,
zamanının mimari kabullerinin dışında kalarak,
Klasik karşısında Gotik, dekorasyon karşısında
konstrüksiyon, tutucu akademizm karşısında ilericilik gibi rasyonel denilebilecek bir dizi mimari
düşünceyi dile getirmiş ve Modernizm’e giden
yolu açmıştır. Bu fikirlerin kendisi kadar yenilikçi olan mimari temsilleri, 1854-1868 arasında
tamamladığı sözlük çalışmasında yer bulmuştur.
5
viollet le duc
+
Eugène-Emmanuel
Viollet-le-Duc
Entretiens sur l'Architecture
To-morrow:A Peaceful
Path to Real Reform
Frank Lloyd Wright
Ausgeführte Bauten
und Entwürfe
Tony Garnier
Une Cité industrielle: Etude
pour la Construction desVilles
Bruno Taut
Die Stadkrone
Bruno Taut
Alpine Architektur
Le Corbusier
+
L'Esprit Nouveau
Le Corbusier, L’Esprit Nouveau
Le Corbusier’in (1887,-1965), 1920 yılında
yayınlamaya başladığı ‘L’Esprit Nouveau’,
Moderizm’in tarihinde oldukça önemli bir yer
edinmiş ancak fazla uzun soluklu olamamış
mimarlık yayınıdır. Yayınlar, görsellerle birlikte sanat, mimarlık ve kültür üzerine yazılmış
yazılardan oluşmuştur. Le Corbusier’den başka,
katkıda bulunanlar arasında Paul Dermée, Adolf
Loos, Amadée Ozenfant ve Giuseppe Ungaretti
sayılabilir. Yazılar Moderizm ideallerini anlatan\
tanıtan ancak birbiriyle direkt ilişkili olmayan
teorilerdir. Le Corbusier bu yayınlarda, modern
endüstriyel tekniklerin ve stratejilerin kullanımının
toplumun daha yüksek standartlarda ve daha
iyi bir yapılı çevrede yaşamasının koşulu olarak
görür. Dergide yayınlanan yazılarının bir kısmı
daha sonra ‘Vers une Architecture’ kitabında yer
almıştır.
le corbusier
+
Le Corbusier
Vers une Architecture
1923
1923
1920
1919
1919
1917
1910
1898
Ebenezer Howard
Le Corbusier
Urbanisme
Internationale
Architektur
Henry R Hitchcock+Philip Johnson
The International Style:
Architecture since 1922
Paul Schmitthenner
Das Deutsche Wohnaus
Le Corbusier
La Cherte d'Athènes
Peter Cook, Michael Webb, Ron Herron, Warren
Chalk, Dennis Crompton, David Greene
Archigram
Archigram grubu ve Archigram dergisi, modern
mimarlığın kalıplaşmış anlayışına tepki olarak
doğmuş ve teknoloji-enformasyon bazlı gelecek mimarisinin simgesi haline gelmiştir. Tez kapsamında
1961 yılında İngiltere’de altı genç mimarın -Warren Chalk, Peter Cook, Dennis Crompton, David
Greene, Ron Herron ve Michael Webb’in- bir
araya gelerek oluşturdukları Archigram, 19611974 yılları arasında yüzün üzerinde projeye imza
atmıştır. Ancak bu projelerin neredeyse tamamı
gerçekleşmemiş; görselleri de kendileri kadar
ilginç, ütopik fikirlerdi. Simon Sadler’ın 2005’te
yayınlanan “Archigram: Architecture without Architecture” kitabının başlığında olduğu gibi belki
de Archigram’ın ortaya koyduğu, mimarlığın
kasten unutulduğu bir mimarlıktır.
7
archigram
+
Ministerrat der DDR
Gründsatze des
Städtebaus
1961
1950
1943
1932
1932
1925
Walter Gropius
Archigram
Archigram
+
+
L'Architettura della Citta
Robert Venturi
Complexity and Contradiction
in Architecture
Robert Venturi, Denise Scott
Brown + Steven Izenour +
Learning from Las Vegas
Charles Jencks
The Language of
Post-Modern Architecture
Aldo Rossi, L’Architettura della Città
Aldo Rossi (1931–97) 1966 yılında yayınladığı
kitabında yer alan teorileriyle oldukça etkili
olmuştur. Yazılarında Rossi, kentin zamansal
sürekliliğinin unutulmadan incelenmesi ve inşa
edilmesi gerektiğine değinir, güncel pratiğin bunu
unutarak hareket etmesini eleştirir. Rossi’ye göre
kent, kollektif hafızası aracılığıyla ‘hatırlar.’ Bu
hafızayı ise anıtlar yaşatır. Başka bir deyişle,
anıtlar şehre karakterini-kimliğini verir. Rossi’nin
eseri, kentin unutulan ve ekonomik anlamda da
geri kazanılmak istenen bölgelerindeki anıtsal
yapılara da dolaylı olarak dikkat çekmektedir.
rossi
+
Kisho Kurokawa
Metabolism in Architecture
1977
1977
1977
1972
1966
1966
Aldo Rossi
Christopher Alexander
A Pattern Language
+
Delirious New York
Christian Norberg-Schulz
Genius Loci: Towards a
Phenomenology of Architecture
Colin Rawe, Fred Koetter
Collage City
Daniel Libeskind
Counterside
Whiteman, Kipnis, Burdett
Strategies in Architectural Thinking
1992
1992
1991
1983
1980
1978
Rem Koolhaas
Mark Wigley
The Architecture of
Deconstruction: Derrida's Haunt
Venturi, Brown, Izenour, Learning From Las Vegas
Modernist mimarlığın salt fonksiyonelliğine
eleştiren Venturi’nin ‘Karmaşıklık ve Celişki’sini
takip eden kitap mimari elitizmi tekrar hedef
alır.Geç-Modernist eksresyonizmi ve yeni mimari trend olan reklam-cephe’leri karşılaştırır. Bu
cephe anlayışını reklamın değil, unutulan Amerikan sembolizminin temsili olarak değerlendirir.
Bu açıdan ayrıca mimari organizmalarin kabuğu
- derisinin - ne olduğunu tartışmanın yolu açılır,
ki bu tartışma ileride stil ya da biçim odaklarının
da önüne geçecektir. Frampton ise kitaba şöyle
yaklaşmaktadır: ‘Las Vegas’da çirkin kültü ve
alelade olan şeyler, pazar ekonomisinin çevresel sonuçlarından biri gibi gösterilmektedir. Venturi ekonominin acımasızlığınca motive edilen,
dev neon lambalarından başka hiçbir şeyi
önemli bulmayan bir toplumda mimari tasarımın
lüzumsuzluğuna karar vermiş görünüyor. ‘
8
+
venturi, brown, izenour
Privacy and Publicity:
Modern Architecture as
Mass Media
Bernard Tschumi
+
The Manhattan Transcripts
Bernard Tschumi
Event Cities: praxis
Holl, Pallasmaa, Perez-Gomez
Kojin Karatani
Questions of Perception,
Phenomenology of Perception
Architecture as Metaphor:
Language, Number, Money
Bernard Tschumi, The Manhattan Transcripts
Manhattan Transcripts birçok mimari çizimden,
bu çizimler ne gerçek proje, ne de salt fantezi
olmadığı için farklıdır. MT, gerçekliğin mimari bir
yorumunu uyarlamayı önermektedir. Bu amaca
yönelik olarak, direk ya da bir olayın tanığı olan
fotoğraflarla gösterilen belirli bir yapıyı kullanırlar.
(Bazıları ‘olay’ yerine işlev derken, diğerleri program olarak da adlandırabilir.) Aynı zamanda,
planlar, kesitler ve diyagramlar mekanın sınırlarını
belirler ve değişik kahramanların (protagonist)
hareketlerine işaret eder. Transkripsiyonlar, kendilerine yeten / müstakil çizimler grubu olsa da, iç
tutarlılığından ötürü, öncelikle birer araçtır.
Öncelikli amaçları, normalde geleneksel mimari temsillerden silinmiş şeyleri uyarlamak,
yani mekan ve işlev arasındaki karmaşık ilişkiyi,
sahne ve senaryo, tür ve program, obje ve olay
arasındakileri. Üstü kapalı amaçlarının ise 20.
yüzyılın şehri ile bir ilgisi olmalı.
tschumi
+
1995
1995
1994
1994
1994
1994
Beatriz Colomina
Conway L. Morgan
Virtual Architecture
The Space of
Appearance
Rem Koolhaas
S, M, L, XL
+
Kate Nesbitt
Theorizing a
New Agenda
Cynthia Davidson
Anybody
Lebbeus Woods
Radical Reconstruction
Michael Hays
Architecture Theory Since 1968
Rem Koolhaas, Delirious New York
Koolhaas, Delirious NewYork (1987) kitabı ile iki ayrı disiplinin çelişkilerini ve küreselleşen dünyadaki hümanist ideallerini sürdürme çabalarını empati kurarak birarada düşünüyor:
mimarlık ve kentsel tasarım. Koolhaas’a göre, materyal
dürüstlük, insan ölçeği ve üzerine düşünülmüş anlam üretiminin
yerini materyal ekonomisi, makina ölçeği ve gelişigüzel anlam almıştır. Koolhaas ayrıca Japon metabolistlerinde zaten
varolan ‘program’ kavramını kendi gündemine taşır ve daha
sonra ‘çapraz-programlama’ metodunu geliştirerek mimari
üretiminde örnekleyecektir.
“Benim için tayin edici olan, daha gerçek bir harekat üssü
olarak modernleşme ile yeni türden bir ilişki kurmaya
çalışmak. Operasyonda gerçek bir baz olarak modernizmi
kullanan bir program arıyorum. Dekonstrüktivizme içsel olarak
bakıldığında, onda bir tür karmaşıklık yoksunluğu, bir tür derinlik yoksunluğu var bence. Ve bu onun bir zaaf noktasını
oluşturuyor. Dıştan bakıldığından da bir başka zorluğu var: Kaotik olduğu varsayılan estetiği içinde, yapay bir biçimde kaotik
bir çağa uyan tek akım gibi görünmesi. Bu apaçık bağlantı da
onun entelektüel derinliğini ortadan kaldırıyor...”
koolhaas
+
Cynthia Davidson
Anyhow
1998
1998
1998
1997
1998
1996
1995
1995
George Baird
Michael Hays
Oppositions
Peter Eisenman
HyperArchitecture: Spaces in the
Diagram Diaries
Electronic Age, The Information
Technology Revolution in Architecture
Greg Lynn
+
Animate Form
Anthony Vidler
Warped Space: Art, Architecture,
and Anxiety in Modern Culture
Greg Lynn, Animate Form
Animate Form adlı ktabında Greg Lynn, animasyonu ve onun mimarlıktaki uygulamalarını
tartışmaya
açar.
Mimarların
animasyona
yabancılığının, statik nesnelerle uğraşmalarından
ileri geldiğini düşünen Lynn, bu nesnelerin sonsuza kadar varolmaları düşünülerek insa edildiğini
ileri sürer. oysa ki animasyon, mimarlığın bu temel kabullerinden farklı bir duruma işaret eder
ve mimarlık disiplinini ileri taşıyacak bir potansiyel içermektedir. Animasyon bir dizi parametre
ve istatistik bilgisiyle mimari formun üretilmesine
yardımcı olabilir ve böylece Kartezyen düzenin
ötesine geçilebilir. Bilgisayar destekli tasarımın
öncülerinden Lynn, eserlerinin saygınlığının
%51’ini kullandığı yazılımlara borçlu olduğunu
belirtmektedir.
lynn
+
Maria Luisa Palumbo
New Wombs: Electronic Bodies
and Architectural Disorders
2000
2000
2000
1999
1999
1998
Luigi Prestinenza Puglisi
Borden,I., Penner,B.,Rendell,J.
Gender Space Architecture:
An Interdisciplinary Introduction
Event-Cities 2
Cynthia Davidson
Anymore
Cynthia Davidson
Anything
Francine Houben
Composition, Contrast, Complexity
Daniel Libeskind
The Space of Encounter
Elisabeth Diller, Blur: the Making of Nothing
Blur Building (Bulanık Bina), İsviçre, Yverdonles-Bains’de, Neuchatel Gölü üzerinde, İsviçre
Expo Fuarı 2002 için yapılmış bir medya pavyonu ve kitap da bu yapım sürecinden yola
çıkıyor. Diller+Scofidio’nun beraber mimarlık
üretimine başladığı günden bu yana, mimarlıkta
disiplinlerarası çalışmaların öncülerinden biri
olduğu ileri sürülebilir. bu anlamda salt mimarlık
ürününden çok, tıpkı bulanık binalarında olduğu
gibi atmosfer yarattikları düşünülmektedir.
diller
2002
2001
2001
2001
2001
2000
2000
Bernard Tschumi
+
Elisabeth Diller
+
Blur: The Making of Nothing
Cecil Balmond
Informal
Programmable
Architecture
Lars Spuybroek
Juhani Pallasmaa Kostas Terzidis
Idea and Phenomena Machining Architecture The Eyes of the Skin Algorithmic Architecture
Peter Zumthor
+
Architektur Denken
Peter Zumthor, Thinking Architecture
Zumthor, pratiğinde okunan fenomenolojik
değerleri teorilestirir ve mimarlığı düşünmek konusundaki yaklaşımını kitabında şöyle ifade eder:
‘‘Günümüz mimarlığının kendiliğinden içinde varolan görev ve olasılıkları ifade etmek zorunda
olduğuna inanıyorum. Mimarlık, kendi özüne
ait olmayan şeyler için bir araç ya da sembol
değildir. Gereksizliği göklere çıkaran bir toplumda, mimarlık bir rezistans görevi görür, artık
formları etkisiz hale getirir ve kendine ait bir dille
konuşur. Mimarlığın dilinin belirli bir tarza ait bir
soru olmadığına inanıyorum. Her bina belirli bir
kullanım için, belirli bir yerde ve belirli bir toplum
için inşa edilmiştir. Benim tasarladığım yapılar
bu basit faktörlerden doğan sorulara mümkün
olduğunca açık ve ciddi şekilde cevap vermeye
çalışır.”
zumthor
+
2008
2006
2006
2006
2005
2004
2002
2002
Kas Oosterhuis Steven Holl
Peter Zumthor Pier Vittorio Aureli
Atmospheres
The Project of Autonomy:
Politics and Architecture
Within and Against
Capitalism
Event-Cities 4:
Concept-form
Architecture's Desire
Choi,E., Trotter,M.
Bjarke Ingels
Architecture at the Edge YES is More
of Everything Else
Krista Sykes
Constructing A New Agenda:
Architectural Theory 1993-2009
2011
2008
2010
2010
2010
2010
2010
Bernard Tschumi Michael Hays
Patrick Schumacher
+
The Autopoiesis of Architecture:
A New Framework
Patrik Schumacher, The Autopoesis of Architecture
Schumacher, Le Corbusier’nin ‘International
Style’ı ya da Christian Norberg-Schulz’un ‘Intentions in Architecture’ından bu yana kimsenin bir ‘kapsamlı ve birlesik’ teori üretmemiş
olmamasından bahsediyor. Bir stil olarak
gördüğü ‘Parametrisizm’ ile beraber ele aldığı
teorisinde , mimarlığı kendine referans veren
kapali bir iletisim sistemi olarak değerlendiriyor.
Autopoesis kavramını, sosyal ve kültürel açıdan
değerlendiren ama mimarlık hakkında yazmamış
olan Luhmann’ın görüşlerinden uyarlayan Schumacher, mimarlığın da çağdaş toplumun işleyen
fonksiyon sistemlerinden biri olarak görülebilecegini ileri sürüyor. Schumacher’e göre, Neoklasisizm için Alberti’nin Ten Books on Architecture
kitabı, Modernizm için Le Corbusier’in ‘Towards
a New Architecture’ı neyse, The Autopoesis of Architecture da, bugünün akımı olan Parametrisizm
için aynı anlama gelmektedir.
9
schumacher
+
Pier Vittorio Aureli
The Possibility of an
Absolute Architecture
kaynaklar
Mimarlik Tasarim Kuram
krizler, esikler ve paradigmalari mimarlik kurami yayinlari uzerinden okumak
1- Inceoğlu, N., Inceoğlu, M., 2004, Mimarlıkta Söylem Kuram ve Uygulama, Tasarım Yayın, Istanbul.
2- Tanyeli, U., 2002, Mimarlık ve Felsefe ‘Mimarlık-Felsefe Ilişkisine Ilişkin Eleştirel Bakışlar,
Yapı Yayın, Istanbul.
3- Proto, F., A Short History of Western Architecture from Vitruvius to Rem Koolhaas, Theoretical
Meltdown, Vol.79, N1, Ocak/Şubat2009 Sayısı, AD.
4- Ek, F.I., 2006, The Archaeological Sublime: History and Architecture in Piranesi’s Drawings, Yüksek
Lisans Tezi, Izmir.
5- Campa, M.R., 2009, E.E. Viollet-le-Duc: Innovation and Tradition in Architecture: Language of Form
and Structure in the Conception of Polyhedral Vaults, Third International Congress on Construction
History, Cottbus.
6- RIBA Online URL, < http://www.architecture.com/LibraryDrawingsAndPhotographs/BooksAndPeriodicals/Journals/Highlights.aspx#.UaDcuOBIi7I > , alındığı tarih 24.05.2013.
7- Ozkuş, B.Y., 2006, Archigram:Tekno-Topya, Yüksek Lisans Tezi, Istanbul.
8- Frampton, K., 1975. “Reflections on the Opposition of Architecture and Building”, in A Continuing
Experiment : learning and teaching at the Architectural Association, pp. 344, Ed. Gowan, J., Architectural Press, London.
9-Schumacher, P., 2011, Parametricism and the Autopoiesis of Architecture URL < http://www.patrikschumacher.com/Texts/Parametricism%20and%20the%20Autopoiesis%20of%20Architecture.html >,
alındığı tarih 24.05.2013.