bilim - ÇYDD Ankara Şubesi

BİLİMİN
KILAVUZLUĞUNDA
Karanlıktan
Aydınlığa
Hülya Küçükaras
ÇYDD Adana Şubesi
Ankara, 14 Aralık 2013
1
Anılarına saygıyla…
Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir
Eldeki saldırı silahları, Dünya’nın her yerini
dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum.
ani ve toptan yok edecek ölçüde güçlüdür.
Benim manevi mirasım bilim ve akıldır…
Bundan korunmak için umut edebileceğimiz
Benden sonra beni benimsemek isteyenler, …
tek şey, kurulacak uluslar üstü mahkemelerin
akıl ve bilimin kılavuzluğunu kabul ederlerse
barışı sağlamasıdır. Ulusların arasındaki
manevi mirasçım olurlar.
çatışmaları, hukuku temel alan kararlarla
çözebilecek bir “dünya hükümeti”nin
kurulması gerekmektedir.
Albert Einstein
2
BİLİMİN KILAVUZLUĞUNDA
Karanlıktan Aydınlığa
Madem karartıyorlar, aydınlatalım!
FAZIL SAY
1. Niçin Buradayım?
2. Bir Tanım, Sonsuz Bağlantı
3. Bu Toprakta Bilim:
•
Eskiçağ
•
Osmanlı (1453-1920)
•
Cumhuriyet (1923-1935)
4. Güncel Durum
5. Bilimle Yürümek
6. Eylem Çağrısı
3
1. NİÇİN BURADAYIM? (Kişisel)
HAYIR !!!!!
4
1. NİÇİN BURADAYIM? (Evrensel)
YETER !!!!!
5
1. NİÇİN BURADAYIM? (Toplumsal)
DUR !!!!!
CEHALET
Bilgisizlik, insanlığın başına çöken bütün
belaların kök tutmasını sağlayan …
tohumları atanlara en acı meyveleri
yetiştiren o bilgisizlik, her şeyi yıktı,
yok etti!..
PLATON
6
1. NİÇİN BURADAYIM? (Özet)
7
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI
ULUS
BAĞIMSIZLIK
YURTTAŞ, DEMOKRASİ
Özgüven – ÖZGÜRLÜK - Özsaygı
Düşünce
Mühendislik
DİL
BİLİM
Yaratıcılık
Buluş
Sanat
BİLSEME
Uygulayım
8
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI
ULUS
BAĞIMSIZLIK
YURTTAŞ, DEMOKRASİ
Özgüven – ÖZGÜRLÜK - Özsaygı
Düşünce
Mühendislik
DİL
BİLİM
Yaratıcılık
Buluş
Sanat
BİLSEME
Uygulayım
Kulluk, Kölelik
9
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI
ULUS
BAĞIMSIZLIK
YURTTAŞ, DEMOKRASİ
Özgüven – ÖZGÜRLÜK - Özsaygı
Düşünce
Mühendislik
DİL
BİLİM
Yaratıcılık
Buluş
Uygulayım
Sanat
Kulluk, Kölelik
10
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI
BİLİM: İnsanın, doğayı ve kendini tanıyıp anlama,
gerçeğin doğru bilgisine ulaşma çabası.
Olgusal dünyayı açıklamaya yönelik bilişsel arayış.
BİLİMİN ALANLARI:
1- Doğadan kaynaklanan karmaşıklık: Doğabilimleri.
2- İnsandan kaynaklanan karmaşıklık: İnsanbilimleri.
3- İnsan yaratısı sistemden kaynaklanan karmaşıklık:
Sistem bilimleri (matematik).
BİLİMİN AMACI: Nedenleri saptamak; nedenleri etkileyip
sonucu dönüştürmek/değiştirmek uğraşı.
YÖNTEM: Olgu  Gözlem  Deney  Kuram
Bu logos ki vardır, insanlar her zaman
uslarıyla yabancıdır ona; duymadan
önce de duyduktan sonra da.
Her şey bu logos’a göre olup biter
oysa; ama onlar ne yaptıklarını bilmez
görünürler, benim her birini doğasına
göre ayırarak ve nasıl olduğunu
göstererek ortaya koyduğum türden
sözler ya da eylemlerde.
Yöntem Türleri:
Başka insanlar uyanıkken ne
1- Deneysel (Faraday, M. Curie, Rutherford)
yaptıklarını bilmezler; tıpkı uykuda
2- Kuramsal (Newton, Darwin, Einstein, Maxwell)
yaptıklarını unuttukları gibi.
3- Uygulamalı - Çözümcü (Arşimet, Pasteur, Tesla)
HERAKLEİTOS
11
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Eskiçağ
THALES (Milet, İÖ 624 – 546): Maddenin ilk öğesi sudur.
Madde ile güç doğal bir bütündür.
ANAKSİMANDROS (Milet, İÖ 610 – 546): Yaşam suda başlar. Küçük canlılar başkalaşım
geçirerek insana dek tüm canlıları oluşturur.
ANAKSİMENES (Milet, İÖ 585 – 525): Ay, ışığını Güneş’ten alır.
KSENOPHANES (Menemen, İÖ 570 – 480): Doğa Üzerine: Tanrı, evrenle özdeştir.
Yer/evren küre biçimindedir.
Thales
PİSAGOR (Sisam, İÖ 569 – 475): Temel ilke, zihinde tasarlanan soyut sayılardır.
Evrenin temelindeki karşıtlıklardan uyum doğar.
HERAKLEİTOS (Efes, İÖ 540 – 480): Evrenin kaynağı ateştir. “Her şey akar.”
ANAKSAGORAS (Urla, İÖ 500 – 428): Doğa Üzerine: Hiçbir şey yoktan var olmaz;
varken yok olmaz. Evrenin başlangıcında “kaos” vardır.
DEMOKRITOS (Batı Trakya-Abdera/İskeçe, İÖ 460 – 370): Büyük Evren Düzeni:
Nedensellik. Her şey bölünemez parçalardan, atomdan oluşur.
HİPOKRAT (İstanköy/Kos, İÖ 460 – 370): Tıbbın babası.
Demokritos
EPİKÜR (Sisam, İÖ 341 – 270): Bilgi, duyularla elde edilir. Ruh, maddi niteliktedir. Gördüklerimiz, görelidir.
ARİSTARKHOS (Sisam, İÖ 310 – 230): Güneş’in ve Ay’ın Boyutları ve Uzaklıkları Üzerine: Yer, hem Güneş’in
çevresinde hem de kendi ekseni çevresinde döner.
12
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920)
FATİH SULTAN MEHMET (1453, İstanbul’un Fethi)
N. KOPERNİK (Polonya, 1473 – 1543):
Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine
ALİ KUŞÇU (Semerkant, 1410 – 1474): Fethiyye
(gökbilim), Muhammediye (matematik).
YAVUZ SULTAN SELİM (y: 1512 – 1520)
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN (y: 1520 – 1566)
PİRİ REİS (1465 – 1553): İlk Dünya haritası (1517).
(İdam)
J. KEPLER (Almanya, 1571 – 1630):
Evrenin Gizleri (1596)
II. SELİM (y: 1566 – 1574)
III. MURAT (y: 1574 – 1595)
TAKİYUDDİN EFENDİ (1521 – 1585): Tophane’deki
gözlemevi. (1578’de Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa yıktı.)
F. BACON (İngiltere, 1561 – 1626):
Bilimsel yöntemin temelleri (1620).
W. HARVEY (İngiltere, 1578 – 1657):
Hayvanlarda Kalp ve Kan Devinimi (1628)
13
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920)
G. GALİLE (İtalya, 1564 – 1642):
İki Büyük Dünya Sistemi Üzerine Diyalog (1632)
R. DESCARTES (Fransa, 1596 – 1650):
B. PASCAL (Fransa, 1623 – 1662)
Hesap makinesi, analitik geometri.
IV. MURAT (y: 1623 – 1640)
IV. MEHMET (y: 1648 – 1687)
HEZÂRFEN AHMET ÇELEBİ (1609 – 1640): İnsanın ilk
uçuş denemesi. (Cezayir’e sürgün.)
LAGÂRİ HASAN ÇELEBİ: 1633’te roketle dikey uçuş.
(Kırım’a sürgün.)
KÂTİP ÇELEBİ (1609 – 1657): Cihannüma (1654).
R. BOYLE (İrlanda, 1627 – 1691):
Modern kimya, gaz yasaları.
• Kraliyet Akademisinin kurulması (1660).
• Fransız Bilim Akademisinin kurulması (1666).
C. HUYGENS (Hollanda, 1629 – 1695):
Işık Üzerine İnceleme (1663).
I. NEWTON (İngiltere, 1642 – 1727):
Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri (1687).
B. FRANKLIN (ABD, 1706 – 1790):
Elektrik, yıldırımsavar (1752).
J. WATT (İskoçya, 1736 – 1819):
Modern buhar makinesinin yapılması (1765).
• ANSİKLOPEDİ (28 Cilt, 1772). (Diderot, L’Ambert)
III. AHMET (y: 1703 – 1730)
-İBRAHİM MÜTEFERRİKA’nın İLK TÜRK BASIMEVİ’ni
(matbaayı) kurması (1727). (1745’te kapandı; 17 kitap.)
I. ABDÜLHAMİT (y: 1768 – 1789)
- MÜHENDİSHANE-İ BAHRİ-İ HÜMAYUN’un kurulması
(1773). (Deniz Mühendishanesi)
14
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920)
III. SELİM (y: 1789 – 1807)
A. LAVOISIER (Fransa, 1743 – 1794):
Kütlenin korunumu. Kimyasal Değişimler (1789).
P. LAPLACE (Fransa, 1749 – 1827):
Gezegen hareketleri, çekim yasasına uygun.
• AYDINLANMA: NAPOLYON’a Yanıt
M. FARADAY (İngiltere, 1791 – 1867):
Elektromanyetik alan (1831).
C. DARWIN (İngiltere, 1809 – 1882):
Türlerin Kökeni (1859).
G. MENDEL (Çekoslovakya, 1822 – 1884):
Kalıtım ve gen kuramı (1865).
L. PASTEUR (Fransa, 1822 – 1895):
Mikrop kuramı ve kuduz aşısı (1870).
J. MAXWELL (İngiltere, 1831 – 1879):
Elektrik ve Manyetizma Üzerine (1873).
-MÜHENDİSHANE-İ BERR-İ HÜMAYUN’un açılması
(1795). (Kara Mühendishanesi.)
-TERSANE TIBBİYESİ’nin açılması (1806).
II. MAHMUT (y: 1808 – 1839)
- TIBBIYE’nin açılması. (1827)
- NÜFUS SAYIMI. KONSERVATUAR’ın açılması. (1831)
ABDÜLMECİT (y: 1839 – 1861)
- ASKERİ BAYTAR MEKTEBİ’nin açılması. (1842)
- DARÜ’L FÜNUN kurma çalışmaları. (1846)
- TELGRAF’ın hizmete girmesi (1855).
ABDÜLAZİZ (y: 1861 – 1876)
- MECMUA-İ FÜNUN dergisi. (1862) (İlk bilim dergisi)
- SANAYİ MEKTEBİ’nin kurulması. (1865)
- Paris’e öğrenci gönderilmesi. (1864-1876)
Matematiğin geliştirilip kusursuzlaştırılması,
ulusun gönenciyle yakından ilintilidir.
NAPOLYON BONAPART
15
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920)
H. HERTZ (Almanya, 1857 – 1894):
Radyo dalgaları (1888).
W. RÖNTGEN (Almanya, 1845 – 1923),
H. BECQUEREL (Fransa, 1852 – 1908),
M. CURIE (Polonya, 1867 – 1934):
X ışınları (1895), radyoaktivite (1896), uranyum,
polonyum (1898), radyum (1911).
• İlk NOBEL Ödülü (1901).
M. PLANCK (Almanya, 1858 – 1947):
Kuantum Fiziği (1900)
II. ABDÜLHAMİT(y: 1876 – 1909)
- TELEFON hattının kurulması (1881).
- BAKTERİYOLOJİHANE-İ ŞAHANE-İ OSMANİ’nin
kurulması (1894). (İlk araştırma kurumu.)
- EVRİM Kuramının incelenmesi (1879-1882).
AHMET MİDHAT EFENDİ, ŞEMSETTİN SAMİ BEY,
ALİ SEDAD BEY.
- DARÜLFÜNUN’un açılması (1900). (İÜ’nün temeli.)
Müdür TAHSİN EFENDİ’nin halka açık söyleşileri.
- İlk ELEKTRİK derslerinin verilmesi (1910-1912).
SALİH ZEKİ BEY ile MEHMET REFİK BEY.
E. RUTHERFORD (Y. Zelanda, 1871 – 1937):
Radyoaktivite, atomun yapısı (1908).
A. EINSTEIN (Almanya, 1879 – 1955):
Fotoelektrik etki; Özel Görelilik Kuramı (1905);
Genel Görelilik Kuramı (1915).
A. WEGENER (Almanya, 1880 – 1930):
Kıtaların kayması; Levha Tektoniği Kuramı (1912)
V. MEHMET REŞAD(y: 1909 – 1918)
- ELEKTRİK ŞEBEKESİ’nin açılması (1914).
• 1. Dünya Savaşı (1914 – 1918)
N. BOHR (Danimarka, 1885 – 1962):
Atomun kuantum kuramı (1913).
G. LEMAITRE (Belçika, 1894 – 1966),
E. HUBBLE (ABD, 1889 – 1953):
Büyük Patlama Kuramı (1920).
16
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
Aklını kullanan bir adama akıllıca olmayan
şey kadar katlanamayacak dert yoktur…
EPİKTETOS
Eğitilmişlerin umutları, hiçbir şey
öğrenmemişlerin varsıllığından daha
güçlüdür.
DEMOKRİTOS
Bakmakla usta olunsa kediler kasap
olurdu.
Türk Atasözü
17
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935)
Türkiye’nin Avrupa’ya öğrenci gönderme planı hükümet programına girdi. (18 Ağustos 1923)
Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Edirne Müzesi, Antalya Müzesi kuruldu. (1923);
Topkapı Sarayı Müzesi, Adana Müzesi, Bergama Müzesi kuruldu. (1924)
Türk Mühendisler Ocağı kuruldu. (1923)
Eğitim Birliği Yasası yürürlüğe girdi. (3 Mart 1924)
Karacabey Harası, Gölcük Tersanesi kuruldu. (1924)
Temel bilimler laboratuvarlarının kurulması için 50.000 lira ayrıldı. (1924)
Türk Radyoloji Cemiyeti, Türk Kimyagerler Cemiyeti kuruldu. (1924)
Zonguldak Yüksek Maden ve Sanayi Mühendis Mektebi açıldı. (1924)
Adana Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü, Rize Çay Araştırma Enstitüsü, Bilecik Deneme ve Üretme
İstasyonu kuruldu. (1924)
Telif ve Tercüme Heyeti kuruldu. (1924)
Türk Hava Kurumu kuruldu. (1925)
Atatürk Orman Çiftliği’nin kurulmasına başlandı. (1925)
İlk Ulusal Tıp Kongresi toplandı. (1925)
Darülfünun’a bilimsel ve yönetsel özerklik verildi. (1925)
Dünyada her şey için, uygarlık için,
yaşam için, başarmak için
en gerçek yol gösterici bilimdir.
Bilim dışında kılavuz aramak
aymazlıktır, cehalettir, sapkınlıktır.
KEMAL ATATÜRK (1924, Samsun)
18
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935)
THK planör fabrikası kuruldu. (1925)
Türk Antropoloji Enstitüsü çalışmaya başladı. (1925).
Ömer Şevket Öncel, idrar tahlilinde ürik asit miktarının yarım saat içinde saptanmasını sağlayan yeni bir
yöntem geliştirdi. Öncel’in keşfi, Almanya’da bilim dergisinde yayımlandı. (1925)
Vecihi Hürkuş bireysel çabalarıyla ilk Türk uçağını yapıp uçurdu. (1925)
Ankara Etlik’te ilk meteoroloji istasyonu çalışmaya başladı. (1925)
Türk Yüksek Mühendisleri Birliği kuruldu. (1926)
Türkiye’de ilk ışın tedavisi uygulandı. (1926)
Türkiye’nin ilk otomatik telefon santralı, Ankara’da 2.000 hatla hizmete girdi. (1926)
Adapazarı ve Eskişehir’de Zirai Araştırma Enstitüsü kuruldu; Tohum Islah İstasyonları açıldı. (1926)
İlk nüfus sayımı: 13.650.000 kişiyiz! (1927)
Bu söylevimle, ulusal varlığı sona ermiş
Türk bilim adamları yurtdışında bildiriler sunmaya
başladı. (1927)
sayılan bir ulusun bağımsızlığını nasıl
Yazı (Harf) Devrimi. (1 Kasım 1928)
ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş
Ankara Ziraat Mektebi açıldı. (1930)
bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya
Baltalimanı Hayvanat İstasyonu kuruldu. (1930)
çalıştım… (1927, Söylev)
kazandığını, bilim ve tekniğin en son
KEMAL ATATÜRK
19
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935)
Türk Tarih Kurumu kuruldu. (1931)
Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti kuruldu. (1931)
Tiyatro Meslek Okulu kuruldu. (1931)
Ölçüler Yasası kabul edildi. (1931)
İlk Dil Kurultayı toplandı. Dil Devrimi.
(26 Eylül 1932)
Şeker Araştırma Enstitüsü kuruldu. (1932)
Hasankeyf’te ilk sistematik yüzey araştırması
yapıldı. (1932)
Ankara-İstanbul arasında uçakla ilk gidişdönüş uçuş denemesi yapıldı. (1932)
Âkil Muhtar Özden, karaciğer fonksiyon testini oluşturan yöntemi buldu, aygıtı geliştirdi. Bu yöntem
1950’ye dek Avrupa ülkelerinde kullanıldı. (1932)
Üniversite Reformu. (1933)
Birinci beş yıllık kalkınma programı yürürlüğe girdi. (1934)
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kuruldu. (1935)
Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Elektrik İşleri Etüd İadresi (EİE) kuruldu. (1935)
Genetik öğretimi ve genetik araştırmaları başladı. (1935)
20
4. GÜNCEL DURUM
Danışman okur tutmaz
Derviş yolun gözetmez
Bu halk öğüt işitmez
Ne sarp zaman olısar!
YUNUS EMRE
21
4. GÜNCEL DURUM: ABD’den Araştırma Sonuçları
22
4. GÜNCEL DURUM: ABD’den Araştırma Sonuçları
23
4. GÜNCEL DURUM: ABD’den Araştırma Sonuçları
TÜRKİYE’DE POPÜLER BİLİM DERGİLERİ:
Bilim dergisi sayısı (eklerle): 6
Toplam sürdürümcü sayısı: (yaklaşık) 2,500
TÜRKİYE’DE MÜZE, GÖZLEMEVİ SAYILARI:
Doğa Tarihi Müzesi: 2
Bilim Müzesi: 4
Gözlemevi/Gezegenevi: 3
24
4. GÜNCEL DURUM: Araştırma Sonuçları
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP),
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD),
Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)
tarafından 2009 – 2013 arasında yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlar.
Gösterge
Ülke Sayısı
Sıra
İnsani Gelişmişlik (UNDP)
187
90
Eğitimde Eşitlik (UNDP)
169
102
34 / 65
32 / 45 (MF: 44)
Kamusal Eğitim Harcamaları (OECD)
34
33
Ortalama Eğitim Süresi (OECD) [6,5 yıl]
34
33
Yaşam Memnuniyeti (OECD)
36
34
Akıl Sağlığı (OECD)
34
34
Birbirine Güven (OECD)
34
33
Topluma Gönüllü Katkı (OECD)
34
33
Hoşgörü (OECD)
34
34
Okuma Becerisi, Matematik, Fen Bil. (OECD / PISA)
25
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Tarihsel Olgu
26
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Geleceği Anlamak İçin...
UYGULAYIMIN SÜRÜKLEDİĞİ / ZORLADIĞI TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM
Küreselleşme
Karmaşıklık
Değişimin Hızı
Biyoteknoloji
Toplumu
25 yıl
“Füzyon”
Toplumu
?? yıl
Bilişim Toplumu
50 yıl
Sanayi Toplumu
250 yıl
BURADA
BİR YERLERDEYİZ!
Tarım Toplumu
6.000 – 7.000 yıl
27
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Geleceği Anlamak İçin...
21. Yüzyılda Öğrenim Ağları
Doğa üzerinde teknik kullanımının bilimle sağlanan gücü, bugün doğrudan toplum üzerine de
yayılmıştır.
Teknik ilerleme ile sosyal yaşama evreni arasındaki ilişki ve bilimsel bilgilerin uygulama bilincine
yerleştirilmeleri bir kişisel öğrenim konusu değildir.
28
JÜRGEN HABERMAS
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Yaşamı Anlamak İçin 3 Temel Kuram
EVRİM
 Doğal seçilim.
 Kalıtım, genetik.
 DNA çözümleri (patent).
 Türlerin ortaya çıkışı.
 Dirimsel yapımız.
 Beynin işlevleri.
 “Irk” bilimsel değil.
 Ortak yaşam.
 Virüsler, bakteriler.
BÜYÜK PATLAMA
 Enerji-madde dönüşümü.
 Evrendeki komşularımız.
 Evrenin genişlemesi.
 Işık ve ışıma.
 Görelilik kuramları.
 Kuantum fiziği.
 Maddenin yapısı.
 Yaşamın ortaya çıkışı.
 Canlıların tarihi.
 Yeryüzünün ömrü.
LEVHA TEKTONİĞİ
 Yeryüzü katmanları.
 Tabaka devinimleri.
 Yeryüzü şekillerinin
oluşumu.
 Jeolojik ve dirimsel evrim
ilişkisi.
 Taşıllar (fosiller).
 Yaşamın tarihi.
 Deprem.
 Çevre.
29
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Toplumsal Tasarı (Proje)
SSCB – TOPLUMSAL YAPILANMA MODELİ (1920)
4
Bilim Kültürü Almış Yetkin Siyasetçiler, Yöneticiler
3
İş Alanlarında
Doğabilimleri ve Uygulama (Mühendislik/Teknoloji) Konularında
Orta Düzeyde Eğitilmiş Çalışanlar
2
İş Alanlarında
İyi Eğitilmiş, Üstün Nitelikli İşletmeciler, Yöneticiler
1
Çok Sayıda Bilimci
30
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimcilerimize Sahip Çıkalım!
BİLİMCİLERE BORCUMUZ VAR!
 Tutuklu rektörlerimiz ve
soruşturması süren öğretim üyelerimiz için
“Bilimcilerimiz Ulusal Değerimizdir”
başlıklı dayanışma eylemleri başlatalım.
 Üniversitelerimizdeki bilimcilerimizden
araştırma konularındaki çalışmalarını
dinleyelim.
 Araştırma kuruluşlarını ziyaret edelim;
araştırmacıları dinleyelim.
Pisagor  Öldürüldü.
Hypatia  Linç edildi.
G. Bruno  Yakıldı.
Uluğ Bey  Öldürüldü.
 Araştırma konuları için öneriler üretip
Piri Reis  İdam edildi.
bilimcilerimize iletelim.
Takiyuddin  Gözlemevi topa tutuldu.
Örnek gözlem, deney, kuram oluşturma
Hezârfen Ahmet Çelebi  Sürgün.
çalışmalarını birlikte yapalım.
Lagari Hasan Çelebi  Sürgün.
31
6. EYLEM ÇAĞRISI: Geleceğimize Sahip Çıkalım!
GELECEĞİN EĞİTİMİNİ YASALAŞTIRMALIYIZ!
 Bilimcilerimizin, eğitimcilerimizin, üniversitelerin sorunları
ülkemizin var olma sorunudur!
Onların sorunlarını çözmek için kamuoyu
baskısı oluşturalım. (YÖK yasası, temel bilimler fak.)
 Eğitim yasaları geleceğimizi karartıyor.
Öğrencileri, velileri yanıma alarak sesimizi yükseltelim!
 İş çevrelerine çağrı yapalım:
“2023 hedefleri boşuna konuşuluyor!
10 yıl sonra yatırımlarınızı koruyacak,
işletmelerinizi yönetecek,
ekonomiyi büyütecek
çalışanlarınız olmayacak...”
 Sayısal içerik oluşturalım:
Bilgisunar ortamında, etkileşimli,
nitelikli içeriği üretelim.
32
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimle Buluşalım!
BİLİMSEL DÜŞÜNCENİN TEMELLERİNİ ATALIM:
 Çocuklarla, gençlerle müzelere, bilim merkezlerine,
gözlemevlerine gidelim.
 Çocuklarımızla bilimi konu alacağımız,
olguların bilimsel açıklamalarını dillendireceğimiz,
bilseme dürtüsünü kışkırtacağımız söyleşiler,
tartışmalar yapalım.
 Çevremizdeki olumsuzlukları (kaldırımlar, borular,
yapılar, arabalar…) çocuklarımızın gözüne sokalım!
 “Bilimle Çözelim” başlıklı işlik çalışmaları yapalım.
 Çocukların, gençlerin yaratıcılıklarını sergileyeceğimiz,
gelenekselleştireceğimiz BİLİM ŞENLİĞİ düzenleyelim.
 BİLİM MERKEZİ kuralım.
İnsanlık, kendi yazgısı ile
bilimlerdeki gelişmeyi
birbirinden ayrı olarak
göremez artık!
SERVER TANİLLİ
33
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimle Buluşalım, Yoksa:
IşıYORUM
Tutmayın arkadaşlar,
Işıyorum, ışıyorum,
Nükleer enerji sevinciyle,
Taşıyorum, taşıyorum
Buna kim karşı çıkar,
Şaşıyorum, şaşıyorum
Kör topal da olsa,
Yaşıyorum, yaşıyorum
Bu yanan umut ışığı,
Uranyumlu çekirdek mi?
Şu yaklaşan yedi bacaklı,
Babam mı yoksa örümcek mi?
Kaynak: www.zaytung.com
34
PAYLAŞMAK ve ÇOĞALMAK İÇİN




















Bilimin Öncüleri, Bilim Tarihi, Bilim Felsefesi – Cemal Yıldırım
Son İmparatora Öğütler “Bilim Toplumu” – Prof. Dr. Ali Demirsoy
Bilimsel Devrim ve Stratejik Anlamı – Prof. Dr. Erdal İnönü
Bilim Konuşmaları – TÜBİTAK Yayını
Felsefenin Beşiği Anadolu – Derman Bayladı
Osmanlılardan Cumhuriyete Bilim – Osman Bahadır
Tantalos’un Çocukları – R. Demir, İ. Kalaycıoğulları
“İdeoloji” Olarak Teknik ve Bilim – J. Habermas
Bilim, Toplum ve İnsana Bakış – Orhan Bursalı
Yanlış Yönde Kuantum Sıçramalar – Wynn, Wiggins
Özerk Benlik, Kul Benlik – Prof. Dr. Orhan Öztürk
Yaşamın Çarklarını Çevirenler – Prof. Dr. Ömer Kuleli
Hoca’nın “İlmi” (F-Tipi Bilim) – Bilim ve Gelecek Kitaplığı
İnsan Ne Yerse Odur – Tınaz Titiz
Daha İyi Bir Dünya Arayışı – Karl Popper
Dünyanın En Güzel Tarihi – İş Bankası KY
Yeryüzünün En Güzel Tarihi – İş Bankası KY
Yaşamın Sırrı DNA – Bahri Karaçay
Broca’nın Beyni – Carl Sagan
Meraklı Zihinler – TÜBİTAK Yayını
Yutmadan kusamazsın!
NIETZSCHE
35