Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi

BİLGİSAYAR NEDİR?
Bilgisayarın Tarihi ve
Gelişimi
ŞEYDA BETÜL KÖSE
UFUK TAŞDURMAZLI
1
www.bilgisayarnedir.net
2
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
Bilgisayarın Tarihi Gelişimi
Bilgisayarın kolay bir şekilde tarihçesine bakalım:
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
3
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
Daha detaylı bakmak gerekirse:
Devasa büyüklükteki bilgisayarların modern teknolojiye dönüşmesi gerçekten de uzun ve bir o kadar
da garip bir yolculuğun sonucu. 1940larda karmaşık sayı hesaplayıcısından 2011de iPad 2ye yapılan
yolculuktan bahsediyoruz. Peki odaları dolduran dev makineler bugüne dek hangi aşamalardan geçti
ve nasıl elimizde taşıyabildiğimiz cihazlar haline geldi?
Bu makalemizde bilgisayarın tarihini kronolojik bir sırayla sizlere sunuyoruz. 1940lı yıllardan
günümüze tarih sırasıyla bilgisayarların gelişimini makalemizin sonraki sayfalarında okuyabilirsiniz.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
4
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1940lar: ilk jenerasyon
1939 - Hewlett Packard Kaliforniyada kuruldu: HP200A Audio Oscilattor adındaki ilk popüler cihazı,
Walt Disney Pictures filmi olan Fantasia için ses efektleri üretmekte kullanılmıştı.
1940 - Karmaşık Sayı Hesaplayıcı (CNC): Araştırmacı George Stibtz tarafından tasarlanmış, Bell
Telefon Laboratuvarı tarafından tamamlanmıştı.
1941 - Z3 Bilgisisayarı / Bombe: Z3, Alman mühendis Konrad Zuse tarafından, diğer geliştirmelerden
izole olarak meydana getirilmişti. Bombe, Nazi Askeri iletişiminin şifresini çözmekte kullanılıyordu.
1942 - Atanasoff - Berry Computer (ABC): ABC, Profesör John Vincent Atanasoff ve öğrenci Cliff Berry
tarafından tasarlanmış ve meydana getirilmişti.
1943 - Kasırga Projesi / Relay Interpolator: Kasırga Proejesi, tren bombalayıcı ekiplerini simüle etmek
için çalışıyordu. Relay Interceptor, M-9 silah yönlendiricisini test etmekte kullanılıyordu.
1944 - Harvard Mark - 1 / Colossus: Harvard Mark - 1, oda boyutunda bir hesap makinesiydi.
Colossus, İkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından kullanılan Lorenz şifrelerini kırmak için
tasarlanmıştı.
1945 - "EDVACda ilk rapor taslağı": Program yönergelerini saklayan bilgisayarın taslağını çizen rapor,
bugünkü bilgisayarların ortaya çıkmasına neden olacaktı.
1946 - ENIAC / AVIDAC: ENIAC, benzerlerinden 1.000 kat daha hızlı hale getirildi.
1948 - IBM SSEC: Seçici dizi elektronik hesap makinesi, aya 1969da yapılan Apollo uçuşunun konum
tablolarını çizmekte kullanmıştı.
1949 - EDSAC / Manchester Mark I: Yönergeleri saklayan ilk pratik bilgisayardı. Manchester Mark I,
bellek olarak Williams tüpünü kullanan tam teşekküllü bir sistemdi.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
5
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1950ler - 2. jenerasyon: transistörler
1950 - ERA 1101 / SEAC / Pilot ACE: ERA 1101, ticari olarak üretilen ilk bilgisayardı. SEAC ise tümdiyot mantığını kullanan ilk bilgisayardı. Alan Turingin felsefesi, Pilot ACEin tasarımını yönlendirmişti.
1951 - MITWhirlwind: Güvenilir bir işletim sistemine sahip ilk bilgisayardı. Haftada 35 saat yüzde 90
performans ile çalışıyordu. Bellek olarak ise elektrostatik tüp belleğine sahipti.
1951 - LEO / UNIVAC I: İngilterenin ilk ticari bilgisayarı Leo, büro işleriyle ilgili sorunları çözmüştü.
ABD Nüfus İdaresi tarafından kullanılan UNIVAC I ise geniş kesimlerin ilgisini çeken ilk ticari
bilgisayardı.
1952 - MANIAC: John von Neumannın IAS bilgisayarını baz alıyordu.
1953 - IBM 701: IBM, ilk elektronik bilgisayarı 701in dağıtımına başladı.
1954 - IBM 650: Dünyanın toplu olarak üretime geçen ilk bilgisayarıydı. Bir yıl içerisinde 450 adet satış
yaptı.
1956 - MID TX0: MITte transistörlerle meydana getirilen genel amaçlara yönelik ilk programlanabilir
bilgisayar.
1958 - NEAC 1101: Japon firma NEC, ülkenin ilk elektronik bilgisayarını üretti.
1959 - IBM STRETCH: IBMin 7000 serisi ana bilgisayarları, şirketin ilk transistörlü bilgisayarlarıydı.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
6
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1960lar - 3. jenerasyon: mikro işlemciler
1960 - DEC PDP-1: Mini bilgisayarların müjdecisiydi
1961 - IBM 1401: 1401, vakum tüpüünü daha küçük ve güvenilir transistörlerle değiştirmişti ve
manyetik çekirdek belleği kullanıyordu.
1962 - LINC (Laboratory Instrumentation Compter / Laboratuvar aletlendirme bilgisayarı): İlk gerçek
zamanlı lavoratuvar verisi işleme makinesi.
1964 - IBM System 360: 6 uyumlu bilgisayar ve 40 çevre birim beraber çalışabiliyordu.
1964 - CDC 6600: Zamanının en iyi bilgisayarı olan CDC 6600, saniyede 3 milyon talimatı yerine
getirebiliyordu. Bu ise IBM Strecthten 3 kat hızlı olduğu anlamına geliyordu.
1965 - DEC PDP-8: Ticari başarı kazanan ilk mini bilgisayar.
1966 - ILLIAC IV: İlk büyük ölçekli sıralı bilgisayar.
1966 - HP-2115: Hewlett-Packard, HP-2115 ile genel amaçlara yönelik bilgisayar sektörüne giriş yaptı.
1968 - Nova: 32 kilobayt belleğe sahip Nova, 8000 dolar fiyatla tanıtıldı.
1968 - Apollo Guidance Computer: Apollo Rehber Bilgisayarı, Apollo 7nin dünyanın yörüngesiyle ilgili
hesaplarında kullanılmıştı.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
7
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1970ler - 4. jenerasyon: mikrobilgisayar
1971 - Kenback 1: İlk kişisel bilgisayar, 750 dolar fiyatla ortaya çıktı.
1972 - HP-35: HP-35, hızlı ve doğruluk oranı yüksek elektronik bir hesap makinesiydi.
1973 - TVTypewriter / Micral: Alfanümerik metinleri ilk kez sıradan TV ekranına yansıtmıştı. Micral
ise mikro işlemci tabanlı bir kişisel bilgisayardı.
1974 - Xerox Alto /Scelbi 8H: Entegre fareye sahip ilk bilgisayar iş istasyonuydu.
1975 - MITS Altair / Tandem-16: Altair, Intelin 8080 mikroişlemcisini baz alıyordu ve BASIC üzerinde
çalışıyordu. Tandem, ilk hata toleranslı bilgisayardı ve çevrimiçi alışverişleri işlemede kullanılıyordu.
1976 - Apple I / Cray I: Apple I Steve Wozniak tarafından tasarlanmıştı. Cray I ise ticari olarak başarı
kazanan ilk vektör işleyiciyidi.
1977 - Commodore PET: Commodore PET, 1977de piyasaya sürülen birkaç kişisel bilgisayarın ilkiydi.
1977 - Apple II / TRS-80: Apple II 1977de yayınlandığı zaman aniden ün kazandı. TRS-80, Tandy Radio
Shackın ilk masaüstü bilgisayarıydı.
1978 - VAX 11 / 780: VAX 11 / 780, 4.3GB sanal belleği adresleyebiliyordu. Bu rakam ise birçok mini
bilgisayarın 100 katı fazla kapasiteye denk geliyordu.
1979 - Atari 400 ve 800: Atari, oyun özelliklerine sahip 400 ve 800 modellerini tanıttı.
1980ler - Mikrobilgisayarların yükselişi
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
8
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1981 - IBM PC / Osborne I: IBMin PCsi, bilgisayar piyasasında hızlı bir büyümenin ateşini yakacaktı.
Adam Osborne ise ilk taşınabilir bilgisayar olan Osborne Ii yayınladı. Osborne Iin fiyatı 1.795 dolar,
ağırlığı ise yaklaşık 10 kgdı.
1982 - Cray XMP / Commodore 64: Cray XMP, rakip makinelerin işletim sistemlerini neredeyse ikiye
katlamıştı. Commodore 64 ise 595 dolar fiyatla satışa çıkmıştı. Cihaz 64KB RAM ve etkileyici grafiklere
sahipti. Satışları 1993e kadar 22 milyona ulaştı.
1983 - Apple Lisa: Grafik kullanıcı ara yüzüne sahip ilk kişisel bilgisayar.
1983 - Compaq PC: Compaq, IBM PC ile aynı yazılımı kullanan ilk kişisel bilgisayarını tanıttı.
1984 - Apple Macintosh: Apple, fareye ve grafiksel ara yüze sahip ilk başarılı bilgisayarı tanıttı.
1984 - IBM PC Jr.: PC Jr. başarısız olsa da, PC-AT orijinal PCden birkaç kat daha hızlı idi.
1985 - Amiga 1000: Commodoreun Amiga 1000i monitörü hariç 1.295 dolar fiyatla satılıyor, diğer
PClerin ses ve grafik kapasitelerini geride bırakıyordu.
1986 - Connection Machine: Thinking Machinesden Daniel Hills, çok sayıda makinelerin paralel
işleme konseptini meydana getirmişti.
1987 - IBM PS/2: IBM, ilk PS/2 makinelerini tanıttı. Bu bilgisayarlar 3,5 inç disket sürücüsüne ve video
grafik dizi standardına sahipti.
1988 - NeXT: Optik depolama alanına sahip ilk kişisel bilgisayar NeXT, nesne yönlü dilleri destekliyor
ve programlamayı kolaylaştırıyordu.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
9
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
1990lar - Kişisel bilgisayarlar
1990 - Macintosh IIfx / Amiga 3000: 68030un 40MHz sürümünü temel alan IIfx, 10 MIPSe
ulaşabiliyordu. Commodore ise ilk 32 bit Amiga olan Amiga 3000ini piyasaya sürdü.
1991 - CDTV: Commodore, disket sürücüsüne sahip olmayan ancak bir CD-ROM barındıran
çokluortam cihazını piyasaya sürdü.
1992 - PowerPC 601: PowerPC 601, PowerPC işlemcilerinin ilk jenerasyonuydu.
1993 - P5 Pentium: Intel, P5 tabanlı Pentium sürücüsünü 60 ve 66MHzlik sürümler olarak piyasaya
sürdü.
1994 - 100MHz Pentium işlemci: Intel, Pentium işlemcisinin 100MHzlik sürümünü ortaya çıkardı.
1995 - Sony Playstation: Sony, ilk PlayStationını yayınladı. Cihaz bugüne dek 100 milyon satış yaptı.
1996 - Toshiba Libretto: PC uyumlu en küçük bilgisayardı.
1997 - Pentium 2 / Deep Blue: Pentium I, daha büyük ön belleğe ve genişletilmiş komut setine
sahipti. IBMin Deep Blue PCsi ise, Garry Kasparovu satrançta yenen ilk bilgisayardı.
1998 - iMac: Apple iMaci duyurdu.
1999 - PowerMac G4 / AMD Athlon 750MHz: Apple tarafından üretilen PowerMac G4, Motorolanın
G4 çipine sahipti. AMD ise 750MHz hızındaki Athlon işlemcisini piyasaya sürdü.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
10
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
2000ler - Mobil bilişim
2000 - 1GHz Pentium ve Athlon / Playstation 2: AMD ve Intel, 1GHzlik işlemcilerini yayınladı. Sony
ise PlayStation 2yi piyasaya sürdü.
2011 - Mac OS X / Windows XP / Linux 2.4.0: Önde gelen üç işletim sisteminin yeni sürümleri
yayınlandı.
2002 - Blackberry: RIM, ilk BlackBerry akıllı telefonunu piyasaya sürdü.
2003 - PowerPC G5, Athlon 64: Apple PowerPC G5i piyasaya sürdü. AMD ise Athlon 64 işlemcisini
yayınladı.
2004 - NVIDIA GeForce 6800: GeForce 6800, piyasadaki diğer kartlarla karşılaştırıldığında üretkenlikte
yüzde 100 artış sağlıyordu.
2005 - Pentium D / Athlon 64 X2 / Microsoft XBOX 360: Intel ve AMD ilk çift çekirdekli 64 bit
masaüstü işlemcilerini piyasaya sürdüler. Microsoft ise oyun konsolunu Xbox 360ı piyasaya sürdü.
2006 - MacBook Pro / Intel Core 2 / Playstation 3 / Wii: MacBook Pro, Appleın Intel tabanlı çift
çekirdekli ilk bilgisayarıydı. Sony PS3ü, Nintendo ise Wiiyi piyasaya sürdü.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı
11
Bilgisayarın Tarihi ve Gelişimi
2007 - iPhone / ASUS Eee PC: İlk iPhone, Apple tarafından tanıtıldı. Netbook kategorisindeki İlk ASUS
Eee PC tanıtıldı.
2008 - HTC Dream / Google Android: Googleın Android işletim sistemi ile çalışan ilk ticari telefon HTC
Dream yayınlandı.
2010 - iPad: Apple, akıllı cepler ve laptoplar arasındaki boşluk üzerinde bir köprü vazifesi gören tablet
bilgisayarını yayınladı.
Şeyda Betül Köse
www.bilgisayarnedir.net
Ufuk Taşdurmazlı