ÖNEMlİ Bİlgİ

Bölüm 2
Önemlİ Bİlgİ
Bölüm 1: Zorunluluklar
pantone black
pantone black 70%
pantone black 40%
pantone black 30%
Lettertypes:
Kid Type Paint
Comic Sans Ms Regular / Bold
Bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door inzetbaarheid, ondernemerschap,
aanpasbaarheid, en gelijke kansen te bevorderen,
en door te investeren in menselijke hulpbronnen.
25
26
İçİndekİler
01 Giriş
sayfa 1
BÖLÜM 1 Yükümlülükler BÖLÜM 2 Önemlİ bİlgİler
02Bir işe başlayabilir misiniz? sayfa 7 07 Finansman mı arıyorsunuz?
(başlama önkoşulları)
08 İzinler için başvuruda
03 Ticari işyeri mi yoksa bir sayfa 11 bulunma
şirket mi olacak?
09 Kendinizi yeterince
(firma biçimleri)
sayfa 29
sayfa 33
sayfa 37
sigortalatın (Sigortalar)
04 Sosyal güvenliğiniz ne olacak? sayfa 13
10Kontroller ve denetimler
05 Muhasebeniz paha biçilmezdir sayfa 17
11Devralmalar ve franchising
06 Hangi vergiler ve ne kadar? sayfa 19
12İthalat ve ihracat
(Vergiler ve KDV)
13Müşteri ilişkileri ve ağlar
Denetim Listesi sayfa 23
UNIZO ile daha iyi iş
sayfa 39
sayfa 43
sayfa 45
sayfa 49
sayfa 51
gerçekleştirmek
Önemli adresler
27
28
07
Bir iş kurmak için paraya ihtiyacınız vardır. Bu, kendi paranız (birikimleriniz) veya
borç alınmış para olabilir. Olası bir finansmancıya hazırlıksız gitmeyiniz. Finansman
başvurusuna hazır olup olmadığınızı öğrenmek için aşağıdaki şemayı gözden geçiriniz.
Para mı
arıyorsunuz?
7A
İşletme planınızı kağıda döktünüz mü?
İşletme planınız aşağıdakİ sorulara cevap verİyor mu?
• Güçlü (ve zayıf ) taraflarım nelerdir?
• Hangi ürünleri veya hizmetleri arz edeceğim ve satacağım?
• Müşterilerim ve satıcılarım kimlerdir?
• Rakiplerim kimlerdir?
HAYIR
tavsİye İsteyİnİz
Hükümet, yeni başlayan girişimcilere tavsiyede bulunan bazı organizasyonları sübvanse eder. Bu hizmet
genellikle kullanıcı için, yani sizin için, bedavadır. Örneğin size en yakın UNIZO Başlayanlar Servisi’ni mutlaka ziyaret ediniz (kitapçığın sonundaki‘önemli adresler’ bölümüne bakınız).
Burada size para verilmez, fakat burada para tasarruf edersiniz!
……………………… tarİhİnde …………………………………………………………………’ye gİttİm
Bana aşağıda yazılı açıklamalar/düşünceler yapıldı: ……………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………….
EVET
Devam Edİnİz
29
Aynı zamanda ana hatlarıyla bİr fİnanssal plan çıkarttınız mı?
Bu plan, aşağıdakİ soruların cevaplarını İçerİr:
• Hangi yatırımları yapmak istiyorum ve maliyetleri nedir?
• Hangi geliri elde etmeyi bekliyorum? Bunu nasıl hesapladım?
7b
• Ne için paraya ihtiyacım var (stok, makine, iç düzenleme, vb.)?
•…
HAYIR
•Başlangıç Rehberi’ni (startwijzer) kullanınız. (
www.startwijzer.be Web sitesi aracılığı ile bulabilirsiniz)
•Flaman Hükümetinden “Girişimcinin portföyü” (ondernemerschapsportefeuille) hakkında daha fazla bilgi
alınız. Buradan, pazar araştırması, iş planı hazırlama, pazarlama tavsiyeleri, bir firmanın kurulması, eğitim
vb. gibi profesyonel danışmanlık için finansman elde edebilirsiniz.
EVET
Devam Edİnİz
UNIZO Başlangıç Rehberi
sizi adım adım işinizi
başlatma hazırlıkları ile
ilgili bilgilendirir. Kullanışlı
ipuçları verir. Başlangıç
rehberini aynı zamanda
CD-Rom ile de edinebilirsiniz. Size en yakın
UNIZO Başlayanlar Servisine
başvurunuz (önemli adresler listesine bakınız) veya
www.startwijzer.be
Web sitesini ziyaret ediniz.
Yatırım yapmak İstedİğİnİz tasarrufa sahİpsİnİz
İşi olmayan (en az son 3 ay boyunca) ve bir iş arayan , işsizlik yardımı alan bir işsiz veya sosyal yardım desteği
alan bir şahıs olmanız durumunda başlangıç kredisini alma hakkına sahip olabilirsiniz.
• maksimum €30 000’luk bir miktar
7c
• bu miktarın % 25’i için kendi katkınız söz konusu ise (maksimum €7.500), ve
• ve geri ödeme döneminin 5, 7 veya 10 yıl olması halinde
“Serbest çalışan genç girişimciler planı” 30 yaşından daha genç olan başlayan şahıslar için enteresandır.
Bu plan, özellikle ücretsiz yönlendirme ve aynı zamanda projenin başlama evresinde aylık €375’luk bir gider
ödeneği içerir. Bu ödenek, bekleme ödeneği veya yerleşim ödeneği ile kombine edilebilir.
Ticari bir bankadan borç para alacaksanız büyük bir olasılıkla belirli garanti ve güvenceler vermeniz
gerekecektir. Bununla ilgili olarak, bankacınızla birlikte, Garanti Fonu’na (Waarborgfonds) (Brüksel’de,
www.brusselswaarborgfonds.be veya tel. 02-548 22 99) veya Garanti Düzenlemesi’ne
(Waarborgregeling) (Flaman bölgesinde) başvuruda bulunabilirsiniz. Aynı zamanda bankacınız ile birlikte
bir başlangıç kredisi için Katılım Fonu’na (Participatiefonds) başvuruda bulunabilirsiniz.
Kendİ İş fİkrİnİzİ gerçekleştİrmek İçİn kendİ tasarrufunuz yok
Ailenize, arkadaşlarınıza ve tanıdıklarınıza sorunuz ve bilgi edininiz! Belki onlar sizin iş fikrinize yatırım
yapmak istiyor olabilirler. Aynı zamanda iş fikrinizin değerini ve fizibilitesini kontrol ediniz.
Yaratıcı girişimcileri destekleyen ve finanse etmek isteyen özel inisiyatifler de vardır.
Örneğin aşağıdaki adreslerden bilgi alınız:
•Bizidee: yaratıcı girişimciler için bir yarışma.
www.bizidee.be Web sitesinden daha fazla bilgi
edinebilirsiniz. (tel. 03-203 09 24)
•Business Angel + sıradan bankaların cesaret edemediği yenilikçi ve olağandışı planlara sahip olan firmalar için. Şartları karşılamanız durumunda bir veya daha fazla ‘Business Angels’in’ (hali hazırda kurulmuş
girişimciler) mali yardım ve yönlendirme yardımından yararlanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için Katılım Fonu
(Participatiefonds) ile temasa geçiniz.
30
Başlangıç Kredisi ve Serbest
Çalışan Genç Girişimciler
planı için size en yakın
UNIZO Başlayanlar Servisine başvurunuz (önemli
adresler listesine bakınız).
Söz konusu kurum, sizinle
birlikte, Katılım Fonu (Participatiefonds) için gerekli
olan dosyayı hazırlayacaktır.
( www.fonds.org
veya tel. 02-210 87 87)
7d
Flaman Hükümeti başlayan
girişimciler için çeşitli
araçlar sunmaktadır.
Hükümetin finansal ürünleri
ile ilgili liste için ParticipatieMaatschappij Vlaanderen
nv [Flaman Yatırım Katılım
Şirketi Anonim Şirketi]
( www.pmv-kmo.be
veya tel. 02-229 52 30) ile
temasa geçiniz.
Aynı zamanda bir ‘kazan-kazan kredisi’ (win-win-lening) duyurulmuştur. Bu, gerçek şahısları, arkadaşları
ve aileleri girişimcilere ödünç para vermek için cesaretlendirdiği bir vergi indirimidir.
İşlerin ters gitmesi durumunda ‘paylaşılmış risk’ söz konusudur, çünkü böyle bir durumda Flaman Hükümeti
toplam zararın % 30’unu geri ödeyecektir.
Brüksel’de BRUSTART ile temasa geçebilirsiniz. Brüksel’in bu Bölgesel Yatırım Departmanı (
www.gimb.be
veya tel. 02 548 22 11) Brüksel bölgesindeki kuruluş evresindeki veya beş yıldan genç olan KOBİ’leri destekler.
BRUSTART’ın finanssal yardımı iki şekilde olabilir:
• azınlık hissedar katılımının elde edilmesi;
• bir kredinin verilmesi.
Bu finanssal yardım miktarı €12.500’den €250.000’e kadar değişir ve genellikle beş yıl içindir.
Dayanışma Kredisi (solidaire
Lening) için size en yakın
UNIZO Başlayanlar Servisi
ile temasa geçiniz (önemli
adreslere bakınız). Size
Katılım Fonu (Participatiefonds) başvuru dosyanızı
hazırlamanızda yardımcı
olacaklardır
( www.fonds.org
veya tel. 02-210 87 87).
7e
Projenin finansmanı esnasında BRUSTART’dan yardım alan firmalar, yardımın gerçekleştirildiği bütün süre
için stratejik yönlendirme ve firma yönetimi konularında yardım ve destekten yararlanabilirler.
Belki de Katılım Fonu’nun (participatiefonds) Dayanışma Kredisi’nden (Solidaire lening) yararlanmanız da
mümkündür (sadece iş arayanlar ve sosyal yardım alan şahıslar için söz konusu):
• maksimum €12.000
• Katılım Fonu’nun diğer kredileri ile kombine edilemez
• gelir işsizlik yardımı kadar sınırlı
Halİhazırda başlamış olmanız durumunda çeşİtlİ destek
önlemlerİ
Eğer halihazırda başlamış iseniz ve işinizi büyütmeyi, geliştirmeyi vb düşünüyorsanız, idari bölgeler
böyle bir durumda da çeşitli destek önlemleri de öngörmektedirler.
Aşağıdaki şıkların söz konusu olması durumunda bunu düşünebilirsiniz:
• personel çalıştırmak istiyorsanız (Plus-Eén-Plan, Plan Activa…)
• araştırma ve yenilik yapmak istiyorsanız
Bütün adreslerİ
kİtapçığın son
bölümündekİ
‘Önemlİ Adresler’
lİstesİnde
bulacaksınız.
• çevreyi koruyucu yatırımlar yapmak istiyorsanız
• malları veya hizmetleri ihraç etmek istiyorsanız
• eğitim kursları takip etmek istiyorsanız
• yönetim tavsiyesi edinmek istiyorsanız
Destek önlemleri ile ilgili daha fazla bilgi için Flaman Hükümeti ile temasa geçiniz.
www.vlaanderen/be/
ondernemen Web sitesini ziyaret ediniz veya ücretsiz 0800 30 201 numaralı telefondan Flaman bilgi hattını
arayınız.
Brüksel Bölgesi de çeşitli destek önlemleri sağlar. Bunlar ile ilgili en önemli adresleri
www.ecosubsİbru.be
Web sitesi veya Brüksel Girişimciler Kurumu (BAO - tel. 02-422 00 20) üzerinden bulabilirsiniz.
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
31
32
08
Bir ruhsat, belirli etkinlikleri gerçekleştirmek için bir izindir. Belirli ürünler ile veya belirli bölgelerde çalışabilmek için de bir ruhsat gereklidir. Devlet, söz konusu ruhsat
zorunlulukları sayesinde daha iyi bir şekilde kontrol gerçekleştirebilir.
Daha fazla bilgi almak veya ruhsat başvuruları için hangi hükümetin sorumlu olduğunu
bilmek önemlidir: Federal Hükümet (Belçika), Bölgesel (Flaman, Brüksel veya Valon)
veya Belediye Yönetimi.
Ruhsat
başvurusu
8A
Başlangıç ruhsatları
(fİrmanızın aktİvİtelerİ başlamadan önce)
•Seyyar satıcı ve pazarcı kartı (leurkaart): firma dışında gerçekleştirilecek olan satışlar için veya sabit bir işyerinizin olmadığı durumlar için.
Bu pazarcı ya da seyyar satıcı kartı için, belediye yönetiminin ilgili dairesinde ve/veya işletmeler gişesinde
başvuruda bulunabilirsiniz.
• Serbest meslek kartı (beroepskaart): Belçika’da ikamet eden yabancılar için ( 02C C’ye bakınız)
•Kasaplık ruhsatı
Bu ruhsat için Federal Hükümet Ekonomi Servisi’nde (FOD Economie) başvuruda bulunmalısınız.
8b
Dİğer ruhsatlar
Bunlar özel meslekler için söz konusu olan ruhsatlardır (aynı zamanda
•Müteahitlerin kaydedilmesi
02E
E’ye bakınız).
(ek olarak hükümet işleri için “tanınmış” olmak)
•Serbest ve entelektüel meslekler için yönetmelik
•Belirli meslekler için meslek faaliyetini gerçekleştirme özel şartları
33
Çevre ve şehİr İmar ruhsatları
(şehİr planlama ve düzenleme yönetmelİğİ)
Çevre ruhsatı
8c
Firmanız, aktivitenizin çevre üzerindeki etkisine göre (olası ses gürültüsü, su, hava, toprak ve arazi kirliliği,
atık üretim, vb.) belirli bir sınıf altında kategorize edilecektir.
I.inci ve II.inci sınıf (büyük çevre etkili) firmalar gibi III.üncü sınıf firmalar (küçük çevre etkili) için de, belediyenizde görevli olan çevre sorumlusu memur ile temasa geçiniz.
Beledİyemdekİ çevre sorumlusu memur........................................................................................................’dur.
Fİrmam, Sınıf I II III altına gİrmektedİr.
İmar İznİ
Bu izne sadece yeni inşaatlar için değil aynı zamanda yıkım, yeniden yapılandırma, veranda yerleştirme
veya ışıklı reklam gibi çalışmalarda da ihtiyacınız vardır. Bazı çalışmalar izinden muaf tutulmaktadır. Sınırlı
kapsamdaki diğer çalışmalar için kendiniz başvuruda bulunabilirsiniz. Büyük çalışmalar için ise mimarınız
başvuru dosyasını hazırlamalıdır ve gerekli izin için başvuruda bulunmalıdır.
İlk önce belediyenizdeki Şehir ve Bölge Planlama (Ruimtelijke Ordening) Dairesi’ne başvurunuz.
Önemli bilgi
www.ruimtelijkeordening.be Web sitesinde bulunmaktadır.
Sosyal ekonomİk İzİn
Sosyal ekonomik iznin, büyük ticari şirketler (> 400 m²) tarafından şirketin yerleşik olduğu belediyeden
alınması gerekmektedir. Belediyenin, söz konusu ticari şirketin çevresine olan etkisinin olumlu olduğuna
karar vermesi halinde söz konusu izin verilmektedir.
Konu ile ilgili karar alma sürecinde aşağıdaki faktörlere bakılmaktadır:
1. Ticari şirketin kurulu olduğu alan ve yeri
2. Tüketiciler üzerindeki etkisi
3. İstihdam üzerindeki etkisi
4. Mevcut ticaret üzerindeki etkisi
Gıda endüstrİsİnde çalışma İzİnlerİ
Gıda zincirindeki ürünleri son kullanıcılar için işleyen, kullanan, satın alan, ithal eden, depolayan veya satan her
firma, Federal Gıda Zinciri Güvenlik Acentesi’nde (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen) ilgili beyanı doldurmalıdır (FAVV veya Gıda Acentesi -
34
www.favv-afsca.fgov.be ve tel. 02-208 34 11).
8d
8e
Dİğer İzİnler
Aşağıdaki liste, ek izin gerektiren meslek veya ürünlerin özetini içerir. Bu listede bilgi elde etmek veya
başvuruda bulunmak için hangi kamu kuruluşu ile temasa geçmeniz gerektiği de belirtilmiştir.
İşletmeler gİşenİz sİze bu konuda daha fazla yardım edebİlİr!
•Römork üreticisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ulaşım ve Taşımacılık
•Depo işletmecisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Patates – satış ve ihracatı: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
•Fitofarmasötik ürünler: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
•Muhasebeci: Muhasebeciler ve Vergi
Danışmanları Enstitüsü
•Gaz: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ,
Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Avukat: Avukatlar Barosu
•İşitme protezleri: Ulusal Sağlık ve Maluliyet
Sigortası Enstitüsü (RIZIV)
•Atık yağ – depolama ve tanzim: Flaman Toplumu
Bakanlığı
•Alarm sistemleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
İçişleri
•Alkol, ispirtolar: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Maliye
•Eczane –eczanelerin açılması, transfer edilmesi
ve birleştirilmesi Eczaneciler Birliği: Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı,
•Mimar: Mimarlar Birliği
•Otobüs işletmeciliği: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ulaşım ve Taşımacılık
•Bandajcılar: Ulusal Sağlık ve Maluliyet Sigortası
Enstitüsü (RIZIV)
• İşletme revizörü: İşletme Revizörleri Enstitüsü
•Kasap ve yan ürünler: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
•İlaçlar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı,
Farmasötik Denetim
•Hekim: Hekimler Birliği
•İcra Memuru: İcra Memurları Birliği
•Tehlikeli, sağlıksız veya çevreye zararlı firmalar:
Belediye yönetimi veya çevre ile ilgili il hizmeti
•Aile ve Yaşlılar Yardımı: Flaman Toplumu
Bakanlığı
•Toksik maddeler: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Halk Sağlığı
•Tahıl ürünleri – tüccarlar ve ithalatçılar: Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest
Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Taş ocakları: Flaman Toplumu Bakanlığı, Ekonomi
ve İstihdam Dairesi
•Sınır İşlem Büroları: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Maliye, Gümrük ve Devlet Kesintileri İdaresi
•Yaşlılar yurdu: Flaman Toplumu İdaresi, Aile ve
Yaşlılar Bakım Hizmeti Dairesi
•Taş ocakları (yer altında): Taş ocağının
bulunduğu yerin il idaresi
•Yatırım danışmanı: Bankacılık ve Mali Komisyon
•Arazi geliştirme çalışmaları: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar
ve Enerji Dairesi
•Zirai kullanım amaçlı ilaçlar: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar
ve Enerji Dairesi
•Zirai kullanım amaçlı olmayan ilaçlar: Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı,
•Hosteslik acenteleri: Flaman Toplumu Bakanlığı İstihdam
•Otel işletmeciliği: Flaman Bölgesi Turizm Dairesi
•Güvenlik ve gözetim firmaları: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) İçişleri
•Apartman binalarında ev atıkları kanalları.
Flaman Toplumu Bakanlığı
•Muhasebeci: Muhasebeciler Meslek Enstitüsü
•Evlilik büroları veya acenteleri: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar
ve Enerji Dairesi
•Yangın güvenlik kapıları: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) İçişleri
•Yangın teknisyeni: AMINAL, Genel Doğa Koruma
Yönetimi
• İş bulma büroları: Flaman Toplumu Bakanlığı –
İstihdam
•Mayalı içkiler satan kahvehane ve şaraphaneler :
Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye, Gümrük ve
Devlet Kesintileri
•Dedektif: İçişleri Bakanlığı, özel dedektiflik
bölümü
•Elmas (işlenmemiş): Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi,
Kotalar ve İzinler Dairesi
•Veteriner: Veterinerler Birliği
•Değerli metaller: Garanti Ofisi – Belçika Kraliyet
Akçesi, Garanti Kütüğüne Kayıt
•Gıda maddeleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Halk Sağlığı,
•Borsa aracısı: Bankacılık ve Mali İşler Komisyonu
ve Borsa Komisyonu
•Yumurtalar: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Ödenmemiş fatura tahsil büroları: Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest
Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Reşit olmayan gençleri ıslah ve koruma
kurumları : Federal Devlet Hizmeti (FOD) Adalet
•Geçici iş bulma acentesi: Flaman Toplumu
Bakanlığı - İstihdam
•Kamp kurma yerleri: Flaman Bölgesi Turizm
Dairesi
•Çocuk bakım yurtları: Çocuk ve Aile Kurumu
‘Kind en Gezin’
•Fizyoterapist: Serbest Çalışan Fizyoterapistler
Birliği (UZK)
•Gazeteler ve periyodik dergiler: Yayımcılar ile
temasa geçiniz
•Kredi aracıları: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Zirai hayvanlar – ticareti: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
35
•Zirai ev hayvanları – nakliyesi: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşıma
•Toprak mesahacı: Kraliyet Toprak Mesahacıları ve
Uzmanları Konfederasyonu
•Leasing veya finansman kirası: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar
ve Enerji Dairesi ve Flaman Toplumu Bakanlığı
•Likör üreticisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Maliye
•Konuşma terapisti: Ulusal Sağlık ve Maluliyet
Sigortası Enstitüsü (RIZIV)
•Piyango ve şans oyunları: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Adalet
•Gübreler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi,
KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Mineral yağlar – toptancılar, depo işletmecileri,
perakendeciler ve benzin istasyonu
işletmecileri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye
•Midye ve istiridye yetiştirme: Yerel belediye
yönetimi
•Noter: Belçika Kraliyet Noterler Federasyonu
•Hayvan besininde işlenmemiş olan östrojen,
antibiyotik ve anti-tiroide terapi maddeleri:
Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı
• Tütün: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye
•Takoğraflar, taksimetreler: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Maliye
•Dişçi: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü
(RIZIV)
•Taksi hizmetleri: Yerel belediye yönetimi, Brüksel
İdari Bölgesi
•Tiyatro bürosu (artistlere aracılık yapma):
Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi
• Yaşlılar yurdu: Flaman Toplumu Bakanlığı
•Tombala: Federal Devlet Hizmeti (FOD) İçişleri
Bakanlığı
•Taze, soğutulmuş ve donmuş et, yağ ve
sakatatların ihraç edilmesi: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı
•İş bulma acenteleri: Flaman Toplumu Bakanlığı –
İstihdam Dairesi
•Gayrimenkul ve emlak komisyoncuları:
Gayrimenkul ve Emlak Komisyoncularının mesleki
Enstitüsü
•Taşıma firmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ulaşım ve Taşıma
•Finanssal içerikli firmalar: Bankacılık ve Finans
İşleri Komisyonu
•Gıda dükkanlarında et satışı (hazır et ürünü
satan küçük işletmeci): Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
•Gözlükçü: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal
Enstitü (RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi
•Hemşire, ebe: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal
Enstitü (RIZIV)
•Ortopedist: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal
Enstitü (RIZIV)
•Hayvan taşımacılığı: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji
Dairesi
•Başka işe yerleştirme bürosu: Flaman Toplumu
Bakanlığı – İstihdam Dairesi
•At yarışmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Maliye
•Kümes hayvanları mezbahası, depolama,
soğutma ve işleme: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Halk Sağlığı
•Posta aracılığı ile sipariş üzerine satışlar:
Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ,
Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Protez teknisyeni: Sağlık ve Maluliyet Sigortası
Ulusal Enstitü (RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi
•Psikolog: Psikologlar Komisyonu
•Seyahat acentesi: Flaman Bölgesi Turizm Dairesi
•İşçi ve memur seçme büroları: Flaman Toplumu
Bakanlığı – İstihdam Dairesi
•Yolcu ve mal taşımacılığı: Federal Devlet Hizmeti
(FOD) Ulaşım ve Taşıma
•Nakliye aracılığı ve komisyonculuğu: Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Maliye
•Sigorta komisyoncusu: Sigortalar Kontrol Dairesi
•Deniz ürünleri firmaları – işleme, dondurma ve
paketleme: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk
Sağlığı
• Et ve et ürünleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Halk Sağlığı
•Gıda maddeleri – üretim, işleme, pazarlama ve
ticareti: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı
•Ebe: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü
(RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi
•Havai fişek: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Kasaplar – Hazır et satıcıları: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar
ve Enerji Dairesi
•Ateşli silah, cephane, çifte – üretim, onarım ve
ticareti: Polislik Daireleri
•Kesim haneler ve mezbahalar: Federal Devlet
Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı
•Bahisler: Flaman Toplumu Bakanlığı – Spor ve
Açık Havada Yaşam Dairesi
•Oyun makineleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD)
Maliye, Eşit Vergilendirme Dairesi
•Personel bulma ve istihdam etme: Flaman
Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi
•Püskürtme makineleri (onaylama): Federal
Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest
Çalışanlar ve Enerji Dairesi
•Şarap, meyve şarabı, şarap gibi içecekler:
Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, Gıda
Ürünleri Kontrol Dairesi ve (FOD) Maliye Dairesi,
Gümrük ve Ek Vergiler Dairesi
•Şekerciler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye
•Gayrimenkul yönetimi: Gayrimenkul
Komisyoncularının Mesleki Enstitüsü
36
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
09
Serbest çalışan bir girişimci olarak birçok risk ile karşı karşıyasınızdır.
• (önemli) bir müşteri ödeme yapmazsa...
• Pahalı makineler arızalanırsa...
• Bir personel üyesi işyerinde kaza geçirirse...
• Size bir araba çarpar ve ağır yaralanırsanız...
• Ürününüz veya tavsiyenizden dolayı bir müşteri zarar gördüyse... Ne olacaktır?
Kendİnİzİ
yeterİnce
sİgortalatın
9A
Bu yüzden bİrkaç İlave sİgorta polİçesİ yaptırmak çok
önemlİdİr
Bu tür ilave sigorta seçimi haliyle bir serbest çalışan olarak yaptığınız işe ve çalıştığınız sektöre bağlıdır.
Aşağıda belİrtİlen sİgortalar kesİnlİkle tavsİye edİlİr
•Meslek faaliyetiniz esnasında üçüncü şahıslara vermiş olduğunuz zarara karşı bir “İşletme Sivil
Sorumluluğu” (Burgerlijke Aansprakelijkheid) sigortası.
•Bir yangın sigortası
•Bir “her türlü inşaat riskleri” sigortası
•Bir yasal asistanlık sigortası
•Bir hırsızlık sigortası
•Aracınız için gerekli sigortalar
•Bir özel yaşam (aile) sivil sorumluluk sigortası
9b
Üstelİk sİzİn sosyal statünüz bİr mİnİmum statüdür
•İlk aylık maluliyet kesinlikle ödenmemektedir.
•Yasal emeklilik maaşınız sınırlıdır.
37
Aşağıda belİrtİlmİş olan sİgortalar sİzİn sosyal statünüzü tamamlar.
•Garantili gelir sigortası
•Küçük riskler (Kleine Risico’s) sigortası
•Hastane sigortası (Hospitalisatieverzekering)
•Serbest ilave emeklilik maaşı (Kısaltılmış adı VAP)
Her şeyİ sİgorta etmenİz gerekmez!
“Çİfte” sİgortalardan da kaçınınız. Kendİnİzİ İyİ bİlgİlendİrİnİz ve farklı teklİflerİ
karşılaştırınız. Rehberİ dİkkatlİce okuyunuz!
Banka yöneticinize, sigorta komisyoncunuza ve sosyal güvenlik fonunuza gidiniz ve bilgi alınız.
38
İlgİlİ sİgortalarım:
Bİlgİ aldığım yer
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
9c
10
Denetmenden korkmanıza gerek yoktur. Denetmenin en önemli tasası yasanın uygulanıp
uygulandığını saptamaktır. Bu ilk anlamda onun bilgilendirme ve ipuçları verme ve daha
sonra da gerçekleştirilmiş olan ihlalleri saptaması anlamına gelmektedir. Üstelik birçok idari
daireler bilgi veren memurlara sahip olup, bunlar sizin bütün sorularınızı cevaplandırmaya
yardımcı olabilirler. Bu yüzden denetimlerden korkma yerine bunları bir tavsiye olarak görmenizde yarar vardır. Denetmene, müşterinize davrandığınız gibi davranın: kibar davranınız
ve denetmene karşı da rahat olunuz. Yasal şartlara uymak istediğinizi ve olası problemleri de
çözmeye yönelik iyi niyetinizi gösteriniz. Denetime kesinlikle engel olmayınız. Denetmene kimlik kartını sorunuz. Adını ve görevini kaydediniz. Kendisine, denetimle
ilgili olarak neyin mümkün olup olmadığını bildiğinizi gösteriniz. Gerekirse denetimler
esnasında (önceden belirtilmiş olanlar için) muhasebecinizin veya danışmanınızın hazır
bulunmasını ve yardımcı olmasını isteyiniz.
Kontroller
ve denetİmler
10A
Vergİ denetİmİ
NE: Bu inceleme KDV ve aynı zamanda gelir ve kurumlar vergisini denetlemek için yapılır. Bu inceleme ile
bütün hesap dokümanlarına bakılacaktır (kasa kayıdı, kasa defteri, fatura defteri, hesap bildirimleri, vb.).
KİM: Vergi denetimi, Kurum ve Gelir Vergisi İdaresi (Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit (AOIF)) tarafından yürütülür. Belçika’daki resmi bir adrese kayıtlı olduğunuz vergi makamı
aktivitenizi denetlemekten sorumludur.
www.fİscus.fgov.be Web sitesinde ilgili adresi bulunuz (Adressen van de federale belastingadministraties).
Bevoegheden bölümü adı altında araştırınız (veya tel. 02-336 69 99) ve buraya kaydediniz:)
Vergİ makamım: ………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
YAPTIRIMLAR: Vergi yetkilileri, vergi beyanınızı eksik ya da geç doldurursanız veya beyanınızı değiştirme ile
ilgili bir bildirime cevap vermezseniz “belirlenmiş bir vergi miktarın yer aldığı bir bildirim”
(aanslag van ambtswege) uygulamasını gerçekleştirecektir. Böyle bir durumda bu bildirimi
neden kabul etmediğinizi kendiniz kanıtlamanız gerekir.
Kötü niyet ile hareket etmemeniz durumunda, vergi kanunun ilk ihlali çoğu zaman bir para
cezası veya vergi artırımı anlamına gelmez. İkinci ihlalde ise, €50 ile €1.250 arasında bir para
cezası ve % 10 (herhangi bir hilenin gerçekleştirilmemiş olması durumunda) ile % 50 arasında
bir vergi artırımı ve hatta % 200’lük (hile gerçekleştirme veya belge sahtekarlığı durumunda)
bir vergi artırımı uygulanabilir. Bu tür durumlarda ayrıca cezai müeyyidelerin uygulanması da
mümkündür (hapis cezası).
39
Ekonomİk denetİm
NE: Bu denetim Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışan ve Enerji Kurumu (Genel
İnceleme ve Uzlaştırma Müdürlüğü) tarafından organize edilmiştir.
Söz konusu daire, aşağıdaki kurallara uyup uymadığınız kontrol eder:
10b
• fiyat yönetmeliklerine tabi ticari uygulamalar (indirimler, zararla satış yasağı, fiyat etiketleri,
sözleşmede yasal olmayan maddeler, vb.)
• açılış saatleri, haftalık kapanış günleri, seyyar satıcılık (seyyar satıcı kartı) (leurderskaart)
• kayıt sertifikaları (ispatlı yönetim ve meslek bilgisi)
KİM: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi (
www.mineco.fgov.be Web sitesinde FOD
Voorstelling Organisatie Organigram Controle en Bemiddeling Structuur veya tel. 02-277 51 11)
YAPTIRIM: Denetmenin bir ihlali cezalandırmak için çeşitli imkanları vardır:
• resmi uyarı prosedürü:
gerçekleştiren ihlali düzeltmek için ilgili şahsa belirli bir süre verilir:
• idari bir yaptırım:
belirli bir aktiviteyi gerçekleştirme izni iptal edilir.
• bir idari uzlaşma:
resmi bir tutanak tutulur ama kesilen para cezasının ödenmesi halinde cezai hukuk ile ilgili yasal
prosedür devam etmez (Para Cezası Tahsil Ofisi (Ontvangkantoor van Penale Boeten) aracılığı ile)
• Polis Mahkemesi veya Ceza Mahkemesi tarafından uygulanan bir cezai yaptırım (€20,000’e kadar
para cezası veya hapis cezası)
İstİhdam denetİmİ
NE: Bu denetim, sosyal denetim olarak ta adlandırılır ve dört önemli hizmeti kapsar.
1. Çalışma saatlerini, cumartesi günü çalışmayı ve fazla mesaiyi, genç yaştaki işçilerin istihdamı ve
öğrenci işleri gibi konularda kontroller gerçekleştiren ‘sosyal yasaların gözetimi’ denetimi.
2. İşçilerin çalışma koşulları (güvenlik, sağlık gibi...) konusunda kontroller gerçekleştiren ‘işteki
çalışma ve yaşam koşullarının gözetimi’ denetimi.
3. Sosyal güvenlik ile ilgili zorunluluklar, kaçak iş, geçici işsizlik, sahte serbest çalışan, yasal olmayan iş ve yabancı firmalar tarafından başka bir işletmede görevlendirilmiş kişiler gibi konularda
kontroller gerçekleştiren Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesinin denetimi.
4. Aynı zamanda, Ulusal Sosyal Güvenlik Dairesi (RSZ), Serbest Çalışanların Sosyal Güvenliği Ulusal
Enstitüsü (RSVZ), ve Ulusal İş ve İşçi Bulma Dairesi’nin de (RVA) kendi denetim servisleri vardır.
KİM: Yani Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesi’nin ve (FOD) İstihdam, İş ile Sosyal
Diyalog Dairesi’nin farklı denetim servisleri vardır. Bu denetim servislerinin yerel büroları da vardır.
Söz konusu bürolarını Web sitelerinden bulabilirsiniz.
•(FOD) İstihdam, İş ile Sosyal Diyalog Dairesi:
(Metagids A-Z
www.meta.fgov.be
Arbeidsinspectie (İş denetimini) seçiniz) veya telefon 02-233 41 11
•Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesi:
(Organisatie
Huidige Organogram
http://socİalsecurity.fgov.be
Directorie-Generaal Sociale Inspectie’yi seçiniz) veya
telefon 02-528 62 20
•İşte Çalışma Refahının Gözetimi Genel Müdürlüğü’nün (De Algemene Directie Toezicht op
het Welzijn op het Werk) bir merkez yönetimi ve 10 yerel müdürlüğü vardır (5 tanesi Flaman
bölgesinde, 4 tanesi Valon bölgesinde ve 1 tanesi de Başkent Brüksel bölgesinde). Bu yerel
müdürlüklerin her birinin, temel gözetimi gerçekleştirdikleri kendi alanları vardır.
www.meta.fgov.be/
40
10c
•Sosyal Mevzuatı Gözetim Kurumu (Het Toezicht op de Sociale Wetten), merkez yönetim ve 25 dış
müdürlüğü kapsar (13 tanesi Flaman bölgesinde, 10 tanesi Valon bölgesinde, 1 tanesi Başkent
Brüksel bölgesinde ve 1 tanesi de Almanca Konuşan Toplum için). Bu dış müdürlüklerin yetkileri,
belirlenmiş bölgeler içinde uygulanır. Sosyal Mevzuatı Gözetim Kurumu’nun ayrıca iki de ‘Nakliye’
departmanı vardır: Bunlar, diğer kurumlarla yakın işbirliği içinde ve ulusal düzeyde yoldaki
malların nakliyesi ile ilgili kontrolleri koordine ederler.
www.meta.fgov.be/pa/paa/framesetnlbe00.htm
Bu denetmenler, çalıştıkları sürece kendi yetki alanı içindeki bütün çalışma yerlerine veya gözettikleri yasanın sorumluluğu kapsamındaki yerlerde personel çalıştırıldığını tahmin ettikleri çalışma
yerlerine, herhangi bir zamanda, gündüz veya gece ve önceden bir bilgi vermeden girebilirler.
YAPTIRIM: Denetimciler, uyarı yapma, yasayı ihlal etmiş olan şahsın bunu düzeltmesi için zaman tanıma ve
resmi tutanaklar düzenleme hakkına sahiptirler. Siz, resmi tutanağın bir fotokopisini ücretsiz olarak
edinebilirsiniz. Siz aynı zamanda ifadenizin harfi harfine tutanağa kayıt edilmesini isteme hakkına da
sahipsinizdir. İş mahkemeleri işbu resmi tutanakları değerlendirir, ve gerektiğinde ceza kararı alabilir.
10d
Çevre Denetİmİ
NE:
Bu denetimler çevre ruhsatı, atıklar, taban düzenlemesi ve aktivitenizin çevreye diğer etkileri
(gürültü kirliliği, suyu kirletme, vb.) ile ilgili yönetmeliğin uygulanıp uygulanmadığını kontrol eder.
KİM: İdari bölgeler bu kanunlarla ve kontrollerle ilgili yetkilidirler. Bu yüzden bu denetim kurumları,
Flaman Toplumu Bakanlığı’na (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) , Valon ya da Brüksel
İdari Bölgeleri’ne bağlıdırlar. Belediye devlet memurları veya yerel polis, koku, gürültü veya madde
kirliliği gibi yerel problemlerle ilgilenirler.
Denetmenler günün veya gecenin her saati tüm kuruluşlara, (konut olarak kullanılmayan) tüm
mekanlara ve iş yerlerine izin istemeden girebilirler. Rutin kontrollerin yanında özel konularla ve
sektörlerle ilgili (inşaat, marangozluk, vb. sektörler) koordineli eylemleri de vardır.
Flaman Bölgesi’ndeki en önemli kurumlar:
•AMINAL: Çevre, Doğa, Toprak ve Su İsleme Idaresi, Çevre Denetleme Bölümü
(
www.mİna.be veya tel: 02 553 80 11)
•OVAM: Flaman Kamusal Çöp Maddeleri Kurumu (Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij)
(
www.ovam.be veya tel: 015 28 42 84)
•VMM: Flaman Çevre Kurumu (Vlaamse MilieuMaatschappij) (
www.vmm.be bilgi gişesi
tel: 053 72 64 45)
Brüksel’deki en önemli kurum BIM’dir: Brüksel Çevre İdaresi Enstitüsü (Brussel Instituut voor
Milieubeheer) (
www.İbgebİm.be veya tel: 02 775 75 75)
YAPTIRIM: Denetmenler genellikle çevre eksiklerinin düzeltilmesine yönlendirecek değişiklikleri vereceklerdir. Gerekirse ihlallerle ilgili yasal tutanak tutabilir ve düzenlemeyi yasal yollarla (savcılık tutanağı
ile) mecbur hale getirebilirler.
10e
Gıda denetİmİ
NE: Gıda zincirinin bütün aşamalarında gıda maddeleri ve bunların esas malzemelerinin incelenmesi, araştırılması ve onaylanması: üretim, işleme, depolama, nakliye, satış, ithalat ve ihracat. Bunlar gıda maddelerinin incelenmesi (halk sağlığına tehlikesi), ürünlerin etiketlenmesi,
katkı maddelerinin mevcudiyeti, personel ile araçlar ve üretim ile satış yerlerindeki hijyeniğin
kontrolünü içerir.
KİM: Federal Gıda Zincirin Güvenliği Acentesi’nin (het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van
de Voedselketen) (FAVV veya Belçika Gıda Acentesi) denetimcileri ve müfettişleri – (
www.
favv-afsca.fgov.be veya telefon 02-208 34 11). Kendileri bir şikayet almaları (anonim olabilir) üzerine veya programlı bir kontrol çerçevesinde, kontroller gerçekleştirebilirler. Kontrolleri
gerçekleştirebilmek için numune alabilirler, evrak isteyebilirler veya mallara el koyabilirler.
Kendileri mesleki gizlilik esasına bağlıdırlar.
41
YAPTIRIM: Gıda Acentesi bir uyarı verebilir (ihlali gerçekleştirmiş olan şahsa bu ihlali durdurması için verilmiş
olan bir süre). Söz konusu kurum, tanınma izni veya ruhsatı geçici veya sürekli olarak iptal edebilir,
idari para cezaları kesebilir ve adli takip kararı aldırabilir.
ÖNEMLİ
Rüşvet vermek ve para almak/yemek
Rüşvetin bütün şekilleri yasal olarak ciddi bir şekilde yasaklanmıştır (10 Şubat 1999 tarihli yasa). Memurların
rüşvet alması ve aynı zamanda memurlara rüşvet verme de ağır bir şekilde cezalandırılır. Bu nedenle denetmene hiçbir zaman için rüşvet vermeyi denemeyiniz. 6 aydan başlayıp, maksimum 5 yıla kadar ve/veya €2.500’e
kadar para cezası alma riskiniz söz konusudur.
42
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
11
Devralma ve
franchİsİng
11A
Devralma
Yeni bir iş kurmak yerine, halihazırda kurulmuş olan ve işleyen bir işi de bir önceki sahibinden devralabilirsiniz.
www.overnamemarkt.be web sitesinde birçok DEVREDİLECEK işyerleri bulunabilir.
Kendinizi iyi bir şekilde bilgilendirmeniz son derece önemlidir. Ne ödeyeceğinizi ve ne için ödeyeceğinizi
bilmeniz gerekmektedir. Önceki iş sahibinin NEDEN, hangi nedenle işi bırakmak istediğini sorunuz!
Her zaman yazılı bir sözleşme yapınız.
Aşağıdakİ şemayı gözden geçİrebİlİrsİnİz.
1. Tek kİşİ İşletmesİ (éénmanszaak) mİ yoksa şİrket mİ devralıyorsunuz?
Tek kİşİ İşletmesİ
devralıyorsunuz:
• Bunun, firmaya ait her şeyin bir kağıt üzerinde
belirtilmiş olduğu, bir yasal çerçeve bütünü
olmadığını iyi bilmeniz gerekmektedir.
• Bu yüzden yanlış anlamalara neden olmamak ve daha sonra da olumsuz sürprizlerle
karşılaşmamak için hangi elementlerin de-
Bİr şİrket
devralıyorsunuz:
Böylece hisseleri devralıyorsunuz:
• Firmanın bilançosunu, kar ve zarar hesaplarını
çok dikkatlice inceleyiniz.
• Aynı zamanda borçları da devralırsınız.
• Hisse kaydına hisselerin transferini kaydediniz.
vralma işlemine dahil olduğunu iyi (yazılı) bir
şekilde belirlemeniz gerekmektedir.
• Verimlilik için gerekli olan bütün üretim faktörlerini kesinlikle devralmalısınız. Bunlar: isim,
müşteriler (adres listesi), kira kontratı, müşteri
sözleşmeleri, ekipman, makineler, mobilya, stok,
muhasebe hesapları, arşiv, vb…
• Herhangi bir bireysel borcu veya borç talep ve
takiplerini devralmadığınızdan emin olunuz.
2. Devralma fİyatının pazarlığını yapıyorsunuz.
Bir firmanın ne değerde olduğunu belirlemek çok zordur. Değer her zaman analiz ve bir hesaplamanın
sonucudur. Şunlar üzerinde durabilirsiniz:
• kazanç/kar getiri değeri: geçmişte gerçekleştirilmiş olan kar, ileriki karın mevcut değerinin belirlenmesi
için başlama noktasıdır.
43
•hakiki değer: hava parası dışında işyerinin bütün her şeyinin gerçek değeri (ekipman, bina, stok, vb.).
•hava parası: mevcut müşterinin, iyi ticari ismin, firmanın özel yerleşim yerinin değeri …
Değer, fiyat değildir!
3. Gereklİ İzİnlerİ gözden geçİrİnİz.
( 08 ’e bakınız)
Hala geçerliler mi? Ne kadar süre daha kadar geçerliler? Gerçekten de başvurusu yapılmış mı ve
elde edildi mi?
Özellikle aşağıda belirtilmiş olan konulara dikkat ediniz:
•çevre izni (bu izin bütün faaliyetleri kapsıyor mu?)
•imar ve planlama izni
•sosyo ekonomik izin (400 m2’yi aşan dükkan alanları için)
4. Her zaman profesyonel devralma
danışmanlarından tavsİye alınız.
Bunun için örneğin, muhasebecinize veya bir aracıya başvurabilirsiniz.
Devralma danışmanları listesi için
www.overnamemarkt.be
Web sitesine bakınız
Franchİsİng ve tİcarİ İşbİrlİğİ
Franchising, imtiyaz alan (serbest çalışan girişimci) ve imtiyaz veren arasında bir ticari işbirliğidir.
İmtiyaz veren, bir marka adı, bir formül, knowhow (bilgi) ve desteği bir ücret karşılığında imtiyaz
alana sunabilir.
İmtiyaz veren veya formül yaratıcısı, sınırlı yatırım ve yerel bir tüccarın uzman bilgisi ile proje geliştirebilir.
İmtiyaz alan, kendi işini geliştirmek için, bir gruba ait knowhow (bilgi), destek ve mikro avantajları ve bir marka
adını elde eder.
Ticari İşbirliği Yasası, imtiyaz alıcılarını dengesiz sözleşmelere karşı korumaya çalışır. Yasa, imtiyaz vericilere,
geniş bir bilgi verme zorunluluğunu, empoze eder.
İmtiyaz alıcısı adayı önceden sözleşmeye bakabilir ve formül yaratıcısının bilgilerini (işbirliği formülünün
deneyimi, geçmişi ve geleceği ve beklentileri) ve sözleşmedeki önemli maddeler ile ilgili açıklamaların yer
aldığı ek bir bilgilendirme belgesi, kendisine verilir. Bu noktadan sonra kendilerine, işbirliğini gerçekleştirip
gerçekleştirmemeye karar vermeleri için bir ay düşünme süresi verilmelidir.
Herhangİ bİr İşbİrlİğİ sözleşmesİnİ kesİnleştİrmeden önce, aşağıdakİ sorulara açıkça
bİr cevap verebİldİğİnİzden emİn olunuz:
1.“Sistem” hakkında yeterli bilgim var mı?
6. Hangi maliyetler vardır?
2. Ne kadar bir süre için ve hangi iptal hakkı
7. Hangi ciro ve/veya satın alma
şartları altında?
3.Sözleşme devredilebilir mi?
4. Münhasır haklar nelerdir (bölge, satıcılar)?
5. Geriye ne de kadar serbest girişimcilik
kalmaktadır?
yükümlülükleri vardır?
8. Devretme ve Ticaret Fonu’nun devralma
şartlar nelerdir?
9. Rekabet etmeme maddesi var mı?
10. Sözleşmenin tek taraflı feshi mümkün mü?
Bu işbirliği formülü için ayrıntılı bir şekilde tavsiye alınız. Sözleşmenizin adli açıdan “hızlı bir şekilde gözden geçirilmesi” için UNIZO Mağaza Konseyi (UNIZO Winkelraad) ile temasa geçebilirsiniz. (
www.unizo.be/winkelraad
- telefon 02-238 06 51).
44
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
11b
12
İthalat ve
İhracat
12A
Yurtdışından mal İthal etmeyİ mİ düşünüyorsunuz?
Kendİnİze İlk önce aşağıdakİ soruları sorunuz!
1. Bu malları diğer ülkelerden ithal edebilir miyim?
2. Belçika veya Avrupa’da bu mallara ilgi duyan yeterli sayıda müşteri var?
3. Bu tür malları burada satmak veya dağıtımını yapmak için bağlantılarım var mı?
4. Bu konuda küçük bir test yapmam mümkün mü?
12b
Yurtdışında mal İhraç etmeyİ mİ düşünüyorsunuz?
Aşağıdakİ soruları kendİnİze sorunuz!
1. Müşteriler ile hangi ödeme şartları üzerinde anlaşmam gerekiyor?
2. Satış kanalları yeterli bir şekilde belirlendi mi?
3. Malın varış ülkesindeki ithalat harçları ve prosedürleri nelerdir?
4. Bu konuda küçük bir test yapmam mümkün mü?
12c
Kavramlar
Aşağıda, kesinlikle bilmeniz gereken birkaç kavram yer almaktadır. Bunlarla , ithalat ve ihracat aktivitelerini en iyi şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Belçika, Avrupa Gümrük Birliği’ne dahildir. Bu, üçüncü ülkeler ile ticaret için bir tek ortak gümrük tarifesi var
demektir. İthalat harçları (veya ithalat vergisi), ürünlerin Gümrük Birliği’ne girdiği ülkede ödenmelidir ve bu
her zaman için Belçika olduğu anlamına gelmez.
Her ithal edilen ürüne TARIC-kodu verilir. Bu, bir gümrük tarife numarasıdır. Bu gümrük tarife numarasına
göre:
• ithalat harcı ödemeniz gerekip gerekmediği ve ne kadar olduğu,
• herhangi bir ithalat kotasının veya ithalat sınırlamasının olup olmadığı
• malların bildirimi için ithalat izninin gerekli olup olmadığı ve
• malların bildirimi için hangi ek gümrük belgelerinin gerekli olduğu belirlenir.
Avrupa Komisyonunun TARIC-web sitesinden tarif bilgilerini edinebilirsiniz:
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/home.htm
45
AB-gümrük alanının dışındaki mallar, T1-malları diye isimlendirilir. Bu mallar, malların ithalat harçları ödendiği
zaman AB-gümrük alanında, serbestçe dolaşabilir. Bu aşamadan sonra bu mallar T2-malları olmuş olurlar.
Buna, ithal edilmiş malların ‘serbest dolaşıma getirilmesi’ denir.
‘Serbest dolaşıma getirilme’ kavramının yanında ayrıca “kullandırılma” kavramından da söz edilmektedir.
“Kullandırılma” kavramı, ilgili ülkenin ödenmesi gereken KDV’ni (ve gerekirse özel tüketim harcını da) ödemiş
olduğunuz anlamına gelmektedir.
Dış ticarete ilişkin uluslararası terimlerin tam anlamına ilişkin kurallar (Incoterms), Uluslararası Ticaret Odası (Paris’te) tarafından düzenlenmiş uluslararası sözleşmelerdir. Bu, ihracat prosedürleri ile ilgili bütün
tarafların sorumluluklarını açıkça belirler. Bunlar, satış sözleşmesinde kullanılabilir ve aşağıdaki noktaları belirler:
• taraflardan hangisinin (alıcı veya satıcı) nakliyeden sorumlu olduğu
• formaliteleri kimin sağlayacağı
• kimin hangi riski taşıdığı
• sigorta sözleşmesini kimin gerçekleştireceği
“Incoterms” kuralları genellikle şunlardır:
• EXW (Ex Works):
Satıcı, alıcıya kullanıma sunduğu malları kendi binasındaateslim eder.
• FOB varış yeri (örneğin, Free on Board Anvers):
Satıcının, malların alıcı tarafından belirtilmiş gemi üzerinde, belirlenmiş olan yere teslim etmesi
zorunludur.
• C.I.F. varış yeri (örneğin, Maliyet, Sigorta ve Nakliye (Cost, Insurance and Freight) Johannesburg):
Satıcı, varış yerine kadar bütün masrafları ödemekle sorumludur ve satıcı, alıcı adına mallar için bir sigorta
poliçesi düzenler. Bu, sadece gemi ile nakliye edilecek olan mallar için söz konusudur.
• DDP (Delivered Duty Paid ):
Malların belirtilen varış yerinde tüm gümrük vergilerin ödenmiş olarak teslimi
• DDU (Delivered Duty Unpaid):
Malların belirtilen varış yerinde gümrük vergilerinin ödenmemiş olarak teslimi
Daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Paris’teki Uluslararası Ticaret Odası’ndan ilgili broşürü edinebilirsiniz www.incoterms.com.
Bİrçok gİrİşİmcİ, İthalat ve İhracat formalİtelerİ
İçİn uzmanlaşmış gümrüklü naklİye fİrmalarına veya
uzmanlaşmış gümrük acentelerİne başvururlar
Bunlar:
• ithalat-ihracat-geçiş için gümrük formaliteleri
• ithalat-ihracat’ta KDV mevzuatı
• vergi temsilciliği
• tüketim gider vergileri, tanınmış gümrük deposu
• belgesiz gümrük ve tüketim gider vergileri (PLDA) konularında sizin için ideal sorumluluk ortaklarıdır.
46
12d
12e
Yabancı tİcaret, Belçİka’da bölgesel İdarelerİn yetkİsİ
altındadır. Uluslararası aktİvİtelerİnİz İle İlgİlİ malİ destek
sorularınız İçİn bu servİsler İle temasa geçebİlİrsİnİz
Bölge
Nereye İhracat veya
nereden İthalat
Flaman Bölgesİ
Aynı zamanda ithalat
ve ihracat ile ilgili bütün
bilgiler için de “Unizo
Uluslararası” (Unizo
International) ile temasa
geçebilirsiniz.
Investeren in
Flaman Yatırım ve Tİcaret’e
yatırım yapmak
Flaman Bölgesİ Yatırım
ve Tİcaret
Flaman Bölgesine yatırım yapmak
Telefon: 02 504 87 11
www.export.vlaanderen.be
Telefon: 02 504 88 71
www.investinflanders.com
Brüksel
www.unizo.be/
internationaal veya
Başkent Brüksel Bölgesİ
Bakanlığı
Başkent Brüksel Bölgesİ Dış
Tİcaret Departmanı
Yabancı Yatırım Departmanı
Telefon: 02 645 25 50
www.brussels-export.be
Telefon: 02 800 34 61
Telefon: 056-26 44 88
http://export-help.cec.eu.int
www.investinbrussels.com
Valon Bölgesİ
Valon Bölgesİ’ne yatırım
AWEX
Telefon: 081 33 28 50
İhracat ve Yabancı Yatırım için Valon
www.investinwallonia.com
Bölgesi Acentesi
Telefon: 02 421 82 11
www.awex.be
Belçİka
http://invest.belgium.be
Dış Tİcaret Acentesİ
Telefon: 02 206 35 11
www.abh-ace.org
http://export-help.cec.eu.int
Avrupa
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
47
48
13
Serbest bir iş kurmaya başlamak, ürünlerin satılması ve hizmetlerin sağlanması anlamına
gelmektedir. Haliyle bunun için müşterilere ihtiyacınız var. Fakat serbest çalışan olarak
aynı zamanda komşularınız, rakipleriniz ve/veya meslektaşlarınız ve danışmanlarınız ile de
bağlantı kurmanız gerekmektedir.
Onlar size daha iyi işler yapabilmeniz için yardımcı olabilirler.
Flaman Bölgesİ’nde
müşterİ İlİşkİlerİ ve
ağlar
Her zaman her şeyi ticari sonuçlar açısından görmeyiniz. Bir ilişkiler ağının geliştirilmesi ve muhafaza
edilmesi bazen kısa zamanda sonuçlarını göremediğiniz bir iştir.
Kartvizit koleksiyonunuzda kesinlikle aşağıdaki kartvizitler de yer almalıdır:
• belediyenizin belediye başkanını
• belediyenizdeki ekonomik işlerden sorumlu memur
• mahalli polis memuru veya polis komiseri
• yerel ticaret komitesinin başkanı
• merkez yöneticisi (veya Brüksel Bölgesinde ‘town centre’ sorumlusu)
• meslek kurumunuzdaki temasınız
• UNIZO şubesinin başkanı
• eğitim kurumlarının sorumlusu (sizin meslek alanınızda veya genel olarak)
• önemli dağıtımcılarınız
• önemli müşterileriniz
• önemli rakipleriniz
•…
Olası müşterİlerİnİz İle bağlantınızda, aşağıdakİ hususlara dİkkat etmenİzde
yarar vardır:
1. Müşterİlerİnİzce kolay erİşebİlİr olmalısınız
• Özenle hazırlanmış bir kartvizit ile başlayınız.
• Sınırlı bir web sitesi yaratınız.
• Altın Rehber’de (Gouden Gids) yazılmayı sağlayınız.
49
2. Müşterİlerİnİz onlar İçİn neler yapabİleceğİnİzİ bİlmelİler!
• Hangi hizmetleri sağlıyorsunuz?
• Hangi ürünleri satıyorsunuz?
3. Bunların hepsİnİ gerçekleştİrdİysenİz, o zaman müşterİlerİnİz İle
temasa geçmek İçİn hazırsınız.
Müşterileriniz ile şu şekilde temasa geçebilirsiniz:
• Danışmanlarınız ile iyi ilişkiler kurarak.
(Onlar belki de sizin ilk müşterileriniz olabilirler.)
• Çevre ve mahallenizdeki insanlarla iyi ilişkiler kurarak. (Çok yakınınızda yaşıyorlar veya çalışıyorolmaları
nedeniyle mallarınız veya hizmetleriniz için ilk etapta ilgi duyabilirler.)
• Yerel bir yayına reklam verebilirsiniz veya bir mahalle eğlencesine sponsor olabilirsiniz …
•…
• Bir ticaret organizasyonunun üyesi olarak (mesleğinize göre).
Avantajlar şunlardır:
• İş alanınızdaki yeni gelişmelerden her zaman için haberdarsınızdır,
• Rakiplerinizi ve/veya meslektaşlarınızı tanınırsınız,
• Yaygın bir organizasyonda tanınırsınız.
Aynı zamanda UNIZO’nun verdiği hizmet ile ilgili ayrı eki de okuyunuz!
• Çevrenizdeki ticaret komitesine üyeolmak için,
• Size müşteri gönderecek girişimciler ile tanışmak için,
• Kendilerini bilgilendirmek için müşteri listesi hazırlamak için (adresler, telefon numaraları, e-mail adresleri)
Aşağıdaki hususlardan her zaman emin olunuz:
• Sözlerinizi her zaman tutunuz!
• Müşteriye yönelik düşününüz ve hareket ediniz!
• Çözümler sununuz!
50
Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile
gerçekleşmiştir.
UNIZO İle daha İyİ
İş gerçekleştİrmek
20’DEN FAZLA AVANTAJ
AVANTAJ 1 :
KONTROLLER VE İNCELEMELER 2006 REHBERİ
Vergi, sosyal, ekonomik, gıda ilişkili ve çevre denetimleri konularında yararlanılabilecek,
160 sayfalık son derece açık ve önemli bir çalışma kaynağı. UNIZO üyelerine ücretsiz
olarak gönderilir.
AVANTAJ 2:
GİDER OLARAK KABUL EDILEN MESLEK MASRAFLARI 2006
KONTROL LİSTESİ
Gider olarak kabul edilen olası meslek masrafları ve bununla ilgili olarak yerine getirilmesi gereken şartlar hakkında kapsamli ve son derece yararlı bir kontrol listesi.
UNIZO üyeleri için özel olup,
www.unizo.be. web sitesinin sadece üyelerine açık
olan bölümünde bakılabilir. UNIZO üyelik numaranız, şifrenizdir.
AVANTAJ 3:
SANAL PORTAL ÜZERİNDE 275 ÖRNEK MEKTUP VE SÖZLEŞME
Güncelleştirilmiş örnek mektuplar, örnek sözleşmeler, formlar, dokümanlar ve kontrol listeleri. Fransızca, Hollandaca, Almanca, İspanyolca ve İtalyanca da mevcuttur.
Bilgisayarınıza yüklemesi, kişiselleştirmesi son derede basit olup, kendi antetli kağıdınıza
basabilirsiniz. Sadece UNIZO üyeleri içindir. Sözleşmeler, UNIZO web sitesinin sadece
üyelerine açık olan bölümünde yer alır. Sadece UNIZO üye numarasının şifre olarak
kullanılması sayesinde erişilebilir.
AVANTAJ 4:
“Z.O.-MAGAZINE” ADLI İŞ DERGİSİNE YILLIK ÜYELİK
On beş günde bir çıkan “Z.O.-Magazine” dergisi Flaman Bölgesi ve Brüksel’de en büyük ve
en popüler “KOBİ” iş dergisi olup, her zaman güncel bilgilerden haberdar olmanızı sağlar.
AVANTAJ 5:
KİŞİSEL SEÇKİN TAVSİYE
Bir eksper, iş ile ilgili bütün sorularınıza profesyonel cevaplar verir.
51
AVANTAJ 6:
SÖZLEŞMELER İLE İLGİLİ TAVSİYE
Sözleşme ve anlaşmaları düzenleme ve uyarlama için tavsiye ve rehberlik. Sadece UNIZO
bölge ofisinden randevu alındıktan sonra mümkündür. Sadece UNIZO üyeleri içindir.
KOBİ’lere yönelik cazip fiyatlar. Muhasebeciniz, avukatınız yanında, doğru bir ek görüş.
AVANTAJ 7:
UNIZO ÇIKARLARINIZI SAVUNUYOR
80.000’den fazla UNIZO üyesi meslektaş, girişimci, serbest çalışan ve serbest meslek üyesi ile birlikte belirli işleri harekete geçiririz. UNIZO, sahip olduğu üyesi sayısının önemi
açısından, dikkate alınması gereken bir baskı grubudur.
AVANTAJ 8:
KOBİ KONTAK BİLGİ TOPLANTILARI
Uzmanlar ve deneyimli eksperler, KOBİ KONTAK’ın, KOBİ bilgilendirme seanslarında, sizi
ilgilendiren konularda bilgilendirirler ve hemen kullanabileceğiniz pratik bilgiler verirler.
AVANTAJ 9:
ULUSLARARASI İŞ YAPMAK İLE İLGİLİ BİLGİ HİZMETLERİ
Uluslararası pazarda etkin olan girişimcilere mesleki tavsiye ve rehberlik: seçkin tavsiye,
ticari bilgi, ihracat yönetimi konusunda eğitim programı vb.
www.unizo.be/internationaal/
AVANTAJ 10:
UNIZO YENİ BAŞLAYANLAR SERVİSİ
Yeni başlayan girişimci adayları için belirsiz olan başlama planlarını somut hale getiren
toplam çözüm.
AVANTAJ 11:
KURULUŞ MÜŞAVİRİ
2 yıldan daha az bir süredir faal olan yeni girişimciler için deneyim değişimi, bireysel
tavsiye ve uzman rehberlik.
AVANTAJ 12:
GİRİŞİMCİLER İÇİN GİRİŞİMCİLER (OVO)
İki ile on yıl arası bir süredir faal olan genç girişimciler için başarılı vaftiz babalığı projesi.
AVANTAJ 13:
KALİTE KOÇU
Toplam kalite güvencesinin dikkate alındığı, girişimcilerin mesleki koçluğu.
AVANTAJ 14:
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİM KOÇU
Profesyonel bir şekilde, personelin bütün kapasitelerini değerlendirmek ve yararlanmak
için KOBİ‘lere yardımcı olan kullanışlı, iyi düşünülmüş bir sistem. İnternet üzerinden
kontrol listeleri, workshop’lar ve değerlendirme sistemi söz konusudur.
52
AVANTAJ 15:
İHRACAT KOÇU
İhracat koçu ile size, deneyim değişimi, bireysel tavsiye ve rehberliğin merkez olduğu,
uluslararası pazarda iş yapmaya odaklanmış bir konsept sunarız.
AVANTAJ 16:
İNTERNET ÜZERİNDEKİ İNTERAKTİF HİZMETLER
İnternet’te on-line tavsiye bankaları, pratik dosyalar ve kullanışlı araçlar.
AVANTAJ 17:
UNIZO BÖLGESEL BÜROSUNDA UYGULAMALI REHBERLİK
Girişimcilik ile ilgili olarak her tür formaliteler, tavsiye ve hizmet almak için çalışma
saatleri sırasında 23 bürodan birine başvurabilirsiniz.
AVANTAJ 18:
BİR PARTNERİNİZ OLARAK, YEREL GİRİŞİMCİLER DERNEĞİNİZ
Yerel UNIZO Girişimciler Dernekleri, serbest çalışanın belediye yönetimine karşı yerel
çıkarlar konusundaki savunucularıdır. Bunlar aynı zamanda, promosyon faaliyetleri ve
toplantı ile bilgilendirme akşamlarını organize ederler.
AVANTAJ 19:
SERBEST ÇALIŞANLAR İÇİN EMEKLİLİK HAZIRLIĞI
Emeklilik mevzuatı, miras ve veraset kanunları, bir firmanın devralınması, kapanması ve
takibi konularında 4 serilik enformasyon akşamları.
AVANTAJ 20:
İŞ TAKVİMİ 2006
Bir firma için bütün referans tarihlerini gösteren poster formatında pratik duvar takvimi.
Vazgeçilemez bir çalışma aracıdır.
AVANTAJ 21:
“İŞ YAPMA VE YENİ BİLGİ TEKNOLOJİLERİ”
ÜZERİNE BİLGİ TOPLANTILARI
Çeşitli firma uygulamaları için bilgisayar ve iletişim teknolojisi ile ilgili, Flaman
Bölgesi’nin degisik yerlerine yayılmış, dört ilginç bilgi toplantısı.
53
ÜYELİĞİNİZ HEMEN VERİMLİLİK SAĞLAR
• Üyelik ücreti, bir mesleki gider olarak VERGIDEN 100% DÜŞÜLEBİLİR.
UNIZO’ya NASIL ÜYE OLABİLİRSİNİZ?
• UNIZO vzw, Spastraat 8, 1000 Brüksel adına “UNIZO üyeliği” (UNIZO-lidmaatschap) diye belirterek €143’luk
meblağı, 426-3010081-52 numaralı hesaba transfer ediniz.
• İnşaat sektöründe, çalışan personel üye sayısına bağlı olarak, farklı bir üyelik ücreti söz konusudur.
UNIZO vzw
Spastraat 8, 1000 Brüksel
Tel. (02) 238 05 11
Faks (02) 230 93 54
[email protected]
www.unizo.be
54