doctıklayınız. (external link)
download 
Şikayet Transkript
tıklayınız. (external link)
Tasarruf Alışkanlığı Olan Bir Dünya Yaratmak 2015 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi Emeklilik geliri sorumlulukları Emekliliğe hazırlık, erken yaşlarda başlamanız gereken bir iştir. Emekliliğinizi ne kadar erken planlamaya başlarsanız, o kadar fazla yarar sağlarsınız. İşte bu nedenle anket raporumuzda küçük çocukları, yetişkin birer insan rolünde resmeden fotoğraflar kullandık. Bu fotoğraflarda resmedilen çocuklar, yeni bir iş kurmak, aynı alanda çalışmayı sürdürmek ve seyahat etmek gibi en yaygın emeklilik dönemi isteklerini temsil etmektedir. İçindekiler Önsöz 1 Giriş3 2015 Anketi 4 Özet5 Bölüm 1: 2015 Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi - Ana Bulgular Bölüm 2: Emekliliğe Hazırlık Oranları Artış Gösteriyor: Gerçek mi, İllüzyon mu? 11 Bölüm 3: Tasarruf Alışkanlığını Küresel Bir Trend Haline Getirmek Ortak Sorumluluğumuzdur 15 Bölüm 4: Paradigmaları Değiştirmek: Aktif Bir Emeklilik Hayatını Herkesin Benimsediği Bir Yaşam Tarzı Haline Getirmek 21 7 Öneriler31 Sözlük34 Aegon Uzun Yaşam ve Emeklilik Merkezi Hakkında, Transamerica Emeklilik Araştırmaları Merkezi® ve Cicero Grubu 36 Teşekkür37 Referanslar ve Notlar 38 Ek 1: Yöntem 39 Ek 2: Aktüeryal tablolar 40 Ek 3: Ülke Karşılaştırmaları 42 The Aegon Retirement Readiness Survey 2015 Arkadaşlarla ve aileyle daha fazla vakit geçirmek Önsöz Aegon’un misyonu insanlara finansal geleceklerinin sorumluluğunu almaları konusunda yardımcı olmaktır. Bugün bu sorumluluk daha önce hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiştir. İnsanların eskiye göre çok daha uzun yaşıyor oldukları gerçeği elbette sevindirici bir olgu. Ancak bir yandan insanların büyük çoğunluğu eski nesillerin hayal bile edemeyecekleri olanaklara sahip olarak çok daha uzun bir emeklilik dönemi düşlerken, diğer yandan yaşlanan dünya nüfusu çözüm bekleyen sorunları da beraberinde getirmektedir. Dünya genelinde insanlar finansal olarak emekliliğe ne kadar hazırlar? Emeklilik hedeflerini gerçekleştirmek için yeterince birikim yapıyorlar mı? Ve bu konuda bireyler, iş verenler ve devletler nasıl bir rol üstlenmeli? İşte, Aegon’un 4. Emekliliğe Hazırlık Anketinde bizler bu soruları ve daha birçoğunu ele alıyoruz. Ayrıca bu yılki raporumuzda, emekliliğe kademeli geçiş yapmak isteyenlere uygun iş yeri ortamı oluşturmak için şirketlerin geliştirdikleri en iyi örnekleri içeren vaka çalışmaları ve emekli olanların emekliliğe hazırlananlara verdiği tavsiyeler gibi yenilikler de yer alıyor. 1 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Bu yılın sonuçları, Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi’nde az da olsa bir yükselme olduğunu göstermektedir. Bu ümit verici bir bulgu olsa da yeterli değildir ve gelişmekte olan bir süreç olarak tanımlanabilir. Çünkü insanların birçoğu hala ileride arzuladıkları standartlardaki emekliliği güvence altına almak için gereken birikimi yapmamaktadır. Diğer yandan düzenli birikim yapanların, yapmayanlara göre finansal anlamda emekliliğe daha hazırlıklı oldukları gerçeği şaşırtıcı olamamakla birlikte bu iki grup arasında rahat bir emeklilik ve potansiyel fakirlik şeklinde ifade edilebilecek dev bir uçurum oluşmaktadır. İşte bu nedenle biz, nasıl tasarruf alışkanlığı olan bir dünya yaratabileceğimizi araştırarak bu bağlamda bireylere, işverenlere ve devletlere önerilerde bulunuyoruz. Bilgi insanlara bilinçli karar verebilmeleri ve finansal anlamda güvence altına alınmış, aktif bir emeklilik hayatı kurabilmeleri için güç verir. Araştırma sonuçlarımız iyi bir sağlığa sahip olmanın, insanların emekliliğe olumlu bir yaklaşım geliştirmelerini sağlayan ve emeklilik dönemlerinde hayattan ne kadar keyif alacaklarını belirleyen önemli bir faktör olduğunun altını çizmektedir. Ayrıca birikim yapmaya erken yaşlarda başlamanın ve aktif bir yaşam tarzını benimseyerek daha uzun bir çalışma hayatına sahip olmanın insanların emeklilik gelirleri üzerinde önemli ölçüde etkili olduğu görülmektedir. Bu yıl ilk kez olarak söz konusu anket raporumuz, Aegon Uzun Yaşam ve Emeklilik Merkezi tarafından yayınlanıyor. Genel merkezi Lahey’de bulunan bu merkezin üstlendiği misyon, yaşlanma ve emeklilik hakkında küresel bir diyalog ortamı oluşturarak insanları bilgilendirmek amacıyla kar amacı gütmeyen ABD merkezli Transamerica Emeklilik Araştırmaları Merkezi ile birlikte Aegon’un Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarındaki faaliyetlerinden edindiği deneyimi bir araya getirerek paylaşmaktır. Sizin için hazırlamış olduğumuz bu raporun emeklilik ile ilgili kapsamlı bir doküman olmasının yanı sıra, daha iyi yarınlar için tasarruf, yatırım ve emeklilik planlaması konularında küresel farkındalık düzeyini artırma çabamızda bize katılmanızı sağlayacak bir kaynak olacağını ümit ediyoruz. Alex Wynaendts CEO Aegon Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 2 Giriş Elinizdeki “Tasarruf Alışkanlığı Olan Bir Dünya Yaratmak” raporu, dünyanın her yerinde görülen ortalama ömür beklentisindeki artışların, finansal planlama dünyasını nasıl değiştirdiğini ve ileri yaşlar için beklentileri ve arzuları nasıl şekillendirdiğini araştırmaktadır. 2015 yılındaki bulgular, küresel olarak emekliliğe duyulan güven hakkında giderek daha olumlu bir tablo ortaya koymaktadır. Bu araştırmanın ilk yapıldığı 2012 yılına göre küresel ekonomideki fırsatların daha da artmış olması, insanların ekonomik görünüm hakkındaki düşüncelerini açıkça etkilemektedir. Önceki yıllara kıyasla, kendi finansal durumları hakkında olumlu düşünen insanların sayısında bir artış olduğu görülmektedir. Giderek iyileşen bu olumlu beklentiler, gelecek nesil emeklilerin emeklilik beklentileri hakkında da olumlu sinyaller vermektedir. Gelecek nesiller hakkında olumlu düşünenlerin oranı sadece %17 olsa da, bu rakam önceki yılın aynı dönemine kıyasla artmıştır. Bu olumlu yaklaşım, pek fazla olmasa da bu yılın Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi’ne (ARRI) de sevindirici bir şekilde yansımıştır. Ancak, emekliliğe hazırlık konusundaki bu olumlu beklenti, tasarruf davranışları açısından bakıldığında ise sadece kısmi bir değişiklik sağlanabilmiş durumdadır. Gerek emeklilikleri için, gerekse düzenli bir şekilde birikim yapanların sayılarında artışlar görülse de, bunun daha çok bazı insanların iyileşen ekonomik ortamdan cesaret alması sonucu meydana geldiğini gözler önüne sermektedir. Halen emeklilikleri için birikim yapmaya önem vermeyen birçok insan olduğu gibi, düzenli şekilde birikim yapanların sayısı da oldukça azdır. Küresel ölçekte hesaplandığında, çalışanların sadece %39’u “birikim yapma alışkanlığı olanlar” olarak sınıflandırılıyor. Bu grup, emeklilikleri için birikim yapmayı asla unutmadıklarını söyleyenlerden oluşmaktadır. Bu grubun yüksek bir Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) notu elde etme olasılığı, genel ortalamanın neredeyse iki katıdır. Toplamda bu grubun üçte biri yüksek bir puan alırken, dörtte üçü (%75) de en azından orta düzeyde bir puan almaktadır. Bu nedenle düzenli birikim yapmayı, emeklilik planlamamızın altın standardı olarak kabul etmekteyiz. Burada asıl zor olan husus, birikim yapmayı küresel bir trend haline getirerek tasarruf alışkanlığı olan bir dünya yaratmaktır. Küresel tabloya baktığımızda bazı önemli faklılıklar olduğunu görülmektedir. Olumlu beklentilerin ve emekliliğe hazırlık için olumlu görüşlerin en güçlü olduğu bölgeler BRIC ekonomilerinde yer almaktadır (Araştırmamız bu ekonomiler arasında sadece Brezilya, Çin ve Hindistan’ı kapsamaktadır). Daha yüksek büyüme hızına sahip bu toplumlarda emeklilik tasarruflarının değerinin, daha yüksek faizler sayesinde güçlenmiş olması da şüphe götürmez bir gerçektir. Örnek vermek gerekirse, Batı Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da faiz oranları %0,05 ve %0,75 arasında değişirken Brezilya’da ve Hindistan’da sırasıyla %13,25 ve %7,5 gibi oranları görebilmek mümkündür. Gelişmekte olan pazarlardaki daha yüksek enflasyon oranlarına rağmen genel olarak insanlar Avrupa’ya kıyasla daha yüksek reel faizlerden yararlanmayı sürdürmektedirler.1 İnsanların beşte ikisinin (%39) emekliliklerini fonlamak için bir ölçüye kadar kendi birikimlerine güvendiği bir dünyada faiz oranlarının düzeyi elbette ki kilit belirleyici faktör olacaktır. Bugün bireysel birikimler, küresel bazda sırasıyla insanların %26’sı ile %24’ünün kullandığı tanımlı fayda ve bireysel emeklilik esasına dayalı emeklilik planlarına göre çok daha yaygın bir araçtır. Emeklilik konusunda bireysel birikimlere bu denli önem verilmesi, kişilerin emeklilikle ilgili daha isabetli karar verebilmek için desteğe ve yönlendirmeye ihtiyaç duyduklarını göstermektedir. Tasarrufların ve yatırımların uygun şekilde dağıtılmasında veya düzenli birikim yapma konusunda karşılaşılan güçlükler, bireylerin değişen davranışları üzerine neden eğilmemiz gerektiğini açık şekilde göstermektedir. Ayrıca bireyler, işverenler ve devletler nezdinde, tasarruf alışkanlığı olan bir dünya yaratmanın haline getirmenin ortak bir sorumluluk olduğu da bilinmelidir. Ancak, emeklilik yaşına yaklaşan kişilerle ilgili finansal yükleri ve riskleri paylaşacak bir işbirliği yaklaşımını benimsemek suretiyle gelecekte emeklilik konusundaki refahı güvence altına almayı umut edebiliriz. 3 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 İş kurmak 2015 Anketi Bu raporun ortaya koyduğu bulgular, Avrupa, Asya ve Amerika kıtalarında 15 ülkedeki 14.400 bireyin anket sorularına verdiği cevaplar esas alınarak derlenmiştir. Bu ülkeler alfabetik sırayla Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin, Fransa, Hindistan, Hollanda, İspanya, Japonya, Kanada, Macaristan, Polonya ve Türkiye’dir. Mülakatlar 6-23 Şubat 2015 tarihleri arasında yapılmıştır. Bölüm 1 İş yeri emeklilik planlarının ve sosyal güvenlik reformlarının emeklilik beklentilerini şekillendirme üzerindeki etkisini ve ülkeler arasındaki beklenti farklarını ön plana çıkararak Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) bulgularının anlık görüntüsünü sunmaktadır. Bölüm 2 Emeklilik ve finansal planlama doğrultusundaki tutum ve davranışların incelenmesinin yanı sıra emeklilik birikimleri konusunda atılması gereken adımlar ve genel finansal dayanıklılığı artırmak için bir B Planı geliştirmenin önemi vurgulanmaktadır.. Bölüm 3 Birikim Yapma Alışkanlığı Olanlar (halihazırda düzenli şekilde birikim yapanlar) ve Birikim Yapmak İsteyenler (birikim yapmaya başlamak isteyenler) olmak üzere iki temel birikim grubu tanımlamasına yer verilmiştir. Bölüm 4 Emeklilik paradigmasının nasıl değiştiğine ışık tutan bu bölümde günümüz çalışan neslinin aile hayatı, boş vakit ve çalışma hayatını bir arada yürütmek istedikleri yeni bir emeklilik dönemi tablosu çizilmektedir. Bölüm 5 Raporun bu bölümünde, insanların emekliliğe hazırlanmasında hayati rol oynayan devletler, işverenler ve bireyler için çeşitli önerilerden bahsedilmektedir. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 4 Özet Ortalama ömür beklentilerindeki iyileşme artık hayatın yadsınamayacak bir gerçeği. Artık birçok ülkede insanların 80 yaşının çok üzerinde yaşamasının beklendiği günümüzde, anketimize katılanlar, emekli olduktan sonra ortalama 20 yıl daha yaşamayı beklediklerini söylemektedirler. Günümüzde emeklilik dönemi beklentisinin çocukluktan çok daha uzun süreceği yönünde olması, emekliliğin yaşamın yeni bir safhası olarak algılandığını gösteriyor. Durum böyle olunca da finansal planlamaya sağlam bir yaklaşım zorunlu hale geliyor. Ancak insanların emeklilikte geçen zamanın uzadığını bilmesi, maalesef bunun uzun dönemli finansal planlamalarına yansıdığı anlamına gelmiyor. Birikim yapma alışkanlığını küresel bir trend haline getirmek ortak sorumluluğumuzdur 2015 yılında emeklilik birikimleri için yeni bir yol haritası sunuyoruz: Emeklilik için birikim yapma alışkanlığını küresel bir trend haline getirmek. Bu da emeklilik planlamasının kolay hale getirilmesine odaklanmamızı gerektiriyor. İnsanlar çoğu zaman algılanan zorluklar veya emeklilik birikimlerinin maliyeti nedeniyle emeklilikleri için birikim yapmayı ertelerler. Söz konusu engeller insanların birikime yönelmesini önleyen en büyük etkenlerdir. Neredeyse 10 kişiden 4‘ü emeklilik için hiç birikim yapmazken, bunların yarısı aslında emeklilik için birikim yapmayı istemektedirler. Ücretlere zam yapılması (%45) veya daha cömert vergi avantajları sağlanması (%33) gibi finansal teşvikler aslında hiç birikim yapmayan birçok insandaki birikim potansiyelinin ortaya çıkarılmasında yardımcı olabilir. Aynı şekilde yatırım ürünlerinin basitleştirilmesi de hiç birikim yapmayanların beşte birinin birikime yönelmesine sebep olabilir. Bu gibi engellerin aşılmasıyla birikim yapmak isteyenleri, birikim yapma alışkanlığı olan bireylere dönüştürebilmek, bu yılın bulguları içinden çıkan en önemli olan mesaj. Aslında kişinin uzun dönemli emeklilik görünümünü iyileştirebilmesi için en iyi yol düzenli birikim yapma alışkanlığı kazanabilmesidir. Birikim yapma alışkanlığı olanların dörtte üçü orta düzeyde veya yüksek bir Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) notu elde ederken, ara sıra birikim yapanlar arasında benzer puanları elde edenlerin oranı yarıdan azdır (%46). Birikim yapma alışkanlığı olanların ortalama gelirinin yıllık yaklaşık 41.000 ABD doları olduğu düşünülürse aslında çoğu insan için birikim yapmayı bir alışkanlık haline getirmenin gayet gerçekçi bir istek olduğu net bir şekilde görülebilir. Gelişmekte olan ekonomilerde 29.000 ABD dolarına düşen bu rakam, araştırmaya dahil ettiğimiz birçok ülkedeki ortalama gelirle genel itibariyle paralel seviyelerdedir.2 Erken yaşta tasarruf etmeye başlandığında birikim yapma alışkanlığının etkisi çok daha fazla artmaktadır. Birikim Yapma Alışkanlığı Olanların yıllık ortalama gelirleri yaklaşık 41.000 ABD doları olduğundan bu kişiler aslında 30 yaşına kadar 10 yıl beklemek yerine daha 20 yaşından itibaren birikim yapmaya başlamaları halinde, yıllık emeklilik gelirlerini 11.000 ABD dolarına kadar artırabilmeleri mümkündür. İşverenler çalışanlarının emeklilik dönemlerindeki refahlarını artırmak için önemli adımlar atmaktadır Anket iş yeri emeklilik planlarının kapsamının oldukça geniş olduğunu ve personelin dörtte birinden fazlasının (%26) tanımlı fayda esasına dayalı emeklilik planı modelini (nihai maaş veya ortalama gelir bazında) ve %18’inin de tanımlı katkı veya diğer adıyla düzenli gelir (ödenti) satın alma modelini seçtiğini göstermektedir. Sonuçta çalışanların %41’i işverenin katkıda bulunduğu bir iş yeri emeklilik planına katılma hakları olduğunu söylemektedir. Öte yandan %24’ü de işverenin herhangi bir katkıda bulunmadığı bir plana katılmış olduklarını belirtmektedir. İş yeri emeklilik planlarına katkıda bulunmanın dışında işverenler daha başka bir çok sosyal hak konusunda da katkı sağlamaktadırlar. İşverenlerin yarıdan fazlası (%57) hali hazırda özel sağlık sigortası sağlarken, %38’i hayat sigortası ve beşte birinden fazlası (%21) da hisse alım planı sunmaktadır. Bunların hepsi personelin çalışma ve emeklilik hayatları boyunca finansal dayanıklılığını arttırmak için işverenlerin çalışanlara ne gibi farklı katkılarda bulunduğunu göstermektedir. Ancak işverenler emekliliğe hazırlık konusunda çalışanlarına yardımcı olmak suretiyle daha da fazla katkıda bulunabilirler. İş yeri emeklilik planı tasarımlarının değiştirilmesi bu iş için esastır. Bazı ülkelerdeki işverenler, hali hazırda otomatik katılım ve katılım payı artışı gibi özellikler sunarak zaten büyük bir rol üstelenmiş durumdadırlar. Özellikle Hollanda’da uygulanan zorunlu katılım modeli, çalışanların %88’inden fazlasının bireysel emeklilik sistemi kapsamına dahil edilmesini sağlamaktadır.3 Bu gibi özelliklerin, birikim yapmak isteyenlerin hedeflerine 5 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 ulaşabilmelerine yardımcı olduğunu görüyoruz. Aslında birikim yapmak isteyip de bunu gerçekleştiremeyen çalışanların %55’i kendilerine, sadece %6 katkıda bulunulması kaydıyla bir iş yeri emeklilik planına otomatik katılım olanağı verilmesini, cazip bir seçenek olarak görebileceklerini belirtiyorlar. Ayrıca işverenler de iş yerindeki emeklilik bilinci programlarını, birikim yapmaya daha fazla motive etmesi muhtemel olan maaş zammı tarihlerine denk getirecek şekilde planlayabilirler. Hiç birikim yapmayanların yaklaşık yarısı da (%45), ücretlerine zam yapılması halinde emeklilik için birikim yapmaya başlayabileceklerini belirtmektedir. Bu da ilerideki maaş zamlarına bağlı olarak katkı paylarını otomatik olarak arttırmak suretiyle çalışan davranışlarında değişikliği temelden etkileyebilecek büyük bir fırsatı gözler önüne sermektedir. Araştırma bulguları, çalışanlara sağlanan faydalar konusunda işverenlere gerçek kolaylıklar sağlandığını da ortaya koymaktadır. İşverenlerin beşte üçü, emeklilik planları sayesinde çalışanların kendilerini daha değerli hissedip işverenlerine daha sadık kaldıklarını belirtmektedir. İşverenlerin %70’i iş yeri emeklilik planlarının, işverenin temel ücretlendirme politikalarının bir parçası olması gerektiğini söylerken, dörtte biri de (%26) işverenin, çalışanla katkı payını eşit oranda paylaştığı emeklilik planlarının personeli birikim yapmaya daha çok teşvik edebileceğini söylemektedir. Devletler çalışanlara daha uzun süreyle çalışmak ve daha fazla birikim yapmak konusunda ciddi teşvikler sağlayabilirler Devletler, emeklilik maaş ve ikramiyeleri yoluyla bir yandan emeklilik gelirlerinin arttırılmasını sağlarken bir yandan da çalışanların kendi emekliliklerini güvence altına almaları için daha fazla sorumluluk üstlenmelerine yardımcı olmaktadırlar. Ayrıca işveren emeklilik planlarında ve iş kanunlarında reformlar yapmak suretiyle de çalışanların daha uzun süreyle çalışmalarını önleyen engelleri ortadan kaldırabilirler. Bu reformlar en azından, danışmanlığa, bilgiye ve yönlendirmeye erişim sağlamak suretiyle daha iyi kararlar verilmesini kolaylaştıracak ve çalışanların emeklilik yaşından sonra da verimli şekilde çalışmaya devam etmelerine izin verecek değişiklikleri iş yerinde gerçekleştirmek suretiyle işveren emeklilik planlarına katılımı teşvik edecek tedbirler içermelidir. Küresel ölçekte katılımcıların üçte biri, uzun vadeli birikim ve emeklilik ürünleri için daha cömert vergi avantajları sağlanmasının, emeklilik birikimlerinin daha da arttırılmasına yardımcı olacağını ifade etmektedirler. Birçok ülkede kamu kaynakları üzerindeki baskılar göz önüne alınacak olursa, devletlerin uzun vadeli birikimlere teşvik amaçlı verdikleri vergi avantajı taahhütlerinin arkasında durmalarının taşıdığı hayati önem çok daha iyi anlaşılacaktır. İnsanların yaklaşık beşte biri (%18), finansal konularda verilecek eğitimlerin kendilerine emekliliklerini planlamak için neye ihtiyaçları olacağını anlamaları konusunda yardımcı olacağını ifade ederken, yine benzer orandaki (%17) bir grup da ne tür adımlar atmaları gerektiği konusunda kendilerine kişisel finansal danışmanlık verecek kişilere erişim olanaklarının da yardımcı olacağını belirtmektedirler. Anketimizde yer alan birçok ülkede hükümetler, bilgiye ve danışmanlığa erişim teşvikleri konusunda üstlendikleri rolleri gayet iyi bilmekle birlikte, bu konuda daha çok ilerleme kaydedilmesi gerekmektedir. Aktif emeklilik: Emeklilikte daha sağlıklı ve aktif bir yaşamın teşvik edilmesi Sağlıklı olmak ve düzenli şekilde birikim yapmak, birlikte var olan olgulardır. Araştırmaya katılanlardan kendilerini sağlık durumu oldukça iyi olarak tanımlayanların %77’si emeklilikleri hakkında olumlu konuşurken bu oran sağlığı iyi olmayanlar arasında %49 düzeyindedir. Henüz emekli olmamış kişilerin %42’sinin sağlık durumları oldukça iyi olması ile rahat bir emeklilik dönemi geçirilebileceğine duyulan güven arasında bir korelasyon olduğunu düşünmektedir (sağlığı iyi olmayanlarda bu oran sadece %7’dir). Birikim yapma alışkanlığı olanların dörtte üçü (%74) sağlıkları için “oldukça veya çok iyi” derken, hiç birikim yapmayanlar arasında bu oran %62’dir. Daha sağlıklı ve aktif olmayı teşvik etme ihtiyacı, insanların arzuladıkları aktif emeklilik yaşamlarından keyif almalarına yardımcı olmak açısından çok önemlidir. Ankete katılanların yarısı emekli olduklarında yeni hobilere daha fazla zaman ayırmak istediklerini belirtmektedir. Üçte ikisi daha fazla seyahat etmeyi düşlerken, yaklaşık altıda biri de emekli olduktan sonra aynı alanda çalışmaya devam etmek istemektedir. Ancak tabi ki bütün bunlar ilerideki yıllarda sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olmakla mümkün olabilecektir. Bu nokta da devletler ve işverenler, daha yaşlı personele iş olanakları ve sağlık hizmeti desteği sağlama görevini üstlenebilirler. Berrak bir zihin, insanların kendilerini daha aktif hissetmesine yardımcı önemli bir faktördür. Hali hazırda emeklilerin %24’ü normal emeklilik yaşları geldiğinde kendilerine tam zamanlı bir işten yarı zamanlı bir işe geçme fırsatı verildiğini söylemektedirler. Sadece %19’u da, ne zaman emekli olacaklarını kendilerinin belirlediği esnek bir emeklilik planı seçme haklarının olmasından memnun olduklarını ifade etmektedirler. Son olarak da çok az sayıda çalışana, ilerideki yıllarda ekonomik açıdan aktif ve sağlıklı yaşam için tasarlanmış bir sağlık hizmeti paketine erişim olanağı sunulmaktadır. Ancak çalışma hayatlarını uzatmak isteyenlerin üçte birine yakını maalesef bu şansa muhtemelen sahip olamayacaktır. Bırakın emekliliklerinde çalışma arzularını gerçekleştirmelerini, erken emekliliğe mecbur bırakılmaları bile söz konusudur. Bu trendin ana nedenlerinden biri sağlık olduğu için, daha yaşlı çalışanlara yönelik sağlık hizmetlerine odaklanmak suretiyle, çok sayıda çalışanın arzu ettiği aktif emekliliğe ciddi katkılar sağlayabileceğimizi düşünüyoruz. Bu, aynı şekilde işverenler için de mümkündür. Örnek vaka çalışmalarımızda da görüleceği gibi, 50 yaş üstü personelin iş yerlerinde istihdamının devam ettirilmesi, müşteri memnuniyetinin iyileştirilmesine yardımcı olabileceği için şirketlerin karlarının arttırılmasına da yardımcı olacaktır. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 6 Yeni hobiler edinmek Bölüm 1: 2015 Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi - Ana bulgular 2015 bulguları, insanların emekliliğe hazırlık bilincinde az da olsa iyileşmenin devam ettiğini göstermektedir. İnsanların emekliliğe hazırlık düzeylerini, 2012 yılında geliştirilen Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) yardımıyla ölçmekteyiz. Soruları yanıtlayan katılımcılar, 10 üzerinden değerlendirilen Endeks notlarının, yüksek (8 ve üstü), orta düzeyde (6 ile 7.9 arası) veya düşük (6’nın altında) olması doğrultusunda gruplandırılmışlardır. Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) ve nasıl hesaplandığı hakkında daha fazla bilgi için lütfen Ek 1’e bakınız. 7 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Grafik 1: Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi bazında ölçülen emekliliğe hazırlık düzeyleri önceki yılın aynı dönemine göre artış göstermiştir. 2012 (10 ülke) 2013 (12 ülke) 2014 (15 ülke) 6.7 7.0 Hi nd ist an 6.5 Çi n 6.5 Br ez ily a Bi rle şik 6.1 AB D 6.0 Al m an ya 6.0 Kr al lık 5.8 Ka na da 5.8 Ho lla nd a Av us tra lya 5.4 Fr an sa 5.3 Tü rk iye 5.2 Po lo ny a 5,.1 İsp an ya 5.1 M ac ar ist an 4.8 Ja po ny a TO PL AM 5.9 2015 (15 ülke) Çalışma yaşındaki nüfusun emekliliğe hazırlığı günümüz nesli açısından genel trend olarak iyileşme gösteriyor. 10 üzerinden verilen toplam küresel ARRI not ortalaması 2014 yılındaki 5,76’dan az da olsa artışla 2015 yılında 5,86’ya yükselmiştir. Bu oran araştırmanın başladığı 2012 yılından bu yana elde edilen en yüksek not olma özelliğini taşımaktadır. Gelişmekte olan pazarlar hızla ilerlemeye devam ediyor... Emekliliğe hazırlık bilincinin en yüksek olduğu bölgeler, geçtiğimiz birkaç on yılda reel gelirlerin en hızlı artış gösterdiği gelişmekte olan pazarlardan meydana gelmektedir. Bu ülkelerdeki insanlar ayrıca tasarruflarının değerini arttırırken emekliliğe hazırlık bilinci de oluşturan yüksek faiz oranı ortamından da yararlanmaktadırlar (aşağıda Grafik 2’ye bakınız). Her ne kadar Brezilya’da düşük ekonomik büyüme ve yüksek enflasyon sonucu ARRI notunda düşüş görülse de araştırmaya katılan Hindistan, Brezilya ve Çin dahil olmak üzere ARRI sıralamasında en üst sıralarda yer alan BRIC ülkelerinin tamamında aynı durum söz konusudur. İş yeri emeklilik planları, emekliliğe hazırlık bilincinin daha da geliştirilmesini sağlıyor ... Sanayileşmiş ülkeler arasında emekliliğe hazırlık bilinci en yüksek olanlar, iş yeri emeklilik planlarıyla ilgili köklü düzenlemeler gerçekleştirmiş olan ülkelerdir. Avustralya, Kanada, Almanya, Hollanda, ABD ve Birleşik Krallık, bu ülkeler arasında yer almaktadır. Bu arada Japonya , belki de ülkedeki sıfır faiz ortamının ve son yıllarda yapılan emeklilik reformlarının etkisiyle, insanların emekliliğe hazır olmadıkları hissine kapıldıkları en uç konumdaki ülkedir. Bu arada sosyal güvenlik reformları konusundaki mevcut endişeler devam ediyor... Devletlerin sağladığı emeklilik maaş ve ikramiyelerinin, emeklilik gelirlerinin büyük kısmını oluşturacağı düşünülen ülkelerde, emeklilik sistemlerin sürdürebilirliğine ve ileride yapılabilecek reformlarla bazı hakların azaltılabileceğine dair endişeler taşıyan insanlar, genellikle kendilerini emeklilik için daha az hazırlıklı hissetmektedir. Günümüzde çalışma yaşındaki nüfus daha şimdiden sosyal güvenlik sisteminin gelecekte daha az cömert olacağını düşünmektedir. Grafik 2: Düşük faiz oranları Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da tasarruf sahiplerini zorluyor ARRI araştırmasına katılan ülkelerde merkez bankası baz faiz oranları Avustralya 4 %2.00 Almanya %0.05 Polonya %1.50 Brezilya %13.25 Macaristan %1.80 İspanya %0.05 Kanada %0.75 Hindistan %7.50 Türkiye %7.50 Çin %5.35 japonya Fransa %0.05 Hollanda %0.0 Birleşik Krallık %0.05 ABD %0.50 %0.25 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 8 Grafik 3: Küresel ölçekte katılımcıların çoğu düşük seviyede Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) notu aldı toplam %52 Hindistan %30 ABD %41 Brezilya %36 Birleşik Krallık %51 %25 %24 Kanada %49 %29 %22 Çin %37 Avustralya %54 %26 %20 Almanya %50 %32 %18 Hollanda %55 Fransa %62 İspanya %64 %24 %12 Türkiye %64 %25 %11 Macaristan %66 %23 %11 Polonya %66 %24 %10 Japonya %77 Net: Düşük Endeks (0-5.9) %29 %18 %37 %33 %29 %30 %34 %29 %43 %20 %28 %16 %26 %13 %20 Net: Orta Düzey Endeks (6-7.9) %4 Net: Yüksek Endeks (8-10) için oldukça büyük bir çaba harcanması gerekmektedir. Raporun ilerleyen bölümlerinde, iyileştirme konusunda çok çabuk sonuç sağlayabilecek olan, özellikle otomatik katılımın ve katılım payı artışının standart uygulama haline getirilmesi gibi, daha iyi emeklilik planı tasarımlarını içeren değişiklikleri ele alacağız. Çalışanların çoğunun hala düşük Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) notu aldığı bir dünyada, emekliliğe hazırlık konusundaki hali hazırda mevcut ilerleme hızının çok düşük olduğu gayet açıktır. İnsanların emekliliklerini nasıl planlayacakları konusunda daha hızlı bir değişim yaratılması Grafik 4: Birikim Yapma Alışkanlığı Olanlar, daha yüksek emekliliğe hazırlık puanı alma eğilimindeler TOPLAM Birikim Yapma Alışkanlığı Olanlar Ara Sıra Birikim Yapanlar Eskiden Birikim Yapanlar Birikim Yapmak İsteyenler Hiç Birikim Yapmayanlar %52 %25 %54 %63 %29 %18 %38 %36 %35 %10 %28 %9 %85 %12 %3 %83 %12 %5 Bulgular, birikim yapma alışkanlığı olanların emeklilik konusunda kendilerini çok daha hazırlıklı hissettiklerini göstermektedir. Birikim yapma alışkanlığı olanların üçte birinden fazlası (%36) yüksek emekliliğe hazırlık endeksi notu (10 üzerinden 8-10 arası) almıştır. Öte yandan birikim yapmak isteyenlerin sadece %3’ü yüksek endeks notu (10 üzerinden 8-10 arası) alabilmiştir. Dolayısıyla insanların emeklilikleri için her ay düzenli olarak kenara ufak miktarlarda para ayırma alışkanlığı bile, onları emekliliğe hazırlık 9 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Net: Düşük Endeks (0-5.9) Net: Orta Düzey Endeks (6-7.9) Net: Yüksek Endeks (8-10) konusunda kendilerini güvende hissetmeleri için yeterlidir. Bu basit tasarruf davranışını benimsemek pek çok kişi açısından çok da zor olmayan gerçekçi bir istektir. Birikim yapma alışkanlığı olanların profiline baktığımızda bu kişilerin aşırı varlıklı insanlar olmadıklarını görmekteyiz. Aslında bu kişilerin ortalama 41.000 ABD doları olan yıllık kazançları araştırmaya katılan ülkeler genelindeki tipik yıllık kazançlardan çok da yüksek değildir (gelişmekte olan ülkelerde bu ortalama 29.000 ABD doları civarındadır). Grafik 5: Kadınlar ve gençler emeklilik birikimleri ortalamasının gerisinde kalıyor TOPLAM %52 Erkek %47 Kadın %57 18-24 %59 25-34 %56 %29 %15 35-44 %57 %28 %15 45-54 %52 55-64 %44 65+ %39 Net: Düşük Endeks (0-5.9) %29 %18 %31 %21 %27 %27 %32 %24 %29 “Risk” grupları – 2012 yılından beri özellikle kadınların ve gençlerin, Emekliliğe Hazırlık konusunda sürekli zorluklarla karşılaştığını görüyoruz. Normalde bu grupların birikim yapma konusunda tipik olarak istekli oldukları gözlemleniyor. Bu istekler, söz konusu grupların birikim yapma istekleri %15 %19 %29 Net: Orta Düzey Endeks (6-7.9) %16 %32 Net: Yüksek Endeks (8-10) önündeki engelleri ortadan kaldırmak için daha yoğun çaba harcamak suretiyle somut adımlara dönüştürülebilir. Kadınlar emeklilik konusundaki güvenceleri açısından erkeklerden geride kalıyor. Kazançlarının düşük olması, iş gücünden daha uzun süre uzak kalmaları (çocukların ve aile fertlerinin bakımı için), ve yarı zamanlı çalışma oranlarının fazlalığı, kadınların tasarruf güçlerini ve emekliliğe hazırlıklarını etkileyen önemli faktörler arasında yer alıyor. Kadınların %57’si düşük Endeks puanı (6’nın altında) alırken, erkeklerin daha çok orta ve üst düzey pozisyonlarda çalışıyor olmaları sebebiyle düşük Endeks puanı seviyesi %47’dir. Gençler de aynı şekilde emekliliğe hazırlık konusunda zorluk çekenler arasında. Gençleri yaşadığı bu zorluk belirli ölçekte beklenilen bir durum çünkü bir emeklilik planı oluşturmak ve bu plan doğrultusunda düzenli birikim yapmak uzun soluklu bir süreç. Diğer yandan gençlerin öncelikleri arasında, aldıkları eğitim kredilerini geri ödemek veya ev almak için para biriktirmek gibi başka ihtiyaçların yer alması da çok normal. Fakat asıl endişe veren durum, genç yaş grupları arasındaki emekliliğe hazırlık oranlarında hiçbir değişiklik göremiyor olmamızdan kaynaklanmaktadır. Ve bu kişiler 40’lı yaşların ortalarına gelinceye kadar da hazırlık konusunda kayda değer bir değişiklik göstermemektedir. Bu nedenle ARRI skalasında sürekli düşük not alan 18-44 yaş arasındaki grubun oranı ısrarlı şekilde yüksek kalmaya devam etmektedir (%56-%59 arasında). Çıkan sonuç, bu insanların emeklilik tasarruflarının istenilen düzeye çıkabilmesi için çok daha genç yaşlardan itibaren birikim yapma alışkanlığı kazanmalarının gerekliliğini vurgulamaktadır. Yine de tabi ki birikim yapmaya başlamak için hiçbir zaman geç olmadığı gibi emeklilik için bir plan geliştirmek de her zaman yararlı olacaktır. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 10 Aynı alanda çalışmaya devam etmek Bölüm 2: Emekliliğe Hazırlık Oranları Artış Gösteriyor: Gerçek mi, İllüzyon mu? Anket sonuçları, Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) puanlarında az da olsa kesintisiz devam eden bir iyileşme olduğunu gösteriyor. Ancak sonuçlar akla şu soruyu getiriyor: Bu iyileşme, tasarruf davranışında gerçek bir değişikliği mi yansıtıyor, yoksa insanların 2012 yılından bu yana küresel ekonomik ortamda gözlemlenen genel iyileşme sonucu finansal imkanlar konusunda kendilerini daha fazla güven içerisinde hissetmelerinden mi kaynaklanıyor? 11 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Gerçekten de daha ayrıntılı şekilde incelendiğinde bulgular, yükseliş trendinde olan iyimserlik atmosferine rağmen insanların emeklilik beklenti ve isteklerinin her an için bir hayal kırıklığına dönüşebileceğine dikkat çekiyor. Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) sonuçlarına bakınca çalışanların tutumdan daha çok davranış boyutları açısından daha düşük not aldıklarını görüyoruz. Bu da bize, toplumdaki emekliliğe hazırlık bilincinin aslında çalışanların kendilerini iyi hissetmeleri nedeniyle abartılmış olabileceğini gösteriyor. Ancak bu durum da, ekonomik ve finansal olarak kendini iyi hissetme halinin, tasarruf davranışlarındaki ciddi bir değişiklikten ziyade, ekonomideki genel iyileşme havasından kaynaklamış olabileceğine işaret ediyor. Gerçekten de insanların emeklilik hayallerini gerçekleştirme konusundaki beklentilerini göz önüne aldığımızda, oldukça iç karartıcı bir tablonun ortaya çıktığını görüyoruz. Yarıdan azı, emekli olduktan sonra yaşamak için yeterli paraları olacağı konusunda iyimserlik içinde. Emekli olacakları zamanı kendilerinin seçebileceğinden veya çalışma koşullarını değiştirip yarı zamanlı çalışma olanağı bulabileceklerinden emin olanların oranı da bundan çok farklı değil. Bugün emeklilikte geçecek sürenin, çocukluk yıllarında geçen süreye göre çok daha uzun olacağını düşünen insanlar, emeklilik döneminin ortalama olarak 20 yıl sürebileceğini konuşuyorlar! Buna rağmen an itibarıyla elinde yazılı bir emeklilik stratejisi bulunan nüfusun oranı küresel bazda sadece %13 iken, böyle bir stratejisi olmayanların oranı ise neredeyse %39. Grafik 6: Birçok insan emeklilik için düzgün bir planlama yapmıyor. Hali hazırda elinde yazılı bir emeklilik planı olan nüfusun genele oranı ankete katılan hiçbir ülkede dörtte biri geçmiyor. ABD dışında en aktif şekilde emeklilik planı yapan ülkeler, BRIC (Çin, Hindistan ve Brezilya) pazarlarında yer alıyor Brezilya %23 ABD %21 Hindistan %21 İspanya %20 %4 TOPLAM %3 %44 %31 %4 %17 %2 %61 %47 %5 Kanada %16 Almanya %15 Avustralya %14 %42 %39 %4 %43 %37 %5 %40 %43 %4 Birleşik Krallık %12 Çin %12 %41 %43 %3 %62 %24 %1 Türkiye %10 %47 %40 %3 %43 Yazılı bir planım var %28 %28 %13 %39 %47 Fransa %8 %25 %57 %9 Hollanda %8 %32 %52 %8 Macaristan %6 %47 %41 %5 Polonya %6 %34 %55 %5 Japonya %5 %37 %49 %9 Bir planım yok Bilmiyorum Planım var ancak yazılı değil ireysel emeklilik B hesaplarınız (IRA) dahil tasarruflarınız ve yatırımlarınız Grafik 7: Emekli maaşı kaynakları – En yaygın uygulama devlet sistemine dayalı olanlar %30 %20 %31 %26 %26 %23 %25 %30 %29 %34 %33 %31 %47 %30 %27 %36 %14 %25 %37 %19 %34 %28 %22 %15 %29 %26 %26 %18 %26 %23 %27 %30 Jap on ya Hi nd ist an Br ez ily a Tü rki ye Av us tra lya Çin Ka na da AB D %43 %51 %40 %45 %63 %53 %55 %42 %40 %40 %51 %24 %44 %50 %37 Ho lla nd a Al ma Bir ny a leş ik Kr all ık Fr an sa İsp an ya Po lon ya Ma ca ris ta n TO PL AM %45 Mevcut/eski işvereniniz (iş yeri emeklilik planları vasıtasıyla) planları vasıtasıyla) Devlet (sosyal güvenlik sistemi ve kamu kaynaklı diğer maaş ve ikramiyeler vasıtasıyla) Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 12 Yaygın bir emeklilik planlaması uygulamasının olmayışı, birçok insanın hala devletlerin verdiği emeklilik maaş ve ikramiyelerine bel bağlamaya devam etmesine sebep olmaktadır. Örneğin İspanya’da insanların beşte üçü (%63) emeklilikte kendilerine devletin maaş bağlamasını beklerken, üçte birinden fazlası da (%35), emeklilere verdiği maaş ve ikramiyelerde herhangi bir kısıntıya gitmeksizin, vergilere zam yapmak suretiyle sosyal güvenlik sistemine sağladığı kaynakları arttırması gerektiğini düşünüyor. Bu görüş neredeyse tüm dünyada benzer ölçüde kabul görmektedir. Ankete katılanların %30’u devletin emeklilere verdiği maaş ve ikramiyelerde kısıntıya gitmek yerine vergileri arttırmak suretiyle bu yardımları sürdürmesi gerektiğine inanıyor. Ancak gerçekte devletin verdiği maaş ve ikramiyeler birçok ülkede azaltılıyor. Bu özellikle, devletin sosyal güvenlik ve sağlık harcamalarının GSYİH’nin %27’sini oluşturduğu Batı Avrupa için geçerli bir durum.5 Kemer sıkma politikalarının etkin olduğu bu dönemde, geçmişteki harcama düzeylerinin sürdürülebilmesi maalesef pek mümkün görünmemekte. Yaygın finansal dayanıklılık eksikliği Bulgular, artan emeklilik iyimserliğine rağmen emeklilik planlaması eksikliğinin devam ettiğini ortaya koyuyor. Emeklilik için sağlam bir plan geliştirilmesi, uzun vadede bireyin finansal olanaklarının daha dayanıklı hale getirilmesini sağlayacak en iyi araçlardan biridir. Yirmi yıl sürebilecek bir emeklilik hayatı olasılığı karşısında insanların emeklilik hayatları boyunca yetecek birikime Grafik 8: Yaygın finansal dayanıklılık eksikliği - ‘B planı’ olmaması sahip olmasını sağlamak kritik önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra finansal imkanların beklenmedik olaylara karşı hazırlıklı ve dayanıklı olabilmesi de aynı şekilde önemlidir. Bu olaylar olumsuz pazar koşullarından, emeklilikten önce karşılaşılabilecek planlanmamış büyük harcamalara kadar herşey olabilir. Ancak en iyi hazırlanmış emeklilik planları bile, uzun süreli işsiz kalma hali veya kronik hastalık gibi nedenlerle, planlanmış rotasından büyük ölçüde sapmak zorunda kalabilir. Bu riskler de insanların düşündüğünden çok daha büyük olabilir. Sadece ABD’de kendisine kritik hastalık teşhisi konması nedeniyle her üç dakikada bir kişi iflas talebinde bulunmaktadır.6 Anket bulgularımız da aynı noktayı farklı bir açıdan ortaya koyuyor: Tamamen emekli olanların %41’i planladıkları tarihten daha önce işten ayrılmak zorunda kalırken erken emeklilik vakalarının üçte birinde ayrılma nedeni sağlık sorunları. Hayatta sık sık karşılaştığımız sağlığın kötüleşmesi, işsiz kalmak ve hasta aile fertlerine bakmak zorunda olmak gibi nedenler kişilerin uzun vadeli finansal imkanları üzerinde ciddi sorunlar yaratmakta ve birçok durumda da insanlar emekli olmadan çok önce emeklilik birikimlerini kullanmak zorunda bırakabilmektedir. Bu nedenle de çalışanların sadece bir emeklilik planı geliştirmesi değil, aynı zamanda beklenmedik olaylara karşı bir de ‘B Planı’ oluşturmaları çok önemlidir. Yineden vurgulamak gerekirse çok az kişi böyle bir plan geliştirmiş durumdadır. Sorulara yanıt verenlerin neredeyse beşte üçünün (%59) hemen hiçbir ‘B planı’ olmadığı belirtilmiştir. %10 Evet %31 Hayır Bilmiyorum %59 Planlamanın daha sık görüldüğü yer… Planlamanın olmadığı yer… Hindistan nüfusunun %56’sının bir ‘B planı’ var Hollandalıların %75’i bir ‘B plan’larının olmadığının farkında Çinlilerin %43’ünün bir planı var Macarların %72’sinin de aynı şekilde ‘B plan’ları yok Amerikalıların %40’ının bir ‘B planı’ var Fransızların %70’inin beklenmedik durumlara karşı destek planları yok 13 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Grafik 9: Peki plan nedir? Bir ‘B Planı’ yapmış olan kişiler, böyle bir ihtiyacın ortaya çıkması halinde daha çok birikimlerine güveniyorlar 7 Birikimlerim %61 Eşim / hayat arkadaşım çalışıyor %30 Kritik hastalıklar sigortası %22 Küçük eve geçme / İkinci evi satma %21 Gelir koruması %21 İşveren destekli maluliyet sigortası %20 Devletin işsizlik sigortası %16 Miras %16 Devletin maluliyet sigortası %16 İşsizlik sigortası %15 Mortgage Kredisi Sigortası %10 Hediyeler / Aileden/arkadaşlardan alınan borçlar %9 Bankadan alınan krediler vb. %9 Emeklilik hesabından erken çekimler (Sadece ABD için geçerli) %2 Yukarıdakilerden hiçbiri %2 Diğer %10 Bilmiyorum %1 Bir ‘B Planı’ yapmış olanlar arasında, en sık rastlanan zorunlu başvuru kaynağı karşılaşılabilecek beklenmedik durumlar için yapılan birikim ve yatırımlar. Ancak uzun süreli hastalık dönemlerinde yapılan birikimler çok çabuk şekilde tükenebilmektedir. Diğer alternatifler arasında sigorta veya korunma poliçeleri yer almakta. Bunlar da uzun süreli işsizlik veya hastalık halinde ana riskleri güvence altına alacak yeterli teminatı sunabilmektedir. Ayrıca kayda değer diğer bir nokta da sorulara cevap verenlerin %30’unun ‘B Planı’ olarak eşlerinin gelirini düşünüyor olmaları. Bu görüşün de yine kadınlar arasında (%34) erkeklere göre (%27) daha yaygın olduğu görülmekte. Fakat çift gelire alışmış bir hane halkı için bu durum ciddi bir finansal dar boğaz tablosu yaratabilir. Emeklilik ve beklenmedik durum planlarının, hayatın rutin bir gerçeği olarak teşvik edilmesi, gerçek bir emekliliğe hazırlık bilincinin oluşturulabilmesi için hayati öneme sahiptir. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 14 Gönüllü işlerde çalışmak Bölüm 3: Birikim Yapma Alışkanlığını Küresel Bir Trend Haline Getirmek Ortak Sorumluluğumuzdur Hemen bütün belli başlı ekonomilerde görülen ortalama ömür beklentisindeki artışlar karşısında bugün bireyler kendi emekliliklerini planlayıp finanse etmek konusunda daha fazla sorumluluk almaya davet edilmektedir. Bu çetin görevin üstesinden gelme gayretinin bir parçası olarak birikim yapma alışkanlığını, emeklilik için küresel bir trend haline getirmek zorundayız. Bulgularımız bu çetin görevin insanları sadece tasarrufa başlatmak için atılması gereken adımları değil, aynı zamanda kişileri uzun vadede birikim yapma alışkanlığına yönlendirecek çabanın da sarf edilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Toplumu bu şekilde birikim yapma alışkanlığına özendirmeyi başarabilmek için de, sadece bireylerin değil aynı zamanda devletlerin ve işverenlerin de bu konuda çaba göstermesi gerekmektedir. 15 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Ana tasarruf grubu 2 – Birikim yapmak isteyenler Yine başka bir başlık da birikim yapmak isteyen fakat bu isteklerini hayata geçiremeyenlerin potansiyelinin devreye sokulması gereği üzerine odaklanmaktadır. Birikim yapmak isteyen bu gruptaki kişiler tüm çalışan nüfusunun beşte birinden fazlasını (%22) oluşturmakta. Bunların arasında kadınlar ve gençler gibi düşük Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) notu alan gruplar da var. Bütün işverenlerin, bireylerin ve devletlerin hedefi birikim yapmak isteyenleri, birikim yapanlara ve ara sıra birikim yapanları da birikim yapma alışkanlığı olanlara dönüştürmeye yardımcı olabilecek bir emeklilik ortamı yaratmak olmalıdır. Grafik 10: Birikim yapma alışkanlığı olanlar ve birikim yapmak isteyenler çalışan nüfusun önemli bölümünü temsil ediyor Ana tasarruf grubu 1 – Birikim yapma alışkanlığı olanlar Araştırmamıza katılan kişiler arasından yazılı bir planı olduğunu söyleyenlerin %75’i birikim yapma alışkanlığı olan kişilerdir. Bu yılın raporunun önemli başlıklarından biri de birikim yapma alışkanlığının küresel bir trend haline getirilebilmesi için hangi adımların atılması gerektiğidir. Birikim Yapmayanlar Emeklilik için hiç birikim yapmadım ve yapmaya da niyetim yok Birikim yapmak isteyenler İstememe rağmen emeklilik için birikim yapamıyorum %6 %22 %39 Birikim yapma alışkanlığı olanlar Emeklilik için birikim yapmaya her zaman özen gösteririm %11 Birikim yapmayı bırakanlar Şu an emeklilik için birikim yapamıyorum fakat eskiden yapıyordum %21 Ara sıra birikim yapanlar Emekliliğim için sadece ara sıra birikim yapabiliyorum Grafik 11: Birikim yapma alışkanlığı olanların portresi %74 ’ünün sağlığı çok iyi/oldukça iyi durumda %3’ünün sağlığı iyi değil %25 ’inin yazılı bir planı var %54 ’nün yazılı olmayan bir planı var %34 ’ü önümüzdeki 12 ayda ekonominin iyileşeceğini düşünüyor %39 ’u önümüzdeki 12 ayda finansal durumlarının iyileşeceğini düşünüyor %48 ’inin bir ‘B planı’ var %80 ’i emeklilik konusunda olumlu %36 ’sı rahat bir emeklilikleri olacağından emin %25 ’i rahat bir emeklilikleri olacağından emin değil %72 ’si, otomatik katılım seçeneğini %6 oranla cazip buluyor %68 ’si, otomatik katılım seçeneğini %8 oranla cazip buluyor Birikim yapma alışkanlığı olanlar Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 16 “Genç yaşta ne kadar erken sağlam bir emeklilik fonu oluşturmaya başlarsanız uzun vadede getirisi o kadar yüksek olacaktır. Böyle bir birikim, belli bir yaşa gelince emekli olmak yerine finansal açıdan yeterince güçlü duruma geldiğinizi hissettiğinizde emekli olmanızı sağlayabilir... Bugün ne kadar özveride bulunursanız yarın bu konuyu o kadar düşünmek zorunda kalmazsınız.” Avustralya’dan bir emekli Tasarruf Alışkanlığı Emeklilikle ilgili gözünüzün önüne getirebileceğiniz en olumlu tablo, birikim yapma alışkanlığı olan bir kişidir. Emeklilikleri için düzenli şekilde birikim yapmayı hiçbir zaman ihmal etmediklerini söyleyen bu kişiler, küresel ankete katılanların %39’unu teşkil etmektedir. Birikim yapma alışkanlığı olanları daha iyi anlayabilmek için onların karakteristik özelliklerini incelememiz faydalı olacaktır. Emeklilik birikimlerine gelince bireysel sorumluluğun en güzel örneğini teşkil eden bu kişiler, birikim yapma alışkanlığı için birer rol model olarak, insanlara bu özellikleri kazandırmak konusunda etkileyici olabilirler. Tasarruf daha çok erkekler arasında yaygın bir alışkanlık. Erkeklerin %42’si alışkanlık şeklinde birikim yaparken kadınlarda bu oran %36. Geçen seneki 2014 Emekliliğin Değişen Yüzü raporumuzda da vurguladığımız gibi - Erkeklere göre çok daha fazla sayıda kadının, gerek çocukların ve gerekse yaşlıların bakımıyla ilgili olarak yarı zamanlı çalışma şeklinde birçok ek sorumluluk üstlenmiş olması emeklilik birikimlerinde kayba neden olmaktadır. Artık emeklilikte cinsiyet farkına son verme gayretinin bir parçası olarak, istihdamda da cinsiyet ve ücret farkını kapatmak zorundayız. Kadınların düzenli şekilde birikim yapmalarını sağlamak için devletlerin ve işverenlerin atabilecekleri birçok adım var. Örneğin, basit ve cazip birikim ürünleri yaratmak veya iş yeri emeklilik planlarına erişim olanaklarını genişletmek bu adımlardan bazıları olabilir. Birikim yapma alışkanlığı olanların genellikle daha yaşlı kişiler olduğu gözlenmektedir. Bu sonuç bize, bu davranışın daha ileri yaşlarda kazanıldığını gösteriyor. Yaşamın evreleri tarafından etkileniyor olması dahi mümkün (insanlar emekliliğin artık ertelenemeyecek kadar yakınlaştığını fark etmeye başlıyorlar). Emeklilik öncesi yaş grubunun (55-64 yaş) %45’i bir alışkanlık olarak birikim yaparken 18-24 yaş grubunda bu oran %29. Bu noktada genç nüfusu daha erken yaşta birikim yapmaya teşvik etmek için müdahale etmemiz gerektiğini açıkça görüyoruz. Genç çalışanların sisteme otomatik katılımının etkisini değerlendiriyoruz. Birikim yapma alışkanlığı olanlar büyük olasılıkla emeklilik konusunu kişisel bir sorumluluk olarak alıyorlar. Beşte dördünün (%79) emeklilik planlama stratejisi var. Hiç birikim yapmayanlar arasında bu oran sadece %13. 17 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Birikim yapma alışkanlığı olanların daha çok finansal dayanıklılıklarını iyileştirmek için önlemler aldıklarını görüyoruz. Birikim yapma alışkanlığı olanların neredeyse yarısının (%48), beklenmedik olaylar sonucu finansal anlamda sıkıntıya düşme olasılığına karşı bir ‘B planları’ var. Hiç birikim yapmayanlar arasında bu oran sadece %11. Her şeyden önemlisi, birikim yapma alışkanlığı olanlar emeklik geliri yaratmak konusunda daha dengeli bir yaklaşım izleyen kişiler. Ortalama olarak emeklilik gelirlerinin sadece üçte birinin devlet kaynaklı sosyal güvenlik programlarından gelmesini beklerken, geri kalanının iş yeri emeklilik maaş ve ikramiyelerinden ve şahsi birikim ve yatırımlardan gelmesini planlıyorlar. Daha net olarak belirtmek gerekirse, emeklilik gelirlerinin dörtte birinin iş yeri emeklilik maaş ve ikramiyelerinden geleceğini düşünüyorlar. Birikim yapma alışkanlığı olanların gerçekte varlıklı insanlar olması şart değil. Yıllık ortalama kazançları 41.000 ABD doları. Ancak bu rakam, yılda yaklaşık 24.000 ABD doları seviyesinde kazanıp da hiç birikim yapmamış olan kişilerin kazançlarına göre çok daha yüksek. Öte yandan ankete katılanların genel kazanç ortalaması ise yıllık 32.000 ABD doları. Sonuç olarak gelir düzeyinin, insanların emeklilikleri için düzenli birikim yapmaları konusunda önemli bir engel teşkil etmediğini göstermekteyiz. Yıllık 41,000 ABD doları gelirle düzenli şekilde birikim yapabilmek birçok insan için ulaşılabilir bir hedef. Ancak küresel anlamda düzenli bir tasarruf kültürü yaratmak, insanların sadece kendi emeklilikleri için daha fazla sorumluluk alması gerektiği anlamına gelmiyor. Bu, emeklilik için planlama yapmak gibi yeni bir yaklaşım da gerektiriyor. İşte bu noktada da devlete ve işverenlere önemli görevler düşüyor. Emeklilik birikimlerine yeni bir yaklaşım: İşi kolaylaştırmak Geçen yıl emeklilik için yeni bir yol haritası sunduk: İşi kolaylaştırmak. Bu da, bireylerin ihtiyaçlarını daha iyi anlamak, emeklilik planları ve hazırlığı önündeki engelleri kaldırmak anlamına geliyor. Ortak sorumluluğun bir parçası olarak, devletlerin bu süreçte, ayrı bir yeri, özel bir rolü olacaktır. Bu konuda devletlerin gerçek fark yaratabileceği iki alandan biri emeklilere gelir sağlamak ve diğeri de insanların kendileri için daha iyi geçim fırsatları yaratmasına yardımcı olmak. 1. E meklilere gelir sağlamak: Araştırmaya katılan ülkelerin çoğunda devletler, vatandaşlar için emeklilikte önemli bir gelir kaynağı. Küresel ölçekte bakıldığında çalışanların, emeklilik gelirlerinin %45’inin sosyal güvenlik sistemi tarafından sağlanmasını beklediğini tespit ettik. Bu da mevcut sistemin insanlara, emeklilik planlamasında yardımcı olmak için büyük katkısı olduğunu gösteriyor. Bazı ülkelerde devletin üstlendiği bu rol çok daha büyük. Örneğin İspanya’da çalışanlar emeklilikteki gelirlerinin %63’ünün devlet tarafından karşılanması gerektiğini düşünüyor. Ancak elimizdeki veriler, hala birçok ülkede gerçekleştirilmeye çalışılan emeklilik sistemi reformu süreçleri içerisindeki süren tartışmaların daha çok devletin verdiği emeklilik maaş ve ikramiyeleri kısması ve emeklilik yaşını yükseltmesi üzerinde yoğunlaşması sebebiyle insanların geleceklerini planlama konusunda güvenlerinin ciddi şekilde sarsılmış durumda olduğunu gösteriyor. 2. İnsanların kendi emeklilik gelirleri için birikim yapmaya yönelmelerine yardımcı olmak: Devletler, vatandaşları birikime teşvik etmek suretiyle süreci kolaylaştırmak adına çeşitli adımlar atabilir. Küresel ankete katılanların üçte biri uzun vadeli birikim ve emeklilik ürünleri için daha cömert vergi avantajlarının sağlanmasının bu kişileri emeklilik için daha fazla birikim yapmaya yönlendireceğini düşünüyor. Bu arada yaklaşık her beş kişiden biri (%18), finansal konulardaki eğitimlerin, emeklilik planlamasında ne yapılması gerektiği konusunda daha bilinçli hale gelmeleri için yardımcı olacağını söylemekte. Aşağıda da görülebileceği gibi artık devletler, çalışanların otomatik olarak emeklilik planlarına dahil olmalarını sağlayacak standart emeklilik tasarruf planları için adımlar atmaktadır. Bu sayede emeklilik planlarının kapsamını genişletme konusunda ciddi bir etki yaratacabilecekleri gibi, aralarında birçok kadının ve gencin de bulunduğu birikim yapmak isteyen grubun tasarruf düzeylerini de yukarı çekebileceklerdir. Bu ortak yaklaşımın bir parçası olarak emeklilik planlamasını kolaylaştırmak aynı zamanda, işverenle çalışanın birlikte çalışmasının yaratacağı kapasitenin daha yararlı şekilde kullanılabileceği anlamına gelmektedir. İşverenlerin çalışanlarına bir tür emeklilik planı sunma ihtiyacı, bu yaklaşımın dayanak noktasını oluşturmaktadır. . “Birikim yapmaya başlamak için emekliliğin yaklaşmasını beklemeyin Çok küçük miktarlarda olsa da genç yaşlarda başlayın. Birikimleriniz nasılsa zamanla büyüyecektir.” ABD’den bir emekli Birikim yapma alışkanlığı Grafik 12: İş yeri emeklilik planları çalışanların kendilerini değerli hissetmesinde önemli rol oynarlar Emeklilik planları, ücretin ve çalışma koşullarının temel %3%3 parçalarından biri olmalıdır Emeklilik planları, çalışanların kendilerini değerli hissederek %5 %6 sadakatlerinin artmasında önemli rol oynar Hiç Katılmıyorum %35 %33 Bazı Yönlerden Katılmıyorum %35 %27 Bir ölçüde Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 18 Çalışanların üçte ikisinden fazlası emeklilik planlarının, ücretin ve çalışma koşullarının temel parçalarından biri olması gerektiğini söylerken, beşte üçü de iş yeri emeklilik planlarının, çalışanların kendilerini değerli hissedip sadakati teşvik etmek açısından benzersiz bir rol oynadığını belirtmektedir. Ancak bu rakamlar, (ankete katılan ülkelerin büyük çoğunluğunda) bir iş yeri emeklilik planına aktif olarak katılımda bulunan çalışanların sayısından çok daha fazladır. Küresel olarak çalışanların sadece %41’ine işverenin de katkıda bulunduğu bir iş yeri emeklilik planı sunulduğunu görüyoruz. Çalışanların %24’üne ise işverenin herhangi bir katkıda bulunmadığı iş yeri emeklilik planları sunulmaktadır. İş yeri emeklilik planlarına işverenin de katkıda bulunmasının, birikim yapmak isteyenlerin iş yerlerindeki emeklilik planlarına katılması için gerçek bir teşvik unsuru olacaktır. Çalışanlarına doğru yönde teşvik sağlamak için işverenlerin elinde farklı birçok seçenek mevcuttur. İş yerinde verilecek finansal eğitimleri doğru zamanda planlayın Maaş zammı tarihlerinin emekliliğe yönelik birikim planlarını özendirecek şekilde ayarlanması, en sık başvurulan motivasyon taktiklerinden biridir. Çalışanların toplam %45’i bu zammın birikim yapma konusunda kendilerini harekete geçirdiğini söylemektedir. Elbette gerek işveren ve gerekse çalışanlar yıllık maaş zam değerlendirmelerinin ne zaman yapılacağını daha aylar öncesinden bilmektedir. Dolayısıyla işverenler fırsattan istifade birikim konusunu çalışanlarına eğitici mesajlar vermek suretiyle uygun şekilde anımsatma yoluna gidebilir, veya uzun vadeli birikimin yararlarıyla ilgili teşvik edici yöntemler yardımıyla onları harekete geçirmeye teşebbüs edebilirler. Bu anımsatma mesajları, şirketin intranet sayfası üzerinden yazılar yayınlamak veya e-posta uyarıları göndermek suretiyle çok sayıda çalışana ulaşacak şekilde gayet düşük bir maliyetle gerçekleştirilebilir ve bu yayınlarda, online emeklilik hesaplama uygulamalarına ve yararlı bağımsız bilgi kaynaklarına link bağlantıları verilebilir. Çalışanları iş yeri emeklilik planlarına otomatik olarak dahil etmek Çalışanlara, iş yeri emeklilik planlarına otomatik katılımın kendilerine cazip gelip gelmediği sorusunu yönelttik. Çalışanların bu konuyu doğru şekilde değerlendirebilmeleri açısından da, söz konusu ‘otomatik katılım’ ifadesiyle, çalışanların yıllık maaşlarının %6’sını bir iş yeri emeklilik planı bünyesinde birikim yapacaklarını varsaydığımızı belirttik. Birikim yapmak isteyenlerin %59’u, katkı payının %6 olması kaydıyla bunun cazip olabileceğini belirttiler. Eğer otomatik katılım, birikim yapmak isteyen bu kitleyi gerçekten birikim yapan bir gruba dönüştürebilmiş olsaydı, bu çalışanlar arasında genel anlamda emekliliğe hazırlık düzeyi açısından büyük bir sıçrama yaratabilirdi. Özellikle bu kişiler her maaş bordrosuyla birlikte katkı payı yatırmaya başlayacakları için, daha önce de bahsetmiş olduğumuz gibi, düzenli birikim yapma alışkanlığı kazanarak emekliliğe hazırlık için geliştirilmiş en basit ama başarılı yolu tercih etmiş olacaklardı. Dolayısı ile elimizdeki veriler, otomatik katılımın özellikle birikim yapmak isteyenler arasında gayet etkili olacağını göstermektedir. Grafik 13: Birikim yapmak isteyenlerin portresi %5 ’inin sağlığı çok iyi/oldukça iyi durumda %4 ’ünün sağlığı iyi değil %21 ’i önümüzdeki 12 ayda ekonominin iyileşeceğini düşünüyor %33 ’ü önümüzdeki 12 ayda finansal durumlarının iyileşeceğini düşünüyor %61 ’i emeklilik konusunda net olumlu Birikim Yapmak İsteyenler “Doğduğunuz günden itibaren her gün yaşlanırsınız. Bu nedenle emekliliğinizi mümkün olduğu kadar erken planlamaya başlayın. Yarının ne getireceğini bilemezsiniz!” Brezilya’dan bir emekli Ortak sorumluluk 19 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 %10Rahat bir emeklilikleri olacağından emin olanların oranı %62‘si rahat bir emeklilikleri olacağından emin değil %59 %53 ‘u otomatik katılım seçeneğini %6 oranla cazip buluyor ‘ü otomatik katılım seçeneğini %8 oranla cazip buluyor Tasarruf etmek isteyenler arasında daha çok kadınlar ve gençler yer alıyor. Bu grubun ortalama yaşı 35 ve ağırlıklı olarak kadınlar oluşuyor. Cinsiyet dağılımı, %58 kadınlar ve %42 erkekler şeklinde. Küresel ölçekte birikim yapmak isteyenler ortalama 14.400 ABD doları gelir ile en düşük ortalama gelir düzeyine sahip grubu oluşturuyor. Daha önce hiç birikim yapmamış olanların yıllık ortalama gelir düzeyi dahi 17.100 ABD doları ile birikim yapmak isteyenlerin üzerinde. Birikim yapmak isteyenlerin neredeyse yarısının (%44) çocuğu var. Birikim yapmak isteyenlerin elinde ciddi bir emeklilik planı olması uzak bir ihtimal. Üçte ikisinden fazlasının (%69) elinde hiçbir emeklilik planı yok. Daha da uzak bir ihtimal olan durum ise bir ‘B planı’na sahip olmaları, sadece %13’ünün elinde bir ‘B planı’ var. Birikim yapmak isteyenler grubunda emekli maaşı beklentileri de oldukça düşük. Küresel ölçekte bu grup emekliliklerinin birinci yılında, yıllık olarak sadece 14.300 ABD doları almayı planlıyor. Hiç tasarruf yapmayanlarla karşılaştıracak olursak bu grubun beklentisi yıllık 17.700 ABD doları düzeyinde. İnsanların erken yaşta birikim yapmaya başlayarak birikim yapma alışkanlığı kazanmaları, emeklilik dönemlerinde elde edecekleri gelirin, emeklilik öncesi gelirlerine oranını da ciddi ölçüde etkilemektedir. Bu durum, 30 yaş yerine 20 yaşında birikim yapmaya başlamak suretiyle emekli maaşının büyük oranda arttırılabileceğine işaret eden aşağıdaki Grafik 14’te gösterilmiştir. Otomatik katılım burada büyük bir fark yaratabilir. Örneğin, otomatik katılımın 2009 yılında uygulamaya geçtiği ABD’de iş yeri emeklilik planlarına olan talep, otomatik katılıma geçen iş yerlerindeki çalışanlar arasında %50’den %82’ye çıkmıştır. Bu da, 18-34 yaş arasındaki çalışanların %30’unu oluşturan birikim yapmak isteyenler açısından oldukça yararlı bir gelişmedir.8 “Tek bir programa, ürüne veya plana bel bağlamayın, seçeneklerinizi çeşitlendirin. Şahsi borçlarınızı bütçeleyip kontrol etmeyi öğrenin. Eldeki parayı eritip bitirebilecek farklı koşullara ve işsizlik gibi durumlara karşı hazırlıklı olun. Kullandığınız eşyaları yeniden kullanmak, su tasarrufu yapmak, ışıkları söndürmek ve benzeri tasarruf tedbirleri almak suretiyle, yaşam için gerekli masrafları nasıl kısacağınızı öğrenin.” ABD’den bir emekli Ortak sorumluluk Grafik 14: Erken yaştan düzenli şekilde birikim yapmaya, emekli maaşınızı yılda 11.000 ABD dolarına kadar artırabilir Tasarrufa başlama yaşı Emeklilik Tasarrufları (ABD doları) Yıllık Emekli Maaşı (ABD doları) Emeklilik Öncesi Gelire Oranı 397,000$ 29,000$ %71 312,000$ 23,000$ %56 242,000$ 18,000$ %43 Bu grafik sadece konuyu açıklamak için hazırlanmış olup münferit durumları fiilen yansıtmayabilir. Emeklilik yaşının 65 olduğu kabul edilmiştir. Varsayımlar konusunda daha fazla bilgi için lütfen Ek 2, sayfa 40’a bakınız. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 20 Yurt dışına yerleşmek Bölüm 4: Paradigmaları değiştirmek: Aktif Emeklilik Hayatını Herkesin Benimsediği Bir Yaşam Tarzı Haline Getirmek Günümüz çalışanları emeklilik kavramını kökten değiştiriyorlar. Emekliliğe artık, çalışma hayatına son vermek için sadece bir fırsat olarak bakılmıyor. Aksine birçok insan emekliliği, tamamıyla yeni bir yaşam evresi olarak görüyor. Yeni hobiler edinme ve daha çok seyahat etme zamanı. Ayrıca artık insanlara bir şeyleri geri verme zamanı. Birçok insan emeklilikte zamanlarının büyük kısmını torunlarıyla vakit geçirmeye ayırmayı düşünürken, diğerleri de gönüllü faaliyetlere katılmayı ve hayır işlerinde görev almak suretiyle emekliliklerini anlamlı şekilde sürdürmeyi hedefliyor. 21 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Aynı şekilde günümüz çalışanları, artan uzun yaşamın emeklilikleri üzerindeki etkilerini de gayet iyi değerlendirebiliyorlar. Genelde insanlar hayatlarının ortalama 20 yılını emekli olarak geçireceklerini düşünüyorlar. Emeklilik bugün artık büyük bir yaşam evresi. O halde bu 20 yılı (veya daha fazlasını), hep arzulamış olduğumuz şeyleri yaparak geçirmek istiyorsak, emekliliğin aynı zamanda ciddi bir hayat planı istediğini de gayet iyi biliyoruz demektir. Aktif emekliliği tanımlamak İlgi ve sorumluluk gerektiren faaliyetlerin veya ücretli olarak uzun yıllar süren verimli bir çalışma hayatının ardından birçok insanın emekliliklerinde, rahat ve sakin bir zaman geçirmek istemesi size hiç de şaşırtıcı gelmeyebilir. Ancak bu yine de, insanların aktif bir emeklilikten ne anladığı göz önünde bulundurulduğunda, bizde hikayenin tamamı anlatılmış gibi bir izlenim bırakmıyor. Aslında günümüzde oldukça büyük sayılabilecek azınlık bir kesim, ücretli çalışma hayatını, ilerideki yaşamlarında aktif kalabilmek için bir araç olarak gördüğünü söylüyor. Bu durum küresel ölçekte çalışanların %22’sinin rahat bir yaşam beklentisiyle emekli olacakları düşüncesinde oldukları gerçeğiyle ilişkilendirilebilir. Grafik 15: Emeklilik - daha fazla boş vakit için fırsat yaratan bir dönem mi? Arkadaşlar ve aile İnsanların çoğu (%58) emekliliği, arkadaşlarıyla ve aileleriyle daha fazla vakit geçirmek için bir fırsat olarak görüyor. Yeni hobiler Daha fazla boş zamanlarının olması, birçok insanın yeni hobiler edinmesini sağlayacaktır. Toplamda %49 bunu bir emeklilik isteği olarak tanımlamaktadır. Seyahat Etmek Birçok insan emekli olduklarında dünyayı gezmeyi istemekte. Ayrıca katılımcıların %63’ü en popüler zaman geçirme şekli olan seyahati, önemli bir emeklilik isteği olarak tanımlamaktadır. Çalışmaya devam etmek Katılımcıların %16’sı aynı alanda çalışmaya devam etmek suretiyle ekonomik olarak aktif kalmak istemektedir. Ayrıca katılımcıların %11’i farklı bir alanda çalışmak istemekte, %10’u kendi işini kurmayı düşünmekte ve %27’si de gönüllü faaliyetlerde görev almayı istemektedir. Emekliliğin, insanların finansal, fiziksel ve zihinsel sağlığını muhafaza etmeye yarayan çeşitli faaliyetlerin bir birleşimi şekline dönüşmesini giderek daha büyük istekle bekleyebiliriz. Bu da bizi yaşamın daha ileri aşamalarına hazırlayan akışına verilebilecek en mükemmel ve mantıklı yanıtlarından biridir. Burada tek problem, günümüzde birçok insanın bu hedefi gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları desteği alamamasıdır. Bu da özellikle insanların sağlıklı şekilde yaşamaya devam etmelerine yardımcı olmak söz konusu olduğunda doğrudur. Sağlıklı olmak sadece insanların yetişkinlik dönmelerindeki profesyonel hayatları boyunca çalışmaya devam etmelerine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda onların normal emeklilik yaşı sonrasında da çalışma hayatında kalmalarında önemli rol oynar. Sağlık aynı zamanda mutlu ve refah içerisindeki bir emeklilik için en önemli belirleyici faktörlerden biri olacaktır. Anket sorularını yanıtlayanların %77’si sağlıklarının çok iyi olduğunu düşündüklerinden dolayı emeklilik konusuna daha olumlu bakarken, sağlıklarının iyi olmadığını düşünenlerin emekliliğe olumlu bakış oranı da %49’da kalmaktadır. Henüz emekli olmamış kişilerin %42’si sağlık durumunun çok iyi olmasıyla rahat bir emeklilik dönemi geçirileceğine duyulan güvenin aynı olduğunu düşünmektedir (sağlığı iyi olmayanlarda bu oran sadece %7’dir). Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 22 Çalışmayı bırakmak veya çalışmaya devam etmek – emekliliği geciktirmenin yararları Ücretli çalışma hayatında sağlığın öneminin kabul edilmesi sonrasında, aktif bir emeklilik hayali için ne türden olursa olsun ücretli bir iş sahibi olmanın emeklilikte önemli bir geçim kaynağı olacağı artık günümüzde bilinen bir gerçek haline gelmiştir. Resmi emeklilik yaşının yükseltilmesiyle ilgili tartışmalar devam ede dursun, emeklilik yaşının yükseltilmesini destekleyenlerin oranı bugün daha büyüktür. Emeklilik yaşının aynı kalmasını isteyenlere (%43) oranlar daha çok fazla sayıda insan (%50) bazı durumlarda bu sınırın yükseltilebileceğini düşünmektedir. Ancak bu azınlığın hatırı sayılır bir sayıda olması, mevcut emeklilik yaşı sonrasında da çalışmaya devamı sağlamak ve insanları buna teşvik etmek için, bu anlamda kat edilecek çok mesafe olduğunu göstermektedir. Emeklilikte daha uzun yıllar çalışmanın finansal faydaları konusunda insanları bilinçlendirerek ikna etmek bu anlamda iyi bir başlangıç noktası olabilir. Aşağıdaki tablolar, emeklilik yaşından sonra çalışmaya devam etmenin, emeklilik için ne anlama geldiğini en iyi şekilde ortaya koymaktadır. Örneğin emekliliği beş yıla kadar ötelemek suretiyle toplam emeklilik birikimlerinin dörtte bir oranında arttırılması söz konusu olabilir. Bu da daha yüksek emekli maaşı anlamına gelmektedir. Gerçekten de küresel anket sorularına cevap verenler, ortalama emeklilik öncesi gelirlerinin yaklaşık %70’i oranında emekli maaşı bağlanmasını kendilerine bir emeklik hedefi olarak belirlediklerini ve bu hedefe ulaşmak için de emeklilik yaşını 3-5 yıl daha öteleyebileceklerini söylemektedirler. Grafik 16: Emeklilik tarihi ertelemek yılda 10.000 ABD doları daha fazla gelir anlamına gelebilir Emeklilik yaşı Emeklilik Birikimleri (ABD doları) Yıllık Emekli Maaşı (ABD doları) Emeklilik Öncesi Gelire Oranı 242,000$ 18,000$ %43 282,000$ 23,000$ %57 312,000$ 28,000$ %68 Bu grafik sadece konuyu açıklamak için hazırlanmış olup münferit durumları fiilen yansıtmayabilir. Birikim yapmaya 30 yaşında başlandığı varsayılmıştır. Varsayımlar konusunda daha fazla bilgi için lütfen Ek 2, sayfa 40'a bakınız. 23 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Daha uzun yıllar çalışmaya devam etmenin faydaları yalnızca finansal konularla sınırlı değildir. Çalışmaya devam etmek isteyenler arasında bu istek, daha fazla emekli maaşı alma arzusundan ziyade, zihnen ve fiziksel olarak aktif kalma isteğinden kaynaklanmaktadır. Normal emeklilik yaşından sonra da çalışmaya devam etmenin ardında yatan ana nedenler, aktif kalma isteği ve çalışmayı sevmektir. İnsanların %58’i, emekli olduktan sonra dahi bir süre daha çalışmaya devam etme isteklerinin arkasında yatan en önemli nedenin, aktif kalma ve zihinlerini aktif tutma isteği olduğunu söylemektedirler. Bu rakam araştırmaya katılan yarı-emekli kişiler arasında %74’e çıkmaktadır. Grafik 17: Aktif kalmak, emeklilik sonrasında da çalışmak için en büyük motivasyondur %58 Aktif kalmak / zihnimi aktif tutmak istiyorum % 74 %38 İşimi / mesleğimi seviyorum %45 Sosyal güvenliğin / kamunun sağladığı hakların beklentinin altında olması %33 %24 Emekli maaşıyla ve birikimlerle ilgili genel endişeler %33 %30 %27 Emeklilik planımın beklentimin altında olması endişesi %15 %24 %26 Düzenli olarak yeterli düzeyde birikim yapmadım Emekliliğe geçiş sırasında ana geçim kaynağımın işim olmasını istiyorum %23 %14 %20 Resesyon nedeniyle emekli maaşının beklentinin altında olması Kariyerine ara vermeyi planlıyor %24 %7 %3 Tam/Yarı zamanlı çalışma Yarı-emekli Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 24 Ancak, çalışmanın yararları açık olmasına ve bugün çalışanların neredeyse yarısının emeklilik yaşının yükseltilmesi gerektiğini düşünmesine rağmen sadece %17 gibi bir azınlık emekli olduktan sonra aynı alanda çalışmaya devam etmek istediğini belirtiyor. Aynı alanda çalışmaya devam etmek isteyenlerin yaklaşık üçte biri ise bu isteklerini çeşitli sebeple bir türlü gerçekleştirememiş durumdalar. Emekli olduktan sonra çalışanların sayısını arttırmak için bir dizi önlem alınması gereklidir. Yukarıda da bahsedildiği gibi insanların, daha uzun yıllar çalışmanın finansal anlamda ve sağlık açısından yararları hakkında eğitilmesi, ne zaman ve nasıl emekli olacaklarsa bunu, daha bilinçli karar vererek yapmalarına yardımcı olacaktır. Ancak insanların emeklilikte çalışmaya devam etmesinin önündeki engellerin kaldırılması için, devletlerin ve işverenlerin daha çok şey yapması gerektiği açıktır. Daha aktif bir emeklilik için aktif ve kaliteli yaşam programlarının teşvik edilmesi Birçok işveren daha şimdiden çalışanlarına uzun dönemli finansal hazırlıkları için yardım etmeyi taahhüt etmektedir. İş yerlerinin sağladığı sosyal yardımları sadece emeklilik planlarına ve diğer birikim ürünlerine erişimi değil aynı zamanda finansal planlama kaynaklarını, ücretsiz danışmanlık seanslarını ve hayat sigortası, gelir koruması veya kritik hastalık teminatı gibi bir dizi farklı sosyal yardımları da kapsamaktadır. Ancak çalışanların emekliliğe sorunsuz şekilde geçişlerine yardımcı olmak için daha fazla destek verilmelidir. Bulgularımız işverenlere düşen iki kilit görev üzerinde yoğunlaşmaktadır: İşverenlerin üzerlerine düşen iki kilit görev 1. Emeklilik öncesinde ve emeklilik esnasında finansal planlama ve danışmanlık hizmetleri sağlamak Hali hazırda küresel boyuttaki çalışanların sadece %21’i yıllık emeklilik beyanı aldıklarını belirtmektedirler. Bu oran daha köklü emeklilik planı düzenlemeleri olan ülkelerde daha yüksektir. Ancak, tanımlı fayda esasına dayalı emeklilik sistemine en geniş erişim olanağı veren ve çalışanlara yıllık beyan vermenin zorunlu olduğu Hollanda’da dahi, Hollandalı çalışanların yarıdan fazlası yıllık beyan almadıklarını söylemektedirler. Bu durum ancak daha iyi bir çalışan düzenlemesi sistemi ve iş yeri eğitim planlamasıyla iyileştirilebilecektir. Bu rakamlar nispeten küçük olsa da, iş yeri uygulamalarının ilerleme hızı da günümüzde oldukça düşük seviyelerdedir. Çalışanların %33’ü işverenlerinin emeklilik planlaması hakkında yeterli düzeyde bilgi verdiklerini söylerken sadece %12’si de işverenlerinin üç sene öncesine göre bu konuda bugün daha gayretli olduğunu ifade etmektedir. 25 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Çalışanların sadece %14’ü finansal eğitim malzemelerini aldıklarını belirtirken sadece %12’si de online şirket portalı üzerinden emeklilik birikimlerini yönetebildiklerini söylemektedir. On kişiden sadece biri (%10) emeklilik modelleme araçlarına erişebildiklerini belirtmektedir. “Kendinize ait birikimleriniz olmalı. Boş zamanlarınız zevkleriniz ve emeklilikte yapmaktan keyif alacağınız ilgi alanlarınızı kapsamalı. Emekli olduğunuzda, yerel gruplarda çalışmaya gönüllü olmalı, arkadaş edinmeli ve başkalarıyla iletişim kurmaktan keyif almalısınız.” “Daha erken yaşlardan başlayarak sağlığınıza dikkat etmeli ve para biriktirmeye başlamalısınız. Emekli olduğunuzda iki şey çok önemli: para ve sağlık.” Türkiye’den bir emekli Sağlıklı Yaşam Japonya’dan bir emekli Sağlıklı Yaşam 2. Çalışanlara ücretli bir işte çalışmaya devam etme fırsatı vermek Kademeli emeklilik çağında, emekli olmadan önceki yıllarda olduğu gibi, emekli olduktan sonra da dengeli bir iş ve yaşam ilişkisi kurmak önemlidir. Bu da çalışanların emekli olma yaşına yaklaşırken, aktif bir yaşam sürmeye ve iş yerine katkıda bulunmaya devam etmelerini sağlamak demektir. Ancak hali hazırda emekli olmuş kişilerin verdiği cevaplar göz önüne alındığında, iş ile boş zamanı birleştirmek suretiyle emekliliğe kademeli bir geçiş yapabilmeleri için farklı ek desteklerin de söz konusu olabileceği görülmektedir. Çalışanların sadece %24’ü iş verenlerinin emeklilik öncesinde tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçiş fırsatı verdiğini söylemektedir. Çalışanların %21’i işverenlerinin, daha yaşlı kişilere uygun çalışma alternatifleri sunduğunu söylerken, sadece %14’ü de yeniden eğitime ve yeni beceriler geliştirmeye izin verildiğini ifade etmektedir. Çalışanların sadece %19’u işverenlerinin, (normal emeklilik yaşı sonrasında çalışmaya izin veren) esnek emeklilik planı sunduğunu belirtmektedir. Gerçekten de kısa bir süre öncesine kadar Birleşik Krallık ve Japonya gibi ülkelerde dahi, değerli çalışanları işlerini bırakmaya mecbur eden zorunlu emeklilik yaşı uygulamaları mevcuttu. Neyse ki söz konusu uygulamalar bugün artık kaldırılmış olduğundan, tanımlı katkı esaslı emeklilik planlarına yönelme trendiyle birlikte bu konuda daha fazla esneklik sağlanmasının teşvik edilmesi hedeflenmektedir. Çalışanların %17’si emeklilik döneminde işverenlerinin, kıdemli çalışanlar için zihinsel ve fiziksel sağlık açısından çok önemli olan iş sağlığı hizmetleri sunduğunu söylemektedir. Ancak yaygın iş yeri desteğinin bu kadarla sınırlı kalması ve bundan daha fazla bir destek sağlanmamış olması, çalışmak isteyen emeklilerin neden üçte birinin buna olanak bulamadığını da bir anlamda açıklamış olmaktadır. Buna rağmen ileri yaşlardaki kişilerin aktif kalmasının getirdiği finansal ve sağlık anlamındaki faydalar göz önünde bulundurulursa, mevcut trendleri tersine çevirecek ciddi bir teşvik söz konusudur. Öte yandan örnek vaka çalışmalarımızda da görülebileceği gibi, daha yaşlı ve deneyimli çalışanları desteklemek için konuya daha proaktif yaklaşım göstermek işverenlere, birçok finansal fayda da sağlayabilir. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 26 Tim Driver ile mülakat CEO RetirementJobs.com Örnek vaka çalışmaları Aktif emekliliği desteklemek, neden akılcı bir işletme yaklaşımı olarak görülüyor RetirementJobs.com, kıdemli çalışanların iş pazarında kalmasına yardımcı oluyor RetirementJobs.com kıdemli çalışanların istihdamına yönelik faaliyetlerde bulunmak üzere dokuz yıl önce ABD’de kuruldu. Söz konusu web sitesi bugüne kadar yarı zamanlı ve düşük hızda çalışma seçeneği de dahil, bir takım istihdam fırsatı arayışı içinde olan bir milyondan fazla kayıtlı iş arayan sayısına ulaştı. Hali hazırda kayıtlı iş arayanların yarısı 50-60 yaş ve diğer yarısı da 60-70 yaş arasındadır. Bu deneyimli çalışan nüfusun en büyük sıkıntılarından biri, işverenler arasında yaş konusundaki genel ön yargının kırılamamasıdır. Retirement Jobs anketine göre ziyaretçilerin %94’ü, iş yerindeki yaşla ilgili ön yargının hayatın gerçeği olduğu algısına yönelik endişeleri ortaya koymaktadır. RetirementJobs.com iş yerinin, 50 yaş üstü çalışanlara kapısını açıp iş yerinde çeşitliliği artırmaya istekli bir iş yeri olup olmadığını araştırmak için “50 Yaş Üzeri Çalışan Dostu İşveren Sertifikası (Certified Age-Friendly Employer)” adında bir program geliştirmiştir. Bu sertifika programından geçen firmalar iki farklı kategoriye ayrılmaktadır. Birincisi, yıllardır istihdam ettikleri kıdemli çalışanlara fırsat vermek isteyen firmalar (kıdemli hizmet kategorisi), ikincisi de 50 yaş üstü kıdemli çalışanları işe almak isteyen firmalar (işe alım kategorisi). Hali hazırda Kıdemli Çalışan Dostu programına dahil olan 100’den fazla işveren mevcuttur. Bu firmalar için iki tür motivasyon söz konusudur: Personel çeşitliliğinden faydalanmak İşyeri sadakati yüksek personel ile çalışmak Birçok işveren, portföylerinde bulunan yaşlı Yapılan hesaplara göre 50 yaş üstü bir personelin müşterilerini çok daha iyi aynalayan bir iş gücüne yıl bazında ortalama görevde kalma süresi, 50 yaş sahip olmanın avantajlarını yeni yeni keşfetmektedir. altındaki bir personelinkinin yaklaşık üç katıdır. Tipik Fakat kıdemli çalışanlara sahip olmanın, daha yaşlı olarak 50 yaş üstü bir personelin görevde kalma müşteriler arasında müşteri memnuniyetini arttırdığı süresi yaklaşık 10 yıl iken, 26 yaş altındaki personel görülmüştür. Bu da işletmenin 50 yaş üstü müşteri için ortalama görevde kalma süresi bir yıldan grubunu daha kolay cezbedip bu yaş grubunda daha azdır. Ayrıca işe alım ve eğitim bütçesi ayırmaya sadık bir müşteri tabanı oluşturulmasına olanak gerek kalmaksızın kişinin tecrübesi doğrultusunda, sağlayacaktır. faydanın daha işin başından itibaren alınabilecek olması gerçeği de göz önünde bulundurulduğunda, kıdemli çalışanları işe almak aslında gayet akılcı bir yatırım kararı olarak görünmektedir. Bu yaklaşımdan, daha yaşlı çalışanları cezbedecek işe alım politikalarının oluşturulması anlamı çıkartılmamalıdır. Aksine, hedeflenen her tür çalışana hitap edebilecek ve çeşitliliği en geniş anlamıyla teşvik edebilecek bir iş yeri tasarlamaktır. Emekli İsdihtamı (Retirement Jobs) sertifikası alabilmek için işverenin hem tam zamanlı hem de yarı zamanlı çalışanlara eşit sağlık hizmetleri sunması gerekmektedir. Kıdemli çalışanların daha çok yarı zamanlı iş pazarına yönelmeleri sebebiyle 65 yaşına kadar sağlık hizmeti yardımından yararlanabilecekleri bir işyerinde çalışmaları çok önemlidir. 65 yaş sonrasında sağlık hizmetleri zaten Medicare tarafından sağlanmaktadır (ABD için). Öte yandan işverenler bu kişilere eğitim olanağı sunmalıdır. Maalesef işverenler insan kaynağı planlamalarını, iş gücünü terk etmek üzere olan daha yaşlı çalışanlar yerine, genellikle genç nüfusu istihdam edecek şekilde planlamaktadır. Fakat kıdemli çalışanların gençlere oranla görevlerinde kalma sürelerinin üç kat daha fazla olduğu göz önünde bulundurulursa, işverenin bu gruba yapacağı yatırımdan çok daha iyi bir getiri elde etmesi söz konusu olabilecektir. RetirementJobs.com devletin de 50 yaş üstü vatandaşların istihdam potansiyelini aktif olarak teşvik etmek için çeşitli tedbirler alabileceğini göstermiştir. ABD’de, 50 yaş üstü grupta oldukça başarılı işe alım fırsatları yaratan Gaziler İdaresi (Veterans Administration) ve Ulaştırma Güvenliği İdaresi gibi kamu kurumları arasından birçok olumlu vaka örneği göstermek mümkündür. Devlet ayrıca kanun yapıcı sıfatıyla da kıdemli çalışanların istihdamını teşvik edecek politikalar geliştirmek durumundadır. Demografik kaymalar, genç çalışan arzını da sıkıntıya soktuğu için, işverenlerin personel arama kapsamını da genişletmesi şarttır. 27 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Jisella Dolan ile mülakat Hukuk İşleri Başkanı Home Instead Örnek vaka çalışmaları Home Instead-Emekliliğin yüzünü değiştiren küresel bir bakım hizmeti sağlayıcısı Home Instead, dünya genelinde 17 pazarda 1.000’i aşkın küresel franchise ağıyla yaşlılara bakım hizmeti vermektedir. Bu ağ şirkete farklı toplumların emekliliğe hazırlık konusuna nasıl yaklaştıkları ve emeklilikte nasıl yaşadıkları hakkında küresel bir perspektif sunmaktadır. Çin, Tayvan ve Japonya gibi Asya ülkelerinde, yaşlılara bakmak geleneksel olarak genç aile üyeleri için bir onur meselesi olarak görülen bir olgu. Ancak giderek daha fazla sayıda insanın bu bakım hizmetinin maliyetini paylaşma isteği bu geleneği de değiştiriyor.Home Instead her ülkenin kendine has uygulamaları olmakla birlikte, hemen bütün kültürler için geçerli temel bazı benzer özellikler olduğuna dikkat çekiyor. Çoğu insan ileri yaşlarda da olsa kendi evinde yaşamak istiyor. İleri yaşlarda kendilerine bir yoldaş arıyor, ve arkalarında bir yaşam mirası bırakmak istiyorlar. Devletler, işverenler ve bakım hizmeti verenler bu taleplerin gerçekleştirilmesi için birlikte çalışmak durumundalar. Yaşlılık Konusunda Küresel Koalisyon (Global Coalition on Aging) üyesi olan ve daha yaşlı çalışanların ihtiyaçlarına karşı duyarlı, herkesi kucaklayan katılımcı iş ortamları yaratma misyonuyla yola çıkan Home Instead, kıdemli çalışan dostu olmak konusunda yedi temel ilke geliştirmiş. İleride daha da yaşlanacak bir toplumla karşı karşıya olduğumuzdan, kıdemli iş gücüne yatırım yapmak oldukça akılcı bir çözüm olarak görülmekte. İşletmeler ve devletler, daha yaşlı çalışan sayısındaki artışa hazırlıklı olmalıdır. Kıdemli çalışanları cezbetme stratejimiz, bakım hizmeti verenlerle müşterilerimiz arasında ortak paydalar yardımıyla olumlu ilişkiler oluşturma ihtiyacımızdan kaynaklanmaktadır. Home Instead’e bakım hizmeti sağlayanların %30’u, 60 yaş üstündedir. Bu yaş grubundaki çalışanlar kendilerine esnek çalışma koşulları sağlayacak işler aramaktadır. İlginç olan ise bu yaş grubunda iş arayanların hemen hepsi esnek çalışma programlarını elektronik mesaj yoluyla almak isteyecek kadar iyi birer teknoloji kullanıcısıdır. Home Instead, mevcut çalışan memnuniyeti anketi ve yeni oluşturduğu görev ekibi yardımıyla, bütün yaş grupları tarafından olumlu karşılanan, iş gücü ihtiyaçlarını karşılayacak bir sosyal yardım paketi geliştirmiştir. Ancak bu pakette özellikle 50 yaş üstü gruplara hitap edecek ilginç özel yardımlar mevcuttur. Oldukça cömert olan 401(k) işveren ile eşleştirme desteği sunulması Çalışanlar için zorunlu bir emekli yaşı olmaması, ne zaman çalışmayı bırakacakları konusunda çalışanlara büyük bir özgürlük tanımaktadır Çalışanın, kendisine sağlanan “sosyal yardım fonların,” üniversite eğitimi tasarruf planları veya uzun vadeli bakım sigortası dahil bir dizi esnek yardım seçenekleri arasında dilediği şekilde birikim yapabilmesi “Çalışanın Sözüne Dayalı Ücretli İzin (Honor Paid Time Off)” programı, çalışanların kendilerinden beklenen işleri yerine getirdikleri sürece diledikleri zaman tatil, mazeret veya hastalık izni gibi nedenlerle izin alabilme imkanına sahip olması Ayrıca Jisella Dolan, toplumlar arasındaki diğer bir temel farkın da, emeklilik ve yaşlılıkta bakım konusunda insanların devlete bel bağlayıp bağlamadıkları olduğunu söylüyor. Bazı ülkelerde insanlar her şeyi devletten beklerken diğerlerinde ise bu sorumluluğu ortaklaşa paylaşım anlayışı hakim. Sürdürülebilir en iyi yaklaşım, kamuyla özel sektör arasında sorumluluğun paylaşılmasıdır. Bu arada devletlerin daha yaşlı çalışanları aktif çalışma hayatında tutabilme imkanları varken, mevcut emeklilik yaşı uygulamaları çalışanları çok daha erken yaşta emekli olmaya teşvik eden yanlış bir mesaj vermektedir. Ayrıca işverenlerin kıdemli çalışanları işte tutmasını teşvik etmek için vergi sistemleri daha iyi kullanılabilir. Kıdemli çalışanları istihdam sistemi içerisinde tutmanın net finansal etkisi, insanlar maaş almaya ve dolayısıyla vergi ödemeye devam ettikleri ve yine Sosyal Güvenlik yardımlarından yararlanmaya başlayacakları yaş da daha ileri yıllara ertelenmiş olacağı için olumlu olacaktır. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 28 Emekliliğe hazırlanan insanlara emeklilerin tavsiyesi 1 “İyi tavsiyelere kulak verin ve hemen başlangıçta çok fazla yüklenmemek için mümkün olduğunda erken yaşta başlayın.” Hollanda “Çalışma hayatına başlar başlamaz birikim yapmaya başlayın. Hayatta yapabileceğiniz en önemli şey bu.” Bİrleşik Krallık “Çok geç almadan tasarrufa başlayın ve birikim yapma alışkanlığı edinin. Birikimler kendi kendilerine oluşmuyor.” Kanada “Çok geç olmadan olabildiğince birikim yapmaya başlayın... emeklilik çok çabuk gelip çatıyor!” ABD “Ulusal veya tamamlayıcı emeklilik planlarına ek olarak bireysel bir emeklilik planına katılın.” Fransa 1 mekliliğe hazırlanan insanlara tavsiye olması amacıyla E emeklilere sorulan açık uçlu bir soruya verilen cevaplardan alıntılar. Tasarruf alışkanlığı Sağlıklı yaşam Ortak sorumluluk “Daha rahat bir emeklilik için üç temel bileşen söz konusu: Sağlıklı alışkanlıklar kazanmak, bir hobiyle ilgilenerek veya ikinci bir işle meşgul olarak monoton bir yaşamdan kaçınmak ve beklenmedik durumlara karşı kendinizi destekleyecek yeterli birikime sahip olmak.” BREZİLYA 29 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 “Devletin emeklilik planına ek olarak, prim kesintileri maaşınıza göre belirlenecek ek bir emeklilik planına başvurmayı deneyin.” Almanya “Sağlıklı olup para ve benzeri değerli varlıkları biriktirmeye çalışın ki emekli olduğunuzda rahat edesiniz.” “Çok iyi planlama yapın ve emekli sayısının artması sonucu günümüz ekonomilerinin gelecekteki emeklilik maaşı ödemelerini garanti edemeyeceğini unutmayın.” Polonya İspanya “Sadece devlet desteğine bel bağlamayı bırakın. Kendi yatırımlarınızı yapın. Böylece ikisi bir arada gelecekte daha iyi çalışabilir.” “Planlamaya erken başlayın, mutlu ve sağlıklı olmaya gayret edin.” Çİn Macarİstan “Mümkün olduğunca sağlıklı kalın. Sonuçta çalıştığınız saatler kendiniz ve toplum yararı için.” Japonya “Tasarruf alışkanlığı edinin ve emekliliğinizi planlayın.” Hİndİstan “Her işin başı sağlık, gerisi nasılsa gelir!” “İlk yıllarda kenara ayırdığınız tutar küçük dahi olsa, emeklilik birikimine mümkün olduğu kadar erken yaşta başlayın.” Türkİye AVUSTRALYA Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 30 Eğitim Öneriler 31 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Bireylerin rolü Birikim yapma alışkanlığından ancak erken yaşlarda kazanıldığında en fazla fayda elde edilebileceğinden, bu yaklaşım çok erken yaşlardan itibaren insanlara öğretilmelidir. Çocuklara, düzenli birikim yaparak bütçelerini ve borçlarını yönetmeleri öğretilmelidir. Belki kültürel bir ön yargı veya ebeveynlerin kendilerinin böyle bir beceri sahibi olmaması nedeniyle evde finansal konuların tartışılması sık rastlanan bir durum değildir. Bunun sonucunda da öğrencilerin evde ailelerinden finansal konularda temel beceriler kazanması söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle finansal okur yazarlık programlarının okullarda müfredata dahil edilmesi kritik öneme sahiptir. Ebeveynlere yönelik finansal okur yazarlık eğitimlerine de öncelik verilmelidir. Örneğin kadınlar ve gençler gibi emeklilik planlarını hazırlamakta gecikme riski taşıyanlar için ücretsiz online finansal planlama ve beklenmedik durumlar için ‘B Planı‘ oluşturma konularında eğitim imkanları sunulmasına özen gösterilmelidir. Bunu başarmak için de bireyler, daha fazla birikim yapma ve emeklilikte aktif kalma seçeneklerinin birleşimi yardımıyla emekliliklerini finanse edecek doğru reçeteyi belirlemek zorundadır. Bu noktada da devletler ve işverenler öncü rol üstlenebilirler. İşverenlerin rolü İşverenler tasarrufların önündeki engelleri kaldıracak emeklilik tasarruf planları için birikim yapma alışkanlığını teşvik edebilir. Çalışanların maaşlarından doğrudan veya otomatik tasarruf kesintisi yapacak programları uygulamaya sokabilirler. Anket sonuçlarına göre birikim yapmak isteyenlerin %59 kadarı, maaşlarından %6 oranında kesinti yapılması şartıyla otomatik katılım konusuna sıcak bakmaktadır. Emeklilik tasarrufuna yönelik maaş kesintisi oranı %8’e çıkarıldığında dahi otomatik katılıma sıcak bakanların oranı %53’te kalmaktadır. ABD’deki otomatik katılım programları, uzun vadeli birikimlere başlamaya karşı çalışanların sergilediği direncin üstesinden gelerek katılımı arttırma yönünde büyük bir başarı elde etmiştir.9 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 32 İş yeri tasarruf planlarında tam ve yarı zamanlı çalışanlara eşit erişim olanağı sağlanmalıdır. Ülkeler iş yeri emeklilik planlarına yarı zamanlı çalışanların katılmasının işverenlerce önlemesini yasaklayan Avrupa Birliği örneğini takip edebilirler. Maaş zammı gibi motive edici önemli gelişmeler iş yerindeki finansal eğitimlere denk gelecek şekilde planlamaya alınabilir. Çalışanların %45’inin ifadesine göre maaş zammı, insanları emeklilik birikimine yönlendirecek en önemli motivasyon faktörlerindendir. Aldıkları maaş zammının bir kısmını veya tamamını uzun vadeli bir tasarrufa aktarmak çalışanlar için bütçelerine dokunmadan birikim yapabilecekleri oldukça kolay yöntemlerden biridir. Düşük maliyetli iş yeri finansal danışmanlık hizmeti sağlamanın yanı sıra çalışanların tasarruf davranışlarını değiştirecek bu tür çabalara işverenler gerektiğinde daha fazla destek verebilir. İşverenlerin yaşa bağlı olmayan istihdam politikaları geliştirmesi özendirilmektedir. İş yerinde yapılabilecek basit değişiklikler arasında, esnek çalışma programlarının yanı sıra, yaşlı çalışanlara daha kolay görebilecekler büyük yazı tipleri kullanan bilgisayar donanımı ve asansöre yakın yerde çalışma olanağı gibi uygun fiziksel koşulların sağlanması düşünülebilir. Becerilerini geliştirmeleri ve emeklilik yaşına yaklaştıkça ve sonrasında iş yerine olumlu katkıda bulunabilmeleri için tüm çalışanlara her zaman eğitim olanağı sağlanmalıdır. İşverenler çalışanları daha sağlıklı bir yaşama özendirebilirler. Sağlıklı ve aktif çalışanların emeklilik birikimleri için strateji oluşturma olasılığı daha yüksektir. Birikim yapma alışkanlığı olanların dörtte üçü çok iyi veya oldukça iyi bir sağlığa durumunda olduklarını söylerken hiç birikim yapmayanlarda bu oran üçte ikiden azdır. Fiziksel, duygusal ve finansal sağlık birbiriyle sıkı sıkıya bağlı olan kavramlardır. Sağlıklı yaşam (wellness) programları sigorta maliyetlerini aşağı çektiği gibi verimliliği de arttırmaktadır. Bu programlar aynı zamanda yaşça ileri çalışanları işte tutma konusunda işverenlere yardımcı olmakta ve işten ayrılanların yerlerine yenilerini almak için yapılacak işe alım ve eğitim masraflarından da kurtarmaktadır. 33 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Devletlerin rolü Devletler, iş yeri emeklilik tasarruf planları ile ilgili bürokrasi ve maliyetleri azaltmak suretiyle işverenlerin bu planlara sponsor olmasını ve otomatik katılım ve katılım payı artışı gibi kolaylıklar sunmasını teşvik edebilirler. Devletler özellikle çalışanların emeklilik dönemine yaklaştıklarında iş yerlerinin sunduğu sosyal yardımlardan en iyi şekilde istifade edebilmeleri için toplum genelinde bilinçlendirme kampanyaları düzenleyebilirler. Örneğin Birleşik Krallık, tamamen bu amaca yönelik Akıllı Emeklilik adında yeni bir ulusal hizmet kampanyası başlatmaktadır. Devletler emeklilik yaşını yükseltmek suretiyle daha uzun çalışma hayatına ve kademeli emekliliğe yönelik net mesajlar verebilir. Örneğin pilotların ve itfaiye elemanları örneklerinde olduğu gibi toplum güvenliği için gerekli olduğunun kanıtlanamadığı işlerde zorunlu emeklilik yaşı uygulamaları kaldırılmalıdır. Devletler çalışanlara verilen emeklilik maaş ve ikramiyelerinin başlangıç tarihlerini ertelemeleri ve bu yardımların başlamasını istedikleri tarih itibariyle de aktüeryal zamlı emeklilik maaş ve ikramiyelerini almaya başlamaları konusunda daha etkili teşvikler sağlamaları mümkündür. Çalışanlara, belli bir yaştan sonra, tahakkuk eden yardımların iskontolu değerini veren tanımlı fayda esasına dayalı plan formülleri çalışanlar arasında ayırımcılık yaratılmasına neden olacağı için kaldırılmalıdır. Kademeli emeklilik için güzel bir örnek olarak da 2012 yılında ABD’de federal hükümet tarafından yasalaştırılan ihtiyari program gösterilebilir. Bu programa katılanların emeklilik gelirleri emeklilik yaşından sonra da tahakkuk etmeye devam edebilmektedir. Devletler, vergi, sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri sistemlerini daha iyi entegre ettikleri taktirde, işveren ve çalışanlarla işin maliyetini paylaşmak suretiyle, iş gücü eğitimlerini ve sağlıklı yaşam programlarını daha da kolay hale getirebilirler. Örneğin işverenin sağladığı sigorta poliçelerinin vergiden muaf tutulması buna dahil edilebilir. Böyle bir durumda da, kritik hastalıklar ve uzun dönemli iş göremezlik gibi bir riskin gerçekleşmesi durumunda vergi mükellefini, hiç olmazsa bu durumun yaratacağı finansal şoktan kurtarmak söz konusu olacaktır. Devletler, daha yaşlı çalışanlar arasında sağlıklı yaşam, işe alım ve yeniden eğitim programlarını destekleme konusunda karar verebilmek için genel bir maliyet-fayda analizi yardımıyla bu konuda bir etki değerlendirmesi yapabilirler. Aynı şekilde devletler, işveren sıfatından hareketle, kamu işletmelerinin 50 yaş üstü çalışanları istihdam etmelerini ve ellerinde tutmalarını sağlamak için gerekli önlemleri almak konusunda somut adımlar atabilirler. Sözlük 401(k) planı ABD’de çalışanlara sunulan tanımlı katkı esasına dayalı plan. ABD’de sponsorluğu işveren tarafından üstlenilen ve çalışanların maaşlarından kesilen vergi erteleyen katılım paylarının yatırıldığı emeklilik planı. Tanımlı katkı esasına dayalı plan terimine de bakınız. Tahakkuk eden emeklilik gelirleri Çalışanın ödediği katılım payının değerine ve süresine bağlı olarak, her hangi bir an itibarıyla tasarruf hesabında bulunan veya tanımlı fayda esasına dayalı bir emeklilik planı altında tahakkuk eden emeklilik maaş ve ikramiyeleri toplamı. Otomatik katılım Çalışanın açık izni aranmaksızın işvereni tarafından dahil edilebildiği ve sponsorluğu işveren tarafından üstlenilen emeklilik planının özelliği. Çalışanın maaşının veya ücretinin katkı olarak plana hangi oranda aktarılacağı işveren tarafından belirlenir. Çalışan bu oranı değiştirebilir ve plana katılmayı ret edip plandan çıkabilir. Otomatik katılım payı artışı Çalışanın maaşından kesilerek oluşturulan (emeklilik) tasarruf fonlarının yüzdesini otomatik olarak artıran plan özelliği. Bu özellik için genel olarak ya önceden tayin edilmiş varsayılan bir oran ya da standart bir artış oranını esas alır. BRIC Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin için kullanılan bir kısaltma Merkez Bankası Oranı Merkez Bankalarının yerli bankalara uyguladığı kredi faiz oranı. Kritik hastalık Hayati tehlike sebebiyet verebilecek türden bir hastalık. Tanımlı fayda esasına dayalı plan İşverenin/sponsorun, emekli olduğunda çalışana, doğrudan kendi ferdi yatırım getirilerinden ziyade geçmişteki kazanç, hizmet kıdemi ve yaş durumuna bağlı olarak belirli bir formül üzerinden önceden belirlenen tutarda aylık bir maaş bağlamayı taahhüt ettiği emeklilik planı. “Nihai maaş” ve “kariyer ortalaması” gibi uygulamalar, tanımlı fayda esasına dayalı emeklilik planlarına örnektir. Tanımlı katkı esasına dayalı plan İşverenin, çalışanın veya her ikisinin birden düzenli şekilde katkıda bulunduğu emeklilik planı türü. Sağlanacak gelirler, tanımlı fayda esasına dayalı planın aksine, önceden belirlenmiş bir formülden ziyade yapılan yatırımların belirli bir süre içindeki performansına bağlıdır. Bu plan aynı zamanda “düzenli gelir (ödenti) satın alma planı” olarak da bilinmektedir. Gelişmekte olan pazar Bir bakıma gelişmiş pazar özellikleri gösteren ancak gelişmiş bir pazar olabilecek standartlara sahip olmayan pazar. Bu tanım gelecekte gelişmiş bir pazar olabilecek veya geçmişte gelişmiş bir pazar olmuş olan ülkeleri de kapsar. Finansal okur yazarlık Dünya genelinde para sisteminin nasıl işlediğini anlama becerisi. Y Kuşağı Birçoğu savaş sonrası doğan (Baby Boomers) ebeveynlerin çocukları olan ve 1980’li ve 1990’lı yıllarda doğan çocuklar. Gelir Koruma Sigortası veya Maluliyet Sigortası Sigortalıya, hastalık veya kaza neticesi iş göremez hale gelmesi ve dolayısıyla çalışamaması durumunda belirli bir teminatı tazminat olarak ödeyen sigorta türü. Hayat Sigortası Sigortalının vefatı halinde veya belirli bir süre sonra tazminat olarak belli bir para ödeyen sigorta türü. Zorunlu emeklilik planı Bireyin yasalar gereği katılması zorunlu olan emeklilik planı. Eşit oranda paylaşılan emeklilik planı katkı payları Bireyin emeklilik planına yatırdığı paranın işveren veya devlet tarafından eşit oranda paylaşıldığı emeklilik planı katkı payı düzenlemesi. Medicare ABD’de 65 yaş ve üstü kişilere sağlanan federal sağlık sigortası. Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 34 Normal emeklilik yaşı Bireyin yasal olarak emeklilik maaşına ve ikramiyesine tam anlamıyla hak kazandığı yaş. Söz konusu yaş, ülkeye ve bireyin doğduğu yıla göre değişmektedir. Dürtme (nudge) teorisi Psikoloji biliminden öğrenilenleri ekonomi bilimine yansıtmak suretiyle, insanların ekonomik kararları nasıl aldıklarını anlamaya çalışan davranışsal finans ilkelerine dayalı teori. İnsanları uzun dönemli olarak daha fazla tasarrufa teşvik etmek için politika yapıcılar tarafından kullanılır. Kademeli emeklilik Çalışanların tam olarak emekli olup da işi tamamıyla bırakmadan önce, emekli olma aşamasında daha düşük iş yüküyle çalışmaya devam ettiği düzenleme. 35 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Özel sağlık sigortası Sigortalının sağlık masraflarını ödeyen bir tür sigorta teminatı. Emekli maaşı bağlama oranı Emeklilik öncesi dönemde alına maaşın hangi orandaki kısmının emeklilik döneminde maaş olarak verileceğini belirleyen oran. Hisse senedi alım planı Çalışanların iskontolu fiyattan şirket hisse senedi almasına izin veren şirket programı. İş yeri emeklilik planı Emeklilik nedeniyle artık çalışmadığı dönemde kişiye maaş yerine geçecek gelir sağlar – tanımlı fayda esasına dayalı plan ve tanımlı katkı esasına dayalı plan terimlerine bakınız. İşveren tarafından yürütülen daha yaşlı gruba hitap eden emeklilik planı. Aegon Uzun Yaşam ve Emeklilik Merkezi, Transamerica Emeklilik Araştırmaları Merkezi® ve Cicero Hakkında Aegon Uzun Yaşam ve Emeklilik Merkezi Transamerika Emeklilik Çalışmaları Merkezi® Aegon Uzun Yaşam ve Emeklilik Merkezi (“Merkez”), Avrupa, Amerika ve Asya kıtalarını temsilen Aegon tarafından bir araya getirilen uzmanların oluşturduğu bir işbirliği platformudur. Merkezin misyonu araştırma yapmak, toplumu eğitmek, ve uzun yaşam, nüfusun yaşlanması ve emeklilik güvencesi bağlamındaki fırsatlar ve trendlerle ilgili olarak küresel platformlara bilgi sağlamaktır. www.aegon.com/thecenter Transamerica Emeklilik Araştırmaları Merkezi (TEAM), özel bir sivil toplum vakfı olan Transamerica Enstitüsü’nün bir birimidir. TEAM, emeklilik için tasarruf, planlama ve finansal güvence sağlamaya dair eğilimler, sorunlar ve fırsatlar üzerinde Amerikan kamuoyunu araştırmak ve eğitmek amacıyla kurulmuştur. Transamerica Enstitüsü, Transamerica Hayat Sigortası Şirketi (Transamerica Life Insurance Company) ve iştirakleri tarafından sağlanan katkılarla fonlanmakta olup ilişkili olmayan üçüncü şahıslardan da fonlama desteği kabul edebilmektedir. TEAM ve temsilcileri ERISA, vergi, yatırım ya da hukuk müşavirliği hizmetleri veremez. www.transamericacenter.org Aegon Hakkında Aegon, Kuzey ve Güney Amerika kıtaları, Avrupa ve Asya’da 25’ten fazla ülkede faaliyet gösteren uluslararası bir hayat sigortası, emeklilik ve varlık yönetim şirketidir. Aegon yaklaşık 28.000 çalışanıyla dünya genelinde milyonlarca müşteriye hizmet verir. Bilgi için: www.aegon.com 2010 yılında Aegon, politika yapıcılar arasında ve genel kamuoyu nezdinde, yaşlılık sorunları hakkındaki farkındalığı artırmayı amaçlayan Yaşlılık Konusunda Küresel Koalisyonun (Global Coalition on Aging) kurucu bir üyesi oldu. Koalisyonun ana amacı yaşlılık hakkındaki düşünce ve söylemlerimizi değiştirmektir: klasik “problemler” retoriğini daha olumlu bir tartışma konusu olan “olasılıklar” ve “fırsatlar” ile değiştirmek. www.globalcoalitiononaging.com Cicero Danışmanlık Finansal ve profesyonel hizmetler sektörünün önde gelen danışmanlık firması olan Cicero, entegre kamu politikası ve iletişim danışmanlığı, küresel fikir liderliği programları ve bağımsız pazar araştırması alanlarında müşterilerine uzmanlık hizmetleri vermektedir. 2001 yılında kurulan Cicero’nun bugün Londra, Brüksel, Washington, New York ve Singapur’da ofisleri bulunmaktadır. Emeklilik planları ve emeklilik araştırması konularında pazar lideri olan Cicero bu pazar araştırmasını tasarlayıp yürütmüş, araştırma bulgularını analiz etmiş ve raporun hazırlanmasına katkı sağlamıştır. www.cicero-group.com Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 36 Teşekkür Marta Acebo Adrian Grace Iain O’Connor Murat Akçay Steffen Heij Harold Overmars Paula Alvarez Douglas Henck Leandro Palmeira Enzo Bakkum Jonathan Henderson Tom Perryman Claudia Baltag Wendel Hofman Patricia Plas Pamela Barboza Tina Hsiung Suman Purohit Frits Bart Yogini Joglekar Alice Ramsay Grace Basile Herman Kappelle Scott Roane Neil Bates Marco Keim Thurstan Robinson Michal Biedzki Gábor Kepecs Lampros Romanos Robin Boon Jaime Kirkpatrick Patti Rowey Kent Callahan Roger Koch Sarah Russell Arkadiusz Chmurzynski Loth Kroeger Dick Schiethart Heidi Cho Alexander Kuipers Erik Schouten Simon Clow Hilde Laffeber Cecilia Seabra Robert Collignon Andrea Levy Angela Seymour-Jackson Catherine Collinson Mike Linder Renske Stoker Tom Cox Parag Lokhande Nine Stut Wendy Daniels Andreas Mang Nanda Suwargana Nuno David Mike Mansfield Hara Takaya Frans de Beaufort Esin Meker Magdalena Trzesniewska Jeanne de Cervens Paul Middleton Greg Tucker Maximillian Diem Takaoh Miyagawa Mark Twigg Jissela Dolan Helder Molina Joost van Schagen Edit Drevenka David Moulton Marc van Weede Tim Driver Mark Mullin Catherine Wang Maarten Edixhoven Yurriaan Nederpel Alex Wynaendts David Francis Marcelle Noltenius Hank Yang Julianna Frota Henrique Noya Kelly Fu Stig Nybo Yasal Uyarı Bu rapor genel bilgiler içermekte olup hangi bir teklif ya da öneri oluşturmamaktadır. Bu rapora dayanılarak hiçbir hak iddiasında bulunulamayacaktır. Aegon, ortakları ya da herhangi bir iştiraki ya da çalışanı bu raporda yer alan bilgilerin doğruluğunu ya da eksiksiz oluşunu hiçbir şekilde garanti ya da tekeffül etmediği gibi bu konuda hiçbir beyanda da bulunmamaktadır. 37 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Faklı bir alanda olmak kaydıyla çalışmaya devam etmek Referanslar ve Notlar Ticaret Ekonomisi web sayfası, 30 Nisan 2015. Brezilya, Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerdeki tasarruf alışkanlığı olan kişilerin ortalama yıllık kazançları küresel ortalama olan 41.000 ABD dolarının altındadır. Bu da söz konusu ülkelerdeki hane halklarının gelirlerinin daha düşük olduğunu göstermektedir.. 3 OECD (2013), “Bireysel emeklilik sisteminin kapsamı”, Bir Bakışta Emeklilik Sigortaları 2013: OECD ve G20 Göstergeleri, OECD Yayınları. http://dx.doi.org/10.1787/pension_glance-2013-35-en 4 Baz faiz oranı: Merkez Bankalarının ticari bankalara verdiği kredilerin faiz oranı. Ticaret Ekonomisi web sayfasında 11 Mayıs 2015 tarihinde yayınlanan en son kurları kullanılmıştır. 5 Uluslararası Çalışma Örgütü ILO (2014), Dünya Sosyal Güvenlik Raporu 2014/15 http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--dcomm/ documents/publication/wcms_245201.pdf 6 Amerikan Kritik Hastalıklar Sigortası Derneği web sayfası, Mart 2015. (American Association for Critical Illness Insurance) 7 Tasarruflara, nakit tasarruflar, hisse senetleri, tahviller ve diğer yatırımlar dahildir. 8 Otomatik Katılım 2.0: Yabancı ülkelerden dersler - Profesyonel Emeklilik Fonları, 19 Ocak 2012 (Automatic enrolment 2.0: Lessons from abroad - Professional Pensions, 19 January 2012.) 9 Sarah Holden ve Jack VanDerhei. 401(k) üzerinde Otomatik Katılım, Yakalama Oranı ve IRA Katılım Payları etkisi - Emeklilikteki Birikimler,” Investment Company Institute Perspektifi, Cilt 11, No. 2, ve EBRI Yayım Brifi, No. 283, Temmuz 2005 (Sarah Holden and Jack VanDerhei. The influence of Automatic-Enrollment, Catch-Up and IRA Contributions on 401(k) Accumulations at Retirement,” Investment Company Institute Perspective, Vol. 11, No.2, and EBRI Issue Brief, No. 283, July 2005.) 1 2 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 38 Ek 1: Yöntem Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) 2015 ARRI (Endeks) 14.400 çalışandan oluşan bir örnekleme dayanarak oluşturulmuş olup emeklilik planlamasını ilgilendiren tutumları ve davranışları ölçmek için geliştirilmiştir. Üçü geniş çapta tutumlara yönelik ve üçü de geniş çapta davranışlara yönelik olmak üzere toplamda altı adet (“öngörü değişkenleri” olarak da bilinen) araştırma sorusu kullanılmıştır. 1. Emeklilikteki gelir için bireysel sorumluluk 2. Emeklilik planlama ihtiyacının farkındalık düzeyi 3. Emeklilik planlarıyla ilgili finansal kabiliyet / finansal konuları anlama düzeyi 4.Emeklilik planlaması–planların gelişmişlik düzeyi 5. Emeklilik için finansal olarak hazırlıklı olma durumu 6. M aaş bağlama oranı – tahmini maaş bağlanma oranı Bu sorular dışında bir de değişkene bağlı bir soru sorulmuştur. Bu soru tasarrufa yaklaşımla ilgili olup bunun için beş ayrı tasarruf sahibi tipi tanımlanmıştır: birikim yapma alışkanlığı olanlar, ara sıra birikim yapanlar, birikim yapmayı bırakanlar, birikim yapmak isteyenler, ve hiç birikim yapmayanlar. Endeks notunu oluşturabilmek üzere, “R” değeri olarak bilinen bir etki ölçüsü elde edebilmek amacıyla öngörü değişkenleriyle bağımlı değişken arasında bir ilişki [korelasyon] kurulmuştur. Öngörü değişkenlerinin ortalama notları hesaplanmış ve her bir ortalama not kendi “R” değeriyle çarpılmıştır. Sonuçlar toplanmış ve daha sonra bütün korelasyonların toplamına bölünerek ARRI notu elde edilmiştir. Yıl bazında karşılaştırıldığında araştırmaya katılan ülkelerin sayısındaki artışa dikkat edin İlk Aegon Emekliliğe Hazırlık Araştırması2012 yılında yayınlandı. Bu çalışma dokuz (9) ülkede yapılan araştırmaları kapsıyordu. Aynı yıl Japonya’da ayrı bir araştırma yapılmış ve bu çalışmanın sonuçları da yıl içinde ayrı bir rapor halinde yayınlamıştı. Dolayısıyla 2012 yılında yapılan ilk araştırma, bir önceki yılın aynı dönemine göre ya da başka bir deyişle yıl bazında bir karşılaştırma ihtiyacı doğduğunda, toplam 10 (on) ülkeyi kapsayan bir çalışma olarak değerlendirilmelidir. 2013 yılında araştırma evrenimize iki yeni ülke eklendi: Kanada ve Çin. 2014 yılında da üç yeni ülke daha ekledik: Brezilya, Hindistan ve Türkiye. 2015 yılında araştırmamıza Avustralya’yı dâhil etmekle birlikte bu kez İsveç’i çıkarmış olduğumuzdan araştırmamızda yer alan toplam sayı yine aynı şekilde 15 ülke olarak kaldı. 2015 Anket ülkeleri Avustralya Almanya Polonya Brezilya Macaristan İspanya Kanada Hindistan Türkiye Çin Japonya Birleşik Krallık Fransa Hollanda ABD 39 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Ek 2: Aktüeryal Tablolar erken yaşta birikim yapmaya başlamanın veya emekliliği geciktirmenin, emeklilik birikimlerinin miktarı, emeklilik maaşı ve emekli maaşı bağlama oranı üzerindeki etkisi Varsayımlar Maaş 41.000 $ Maaşın yüzdesi cinsinden tasarruflar %8 Yıllık tasarruf 3.280 $ Reel getiri %4 Enflasyon %0 Nominal getiri %4 Ömür beklentisi 85 Emeklilikte birikimli değer (1.000 dolar cinsinden) Emeklilik yaşı Birikim yapmaya başlama (yıllar) 20 397 416 436 457 478 501 25 312 327 344 361 379 397 30 242 255 268 282 297 312 35 184 195 206 217 229 242 40 137 145 154 164 174 184 45 98 105 112 120 128 137 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 40 Emeklilik sonrası yıllık gelir (1.000 ABD doları cinsinden) Emeklilik yaşı Birikim yapmaya başlama (yıllar) 20 29 32 34 38 41 45 25 23 25 27 30 32 36 30 18 19 21 23 25 28 35 14 15 16 18 20 22 40 10 11 12 13 15 17 9 10 11 12 45 7 8 Emeklilik maaşının, çalışma dönemindeki maaşına oranı Emeklilik yaşı Birikim yapmaya başlama (yıllar) 20 %71 %77 %84 %92 %100 %110 25 %56 %61 %66 %72 %79 %87 30 %43 %47 %52 %57 %62 %68 35 %33 %36 %40 %44 %48 %53 40 %25 %27 %30 %33 %36 %40 45 %18 %19 %22 %24 %27 %30 41 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Ek 3: Ülke Karşılaştırmaları Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Düşük %52 Endeks %55 %50 %51 %62 %64 %66 %66 %41 %49 %37 %77 %30 %36 %64 %54 Orta Endeks %29 %28 %32 %25 %26 %24 %24 %23 %29 %29 %43 %20 %37 %34 %25 %26 Yüksek Endeks %18 %16 %18 %24 %13 %12 %10 %11 %30 %22 %20 %4 %33 %29 %11 %20 ORTALAMA %5,86 5.77 6.09 6.01 5.39 5.13 5.19 5.12 6.51 6.00 6.53 4.82 6.98 6.67 5.30 5.81 TOPLAM Hollanda Soru: Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi (ARRI) Notları Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Yazılı bir %13 planım var %8 %15 %12 %8 %20 %6 %6 %21 %16 %12 %5 %21 %23 %10 %14 Bir planım var fakat %43 yazılı değil %32 %43 %41 %25 %28 %34 %47 %44 %42 %62 %37 %61 %47 %47 %40 Bir planım %39 yok %52 %37 %43 %57 %47 %55 %41 %31 %39 %24 %49 %17 %28 %40 %43 %4 %8 %5 %3 %9 %5 %5 %5 %4 %4 %1 %9 %2 %3 %3 %4 TOPLAM Hollanda Soru: Emeklilik planlama stratejinizi aşağıdakilerden hangisi en iyi şekilde tanımlamaktadır? Bilmiyorum Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Devlet %45 %43 %51 %40 %45 %63 %53 %55 %42 %40 %40 %51 %24 %44 %50 %37 İş yeri emeklilik %25 planları %37 %19 %34 %28 %14 %22 %15 %29 %26 %26 %18 %30 %26 %23 %27 Tasarruflar %30 ve Yatırımlar %20 %31 %26 %26 %23 %25 %30 %29 %34 %33 %31 %47 %30 %27 %36 TOPLAM Hollanda Soru: Mevcut veya olası koşullarınız göz önüne alındığında, yukarıdaki üç ana kaynaktan hangisinden ve/veya hangi oranlarda gelmesi muhtemeldir? %9 %65 %63 %72 %53 %63 %13 %13 %6 %7 %8 Avustralya %70 %9 %29 Türkiye %63 %5 %40 Brezilya %63 %8 %22 Hindistan %75 %24 Japonya Hayır %59 Bilmiyorum %10 %22 Çin %20 Kanada %29 ABD Fransa %32 Macaristan Birleşik Krallık %17 Polonya Almanya Evet %31 İspanya Hollanda TOPLAM Soru: Planladığınız emeklilik yaşınıza gelmeden önce çalışmaya devam edemez duruma gelecek olursanız, size gelir getirecek bir ‘B planınız’ var mı? %43 %17 %56 %43 %28 %31 %42 %65 %37 %49 %65 %60 %15 %18 %6 %8 %7 %9 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 42 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Eşim / hayat arkadaşım %30 çalışıyor Hollanda TOPLAM Soru: Aşağıdakilerden hangisi, eğer varsa, sağlık problemleri veya işinizi kaybetmeniz nedeniyle çalışamayacak durumda olmanız halinde geçim kaynağı olarak ‘B planınızın’ bir parçası olacaktır? %27 %34 %19 %21 %33 %32 %23 %29 %25 %41 %12 %39 %24 %36 %24 Arkadaşlardan / aile üyelerinden hediye %9 %5 %3 %5 %6 %9 %4 %3 %11 %6 %13 %8 %16 %6 %10 %8 Banka kredileri %9 %3 %1 %5 %6 %5 %7 %1 %9 %9 %13 %3 %18 %9 %9 %7 Tasarruflarım %61 %62 %47 %63 %42 %57 %56 %60 %59 %58 %74 %72 %74 %57 %53 %51 Veraset %16 %12 %19 %19 %16 %22 %14 %11 %16 %14 %10 %16 %20 %17 %25 %13 Mortgage Kredisi %10 Sigortası %16 %4 %8 %8 %11 %12 %4 %11 %12 %12 %6 %14 %11 %6 %12 Gelir koruma %21 %14 %8 %15 %17 %13 %18 %4 %17 %35 %15 %42 %18 %16 %28 İşverenimin sağladığı veya benim %20 satın aldığım maluliyet %21 %51 %5 %23 %18 %27 %4 %17 %28 %18 %11 %18 %19 %16 %14 Kritik hastalıklar %22 sigortası %13 %21 %12 %23 %16 %18 %11 %15 %19 %43 %9 %31 %17 %11 %15 İşsizlik %15 Sigortası %5 %19 %6 %8 %21 %20 %20 %5 %38 %3 %16 %19 %7 Evimi küçültüyorum %21 / 2. evimi satıyorum %24 %19 %33 %9 %17 %23 %26 %19 %31 %19 %10 %18 %14 %36 Devletin işsizlik %16 sigortası %15 %23 %12 %12 %16 %16 %6 %16 %25 %26 %8 %14 %22 %12 Devletin maluliyet %16 sigortası %17 %18 %12 %12 %24 %14 %9 %19 %21 %28 %13 %16 %19 %11 Emeklilik hesabından hesaplarından erken çekimler %2 Diğer %10 %15 %26 %11 %11 %13 %10 %10 %10 %16 %12 %11 %5 %18 %8 %13 %9 %11 %3 %3 %3 %2 %5 %2 %3 %0 %3 %1 %4 %2 %2 %2 %1 %1 %3 %1 %1 %0 %1 %0 %0 %1 %1 Yukarıdakilerden hiçbiri %2 %3 %3 Bilmiyorum %1 %1 %1 43 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Emeklilik için birikim yapmaya her %39 zaman özen gösteririm %39 %41 %43 %34 %28 %26 %31 %52 %45 %55 %27 %51 %38 %24 %37 Emekliliğim için sadece ara sıra %21 birikim yapabiliyorum %17 %24 %19 %24 %24 %19 %11 %20 %21 %18 %31 %28 %23 %23 %23 Şu an emeklilik için birikim yapamıyorum %11 ama eskiden bunu yapıyordum %11 %13 %17 %7 %16 %13 %13 %12 %12 %7 %11 %8 %12 %11 %12 İstediğim halde emeklilik %22 için birikim yapamıyorum %19 %13 %14 %28 %24 %30 %34 %11 %18 %18 %28 %12 %22 %37 %21 %14 %9 %7 %8 %8 %12 %10 %5 %4 %2 %3 %2 %4 %4 %6 TOPLAM Hollanda Soru: Aşağıdakilerden hangisi emeklilik birikimlerinize yaklaşımınızı en iyi şekilde tanımlamaktadır? Emeklilik için hiç birikim yapmadım ve yapmaya da niyetim yok %6 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 44 TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Soru: Lütfen işinizle ilgili şu beyanlara ne ölçüde katılıp katılmadığınızı belirtiniz. “Emeklilik planları, her çalışanın ücretinin ve çalışma koşullarının temel öğelerinden biri olmalıdır.” Hiç katılmıyorum %3 %1 %3 %1 %1 %4 %4 %5 %2 %3 %0 %2 %2 %5 %5 %2 Bazı yönlerden katılmıyorum %3 %1 %4 %2 %3 %4 %6 %7 %3 %3 %1 %4 %3 %5 %5 %2 Ne katılıyor, ne %20 katılmıyorum %18 %22 %15 %23 %23 %31 %26 %15 %15 %13 %37 %10 %18 %24 %22 Bir ölçüde %35 katılıyorum %48 %38 %35 %36 %34 %36 %30 %31 %35 %42 %37 %34 %27 %26 %34 Tamamen %35 katılıyorum %29 %29 %42 %32 %30 %18 %24 %46 %43 %43 %17 %49 %41 %35 %37 Bilmiyorum %4 %3 %4 %4 %4 %4 %5 %9 %2 %2 %1 %4 %2 %4 %4 %3 NET: katılmıyorum %6 %2 %7 %4 %4 %8 %10 %12 %5 %6 %2 %6 %5 %10 %11 %4 NET: %70 katılıyorum %77 %66 %77 %68 %65 %54 %54 %77 %77 %85 %54 %83 %68 %61 %71 TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Soru: Lütfen işinizle ilgili şu beyanlara ne ölçüde katılıp katılmadığınızı belirtiniz. “Emeklilik planları, çalışanların kendilerini değerli hissedip işverenlerine sadakatle bağlı olmalarını sağlamak açısından benzersiz bir rol oynarlar.” Hiç katılmıyorum %5 %3 %4 %4 %5 %5 %5 %13 %4 %4 %1 %3 %4 %8 %7 %4 Bazı yönlerden katılmıyorum %6 %7 %6 %6 %6 %4 %8 %9 %4 %6 %2 %9 %4 %7 %6 %8 Ne katılıyor, ne %25 katılmıyorum %34 %26 %25 %32 %24 %30 %27 %21 %22 %14 %46 %15 %20 %24 %27 Bir ölçüde %33 katılıyorum %37 %34 %33 %33 %32 %35 %25 %33 %34 %44 %27 %32 %28 %28 %37 Tamamen %27 katılıyorum %15 %26 %26 %18 %29 %19 %17 %35 %32 %39 %11 %42 %32 %30 %21 %4 %5 %5 %6 %7 %5 %4 %9 %4 %3 %1 %5 %3 %4 %4 %3 NET: %10 katılmıyorum %10 %10 %10 %11 %9 %13 %21 %8 %10 %3 %12 %8 %15 %14 %12 NET: %60 katılıyorum %52 %60 %59 %51 %61 %53 %42 %68 %66 %83 %37 %74 %61 %58 %58 Bilmiyorum 45 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Emeklilikte yeterli gelir sahibi olmayı sağlamak konusunda kendinizi ne ölçüde şahsen sorumlu hissediyorsunuz? Sorumlu hissetmiyorum =1 %3 %2 %2 %2 %5 %5 %4 %11 %1 %2 %1 %1 %2 %2 %4 %1 2 %4 %4 %4 %2 %7 %7 %4 %8 %2 %2 %3 %3 %3 %3 %5 %2 3 %21 %30 %21 %17 %29 %28 %26 %26 %10 %16 %18 %20 %14 %16 %24 %16 4 %32 %40 %32 %33 %30 %33 %30 %24 %32 %29 %45 %31 %33 %25 %26 %32 Çok sorumlu hissediyorum %40 =5 %24 %42 %47 %29 %28 %36 %30 %55 %52 %32 %45 %48 %53 %40 %50 4.03 3.82 4.07 4.21 3.72 3.72 3.89 3.55 4.38 4.28 4.05 4.15 4.22 4.25 3.93 4.27 ORTALAMA TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Emekliliğinizi finansal olarak planlama ihtiyacınızın ne kadar farkında olduğunuzu düşünüyorsunuz? Hiç farkında değilim = 1 %2 %2 %1 %3 %2 %6 %2 %5 %2 %3 %1 %1 %2 %2 %4 %2 2 %5 %5 %2 %6 %5 %11 %6 %13 %3 %4 %2 %4 %3 %3 %8 %4 3 %23 %27 %14 %22 %21 %33 %28 %37 %18 %21 %13 %27 %15 %14 %35 %22 4 %36 %38 %31 %33 %34 %35 %37 %33 %33 %31 %45 %37 %38 %30 %37 %34 Çok farkındayım %34 =5 %27 %52 %37 %38 %14 %27 %13 %44 %41 %40 %31 %42 %51 %16 %37 3.94 3.82 4.29 3.96 4.00 3.41 3.80 3.35 4.15 4.03 4.21 3.93 4.14 4.26 3.53 3.98 ORTALAMA TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Emekliliğinizi planlamak konusunda finansal konuları anlamak yönünden kendinizi ne kadar yeterli görüyorsunuz? Çok yetersizim =1 %3 %5 %2 %4 %3 %4 %2 %2 %3 %3 %1 %10 %2 %1 %3 %3 2 %8 %13 %7 %8 %9 %9 %8 %5 %5 %6 %3 %24 %3 %3 %9 %8 3 %27 %34 %30 %29 %33 %32 %28 %24 %23 %26 %21 %41 %16 %16 %27 %29 4 %36 %29 %38 %36 %33 %35 %37 %35 %37 %35 %47 %19 %43 %35 %37 %36 Çok yeterliyim %26 =5 %19 %24 %23 %24 %20 %24 %33 %33 %29 %28 %6 %36 %44 %23 %24 3.75 3.44 3.75 3.65 3.66 3.58 3.73 3.92 3.91 3.81 4.00 2.89 4.08 4.18 3.68 3.70 ORTALAMA Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 46 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Hiçbir emeklilik %13 planı yok =1 %9 %11 %13 %21 %22 %16 %12 %11 %14 %8 %17 %6 %9 %17 %13 2 %13 %12 %12 %12 %16 %14 %19 %13 %8 %13 %9 %23 %6 %9 %14 %14 TOPLAM Hollanda Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Kendi bireysel emeklilik planlama sürecinizi göz önüne aldığınızda, bireysel emeklilik planlarınızın hali hazırda ne kadar geliştirilmiş olduğunu düşünüyorsunuz? 3 %32 %39 %40 %29 %33 %31 %33 %35 %28 %29 %30 %39 %24 %25 %32 %31 4 %28 %29 %27 %25 %21 %24 %22 %26 %32 %28 %41 %17 %39 %30 %23 %26 Çok iyi geliştirilmiş %14 bir plan = 5 %10 %10 %21 %10 %10 %10 %14 %21 %16 %12 %3 %25 %26 %14 %15 3.18 3.19 3.12 3.28 2.83 2.86 2.89 3.17 3.45 3.18 3.40 2.65 3.70 3.56 3.02 3.15 ORTALAMA Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Hiç hazırlıklı değilim. Emeklilik için hemen %19 hemen hiç birikim yapmıyorum =1 %14 %15 %17 %24 %27 %27 %31 %15 %20 %7 %24 %7 %17 %26 %18 2 %17 %17 %20 %14 %18 %17 %21 %24 %11 %15 %16 %26 %8 %13 %23 %17 3 %30 %34 %31 %29 %30 %29 %29 %29 %27 %29 %32 %32 %24 %26 %28 %32 TOPLAM Hollanda Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Emekliliğinizi finanse etmek için kenara ayırdığınız tasarruflarınızı göz önünde bulundurduğunuzda, yeterince birikim yaptığınızı düşünüyor musunuz? 4 %23 %23 %21 %24 %20 %18 %16 %13 %28 %22 %35 %15 %33 %23 %18 %21 Çok hazırlıklıyım. Zaten şu an yeterince %12 biriktirmiş durumdayım =5 %12 %14 %16 %8 %8 %6 %3 %19 %14 %10 %3 %27 %20 %6 %12 2.92 3.04 2.99 3.09 2.70 2.62 2.53 2.33 3.24 2.94 3.23 2.46 3.66 3.17 2.55 2.91 ORTALAMA 47 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Aegon Emeklilik Araştırması Endeksi (ARRI) Bölüm Soruları Soru: Bu geliri elde edebileceğinizi düşünüyor musunuz? Hayır, emekliliğimde geçim kaynağım olacak düzenli geliri oluşturma yolunda olup olmadığımı bilmiyorum %34 %37 %24 %37 %38 %38 %47 %37 %29 %35 %22 %50 %23 %26 %34 %42 Hayır, emekliliğimde geçim kaynağım olacak düzenli gelirin henüz ancak dörtte birini (%25) oluşturma yolundayım %12 %8 %11 %15 %10 %11 %12 %14 %14 %13 %9 %10 %17 %11 %12 %15 Hayır, emekliliğimde geçim kaynağım olacak düzenli gelirin henüz ancak yarısını oluşturma yolundayım %16 %12 %23 %14 %18 %14 %17 %15 %14 %12 %18 %20 %16 %14 %22 %11 Hayır, emekliliğimde geçim kaynağım olacak düzenli gelirin henüz ancak dörtte üçünü (%75) oluşturma yolundayım %13 %16 %18 %9 %15 %17 %11 %13 %10 %9 %19 %10 %8 %14 %14 %9 Evet, emekliliğimde geçim kaynağım olacak düzenli geliri oluşturma yolundayım %25 %28 %24 %25 %19 %21 %14 %20 %33 %31 %33 %10 %36 %35 %18 %23 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 48 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Emekliliğe geçiş sırasında ana geçim %22 kaynağımın işim olmasını istiyorum %17 %9 %19 %18 %19 %20 %12 %22 %22 %28 %42 %31 %20 %20 %23 Aktif kalmak / zihnimi %59 aktif tutmak istiyorum %60 %62 %66 %44 %51 %53 %60 %63 %68 %56 %39 %66 %64 %49 %68 İstikrarlı şekilde yeterli %24 düzeyde birikim yapmadım %15 %30 %22 %26 %19 %21 %28 %28 %31 %26 %29 %19 %17 %26 %24 Emekli maaşım %20 beklediğimin altında %22 %21 %16 %30 %23 %26 %15 %21 %20 %13 %12 %17 %23 %36 %20 %6 %2 %3 %6 %10 %8 %3 %1 %6 %6 %8 %1 %16 %7 %6 %7 İşimi / mesleğimi %39 seviyordum %40 %41 %43 %27 %32 %30 %33 %45 %42 %37 %23 %59 %42 %25 %44 Sosyal güvenlik %33 konusunda endişeliyim %29 %37 %27 %35 %42 %46 %49 %32 %30 %34 %49 %43 %29 %29 Emeklilik planımın sağlayacağı faydaların %26 beklediğimden az olacağı konusunda endişeliydim %23 %25 %17 %31 %24 %42 %31 %25 %29 %18 %25 %22 %30 %32 %27 Emekli maaşımla ilgili genelde %33 endişeler duyuyorum %22 %42 %32 %44 %33 %48 %34 %28 %35 %31 %39 %23 %22 %43 %34 TOPLAM Hollanda Aşağıdakilerden hangisi, eğer varsa, emekliliğiniz döneminizde belirli bir ölçüde çalışmaya devam etmenizin ardında yatan önemli etmenler arasında yer almaktadır? Mesleğime ara vermeyi / bir süre izin almayı planlıyorum Diğer neden(ler) %3 %4 %3 %3 %2 %1 %1 %3 %4 %4 %3 %4 %4 %2 %2 %4 Bilmiyorum %2 %5 %2 %2 %4 %2 %2 %1 %1 %2 %0 %1 %0 %1 %1 %1 49 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Vergi %33 avantajları %28 %32 %29 %32 %29 %38 %39 %30 %37 %40 %28 %32 %32 %30 %38 Finansal konularda %18 eğitim %14 %8 %13 %8 %15 %16 %8 %15 %16 %30 %20 %26 %24 %19 %19 Uzman finansal %17 danışmanlık %10 %12 %14 %9 %15 %16 %11 %16 %18 %30 %14 %28 %19 %15 %19 Basit %21 ürünler %11 %21 %21 %15 %14 %20 %11 %18 %20 %32 %10 %39 %25 %23 %25 Piyasalara daha fazla %21 güven %11 %13 %20 %14 %19 %17 %18 %21 %22 %33 %14 %31 %27 %18 %25 Emeklilik birikimlerim hakkında %21 daha fazla bilgi %10 %20 %18 %15 %19 %20 %15 %14 %16 %36 %21 %36 %23 %25 %20 Yönetim ve izleme açısından daha %24 kullanışlı araçlara kolay erişim %20 %16 %19 %21 %18 %27 %27 %19 %19 %33 %24 %39 %24 %25 %23 Yanlış ürün satılmışsa %17 yasal koruma %11 %16 %15 %9 %21 %21 %19 %11 %13 %23 %6 %25 %20 %15 %18 Ücret zammı %45 %34 %44 %42 %50 %48 %67 %59 %44 %47 %49 %18 %36 %45 %52 %43 İşverenimin emeklilik planıma %26 eşit oranda katkıda bulunması %22 %22 %19 %23 %24 %40 %31 %27 %28 %24 %25 %38 %26 %24 %20 Daha net belirgin %36 ekonomik ortam %22 %36 %22 %30 %41 %42 %51 %27 %27 %42 %34 %33 %43 %50 %30 TOPLAM Hollanda Soru: Aşağıdakilerden hangisi, eğer varsa, sizi emeklilik için birikim yapmaya teşvik ederdi? Diğer %3 %3 %4 %3 %2 %2 %3 %3 %3 %3 %2 %3 %2 %3 %2 %3 Bilmiyorum %9 %21 %12 %12 %15 %10 %8 %6 %11 %11 %2 %17 %3 %5 %6 %10 Geçersiz Şu an zaten yeterince birikimim var %4 %7 %7 %9 %3 %2 %1 %2 %6 %6 %1 %3 %1 %2 %1 %5 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 50 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Yaşını başını almış olan çalışanlara %21 uygun işler %13 %21 %13 %12 %15 %14 %17 %17 %16 %44 %9 %34 %25 %18 %19 Yarı zamanlı %24 çalışma seçeneği %22 %30 %27 %21 %17 %21 %24 %24 %27 %28 %17 %34 %20 %16 %29 Yeniden eğitim veya %14 yeni beceriler kazandırma %9 %13 %8 %11 %10 %12 %7 %10 %8 %28 %7 %24 %17 %12 %12 Esnek emeklilik planları / normal emeklilik %19 yaşından sonra çalışma %12 %11 %19 %8 %11 %10 %12 %24 %19 %36 %19 %37 %19 %21 %18 Finansal %15 danışmanlık %12 %10 %14 %7 %11 %9 %6 %17 %16 %23 %4 %37 %23 %10 %14 %6 %7 %8 %8 %14 %9 %19 %12 %42 %10 %42 %26 %19 %8 TOPLAM Hollanda Soru: İşvereniniz çalışanların emekliliğe geçişine yardımcı olmak için varsa aşağıdakilerden hangisini sağlamaktadır? Emeklilikte işveren tarafından %17 sağlanan sağlık hizmetleri %2 %2 %2 %1 %1 %1 %2 %3 %2 %1 %3 %1 %3 %3 %4 %2 Yukarıdakilerden %31 hiçbiri %23 %32 %29 %35 %46 %40 %37 %27 %35 %15 %38 %14 %33 %33 %35 Bilmiyorum %17 %39 %19 %25 %25 %14 %19 %19 %19 %18 %3 %24 %4 %9 %13 %17 Diğer 51 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 TOPLAM Hollanda Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Soru: Mevcut işvereninizin sizi iş yeri emeklilik sistemine otomatik olarak dahil ettiğini ve sizden yıllık maaşınızın veya ücretinizin %6’sını bu plana katkı payı olarak vermeniz beklendiğini düşünün. Böyle bir durum sizin için cazip olur muydu? Hiç cazip olmazdı %5 %5 %5 %5 %6 %9 %6 %10 %5 %6 %2 %3 %2 %3 %7 %8 Bazı yönlerden cazip olmazdı %6 %8 %8 %5 %7 %8 %10 %6 %6 %5 %3 %9 %3 %3 %8 %7 Fark etmezdi %20 %31 %23 %17 %22 %21 %25 %21 %16 %14 %11 %39 %14 %11 %22 %17 Bir bakıma %37 cazip olurdu %37 %35 %40 %38 %36 %40 %34 %32 %37 %46 %34 %39 %27 %37 %37 Çok cazip %27 olurdur %10 %25 %27 %18 %22 %12 %25 %38 %34 %37 %6 %39 %53 %23 %26 %5 %9 %4 %5 %9 %3 %6 %4 %3 %4 %1 %9 %3 %3 %3 %4 NET: cazip %11 olmazdı %13 %13 %10 %13 %18 %16 %16 %11 %11 %5 %11 %6 %5 %14 %15 NET: cazip %64 olurdu %47 %60 %67 %56 %58 %53 %58 %70 %71 %83 %40 %78 %81 %60 %64 Bilmiyorum Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Yurt dışına %12 yerleşmek %13 %12 %14 %14 %9 %11 %13 %10 %12 %13 %8 %17 %15 %14 %11 Seyahat %63 %52 %66 %55 %62 %74 %61 %60 %55 %61 %76 %44 %55 %76 %66 %68 TOPLAM Hollanda Soru: Aşağıdakilerden hangisi, eğer varsa, sizin için önemli sayılabilecek emeklilik hayalleri arasında yer almaktadır? Eğitim %12 %6 %3 %9 %8 %13 %4 %13 %11 %9 %23 %15 %18 %20 %10 %9 Arkadaşlarla ve aileyle daha %58 fazla vakit geçirmek %49 %66 %53 %55 %60 %60 %63 %54 %55 %68 %38 %61 %62 %65 %57 Yeni hobiler peşinde %49 koşmak %40 %58 %46 %46 %47 %55 %41 %43 %48 %57 %46 %47 %51 %59 %46 İş kurmak %10 %3 %3 %5 %2 %6 %6 %9 %9 %10 %9 %7 %31 %25 %23 %7 Gönüllü iş %27 %28 %26 %24 %28 %23 %11 %19 %31 %32 %22 %13 %44 %30 %35 %35 Aynı alanda çalışmaya %16 devam etmek %17 %14 %15 %9 %8 %14 %20 %19 %15 %14 %25 %24 %17 %16 %17 Faklı bir alanda olmak kaydıyla %11 çalışmaya devam etmek %8 %8 %9 %6 %3 %11 %10 %10 %11 %10 %18 %22 %16 %18 %8 Yukarıdakilerden hiçbiri %3 %4 %2 %4 %3 %2 %2 %2 %6 %3 %0 %5 %1 %1 %2 %4 Bilmiyorum %3 %7 %2 %4 %5 %2 %3 %1 %4 %4 %1 %7 %1 %1 %1 %3 Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 52 Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Polonya Macaristan ABD Kanada Çin Japonya Hindistan Brezilya Türkiye Avustralya Hiç emin %15 değilim %10 %12 %11 %16 %17 %44 %36 %11 %11 %3 %17 %3 %14 %19 %14 Çok emin %26 değilim %24 %31 %27 %41 %39 %35 %26 %17 %22 %13 %36 %10 %23 %42 %24 Bir ölçüde %34 eminim %39 %39 %36 %33 %32 %15 %24 %36 %41 %34 %33 %42 %34 %28 %39 Çok eminim %18 %19 %12 %14 %4 %9 %3 %9 %22 %17 %42 %5 %34 %24 %7 %16 Son derece eminim %5 %4 %3 %7 %2 %1 %1 %3 %11 %6 %7 %3 %10 %5 %3 %4 Bilmiyorum TOPLAM Hollanda Soru: Rahat bir yaşam süreceğinizi düşünerek tamamen emekli olabileceğiniz konusunda ne kadar eminsiniz? %2 %3 %1 %5 %5 %2 %2 %2 %3 %2 %1 %6 %2 %1 %1 %3 NET: Emin %42 değilim %35 %44 %38 %57 %56 %80 %62 %28 %33 %16 %53 %13 %37 %61 %39 NET: Çok/ son derece %22 eminim %23 %16 %21 %6 %10 %4 %12 %34 %23 %49 %8 %44 %28 %10 %20 53 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 %7 Emekli maaşının beklentinin %20 altında olması %27 Aktif kalmak / zihnimi %45 aktif tutmak istemiştim %47 %80 %60 %45 %47 %40 Avustralya %19 %6 %11 %9 %13 %19 %50 %17 %33 %13 %17 %9 %13 %19 %28 %11 %33 %60 %17 %58 %63 %33 %55 %88 %25 %28 %44 %60 %44 %70 %50 %83 %50 %28 %45 %63 %19 %22 %56 İşimi / mesleğimi %18 seviyordum %7 %22 %40 %17 %25 %50 %17 %18 %13 %31 %11 %22 Yeterince birikimim %17 yoktu %7 %8 %13 %22 %27 %31 %39 %11 Devletin sağladığı emeklilik gelirlerinin beklentinin %13 altında olacağı konusunda endişeliydim %7 İşverenin sağladığı emeklilik haklarının beklentinin %18 altında olacağı konusunda endişeliydim %13 Emekli maaşıyla ilgili genel endişeler %7 %9 Öngörülemeyen finansal %13 yükümlülükler Diğer neden(ler) %27 Hindistan %6 Japonya ABD Macaristan Polonya İspanya Fransa Birleşik Krallık Almanya %13 Türkiye %4 %33 Brezilya Tam zamanlı iş bulamıyordum ve bu nedenle yarı zamanlı çalıştım %11 Çin %6 Kanada Mesleğe ara verme isteği Hollanda TOPLAM Soru: Planladığınızdan daha geç yaşta emekliye ayrılmak için ücretli çalışmaya devam edip emekliliğinizi ertelemenizde aşağıdakilerden hangisi, eğer varsa, önemli etmen oldu? %3 %20 %20 %50 %11 %30 %17 %25 %11 %18 %25 %19 %17 %33 %11 %60 %17 %25 %17 %18 %13 %31 %28 %11 %11 %20 %6 %9 %25 %11 %19 %11 %13 %22 %7 %11 %50 %8 %13 %28 %25 %22 %13 Bilmiyorum Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2015 | 54 0850 222 0 312 /Aegon Türkiye
