Standardizasyonda Avrupalı Tüketicinin sesi

ANEC
Standardizasyonda
Avrupalı Tüketicinin sesi
Ayşe Sümer ([email protected])
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
1
Standart nedir?
Standartlar,
-yetkili kılınan ve bu yetkileri ulusal ve uluslar arası bir
standardizasyon kurumu tarafından kabul edilen
-ürün ve hizmetler için kuralların, yöntemlerin veya
ürünlerin üretim metotlarının, ilgili süreçlerin niteliklerini
saptayan ve ilgili tarafların işbirliği ile hazırlanan
-yaygın olarak bir defadan fazla kullanılan
teknik belgelerdir.
Bir açıdan imalatçılara "nasıl" bilgisini veren teknik özelliktir.
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
2
Avrupa Tek Pazarı
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
3
Yeni Yaklaşım
•
Her Yeni Yaklaşım kararnamesi - yada direktifi - Avrupa
pazarında satılacak belirli bir sınıfa ait bir ürünün uyması
gereken genel sağlık ve güvenlik şartlarını belirler.
•
1 Ocak 2010 tarihinde Avrupa'da yürürlüğe giren Yeni
Yasal Çerçeve( Regulation (EC) No 765/2008) ise, Yeni
Yaklaşım ilkelerini daha fazla ürün alanlarına genişletmeyi
amaçlamaktadır.
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
4
Mevzuat ortamı
•
Avrupadaki yasamacılar, yatay ve sektörel Avrupa mevzuatları
('direktifler') aracılığıyla temel güvenlik gereksinimlerini belirler
•
Avrupa Standartlar Kuruluşlarından (CEN, CENELEC, ETSI), bu
direktiflerin bir çoğunun uygulanmasını desteklemek üzere teknik
ayrıntı sağlayabilecek Avrupa Standartlarını (ATS) geliştirmeleri
talep edilir ('Manda’ yöntemi ile)
•
Avrupa standartlarının Referansları, Avrupa Birliği Resmi
Gazetesi'nde çıktığında, standartların mevzuata uygun oldukları
belirtilir ve bu standartlara 'uyumlaştırılmış standartlar' denir
•
Avrupa'daki tüm standartların kullanımı gönüllük esasına
dayanır. Ancak, Avrupa kanunlarını yerine getirmek için
uyumlaştırılmış standartlar kullanmak bir üretici için en kolay ve
ucuz yol olmalıdır.
•
Yasaya uygun bir ürün, Avrupa Ekonomik Alanında (veya 'Tek
Pazar' da) serbestçe dolaşabilir.
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
5
Sorunlar
•
Yeni Yaklaşım bir ortak düzenleme (‘co-regülasyon‘) modelidir
(kamu / özel ortaklığı). 1 Ocak 2010 tarihinde Avrupa'da
yürürlüğe giren Yeni Yasal Çerçeve de öyle.
•
Üç Avrupa Standartlar Kuruluşları
kuruluşu değil, özel teşkilatlardır
•
Avrupa Standartlarının geliştirilmesinde tüm ilgili tarafların
katılımı
teşvik
edilmesine
rağmen,
işletmeciler/üreticiler
standartların içeriği etkilemekten en fazla kazançlı çıkanlar olmak
haricinde standardın sürecine katılmak için mali ve insan
kaynaklarına sahipdirler
•
Dolayısıyla Avrupa kamu çıkarları gruplarının (örneğin tüketici
grupları) standart geliştirme sürecine katılımını sağlamak
amacıyla mali yardım almaları gerekmektedir
19 Haziran 2012
(ESOs) kamu ya da toplum
Raising Standards for Consumers
6
Bu nedenle tüketicinin katılımı
…1995 yılından itibaren Avrupa
seviyesinde
kurumsallaştırılmıştır
(tüketicilerin hakkı ANEC
tarafından savunulmaktadır)
‘The European Association for the
Co-ordination of Consumer
Representation in Standardisation’
(Standardizasyonda Tüketici
Koordinasyonundan sorumlu Avrupa
Derneği)
(ANEC-Standardizasyonda Avrupalı Tüketicinin sesi)
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
7
ANEC‘in sağladığı faydalar
ANEC’in Avrupalı Tüketici haklarını temsil ettiği ve
savunduğu hususlar:
- Standardizasyon, tüketicinin korunması ve refahı ile ilgili
Avrupa kanunlarının geliştirilmesi;
- Standartların oluşturulması (siyasi ve teknik);
- Standartların kullanımı (uygunluk değerlendirmesi).
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
8
Ulusal delegasyonlar
• Avrupa standardizasyonu için gerekli, ancak yetersiz bir platform
Örnek:
• Oyuncak güvenliği
-ANEC’in tüketici çıkarlarını savunması için 31 ülkeden 6 kilit uzmanı var
-Bu uzmanlar, Avrupa düzeyinde doğrudan tüketici adına konuşur
-ANEC olmasaydı, sadece 6 ulusal delegasyon tüketici uzmanlığına
başvurabilecekti
-Diğer 25 ulusal delegasyon tüketici uzmanlığına sahip olmamış olacaktı
Dikkat!
Eğer ANEC olmasaydı,
Avrupa standardında etkin tüketici sesi
olamazdı!
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
9
ANEC hakikatler & veriler
•
ANEC, Belçika yasaları altında, kar amacı gütmeyen uluslararası bir özel sektör kuruluşu
•
ANEC yıllık Hibe Sözleşmeleri ile AB (% 95) ve EFTA (% 5) finansmanına bağımlıdır
•
2011 yılının toplam bütçesi 1,37 M €:
-Brüksel merkezli bir sekreterya (9 tam zamanlı çalışan personel + 1 ANEC / BEUC ortak
personel)
-Avrupa'nın dört bir yanından yaklaşık 80 gönüllü uzman katkı sağlar (260.000 €
degerinde)
•
ANEC bu uzmanların toplantılara katılım giderlerini (ulaşım, konaklama, iaşe) finanse eder
•
Küçük bir ANEC Araştırma ve Test programı fonu vardır
•
ANEC Genel Kurulu, teknik öncelikli sekiz alanın kurulmasına karar vermiştir: Çocuk
Güvenliği - Bilgi Toplumu- Yenilik - Herkes için Tasarım- Ev Gereçleri – Hizmetler- Çevre –
Trafik güvenliği
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
10
ANEC‘in yapısı
Genel Kurul
(31 ülkenin temsilcilerinden oluşur)
İdari Kurul
(Genel Kurul üyelerinden azami 10 kişi seçilerek oluşturulur)
Sekreterya
(9 FTEs)
Çalışma Grupları
(8 Çalışma Grubundaki uzmanlar 31 üye ülke arasından seçilir)
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
11
ANEC Yönetim Kurulu (1)
•Genel Kurul (ANEC / GA) ANEC’in en yüksek organıdır
•Bugün, 32 ülke üyelik için uygun şartları taşımaktadır (27 Avrupa Birliğine üye
ülkeler, 3 EFTA ülkeleri ,Hırvatistan ve Türkiye).
•Türk Standardları Enstitüsü’nün, CEN ve CENELEC’e tam üyeliği Ocak 2012 ‘de
kabul edilmiş olması nedeniyle Türkiye’deki Tüketici Derneklerini temsilen
seçilecek bir temsilci ANEC Genel Kuruluna katılabilecektir
• Her ülke, o ülkedeki tüm ulusal tüketici örgütlerini temsil etmesi için sadece bir
kişiyi aday gösterebilir, bir kişiyi ise vekil
•Bu kişi ulusal düzeyde oy birliği ile seçilmelidir
•Seçilen kişi 4 yıllık bir dönem icin ANEC Genel Kurulunda yer alır, yeniden atanma
olasılığına/hakkına sahiptir
• Her ülkenin ANEC Genel Kurulunda bir oy hakkı vardır
• Herhangi bir üyelik ücreti yoktur
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
12
ANEC Yönetim Kurulu (2)
•Genel Kurul, ANEC’in Yönetim Kurulu olarak İdari Komiteyi (ANEC
Steering Committee) atar
• İdari Komite oluşumu:
-ANEC Başkanı (Genel Kurul tarafından seçilir)
- Başkan Yardımcısı
- Sayman
- Genel Kuruldan seçilecek diğer yedi üye
- Sekreter olarak ANEC Genel Sekreteri
• Bu Kurul yılda dört kez toplanır, bunun haricinde çoğunlukla yazışma
yoluyla çalışır
• Üyeler, İdari Komite esnasındaki müzakereler esnasında ve karar
aşamasında daima ANEC’in menfaatini gözetirler; kendi ulusal
çıkarlarını ayrı tutmak zorundadır
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
13
ANEC Sekreteryası
-Brüksel merkezli, 1995’de kuruldu
-CEO’su Genel Sekreter
-Dört Program Yöneticisi ve bir Yardımcı Program Yöneticisi
-Bir Mali İşler Müdürü
-İki İdari Asistan
-Bir ANEC/BEUC enerji tüketen ürünler Koordinatörü
-Sekreterya, derneğin merkezini oluşturmaktadır:
-Derneğin amaçlarına yönelik ilerlemeyi temin eder
-ANEC yönetim kurulu (Genel Kurul, Idari Kurul) ve teknik organlarına
(Çalışma Grupları) destek sağlar
-Uzmanları için eğitim materyallerini temin eder
-Dış siyasi faaliyetlerinin çoğunu yürütür (Avrupa Komisyonu, Parlamentosu
vs.)
- Tam zamanlı tüketici uzmanı olarak hareket eder
- Aylık bülten, yıllık rapor, faaliyet raporu, basın duyuruları, broşürler vs.
hazırlar, websitesini, Facebook ve Twitter’i güncel tutar
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
14
ANEC Çalısma Grupları (1)
• ANEC’in üzerinde çalıştığı her öncelikli alan, Genel Kurula rapor veren
bir Çalışma Grubu (ÇG) sorumluluğundadır
• ÇG üyeleri:
-ulusal bir tüketici örgütü ya da ulusal standartlar kuruluşu tarafından istihdam edilen
memur
-ulusal bir tüketici örgütü tarafından onaylanan gönüllüler
-tüketici görüşlerine sempatisi olan/ilgi gösteren ve tüketici hareketiyle net bağlantısı
olan uzmanlar
-ANEC faaliyetleri için önem oluşturan ulusal, Avrupa ya da uluslararası kuruluşların
temsilcileri (BEUC, CI, EDF vs. gibi)
• Her Çalışma Grubu’nun Başkanı vardır
• Çalışma Grubu’nun Başkanı, ANEC Genel Kurulunun bir gözlemci
üyesidir
• Her ÇG sekreteryası bir ANEC Program Yöneticisi tarafından
yürütülmektedir
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
15
ANEC Çalısma Grupları (2)
Sorumlulukları
• Sektörde tüketici ihtiyaçlarının tanımlanması
• Sektör için stratejilerin oluşturulması ve çalışma önceliklerinin tahsisi
• Sektör için yıllık ANEC Çalışma Programının hazırlanması
• Sektörde teknik uzmanlık ve danışmanlık konularının sağlanması
• Standardizasyon faaliyetleri ve ilgili mevzuat gelişmelerinin takip edilmesi
• Standart kuruluşlarının standartları ve diğer etkinlikleri hakkında görüşlerin
hazırlanması
• Teknik tutum belgelerinin hazırlanması
• CEN, CENELEC ve ETSI’nin teknik kuruluşlarındaki delegelerinin bilgilendirilmesi
• ANEC görüşlerini desteklemek için ulusal düzeyde lobi yapılması
• Teknik çalışmaları desteklemek için araştırma & test gereksinimlerinin
belirlenmesi
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
16
ANEC uzmanlarına sağlanan fon
• Uzmanların çoğu, mali kaynakları zayıf ulusal tüketici örgütlerinden,
ya da serbest meslek sahibi veya emeklilerden oluşmaktadır
• Mali sıkıntılar nedeniyle uzmanların, doğrudan mali destek olmaksızın
ANEC Çalışma Gruplarına veya CEN, CENELEC ve ETSI teknik
organlarına katılmaları imkansız (bu ancak ANEC’e sağlanan fon ile
mümkün olmakta)
- ANEC bütçesiyle karşılanan giderler:
-Uzmanların seyahat masrafları (ekonomik veya standart sınıf)
-Uzmanların otel masrafları (üç ya da dört yıldızlı otel)
-Uzmanların geçim masrafları (Günde ortalama 35 €)
(Sadece gerçek harcamalar iade edilir; ANEC 'harcırah' ödemez)
• Eğer ANEC gibi bir Avrupa Kuruluşu olmasaydı, bunun anlamı şu
olurdu: tüketicinin standardizasyondaki sesi, ticari/sanayi
temsilcilerinin sesi yanında çok zayıf kalırdı yada hiç olmazdı
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
17
ANEC üyelikleri
• Ortaklık üyesi
• İşbirliği ortağı
• Olağan üye
• Olağan üye
• ISO-COPOLCO Gözlemcisi
• ECCG üyesi
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
18
ANEC Ortakları
Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu
CI ile Mutabakat Muhtırası (MoU)
Avrupa Özürlüler Forumu ile MoU
ECOS ile MoU
ECSA ile MoU
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
19
Rakamlarla gerçekler
60.000’den fazla
ticaret/işletme
temsilcisi teknik
kurullarda yer
almakta
Tüketiciler adına
sadece 80 gönüllü
uzman
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
20
ANEC başarı örnekleri
EN 60335-2 standardından ‘dışlama maddesinin’ çıkarılması
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
21
Başka bir ANEC başarı örneği
EN 14682:2007 Çocuk giysilerinde kullanılan kordonlarla ilgili şartname
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
22
...ve bir örnek daha
Çocuk emniyeti olmayan çakmakların yasaklanması
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
23
….bir başarı örneği daha…
Araçlardaki arka koltuk dayanıklılığının artırılması
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
24
…bir başarı daha…
Mandate M/420 – engellilerin yapılı çevreye engelsiz ulaşabilirliği
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
25
Sonuç
Dikkat edilmesi gereken hususlar
• Standardın geliştirilmesinde tüketicinin temsil edilmesi elzem
-‘dışlama maddesi’ örneği
• Standardizasyon özel bir faaliyet, kamu faaliyeti değil
• Tüketici temsilciliği pazar tarafından garanti edilmemektedir
- bu nedenle kamu müdahalesine/desteğine ihtiyaç duyulmaktadır
• Tüketici sesinin duyulması için kamu tarafından gerekli bütçenin
sağlanmasi kilit mesele
- çünkü gönüllü uzmanların imkanları çok kısıtlıdır
• Bağımsız R&T (araştırma & test) uygulayabilmek için bütçe
sağlanmalıdır
- aksi taktirde tüketicinin görüşleri kolaylıkla göz ardı edilir
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
26
ANEC‘i siz de destekleyebilirsiniz
Nasıl mı?
Facebook’da begenerek (http://companies.to/anec adresinde
“Like” yada “Beğendim” kelimesini tıklayarak)
ve Twitter’da takip ederek (http://twitter.com/#!/anectweet)
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
27
Teşekkür ederim.
www.anec.eu
http://companies.to/anec
http://twitter.com/#!/anectweet
19 Haziran 2012
Raising Standards for Consumers
28