348 PDF - Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı

Hocamız Turan Yazgan
V
Sevgili Okuyucular,
akıf olarak 28 Kasım günü düzenlediğimiz
“Turan Yazgan Anma Programı” büyük
ilgi gördü.
Gerek Türk Dünyasından ve gerekse Türkiye’nin
çeşitli yerlerinden çok sayıda konuğumuz oldu. Bir kez
daha şahit olduk ki, Hocamız bugün olduğu gibi her
daim Türk Dünyası sevdalısı olarak büyük bir saygı ve
özlemle anılacaktır.
Turan Yazgan hayatını Türklüğe, Türk Dünyasına
ve Türk’e dair olan herşeye vakf etmiş, hayatı boyunca
milleti için çalışmıştır. Ona göre: Türk Milleti’nin, alnı
açık, başı dik olmalıydı. Sömürülmemeliydi. Hür olmalıydı. Refah içinde olmalıydı. Kısaca tarihte hak ettiği
şekilde yaşamalıydı.
Bu amaçla kurduğu ve tam 32 yıldır başkanlığını
yaparak yönettiği Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
onun bize, hepimize bıraktığı en önemli emanettir.
İsmail Gaspıralı’nın “Dilde, Fikirde, İşde Birlik”
ilkesini ve Ulu Önder Atatürk’ün “Türk Birliğine İnanıyor ve Onu Görüyorum” sözlerini kendine bayrak
edinmiş olan bu vakıf, desteklerinizle bu büyük Türk
büyüğünün yokluğunda da yaşamaya devam edecektir.
Hocamızın bizlere vasiyeti gayet açıktır: Atatürk’ün
gördüğü Türk birliğini, dünyadaki her Türk muhakkak
görmelidir. Bizler de artık bu vasiyetin gereği olarak
Hocamızın ideallerinden taviz vermeden, ilkelerinden
sapmadan çalışıyoruz ve çalışmaya devam edeceğiz.
Bu çalışmalarımızda Hocamızın hatıraları, temennileri ve fikirleri her zaman içimizi ısıtmakta ve yolumuzu
aydınlatmaktadır.
Ve inanıyoruz ki böyle büyük bir gönül, akıl ve dava
insanı olan Turan Yazgan Türklüğün gurur sayfasında
ilelebet bir kutup yıldızı gibi parlayacaktır.
Tanrı Türkü Korusun.
Közhan Yazgan
Mesele Türk Coğrafyasındaki Kritik Kaynaklardır.
Irak’ta son olarak vuku bulan hadiseler, Türklerin, ne pahasına olursa olsun, petrol bölgelerinden uzak
tutulmaları ile ilgili, bir asırdır süren politikaların, 21. asrın ilk çeyreği içinde tamamen gerçekleşeceğini
göstermektedir.
Misak-ı Millî hudutlarımız içinde olduğu halde Lozan’da sonraya bırakılarak sonunda dona kaldığımız Kerkük ve Musul meselesinde bugün varılan nokta da bunun kesinleşmesi içindir.
Amerika’nın Irak’a yerleşerek, yıllardır stratejik dost olarak işlettirmediği Irak petrol hattını tamamen
devreden çıkararak, İsrail üzerinden petrolü pazarlayacağı da kesinleşmiş durumdadır.
Belki bunun bir sonrası da Dicle ve Fırat sularının İsrail’e akıtılması olacaktır.
Afganistan’a yerleşmenin de sebebi hiç şüphesiz Uluğ Türkistan’ın petrol ve gaz kaynaklarının ABD
hesabına tamamen kontrol altına alınmasıdır.
Rusya’dan, Türkmen gazı Türkiye’ye Karadeniz üzerinden dolaştırılarak getirildiği halde, Bakü Ceyhan hattının hâlâ uyutulmakta olmasının başka sebebi yoktur. Hazar’ın aşılarak bu hatta ilavesi zarureti
ise hâlâ söz konusu bile edilmemektedir.
Batı, Türkleri, Allah’ın kendilerine bahşettiği bütün kritik iktisadî kaynaklardan uzak tutmayı başarmıştır. Bunun için kullanılan vasıtalar, Rum, Ermeni, Kürt maşalar ve yollar Sabri Arıkan tarafından çok
güzel gösterilmiştir.
Ruslar da bugünleri düşünerek pek çok tedbir almış, Türkler üzerinde pek çok oyun oynamıştır. Türkleri bölmek, 30 alfabeye bağlayarak birbirlerini anlamaktan uzaklaştırmak, ihtilaf yaratacak hudutlar çizmek, bütün iktisadî kaynakların Moskova’ya akışını sağlayacak alt yapıyı kurmak, insan gücünü askerî,
siyasî ve iktisadî idareden uzak tutup, sadece kültür ve sanat dallarıyla meşgul etmek, anaokullarından
itibaren Rusça öğretip “temessül etmek” (Ruslaştırmak) bu tedbirlerden sadece bazılarıdır. Bu sayede
Sovyetler yıkıldı, ama bizim iki yakamız gene bir araya gelmedi.
Prof. Dr. Turan Yazgan
Tanrı Türkü Korusun.
Şehzadebaşı, 25 Nisan 2003
TARİH ARALIK 2015
1
İÇİNDEKİLER
Hocamız Turan Yazgan
Közhan Yazgan
1
Edirne’deki Börklü Şâhideler
Mehmet Kökrek
27
Türk Dünyası İle İlgili
Çalışmalarımız
4
Birinci Dünya Savaşı: Osmanlı
Bu Savaşa Neden Girdi?
Dr. Tuğrul Kihtir
32
Tarihi Çınarlarımız / 68
Hatay Bölgesi - Antakya İli
Merkeze Bağlı Dursunlu Köyü
Onat Çınarı
Mustafa Aydemir
36
Çay’ın Kısaca Tarihi ve
Kazakistan ile Kırgızistan’da
Çay Takımlarındaki Damgalar
Dr. Mustafa Aksoy
37
TDAV
Sonsuzluğa Yürüyüşünün
3. Yıl Dönümünde Turan
Yazgan Hocamızı Andık
Metin Köse
12
Altay Türkleri’nin Atasözleri
Prof. Dr. Recep Dikici
22
Çağdaş Azerbaycan’ın Eğitim
ve Kültür Hayatının Geçmişi
24
Prof. Dr. Saadettin Y. Gömeç
TÜRK DÜNYASI
TARİH KÜLTÜR DERGİSİ
Türk Dünyası Araştırmaları
Vakfı’nın Aylık Yayın Organıdır.
Yerel Aylık Süreli ve Hakemli Yayındır. Her Ayın 1’inde çıkar.
Kurucu Başkan
Prof. Dr. Turan Yazgan
Kapak Tasarımı
Emel Gökay
Teknik Yönetim ve Tasarım
Emel Gökay
İletişim
Gülşah Kaya
Telefon
: (0212) 511 10 06
Belgegeçer : (0212) 520 53 63
e-posta
: [email protected]
Tasarım - Fotoğraf İşleme
Gökhan Kaya
İnternet Adresi
www.turan.org.tr
Güncel Fotoğraflar
M. Kemal Sallı
Fiyatı
Sayısı 7,5 TL
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Saadet Pınar Yıldırım
Satış Pazarlama Temsilcisi
Sinan Yurtkulu
Genel Yayın Yöneticisi
Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış
İdare Merkezi
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Kemalpaşa Mah. Bukalidede
Sok. Nu: 4 Saraçhane
34134 Fatih - İstanbul
Abonelik Bedeli
Yurtiçi : 90 TL
Öğrenciler için : 75 TL Yurtdışı: 80 USD veya 65 Euro
Sahibi
Közhan Yazgan
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
adına
Sayı / Cilt
348 / 58
Kapak Konusu
3. Turan Yazgan Ödülü
Olcas Süleyman’a
2
Kapak Fotoğrafı
Neziha Kartal
TARİH ARALIK 2015
Banka Hesap Numaraları
Vakıfbank İstanbul Fatih Şb:
TR76 0001 5001 5800 7287 8397 25
İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR09 0006 4000 0011 0021 1928 92
Posta Çeki Hesap Numarası
İstanbul Aksaray PTT Şubesi
141720
Posta Adresi
34134 Aksaray - Fatih İstanbul
İnternet üzerinden bütün
yayınlarımızı kredi kartıyla
satın alabilirsiniz.
Basıldığı Yer
Aktif Matbaa ve Reklam Hiz. San.
Tic. Ltd. Şti.
Halkalı Cad. No: 245
Sefaköy / İstanbul
Telefon: (0212) 698 93 54
Dergimiz Milli Eğitim
Bakanlığı Talim - Terbiye
Kurulu’nca eğitim ve öğretim
açısından öğretmenlere tavsiye
edilmiştir. (8 Mart 1995 tarih
ve B.08.0.TTK.0.0
1.04/611.7/0946 nolu karar)
Osmanlı Döneminde
Alay Köşkü ve Alaylar
Dr. İlhan Akbulut
40
Bursa Darülmüallimat-ı İptidaiye
Bursa Kız Muallim Mektebi
44
Eski Türk Tarihinde Kırgız
Türkleri’nin Yeri ve Önemi
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl
46
Türk Tıp Tarihinde
Kaplıcalar Üzerine
Gelişmeler ve Yorumlamalar
Prof. Dr. Ayşegül D. Erdemir
52
Bursa Kız Öğretmen Okulu
100. Yıldönümü
Prof. Dr. Bayhan Çubukçu
Unutulan Tarih / Değiştirilen Adlar - 39
57
Fert, Bir Anlamda
Cemiyetle Kaimdir
Doç. Dr. Sinan Çaya
59
Kapkay | Terkbaşı | Terkkale
Vladikafkas
Prof. Dr. Minehanım Tekleli
Aydınlar Ocakları 42. Şûrası
Özet Sonuç Bildirisi
Yayın Kurulu ve
Hakem Heyeti
Temsilcilerimiz
Prof. Dr. Orhan Türkdoğan
Prof. Dr. Nevzat Atlığ
Prof. Dr. Mustafa Erkal
Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu
Prof. Dr. Necdet Öztürk
Prof. Dr. İlhan Şahin
Prof. Dr. Feridun Emecen
Prof. Dr. Salih Aynural
Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı
Prof. Dr. Recai Coşkun
Prof. Dr. İsmail Yakıt
Prof. Dr. Metin Özkul
Prof. Dr. Ramazan Taşdurmaz
Prof. Dr. Musa Taşdelen
Prof. Dr. Mümin Ertürk
Prof. Dr. Metin Karaörs
Doç. Dr. Şükran Akgül
Yrd. Doç. Dr. Ergünöz Akçora
Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış
Ergünöz Akçora
Bingöl
0505 382 78 49
Belgegeçer: 0426 215 08 77
Yavuz Gürler
Ankara
0532 471 95 88
Prof. Dr. Mithat Kerim Arslan
Trabzon
0532 616 85 22
TÜRDAV
Bağcılar
(0212) 446 08 08
Isis Ltd. Şti.
Beylerbeyi / İstanbul
Şemsibey Sok. No. 10
63
Mazlum Deniz
Gebze / Kocaeli
0533 367 18 24
Yüksel Yüksel
Maslak / İstanbul
0505 374 84 04
Yrd. Doç. Dr. Murat Çelikdemir
Gaziantep
0505 624 56 70
0532 726 99 70
İdeal Kültür Yayıncılık
Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti.
İstanbul
(0212) 528 85 41
Leges Yazılım Yayıncılık
Ticaret Limited Şirketi
İstanbul
(0212) 547 60 80
Ali Osman Yayla
DNA Haber
Almanya / Duisburg
0163 311 60 38
Çağatay Koçar
Adana
0505 926 50 84
TARİH ARALIK 2015
3
FAALİYETLERİMİZ
Türk Dünyası İle
İlgili Çalışmalarımız
Fotoğraf: 1
İKTİSAT VE GİRİŞİMCİLİK
ÜNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI KIRGIZ-TÜRK
PROF. DR. TURAN YAZGAN
SOSYAL BİLİMLER
ENSTİTÜSÜ
* 10 Kasım 2015 günü büyük önder, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün
ölümünün 77. yılı münasebetiyle
Üniversitemizin konferans salonunda bir anma töreni gerçekleştirdik.
Sayın rektörümüz Prof. Dr. Kantörö
Şaripoviç Toktamamatov’un açılış
konuşmasıyla başlayan törende, öğrencilerimiz tarafından Atatürk’le
ilgili şiirler okundu. (Fotoğraf: 1)
* 21 Kasım 2015 günü Oş şehrinde Ahıska Türkleri’nin 15 Kasım
1944 tarihinde öz vatanlarından
sürgün edilişlerinin 71. yıldönümü
münasebetiyle yapılan toplantıya
katıldık. (Fotoğraf: 2)
* 23 Kasım 2015 günü Kırgızistan’da yerli Türkler olarak ad-
Fotoğraf: 3
landırılan ve pasaportlarında Türk
yazan Türk-Ata toplumu Celalabat diasporasının Başkanı İbrahim
Kadırov ve derneğin üyelerinden
Arabcan Uraimov, Türk Dünyası
Kırgız-Türk Prof. Dr. Turan Yazgan
Sosyal Bilimler Enstitüsü müdürümüz Doç. Dr. İbrahim Akış’ı makamında ziyaret ederek fikir alışverişinde bulundular.
* Türk Dünyası Araştırmaları
Vakfı’nın Kurucu Başkanı, Türk
Dünyası’nın Dede Korkut’u, bilge hocası cennetmekan Prof. Dr.
Turan Yazgan için ebediyete intikalinin üçüncü yılı dolayısıyla 24
Kasım 2015 günü Üniversitemizin
konferans salonunda bir anma töreni düzenlendi.
Yoğun bir katılımın olduğu törende Turan Yazgan hocamızın
hayatı ve idealleri anlatıldı. Türk
Dünyası ve Araştırmalar Vakfı tarafından, çizgi roman şeklinde ha-
zırlatılan Turan Yazgan belgeseli
gösterildi. Fotoğraf: 3-4)
* Türk Dünyası Kırgız-Türk
Prof. Dr. Turan Yazgan Sosyal Bilimler Enstitüsü müdürümüz Doç.
Dr. İbrahim Akış, 26 Kasım 2015
günü Celalabat Devlet Üniversitesi,
Filoloji Fakültesi Dekanı Prof. Dr.
Bürküt Darbanov’u ziyaret etti. Görüşmede Türkiye Türkçesi öğretimi
konusunda işbirliği kararı alındı.
* Türk Dünyası Kırgız-Türk
Meslek Yüksekokulu müdürü Doç.
Dr. Serdar Dağıstan Celalabat Belediyesi Gençlik Konseyi tarafından 2015 Yılının En İyi Genç
Öğretmen’i seçilmiştir. Hocamızı
tebrik ediyor başarılarının devamını diliyoruz.
* Üniversitemizin Sosyal Tesisleri’nin açılışı 26 Kasım 2015 günü
sayın rektörümüz Prof. Dr. Kantörö
Şaripoviç Toktamamatov ve Türk
Dünyası Kırgız-Türk Prof. Dr. TuFotoğraf: 4
Fotoğraf: 2
4
TARİH ARALIK 2015
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 6
Fotoğraf: 5
ran Yazgan Sosyal Bilimler Enstitüsü müdürümüz Doç. Dr. İbrahim
Akış tarafından yapıldı. (Fotoğraf
5).
AZERBAYCAN DEVLET
İKTISAT ÜNIVERSITESI
TÜRK DÜNYASI BAKÜ
İŞLETME FAKÜLTESI
Fakültemizde eğitim öğretim
kıymetli dekanımız Prof. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu hocamızın dirayetli, disiplinli idaresinde başarı
ile devam etmektedir. Bununla
birlikte sosyal faaliyetlerimiz de
aksamadan sürmektedir. Bu çerçevede, 17 Kasım Milli Diriliş günü
münasebetiyle bir anma proğramı
gerçekleştirdik. Program her iki
ülkenin istiklal marşlarının okunması ile başladı. Dekanımız sayın
Doç. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu yapmış
olduğu açılış konuşmasında, Azerbaycan Türkleri’nin kendi hakları
ve hürriyeti uğrunda birlik ve beraberlik içinde olduklarını bütün
dünyaya haykırdıklarını vurguladı.
Fakültemiz öğretim görevlisi Araz
Aslanlı’nın günün anlam ve öne-
mini anlatan konuşmasından sonra öğrencilerimiz
sunumlarını
yaptılar. Cemal
Yangın
Program 28-30 Ekim
2015 tarihleri arasında üniversitemizin ev
sahipliğinde gerçekleştirdiğimiz 13. Türk
Dünyası Sosyal Bilimler
Kongresi’ne katkıda bulunan öğretim görevlilerimize,
çalışanlarımıza ve öğren- Yavuz
cilerimize teşekkür bel- Keleş
gelerinin takdimi ile son
buldu. (Fotoğraf: 6-7)
Bu güzel proğramın
gerçekleşmesinde emeği
geçenleri bir kez daha kutluyor, başarılarının devamını
diliyoruz.
* 21 Kasım Cumartesi günü düzenlediğimiz
Prof. Dr. Turan Yazgan
Hocamızı Anma Töreni
geniş katılımla gerçekleştirildi. (Fotoğraf: 8)
Fotoğraf: 9
Büyük ilgi gören anma
proğramızda törene, ATİB
Başkanı Cemal Yangın,
Başkan Yardımcısı Sami
Acar Özmen, TÜSİAB
Başkanı Yavuz Keleş,
Başkan Yardımcısı Musa
Okumuş, Genel Sekreter
yardımcısı Selçuk Düzgün,
fakültenin öğretim elemanları, öğrenciler ve sanatçı
Şemistan Alizamanlı hazır
bulundular.
Açılış
konuşmasını
yapan kıymetli dekanımız Doç. Dr. Ferruh
Tuzcuoğlu (Fotoğraf: 9),
Turan Yazgan hocamızın
Türk milletinin hiçbiri asla
birbirinden ayırmayan bir
Türk sevdalısı olduğunu,
Türkiye Türkü olduğu kadar, Kazak Türkü, Azerbaycan Türkü,
Türkmenistan Türkü,
Kırım Türkü, Kırgızistan
Fotoğraf: 8
Fotoğraf: 7
TARİH ARALIK 2015
5
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 10
Fotoğraf: 11
Türkü kısacası, nerede Türk varsa oradaki Türk olarak hisseden
büyük Türk olduğunu vurguladı.
Kürsüye davet edilen konuşmacılar, Turan Yazgan hocanın hizmetlerini dile getiren konuşmalarının
ardından bütün Türk coğrafyasında
eğitim kurumları açmak suretiyle
yetiştirdiği öğrencilerin, onun fikirlerini yaşatacaklarını, bu öğrenciler
yaşadıkça, bu öğrencilerin yetiştirdikleri nesiller yaşadıkça, Türk
milleti yaşadıkça Turan Hocamızın
da yaşacağını vurguladılar.
Proğram Şemistan Alizamanlı’nın vefa konseri ve öğrencilerimizin sunumları ile son buldu. (Fotoğraf: 10-11)
Tüm emeği geçenlere bu vefalı
davranışlarından dolayı teşekkürlerimizi sunuyoruz.
TÜRK DÜNYASI
BAKÜ ATATÜRK LISESI
* Lisemizde 15 Eylül 2015 günü
başlayan eğitim öğretim kıymetli
müdürümüz Ali Devrim’in önderliğinde, kıymetli eğitim ordumuzun
fedakarca çalışmaları ile başarı ile
devam etmiş ve 14 Kasım-23 Kasım 2015 tarihleri arasında birinci
çeyrek tatiline girmiştir. Tatil öncesi, öğrencilerimizin başarılarını
ve seviyelerini ölçmek amacıyla,
Hedef Dersanesi işbirliği ile 5-6-78-9. sınıflarına deneme sınavı uygulanmıştır.
* Eğitim öğretimin yanı sıra
sosyal faaliyetlerinde çok önemli
olduğunun bilincinde olan idaremiz, pek çok sosyal faaliyeti başarı
ile tamamlamıştır.
* 8-B sınıfı öğrencisi Ayan
Memmedli, Avusturya’nın
Salzburg şehrinde yapılan,
150’den fazla piyanist
ve müzisyenin katıldığı,
uluslararası yarışmada,
“Grand Pri” ödülü ile
birlikte, “Salzburg Star”
ünvanı da kazanmıştır.
Bizleri gururlandıran öğ-
Fotoğraf: 12
6
TARİH ARALIK 2015
rencimizin başarılarının devamını
diliyoruz.
* Tiflis’te bulunan GG School
adlı lisenin yöneticileri ve öğretmenleri öğrencileriyle birlikte lisemize bir tanışma ziyaretinde bulundular. Samimi bir ortamda eğitim
çalışmalarımız üzerine fikir alışverişinde bulunduk, işbirliği kararı
aldık. GG School yöneticilerine,
öğretmenlerine ve öğrencilerine bu
nazik ziyaretleri dolayısıyla teşekkürlerimizi sunuyor, ilişkilerimizin
devamını diliyoruz. (Fotoğraf:12).
* Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ü, ölümünün 77. Yılı
münasebetiyle, 10 Kasım günü
lisemizde düzenlediğimiz törenle
andık. Geniş katılımla gerçekleştirdiğimiz törende öğretmenlerimiz,
öğrencilerimiz, velilerimiz ve gönül dostlarımız hazır bulundular.
Proğram, Mustafa Kemal Atatürk
ve tüm şehitlerimizle Türk büyüklerimiz için saygı duruşu ile başladı. Her iki ülkenin İstiklal Marşları
okunmasının ardından, müzik öğretmenimiz Gönül Ahundova yönetimindeki koromuz “Gençlik Marşını” seslendirdi. (Fotoğraf.: 13-14)
Sınıf öğretmenimiz Bedrettin
Güreş; Atatürk’ün liderliğini, kahramanlığını, birleştirici yönünü, cesaretini, millet sevgisini, Türklük
duygusunu, ileri görüşlülüğünü, insancıllığını, mazlum
milletlere umut ışığı olmasını örneklerle anlatan konuşmasını, “Bilge Kağan’dan
sonra, Türk adıyla devlet
kuran, Mustafa Kemal’i de
onun kurduğu Türkiye Cumhu-
Fotoğraf: 13
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 15
Fotoğraf: 14
riyeti Devleti’ni de sonsuza kadar
yaşatmaya Türk milleti olarak ant
içiyoruz.” sözleriyle bitirdi. Proğramda, 8-B sınıfı öğrencimiz Leman Sadıkzade “Atatürk’ten Son
Mektup” şiirini okudu. Koromuzun
seslendirdiği “Hoş Gelişler Ola”
marşı büyük beğeni topladı. 7-A
sınıfından Zeynep Memmedli’nin
okuduğu “10 Kasım” şiiri ve ulu
önderin çeşitli yönleriyle anlatıldığı slayt gösterisiyle sona eren programın sunuculuğunu 10- A sınıfından Kenan Sadıkzade ve Cavidan
Efendiyev yaptı.
* Azerbaycan Tarih Enstitü’nün
düzenlediği ve Azerbaycan Milli
Eğitim Bakanlığı’nın desteği ile
gerçekleşen Tarihi Şahsiyetlerimizi Analım projesinin ilki lisemizde
gerçekleştirildi.
Programa; Azerbaycan Tarih
Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Yakup
Mehmedli, Milletvekili Ganire Paşayeva, Gazi Üniversitesi öğretim
üyesi Prof. Dr. Selma Yel, seçkin
bir davetli topluluğu, öğretmenler,
öğrencilerimiz ve velilerimizle gönül dostlarımız katıldı.
Okul müdürümüz Ali Devrim
yapmış olduğu açılış konuşmasında, bu güzel projenin ilk etkinliğinin lisemizde gerçekleşmesinden
duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Tarih Enstitüsü yetkililerine
ve tertip komitesine teşekkür ettikten sonra,“Artık Azerbaycan ve
Türkiye birbirine çok yakınlaşmış
adeta ayrılmaz bir bütün olmuştur. Bu bütünlüğümüz ebedi olsun,
dostluğumuz ve kardeşliğimiz sonsuza dek sürsün” diyerek, Tarih
Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Yakup
Memmedli’yi kürsüye davet etti.
Memmedli, Azerbaycan’ın geçmişinden, Sovyetler Birliği döneminde yaşanan baskılardan bahsederek
bağımsızlık sonrası Azerbaycan’ın nuklarımızın da birlikte söylediği
kazanımlarını dile getirdi. Bu kaza- Azerin’in “Azerbaycan-Türkiye”
nımlarımızı canımız pahasına ko- şarkısıyla sona erdi.
* Önemli bir diğer etkinliğimiz
rumamız ve bizi birbirimize düşürmeye çalışanlara fırsat vermemiz ise Turan Hocamızı Anma Progragerektiğini anlattı. Zaman zaman mı idi. Programa öğretmen, öğrenci
çeşitli problemler yaşasakta “Ti- ve velilerimiz katıldı. Hocamız ve
mur da bizim Yıldırım Beyazıd da Türk büyükleri adına saygı duruşubizim, Fatih de bizim Uzun Hasan nun ardından iki ülke milli marşları
da bizim, Şah İsmail de bizim Yavuz okundu. Müdürümüz Ali Devrim
yapmış olduğu konuşmasında, “…
Sultan Selim de bizim” dedi
Sayın Memmedli’den sonra Bu seçkin, saygın, seviyeli okulda
söz alan Milletvekili Ganira Pa- gururla görev yapabiliyorsak, guşayeva “… Ben Türkiye’yi kendi rurla eğitim alabiliyorsak bunu Tuvatanımdan ayrı görmüyorum” ran Yazgan Hocamıza borçluyuz.
diyerek başladığı konuşmasını “… Turan Hocamız, yalnızca burada
dünyanın neresinde bir Türk varsa değil, Türk coğrafyasının pek çok
bizim kardeşimizdir, onları yalnız noktasında liseler, fakülteler, kültür
bırakmamak görevimizdir. Türkiye merkezleri açarak Dilde Fikirde
ve Azerbaycan halkı tek millettir ve İşde Birlik ülküsünü hayata geçiraynı kültüre mensubuz. Bakü- Cey- miştir. Bütün bu eğitim kurumları
han Boru Hattı’nın yapılmasıyla içinde, bize göre Turan hocamızın
ekonomik ilişkilerimiz de en üst gözbebeği Türk Dünyası Bakü Ataseviyeye geldi. İnşallah bu işbirli- türk Lisesi’dir. Bize emanet ettiği
okulumuzu korumak, sahip çıkğimiz daha da gelişip güçlenemak, kıymetini bilmek ve onu
cektir” dedi. (Fotoğraf: 15)
layık olduğu yere taşımak
Sayın Paşayeva’dan
hepimizin görevi olmalıdır”
sonra kürsüye gelen
dedi.
Gazi Üniversitesi ÖğreAli Devrim hocamızın
tim üyesi Prof. Dr. Selkonuşmasından hemen sonma Sel de, “Ben uzun
ra 11. sınıf öğrencileri koro
yıllardır Azerbaycan’a
Fotoğraf: 16
halinde Yusuf Tuna’nın yazdıgelip gidiyorum. Azerbayğı,
can benim öz toprağım, öz
Ömrünü Türk Dünyası’na
vatanımdan farkı yok. Yakın geleadayan Türkmen Beyi,
cekte Bakü-Tiflis- Kars Demiryolu açılacak. O zaman ülkelerimiz
Turan Yazgan Hoca Hakkın
daha da yakınlaşacaktır. Bu proje
rahmetine kavuştu.
gerçekleşirse, Kars’tan kalkan ilk
Gökte parlayan Koca Turan’ın
trene binip Bakü’ye gelmek en büyıldızlı ayı,
yük arzumdur” dedi. (Fotoğraf: 16)
Turan Yazgan Hoca Hakkın
Program, öğrencilerimizin sorahmetine kavuştu.
ru cevap faslından sonra, tüm ko- dizelerini okudu.
TARİH ARALIK 2015
7
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 21
Fotoğraf: 17
Lisemizin Türk Dili Edebiyatı
Bölümü öğretmenlerinden Lamiye
Rehimova Turan hocamızı çeşitli yönleriyle tanıttığı konuşmasını
“Turan Hocamızın naçiz vücudu
aramızdan ayrıldı.Ancak, onun fikirleri, düşünceleri, idealleri hep
kalbimizdedir. Senin açtığın yolda
ilerleyeceğiz, söz veriyoruz.” sözleriyle bitirdi.
Fotoğraf: 20
Fotoğraf: 18
8/A sınıfı öğrencimiz Leman
Sadıkzade, Turan Yazgan Kompozisyon yarışmasında birincilik kazandığı Bir Yemin başlıklı yazısını
okudu.
Proğram, Anar Aliyev’in Turan
Yazgan’ın hayatını anlattığı slayt
gösterisi ile son buldu. Allahın rahFotoğraf: 19
8
TARİH ARALIK 2015
meti üzerinden eksik olmasın Sevgili Hocamız. (Fotoğraf: 17-19)
* 24 Kasım Öğretmenler Günü
münasebetiyle düzenlediğimiz kutlama proğramında, Vakıf Genel
Başkanımız Közhan Yazgan beyin
kutlama mesajı okundu. Pasta kesilerek öğretmenlerimiz tebrik edildi.
(Fotoğraf: 20)
* Azerbaycan’ın “Karabağ”
futbol takımının ünlü oyuncusu
“Kara Kareyev” bir nezaket ziyaretinde bulunarak öğrencilerimizle
bol bol sohbet edildi. (Fotoğraf: 21)
TURAN KÜLTÜR MERKEZİ
SÜLEYMANİYE KÜRSÜSÜ
* Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsümüzde 7 Kasım
2015 Cumartesi günü, Yurtdışı
Yükseköğretim Koordinatörümüz
ve Doğuş Üniversitesi öğretim
üyelerinden Prof. Dr. Ramazan
Taşdurmaz’ın oturum başkanlığında, Düzce Üniversitesi öğretim
üyelerinden Yrd. Doç Dr. Gökmen
Kılıçoğlu ile Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Pınar Özden
Cankara ve Yrd. Doç. Dr. Yavuz
Cankara’nın konuşmacı oldukları,
“Atatürk’ü Anarken “Yurtta Sulh
Cihanda Sulh” başlıklı açık oturumu gerçekleştirdik. (Fotoğraf: 22)
Ramazan Taşdurmaz, oturumun
giriş konuşmasında, Türk Dünyası
Araştırmaları Vakfı Kurucu Başkanı Turan Yazgan’ın, Atatürk’ün
Türkçülüğünü ve Türk Dünyası
hakkındaki akılcı politikalarını en
iyi anlayan ve uygulayan öncülerden biri olduğunu belirterek, bu bakış açısından Atatürk, Türk tarihi,
çağdaş Türk Dünyası ve Türkiye’de
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 22
yakın zamanda bu bağlamda gelişen siyasi gelişmelerle ilgili görüşlerini ortaya koydu. Taşdurmaz,
maksadını “Geçmişi terennüm edelim, ama Cumhuriyeti anlamaya
çalışalım.” sözleriyle vurguladı.
Pınar Özden Cankara görüşlerini “Erken Cumhuriyet’in Arap
Orta Doğusu’na Bakışı” başlığı altında ortaya koydu.
Cankara, yakın zamanda Ortadoğu’da yaşanan gelişmelerinin bir
kere daha Atatürk’ün Dış Politikasını haklı çıkardığını söyledi.
Oturumda “Atatürk’ün Dış Politikası” başlığı altında söz alan
Gökmen Kılıçoğlu, Atatürk’ün
çıkarlarımızı son derece koruyan
haysiyetli bir dış politikası olduğunu belirtti. Onun dış politikayı çok
yakından takip ettiğini söyleyen Kılıçoğlu, dış işlerine görevlendirme
yaparken geçmiş dönemin aşağılık
duygusu taşıyan hariciyecilerini
değil, Milli Mücadele’yi benimsemiş ve muzaffer olmuş kadrolarını
tercih ettiğine dikkat çekti.
Son olarak söz alan ve “Atatürk ve Meşruiyet Anlayışı” başlığı
altında konuşan Yavuz Cankara,
Atatürk’ün doğal ve güçlü bir lider
olmasına rağmen, çağdaş-benzerleri gibi yapmadığını; kendi gücünü
kendisinin sınırladığını ve ulusal
demokrasiye geçme çabasında zamanın imkanlarını sonuna kadar
zorlayarak politikalarını meşrulaştırdığını söyledi. Atatürk’ün ordu
kurma işini, Meclis kurma işinden
sonraya bıraktığını belirten Yavuz
Cankara, Milli Mücadele’de milletin ortak kararını arkasına alan
Atatürk’ün Cumhuriyet’in kuruluşuna ve geleceğine içerden ve
dışardan yapılacak müdahalelerin
önüne set çektiğini ifade etti. Açık
oturum Ramazan Taşdurmaz hocamızın sonuç değerlendirmesi ve
dinleyicilerimizin sorularının konuşmacılar tarafından cevaplandırılmasıyla sona erdi.
* Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü konuşmalarımıza,
14 Kasım 2015 Cumartesi günü
14.00’te Türk Dünyası müziği üstadı TRT Yapımcı Yönetmeni Bünyamin Aksungur’un müzik ve
fotoğraf sunumlarıyla zenginleştirerek sunduğu “Doğu Türkistan İzlenimleri” başlıklı konuşmamızla
devam ettik. (Fotoğraf: 23)
Fotoğraf: 23
Bünyamin Aksungur, sohbetine
Doğu Türkistanlı sanatçı Senuber
Tursun’un Selam Halkım adlı türküsünü sazı ve sözüyle seslendirerek başladı.
Hoten, Urumçi, Kaşgar gibi
Dogu Türkistan’ın önemli tarihî
merkezleri eksenli gezisinde, oradaki kardeşlerimizin, tanıştıkça sanatçısıyla, aksakalıyla, pazarcısıyla
kendisine Türk konukseverliğini
sonuna kadar gösterip sofralarında,
sohbetlerinde baş tacı ettiklerini
belirtti.
Sohbetini, fotoğrafladığı Doğu
Türkistan’ın dünden bugüne tarihi,
coğrafyası, dili, sanatı, kültürü ve
ekonomisiyle ilgili yüzlerce kareyi yansıya aktarıp yorumlayarak
devam ettiren Aksungur; özellikle
Kaşgarlı Mahmut, Yusuf Hashacip,
Abdurahim Ötkür, Lütfullah Muttalip, Mümincan Abdülhekim gibi
Türkistan coğrafyasının ebedileşmiş veya hayatta olan aydınlarınısanatçılarını türbelerinde-hanelerinde bizlerin dikkatine sundu.
Müzik bilgisi ve birikiminin
imkânlarını da kullanarak Türkiye
ve Doğu Türkistan şairlerinin etkileşimlerine de değinen Aksungur,
bu bağlamda “Dedim Kız…”, “Canan Uykuda” gibi derin manalar
içeren türküleri de seslendirerek
Yetik Ozan’ın deyimiyle “Irak gönüllerin uçurumuna, ezgiden köprüler kurdu.”
* İ.Ü. Avrasya Enstitüsü’nde faaliyetlerini devam ettirdiğimiz Turan Kültür Merkezi Süleymaniye
Kürsümüzde 21 Kasım 2015 Cumartesi günü İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd.
Doç. Dr. Rövşen Alizade, “Türkçenin Orhun ve Yenisey’deki Yazılı
Abideleri” başlıklı bir konferans
verdi. (Fotoğraf: 24)
Alizade, konuşmasının girişinde, Güney Sibirya’da - bugünkü
Hakas ve Tuva Cumhuriyetleri içinde kalan Yukarı Yenisey Vadisi’nde
bulunan Göktürk harfli abideler ve
Moğolistan Halk Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan Bilge Kağan, Köl Tigin ve Bilge Tonyukuk
Yazıtları’nın kimliği ve bugünkü
durumu ve söz konusu abidelerle
ilgili olarak yapılan çalışmalara da
değindi ve bu abidelerin Türk kültüründeki yeri ve önemini değerlendirdi.
Fotoğraf: 24
TARİH ARALIK 2015
9
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 25
KUZEY KIBRIS TÜRK
CUMHURIYETI KURULUŞ
YILDÖNÜMÜ
Türk Dünyası Araştırmaları
Vakfı olarak 15 Kasım 2015 Pazar
günü 11:00’de Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nin 32. Yıldönümü’nü
KKTC İstanbul Başkonsolosluğu tarafından Taksim Atatürk
Anıtı’nda gerçekleştirilen törene
katılıp çelenk koyduk.
Törende bir konuşma yapan
KKTC İstanbul Başkonsolosu Fahri Yönlüer, Ulu Önderimiz Atatürk,
Kıbrıs Türklerinin istiklal mücadelesinin önderleri Dr. Fazıl Küçük
ve Rauf Raif Denktaş’ı saygı ve
şükranla yâd ederek özetle, “Kıbrıs
Türk Halkı asırlardır sürdürdüğü
Kıbrıs’taki varoluş mücadelesini
tam 32 yıl önce Kurucu Cumhurbaşkanı merhum Rauf Raif Denktaş
liderliğinde kurduğu Kuzey Kıbrıs
Türk Cumhuriyeti ile taçlandırmıştır.
Kıbrıslı Türkler, her koşulda geleceğe umutla bakacak ve tarihin
tüm evrelerinde olduğu gibi, kendi
ayakları üzerinde gururla durabilen, Büyük önder Atatürk’ün ilkeleri ışığında danha çağdaş, daha
demokratik ve daha refah içinde bir
halk olma mücadelesini sürdürecektir.” dedi.
Başkonsolos Sayın Fahri Yönlüer tarafından verilen; İstanbul Valisi
Vasip Şahin, İstanbul büyükşehir
Belediye Başkanı Dr. Mimar Kadir
Topbaş, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar, Harp Akademileri
Komutanı Korgeneral Tahir Bekiroğlu, 3. Kolordu Kolordu Komutanı
Korgeneral Erdal Öztürk ile yabancı
ülkelerin temsilcileri, askeri erkan,
akademisyenler ve çok sayıda resmi
kurum ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen Kutlama Resepsiyonu’na
katıldık. (Fotoğraf: 25)
Fotoğraf: 27
Rektör Yardımcımız Doç. Dr. Timurpolat Keşinbay ile birlikte Vakfımızın misafiri oldular. Hazırlamış
olduğumuz işbirliği protokolümüze
sayın Başkanımız ile birlikte imza
attılar. Doksanlı yıllarda başlayan
işbirliğimizin artarak devamını diliyor, kıymetli rektörümüze bu nazik
ziyaretleri dolayısıyla teşekkürlerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf: 27-28)
Fotoğraf: 29
ZIYARETÇILERIMIZ
* Türk Dili ve Edebiyatı üzerine araştırmalar yapmak üzere
Türkiye’ye gelen Kazakistan Karaganda Üniversitesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Nurşat Jumadilova ve
Doç. Dr. Bayan Junussova Vakfımızı ziyaret ederek, fikir alışverişinde bulundular. (Fotoğraf: 26)
* Bünyesinde eğitim faaliyetlerimizi yürüttüğümüz Kızılorda
Korkutata Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kılıçbay Bisenov,
kıymetli eşi Gülsüm Hanım ve
* Kıymetli Rektörümüz bu ziyaretlerinde, ayrıca İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü ile bir işbirliği
protokolü imzalamışlardır. Rektör
yardımcımız sayın Prof. Dr. Sedat Murat hocamızın kabul ettiği
heyet iki üniversitenin çok güzel çalışmalara imza atacaklarına
inandıklarını ifade ederek memnuniyetlerini dile getirmişlerdir.
(Fotoğraf: 29)
Fotoğraf: 28
Fotoğraf: 26
10
TARİH ARALIK 2015
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 30
* Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Kılıçbay
Bisenov Esenyurt Üniversitesi ile de bir işbirliği protokol imzalamışlardır. Esenyurt
Üniversitesi Rektörü sayın Prof. Dr. Cuma
Bayat Beyefendi’nin bizzat kabul ettiği Kızılorda Korkutata Devlet Üniversitesi rektörü ve beraberinde heyet, Esenyurt Üniversitesi ile yapılan işbirliği protokolunun
hayırlara vesile olması dileklerini sunmuşlardır. (Fotoğraf: 30)
KAZAK DEVLET KLASİK
MÜZİK ORKESTRASI KONSERİ
“Türk Dünyası Turan Yazgan Büyük
Ödülü”nü verdiğimiz Kazak şair, düşünür,
devlet adamı Olcas Süleyman’la 30 Kasım
2015 Pazartesi günü Kazakistan Büyükelçiliği tarafından tertip edilen Kazak Devlet
Klasik Müzik Orkestrası’nın konserine katıldık. (Fotoğraf:31)
Fotoğraf: 31
TEŞEKKÜR BELGESI
Türkmeneli İnsan Hakları Derneği adına
Dr. Nefi Demirci, Vakfımızın Yönetim Kurulu Üyelerinden Hüseyin Tavukçu Bey’e
Türkmeneli davasına desteklerinden dolayı bir teşekkür
belgesi takdim
etti. Kıymetli büyüğümüz
Nefi Demirci’ye
bu nezaketlerinden dolayı
teşekkür ederiz.
Fotoğraf: 32
(Fotoğraf: 32)
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Gençlik Kolları Etkinlikleri
* Gençlik Kollarımızın
“Türk’ü idrak etme” amacıyla başlattığı okuma grubunun
“İnsan ve İnsan’ı anlamak”
başlıklı ilk bölümünde takip
ettiği ilk kitap; Seyyid Ahmed
Arvasi’nin “Kendini Arayan
İnsan” kitabı oldu. Gençlerimiz “İnsan Bilgisi, Kavramların Özü, İnsanı Eşref-i
Mahlûkat Yapan Unsurlar, Hakikat, İnsan Zihninin Çalışma
Tarzı…” gibi önemli konular
üzerinde okumalar ve tartışmalar gerçekleştirdi.
Her hafta bir gencimizin
sunumu ile gerçekleşen okumalarda takip ettikleri kitabın
yanı sıra materyalizmin dayandığı esaslar, kitapta adı geçen
sosyal bilimcilerin hayatları
gibi kısa ek okumalarla da
okuma ve tartışmalarını güçlendirdiler.
Bunun yanı sıra, konu
ile ilgili kitapların bitiminde
akıllarında oluşan soruların
cevaplarını konunun uzmanı
hocalarımızla inceleme imkânı
buldular.
* TDAV Gençlik Kollarımızın bir diğer faaliyeti
olan“Rusça Kursu”, yeni katılım gösteren gençlerimiz için
konulan ek çalışma ve okumalar ile devam etmektedir. Bu
vesileyle kıymetli hocamız
Hatice Kerimova’ya bir kez
daha teşekkür ediyoruz.
* TDAV Gençlik Kollarımızın geleneksel Pazar kahvaltıları, kahvaltıdan hemen sonra
başlayan Türk Dünyası’na yönelik sunumlar ile devam etmektedir. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı’nın ve Gençlik
Kollarının yüklendiği misyon
gereği, Türk Dünyası’nın dört
bir yanını tanıma, anlama, bilme ve sevme amacıyla başlatılan çalışmalar ilk hafta Suriye
Türkmenlerinden, ikinci hafta
ise Irak Türkmenlerinden sunumlar ile başladı.
Sunumların ardından Suriye ve Irak’taki Türkmen nüfusu, bölgenin tarihi - kültürel
- coğrafi - ekonomik yapısı ve
günümüzde Türklerin o bölgede yaşadığı sorunlar ve çözümleri hususlarında fikirler
ortaya kondu.
* TDAV Gençlik Kollarımız “Şiir Okuması” etkinliğinde bir araya gelerek bağlama eşliğinde halk müziğimizin
en güzel parçalarını icra ettiler.
Dilaver Cebeci, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Arif
Nihat Asya, Ahmed Cevad’ın
şiirlerinden okudular, büyüklerimizi hayırla yâd ettiler.
***
TARİH ARALIK 2015 11