tohumluk partilerinden numune alma esasları

Transkript

TOHUMLUK PARTİLERİNDEN NUMUNE ALINMASI ve NUMUNE ALMA
TEKNİKLERİNE İLİŞKİN YÖNERGE
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı; tohumluk partilerinden numune alınması, numune
alanların denetimi ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönerge, 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu
dâhilinde üretilen tohumluklara ait tohumluk partilerinden numune alma, numune alanların
denetimi ilgili usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönerge, 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6
ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen,
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
b) Genel Müdürlük: Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünü (BÜGEM),
c) TTSM: Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğünü,
ç) Başvuru Kuruluşu: Üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık il müdürlüğü veya Bakanlık
tarafından beyanname kabulü ve tarla kontrolleri için yetkilendirilen kuruluşları,
d) Sertifikasyon Kuruluşu: Bakanlık tarafından sertifikasyon ile yetkilendirilen kamu
kuruluşları,
e) Kontrolör: Tohumluk sertifikasyonuna ilişkin kontrolleri yapan, numune alan ve piyasa
denetimlerini yaparak bu konularda belge düzenleyen Bakanlıkça tohumluk kontrolörü olarak
yetkilendirilen kamu görevlilerini veya özel kişileri,
f) Tohumluk Partisi: Tohumluk kontrol ve sertifikasyon sisteminde, bir numunenin
alınmasına esas olan bir sertifika veya raporun temsil ettiği tohumluğun cinsine göre tespit
edilmiş azami tohumluk miktarını,
g) Tohumluk Numunesi: Tohumluk partisini temsilen partinin niteliklerinin tespiti ve
sonucunda tohumluğa sertifika veya rapor verilebilmesi için tohumluk cinsine has laboratuvar
analiz ve testlerine tabi tutulacak birim ağırlığındaki tohumluğu,
ğ) İlk Numune: Tohumluk partisini temsil edecek şekilde değişik noktalarından alınarak
karışım numunesini oluşturan numuneyi,
h) Karışım (paçal) Numune: Tohumluk partisinden alınan ilk numunelerin karıştırılması
ile elde edilen ve içerisinden temsili numune alınacak olan numuneyi,
ı) Temsili Numune: Karışım numunesinden elde edilerek sertifikasyon kuruluşlarına
gönderilen numuneyi,
i) Çalışma Numunesi: Tohumluğun niteliklerini belirlemek için testlerin yapılabileceği
miktarda olan temsili numuneden bölünerek elde edilen numuneyi,
j) Mühürleme: Tohumluğun veya numunenin bulunduğu ambalajın veya ambalaj
üzerindeki işaretlerin amacı dışında iz bırakmadan açılmasının mümkün olamayacağı bir şekilde
mühür / etiket ile kapatılmasını,
k) Homojenlik: Tohumluk partisini oluşturan unsurların tamamının aynı özellikler
taşımasını,
l) Heterojenlik: Tohumluk partisini oluşturan unsurların değişik özellikler taşımasını,
Sayfa 1 / 36
m) Heterojenlik değerleri: (H- ve R- değeri) Bir tohum partisinin heterojen olarak
sınıflandırılıp sınıflandırılmadığını değerlendirmek için kullanılabilecek istatistiksel ölçümleri,
n) Kaplanmış Tohumluk: Makineli ekimi kolaylaştırmak ve tohum performansını
iyileştirmek amacıyla, dış yüzeyini pestisit, yapıştırıcı veya dolgu maddesi gibi unsurlardan
ibaret bir karışım giydirilmiş, tek filiz oluşturma oranı standartlarla belirlenmiş tohumluğu,
o) Tohum Şilteleri: Kâğıt ya da başka parçalanabilen maddelerden yapılmış, içinde
tohumların sıralar, gruplar halinde ya da gelişi güzel bir biçimde yerleştirilmiş olduğu geniş
tabakaları,
ö) Kabuklu tohumlar: Birimler tohumun şeklini kısmen korurken, boyutu ve ağırlığı
azalmış ya da artmıştır. Kabuk bağlama materyali pestisit, fungisid, boya ya da diğer katkı
maddeleri içeren tohumları,
p) Tohum granülleri: Aşırı küçük tohumların granül, pestisit boya yada diğer maddelerle
kaplanmış ve birden fazla tohum içeren tipteki tohumları,
r) Tohum maltları: Kâğıt veya diğer parçalanabilir materyallerden oluşan geniş şeritlere
rastgele, kümelenerek ya da sıralar halinde dizilen tohumları,
s) Tohum peletleri: Genellikle, şekli artık belli olmayacak şekilde kaplanmış olan tek bir
tohumun bulunduğu, hassas ekme işlemi için geliştirilmiş, yuvarlağımsı birimlerdir. Peletleme
materyaline ek olarak pelet; pestisit, boya ya da diğer katkı maddelerini içeren tohumları,
ş) TVYS: Tohumluk Veri Yönetim Sistemini,
t) İlaçlı numune: Kimyasal ve/veya biyolojik işlemlerden geçirilen tohumlardan oluşan
temsili ve çalışma numunesini;
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Kurallar, Parti Büyüklüğü, Ambalaj ve Numune Alma
Genel kurallar
MADDE 5- (1) Sertifika verilecek bir tohum partisinden numune alınması işlemi
kontrolör tarafından yapılır.
(2) Kontrolörler tarafından alınan OECD ve ISTA numunelerin yıllık denetimi toplam
numunelerin %5’ i oranında TTSM tarafından yapılır. Yurtiçi numunelerin % 5’lik denetimi ise
resmi sertifikasyon kuruluşları tarafından yapılır.
(3) Tohum partisinde heterojenlik söz konusu olduğunda numune alınmaz.
(4) Tarla kontrolü sonucuna göre; çeşidi ve sınıfı aynı olan tohumluklar, o bitki türü için
saptanan parti büyüklüğünü aşmamak koşulu ile karıştırılır.
Parti büyüklüğü
MADDE 6- (1) Parti büyüklüğü; yurtiçi sertifikalandırmada Tablo 6, ihraç amaçlı
sertifikalandırmada ise Tablo 7,8,9’da belirtilen miktarları geçemez.
(2) Tabloda belirtilen miktarlardan fazla olan tohumluk partileri tablodaki miktarları
aşmayacak şekilde partilere ayrılır ve her birine ayrı parti numarası verilir.
(3) Tohum partisi, % 5 tolerans sınırı ile Tablo 6,7,8 ve 9’da belirtilen miktarı aşamaz.
Ambalaj
MADDE 7- (1) Bir tohumluk partisinin sertifikalandırılabilmesi için; partiyi oluşturan
tohumluklar, mühürlenmiş etiketlenmiş veya üzerinde o partiye ait parti numarasını taşıyan
çuval, torba veya ambalajlar içinde bulunur.
Sayfa 2 / 36
Tohumluk partilerin işaretlenmesi
MADDE 8 – (1) Parti numaraları TR.00.YY.KKKK.NNNN biçiminde oluşturulur.
Numaralandırmada;
a) TR: Ülke kodunu,
b) 00: Tohumluğun üretildiği ilin plaka numarasını,
c) YY: Tohumluğun üretildiği yılın son iki rakamını,
ç) KKKK: TTSM tarafından verilen üretici kuruluş kod numarasını,
d) NNNN: Tohumluğun parti sıra numarasını, ifade eder ( en az dört karakterden oluşur).
Numune alma
MADDE 9-(1) Kontrolör her partiye kolayca ulaşmalıdır.
(2) Numune alımı için kontrolör ve tohum üreticileri birlikte çalışmalıdır.
(3) Tohumluk partisinden tesadüfî olarak farklı yerlerden az miktarlarda alınan
numunelerin (ilk numune) karıştırılmasıyla karışım numunesi elde edilir.
(4) Bu numune bir veya birkaç defada daha küçük numunelere bölünerek alt numune elde
edilir. Alt numuneler her defasında tekrar karıştırılarak veya her defasında tekrar ikiye bölünerek
homojen bir temsili numune elde edilir (Şekil 1).
(5) ISTA Sertifikalarının düzenlenmesinde, ISTA Kurallarında belirlenen gereklilikler
uygulanır.
Şekil 1 Numune alma şeması
Homojenlik
MADDE 10- (1) Tohumluk partisinin homojen olması; alınan numunenin partiyi
güvenilir bir şekilde temsil edeceğini gösterir.
(2) Tekniğine uygun alınmayan numuneler partiyi tam olarak temsil etmeyeceğinden
laboratuvarda yapılan analizler tohumluk partisinin özelliklerini göstermez.
(3) Tohumluk partisinin homojenliği hasattan hemen sonra en alt düzeydedir. Bunun
sebebi tohumluğun üretildiği alandaki cansız yabancı maddelerin (sap, çöp vb.) partiye küçük
oranlarda karışmasıdır.
(4)Tohumluk partileri, işleme sırasında cansız yabancı maddelerden arındırılarak daha
homojen bir hale getirilir.
Sayfa 3 / 36
(5) Tohumluğun çok dikkatli bir şekilde işlendiği durumlarda bile partide nakledilme ve
ambalajlara dolum sırasında bazı değişimlerin görülür. Bu değişimlere aşağıda belirtilen üç
örnek göz önünde bulundurularak dikkat edilir.
a) Tohumluklar ambalajlara dökülürken büyük tohumlardaki eğilim büyük ambalajın
kenarlarına doğrudur.
b) Daha küçük tohumlar ambalajların ortasında kalma eğilimi gösterir.
c) Hafif kavuzlu tohumlar, kavuz bölgedeki hava akımı yoluyla ambalajın üst kısımlarına
veya dışına kadar çıkar.
Heterojenlik
MADDE 11- (1) Tohumluk partisinin homojen olmadığını gösterecek bir durum
bulunmamalıdır.
(2) Heterojenlik testi yapmak için gereken numuneler, ambalajlardan, ISTA sertifikası
vermek için alınan ilk numuneler gibi aynı şekilde alınır.
(3) Ambalajlara konulmamış tohum partilerinden heterojenlik testi için numune alınmaz.
(4) Heterojenlik tayini için alınması gerekli numune adetleri Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Test için alınması gerekli numune miktarları
Partiyi oluşturan
ambalaj adedi
(No)
En az numune
adedi
(N)
Safiyet ve çimlenme için kritik H değeri
5
6
7
8
9
10
11-15
16-25
26-35
36-49
50 den fazla
5
6
7
8
9
10
11
15
17
18
20
2.55
2.22
1.98
1.80
1.66
1.55
1.45
1.19
1.10
1.07
0.99
Kavuzlu
olmayan
Kavuzlu
2.78
2.42
2.17
1.97
1.81
1.69
1.58
1.31
1.20
1.16
1.09
Diğer tür ve çeşitler için
kritik H değeri
Kavuzlu
Kavuzlu
olmayan
3.25
2.83
2.52
2.30
2.11
1.97
1.85
1.51
1.40
1.36
1.26
5.10
4.44
3.98
3.61
3.32
3.10
2.90
2.40
2.20
2.13
2.00
Kaynak: ISTA Rules 2013
Numune alma sıklığı
MADDE 12- (1) Temsili numune elde etmek için tohum partisinden asgari miktarda ilk
numune alınması gerekir.
(2) İlk numuneler yaklaşık olarak aynı büyüklükte ve homojen olmalıdır.
(3) Tohum partisinden alınacak ilk numuneler tesadüfî olarak ya da sistematik bir plana
göre seçilir.
(4) Alınan bu ilk numunelerin, karışım numunesini yeterli derecede temsil etmesi gerekir.
Farklı ambalaj adetleri için asgari ilk numune sayıları Tablo 2 ve Tablo 3’de tanımlanmıştır.
Buna göre:15 kg ile 100 kg arasındaki ( 15 ile 100’ü kapsayacak biçimde) ambalajlarda bulunan
tohum partilerine yönelik; 100 kg’den fazla ambalajlardaki ya da bir tohum akışı içindeki tohum
partilerine yönelik ve 15 kg’den az ambalajlardaki tohum partilerine yönelik (Tablo 2, 3) olmak
üzere belirlenmiştir
(5) Partinin özelliğine göre partiden alınacak ilk numune adetleri değişiklik gösterir.
Farklı ağırlıktaki ambalajlardan oluşan partilerden alınacak ilk numune adetleri Tablo 2, 3’de
verilmiştir.
Sayfa 4 / 36
Tablo 2.15 ile 100 kg arası ambalajlarda bulunan tohum partilerine yönelik asgari ilk numune
sayısı,
Tohumluk çuval, torba veya kap sayısı
İlk numune alma adedi
(Adet)
1-4
Her bir ambalajdan 3 ilk numune
5-8
9-15
16-30
Toplam 15 ilk numune
31-59
60 veya daha fazla
Tablo 3. 100 kg’ den daha büyük ambalajlardaki tohum partilerinden ya da tohum akışından
alınacak ilk numune sayısı,
Tohum ağırlığı
İlk numune alma adedi
-500 Kg
En az 5 adet ilk numune
501-3.000 Kg
Her 300 Kg için 1 ilk numune alınır fakat 5 den az olamaz.
3.001-20.000 Kg
Her 500 Kg için 1 ilk numune alınır fakat 10 dan az olamaz.
20.001 Kg.dan fazla ise
Her 700 Kg için 1 numune alınır, fakat 40 dan az olamaz.
15 kg’den küçük ambalajlardaki tohum partilerinden ilk numune alma:
15 kg’dan küçük ambalajlardaki tohum partileri için, ambalajlar 100 kg’yi aşmayan numune alım
miktarları içinde birleştirilmeli ve bu numune alım birimleri, 15 ile 100 kg arasındaki
ambalajlara yönelik numune alım planındaki ambalajlar olarak kabul edilir. Aşağıdaki formül bir
tohum partisindeki ilk numune alım sayısını hesaplamayı sağlamaktadır.
İlk numune sayısı: (Ambalaj sayısı X Ambalaj büyüklüğü)
100
İlk numunenin alınması
MADDE 13- (1) İlk numuneler, ambalajlardan (torbalardan) mümkün olduğunca aynı
miktarda alınır.
(2) Partiyi oluşturan tohumluk, torba içinden tesadüfi olarak seçilir ve ilk numuneler
torbaların alt, üst ve orta kısımlarından alınır.
(3) Tohum büyük kaplarda ise ilk numune tesadüfi olarak seçilen çeşitli yerlerden ve
derinliklerden alınır.
(4) Akışkan olmayan kavuzlu numunelerde ilk numuneler el ile alınır.
(5) Tohum küçük veya rutubet geçirmez kaplarda ambalajlanacaksa (örneğin teneke kutu
veya plastik torbalarda) ve eğer mümkünse numune, tohumlar kaplara konulmadan önce alınır.
Bu şekilde yapılmazsa, yeterli sayıda kap açılır veya delinerek numune alınır. Daha sonra kaplar
kapatılır ya da içindeki tohumlar yeni bir kaba konur.
(6) Tohumların kaplara doldurulması sırasında numune alırken, akan tohumun kesitinden
homojen şekilde numune alınır. Tohumun ambalajın dışına akmamasına özen gösterilir.
Karışım numune elde edilmesi
MADDE 14- (1) İlk numuneler yalnızca homojen göründükleri durumlarda karışım
numune oluşturmak amacıyla birleştirilir.
Sayfa 5 / 36
(2) Eğer tek tip değilse, numune alma işlemi durdurulur.
(3) Rutubet tayini için karışım numunesi alınır. Karışım numunesinin en az üç yerinden
numune alınarak istenen boyutta nem alt numunesi elde edilir. Numune alma işlemi zaman
kaybetmeden hızlı bir şekilde yapılır.
(4) Rutubet tayininde, karışım numunesinin indirgenmesi sırasında en fazla 30 saniye
havaya maruz kalabilir.
(5) Rutubet tayini numunelerinin indirgenmesinde havaya fazla maruz kalmayan
bölücüler tercih edilir.
Temsili numune elde edilmesi
MADDE 15- (1) Temsili numune, karışım numunenin indirgenmesi ile elde edilir.
(2) Depo şartlarında karışım numunenin usulüne uygun şekilde karıştırılıp istenen
miktara indirilmesi mümkün değilse karışım numune olduğu gibi mühürlenerek tohum
sertifikasyon kuruluşlarına gönderilir.
(3) Temsili numunenin tohumluk partisini en iyi şekilde temsil edebilmesi için homojen
bir şekilde hazırlanması gerekir.
(4) Bu işlem için tohumluğun özelliğine göre geliştirilen çeşitli tip ve şekilde bölücüler
kullanılır.
Şahit numune
MADDE 16- (1) Şahit numune karışım numunesinden elde edilir. Mühürlenerek uygun
ortamda muhafaza edilir. Değerli tohumlarda 25 adet tohum şahit numune olarak yeterlidir.
Post kontrol numuneleri
MADDE 17- (1) Kontrolör tarafından temsili numunelerin yarısı kadar post kontrol
denemeleri için numune alınır.
Temsili numune ve şahit numune ağırlığı
MADDE 18- (1) Minimum temsili numune ve şahit numune miktarları yurtiçi
sertifikalandırma için Tablo 6, İhraç amaçlı sertifikalandırma için Tablo 7, 8, 9’da belirtilen
miktarlardan az olamaz.
(2) Rutubet tayini isteniliyorsa laboratuvara gönderilmesi gereken tohumluk ağırlığı
öğütülmesi gereken türler (Tablo 11) için en az 100 g, diğer türler için en az 50 g dır.
(3) Yurtiçi bakiye (stok) amaçlı numune alma işlemlerinde, sadece çimlenme analizleri
yapıldığından Tablo 6’de belirtilen asgari temsili numune miktarların yarısı kadar numune alınır.
Numune Ek 3’deki form doldurularak sertifikasyon kuruluşuna gönderilir.
Kaplanmış tohumların tohum partilerinden numune alma
MADDE 19- (1) Şilte ve şeritlerde dâhil olmak üzere, kaplanmış tohumların tohum
partileri için asgari numune alma yoğunluğu, kaplanmamış tohumlar için geçerli olan ile aynıdır.
(2) Düşüş yüksekliği 250 mm'yi geçemez.
(3) Tohum şeritlerinde, test için yeterli sayıda tohum elde edebilmek için, rastgele şerit
parçaları alınır.
(4) Kaplanmış tohumlar için numune alma yoğunluğunu Tablo 10A-10B belirtilmiştir.
Paketler, 1.000.000 (10.000 ünite 100.000) tohumu aşmayacak şekilde bir araya getirilebilir.
(5) Temsili numuneler, Tablo 10A ve Tablo 10B'nin 2. sütununda belirtilenden daha az
sayıda pelet ya da tohum içermez.
(6) Küçük bir numunenin kullanılması halinde, sertifika üzerinde aşağıdaki ifade yazılır.
“Temsili numune içerisinde yalnızca .... adet pelet (tohum) bulunmakta olup numune
Uluslararası Tohum Test Kurallarına uygun değildir.
Sayfa 6 / 36
(7) Kaplanmış tohum numuneleri, normal şartlar altında, kendilerine eşdeğer olan
kaplanmamış tohum numunelerinden daha az tohum içerdikleri için, numune alınması esnasında
bu numunenin bütün partiyi temsil edecek nitelikte olması için özen gösterilmesi gerekmektedir.
(8) Taşıma esnasında peletlerde ya da tohum şeritleri üzerinde gerçekleşebilecek her türlü
hasar ve değişiklikten kaçınmaya yönelik önlemlerin alınması gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Numune Almada Kullanılan Yöntemler
El ile numune alma yöntemi
MADDE 20- (1) Bu yöntem bütün türlerde ve diğer sondalar kullanıldığında zarar
görebilecek olan tohumlarda, düşük nem içerikli tohumlarda, kaplanmış tohumlarda, özelliklede
tohum şeritlerinden ve tohum şiltelerinden numune almada kullanılır.
(2) El ile numune alma işleminin uygulanması için uygun olan bitki türleri; Agropyron,
Agrostis, Alopecurus, Anthoxanthum, Arrhenatherum, Axonopus, Bromus, Chloris, Cynodon,
Cynosurus, Dactylis, Deschampsia, Elymus, Elytrigia, Festuca, Holcus, Lolium, Melinis,
Panicum, Pascopyrum, Paspalum, Poa, Pseudoroegneria, Trisetum, Zoysia’dır. Acer, Aesculus,
Ailanthus, Castanea, Cedrela, Corylus, Fraxinus, Juglans, Liriodendron, Platanus, populus,
Quercus, salix, Tectona, Ulmus ağaç ve çalı cinsleri ile sınırlıdır.
(3) Kavuzlu ve akıcı olmayan tohumlardan el ile alınan numunenin partiyi en iyi şekilde
temsil etmesini sağlamak için tohumluk numunesi çuvalın üst, orta ve alt kısmından olmak üzere
üç kez alınır.
(4) Çuvalın içinde el 40 cm’den daha fazla derine inemeyeceği için eli üstten daldırarak
çuvalın alt kısmından numune almak imkânsızdır. Bunun için numuneyi alan kontrolör,
numuneyi alacağı çuvalları tamamen veya kısmen boşaltır. Numuneyi aldıktan sonra tekrar
doldurur.
(5) El ile numune almada tohumların düşmemesi için avucun sıkıca kapatılması uygun
olur.
Kaşık metodu
MADDE 21-(1) Teçhizat; bir tepsi, düz kenarlı bir spatula ve doğrusal ve dikey kenarları
olan düz bir kaşıktan meydana gelmektedir (Şekil 2.).
Şekil 2. Dikey kenarı olan ucu düz kaşık.
(2) Bu yöntem yalnızca Triticum türünden küçük tohum türleri için kullanılır.
(3) Bu yöntem, rutubet tayini ve bitki sağlığı analizleri için alınan numunelerde kullanılır.
(4) Daha önce karıştırılan tohumlar tepsinin üzerine yayılır.
(5) Tohumlar tepsinin en az beş yerinden kaşıkla alınarak bir kapta toplanır.
(6) Çalışma numunesi elde edilinceye kadar işleme devam edilir.
(7) Büyük tohumlu türlerde kaşık yöntemi doğru değildir.
(8) Bu yöntem temiz olmayan tohumlar içinde geçerli değildir.
Sayfa 7 / 36
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Numune Almada Kullanılan Aletler
Tek kanallı sonda
MADDE 22- (1) Sondaların üzerlerine numaraları yazılır ve kayıtları tutulur.
(2) Tek kanallı sonda, sivri ucunun yanında oval ya da dikdörtgen biçiminde bir delik
bulunan sivri uçlu bir borudur (Şekil 3).
(3) Tohumlar borunun içinden geçer ve bir kapta toplanır.
(4) Deliğin genişliği, numunesi alınacak tohumun ya da diğer bulaşıklıkların azami
çaplarının en az iki katı kadar olur.
(5) Borunun çapı, numunesi alınacak tohumun azami çapının beş katından büyük olamaz.
Şekil 3. Tek kanallı sonda.
(6) Tek kanalı numune sondasının minimum iç çapı yonca ve benzer tohumlar için 10
mm, hububat için 14 mm ve darı için 20 mm olmalıdır.
(7) Tek kanallı sonda aşağıdaki şekilde kullanılır:
a) Tek kanallı sonda temizlik bakımından kontrol edilir.
b) Oval deliğin yatay yüzeye doğru 30 derecelik bir açı ile aşağıyı gördüğünden emin
olun ve sondanın konik ucunu ambalaja sokulur.
c)Sonda ambalajın ortasına ya da zıt tarafına ulaşana kadar itilir, bu işlem yapılırken her
zaman sonda yatay yüzeye doğru 30 derecelik bir açıda muhafaza edilir.
ç) Sonda 180 derece döndürülür.
d) Yavaş bir şekilde sonda ambalajdan çekilir ve hafifçe sallanır.
e) Sondadan gelen tohum numuneleri uygun bir kapta toplanılır.
f) Sonda ambalajdan çekilir ve delik ya kendinden yapışkanlı bir parça ile ya da dokuma
torbalar söz konusu ise, iplikleri baştaki hallerine geri çevirerek mühürlenir.
(8) Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
a) Sondanın dışında bir derecelendirme ya da hassas işaretler olması oval deliğin
pozisyonunu ve yönünü kullanma konusunda yardımcı olur.
b) Sondanın iç yüzü ne kadar pürüzsüz ise, tohum o kadar rahat akar.
c) Sonda ambalajın içine itilirken sondanın ucunun ambalajın öteki tarafından
çıkmamasına özen gösterilir. Borunun üzerindeki işaretler sondanın öbür taraftan çıkmamasına
yardımcı olur.
ç) Kazalardan kaçınmak için kullanılmadığında sondanın sivri ucunu kapalı tutulması
gerekir.
d) Sonda, temiz ve pürüzsüz kalması için sitrik asitle yıkanır.
e) İç kısmını temizlemek için silah temizleme ve şişe temizleme aletleri de kullanılır.
Kovan tipi sonda
MADDE 23- (1) Numune çubuğu iç içe geçmiş iki borudan oluşur; iç kısımdaki boru dış
kısımdaki boruya esas olarak gevşek ama tohum ya da kavuz vb. mahsüllerin aralarından
kaymasına izin vermeyecek kadar da sıkı bir biçimde oturur.
Sayfa 8 / 36
(2) İç kısımdaki borunun dıştaki boru içinde çevrilebilmesi için bir kulp takılı olmalıdır.
Dıştaki boru som, sivri bir uca sahiptir. Her iki borunun duvarlarında yarılmış yuvalar vardır;
böylelikle içteki borunun oyuğu boruları ters yönde çevirerek açılır ve kapanır (Şekil 4).
(3) Tek kanallı sonda ile ambalajın iç ve dış kısmından tohum miktarını değiştirme
numune çubuğu ile mümkün değildir. Bu nedenle, numune çubuğu her zaman ambalajın karşı
duvarına ulaşabilecek kadar uzun olmalıdır. Bu, torbalardan dikey numune almak için, torbaların
alt kısmına kadar ulaşılması gerekir.
(4) Numunesi alınacak tohumun boyutları tek kanallı sondanın delik boyutları ile aynıdır
(deliğin genişliği tohumun azami çapının en azından iki katı olmalıdır).
Şekil 4. Kovan sonda
(5) Çeşitli sonda modelleri bulunur. Bazı modeller yalnızca yuvaları açılarak boşaltılır.
Diğerleri içteki borunun ucundaki kulpta bulunan bir açıklık üzerinden boşaltılır. Bazı
modellerin her yuva için ayrı bölmeleri vardır.
(6) Numune sondasının oyukları eş zamanlı açıldıklarında yatay olarak kullanılır. Dikey
kullanıldığında oyuklara yukarıdan giren tohumlar oyuk içerisinden aşağı düşeceğinden aşağıdan
giren tohumları engeller. Bu nedenle, ambalajın üst kısmından fazla tohum almış olur.
Bu risk bazı çimen türleri gibi kolaylıkla akmayan tohumlarda görülür (Festuca rubra, Koeleria
macranta, Dactylis glomerata vs.). Tahıllar ama aynı zamanda çayır salkımotu (Poa pratensis),
yonca (Medicago sativa), lahana (Brassica oleracea var.) ve keten (Linum usitatissimum) gibi
başka türler söz konusu olduğunda, bu risk çok daha azdır.
(7) Kovan sondası aşağıdaki şekilde kullanılır:
a) Numune çubuğu temizlik açısından kontrol edilir.
b) Ambalaja numune sondası kapalı pozisyonda sokulur.
c) Çubuğun ucu ambalajın öteki tarafına ulaşması için itilir. Fakat sonda ambalajın içine
itilirken sondanın ucunun ambalajın öteki tarafından çıkmamasına özen gösterilir.
ç) İçteki boru çevrilerek numune sondası açılır.
d) Tamamen dolması için numune sondası hafifçe sallanır.
e) Numune çubuğu yavaşça kapatılarak çekilir. İlk numune ambalajın içine boşaltılır.
(8) Kullanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır.
a) Tüm yuvaların eşzamanlı olarak kapandığı numune çubuklarında kontrolör, direnç
hissedilene kadar yuvaları dikkatlice kapatarak hasar riskini azaltır.
b) Kontrolör bu riski, yuvaları kapatırken aleti sallayarak azaltır.
c) Uçları körelmiş numune sondaları personel için daha güvenli olsa da yalnızca açık
ambalajlardan numune almak için kullanılır.
Uygun olmayan sonda tipleri
Madde 24- (1) Yukarıda belirtilen sonda tipleri dışındaki sondalar kullanılmaz (Örnek:
Kargo tipi numune alıcı, zincir tip, mini bölmesiz ).
Sayfa 9 / 36
Otomatik numune alıcılarla numune alınması
MADDE 25- (1) Otomatik tohum numune alıcısı: Bir zamanlama cihazı tarafından
düzenlenen aparat kullanılarak ilk numunelerin tohum akışından otomatik olarak alınması
esasına göre çalışır. (Şekil5)
(2) ISTA Karışım ve Numune Alma Teknik Komitesi (Bulking and Sampling
Committee) tarafından 1998 yılında otomatik numune alıcıların kullanımı kabul edilmiştir. 2011
ve 2012 yıllarında bu konuda güncelleme yapılmıştır.
(3) Otomatik olarak numunesi alınacak türler; ISTA Kurallarına göre, ISTA üyesi ve
Akredite edilmiş laboratuvar olan TTSM tarafından belirlenir (ISTA Tohum Numune alma El
Kitabı- 2012 ISTA Karışım ve Numune Alma Teknik Komite Protokolü). Numune alınması için
sadece onaylı otomatik tohum numunesi alıcıları kullanılır.
Şekil 5. Otomatik numune alıcı
(4) Otomatik numune alıcılar aşağıdaki prosedüre göre onaylanır. Otomatik numune
alıcısı kullanmak isteyen kişi veya kuruluşlar ekinde dosya bulunan bir dilekçe ile Tohumluk
Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü’ne başvurur. Dosyada;
a) Otomatik tohum numune alıcının tipi,
b) Kullanılacak prosedürler,
c) Prosedürlerin doğru uygulamasından sorumlu personel,
ç) Cihaz tarafından alınan numunelerde yapılan analizlerde elde edilen sonuçların diğer
onaylı numune alma yöntemlerine benzer olduğunu gösteren veriler bulunur. Veriler (Tablolar 5A / 5-H) öngörülen toleranslar içerisinde olması gerekir.)
(5) Otomatik tohum numune alıcısının kullanımı yılda en az bir kez TTSM tarafından
kontrol edilir.
(6) Kontrolde otomatik tohum numunesi alım cihazının aldığı numunelerde yapılan analiz
sonuçları ile onaylı yöntemlerle alınan numunelerden elde edilen analiz sonuçları karşılaştırılır.
Sonuçların en az % 70 benzerlik sağladığı belirlenirse, otomatik tohum numune alıcı onaylanır.
(7) Numunelerde karşılaştırma işlemleri TTSM tarafından yapılır.
(8) Otomatik numune alıcılar aşağıdaki koşulları yerine getirmelidir:
a) Otomatik tohum numune alıcısı numune ambalajı ile kesintisiz bir kanala sahiptir.
b) Otomatik tohum numune alıcısı tüm kesitlerinin ya da bölümlerinin, kolaylıkla ve
derinlemesine temizlenecek bir şekilde kurulur.
c) Otomatik tohum numunesi alıcısının ayarlanması, kontrolörün görebileceği ve
erişebileceği şekilde olur.
ç) Aynı partiden numune alımı sırasında, otomatik tohum numune alıcının ayarı
değiştirilemez.
d) Alınan numunelerin homojenliğinin kontrol edilebilmesi için, ilk numunelerin biriktiği
yerde şeffaf bir bölüm olmalıdır.
Sayfa 10 / 36
e) Alınan ilk numuneler mühürlü bir bölmede toplanır. Mühür kontrolör tarafından açılır.
f) Otomatik numune alıcısı kontrol formu Ek-4 ‘ de verilmiştir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Temsili Numuneleri Hazırlamak İçin Kullanılan Bölücüler ve Metotlar
Konik (Boerner) bölücü
MADDE 26-(1) Konik bölücü iki ebatta üretilmiştir (Şekil 6).
(2) Küçük olanı küçük daneli tohumluklar için (Triticum hariç), büyük olanı iri daneli
tohumluklar için (Triticum veya daha iri daneli tohumluklar) kullanılır.
(3) Bu bölücü beslenme hunisi, bir koni ve tohumluğu iki adet oluğa boşalan bir dizi
karıştırıcı bölmeden ibarettir.
(4) Karıştırıcılar eşit genişlikte kanallardan ve boşluklardan oluşmuştur. Bunlar üst
kısımda yan yana daire şeklinde dizilmiş olarak aşağıya doğru uzanır ve iki kanalda birleşerek
son bulurlar.
(5) Üst kısımda tohumların döküldüğü kısım bir vana ile kontrol edilir.
Şekil 6. Konik (boerner) bölücü
(6) Tohumlar konik kısma döküldükten sonra vana açılarak tohumların aşağıya
dökülmesi sağlanır.
(7) Tohumlar kanallara akarak bölünür ve alt kısımda bulunan iki kanaldan, kanalların alt
kısmında bulunan kaplara boşalır.
(8) Kanalların ve boşlukların sayıları ve büyüklükleri homojen bir karışım elde etmek
için önemlidir.
(9) İri daneli tohumlar için her biri yaklaşık 25 mm genişlikte olan yaklaşık 38 kanal ve
serbest akışlı küçük daneli tohumlar için de her biri 8 mm genişlikteki yaklaşık 44 kanal
uygundur. Daha fazla kanal, numune bölmenin doğruluğunu artırır. Beş kanal ve beş boşluk
asgari düzey olarak kabul edilir.
(10) Konik bölücü kullanılırken dikkat edilmesi gerekli noktalar şunlardır:
a) Makine ve toplama kapları temiz olmalıdır.
b) Bölücüye ait 4 (dört) adet toplama kabı gerekir.
c) İki yanda bulunan kanalların altına toplama kapları konur.
ç) Tohumların tamamı beslenme hunisine dökülür.
d) Tohumlar boşaltılmadan vana açılmaz.
Sayfa 11 / 36
e) İstenen miktarda numune elde edilinceye kadar bu işlem tekrarlanır.
f) İşlem tamamlandıktan sonra bölücü iyice temizlenir.
Toprak bölücü
MADDE 27- (1) Toprak bölücünün çalışma prensibi konik bölücü ile aynıdır.
(2) Bu bölücüde kanallar ve boşluklar düz bir hat oluşturur. Kanallar iki tarafta bulunan
kaplara açılır (Şekil 7).
Şekil 7 Toprak bölücü
(3) Tohumlar, bu kanallardan iki tarafta ve alt kısımda bulunan kaplara akar.
(4) Numunenin kanallardan direkt olarak akması heterojenliği azaltır.
(5) Bu nedenle toprak bölücü kullanılır.
(6) Bu bölücüde de kanalların sayısı ve büyüklükleri önemlidir. Pratikte her biri 13 mm
genişlikte olan en az 18 kanal ve 18 boşluğa sahip bölücülerin bütün tohum çeşitleri için uygun
olduğu ortaya çıkmıştır.
(7) Kanal sayısı numune alımının doğruluğunu belirler.
(8) Kanal sayısı özellikle küçük tohumlar için önem taşır.
(9) Kanalların asgari genişliği, tohumun ya da olası bulaşıklıkların azami çapının en az 2
katı olmalıdır.
(10) Toprak bölücü kullanılırken dikkat edilmesi gerekli noktalar şunlardır:
a) Bölücüye ait dört adet toplama kabı gereklidir.
b) Bölücü sağlam bir yere yerleştirilir.
c) Bölücü ve toplama kaplarının temizliği yapılır.
ç) Bölücünün alt kısmında bulunan ve tohumların döküldüğü boşlukların altına toplama
kapları konulur.
d) Numuneler, bölücünün kanallarına eşit olarak dökülür.
e) Dolan toplama kapları hemen alınır, yerlerine boş kaplar konur.
f) İstenen miktarda numune elde edilinceye kadar bölme işlemine devam edilir.
g) Plastikten yapılan kaplarda sürtünme sonucu oluşan statik elektrik küçük tohumların
yapışmasına neden olur. Bu nedenle toprak bölücüler metal kaplardan yapılır.
Sayfa 12 / 36
Santrifüj (Elektrikli) bölücü
MADDE 28- (1) Santrifüj bölücü, tohumları karşılıklı iki kısma ayıran çıkışlardan oluşur.
(Şekil 8).
Şekil 8. Santrifüj (Elektrikli) bölücü
(2) Bölme işlemi, tohum ayırımını yapan kanallar ve elektrikli motor tarafından
oluşturulan santrifüj kuvveti yardımıyla yapılır.
(3)Tohumlar santrifüj kuvveti ile ayırma kanallarına savrulur ve bu kanallardan toplama
kaplarına dökülür.
(4) Bu tür bölücüler düzgün bir zemine dengeli bir şeklide konulursa iyi sonuç alınır.
Bunu sağlamak için, santrifüjlü bölücüye ayarlanabilir ayaklar ve bir kabarcıklı düzenek takılır.
(5) Tohumların tamamı bölücünün üst kısmına boşaltıldıktan sonra motor çalıştırılır.
(6) Santrifüj bölücü kullanılırken dikkat edilmesi gerekli noktalar şunlardır:
a) Makine ve toplama kapları temiz kullanılır.
b) Bölücüye ait 4 adet toplama kabı gerekir.
c) İki yanda bulunan kanalların altına toplama kapları konulur.
ç) Tohumlar numune girişinin merkezine dökülür.
d) Tohumlar boşaltılmadan elektrik motoru çalıştırılmaz.
e) Motor kapatıldıktan sonra dolan kaplar alınıp yerlerine boşları yerleştirilir ve tohumlar
iyice karışıncaya kadar bu işlem tekrarlanır.
f) Özellikle kavuzlu tohumlarda akışkanlık az olduğundan işlem en az iki kez tekrarlanır.
İstenilen miktarda numune elde edilinceye kadar bu işlem yapılır.
Döner bölücü
MADDE 29- (1) Döner bölücü, bir döner başlık ünitesi ve ona takılı 6 ile 10 arasında
toplama şişesi, bir titreşim kanalı ve bir besleme hunisinden meydana gelir (Şekil 9).
(2) Her biri 1/32 toplayan 4 şişeli özel başlık tasarımları vardır. Başlık ünitesi yaklaşık
100 r.p.m. (dakikadaki devir sayısı) hızla döner ve titreşim kanalı döner başlığın giriş silindirine
tohumu akıtır.
(3) Akıtma hızı ve böylece bölme işleminin süresi besleme hunisinin borusu ile kanal
arasındaki mesafeye ve kanalın titreşim yoğunluğuna bağlıdır.
Sayfa 13 / 36
(4) Giriş silindiri, merkezi olarak tohumu tüm toplama şişelerine aynı anda dağıtan başlık
içindeki bir dağıtıcının üstüne ya da merkezi olmayan bir biçimde giriş silindirinin altında dönen
toplama şişelerinin içine akıtır. Böylece tohum akışı alt numunelere bölünür.
Şekil 9. Döner bölücü
(5) Döner bölücü kullanılırken dikkat edilmesi gerekli noktalar şunlardır:
a) Bölücü ve toplama şişeleri temiz kullanılır.
b) Şişeler döner başlığa takılır.
c) Tohum besleme hunisinin içine boşaltılır.
ç) Bölücü çalıştırılır. Başlık dönmeye başlar ve titreşim kanalı tohumu başlığın giriş
silindirine akıtır. Bu esnada tohum toplama şişelerinin içine eşit bir biçimde dağıtılır
d) Numune bölme işlemi bittiğinde bölücü kapatılır. Bir ya da daha fazla şişe alt numune
olarak alınır. Eğer pek çok şişe test ya da daha fazla indirgeme için alınırsa, indirgemenin
rastlantısallığını iyileştirmek için şişeleri sırayla ters taraflardan seçilir.
e) Daha fazla indirgeme için 3. ve 4. adımları seçilen toplama şişelerinin içeriği ile
tekrarlanır.
Değişebilir numune bölücüsü
MADDE 30- (1) Değişebilir numune bölücüsü bölme oranında değişiklik yapmaya izin
verir. Bilinen büyüklükteki bir numuneyi önceden belirlenen bir alt numune büyüklüğüne indirir.
(2) Bir boşaltma hunisi ve altında yer alan 40 r.p.m.(dakikadaki devir sayısı) civarındaki
bir hız ile dönen bir tüpten meydana gelir (Şekil 10).
(3) Tüp, tohum akışını, boşaltma hunisinden başka bir besleme hunisinin iç yüzeyi
üzerine dağıtır.
(4) Tohum akışının iç yüzeyi üzerine dağıtıldığı besleme hunisi de içten üçüncü bir
besleme hunisine sıkı bir biçimde takılıdır. Bu besleme hunilerinin tamamının merkezi ortaktır.
(5) İkinci ve üçüncü besleme hunilerinin içinde, besleme hunilerinin çevre uzunluğunun
% 50'sine oluşturan yuvalar vardır.
(6) Tohumun yüzde ellisi iki besleme hunisinde yuvaların içinden geçecek ve bir toplama
kabına yerçekimi yoluyla kayacaktır.
(7) Diğer % 50, alttan ikinci bir toplama kabının içine yönelir. İki besleme hunisi,
yuvalara değişken büyüklükler veren doğrulama yapılmış bir gösterge yüzeyi kullanılarak
ayarlanır.
(8) Yuvaları daraltarak bunlardan daha küçük bir yüzeyden geçirilir.
(9) Toplanan iki numunen her ikisi de kullanılır. İki besleme hunisinin birbirlerine karşı
pozisyonları doğru bir biçimde ayarlanır.
Sayfa 14 / 36
(10) Değişebilir numune bölücüsünün kurulumu, türe bağlı olarak % 20 ile % 80 arasında
bir bölünme oranına izin verir.
(11) Değişebilir numune bölücü kullanılırken dikkat edilmesi gerekli noktalar şunlardır:
a) Toplama kapları temiz kullanılır.
b) Numune bölücünün altına yerleştirilir.
c) Numunenin ağırlığı belirlenir.
ç) İmalatçının sağladığı referans tablolarını ya da yazılımı kullanarak gösterge yüzeyinin
pozisyonu, önceden belirlenen numune büyüklüğüne göre ayarlanır.
d)Tüpü çevirmek için motor çalıştırılır.
e) Numune besleme hunisinin içine boşaltılır.
f) Motor kapatılır. Gereken alt numuneyi içeren toplama kabı alınır.
Şekil 10. Değişebilir numune bölücü
Bölücülerin doğrulaması
MADDE 31- (1) Bölücülerin doğrulamasının, yılda bir kez yapılması zorunludur.
(2) Firmalar doğrulama işleminin yapılması amacıyla TTSM’ye başvuruda bulunur.
(3) TTSM tarafından doğrulama işlemleri yapılır. Resmi yazı ile doğrulama sonuçları
ilgili firmaya gönderilir. Bu sonuçlar firma tarafında dosyada bir yıl muhafaza edilir.
Tesadüfi kaplar metodu
MADDE 32- (1) Bu teknikte prensip, homojen olarak hazırlanmış kapların bir tepsiye
yerleştirilmesi ve çalışma numunesinin bu kapların içine boşaltıldıktan sonra rastgele
seçilmesidir.
(2) Bu teknik 10 g ve daha fazla miktardaki tohumluklar için kısmen uygundur.
(3) Fakat kavuzlu ve çok zıplayan yuvarlak tohumlar için uygun değildir.
(4) Kullanılan kaplar farklı türler için uygun büyüklüktedir. Genel olarak kap
büyüklükleri çalışma numunesini 6,7 veya 8 kaba bölecek büyüklükte seçilir.
(5) Kap büyüklüğünün seçiminde aşağıdaki faktörler dikkate alınır.
a)Tohumun büyüklüğü,
b)Kabın iç çapı tohum uzunluğunun en az 1.5 katı olmalı,
c)Kaplar standart olmalı, yüksekliğin çapa oranı ½ olmalı,
ç)Kaplar hafif ve hareketli olmalı,
(6) Tesadüfi kaplar yöntemi uygulanırken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
Sayfa 15 / 36
a) Sekiz adet kap düz bir hat üzerinde belirlenmiş kare şeklindeki alana yerleştirilir.
b) Önce tohum iyice karıştırılır. Sonra direkt olarak ve uygun bir açı ile belirlenen alanın
üzerine dökülür. Önemli olan tohumları mümkün olduğunca yaygın olarak dağıtmaktır.
Tohumların belirlenen alanın dışına dökülmesinin tekniğe bir etkisi olmaz. Kaplar tohumun içine
gömülürse, metod daha geniş bir alanda tekrarlanır.
c) Çalışma numunesi olarak 6 adet kap seçilir. Eğer seçilen miktar asgari miktardan az
olursa daha fazla sayıda kap alınabilir.
ç) Sekiz kap alındığı halde numune ağırlığı az olursa ya alan küçültülerek kapların daha
fazla dolması sağlanır veya daha büyük kaplar kullanılır.
(7) Seçilecek kapların boyutları ve kapların yayılacağı alanın büyüklüğü tohumluğun ait
olduğu bitki türüne göre değişir (Tablo 4).
Tablo 4. Tesadüfî kaplar
büyüklükleri
Kapların iç boyutları
Çap
Derinlik
(mm)
(mm)
15
15
metodunda bitki türlerine göre kapların yerleştirileceği alan ve kap
Karenin boyutları
(mm)
120x120
12
14
100x120
10
7
8
6
100x100
150x150
Tür adı
Festuca pratensis
Trifolium pratense
Medicago sativa
Trifolium repens
Agrostis spp.
Örnek büyüklüğü
Temsili Çalışma
(g)
(g)
50
5
50
5
50
5
25
2
25
0,5
Geliştirilmiş yarılama metodu
MADDE 33- (1) Geliştirilmiş yarılama yönteminde kullanılacak aparatlar, düzgün
yüzeyler veya tepsi için uygun yapıda kübik ızgara hücrelerden ibarettir (Şekil 11).
(2) Hücreler açılıp kapanma özelliğine sahiptir.
(3) Tepsi ve ızgaranın büyüklüğü tohumun ve temsili numunenin büyüklüğüne bağlıdır.
Triticum spp. den daha küçük tohumlar için 25 x 25 x 25 mm ebatlarında 144 hücreli aparatlar
daha uygundur.
Şekil 11. Geliştirilmiş yarılamada kullanılan aparat
(4) Dikkat edilecek noktalar:
a)Üst kısmı açık olacak şekilde ızgaralar tepsiye yerleştirilir.
b)Ön karışımı yapılmış numune dökülür.
c)Izgara kaldırıldığında tepsi üzerinde tohumların yarısı kalmalıdır.
ç) İstenen numune ağırlığı elde edilinceye kadar bu işleme devam edilir.
Sayfa 16 / 36
ALTINCI BÖLÜM
Temsili Numunenin Sertifikasyon Laboratuvarına Gönderilmesi
Numunelerin gönderilmesi
MADDE 34- (1) Yurtiçi amaçlı sertifikalandırmada Tablo 6, ihraç amaçlı sertifikalandırmada
ise Tablo 7,8,9‘da belirtilen asgari numune miktarı alınır.
(2) Numune temiz, sağlam ve dikişleri içte kalacak şekilde bir bez torba ile gönderilir.
(3) Rutubet tayini için gönderilen numuneler, polietilen kap, cam veya nem geçirmeyen
kaplarda gönderilir. Kaplar ağzına kadar doldurulup sıkıca kapatılır. Kullanılan kapların
validasyonu yapılır ve kayıtları tutulur.
(4) Her bir partiden en az üç adet numune alınır.
(5) Birinci numune sertifikasyon kuruluşuna gönderilir.
(6) İkinci numune, numuneyi alan kontrolörlerin bağlı bulundukları kuruluşta, uygun
ortamlarda şahit numune olarak muhafaza edilir.
(7) Üçüncü numune firmada bırakılır.
(8) Üç adet numuneye de etiketler üzerindeki parti numaraları yazılır ve torbanın ağzı
mühürlenir.
(9) Laboratuvar sonuçlarına itiraz edildiğinde şahit numune referans laboratuvarında
tekrar incelemeye alınır. Laboratuvar analizleri ile ilgili itirazlarda referans laboratuvarı olan
TTSM yetkilidir.
(10) Sertifikasyon Kuruluşlarına gönderilirken numune torbalarının içine aşağıdaki
belgeler eklenir;
a) Numune gönderme protokolü(Ek -1),
b) Tarla kontrol raporu,
c) Beyannamenin bir sureti konulur veya yeniden ambalajlama ve etiketleme işlemi
yapılıyorsa bu belgeler yerine numune alınan partinin oluşturulduğu (önceki) partiye ait
sertifikanın aslı konulur.
(11) ISTA sertifikası talep ediliyorsa numune torbalarının içine sadece numune gönderme
protokolü (Ek -1) konulur.
(12) OECD sertifikası talep ediliyorsa numune torbalarının içine numune gönderme
protokolü (Ek -1) ile birlikte tarla kontrol raporları ve beyannamelerin bir sureti konulur.
(13) Bu belgeler tohumluk numunelerinden etkilenmeyecek, tohumluklar ilaçlı ise ilaçtan
etkilenmeyecek şekilde, ayrı bir naylon torba içerisinde, numune torbalarının içine konulur.
(14) Numuneler mühürlenerek en seri şekilde ilgili sertifikasyon kuruluşuna gönderilir.
Numune gönderme protokolünün doldurulması
MADDE 35- (1) Numune gönderme protokolündeki bilgiler usulüne uygun olarak
doldurulur ve kontrolör ile firma temsilcisi tarafından imzalanır.
(2) Ambalajlar üzerinde bağlı olan etiket tipi yazılır.
(3) Tohumluk numunelerinde fiziksel, biyolojik ve çeşit safiyeti testlerinin yanı sıra diğer
testlerin (hektolitre ve 1000 tane ağırlığı vb.) yapılması isteniyorsa bu durum ayrıca numune
gönderme protokolünde belirtilir.
(4) Rutubet tayini için gönderilen numunelerin ağırlığı, tam analiz için gönderilen
numune ağırlığının dörtte birinden az olamaz ve numuneler torbaya değil, rutubeti geçirmeyen
maddelerden üretilmiş polietilen veya cam kaplara konur ve kaplar ağzına kadar doldurularak
sıkıca kapatılır. Bu şekildeki numuneler ayrı bir yazı ve numune gönderme protokolü ile
gönderilir.
Sayfa 17 / 36
YEDİNCİ BÖLÜM
Laboratuvar İşlemleri
Minimum çalışma numunesi ağırlığı
MADDE 36- (1) Her analiz için gerekli minimum çalışma numunesi ağırlıkları Tablo
6,7,8,9’da verilmiştir.
Çalışma numunesi elde edilmesi
MADDE 37- (1) Sertifikasyon kuruluşuna gelen temsili numunenin analiz için öngörülen
miktara küçültülmesi gerekir.
(2) Temsili numune önce iyice karıştırılır.
(3) Uygun bölücüler ile indirgenerek çalışma numunesi elde edilir.
(4) Rutubet tayini için gönderilen temsili numunelerden çalışma numunesi elde edilirken
bölücüden bir kez geçirilmesi yeterlidir.
(5) Rutubet tayini için çalışma numunesi hazırlanırken mekanik bölücü kullanılmaz.
Laboratuvar analizlerinin tekrarı ve analizlere itiraz
MADDE 38- (1) Laboratuvar kontrollerinin tekrarlanması amacıyla yeniden numune
alınması veya analiz sonuçlarına yapılan itirazlarda, tohumlukların ait olduğu tür ile ilgili
yönetmelik hükümleri uygulanır.
Denetleme numunesi
MADDE 39- (1) Denetleme numunesi için Tablo 6 - 5. sütundaki safiyet (g) miktarının
iki katı numune alınır. Yarısı uygun ortamda şahit numune olarak muhafaza edilir.
(2) Ek-2 doldurulup numune mühürlenerek ilgili sertifikasyon kuruluşuna gönderilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
MADDE 40- 05.02.2009 tarih ve B.12.0.TUG.0.020-0888 sayılı Olur ile yürürlüğe giren
Tohumluklardan Numune Alma Esasları Yönergesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 41- Bu Yönerge, onayı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 42- Bu Yönerge hükümlerini Bitkisel Üretim Genel Müdürü yürütür.
Sayfa 18 / 36
EK 1
TOHUMLUK NUMUNESİ GÖNDERME PROTOKOLU
1. Üreticinin Adı, Soyadı ve Adresi
2. Tedarikçinin Adı, Soyadı ve Adresi
3. Tohumluğun Cinsi(botanik adı) ve Çeşidi
4. Tohumluk Numunesinin Alındığı Yerin Adresi
5. Numunenin Temsil Ettiği Tohumluk Partisinin
Numarası veya İşareti
6. Numunenin Temsil Ettiği Partinin Ağırlığı (Kg)
7. Numunenin Temsil Ettiği Ambalaj Adedi (Çuval,
torba, kutu, paket)
8. Beyannamenin Tarih ve Numarası
9. Tarla Kontrol Raporunun Tarih ve Numarası
10. Beyanname ve Tarla Kontrol Raporunun Başka Bir
Numune ile Gönderilmesi Halinde Bu Numunenin
Ait Olduğu Parti Numarası
11. Yeniden Ambalajlama ve Etiketlemede Kullanılan
Sertifika Numarası ve tarihi
12. Etiket seri numaraları (*)
13. Tohumluk Numunesini Alan Kuruluş
14. Numunenin Alındığı Tarih
15. Numuneyi Alanların Numune Hakkındaki Düşünceleri:
Önemlidir.
 Protokoldeki bütün sorular cevaplandırılacaktır.
 Tohumluk numunesi gönderme protokolüne beyanname ve tarla muayene raporlarının asıl ve tasdikli
suretlerinin eklenmesi şarttır. Ancak raporlar daha önceki numunelerle gönderilmişse 11. satırda belirtilir.
Numuneyi Alanların
Üretici veya temsilcinin Adı ve Soyadı
Adı, Soyadı ve Görevi
İMZA
İMZA
(*) Partiyi oluşturan ambalajlar üzerinde bulunan etiketlere ait seri numaralarının başlangıç ve son etiket seri
numarası yazılır.
Sayfa 19 / 36
EK 2
DENETLEME TOHUMLUK NUMUNESİ GÖNDERME PROTOKOLU
1. Üreticinin Adı, Soyadı ve Adresi
2. Bayinin Adı, Soyadı ve Adresi
3. Tohumluğun Tür Adı
4. Tohumluğun Çeşit Adı
5. Tohumluğun Botanik (Latince) Adı
8. Etiket seri numaraları
10. Alınan Denetleme Numunesi Miktarı (g)
Numuneyi Alanların Numune Hakkındaki Düşünceleri:
Önemlidir.
Denetleme Numunesi Alanların
Bayi veya temsilcinin Adı ve Soyadı
İMZA
İMZA
Sayfa 20 / 36
EK 3
BAKİYE / STOK TOHUMLUK NUMUNESİ GÖNDERME PROTOKOLÜ
1.Üreticinin Adı, Soyadı ve Adresi
2. Tedarikçinin Adı, Soyadı ve Adresi
3. Tohumluğun Cinsi ve Çeşidi
4. Tohumluğun Üretim Yılı
7. Numunenin Temsil Ettiği Tohumluk Miktarı
(Kg)
8. Numunenin Temsil Ettiği Ambalaj Adedi
(Çuval, Torba, Kutu, Paket)
9. Sertifika veya Raporun Tarih ve Numarası
10. Etiket seri numaraları (*)
11. Sertifika veya Raporu veren Müdürlüğün Adı
14. Numuneyi Alanların numune Hakkındaki
Düşünceleri:
Önemlidir.
 Tohumluk numunesi gönderme protokolüne beyanname ve tarla muayene raporlarının asıl ve tasdikli
suretlerinin eklenmesi şarttır.
Ancak raporlar daha önceki numunelerle gönderilmişse 11. satırda belirtilir
Numuneyi Alanların
Üretici veya temsilcinin
Adı ve Soyadı
İMZA
İMZA
(*) Partiyi oluşturan ambalajlar üzerinde bulunan etiketlere ait seri numaralarının başlangıç ve son etiket
seri numarası yazılır.
Sayfa 21 / 36
EK 4
OTOMATİK NUMUNE ALICILARININ İLK ONAYLAMA VE PERİYODİK
DEĞERLENDİRMESİ İÇİN KONTROL LİSTESİ
Şirket:…………………………………………………………
Makine / tesis:…………………………………………………..
Değerlendiren:………………………………………………………
Tarih:………………………….
………………………………..
OTOMATİK BİR TOHUM NUMUNE ALICININ ONAYLANMASI İÇİN YALNIZCA İLK
UYGULAMADA KONTROL EDİLEN ÖLÇÜTLER
Kontrol edilen ölçütler
Uygun
Evet
Hayır
Uygunsuzluğun açıklaması
a) Doğru ayarlama ve çalışma
b) Manuel olarak alınan numunelerin ve
otomatik numunelerin sonuçlarının
karşılaştırılması
c) Mevcut bulunan ve uygulamaya geçirilen
talimatlar
ç) Gösterilen numune alıcının tipi / markası
HER ZAMAN İÇİN KONTROL EDİLMESİ GEREKEN ÖLÇÜTLER
(Gerek ilk onaylama sırasında ve gerekse periyodik kontrollerde)
Uygun
Evet
Uygunsuzluğun
açıklaması
Hayır
1. Otomatik numune alıcı
a) Numune alma sıklığı
b) Bütün tohum akışından numune alınması
c) Hiçbir tohum dökülmemiştir (numune alma ambalajlarınında)
ç) Alt numuneler arasında ambalaja hiçbir tohum gelmiyor.
d) Sabit tohum akışı/numunenin bir depodan alınması halinde: tohum
hareket etmiyor
e) Ayarlama okunabilir
f) Numune alıcının çalışması okunabilir ve gerektiği zaman takip
edilebilir
g) Kayıtlar/kayıt defteri mevcut ve tutulmakta
h) Otomatik numune alıcıyı çalıştırmak için sorumlu kişi olarak tayin
edilen personel mensubu
Sayfa 22 / 36
EK 4
Uygun
Evet Hayır
Uygunsuzluğun açıklaması
2. Başlıca numunelerin alınması
a) Numune alıcı ile numune alma ambalajı
arasındaki kapalı devre
b) Temizliği
c) Tohumun ilave ve eksiltmesine müdahale
ç) Numune ambalajları numune alma
öncesinde tanımlanır
d) Doğru doldurma seviyesi/doğru miktar
e) Eğer plastik tüp kullanılırsa, numunelerin
kapatılması
f) Homojenliği
g) Numune değiştirilemez
Açıklamalar:
Sayfa 23 / 36
Tablo 5-A: 15 kg ile 100 kg arasındaki ambalajlardaki tohum partilerinden numune alma örneği.
Ambalaj
sayısı
İlk numune sayısı
1–4
Her bir ambalajdan 3 adet ilk numune
5–8
9 – 15
16 – 29
Tesadüfî seçilmiş en az 15 ambalajdan 1 adet ilk numune
30
Her ikinci ambalajdan 1 adet birincil numune
31 – 59
Tesadüfî seçilmiş en az 20 ambalajdan 1 adet ilk numune
60 - 89
Her ikinci ambalajdan 1 adet ilk numune
90 – 119
Her üçüncü ambalajdan 1 adet ilk numune
120 – 149
Her dördüncü ambalajdan 1 adet ilk numune
150 – 179
Her beşinci ambalajdan 1 adet ilk numune
180 – 209
Her altıncı ambalajdan 1 adet ilk numune
210 – 239
Her yedinci ambalajdan 1 adet ilk numune
240 – 269
Her sekizinci ambalajdan 1 adet ilk numune
270 – 299
Her dokuzuncu ambalajdan 1 adet ilk numune
300 – 329
Her onuncu ambalajdan 1 adet ilk numune
330 – 359
Her on birinci ambalajdan 1 adet ilk numune
360 – 389
Her on ikinci ambalajdan 1 adet ilk numune
390 – 419
Her on üçüncü ambalajdan 1 adet ilk numune
420 – 449
Her on dördüncü ambalajdan 1 adet ilk numune
450 – 479
Her on beşinci ambalajdan 1 adet ilk numune
480 - 509
Her on altıncı ambalajdan 1 adet ilk numune
ISTA Handbook on Seed Sampling
Sayfa 24 / 36
Tablo 5-B: Tohum akışından numune alınacak tohum partileri için asgari ilk numune sayıları,
Tohum partisi
büyüklüğü, kg
Asgari ilk
numune sayısı
Tohum partisi
büyüklüğü, kg
Asgari ilk
numune sayısı
1.799a kadar
5
11.001 – 11.500
23
1.800 – 2.099
6
11.501 – 12.000
24
2.100 – 2.399
7
12.001 – 12.500
25
2.400 – 2.699
8
12.501 – 13.000
26
2.700 – 3.000
9
13.001 – 13.500
27
3.001 – 5.000
10
13.501 –14.000
28
5.001 – 5.500
11
14.001 – 14.500
29
5.501 – 6.000
12
14.501 – 15.000
30
6.001 – 6.500
13
15.001 – 15.500
31
6.501 – 7.000
14
15.501 – 16.000
32
7.001 – 7.500
15
16.001 – 16.500
33
7.501 – 8.000
16
16.501 – 17.000
34
8.001 – 8.500
17
17.001 – 17.500
35
8.501 – 9.000
18
17.501 – 18.000
36
9.001 – 9.500
19
18.001 – 18.500
37
9.501 – 10.000
20
18.501 – 19.000
38
10.001 – 10.500
21
19.001 – 19.500
39
10.501 – 11.000
22
19.501 – 40.000
40
Sayfa 25 / 36
Tablo 5-C: Farklı işlem hızlarında azami büyüklükteki tohum partilerinden numune almaya yönelik
olarak tohum numunesi alan otomatik cihazların zamanlayıcı ayarları için örnekler.
Parti büyüklüğü (kg)
İşlem hızı:
Ton / saat
10.000 kg
20.000 kg
25.000 kg
40.000 kg
Vuruşlar arasında geçen dakika sayısı
0,5
60
60
75
80
1
30
30
35
40
2.5
12
12
15
15
5
6
6
7,5
8
10
3
3
3,5
4
15
2
2
2,5
2,5
20
1,5
1,5
1,5
2
25
1
1
1,5
1.5
30
1
1
1
1
Tablo 5-D: Farklı işlem hızlarında küçük tohum partilerinden numune almaya yönelik olarak tohum
numunesi alan otomatik cihazların zamanlayıcı ayarları için örnekler.
İşlem hızı:
Ton / saat
400 kg
700 kg
1.000 kg
3.000 kg
Vuruşlar arasında geçen dakika sayısı
0,1
45
80
120
180
0,5
9
15
24
36
2,5
2
3
4,5
7
5
1
1,5
2
3,5
10
0,5
0,5
1
1,5
1
Vuruşlar arasında geçen saniye sayısı
15
20
30
45
70
20
10
25
35
55
Sayfa 26 / 36
Tablo 5-E: 1 kg'lik küçük ambalajlar içindeki tohum partilerinden sistematik biçimde numune almaya
yönelik numune alma yoğunlukları. (örn., numune alım birimi başına 100 ambalaj)
Bir ambalajın büyüklüğü: 1 kg;
Partideki küçük
Numune alım sayısı
ambalaj sayısı
1 – 100
1 – 100
1
3 adet ilk numune
101 – 200
101 – 200
2
6 adet ilk numune
201 – 300
201 – 300
3
9 adet ilk numune
301 – 400
301 – 400
4
12 adet ilk numune
401 – 500
401 – 500
5
10 adet ilk numune
501 – 600
501 – 600
6
12 adet ilk numune
601 – 700
601 – 700
7
14 adet ilk numune
701 – 800
701 – 800
8
16 adet ilk numune
801 – 1.500
1.501 – 3.000
801 – 1.500
1.601 – 3.000
9 – 15
16 – 30
9 – 15 adet ilk numune
15 adet ilk numune
3.001 – 5.900
3.001 – 5.900
31 – 59
20 adet ilk numune
> 5.900
> 5.900
60 ve üstü
30 adet ilk numune
Tablo 5-F: 3 kg'lik küçük ambalajlar içindeki tohum partilerinden sistematik biçimde numune almaya
yönelik numune alma sıklıkları.
Numune alımda azami ambalaj sayısı: 33
Partideki küçük
ambalaj sayısı
1 – 99
1 – 33
1
3 adet ilk numune
100 – 198
34 – 66
2
6 adet ilk numune
199 – 297
67 – 99
3
9 adet ilk numune
298 – 396
100 – 132
4
12 adet ilk numune
397 – 495
133 – 165
5
10 adet ilk numune
496 – 594
166 – 198
6
12 adet ilk numune
595 – 693
199 – 231
7
14 adet ilk numune
694 – 792
232 – 264
8
16 adet ilk numune
793 – 1.485
1.486 – 2.970
265 – 495
496 – 990
9 – 15
16 – 30
15 adet ilk numune
2.971 – 5.841
991 – 1.947
31 – 59
20 adet ilk numune
> 5.841
> 1.947
60 ve üstü
30 adet ilk numune
Sayfa 27 / 36
Tablo 5-G: 5 kg'lik küçük ambalajlar içindeki tohum partilerinden sistematik biçimde numune almaya
yönelik numune alma sıklıkları.
1 – 100
Partideki küçük
ambalaj sayısı
1 – 20
1
3 adet ilk numune
101 – 200
21 – 40
2
6 adet ilk numune
201 – 300
41 – 60
3
9 adet ilk numune
301 – 400
61 – 80
4
12 adet ilk numune
401 – 500
81 – 100
5
10 adet ilk numune
501 – 600
101 – 120
6
12 adet ilk numune
601 – 700
121 – 140
7
14 adet ilk numune
701 – 800
141 – 160
8
16 adet ilk numune
801 – 1.500
1.501 – 3.000
161 – 300
301 – 600
9 – 15
16 – 30
15 adet ilk numune
3.001 – 5.900
601 – 1.180
31 – 59
20 adet ilk numune
> 5.900
> 1.180
60 ve üstü
30 adet ilk numune
Tablo 5-H: 12 kg. kg'lik küçük ambalajlar içindeki tohum partilerinden sistematik biçimde numune
almaya yönelik numune alma sıklıkları.
Numune alım
sayısı
1
1 – 96
Partideki küçük ambalaj
sayısı
1–8
97 – 192
9 – 16
2
6 adet birincil numune
193 – 288
17 – 24
3
289 – 384
25 – 32
4
385 – 480
33 – 40
5
481 – 576
41 – 48
6
577 – 672
49 – 56
7
673 – 768
57 – 64
8
801 – 1.440
1.441 – 2.880
65 – 120
121 – 240
9 – 15
16 – 30
15 adet ilk numune
2.881 – 5.664
241 – 472
31 – 59
20 adet ilk numune
> 5.664
> 472
60 ve üstü
30 adet ilk numune
Sayfa 28 / 36
Tablo 6:Yurtiçi sertifikalandırma için numune alınacak tohumluk partilerinin azami ağırlıkları ve asgari numune
miktarları.
Bitki cinsinin dahil
olduğu grup ismi
SERİN İKLİM
TAHILLARI
SICAK İKLİM
TAHILLARI
ENDÜSTRİ BİTKİLERİ
Tohumluğun ait
olduğu bitki cinsi
Asgari numune
ağırlığı
(g)
Çeşit
(g)
Safiyet
(g)
Arpa
Yulaf
Çavdar
1000
1000
1000
880
880
880
120
120
120
Tohumluk
partisinin
azami ağırlığı
(kg)
30000
30000
30000
Tritikale
1000
880
120
30000
Buğday
1000
880
120
30000
Karabuğday
1000
880
120
30000
Çeltik
700
630
70
30000
Sorgum
1000
375
125
10000
Sudan Otu
Mısır
Halep Darısı
1000
1000
90
250
100
81
25
900
9
10000
40000
10.000
Ayçiçeği
1000
800
200
25.000
Aspir
1500
810
90
10.000
Haşhaş
25
9
1
10.000
Kenevir
1000
540
60
10.000
Keten
200
135
15
10.000
Kolza ve Kanola
200
90
10
10.000
Pamuk
1000
650
350
25.000
Soya
1500
500
500
25.000
Susam
50
43
7
10.000
Şeker Pancarı
500
450
50
20.000
Tütün
25
4,5
0,5
10.000
Nane
25
-
0,5
10.000
Oğul Otu
25
-
2
10.000
Ada Çayı
25
-
20
10.000
Anason
200
63
7
10.000
Kimyon
200
54
6
10.000
Çemen
500
405
45
10.000
Kişniş
400
360
40
10.000
Yüksek Otlak Ayrığı
60
54
6
10.000
Çimler
200
54
6
10.000
Meyve 1000
540
60
10.000
Tohum 750
360
40
10.000
Gazal boynuzu
400
27
3
10.000
Salkım otu
50
4
1
10.000
Üçgüller
Acı bakla,
Mürdümük
Yemlik Pancar
200
18
2
10.000
1000
550
450
20.000
500
450
50
20.000
Adi Mürdümük
100
550
450
20.000
Korunga
YEŞİL ALAN VE YEM
BİTKİLERİ
Sayfa 29 / 36
YEMEKLİK DANE
BAKLAGİLLER
SEBZELER
Tüylü Mürdümük
700
630
70
20.000
Yem bezelyesi
1000
100
900
20.000
Yonca
300
45
5
10.000
Yüksek çayır yulafı
200
72
8
10.000
Börülce
1000
600
400
20.000
Fasulye
1000
300
700
20.000
Mercimek
1000
540
60
20.000
Nohut
1000
1000
1000
20.000
Bakla
1000
1000
1000
20.000
Bezelye
1000
100
900
20.000
Bamya
1000
860
140
25.000
Biber
40
25
15
10.000
Domates
20
-
10
10.000
Havuç
10
5
5
10.000
Hıyar
25
-
25
10.000
Ispanak
75
50
25
10.000
Karpuz
250
250
250
25.000
Kavun
100
-
100
25.000
Marul
10
7
3
10.000
Pırasa
20
13
7
10.000
Maydonoz
10
6
4
10.000
Roka
10
6
4
10.000
Soğan
25
17
8
10.000
Turp
50
20
30
10.000
Patlıcan
20
-
20
10.000
Semizotu
25
4
1
10.000
Sarımsak
25
17
8
10.000
Brokkoli
25
15
10
10.000
Sebze Pancarı
100
50
50
10.000
Kereviz
5
4
1
10.000
Kıvırcık
10
7
3
10.000
Lahanalar
25
15
10
10.000
Şalgam
20
13
7
10.000
Tere
60
54
6
10.000
Dereotu
40
36
4
10.000
Bal Kabağı
250
-
250
25.000
Sakız Kabağı
250
100
150
25.000
Acur
100
-
100
25.000
Kuş Konmaz
100
100
100
10.000
Baş Salata
10
7
3
10.000
Pazı
100
50
50
10.000
Buğdaydan küçük sebze tohumlarında parti büyüklüğü en fazla 10 ton, buğdaydan büyük sebze tohumlarında parti büyüklüğü en fazla 25 ton’dur.
Tabloda bir ağırlık verilmediği ve diğer türlerin sayısının istendiği durumlarda, temsili numune en az 25.000 adet tohum içermelidir.
Sayfa 30 / 36
Tablo 7. ISTA kurallarına göre numune alınacak tarla ve sebze tohumluk partilerinin azami ağırlıkları ve
asgari numune miktarları
0,25
0,25
0,25
Diğer
tohumlar
miktarı
(g)
2,5
2,5
2,5
5
0,25
2,5
20000
1000
140
1000
Otlak ayrığı
Kır ayrığı
Soğan
Pırasa
Dereotu
Kereviz
Yer fıstığı
10000
10000
10000
10000
10000
10000
30000
40
60
80
70
40
10
1000
4
6
8
7
4
1
1000
40
60
80
70
40
10
1000
Yüksek çayır yulafı
10000
80
8
80
Kuşkonmaz
Yulaf
Şeker pancarı
20000
30000
10000
1000
1000
500
100
120
50
1000
1000
500
Brassica rapa L. (B. campestris L. ile
önceki isimleri B. chinensis, B. pekinensis
ve B. perviridis olan türler dahildir)
Çin lahanası
10000
70
7
70
Brassica oleracea L. (tüm varyeteler)
Bromus erectus Huds.
Bromus inermis Leyss.
Cannabis sativa L.
Capsicum spp.
Carthamus tinctorius L.
Carum carvi L.
Cicer arietinum L.
Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai
Cucumis melo L.
Cucumis sativus L.
Cucurbita maxima Duchesne
Cucurbita moschata Duchesne
Cucurbita pepo L.
Dactvlis glomerata L.
Daucus carota L.
Elytrigia intermedia (Host) Nevski
Elytrigia elongata (Host) Nevski
Eruca sativa Mill.
Festuca arundinacea Schreb.
Festuca ovina L. (tüm çeşitler)
Festuca pratensis Huds.
Festuca rubra L. s.l. (tüm varyeteler)
Glycine max (L.) Merr.
Gossypium spp.
Helianthus annuus L.
Lahana
Dikbaşlı brom
Kılçıksız brom
Kenevir
Biber
Aspir
Kimyon
Nohut
Karpuz
Kavun
Hıyar
Helvacı kabağı
Bal kabağı
Sakız kabağı
Domuz ayrığı
Havuç
Mavi ayrık
Yüksek otlak ayrığı
Roka
Kamışsı yumakotu
Koyun yumağı
Çayır yumağı
Kırmızı yumak
Soya
Pamuk
Ayçiçeği
10000
10000
10000
10000
10000
25000
10000
30000
20000
10000
10000
20000
1000
20000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
30000
25000
25000
100
100
90
600
150
900
80
1000
1000
150
150
1000
350
1000
30
30
150
200
40
50
25
50
30
1000
1000
1000
10
10
9
60
15
90
8
1000
250
70
70
700
180
700
3
3
15
20
4
5
2,5
5
3
500
350
200
100
100
90
600
150
900
80
1000
1000
1 000
1 000
30
30
150
200
40
50
25
50
30
1000
1000
1000
Latince Tür Adı
Tür Adı
Agrostis canina L.
Agrostis capillaris L.
Agrostis gigantea Roth
Köpek ayrık çimi
Narin tavusotu
Büyük tavusotu
10000
10000
10000
Minumum
temsili
num mik
(g)
5
5
5
Agrostis stolonifera L.
(A. palustris Hudson dâhildir)
Sülüklü tavusotu
10000
Abelmoschus esculentus (L.) Moench
Bamya
Agropyron cristatum (L.) Gaertn.
Agropyron desertorum (Fisch. ex Link) Schult.
Allium cepa L.
Allium porrum L.
Anethum graveolens L.
Apium graveolens L.
Arachis hypogaea L.
Arrhenatherum elatius (L.)
R Beauv. Ex J. Presl & C. Presl
Asparagus officinalis L.
Avena sativa L.
Beta vulgaris L. (tüm varyeteler)
Maksimum
parti ağırlığı
(kg)
Safiyet
analizi
miktarı (g)
Sayfa 31 / 36
120
3
70
60
6
15
6
6
Diğer
tohumlar
miktarı
(g)
1000
30
700
600
60
150
50
25
30
3
50
30000
10000
10000
10000
10000
10000
30000
10000
10000
10000
30000
10000
10000
30000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
1 000
15
50
5
600
400
700
10
40
30
1000
10
70
1 000
10
30
5
5
5
5
450
7
5
0,5
60
40
70
1
4
3
700
1
7
900
1
3
0,5
0,5
0,5
1
1000
İri salkımotu
10000
15
1,5
15
Poa trivialis L.
Adi salkımotu
10000
5
1
5
Portulaca oleracea L.
Semizotu
10000
5
0,5
5
Raphanus sativus L.
Sanguisorba minor Scop.
Secale cereale L.
Sesamum indicum L.
Solanum melongena L.
Sorghum bicolor (L.) Moench
Turp
Çayır düğmesi
Çavdar
Susam
Patlıcan
Sorgum
10000
10000
30000
10000
10000
30000
300
250
1 000
70
150
900
30
25
120
7
15
90
300
250
1000
70
1000
70
Sorghum bicolor (L.) Moench x
S. sudanense (Piper) Stapf
Sorgum x Sudanotu
M.
30000
300
30
300
Sorghum halepense (L.) Pers.
Sorghum sudanense (Piper) Stapf
Spinacia oleracea L.
Setaria italica (L.) P. Beauv.
Halep darısı
Sudanotu
Ispanak
Cin darı
10000
10000
10000
10000
90
250
250
90
9
25
25
9
90
250
30
90
Trifolium alexandrinum L.(Trifolium balansae
Boiss. bkz Trifolium michelianum Savi)
İskenderiye üçgülü
10000
60
6
60
Trifolium campestre Schreb.
İri tarla üçgülü
10000
5
0,5
5
Latince Tür Adı
Tür Adı
Hordeum vulgare L.
Lactuva sativa L.
Lathyrus hirsutus L.
Lens culinaris Medik.
Lepidium sativum L.
Linum usitatissimum L.
Lolium multiflorum Lam.
Lolium perenne L.
Arpa
Marul
Tüylü Mürdümük
Mercimek
Tere
Keten
İtalyan çimi
İngiliz çimi
30000
10000
10000
30000
10000
10000
10000
10000
Minumum
temsili
num mik
(g)
1000
30
700
600
60
150
60
60
Lotus corniculatus L.
Sarı çiçekli gazal
boynuzu
10000
Lupinus albus L.
Lycopersicon esculentum Mill.
Medicago sativa L.
Nicotiana tabacum L.
Onohrychis viciifolia Scop. (meyve)
Onobrychis viciifolia Scop. (tohum)
Oryza sativa L.
Papaver somniferum L.
Petroselinum crispum (Mill.) Nyman ex A.W. Hill
Phalaris arundinacea L.
Phaseolus vulgaris L.
Phleum pratense L.
Pimpinella anisum L.
Pisum sativum L. s.l.
Poa annua L.
Poa bulbosa L.
Poa compressa L.
Poa nemoralis L.
Poa palustris L.
Poa pratensis L.
Acı bakla
Domates
Yonca
Tütün
Korunga
Korunga
Çeltik
Haşhaş
Maydanoz
Yem Kanyaşı
Fasulye
Çayır kelp kuyruğu
Anason
Yem bezelyesi
Yıllık salkımotu
Yumrulu salkımotu
Yassı salkımotu
Orman salkımotu
Bataklık salkımotu
Çayır salkımotu
Poa secunda J. Presl
( Poa ampla Merr. dahildir)
Maksimum
parti ağırlığı
(kg)
Safiyet
analizi
miktarı (g)
50
5
600
400
700
10
40
30
1000
10
70
1000
10
30
5
5
5
5
Sayfa 32 / 36
2
4
1
7
2
8
2
5
2
2
25
45
120
Diğer
tohumlar
miktarı
(g)
20
40
10
70
20
80
20
50
20
20
250
450
1 000
1000
120
1000
30000
30000
3000
30000
30000
30000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
270
120
1 000
600
120
140
1 000
1000
1000
1000
1000
1000
Tüylü fiğ
30000
1000
100
1000
Börülce
Triticale
Mısır
30000
30000
40000
1000
1000
1000
400
120
900
1000
1 000
1000
Latince Tür Adı
Tür Adı
Trifolium dubium Sibth.
Trifolium fragiferum L.
Trifolium glomeratum L.
Trifolium hirtum All.
Trifolium hybridum L.
Trifolium incarnatum L.
Trifolium lappaceum L.
Trifolium pratense L.
Trifolium repens L.
Trifolium resupinatum L.
Trifolium subterraneum L.
Trigonella foenum-graecum L.
Triticum aestivum L.
Ufak üçgül
Çilek üçgülü
Topaç üçgülü
Tüylü üçgül
Melez üçgül
Kırmızı üçgül
Koza üçgülü
Çayır üçgülü
Ak üçgül
İran üçgülü
Yer altı üçgülü
Çemen
Ekmeklik buğday
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
30000
Minumum
temsili
num mik
(g)
20
40
10
70
20
80
20
50
20
20
250
450
1000
Triticum durum Desf.
Makarnalık buğday
30000
Triticum spelta L.
Vicia ervilia (L.) Willd.
Vicia faba L.
Vicia narbonensis L.
Vicia pannonica Crantz
Vicia sativa L. (V. angustifolia L. dâhildir)
Kaplıca buğdayı
Burçak
Bakla
Koca fiğ
Macar fiği
Adi fiğ
Vicia villosa Roth (V. dasycarpa Ten. dâhildir)
Vigna unguiculata (L.) Walp.
x Triticosecale Wittm. ex A. Camus
Zea mays L.
Maksimum
parti ağırlığı
(kg)
Safiyet
analizi
miktarı (g)
Tablo 8 ISTA kurallarına göre numune alınacak ağaç tohumluk partilerinin azami ağırlıkları ve asgari
numune miktarları
Latince Tür Adı
Abies nordmanniana (Steven) Spach
Cedrus libani A. Rich.
Cupressus sempervirens L.
Picea orientalis (L.) Link
Pinus halepensis Mill.
Pinus nigra J.F. Arnold
Pinus pinea L.
Pinus sylvestris L.
Maksimum
parti ağırlığı
(kg)
Doğu Karadeniz Göknarı
Sedir
Servi
Doğu Ladini
Halep Çamı
Karaçam
Fıstıkçamı
Sarıçam
Minumum
temsili
numune miktarı
(g)
1000
1 000
1 000
1 000
1000
1000
1000
1000
Safiyet
analizi
miktarı (g)
360
400
40
30
100
100
1000
40
Diğer
tohumlar
miktarı
(g)
180
200
20
15
50
50
1000
20
Sayfa 33 / 36
Tablo 9 ISTA kurallarına göre numune alınacak çiçek tohumluk partilerinin azami ağırlıkları ve asgari
numune miktarları
Latince Tür Adı
Tür Adı
Anemone coronaria L.
Asparagus densiflorus (Kunth) Jessop
Cyclamen persicum Mill.
Dianthus caryophyllus L.
Gypsophila elegans M. Bieb.
Gypsophila paniculata L.
Matricaria recutita L.
Melissa officinalis L.
Mentha x piperita L.
Papaver alpinum L.
Primula auricula L.
Primula elatior (L.) Hill
Primula obconica Hance
Primula veris L.
Primula vulgaris Huds.
Salvia officinalis L.
Thymus serpyllum L.
Viola cornuta L,
Viola odorata L.
Viola tricolor L.
Manisa lalesi
Kuşkonmaz
Sıklamen
Karanfil
Bebek nefesi çiçeği
Bahar yıldızı
Papatya
Melisa otu
Nane
Dağ haşhaşı
Papatya kulakçık
Bahçe çuha çiçeği
Zehirli çuha çiçeği
Küçük çuha çiçeği
Sapsız çuha çiçeği
Adaçayı
Kekik
Büyük çiçekli menekşe
Dört mevsim menekşe
Hercai menekşe
Maksimum
parti ağırlığı
(kg)
5000
10000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
10 000
5000
5000
5000
5000
10 000
5000
5000
5000
5000
Minumum
temsili numune
miktarı
(g)
10
200
100
20
10
10
5
10
5
5
800
10
5
20
10
5
5
10
10
10
Safiyet analizi
miktarı (g)
3
60
30
5
2
2
0.5
2
0.5
0.5
200
2
1
5
2
1
0.5
3
3
3
Tablo 10-A. Bölüm 1. Tohum peletleri, kaplanmış tohumlar ve tohum granülleri için numune boyutları
(tohum sayısı)
Belirlenenler
Safiyet analizi (türlerin doğrulamasına da dâhil olmak
üzere)
Ağırlığın belirlenmesi,
Çimlendirme,
Diğer tohumların belirlenmesi,
Diğer tohumların belirlenmesi (kaplanmış tohumlar ve
tohum granülleri),
Boyut derecelendirmesi,
Minimum temsili
numune
7500
Minimum çalışma
numunesi
2500
7500
7500
10000
25 000
Saf pelet fraksiyonu
400
7500
25 000
10 000
2000
Tablo 10-B. Bölüm 2. Tohum şeritleri ve matları için numune boyutları (tohum sayısı)
Belirlenenler
Türlerin doğrulaması,
Çimlendirme,
Safiyet analizi (gerektiğinde),
Diğer tohumların belirlenmesi,
Minimum temsili
numune
2500
2500
2500
10 000
Minimum çalışma
numunesi
100
400
2500
7500
Sayfa 34 / 36
Tablo 11. ISTA kurallarına göre nem analizi yapılması için öğütülmesi zorunlu bitki türleri
Latince adı
Amorpha friticosa
Arachis Hypogaea
Avena spp.
Cicer arientinum
Citrullus lanatus
Fagopyrum esculentum
Glycine max
Gossypium spp.
Hordeum vulgare
Lathyrus spp.
Lupinus spp.
Oryza sativa
Phaseolus spp.
Pisum sativum (tüm varyeteler)
Ricinus communis
Secale cereale
Sorghum spp.
Triticum spp.
Vicia spp.
Vigna spp.
Zea mays
Türkçe adı
Yalancı çivit
Yerfıstığı
Yulaf
Nohut
Karpuz
Kara Buğday
Soya
Pamuk
Arpa
Mürdümük
Acı bakla
Çeltik
Fasulye
Bezelye
Hint yağı
Çavdar
Sorgum
Buğdaygiller
Fiğ
Börülce
Mısır
Nem analizi için Tablo 11’deki bitki türlerinden birisinin tohumu gönderilecekse en az 100 gr
diğer bir tür bitki türlerinden birinin tohumu gönderilecekse en az 50 g numune laboratuvara
gönderilmelidir. Numune nemden etkilenmeyecek bir ambalaj (cam, plastik, metal) içerisinde
laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Sayfa 35 / 36
Sayfa 36 / 36

tohumluk partilerinden numune alma esasları

Transkript

Benzer belgeler

talep formu - Radix Analiz Laboratuvarı

Teknik Özellikler MA100C

Zengin/Sulu doğal gaz akarlarından spot numune

boren ar-ge merkezi 2016 yılı analiz/test fiyat kataloğu

PERME® W3/130 Su Buharı İletim Hızı Test Cihazı