Ekonomi Araştırmaları 02

Transkript

UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
ISSN: 2148-8207
İÇİNDEKİLER
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM
İSLAMİ BANKALAR İLE KONVANSİYONEL
ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE
BANKALARIN MÜŞTERİLERİNE SUNDUKLARI
DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK
AÇIDAN İNCELENMESİ
HİZMET VE ÜRÜNLER İTİBARİYLE
1-18
KARŞILAŞTIRILMASI
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Hatice Nur GERMİR
BİR MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN
BASINA GÖRE TÜRKİYE’DE NÜFUS SAYIMI VE
FİNANSAL OKURYAZARLIK DÜZEYİNİN
BİNGÖL ÖRNEĞİ
BELİRLENMESİNE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA:
Ebru ÇOBAN
BOZÜYÜK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ
90-101
102-124
19-29
FİSHER HİPOTEZİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN
Cumhur ŞAHİN
BİR ANALİZ
MÜŞTERİ ORYANTASYONUNUN İŞLETMELERİN
125-141
Taner AKÇACI, Seyit GÖKMEN
DEVAMLILIK VE KARLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 30-45
VALIDITY OF FELDSTEIN-HORIOKA
Ebru CENGİZ
HYPOTHESIS IN TURKEY
VLADEMİR PUTİN’İN SİYASİ BAŞARISI VE
BU DURUMUN SÜREKLİLİĞİ
Utku ALTUNÖZ
46-64
Esen ERMİŞ
SAĞLIK HİZMETLERİNİN PAZARLANMASINDA
EKSİK REKABET KOŞULLARI
65-89
Leman ŞAHAR, Sefer GÜMÜŞ, Tuğbay Burçin GÜMÜŞ,
Taner BİLİM, Hande Gülnihal GÜMÜŞ, Serpil GÜMÜŞ
II
142-150
BAŞ EDİTÖR
Murat KORKMAZ
KAMU YÖNETİMİ
Tamer BUDAK
BAŞ EDİTÖR YARDIMCILARI
Ayhan AYTAÇ
Yasemin KESKİN BENLİ
MALİYE
Mehmet YÜCE
Ahmet Burçin YERELİ
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Ali Serdar YÜCEL
ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİYEL
İLİŞKİLER
Faruk ANDAÇ
Suat UĞUR
Süleyman ÖZDEMİR
DERGİ SEKRETERYASI VE İLETİŞİM
Ali Murat KIRIK
Michael KUYUCU
TÜRKÇE DİL EDİTÖRÜ
Gülsemin HAZER
İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ
Gökşen ARAS
ULUSLARARASI İLİŞKİLER
Murat ERCAN
Giray SAYNUR DERMAN
İŞLETME VE YÖNETİM ORGANİZASYON
Sevinç ÜRETEN
Kürşad ZORLU
Ramazan ERDEM
Fikriye TOKER
Cemal ZEHİR
MUHASEBE VE FİNANS YÖNETİMİ
Nalan AKDOĞAN
Hacı Arif TUNCEZ
BANKACILIK VE RİSK YÖNETİMİ
Muzaffer AKSOY
TARIM EKONOMİSİ
Yener ATASEVEN
EKONOMETRİ
Taner AKÇACI
Mehmet Akif ARVAS
PAZARLAMA VE PAZAR EKONOMİSİ
Aygül YANIK
H. Yelda ŞENER
İKTİSAT
Nur DİLBAZ ALACAHAN
Suat UĞUR
İKTİSAT TARİHİ
Nurullah KARTA
İSTATİSTİK
Gökhan DELİCEOĞLU
SPOR EKONOMİSİ VE YÖNETİMİ
Çetin YAMAN
Gülten HERGÜNER
Fatih ÇATIKKAŞ
Serdar TOK
Yavuz TAŞKIRAN
Aylin ZEKİOĞLU
Mustafa TÜRKMEN
YAYIN KURULU
Murat KORKMAZ
Tamer BUDAK
Ayhan AYTAÇ
Sefer GÜMÜŞ
Gülten HERGÜNER
Çetin YAMAN
Yavuz TAŞKIRAN
Faruk ANDAÇ
Suat UĞUR
Süleyman ÖZDEMİR
Mehmet YÜCE
Nalan AKDOĞAN
Giray SAYNUR DERMAN
Murat ERCAN
Bülent KILIÇ
Taner AKÇACI
Muzaffer AKSOY
Sevinç ÜRETEN
Kürşad ZORLU
Ramazan ERDEM
Fikriye TOKER
Yener ATASEVEN
Gökşen ARAS
Gülsemin HAZER
Ali Serdar YÜCEL
Cemal ZEHİR
Mustafa TALAS
Şengül HABLEMİTOĞLU
Aslı UÇAR
Ümran SEVİL
III
BİLİM VE DANIŞMA KURULU
DR.
Ahmet Burçin YARELİ
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ali Serdar YÜCEL
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU
YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ayhan AYTAÇ
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Aylin ZEKİOĞLU
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Cemal ZEHİR
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin BEKTAŞ
ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin YAMAN
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Fatih ÇATIKKAŞ
DR.
Fikriye TOKER
DR.
Giray SAYNUR DERMAN
DR.
Gülten HERGÜNER
DR.
H. Arif TUNCEZ
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
DR.
H. Yelda ŞENER
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Kürşad ZORLU
AHİEVRAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet Akif ARVAS
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet YÜCE
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Murat ERCAN
BİLECİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mustafa TÜRKMEN
DR.
Muzaffer AKSOY
ARAB BANKING
DR.
Nalan AKDOĞAN
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ramazan ERDEM
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sefer GÜMÜŞ
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Serdar TOK
DR.
Sevinç ÜRETEN
DR.
Suat UĞUR
DR.
Süleyman ÖZDEMİR
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Tamer BUDAK
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Taner AKÇACI
KİLİS ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yavuz TAŞKIRAN
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yener ATASEVEN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ömer Okan FETTAHOĞLU
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
IV
DİĞER DERGİLERİMİZ
1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI
2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ
3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ
4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI
5. MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ
http://www.dbhadergisi.com
http://www.jacsdergisi.com
http://www.otshdergisi.com
http://www.uhpadergisi.com
6. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ
7. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER
8. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ
9. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI
10. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI
11. HEMŞİRELİK
12. MİMARLIK VE TASARIM
13. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI
14. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI
http://www.iibdergisi.com
http://www.uhbabdergisi.com
http://www.sstbdergisi.com
http://www.uhedergisi.com
http://www.aceddergisi.com
http://www.khsdergisi.com
http://www.mtddergisi.com
http://www.uhpdergisi.com
http://www.uhmadergisi.com
http://www.hmfdergisi.com
V
Murat KORKMAZ
Baş Editör
Değerli Bilim İnsanları.,
Dergimizin bu sayısında yine sizlerle buluşmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu sayımızda 9 değerli çalışmaya yer
vermiş bulunmaktayız. Bu çalışmaları bizlerle paylaşan değerli araştırmacı ve yazarlarımıza teşekkür ederiz. Dergimizin
bu sayısında İslami bankalar, Putin ve politikaları, Feldstein – Horioka hipotezi, Doğalgaz ve Elektrik Tüketimi, Meslek
yüksek okul öğrencilerinin finansal okur ve yazarlığı, Fisher hipotezi, İşletmelerde devamlılık ve karlılık üzerine bir
araştırma, Bingöl nüfus sayım örneği ve ülke içi dağılımı ve sağlık hizmetlerinde pazarlamanın önemi konularındaki
çalışmalar literatüre katkı sağlayacaktır. Değerli okurlar, değerli takipçiler. Dergimiz bu sayı itibariyle ISO 9001-2008 &
“12879 Belge No” ISO 14001-2004 “12880 Belge No” ve Marka Patent belgelerini alarak yayın hayatına devam etmektedir.
Dergi ve diğer dergilerimizde yayınlanan ve basılan tüm makaleler Kalite Yönetim, Çevre Yönetim Sistemi ve Marka
Tescil ile Patenti alarak Fikri Sınai Haklar Kanunu çerçevesinde tüm yetkilerini sağlamız olmaktadır. Türkiye’de bir ilk
olan bu çalışmalar doğrultusunda dergi ve dergilerimiz artık uluslararası ILAC ile eğitim yönetim kalitesi akreditasyon
çalışmalarına da başlamıştır. ILAC ın talebi doğrultusunda dergi ve dergilerimiz bir yıl boyunca izlenecek ve eğitim
yönetim kalitesini sağladığı an itibariyle uluslararası akreditasyon belgesini almaya hak kazanacaktır. Bu gelişmeler
konusunda bizleri destekleyen tüm kurum ve kuruluşlara ayrıca teşekkür ediyorum. Dergimiz ve diğer dergilerimizde
görev alan hakem, bilim, editörler, yayın, danışma, iletişim ve yönetim kurulu üyelerimize sonsuz şükran ve saygılarımı
sunuyorum. Değerli okurlar, değerli yazarlar artık dergimizdeki tüm yayınlarınız marka patentli olarak güvence altına
alınmıştır. Her türlü haklarınız fikri sınai haklar kanunu çerçevesinde Türkiye ve dünya ülkelerinde koruma altında olup
her türlü maddi ve manevi haklarınız hukuki güvence ile temin edilmiştir. Yine dergi ve diğer dergilerimiz ile ilgili
farklı belgelendirme ve çalışmalara devam edilmektedir. Şimdiden tüm bilim ve araştırmacılarımıza hayırlar getirmesini
diliyoruz. Bu sayımızda bizleri destekleyen ve yayınların sayıya kazandırılması konusunda destek olan değerli hakem
kurulu üyelerimiz ile sayı hakemlerimize de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Bir sonraki sayımız Mart 2015 Tarihinde
sistemdeki yerini alacaktır. Saygı, sevgi ve esenlikler diliyorum.
(Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın
yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak
bir sorunda – problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul
etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir).
Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar
m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir.
Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli,
literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi,
politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk
durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle
ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu
yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut
durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev
üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur.
VI
Distinguished Scientists,
We are glad to meet you again in this volume of our journal. We have included 9 valuable articles in this volume.
We thank the esteemed researchers and authors who shared these studies with us. In this volume, the studies on Islamic
banks, Putin and his policies, Feldstein – Horioka hypothesis, Natural Gas and Electricity Consumption, financial literacy
of the students of vocational schools, Fisher’s hypothesis, a research on continuity and profitability in businesses, an
example of census in Bingöl and its distribution within the country and the importance of marketing in healthcare
services will contribute to literature. Dear readers, our distinguished followers. Our journal has received the certificates
of ISO 9001-2008 & “Certificate No 12879” ISO 14001-2004 “Certificate No 12880” and Trademark Patent by this
volume and continues its publication. All the articles published in this and all of our other journals are certified with
Quality Management, Environmental Management and Trademark and Patent Registration and fully authorized within
the framework of Intellectual Property Rights. In line with these efforts being the first examples in Turkey, our journals
have initiated the studies of education management quality accreditation with international ILAC. In accordance with
the demand from ILAC, our journals will be monitored for one year and will receive the international accreditation
certificate as soon as they meet education management quality. We extend our thanks to all institutions and organizations
that supported us concerning these developments. We extend our deepest regards and gratitude to referees, editors, and
members of publication board, advisory board, communication and executive boards of our journals. Dear readers and
authors, from now on all your publications in our journal are guaranteed with trademark and patent. All of your rights
are protected both in Turkey and all over the world within the framework of intellectual property rights and all kinds of
your physical and moral rights are provided with legal assurance. Relevant efforts with different certifications for our
journals go on. We hope that these efforts will yield fruitful results for all scientists and researchers. I also extend my
thanks to distinguished members of referee board and referees of this volume who supported us regarding the publication.
Our next volume will be uploaded to the system in March 2015. With respect and welfare.
(In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data
of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal,
publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a
problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal
in written. All liability in this issue belongs to author(s)).
As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the
content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14 unilaterally belong
to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t accept these obligations.
The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in
our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual
property rights are not accepted. in case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and
undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and
other boards don’t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any
condition. in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current
status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution
to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication..
VII
UHEYAD
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA
GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK
AÇIDAN İNCELENMESİ
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS
PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF
INDUSTRY AND HOUSES
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
1
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri
kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı
analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada
ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre
de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak
tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda
da azalma meydana gelmektedir.
Abstract: In this study prepared by using data of TSI
belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry
and houses is statistically analyzed. ANOVA model
was applied to the study prepared with the use of
different techniques for analysis. Moreover, tests of
hypothesis were applied and the research was made
more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and natural gas prices according to consumption ranges in industry and houses, and it was
concluded by the statistical findings. As a result of
the findings obtained, it has been concluded that the
higher the consumption range for the industry sector
is, the lower the general level of electricity and natural
gas prices is. In conclusion, the higher the consumption range is in terms of Kw, the lower the prices are.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Key Words: Electricity, Natural Gas, Consumption,
Industry, House, ANOVA, TSI, Price
1
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
International REFEREED
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
October / November / December 2014
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
www.uheyadergisi.com
(Ekonomi) & (Economy)
(ISO 9001-2008 Belge No:
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GİRİŞ
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
sektöründe hızla gelişmeler
İNCELENMESİ
yaşayan Türkiye
her iki enerji çeşidini de hem sanayi de hem
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Elektrik enerjisi modern toplumlardakiMurat
vazgeçilmez
de konutlarda kullanmaktadır. Bu ise elektrik
Grupher
A.Ş. Finans Yönetmeni
tüketim araçlarındandır ve gündelikGüven
hayatın
ve doğalgazın
1
7 AralıkModern
Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümüönemini arttırmaktadır. Her iki
alanında geniş kullanım alanınaKilis
sahiptir.
enerjiyi de daha faydalı olarak kullanmak ise
toplumların gelişmişlik düzeylerinin en önemli
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
bireylerin ve ülkemizin ekonomik olarak güçlü
göstergelerinden
enerjinin
temiz,
güvenilir
ve olan
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakolmasını
hazırlanan sağlamaktadır.
çalışmada ANOVA modeli
ve ekonomik olarak
daha verimli kullanılma
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi veenerji
konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
ihtiyacından dolayı
sektöründe
birçok
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yenilik gelmesiedilen
kaçınılmaz
olmuştur.
Bilindiği
bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak(2001),
tüketim Pakistan’daki
Aqeel
ve Sabihuddin
gibi Türkiye’nin
nüfusu son yıllarda yaklaşık
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki
olarak 75 milyon olmuş ve Türkiye sanayileşme
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
nedensellik ilişkisi üzerinde çalışma yapmışlardır.
konusunda da hızlı bir gelişme içindedir. Tüm
Hsiao’nun Graner nedensellik uyarlamasını ve
bunlar düşünüldüğünde enerji tüketimi de buna
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
eşbütünleşme
uygulayarak ekonomik
bağlı olarak artmaACCORDING
eğilimindedir.
Türkiye’dekiRANGES
TO CONSUMPTION
IN TERMS OFtekniklerini
INDUSTRY AND
HOUSES
büyümenin petrol tüketimini arttırdığını belirtmişler
elektrik enerjisinin kurulu gücü 64.007,5 MW ve
ne doğalgaz ne de diğer
bu güç % 35 Hidroelektrik
% 30data of ve
Abstract: In thissantrallerinde,
study prepared by using
TSIekonomik
belonging to büyümenin
the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
doğalgaz, % 21analyzed.
kömür,ANOVA
% 5 rüzgâr
tüketimleri
etkilemediği
sonucuna varmışlardır.
model enerjisinden
was applied to the study
prepared with
the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
elde edilmektedir.
Diğer yandan
enerji
sektöründe
elektrik tüketiminin
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural
gas prices
ekonomik büyüme yol açtığını tespit etmişlerdir.
Doğalgaz ise kömür ve petrol gibi fosil yakıtlarının
aksine çevreye fazla zarar vermemesi nedeniyle
son yıllarda dünya piyasasında önemi artmaktadır.
Doğalgaz Avrupa’ya çok büyük oranda Rusya
tarafından verilmektedir. Bu ise ekonomik olarak
Rusya’ya büyük güç kazandırmaktadır. Türkiye
ise doğalgaz konusunda çok büyük oranda dışa
bağımlı olduğu için doğalgazın maliyeti fazladır.
Altinay ve Karagol (2005), Çalışmalarında
1950-2000 yılları boyunca Türkiye’deki elektrik
tüketimi ve reel GSYİH arasındaki nedenselliği
araştırmışlardır. Zivot ve Andrews testleri ile her
iki grubun yapısal bir kırılma etrafında durağan
bir süreç olduğunu bulmuşlardır. Böylece iki
farklı yöntemi nedensel olmayan Graner testi için
uygulanmıştır. Her iki test elektrik tüketiminden
Her iki enerji çeşide Türkiye’de hemen hemen
her şehirde kullanılmaktadır. Elektrik enerjisi
hem aydınlatma hem de ısıtma aracı olarak
kullanılırken doğalgaz çoğunlukla ısıtma amaçlı
kullanılmaktadır. Hızla artan nüfusu ve sanayi
gelire kadar aralıksız devam eden tek yönlü nedensellik için güçlü bir delil vermiştir. Elektrik
talebinin büyüyen elektrik tüketimini karşılamak
için önemli olduğunu vurgulamışlardır.
2
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Filippini (1999), İsviçre’deki
40 şehir için 1987edilebileceğini belirtmektedir.
İNCELENMESİ
Ancak, yine aynı
1990 yılları arasında gerçekleşen toplam
konut
çalışmada literatürde yer alan birçok çalışmanın
elektrik tüketimleri üzerine sıradan en
az kareler
veri kısıtları nedeniyle ideal modelden uzaklaşGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
yöntemi kullanarak yaptığı çalışma
sonucunda
tığını da belirtmektedir.
1
elektrik talebinin fiyat esnekliğini -0.30 olarak
Linda Lungberg (2009), Tez çalışmasında 1960Yılları arasındaki
tahmin etmiştir.Özet
Bu: 2012-2014
da İsviçre’de
elektrikTUİK
tale-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
2006 yılları
arasında
talepedilmesi
biçimlerini araştırmak
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
binin fiyata karşı
vermiş Farklı
olduğu
tepkinin
şeklindedir.
analiz
teknikleriesnek
kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
ve İsveç endüstrisindeki elektrik kullanımı için bir
olmadığını göstermektedir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit etmiş
edilmesive oluşturmuştur.
talep
fonksiyonu
tahmin
Babatunde ve Shuaibu
(2009),
Nijerya
içinsektörü
1970-için tüketim
Yapısal
değişimleri
testveetmek
için 1960-1992 ve
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi
aralığı
arttıkça, elektrik
doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
2006 yılları arası veriler ile yaptıkları çalışmada
1993-2006 yılları arasında veriler oluşturmuşaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
bounds testing metodu ile mesken tüketiminde
tur. İlk periyod boyunca elektrik talebi toplam
uzun dönem gelir esnekliğini 0.19 ve kısa dönem
endüstri üretimine bağlı olarak yükseltir. İkinci
gelir esnekliğini 0.1 bulmuşlardır.
periyotta ise hafta sonları elektrik talebi fazladır.
İlkINperiyot
elektrik AND
talep esnekliği önemli
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
TERMS için
OF INDUSTRY
Bakırtaş ve vd., (2000), Çalışmalarını iki kısımHOUSES
değilken ikinci periyot için istatiksel olarak öneli
dan oluşturmuşlardır. 1 kısımda hata düzeltme
Abstract: In this study prepared by using data of olduğunu
TSI belongingbelirtmiştir.
to the years of 2012-2014,
modeli ve eşbütünleşmeyi
kullanarak
the consumption
of electricity1962-1996
and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
yılları arasında Türkiye’deki
elektrik
arz vetests
talep
De Vita
vd.,(2006),
ARDL
techniques for analysis.
Moreover,
of hypothesis
were ve
applied
and the research
was metodu kullanamade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
arasındaki uzun vadedeki ekonomik ilişki üzerak gerçekleştirdikleri 1980-2002 yılları arası
rinde durmuşlardır. 2. kısmı ise tek değişkenli
Namibya’daki enerji talebi tahmin çalışması
ARMA metodunu kullanarak elektrik tüketim
sonucunda, enerji tüketimi ile reel GSYİH ve
modeli ve 1997-2000 yılları arasındaki elektrik
hava sıcaklığı arasında bir ilişki bulunduğu tespit
tüketim tahmini için oluşturmuşlardır. Elde
edilmiştir. Bu ilişkiye göre de gelir esnekliğinin
edilen sonuçlar ise elektrik tüketim ve gelirinin
1.3, fiyat esnekliğinin ise -0.3 olduğu belirterek
eşbütünsel olduğunu göstermektedir.
sıcaklık artışı ile tüketimin de arttığı sonuçlarına
ulaşılmıştır
Narayan ve Smyth (2005), çalışmada ideal
elektrik talebi modelinde, elektrik fiyatının,
Halıcıoğlu (2006), Türkiye’de konut elektrik
elektriğe ikame olacak farklı enerji kaynağının
talebinin analiz edildiği çalışmada 1968-2005
fiyatının, reel gelirin ve evlerde kullanılan elektrik
yılları arasında yıllık veriler kullanılmıştır. Analiz
tüketen ürünlerin fiyatlarının bulunması gerekEngle-Granger nedensellik testi ve hata düzeltme
tiğini ve mevcut literatürde bunlara ek olarak
modellerinden oluşmaktadır. Modelde, kişi başına
nüfus ve sıcaklık değişkeninin de modele ilave
konut elektrik tüketimi, kişi başına reel gelir, fiyat ve
3
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kentleşme oranı değişkenleri
kullanılmıştır. Analiz
hakkında bilgiler vererek eş
İNCELENMESİ
bütünleşmeli çoklu
sonucunda, gelir ve fiyat esneklikleriMurat
hesaplanmış
bir piyasa modeli oluşturmuşlardır. Analizleri soKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
ve uzun dönem esnekliklerinin kısaGüven
dönemden
nucunda gaz fiyatlarının eşbütünleşmiş olduğunu
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
daha büyük olduğu saptanmıştır.
Uzun dönemde
fakat gaz ve elektrik fiyatları eşbütünleşmesinin
1
gelir, fiyat ve kentleşme oranından konut elektrik
sadece uzun vadeli ileri fiyat seviyelerinde oldu: 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileri ğunu
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma, sanayi
tüketimine doğruÖzet
karşılıklı
nedensellik
söz konusu
belirtmişlerdir.
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
iken kısa dönemde
nedensellik
testi sonuçsuzdur.
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Hattori (2011), çalışmada Japonya’daki konut
Sanayi(2007),
ve konutlarda
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
Lise ve Montfort
Türkiye’de
1970göre
- elektrik
enerji
pazarındaki
enerjiler
arası rekabet potansiyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
2003 döneminde
yöntemiyle
yelini
araştırmıştır.
1996-2008
edilenEngle-Granger
bulgular sonucunda; sanayi
sektörü için tüketim
aralığı
ve doğalgazyılları arasında 46
enerji tüketimi ile GSYİH arasındaki ilişkiyi
şehirden elde edilen verileri kullanarak elektrik
inceledikleri çalışmalarında, GSYİH ile enerji
ve gaz arasındaki ikame esnekliğini tahmin etmiş
tüketimi arasında tek yönlü bir ilişki bulmuşlardır.
ve çalışmada iklim faktörleri, bir evin elektrik
Buna göre GSYİH arttıkça tüketimi artmaktadır.
talebinin büyüklüğü ve tüm elektrikli evleri de
dâhil
ederekOFenerjiler
arası
IN TERMS
INDUSTRY
ANDrekabetin derecesini
Frikha ve Lemaire (2010), Elektrik ve gaz
HOUSES
etkileyen çeşitli bölgesel faktörlerin bağlı olması
piyasalarının liberalleşmesi, enerji değişiminin
ikame esnekliğine
sağlamışlardır. Elde
Abstract: In this study prepared by using data of için
TSI belonging
to the years ofolanak
2012-2014,
ve modelleme the
problemlerinin
büyümesine
yolgas used in industry and houses is statistically
consumption of electricity
and natural
ettikleri
datawith
tahmin
sonuçlarına
analyzed. ANOVA model was applied to the study
prepared
the use
of differentgöre bu faktörlerin
açmıştır belirtmişler
ve çalışmalarında
ortalamaya
techniques
for analysis. Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
aslındaelectricity
pazarlardaki
farklı
and natural
gasenerji
prices çeşitleri arasında
dönme modelini
kullanarak elektrik ve doğal
daha fazla rekabete yol açan ikame esnekliğini
gazın birim fiyatını birlikte modellenmişlerdir.
arttırdığını göstermişlerdir.
Bu dinamikler parametreli difüzyon katsayılı
Ornstein yöntemine bağlıdır. Çalışmalarında
Lijesen (2007), Gerçek zamanlı elektrik fiyatlarının
doğalgaz için İngiltere ve elektrik işçinse Fransa
esnekliğinin, değişkenliğin maksimum fiyatı için
piyasasına dayalı bir model oluşturmuşlar ve daha
tüketicilerin talep cevapları üzerindeki önemli
sonra gözlemlenen fiyatlardaki davranışları iyi
bilgileri içerdiğinden bahsetmiştir. Bu öneme
bir şekilde yeniden oluşturmak için bazı yönleri
rağmen, gerçek zamanlı deneysel tahminlerin
simüle etmişlerdir. Sonuç olarak elektrik santrali
nadiren uygun olduğunu belirtmiştir.
üzerinde ölçümler yaparak mevcut ani artışların
Larivière, Lafrance (1999), bu çalışmada kanadaki
ve korelasyon yapının önemine vurgu yapılmıştır.
şehirleri karakterize eden bazı değişkenler ve kişi
Jong ve Schneider (2009), Çalışmalarında birçok
başına düşen yıllık elektrik tüketimi arasındaki
enerjinin birim fiyatının ortak dinamiklerini elde
ilişkiyi oluşturan bir istatiksel model oluşturetmek için eş bütünleşmenin nasıl uygulanacağı
muşlardır. Bu değişkenlerin kentsel yoğunluk,
4
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
demografik ve meteorolojik
veriler ve ekonomik
ekonomik büyümeye doğru bir nedensellik ilişkisi
İNCELENMESİ
aktiviteler ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir.
belirlenmiştir. Özellikle mesken elektrik tüketimi
ile ekonomik büyüme arasında ise, çift yönlü bir
Güven
Karagöl (2007), Bu çalışmada, Türkiye’de
ekonomik
ilişki tespit edilmiştir.
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
büyüme ile elektrik tüketimi ilişkisi
1974-2004
dönemi için incelenmiştir. Ekonomik büyüme
Ceylan ve Ozturk (2004), 1970 ve 2025 yılları
ve elektrik tüketimi
serileri
farklıdoğalgaz
derecelerden
arasında
Türkiye’nin
enerji
talepleri; nüfus yove konutlarda
kullanılan
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
durağan oldukları
için aralarındaki ilişki Sınır
ğunluğu, farklı senaryolar altında ithalat ve ihracat
ve konutlarda tüketim
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesiAlgoritma tabanlı
Testi yaklaşımıSanayi
ile araştırılmıştır.
Bu aralıklarına
yaklaşıma
verileriyle
oluşturularak
Genetik
göre, seriler arasında
eşbütünleşme
tespitiçin tüketim
olarak
modellenmiştir.
edilen sonuçlar enerji
edilen bulgular
sonucunda; ilişkisi
sanayi sektörü
aralığı
arttıkça, elektrik Elde
ve doğalgaz
edilmiş ve kısa dönemde değişkenler arasında
talebinin gözlemlenen ve tahmin edilen değerleri
pozitif bir ilişki ortaya çıkarken uzun dönemde
arasında bağıl hatayı değerlendirmek için Enerji
bu ilişki negatif çıkmıştır.
ve Tabii kaynaklar bakanlığı verileri ile karşılaştırılmıştır. GA tabanlı modelin tahminlerinin
Hamzacebi (2007),
Çalışmada sektörel
bazda
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF2020
ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Enerji
ve Tabii
kaynaklarAND
bakanlığınkinden daha
IN TERMS
OF INDUSTRY
yılına kadar Türkiye’nin elektrik tüketim tahmini
HOUSES
iyi olduğunu göstermişlerdir.
yapay sinir ağları yardımıyla elde edilmiş ve 2020
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
yılına kadar yıllıktheortalama
netofelektrik
tüketiminin
Mucuk
ve and
Uysal
(2009),
çalışmalarında genel
consumption
electricity
and natural gas used
in industry
houses
is statistically
artışı endüstri sektörü
içinfor%analysis.
45.65,Moreover,
konut sektörü
olarak
enerji,
ve endüstriyel
kalkınma
techniques
tests of hypothesis
were
appliedekonomik
and the research
was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
için % 49.90 tarım sektörü içinde %3.65 olarak
için önemli bir girdi kabul edilmektedir. Ancak
bulunmuştur. 2020’de endüstri sektörü için net
enerjinin bazı ekonomik göstergeler üzerindeki
elektrik tüketimi 21.9210 GWh olarak tahmin
etkileri konusunda halen tartışmalar bulunduğuedilmiştir. Tahminler enerji politikalarının etkin
nu ve Türkiye için enerji tüketimi ile ekonomik
bir şekilde uygulanması için oldukça önemlidir.
büyüme arasındaki nedensel ilişkiyi eşbütünleşme ve Granger nedensellik testleri kullanarak
Kınık (2008), 1975-2005 dönemine ilişkin topincelemişlerdir. Ampirik bulgular değişkenlerin
lam elektrik tüketimi, sanayi elektrik tüketimi
eşbütünleşik olduklarını ve Granger nedenselliğin
ve konut elektrik tüketimi ile ekonomik büyüme
enerji tüketiminden ekonomik büyümeye doğru
arasındaki ilişki zaman serileri analizindeki gegerçekleştiğini göstermektedir.
lişmeleri de dikkate alınarak incelenmiş ve elde
edilen sonuçlara göre bu alt kategorilere ayrılmış
Bayraç (2009), Günümüzde küresel enerji polielektrik tüketimleri ile ekonomik bürüme arasında
tikaları, ağırlıklı olarak petrol ve doğal gaz tarauzun dönemli ilişkilerin varlığı eşbütünleşme
fından belirlenmektedir. Bu politikaların temelini
testi ile belirlenmiş ve elektrik tüketimlerinden
şekillendiren bölgeler ise, rezervler açısından en
5
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
olan
Orta Doğu, Orta Asya
ve
yaygın iletim ve dağıtım sebeke altyapısı gerektiren
İNCELENMESİ
büyük pay sahip
doğalgaz ve elektrik enerjisi ic piyasalarındaki
Hazar bölgelerinin olduğunu belitmiş
ve petrol
fiyatlandırma sistemlerini incelemiş ve nüfus
ve doğal gaz üreticileri için stratejikGüven
bir Grup
öneme
büyüklüğü ile öne çıkan ulke piyasalarında kaydesahip olan Türkiye’nin, gelecekte
enerji pazarı
1
dilen gelişmelerin konut ve sanayi tuketicileri icin
olmaya da aday bir ülke olduğunu söylemiştir. Bu
olarak
sunmuşlardır.
Doğalgaz ve
: 2012-2014
arasındakikaynak
TUİK verileri karşılaştırmalı
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
nedenle, petrol Özet
ve doğal
gaz Yılları
ithalatında
elektrik piyasalarında, büyük miktardaki tüketimin
çeşitliliğinin, arz
güvenliği
ve sürekliliğinin
şeklindedir.
Farklı
analiz teknikleri sağkullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Ayrıca hipotez
testleri uygulanarak enerji
araştırma
kapsamlı
hale getirilmiştir.
vedaha
şebeke
bedellerini
düşürmesinden dolayı,
lanması ile enerjiuygulanmıştır.
taşıma projelerinin
geliştirilmesi
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
sanayi göre
ve konut
nihai
tuketim
Türkiye için çok
büyük
önem
taşımaktadır.
yönünde
hareket
edilmiş
olup, yapılan istatistik bulgulara
de sonuca
gidilmiştir.
Elde fiyatları arasında
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığıfarklılıklar
ve doğalgaz
önemli
dikkati
çekmektedir. Ancak,
Dilaver ve Hunt (2011), çalışmalarında 1960
yapısal
farklılıklardan
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir. dolayı, sanayi sektöründeki
ve 2008 yılları arasındaki periyod boyunca yıllık
veAnova,
elektrik
fiyatlarının
düşüş gösterdiği
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,doğalgaz
Sanayi, Konut,
TUİK,
Fiyat
verilere yapısal zaman serisi modeli uygulayatüketim büyüklükleri, ülkeden ülkeye değişerak Türk konutlarının elektrik tüketimi, bir evin
bilmektedir.
Fiyatlarla
birlikte, uygulanan vergi
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
toplam tüketim maliyeti
ve konut
elektrik fiyatıRANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
oranları da gerileme eğilimindedir.
Bu yolla, ülke
HOUSES
arasındaki ilişkiyi açıklamışlardır. Bir evin toplam
ekonomisine en fazla katkıyı sağlayan sektörlerin
tüketim maliyeti,
reel In
enerji
fiyatları
Abstract:
this study
preparedve
by enerji
using data of teşvik
TSI belonging
to thesoz
yearskonusudur.
of 2012-2014,
edilmesi
talebi altındakianalyzed.
eğilim ANOVA
konut elektrik
model was talebinin
applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
werevd.,
applied
and the Bu
research
was
Erdal,
(2008),
çalışmada
1970-2006
önemli etkenlerden
olduğunu
belirtmişlerdir.
made more
comprehensive.
The purpose was to determine electricity and natural gas prices
yılları boyunca Türkiye’de temel enerji tüketimi
Burger, Klar, Muller ve Schindlmayr (2004),
ve Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) arasındaki
mevsimsel modeller, fiyat artışı, ortalamaya dönüş,
nedensel ilişkiyi incelemek için bir nedensellik
fiyat bağımlı dalgalanma ve uzun vadeli olmayan
analizi gerçekleştirmişlerdir. Enerji tüketimi ve
durağanlık gibi özellikleri hesaba katarak genel bir
Gayri Safi Milli Hasıla arasındaki ilişki incelemek
model sunmuşlardır. Avrupa enerji borsasındaki
için; birim kök testi, genişletilmiş Dickey-Fuller
tarihsel verileri kullanarak oluşturdukları modelin
(ADF) ve Philips-Perron (PP), Johansen eşbüparametrelerini tahmin etmişlerdir. Sonuç olarak
tünleşme testi ve ikili Granger nedensellik testi
Monte Carlo benzetimiyle fiyatlandırılmış türevuygulamış ve deneysel sonuçların iki grubunda
lerin nasıl kullanıldığını göstermişlerdir.
durağan olmadığını göstermiştir.
Umur ve Sohtaoğlu (2011), calısmalarında Avrupa
Birliği enerji ic piyasasının kurumsallastırılmasına
yonelik olarak yururluğe konulan doğalgaz ve
elektrik enerjisi ile ilgili duzenlemeler kapsamında,
Nişancı (2005), Türkiye’de elektrik talebini değişik
sektörlerde tahmin ettiği çalışmasında, elektrik tüketimi ve milli gelir arasındaki ilişkiyi incelemiştir.
Bu çalışmada veri seti 1970-2003 yılları arasındaki
6
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
AMAÇ, KAPSAM VE YÖNTEM
serileriELEKTİRİK
olarak kullanılmıştır.
EşbüİNCELENMESİ
yıllık zaman
tünleşme ve hata düzeltmeden oluşan bu modelde
Murat KORKMAZ, Hakan
Bu AÇIKGÖZ
çalışma 2012-2014 yılları arasındaki sanayi
elektrik tüketimi analiz edilmiştir. Modelde, kişi
Güven Grup A.Ş. Finans
ve Yönetmeni
konutlar için tüketim aralıklarına göre elektrik
başına elektrik tüketimi, reel elektrik
fiyatları
ve
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
ve doğalgaz
fiyatlarının durumunu tespit etmek
kişi başına reel gelir değişkenleri kullanılmıştır.
amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada elde ediEşbütünleşme analizi
sonucunda
milli gelir
veverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet : 2012-2014
TUİK
len veriler
Türkiye
Kurumunun (TUİK)
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarakİstatistik
analiz edilmesi
elektrik tüketimive
arasında
uzun
dönemli
bir
ilişkinin
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakresmi
hazırlanan
çalışmada
ANOVA toplanmıştır.
modeli
kayıtları
kullanılarak
Sanayi ve
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
olduğu ortaya çıkmış,
nedensellik
testi sonunda
da
konutlar
içinfiyatlarının
tüketim tespit
aralıklarına
ve doğalgaz
edilmesi göre elektrik ve
elektrik tüketiminden
gelire doğru tek taraflı bir
doğalgaz fiyatlarını tespit etmek üzere tanımlayıcı
ilişkinin olduğuedilen
saptanmıştır.
istatistikler
ve ANOVA
varılmaktadır.
Sonuç olarak analizi
tüketim uygulanmıştır.
Konut ve sanayi için tüketim aralıklarına göre
Erdoğdu (2006), Eşbütünleşme analizi ve ARMA
ayrı ayrı hipotezler oluşturulmuş ve bu hipotez
modeli ile elektrik talebinin analiz edildiği çasonucunda genel fiyat eğilimi hakkında fiyat
lışmada veri seti 1984-2004 yılları arasındaki
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF reel
ELECTRICITY
AND
NATURAL GAS PRICES
analizi
uygulanmıştır.
üç aylık verilerden
oluşmaktadır.
Modelde
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
elektrik fiyatları, kişi başına GSYİH ve kişi baKONUT DOĞALGAZ FİYAT ANALİZİ
şına elektrik tüketimi değişkenleri kullanılmıştır.
Tüketim
aralığına
göreis konut
doğalgaz fiyatlarına
Çalışmada ilk olarak
fiyat ve gelir
değişmelerinde
the consumption
of electricity
in industry
and houses
statistically
ilişkin
farklılıkları
edebilmek
için tek yönlü
elektrik tüketimitechniques
tahminfor
edilmiş
ikinci olarak
analysis.ve
Moreover,
tests of hypothesis
were
applied and tespit
the research
was
varyans analizi tekniği kullanılmıştır.
geleceğe yönelik öngörüde bulunulmuştur. Eşbütünleşme analizi sonucunda değişkenler arasında
Co-entegrasyon ilişkisinin varlığı saptanmıştır.
Tablo 1. Doğalgaz Fiyatlarına Göre Tanımlayıcı İstatistikler
N
Ortalama
Standart
Sapma
Minimum
Maksimum
T ≥ 5 219
4
1024.2500
33.160
975.00
1047.00
T < 522
4
1038.0000
23.036
1012.00
1062.00
522 ≤ T <
5 219
4
1029.5000
25.593
996.00
1058.00
Yukarıdaki tabloda tüketim aralığına göre konut
doğalgaz fiyatlarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler
gösterilmektedir.
7
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2. Anova Kareler
Toplamı Kareler Ortalaması
İNCELENMESİ
Kareler
Kareler Toplamı
Gruplar arası
sd
Ortalaması
1
385.167
2 Elektrik-Enerji192.583
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
Bölümü
Gruplar içi
6855.750
9
761.750
F
Anlamlılık
.253
.782
7240.917
11
uygulanmıştır.
hipotez göre
testlerikonut
uygulanarak Hı:
araştırma
daha kapsamlı
halegöre
getirilmiştir.
Yukarıdaki tabloda
tüketimAyrıca
aralığına
Tüketim
aralığına
konut doğalgaz fiyatları
doğalgaz fiyatları
arasında
olupyapılan
olmadıarasında
fark
vardır.gidilmiştir. Elde
yönünde
hareketfarklılık
edilmiş olup,
istatistik bulgulara
göre
de sonuca
sonucunda;
sanayi
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ğını belirlemekedilen
üzerebulgular
ANOVA
tablosu
sonuçları
varılmaktadır.
Sonuç olarak tüketim
tüketim
Hipotez
testi sonucunda
aralığına göre
gösterilmektedir.
Toplam
konut doğalgaz fiyatları arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık yoktur (p>0.05).
Hipotez şu şekildedir:
Ho: Tüketim aralığına göre konut doğalgaz
ACCORDING
fiyatları arasında fark
yoktur. TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Grafik 1. Konut Doğalgaz Fiyatları Tüketim Aralığı
8
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
grafikteELEKTİRİK
tüketim aralığına
göreİNCELENMESİ
koKONUT ELEKTRİK FİYAT ANALİZİ
Yukarıdaki
nut doğalgaz fiyatları değerlerinin ortalamaları
AÇIKGÖZ
Tüketim
aralığına göre konut elektrik fiyatlarına
gösterilmektedir.
Yönetmeni
ilişkin
farklılıkları tespit edebilmek için tek yönlü
1
Bölümütekniği kullanılmıştır.
varyans analizi
Tablo
KonutYılları
Elektrik
Fiyatlarına
Varyans
Analizi
Sonuçları
Özet :3.
2012-2014
arasındaki
TUİK verileri Göre
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan
Standartçalışmada ANOVA modeli
N testleriOrtalama
Minimum
Maksimum
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez
uygulanarak araştırma
daha kapsamlı
Sapma
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
T ≥ 15yönünde
000 hareket edilmiş olup,
4 yapılan
349.0000
8.36660
337.00
356.00
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
T < 1 000
4 düşüş gözlendiği
351.0000sonucuna
7.52773
357.00
fiyatlarının genel seviyesinde
varılmaktadır. 340.00
Sonuç olarak tüketim
5 000 ≤ T < 15 00
4
349.7500
7.93200
338.00
355.00
2 500 ≤ T < 5 000
4
349.7500
8.65544
337.00
356.00
1 000 ≤ T < 2 500
4
351.0000
8.16497
339.00
357.00
TO CONSUMPTION
RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Yukarıdaki tablodaACCORDING
göre konut
HOUSES
elektrik fiyatlarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler
gösterilmektedir.
techniques
Moreover,
of hypothesis
were applied
and theSonuçları
research was
Tablo for
4. analysis.
Gruplar
Arasıtests
Kareler
Ortalaması
Anova
Gruplar arası
Gruplar içi
Toplam
sd
Kareler
Ortalaması
F
Anlamlılık
12.300
4
3.075
.046
.995
993.500
15
66.233
1005.800
19
Kareler Toplamı
Hı: Tüketim aralığına göre konut elektrik fiyatları
arasında fark vardır.
Yukarıdaki tabloda tüketim aralığına göre konut
elektrik fiyatları arasında farklılık olup olmadığını belirlemek üzere ANOVA tablosu sonuçları
gösterilmektedir.
Hipotez testi sonucunda tüketim aralığına göre
konut elektrik fiyatları arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık yoktur (p>0.05).
Ho: Tüketim aralığına göre konut elektrik fiyatları
arasında fark yoktur.
9
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Grafik 2. Konut Elektrik
Fiyatları Tüketim Aralıkları
İNCELENMESİ
1
HOUSES
Yukarıdaki grafikte tüketim aralığına göre konut
elektrik fiyatları değerlerinin ortalamaları gösterilmektedir.
10
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
SANAYİ
DOĞALGAZ
FİYAT ANALİZİ
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ,
Hakan
AÇIKGÖZ
Tablo 5. Sanayi Doğalgaz
Fiyatlarına
Göre
Varyans Analiz Sonuçları
1
T < 26 094
Standart
Sapma
Ortalama Elektrik-Enerji Bölümü
Minimum
KilisN7 Aralık Üniversitesi,
4
983.2500
35.02737
Maksimum
931.00
1005.00
260 940ve≤konutlarda
T < 2 609kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
4
896.2500
24.22636çalışmada861.00
şeklindedir.
Farklı analiz teknikleri
ANOVA modeli 916.00
400
tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
26 094 Sanayi
000 ≤ve
T konutlarda
≤
4
878.5000 16.82260
854.00
890.00
104 376yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
26 094 fiyatlarının
≤ T < 260genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
4
967.5000 51.69462
893.00
1009.00
940 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
2 609 400
≤ T <Kelimeler
26
Anahtar
: Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
4
881.5000 14.24781
861.00
094 000
894.00
ANALYSIS
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Tüketim aralığınaECONOMETRIC
göre sanayi doğalgaz
fiyatlarına
ilişkin farklılıkları tespit edebilmek için tek yönlü
HOUSES
varyans analizi tekniği kullanılmıştır.
TabloANOVA
6. Gruplar
Arası
Kareler
Ortalaması
Anova
Sonuçları
analyzed.
model was
applied
to the study
prepared with
the use
of different
Kareler Toplamı
Kareler
Ortalaması
sd
Gruplar arası
40062.300
4
10015.575
Gruplar içi
14916.500
15
994.433
Toplam
54978.800
19
F
Anlamlılık
10.072
.000
Yukarıdaki tabloda tüketim aralığına göre sanayi Hı: Tüketim aralığına göre konut sanayi doğalgaz
doğalgaz fiyatları arasında farklılık olup olmadı- fiyatları arasında fark vardır.
ğını belirlemek üzere ANOVA tablosu sonuçları
Hipotez testi sonucunda tüketim aralığına göre
gösterilmektedir.
sanayi doğalgaz fiyatları arasında istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılık vardır (p<0.05).
Ho: Tüketim aralığına göre sanayi doğalgaz
fiyatları arasında fark yoktur.
11
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 7. Sanayi
Doğalgaz Fiyatları
İNCELENMESİ
Yönetmeni
N
Tüketim aralığı
Alfa = 0.05
1
1
2
Kilis
7 Aralık Üniversitesi,4Elektrik-Enerji Bölümü
26 094 000 ≤ T ≤ 104
376
878.5000
2 609 400 ≤ T < 26 094 000
4
881.5000
konutlarda
istatistiksel
olarak analiz
260ve940
≤ T < kullanılan
2 609 400doğalgaz ile elektrik tüketiminin
4
896.2500
edilmesi
26 uygulanmıştır.
094 ≤ T < 260
940hipotez testleri uygulanarak
4 araştırma daha
kapsamlı hale getirilmiştir.
967.5000
Ayrıca
T < 26 094
4
983.2500
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik
Anlamlılık
.462 ve doğalgaz .491
Duncan çoklu karşılaştırma testine göre, 26 094
fiyatları diğer aralıklara göre daha yüksek ölçüdedir.
Kw değerinden daha az ve 260 940 - 2 609 400
Diğer gruplar arasında sanayi doğalgaz fiyatları
Kw arasında tüketim aralığı için sanayi doğalgaz
arasında anlamlı bir farklılık yoktur.
ACCORDING
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
Grafik TO
3. Sanayi
Doğalgaz
Fiyatları
Tüketim
Aralığı
HOUSES
12
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
SANAYİ ELEKTRİK FİYAT ANALİZİ
grafikteELEKTİRİK
göre İNCELENMESİ
sa-
Yukarıdaki
nayi doğalgaz fiyatları değerlerinin ortalamalaMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
rı gösterilmektedir.
1
Kilis 7Tüketim
Aralık Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Tablo 8. Sanayi Elektrik
Fiyatlarına
GöreBölümü
Varyans Analiz Sonuçları
Standart
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak
N
Ortalama
Minimum
Maksimum
Sapma olarak analiz edilmesi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel
2 000 ≤ T <uygulanmıştır.
20 000
4
241.5000
249.00
Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak
araştırma 5.44671
daha kapsamlı hale236.00
getirilmiştir.
Sanayi
ve
konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre
elektrik
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
20 ≤ T < 500
4
273.5000
2.08167
271.00
276.00
tüketim aralığı
arttıkça, elektrik208.00
ve doğalgaz
20 000 ≤ Tedilen
< 70 bulgular
000 sonucunda; sanayi
4 sektörü için
220.5000
9.94987
232.00
500 ≤ T < 2aralığı
000 Kw cinsinden yükseldikçe,
4 fiyatlarda259.0000
1.15470
260.00
da azalma meydana
gelmektedir. 258.00
70 000 ≤ TAnahtar
≤ 150000
4
213.7500
4.57347
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,209.00
Fiyat
220.00
T > 150 000
217.00
T<20
4
209.7500
7.36546
202.00
4 OF ELECTRICITY
286.0000 AND
0.00000
ECONOMETRIC ANALYSIS
NATURAL GAS286.00
PRICES
HOUSES
286.00
Tüketim aralığına göre sanayi elektrik fiyatlarına
ilişkin farklılıkları
tespitInedebilmek
için tek
Abstract:
this study prepared
by yönlü
using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
varyans analizi analyzed.
tekniği ANOVA
kullanılmıştır.
model was applied to the study prepared with the use of different
made
more 9.
comprehensive.
purpose
was to determine
electricity
and natural
gas prices
Tablo
Gruplar The
Arası
Kareler
Ortalaması
Anova
Sonuçları
Gruplar arası
Gruplar içi
Toplam
Kareler Toplamı
Kareler
Ortalaması
sd
22014.357
6
3669.060
628.500
21
29.929
22642.857
27
F
Anlamlılık
122.594
.000
Ho: Tüketim aralığına göre sanayi elektrik fiyatları
arasında fark yoktur.
Yukarıdaki tabloda tüketim aralığına göre sanayi
elektrik fiyatları arasında farklılık olup olmadığını belirlemek üzere ANOVA tablosu sonuçları
gösterilmektedir.
Hı: Tüketim aralığına göre konut sanayi elektrik
fiyatları arasında fark vardır.
13
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sonucunda
tüketim aralığınaİNCELENMESİ
göre
Hipotez testi
sanayi elektrik fiyatları arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık vardır (p<0.05).
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Tablo 10. Duncan
Çoklu
Karşılaştırma
ve Bölümü
Tüketim Aralıkları
Tüketim
aralıkları
T > 150 000
70 000 ≤ T ≤
150000
20 000 ≤ T <
000
Alfa
= 0.05bu çalışma, sanayi
hazırlanan
N
1
2
3
4
5
uygulanmıştır.
araştırma
daha kapsamlı
4 Ayrıca hipotez
209.7500
4
213.7500 213.7500 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
70 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
4
220.5000 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
2 000 ≤ T < 20 000
4
500 ≤ T < 2 000
4
20 ≤ T < 500
T<20
Anlamlılık
241.5000
259.0000
ACCORDING
TO
4
CONSUMPTION
RANGES IN
TERMS OF INDUSTRY AND
273.5000
HOUSES
4
6
286.0000
Abstract: In this study prepared
of TSI belonging
of 2012-2014,1.000
.313by using data
.096
1.000to the years
1.000
1.000
Moreover,
testsKw
of hypothesis
were applied
the research
was için sanayi elektkarşılaştırma
testine
göre, 20
2000-20000
Kwandtüketim
aralığı
Duncan çoklu
değerinden daha az tüketim aralığı için sanayi rik fiyatları azalmaktadır. 150000 Kw’ den büyük
elektrik fiyatları diğer aralıklara göre en yüksek olan tüketim aralığı için ise sanayi elektrik fiyatı
ölçüdedir. Daha sonra sırasıyla 20-500, 500-2000, en düşük düzeydedir.
14
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Grafik 4. Sanayi Elektrik
Tüketimi ve Tüketim Aralığı
İNCELENMESİ
1
HOUSES
Yukarıdaki grafikte tüketim aralığına göre sanayi elektrik fiyatları değerlerinin ortalamaları
gösterilmektedir.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Bu çalışma sonucunda 2012-2014 yılları arasındaki
sanayi ve konutlar için tüketim aralıklarına göre
elektrik ve doğalgaz fiyatları istatistiksel analiz
metotları kullanılarak tespit edilmiştir. İstatistiksel
analiz yöntemlerinden tanımlayıcı istatistikler,
ortalama grafikleri ve ANOVA analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre tüketim aralığına
göre konutlar için elektrik ve doğalgaz fiyatları
arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.
Ancak sanayi sektörüne bakıldığında, tüketim
aralığına göre elektrik ve doğalgaz fiyatları arasında
anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Analiz sonucuna
göre, sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça,
elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
15
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
BURGER, M., KLAR, B.,
İNCELENMESİ
MULLER, A., &
SCHINDLMAYR, G., (2004). A spot market
Murat KORKMAZ,
ALTINAY, G., & KARAGÖL, E., (2005).
Elect- Hakan AÇIKGÖZ
model for pricing derivatives in electricity
ricity consumption and economic
growth:
markets. Quantitative Finance, 4(1), 109-122.
1
Evidence from Turkey. Energy
Economics,
doi: 10.1088/1469-7688/4/1/010
27(6), 849-856.
doi:
http://dx.doi.org/10.1016/j.
CEYLAN,
H., olarak
& OZTURK,
H. K., (2004). Estive konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
analiz edilmesi
eneco.2005.07.002
mating energy demand of Turkey based on
AQEEL, A., & SABIHUDDIN,
B. M.,aralıklarına
(2001). The
Sanayi ve konutlarda tüketim
göre elektrik veeconomic
doğalgaz fiyatlarının
tespit using
edilmesigenetic algorithm
indicators
Relationship
Between Energy Consumption
approach.
and Manaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı
arttıkça,Energy
elektrik veConversion
doğalgaz
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
And Economic Growth In Pakistan. Asiagement, 45(15–16), 2525-2537. doi: http://
Pacific Development Journal, 8(2), 101-110
dx.doi.org/10.1016/j.enconman.2003.11.010
KAYNAKLAR
COSTELLO, K., (2009). Electric-to-Gas SubstituWhat’s the
Best
Option for Regulators?
ECONOMETRIC
ANALYSIS electriOF ELECTRICITY tion:
AND NATURAL
GAS
PRICES
(2009). The demand
for residential
The Electricity Journal, 22(6), 8-28. doi:
HOUSES
city in Nigeria: a bound testing approach.
http://dx.doi.org/10.1016/j.tej.2009.06.002
Paper presented at the The 2nd International
BABATUNDE, M. A., & SHUAIBA, M. I.,
electricity in
andEnergy
natural gas used in industry and houses is statistically
Workshop the
on consumption
EmpiricalofMethods
DE VITA, G., ENDERSEN, K., & HUNT, L.
analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
C.,electricity
(2006).and
Annatural
empirical
analysis
gas prices
Economics,techniques
Canadafor
of energy
demand in Namibia. Energy Policy, 34(18),
3447-3463. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.
enpol.2005.07.016
BAKIRTAŞ, T., KARPUZ, S., & BİLDİRİCİ,
M., (2007). An econometric analysis of
electricity demand in Turkey. 2007, 27(1), 13
DİLAVER, Z., & HUNT, L. C., (2011a). Industrial
electricity demand for Turkey: A structural
time series analysis. Energy Economics, 33(3),
eneco.2010.10.001
BARLOW, M. T., (2002). A Diffusion Model For
Electricity Prices. Mathematical Finance,
12(4), 287-298. doi: 10.1111/j.1467-9965.2002.
tb00125.x
BAYRAÇ, H. N., (2009). Küresel Enerji Poli-
DİLAVER, Z., & HUNT, L. C., (2011b). Modelling and forecasting Turkish residential
electricity demand. Energy Policy, 39(6),
enpol.2011.02.059
tikalari ve Türkiye: Petrol Ve Doğal Gaz
Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 10(1), 115-142
16
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
&
AKAR, S., (2007). ARInomics, 29(2), 199-210.
İNCELENMESİ
EDIGER, V. Ş.,
doi: http://dx.doi.
org/10.1016/j.eneco.2006.11.007
MA forecasting of primary energy
demand
by fuel in Turkey. Energy Policy,
35(3),
Yönetmeni
HAMZAÇEBİ,
C., (2007). Forecasting of Turkey’s
1
Bölümü energy consumption on sectoral
net electricity
enpol.2006.05.009
bases. Energy Policy, 35(3), 2009-2016. doi:
ve konutlarda
doğalgaz ile elektrik
istatistiksel olarak analiz edilmesi
ERDAL, G., ERDAL,
H.,kullanılan
& ESENGÜN,
K., tüketimininhttp://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2006.03.014
(2008). Theuygulanmıştır.
causality Ayrıca
between
energy
conhipotez
araştırma daha kapsamlı
hale Gas-to-Electric
getirilmiştir.
HATTORI,
T., (2011).
Substitution
Sanayi
ve
konutlarda
tüketim
aralıklarına
sumption and economic growth in Turkey.
andgöre
Competition
in Residential
Energy Maryönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
de sonuca gidilmiştir.
Elde
edilen36(10),
bulgular3838-3842.
sonucunda; sanayi
Energy Policy,
doi:sektörü
http://için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ket in Japan. Paper presented at the Fourth
dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2008.07.012
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
Annual
Conference On Competition And
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyat Industries, Belgium
Regulation
InTUİK,
Network
ERDOĞDU, E.,
(2007). Electricity demand
analysis using cointegration and ARIMA
JONG, D. C., & SCHNEIDER, S., (2009).
modelling: AECONOMETRIC
case study ofANALYSIS
Turkey. Energy
between
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INCointegration
TERMS OF INDUSTRY
ANDgas and power spot
HOUSES
Policy, 35(2), 1129-1146. doi: http://dx.doi.
prices. The journal of Energy Markets, 2(3),
org/10.1016/j.enpol.2006.02.013
27-46 to the years of 2012-2014,
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging
analyzed. ANOVA
wasThe
applied
to the study prepared with the use of different
FAN, S., & HYNDMAN,
R. J.,model
(2011).
price
KARADÖL,
E.,and(2007).
Economic
Growth And
were applied
the research
was
made
more
comprehensive.
The
purpose
was
to
determine
electricity
and
natural
gas
prices
elasticity of electricity demand in South AustElectricity Consumption In Turkey: A Bound
ralia. Energy Policy, 39(6), 3709-3719. doi:
Test Approach. Doğuş Üniversitesi Dergisi,
http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2011.03.080
8(1), 72-80
FILIPPINI, M., (1995). Swiss residential demand
for electricity by time-of-use. Resource and
Energy Economics, 17(3), 281-290. doi: http://
dx.doi.org/10.1016/0928-7655(95)00005-I
KINIK, E., (2008). Türkiye’de Mesken Talebi.
(Yüksek Lisans), Kahramanmaraş: Sütçü
İmam Üniversitesi
FRIKHA, N., & LEMAIRE, V., (2010). Joint
Modelling of Gas and Electricity spot prices.
Applied Mathematical Finance, 20(1), 1-28.
doi: 10.1080/1350486X.2012.658220
LARIVIERE, I., & LAFRANCE, G., (1999).
Modelling the electricity consumption of cities:
effect of urban density. Energy Economics,
21(1), 53-66. doi: http://dx.doi.org/10.1016/
S0140-9883(98)00007-3
HALICIOĞLU, F., (2007). Residential electricity
demand dynamics in Turkey. Energy Eco-
LIJESEN, M. G., (2007). The real-time price
elasticity of electricity. Energy Economics,
17
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:13
K:02
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
NYAMDASH, B., & DENNY,
29(2), 249-258. ELEKTİRİK
doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.
İNCELENMESİ
E., (2013). The
impact of electricity storage on wholesale
eneco.2006.08.008
electricity prices. Energy Policy, 58(0),
LISE, W., & VAN MONTFORT,Güven
K., (2007).
6-16. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.en1
Kilis 7in
Aralık
Üniversitesi,
Energy consumption and GDP
Turkey:
Is Elektrik-Enerji Bölümü
pol.2012.11.033
there a co‐integration relationship? Energy
SULTAN,
R., (2012).
Anedilmesi
Econometric Study of
Economics,ve 29(6),
doi:ilehttp://
konutlarda1166-1178.
kullanılan doğalgaz
istatistiksel
olarak analiz
çalışmada
ANOVAEnergy
modeli and Exports in
Economic
Growth,
dx.doi.org/10.1016/j.eneco.2006.08.010
Implications
for Trade and CliSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veMauritius:
tespit edilmesi
LUNGBERG,yönünde
L., (2009).
An Econometric
hareket edilmiş
olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
mate Policy. International Journal of Energy
bulgular sonucunda;
sanayi
Analysis of edilen
The Swedish
Industrial
Electricity
and olarak
Policy,
2(5), 225-237
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Economics
varılmaktadır. Sonuç
tüketim
Demand. (Master
Luleâ University
aralığı KwThesis),
cinsinden yükseldikçe,
SCHWARZ,
of Technology
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,TAYLOR,
Sanayi, Konut,T.,
Anova,
TUİK, Fiyat P., & COCHELL, J.,
(2005). 24/7 Hourly Response to Electricity
MUCUK, M., & UYSAL, D., (2009). Türkiye
Real-Time Pricing with up to Eight SumECONOMETRIC
ANALYSIS
Ekonomisinde
Enerji Tüketimi
ve Ekonomik
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INmers
TERMS
INDUSTRY AND
ofOFExperience.
Journal of Regulatory
Büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115 HOUSES
Economics, 27(3), 235-262. doi: 10.1007/
In this studyR.,
prepared
by using
s11149-005-6623-6
NARAYAN, P. Abstract:
K., & SMYTH,
(2005).
Thedata of TSI belonging
residential demand
for electricity
in Australia:
analyzed. ANOVA
model was
UMUR,
O., &and
SOHTAOĞLU,
were applied
the research was N. H., (2011).
an application
thecomprehensive.
bounds testing
appromade of
more
The purpose
was to determine electricity and natural gas prices
Avrupa Birliği Enerji İç Piyasasina Yönelik
ach to cointegration. Energy Policy, 33(4),
Düzenlemeler Kapsaminda Doğalgaz ve
Elektrik Enerjisi Fiyatlandirma Sistemlerinin
enpol.2003.08.011
Uyumu. Paper presented at the 11. Enerji
Kongresi, İzmir
NİŞANCI, M., (2005). Türkiye’de Elektrik Enerjisi
Talebi Ve Elektrik Tüketimi ile Ekonomik
Büyüme Arasindaki İlişki. Sosyal ve Ekonomik
Araştırmalar Dergisi - Selçuk Üniversitesi
18
UHEYAD
BİR MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN FİNANSAL
OKURYAZARLIK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN BİR
ARAŞTIRMA: BOZÜYÜK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ
DETERMINING THE LEVEL OF FINANCIAL LITERACY OF
A VOCATIONAL SCHOOL STUDENTS: A CASE OF BOZUYUK
VOCATIONAL SCHOOL
Cumhur ŞAHİN
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bozüyük Meslek Yüksekokulu
Özet: Finansal sistemin sağlıklı çalışabilmesi, bireylerin finansal piyasalar ve ürünler hakkında yeterli
bilgi sahibi olabilmesine bağlıdır. Bu bağlamda son
yıllarda önem kazanan kavramlardan biri de finansal
okuryazarlıktır. OECD’nin yapmış olduğu tanıma göre
finansal okuryazarlık; finansal tüketicilerin finansal
ürünler ve kavramlar hakkında bilgilendirilmesini
veya finansal risk ve alternatifler arasında tercihte
bulunabilecek farkındalığa sahip olmasını temin ederek
finansal refahını artırma sürecidir. Bu araştırmada
meslek yüksekokul öğrencilerinin temel düzeyde
finansal okuryazarlık düzeyi saptanmaya çalışılmıştır.
Araştırma neticesinde öğrencilerin temel konularda
yeterli finans bilgilerinin olmadığı görülmüştür. Bu
durumu düzeltmek için okulda 2–3 haftalık kurs ve
seminerlerin faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Abstract: The healthy operating of the financial system
depends on individual’s having sufficient knowledge
about financial markets and products. In this context,
one of the concepts that gained importance in recent
years is financial literacy. According to OECD financial
literacy is the combination of consumers’ / investors’
understanding of financial products and concepts and
their ability and confidence to appreciate financial
risks and opportunities, to make informed choices,
to know where to go for help, and to take other effective actions to improve their financial well-being.
This investigation tries to determine the level of basic
financial literacy of students of a Vocation School.
The investigation results show that the students have
not adequate financial knowledge about basic topics.
It is thought to hold 2 or 3 weekly contact meetings
at school to correct this situation.
Anahtar Sözcükler: Finansal Sistem, Finansal Okuryazarlık, Finansal Teknikler
Key Words: Financial System, Financial Literacy,
Financial Techniques
19
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
Bu nedenle söz konusu sakıncaları
İNCELENMESİ
minimize etmek için; tek tek kişilerin ve sonuçta toplumların
Murat
Günümüz finans dünyası, son yıllardaki
yenilikler
finansal eğitimi, önemi giderek artan ve uluslar
Güvenfinansal
ve globalleşmenin de tesiriyle, her türlü
arası alanda üzerinde her geçen gün daha fazla
1
Kilis 7 Aralık
ihtiyaç ve duruma esneklik gösterecek
biçimde,
durulan konuların başında gelmektedir. Bu bağçok çeşitli ürün ve hizmeti sunmaya başlamıştır.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri lamda
kullanılarak
çalışma, sanayi
sonhazırlanan
yıllardabuönemi
ortaya çıkan kavramve elektronik
konutlarda kullanılan
doğalgaz
Yeni teknolojiler,
dağıtım
kanallarının
biriçalışmada
de finansal
okuryazarlıktır.
OECD’nin
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraklardan
hazırlanan
ANOVA
modeli
gelişimi ve finans
piyasalarının
her
geçen
gün
daha
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak yapmış
araştırma daha
kapsamlı
olduğu
tanıma
göre finansal okuryazarlık;
Sanayikişilerin
ve konutlarda
fazla bütünleşmesi,
finansal
hizmetlere
finansalgöre
tüketicilerin
finansal Elde
ürünler ve kavramlar
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
ulaşımını kolaylaştırmaktadır.
hakkında bilgilendirilmesini veya finansal risk
gelmektedir.
ve meydana
alternatifler
arasında tercihte bulunabilecek
Fakat bu hizmetlerin
önemli bir kısmı, oldukça
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,farkındalığa
Sanayi, Konut, Anova,
Fiyat temin ederek finansal
sahipTUİK,
olmasını
karmaşık bir özellik
taşımaktadır. Finansal türefahını arttırma sürecidir. Bir diğer tanıma göre
keticiler, her geçen gün bir yenisiyle tanıştıkları
ise finansal
okuryazarlık,
kişisel finansal sağlığı
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
ürün ve hizmetlerin
karmaşık yapısını
anlamakta
HOUSESsağlamak ve korumak için gereken finansal
güçlük çekmekte, risk ve getiri hesaplamasını
bilgi, beceri, tutum ve davranışlardan oluşan bir
yaparken zorluklarla
karşılaşmaktadırlar. DolayıAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
bileşendir
20).
the consumption
in industry(Gökmen,
and houses is2012:
statistically
sıyla da hem kendilerini
hem of
deelectricity
ülke ekonomisini
techniques
analysis.
olumsuz etkileyen
yanlışforürün
ve Moreover,
hizmet seçimi
2. LİTERATÜR
TARAMASI
electricity and natural
gas prices
söz konusu olabilmektedir.
Finansal okuryazarlıkla ilgili olarak literatürde
Kişilerin yeterli bilgiye sahip olmaksızın verdikbirçok çalışma bulunmaktadır. Bu konuyla ilgili
leri finansal kararlar, yalnızca kendilerinin zarar
akademik çalışmaların bazıları aşağıdadır:
görmesine yol açmamakta, aynı zamanda ulusal
Iowa State Üniversitesindeki öğrencilerin finansal
ve uluslararası finansal düzenin bozulmasına da
okuryazarlık düzeylerini belirlemeye yönelik bir
sebep olmaktadır.
çalışmada öğrencilerin para idaresi, kredi kartı
2008’de başlayan ve etkileri hala sürmekte olan
kullanımı ve sigorta konusunda düşük bir bilgi
küresel krizin temel nedenlerinden birisi de tüseviyesine sahip oldukları bulgusuna ulaşılmıştır.
keticilerin yeterli bilgiye sahip olmadan finansal
Bu araştırmada dikkat çeken bir başka sonuç
ürün ve hizmetleri satın almalarıdır. Üstelik bu
erkeklerin bayanlara kıyasla ve evli öğrencilerin
işlemler borçla finanse edildiklerinde önce bireysel,
de bekârlara nazaran daha fazla finansal bilgiye
sonra sektörel ve zincirleme bir biçimde küresel
sahip olduğunun ortaya çıkmasıdır (Danes ve
boyutta krizi tetiklemektedir.
Hira, 1987: 11).
20
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
diğerlerinin
yatırım bilgisi üzerine
Lise öğrencilerinin kişisel
İNCELENMESİ
Volpe ve
finans bilgilerini
odaklanarak yaptıkları araştırmada, ABD’nin
Orta
ölçmeye yönelik bir çalışmada, bireylerin gelir,
batı’sındaki bir devlet üniversitesi öğrencilerinin
para
yönetimi, tasarruf ve harcama konusunda
Yönetmeni
ancak % 44’ünün yeterli finansal
bilgiye sahip
1
ortalama bilgi
seviyesinde oldukları tespit edilKilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
olduğu, erkek öğrencilerin bayan öğrencilere göre
miştir (Mandell, 1997: 16).
Özet : 2012-2014
Yılları
TUİK
finansal bilgi açısından
daha iyi
birarasındaki
durumda
ol-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
istatistiksel olarak
Texas eyaletindeki
bir analiz
devletedilmesi
üniversitesinde öğrenim
duğunu gözlemlemişlerdir
(Volpe
vd.,teknikleri
1996: 91).
şeklindedir. Farklı
analiz
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak gören
araştırma1.daha
kapsamlı
sınıf
öğrencilerinin
kişisel finans bilgi
Sanayi ve konutlarda
Chen ve Volpe tarafından
924 üniversite
öğrencisi
düzeyini
çalışmada,
görearaştıran
de sonuca bir
gidilmiştir.
Elde 407 öğrenciye
üzerinde yapılanedilen
anket
çalışmasına
bulgular
sonucunda;göre;
sanayi sorular
finansal planlama, bileşik faiz, ilk halka arz gibi
temel düzeyde aralığı
olmasına
rağmen
katılımcıların
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir.
temel
finans
kavramlarının ne olduğuna dair toplam
ancak % 53’ünün
toplam
ortalamada
doğru
ceAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,20
Sanayi,
Anova, TUİK,
Fiyat
soruKonut,
sorulmuş
ve sadece
bir öğrencinin yüz
vaplar verebildiği, bu nedenle öğrencilerin kişisel
üzerinden seksen puan, altı öğrencinin sıfır puan
finans bilgilerini ECONOMETRIC
ilerletme ihtiyacında
oldukları
ANALYSIS OF ELECTRICITY
NATURAL
GAScevap
PRICESoranının ise % 34.8
aldığıAND
ortalama
doğru
ACCORDING TO
CONSUMPTION
saptanmıştır. Bu araştırmada
katılımcıların
enRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESgibi oldukça düşük bir düzeyde olduğu sonucuna
başarısız olduğu alanın yatırım olduğu, düşük
ulaşılmıştır. Bu araştırmada elde edilen bir başka
Abstract: daha
In this çok
studyişletme
prepared by
finansal okuryazarlığa
bölümü
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses is temel
statistically
sonuç,
kız öğrencilerin
finans kavramlarıyla
analyzed.
ANOVA model was
haricindeki bölüm
öğrencilerinde
rastlandığı,
applied
and öğrencilere
the research was
ilgiliwere
olarak
erkek
göre daha az bilgi
comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
genellikle kadınmade
ve more
30 yaş
altındakiThebireylerin
sahibi olduğudur (Manton vd., 2006: 52).
finansal okuryazarlık oranının yetersiz olduğu
görülmüştür (Chen ve Volpe, 1998: 124).
İllinois, Louisiana ve Georgia eyaletlerindeki
üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık
Lusardi ve Mitchell tarafından emeklilik planlaması ile finansal okuryazarlık arasındaki ilişkiyi
ele alan çalışmada; çalışanların tasarruf kararlarını
nasıl aldığı, bu kararları alırken bilgileri nasıl ve
nereden edindikleri araştırılmıştır. Verilerin analizi
neticesinde; finansal bilgi ile emeklilik planları
arasında güçlü bir ilişki olduğu, finansal okuryazarlık düzeyinin yaşlı Amerikalılarda, kadınlarda,
azınlıklarda (Hispanik ve Siyahlar) ve üniversite
eğitimi almamış bireylerde daha düşük olduğu
belirlenmiştir (Lusardi ve Mitchell, 2006: 108).
konusunda ne bildikleri ve neler öğrenmeleri
gerektiğine yönelik olarak yapılan bir diğer
çalışmada; öğrencilerin bir kısmının finansal
durumlarını iyi idare edemediği, bunun sebebinin
önerilen uygulamaları benimsememesi olduğu,
yine bazı öğrencilerin finansal anlamda riskli
düzeyde olduğu ve bu durumdaki öğrencilerin
kampüslerde finansal danışmanlık hizmetlerine
ihtiyaç duydukları ortaya konmuştur (Cude vd.,
2006: 107).
21
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Bernheim ve diğerlerinin
finansal eğitimin İNCELENMESİ
uzun
Ludlum ve diğerleri, birçok üniversite kampüsündeki
üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlıkla
süreli etkilerini araştırdıkları çalışmada;
lise öğMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
kredi kartı kullanımı arasındaki ilişkiyi araştırdıkrencilerine yönelik finansal eğitimGüven
ile tasarruf
ları çalışmalarında
anket sorularına cevap veren
yapma ve sermaye biriktirme1Kilis
arasındaki
ilişki Elektrik-Enerji
7 Aralık Üniversitesi,
Bölümü
725 öğrenciyle ilgili olarak, çarpıcı sonuçlara
incelenmiştir. Analizler neticesinde finansal eğitim
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri ulaşmışlardır.
bu çalışma,yaklaşık
sanayi
Öğrencilerin
% 91’i işletme
almamış yetişkinlerle
kıyaslandığında finansal
olmasına
rağmen
kullandıkları kredi
şeklindedir.yetişkinlere
Farklı analiz göre
teknikleri
kullanılarakbölümünde
hazırlanan çalışmada
ANOVA
modeli
eğitim alan öğrencilerin
belirgin
kartlarının faiz oranını bilenler yalnızca % 14.6’sı
bir biçimde daha
fazla
tasarruf tüketim
ettiği ve
sermaye
Sanayi
ve konutlarda
aralıklarına
göresahiptir.
de sonucaKredi
gidilmiştir.
bir orana
kartıElde
gecikme faizi hakbirikimi sağladıkları
tespit sonucunda;
edilmiştirsanayi
(Bernheim
edilen bulgular
kındavarılmaktadır.
bilgi sahibi
olmayanlar
% 75.7 iken, kredi
Sonuç
olarak tüketim
vd., 2001: 462).fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
bakiyesi hakkında bilgisi olanlar ise % 29.2’lik
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Huddleston ve Anahtar
diğerlerinin
lise
finansal
planlabir oranla hayal kırıklığı yaratmışlardır. Cinsiyet
ma program müfredatının öğrencilerin finansal
açısından ise finansal okuryazarlık bağlamında
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
NATURAL
GAS PRICES
davranışları üzerindeki
etkisini
araştırdıkları
erkekAND
veya
bayan öğrenciler
açısından anlamlı bir
HOUSESfark tespit edilmemiştir (Ludlum vd., 2012: 31).
çalışmada, kişisel finansal eğitim programları
sayesinde öğrencilerin
finansal okuryazarlık,
Abstract: In this study prepared by using data of Eitel
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
ve Martin,
bir üniversitedeki
bayan öğrenthe
consumption
of electricity andpozitif
davranış ve özyeterlilik düzeylerinde
prepared
with okuryazarlık
cilerin
finansal
düzeylerini ölçmeye
techniquessaptanmıştır
gelişmeler görüldüğü
(Huddleston
and natural çalışmada,
gas prices anket sorularını
yönelikelectricity
olarak yaptıkları
vd., 1999: 113).
cevaplayan 204 öğrencinin cevaplarının incelenmesi
neticesinde bayan öğrencilerin finansal anlamda
Borden ve diğerleri, üniversite öğrencilerinin
okuryazar olmadığını, yaş ve etnisite anlamında
finansal sorumluluklarına yönelik finansal tubir farkın bulunmadığı görülürken lise eğitiminde
tum ve bilgi düzeylerini ölçmeyi amaçlayan bir
finansal okuryazarlık eğitimi verilmesi gerektiği
çalışma yürütmüşlerdir. Bu çalışma kapsamında
sonucuna ulaşılmıştır (Eitel ve Martin, 2009: 616).
öğrencilere finansal eğitim semineri verilmiş,
daha sonra finansal okuryazarlıkla ilgili bir test
Robb ve Sharpe tarafından ABD’nin orta batısındaki büyük bir eyalet üniversitesinde öğrencilerin
kişisel finans bilgilerinin kredi kartı davranışı
üzerindeki etkilerini araştırmaya yönelik olarak
yürüttükleri bir çalışmada kredi kartı kullanış tutum ve kararları üzerinde finans bilgisinin yüksek
veya düşük olmasının çok fazla etkisi olmadığı
yapılmıştır. Test sonrası cevaplar incelendiğinde
öğrencilerin finansal davranış ve tutumlarında
anlamlı bir biçimde daha pozitif davranışlar
olduğu riskli finansal davranışlarından kaçınma
eğilimi taşıdıkları ortaya konmuştur (Borden
vd., 2008: 37).
22
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
görülmüştür ki bu durum
beklentilerden farklı
bir
ların arasında ilk sırayı aile almaktadır (Chen ve
İNCELENMESİ
Volpe,
2002: 306).
sonuçtur (Robb ve Sharpe, 2009: Murat
41). KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Yönetmeni
3. ARAŞTIRMANIN
YÖNTEMİ
Temizel ve Bayram’ın Anadolu Üniversitesi
1
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
öğrencileri
Bu çalışma, T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
arasında finansal
okuryazarlık
seviyesini
araştırÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriBozüyük
çalışma, sanayi öğrencilerinin
MeslekbuYüksekokulu
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
dıkları çalışmada,
öğrenciler
finansal
bilgilerini
seviyeleriyle
ilgili olarak
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakfinansal
hazırlananokuryazarlık
çalışmada ANOVA
modeli
ağırlıklı olarakuygulanmıştır.
ailelerinden
öğrenmekte
olup,
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
bazı temel finans terimleri ve ürünleri konusunda
finansal haberleri
genellikle
internet
ve
televizyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
bilgi düzeyleri
ve finansal
davranış kalıplarını
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi
yondan izlemektedir
ve finansal
bilgi
düzeylebelirlemeye
yöneliktir.
İnceleme
dönemi Eylül
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
rinin yeterli olduğu
(Temizel
veda azalma
aralığı kanısındadırlar
Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
meydana
gelmektedir.
2014’tür. Çalışmada basit rassal örneklemeden
Bayram, 2011: Anahtar
84). Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yararlanılmıştır.
Bozüyük Meslek Yüksekokulu
anakütle olarak kabul edilmiştir. Meslek YükseLusardi ve Koenen tarafından Almanya’daki
AND NATURAL
PRICES
kokulunda
öğrenimGAS
gören
öğrenci sayısı 502’dir.
finansal okuryazarlık
araştırmasına
göre; AlmanRANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESDolayısıyla bu kütlenin üçte birini oluşturan 165
halkının finansal okuryazarlığı orta seviyededir.
öğrencinin anakütleyi temsil edeceği kabul edilKadınların finansal
okuryazarlık
Abstract:
In this study seviyesi
prepared byerkekusing data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
in industry
and houses is anket
statistically
miştir.
165 öğrenciye
soruları dağıtılmış,
lere göre daha düşüktür.
Ülkeninmodel
doğusunda
gelir
analyzed. ANOVA
was applied
were applied
research was dolayısıyla 127
bunlardan
38’i and
gerithedönmemiş,
seviyesi ve eğitim
düzeyi
düşük bireylerin
finanmade
more comprehensive.
The purpose
anket üzerinden istatistikî analizler yapılmıştır.
sal okuryazarlığı ülkenin batısındakilerden daha
Anket yanıtları frekans analizi ve yüzde olarak
aşağıdadır. Ayrıca Almanya’nın doğusundakiler
gösterilmiştir.
temel finans bilgileri konusunda yetersizdirler
(Koenen ve Lusardi, 2011: 19).
4. BULUNTULAR
Chen ve Volpe tarafından üniversite öğrencilerin-
Tablo 1. Öğrencilerin Cinsiyet Dağılımı
de cinsiyet farklılıkları ile finansal okuryazarlık
arasındaki ilişkilerin araştırıldığı bir çalışmada;
kadınların finansal bilgilerinin erkeklere göre
daha düşük olduğu görülmektedir. Bunun yanı
sıra finansal okuryazarlık düzeyi üzerinde tecrübe ve eğitimin önemli bir etkisi bulunmaktadır.
Cinsiyet
Frekans
Yüzde
Kadın
67
52,8
Erkek
60
47,2
Toplam
127
100
Örneklemdeki erkek ve kadın oranı birbirine
yakın olup kadınların oranı % 52,8 ve erkeklerin
oranı da % 47,2’dir.
Öğrenciler finansal bilgilerinin çoğunu okul
dışındaki kaynaklardan elde etmektedirler. Bun23
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2. Öğrencilerin
Program Dağılımı
İNCELENMESİ
Program
Frekans
Güven
Dış
Ticaret
33
1
Kilisve
7 Aralık
Elektrik-Enerji30
Bölümü
Muhasebe
VergiÜniversitesi,
Uygulamaları
Bankacılık ve Sigortacılık
29
Yüzde
26,0
23,6
22,8
ve konutlarda kullanılan doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel
olarak15,7
analiz edilmesi
Pazarlama
20
15 kapsamlı hale
11,9getirilmiştir.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotezDiğer
testleri uygulanarak araştırma daha
Toplam
127
100
anket
sorularını
yanıtlayan
127 sonucuna
öğrencinin
pazarlama
programı
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim öğrencisi olup %
Örneklemde
öğrencinin 33’ü dış ticaret programı olup %
15,7’lik frekansa ve son olarak da 15 öğrencinin
26,0’lık frekansa, 30 öğrencinin muhasebe ve
diğer seçeneği altında toplanan seramik, cam,
vergi uygulamaları programında olup % 23,6’lık
çinicilik, grafik ve çevre programları öğrenciECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GASbir
PRICES
frekansa, 29 öğrencinin
bankacılık
ve sigortacılık
leri olup
% 11,9’luk
frekansa sahip olduğu
HOUSESgörülmektedir.
programı öğrencisi olup % 22,8’lik frekansa, 20
Abstract: In this Tablo
study prepared
by using data ofAylık
TSI belonging
3. Öğrencilerin
GelirtoDüzeyi
Gelir Düzeyi
Frekans were applied
Yüzde
Moreover, tests of hypothesis
and the research was
0–500 TL
83
65,4
501–999 TL
23
18,1
1000 TL ve Üzeri
21
16,5
Toplam
127
100
Anketi yanıtlayan 127 öğrencinin 83’ü aylık
0–500 TL arası bir gelire sahiptir ve % 65,4’lük
bir oranı oluşturur. 23 öğrenci aylık 501–999 TL
bir gelire sahiptir ve % 18,1’lik bir orandadır. 21
öğrenci ise aylık 1000 TL ve üzeri bir gelire sahip
olup % 16,5’lik bir orana tekabül etmektedirler.
24
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo
4.
Tasarrufları Olması İNCELENMESİ
Durumunda Yatırım Yapacakları Araçlar
Hakan AÇIKGÖZ
ÜrünMurat KORKMAZ, Frekans
Yüzde
AltınGüven Grup A.Ş. Finans
62 Yönetmeni48,8
1
Döviz
31
24,4
Hisse
Senedi
24 kullanılarak 18,9
Özet : 2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verileri
Mevduat
10
7,9
uygulanmıştır. AyrıcaTahvil
hipotez testleri uygulanarak
- araştırma daha
- kapsamlı hale getirilmiştir.
Katılım
Hesabıistatistik- bulgulara göre- de sonuca gidilmiştir. Elde
yönünde hareket edilmiş
olup, yapılan
Toplamdüşüş gözlendiği sonucuna
127 varılmaktadır.
100 Sonuç olarak tüketim
Öğrencilere eğerAnahtar
ellerinde
tasarruf
fazlası
olsaydı
sırada
hisse
senedi
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,Üçüncü
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK,
Fiyat tercih edilmektedir.
hangi alanda değerlendirecekleri konusunda soAnketi yanıtlayan öğrencilerden 24’ü hisse senedini
rulan sorulara ilişkin olarak verilen yanıtlarda,
tercih ederken % 18,9’luk bir orana sahiptir. En
62 öğrenci altına yatırım
yapacaklarını
belirtmişRANGES
sonINtercih
edilen
yatırım AND
enstrümanı mevduattır
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS
OF INDUSTRY
HOUSES
olup % 48,8’lik bir oran oluşturmaktadır. Altıve 10 kişi tarafından seçişmiş olup % 7,9’luk bir
nın ardından ikinci
sırada
tercih
oluşturur.
yanıtlayan öğrencilerden
Abstract:
In this
study edilen
prepared finansal
by using data of oranı
TSI belonging
to theAnketi
years of 2012-2014,
enstrüman dövizdir.
31 ANOVA
öğrencimodel
dövizwas
seçeneğini
tahvilprepared
ve katılım
seçen olmamıştır.
analyzed.
applied to the study
with thehesabını
use of different
işaretlemiş olupmade
% 24,4’lük
bir oran teşkil eder.
more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Tablo 5. Bazı Finans Kavramlarının Bilinme Düzeyi
Kavramlar
Frekans
Yüzde
Faiz
97
76,4
Hisse Senedi
95
74,8
Tahvil
64
50,4
Bütçeleme
55
43,3
Likidite
48
37,8
Portföy
33
26,0
Repo
21
16,5
Arbitraj
8
6,3
Valör
3
2,3
25
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Bazı finans kavramları
hakkında sorulan sorulara
oran teşkil eder. Likiditeyi bilenler
İNCELENMESİ
48 kişidir ve
verilen yanıtlar tablo 5.’de görülmektedir.
Buna
% 37,8’lik
AÇIKGÖZ bir orandadır. Portföy kavramı hakgöre en iyi bilinen kavram faiz olup katılımcıların
kında
bilgi sahibi oln kişi sayısı 33 olup % 26’lık
Yönetmeni
97’si faiz hakkında bilgi sahibi1 olup % 76,4’lük
Bölümü
bir orandadır.
Reponun ne olduğunu bilenlerin
bir orana sahiptir. İkinci sırada hisse senedi bilinsayısı 21’dir ve % 16,5’lik bir yüzdeye sahiptir.
mekte olup frekansı
ve yüzdesi
Özet :95
2012-2014
Yılları74,8’dir.
arasındaki Tahvil
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
Arbitraj
ve valör
hakkında
bilgi sahibi olanların
hakkında bilgi sahibi
olan kişi sayısı 64’dür ve %
8 ve
olup yüzde olarak % 6,3
uygulanmıştır.
hipotez testleri
uygulanarak sayısı
araştırmasırasıyla
daha kapsamlı
hale3getirilmiştir.
50,4’lük bir oran
oluşturur.Ayrıca
Bütçeleme
hakkında
bilgi sahibi olanlar
55hareket
kişidiredilmiş
ve %olup,
43,3’lük
bir bulgulara
ve % 2,3’lük
bir oran
oluştururlar.
yönünde
yapılan istatistik
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde
fiyatlarının
seviyesinde düşüş gözlendiği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
Tablogenel
6. Programlara
Göre Finansal
Okuryazarlık
Düzeyi
Program
Okuryazar
Yüzde
Anahtar
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,Finansal
Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
Birey Sayısı
Muhasebe veANALYSIS
Vergi OF ELECTRICITY
14 AND NATURAL GAS46,7
ECONOMETRIC
PRICES
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
Uygulamaları
HOUSES
Banka ve Sigortacılık
10
34,4
Dış Ticaret
8 industry and houses is24,2
the consumption
of electricity and natural gas used in
statistically
Pazarlama
4 were applied and the 20,0
techniques
for analysis. Moreover, tests of hypothesis
research was
Diğer
-
Programlara göre finansal okuryazarlık düzeyleri
incelendiğinde en yüksek finansal okuryazarlığın muhasebe ve vergi uygulamaları programı
öğrencilerinde olduğu görülmektedir. Finansla
ilgili temel bilgilere ilişkin soruların yarısından
fazlasına doğru yanıt verenler finansal okuryazar
olarak kabul edilmiştir. Buna göre muhasebe
ve vergi uygulamaları programı öğrenim gören
30 öğrencinin 14’ü finansal okuryazar olup %
46,7’lik bir oran oluşturur. Banka ve sigortacılık programında öğrenim gören 29 öğrencinin
10’u finansal okuryazar olup % 34,4’lük bir
orana sahiptir. Anket sorularını yanıtlayan 33
-
öğrenci dış ticaret programından olup bunların
8’i finansal anlamda okuryazardır ve % 24,2’lik
bir yüzdeye sahiptir. Anket sorularını yanıtlayan
20 pazarlama programı öğrencisinden finansal
okuryazar olanların sayısı yalnızca 4’dür ve
bunlar % 20’lik bir orana sahiptir. Anket sorularını yanıtlayan seramik, cam, çinicilik, grafik ve
çevre programlarından oluşan diğer programlar
öğrencilerinin sayısı 15’dir ve bunlardan hiçbiri
finansal okuryazar değildir. Meslek yüksekokulu
öğrencilerinin genel anlamda finansal okuryazarlık
düzeyine bakıldığında anket sorularını yanıtlayan
26
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
127 öğrenciden yalnızca
36’sı finansal okuryazar
lendirecekleri sorulduğunda en fazla tercih edilen
İNCELENMESİ
olup % 28,3’lük bir oran teşkil etmektedir.
finansal enstrüman 62 öğrenci tarafından seçilen
altın’dır. Altını 31 kişi ile döviz, 24 kişi ile hisse
5. SONUÇ
senedi ve 10 kişi ile mevduat izlemektedir. Tahvil/
1
Globalleşme ve sermaye piyasaları arasındaki
bono ile katılım hesabını tercih eden olmamıştır.
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verileriÖğrencilerin
çalışma, sanayi
entegrasyonun Özet
da artmasıyla
birlikte
özellikle
bazıbufinansal
kavramlar hakkında
1990’lı yıllardan
itibarenFarklı
finansal
ve hizsahibiçalışmada
olma düzeyi
en fazla
şeklindedir.
analiz ürün
teknikleri
kullanılarakbilgi
hazırlanan
ANOVAincelendiğinde
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
metlerin sayısında olağanüstü artışlar görülmeye
bilinen kavramlar sırasıyla faiz, hisse senedi ve
başlamıştır. Bu anlamda
finansal
hizmet
ve ürünyönünde hareket
edilmiş
olup, yapılan
gidilmiştir.
Elde% 50’den fazla bir
tahvildir.göre
Budeüçsonuca
kavramı
bilenler
lerden yararlanan
bireylerin işi oldukça zorlaşoranavarılmaktadır.
sahipken; Sonuç
bütçeleme,
likidite, portföy, repo,
olarak tüketim
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
mıştır. Çünkü bu alanda yapılacak hatalı tercih ve
arbitraj ve valör kavramlarını bilenler % 50’nin
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,Bu
kararların bedeliAnahtar
son derece
ağır
olmaktadır.
altındadır. Programlara göre finansal okuryazarsorunun çözülmesinde veya en azından minimuma
lık düzeyleri incelendiğinde en yüksek finansal
indirilmesinde finansal
okuryazarlık
kavramı
ön
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
okuryazarlığın
muhasebe
ve vergi uygulamaları
plana çıkmaktadır. Finansal okuryazarlığın genç
HOUSESprogramı öğrencilerinde olduğu görülmektedir.
yaşlardan başlayarak bireylere kazandırılması
Bunu sırasıyla banka ve sigortacılık, dış ticaret
gerekmektedir. the
Buconsumption
çalışmadaof Bozüyük
Meslek
electricity and
natural gas used
industry andprogramları
houses is statistically
ve inpazarlama
izlemekte olup diğer
Yüksekokulu öğrencilerinin
finansal
okuryazarlık
were applied
and the research
was
program
öğrencilerinin
finansal
okuryazarlık
düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır.
düzeyi 0’dır. Meslek yüksekokulu öğrencilerinin
genel anlamda finansal okuryazarlık düzeyine
Araştırma sonuçlarına göre anket sorularını yanıtbakıldığında 127 öğrenciden yalnızca 36’sı filayan 127 öğrencinin 67’si bayan, 60’ı erkektir.
nansal okuryazar olup % 28,3’lük bir oran söz
Öğrencilerin öğrenim gördükleri programlar
konusudur.
incelendiğinde; 127 öğrencinin 33’ü dış ticaret,
30’u muhasebe ve vergi uygulamaları, 29’u banka
ve sigortacılık, 20’si pazarlama ve 15’i de diğer
programlarda yer almaktadır. Öğrencilerin aylık
gelir düzeyleri incelendiğinde 83 öğrencinin aylık
0–500 TL bir gelire sahip olduğu, 23 öğrencinin
aylık 501- 999 TL gelire sahip olduğu ve 21
öğrencinin de 1000 TL ve üzeri gelirinin olduğu
görülmüştür. Öğrencilere ellerinde tasarruf fazlası
olması durumunda bu birikimlerini nasıl değer-
Toplumun vazgeçilmez bir parçası olan üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlığının
arttırılması son derece önemlidir. Bu düzeyin
yükseltilmesi için okul bünyesinde 2–3 haftalık
kurs ve seminerlerin faydası olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca görsel materyallerle desteklenen
bir program yararlı olabilecektir.
27
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
KAYNAKÇA
The Journal of Student
İNCELENMESİ
Financial Aid, 17
(1), ss.4–16
BERNHEİM, D. B., GARRETT, D.Murat
M., KORKMAZ,
MAKİ, Hakan AÇIKGÖZ
Grup
A.Ş. Finans
YönetmeniS.J., MARTİN, J., (2009). “FirstEİTEL,
D. M., (2001). “Education andGüven
saving:
The
1
7 Aralık
BölümüFemale College Students’ FinanGeneration
long-term effects of highKilis
school
financial
cial Literacy: Real And Perceived Barriers
curriculum mandates”, Journal of Public
Toistatistiksel
Degreeolarak
Completion”,
konutlarda
kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
analiz edilmesi College Student
Economics,ve80(3),
ss.435–465
Journal; Part B, Vol. 43 Issue 2, ss.616
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
BORDEN, L. uygulanmıştır.
M.,
LEE,
S.A.,
SERİDO,
J.,
GÖKMEN,
(2012).
“Finansal
hareket edilmiş
olup, yapılan
göre deH.,
sonuca
gidilmiştir.
Elde Okuryazarlık”,
COLLİNS,yönünde
D., (2008).
“Changing
College
Hiperlink Yayınları, İstanbul, s.20
Students’ Financial
Knowledge,
Attitudes,
fiyatlarının genel
seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
and Behavior
through Seminar ParticipaHUDDLESTON, C. A., DANES, S. M., BOYCE,
tion”, Journal
of Family Economic Issues,
L., (1999). “Impact evaluation of a financial
29, ss.23–40
literacy program: Evidence for needed eduECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
policy
changes”,
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS OF
INDUSTRY
AND Consumer Interests
CHEN, H., VOLPE,
R.P., (1998).
“An AnalysisRANGES INcational
HOUSES
Annual, 45, ss.109–114
of Personal Financial Literacy Among ColAbstract:
In this study
prepared by
lege Students”,
Financial
Services
Review
KOENEN,
T.B.,
LUSARDİ,
in industry and
houses
is statistically A., (2011). “Fianalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
7(2), ss.107-128
nancial Literacy and Retirement Planning
In Germany”, Working Paper 17110, s.19
CHEN, H., VOLPE, R.P., (2002). “Gender differences in personal financial literacy among
college students”, Financial Services Review,
11, ss.305-306
LUDLUM, M., TİKLER, K., RİTTER, D.,
COWART, T., XU, W., SMİTH, B.C., (2012).
“Financial Literacy and Credit Cards: A
Multi Campus Survey”, International Journal
of Business and Social Science, Vol. 3 No.
7; ss.25–33
CUDE, B. J., LAWRENCE, F. C., LYONS,
A. C., METZGER, K., LEJEUNE, E.,
MARKS, L., MACHTMES, K., (2006).
“College Students and Financial Literacy:
What They Know and What We Need to
Learn”, Eastern Family Economics and Resource Management Association, ss. 102-109
LUSARDİ, A., MİTCHELL, O.S., (2006). “Financial Literacy and Planning: Implications
for Retirement Wellbeing”, Michigan Retirement Research Center Working Paper, s. 108
DANES, S.M., HİRA, T.K., (1987). “Money
management knowledge of college students”,
MANDELL, L., (1997). “Personal financial
survey of high school seniors”. Jump Start
28
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:09
K:24
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Coalition for
March/April
Personal
Financial Literacy,
TEMİZEL, F., BAYRAM, F., (2011).
İNCELENMESİ
“Finansal
Okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) ÖğrenciGüven
MANTON, E.J., ENGLİSH, D.E.,
AVARD,
lerine Yönelik Bir Araştırma”, C.Ü. İktisadi
7 AralıkCollege
S., WALKER, J., (2006).1Kilis
“ What
ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 12,
Freshmen Admit To Not Knowing About
Sayı 1,
ss.73–86
hazırlanan
bu çalışma, sanayi
Personal Finance”,
College
Te- tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ve konutlardaJournal
kullanılanof
doğalgaz
ile elektrik
şeklindedir. 3(1),
Farklı ss.43–54
analiz teknikleri kullanılarakVOLPE,
ANOVAH.,
modeli
aching & Learning,
R.P., CHEN,
PAVLİCKO, J.J.,
investment
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve(1996).
doğalgaz “Personal
edilmesi literacy among
ROBB, C. A., SHARPE,
D.edilmiş
L., (2009).
“Effect
yönünde hareket
olup, yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
college students: A survey”, Financial Practice
bulgular
sonucunda; sanayi
of Personal edilen
Financial
Knowledge
On College
Education
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaand
varılmaktadır.
Sonuç6(2),
olarakss.86–94
tüketim
Students’ Credit
Card
Behavior”,
Journal
ofda azalma meydana gelmektedir.
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
Financial Counseling
and :Planning
Volume
KAYNAKLARI
Anahtar Kelimeler
Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,İNTERNET
TUİK, Fiyat
20, Issue 1, ss. 25–44
http://www.nber.org/papers/w17110, Erişim
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYTarihi:
AND NATURAL
GAS PRICES
08.03.2014
HOUSES
29
UHEYAD
MÜŞTERİ ORYANTASYONUNUN İŞLETMELERİN DEVAMLILIK VE
KARLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
THE EFFECT OF CUSTOMER ORIENTATION ON CONTINUITY AND
PROFITABILITY OF BUSINESSES
Ebru CENGİZ
Gelişim Üniversitesi
Özet: Gelişen ve değişen dünyamızda müşteri istekleri
ve ihtiyaçları da sürekli gelişim ve değişim göstermektedir. İşletmelerin bu değişim ve gelişmelerin
takibini yapıp müşteri ile sıkı bir iletişim kurarak
müşterilerini memnun etmesi, işletmeleri rakiplerine
göre pazarda avantajlı duruma getirecektir. Müşteri
istek ve gereksinimlerini tespit etmeden ürün veya
hizmet üreten bir işletmenin rakipleri karşısında
uzun dönemde başarılı olması beklenemez. Rekabet
yarışının acımasız ve yoğun bir şekilde sürdüğü iş
dünyasında toplam kalite anlayışının özünde yatan
müşteri odaklılık fikri işletmelerce büyük bir hızla
benimsenmeye devam etmektedir. “Ürün odaklılık” artık
yerini “müşteri odaklılık” fikrine bırakmış, işletmeler
müşterilerinin beklentilerini öğrenip, karşılayabilmek
için büyük çaba sarf etmektedirler. Günümüzde hem
üretim hem de hizmet sektöründe faaliyet gösteren
işletmeler pazarda söz sahibi olmak istiyorlarsa müşteri
odaklı olmak durumundadır.
Abstract: Customer requests and needs continuously develop and change just like our developing
and changing world. Following these changes and
developments and satisfying customers by maintaining a close communication with them will make the
businesses gain more advantage over their rivals in
the market. It cannot be expected from a business
to be successful in the long run against the rivals by
producing services or products without determining
the customer requests and needs. In the business
world where competition is cruel and intense, the
notion of customer orientation lying under the sense
of total quality has been adopted at a great pace by
businesses. “Product orientation” has left its place to
“customer orientation”; businesses learn the customer
expectations and make a great effort to meet these
expectations. If the businesses operating both in
production and service sector today want to have a
voice in the market, they have to be customer-oriented.
Anahtar Kelimeler: Müşteri, Oryantasyon, Pazarlama,
Hizmet, İşletme
Key Words: Customer, Orientation, Marketing, Service, Business
30
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
(Pazarlama) & (Marketing)
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
tasyonuyla ilişkisi vurgulanmıştır.
İNCELENMESİ
Dokuzuncu
bölümde müşteri ilişkilerinin geleceğiyle ilgili
Murat KORKMAZ,
İş hayatı müşteriye yöneliktir. Müşteriye
odak- Hakan AÇIKGÖZ
farklı görüşlere yer verilmiştir.
Güvenbaşarılı
lanmamış hiçbir faaliyet iş hayatında
1
Kilis 7 Aralıkiçin
Üniversitesi,
Bölümü
olamaz. Aynı şeyi işletme stratejileri
de Elektrik-Enerji
Yöntem: Bu
araştırmada nitel araştırma yöntemi
söyleyebiliriz. Unutmamak gerekir ki, işletmekullanılmıştır. Nitel araştırmanın herkes tarafından
nin var oluş nedeni
müşterilerin
edilmesi
kabul edilen
basitolarak
temelli
biredilmesi
tanımı bulunmamaktadır.
ve konutlarda
kullanılantatmin
doğalgaz
istatistiksel
analiz
gereken gereksinimleri
ve istekleridir. İşletmeler,
Bunun esas nedeni de nitel araştırma kavramının
Sanayi
ve konutlarda
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
bu gereksinim ve
istekleri
karşılamak
ve bunun
şemsiye
örneğine
benzer
şekilde birçok kavramı
sonucunda arzuladıkları
amaçları
eldesanayi
etmek
içiniçin tüketim
içerisinde
barındırmasıdır
(Yıldırım ve Şimşek
edilen bulgular
sonucunda;
sektörü
aralığı arttıkça,
elektrik ve doğalgaz
kurulmaktadır.
2006). Biyografi araştırmaları, fenomenoloji
araştırmaları, etnografya araştırmaları, mülakat
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,isteklerinin
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Amaç: Çalışmamızın
amacı müşteri
(bireysel görüşme) araştırmaları, içerik analizi
ve beklentilerinin tespitinin işletmelerin devamlılığı
araştırmaları… vb. bu “şemsiye” kavram içinde
ve karlılığı üzerindeki
etkisini vurgulamaktır.
Bu
ECONOMETRIC
AND NATURAL GAS PRICES
bulunanlardan
birkaç tanesini
IN TERMS OF INDUSTRY
AND temsil etmektedir.
amaç doğrultusunda işletme kültürünün ve işletme
HOUSES
Tüm bu kavramlar hem araştırma deseni bakımınstratejilerinin müşteri beklentilerini karşılayacak
hem detoanaliz
teknikleri
bakımından benzer
Abstract: In this study prepared by using data of dan
TSI belonging
the years
of 2012-2014,
şekilde oluşturulması
hususunu
ifade etmektedir.
the consumption
of electricity
özelliklere
oldukları
için nitel araştırma bu
prepared sahip
with the
use of different
Kapsam: Bu made
kapsamda
çalışmamızın
ikinci
kavramları
kapsayan
genel
yapı/kavram olarak
more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity
and natural
gasbir
prices
kısmında müşteri kavramı üzerinde durulmuş
kabul edilmektedir.
olup farklı müşteri gruplarının özelliklerinden
Araştırma Problemi: Bu araştırmanın problemi
bahsedilmiştir. Üçüncü kısımda müşteri oryanmüşteri oryantasyonunun işletmelerin devamlılık ve
tasyon (odaklanma) anlayışının işletmeler için
karlılığı üzerinde etkisinin ne düzeyde olduğudur.
önemi vurgulanmıştır. Dördüncü kısımda müşteri oryantasyonun işletmelerde var olabilmesi
Araştırmanın Kısıtları: Araştırmanın kısıttı,
için müşteri odaklı kültürün oluşumundan söz
literatür taraması ile sınırlı olmasıdır. Bu amaçla
edilmiştir. Beşinci bölümde müşteri tatmininin
yalnızca yapılmış çalışmalardan yararlanılmış
sağlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar
olması araştırmanın kısıtını oluşturmaktadır.
ifade edilmiştir. Altıncı bölümde müşteriler için
2. MÜŞTERİ KAVRAMI
değer yaratma kavramından bahsedilmiştir. Yedinci
“Müşteriyi dikkate almak günümüz rekabet piyabölümde müşteri ilişkileri stratejilerinin oluşum
sasında vazgeçilemez bir unsurdur” (Çatı ve diğ.,
sürecinden söz edilmiştir. Sekizinci bölümde
ise müşteri ilişkileri yönetiminin müşteri oryan2010: 430). Müşteriler, işletme için ürünlerinin
31
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
hizmetlerininELEKTİRİK
sunulduğu
ve karşılandığı
farklıdır. Bu nedenle bu sınıflamanın
İNCELENMESİ
veya
yapılması
ihtiyacı doğmuştur (Çatlı ve Çatlı, 2013: 105-130).
getiri elde edildiği bir gruptur. Arzuları,
istekleri,
beklentileri farklı olan ve değişik değerlere
sahip
Yönetmeni ürettikleri ve pazarladıkları mal ve
İşletmelerin
kişilerden oluşan bu grupta tek benzer
nokta,
grubu
1
hizmetler,Bölümü
son derece standart veya çok farklı
oluşturan kişilerin satın alma güçlerinin olması ve
olabilmekte ve bu iki uç arasında, mal ve hizÖzet : 2012-2014
Yıllarıkarşılamak
arasındaki TUİK
kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
belirli bir gereksinimi
veya isteği
içinverileri metlerin
çeşitliolarak
kombinasyonları
analiz edilmesi bulunmaktadır.
pazara çıkmış olmalıdır.
Bu nedenle,
işletmeler
analiz teknikleri
kullanılarak“Pazarlama
ANOVA
modeli
anlayışı bakımından
işletmeler üç
homojen olmayan
müşteri
grubundan,
kime
hizmet
evreden
geçmiştir”
ve Süngü: 2004: 1).
ve doğalgaz
fiyatlarının(Emgin
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
edeceklerini, kime ürünlerini satabileceklerini
Bazı işletmeler, ürünlerini herhangi bir müşteri
belirlemeli ve onların
öğrenmelidir
fiyatlarınınözelliklerini
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketimtüm müşterilerin
gruplandırılması
yapmadan
(Bulut, 2011: 390-345).
gereksinimlerini karşılamak için üretirler. StanAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
dart, sıradan mal ve hizmet satışları, genellikle,
ABD’de her biri farklı inanç, değer, gereksinim,
gruplama yapılmadan tüm kitleye yapılır. Ancak,
tat, beğeni ve beklenti
sahibi olan en az 62 değişik
çoğu işletme müşterilerini gruplamakta ve sadeACCORDING
TO CONSUMPTION
etnik grubun bulunduğu
tahmin
edilmektedir.RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESce kendi hedef müşteri grubuna mal ve hizmet
Her ülkede bulunan bu tür gruplar, doğal olarak
pazarlamaktadır (Ülgen, 2004: 255).
Abstract:
In this study prepared
değişik ürünlerin
de müşterileridir.
Bu by
nedenle
analyzed. ANOVA
model was applied
to the study
prepared with theORYANTASYON
use of different
3. MÜŞTERİ
(ODAKişletmelerin müşterilerini
belirlemeleri,
onları
made more
comprehensive.
purpose was to determine
electricity
and natural gas prices
LANMA)
ANLAYIŞI
tanımları ve onların
önem
verdiği The
değerlerini
gereksinimlerini ve beklentilerini bilmeleri gerekmektedir.
Rekabet yarışının acımasız bir şekilde sürdüğü
günümüz koşullarında toplam kalite anlayışının
özünde yatan müşteri odaklılık fikri işletmelerce
büyük bir hızla benimsenmeye devam etmektedir.
“Ürün odaklılık” artık yerini “müşteri odaklılık”
fikrine bırakmış, işletmeler müşterilerinin beklentilerini öğrenip, karşılayabilmek için büyük
çaba sarf etmektedirler. Bu bağlamda, müşterilere
yönelik pazarlama olarak da kabul edilen modern
pazarlama yaklaşımlarının uygulanması büyük
önem arz etmektedir (Acuner, 2001: 21).
Müşteriler, satın alma davranışlarındaki farklılık açısından iki grupta sınıflanabilir. Tüketici
müşteriler, kendi kişisel ve aile tüketim gereksinimlerini karşılamak için mal ve hizmet satın
alan müşterilerdir. Bu grup müşteriler aldıkları
mal ve hizmetleri hemen veya belirli bir zaman
süreci içinde tüketirler. Ticari müşteriler ise,
işletmelerin tüketim, yatırım, üretim ve ticari
amaçlarla mal ve hizmet satın alan müşterilerdir. Bu iki grup müşterinin mal ve hizmet satın
alırken verdikleri kararlar ve davranış biçimleri
Müşteriler kendi arzularını ve isteklerini gerçekleştirmeye yardımcı olan kuruluşları benimserler.
32
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Örgütsel stratejide müşteri
ilişkilerine ve tatminine
yöneticilerin, eğer hayatta kalmak
İNCELENMESİ
istiyorlarsa,
odaklanmış bir kuruluşun örgüt kültürünün
de
sürdürülebilir ve inandırıcı müşteri oryantasyon
bu yönde olması, değilse değişmesi zorunludur.
programlarını tasarlamaya ve uygulamaya ihtiGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
yaçları olduğunun
Kilis
Bölümü farkında olmalarını gerektirir.
Deneyimler, geleneksel yönetim
biçimlerinin
ve Elektrik-Enerji
Müşteri oryantasyonu, kamu ve özel sektörde
yapılarının müşteri odaklı olmak için gerekli külÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
faaliyet gösteren çoğu organizasyona stratejileriyle
türel ve yönetselvedeğişimleri
gerçekleştirmediğini,
doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Farklı analiz
tekniklerideğer
kullanılaraküstünlük
hazırlanan sağlattığı
çalışmada ANOVA
bilinenmodeli
bir slogan olmuştur.
yetersiz kaldığınışeklindedir.
göstermektedir.
Müşterinin
Buvenedenle,
müşteritespit
oryantasyonunun
kolayvermediği, beklemediği
ve çoktüketim
fazla aralıklarına
istemediği
göre elektrik
edilmesi
konularda yapılacak
bir değişim boşa gidecek
laştırabileceğinin
araştırılması
aralığı arttıkça, elektrik
ve doğalgaz gerekmektedir.
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim rağmen, böyle
zaman, enerji ve para demektir. Yapılacak bir
Müşteri odaklanmasının önemine
değişim “müşteri odaklı” ve “müşteri tatmini”
bir odaklanma yaklaşımının nasıl gerçekleştirileAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ne yönelik olmalıdır.
ceğiyle ilgili çok az bilgi mevcuttur.
Müşteri odaklılık,ECONOMETRIC
kuruluşun veANALYSIS
çalışanlarının,
OF ELECTRICITY
ANDoryantasyonu,
NATURAL GAS PRICES
Müşteri
işletmenin tüm bölümACCORDING
TO
CONSUMPTION
müşterinin olumlu bir deneyim yaşama beklenHOUSESlerinin, iç ve dış müşterilerinin ihtiyaçlarını
tisini gerçekleştirebilmesi için bir bütün olarak
karşılamak için yönelmedir. Müşterilerin açıkça
Abstract:
In bir
this durum
study prepared
düzenlenmeleridir.
Böyle
ancakbyuygun
in industry
andihtiyaç
houses is
ifade
ettikleri
vestatistically
beklentilerinin yanında,
analyzed.yaratılması
ANOVA model
kurumsal bir kültürün
ilewas
olanaklıdır.
were
applied
and the research
was ve beklentilerini
açıkça
ifade
etmedikleri
ihtiyaç
made
moredış
comprehensive.
Kurumsal kültür,
hem
hem iç müşterilerinin
de aydınlatmak ve karşılamak amaçlanmaktadır.
ihtiyaçlarını karşılanması konusundaki süreçleri
Bu amaçla, müşteri tatminini sağlayacak belirli
dikkatlice izlemeyi ve düzenlemeyi gerektirmektedir.
standartlar kabul edilmelidir, böylece müşterilerin
Müşteri odaklı olmanın amacı, kuruluşun, sürekli
tatmin düzeyi aktif olarak izlenebilir.
biçimde ihtiyaçları tatmin etmek için seçenekler
Müşterilerin isteklerine sadece kibarlıkla ve zasunduğu müşteriler tarafından algılanmasını
sağlamaktır (Odabaşı, 2000: 177-478).
manında yanıt vermek, müşteri odaklanmasını
geliştirmek için verilen hizmetin düşük seviyede
Müşteri odaklanma anlayışı son yıllarda önem
kazanmaya başlamıştır. Müşteri odaklanma
anlayışı ile ilgili konulara karşı bir ilgi oluşmuştur. Bu ilgi şaşırtıcı değildir. Müşteri odaklılığı
kârlılık, rekabet avantajı ve başarılı bir iş hayatı
için gerekli olan kritik öneme sahip bir yönetim
anlayışıdır. Bugünlerin rekabetçi çevresinin sertliği,
olduğunu gösterir. Yüksek seviyede müşteri
odaklanma anlayışı, müşteriyle bir ortaklık ilişkisi
geliştirmeyi ve onun tavsiyelerine güvenmeyi
içerir. Bu yolla, müşterilerin ihtiyaçlarını onlardan
daha iyi anlamak mümkün olabilir (Gemicibaşı,
2002: 31).
33
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
4. MÜŞTERİ
RATILMASI
ODAKLI
KÜLTÜRÜN İNCELENMESİ
YAdukça toz çıkartır.”, “İki paralık
alışveriş ediyor,
kendini mağazanın sahibi sanıyor.”
Güven
Grup A.Ş. Finans
Bir işletmenin müşteri odaklı olmayı
başarmaBuYönetmeni
örgütsel kültür türü, rekabetin artması ve tüke1
Kilisönemlisi
Bölümü
sındaki belirleyici etkenlerden en
örgüt Elektrik-Enerji
ticilerin bilinçlenmesi
sonucunda ortaya kalkmaya
kültürüdür. Değişimi getirmek ve uygulamak için
başlamıştır. Ancak, günlük yaşantımızda hâlâ
rastlamamız,
ortadan kalkmadığını
örgütü uyumluvehale
getirmeye
yönelik
konutlarda
kullanılan
doğalgazkültürel
istatistikseltam
olarakolarak
analiz edilmesi
göstermektedir. Müşteriler ve çalışanlar için bir
konuların öncelikle
ele alınması gereklidir.
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit edilmesi
şeyleri
gerçekleştirmemek
kibrini ve eğilimini en
Müşterilere yönelik
açısından
üç istatistik
tür bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yönündetutumlar
hareket edilmiş
olup, yapılan
önemli
özellik
görebilmekteyiz.
aralığı
arttıkça,olarak
elektrik ve
doğalgaz
örgütsel kültürden
söz edilebilir.
meydana gelmektedir.
Müşteriye
karşı rahat görünen, kendinden emin
• Müşteriye karşı küstah ve kibirli,
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,olan
Sanayi,
Konut,tür
Anova,
TUİK,
Fiyat olan örgüt, piyasadaki
ikinci
kültüre
sahip
• Müşteriye karşı rahat,
tarihsel gücünün ve şöhretinin yaşamını devam
ettirecek
bir etkiyeGAS
sahip
olduğuna inanır ve ona
AND NATURAL
PRICES
• Müşteriye karşıACCORDING
tutkulu, canlı
odaklı)RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
TO (müşteri
CONSUMPTION
HOUSESgüvenir. Yaratılmış olan sadık müşterilerin, kenMüşteriye karşı küstah, kibirli bir kültür taşıyan
dilerini rakiplerden koruyup tercih edeceklerine
kuruluşlar, kendilerini
Tanrı’nın
pazara,andiş natural
haya-gas used
inanır.
Hizmet
bir şikayet olduğunda,
the consumption
of electricity
in industry
and konusunda
tına bir armağanı
olarakforgörürüler.
Yanlıştests
olan
yapay
olarak
ve sorunu
techniques
analysis. Moreover,
of hypothesis
were
appliedilgilenme
and the research
was çözme vaatleri
hiçbir şey kendi hatalarının sonucu değildir. Bu
olmasına karşın, işi takip edip olumlu bir şekilde
kuruluşlar, ilk olarak müşteri olanların yüzdesi
sonuçlandırdıkları çok ender görülür. Müşterilerin
devam ettiği sürece piyasada iş yapmaya devam
gerçek ihtiyaçlarının ve beklentilerinin neler olduedebilirler. Bulundukları yer ve fiyat üstünlüklerini
ğunu bilmezler ve araştırmaları kendileri yerine
iyi kullanarak iş hayatını sürdürür ve başarılı da
dışarıdaki firmalara yaptırmaya tercih ederler.
olabilirler. Müşteriler şüpheyle karşılanırlar ve
Müşteriye güler yüzle davranıp, aldırıyormuş
suçsuzluklarını ispat edinceye kadar suçlu sayılırlar.
gözüküp, aslında hiç aldırmama davranışını
Ford şirketinin ilk dönemleri, Cumhuriyet’in ilk
benimsemişlerdir. Şu ifadeler böyle bir kültürün
yıllarındaki şirketlerin müşterilere yönelik tutumları
açıklamasına yardımcı olabilir:
ve kültürlerinin bu yönde olduğu söylenebilir.
“Müşteriyi dinle, dilediğini yapma!”, “Müşteriyi
Böyle bir kültürün yansıması şu ifadelerle günlük
anlar gibi yap, bildiğini yapmaya devam et!”,
hayatımıza girebilmiştir.
“Biz elli yıldır bu piyasadayız, müşterinin ne
“İster al, ister alma!”, “Müşteri saç teline benzer,
istediğini biliriz.”, “Müşteriyi daima güler yüzle
kestikçe uzar.” , “Müşteri, un çuvalı gibidir, vurkarşılarız.” Dikkat edilirse, bunların hiçbirinde
34
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
müşterinin isteklerinin
yerine getirilmesine, mutlu
personel gelmiştir. Müşterinin
İNCELENMESİ
rutin işlemlerin
kılınmasına yönelik eğilim görülmez.Murat
Ürün
ya da
dışındaki istek ve beklentileri genellikle sihirli
hizmet satılıncaya kadar çok kibar veGüven
gülerGrup
yüzlü
olduğuna inanılan bir sözcükle geçiştirilir: “ Şirket
olan personelin, bir sorunun çözümü
gerektiğinPolitikası.” Bu sözcük daima müşterinin önüne bir
1
de vurdumduymaz davranışına çok rastlanır. O
engel olarak sunulur. Böylece, çok isterdim ama
Özet : davranan
2012-2014 Yılları
arasındakiyerine
TUİK verileriyapamam;
çalışma,
sanayi
candan ve içtenlikle
kişi gitmiş,
çünkü bu
şirket
politikası
elimi kolumu
çatık kaşlı, gergin
ve gerektiğinde
küstah
olabilen
gerekçeler
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarakbağlıyor
hazırlanan türündeki
çalışmada ANOVA
modeliöne çıkartılır.
Sanayi veTablo
konutlarda
tüketim ve
aralıklarına
göre elektrik veKültürel
tespit edilmesi
1. Satış
Pazarlamadaki
Değişimler
bulgular
sonucunda; sanayi sektörü için
tüketim aralığı
ve doğalgaz
İşlemlere veedilen
Kâra
Odaklılık
Müşteriye
ve İlişkilere
Odaklılık
Teknik beceriler
Kişiler
beceriler
anahtardır.
aralığı baskındır.
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da
azalmaarası
meydana
gelmektedir.
Sadece satış elemanları müşteriyle ilgilenir.
Herkes müşteriyi dinler ve onunla ilgilenir.
Belirli ürünler/hizmetler satın alınması söz
Örgütün ve ortaklığın satın alınması söz konusudur.
konusudur.
Politikalar katıdır.
Değişmez. ANALYSIS OF ELECTRICITY
Esneklik cesaretlendirilir.
ECONOMETRIC
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
INdinleme
TERMS OF
INDUSTRY
AND
Konuşma, müşteriyi dinlemekten önemlidir.
Müşteriyi
önce
gelir
HOUSES
Sözleşme koşulları geçerlidir.
Müşteri gerçekleri geçerlidir.
Kârlılık herAbstract:
şeydir. In this study prepared by using data
Müşteri
önceliktir.
of TSItatmini
belonging
the
consumption
of
electricity
and
natural
gas
used
in
industry
andodaklıdır.
Kuruluş iç işlemlere odaklıdır.
Müşteri ihtiyaçlarına
Amaç, müşteri
çekmek
satış artırmaktır.
dürüst
sorumlu
ilişkileri
techniques
for ve
analysis.
Moreover, tests ofAmaç,
hypothesis
wereve
applied
and müşteri
the research
was kurmaktır.
Üçüncü tür kültüre sahip, müşteriye tutkulu,
coşkulu tutumlar taşıyan bir örgüt, müşteri odaklı
olmanın başarı için temel olduğuna inanmıştır.
Örgüt, müşteri tatminini en üst düzeye (six-sigma,
%99,99 müşterinin hoşnut olması, bir milyon da
dört hata payına sahip olma gibi) çıkartmak için
çabalarda bulunmaktadır. Üst yönetimin müşterilerle görüşmeleri, müşteri tatmini ölçmeye
çalışan grupların oluşturulması, bağımsız araştırma şirketlerince müşteri tatmin düzeylerinin
ölçülmesi hep bu amaca yöneliktir. Birçok işi
iyi yapan ve daha iyi yapmayı hedefleyen şirket
tipidir. Yüksek standartlar ve ulaşılabilir amaçlar
koyar. Çalışanlar ile yönetim arasında iletişim,
düzgün ve verimli çalışır. Başarı, keyif, büyüme,
takdir gibi özellikler çalışma ortamında geçerlidir.
Koşulsuz müşteri tatmini kuruluşun ana felsefesi
durumuna gelmiştir. Bu kültürü yansıtan tipik
ifadelere örnek olarak şunlar verilebilir: “Benim
ücretimin gerçek ödeyicisi, müşterilerimizdir.”
“Satış ürün yok olunca biter.”, “Müşteri velinimetimizdir.” Özellikle bu son ifade, geleneksel
olarak kültürümüzdeki bir sözümüzdür. Ancak,
bunun gerçek anlamda yerine getirildiğini söylemek zordur.
Müşteriler, kendilerine yönelik davranış ve tutumların gerçekten içten olup olmadığını, kendilerine
35
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
aldırış edilip edilmediğini
çok kısa sürede anlarlar.
Bir işyerinin yaşamını sürdürmesi
İNCELENMESİ
ya da daha
başarılı olabilmesi için daha yüksek tatmin düSadece siparişi almaya, satışı gerçekleştirmeye
zeyleri sağlamasının gereğini tartışacak herhalde
yönelik yapay davranışlar hemen farkGüven
edilir.Grup
Çoğu
çok az kişi bulunur; ama bu konuda araştırmalar
zaman, günlük iş hayatında 1herkesi
memnun
da yapılmış ve tatmin düzeylerindeki artışların
etmek oldukça zordur. Müşteriler açısından,
de kârlılık
ve başarı
düzeylerinde artışa
Özet
: 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK
bu çalışma,
sanayi
davranışların ve
tutumların
çalışanların
kendiverileri gerçekten
yol
açtığı kesin olarak kanıtlanmıştır. Aynı zamantavırları mı olduğu,
yoksa
şirketin
mi
şeklindedir.
Farklı
analiz ilkelerini
teknikleri kullanılarak
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Ayrıca hipotez Bu
testleri
uygulanarak da
araştırma
konudaha
ilekapsamlı
ilgili literatürde
tatminin gerekli bir
yansıttığını ayırtuygulanmıştır.
etmek olanaksızdır.
durum,
koşul olmasına
karşın,
tek başına
şirketin ve çalışanların
bir bütün
olarak
bu istatistik
tür bulgulara
yönünde hareket
edilmiş olup,
yapılan
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde müşterileri elde
aralığıyeterli
arttıkça, olmayabileceğine
tutmaya
ilişkin yazılar
kültüre sahip olmasını
zorunlu kılabilmektedir
giderek
Bu önemli bilgiyi göz
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydanaçoğalmaktadır.
gelmektedir.
(Odabaşı, 2000:aralığı
179-180).
etmeden
diyebiliriz
ki, tatmin düzeyi daha
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ardı
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
Açıklanmaya çalışılan şirket kültürleri, birinciden
yüksek bir müşteri kitlesinin daha uzun süre ile
sonuncuya doğru bir değişim göstermektedir. Bu
dahaAND
fazlaNATURAL
ürün hizmet
alma olasılığı, tatmin
GAS satın
PRICES
değişimi, pazarlama
ve satış kavramları,
terimleriRANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
düzeyi düşük bir müşteri kitlesine göre yine de
HOUSES
ile açıklamak olanaklıdır.
daha yüksektir (Tery ve diğ., 1999: 434).
natural gas used
industry tatmin
and houses
is statistically
Birinürünün
edici
olup olmadığını belirleanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
applied
the research was sürecidir. Memmek were
aslında
biranddeğerlendirme
tatmin
onu sürekli
kılmak,
madeetmek,
more comprehensive.
The purpose
5. MÜŞTERİ TATMİNİ
the consumption of electricity and
Müşteriyi
ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak günümüz
işletmelerinin çok daha yoğun çaba harcamasını
gerektirmektedir. Stratejilerini ve politikalarını
müşterilerin beklenti ve ihtiyaçlarına göre saptamak, başarılı olmak isteyen işletmeler için
zorunlu faaliyetlerdir. Bu faaliyetler için işletme
yöneticileri ve çalışanlar birlikte çaba harcamalıdır. Çünkü bugün, artık sadece güler yüz veya
“Müşteri Velinimetimizdir” levhaları ile bilinçli ve
bilgili müşteriyi tatmin etmek mümkün değildir.
İşletmeler müşterilerle varlıklarını sürdürebildiklerine göre, onlara kendileri için ne kadar önemli
olduklarını hissettirmeleri zorunlu hale gelmiştir
(Gemicibaşı, 2002: 31).
nuniyet, tamamıyla müşterinin ürün performansı
hakkındaki görüşüne bağlıdır. Müşteriler ürün
memnuniyeti hakkında karar vermek için ne tür
standartlar kullanırlar? Bu standartlar nereden
elde edilir? Bunlar önemli sorulardır. Çünkü
müşterinin memnuniyet hakkındaki düşüncesi,
ürün hakkında karar verirken hangi kıyaslama
standartlarını kullandığına bağlıdır. Değişik
kıyaslama standartları çok değişik memnuniyet
kararlarına yol açabilir.
Bir örnek bu standartlar arasındaki farklılıklara
dikkat çekmek için yardımcı olabilir. Bir araba
sahibi düşünelim. Onun değer hiyerarşisi içerisinde önemli bir aşama yakıt ekonomisi olabilir.
36
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
arabasınıELEKTİRİK
satın almasından
sonraki
gelebilmektedir. Günümüzde
İNCELENMESİ
Nitekim
pazarlama alanında “müşteri oryantasyonu,” “müşteri tatmini,”
memnuniyeti arabasının her galon Murat
için kaç
km.
“müşteri hizmeti,” “müşteri memnuniyeti,”
yaptığından önemli bir şekilde etkilenecektir.
“müşteri bağımlılığı” gibi kavramlarla çok sık
Bununla birlikte pek çok değişik
standart onun
1
karşılaşmaktayız. Bu kavramların ortak yönü
memnuniyet kararını vermesinde etkili olacaktır.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri“Müşterilerinize
kullanılarak hazırlananodaklanmalısınız.”
Cümlesi ile
Örneğin, kişi arabasının
birdoğalgaz
galon için
30 tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ve konutlardayolda
kullanılan
ile elektrik
Müşteri
değeri,modeli
bunlardan biraz daha
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakaçıklanabilir.
ANOVA
km. yapacağı beklentisinde
olabilir.
Eğer
araba
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak derin
araştırma
daha kapsamlı
kavramdır.
Müşteri
değeri olgusu, müşteri
Sanayiiçin
ve konutlarda
aralıklarına
gerçekten her galon
30 km. tüketim
yapıyorsa,
sahibi
tatminigöre
unsurlarına
ek olarak
Elde ürünün rakipler
arabanın performansından
memnunsanayi
kalacaktır.
edilen bulgular sonucunda;
arasından nasıl seçildiğini, seçim kriterlerinin
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Bununla birliktefiyatlarının
araba sahibinin
ideali arabasının
rakiplerinkiler
ile kıyaslanmasını ve her kriterin
her galon için 40 ila 50 km. yapması yönünde
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,önem
Sanayi, derecelerini
Fiyat
incelemeye
alır.
olursa memnuniyetsizlik duyması kaçınılmazdır.
Günümüzde işletmeler artan biçimde dinamikleşen,
Ya da bu kişi arabasının performansını her galon
değişen,
fırtınalı
ve karmaşık
için 30 km. den fazla
yapan başka
kişilerin araba-RANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND pazarlarla yüz yüze
HOUSES
gelmektedirler. Tüketiciler, ürün ve hizmetlerini
larıyla karşılaştırıldığında yine memnuniyetsizlik
aldıklarıto şirketleri
yoğun ve titiz biçimde
duyacaktır (Acuner,
2001:34).
Abstract:
In this study prepared by using data of satın
TSI belonging
the years ofdaha
2012-2014,
değerlendirmekte,
daha
az bir ödeme ile daha
prepared with the use
of different
6. MÜŞTERİ İÇİN
DEĞER
YARATMA
techniques
for analysis.
Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
fazla hizmet
talep
etmektedir.
electricity
and natural
gas pricesGelişen teknoloji
Klasik iktisat kuramcılarından Adam Smith fiyat
ve iletişim olanakları sonucu yaratılmış olan ürün
ile ilgili görüşünü şu cümleyle açıklar: “Bir şeyin
avantajlarının ömrü kısa olabilmektedir. Böyle bir
gerçek fiyatı, o şeyi elde etmek için katlanacağıortamda işletmeler rekabetçi avantajları yakalamız zahmet ve ödeyeceğimiz bedelin toplamıdır.”
mak için yeni yollar, stratejiler aramaktadırlar.
Benzer biçimde, yönetim felsefecisi Drucker’a
Bu yollardan biri, herkesin bildiği ve üzerinde
göre; “İşletmelerin misyonları ve amaçları müşteri
titizlikle durduğu “kalite” yönelimidir. Kalite
yaratmak ve onları tatmin etmektir.” Ünlü pazaryaklaşımı ve kaliteye odaklanan uygulamalar
lamacı T. Levitt ise işletmenin amacını, “müşteri
ile yöneticiler şirket için faaliyetleri değiştirip
bulmak ve kuruluşa bağlı kalmasını sağlamak”
geliştirebilme ve sonuçta kaliteli ürünler, süreçler
olarak açıklamaktadır. Her üç düşünürün görüşleri
elde edebilmeyi başarabilmişlerdir. Toplam kalite
günümüz pazarlama uygulamalarında çok daha
yaklaşımı, müşteri tatminini ön plana çıkartmıştır.
iyi yansıtılabilmekte ve incelenebilmektedir.
Ancak ölçülebilir ve yönetilebilir bir kavram
Söylenen sözlerin gerçekleştirilebilmesi, “üstün
olabilmesi için müşteri tatmininin zorunlu oladeğer” in müşteriye sunulması ile olanaklı hale
rak “müşteri için değer” kavramına bağlanması
37
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
gerekir. Toplam kalite
çalışmalarında, genellikle
olabileceği, müşteri için değer
İNCELENMESİ
yaratmanın ise
tüm dikkat ve ilgi iç faaliyetlerde odaklanmıştır.
amaç
olduğu sonunda hatırlanabilmiştir. İşleri
AÇIKGÖZ
Kalite yöneliminin ve uygulamalarının
birçok
doğru
yapanların kaybedeceği, “doğru işleri”
Yönetmeni
kuruluş tarafından başarıyla gerçekleştirilmesi
1
yapanlarınBölümü
kazanacağı bir döneme giriyoruz.
ve kalite farklılıklarının daralmaya başlaması,
Rekabetçi avantajı yakalayabilmek için şirketler
Özet
arasındaki
bunun rekabetçi
bir: 2012-2014
üstünlükYılları
olmasını
ortadan
“değeristatistiksel
eklemek”olarak
konusunda
yeni yollar, yöntemler
analiz edilmesi
kaldırmayı gerçekleştirmektedir.
Tüketiciler,
şeklindedir. Farklı analiz
tekniklerikalite
başlamıştır.
yaratmak; hizmet ile
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak aramaya
araştırma daha
kapsamlı haleDeğer
getirilmiştir.
standartlarına uymayan
ürünleri, markaları dikkate
kalitenin bir sentezi olabilmekte ve hizmet, kalite
hareket edilmiş
olup, “olmazsa
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
bile almamaya yönünde
yönelmektedir.
Kalite,
elektrik ve
doğalgaz
ve müşteri
tatmininin
tüm
araçlarını kapsamakolmaz” koşuluna
indirgenmiş
ve tüketici
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş bunun
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir.
tadır.
Bu ilişkiyi
bir şekil yardımıyla rahatlıkla
ötesinde kendisine
sunulan
“değer”e
yönelmiştir.
Kelimeler
: Elektrik,ancak
Doğalgaz,
Tüketim,görebiliriz.
Yaratılan kaliteAnahtar
ve sunulan
hizmetin
araç
Tablo 2. Müşteri Tatmini, Müşteri Bağlılığı ve Müşteri İçin Değer Yaratma
HOUSES
UYGUN
MÜŞTERİ
MÜŞTERİ
MÜŞTERİ
belonging to the years of 2012-2014,
KALİTE
BAĞLILIĞI
DEĞERİ
the consumption ofTATMİNİ
electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
-Söz verileni
sunma
- Standartları
karşılama
-Müşterileri
sürekli kılma
-Müşterilerin
isteğini sunma
-Müşteri
tavsiyelerine
uyma
-Müşteri
şikayetlerini
cevaplama
-Hedef
müşterinin
ihtiyaçlarını
karşılama
- Rakiplerin
önüne geçmek
-Yeni, özgün
yararlar
oluşturma
Müşteri için değer yaratma, müşterilerin ne istedikleri ve ürünü satın alıp kullandıktan sonra
ne elde ettikleri ile ilgili yaklaşımdır. Müşteri
açısından değer yaratma kavramı, müşterinin
ödediği karşılığında beklediğinden fazlasını elde
ettiği zamanki durumu ve anlamı içermektedir.
Daha doğrusu, ek yararları bir bedel ödetmeden
müşterilere sunmaktır. Buradaki önemli nokta;
beklenen, umut edilen, algılanan durumdur. Bir
paket tuz aldığınızda, kimse bunu arabanıza kadar
taşıtılabileceğini düşünemez ve bekleyemezsiniz.
Ancak, hepimiz arabamıza benzin aldığımızda bir
kahve ikramını ya da camların temizlenmesini
bekleriz.
38
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yaratma,
müşteri için yaratılan
Etken müşteri ilişkileri küçük ayrıntılara gösterilen
İNCELENMESİ
Müşteri tatmini
değerlere bağlı olduğundan, müşterinin
katlanacağı
özenin bir ürünüdür.
toplam maliyet ya da ödünlere de bağlı olacaktır.
Yönetmeni öncelikle iyi düşünülmüş güçlü bir
İşletmenin
Kısaca müşteri için değer yaratma,
müşterinin
1
Bölümüstratejisi olmalıdır. Böyle bir yakmüşteri ilişkileri
bir ürün ya da hizmetten ne kazandığı ve ne gibi
laşım, geleceğin işletme stratejisinin yaratılmasına
ödünlerde bulunduğu
arasındaki
değiş tokuşu
Özet : 2012-2014
yardımcı
olabilir.
Buanaliz
noktada
istatistiksel
olarak
edilmesiişletmenin eğitim
kapsamaktadır. şeklindedir.
Bir başkaFarklı
deyişle
değer, “verilen
analiz teknikleri kullanılarakstratejisi
hazırlanan çok
çalışmada
ANOVA
modeligörevler üstlenir.
önemli anahtar
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri
ile elde edilenlerin
algılanmalarına
bağlı
olarak
Öncelikle
müşteri
ilişkileri
stratejisi, işletmenin
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
bir ürünün yararının
müşteri
yönünde
hareket tarafından
edilmiş olup, genel
yapılan deistatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
performansının tamamen işletmede çalışanların
edilen Diğer
bulgularbir
sonucunda;
sanayi
ğerlendirilmesidir.”
tanım ise
şöyledir:
varılmaktadır.
tüketim
performansı
ileSonuç
ilgiliolarak
olduğunun
anlaşılmasına
“Müşteri için değer,
elde
edilecek
yararları
eldeda azalma meydana gelmektedir.
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
bağlıdır. Daha sonra, çalışanlara eğitimle yatırım
etmek için gereken
ödünlerinin
toplamı”dır.
Anahtar
Kelimeler : Elektrik,
Doğalgaz,Bu
yapılmasının üzerinde anlaşma sağlanmalıdır. Bu
yüzden, sadece müşteriye ne verildiğinin üzerinde
anlaşma, insanlar sadece eğer isterlerse öğrenirler
yoğunlaşmanın yanında,
müşterinin
ödünlerinin
ECONOMETRIC
ANALYSIS
kuralının yönetim tarafından kabul edilmesidir.
ACCORDING
TO CONSUMPTION
neler olacağı üzerinde
de yoğunlaşmak
gerekir.
HOUSES
Müşteri ilişkileri stratejisi, kısa, orta ve uzun
Yaratılan “değer,” müşteri yönlü ve onun ihtiAbstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
TSI belonging
to the
of 2012-2014,
vadeli
olarak
üçyears
dönemde
hazırlanabilir. Kısa
yaçlarına yönelikthedeğilse,
fazla bir anlam taşımaz.
consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVA
model
was applied
to the study
prepared
with orta
the use
of different
dönem
bu yılı,
dönem
gelecek yılı ve uzun
Yararları ve ödünleri
yani
değeri,
müşteri
kendisi
moremüşteri
comprehensive.
The purpose
was to determine
andda
natural
dönem electricity
ise üç ya
beşgas
yılıprices
kapsar.
belirler. Yaratılanmade
değer,
ile şirket
arasında
“duygusal bağ”ın kurulmasına olanak sağlar.
Kısa dönem stratejisi en önemli ihtiyaçlarla veya
Bu durum ise, yeniden satın almayı, müşteri
bir başka deyişle, o sırada mevcut olan müşteri
sadakatini yaratmayı ortaya çıkartabilmektedir.
ilişkileriyle ilgili temel sorunlarla uğraşmalıdır.
Böyle bir bağın kurulabilmesi, ürün ve hizmetOrta dönemde, performans hedeflerine erişmek
lerin müşterilerin beklentilerine uyum gösteren
için çalışanlarda ihtiyaç duyulan özel niteliklehatta onları aşan nitelikler taşımasını gerektirir
rin zenginleştirilmesine yönelik stratejik plan
(Odabaşı, 2000: 47-50).
yapılmalıdır. Uzun dönemde ise çalışanın ve
işletmenin müşteri ilişkilerine yönelik konuların
7. MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ STRATEJİSİ
sürekli geliştirilmesine ağırlık verilmelidir.
İşletmede çalışan herkes müşteri ilişkilerini doğru
Yöneticilerin ilk işi, işletmede mükemmel müşyapmalıdır. Bununla birlikte, müşteri ilişkilerinin
teri ilişkileri yaratmak için hedefler, değerler ve
geliştirilmesinde asıl ihtiyaç, evreni değiştirecek
amaçlar üzerinde düşünme, onları ortaya koyma
mega projeler peşinde koşmak değil, düzenli
olarak her gün yapılan işlerin iyileştirilmesidir.
ve çalışanlara örnek olmak olmalıdır. İşletme
39
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
müşteri
ilişkileri açısından; görüş
şirketin karlılığını arttırma açısından yeni fırsatlar
İNCELENMESİ
yönetiminde
(vizyon), görev (misyon), amaçlarMurat
(genel)
ve
yakalama amaçlı olarak değerlendirilebilirler.
hedefler (fonksiyonel belirlenmiş olmalıdır)
Yönetmenineden yöneticiler vardır? Sorusuna çok
İşletmede
(Acuner, 2001: 75-76).
1
Bölümü verilebilir. Fakat bu cevaplar
değişik cevaplar
8. MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ
içinde öncelik “işletmede yöneticiler çalışanları
denetlemek
için
vardır.”
Şeklinde ise, bu eski
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
Müşteri ilişkileri
yönetimi, müşteri ile yakın
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakgörüş
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
şimdi bütünüyle değişmiştir. “Yöneticiler
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez testleri
etkileşimli bir ilişki
kurarak
müşteriyi
tanımak,
karar
almak fiyatlarının
için vardır.”
ve doğalgaz
tespitCevabı
edilmesi da kısmen doğru
istek ve beklentilerini
anlamak,
elde tutyönünde hareket
edilmişonları
olup, yapılan
olmakla birlikte asıl cevap, “Yöneticiler işletmeye
edilenyapmak
bulgular sonucunda;
sanayi
mak, sadık müşteri
ve karlı bir
müşteriye
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim olmalıdır. İşletve çalışanlara
hizmet
için vardır”
dönüştürmek için
tüm birimlerinin
aralığıişletmenin
mede yönetici kimdir? İşletme yöneticisi, birçok
ve çalışanlarının
hep birlikte
etmesidir.
Anahtar
Kelimeler hareket
: Elektrik, Doğalgaz,
insanın yaşamını etkileyen sorumlulukları olan
İlişkiyi yönetirken, karlı müşteriyi daha sadık
kişidir. Genel müdür, müdür, şef veya ustabaşı
bir müşteriye dönüştürmek
en önemli hedeftir.
olan kişi, bu sorumluluklarını müşteri ilişkilileri
ACCORDING
TO CONSUMPTION
Potansiyel müşterilerin
dikkatini
çekmek ve var
HOUSESkonusunda da göstermelidir.
olan müşterilerin korunması her gün biraz daha
In thisbirçok
study prepared
by using
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
zorlaşmaktadır.Abstract:
Müşteriler
bilgiye
hızladata of Müşteri
ilişkileri
yönetimi
araba kullanmaya da
ANOVA
model wasönlerinde
prepared withMüşteri
the use of
different araba kullanmak
ulaşabilmekte,analyzed.
paralarını
harcarken
benzetilebilir.
ilişkileri
made more
comprehensive.
and natural
gas prices
çok sayıda seçenek
bulunmakta
ve The
beklentileri
gibidir.electricity
İşletmelerde
müşteri
ilişkileri kendi başına
artmaktadır. İyi iş yapabilmek müşteri isteklerini
yürümez sadece yokuş aşağı gider. Bir orkestrada
anlamak ve ihtiyaçlarına cevap vermekle özdeşfarkı yaratan şeftir. Ancak bu şefin karşısında
tir. “İlişki devam ettirilirse bu aşamada müşteri
yetkin bir orkestra yoksa bu şef hiçbir müziği
işletmenin ortağı olarak görünür” (Söztutar, 2010:
icra edemez. Bu nedenle, müşteri ilişkilerinin
23). Teknolojik değişimler, örneğin; internet,
temel kuralı “farkı yaratan insandır!” felsefesimüşteri işlemleri ve davranışlarıyla ile ilgili daha
nin uygulamaya yansıması olmalıdır. İletmede
fazla veri kaynağı sağlamaktadır. Globalleşme
yöneticilerin kendisine bağlı çalışanlara telkin
gibi pazar değişimleri ürün ve hizmetlerinizi
ettikleri fikirlerini bizzat kendilerinin de benimsunabileceğiniz müşteri adayı sayısını artırmakseyerek ve ısrarla uygulayarak bunlara ne kadar
tadır. Birebir pazarlama önemli bir strateji haline
çok inandıklarını onlara göstermelerini gerekir.
gelmiştir, buda müşteri ve müşteri davranışları
“Değişen ve gelişen şartlar bireyleri, kurumları
ile ilgili daha fazla veri toplamasını beraberinde
hatta ve hatta toplumları farklı düşünmeye ya da
getirmektedir. Bu veriler müşterileri daha iyi
sahip olunan bakış açılarını değiştirmeye sevk
tanımak, müşterilerle daha iyi ilişkiler kurma
etmiştir” (Dündar ve Fırlar, 2006: 131). Daha
40
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
öncede üzerinde durulduğu
gibi, işletme yönetimi
alırken müşteri ilişkilerinin giderek artan önemini
İNCELENMESİ
açısından etkin müşteri ilişkileri ilk anda
düşünülvurgulamaktadır.
düğü kadar basit bir kavram değildir.Güven
İşletmenin
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
Aslında
müşteri ilişkilerinin giderek artan önemi,
toplam stratejisinin önemli bir1Kilis
parçasıdır.
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
dünyanın önde gelen başarılı şirketleri için bilinen
Müşteri ilişkileri yönetimi amaçlı olarak gebir durumdu. Şimdi başka şirketlerde müşteriyi
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz(CRM)
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
liştirilmiş Müşteri
İlişkileri
Yönetimi
odak kabul
eden
pazarlama
şirketleri durumuna
sistemi bulunmaktadır.
Bunlardan
bazıları
satış
dönüşmektedir.
“Günümüz
iş dünyasında başarılı
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
Sanayi
ve
konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre
elektrik
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
otomasyon sistemleri, pazarlama kampanyaları
işletmeler esnek, değişimlere uyum sağlayabiyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen arama
bulgular merkezi
sonucunda; (call
sanayi center)
ve doğalgazve müşterilerinin
yönetim sistemleri,
len, aralığı
müşterilerini
iyi tanıyan
hizmetleri, webaralığı
dir. Kw
Bucinsinden
sistemler
operasyonları
isteklerine
cevap verebilenlerdir” (Gençtürk ve
yükseldikçe,
daha verimli hale
getirmede
60). TUİK, Fiyat
Anahtar
Kelimeler : önemlidirler
Elektrik, Doğalgaz,ve
Tüketim,Diğ.,
Sanayi,2011:
Konut, Anova,
müşteri satış bilgilerini müşterilerin pazarlama
İşletmeler müşteriye hizmet ahlakının tapınakları
programlarına verdiği
yanıtları, destek amaçlı
olmalıdır.
Çünkü
müşterinin
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND odak noktası duruarama bilgileri veACCORDING
web kullanımlarına
dair bil-RANGES
HOUSES
muna gelmeye başlaması ile birlikte bu konuda
gileri içeren çok sayıda veri toplamasını sağlar
iş başarmış
olanlardan
ders almak yarının
Abstract: In this study prepared by using data of büyük
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
(Günay, 2004:70).
iş dünyasında
kazanmıştır. Ayrıca
prepared withbüyük
the use önem
of different
9. MÜŞTERİ techniques
İLİŞKİLERİNİN
GELECEpiyasa electricity
payı savaşlarının
artması
and natural gas
prices ile piyasaya ve
ĞİYLE İLGİLİ BAZI GÖRÜŞLER
müşteri verilen önem daha da fazla artacaktır.
Son yıllarda müşterinin odak durumuna getirilmesi
“en önemli varlık” olarak müşteriye dayanılması
büyük önem kazanmıştır. İşletmelerin geleceği bu
stratejilerinin yürütülmesine bağlı olabilmektedir.
Gelecekle ilgili görüş ve düşüncelerden bazılarına
aşağıda yer verilmiştir. “Günümüzde giderek artan
rekabet koşullarında önemli faaliyetler gerçekleştiren küçük işletmelerin hayatta kalma mücadelesi
de oldukça önemlidir” (Cevher, 2014:583).
Philip Kotler, “ Pazarlama diye bir şey yok.
Mike Johnson, iş dünyasındaki değişim rüzgârlarını
ele aldığı “Gelecek Bin Yılda Yönetim” kitabında: “Müşteriye Sarılmak” başlıklı bölümünü ele
örgütlenmeyi öğrenmeleri” gerektirmektedir. Bu
Pazarlama zihniyeti artık bütün şirketi kapsıyor”
derken pazarlamanın şirketin bir bölümü olması
yerine şirketin bütünüyle pazarlama düşüncesini benimsemesi gerektiğini belirtmektedir.
İşletmelerin devamlılık esasları arasında “ayakta
kalmaları için büyüklüğün verdiği katılıktan ve
hareket kısıntından kurtulmalarının tek yolu olarak
çözülmek ve daha küçük yapılar halinde tekrar
nedenle pazarlama mantığının bir bütün olarak
kabul edilip bunun örgütler halinde devamlılığı
41
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Çok fazla iyi müşteri ilişkileri
durulmasıELEKTİRİK
gerekir (Altuğ,
2007: 1-395
İNCELENMESİ
üzerinde
& Altan, 2004: 3).
şu anlama
gelecektir:
Güven
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni

Hizmet maliyetleri çok yükselecek,
Peter Drucker da her yönü ile müşteriye
odaklanma
1
düşüncesini şu sözleri ile desteklemektedir:
“Ku- Elektrik-Enerji Bölümü

Kârlılık düşecek,
rumlar giderek daha fazla pazar odaklı olacaklar.

Piyasası
sınırlı
ürünlerin
Bu müşteri odaklı
olmakla
aynı doğalgaz
değil. Aslında
ve konutlarda
kullanılan
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi ürün geliştirme
maliyetleri çok yüksek olacak,
bütün pazarlarda
en önemli unsur, müşteri olmauygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
tüketim
aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yanlar yani işletmelerden
alış veriş
yapmalarıdır.”

Ödemeler
gecikebilecek,
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
Gelecekte de iyifiyatlarının
müşteri genel
ilişkileri
işletmenin başaseviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim

Gereksiz
satış
ziyaretleri
yapılacak,
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
rısı için mihenk taşı olacaktır (Acuner, 2001: 80).
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat

Satış
getirmeyen
fazladan
İyi müşteri ilişkileri şu şekilde sağlanacaktır:
Kötü müşteri ilişkileri şu anlama gelecektir:
İlişkisel pazarlama
işletmelerinANALYSIS
müşterileriyle
ECONOMETRIC
Satılan ürünler değersiz bulunacak,
karşılıklı olarak faydalı olabilecek uzun dönemli
HOUSES
ilişkiler geliştirmeye yönelik uygulamaları ve
Ürün
veto hizmetler
müşterinin ihtiyaçlarına
Abstract: In this study prepared by using data of 
TSI
belonging
çabaları olarak the
tanımlanabilir
ve Grönconsumption of (Ravald
electricity and
analyzed. ANOVA model was applied to the studyyönelik
prepared olmayacak,
with the use of different
roos:1996 & İlter
ve Gökmen,
2009:5).
techniques
for analysis.

Satış ziyaretleri yetersiz olacak,

Müşteri ihtiyaçlarını her satıştan önce ve

Kredi kontrolleri yetersiz kalacak,
sonra sorarak,

Dürüst müşteri ilişkileri ile

Tutundurma çabaları yetersiz olacak,

Şirket hedeflerine uygun kâr oranlarıyla,

Sonuçta diğer nedenler ile birlikte kâr payı
olacaktır.

Müşterilerin gelecekteki ihtiyaçlarını karşılayacak
en uygun ürün ve hizmetlerin geliştirilmesiyle,
İşletmeler en çok müşteri tabanındaki değişmeler
sonucu değişir. Bir işletmenin etkinliği müşterilerdeki bu değişimlerin ve hareketlerin ölçülmesini
hedeflemelidir.

Bu ürünler için yeni pazar potansiyellerinin
araştırılması ile

Sürekli ve düzenli satış ziyaretleri yaparak,
“Müşteri memnuniyeti uzun vadeli kârlar getirir,
fakat sadece kâra öncelik vermek ancak kısa vadede kazandırır” (Uryan, 2002: 4). Uzun dönemli

İşletme ve piyasanın özelliğine uygun diğer
tedbirleri alarak
42
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
işlemlerde mutlaka müşteri
odaklı hareket etmek,
olmaktadır. Rekabetin artması
İNCELENMESİ
ve tüketicilerin
müşteri talep ve görüşlerini dikkate almak
gerekir.
geçmişe göre daha bilgili ve bilinçli olması
Aksi durumda işletmenin devamlılığından söz
müşteri memnuniyeti ve sadakati zorlaşmaktadır.
etmek imkânsız hale gelir. 1
Bölümütepe ve üst kademe yöneticilerin
İşletme kültürü,
10. SONUÇ
müşteri ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda liÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
edilmesi
derlik yapmasını,
ortaanaliz
ve ilk
kademe yöneticilerin
Müşteriler, işletme
için ürünlerinin veya hizşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
tam
desteğini,
bütün
kişisel olarak
uygulanmıştır.
araştırma
daha kapsamlı
hale çalışanların
getirilmiştir.
metlerinin sunulduğu
ve karşılandığı
getiri uygulanarak
elde
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
yaptıkları işlerde bilgili, becerikli olmalarını ve
edildiği bir gruptur.
aralığı arttıkça, uygulamaya
öğrendiklerini
dönüştürmelerini
fiyatlarının müşteri
genel seviyesinde
varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Müşteri oryantasyonu,
isteklerinin
tam sonucuna
gerektirir.
olarak karşılanmasıdır. Müşteri oryantasyonu,
Günümüzde işletmelerin stratejilerinin ve hetüm örgütsel etkinlikler ve üyeler için ortak bir
deflerinin merkezinde müşteri beklentilerinin
hedef sağlar.
NATURAL
GAS PRICES
tespitAND
ve yerine
getirilmesi
zorunlu hale gelmiştir.
TO CONSUMPTION
Müşteriler kendi ACCORDING
beklentilerinin
önemsendiği
HOUSESİşletmelerin temel amacının kar etmek olduğu
ve karşılandığı işletmeleri benimsemektedirler.
ve bunun da ancak müşterileri memnun ederek
Abstract: In this
study prepared by konuusing data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Müşterilerin beklemediği,
önemsemediği
in industry anddüşünüldüğü
yapılabileceği
zaman müşteri istek
analyzed. yapılarının
ANOVA model
was applied
larda yapılan yönetim
değişimi
boşa
were applied and the önemi
research daha
was da artmaktadır.
ve gereksinimlerinin
more comprehensive.
The değildir.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
enerji ve zamanmade
kaybında
başka bir şey
Bugün işletmelerin karlılıklarındaki artışlar müşBir işletmenin müşteri odaklı olmayı başarmaterilerin tatmininin artışıyla doğru orantılı olarak
sındaki belirleyici etkenlerden en önemlisi örgüt
gerçekleşmektedir.
kültürüdür. Müşteri odaklı örgütsel kültür türü,
İşletmeler müşteri odaklılık konusundaki strarekabetin artması ve tüketicilerin bilinçlenmesi
tejilerini tek taraflı yürütmemelidir. Sadece kusonucunda ortaya çıkmaya başlamıştır.
ruma sağlayacağı faydaları değil, aynı zamanda
Geçmişte işletmelerin en önemli amacı ürettikleri
müşteriye kazandıracağı faydaları da göz önünde
ürün ya da hizmetleri satın alacak müşteriye ulaşbulundurmalıdır. Müşteriye sağlanan fayda
maktı. Fakat içinde bulunduğumuz zamanda bu
müşterinin mutluluğu ve işletmeye bağlılığı ile
amaç yeterli olmamaktadır. Müşteriye ulaşmak
geri dönecektir.
değil aynı zamanda elde tutabilmek de bunun
Müşteriler için değer yaratma ödediği karşısında
önemli bir parçası olmaktadır. Müşteriyi elde
beklediğinden fazlasını alma demektir. Yaratılan
tutmak, başka bir deyişle sadakat ve bağlılık
sağlayabilmek için müşteri memnuniyeti önemli
değer müşteri ile şirket arasında duygusal bir bağ
43
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
kurulmasına olanakELEKTİRİK
sağlar. Bu VE
durum
ise yeniden
Uluslararası Sosyal Araştırmalar
İNCELENMESİ
satın almayı sağlamaktadır.
Dergisi,
Cilt:4 Sayı:18, ss.390-345
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
İşletmelerin müşteriler için değer Güven
yaratmaları
ÇATI,
K., CENK, M., GELİBOLU, L., (2010).
1
Kilis 7ilişkileri
Bölümü
öncelikle iyi düşünülmüş müşteri
stra- Elektrik-Enerji
Müşteri
Beklentileri ile Müşteri Sadakati
tejileri ile başlar. Stratejiler kısa, orta ve uzun
Arasındaki İlişki: Beş Yıldızlı Bir Otel Örneği,
vadeli olarak hazırlanabilir.
Kısa dönem
Ç.Ü.
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü Dergisi, Cilt
ve konutlarda kullanılan
doğalgazbugünü,
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
şeklindedir.
analizdönem
teknikleriüçkullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
orta dönem gelecek
yılı Farklı
ve uzun
ya
19, Sayı
1, 2010,
ss. 429-446
da beş yılı kapsar.
ÇATLI,göre
Ö.,deÇATLI,
A., (2013).
sonuca gidilmiştir.
Elde Doğrudan Pazaredilen
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
arttıkça,
doğalgaz
Müşteri ilişkileri
yönetimi,
müşterilerle
yakıniçin tüketim aralığı
lamada
Satınelektrik
AlmaveZamanlaması
Modelleri,
ilişkiler kurarak,aralığı
onları
tanımak,
anlamak,
sadıkda azalma meydana
Tüketici
ve Tüketim Araştırmaları Dergisi,
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
gelmektedir.
ve karlı bir müşteriye
dönüştürmek
için işletmenin
Cilt
5 Sayı
2,TUİK,
Aralık,
Anahtar
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut,
Anova,
Fiyat105-130
tüm birimlerinin ve çalışanlarının hep birlikte
CEVHER, E., (2014). Kurumsallaşma Küçük
hareket etmesidir.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY İşletmeler
AND NATURAL
PRICES Müdür Yoksa Yok
İçinGAS
Bir Çözüm
HOUSES
KAYNAKÇA
Olma Nedeni Midir?, Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7 Sayı: 32, s.583
Abstract:Müşteri
In this study
prepared by usingve
data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
AKIN, Ş.A., (2001).
Memnuniyeti
Ölçümü, Milli
Prodüktivite
Merkezi
DÜNDAR,
İ.P.,
analyzed.
ANOVA model
was Yayınları
prepared with
the FIRLAR,
use of differentG., (2006). İçtechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
No:655, Ankara,
ss.321-4-75-76-80
selelectricity
Pazarlama
ve Toplam
made more
comprehensive. The purpose was to determine
and natural
gas prices Kalite Yönetimi
“Türkiye’deki Ulusal Basın İşletmelerinin
ALTAN, M., (2004). Arkwright’tan Bill Gates’e”,
Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma”
Sabah Gazetesi Pazar Eki, 9 Mayıs, s.3
sayı 37: BAHAR, ss.131-153
ALTUNTUĞ, N., (2007). Küresel Rekabet
EMGİN, Ö., & SÜNGÜ, A., (2004). Pazarlama
Ortamında Ayırt Edici ve Sürdürülebilir
Kavramı İçerisinde Tutundurma Fonksiyonu,
Üstünlükler Bağlamında Temel Yetenek
Mevzuat Dergisi, Yıl:7, Sayı: 78 Haziran s.1
Tabanlı Stratejiler ve Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler
GÜNAY, C., (2004). İşletmelerin Pazarlama
Enstitüsü İşletme A.D., Yayınlanmış Doktora
Stratejilerinin Başarısında Müşteri İlişkiTezi, Isparta, ss.1-395
leri Yönetiminin Etkisi ve Bir Uygulama,
Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara
BULUT, Y., (2011). Otellerde Müşteri MemnuÜniversitesi SBE, İstanbul, s.70
niyeti ve Bir Uygulama (Samsun Örneği),
44
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:14
K:32
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
M.,ELEKTİRİK
KALKAN,
A., OKTAR,
F., RAVALD, A., & GRONROOS, C.,
İNCELENMESİ
GENÇTÜRK,
(1996). “The
(2011). Bireysel Bankacılıkta Müşteri MemValue Concept And Relationship Marketing”,
nuniyetini Etkileyen Faktörler: Burdur ve
European Journal of Marketing, 30(2), pp.19-30
Isparta İllerinde Bir Uygulama,
Süleyman
1
Bölümü
SÖZTUTAR,
T.B., (2010). Pazarlamada Müşteri
Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
İlişkileri Yönetimi ve Gıda Sektörü Üzerine
Fakültesi Dergisi
C.16, S.2,
Özet : 2012-2014
Yıllarıss.59-77
arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Biristatistiksel
Uygulama,
Üniversitesi Sosyal
olarakKadirhas
analiz edilmesi
Farklı
analiz teknikleri
çalışmada
ANOVA
modeli
GEMİCİBAŞI,şeklindedir.
N., (2002).
Pazarlamada
Müşteri
Bilimler
Enstitüsü
İşletme
A.D. Yayınlanmış
Yönelimi Anlayışı
ve Türkiye’deki
Büyük
Yüksek
Tezi,
ss.1-122
göre elektrik ve
doğalgaz Lisans
fiyatlarının
tespit İstanbul,
edilmesi
Ölçekli İşletmelerin Müşteri Yönelimi Anedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı B.,
arttıkça,
elektrikToplam
ve doğalgazKalite Yönetimi,
URYAN,
(2002).
layışını Etkileyen
Faktörlerin
Belirlenmesine
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Mevzuat
Dergisi, Yıl, 5 Sayı: 55, Temmuz, s.4
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
Yönelik Biraralığı
Araştırma,
Yayınlanmış Yüksek
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Lisan Tezi Anahtar
İstanbul
Üniversitesi SBE, s.31
ÜLGEN, H., ve MİRZA, K., (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayıncılık,
İLTER, B., GÖKMEN, H., (2009). Mevduat
AND NATURAL
İstanbul,
s.255 GAS PRICES
ACCORDING
TOile
CONSUMPTION
Bankalarında İlişkisel
Fayda
Müşteri MemHOUSES
nuniyeti Arasındaki İlişki Üzerine İnceleme: VAVRA, T., ve Diğ., (1999). Müşteri Tatminini
Abstract:Dokuz
In this study
prepared
by using data of TSI Ölçümlerinizi
belonging to the years
of 2012-2014,
İzmir İli Örneği,
Eylül
Üniversitesi
Geliştirmenin
Yolları. Günthe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
Sosyal Bilimler
Dergisi
Cilt: 11,
Günay(çev.),
analyzed.Enstitüsü
ANOVA model
was applied
to the studyhan
prepared
with the use KalDer
of differentYayınları No:28,
Sayı:1, ss.1-32
İstanbul,
s.434
electricity
and natural gas prices
ODABAŞI, Y., (2000). Yavuz Satışta ve Pazarlamada Müşteri İlişkileri Yönetimi, Sistem
Yayıncılık, İstanbul, ss.47-50-177-178-179-180
45
UHEYAD
VLADEMİR PUTİN’İN SİYASİ BAŞARISI VE BU DURUMUN
SÜREKLİLİĞİ
POLITICAL SUCCESS OF VLADEMİR PUTIN AND ITS CONTINUITY
Esen ERMİŞ
Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler A.D. Yük. Lis. Öğrencisi
Özet: Araştırmamız boyunca Vladimir Putin’in siyasi başarısının nedenlerini ve durumun sürekliliğini
incelemeye çalıştık. Bu duruma etki eden sistemleri
gözetim altına altık. Bu durumun tüm sebeplerini
tek tek inceleme fırsatı bulduk. Tarihsel sürecin nasıl
bir getiri içinde oluştuğunu gördük. Vladimir Putin’i
doğuran sistemlere etki eden durumları inceledik.
Hiçbir şeyin gökten zembille inmediğini tekrar tekrar
irdeledik. Vladimir Putin’in siyasal istikrarını nasıl
sağladığına değindik. Putin’in izlediği enerji politikalarının, izlediği siyaseti nasıl etkilediğini anladık. Bazı
bölümlerde teorisyenliğe soyunup temellendirilmiş
teoriler üretip Putin’i bu perspektifler de değerlendirme
ihtiyacı içerisine girdik. Putin’in küresel siyaseti nasıl
yönlendirdiğini, amaçlarını, etkilerini gördük. Putin
kimdir? Diktatör müdür? Demokrat mıdır? Başarısının
nedenleri nelerdir? Başarısının sürekliliği var mıdır?
Sorularına cevaplar aradık.
Abstract: We tried to analyse the reasons of Vladimir
Putin’s political success and its continuity during our
research. We observed the systems affecting this condition. We found the opportunity to separately analyse
all the reasons of this condition. We witnessed how
the historical process was formed. We analysed the
conditions affecting the systems causing Vladimir
Putin. We have repeatedly examined that everything
comes out of something, not falling from the air. We
mentioned how Vladimir Putin maintained his political
stability. We understood that how the energy policies
applied by Putin affected the politics he followed. We
became a theorist in some parts, produced grounded
theories and felt the need to evaluate Putin within
these perspectives. We saw how Putin guided global
politics, his purposes and its effects. We sought for
the answers of the questions; Who is Putin? Is he a
dictator? Is he a democratic? What are the reasons of
his success? Is continuity of his success in question?
Anahtar Kelimeler : Vlademir Putin, Siyaset, Politika,
Başarı, Süreklilik, İstikrar, Teori
Key Words: Vlademir Putin, Politics, Policy, Success,
Continuity, Stability, Theory
46
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
(Uluslararası İlişikler) & (International Appendices)
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GİRİŞ
ön plana çıkarmaktadır. Rusya
İNCELENMESİ
Türkiye’nin bu
öneminin farkında olduğu için Türkiye ile straKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Günümüz itibari ile dünya siyasetindeMurat
çok hareketli
tejik ilişkilerini geliştirmek istemektedir. Ancak
Güven
günler yaşanmaktadır. Her geçen gün
dengeler
Türkiye oluşan bloğun görünürde batı tarafında
7 Aralık
daha fazla değişmektedir. Soğuk1Kilis
savaşın
bitişinden
yer almaktadır.
bu yana tek kutuplu olan dünya siyaseti yeniden
iki kutuplu olmaya
başlamıştır.
Rusya
bu süreçte
Rusyaistatistiksel
siyaseti soğuk
savaşa
dönüşü tetiklemekve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
olarak analiz
edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
kendini göstermeye başlamıştır. Rusya’nın dünya
tedir. İzlediği politikalar doğu ve batı bloğunu
siyasetinde yeniden
alması tüketim
2-3 yıllık
bir süoluşturmak
Buedilmesi
durumun temel amacı
Sanayi rol
ve konutlarda
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgazüzerinedir.
reç değildir. Buedilen
süreç
Boris Yeltsin ile başlayıp
karşılıklı zıt kutuplar oluşturup dünya siyasetinde
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
onun, dünya siyasetine sunduğu Vladimir Putin
dengeleri
değiştirmek
isteyişidir.
ile devam etmektedir. Araştırmamız boyunca
başarısının
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,Peki,
Sanayi,Putin’in
Konut, Anova,
TUİK, Fiyattek sebebi enerji poliVladimir Putin’in Boris Yeltsin projesi olduğu
tikaları mıdır? Araştırmamıza göre bu sorunun
savını savunduk.
cevabı olumsuzdur. Başarısının birden çok sebebi
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND de oligarklarla ilişPeki, Putin Rusya’yı yeniden nasıl şaha kaldırdı?
vardır.
Bu sebeplerden
birisi
HOUSES
Putin’in başarısının temel sebepleri nelerdir?İzlediği
kisidir. Putin Boris Yeltsin’in aksine oligarklarla
Abstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
TSI belonging
to theiçine
yearsgirmek
of 2012-2014,
politikalar ne gibi özellikler taşımaktadır? Bunsamimi
ilişkiler
yerine onları karşısına
model was applied
to the study
prepared
with the useyaptıkları
of differenthaksızlıklara karşı
ların cevaplarınıanalyzed.
detaylıANOVA
olarak incelemeye
aldık.
almıştır.
Oligarkların
electricity
natural
pricesoligarkları her ne
durmuştur.
Bu and
durum
engasbaşta
Rusya’nın dünya siyasetini yönlendirmesindeki
kadar hareketlendirse de Putin yaptığı hamleler
en büyük kozu enerji politikalarıdır. Bu politikalar
sayesinde oligarklara karşı başarı sağlamıştır.
AB’nin ve Amerika’nın elini kolunu bağlamakTüm bu durumlar Rus halkının Putin’e desteğini
tadır. Amerika bu politikaları delebilmek için
artırmıştır.
Irak’a girmesiyle kendini gösteren bir kıvılcımı
ateşlemiştir. Amerika’nın tek bir isteği vardır.
Putin izlediği siyasetler yönünden milli bir kişiliktir.
Enerji koridoru açabilmek. Rusya bu durumun
Böyle olması halkı gözünde sempatikleşmesini
oluşmaması için elinden geleni yapmaktadır.
kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda siyaseti bir
Amerika’nın bu planının ikinci ayağı olan Suriye’yi
satranç titizliğinde yapmaktadır. Her hamleyi
devirme planı Rusya tarafından engellenmiştir.
sonraki birkaç hamleyi hesaplayarak oynamaktadır. Bu durumlar onu aktif dünya siyasetinde
Rusya izlediği enerji politikaları ile Türkiye’nin
başarıya ulaştırmaktadır.
stratejik önemini de artırmaktadır. ABD enerji koridorunu Türkiye üzerinden oluşturmak istemektedir.
AMAÇ: Bu araştırmanın amacını Vlademir Putin’in
Bu durum haliyle Türkiye’yi dünya siyasetinde
siyasi başarısının nedenleri ve bu başarının de47
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
vamlılığı yönündekiELEKTİRİK
faktörlerinVE
literatür
açısından
siyasi rejimler değişse bile
İNCELENMESİ
Rusya federasyonu
değerlendirilmesi şeklindedir. Araştırma
literatür
bu devletlerin devamıdır. Çünkü rejimler değişir
açısından değerlendirilerek sonuca gidilmiştir.
devlet gelenekleri uzun yıllar değişemez. Bu bir
hakikattir. Bunun gibi sosyolojik durumların uzun
1
Kilis 7 Aralık
KAPSAM: Araştırmanın kapsamını
Vlademir
yıllar değişemeyeceği de bir hakikattir.
Putin ve siyasi politik çalışmaları oluşturmaktadır.
Araştırma kapsamında
Vlademir
Putin’in
geç- tüketiminin
ve konutlarda
ile elektrik
olarakkökenleri
analiz edilmesi
Rusyaistatistiksel
devletinin
çok geriye gitmez
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
mişten günümüze kadar geçen sürede uyguladığı
Rusya
imparatorluğuna
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak isek
araştırma
daha kapsamlı
hale getirilmiştir. dayanır. Rusya
politikalar, yönetim
uluslararası
ilişkiler
Sanayişekilleri,
ve konutlarda
göre elektrik
ve
doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi
imparatorluğu çarlıktespit
sistemiyle
yönetilmiştir.
yönünden çalışmaları
ve geleceğe dair plan ile
Son aralığı
dönemlerde
Rusya
halkı çarlık sistemine
ve doğalgaz
fiyatlarının
seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
projelerinin ele alınmasıgenel
şeklindedir.
karşı tavır almaya başlamış, bu durum nefrete
1881 de çar 2.
YÖNTEM: Araştırma
literatür
açısından
nitel
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,hatta
Sanayi,suikastlere
Konut, Anova, bile
TUİK,uzanmıştır.
Fiyat
Aleksander’ a düzenlenen suikast tüm bunlara
olarak değerlendirilerek sonuçlandırılmıştır.
birer örnek teşkil etmektedir. Çar’a duyulan öfke,
Araştırmanın bu alanda
yapılan diğer
çalışmalara
ECONOMETRIC
ANALYSIS
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
TERMSsavaşının
OF INDUSTRY
AND ekonomik sıkıntı1. IN
Dünya
çıkması,
ışık ve kaynak olacağı
ve katkı
sağlayacağına
HOUSES
lar yeni arayışlara kapı aralamıştır. Avrupa’dan
inanmaktayız.
Abstract: In this study prepared by using data of Rusya
TSI belonging
to thedoğru
years ofyayılan
2012-2014,
halkına
ve Rusya halkında
the consumption
of electricity Vlademir
ARAŞTIRMANIN
PROBLEMİ:
prepared bulan
with the
use of different
karşılığını
sosyalist
düşünceler Rusya imfor analysis.
Moreover, tests
of hypothesis were applied and the research was
Putin’in ulusal techniques
ve uluslararası
uyguladığı
polimade more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and
natural gasyetecektir.
prices
paratorluğunu
bitirmeye
Bolşevikler
tikadaki başarısının nedenleri nedir? Geleceğe
büyük ekim devrimini yaparak Rusya imparayönelik projeleri nelerdir?
torluğunun başına geçip hatta bu devleti yıkıp
ARAŞTIRMANIN KISITLARI: Araştırma
yerine dünyadaki ilk sosyalist devleti kurmuşlardır
literatür açısından değerlendirilmiş ulusal ve
(Sadıkov, 2010: 101-108).
uluslararası yayınlar incelenerek literatüre katkı
SSCB dediğimiz gibi dünyadaki ilk sosyalist
yapması amacıyla tasarlanmıştır. Bu araştırmada
devlettir. Varlığını 1991’ e kadar sürdürmüştür.
sadece Vlademir Putin’e ait siyasi ve politik
Yüz ölçümü açısından Son yıllarında dünyanın
değerlendirmeler ele alınarak hareket edilmiştir.
en büyük devleti haline dönüşmüştür. SSCB dün1.1.Putin Öncesi Rusya Siyasi Durumu ve
yadaki yeni kurulan siyasi düzene zıt bir kutupta
İstikrarı
yer almıştır. Kapitalist ekonomik düzenin dayattırıldığı yeni düzende SSCB sosyalist yapısıyla
Konuya Rusya ile başlamamız Rusya imparatorsoğuk savaşa zemin hazırlayacaktır. Bu soğuk
luğuna ve Sovyet sosyalist cumhuriyetler birliğine
değinmeyeceğimiz anlamına gelmez. Her ne kadar
savaş uzun yıllar sürecek ve sonunda SSCB’nin
48
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yıkılmasıyla son bulacaktır.
Soğuk savaşın diğer
toparlama çabaları içine girdiğini
İNCELENMESİ
görmekteyiz.
kutbu ise Amerika birleşik devletleri
olacaktır.
Ekonomik, sosyal, siyasal açıdan pek de iç açıcı
durumda olmayan Rusya kendini ayakta tutmaya
GüvendemokGrup A.Ş. Finans Yönetmeni
Batı demokrasisinden ayrı olarak Sovyet
çalışıyordu. Bunu da Yeltsin eliyle yapmaya çalı1
rasisi tek partili sistemden oluşmaktaydı.
İleri Elektrik-Enerji Bölümü
şıyordu. İleride Putin’de de göreceğimiz reformcu
dönemlerde diktatöryaya hizmet eden bu sistem
gelenek aslen Boris Yeltsin’den gelmektedir. Boris
kendi sonunu kendi
hazırlamıştır.
ve konutlarda
kullanılanSınıfsız
doğalgaz toplum
analiz teknikleri kullanılarakYeltsin
hazırlanan
ANOVA
modeli
veçalışmada
ekibi Rusya
federasyonunu
kurarken
oluşturulmaya şeklindedir.
çalışılmışFarklı
ancak
oturtulamadığı
toplumsal,
vetespit
ekonomik
Sanayisorunlarda
ve konutlarda ortaya
ve doğalgazsiyasal
fiyatlarının
edilmesi açıdan batı tarzı
gibi büyük sınıfsal
çıkmıştır.göre elektrik
uygulamaya çalışmıştır. Kısacası batı modeli bir
SSCB dağıldıktan
sonra
yerini
Rusya
federasfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
olarak tüketim
reformist
anlayışSonuç
geliştirmek
istemişlerdir (Onay,
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
yonu alacaktır. Rusya anayasasına göre Rusya
2002: 108).
Anahtar
Kelimeler
federasyonu yarı
başkanlık
sistemine
göre yöKomünist bir düzenden çıkan Rusya’da Yeltsin
netilmektedir (Gök, 2012: 1-10). Çok partili
ile batı
modeli
çerçevesinde
liberalleşme başlamış
sisteme dayanmaktadır.
Yasama-yürütmeyargı
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF
ELECTRICITY
AND
NATURAL
GAS PRICES
erkleri vardır. Devlet başkanı 6 yıllığına seçilir.
HOUSESve özelleştirme çabaları hız kazanmıştır. Tüm bu
durumlar çerçevesinde Yeltsin’e başı her sıkıştıTüm bunlar basit olgular gibi gözükse de süreci
anlamamız ve çıkarımlar
yapmamızı
ğında
Amerika
tarafından
yardım sağlanmıştır.
the consumption
of electricity kolaylaşand natural gas used
in industry
and houses
is statistically
tıracaktır.
Reformlar
her and
ne natural
kadargasgüzel
electricity
prices bir Rusya oluşRusya federasyonu için Putin öncesi döneme
turmaya çalışsa da sonuç itibari ile durum hiç
baktığımızda en önemli baş aktör Boris Yeltsin’dir.
de böyle olmamış, durumlar ters tepmiştir. Halk
Boris Yeltsin baba olarak tanınırdı. Halkı tarafından
yoksullaşmaya başlamış (Aksay, 2005: 17) isyançok sevilmese de yönetimde oldukça güçlüydü.
lar baş göstermiş, Yeltsin ve ekibi zor durumda
Sözde demokratik bir insan olduğunu söylese
kalmıştır. Fiyatların olağanüstü yükselmesi halkı
bile gerçekte durum pek de böyle değildi. Yeltsin
kışkırtmaya yetmiştir.
işi meclise tankları çevirmeye dahi götürmüştür.
Tabi tüm bu durumlar komünist bir sisteme
Yönetimde diktatöryal bir izlenim bırakmıştır.
alışkın olan Rusya federasyonuna kapitalist bir
Ancak dönemin şartları altında incelendiğinde
sistem oluşturmaya çalışılması ile oluşmuştur.
baskıcı bir yönetim anlayışı o dönem için uygun
Devletin sahip olduğu mülkiyetin büyük bir kısmı
bile görülebilir. SSCB dağıldıktan sonra yayılan
özelleştirilmiştir. Bu durumlar alışma zamanları
korku demokratikleşmeyi geciktirmiş ve baskıcı
bir anlayışa yönelmeye neden olmuştur. Sonuç
itibari ile Yeltsin’e baktığımızda dağılmış bir devleti
ve sistemin oturması ile düzelmeye başlayacak,
Yeltsin ve ekibi başarıyı Putin ile yakalayacaktır.
49
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ekibi
tüm bu süreçlerde Ameyandığını görmekteyiz. Tarım
İNCELENMESİ
Boris Yeltsin ve
belli zamanlarda
rika ve IMF tarafından desteklenmiştir.
Çünkü
büyük düşüşlere başlamış ve bu durum köylünün bir
kapitalist sisteme geçiş dünya sistemine ayak
kısmının daha fazla zenginleşmesine bir kısmının
uydurmak anlamına gelmekteydi.
Rakamlarla
daha fazla yoksullaşmasına zemin hazırlamıştır.
1
ifade etmek gerekirse Amerika Rusya ya 4 milRusya imparatorluğu içindeki sistemlere baktığıyar dolar yardımda
1999:verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet :bulunmuştur
2012-2014 Yılları(Lieven,
arasındaki TUİK
olarak
analiz edilmesi
mızdaistatistiksel
feodalizm
gözümüze
çarpmaktadır. İleride
309). Gene IMF’ye
baktığımızda is bu rakamın
bağlı
ve de toplumsal geuygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
uygulanarak yoksullaşmaya
haleolarak
getirilmiştir.
2.3 milyar dolarları
gördüğünü
ifadetestleri
etmemiz
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
lişmeler odağında, toplumunda toprak istemesiyle
gerekir (Hirst, 2012:
yönünde328).
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yıkılmaya
başlayan
feodalizm
elektrik
ve doğalgaz ya da derebeylik,
genel
seviyesindedevletin
varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Ama gelgelim fiyatlarının
ki tüm bu
durumlar
to- sonucuna
başta Ortaçağ
Avrupa’sı olmak üzere tarihin
parlanmasına yetmemiş ülke bir ay bile ayakta
evresinde
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,birçok
Sanayi, Konut,
Anova, rastlanan
TUİK, Fiyat toplumsal, siyasal ve
duramayan hükümetler ile idare edilmeye çalışılmış
ekonomik örgütleniş biçimidir. Merkezî otorite
ama sonuç alınamamıştır. Tüm bunlardan sonra
zayıftır, yerellik görülür. Burada asla unutmamamız
sahneye yepyeni bir
isim
hakim
olacaktır.
Yeltsin
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
gereken
ve ileride
de değineceğimiz
oligarklar ve
HOUSES
bu ismi bizzat kendi çıkaracaktır. Bu isim hepimizin
Putin ilişkisinin yansımalarını görebilmekteyiz.
yakından tanıdığı
7
Ekim
1952’de
Petersburg’da
the consumption
electricity andbitiren,
natural gas used
in industryzamanlarda
and houses is statistically
İlerleyen
demiryolunun da kuruldoğan, 1975 yılında
hukukoffakültesini
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
applied and büyümeyi
the research was
ardından 15 yılını
geçireceği
KGB
ile ilişkisi
masıwere
toplumsal
artırmıştır. Daha
başlayan, Doğu Almanya ve Petersburg’da görev
kolay ticaret yapılır hale gelinmiştir. Kapitalizm
yapan, Sovyetlerin çöküşü ile albay rütbesiyle
ilerlemeye başlamıştır. Bankalar ve krediler taKGB’den emekli olan ve ardından siyasi kariyeri
rımın yükselmesine zemin hazırlamıştır. İleride
başlayan biri. Vladimir putin…
de göreceğimiz gibi Rusya’nın bel kemiğini
oluşturan enerji politikası gün yüzüne çıkmaya
1.2.Vladimir Putin Öncesi Rusya Ekonomisi
başlamıştır. Yeni petrol kaynakları bulunmuştur.
Araştırmamızın bu bölümünü Rusya imparatorEkonomide büyümeler görülmüştür. Ekonominin
luğuna kadar dayandıracağız. Çünkü bu araşbüyümesi sanayi devrimiyle de birlikte sanayi
tırmayı yaparken Putin’i doğuran sebepleri de
araçlarının çoğalmasına neden olmuştur. Biraz
tek incelememiz gerektiği hususunu bir zaruret
sonra işçi problemleri çıkmaya başlayacaktır. Kötü
olarak gördük. Putin’i anlayabilmemizin ana
iş koşulları sosyalist düşüncelerin yayılmasına
etkenlerinden biri de budur.
neden olacaktır. Sosyalist düşünceler yayılırken
ekonomide dünya savaşı ve Japonya ile yapılan
Rusya imparatorluğu ekonomisine baktığımızda
güçlü bir şekilde tarıma ve yapılan savaşlara dasavaşlarla iyice dibe gitmeye başlamıştır. Bolşevik
50
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
hızlanmıştır.
Ve sonuç itibari
ile
en önemli atağı sanayileşme
İNCELENMESİ
devrimi süreci
üzerine olmuştur.
Bolşevik devrimi yapılmış ve SSCBMurat
kurulmuştur.
Dünyayı iyi okuyan Stalin sanayileşmeye büyük
önem vermiştir. Öyle ki sanayileşme o kadar ön
Güvencaiz
Grupise
Sosyalist sistemle birlikte dünya, tabiri
plana çıkmıştır ki eğitim bile bu durum üzerine
1
ikiye bölünmüştür. BunlardanKilis
birincisi
kamu Elektrik-Enerji Bölümü
odaklanmış ve yetişmiş eleman çıkarma üzerine
mülkiyetini savunurken diğeri liberalizmi saÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
yoğunlaşmıştır. Bu durum mesleki eğitimleri
vunmuştur (Özsoy,
2006: kullanılan
1-39). SSCB
bir tüketiminin
ve konutlarda
doğalgazyeni
ile elektrik
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakartırmıştır.
sistemi getirebilmenin
çaresizlikleri içine girmiştir.
Piyasayı hiç tanımayan
ve kapitalizme
tepki ola2.dünya savaşı sırasında sanayileşme artmış
rak doğan sosyalist
sistem
tüm
ekonomiye
sahip
elektrik
ve doğalgaz
ve savaştan
sonra
ABD’ye
karşı en büyük güç
çıkmaya çalışmış ancak ucu bucağı olmayan
olarak
SSCB
ortaya çıkmıştır. Tabi tüm bunları
meydana
gelmektedir.
ekonomi en sonunda çökmeye yüz tutmuştur.
yaptığı
söylenemez.
Batılı güçlerin
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,kendi
Sanayi, başına
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat
Tabi bunda sadece sosyalist sistemin yetersizlikleri
yardımlarını unutmamalıyız. ABD ye karşı en
doğrudan doğruya rol oynamamıştır. Bunun ana
büyükAND
güçNATURAL
olsa bileGAS
savaş
ağırlıklı ve ehemmiyetli
PRICES
sebeplerinden biriACCORDING
de soğuk savaş
dönemindekiRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
TO CONSUMPTION
HOUSESolduğu için üretim sanayisi düşüşe geçmiştir.
silahlanma yarışı olmuştur.
kötüye gitmesini nedenAbstract: In this study prepared by using data of SSCB’nin
TSI belongingekonomisinin
Tüm bu durumları
kategorize
ederek ilerlemek
the consumption
of electricity
lere bağlamak
prepared withgerekirse
the use ofbunun
differenten başında tabi ki
daha doğru birtechniques
yaklaşım
Bu kategofor olacaktır.
analysis. Moreover,
soğuk savaş
olduğunu
söyleyebiliriz.
Kutuplaşan
more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural
gas prices
rizeyi döneminmade
en önemli
iki adamı üzerinden
dünya silahlanmaya başlamış ekonomi ikinci
yürüteceğiz. Lenin dönemiyle başlarsak eğer bu
plana itilmiştir. Bu durum SSCB’nin dağılmasıkategorizede şunları söylememiz gerekir: Lenin
nı hızlandıracaktır. Ancak bu durum tek başına
döneminde kamulaştırma çabaları baş göstermiştir.
etkili olmamıştır. En önemli ikinci sebep ise her
Öncelikle tüm topraklar kamulaştırılmış feodalite
ne kadar kapitalizme tepki olarak doğup sosyayerle bir edilmiş ve daha sonrasında topraklar
list düşüncelerle insanlara umut ışığı olsa bile
halka dağıtılmıştır. Bu duruma baktığımızda temel
sosyalim teoride ve eleştiride kalmış ve pratiğe
olarak başlangıçta ekonominin tarıma dayandığını
dökülememiştir. Ekonomik alanda oluşan teorik
görebilmekteyiz. Tabi ki kamulaştırma bunlarla
fikirler pratikte bataklığa saplanmıştır.
kalmamış ve diğer alanlara da sıçramıştır.
SSCB ekonomisinin bel kemiğini madenler
Stalin dönemi SSCB de ayrı bir hareket olarak
değerlendirilmelidir. Stalin iktisadın dikdatörya
ile yürüyeceğini düşünmüş ve tam bir diktatör
olmuştur. Stalin’in dönem koşulları itibari ile
oluşturmaktaydı. İleride ve sonrasında da bel
kemiğin hep madenler ve petrol yatakları üzerinden oluştuğunu görebileceğiz. Ancak yukarıda da
51
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sıraladığımız nedenler
ileride devletin dağılmasına
rahatsızdır. Büyük toprak sahipleri insanları köle
İNCELENMESİ
neden olacaktır.
gibi kullanmıştır. Ancak iktidarlarının ellerinden
gitmesinden korkan çarlar bu sisteme karşı çıkaGüven Grup ise
Rusya federasyonu zamanına geldiğimizde
1
mamışlardır. Bu da halk içinde bir takım isyanlara
Kilisbiri
7 Aralık
Putin’i doğuran ana sebeplerden
olanÜniversitesi,
Boris Elektrik-Enerji Bölümü
neden olmuştur.
Yeltsin’i inceleyeceğiz.
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
Rus halkı
sert bir
mizaca
sahiptir. Bu durum taBoris Yeltsin demokrasi
savunuculuğuna
soyunmuş
şeklindedir.
süreçlerden
etkilenmiştir. Yaşam
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotezpek
testleri
uygulanarak rihsel
araştırma
daha kapsamlımuhakkak
dönemin koşulları
itibari ile
bunda
başarılı
alanı olarak
hep soğuk iklimlerde yaşamışlardır.
olamasa da buyönünde
düzlemde
Yeni istatistik
bir bulgulara
hareketilerlemiştir.
edilmiş olup, yapılan
göre de sonuca gidilmiştir. Elde
aralığı
ve doğalgaz
Soğuk
iklimlerin
soğukluğu
mizaçlara etki etmiştir.
devletin kurulması
ekonomik sıkıntıları berabefiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,
rinde getirmiş ve
Yeltsin’i
oligarklarla
(oligarşik
Komünist dönem sosyolojik açıdan her ne kadar
Anahtarişbirliğine
Doğalgaz,
sistemin yöneticisi)
itmiştir.
İleride
teoride refah olarak görünse de pratikte hiç de
oligarklarla Putin kavgasını açık seçik göreceğiz.
öyle değildir. İşçiler ezilmiş insanlar sisteme tepki
göstermeye
başlamışlardır.
Sosyalist sistemden
yeni çıkmış
devleti liberalRANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS OF
INDUSTRY AND
HOUSES
yapmaya çalışan Yeltsin bu durumu oluştururken
Boris Yeltsin dönemine baktığımızda ise oligarkları
oligarklardan bir
nebzeInde
Abstract:
thisolsa
studyyardım
prepared almıştır.
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
gözinönünden
çıkaramayız.
Oligarkların çoğalması
industry and
Neoliberal ekonomik
kurulmaya
çalıanalyzed. düzenin
ANOVA model
was applied
halkın
refahının
düşmesine
neden
were
applied and
the research
was olmuş ve halkın
şılması ekonomiyi
veThe
de purpose
daha da
made düzeltememiş
more comprehensive.
tepkisini çekmiştir.
kötüye sürüklemiştir. Tabi bu durumları dönemin
koşulları içinde izlemekte yarar vardır. Yeltsin
Toplum Yeltsin döneminde sınıfsızlaşmaya çalışliberal ekonomi kurmaya çalışmasıyla batı destırılmış ancak tam tersi istikamette yol almışlardır.
teğini arkasına almıştır. Sisteme ayak uydurması
Toplumda çeşitli etnik gruplar vardır. Bazı etnik
daha önce de belirttiğimiz gibi batının tabiri caiz
gruplara şiddet uygulanmış ve devşirme çalışmaları
ise işine gelmiştir. Bundan ötürü Amerika’dan ve
uygulanmıştır. Bu durum Rusya federasyonunda
IMF den gerekli destekleri görmüştür. Ancak tüm
çok fazla olmasa da SSCB de oldukça yüksektir.
bu durumlar ekonomiyi düzeltmeye yetmemiş ve
Toplumun sert mizaçlı olması ekonomiden sosyal
süreç zorunlu olarak Vladimir Putin’i doğurmuştur.
hayata ve daha birçok noktaya etki edecektir. Bu
1.3. Putin Öncesi Rusya’da Sosyolojik Durum
durumları anlamamız ileride Putin’i anlamamızın
en önemli yollarından biridir. Çünkü Putin bu
Rusya imparatorluğu bilindiği üzere serflik sistemi ile yönetilmiştir. Bu durum gericiliğin en
önemli sebeplerinden biridir. Toplum bundan
toplumda doğmuş, bu toplumda büyümüş ve bu
alanda kültürleşmiştir. Kültürleştiği -ya da sos52
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yalleştiği demek
belki
daha doğru olur- toplum
SSCB de askeri sanayi ilk
İNCELENMESİ
olarak Stalin döneminde başlamıştır. Bu araştırma boyunca önemonu ileride devlet başkanlığına taşıyacaktır.
sediğimiz birkaç isimden biri olan Stalin askeri
1.4.Putin Öncesi Rusya’da AskeriGüven
Durum
sanayiye büyük önem vermiştir. Bu ordu soğuk
1
savaş döneminde işgaller yapmıştır. Bunların
Rusya imparatorluğu en başlarında çok büyük
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribaşında
kullanılarakYugoslavya,
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
Çekoslovakya
gibi ülkeler
bir askeri güce sahip
olmasa bile sonlarına doğru
Ancak
Afganistan’ın
işgali sıraşeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarakbulunmaktadır.
ANOVA
modeli
çok büyük askeri
güce sahip
olmuştur.
Petro,
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak sında
araştırma
daha destekli
kapsamlı hale
getirilmiştir.
ABD
direniş
güçlerine karşı başarı
reformlarının çoğun
zaferlerin
belirginSanayi u
ve askeri
konutlarda
sağlayamamıştır.
bu savaşta
göre de sonucaVe
gidilmiştir.
Elde ağır bir yenilgi
leştiği zamanlarda
yapmıştır. İmparatorlukta en
almıştır. Bu yenilginin kelebek etkilerini ilerleyen
fiyatlarının
seviyesinde
önemli görevlere
çarın genel
yakınları
gelmekteydi.
dönemlerde
göreceğiz. Bu savaşın ağır sonuçları
Dönemin koşulları işlerin ordu üzerinden yürüAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ilerleyen
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,SSCB’nin
Fiyat
dönemlerde
belini bir daha
mesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Ordunun
doğrultamamasına neden olacaktır. Lenin ve Stalin
güçlü olmasının gerekliliği çarı ekonominin
döneminde
yapılanGAS
büyük
hatalar Putin döneECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND NATURAL
PRICES
CONSUMPTION
yüksek bölümünüACCORDING
bu bölüme TO
yatırmasına
sebepRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESminde bir daha yapılmayacaktır. Askeri güç tek
olmuştur. Rusya imparatorluğu ordusu dönemin
taraflı olarak büyütülmeye çalışılmayacaktır. Bu
Abstract: baskısına
In this studydayanamayarak
prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
koşullarına ve Bolşevik
dönemlerden
alınan
ilerleyen dönemlerde
in industry and
housesdersler
is statistically
prepared with the use of different
ihtilal olmuştur.analyzed. ANOVA model was applied to the study
Boriswere
Yeltsin’i
vewas
ilerleyen zamanlar
applied doğuracak
and the research
dolaylı yoldan da olsa Vladimir Putin’i başkanlığa
SSCB ihtilalden sonra yeni ordu arayışına girsürükleyecek, İkinci bir doğu bloğu oluşmasına
miştir. Öncelikle yetişmiş insan gücü açığı ortaya
zemin hazırlayacaktır.
çıkmıştır. Bunun için askeri okullara yönelmiştir.
PUTİN DÖNEMİ RUSYA
Soğuk savaş koşulları dünyayı ikiye bölmüştür.
2.1.Putin Kimdir?
Batı bloğu ve doğu bloğu olarak ikiye bölünen
dünya silahlanmaya başlamıştır. SSCB de bu
Aslında bütün araştırmamız bu konu üzerine
odaklanmış olup burada sadece bir takım olgusal
bilgiler vererek bir geçiştirme yapacağız. Boris
Yeltsin den sonra bizce Yeltsin’in bir projesi
olarak ortaya çıkan hiç bilinmeyen Putin kimdir?
Bu konuda bazı teorilerde bulunmaktan başka bir
şansımız pek bulunmamaktadır. Hayatı üzerinden
birkaç yorumda bulunmak gerekirse “7 Ekim
durumdan ötürü dünyanın en büyük askeri güçlerinden biri haline gelmiştir. Ekonomilerinin
büyük çoğunluğunu bu duruma yöneltmişlerdir.
Ağır silahlarla donanma donanmıştır. Ekonomilerinin sonunu getiren en büyük etken bu olmuştur.
Nükleer güç alanında doğu bloğunun baş aktörü
SSCB olacaktır.
53
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1952’de Petersburg’da
doğan, 1975 yılında hukuk

Putin enerji politikalarında
İNCELENMESİ
batıya karşı nasıl
bu kadar rahat davranabilmektedir?
fakültesini bitiren, ardından 15 yılını
geçireceği
KGB ile ilişkisi başlayan, doğu Almanya
ve
Yönetmeni

Boris Yeltsin ve Putin’in arasındaki ilişki nePetersburg’da görev yapan, Sovyetlerin
çöküşü
1
Bölümü
reye dayanmaktadır?
Bu ilişki ne düzeydedir?
ile albay rütbesiyle KGB’den emekli olan ve
: 2012-2014
Yıllarıbiri
arasındaki
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,tanımlamıyor.
sanayi
kendisini
siyasetçi
Kendisi
ardından siyasiÖzet
kariyeri
başlayan
olanTUİK
Putinverileri Putin
ve neden
girmiştir?
oldukça dikkat şeklindedir.
çekici birFarklı
isimdir.
Siyasette
analiz
teknikleri daha
kullanılaraksiyasete
hazırlanannasıl
çalışmada
ANOVA
modeli Siyasete girmeuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak sinde
araştırma
daha önce
kapsamlı
daha
görüştüğü
kişiler rol oynamışlar
önce bulunmayışı
bilinmeyen bir isim oluşu
mıdır? göre
Oynamışlarsa
bunlar Elde
kimdir? Bu kişilerin
yönünde
hareket edilmiş
olup,kalkmayışı
yapılan istatistik bulgulara
vekâleten oturduğu
koltuktan
bir daha
arasında Boris Yeltsin var mıdır?
dikkatleri üzerine
çekiyor.
bize şu
soruları
fiyatlarının
genel Ve
seviyesinde
düşüş
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
sormaya teşvikaralığı
ediyor:
Tüm bu sorular Putin’i başarıya taşıyan sebepAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
leri inceleyebilmemiz açısından çok önemlidir.
Putin Rus siyaseti ( Aslında burada kullanmak
Bu soruların cevapları Putin bu başarıya nasıl
istediğimiz asıl kelime Rus derin devletidir. Ancak
ulaştığını
bize
açıklayacaktır.
ispatlanmamış olguları
kullanmak
bilimselliktenRANGES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND Ve bize en önemli
HOUSES
soruyu sorduracaktır. Putin’in başarısı mı; Putin’i
uzak olacağı için bu tamlamayı kullanamıyoruz.) tarafındanAbstract:
özel olarak
bir
kişidata of vekâleten
In this yetiştirilmiş
study prepared by
using
TSI belongingotokoltuğa
the years oturtanların
of 2012-2014, başarısı mıdır?
olabilir mi?
2.2.Putin
Dönemi
Siyasi
İstikrar
were applied
and the
research
was
Putin’in KGB kökenli olması bir tesadüf mü?
Petersburg’da başkan yardımcılığına kadar yükselen Putin Yeltsin tarafından çağırılıp başdanışman
olmuştur. Yazımızın bu kısmına kadar Yeltsin e
fark edilir bir şekilde önem gösterdik. Çünkü
Putin tarih sahnesine Yeltsin tarafından sürülmüş
bir şahdır. Tüm bu durumları anlayabilmek için
Yeltsin’e özel bir önem gösterdik. Putin’in başdanışmanlığa girmesinden sonra artık hayatı ikiye
ayrılacaktı. Ondan öncesi ve sonrası. Putin tarih
sahnesine çıkacak, büyük görevlere hazırlanacaktı.
Onu büyük görevlere hazırlayacak kişi gene baba
lakaplı Yeltsin olacaktı. Sanki onu bir yerlere
getirmek istiyormuşçasına hamlığını alıyor ve
tecrübe kazandırıyordu. İlk görevi, KGB yerine
Putin koltuğa gerçekten vekâleten mi oturdu yoksa
oturduğu an o koltukta kalıcı olduğu belli miydi?

Putin in bugün siyaseten yapmak istediği şey
SSCB kökenli mi?

Putin doğu bloğunu yeniden canlandırmak
mı istiyor?

Putin albaylıktan neden emekli olmuştur? Yaş
haddi yüzünden mi yoksa başka sebepleri mi
vardır?

Putin oligarkların üstüne nasıl bu kadar kolay
gidebilmektedir?
54
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kurulan federal güvenlik
sisteminin başına geçen
Yaptığı en tehlikeli bekli de
İNCELENMESİ
devlet içinde en
Putin sonrasında bundan daha önemli
bir görev
önemli görevi oligarklarla giriştiği mücadeleydi.
olan devlet başkanlığı güvenliği sekreterliğe
Siyasi istikrarın sağlanması adına bazı sektörleri
atanacak ve zirveye doğru deneyimli
gözlerin
göz ardı edemezdi. Ekonomiyi bağımsızlaştırması
1
eşliğinde çıkarılacaktı.
gerekiyordu. Ekonominin bazı merhalelerin elinde
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriolduğunu
bu çalışma,
sanayi
fark ettiği
zaman
bu kesimlere karşı
İşte tüm araştırmamız
boyunca
ve konutlarda
kullanılanileriye
doğalgazsürmek
açmaya
hazır
görünüyordu.
Belki de bu
Farklı analiz
teknikleri
kullanılaraksavaş
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
istediğimiz teorişeklindedir.
Putin’in aslında
bir Yeltsin
projesi
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak tehlikeli
araştırma daha
iştekapsamlı
çatlakhale
sesgetirilmiştir.
duymak istemediği için
olduğu çıkarımıdır.
bu durum
şeyleri
SanayiTabi
ve konutlarda
tüketimbazı
aralıklarına
bütün kadrosunu
göre de sonucadeğiştirmişti.
gidilmiştir. Elde
bir araya getirerek
oluşturulan bir çıkarımdır.
genel seviyesinde
Tarihsel sürecifiyatlarının
iyi okuyabilmek
ile düşüş
alakalıdır.
“Sermaye etkisini iktidara dayatanlar bir sınıf gibi
Yeltsin’in en büyük hayali olan doğu bloğunun
davranmaktan vazgeçmelidir” (Oğan, 2003) sözü
tekrar kurulması Putin ile sağlanılmak istenmiştir.
artık bir savaşın başladığını haber veriyordu. Bu
Kutuplaşmanın bitmesi ile tek taraflı güç ilkesinin
savaş Yeltsin in bir zamanlar işbirliği yapmak
yıkılması amaçlanmıştır.
Yeltsin
liberalleşme
ile
zorunda
kaldığı
ve sonrasında
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND onları kaldırmak
HOUSES
batının güvenini kazanmaya çalışmış ve sonraistemesiyle ekonomiyi kötü durumlara getirmek
sında doğu bloğunu
kurmayı amaçlamıştır. Putin
oligarklara
karşı
başlatılmıştı. Siyasi
Abstract: In this study prepared by using data of isteyen
TSI belonging
to the years of
2012-2014,
the
consumption
of electricity
bu görev için yetiştirilmiştir. Ve
batının and
güvenini
istikrarın
geçtiğini
preparedekonomik
with the use bağımsızlıktan
of different
techniques
for analysis.
önce sağlayıp sonra
da tek
kutupluMoreover,
sistemetests
başbilen Putin
oligarkları
ve prices
Yahudi sermayesini
electricity
and natural gas
kaldırı amaçlanmıştır.
temizlemeye karar vermişti. Bunun sadece bir
tehdit olduğunu düşünen merhaleler sonrasında
Putin’in hiç de şaka yapmadığını görecek ve
sonraki zamanlarda daha dikkatli olmak zorunda kalacaklardı. Bu durumlar sebebiyle atılan
ilk somut adım önce Berezovski ardından da
Guzinski’nin mal varlıklarına el konulması ve
yurtdışına kaçmak zorunda bırakılması olmuştur
(Haber Aktüel, 2013). Bu durumlarla oligarklara
gözdağı verilmiş olundu ve bundan sonra ki
yürütülen politikalarda dışarıdan olabilecek olası
müdahalelerin önü kapanmış oldu. Oligarklardan sonra Rus medyasında dize getiren Putin
Türk manşetlerine “yeni Rus çarı”(Bayramoğlu,
Putin Yeltsin den farklı olarak ademi merkeziyetçilikten uzaklaşmış otoriter bir sisteme
girmeye çalışmıştır. Devletin başına KGB den
arkadaşlarını getirmiştir. Tüm sistemi güvenilir
hale getirmeye çalışmıştır. Bu da siyasi istikrarı
güçlendirmiş çatlak sesleri ve arkadan vurulma
durumları yoka yaklaştırmıştır. Siyasi istikrarın
en önemli sebeplerinden biri olarak bu durumu
gösterebiliriz. Putin göreve gelir gelmez etrafını ve
en önemli görevleri tanıdığı güvendiği insanlarla
doldurmuştur. Bu Putin’in herkese güvenmediği ve de önemli işler yapmaya başlayacağının
sinyalleridir.
55
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
geçti. ELEKTİRİK
Putin başbakan
Kasyonov’u
Putin’in izlediği ekonomik
İNCELENMESİ
2004) olarak
politikalar ilerleyen
dönemlerde meyvelerini vermeye başlayacaktır.
istifaya davet ederek tüm dünyaya
gücünü
Rakamlarla ifade edecek olursak: Gayrisafi Milli
gösterdi. Peki, bu gücün asıl kaynağı
nereden
Hâsıla (GSMH) 1998’de % 4.9’luk bir azalma
gelmekteydi?(Bayramoğlu, 2004).
Aslına bakarsak
1
gösterirken, 1999 yılında %5.4, 2000 yılında %
göreve gelir gelmez çatlak sesleri temizlemesi,
ve 2001
yılında
% 5.5sanayi
oranında artış yaşanÖzet : 2012-2014
TUİK verileri 8.3
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
oligarkları ve medyayı
dize getirmesi
otoritesini
mıştır (Danchev and Todd, 1945: 133-694). Bu
güçlendirmiş ve
de onunFarklı
bugünkü
politikaları
şeklindedir.
analiz teknikleri
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak rakamlar
araştırma daha
kapsamlı hale
ekonomin
negetirilmiştir.
derece düzelme içerisinde
yapmasına zemin
oluşturmuştur.
olduğunu
göre bizlere
de sonucagöstermektedir.
gidilmiştir. Elde
2.3.Putin Dönemi
Ekonomisi
edilenRusya
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Sonuç
olarak tüketim
Tümvarılmaktadır.
bunları göz
önünde
bulundururken şunları
Ekonomide pragmatik çizgiler izleyen Putin
da eklemek gerekir: Rusya’nın vergi toplama
üretime oldukça önem vermiştir. Bütün dünya
kapasitesi artmıştır. Bu durum bize ekonomide
ile ticaret yapmaya çalışmıştır. Bu çalışmaları
ki iyileşmeyi açık seçik göstermektedir. Dış
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF
ELECTRICITY
bugünlerde ambargo durumu içerisinde daha da
borçlarının
hiçbir şekilde aksatılmadığını göreACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESbilmekteyiz. Kalkınma hızı da tüm bunlara örnek
belirgin görünmektedir. Siyasi istikrar başlığında
da incelediğimiz
gibi öncelikle oligarklara gözolarak gösterilebilir (Turgutoğlu, 2006: 1-158).
the
consumption
of
electricity
and
natural
gas
used
in industry and houses is statistically
dağı verilmiş ekonomik düzen böyle sağlanmaya
prepared with
the usedünya
of different
Ekonominin
üçüncü
ekonomisi ne geçme
techniques
for analysis.
Moreover, tests
çalışılmıştır. Liberal
ekonomik
politikalar
abarmade more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and karşıya
natural gasolduğunu
prices
tehlikesi
ile karşı
gören Putin
tılmadan sindirilerek uygulanmaya çalışılmıştır.
reformlar yaparak ekonomiyi düzeltmeye çalışPutin gördüğümüz en önemli detay Stalin’de de
mıştır. satır aralarını okumak gerekirse Putin’in
gördüğümüz merkeziyetçi anlayıştır. Merkeziyetçi
yaptığı pragmatik bir anlayış gerçekleştirmektir.
anlayışının izlerini ekonomik politikalarında da
Putin aynı İngiltere gibi pragmatik bir anlayış ile
görmek mümkündür. Ekonominin bel kemiğini
ekonomin düzelebileceğine inanmış ve etkenler
sonraki başlıklarda inceleyeceğimiz enerji poliışığında davranmıştır.
tikaları oluşturacaktır. Doğalgaz ve petrol onun
İlerleyen zamanlarda petrolün pahalanması
için çok önemli iki ana etkendir. Bu durum tarih
Rusya’ya tabiri caiz ise bir ilaç gibi gelecektir.
sürecinde hep önemli olmasına rağmen Putin bu
Rusya ekonomisi rahatlayacak ve refaha ulaşacaktır.
durumu eskisinden çok daha fazla kullanabilmiştir. Tabiri caizse batıya şantaj yapmıştır. Batıya
Yeniden bir doğu bloğu oluşturmaya çalışan Puyapılan bu şantaj ileriki dönemlerde dünyanın
tin komşu ülkelerle sıkı ekonomik birleşmelere
karışmasına neden olacaktır. Çünkü devletler
girmiştir. Bunların başında Çin, İran ve Suriye
başka arayışlara girecektir.
gelmektedir. Bu durumu Avrasya birliği izlemiş
56
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ve Putin ekonomiyi ELEKTİRİK
güçlendirmek
için her yönden
129-155) bu durum Türkiye’yi
İNCELENMESİ
etkilediği kadar
müttefikleri olan batı devletlerini de ziyadesiyle
icraata soyunmuştur. Saydığımız ülkeler
sadece
etkilemektedir. Türkiye bu durumu fırsata çevirebirer örnektir. Putin beyaz Rusya, Özbekistan
bilir. Jeopolitik önemini artırabilir. Bu Rusya’nın
Hindistan ve daha birçokları ile1ticari anlaşmalara
atağına karşı bir kontra atak olur. Rusya’nın izlegitmiştir. Daha öncede belirttiğimiz üzere pragmaenerjihazırlanan
politikaları
ab, Çin
tik anlayışın tümÖzet
yansımalarını
görebilmekteyiz.
: 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK verileridiği
kullanılarak
bu çalışma,
sanayive İran üzerinden
yürütülmektedir. Putin Avrasya bölgesindeki (ki
Yeltsin döneminden
kalan olumsuz ekonomik
testleri
uygulanarak Avrasya
araştırma daha
kapsamlı
bölgesi
dünyada
petrolün yoğun olduğu
görüntü silmeyeuygulanmıştır.
çalışılmışAyrıca
ve dehipotez
bunda
başarılı
bölgedir)
yataklarını
ve doğalgazı isteği
olmuştur.
görepetrol
de sonuca
gidilmiştir. Elde
aralığıkonumlandırmıştır.
arttıkça, elektrik ve doğalgaz
şeklinde
Bu izlediği politika
fiyatlarının
genelEnerji
seviyesinde
2.4.Putin Dönemi
Rusya
Politikaları
SSCB
dönemindeki
meydana
gelmektedir. ve Yeltsin dönemindeki gibi
Enerji politikaları
Rusya
ekonomisinin
daha öngayet emin adımlardan
Anahtar
Kelimeler
Tüketim,pasif
Sanayi,politikalar
Konut, Anova, değil
TUİK, Fiyat
cede belirttiğimiz üzere bel kemiğini oluşturur.
oluşmaktadır. Öyle ki bu politikalar Amerika
Batıya karşı kullanılan
enerji politikaları her
birleşik
ile uyuşmadığı
ANDdevletlerinin
NATURAL GASpolitikaları
PRICES
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
zaman çok önemli etken olmuştur. Bugün batı,
için tehdit olarak algılanmaktadır.
HOUSES
Ukrayna işgaline gerektiği gibi karşı çıkamıyorsa
Rusya’nın izlediği enerji politikasına kısaca
Abstract:
this study prepared
bu Putin’in izlediği
enerjiInpolitikaları
sebebiyledir.
in industry
and houses
is statistically
bakmak
gerekirse
bütün
enerji koridorları benim
ANOVA
model was
Tabi ki bu enerjianalyzed.
politikaları
dünyanın
karışmasıtechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
research
was
toprağımdan
yaand
dathe
benim
isteğim
yerden geçsin
made more
comprehensive.
The purpose
na da dolaylı yoldan
destek
vermektedir.
Çünkü
şeklindedir. Bu durum Bakü Tiflis Ceyhan boru
Rusya üzerinden istediğine ulaşamayan ve ona
hattıyla biraz delinir gibi olsa da şu an itibari ile
bağımlı olmamaya çalışan batı; yeni yollar yeni
halen tam olarak delinmiş değildir. Rusya’nın izlekaynaklar oluşturmaya çalışmaktadır.
diği tehditkâr politikalar uzun vadede Türkiye’nin
Enerjiyi tekeline alan Putin ekonominin de iyiönemini artırmaktadır.
leşmesine zemin hazırlamıştır. Tek taraflı dünya
OPEC ülkelerinin kaynak üretimini düşürdüğü
düzeni yerini yeniden çift taraflı dünya düzenine
sıralarda Rusya Ortadoğu petrolüne karşın Rus
bırakmaya başlamıştır. Putin özellikle elindeki
petrolünü alternatif göstermiştir (Altay ve Nugay,
alüminyum, uranyum, bor, nitrat rezervlerini
2013: 1-35). Rusya Amerika’ya rest çekerken bir
iyi kullanmış ve de bunlar ekonomiyi yükselten
yandan da diğer ülkelere sadece Ortadoğu’da petrol
etkenler olmuştur.
olmadığını kendilerinin de bir alternatif olduğunu
Rusya ya baktığımızda izlediği enerji politikagöstermektedir. İşte Putin’in siyasi başarısının
ları aslen Türkiye’nin geleceğini tehdit eden
nedenlerinden bir daha. Putin geldiği günden beri
politikalar izlediği görülebilir (Akgül, 2007:
çok ciddi enerji politikaları uygulamaktadır. Bu
57
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
durum batıya karşı doğu
bloğunun kurulduğunun
dan dolayı kendisine demokratikleşmiş
İNCELENMESİ
diktatör
yada kurulmaya çalışılmasının kanıtlarındandır.
diyoruz. Ancak burada sormamız gereken temel
soru bu olmamalı. Diktatördür ya da değildir.
2.5.Putin Dönemi Rusya HalkınaGüven
Sosyolojik
Bu durum Ukrayna örneğinde gördüğümüz gibi
1
Bakış
dünyayı ve de tüm insanlığı etkilemiyorsa bizim
Rusya halkına Özet
genel
olarak Yılları
baktığımızda
dahaverileri açımızdan
: 2012-2014
arasındaki TUİK
tartışılmamalıdır.
Tartışılacağı mecra
önce de söylediğimiz
üzere sert mizaçlıdırlar. Bu
ülkesidir.
Tartışacak
kendi halkıdır.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakkendi
hazırlanan
çalışmada
ANOVA kişilerde
modeli
uygulanmıştır.
uygulanarak Halkı
araştırma
daha kapsamlı
yönden Putin tam
bu halk karakterine
uygundur.
Putin’in
demokratik
olmayan icraatlarından
Aynı zamanda hep
halkın
yanında
durmayı
tercih
memnun
sandıkta
göre değilse
de sonuca ona
gidilmiştir.
Elde cevabını verir.
edilen
bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü
için
tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik
ve
doğalgaz
etmiştir. Bu durum halkı tarafından desteklenmeGelgelim ki durum hiç de böyle değildir. Realifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
sine neden olmuştur.
Putin
oligarklara
karşı
hepda azalma
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydana
tede
Putingelmektedir.
yapılan seçimlerde büyük oy oranları
işçisinin yanında
durmuştur
(Milliyet
Haber).
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ile
Sanayi,
Konut,gelmiş
Anova, TUİK,
Fiyat tarafından sevilen bir
göreve
ve halkı
Bu durum onun başarısının temel etkenlerinden
liderdir. Burada sormamız gereken temel soru
biridir. İşçisi de onun
yanında
durmuş
bu
cesur
şudur:
Rusya
halkı
klasik
demokrasi anlayışı
AND
NATURAL
GAS
PRICES
adamı hep desteklemiştir.
HOUSESile yönetilmeye uygun mudur? Dünyanın bütün
köşesinde aynı rejimler olmak zorunda mıdır? Bir
2.6.Putin Bir Diktatör
Müdür?
halka
uyan and
rejim
diğerine
uymayabilir mi? İşte
in industry
houses
is statistically
analyzed.Sorusuna
ANOVA model
Putin diktatör müdür?
cevapwas
verebilmek
tam da
burada
açıdan ele
were
appliedRusya
and the halkını
research sosyolojik
was
more doğru
comprehensive.
The purpose
için diktatörünmade
tanımı
okumak
gerekir.
almak önem taşıyor. Rusya daha önce defalarca
Diktatör, siyasette kullandığımız manada zalimce
kez söylediğimiz gibi sert mizaçlı bir halktır. Ve
bir merkeziyetçi yönetim anlayışına sahip ve
realite bize gösteriyor ki bu halk Putin’i seviyor.
makamı demokratik yollar içinde bırakmayan
Paralel olarak şunu da söylemek mümkündür:
kişiye denir. Putin merkeziyetçi midir? Evet.
Rejimi de seviyor. Demokratikleşmiş diktatör
Peki diktatör sıfatına erişmek için merkeziyetçi
Putin halkı tarafından benimsenmiştir.
olmak yeterli midir? Hayır. Putin uzun dönemler
PUTİN DÖNEMİ KÜRESEL KOZLAR
görevde bulunmuştur ancak bu demokratik yollarla olmuştur. İşleyişte demokratik olmayan bir
takım durumların oluşması bizi yeni bir tanıma
zorlamaktadır. “Demokratikleşmiş diktatör”. Şunu
demek istiyoruz: Demokratik yollarla iş başına
gelmiş bir kişi; ancak süreçte bazı demokratik
olmayan yollara başvuruyor. Demokrasinin tanımına uymayan icraatları dünyayı etkiliyor. Bun-
3.1.Putin Dönemi Rusya- Avrupa İlişkileri
Şunu belirtmek gerekir ki Avrupa enerji açısından dışarıya bağımlıdır. Bu dışarıya bağımlılık
onun bazı siyasal kozlarını elinden almaktadır.
Bu bağımlılık Rusya üzerinden de oluşmaktadır.
Avrupa’nın enerji konusunda koridor açısından
58
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
pek fazla
alternatifiELEKTİRİK
yoktur. Bu
durum iseİNCELENMESİ
onu
lükteyse bu durum Rusya’nın akıllıca Avrupa’ya
karşı yürüttüğü politikalar neticesinde oluşmuştur.
Rusya’ya doğalgaz konusunda bağımlı
yapMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
maktadır. Böyle olması Amerika’yı
da tehdit
Yönetmeni
Rus
siyaseti açısından günümüz içinde her ne
etmektedir. Bunun içindir ki Amerika
senatosu
1
Bölümü
kadar Avrupa
ile ilişkiler düzgünse de bu durum
bu konuyu devamlı münazara etmektedir. Çünkü
Rusya’nın Yeltsin döneminden kalan bir plan
: 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Amerika RusyaÖzet
ile zıt
kutupları oluşturmaktadır.
olabilir.
NATOolarak
ile analiz
de yaklaşmayı
bu çizgide
istatistiksel
edilmesi
şeklindedir.
teknikleri
İzlediği politikalar
RusyaFarklı
karşıtıanaliz
olmakla
birlikte
değerlendirmek gerekir. Rusya Avrupalaşmaya
Avrupa’ya sözünü
Çünkü
Sanayidinletememektedir.
ve konutlarda tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi gibi mi görünübaşladı
mı yoksa
Avrupalaşmış
Avrupa Rusya bağımlılığının çözümüne halen
yor?aralığı
Yaniarttıkça,
bir Truva
atıvemı?
elektrik
doğalgaz
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim
kavuşmuş değildir. Bundan dolayı da Amerika
gelmektedir.
Abmeydana
ile Rusya
arasında ki ilişkileri anlayabilmek
demokrasi adına yaptığını söylediği bir takım
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,için
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat anlaşmalara bakmak
Putin
dönemi
stratejik
koridor açma işleri ile uğraşmaktadır. Ortadoğu
gerekir. Bu stratejik anlaşmalar her ne kadar
petrolü büyük oranda Amerika ve ab ye taşınmaya
basit AND
görünse
bile asla
göz önünden çıkmaması
NATURAL
GAS PRICES
çalışılıyor. Ancak uzun
vadede baktığımızda
RusyaRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TO CONSUMPTION
HOUSESgerekir. SSCB de sonra Putin reformları ile yalbu konuda pek alternatifi yok gibi durmaktadır.
nızlıktan kurtulan Rusya ab ile silah anlaşmaları
Ve bu durum siyasi
arenada
birdata of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Abstract:
In thisonu
studyvazgeçilmez
prepared by using
yapmaktadır.
ekonomik anlaşmalar
in industry and Kültürelhouses is statistically
konuma yükseltmektedir.
Bu bağımlılık
sadece
analyzed. ANOVA
model was applied
içerisine
girmektedir.
Tüm bunlar
bir yakınlaştechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
and the research
was
doğalgaz üzerinden
değilcomprehensive.
aynı zamanda
kömür,
made more
The purpose
manın sembolleridir. Peki, Rusya Avrupa’ya
nitrat, alüminyum alanlarında da oluşmaktadır. Bu
neden bu kadar yaklaşmıştır? Yukarıda da bedurumdan ötürü Avrupa siyaset yapmadan önce
lirttiğimiz üzere biz bu durumu kendisine karşı
her zaman Rusya’yı göz önünde bulundurmak
oluşan blokların içine girip bu blokları yıkmak
zorundadır. Analistlerin yorumlarına göre önümüzistemesiyle odaklandırıyoruz. Ab de bu işten
deki yıllarda uzun vadede bu enerji bağımlılığı
karsız çıkmayacaktır elbette ki. Yeni blokta belki
düşecek ancak bitmeyecektir (Enerji Enstitüsü).
de doğu ile işbirliğine girecektir. Avrupa Rusya
ya çok uzan değildir. Sonuç itibari ile aynı dini
Enerji politikalarını bir kenara bırakırsak Rusya
paylaşmaktadırlar. Din kültürel durumu artırdığı
ve Avrupa ilişkileri yetsin dönemine dayanıyor.
için bu perspektifte bakmak gerekir.
Bu dönemlerde iş birliği anlaşmaları imzalanmıştır. Bu anlaşmalar Putin döneminde sürekliliğini
Tüm bu yakınlaşmalar Amerika’nın izni dışında
oluyorsa bu Amerika için bir tehdittir. Peki, Avrupa
Amerika’ya tehdit yöneltebilir mi? Muhtemelen
şuan için bir denge siyaseti gütmeye çalışıyordur
göstermiş ve devam etmiştir. Rusya Avrupa için
her ne kadar önemliyse de Avrupa’da Rusya için
çok önemlidir. Bugün Ukrayna işgali halen yürür59
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Avrupa. Ancak bu denge
siyasetinde uzun vadede
enerji koridoru kurabilmek
İNCELENMESİ
için söz dinleyecek
bir AÇIKGÖZ
aktöre ihtiyaç duymuş ve Kürt devleti kurbir saf tutmak zorunda bırakılacaktır.Murat
PutinKORKMAZ,
Avrupa Hakan
maya çalışmaktadır. Kurulacak bir Kürt devleti
ile ilişkileri tek dünya düzeninden kurtulmuş
ilk
Ortadoğu’daki doğalgazı ve petrolü Türkiye
önce. Kendi içine kapanık bir1Kilis
Rusya’nın
fayda
üzerinden Avrupa’ya taşıyacaktır. Avrupa da arvermeyeceğini bilen Putin siyaseti dünyanın
ikilemlerin
içerisinden
batı bloğuna
Özet : 2012-2014
arasındaki
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma, kurtulup
sanayi
her ucuna götürmektedir.
BuYılları
durum
onun TUİK
siyasiverileri tık
katılacaktır. Ancak bunlar uzun vadeli planlardır.
diplomatik başarısı
ile alakalıdır.
Buteknikleri
sistematiği
şeklindedir.
Farklı analiz
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri İnsan
uygulanarak Gün
araştırma
daha ile
kapsamlı
hale halen
getirilmiştir.
itibari
Avrupa
Rusya’ya bağımlıdır.
Çeçenistan olaylarında
da görebilmekteyiz.
Bu durumda
batı bloğu
güçsüz
dışı uygulamaları.
11 Eylüle
Avrupa’nın
yönünde
hareket bağlayıp
edilmiş olup,
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde bir durumdadır.
aralığı bu
arttıkça,
elektrikbildiği
ve doğalgaz
Amerika
durumu
için Ortadoğu’da bir
tepkisini ve algısını
değiştirebilmek onun siyasi
koridor
açmak
için elinden geleni yapmaktadır.
meydana
gelmektedir.
bir başarısıdır. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
Amerika Rusya ile ekonomik ilişkiler içerisinde
olsa da son zamanlarda Ukrayna krizi ilişkileri
Putin dönemi Rusya
Amerika ilişkilerini
ECONOMETRIC
ANALYSISanlayaOF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
kopma noktasına getirmiştir. Amerika Ukrayna
bilmek tamamen SSCB’yi anlayabilmekle doğru
HOUSESya yapılan işgali kendisine bir tehdit olarak algıorantılıdır. Soğuk savaş dönemi iki devleti de
lamıştır. Ancak tüm dünyanın baskısına rağmen
büyük oranda yıpratmıştır.
Ancak
SSCBand
bunatural
savaşgas used
the consumption
of electricity
in industry
and houses enerji
is statistically
Putin
in yürüttüğü
politikaları ve siyasi
tan yenilgi ile ayrılmıştır.
Yeltsin
bu
savaşı
Altan
wereUkrayna
applied andkrizinde
the research
was lehine olanaklar
ilişkiler
Rusya
alta tekrar başlatmış görevi Putin’e vermiştir. Putin
sağlamıştır. Ab, Rusya’ya gerekli tedbirler koyabu savaşı düzenlerken bütün dünya ile stratejik
mamıştır. Amerika’nın isteği olmamıştır. Aslına
anlaşmalar içine girmiş ve Avrupalaşmış gibi
bakarsak bu bir başlangıçtır. Ukrayna krizi bir
gözükmüştür.
yeni dünya düzenine giriştir.
3.2.Putin Dönemi Rusya- Amerika İlişkileri
Amerika’nın bu savaşı önceden gördüğünü ve
demokratikleşme adına yeni enerji koridorları
açmaya çalıştığını görebilmekteyiz. Rusya’nın
elindeki dünyaya karşı gösterdiği en büyük koz
enerji olmuştur. Amerika bu durumdan mustariptir. Çünkü halen enerji koridorlarını istediği
şekle ulaştıramamıştır. Bu durum Amerika’nın
elini kolunu bağlamaktadır. Amerika koridorlar
açabilmek için Afganistan, ırak üzerinden çeşitli politikalar yürütmektedir. Kuzey ırakta bir
Ukrayna krizini bir denek alırsak Ukrayna krizi
yeni dünya düzeninde bir uygulamadır. Avrupa
yı kendine bağımlı yapan Putin daha sonra ilk
restini çekmiş ve Ukrayna krizini ortaya sunmuştur. Ukrayna Rusya açısından çok önemli
stratejik bir öneme sahip değildir ancak bu bir
rest çekmektir. Artık bende varım demenin bir
yoludur. Amerika ilerleyen dönemlerde politika
olarak batı bloğunu güçlendirmeye çalışacaktır.
Bunu yapması için Ortadoğu petrolünü ve do60
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Avrupa’ya
taşımaya çalışacaktır.İNCELENMESİ
Çin
Rusya’nın Türkiye ile ilgilenmesine
ğalgazını
olanak
ve İran ı yanına çekmeye çalışacaktır.
Özellikle
sağlamaktadır.
İran son dönemlerde zaten Amerika ile ilişkileri
Yönetmeni
Putin
döneminde Türkiye ve Rusya arasında
geliştirmeye başlamıştır. Elindeki
nükleer
silahlar
1
çok yoğunBölümü
bir ziyaret dönemi yaşanmıştır. Hatta
Amerika için bir cazibe oluşturmaktadır. Ancak bu
ilk cumhurbaşkanı ziyareti gerçekleşmiştir. Bu
durum İran’ın Rusya
safındanYılları
ayrıldığı
anlamına
Özet : 2012-2014
arasındaki
Putin’in
izlediğiolarak
politikalar
neticesinde oluşmuştur.
istatistiksel
analiz edilmesi
gelmez. İran doğu
bloğunun sadık temsilcisidir.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakTürkiye
hazırlananRusya’dan
çalışmada ANOVA
modeli
doğalgaz
almaya başlamıştır.
3.3.Putin Dönemi
ve NATO
Putin’in
izlediği
geneltespit
politika
SanayiRusya
ve konutlarda
tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
edilmesiburada da işlevini
sürdürmektedir. Doğalgaz konusunda Türkiye’yi
edilen bulgular
sanayi sektörü
NATO aslen bakılırsa
SSCBsonucunda;
karşıtı kurulmuş
biriçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim
kendine
bağlayan
Rusya
ileride ki dönemlerde
düzendir. Kapitalizm
üzerine
kurulmuş
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,sosyalizfiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Türkiye üzerinden yürüteceği siyaseti için bir
mi reddeden birAnahtar
yapıyaKelimeler
sahiptir.
Bu yapı
SSCB
: Elektrik,
Doğalgaz,
zemin oluşturmuştur. Putin’in genel anlamda
tarafından hep bir tehdit olarak algılanmıştır.
izlediği politika hep böyledir. Herkesle işbirliği
Ancak Putin dönemine
bakarsak NATO bir
içine girer ve sonrasında kendisine belli konuTO karşılandı.
CONSUMPTION
düşman değil de ACCORDING
müttefik gibi
Sıkı
HOUSESlarda bağımlı yapar. Siyasetini de bu durumlar
ittifaklar oluşturulmaya çalışıldı. Putin NATO’yu
içerisinde yönetir. Tarihsel kavgaları bir kenara
Abstract: In thisinandırmaya
study prepared byçalıştı.
Rusya’nın Avrupalaştığına
in industry
and houses
is statistically
bırakıp
pragmatik
kaygılar
içerisinde bulunur.
analyzed. başarılı
ANOVA model
applied
Bunda büyük ölçüde
oldu. was
Ancak
son
made more
The değişmiş
prices bu iki ülkenin
dönemlerde Ukrayna
işgalicomprehensive.
ile oluşan algı
Suriye electricity
sorunu and
ve natural
Kıbrısgassorunu
ve NATO ile Rusya’nın arası biraz bozulmuştur.
başlıca gündemsel sorunlarıdır. Suriye meselesinNATO Ukrayna’nın yanındayız mesajı vermiştir
de Putin Suriye’nin yanında durmuştur. Bunun
(bbc haber).
nedeni enerji koridorunun açılması önlemektir.
Kürt devletinin kurulmasını istemeyen Rusya
3.4.Putin Dönemi Rusya ve Türkiye
Suriye’ye destek vermiştir. Amerika bu duruma
Rusya ile tarihsel ilişkilerimiz pekiyi değildir.
karşı çıkmış Suriye’ye gözdağı vermeye çalışmışsa
Ruslara halkımız Moskof düşman olarak bakda Putin’in gönderdiği savaş gemileri Amerika’nın
mıştır. Ancak Atatürk döneminde ilişkilerimiz
geri adım atmasına neden olmuştur. Putin siyaseti
gelişmiştir. İlişkilerin doruk noktaya ulaştığı
bildiği için ileride ki hamleleri görebilmekte ve
zamanlarda Yeltsin ve Putin vardır. Putin in izleona göre hareket etmektedir.
diği kritik siyaset Türkiye üzerinden oluşmuştur.
3.5.Putin Dönemi Rusya ve Avrasya Birliği
Türkiye enerji koridorlarına alternatif olabileceği
için Türkiye Rusya açısından çok değerlidir. Ve
Avrasya ekonomik birliği Belarus, Kazakistan,
sıcak denizlere inme konusu zaten başlı başına
Rusya ve Ermenistan’ın dâhil olduğu bir işbirli61
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ğidir. Belki de doğuELEKTİRİK
bloğu adına
atılan ilk somut
görerek yapmaktadır. İzlediği siyaset pragmadik
İNCELENMESİ
adımdır. Putin bu somut adımı atarakMurat
Amerika’ya
bir edaya dayanmaktadır. Realist oluşu, pragmatik
artık bizde varız demiştir.
oluşu, deneyimleri, zekiliği onun başarmasını
1
sağlamaktadır.
Kilis 7 Aralık
Bölümü
Avrasya birliği siyasi ekonomik
ve kültürel
alanda bir anlaşmadır. Bu birlik içerisinde yüsiyasetini
üzerine değil yapıcı
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri Putin
kullanılarak
hazırlanansavunma
rütülen enerji politikaları
Amerika
tarafından
doğalgaz
istatistiksel
olarak
analiz
edilmesi
saldırı üzerine kurmuştur. Bu siyaset tarzı onu
şeklindedir. Farklı analiz
teknikleri
pek hoş karşılanmamaktadır.
Çünkü
bu doğu
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak geriye
araştırmakaçmaktan
daha kapsamlı alı
halekoyduğu
getirilmiştir.gibi devamlı daha
bloğunun bir başlangıcıdır.
Avrupa
birliği gibi
ileri götürmektedir.
Ortaya çıktığı
dönemin şartyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca gidilmiştir.
Elde
değerlendirilebilir.
Putin
burada
akıllıca
davranıp
larını çok iyi kullanmasını bilmiş tabiri caiz ise
fiyatlarının
genel bölge
seviyesinde
bir sonraki hamleyi
görerek
ekonomilerini
meydana
gelmektedir.
bütün
düşmanları
bir cephede çok iyi bir şekilde
güçlendirmeyi amaçlamıştır. Çünkü biliyor ki
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,toplamıştır.
TUİK,politakayı
Fiyat
Bu onun
tam manasıyla
Suriye düşerse ya da yönetim değişirse her şey
yapmasıyla alakalıdır. Siyaset dilini çok iyi kullabambaşka olacaktır. Enerji politikaları istediği
AND NATURAL
GAS PRICES
nıp ortak
noktası olanları
çok başarılı bir şekilde
gibi gitmeyecek ve
koridor açılacaktır.
HOUSESortak payda da buluşturabilmiştir.
Avrasya birliği eğer öngörülen şekilde ilerlerse
Abstract:
In this study
prepared bytahmin
using data of İzlediği
TSI belonging
to the politikaları
years of 2012-2014,
dünyada yeni bir
güç odağı
çıkacağını
enerji
bütün stratejik duthe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVA
model
was applied
to the study
prepared
with the use
of different
etmek pek de zor
değildir.
Avrasya
birliği
kültürel
rumlara
hakimdir.
Stratejik
olarak önemli olan
more hazırlamaktadır.
comprehensive. The purpose was to determine
gas prices
entegrasyona damade
zemin
ülkelerelectricity
ona azand
yanatural
da çok
bağımlıdırlar. Ve bu
bağımlılıkları bitmediği sürece bölgede sadece
SONUÇ
Putin’in istediği olacaktır.
Vladimir Putin tarihsel sürecin doğurduğu bir
siyaset adamıdır. Her ne kadar kendisini siyasetçi olarak görmese de kendisi usta ve zeki
bir siyasetçidir. Yeltsin ve ekibi tarafından tarih
sahnesine sürülmüş bir şahtır. Yeltsin ve ekibinin
yapmaya çalıştığını yapmış doğu bloğunu tekrar
canlandırmaya çalışmıştır. Ve sonuç itibari ile
doğu bloğunu tekrar canlandırmaya başlamıştır. İzlediği enerji politikaları Amerika’yı ve
Avrupa’yı telaşlandırmaktadır. Ancak Putin bir
satranç edasıyla siyaset yapmakta ve taşı gediğine
oturtmaktadır. Her hamlesini sonraki 3 adımı
Pragmatik yapısıyla aynı bir İngiltere modelini
görebilmekteyiz. Romantiklikten uzak hayalci bir
eda ile politika yapmaktansa realitelere uygun ne
istediğini bilen bir politika yapmayı tercih etmiştir.
Bu durum onun başarması sağlamaktadır.
Genel kanının aksine kendisi oligarkların yanında
olmaktansa işçisinin yani halkının yanında olmuştur. Halkını desteklemiştir. Yaptığı işleri halkına
faydalı olacak şekilde yapmıştır. Dolayısıyla halkı
da onu yalnız bırakmamış desteklemiştir.
62
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İzlediği genel ekonomi
politikaları ülkede refahı
HIRST, P., (2012). “Can Rutland
İNCELENMESİ
Learn From
Jutland?”, In Barnett And Scruton eds., op.
artırmıştır. Refahın artmasında ekonomi
ile birlikte
cit., s. 328
eğitime de çok önem vermiş mesleki eğitimin
1
üzerine bilhassa eğilmiştir. Tüm
bunlar
onu
hep Elektrik-Enerji
Kilis
7 Aralık
Üniversitesi,
Bölümü
LIEVEN, A.,
(1999). “Ham Fisted Hegemon: the
daha fazla başarıya sevk etmiştir.
Clinton Administration and Russia”, Current
(October
istatistiksel98/630
olarak analiz
edilmesi1999), s. 309
KAYNAKLARve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketimininHistory,
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak ONAY,
araştırma daha
getirilmiştir.
Y., kapsamlı
(2002).hale
Rusya
ve Değişim, Nobel
ALTAY, H., NUGAY,
U., (2013).
Doğu
tüketimOrta
aralıklarına
Yayınları,
Ankara,
s.108Elde
göre de sonuca
gidilmiştir.
Bölgesi Enerji
Kaynaklarının 21. Yüzyıl
düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim Vakıasının Perde
Dünya Ekonomisi
İçinseviyesinde
Stratejik
Önemi,
OĞAN,
S., (2003).
Hodorkovski
Arkası, Zaman Gazetesi 13 Kasım http://
arsiv.zaman.com.tr//2003/ 11/13/yorumlar/
default.htm Erişim:02.11.2014
Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,
6/3, ss.1-35
AKSAY, H., (2005).
Merhaba Rusya,
Moskova,
ECONOMETRIC
ANALYSIS
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
ÖZSOY,
İ., (2006).
Sovyet
Sisteminin ÇöküşünRUTAM, s. 17
HOUSES
den Tarihî ve Evrensel Dersler, Bilig Dergisi,
AKGÜL, F., (2007).
Putin Dönemi
Abstract:Rusya’nın
by using data of TSI belonging
Sayı: 39to ss.1-39
Avrasya Enerji
Politikalarının
Türkiye-Rusya
analyzed.
ANOVA model
was applied to the study prepared with the use of different
were applied
and the research
SAKIKOV,
R., (2010).
“Şubatwas
Devriminden Sonra
İlişkilerine Etkileri,
Stratejileri
Dermade moreGüvenlik
comprehensive.
The purpose
Rusya’da İktidar Mücadelesi: Ekim Devrimi’ne
gisi, C. 3, Sayı 5, Bahar Sayısı, ss. 129-155
Giden Yol- Cilt: 29 Sayı: 48 Sayfa: 101-108
BAYRAMOĞLU, Ç.D., (2004). Rusyanın Yeni
DOI: 10.1501/Tarar_0000000471
Çarı, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/go
TURGUTOĞLU, K., (2006). Rusya Federasyonu’nda
ster/haber.aspx?id=208343 Erişim: 02.11.2014
Yeltsin ve Putin Dönemlerinde İzlenen Dış
Politikaların Nato İle İlişkiler Düzleminde
DANCHEV and TODD (1945). Eds., MemoKarşılaştırılması, Ankara Üniversitesi Sosyal
randum by the Chiefs of Staff to Churchill,
Bilimler Enstitüsü Yayınlanmış Yük.Lis.Tezi
8 June op.cit., pp.133-694
Ankara. ss.1-158
GÖK, S., (2012). Rusya Federasyonu Kamu
İNTERNET KAYNAKLARI
Yönetimi Sisteminde Değişim Trendleri, ve
Türkiye Sempozyumu 1-2 Ekim II. Bölgesel
http://www.milliyet.com.tr/patronlara-kalem-atti-/dunya/dunyadetay/07.06.2009/1103841/
default.htm Erişim: 02.11.2014
Sorunlar (Rusya federasyonu anayasası)
ss.1-10
63
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:11
K:27
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
http://enerjienstitusu.com/2014/10/27/abnin-enerjihttp://www.haberaktuel.com/rus-savci-istediİNCELENMESİ
hamlesi-rusyaya-bagimliligi-azaltacak/ Erişim:
sirbistan-berezovski-nin-sirketlerine-el-koyduMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
01.11.2014
haberi-779124.html- Erişim: 01.11.2014
1
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/09/140904_
nato_zirve Erişim: 02.11.2014
HOUSES
64
UHEYAD
SAĞLIK HİZMETLERİNİN PAZARLANMASINDA EKSİK REKABET
KOŞULLARI
IN MARKETING OF HEALTH SERVICES MISSING THE
COMPETITION TERMS
Leman ŞAHAR1, Sefer GÜMÜŞ2, Tuğbay Burçin GÜMÜŞ3, Taner BİLİM4,
Hande Gülnihal GÜMÜŞ5, Serpil GÜMÜŞ6
Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Yüksek Lisans Öğrencisi,
İstanbul / Türkiye
2
Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Öğretim Üyesi, İstanbul / Türkiye
3-4-5-6
Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Öğrencisi, İstanbul / Türkiye
1
Özet: Değişen ve gelişen dünyada kurulu pazar olan rekabetin, ülkemizdeki durumunu sağlık sektörü açısından, bu
hizmeti alan hastaların memnuniyet derecesini inceleyip ve
Türkiye’de sağlık hizmetlerinin pazarlanmasında görülen
aksaklıkları, günümüz rekabet piyasasında daha olumlu
ve ılımlı hale getirerek, sağlık sektörü hizmetini alanlara
kaliteli hizmet sunumunu sağlamak ve yönetim sistemlerinin
de özünü oluşturan kaliteli hizmet sunumunu nihai hedef
olarak belirlemek sağlık hizmetlerinin temel amacıdır. Bu
çalışmada, sağlık hizmetlerinin sunumunda eksik rekabet
koşulları üzerinde durulmuş ve çalışmanın amacı olarak;
Sunulan hizmet koşullarını, hastaların aldığı ve algıladığı
sağlık hizmeti açısından değerlendirerek, sağlıkta rekabeti
ve rekabette eksiklik oluşturabilecek faktörleri belirlemek
ve aynı zamanda bu bulguların sağlık sektörü açısından
etkisini ve önemini göstermektir. Araştırma kapsamında
öncelikle literatür taraması yapılarak, sağlık hizmetleri ve
rekabet kavramı ortaya konulmuştur. Araştırmada anketle
veri toplama yöntemi tercih edilmiş olup, anket çalışması,
İstanbul ilinde büyük ölçekte hizmet sunan bir hastanede,
200 yatan hasta üzerinde uygulanmıştır. Anket yoluyla
elde edilen cevaplarla veri tabanı oluşturulmuş ve veriler
tanımlayıcı istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi ve
scheffe testi ile analiz edilmiştir. Hastaların sosyo-demografik özellikleriyle, sunulan hizmetten beklenti ve algılama
dereceleri üzerinde durulmuş, sunulan hizmetlerin eksik
rekabet koşullarıyla değerlendirilmesi arasında anlamlı
ilişkinin olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Abstract: Changing and developing world market, the
competition board of directors of the health sector in our
country, this service to the patients and review of health
care services in Turkey are seen in today’s competitive
market, more positive and moderate by fields, the health
sector service quality of service delivery and Management
systems to ensure that in essence of quality service delivery
to final destination in fundamental objective health care
services. The study, the health sector in delivering services
is missing were rolled on conditions of competition and
the purpose of the study, in terms of service provided,
patients, and health care services that are in competition,
and competition in health care are factors that determine
these findings and, at the same time health care sector is to
Show impact and importance of. Research primarily in the
context of the literatüre review is made, the health sector and
the concept of competition has been investigated. The scope
of there search questionnaire, the data collection method
is preferred survey, Istanbul, on a largescale in-service in
a hospital, lying on 200 patients. The survey answers are
obtained through data in a database, and the data descriptive statistics, t-test, one-wayanalysis of variance and the
scheffe test were analyzed. Patients socio-demographic
characteristics, service soffered, and the expectation of
detection of the degree of focuson, the services offered
with the conditions of imperfect competition, evaluation
of the relationship between whether or not it has been tried
o be determined.
Anahtar Kelimeler : Sağlık , Sunum, Rekabet, Hizmet,
Hasta, Pazarlama, Beklenti
Key Words: Health, Presentation, competition, service,
patient, Marketing, Prospects
65
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GİRİŞ
açısından da kurumlar arası
İNCELENMESİ
tercih edilme derecelerini istedikleri konuma getirmek için bir
Murat KORKMAZ,
Bir ülkedeki bireylerin ve toplumların
Sağlık Hakan AÇIKGÖZ
dizi sürecin tamamlandığı önemli girişimlerde
düzeylerinin göstergeleri, o ülkeninGüven
gelişmişlik
bulunmaktadırlar.
1
düzeyinin ölçütü olarak görülmektedir.
Çünkü Elektrik-Enerji Bölümü
insan bir ülkenin en tabi ve önemli kaynağıdır.
Sağlık zincirinin halkaları olan hizmetin rekaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Sağlık ise insanın
var olmasıyla
ilişkili ile
önemli
bet ortamında,
hastanelerin
yürüttüğü yönetim
ve konutlarda
analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
bir zenginliktir. Dolayısıyla, Sağlık statü farksüreçlerinde göstermiş oldukları faaliyetlerin,
lılıklarının bireySanayi
ve toplumlar
açısından
en aza
kullanıcıları
tarafından
ne derece
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının
tespit beklentilere
edilmesi
indirmek ülkenin
sağlığa önem verdiğini gösteren
cevap verdiğini tespit etmek için yaptığımız bu
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarakhizmet
tüketim kalitesini ve iyiönemli bir etmendir.
çalışma,
eksik algılanan
leştirme kriterlerinin önem derecesini inceleyip,
Günümüzde rekabetin
son derce
önem Doğalgaz,
kazandığı
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
hastaların sağlık hizmetlerinden ve bu hizmeti
sağlık sektöründe de kurumsal imaj önemli bir
veren kurumlardan algıladıkları ve bekledikleri
unsur olmuştur. ECONOMETRIC
Dolayısıyla Sunulan
hizmetin
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
hizmeti, açığa çıkarmak açısından önem arz
ACCORDING
TO CONSUMPTION
tercih edilmesi müşteri
memnuniyeti
üzerinde
HOUSESetmektedir.
ciddi bir etkinin olduğunu göstermektedir. Rekabet
Abstract: In this hizmet
study prepared
by using data of TSI
belonging to the years
of 2012-2014,
koşullarının şekillendirdiği
anlayışında,
LİTERATÜR
TARAMA
analyzed.
ANOVA hem
modelhasta
was applied
Sağlık hizmetleri
sektörünün
hem de
were applied
1-SAĞLIK
HİZMETLERİ,
more comprehensive.
The purpose
çalışan açısındanmade
memnuniyet
kriterlerini
dengede
GELİŞTİRİLMESİ VE ÖZELLİKLERİ
tutabilmek için imajını olumlu yansıtabilmeli ve
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Alma Ata’da
pazarlama süreçlerinde uygun rekabet koşullarını
yapılan Temel Sağlık Hizmetleri konulu uluslarasağlayabilmelidir. Sağlık hizmet sunumundaki
rası konferansında yapmış olduğu tanımlamaya
eşitsizlikler eksik rekabet koşullarını oluşturgöre, “sağlık, yalnızca hastalık ya da sakatlığın
duğundan diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık
bulunmaması olmayıp; aynı zamanda bedensel,
sektöründe bir takım stratejiler geliştirmekte ve
ruhsal ve sosyal yönlerden de tam bir iyilik duruuygulamaktadır. Artık günümüzde de Pazarlama
mudur.” şeklinde tanımlanmıştır. (Ateş, 2012: 3).
sağlık kurumları açısından da meşru bir işletTanımda belirtildiği üzere kişi bir bütün olarak ele
me yöntemi haline gelmiştir. Rekabette temel
alınıp, sağlıklı olmanın şartı belirlenmiştir. Devlet,
fonksiyon olan pazarlama yöntem ve süreçleri
sağlık hakkını sağlık hizmeti görevleri arasında
sağlık hizmetleri içinde geçerliliği olan önemli
anayasal bir hak olarak tanımlamıştır. Bireyin ve
bir çalışma sahasıdır. İşte kurumlar bu sahada
toplumun sağlığını etkileyecek çok fazla faktör
özverili ve dengeli çalışmalar yaparak esas olan
memnuniyeti en üst seviyeye ulaştırıp, hastalar
olduğundan planlamanın ve örgütlenmenin çok
66
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
iyi yapılması gerekmektedir.
Bireyin ve toplumun
(Kavuncubaşı ve Selami, 2012: 39.)Sağlık eğitiİNCELENMESİ
mi, sağlığın geliştirilmesi hizmetlerine göre daha
sağlık düzeyeni yükseltmek için Murat
yapılan
tüm
kısıtlı olup ancak hizmetin sağlıklı verilebilmesi
çalışmaları sağlık hizmeti olarak kabul
edebiliriz.
için önemli bir etkendir. Eğitimini almış bilinçli
1
7 Aralık
Kişiler hasta olduklarında ve Kilis
yaşam
kaliteleri
bir toplum, sunulan hizmetin geliştirilmesinde
bozulduğunda sağlık hizmeti almayı tercih ederler.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriönemli
kullanılarak
bu çalışma,
sanayi geliştirilmesinde
birhazırlanan
faktördür.
Sağlığın
Sağlık talebi bireyin
yaşam
sürecinde
sağlığına
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
önemlidir.
Eğitimler,
toplumsal katılım
Farklı analiz teknikleri kullanılarakkatılım
hazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli
verdiği değerleşeklindedir.
paralel
bir
farkındalık
yaratır.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak ile
araştırma
daha kapsamlı
okullarda,
işyerlerinde,
görsel ve yazılı basın
Sanayi
ve konutlarda
tüketim
aralıklarına
Sunulan hizmetin
niteliği
sadece
hasta
ve sakat
gibi etkili
uygulamalar
sunularak
verilebilir.
göre de
Elde
olanları değil, rehabilite
ihtiyacı
olansanayi
kişileri
deiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
edilen bulgular
sonucunda;
sektörü
Sağlık hizmetleri, özelliği gereği hizmeti alan
kapsamaktadır. Dolayısıyla
kişilerin sağlıklı olma
meydana
gelmektedir.
hasta
tarafından
arz/ talep doğrultusunda değive kaliteli hizmet alma beklentileri, ülkelerin
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,şiklikler
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, FiyatHastalıklar ülkelerin
göstermektedir.
gelişmişlik düzeyi olarak sağlık hizmetleri sunusağlık hizmeti yükünü oluşturduğundan verilecek
muna yeni bakış açısı kazandırmaktadır. Sadece
hizmetin
ulaşılabilir
AND kapsamlı
NATURALve
GAS
PRICES olması önemlidir.
mevcut olan hastalık
durumuyla
değil, bulaşıcıRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TO CONSUMPTION
HOUSESToplumların sağlık problemleri ve gereksinimleri
hastalıklar gibi toplumun genelini ilgilendiren ve
ülke ve bölgesel değişiklikler göstermektedir. Bu
ne zaman, nerede
karşılaşacağımızı
bilmediğimiz
Abstract:
yüzden
sunulacak
çağın uygulama ve
in industry
and houseshizmet
is statistically
hastalıklar için gerekli
analyzed.tedbirler
ANOVA alınmalı,
model was kapsamlı
teknolojisini
takip
eder
nitelikte
were applied
and the
research
was olmalı ve diğer
bir çalışma yapılarak
standartlar
elverişli
duruma
made more
comprehensive.
The purpose
hizmet guruplarından ayrı düşünülerek hareket
getirilmelidir.
edilmelidir.
2-SAĞLIK HİZMETLERİNİN GELİŞTİBeverles A. Myers, şu görüşleri dile getirir :
RİLMESİ VE ÖZELLİKLERİ
“Sağlık hizmetleri tamamiyet içermeli ve koordiSağlığın geliştirilmesi hizmetlerinin amacı, “bireyin
nasyonlu bir biçimde yerine getirilmelidir. Myers,
fiziksel ve ruhsal sağlık durumunu, yaşam stantesirli sağlık hizmetinin üretim ve aktarımında
dardını ve yaşam süresini yükseltmektir. Sağlığın
önemsenmesi gereken şartları hizmetin etkinliği
geliştirilmesi hizmetleri sağlık eğitiminin de içinde
açısından önemli unsur olarak nitelendirmekteyer aldığı geniş kapsamlı bir hizmettir. Sağlık
dir”. (Uzkesici,2002: 10). Bu şartların herhangi
eğitimi, bireyin hastalıklara karşı korunma, başa
birinde oluşacak aksaklıklar kişi ve toplumların
çıkma, mevcut sağlık durumunu sürdürebilme,
sağlıkları üzerinde istenen tesirin oluşmamasına
sağlık sistemi ve işlevleri, sağlık sistemini kullanneden olmaktadır. Tabi hizmet sunucuları ve
ma ve sağlığı etkileyen sosyal, politik ve çevresel
finansman sağlayıcıları arasındaki koordinasetkenler hakkında bilgilendirilmesini içermektedir”
yonsuzluk hizmetlerin merkezi bir plandan ve
67
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yoksun
olarak düzenlenmesinden
ilkelerine sahip kişiler tarafından
İNCELENMESİ
programdan
yürütüldüğü
görülmektedir.
kaynaklanmaktadır. KoordinasyonMurat
eksikliğinin
doğal bir sonucu olarak hizmetlerinGüven
dağılımı
ve
Grup A.Ş. Finans
3. Yönetmeni
SAĞLIK HİZMETLERİNDE EKSİK
paylaşımı konusunda ortak standart
ve
normlar
1
Bölümü
REKABET
KOŞULLARI
belirlenememiş; kurum ve birimlerin görev ve
rekabetbuortamı
ve baskısı: Rekabet,
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki TUİK
çalışma, sanayi
yetkileri netleşememiş
ve daha
da önemlisi
etkiliverileri Rekabet,
gerek günlük hayatta, gerek ticari hayatta gerekse
bir sevk sistemişeklindedir.
oluşturulması
sağlanamamıştır”
Farklı analiz
uygulanmıştır.
Ayrıca
araştırma daha platformlarda
uluslararası
farklı disiplinler tarafından
(Tekneci, 2012.)
Hizmetin
aşamalarında
sevk
sıklıklagöre
kullanılan
kavramdır.
Günlük hayat
zincirinde yaşanılan
yönündeaksaklıklar
hareket edilmişmali
olup,sorunlarla
de sonuca bir
gidilmiştir.
Elde
ve doğalgaz
kapsamında
eleelektrik
alındığında
rekabet; belirli bir
birlikte tüketim düzenlerini
de olumsuz etkilemekte
menfaati
edebilmek amacı ile diğer bireyleri
aralığı Kw
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydanaelde
gelmektedir.
ve bunun sonucunda
isecinsinden
arz/talep
boyutlarını
dada azalma
çalışmak
veyaFiyat
benzer konumlarda olan
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,sektöründe
Doğalgaz, Tüketim,geçmeye
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,
olumsuz etkilenmektedir.
Her hizmet
kişilere karşı üstünlük sağlamak için yarışmak
olduğu gibi sağlık sektörü de karmaşık yapıya sahip
anlamında kullanılmaktadır (Aktan, Vural 2004:
olsa da belirli bir ECONOMETRIC
düzende işleyişANALYSIS
göstermektedir.
IN TERMShayat
OF INDUSTRY
AND ele alındığında re13.)Ticari
kapsamında
HOUSES
“Artan bir hızla sağlık hizmetleri piyasalaşma
kabet en temel anlamda rakipler arasındaki öne
sürecine girerken
son yıllarda
malprepared
ve hizmetlerin
Abstract:
In this study
by using data of geçme
TSI belonging
to the years
of bir
2012-2014,
isteğidir.
Diğer
ifade ile rekabet, ticari
kamusal ve yarıanalyzed.
kamusal
boyutunun
daha
fazla
ANOVA model was applied to the study
prepared
with the
use of
differentve sanat erbabı)
alanda
rakipler
(aynı
meslek
for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
kısıtlanmasınıntechniques
ortaya
çıkarabileceği
olumsuz
electricity
and natural gas
prices
arasında,
diğerlerinden
öne
geçme ve iktisadi
sonuçların, bir ölçüde azaltılmasının bilinmesi
başarı sağlama amacı ile yapılan yarışmadır
gerekmektedir. Bunun içinde sektörün politika
(Erem, 1962.) Rekabet ile ilgili tanımlamalar
uygulayıcılarının ve sağlık hizmeti yöneticilekapsamında rekabetin iktisadi bakış açısına göre
rinin içinde bulundukları sektörün özelliklerini
yapılmış olan tanımlamasının ele alınmasında fayda
ve kamu ekonomisindeki yerini ve niteliklerini
vardır. İktisadi bakış açısına göre rekabet; yeni
bilmeleri ve bunun profesyoneller tarafından
stratejiler geliştirilerek ve yeni davranış şekilleri
yürütülmesi gerekli bir durumdur”(Ünal 2013:
ortaya konularak, mevcut ürünleri iyileştirmek
6.).Sağlık hizmetlerinde yönetimi diğer işletmeve yeni ürünler geliştirmek, varlığını geliştirerek
lerin yönetim şeklinden daha karmaşık olduğunu
sürdürmek olarak açıklanmaktadır. (Akgemci,
düşünürsek, donanımsal olarak alanında uzman
2007: 214-215.)Rekabet ortamı rekabet kavramı
kişiler tarafından hizmetlerin yürütülmesi çağdaş
açısından son derece önemli bir kavram olarak
yönetim ilkelerine de ayak uydurulduğunu gösterir.
karşımıza çıkmaktadır. Rekabet ortamına ilişkin
Çünkü gelişmiş ülkelerin sağlık politikalarına da
keskin tanımlamalar yapılmamakla birlikte rekabakıldığında hizmetlerin profesyonel yönetim
bet ortamının ne olması gerektiğine ilişkin bir
68
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
açıklanması
ve haksız rekabet
tanımlanması daha doğru olan
İNCELENMESİ
takım doğruların
sektörlerden bir
kavramının irdelenmesi ile iş hayatında
olması
tanesidir (Houlian, 1998.) Sağlık sektörünün ekMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
gereken rekabet ortamının ya da diğer bir ifade
sik rekabet koşullarını taşımasının en temelinde
ile adil rekabet ortamının ne 1olduğu rahatlıkla
sektöründe kendine has özellikleri yatmaktadır.
anlaşılacaktır. Sağlıklı ve adil olarak sürdürülen
Sağlık hizmetleri, hizmet sektöründe yer alan
rekabet ortamı Özet
başarı
rekabeti
olarak
da adlan: 2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK verileridiğer
kullanılarak
hazırlanan
çalışma, sanayi
hizmetler
ilebukıyaslandığında
kendine has
dırılmaktadır veşeklindedir.
başarı rekabetinde
karşı tarafa
ile farklılaşan
ve bu hizFarklı analiz teknikleri kullanılaraközellikleri
ANOVAhizmetlerdir
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
uygulanarak metlerin
araştırma daha
kapsamlı hale
getirilmiştir.
sunulan tercih sebepleri
mesleki
etiğe testleri
uygundur
sunulduğu
sağlık
sektöründe tam rekabet
ve rekabet meşrudur
(Karayalçın,
1968:
446-448.)
koşullarından
bahsetmek
mümkün
değildir. Diğer
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde
edilen
bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü
için
tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik
ve
doğalgaz
Diğer bir ifade ile dürüstlük ilkeleri kapsamında
bir ifade ile sağlık hizmetlerinin sunulduğu sağlık
gerçekleştirilenaralığı
bu rekabet
meşrudur.
Öte
taraf-da azalma
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydana
gelmektedir.
sektörü
gerek
arz gerek de talep açısından diğer
tan, dürüstlük ilkelerine
dayanmayan,
meslek
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,hizmet
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
sektörlerinden
farklılık arz etmektedir
etiğine ve genel ahlaka aykırı olarak yürütülen
(Ecevit, 2007).
bir rekabetin varlığından
ve rekabet
ortamından
ECONOMETRIC
ANALYSIS
Sağlık
sektöründeki
eksikAND
rekabet koşulları önceACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
bahsetmek mümkündür.
HOUSES
likle talep cephesinden incelenmelidir. Bilindiği
Rekabet baskısı,
rekabet sürecinde tarafların
iktisaditoliteratürde
olan bir talep
Abstract: In this study prepared by using data of gibi,
TSI belonging
the years of tanımlanmış
2012-2014,
the
consumption
of electricityolan
and natural
rekabet süreci sonunda elde edilecek
ödülegas used
kavramı
vardır.
prepared
with İktisadi
the use ofliteratüre
different göre talep; betechniques
analysis. sektör
Moreover,
(pazar payı, müşteri
payı,forkârlılık,
liderliği
lirli bir electricity
dönemde
malın
ya da hizmetin fiyatı
andbir
natural
gas prices
vb.) ulaşmak için üzerlerinde hissettikleri baskıya
dışındaki değişkenlerin sabit olduğu koşullar
verilen addır. Rekabet baskısı bir takım faktöraltında malın ya da hizmetin fiyatları karşısında
lerden etkilenerek şekillendirmektedir. Rekabet
tüketilmek, satın alınmak istenen miktarıdır
baskısını etkileyen faktörler (Sağbanşua, 2006).
(Gökdemir, 2012.)Bu tanımlamada bahsi geçen
Sektörde mücadele eden firmaların sayısı arttıkça
iktisadi talep ile sağlık hizmetleri talebi arasında
ve bu firmalar nispeten birbirleriyle boyut ve
önemli farklılıkların olduğunun altını çizmekte
imkânlar açısından aynı düzeye geldikçe rekabet
fayda vardır. Aynı sağlık hizmetinden faydalanmak
baskısının etkisi artar.
için aynı harcamayı yapan her bireyin aldıkları
sağlık hizmetlerinden aynı derecede fayda sağlaSağlık hizmetlerinde eksik rekabet koşulları:
ması mümkün değildir. Diğer bir ifade ile başka
Sağlık sektörü tam rekabet piyasası olarak tabir hizmet sektöründe sunulan hizmetten aynı
nımlanabilen bir sektör değildir. Diğer bir ifade
harcama düzeyi ile yararlanan bireylerin aşağı
ile sağlık sektörü diğer birçok sektör gibi tam
yukarı aynı tatmin düzeyine erişmesi mümkün
rekabet koşulları ile nitelendirilebilen bir sektör
değildir. Sağlık sektörü eksik rekabet olarak
iken, aynı harcama düzeyi ile satın alınan sağlık
69
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bireylerin
aynı tatmin seviyesine
beklenemez. Bir örnek ile ifade etmek gerekirse;
İNCELENMESİ
hizmetinden
ulaşması mümkün değildir. Bu durum
da sağlık
dişi ile ilgili bir problem yaşayan bir hastaya diş
hizmetleri talebi ile iktisadi literatürde yer alan talep
tedavisi uygulamak yerine aşılama yapmak mümGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
kavramı temelde farklılaşmaktadır
ve bu durum
kün değildir (Saltık, 1995.) Dolayısıyla, sağlık
1
sağlık sektöründeki eksik rekabet koşullarının
hizmetleri sektörü sunduğu hizmet açısından da
oluşmasındaki Özet
birincil
etkenlerden
bir tanesidir.
rekabet
koşullarına
sahip
: 2012-2014
TUİK verileri eksik
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayiolan bir sektördür.
şeklindedir.
Farklı
analiz olan
teknikleri
hazırlanan çalışmada ANOVA
modeli
Sağlık sektöründen
hizmet
alacak
alıcı,kullanılarak
ya
ARAŞTIRMANIN
METOODOLOJİSİ
da diğer bir ifade
ilevehasta;
sağlık
hizmetlerinin
Sanayi
konutlarda
tüketim
Araştırmanın
Yöntemi
:BuElde
araştırma “tarama
göre de sonuca
gidilmiştir.
sunumu esnasında
hizmete
ilişkin
olarak
her
aralığıolarak
arttıkça,tasarlanmıştır.
modeli”
“Tarama modelleri,
fiyatlarının
genel
seviyesinde
konuda yeterli bilgi
sahibi
olamaz
ve düşüş
dolayısıyla
geçmişte
ya da halen var olan bir durumu var
teknik olarak hangi tedavinin kendisi için en uygun
şekilde
betimlemeyi
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,olduğu
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK, Fiyat amaçlayan araştırma
ya da en etkili sonuç verecek tedavi olacağına
yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey
karar veremez (Yerebakan, 2000.) Sağlık sektöya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu
rünün eksik rekabet
koşullarına sahip olmasının
IN tanımlanmaya
TERMS OF INDUSTRY
ANDOnları herhangi bir
gibi
çalışılır.
HOUSES
en temel nedenlerinden bir tanesi bu durumdur.
şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez”
Yani, hizmeti alan
hasta, gerek hizmet, gerekse
Abstract: In this study prepared by using data of (Karasar,
TSI belonging2010,s.77).Araştırmada;
sunulan hizthe bilgi
consumption
electricityve
and
sektör anlamında
sahibiofdeğildir
sektörel
prepared
with the
use of different
metten
beklenti
ve algılama
dereceleri ile hizmet
techniques
for ile
analysis.
Moreover,
faaliyetlerden tam
anlamı
haberdar
değildir.
electricity
and natural
gas prices
koşularının
hizmet
sunumuna
etkisi ve dolayısıyla
Sağlık hizmetleri daha önce de belirtildiği gibi,
eksik rekabet koşullarıyla değerlendirilmesi aradiğer hizmet sektöründe sunulan hizmetlerden
sında anlamlı ilişkinin ortaya konulması amacıyla
farklılaşan hizmetlerdir. Bu farklılaşmada sektörün
araştırma yapılmıştır.
eksik rekabet piyasası olmasının nedenlerinden
Evren ve örneklem: Araştırmada ana kütle olabir tanesidir. Sağlık hizmetleri ertelenemez. Şöyle
rak İstanbul’da büyük ölçekli bir hastane tercih
ki, bir otel müşterisi tatil programını bir diğer
edilmiştir. Örneklemin evreni doğru temsili için
zamana erteleyebilirken, bir hasta alacağı sağlık
hastanede 8 farklı klinikte anket çalışması uyguhizmetini bir başka zamana erteleyemez çünkü
lanmıştır. Farklı kliniklerde yatarak tedavi gören,
sağlık hizmetleri acil ve ertelenemez özellikteankete katılmayı kabul eden18 yaş üstü 200 hasta
dir. Ayrıca, sağlık hizmetleri ikame edilebilen
araştırmanın örneklemini oluşturmuştur.
hizmetler değildir. Tam rekabet piyasasında bir
Veri toplama araçları: Araştırmada anket yöntemi
alıcının tercih edebileceği bir birine ikame birden
kullanılmıştır. Anket formu iki bölümden oluşçok ürün ya da hizmetten bahsedebilirken bu
durumun sağlık hizmetlerinde söz konusu olması
maktadır. Birinci bölümde hastaların tanımlayıcı
70
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
özelliklerini belirten ELEKTİRİK
kişisel soruların
(yaş, cinsiyet,
laşılmasına yardımcı olur. Faktör
İNCELENMESİ
analizinin test
medeni durum, eğitim durumu, aylık gelir düzeyi,
edilebilmesi için ön varsayımlardan biri olan
meslek) yer aldığı 6 soru bulunmaktadır. Anket
Barlett testi sonucunda faktör analizine dahil olan
soruları hazırlanırken literatür1 taramasından ve
değişkenler arasında bir ilişki olması beklenir.
Sağlık Bakanlığı Performans Yönetimi Kalite
Barlett değerinin p<0.05 durumunda değişkenler
Geliştirme DaireÖzet
Başkanlığının
yatan
hasta memilişkinin
olduğusanayi
kabul edilir. Yapılan
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verileriarasında
kullanılarakbir
hazırlanan
bu çalışma,
nuniyet anketinden
de faydalanarak araştırmacı
Barlett testi sonucunda (p=0.000<0.05) faktör
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez testleri
uygulanarak analizine
araştırma dahaalınan
kapsamlıdeğişkenler
tarafından soruların
son şekli
verilmiştir.
Uzman
arasında ilişkinin
görüşüne başvurularak,
kapsam ve içeriğiyle ilgili
olduğu tespit edilmiştir. Faktör analizinin test
edilen bulgular
doğalgaz
uzmanlardan olumlu
yanıt sonucunda;
alınarak sanayi
hazırlanmış
edilebilmesi
içinelektrik
diğervebir
varsayım ise KMO
olan, güvenilirlik
ve geçerlilik
edil-da azalma
testidir.
KMO
değeri ölçülen değişkenler için
aralığı
Kw cinsindenanalizleri
yükseldikçe,test
fiyatlarda
meydana
gelmektedir.
miş 30 adet 5’liAnahtar
LikertKelimeler
tipi sorudan
oluşan
ölçek
büyüklüğünün
yeterli olduğunu
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,örnek(gözlem)
TUİK, Fiyat
anket formunun ikinci bölümünde yer almıştır.
gösteren değerdir. KMO değerinin 0,60’dan
Anketteki önermelerin her birine verilen yanıtlar
büyük olması durumunda örnek sayısının yeterli
ACCORDING
CONSUMPTION
IN TERMS
OFedilir.(
INDUSTRY
AND
hastaların düşüncelerinde
önemTO
dereceleri
puanınıRANGES
olduğu
kabul
Büyüköztürk,
2009) YapıHOUSES
oluşturmuştur.
lan test sonucunda (KMO=0.924>0,60) örnek
Abstract: In this study prepared by using data of büyüklüğünün
TSI belonging to thefaktör
years of analizi
2012-2014,
uygulanması için
Eksik rekabet ölçeğindeki
maddenin
the consumption30
of electricity
and güvenatural gas used in industry and houses is statistically
yeterli
olduğu
prepared
with tespit
the use edilmiştir.
of different Faktör analizi
nirliğini hesaplamak
için
tutarlılık
katsayısı
techniques
for iç
analysis.
Moreover,
uygulamasında
varimax
yöntemi
seçilerek fakmore comprehensive. The purpose was to determine
electricity and
natural gas
prices
olan “Cronbachmade
Alpha”
hesaplanmıştır. Ölçeğin
törler arasındaki ilişkinin yapısının aynı kalması
genel güvenirliği alpha=0.951 olarak çok yüksek
sağlanmıştır. Faktör analizi sonucunda değişkenler
bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliliğinin ortaya
toplam açıklanan varyansı %65.139 olan 5 faktör
koymak için açıklayıcı faktör analizi yöntemi
altında toplanmıştır. Güvenirliğine ilişkin bulunan
uygulanmıştır. Faktör analizi, aralarında ilişki
alpha ve açıklanan varyans değerine göre eksik
bulunan çok sayıda değişkenden oluşan bir veri
rekabet ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir araç
setine ait temel faktörlerin ortaya çıkarılarak
olduğu anlaşılmıştır. Ölçeğe ait oluşan faktör
araştırmacı tarafından veri setinde yer alan
yapısı aşağıda görülmektedir.
kavramlar arasındaki ilişkilerin daha kolay an-
71
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1:Eksik Rekabet
Ölçeği Faktör Yapısı
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ,
Hakan AÇIKGÖZ
Faktör
Açıklanan
Boyut
Madde
D28
1
Yükü
Varyans
Cronbach’s
Alpha
0,805
D17
0,771
D18arasındaki TUİK0,757
verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
D20
0,756
0,753 araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
uygulanmıştır. Ayrıca D29
Sanayi ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre
elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
D24
0,752
D25 sanayi sektörü0,726
için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
D26 düşüş gözlendiği
0,720sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
0,956
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana 30,758
gelmektedir.
F1m
(Özdeğer=13.135)
D16
0,710
D30
0,706
D23
0,695
0,686
ECONOMETRIC D19
D22
0,683
HOUSES
D15
0,665
Abstract: In this study
prepared by using0,641
D27
analyzed. ANOVA model
D14 was applied 0,556
D3 The purpose was
0,812
made more comprehensive.
to determine electricity and natural gas prices
F2m
(Özdeğer=2.349)
F3m
(Özdeğer=1.854)
F4m
(Özdeğer=1.146)
F5m
(Özdeğer=1.058)
D1
0,787
D2
0,783
D4
0,713
D7
0,740
D10
0,706
D8
0,609
D6
0,556
D13
0,427
D5
0,688
D21
0,556
D11
0,579
D9
0,572
D12
0,452
Toplam Varyans %65.139
72
12,635
0,848
10,150
0,769
6,146
0,487
5,450
0,657
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
HOUSES
Grafik ANOVA
1: Faktör
Kırılım
Noktalarını
analyzed.
modelAnalizine
was applied İlişkin
to the study
prepared
with the use Gösteren
of different
Screeplot
Grafiği
Aşağıda
Görülmektedir
Tablo 1 ve Grafik 1 de görüldüğü gibi faktör
analizi incelendiğinde açıklanan varyans oranının birinci faktörde yüksek olduğu ve ifadelerin
birinci faktörde toplandığı saptanmıştır. Aynı
zamanda grafik incelendiğinde birinci faktörden
sonra yüksek kırılım olduğu görülmektedir. Faktör
analizinde elde edilen bu bulgular ışığında ölçeğin
tek faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Araştırmada
ölçeğe ait soruların aritmetik ortalaması alınarak
ölçek puanı hesaplanmıştır. Ölçekten alınan yüksek
puan eksik rekabet unsurlarının düşük olduğunu
göstermektedir.
Eksik rekabet ölçeği için kişilerin verilen önermelerle ilgili görüşlerini, çok olumludan çok olumsuza kadar sıralanan seçeneklerden belirtmeleri
istenmiştir. Buna göre; (5) kesinlikle katılıyorum,
(4) katılıyorum, (3) kararsızım, (2) katılmıyorum,
(1) kesinlikle katılmıyorum şeklinde bir ölçek
kullanılmıştır. Ölçek sonuçları 5.00-1.00=4.00
puanlık bir genişliğe dağılmışlardır. Bu genişlik
beşe bölünerek ölçeğin kesim noktalarını belirleyen düzeyler belirlenmiştir. Ölçek ifadelerinin
değerlendirilmesinde aşağıdaki kriterler esas
alınmıştır.
73
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo:2-Ölçek İfadelerinin
Değerlendirilmesi
İNCELENMESİ
Seçenekler
Puanlar
Hiç Katılmıyorum
Puan Aralığı
Ölçek Değerlendirme
1
1
1,00 - 1,79
Çok düşük
2
1,80 - 2,59
Düşük
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki
3 TUİK verileri
2,60kullanılarak
- 3,39 hazırlanan bu çalışma,
Ortasanayi
4
3,40 hazırlanan
- 4,19 çalışmada ANOVA
Yüksek
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri
kullanılarak
modeli
Tamamen
Katılıyorum
5
4,20 - 5,00
Çok yüksek
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
arttıkça,
elektrik Scheffe
ve doğalgaz
Verilerin İstatistiksel
Analizi:
Araştırmada
eldeiçin tüketim
olanaralığı
grubun
tespitinde
testi kullanılmıştır.
edilen veriler SPSS
Socialda azalma
Elde
edilen
bulgular %95 güven aralığında, %5
aralığı(Statistical
Kw cinsindenPackagefor
yükseldikçe, fiyatlarda
meydana
gelmektedir.
Sciences) for Windows
21.0 lisanslı program kulanlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.
lanılarak analiz edilmiştir.Verileri değerlendirilirken
Bulgular Ve Yorumlar
tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde,
Ortalama, Standart ACCORDING
sapma) kullanılmıştır.
NicelikselRANGES
BuINbölümde,
araştırma
probleminin
çözümü için,
TO CONSUMPTION
TERMS OF
INDUSTRY
AND
HOUSES
verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki
araştırmaya katılan hastaların ölçekler yoluyla
farkı t-testi, ikiden
fazlaIn grup
durumunda
para-data of toplanan
verilerin
analizi
sonucunda elde edilen
Abstract:
this study
prepared by using
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
metrelerin gruplar
arasıANOVA
karşılaştırmalarında
Tek
bulgular
yerwithalmaktadır.
Elde edilen bulgulara
analyzed.
model was applied
to the study
prepared
yönlü (Oneway)
Anova testi ve farklılığa neden
dayalı olarak açıklama ve yorumlar yapılmıştır.
Tablo 3: Hastaların Cinsiyet Değişkenine Göre Dağılımı
Cinsiyet
Gruplar
Frekans(n)
Yüzde (%)
Bay
74
37,0
Bayan
126
63,0
Toplam
200
100,0
74
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
Grafik 2: Hastaların Cinsiyet
Değişkenine Göre Dağılımı
HOUSES
Tablo 3 ve Grafik
2’de görüldüğü
toplam
200data of rine
göre dağılımları
incelendiğinde
araştırmaya
Abstract:
In this study gibi
prepared
by using
TSI belonging
to the years of
2012-2014,
hasta olmak üzere,
hastaların cinsiyet değişkenine
katılan hastaların çoğunluğunu bayan hastalar
techniques
analysis.(%63,0)
Moreover, bayan
tests of hypothesis
were applied and the research was
göre 74’ü (%37,0)
bay,for126’sı
oluşturmaktadır.
olarak dağılmaktadır. Katılımcıların cinsiyetleTablo 4: Hastaların Yaş Değişkenine Göre Dağılımı
Yaş
Gruplar
Frekans(n)
Yüzde (%)
18-25
14
7,0
26-35
51
25,5
36-45
51
25,5
46-55
44
22,0
55 Ve üstü
40
20,0
Toplam
200
100,0
75
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
Grafik 4: Hastaların Yaş
HOUSES
Tablo 4 ve Grafik
4’de
görüldüğü
gibibyHastasahiptoolduğu
grubu,51 kişi %25.5 oraAbstract:
In this
study prepared
using data of orana
TSI belonging
the yearsyaş
of 2012-2014,
ların yaş değişkenine
göre 14’ü (%7,0) 18-25,
nıyla 26-35 ve 36-45 yaş grubu oluşturmaktadır.
techniques
for analysis.
of hypothesis
were
applied and the research
was olduğu yaş grubu
51’i (%25,5) 26-35,
51’i
(%25,5)Moreover,
36-45,tests
44’ü
Anket
katılımcılarının
en düşük
(%22,0) 46-55, 40’ı (%20,0) 55 ve üstü olarak
ise %7 ile 18-25 yaş arası grup oluşturmaktadır.
dağılmaktadır. Anket katılımcılarının en yüksek
Tablo 5: Hastaların Medeni Hal Değişkenine Göre Dağılımı
Medeni Hal
Gruplar
Frekans(n)
Yüzde (%)
Evli
134
67,0
Bekâr
38
19,0
Dul/boşanmış
28
14,0
Toplam
200
100,0
76
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
Grafik
5: Hastaların Medeni
Hal değişkenine Göre Rağılımı
HOUSES
Tablo 5 ve Grafik
5’deIngörüldüğü
gibi hastaların
dağılmaktadır.
göre katılımcıların
Abstract:
this study prepared
by using data of olarak
TSI belonging
to the years of Buna
2012-2014,
medeni hal değişkenine
göre 134’ü (%67,0) evli,
yarısından fazlası evlidir diyebiliriz.
techniques
analysis. Moreover,
38’i (%19,0) bekâr,
28’ifor(%14,0)
dul/boşanmış
Tablo 6: Hastaların Eğitim Durumu Değişkenine Göre Dağılımı
Eğitim Durumu
Gruplar
Frekans(n)
Yüzde (%)
İlkokul
77
38,5
Ortaokul
41
20,5
Lise
50
25,0
Üniversite ve üstü
32
16,0
Toplam
200
100,0
77
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
Grafik
6: Hastaların Eğitim HOUSES
Durumu Değişkenine Göre Dağılımı
Tablo 6 ve Grafik
6’de
has-data of olarak
dağılmaktadır.
Buna göre araştırmaya
Abstract:
In thisgörüldüğü
study preparedgibi
by using
TSI belonging
taların eğitim durumu
değişkenine göre 77’si
katılan ilkokul mezunu katılımcıların büyük bir
techniques
for analysis.ortaokul,
Moreover, tests
of hypothesis
were applied
and the
research
was
(%38,5) ilkokul,
41’i (%20,5)
50’si
çoğunlukta
olması
dikkat
çekmektedir.
(%25,0) lise, 32’si (%16,0) üniversite ve üstü
Tablo 7: Hastaların Aylık Gelir Düzeyi Değişkenine Göre Dağılımı
Aylık Gelir Düzeyi
Gruplar
Frekans(n)
Yüzde (%)
1000 TL’nin Altında
88
44,0
1000-2000 Arası
77
38,5
2000-3000 Arası
24
12,0
3000 TL Ve üstü
11
5,5
Toplam
200
100,0
78
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İNCELENMESİ
1
HOUSES
Grafik 7: Hastaların Aylık Gelir Düzeyi Değişkenine Göre Dağılımı
Tablo 7 ve Grafik
7’da görüldüğü gibi hastaların
3000 TL ve üstü olarak dağılmaktadır. Buradan
analyzed.
ANOVA göre
model88’i
was (%44,0)
prepared with
the araştırmaya
use of differentkatılan hastaların
aylık gelir düzeyi
değişkenine
anlaşılacağı
üzere
made more
comprehensive.
electricity and1000
naturalTL’nin
gas prices
1000 TL’nin altında,
77’si
(%38,5) The
1000-2000
büyük çoğunluğu
altında gelire sahip
arası, 24’ü (%12,0) 2000-3000, 11’i (%5,5)
olması dikkat çekmektedir.
79
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 8: Hastaların Meslek
İNCELENMESİ
Meslek
Gruplar
Frekans(n)
Tüccar
Yüzde (%)
3
1,5
Öğrenci 1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
6 Bölümü
3,0
Öğretmen
3,0
6
Öğretim üyesi
1
0,5
şeklindedir.
Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan
Doktor
1 çalışmada ANOVA modeli 0,5
Hemşire
2
1,0
yönündeEczacı
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre
2 de sonuca gidilmiştir. Elde 1,0
Memur
6
fiyatlarının
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak tüketim 3,0
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
İşçi
16
8,0
AnahtarEmekli
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut,
30 Anova, TUİK, Fiyat
Çiftçi
2
Esnaf
20NATURAL GAS PRICES
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND
Ev Hanımı
72
HOUSES
Diğer
33
15,0
1,0
10,0
36,0
16,5
Abstract:
In this study prepared by using data of TSI belonging
Toplam
200 to the years of 2012-2014,100,0
Grafik 8: Hastaların Meslek Değişkenine Göre Dağılımı
80
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 8 ve Grafik 8’de
görüldüğü gibi hastaların
çiftçi, 20’si (%10,0) esnaf, 72’si
İNCELENMESİ
(%36,0) ev hameslek değişkenine göre 3’ü (%1,5) tüccar, 6’sı nımı, 33’ü (%16,5) diğer olarak dağılmaktadır.
(%3,0) öğrenci, 6’sı (%3,0) öğretmen, 1’i (%0,5) Buradan anlaşılacağı üzere araştırmaya katılan
öğretim üyesi, 1’i (%0,5) doktor,
2’si (%1,0) ev hanımı katılımcıların %72’lik bir çoğunlukta
1
hemşire, 2’si (%1,0) eczacı, 6’sı (%3,0) memur, olması dikkat çekmektedir.
16’sı (%8,0) işçi,Özet
30’u
(%15,0)Yılları
emekli,
2’si (%1,0)
: 2012-2014
arasındaki
şeklindedir.
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
modeli
Tablo
9: Hastaların
Hastanede
Muayene
Olmak
İçinANOVA
Randevuyu
Dağılımı
Sanayi ve konutlardaKolay
tüketim Aldım
aralıklarınaİfadesine
göre elektrikGöre
ve doğalgaz
seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır.
GruplarSonuç olarak Frekans(n)
tüketim
Kesinlikle
Yüzde
(%)
24
12,0
31
15,5
AND NATURAL GAS PRICES 30
Kararsızım
ACCORDING
CONSUMPTION
Hastanede Muayene
Olmak İçinTO
Randevuyu
Kolay Aldım
HOUSES Katılıyorum
65
15,0
Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kesinlikle
50
the consumption of electricity and natural gas used Katılıyorum
Toplam
200
Tablo 9 da görüldüğü gibi hastaların hastanede
muayene olmak için randevuyu kolay aldım
değişkenine göre 24’ü (%12,0) kesinlikle katılmıyorum, 31’i (%15,5) katılmıyorum, 30’u
(%15,0) kararsızım, 65’i (%32,5) katılıyorum,
50’si (%25,0) kesinlikle katılıyorum olarak dağılmaktadır. Kişilerin yarısından fazlası randevuyu
32,5
25,0
100,0
kolay aldıklarını belirtmişlerdir. Bulguların ortaya
koyduğu sonuçlardan, hastaların muayene olmak
için harcadığı zamanın önemli olduğunu, bununda
kişilerin memnuniyeti doğrultusunda bir sonraki
tercih noktasını oluşturabileceğini göstermektedir.
Hizmete kolay ulaşım rekabet için önemli bir
eylemdir diyebiliriz.
81
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Hastaların
Doktor, Hemşire
ve Destek Personeli Arasındaki
İNCELENMESİ
Tablo 10:
İletişimin,
Yeterli ve Kaliteli Olduğunu Düşünüyorum İfadesine Göre Dağılımı
1
Gruplar
Frekans(n)
Kesinlikle
18
Katılmıyorum
Katılmıyorum
20
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Kararsızım
47
Doktor, Hemşire
Ve Destek Personeli Arasındaki
İletişimin, Yeterli
Ve Kaliteli Olduğunu Düşünüyorum
Katılıyorum
göre de sonuca gidilmiştir.73Elde
Kesinlikle
42
Katılıyorum
Toplam
200
Yüzde
(%)
9,0
10,0
23,5
36,5
21,0
100,0
Tablo 10’dagörüldüğü gibi hastaların; doktor,
dir. Bulguların ortaya koyduğu sonuçlar bize,
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF
ELECTRICITY
AND NATURAL
GASkoordinasyonun
PRICES
hemşire ve destek
personeli arasındaki
iletişiçalışanlar
arasındaki
önemini
min, yeterli ve kaliteli olduğunu düşünüyorum
HOUSESvurgulamaktadır. Hastaya doğru ve zamanında
değişkenine göre 18’i (%9,0) kesinlikle katılhizmet ancak yeterli iletişimden geçer. Bu hizmeti
mıyorum, 20’sithe(%10,0)
47’sigas used
verirken
de kişilerarası
consumptionkatılmıyorum,
of electricity and natural
in industry
and houses is iletişimin
statistically yeterli ve kaliteli
(%23,5) kararsızım,
73’ü
katılıyorum,
olması
vewas
hemşire arasındaki
techniques
for (%36,5)
analysis. Moreover,
tests of hypothesis
weregerekiyor.
applied and Doktor
the research
42’si (%21,0) kesinlikle katılıyorum olarak dailetişimin yetersiz olduğu bir kurumda tedavi
ğılmaktadır. Kişilerin yarısından fazlası çalışanlar
başarısından söz etmek mümkün değildir. Bu
arasındaki iletişimin yeterli olduğunu belirtirken,
durumda, bize iletişim açısından eksik rekabet
ancak ciddiye alınacak oranda kişi sayısı da
koşullarının unsurlarını göstermektedir.
bu durumdan kararsız olduklarını belirtmişler-
82
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 11:
Hastaların
Hastanede Personel
Sayısının ve Niteliğinin Yeterli
İNCELENMESİ
Olduğunu
Düşünüyorum İfadesine Göre Dağılımı
1
Gruplar
Frekans(n)
Kesinlikle
24
Katılmıyorum
Katılmıyorum
37
Kararsızım
52
Hastanede Personel
Sayısının
Ve Niteliğinin
Yeterli
Sanayi
ve konutlarda
Olduğunu Düşünüyorum
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgularaKatılıyorum
57
Kesinlikle Sonuç olarak tüketim
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır.
30
gelmektedir.
Katılıyorum
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,Toplam
200
Yüzde
(%)
12,0
18,5
26,0
28,5
15,0
100,0
Tablo 11’de görüldüğü gibi hastaların, hastanede
sonuçlardan, anketi cevaplayanların tamamı baz
personel sayısının ACCORDING
ve niteliğinin
olduğunuRANGES
alındığında
buINDUSTRY
oranın ciddi
TOyeterli
CONSUMPTION
IN TERMS OF
AND anlamda personel
HOUSES
düşünüyorum değişkenine göre 24’ü (%12,0)
sayısının ve niteliğinin önemini vurguladığını
kesinlikle katılmıyorum,
37’si
(%18,5)
Sağlık
hizmetini
Abstract: In this
study
prepared katılmıby using data of görmekteyiz.
TSI belonging to the
years of
2012-2014, etkili ve verimli
yorum, 52’si (%26,0)
kararsızım, 57’si (%28,5)
sunabilmek için kurumun personel sayısını yeterli
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were
applied gerekiyor.
and the research
was hizmet sunumukatılıyorum, 30’u
(%15,0) kesinlikle katılıyorum
oranda
tutması
Çünkü
olarak dağılmaktadır. Kararsızların oranını da
nu hastaya gerçekleştiren ve tedavi yapan ekip
birlikte düşünürsek, kişilerin yarısından fazlası
yeterli sayı ve niteliğe sahip değilse o kurumda,
personel sayısının ve niteliğinin yetersiz oldueksik rekabet koşullarından bahsetmek doğru bir
ğunu belirtmişlerdir. Bulguların ortaya koyduğu
tespit olarak karşımıza çıkmaktadır.
83
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 12:
Hastaların
Hastane Çalışanları
Sorunlarımı Çözmede Yeterli
İNCELENMESİ
Bilgi ve
Beceriye Sahiptir İfadesine Göre Dağılımı
1
Gruplar
Frekans(n)
Kesinlikle
32
Katılmıyorum
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketimininKatılmıyorum
19
Kararsızım
46
Hastane Çalışanları
Sorunlarımı Çözmede Yeterli Bilgi Ve
Beceriye Sahiptir
71
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgularaKatılıyorum
Kesinlikle
32
Katılıyorum
Toplam
200
Yüzde
(%)
16,0
9,5
23,0
35,5
16,0
100,0
Tablo 12’degörüldüğü gibi hastaların, hastane
lenemeyen bir hizmet grubu olduğundan, sağlık
ECONOMETRIC
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
PRICES
çalışanları sorunlarımı
çözmedeANALYSIS
yeterli bilgi
ve
kurumuna
başvuranGAS
hasta
problemlerinin çözümü
beceriye sahiptir değişkenine göre 32’si (%16,0)
HOUSESiçin konuda uzman personelle muhatap olmak
kesinlikle katılmıyorum, 19’u (%9,5) katılmıister. Çalışan personelin bu anlamda hastalara
yorum, 46’sı (%23,0)
kararsızım,
71’iand
(%35,5)
aydınlatıcı
verici
bilgi ve beceriye sahip
the consumption
of electricity
natural gas used
in industry ve
andyön
houses
is statistically
katılıyorum, 32’si
(%16,0)
katılıyorum
olmaması
o kurum
içinresearch
eksikwas
rekabet koşullarının
techniques
for kesinlikle
analysis. Moreover,
tests of hypothesis
were applied
and the
olarak dağılmaktadır. Kişilerin yarısından fazlası
oluşmasına neden olmaktadır. Bunun içinde ilgili
çalışanların sorunları çözmede yeterli bilgiye
birim, konusunda uzman personel çalıştırarak ve
sahip olduğunu belirtirken, kararsız olanları da
belli aralıklarla çalışanlar arasında rotasyon yapasayarsak büyük oranda kişi sayısı da bu durumdan
rak personelin bilgi ve becerisini geliştirmesine
memnun olmadıklarını belirtmişlerdir. Bulguların
katkı sağlayabilir.
ortaya koyduğu sonuçlardan, sağlık hizmeti erteTablo 13: Eksik Rekabet Düzeyi Eğitim Durumu Göre Ortalamaları
Eksik rekabet düzeyi
Grup
N
Ort
Ss
F
p
Fark
İlkokul
77
3,272
0,761
4,284
0,006
Ortaokul
41
3,588
0,802
Lise
50
3,083
0,913
2>1
2>3
2>4
Üniversite ve üstü
32
2,958
0,877
84
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
görüldüğü
gibi araştırmaya katılan
durumu ilkokul olanların Eksik
İNCELENMESİ
Tablo 13’de
rekabet düzeyi
hastaların eksik rekabet düzeyi puanları ortalamapuanlarından (3,272 ± 0,761) yüksek bulunmuştur.
larının eğitim durumu değişkenine göre anlamlı
Eğitim durumu ortaokul olanların Eksik rekabet
bir farklılık gösterip göstermediğini
belirlemek
düzeyi puanları (3,588 ± 0,802), eğitim durumu lise
1
amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anoolanların Eksik rekabet düzeyi puanlarından (3,083
va) sonucunda grup
farkverileri±kullanılarak
0,913) yüksek
durumu orÖzet : ortalamaları
2012-2014 Yıllarıarasındaki
arasındaki TUİK
hazırlananbulunmuştur. Eğitim
istatistiksel açıdan
anlamlı bulunmuştur(F=4,284;
taokul olanların Eksik rekabet düzeyi puanları
Ayrıcakaynaklarını
araştırma daha
p=0.006<0.05).uygulanmıştır.
Farklılıkların
be(3,588
± 0,802), eğitim
durumu üniversite ve
lirlemek amacıyla
tamamlayıcı post-hoc analizi
üstü olanların Eksik rekabet düzeyi puanlarından
edilen
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
aralığı
ve bulunmuştur.
doğalgaz
yapılmıştır. Eğitim
durumu ortaokul
olanların
Eksikiçin tüketim
(2,958
± 0,877)
yüksek
rekabet düzeyi aralığı
puanları
(3,588yükseldikçe,
± 0,802), eğitim
Kw cinsinden
Tablo
14: Eksik Rekabet Düzeyinin Medeni Hale Göre Ortalamaları
Eksik
Grup
N
Ort
Ss
F
p
ACCORDING
TO
CONSUMPTION RANGES
TERMS 0,740
OF INDUSTRY
rekabet
düzeyi
Evli
134 IN
3,325
3,572AND 0,030
HOUSES
Bekar
38
2,915
Fark
1>2
1,028
Abstract: In this study
prepared by using data28of TSI3,268
belonging to
Dul/boşanmış
0,987
techniques for
analysis.
Moreover,katılan
tests of hypothesis
were applied and
the research was
14 ’de görüldüğü
gibi
araştırmaya
p=0.03<0.05).
Farklılıkların
kaynaklarını
Tablo
hastaların eksik rekabet düzeyi puanları ortalamalarının medeni hal değişkenine göre anlamlı
bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek
amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark
istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur(F=3,572;
belirlemek amacıyla tamamlayıcı post-hoc analizi
yapılmıştır. Medeni hal evli olanların Eksik rekabet
düzeyi puanları (3,325 ± 0,740),medeni hal bekâr
olanların Eksik rekabet düzeyi puanlarından
(2,915 ± 1,028) yüksek bulunmuştur.
85
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo
15: Eksik Rekabet
Düzeyi Yaşa Göre Ortalamaları
İNCELENMESİ
MuratGrup
KORKMAZ, Hakan
N AÇIKGÖZ
Ort
Ss
F
p
18-25
14 Yönetmeni
2,900
0,922
0,746
0,562
1
Kilis 726-35
Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü 0,881
51
3,281
36-45
51
3,188
0,806
istatistiksel
analiz edilmesi
46-55 ile elektrik tüketiminin
44
3,302 olarak
0,835
55 Ve
üstüuygulanarak 40
0,859
testleri
araştırma3,302
daha kapsamlı
yönünde hareket
olup, yapılan
görevaryans
de sonucaanalizi
gidilmiştir.
Elde sonucunda grup
Tablo 15: de görüldüğü
gibiedilmiş
araştırmaya
katılan
tek yönlü
(Anova)
hastaların eksik fiyatlarının
rekabet düzeyi
puanlarıdüşüş
ortalamagenel seviyesinde
ortalamaları
arasındaki fark istatistiksel açıdan
larının yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık
gösterip göstermediğini
belirlemek amacıyla yapılan
anlamlı bulunmamıştır(F=0,746; p=0,562>0.05).
Tablo 16 : Eksik Rekabet Düzeyinin Cinsiyete Göre Ortalamaları
Grup HOUSES
N
Ort
Ss
t
Bay
74
3,164
1,003
-0,968
the consumption of electricity
and natural gas
industry and 0,744
Bayan
126used in3,284
The purpose
was to determine
electricity
and naturalsunumuna
gas prices
16 ’de görüldüğü
gibi araştırmaya
katılan
dir. Sağlık
hizmetleri
Tablo
hastaların eksik rekabet düzeyi puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı
bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek
amacıyla yapılan t-testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı
bulunmamıştır(t=-0,968; p=0,371>0,05).
p
0,371
verilen önem,
ülkenin kaynaklarına sağladığı fayda ile doğru
orantılıdır. Bütün gelişmiş ülkelerde olduğu gibi,
ülkemizde de sağlık sisteminde yapılan geniş
boyutlu reformlar, kamu harcamalarında önemli
tasarrufların altına imza atmaktadır. Sağlık reformunda yapılan değişiklikler ve buna paralel
oluşan beklentiler sağlık sektöründe de rekabetin
varlığını ortaya koymuştur.
SONUÇ
Günümüzde sağlık hizmetleri sunumu, gerek
ülkemizde gerekse uluslararası çerçevede son
derece önemli bir rekabet alanı haline gelmiştir.
Sağlık hizmetleri sunumuna gereken önemin
verilmesi ulusal sağlık sisteminin de başarısıyla
doğrudan bir ilişkisinin olduğunu göstermekte-
İşte bu yüzden, Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde, insan odaklı olarak etkin ve güvenilir
sağlık hizmeti sunmayı hedefleyen ve bu yüzdende
yeni yapılanma hareketi olarak kurulan Kamu
Hastaneleri Kurumu, sağlık hizmetlerinin her
86
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
köşeye bilinçli ve istikrarlı
dağılımı için hedeflerini
Sağlık hizmetlerindeki rekabeti
İNCELENMESİ
diğer hizmet
stratejik olarak belirleme bilinciyle Murat
kurulmuştur.
sektörlerinde olduğu gibinin aksine klasik piKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Doğası itibariyle sağlık hizmeti ertelenemez
ve
yasa yapısından ayıran bir takım belirsizlikler
vazgeçilemez. Diğer hizmet gruplarında
olduğu
mevcuttur. Çünkü hizmetteki temel yapı taşı
1
gibi sağlık hizmetinde de güven önemli unsurdur.
sağlıktır ve sağlık oldukça karmaşık ve değişken
: 2012-2014
TUİK verileribir
kullanılarak
çalışma,
sanayi
Sağlık hizmetiniÖzet
sunarken
yansıtılan
imaj hizmeti
yapıyahazırlanan
sahiptir.buSağlık
alınıp-satılan,
çoğaltılan
alan hasta için bir
sonrakiFarklı
tercihanaliz
noktasını
oluştuda olmayınca
durumda
şeklindedir.
teknikleri
kullanılarakya
hazırlanan
çalışmada her
ANOVA
modeli telafisi olan bir
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotezkitleye
araştırma
daha kapsamlı
rur. Sağlık hizmetini
sunarken
hedef
yani
alan
değildir.
Sağlıkta
dengesiz bir talep boyutu
hizmeti alan hasta
ve hareket
hizmeti
veren
vardır. göre
Tüketicinin
yani hastanın
hâkimiyetinin
yönünde
edilmiş
olup,çalışanlara
Elde
kurumun mevcut
olanaklarını en iyi koşullarda
olduğu bu hizmetler ile ilgili dönemler taleplerin
vermesi gerekiyor.
türemesine
neden olmaktadır. Bu durumda sağlık
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,hizmetinin
Sanayi, Konut, standartlarının
Anova, TUİK, Fiyat yükselmesine neden
Diğer sektörlerde memnuniyet ifadesi müşteriler
olmaktadır. İşte bu yüzden sağlık hizmetlerinde
için kullanılırken, sağlık hizmetlerinde memnuniyet
hizmeti
tarafGAS
konuda
ANDsunan
NATURAL
PRICESuzman ve rasyonel
hastalar için kullanılmaktadır.
BuCONSUMPTION
yüzden sağlıkRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING TO
HOUSESolmak zorundadır. Çünkü karşılanamayan talepler
sektörü için kalite bir anlamda memnuniyeti
ekonomik riskler ortaya çıkarabilir. Maliyetlerin
karşıladığındanAbstract:
hizmette
hissedilmesi
In this
study preparedve
bygösteusing data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
yüksek
ve belirsiz
olması
ise kamu/özel arasındaki
in industry
and houses
is statistically
rilmesi gerekenanalyzed.
önemliANOVA
bir kavramdır.
model was Sunulan
uçurumlarında
oluşmasına
olmuştur. Bu
were applied and
the research neden
was
hizmette kaliteden
gerekli
made bahsedebilmek
more comprehensive. için
The purpose
uçurumlarda bize eksik rekabet koşullarını göz
kaynakların doğru dağıtılması ve kullanılması,
önüne sermektedir. Sağlık sistemi açık bir piyasa
hizmetin etkili ve verimli sunulması, hizmetin
olmadığından, herkes her şekilde bu piyasada yer
her aşamasında hakkaniyete özen gösterilmesi
alamaz. Mevcut kriterler doğrultusunda örneğin;
önem arz etmektedir. Sağlık hizmetlerinde kalite
tıp fakültesi mezunu olmak, ebe-hemşire mezunu
kavramı hastalar ve yakınları için beklentilerin
olmak, ilaç ruhsatı almak, eczacılık fakültesi bikarşılanması diye ifade edildiğinden kalite için bu
tirmek gibi, yani sağlık çalışanları mevcut olan
anlamda net çizgiler oluşturmak oldukça güçtür.
yasal düzenlemeler ile bu profesyonel oluşumlara
Şüphesiz herkesin kalite için beklenti düzeyi
uymak zorundadırlar.
farklıdır. Bu yüzden hastalara ve çalışanlara yapılan memnuniyet anketleri sağlık hizmetlerinin
Rekabet koşulları şekillenirken kurumlar arası
sunumunda kalite boyutunu açıklayan önemli
hizmette arz/talep bu sistemin içinde önemli bir
dokümanlardır. DP sonrası kalitede sürekliliği
yer tutmaktadır. Üreten ve tüketen bir toplumda
idame ettirebilmek için memnuniyet anketlerine
her zaman koşullar ne olursa olsun rekabet varbüyük önem verilmiştir.
dır. Rekabetin sağlık sektöründeki yeri sağlığın
87
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
eski ELEKTİRİK
olmamakla
beraber, piyasa
AKTAN, C.C., ve IŞIK, A.K.,
İNCELENMESİ
tarihçesi gibi
(2007). “Sağlığın
olarak çok yeni dönemlerde hayatımıza girmiştir.
Korunması Ve Geliştirilmesine Yönelik
Sağlık hizmetleri sunumunda rekabet koşulları çok
Evrensel Sağlık Bildirgelerine Toplu Bir
yeni bir konu olmakla beraber,1eksiklikleri henüz
Bakış”,http://www.canaktan.org/ekonomi/
tartışılıp ve bu konuda belirli çözümler üretilmiş
saglik-degisimcaginda/pdf-aktan/sagligindeğildir. Ülkemizin
koşullarıTUİK
eko-verileri kullanılarak
korunmasi.pdf,
Erişimsanayi
Tarihi: 11.03.2014.
Özet :mevcut
2012-2014sağlık
nomik ve eğitimle
paralel olarak değişmekte ve
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakATEŞ,
hazırlanan
M.,çalışmada
(2012).ANOVA
Sağlıkmodeli
İşletmeciliği,2. Baskı.
her geçen gün uygulanmıştır.
dünya standartlarıyla
ilgili uygulanarak
yeni
Yayın,
İstanbul
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veBeta
doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
oluşumlar gündeme
gelmektedir. Ülkemizdeki
edilen bulgular sağlık
sonucunda;
sanayi sektörü
doğalgaz Sosyal Bilimler
mevcut Pazar piyasasının
sektörü
açısın-için tüketim
BÜYÜKÖZTÜRK,
Ş.,ve(2009).
dan da rekabetearalığı
dayalı
olmasıyükseldikçe,
birçok hizmetin
İçin Veri
Analizi El Kitabı, Pegem Akademi,
Kw cinsinden
fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
sunumunda değişiklik
göstermiştir
Ankara
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,diyebiliriz.
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Rekabetin olduğu her yerde kaliteden söz etmek
DPT, (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı,
isabetli bir nokta olabilir çünkü birey için hizmete
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY DPT
AND NATURAL
PRICES
yayınları,GAS
Ankara
TOengel
CONSUMPTION
ulaşmada yaşadığıACCORDING
her fiziksel
onun içinRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
bir kalite göstergesidir. Kişi sağlık kurumunun
ECEVİT, E., (2007). Özel Hastanelerde Rekathis study prepared by using
the years Uygulaması.
of 2012-2014,
kalitesini aldığıAbstract:
hizmetleIn değerlendirdiğinden
birdata of TSI belonging
bet ve toKayseri
Doktora Tezi.
bakıma kurumun
eksikANOVA
rekabet
koşullarına
Kayseriwith
Erciyes
analyzed.
model
was applied da
to the study prepared
the useÜniversitesi
of different
ayna tutmuş oluyor
diyebiliriz.
İşteThe
bupurpose
yüzden
made more
comprehensive.
EREM, S., (1962). Ticaret Hukuku Prensipleri.
sağlık hizmetlerinin verimli bir şekilde icra edilİstanbul: Hüsnütabiat Matbaası.
mesi örgütsel bir çalışmanın ürünü olup, denetim
mekanizması da ancak hastane yönetiminin diGÖKDEMİR, L., (2012). Mikro İktisat Ders
sipliner yaklaşımıyla mümkün olabileceği, eksik
Notu. Malatya
rekabet koşullarını incelediğimizde karşımıza
HOULIAN, C., (1998). Should Hospital and
sonuç olarak çıkmaktadır.
Managed Care Organizations Compete
KAYNAKLAR
for Health of it? Doctor of Philosophy in
Economics in the Graduate Collage of the
AKGEMİCİ, T., (2007). Stratejik Yönetim, Gazi
University of Illonios
Kitabevi, Ankara
KARASAR, N., (2010). Bilimsel Araştırma
AKTAN, C.,VURAL, İ., (2004). Yeni Ekkonomi
Yöntemi. Nobel Yayınları, Ankara
ve Yeni Rekabet.İstiklal Yayınları, Ankara
88
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:15
K:33
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Y.,ELEKTİRİK
(1968). Ticaret
Hukuku
I: TENGİLİMLİOĞLU, D.,
İNCELENMESİ
KARAYALÇIN,
Giriş, Ticari İşletme. Ankara
(2001). “ Hastane
Seçimine Etkili Olan Faktörler : Bir Alan
Uygulaması “ İktisadi ve İdari Bilimler FaGüven
KAVUNCUBAŞI, Ş., (2000). Hastane
veGrup
Sağlık
kültesi Dergisi Sayı: 1
1
Kilis
Kurumları Yönetimi. Siyasal
Kitabevi,
Ankara Elektrik-Enerji Bölümü
TEKNECİ, P. (2012). Sağlık Sektörünün Mevcut
KUMAR, K., SUBRAMANIAN,
R.,arasındaki
& YAUGER,
Durumu
,www.tubitak.gov.tr(
Erişim Tarihi:
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
C., (2006). ve
Pure
Versus
Hybrid:
Performance
10.11.2014)
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez testleri
Implications
of Porter’s
Generic
Strategies.
Health Careyönünde
Management
Review,
22(4),
s. ÜNAL,
Ekonomisi
ve Yönetimi,
hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik
bulgulara E.,
göre(2013).
de sonucaSağlık
gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketimEkin
aralığıBasım,
47-60
Bursave doğalgaz
SAĞBANŞUA, L., (2006, Mayıs). Strateji, Re- YEREBAKAN, M., (2000). Özel Hastaneler
kabet ve Rekabet
Gücü İlişkileri. Akademik
Araştırması. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası
Bakış, s. 1-14.
Yayınları No: 20002-06.
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND 1 nci sırada yer
SALTIK, A., (1995,
Temmuz-Ağustos).
Sağlık
YAZAR
NOTU:
Bu makale
HOUSES
Ekonomisinde Yeni Kavramlar. Toplum ve
alan yazarın Yrd. Doç. Dr. Sefer GÜMÜŞ
Abstract:
In this study prepared by using data of TSI danışmanlığında
belonging to the years Beykent
of 2012-2014,
Hekim Dergisi,
10(68).
Üniversitesi Sosyal
İşletmeciliği Yönetimi
analyzed. ANOVA model was applied to the studyBilimler
prepared Enstitüsü
with the useSağlık
of different
Yüksek
Lisans
Programında
electricity
and natural
gas prices Yapılan Tezden
Yararlanılarak Türetilmiştir. Diğer 3-4-5-6
nolu yazarlar, Makalenin hazırlanmasında
mizampaj, redaksiyon ve dergi sürecine katkı
sağlamıştır.
89
UHEYAD
İSLAMİ BANKALAR İLE KONVANSİYONEL BANKALARIN
MÜŞTERİLERİNE SUNDUKLARI HİZMET VE ÜRÜNLER İTİBARİYLE
KARŞILAŞTIRILMASI
THE ISLAMIC BANKS AND CONVENTIONAL BANKS THEIR SERVİCE
AND THE PRODUCTS TO THEIR CUSTOMERS OF COMPARİNG AS
Hatice Nur GERMİR
Celal Bayar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu Bankacılık ve Finans
Özet: Ülke ekonomisinin sağlıklı ve sürdürülebilir
bir gelişim göstermesi büyük ölçüde finansal sisteme bağlıdır. Sistem içerisinde önemli bir paya sahip
olan bankaların faaliyetleri de bu noktada önemlidir.
Kuramsal açıdan liberalleşme ve deregülasyonun bir
sonucu olan ve Türkiye için göreceli bir şekilde yeni
bir olgu olan İslami bankaların, sektördeki mevcut
rekabet ortamına katılmış olmaları da sektörün etkinliğini arttırmaktadır. Bu çalışmada Türk banka
sisteminde bir finansal derinlik olan İslami bankalar
ile Konvansiyonel olarak adlandırılan klasik bankalar müşteri politikaları açısından değerlendirilmeye
çalışılmaktadır.
Abstract : Healthy and sustainable development
of the country’s economy depends largely on the
financial system. System, which has a significant
share in activities of banks, it is important that this
point. Theoretically, as a result of liberalization and
deregulation and a relatively new phenomenon in
which Islamic banks in Turkey, have joined the existing competition in the sector increases the efficiency
of the sector. In this study, a financial depth in the
Turkish banking system which is called Islamic banks
with classic banks that called conventionel are trying
to assess in terms of customer policies.
Key Words: Financial System, Islamic Banking,
Conventional Bank, Customer Policy
Anahtar Kelimeler : Finansal Sistem, İslami Banka,
Konvansiyonel Banka, Müşteri Politikası
90
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
(Finans) & (Finance)
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1.GİRİŞ
sında köprü işlevi görmektedir. Her para hareketi
İNCELENMESİ
mal veya hizmet hareketine karşılık gelmekte,
Murat KORKMAZ,
Türk banka sisteminde konvansiyonel
olarak Hakan AÇIKGÖZ
elde edilen gelir kar ve zarar ortaklığı prensibiyle
Güven Grup
adlandırılan ve klasik bankacılık şeklinde
tanımpaylaşılmaktadır.
1
Kilis 7 Aralık
Bölümü
ladığımız mevduat toplayıp kredi
kullandıran
ticari bankaların yanısıra İslami esaslara göre
3.MÜŞTERİ KİTLESİNİN KATILIM ve
faizi haram sayan
bir yapıkullanılan
içindedoğalgaz
hareketile eden
ve konutlarda
istatistiksel
KLASİK
BANKACILIK
BAZINDA KARşeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
ve Türkiye’de katılım bankacılığı olarak adlanuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak ŞILAŞTIRILMASI
dırılan bankalarSanayi
faaliyet
göstermektedir.
Sektöre
ve konutlarda
de sonucabankacılık
gidilmiştir. Elde
Katılımgöre
ve Klasik
sistemleri kredi riski
katılım bankalarının
da dahil olması, mevcut
fiyatlarının
genel
varılmaktadır.
olarak
tüketim
açısından
büyükSonuç
farklar
ortaya
koymaktadır. Katırekabet ortamını
daha da
yoğunlaştırmıştır.
Bu sonucuna
lım bankalarının kredilendirmede gerçekleştirdiği
bağlamda bankaların sektör içindeki performansAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
larını arttırabilmesi kaynaklarını etkin bir şekilde
performans bankanın değerlendirilmesinde önemli
kullanabilmelerine bağlıdır.
bir kriter olan öz sermaye rasyosunun yüksek
çıkması
sonucunu
da beraberinde
getirmektedir.
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
2.KATILIM BANKACILIĞININ
TEMEL
HOUSES
(Samad, 2004: 3-4).
ESASLARI
Maliyet-kar
paylaşımı
the consumption
of electricity
in industry and
houses is temeline
statistically dayanan katılım
Klasik banka anlayışı,
tasarrufları
yatırımlara
bankaları,
krediand
kullanmak
yatırımcı yöfor analysis.
Moreover, banka
tests of hypothesis
were applied
the researchisteyen
was
dönüştüren aracıtechniques
bir kurum
hüviyetindeki
nünden tercih edilmektedir. Zira karın yanısıra
sermayesinin milli gelirin belli bir oranından
zararda banka ve mevduat sahipleriyle paylaşım
yararlandığını ileri sürmektedir. (Metzler, 1951:
esası olduğundan bu yapı, geleneksel bankacılıktaki
94). Klasik bir firma olarak değerlendirilen banka, tasarrufları mudilerden belli bir faiz getirisi
karşılığında toplayıp yine belli bir faiz maliyeti
karşılığında yatırımcılara kredi şeklinde nakit
kullandırımında bulunmaktadır. Bankanın içinde
bulunduğu piyasanın beklenti ve riskleri yanısıra
ekonomik konjonktür bankanın aracılık işlevini
yerine getirebilmesinde esas olan paranın maliyetini
yani faiz oranının şekillenmesini sağlamaktadır.
(Khan, 1986: 2-5).
kredi sahibini faiz ödemeye zorlayan bir sistem
Katılım bankacılığı sistemi ise, parasal işlemlerle
mal ve hizmet hareketlerinin birbirine bağlanma-
terilerini cezbedebilmek için karlılık durumlarını
görünümü arz etmemektedir. Ancak kredilerin
zamanında geri dönüşünün sağlanamayıp, tahsil
edilememesi katılım bankalarının başarısızlığına
yol açabilecek önemli kriterlerden biri olduğundan
bu bankalar uzun dönemli yatırımlara fon temin
etmede yeterince istekli davranmamakta ve yatırım
seçiminde oldukça titiz hareket etmektedirler.
Sisteme yeni dahil olan katılım bankaları müşispatlamak durumundadırlar (Samad, 2004: 1-3).
91
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ABD ve Avrupa kaynaklı
konvansiyonel bankaoranı ölçüsünde müşteriye getiri
İNCELENMESİ
sağlamaktadır.
(Khattak ve Rahman, 2010: 663).
cılık sisteminde riskli yatırımları hedefleyen
ve
yeterince kaynağı olmayan bir girişimci
kitlesi
Yönetmeni
Katılım
bankaları ise kar-zarar paylaşımı prensisözkonusuyken, dini temelli bir1Kilis
anlayış
sergileyen
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
bini esas aldığından,
bu durum fon kullanandan
katılım bankalarının özellikle kredi kullandırdığı
ziyade fon temin eden mevduat müşterisi açıÖzet : 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK
kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
kitleyi güvenli yatırımcılardan
oluşturmaya
özenverileri sından
daha riskli
görünüm
olarakbir
analiz
edilmesi arz etmektedir.
gösterdiği bu itibarla
klasik
aksine
şeklindedir.
Farklıbankacılığın
analiz teknikleri
kullanılarakBu
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli yapısı belli bir
noktada geleneksel banka
riskli yatırım alanlarını
tercih etmediği dikkat
getiri
taahhüdünde
bulunduğundan
tercih sebebi
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
çekmektedir. (Samad, 2004: 13).
olmaktadır. Katılım bankacılığının oldukça yeni
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketimgeleneksel
bir mazisi
olmasının
yanısıra,
tüketici
kredisi yükseldikçe,
gibi kısafiyatlarda
vadelida azalma
aralığı Kw cinsinden
banka
Genel olarak
sisteminin 16 ncı yüzyıldan beri uygulanıyor
piyasaya yönelik
yatırımları
eden
katılım
Anahtar
Kelimelertercih
: Elektrik,
Doğalgaz,
olması da müşterilerin tercihlerinde etkili unsur
bankalarının müşterilerinden maddi teminat
olmaktadır. Fon piyasasına kaynak temin eden
(ipotek, nakit blokaj
vb) şeklinde güvence alması
müşteri grubunda karşılaştırma yapıldığında; katılım
TO CONSUMPTION
kredi piyasasındakiACCORDING
payını nispeten
azaltmaktadır.RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESbankası müşterilerinin risk alabilen görünümüne
Belirtilen gerekçelerin yanısıra fon sağlayacakları
karşılık geleneksel bankacılık müşteri kitlesinin
Abstract: In this
study prepared
by usingve
yatırımın her ayrıntısını
öğrenmek
isteyen
in industry andbir
houses
is statistically
muhafazakar
tavır
sergilediği söylenebilir.
analyzed.
ANOVAürünlerinde
model was applied
çok uzun dönemli
finansman
katılım
were
appliedgrubunda
and the research
was alsın, bankaların
Hangi
faaliyet
yer alırsa
bankasının temsilcilerinin
yatırımda bulunulacak
yeni bir ürün veya hizmet sunumlarında müşteri
şirketin yönetimine katılım ve denetimi içermesi
memnuniyetine önem verip gerekli analizleri
nedeniyle, yüksek risk yüksek getiri anlayışında
yapmaları ürün/hizmetin pazarda tutunması açıhareket eden gerçek kişi, firma veya kurumsal
sından önem arz etmektedir. (Khattak ve Rahman,
girişimciler tarafından katılım bankalarının tercih
2010: 664-666).
edilmediği görülmektedir (Samad ve Hassan,
Konvansiyonel bankacılığın ürün ve hizmetleri,
2000: 7-8).
toplumun genelince tanınan, müşteri tarafından
Ticari veya katılım tarzında faaliyet gösteren
yıllardır kullanılagelmekte olan ve müşteri neztüm bankacılık zihniyetlerinde mevduat veya
dinde memnuniyet oluşturmuş ürünlerdir. Ancak
kredi müşterisi banka için fon ve gelir kaynakatılım bankacılığı piyasada nisbeten yeni bir
ğının temelini oluşturmaktadır. Konvansiyonel
aktör olduğundan sunduğu özellikle kaynak ve
sistem bankacılığı piyasa şartlarına ve ekonomik
bireysel anlamdaki hizmet ve ürünler müşteri
konjonktüre göre önceden belirlenmiş olan faiz
tarafından yeterince tanınmamaktadır. Katılım
oranını mevduat müşterisine sunarak, tasarruf
bankacılığının reel sektörle ilgisinden dolayı daha
92
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
nitelikte
müşteri grubu olarak
mudaraba ve murabaha gibi
İNCELENMESİ
ziyade kurumsal
katılım bankasına
değerlendirilen iyi eğitimli ve finans alanında
daha
özgü ürünlerden haberdar olmadığı görülmüştür.
fazla bilgisi olan kitle, ürün ve hizmet tercihle(Naser vd, 1999: 149).
rinde katılım bankacılığına öncelik
vermektedir.
1
Bölümü ile katılım bankacılığı müşteri
Klasik bankacılık
(Uslucan, 2013: 33-34)
kitleleri karşılaştırıldığında dini yaklaşımın önem
Ürdün’de katılım
bankalarıkullanılan
müşterilerinin
banka
arz ettiği
dikkatolarak
çekmektedir.
Katılım bankaları
ve konutlarda
doğalgaz ile
istatistiksel
analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
yaklaşımı üzerine gerçekleştirilen bir çalışmada,
arasında müşterinin hangisini tercih edeceğine
müşterilerin katılım
Sanayibankalarını
ve konutlarda tercih
tüketim etmelerinin
aralıklarına göre elektrik
doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
dairve ise
bankanın
karlılığı,
hizmet kalitesi ve
temelinde dini edilen
düşüncelerden
ziyade bankanın
işlemleri
gerçekleştirmedeki
hızı şeklinde fakbulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
sağladığı getiri oranlarındaki payın etkili olduğu
törlerin etkili olduğu görülmektedir. (Khattak
ortaya çıkmıştır. (Erol ve El-Bdour, 1990: 26-30).
ve Rehman, 2010: 667-668).
Malezya’da katılım bankası müşterileri üzerine
Katılım bankacılığı ile çalışan müşterilerin çoğu,
yürütülen benzerECONOMETRIC
bir çalışmada,
müşterilerin
bankanın
kendine GAS
özgü
ürünlerini bilmemekle
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
PRICES
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
katılım bankalarını tercih etmelerinde dikkat
HOUSESberaber, katılım bankaların tarafından sunulan
ettikleri kriterler olarak bankanın piyasadaki itiklasik bankacılığa özgü ürün ve hizmetlerden
In this study
preparedhizmetin
barı, sektördekiAbstract:
güvenilirliği,
sunduğu
memnun
olduklarını
etmişlerdir. Bunun
in industry
and houses is ifade
statistically
analyzed.
ANOVA
model was şeklinde
hızlı ve zamanında
etkin
sağlanması
yanıwere
sıraapplied
katılım
bankacılığı
and the
research was müşterileri, bu
made more
sıralanmıştır. (Haron
vd,comprehensive.
1994: 32-39)
bankaların sunduğu hizmet ve ürünlerin özel
ürünler olduğunu bilmekle birlikte, geleneksel
bankalara göre biraz daha maliyetli olduğunu
ileri sürmektedirler. Bu özel ürün ve hizmetleri
tercih edenler ise asgari üniversite mezunu olup
finansal sistem ve bankacılık işlemleri üzerine
bilgi sahibi müşteri kitlesidir. (Metawa ve Almossawi, 1998: 306).
Bahreyn’de katılım bankaları üzerine gerçekleştirilen bir başka çalışmada ise müşterilerin banka
seçimlerinde, bankanın güvenilirliği yanısıra
karlılığa dikkat ettikleri ortaya çıkmıştır.
(Metawa ve Almossawi, 1998: 309)
Singapur’da gerçekleştirilen benzer bir çalışmada
katılım bankacılığı özel ürün ve hizmetlerinden
müşterilerin bilgisi olmadığı sonucuna varılmıştır.
(Gerrard ve Cunningham,1997: 204-210)
Türkiye’de katılım bankacılığı müşterileri üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada, müşterilerin
Musharaka ve Mudaraba gibi katılım bankacılığına
özgü ürünleri bilmekle beraber tercih etmediklerini
ve geleneksel bankacılık tarafından sunulan ve
toplumun genelince kabul görüp kullanılan ürünleri
Katılım bankalarının sunduğu ürün ve hizmetlerden müşterilerinin bilgi düzeyini ölçmeye yönelik
başka bir çalışmada, katılım bankası müşterilerinin
93
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tercih ettikleri bu anlamda
katılım bankalarınınİNCELENMESİ
ürün
ağırlık vermesi, sektörel potansiyelin
yüksek
olduğu katılım banakacılığında müşteri yönetim
farklılaştırmasına gidemediği sonucuna
varılmıştır.
sistemine önem verilmesi vurgulanmıştır.(Khattak
Türk katılım bankacılığı müşteri kitlesi
de tıpkı
ve Rehman, 2010: 668)
diğer coğrafyalarda yapılan çalışmalar
gibi sonuç
1
vermekte; iyi eğitimli, 25-40 yaş grubunda yer
Katılım bankaları kar-zarar odaklı bir yaklaşımı
: 2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK
alan ve ortalamaÖzet
gelirin
üzerinde
kazancı
olan
birverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
benimsediklerinden,
fonedilmesi
arz eden müşteriler
istatistiksel olarak analiz
müşteri profili çizmektedir.
(Okumuş,
2005:kullanılarak
74)
analiz teknikleri
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
nezdinde yüksek risk yüksek getiri sağlanması
konusuna
dikkat
edilmekte
bu itibarla katılım banSanayi ve konutlarda
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
Pakistan’da gerçekleştirilen
benzer
bir araştıryönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
kası aralığı
seçiminde
karlılık ön planda yer almaktadır.
mada katılım bankalarının
bir kitleye
hitapiçin tüketim
edilen bulgular geniş
sonucunda;
sanayi sektörü
varılmaktadır.
olarak tüketim
Zira gelenekselSonuç
bankalarda
müşteri kazanç elde
edebilmek için gerek katılım bankacılığı gerekse
edemese dahi bankaya ödünç olarak verdiği fon
klasik bankacılık tarafından sunulan ürünlere
asgari seviyesinde korunacağı şeklinde garanti
portföyünde yer verdiği görülmektedir.(Khattak
edilmektedir. (Iqbal 2001: 23)
ve Rehman, 2010: 665)
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
Katılım
bankacılığını
müşterilerin
bu araştırmada, katılım bankaHOUSES
tercih etmeGerçekleştirilen
sindeki birincil sebep dini faktörler olmakla
cılığının klasik bankacılık anlayışından farklı bir
Abstract: In this study prepared by using data of birlikte
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,yüksek ve banka
bu durum,
beklentileri
yaklaşımla kurulmuş
olmakla
beraber,andkatılım
the consumption
of electricity
prepared önem
with theveren
use ofmüşteri
different kitlesi nedeniyle
karlılığına
bankacılığındatechniques
pazarlama
gibi Moreover,
işlevler tests
etkin
for analysis.
and natural gas
pricesvadeli bir başarı
katılımelectricity
bankacılığının
uzun
bir şekilde gerçekleştirilemediğinden
müşteri
sağlayamayacağı endişesini de beraberinde gekitlesinin talebi doğrultusunda katılım bankalatirmektedir. (Iqbal, 2001: 5-6).
rının geleneksel bankaların ürün ve hizmetlerini
benimseyip uyguladığı ve katılım bankacılığı
Katılım bankalarının yoğun olarak konuşlandığı
müşterilerinin yüzde 67 gibi yüksek bir oranda
Müslüman coğrafyalarda yapılan araştırmalar,
hem klasik banka sistemi ile çalışan müşteriler
klasik bankalar ile katılım bankacılığı yaklaşımolduğu analiz edilmiştir. (Khattak ve Rehman,
larının sunduğu hizmet ve ürünler bakımından
2010: 667-668)
çok da farklılık göstermediği ve katılım bankacılığı müşterilerinin de zaman içinde geleneksel
bankacılık müşteri çizgisine dönüşeceği tahmin
edilmektedir. (Erol vd, 1990: 30)
Katılım bankacılığı müşterileri, genel olarak
banka hakkında bilgi sahibidir; şubenin konumu
ile hizmet ve ürünleri nereden elde edileceğine
dair herhangi bir sorun yaşamamaktadır. Katılım
bankalarının müşterilerine yönelik daha fazla
bilgilendirici reklam ve pazarlama faaliyetine
Dinsel temelli faktörlerle kurulan katılım bankacılığının, Müslüman ülkelerdeki müşteriler
tarafından bile klasik bankacılıktan pek bir farkı
94
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
şeklindeELEKTİRİK
yorumlandığından,
herİNCELENMESİ
iki
farklılık göstermediği tasarruf
kalmadığı
hesaplarının bibankacılık grubunda yer alan müşteri
kitlesinin
rinci sırada, ATM kullanımının ikinci sırada yer
zaman içinde farklılıklarının ortadan
kalkacağı
aldığı müşteriye gerek zaman gerekse ulaşım
beklentisi sözkonusudur. (Haron
vd, 1994: 35).
yönüyle kolaylık getiren ürün ve hizmetlerde
1
yoğunlaşma olduğu görülmektedir. Geleneksel
Müşteri profilindeki farklılığın giderek ortadan
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribankacılık
bu çalışma, büyük
sanayi bir kesiminin,
müşterilerinin
kalkmasında etkili
olan bir kullanılan
başka unsur
ise,ileklasik
ve konutlarda
doğalgaz
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ve ATM
daha ziyade
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraktasarruf
hazırlananhesabı
çalışmada
ANOVAişlemlerini
modeli
bankaların da katılım
bankacılığına
özgü
ürün
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak maaş
araştırma
daha kapsamlı
getirilmiştir.
çekme
olarak hale
kullanırken
katılım bankacılığı
ve hizmetleri müşterilerine
sunuyor
olmasıdır.
müşterilerinin
bu noktada
göre de sonuca
gidilmiştir.daha
Elde bilinçli hareket
Sözgelimi Malezya’da
klasik
bankacılık
yapaniçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
ettiklerini ve bankacılık ürün ve hizmetlerinden
birçok banka 1990’lı
yılların başından beri kaaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
yararlanabilmek
için katılım bankalarını tercih
tılım bankacılığına özgü ürünleri müşterilerine
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ettikleri
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat ortaya çıkmaktadır.
şeklinde
bir analiz
sunmaktadır. (Haron vd, 1994: 32).
(Haron vd, 1994: 34).
Bu noktada katılım
bankaları kendilerini
tercih
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF
4.PAZARLAMA
POLİTİKASININ
KATIACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
AND
eden müşterilerin sadece dinsel amaçlı hareket
HOUSES
LIM VE KLASİK BANKACILIK BAZINDA
ederek bu tercihi yapmadıklarından hareket
Abstract: In this study prepared by using data of KARŞILAŞTIRILMASI
TSI belonging to the years of 2012-2014,
ederek, kendisine
temin of
eden
müşterilerinin
the fon
consumption
electricity
yüksek getiri beklentisinde
oldukları
bilinciyle
Global
bankacılığı
ve geleneksel
Moreover,
tests of hypothesis
wereolarak
applied katılım
and the research
was
müşteri kitlesine daha cazip gelecek bilgilendirbankacılık sistemiyle çalışan müşteriler aynı
meler, seminerler gibi etkinliklerle pazarlama
olmakla birlikte, katılım bankacılığı geleneksel
faaliyetlerini revize etmelidir. Zira bilanço karbankacılıktan faizsiz bankacılık prensibi gibi
lılıklarını iyileştirebilmeleri müşteri yelpazesini
temelde ayrılan bir yapı üzerine inşa edildiğinden
genişletebilmesine bağlı bulunmaktadır. (Haron
her iki grubun müşterilerine sundukları ürün ve
vd, 1994: 36).
hizmetleri sunum politikaları da farklılık arz
etmektedir. (Saeed vd, 2001: 136-137).
Bankanın hızlı ve etkin hizmet sunumu katılım
bankası müşteri kitlesi için önemliyken, banka
Ürün ve hizmetlerini yaşam döngüsü itibariyle
personelinin tutum ve davranışları, bankanın
incelediğimizde, klasik bankacılık sisteminde
imajı ve sektördeki itibarı geleneksel bankacılık
pazarın belli bir olgunluk aşamasına geldiğinden
müşteri kitlesi tarafından daha ön planda yer alve ürünlerde standartlaşmanın başladığından söz
maktadır. En çok tercih edilerek kullanılan ürünler
etmek mümkün olmaktadır. Bu durum ürün ve
bazında her iki banka grubu incelendiğinde ise,
hizmetin geliştirilmesinden daha fazla pazarlabireysel bankacılık müşterisi itibariyle ürünlerin
ma faaliyetine ağırlık verilmesini beraberinde
95
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
getirmektedir. Klasik
bankacılık sistemi rakipleduymalarına bağlı olmaktadır (Haron, 1996: 52)
İNCELENMESİ
rinden farklı bir durum ortaya koyabilmek
için
(Moore, 1997: 175).
müşteri odaklı çalışma prensibi içindeGüven
olduklarını
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
Kredi
müşterisi için konu ele alındığında da benzer
vurgulayarak müşteri memnuniyeti,
sadık
müş1
bir durum Bölümü
ortaya çıkmakta; karın ve zararın payteri oluşturulması ve hizmet kalitesinin sağlanıp
laşımı esası benimsendiğinden banka ile müşteri
Özet : 2012-2014
geliştirilmesi kavramları
üzerinde
çalışmalarını
arasındaki
ilişki,
müşteriyi
riskli faaliyetlerden
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
yoğunlaştırmaktadırlar
vd, 1999:
139).
şeklindedir.(Naser
Farklı analiz
teknikleri
uzak tutmak adına daha da geliştirilmektedir
Sanayi
ve konutlarda
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit149).
edilmesi
klasik
bankalardan
farklı bir
(Jamal
ve Naser,
2002:
pazarlama politikası
izleyerek
müşteriye
sun-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
Bilançonun gerek aktif gerekse pasif tarafındaki
duğu ürün ve hizmetlerini sürekli geliştirme ve
meydana
gelmektedir. dair klasik bankacılıkta kamüşteri
yelpazesine
farklılaştırma tavrı içerisinde, yeni müşteriler için
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,tılım
Sanayi,bankacılığındaki
kadar bu denli yoğun bir
cazibe merkezi olmaya gayret göstermektedir
müşteri odaklı bireysel pazarlama politikası yer
(Noman, 2002: 5-7).
almamaktadır.
(Anderson,
1982: 921) (Sufian,
AND NATURAL
GAS PRICES
Klasik bankacılığın müşteri yaklaşımı ise daha
HOUSES2007: 184).
farklı olup, yeni müşteri edinmenin maliyetli olduğu
sistemde
daha az olmakta, mevduat
Abstract: In this study prepared by using data of Klasik
TSI belonging
to thebelirsizlik
years of 2012-2014,
noktasından hareketle
mevcutofmüşterilerin
the consumption
electricity and banka
müşterisi
bankaya
verdiği fon karşılığında
prepared
with the ödünç
use of different
ile çalışmalarının
arttırılması,
pasif Moreover,
konumdatests
olan
techniques
for analysis.
ne kadar
getiri elde
edeceğini
başından bilmekte,
electricity
and natural
gas prices
müşterilerin aktifleştirilmesi
şeklinde müşteri odaklı
kredi müşterisi de kullandığı fon karşılığında ne
yaklaşım benimsenmekte, müşteri memnuniyeti
kadar bir maliyete katlandığını bilmektedir. Fon
ve sadık müşteri oluşturulmaya çalışılmaktadır
arz edenlerin getirilerine dair daha başından bilgi
(Berry, 2002: 62-63)
sahibi olması katılım bankalarına göre klasik
Katılım bankaları, dini nedenlerle kendilerini
bankaları tercih etmelerine sebep olmaktadır.
tercih eden müşterilerinin aldığı ürün ve hizİşte bu belirsizlik nedeniyle katılım bankaları
metler süresince olumlu deneyimler yaşamasını
fon arz eden mevduat müşterilerini kendilerine
ve müşteriyle güçlü ilişkiler geliştirilmesini sağçekebilmek için klasik bankalara göre daha fazlayabilmek için, klasik bankalardan daha fazla
la müşteri odaklı çalışmaya gayret göstermek
müşteri odaklı bireysel pazarlama politikalarına
durumundadır. Kredi kullandırımı cephesinde
yoğunlaşmaktadır. Zira katılım bankalarına fon
ise durum tamamen farklı bir görüntü ortaya
arz eden bireysel müşterilerin kar-zarar ortaklıkoymaktadır. Klasik bankalarda her ne kadar
ğı şeklinde işleyen bu sisteme yatırım yaparak
başından ne kadar maliyete katlanacağını kredi
mevduat sağlamaları sisteme daha fazla güven
müşterisi bilse dahi konjonktüre bağlı olarak
96
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
paranın maliyetindeELEKTİRİK
meydana gelebilecek
enİNCELENMESİ
ufak
genişletmeye çalışmaktadır.
Toplumun katılım
bir değişikliğin kendi maliyetine yansıyacağını
bankaları lehinde bilinçlendirilmesi şeklindeki
bilmek kredi müşterisini huzursuz etmektedir.
pazarlama yaklaşımı, klasik bankalardan ayrılan
Bu durumda faizsiz bankacılık
anlayışındaki
önemli stratejilerden bir diğeridir (Rammal ve
1
kar-zarar ortaklığı paylaşımı sunan katılım banZurbruegg, 2007: 68).
kaları kredi müşterisi
için daha
cazip
gelmekte
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki
Müslüman
halkın
yoğun
olarak yaşamadığı
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
ve tercih sebebi şeklindedir.
olmaktadır.
Klasik bankalar kredi
Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
coğrafyalar da ise, katılım bankaları kendilerine
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri kredi
piyasasındaki paylarını
arttırmak
ve yeni
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
karşı
önyargıları
ortadan
kaldırmak ve tanıtımmüşterileri edinebilmek
için
oldukça
atak istatistik
bir bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yönünde hareket
edilmiş
olup, yapılan
larını daha iyi yapabilmek için muhafazakar bir
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
pazarlama politikası
izlemek
durumunda
iken,için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
görüntü yerine yenilikçi özelliklerini vurgulayan
katılım bankaları
buKw
denli
yoğun
bir pazarlama
aralığı
cinsinden
yükseldikçe,
bilgilendirmelere önem vermeleri ve yol haritalagayreti içerisineAnahtar
girmemektedir
(Khan Doğalgaz,
ve Bhatti,
rını buna göre izlemeleri daha anlamlı olmaktadır
2008: 45) (Errico ve Farahbaksh,1998: 17)
(Saeed, 1996: 57).
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Katılım bankacılığıECONOMETRIC
mevduat
yönünden
gerek
dinsel
HOUSESYerel pazarda faiz odaklı çalışan klasik bankalar
yönden faizi haram sayan veya klasik bankalarla
müşteri memnuniyetini esas alan bir pazarlama
çalışan ve faiziAbstract:
bir getiri
olarak değerlendiren
In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
gayreti
içerisindedirler.
the yelpazesi
consumption bulunmaktadır.
of electricity and natural
in industry
and houses is Katılım
statisticallybankaları ise, yeni
geniş bir müşteri
Re-gas used
müşteriler
kazanabilmek
için
techniques
for analysis.ortamda,
Moreover, dinsel
tests of hypothesis
were applied
and the research
wasgetirinin yüksek
kabetin yoğun olarak
yaşandığı
sağlandığı masrafların ise asgari tutulduğu bir
yönden tercih edenlerin olmasa bile faize hassas
pazarlama tanıtımı yapmaya özen göstermektedir.
müşterilerin daha fazla çekilebilmesi için katılım
Müslüman halkın yoğun olduğu ülkelerde ise
bankalarının klasik bankalara göre kendilerine
katılım bankaları kendi aralarındaki rekabetten
fon arz eden müşterilerine daha fazla getiri önersıyrılabilmek için farklılıklarını ortaya koymaya
meleri şeklinde bir pazarlama politikası izlemesi
ve müşteri memnuniyeti üzerine odaklandıklarını
kaçınılmazdır. (Naughton ve Naughton, 2002:
vurgulamaya çalışmaktadırlar (Edris, 1997: 129)
148) (Saeed vd, 2001: 132).
Her iki farklı bankacılık anlayışının hizmet götürdüğü müşteri kitlesinin beklentilerine yönelik
pazarlama projeksiyonlarına önem vermesi gerekmektedir. Katılım bankacılığı dini hassasiyetleri
olan müşteri kitlesi yanı sıra geleneksel bankalarla da çalışan müşteri portföyüne sahiptir. Bu
itibarla katılım bankalarının klasik bankalara göre
Klasik bankacılık, off-shore denilen kıyı bankacılığı
şeklindeki riskli alanlara yatırım yapabilmektedir.
Ancak bu denli riskli alanlara çalışma prensipleri
nedeniyle girmeyen katılım bankalarının kar
payları bu nedenle düşse bile, faizsiz bankacılığın
çalışma prensiplerinin kamuoyuna anlatılması
ve kendini tanıtma şeklinde pazar paylarını
97
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
daha fazla müşteri çeşitliliği
ve finansal derinliği
politik, demografik ve siyasi
İNCELENMESİ
gibi birçok farklı
bulunmaktadır. Katılım bankaları faiz
odaklı ve
özellik ve niteliğine bağlı olarak gerek katılım
riskli finansal işlemlerde bulunmamakla birlikbankasının gerekse klasik bankanın pazarda geGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
te, klasik bankalar gerek küresel
pazar gerekse
liştirdiği uygulama ve stratejilerde farklılık arz
1
müslüman coğrafyalar da bankacılık faaliyetinde
edebilmektedir.
bulunabilmektedir
veYılları
Lewis,
2007:TUİK
335).verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet(Hassan
: 2012-2014
arasındaki
5.SONUÇ
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
Klasik bankalar çalışma anlayışları gereği riskli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak Dünyadaki
adıyla faizsiz
bankacılık veya İslami
alanlara yatırımSanayi
yapabilmektedir.
Müşterilerin
bankacılık
adıyla
katılım bankacılığı,
göre Türkiye’deki
Elde
nezdinde getirisi
yüksek ancak riskli bir imaj
1970’li yıllardan itibaren küreselleşme eğilimine
genel aksine,
seviyesindekatılım
oluşturan klasikfiyatlarının
bankaların
ban- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
meydanaBazı
gelmektedir.
girmiştir.
çekinceler ve tartışmalara rağmen,
kalarının muhafazakar imajı doğru yönetilebildiği
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,mali
Sanayi,piyasalardaki
Fiyat
değiştirici-dönüştürücü
etkisi
takdirde güven veren bir görüntü ortaya çıkmakta
oranında inovatif bir vizyona sahip olan katılım
ve katılım bankalarının geniş bir kesim tarafından
bankacılığı
dinsel GAS
hassasiyetleri
olan potansiyel
AND NATURAL
PRICES
tercih edilmesiniECONOMETRIC
de beraberinde
getirmektedir.
HOUSESmüşteri kitlesinin de mali sisteme kazandırılması
Bu noktada başarılı bir pazarlama stratejisi ve
yönündeki finansal derinliği gerçekleştirmesiyle
algı mühendisliğinin
önemi büyüktür (Khan ve
çağdaş
bir mali
reform
olarak değerlendirilebilir.
in industry
and houses
is statistically
Bhatti, 2008: 46).
Bankalar
esas itibariyle
yurtiçi-yurtdışı
piyasalardan
made
comprehensive.
Theesas
purpose
was to determine
electricity
and natural
gas prices
vemore
klasik
bankaların
itiba-
sağladıkları fonları ihtiyaç sahibi yatırımcılara
belli bir getiri karşılığında kullandırmaktadırlar. Bankaların fon arz edenlerle talep edenler
arasındaki köprü görevi birincil görevleridir.
Ancak reel ekonominin finansmanı yönündeki
bu gayretleri yasayla zorunlu hale getirilmediği
için bankalar topladığı fonları dilediği alana plase
etme imkânına sahiptir. Katılım bankaları ise
klasik bankaların aksine topladıkları fonları reel
ekonomiye aktarmak zorundadır. Bu anlamda
reel ekonominin en büyük destekçisi olan katılım bankalarının piyasadaki payının daha da
arttırılması ekonomik büyüme açısından önem
arz etmektedir.
riyle bazı temel nedenlerden çalışma anlayışları
ayrılmaktadır. Faizi haram sayan ve kar-zarar ortaklığı şeklinde bir paylaşım esası üzerine kurulan
katılım bankacılığı ile faiz odaklı çalışan klasik
bankacılık arasında pazarlama faaliyetlerinde
farklılaştırma, ürün ve hizmetlerin geliştirilme
prensibi ve müşteri kitlesinin tercih ve beklentilerine göre sunduğu bankacılık faaliyetleri
değişiklik arz etmektedir. Her iki banka sistemi
müşteri odaklı bireysel pazarlama yaklaşımını
benimsemiş olarak görülmekle birlikte, banka
sisteminin içinde bulunduğu piyasa ortamına
göre bankacılık faaliyetleri değişebilmektedir.
Banka sisteminin faaliyette bulunduğu pazarın
98
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sisteminin
global pazardaİNCELENMESİ
gesektörünün pazarlama stratejilerinin
Klasik bankacılık
bir değişim
içerisinde olacağını göstermektedir.
rek ticari gerekse bireysel ürünler bazında
belli
bir doyum noktasına ulaşmış olmasıGüven
nedeniyle,
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
KAYNAKÇA
katılım bankacılığının yükseliş1Kilis
trendinde
olduğu
ANDERSON, D., (1982). Small Industries in
Orta Doğu gibi Müslümanların yoğun yaşadığı
Developing
Staff Working Paper
Özet : 2012-2014
TUİK verileri kullanılarak
hazırlananCountries.
coğrafyalara yönelme
göstermekte;
hatta faizsiz
No. 518, WorldBank,Washington, DC, 10,
bankacılık uygulamalarına
yönelim
analiz içerisindedir.
Ayrıca hipotez
testleri
11, daha
(913-948)
Bu durum artanuygulanmıştır.
rekabet ortamında
katılım
bankaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
larının da sadeceyönünde
yerel hareket
pazarda
değil,
uluslararası
edilmiş
olup,
BERRY, L. L., (2002). Relationship Marketing
alanda da hem fiyatlarının
kendi aralarında
hem de klasik
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaof
varılmaktadır.
olarak tüketimFrom 1983 and
ServicesSonuç
Serspectives
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
banka sistemiyle baş edebilir düzeyde bireysel
2000. Journal of Relationship Marketing,
Anahtar Kelimeler
pazarlama stratejileri
geliştirmelerine
önayak
1, 1, (59-77)
olmaktadır. Bireysel pazarlama faaliyetleri, müşEDRIS, T. A., (1997). Services Considered
teri memnuniyeti ECONOMETRIC
ve sadık müşteri
oluşturulması
ANALYSIS
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INImportant
TERMS OF INDUSTRY
ANDCustomers and Deto Business
konularında önemli bir rekabet avantajına neden
HOUSES
terminants of Bank Selection in Kuwait: A
olabilmektedir.
to the years
of 2012-2014,
Segmentation
Analysis.
International Journal
Bankacılık sektörün
de
katılım
bankacılığı
veya
analyzed. ANOVA model was applied to the study of
prepared
Bankwith
Marketing,
15, 4, (126-133)
islami bankacılık
yapan
bankaların
şube
sayımade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
ERRICO, L., ve FARAHBAKSH, M., (1998).
ları hızla artmaya devam etmekle birlikte, aynı
Islamic Banking-Issues in Prudential Rezamanda klasik bankacılık sisteminde faizsiz
gulations and Supervision. International
bankacılık prensibini benimseyen bankaların
Monetary Fund, (1-32)
sayısında da ciddi düzeyde artış yaşanmıştır.
Sonuç olarak karma yapıda bankaların bulunduğu
EROL, C., KAYNAK, E., ve EL-BDOUR, R.,
bu ortamda katılım bankaları da benzer şekilde
(1990). Conventional ve Islamic Bank:Patronage
klasik bankacılık sisteminin ürün ve hizmetlerini
Behaviour of Jordanian Customers. Internatiofaizsiz bankacılık sistemine uyumlu hale getirerek
nal Journal of Bank Marketing, 8, 5, (25- 35)
müşteri memnuniyetini hedefleyen bir tavır alGERRARD, P., ve CUNNİNGHAM, J. B., (1997).
mışlardır. Bankacılık sistemi, katılım bankalarının
Islamic Banking: A Study in Singapore. Int
öneminin sektör içinde artmasıyla birlikte artan
.J. Bank Mark. 15, 6, (204-216)
rekabet ve pazarlama faaliyetlerinin karmaşık hale
gelmesiyle farklılaşmaya başlamış ve günümüzde
HARON, S., AHMAD, N., ve PLANİSEK, S. L.,
ister global isterse yerel düzeyde tüm bankacılık
(1994). Bank Patronage Factors of Muslim
99
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
METAWA, S. A., ve ALMOSSAWİ, M., (1998).
Non-Muslim
Customers. International
İNCELENMESİ
ve
Banking Behavior of Islamic Bank Customers:
Journal of Bank Marketing, 12,1,
(32 – 40)
Perspectives ve Implications. International
HARON, S., (1996). CompetitionGüven
andGrup
Other
Journal of Bank Marketing, 16, 7, (299 – 313)
1
External Determinants of Kilis
The7 Aralık
Profitability
METZLER, L. A., (1951). Wealth, Saving and
of Islamic Banks. Islamic Economic Studies,
the
Rate of
Interest.
Journal of Political
4, 1, (49-66)
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
Economy, 59, (93-116)
uygulanmıştır.
Ayrıca
HASSAN, M. K.,
ve LEWİS,
M.hipotez
K., (2007).
IslaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
MOORE,
Islamic Finance:
A Partnership
mic Banking:
An Introduction
yönünde
hareket edilmiş and
olup,Overview.
göreP.,
de (1997).
Elde
for Growth, Euromoney Publications, (1-253)
Handbook fiyatlarının
of Islamic
Banking, 1, (1-440)
NASER, K., JAMAL, A., ve AL-KHATİB, K.,
IQBAL, M., (2001). Islamic and Conventional
(1999). Islamic Banking: A Study of CustoBanking In The Nineties: A Comparative
mer Satisfaction and Preferences in Jordan.
Study. Islamic Economic Studies, 8, 2, (1-28)
Journal
of Bank Marketing,
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INInternational
TERMS OF INDUSTRY
AND
JAMAL, A., ve NASER, K., (2002). Customer
HOUSES
17, 3, (135-151)
Satisfaction and Retail Banking: An AssessAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
NAUGHTON,
S., veisNAUGHTON,
T., (2000).
ment of Some
of The Key
Antecedents
ofgas used
the consumption
of electricity
and natural
in industry and houses
statistically
Stock
Customer techniques
Satisfaction
in Retail
Banking.
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis Religion,
were appliedEthics
and theand
research
wasTrading: The Case
of An Islamic Equities Market. Journal of
International Journal of Bank Marketing,
Business Ethics, 23, 2, (145-159)
20, 4, (146-160)
KHAN, M. S., (1986). Islamic Interest-Free Banking: A Theoretical Analysis. International
Monetary Fund, 33, 1, (1-27)
KHAN, M. M., ve BHATTI, M. I., (2008). Development in Islamic Banking: A Financial
Risk-Allocation Approach. Journal of Risk
Finance, 9,1, (40-51)
KHATTAK, N. A., ve REHMAN, K. U., (2010).
Customer satisfaction ve Awareness of Islamic
Banking System in Pakistan. African Journal
of Business Management, 4, 5, (662-671)
NOMAN, A. M., (2002). Imperatives of Financial
Innovation for Islamic Banks. International
Journal of Islamic Financial Services, 4, 3,
(1-10)
OKUMUŞ, H. Ş., (2005). Interest-Free Banking
in Turkey: A study of Customer Satisfaction
and Bank Selection Criteria. Journal of Economic Cooperation, 26, 4, (51-86)
RAMMAL, H. G., ve ZURBRUEGG, R., (2007).
Awareness of Islamic Banking Products
Among Muslims: The Case of Australia.
100
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:12
K:29
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Financial
Services Marketing,
SAMAD, A., (2004). Performance
İNCELENMESİ
Journal of
12, 1, (65-74)
of InterestFree Islamic Banks vis-a-vis Interestbased
Conventıonal Banks of Bahrain. Journal of
SAEED, A., (1996). Islamic Banking Güven
and Interest:
Economics and Management, 12, 2, (1-15)
1
Kilis
Aralık and
Üniversitesi,
A Study of The Prohibition
of7Riba
Its Elektrik-Enerji Bölümü
Contemporary Interpretation. Brill Academic
SUFIAN, F., (2007). The Efficiency of Islamic
Pub., 2, (1-169)
Banking
Malaysia: Foreign
istatistiksel Industry
olarak analiz in
edilmesi
çalışmada Banks.
ANOVA modeli
vs Domestic
Humanomics, 23, 3,
uygulanmıştır.
hipotez
testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
SAEED, M., AHMED,
Z.Ayrıca
U., ve
MUKHTAR,
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve(174-192)
doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
S. M., (2001).
International
Marketing
Ethics
yönünde
hareket edilmiş
olup, yapılan
edilen bulgular
sonucunda;Asanayi
ve doğalgaz
from An Islamic
Perspective:
Value-MaUSLUCAN,
E.,elektrik
(2013).
Katılım Bankalarında
ximization aralığı
Approach.
Journal
of Business
Bireysel
Pazarlama Faaliyetleri ve TüketiKw cinsinden
yükseldikçe,
gelmektedir.
Ethics, 32, Anahtar
2, (127-142)
cilerin
Bankaları
Tercihinde Etkili
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Katılım
Anova, TUİK,
Fiyat
Olan Faktörler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
SAMAD, A., ve HASSAN, K., (2000). The PerTezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler
ECONOMETRIC
ANALYSIS
formance of Malaysian
Islamic
Bank During
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INEnstitüsü,
TERMS OF INDUSTRY
Ankara AND
HOUSES
1984 1997: An Exploratory Study. Thoughts
on Economics, 10, 1-2, (7-26)
101
UHEYAD
BASINA GÖRE TÜRKİYE’DE NÜFUS SAYIMI VE BİNGÖL ÖRNEĞİ
CENSUS IN TURKEY ACCORDING TO PRESS AND BINGOL CASE
Ebru ÇOBAN
Bingöl Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü
Özet: Nüfus sayımı, dünya tarihinde varlığını sürdürmüş olan her devletin çeşitli dönemlerde gerek iktisadi
gerek askeri gücünün tespit edilebilmesi amacıyla
kabilelerin, toplulukların ve en nihayetinde devletlerin
tamamlamakla yükümlü oldukları zorunluluklarının
öznesi olmuştur. Türkiye tarihinde gerçekleştirilen nüfus
sayımları, ilk olarak Türk beyliklerinin Anadolu’da
egemen olduğu yıllarda yapılmaya başlamıştır. Ancak
gerek bu dönemde, gerekse sonrasında yaklaşık altı
yüz sene boyunca iktidarını sürdürmüş olan Osmanlı
İmparatorluğu döneminde gerçekleştirilen sayımlar,
çeşitli nedenlerden ötürü, günümüzde kullanılan
anlam ve içeriğe sahip nüfus sayımlarından uzak
bir yapıya sahip olmuş, elde edilen rakamlar farklı
istatistik yöntemlerin kullanılması ile gerçeğe yakın
tahminlemeler ile oluşturulmuştur. Bunun dışında
Osmanlı İmparatorluğu döneminde gerçekleştirilen
nüfus sayımlarının pek çoğu da imparatorluğun
yayılmacı politikaları gereği gerçekleştirilen savaşlar
nedeniyle tamamlanamamıştır. Cumhuriyet’in ilanının
ardından gerçekleştirilen ilk nüfus sayımı ise, uzun
ve yoğun bir hazırlık süreci ile gerçekleştirilmiş
olup, ülkemizde gerçekleştirilen ve modern anlamda
kullanılan nüfus sayımına en yakın sayım olma niteliklerini taşımaktadır. Gerçekleştirilen bu ilk sayım
ve sonrasında düzenli olarak belirlenen periyodlara
uygun olarak gerçekleştirilen diğer nüfus sayımları
ise, ilerleyen her yıl ile birlikte daha da gelişerek
günümüzdeki halini almıştır. Bu araştırmada farklı
istatistik analiz teknikleri de kullanılmıştır. Yapılan
analizler sonucunda Türkiye genelinde iller bazında
ortalamalara göre nüfus ortalaması ve kadın nüfus
yoğunluğu, Bingöl iline göre daha yüksek olduğu
saptanmıştır.
Abstract: Census has been the subject of obligations that tribes, communities and lastly states are
required to complete with the purpose of determining both economic and military power of every state
that survived in the history of the world in different
periods. Censuses taken in the history of Turkey was
firstly conducted in the years when Turkish beylics
ruled in Anatolia. However, censuses conducted in
the period of the Ottoman Empire that ruled nearly
for six hundred years both in this period and after
that are different from the censuses bearing today’s
significance and content due to various reasons,
and numbers obtained were created with real-like
predictions by using various statistical methods.
Apart from that, most of the censuses taken in the
era of the Ottoman Empire couldn’t be completed
because of the wars by the expansionist policies of
the empire. The first census conducted following the
proclamation of the republic was realized after a long
and intense preparation period, and it is considered
as the closest one to today’s census in our country.
This first census and following others conducted as
per the regularly determined periods have developed
gradually each year and taken today’s shape. Various
techniques for statistical analysis have been used in
this research. Following the analyses made, it has
been concluded that average population and female
population density by cities all over Turkey is higher
than the city of Bingöl.
Key Words: Bingöl, Population, Census, History,
Turkey, Management
Anahtar Kelimeler : Bingöl, Nüfus, Sayım, Tarih,
Türkiye, Yönetim
102
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
(Kamu Yönetimi) & (Public Administration)
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Giriş
borçlar hakkında yanıltıcı
İNCELENMESİ
bilgiler vermesine
de neden oluyordu. Dolayısıyla bu dönemde
Murat
Nüfus sayımlarından elde edilen veriler
devletlerin
gerçekleştirilen
sayımlar çoğunca askerlikten
Güven
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
politikalarını belirleyen ve ona yön veren
unsurları
1
kaçan gençlerin
Kilis ilk
7 Aralık
Bölümükaçtığı dağlarda nüfus sayımıyla
içermektedir. Bu sebeple özellikle
ve ortaçağ
görevli memurların kovalamacasına dönüşüyor,
devletleri için yüksek nüfus çoğunca etkin güç
nüfus sayımları ya tam anlamıyla gerçek rakamanlamına gelerek
desteklenmiş;
ve konutlarda
kullanılangerçekleştirilen
doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
analiz teknikleri
kullanılarakları
hazırlanan
çalışmadayaANOVA
modeli
yansıtmıyor
da uzun
süren savaşların da
savaşlar, gerekşeklindedir.
yayılmaFarklı
politikaları,
gerekse
etkisiyle
sonlandırılamamıştır.
sahip olunan kaynakların
çoğaltılması
hep aynı
göre elektrik
ve doğalgaz
temel üzerinden,
insan üzerinden şekillendirileedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Ülkemizde yaşamakta olan halkın nüfus sayımı ile
fiyatlarının
genel bu
seviyesinde
düşüş her
gözlendiği
rek oluşturulmuştur. Ancak
dönemde
ne sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
meydana
ilgili
korkugelmektedir.
ve kaygıları o kadar uzun sürmüştür
kadar nüfusun yüksek bir orana sahip olması
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ki,
Sanayi,
Fiyat
Cumhuriyet’in
ilan edilmesinin
ardından gerdevletler adına sevindirici bir gelişme anlamına
çekleştirilen ilk nüfus sayımında da, sonrasında
gelmişse de, çeşitli siyasetçi ve düşünürler de
AND NATURAL
GAS PRICES
gerçekleştirilen
nüfus
sayımlarında da sürekli
nüfusun çoğalması
konusunda sıkça uyarılarda
HOUSESolarak propaganda çalışmaları yapılmış, nüfus
bulunarak, bunun kontrolü azaltacağı, ekonomiye
sayımının yapılış nedenleri çeşitli yöntemlerle
zarar vereceği, kaynakların
yetersizleşeceği gibi
the
consumption
of
electricity
and
natural
gas
used
in industry
uyarılarda bulunmuşlardır.
halka
duyurulmuştur.
The purpose was to determine
electricity ilanın
and natural
gas prices
gerçekleştirilen
nüfus sayımlarının
Cumhuriyet’in
ardından
gerçekleştirilen ilk
Ülkemizde
Cumhuriyet öncesi ve sonrasında gerçekleştirilen
nüfus sayımları olarak iki grupta incelenmesi
mümkündür. Cumhuriyet öncesinde gerçekleştirilen
nüfus sayımları öncelikli olarak sahip olunan askeri
gücün ve vergilerin tespit edilebilmesi amacını
taşımaktadır. Bu dönemde sayımlar ile elde edilen
veriler doğrultusunda devletin askeri gücünün
tespit edilmesi sağlanıyor ve çeşitli bölgelerde
yaşayan Osmanlı İmparatorluğu halkının ödemekle mükellef oldukları vergiler hesaplanabiliyor;
dağıtılacak tımarlar bu sayımlardan elde edilen
verilerle belirlenebiliyordu. Ancak bu durum,
halkın askerlik ya da vergi konusunda çekingen
davranmasına, ödemekle mükellef oldukları bu
nüfus sayımı, içerik anlamıyla dar bir kapsama
sahip olsa da ilerleyen yıllarda gerçekleştirilen
diğer sayımlar gerek duyulan ihtiyaç doğrultusunda genişleyen kapsamlı nüfus bilgilerinin
edinilebilmesi, gerekse teknolojideki gelişmeler
sayesinde daha farklı bir yapıya kavuşturulmuştur.
Zira ülkemizde gerçekleştirilen nüfus sayımlarının
gerçekleştirilme yöntemleri sebebiyle öncelikli
olarak oldukça yüklü bir maliyet unsuru yaratması,
sonrasında ise sayım sonuçları ile ilgili kuşkuların
tam olarak önlenemiyor olması gibi sebepler, sayım ile ilgili daha modern teknik ve yöntemlerin
kullanılması gereğini ortaya çıkarmıştır.
103
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Değişen zaman ile buna
paralel olarak gelişmekte
gereğini ileten Mısırlı rahipler
İNCELENMESİ
tarafından dile
getirilmiştir. Bunun ardından ise Platon ve Arisolan şartlar nedeniyle nüfus sayımıMurat
günümüzde
totales gibi filozoflar, nüfus sayısının fazla olması
daha fazla detaylandırılıyor ve eldeGüven
edilen
veGrup A.Ş. Finans Yönetmeni
ile toplumların siyasal ve ekonomik anlamda
riler pek çok bilim alanında 1kullanılıyorsa
da,
güçlü duruma geleceklerini savunmuşlarsa da
nüfus sayımları öncelikli olarak insanların tespit
konusu
artışınbuidari
anlamda
kontrol edile: 2012-2014 Yıllarıve
arasındaki
TUİK verileri söz
kullanılarak
hazırlanan
çalışma,
sanayi
edilmesi amacıÖzet
ile yapılmaktadır
günümüzde
bilme güçlüğünü yaratacağını da belirtmişlerdir
gerçekleştirilmekte
olan Farklı
nüfusanaliz
sayımları,
şeklindedir.
tekniklerisayım
uygulanmıştır.
Ayrıca yazılım
hipotez testleri
uygulanarak (Çamurcu,
2005:98).
Nüfusun artmasının Eski
kusurlarına imkan
vermeyecek
sitemleri
Yunan göre
devletlerinde
öncelikle
ile yapılmakta,yönünde
her yıl
güncellenen
de bulgulara
hareket
edilmiş olup,veriler
yapılan istatistik
Elde problem olarak
ve doğalgaz
nitelendirilmesinin
aksine
Roma devletlerinde
Devlet İstatistik
Enstitüsü sayfalarında yayınfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
nüfusla
ilgili
korku, [askeri anlamda güç kaybı
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
meydana
gelmektedir.
lanarak bilgi kullanıcılarına
aktarılmaktadır.
nitelendirildiğinden]
nüfusun azalması
Anahtar
Doğalgaz,
Tüketim,olarak
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
Bununla birlikte
günümüzdeki
sayım
sadece
olmuştur (Bayat, 2010:6).
demografik nitelikleri kapsamamakta, kişilerin
eğitim durumları,ECONOMETRIC
işsizlik, sektörel
ve bölgesel
ANALYSIS
İlk ve Ortaçağ içerisinde gerçekleştirilen nüfus
nüfus dağılımı, intihar oranları, ölüm ve doğum
HOUSESsayımları genel anlamda değerlendirildiğinde,
oranları olmak üzere hemen her konuda istatistiki
bu dönem içerisinde gerçekleştirilen sayımların
bilgiler sağlamaktadır.
in industry
and houses
statistically
öncelikli
olarak
askeris sayısı
ile vergi miktarının
Nüfusun
applied andamacıyla
the research
was
tespitwere
edilebilmesi
yapıldığı
görülmektedir.
Tarihçesi
Tarihte gerçekleştirilen ilk nüfus sayımının
nerede ve hangi bölgede yapıldığına dair kesin
bir sonuca erişilmesi mümkün değildir ancak
ünlü tarihçi Livius, Roma’da MÖ 457, 193,
188 ve 173 yıllarında nüfus sayımı yapıldığını
belirtmektedir. Bunun dışında Mısır ve Roma
devletlerini konu almış araştırmalar sonucunda,
bu devletlerde nüfus kayıtlarını gösteren önemli
bulgulara rastlanmıştır (Köse, 2010:4).
Nüfusun bir sorun olarak değerlendirilmesi ise
ilk olarak milattan önce dört binli yıllarda, sahip
olunan toprakların, bölgede yaşayan insanlara
yetmeyecek olması halinde gebeliğin önlenmesi
Ancak bu sayımlarda bu bilgilere ait verilerin yanı
sıra yaş ve cinsiyet bilgileri de yer almakta olup,
bu dönemdeki yaşayışa dair veriler de içermiştir.
Gerçek anlamda nüfus sayımı olarak değerlendirilebilecek ilk resmi sayım ise 1665 senesinde
Kanada’da (Bayat, 2010:9), 1749 senesinde İsveç’te,
1790 senesinde Amerika Birleşik Devletleri’nde
ve 1801 yılında ise İngiltere’de ve Fransa’da
gerçekleştirilmiştir (Dinç, 2012:67).
Nüfusun Tanımı ve Önemi
Nüfus kavramı ile ilgili olarak yapılan tanımlamalar
literatürde birbirleriyle farklılık göstermeyerek
genel anlamda belirli bir zaman diliminde, geniş-
104
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
önemli veriler sağlamaktadır (Gümüş, 1998:61).
alanda
yaşayan insanların toplam
İNCELENMESİ
liği belirli bir
Söz konusu veriler, öncelikli olarak iktisadi yatısayısını ifade etmekte (Aksu, 2011:219)
olup
rımları şekillendirmesi ve bu da genele yansıyan
dar anlamda bireyleri kapsamaktadır.
Kavram
etkileri sebebiyle ülke ekonomisine ve sonrasında
biraz daha genişletildiğinde önce
aile, sonra top1
da doğal olarak yaşam kalitesine önemli ölçüde
luluklar, sonrasında toplum, ülke ve son aşamada
eden hazırlanan
unsurlarıbuoluşturmaktadır.
Özet :yaşamakta
2012-2014 Yılları
TUİK verilerietki
kullanılarak
çalışma, sanayi
da dünya üzerinde
olanarasındaki
insan sayısı
nüfus kavramı şeklindedir.
ile ifade Farklı
edilmektedir.
Nüfusun
analiz teknikleri
kullanılarakBu
hazırlanan
çalışmadanüfus,
ANOVAiktisadi
modeli kalkınma için
doğrultuda
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
sayısal anlamdaki büyüklüğü, yapısal nitelikleri
gerekli
olanfiyatlarının
işgücünün
sağlanması yönü ile
ve doğalgaz
tespit edilmesi
ve gelişimi iseyönünde
nüfusbilim
adlandırılan
hareket olarak
edilmiş olup,
yatırımlara eşdeğer bir önem kazanmaktaysa da
demografi bilimi
çerçevesinde incelenmektedir
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim üreticisi olduğu
(Bayat,
2014:4),
kaynakların
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
(Doğanay, Özdemir ve Şahin, 2012:6).
kadar tüketicisi konumunda da olan insanı ifade
eden nüfusun niteliği, çevreden beslenmeye değin
Yunanca’da halk anlamına gelmekte olan demos
pek çok konuda yarattığı tartışmalar sebebiyle en
kelimesi ile yazmak anlamına gelen graphein
uygun
nüfus artış oranı olarak bilinen optimum
kelimelerinin birleştirilmesi
demog-RANGES
ACCORDINGile
TO oluşan
CONSUMPTION
HOUSESnüfus oranlarının belirlenebilmesi amacıyla
rafi (Danış, B.T.:5), doğum, ölüm, doğurganlık,
gerçekleştirilmekte olan araştırmalara da konu
göç ve evlenmeAbstract:
oranlarıIngibi
nüfusa
ait dinamik
this study
prepared
olmaktadır.
değişkenlerin kullanması
suretiyle
verianalyzed. ANOVA
model sayısal
was applied
for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
ler edinilmesinitechniques
amaçlamaktadır
(Yavuz,
E.M.,
made
more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity
and natural
gas prices arasındaki ters
Literatürde
nüfus
ile büyüme
2009:8). Ancak nüfus ile ilgili veriler yalnızca
orantıyı destekleyen çalışmalar olduğu gibi nüfus
demografinin değil aynı zamanda insanı konu
ile büyümenin birbirine paralel şekilde ilerlediğini
olan psikoloji, sosyoloji, coğrafya, tıp ve ekosavunan görüşler de mevcuttur (Güneş, 2005:125).
nomi gibi bilim dalları ile de ilgilidir. Çünkü
Bu savlar doğrultusunda ise (Yanardağ ve Ürün,
toplumların varlıklarını sürdürmeleri ve kalıcı
2003):
olmaları öncelikle söz konusu toplumda yaşamış
• Finansal fırsat ve avantajlardan yararlanma,
veya yaşamakta olan insanların sayısı ile ilişki
içindedir. Burada nüfusun sayısı ile ifade edilen
• Devletin sahip olduğu askeri ve siyasi gücün
kavram sadece nicel bir içeriğe sahip olmayıp
artacak oluşu,
aynı zamanda bu sayının sahip olduğu değer• Ele geçirilen ülkelerde siyasi ve ekonomik
leri de kapsayan nitelikleri de içermektedir. Bu
yönden hâkimiyet kurulabilmesi,
sebeple nüfusun sayımı, ülkelerin nüfusundaki
gelişimi, insanların dağılımını, eğitim ve gelir
• Nüfus artışını tavsiye eden dini faktörlerin
seviyesi gibi özelliklerin incelenmesinde de
etkisi,
105
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
• Üretimin
Nüfus Sayımının Yöntemleri
artması,
İNCELENMESİ
gerçekleştirilmesinde dünya
Yönetmeni
üzerinde
üç yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan
• Yeni sanayi dallarının oluşması
ile
ürün
ve
1
Bölümü
ilki olup direkt
görüşme olarak bilinmekte olan bu
hizmetlere talebin artması
sayım sisteminde nüfus sayımı, sayım ile görevli
memurların,
sayımı
gerçekleştirdikleri
kişilerin
Gibi unsurlar nüfus
artışınıkullanılan
hızlandıran
ve konutlarda
doğalgazpolitikaile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
evlerini teker teker ziyaret etmesi ve bu esnada
ların uygulanmaları için gerekçeleri oluştururken;
hane
halkı bireylerine
sordukları
ve doğalgaz
edilmesi sorulara verilen
• Artan nüfusyönünde
oranının
insanların
yaşam
hareket
edilmiş olup,
yapılankaliistatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yanıtlar ile oluşturdukları kayıt yöntemidir. Geedilen bulgular
tesinin düşmesine
nedensonucunda;
olduğu,sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
varılmaktadır.
tüketim
leneksel
sayım Sonuç
olarakolarak
da adlandırılan
ve en eski
• Nüfus artışının daha fazla sermayenin kullanüfus sayımı yöntemi olan bu sistem, maliyetinin
yüksek oluşu ve kayıtlar ile edinilen bilgilerin
nımına neden olduğu,
gizliliğinin korunması konusundaki sıkıntılar yeni
• Nüfusa yönelik
gerçekleştirilen yatırımların
sayım yöntemleri geliştirilmesi gereğini ortaya
TO CONSUMPTION
üretim ve gelireACCORDING
yönelik artışları
yavaşlattığı,
HOUSESçıkarmıştır (Gümüş, 1998:61).
• Kalkınma hızının
düşmesi ile iç ve dış göçlerde
Abstract: In this study prepared by using data of İkinci
TSI belonging
the yearsyöntemi
of 2012-2014,
nüfustosayımı
olan kayıtlara dayalı
the
consumption
of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
artışın yaşanması,
prepared
with the usesayımı
of different
sayım
yöntemi’nde,
gerçekleştirilen kişitechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
more
comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity
and natural gas
prices
• Kişi başına made
düşen
gelirin
azalmasına
neden
lere verilen
vatandaşlık
numarası,
hane halkına
olması,
dair bilgiler ve konut bilgisi gibi verilere ihtiyaç
duyulmakta olup, söz konusu veriler bu kayıtla• Tüketimin artması ve çevre kirlenmesine
rın kullanılabilmesi ile mümkün olabilmektedir
neden olması,
(URL-1, Erişim Tarihi:14 Haziran 2014). Karma
Gibi unsurlar da nüfus artışının karşıtı politikaların
yöntem olarak bilinen sistemde ise her iki yöndestekleyicisi grupların savunduğu gerekçelerdendir.
temin bir arada kullanıldığı nüfus sayımı sistemi
ifade edilmektedir.
Sonuç olarak her ne kadar yapılan araştırmalarda
nüfustaki artışın ekonomik kalkınmayı yavaşlatıcı
Türkiye’de Nüfus Sayım Sistemi
veya engelleyici oluşu ile ilgili veriler elde edilTürkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca çeşitli
mişse de literatürde bunun tam tersi olarak nüfus
dönemlerde farklı amaçlarla pek çok kez nüfus
ve kalkınma arasında dikkate değer bir ilişkinin
sayımı gerçekleştirilmiş ve bu sayımlar yakın
tespit edilemediği araştırmalar da mevcuttur.
bir zaman öncesine kadar geleneksel yöntem
adı verilen sistem dâhilinde, sayım ile görevli
• Vergi gelirlerinin artması,
AÇIKGÖZ
Nüfus
sayımının
106
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sınırları
içerisinde bulunan
ikamet eden nüfus dikkate alınarak
İNCELENMESİ
memurların ülke
gerçekleştievleri teker teker ziyaret ederek nüfus
kayıtlarını
rilmekte ve bu sistemde yer alan bilgiler yılda
oluşturduğu sistem dâhilinde gerçekleştirilmiştir.
bir kere güncellenmekte ve sonuçlar TUİK resmi
internet sitesinde yayınlanıp sürekli olarak erişime
7 Aralık
Ancak 1972 yılına gelindiğinde1Kilis
Devlet
Planlama
açık tutulmaktadır.
Teşkilatı’nın bir projesi olan ve nüfusa ait kayıtÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ların bilgi teknolojileri
kullanılarak
edinilmesi
ve tüketiminin
Türkiye’de
Nüfus
ve konutlarda
ile elektrik
istatistiksel
olarak Politikaları
analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
edinilen verilen bilgi kullanıcılarına online olarak
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak Nüfusta
araştırma daha
kapsamlı
doğum,
ölüm
ve göç gibi değişkenlerin,
ulaştırılabilmesiSanayi
amacını
taşıyantüketim
MERNİS
(Merve konutlarda
aralıklarına
yatırımlara
yönelik
tavırları Elde
etkileyebilme gücü,
göre de
kezi Nüfus İdaresi
Sistemi)
uygulamasına
geçiledilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça,
elektrik
ve doğalgazpolitikalar uygugenelaralığı
olarak
nüfus
üzerinden
fiyatlarının
genel seviyesinde
mesi için hazırlıklara
başlanmıştır.
Budüşüş
çalışmalar
lanması
meydanagereğinin
gelmektedir. doğmasına neden olmuştur.
dâhilinde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına TC
doğrultuda
nüfus
ilgili olarak geliştirilen
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,Bu
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,ile
Fiyat
kimlik numarası verilmiş ve kişilere ait kimlik
siyasi, iktisadi ve sosyal nitelikli tüm doğrudan
bilgilerinin erişime açık tek bir veri havuzunda
ve dolaylı tedbirler, nüfus politikaları olarak deECONOMETRIC
ANALYSIS
toplanmasına başlanmıştır
(URL-2,
Erişim OF
Tarihi:
AND 2010:14). Birleşmiş
ğerlendirilmektedirler
(Boylu,
HOUSES
17 Haziran 2014). Yaklaşık olarak otuz yıl devam
Milletler (BM) tarafından; nüfusun büyüklüğü,
etmiş çalışmalarla oluşturulmuş olan MERNİS
Abstract: In this study prepared by using data of dağılımı,
TSI belonging
to hızı
the years
of 2012-2014,
artış
ve nitelikleri
gibi değer arz eden
the consumption
of electricity and
natural
projesi 2002 senesinde
tamamlanmış
olsa
dagas used in industry and houses is statistically
prepared with
the use ofile
different
dinamiklerin
etkilenmesi
iktisadi, siyasal, sosyal
sistemin uygulanması
yılı tests
Ocak
techniquesilk
forolarak
analysis.2003
Moreover,
ve diğerelectricity
stratejik
yardımcı
andhedeflere
natural gas ulaşılmasına
prices
ayında gerçekleştirilmiştir (Eroğlu, 2006:84).
program ve politikalar olarak nitelendirilen nüfus
Ülkemizde nüfus sayımının gerçekleştirilmesi ile
politikaları, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde
yetkili kurum 2007 yılına kadar Türkiye İstatistik
de Yavaşlatıcı (Engelleyici) Nüfus Politikaları,
Kurumu (TÜİK) olmuştur. Ancak 2007 yılı itibariyle
Hızlandırıcı Nüfus Politikaları ve İyileştirici Nüfus
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)’ye
Politikaları olmak üzere üç yöntem dâhilinde
geçilmiş olduğundan, nüfus sayımı günümüzde
gerçekleştirilmektedir (Serper:1980:9)
belirli tarihlerde güncellenen bir sistem ile online
Günümüzde, demografik geçişin son aşamasına
olarak gerçekleştirilmektedir (Özmen, 2010:18)
gelmiş olduğu savunulan Türkiye’de [nüfusun
Bu doğrultuda sayımlar İçişleri Bakanlığı’na bağlı
artışı devam etmekteyse de] nüfusun hızı azalmış
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü
olduğundan, bu konuda yürütülen politikalar da
tarafından yapılıp ADNKS’den edinilen nüfus
kayıtları ile bunların dışında kurumsal yapılarda1
bu yapılarda ikamet edenlerin kayıtları, uluslararası
1 Kurumsal yapılar ile ifade edilen; cezaevi,
huzurevi, kışla, öğrenci yurtları vb. mekânlar olup,
107
bir uygulama gereği olarak ikamet adreslerinde
değil, bu yapıların bulundukları yerleşim yerine
göre yapılmaktadır.
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
olarak
önemli değişimler gösteryetiştirilen ürünler, kişilerin (erkeklerin) medeni
İNCELENMESİ
bununla ilintili
mektedir (Yakar, 2012:383)
halleri
ve hane halkındaki bekâr erkek
AÇIKGÖZ
2
sayılarına
aitYönetmeni
bilgiler de yer almış, memleket nüfusunun
Grup de
A.Ş. Finans
Tarih boyunca tüm devletler gibi Güven
ülkemiz
yapısı genel
hatlarıyla öğrenilmeye çalışılmıştır
Kilis 7 Aralık
Bölümü
nüfusa yönelik politikalarını 1nicelik
temelinde
(Günaydın, 2011:2). Ancak bu dönem içerisinde
belirlemiştir fakat günümüzde nicel yapının
yanı sıra nüfusun
niteliği kullanılan
ile ilgilidoğalgaz
özellikler
de tüketiminin
[on yaistatistiksel
da otuzolarak
senelik
düzenlenen
ve konutlarda
ile elektrik
analiz aralıklarla]
edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
önem kazanmış olduğundan nüfusa yönelik çatahrirlerde sayım, vergiye [ve askerliğe] tabi kişi
lışmalarda nüfusun
ve iktisadi
etkileri ön
Sanayisosyal
ve konutlarda
göre elektrik
tespit edilmesi
ve ve
hanelerin
tespit edilmesi
ile tarımsal dökümün
plana çıkarılmıştır.
elektrik
ve doğalgaz(Behar, 1996:10).
yapılması
gayesini
gütmektedir
Bumeydana
doğrultuda
bu dönem gerçekleştirilmiş saCumhuriyet Öncesi
Nüfus
ve Nüfus
Politikaları
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yımlardan
Sanayi, Konut, elde
Anova,edilen
TUİK, Fiyat
bilgiler, tahmin yoluyla
Osmanlı İmparatorluğu döneminde nüfus sayımı
oluşturulabilmektedir.
çeşitli dönemlerde gerçekleştirilmişse de, nüfus
sayımının yapılmasındaki
amaç günümüzdekinden
Osmanlı
İmparatorluğu’nda
nüfusa ilişkin bilgilerin
IN TERMS
OF INDUSTRY AND
HOUSES
farklı olmak üzere, asker sayısının tespit edilmesi
elde edilebileceği kayıtları içeren tahrirler her ne
ve vergi miktarının
belirlenebilmesi
amaçlarını
Abstract: In this study prepared by using data of kadar
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
erişebilen
yegâne
kaynak olma özelliğine
taşımıştır.
prepared
withda
the bu
use kayıtlardaki
of different
sahip
olsalar
doğruluğun
electricity
and
natural
gas
prices
Osmanlı İmparatorluğu
dönemindeThefethedilen
sağlanması hususu ile ilgili olarak şüpheler3 de
bölgelerin planlanması, bölgenin gelenekten
mevcuttur (Çakmak, 2007:108).
gelen usul ve kaideler doğrultusunda yönetiminin
2 Osmanlı İmparatorluğu döneminde kadınlar askesağlanması, vb. amaçlarla tutulan nüfusla ilgili
re gitmedikleri (ve dul olmadıkça vergi mükellefi
kayıtlara tahrir adı verilmiştir (Url-3, Erişim
olmadıkları) için sayımlarda kaydedilmediklerinden, bu devirde yaşayan kadın, çocuk ve yaşlıların
Tarihi: 03.05.2014). On beşinci yüzyıl itibariyle
nüfusu ile ilgili sağlıklı bir veri elde edilememektutulmaya başlanan tahrir kayıtları, özellikle on
tedir.
altıncı yüzyıl boyunca düzenli olarak tutulmuş
3 Osmanlı İmparatorluğu’nda gerçekleştirilen sayımların ya vergi yükünü ya da asker sayısını artolan memleket tahrirlerinde, köy ve mezra gibi
tırması gibi sebepler yüzünden halk tarafından enyerleşim merkezleri ile kişilere ait yaylak ve
dişe ile karşılanmış, halkın sayımlar konusundaki
korkusu Cumhuriyetin ilanının ardından yapılan
kışlakların tespit edilmesi ile yasal statülerinin
ilk nüfus sayımına dek devam etmiştir. Bu sebeple,
saptanmasına çalışılmıştır (Çakmak, 2007:107).
belirtilen dönemler ve sonrasındaki on yıllar boyunca gerçekleştirilen her nüfus sayımında halkın
Memleket tahrirlerinde ayrıca has ve tımarı olanlar,
tepkisini azaltacak tedbirler uygulamaya konulkişilerin sahibi olduğu hayvanların sayı, tür ve
muş, sayım öncesi basın yolu ile propagandalar
cinsleri ile kendi cinsleri, vakıf sahipleri, bölgede
yapılmıştır.
108
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Osmanlı
İmparatorluğu’nunİNCELENMESİ
kudeğerlendirilmesi için Ceride
Sonuç olarak,
Nezareti adı
ruluş dönemlerinde nüfusun yanı sıra
tarım ve
verilen kurumların oluşturulması,
arazi konularına da önem verilmiş veGüven
1326-1360,
Grup A.Ş. Finans
• Yönetmeni
1844 senesinde kadınları da kapsayan nüfus
1360- 1389 ve1566-1574 yılları
arasında
nüfus
1
sayımı,
ve toprak sayımları gerçekleştirilmiştir. KaynakÖzet : 2012-2014
arasındakisayımı
TUİK verileri•
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
lar, 1608 senesinde
yenidenYılları
bir nüfus
1854 Nüfus
Sayımı
(sonuçlandırılamamıştır)
uygulaması yapıldığını
da yaşanan
şeklindedir. söylüyorsa
•
1870daha
Nüfus
Sayımı
(uygulanamamıştır)
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
kapsamlı
savaşlar nedeniyle süreye uyulamamış ve sayım
girişimleri sonuçlandırılamamıştır
nüfusistatistik
ve bulgulara
yönünde hareket edilmişancak
olup, yapılan
de sonuca
gidilmiştir. Elde
• 1874göreTuna
Vilayetlerinde
Nüfus Sayımı,
toprak bilgisine fiyatlarının
ulaşma yönündeki
çabalar devam
• 1874 Nüfusa yönelik ilk istatistik dairesinin
aralığı Kwİmparatorluğunda
cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda
ettirilmiştir. Osmanlı
nüfusda azalma meydana gelmektedir.
oluşturulması,
Anahtar Kelimeler : Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi,
ilgili işlerinin düzenlenmesinden
görevli
teşkilat
Tanzimat ile başlayan süreçte oluşturulmuştur.
• 1877 Nüfus istatistik dairesinin kapatılması,
Osmanlı İmparatorluğu
döneminde
gerçekleştirilen
ECONOMETRIC
ANALYSIS
TERMS
OF INDUSTRY
• IN
1878
Asker
sayısının AND
belirlenmesi için İstannüfus sayımları ile nüfus işlemlerine dair süreçler
HOUSES
bul, Trablus ve Arabistan bölgesine yönelik
aşağıdaki kronoloji çerçevesinde gerçekleşmiştir
Abstract: In this study prepared by using data of TSInüfus
belonging
sayımı,
(URL-4, ErişimtheTarihi:19
2014;
consumptionMayıs
of electricity
and Çakır,
1998:308-309):techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
the research
was
• 1878
NüfusandSicil-i
Nizamnamesinin
ilan
edilmesi,
• 1828-1829 yıllarında sayım yapılmak istenmişse de Osmanlı-Rus Savaşı’nın başlaması
ve İstanbul dışında diğer bölgelerde gerçekleştirilememesinden kaynaklı olarak başarısız
olunmuş,
• 1881 Memleketin tamamını kapsayan ortak
esaslar doğrultusunda Nüfus Sicili Nizamnamesi ’nin yürürlüğe girmesi,
• 18314 yılında asıl amacı askerlik yapabilecek
durumdaki erkeklerin sayısı ve vergi verebilecek kaynakların tespit edilmesi amacıyla
Anadolu’da tüm İslam ve Hristiyan erkek
nüfusunun sayılması ile sonuçların toplanıp
• 1885 tarihli sayım,
4 1830 yılında başlanıp 1831 yılında tamamlanan bu
sayımda bir yaş ile yüz yaş arasındaki tüm erkek
nüfusun sayıldığı bu yoklamada 14-40 yaş arası
Müslüman nüfus ayrıca belirtilmiştir.
• 1884 Sicili Nüfus Ahali İdare-i Umumiyesi’
nin kurulması,
• 1892-1913 Sicili Nüfus Ahali İdare-i Umumiyesi’ ne bağlı olarak il ve kazalarda mahalli
büroların kurulması ile istatistiklerin düzenlenmesi ve nüfusa bağlı diğer işlemlerin (kayıt,
idare, vb.) gerçekleştirilmesi,
109
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İstanbul’da
kurulan Merkezi İstatistik
Osmanlı İmparatorluğu döneminde genel olarak
İNCELENMESİ
• 1891
göç unsuru ile şekillenen nüfus politikaları ise
Encümenliği ile nüfus işlemlerinin
hukuki
öncelikli olarak yeni fethedilen bölgelerdeki nüfubir nitelik kazanması,
sun geliştirilip canlandırılması amacını taşımıştır
1
• 19075 tarihli sayım,
(Güzeliş, 2011). Bu doğrultuda imparatorluğun
şehirlersanayi
yeniden planlanmış,
Özet : 2012-2014
kullanılarak bölgelerde
• 1913 Nizamnamesi
ile nüfus
işlerininTUİK
ger-verileri fethettiği
nüfus bu planlar doğrultusunda oluşturulmuş,
çekleştirilmesi
amacıyla
Müdüriyeti
şeklindedir.
FarklıNüfus
analiz teknikleri
araştırma daha
halenüfusun
getirilmiştir.dengelenmesi ve
dekapsamlı
göçler,
kurulması, uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak özellikle
adaletingöre
sağlanabilmesi
adınaElde
bu dönemde devlet
• 1914 Nüfus edilen
Müdüriyeti’
nin
Genel
Müdürlük
bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı
doğalgaz
eliyle
desteklenen
bir ve
unsur
olmuştur.
konumuna gelmesi,
Cumhuriyet Sonrası Nüfus Politikaları
Anahtar
Doğalgaz,
• 1918 İstatistik
faaliyetlerinin
sadarete
bağlı
Cumhuriyetin ilan edilmesinden önceki dönem,
durumda olan istatistik Müdüriyet-i Umumiyaşanan savaşların yıkıcı etkisi nedeniyle ülke
ECONOMETRIC
yesi’ ne bağlanması
şeklindeANALYSIS
gerçekleşmiştir.
IN TERMS
OFnicelik
INDUSTRY
AND nitelik anlamında
nüfusu
gerek
gerekse
HOUSES
Kronolojiden de görüleceği üzere, Osmanlı
ciddi kayıplar yaşadığı dönem olma niteliği
Abstract:
this study prepared
using data of taşımaktadır.
of 2012-2014,
İmparatorluğu’nda
çeşitliIndönemlerde
nüfusbysayımı
Buyears
sebepten
ötürü, nüfus sayımı
yapılması kararı analyzed.
alınmışsaANOVA
da, imparatorluk
alanının
model was applied
to the study
prepared with
the use ofyönelik
different çalışmalar cumve nüfusun
artmasına
genişliği ve savaşlar
gibicomprehensive.
nedenlerdenThe
ötürü
çoğu
made more
purpose
was to determine
electricity
and natural
gas prices
huriyetin
ilanının
ardından
gerçekleştirilen ilk
zaman sayım uygulanamamış; göç, doğum, ölüm,
çalışmalar arasında sayılmaktadır. Bu doğrultuda
evlenme gibi işlemlere ait kayıtların tutulması
da öncelikle 1920’li yıllarda çocuk düşürmeyi
kolaylaştıran ya da çocuk sahibi olunmasını
ise sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilememiştir.
engelleyici nitelikte araç, gereç ve yöntemlerin
Ülkemizde cumhuriyetin ilanından önce nüfus
[kürtaj, doğum kontrolü ilaç ve aparatlarının] satışı
ile ilgili yürütülen politikalar ise genel anlamda
ile bu eylemlerin gerçekleştirilmesinde yardımcı
Osmanlı İmparatorluğu’nun yayılmacı siyaseti
olunması suç kapsamına alınmış, öte yandan
sebebiyle, nüfus hareketlerinin imparatorluk
beşten fazla çocuk sahibi olunması kişilerin çeşitli
tarafından kontrol edilerek yönlendirilmesi doğvergilerden muaf tutularak çocuk sahibi olarak
rultusunda oluşturduğu politikalardır.
nüfusun artmasına katkıda bulunulması devlet
eliyle desteklenmiştir (Semiz, 2010:421-435). Bu
5 1885 ve bilhassa 1907 tarihli nüfus sayımlarının
sonunda hazırlanan “Esas Nüfus Kayıt Defterleri”
dönem nüfusa yönelik politikaların uygulanmave “Vukuat Defterleri”, günümüzde halen kullanılsına çalışılmışsa da ülkemizde1960 yılı itibariyle
makta olan nüfus kütüklerinin temelini oluşturan
evraklardandır.
başlatılan Kalkınma Planları dönemine kadar net
110
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
nüfus
politikası uygulamasına
hayatına başlaması ile aile rollerindeki değişim
İNCELENMESİ
ve sistemli bir
geçilmemiştir (Boylu, 2010:15).
gibi nüfusun artış hızında azalmaya imkân
verecek gelişmelerin yaşandığı,
Güven Grup ve
Ekonomik kalkınma stratejilerinin belirlendiği
1
Kilis 7 Aralıkplanları
Bölümü
beş yıllık süreçleri kapsayan kalkınma
• Dördüncü
Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979çerçevesinde ise nüfusa yönelik politikalar ile ilgili
1983): Demografik unsurlar ile ekonomik ve
değerlendirmeler
ve izlenmesi
toplumsal
unsurlar
arasındaki
ve yapılmış
doğalgazgereken
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi ilişki nedeniyle,
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
süreçler saptanmıştır. Buna göre (URL-5, Erişim
değişen dengelerin toplumsal
sorunlara yol
Tarihi: 07.06.2014):
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve
doğalgazbaşlaması
edilmesi ile sonraki kalaçmaya
gerekçesi
•
planında
nüfusa
dair sorunların iktisadi
bulgular
sonucunda;
sanayi (1963sektörü için tüketimkınma
elektrik
ve doğalgaz
Birinci Beşedilen
Yıllık
Kalkınma
Planı
ve toplumsal politikaların bir uzantısı şeklinde
1967): Nüfusun
artışı
ilk kez
sorunfiyatlarda
olarakda azalma meydana
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
gelmektedir.
ele alınması gereği,
nitelendirilmiş,
yüzde
yedi: olan
nüfus
artışı
Anahtar
Kelimeler
Elektrik,
Doğalgaz,
hızının ekonomik büyüme hızını yüzde dört
• Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985oranına çektiği
ve bu sebeple doğurganlık
1989):
Önceki GAS
dönem
planında belirtildiği
AND NATURAL
PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
düzeyinin azaltılmasına yönelik
çalışmalara
HOUSES üzere, sağlık, eğitim, beslenme vb. imkânların
başlanması gereği,
arttırılmasına yönelik politikalar geliştirilmesinin
yanı
sıra and
anne-çocuk
sağlığının korunması ve
the consumption
electricity
and natural gas used in
industry
• İkinci Beş Yıllık
KalkınmaofPlanı
(1968-1972):
aileye yönelik
hizmetlerin
techniques
for ekonomiyi
analysis. Moreover,
tests of hypothesisiyileştirilmesi
were applied andiçin
the research
was
Nüfusun artış
hızının
olumsuz
diğer sağlık hizmetleri ile bütünleştirilmesi,
yönde etkilemeyeceği düzeyde devam etmesi
ile nüfusun niteliğinin de güçlendirilmesi ve
Amaç ve hedeflerine yönelik düzenlemeler
nüfus politikalarının göç, doğum, ölüm gibi dar
yapılmış, böylelikle nüfusa dair politikalar sisanlamda değil anne-çocuk sağlığı gibi unsurtemli bir hale getirilmiştir. İlk olarak 1963 yılında
ların da[yani yaşam kalitesinin yükseltilmesi]
oluşturulan kalkınma planları, öncesi süreç ile
dâhil edilerek değerlendirilmesi,
beraber değerlendirilip genel olarak incelendiğinde, cumhuriyetin ilanının ardından gelen
• Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973süreçte, ülkenin içinde bulunduğu toplumsal ve
1977): Nüfusun nitel ve nicel anlamda yaşadığı
siyasal durumlar ile ilişkili olarak nüfusun artması
değişimlere bağlı olarak sağlık ve eğitim koamacıyla oldukça sert politikalar oluşturulmuşsa
nularındaki yükseliş ile diğer iktisadi ve sosyal
da takip eden süreçte bu amaca erişilmesinin aralanda yaşanan değişimlere bağlı olarak aile
dından nüfusun sadece sayısının değil niteliksel
yapısındaki değişim [kalabalık aile modelinden
yönleriyle de arttırılması ve yaşam kalitesinin
çekirdek aileye geçiş], ölüm sayısının azaltılması ve ölüm yaşının yükselmesi, kadının iş
yükseltilmesi adına politikalar oluşturulmasına
111
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
noktada
önceki döneme kıyasla
Bu çalışmalar doğrultusunda
İNCELENMESİ
çalışılmıştır. Bu
1927 yılında gerdaha insancıl bir yapıya bürünen nüfus
sorunu,
çekleştirilmesi
planlanan ilk nüfus sayımı için
AÇIKGÖZ
özellikle İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı başlangıç
(Dinç,
2007:74-76):
Yönetmeni
olmak üzere, nüfusun niteliğinin
güçlendirilmesi
1
• 3 Mayıs 1926 senesinde Merkezi İstatistik
amaç ve hedeflerini de içermiştir. Bunun ardından
Dairesihazırlanan
kurularak,
kurumun
uygulamaya konulan
diğer kalkınma
planlarında
Özet : 2012-2014
bu çalışma,
sanayi başına deneyimli
da nüfusun artış
hızı durdurulması gereken bir
bir istatistikçi
Belçikalı
çalışmadaolan
ANOVA
modeli Camille Jacquart
uygulanmıştır. Ayrıcanüfusun
hipotez testleri
sorun olarak nitelendirilmiş,
niteliği
atanmış,
ile yaşam kalitesinin
yükseltilmesi
konularına
arttıkça,
ve doğalgaz
• 9aralığı
Şubat
1926elektrik
senesinde,
196 Sayısı ile ilan
öncelik verilmiştir.
edilmişgelmektedir.
olan; Müddeti Zarfında Nüfus Kütüğüaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Nüfusu Kayıt
Fiyat Ashabının Cezadan
ne Yazdırılmayan
Vukuat
Altına Almaya Yönelik Girişimler
Afları Hakkında Başvekâletten Gelen (1/853)
Osmanlı İmparatorluğu’nun
dağılması ve ardından
AND NATURAL
GAS Layihası
PRICES
Numaralı
Kanun
ve Dâhiliye ve
ACCORDING
CONSUMPTION
1923 senesinde Cumhuriyet’inTO
ilan
edilmesinden
HOUSES Muvazeneli Maliye Encümenleri Kanunu
sonra coğrafyamızda başlayan kılık kıyafet devrimi,
çıkarılarak halkın sayımdan gizlenmesi cezai
Abstract:
In this studydevlet
prepared
eğitim seferberliği,
din işlerinin
işlerinden
ANOVA
model
was applied
to the studymüeyyidelere
prepared with thetabi
use kılınmış,
of different
ayrılması, Latinanalyzed.
harflerine
geçiş,
takvim
ve saat
made more
The purpose bir
sisteminde değişimler
gibicomprehensive.
yenilik hareketlerinin
• 2 Haziran 1926 senesinde “Umumi Tahrir-i
uzantısı da, değişimin köklü hale gelip ihtiyaçları
Nüfus İcrası Hakkında 1/954 Numaralı Kanun
karşılayabilecek düzeye erişebilmesi amacıyla
Layihası ve Dâhiliye, Adliye ve Muvazene-i
nüfusa yönelik bilgilerin edinilmesi olmuştur.
Maliye Encümenleri Mazbata/arı” hükümet
Bu noktada öncelikli olarak, Cumhuriyet öncesi
tarafından meclise sunularak, nüfus sayımı
dönemde gerçekleştirilen sayımların belirli bir
meclis gündemine taşınmış ve aynı gün içinde
amaca yönelik oluşu ile gerçek nüfus verilerini
sağlamayışı ve yaşanan savaşlarda verilen kayıplar
sebebiyle nüfusun son halinin bilinmemesi, değişen
rejim ile birlikte oluşturulması gerekli kurumların
yapılandırılması gibi gerekçeler nüfus sayımının
önemini gündeme getirmiştir. Yapılacak sayım ile
gerçek rakamlara erişilebilmesi amacıyla uzun
bir hazırlık dönemini gerektiren çalışmalar bu
süreç itibariyle başlatılmıştır.
dokuz maddelik Umumi Tahrir-i Nüfus İcrası
Hakkında Kanun çıkarılarak yürürlüğe konmuş
ve aynı sene içinde belirlenen bölgelerde6
deneme sayımları yapılmasına karar verilmiş,
6 Sonradan belirlendiği üzere, deneme sayımlarının;
Sivas, Ankara, Tekirdağ, Mersin ve Ödemiş’i
kapsayan beş il içerisinde gerçekleştirilmesine
karar verilmiştir.
112
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tarih
ve kurallar çerçevesinde
amaçlarına yönelik olarak gerçekleştirilmiş olup,
İNCELENMESİ
• Sayımın hangi
nüfusun tamamının sayımı yapılmadığından gerçek
yapılacağının, kurulan Merkezi
İstatistik
anlamda nüfus sayımı niteliklerine sahip değildir.
Dairesi tarafından belirleneceği açıklanmış,
1
Kilis 7 Aralık
Bölümü
Bu dönemde
gerçekleştirilen sayımlar geleneksel
• 27 Eylül 1927 senesinde Dâhiliye
Vekâleti’
yöntem olarak bilinen sistem dâhilinde gerçeknden getirilen istek üzerine Diyanet İşleri
leştirilmiştir.
ilanının ardından
Başkanlığı tarafından
bir ilegenelve konutlarda yayımlanan
istatistikselCumhuriyetin
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakgerçekleştirilen
ANOVA
modeli
ilk sayım olan 1927 sayımından
ge ile sayıma
din görevlilerinin de yardımcı
1967
yılındafiyatlarının
yapılan tespit
sayıma
değin yapılan nüfus
Sanayi ve
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
edilmesi
olmaları istenmiş
vekonutlarda
bununtüketim
ardından
yoğun
sayımları, ülke genelindeki nüfusun sayısı ile
bir propaganda
girilmiştir.
edilendönemine
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
varılmaktadır.
Sonuç olarakamacını
tüketim taşımıştır. 1965niteliklerinin
öğrenilmesi
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
Yasal uygulamaların yürürlüğe konmasının ar2000 yıllarını kapsayan dönemde gerçekleştirilen
: Elektrik, dönemine
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
dından sayımdaAnahtar
yoğunKelimeler
bir propaganda
nüfus sayımları ise Türkiye Cumhuriyeti sınırları
girilmiş olmasının sebebi, Osmanlı döneminde
içerisindeki yerli ve yabancı tüm nüfus sayılmış,
gerçekleştirilen sayımlarda
olduğu
üzere askerlik
ECONOMETRIC
ANALYSIS
nüfus sayısının yanı sıra sosyal ve ekonomik
ve vergilerin artması endişesi ile gerçek rakamların
HOUSESözelliklerin idari bölünüş ile birlikte belirlenmesini
sayım verilerine yansıtılması gayesini taşımaktadır.
amacını taşımıştır (Yüksel, H., 2006:62). 2000
industry
and houses
is statistically
yılıinve
sonrasında
gerçekleştirilen
sayımlar ise
Bu doğrultuda, analyzed.
nüfus sayımı
ilemodel
ilgiliwas
bilgilendirANOVA
were büyüklüğü,
applied and theyoğunluğu
research was ve sahip olduğu
nüfusun
menin yapıldığıtechniques
dersler
eğitim müfredatına
made
moremilli
comprehensive.
diğer tüm niteliklerin [eğitim, yaş, cinsiyet, meslek,
eklenmiş, önemli gazete yazarları, köşelerinde
sakatlık durumu, vb.] öğrenilmesi hedeflenmiştir
sayımın amaç ve önemini açıklayan yazılara
(Doğan, 2011:304). Bu veriler doğrultusunda
yer vermiştir. Öğretmenler, öğrenciler ve din
edinilen bilgiler ise; eğitimde yaşanan eksiklerin
adamlarından oluşan elli iki bin iki yüz yetmiş
tespit edilip önlenmesi, sağlıkta yaşanan sorunaltı sayım memurunun görevli olarak katıldığı
ların tespit edilip önleyici nitelikte çalışmalar
1927 nüfus sayımı on yedi ayda tamamlanmış,
[ör. çocuk ölümleri, doğum kontrolü çalışmaları,
hazırlanan sonuç 1928 yılında Osmanlıca olarak
vb.], yaş gruplarına uygun nitelikte yatırımların
yayımlanmıştır (Tamer ve Bozbeyoğlu, 2004:73-79).
gerçekleştirilebilmesi, nüfus hareketlerine uygun
Türkiye’deki Nüfus Sayımlarının Yapılma
stratejilerin geliştirilebilmesi gibi pek çok konuAmaçları ve Kullanılan Yöntemler
da kullanılabilecek önemli veriler içermektedir
(Doğanay, Özdemir ve Şahin, 2012:6).
Osmanlı İmparatorluğu döneminde gerçekleştirilen
nüfus sayımları, oluşturulan ordulara asker temin
Günümüzde dünyada yapılan nüfus sayımlarınedilebilmesi ile vergi oranlarının belirlenebilmesi
da iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan ilki
113
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yöntemleri sebebiyle bir takım eksikliklere sahip
interviewELEKTİRİK
adı verilen
direkt görüşme
İNCELENMESİ
personal
olsalar da, genel anlamda ülkemizin nüfus tarihini
yöntemi diğeri ise self enumeration adı verilen
oluşturan en önemli kayıtlar olma niteliğini taşıkendi kendine sayım yöntemidir. Bu yöntemlerin
maktadırlar (Dinç, 2007:68). Cumhuriyet’in ilanı
ilkinde kullanılan de facto sistemde
sayım esnasında
1
ile başlayan süreçte ise nüfus sayımına bakışın
fiilen hazır bireyler kayıtlara alınırken, sayımda
7
ile önce
sayımsanayi
amaçları sonrasında
fiilen bulunmayanlar
kayda tabi
tutulmamaktadır
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki TUİK verileri değişmesi
bu çalışma,
da sayım yöntemlerinde önemli değişiklikler
(Gümüş, 1998:61).
Diğer yöntem olan de jure
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
hale2010:62).
getirilmiştir. Bu değişimlerin
yaşanmıştır
(Bayat,
sisteminde ise sayım
esnasında
fiilen
bulunma
şartı
ardından öncelikle 1927 yılı itibariyle nüfus sayıaranmaksızın, kişiler
ikametgahı
olarak
yönünde sürekli
hareket edilmiş
olup, yapılan
bulgular sonucunda;
sanayi
aralığı
elektrik
doğalgaz
mının
herarttıkça,
beş yılda
bir8venüfus
sayımı yapılmasına
belirlenen yerdeedilen
sayılmaktadır
(Utku,
2006:23).
karar
verilmiş,
sayımlar 1990 yılına değin beş
meydana
gelmektedir.
Türkiye’de Nüfus Sayımları
kere
yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yılda
Sanayi, bir
Konut,
Anova,
TUİK, Fiyat 1990 yılından sonra
ise sayımların on yılda bir gerçekleştirilmesine
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde nüfus sayımları
karar verilmiştir (TÜİK, 2010).
ilk olarak Selçuklular ve İlhanlılar dönemlerinde
ACCORDING
TO CONSUMPTION
yapılmış olup sonrasında
kurulan
Osmanlı İmpa-RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
ratorluğu döneminde de nüfus sayımı geleneği
Abstract:
In this
studybu
prepared
devam ettirilmiştir.
Her ne
kadar
süreç by
içerisinthe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
de gerçekleştirilen
sayımlar
yapılış
analyzed.
ANOVA
model nedenleri
was applied ve
to the study
the use of gerçekleştirilen
different
8 prepared
1927 withyılında
sayımın
ardından sayım tarihlerinin 0
7 Bu yöntemde ayrıca ülkede bulunan yabancılar
ile yurt dışındaki vatandaşların sayımı
gerçekleştirilmemektedir.
114
ve 5’li yıllarda
gerçekleştirilmesi için, bir defaya mahsus olmak
üzere ikinci nüfus sayımı yedi yıl sonra, yani 1935
yılında gerçekleştirilmiştir.
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1. 1927-2013
Yılları Nüfus İstatistikleri
İNCELENMESİ
YAŞ GRUPLARI
YIL
19272
1935
1940
1945
1950
1955
Kadın
0-14
15-64
1
Erkek
Bilinmeyen
Kilis 765+
Elektrik-Enerji Bölümü
1
TOPLAM
13.648.270
TUİK verileri
kullanılarak
hazırlanan
- Özet : 2012-2014
- Yılları arasındaki
7.084.391
6.563.879
16.158.018
6.662.593
8.795.512
628.041
71.872
8.221.248
7.936.770
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
daha kapsamlı
17.820.950
7.503.326
9.668.796
629.859
18.969 araştırma
8.922.038
8.898.912
18.790.174
7.421.263
10.717.968
626.543
24.400
9.343.594
9.446.580
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim 10.420.103
aralığı arttıkça,10.527.085
20.947.188
8.018.479
12.211.300
690.662
26.747
(‰)
Yıllık
Nüfus
Artış
Hızı
-3
21.10
17.03
10.59
21.73
9.475.220
13.729.233
822.408
37.902
11.831.342
12.233.421
24.064.763
27.75
1960
11.427 006
15.299.311
978.732
49.771
13.590.932
14.163.888
27.754.820
28.53
1965
13.148.624
16.953.850
1.242.525
46.422
15.394.457
15.996.964
31.391.421
24.62
1970
ECONOMETRIC
AND NATURAL
GAS PRICES
35.605.176
14.878.187
19.152.564 ANALYSIS
1.565.696 OF ELECTRICITY
8.729
17.598.190
18.006.986
25.19
1975
40.347.719
16.330.203
22.086.237 1.853.251
78.028
19.602.989 20.744.730
HOUSES
1980
17.433.912
25.022.358
2.113.247
167.440
22.041.595
22.695.362
44.736.957
25.00
20.65
1990
50.664.458
19.010.138
29.432.295
2.125.908
96.117
992 483
25.671.975
the consumption
of electricity
and natural
gas used in24industry
and houses
is statistically
analyzed.34.265.838
ANOVA model
was applied 44.482
to the study 27.865.988
prepared with 28.607.047
19.745.352
2.417.363
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research56.473.035
was
2000
20.220.095
43.701.502
3.858.949
23.381
33.457.192
34.346.735
67.803.927
18.28
2007
18.642.391
46.943.690
5.000.175
-
35.209.723
35.376.533
70.586.256
-
2008
18.788.587
47.835. 090
4.893.423
-
35.615.946
35.901.154
71.517.100
13.10
2009
18.859.334
48.618.564
5.083.414
-
36.098.842
36.462.470
72.561. 312
14.50
2010
18.878.582
49.516.670
5.327.736
-
36.679.806
37.043.182
73.722.988
15.09
2011
18.886.575
50.346.979
5.490.715
-
37.191.315
37.532.954
74.724.269
13.50
2012
18.857.179
51.088.202
5.682.003
-
37.956.168
37.671.216
75.627.384
12.00
2013
18.849.814
51.926.356
5.891.694
-
38.194.504
38.473.360
76.667.864
13.70
1985
24.88
21.71
Kaynak: Genel Nüfus Sayımı Sonuçları, 1935-2000 ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2007-2013 verilerinden düzenlenerek yeniden oluşturulmuştur.
115
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1927-2013 yıllarınaELEKTİRİK
ait verilerinVEgörüldüğü,
Tablo
nüfus artışında yıllar itibariyle sürekli ve düzenli
İNCELENMESİ
1.’ den de görüleceği üzere, Türkiye
nüfusunda
bir yükselme görülmekteyse de, nüfusun artış hızı
çeşitli zaman aralıklarında dikkate değer gelişimler
oranlarına dikkat edildiğinde, günümüzdeki artışın
gerçekleşmiştir. Bunlardan ilki1 ilerleyen yıllarla
Cumhuriyet
tarihinin en düşük artış oranlarından
Bölümü
birlikte düzenli olarak artış gösteren nüfusta 65
biri olduğu da görülecektir. Esasen bir çelişki gibi
yaş ve üstü grupta
yılları
arasında
Özet : 2007-2008
2012-2014 Yılları
arasındaki
duran bu durum, nüfus artışının geometrik artışa
yaşanan azalmadır.
Tablo
dikkatle
incelendiğinde
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraksahip
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
olması
ile açıklanmaktadır.
hipotez
testleri
görülecektir ki,uygulanmıştır.
benzer bir Ayrıca
düşüşe
sadece
“bilinSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Bununla birlikte Tablo 1. verilerinden de gömeyen” olarakyönünde
ifade edilen
grubun
hareket edilmiş
olup,verilerinde
sonucunda;
sanayi
doğalgaz tarihin çeşitli
rüleceği
üzere,elektrik
nüfusve sayıları
rastlanmaktadır.edilen
Anibulgular
artış ve
azalmalar
gösteren
dönemlerinde
önemli artışlar gösterse de, dünya
bu grupta en dikkat
çekici
değişimin
isefiyatlarda
1970-da azalma
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
1980 yılları arasında
gerçekleştiği
görülmektedir.
etkili
olmuş
Anahtar
Doğalgaz, Tüketim,tarihi
Sanayi, boyunca
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat savaşlar, salgın hasBuna göre bu grupta 1970 yılında 8 bin 729 ile
talıklar veya doğal afetler gibi nedenlere rağmen,
ifade edilen nüfusECONOMETRIC
diğer sayım dönemi
olan
hiçbir
dönemde
yansıyacak bir
ANALYSIS
OF1975
ELECTRICITY
AND
NATURAL istatistiklere
GAS PRICES
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
yılında 69 bin 299 kişilik bir artış yaşanmış, 1980
HOUSESoranda azalma görülmemektedir. Bu durum da
yılına gelindiğinde ise, önceki yıla oranla 89 bin
benzer şekilde nüfus artış sisteminin katlanarak
Abstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
412 kişi artarakthe
167
bin 440 sayısına ulaşılmıştır.
çoğalmayı
8, 16,
32, 64, vb.) ifade eden
consumption of electricity and natural gas used
in industry (2,
and 4,
houses
is statistically
analyzed. ANOVA
was bilinmeapplied to the study prepared with the use of different
Bu durumda 1970-1980
yılları model
arasında
geometrik
artışandsistemi
ile açıklanabilmektedir
were applied
the research
was
made more
comprehensive.
The purpose
yen gruba kaydedilen
404
bin 179 kişilik
kayıp
(Çamurcu, 2005:90).
nüfustan söz edilmektedir. Tabloda ani yükseTürkiye Nüfus Verilerine İlişkin Kümeleme
liş ve azalmalar konusunda değişken ifadeler
kullanılan son bölüm de Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin 1935-2013 yılları arasındaki nüfus
artış hızını gösteren son sütunda yer almaktadır.
Buna göre, artış hızındaki ilk dikkat çekici azalma
1945 yılında gözlenirken nüfus artış hızının rekor
denilebilecek düzeyine yükselmesinin ise 1970
yılında yaşandığı görülmektedir. Takip eden nüfus
sayımı dönemlerinde bu yükselişte azalmalar
görülmekteyse de nüfustaki artış hızı günümüzde
de oldukça yüksek bir oranda devam etmektedir. Bu durumu yüksek olarak ifade etmemizin
gerekçesi ise geometrik artış sebebiyledir. Zira
Analizi
Türkiye’ deki illerin nüfusa ilişkin özelliklerini
tanımlamak üzere kümeleme analizi uygulanacaktır.
K-ortalamalar tekniği ile iller kümelere ayrılacak
ve nüfus düzeyleri elde edilen kümelere göre yorumlanacaktır. 1940-2000 arasındaki nüfus sayım
verileri kullanılarak analiz gerçekleştirilecektir.
Değişken olarak nüfus sayısı, kadın nüfus ve
erkek nüfus sayıları kullanılacaktır. Kümeleme
analizi için önsel bilgiye dayalı olarak, toplam
iki küme kullanılacaktır.
116
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1.
Cluster
Kadın Erkek NüfusİNCELENMESİ
5
272855,589
Dağılım (01)
6 AÇIKGÖZ
ClusterGüven Grup A.Ş. Finans7 Yönetmeni
1
Nüfus
1
434832,347
6932,613
180924,253
3238,382
0,000
0,000
Elektrik-Enerji
Bölümü
8
2
10018735,00
3623,612
35124,00
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriYukarıdaki
bu çalışma,
sanayigeçmişi gösteriltabloda
iterasyon
Kadın nüfusu ve konutlarda
4930200,00
16923,00
Buna göre
küme
merkezlerinde 8.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakmektedir.
ANOVA
modeli
Erkek nüfusu uygulanmıştır.
5088535,00
18201,00
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak iterasyon
araştırma daha
kapsamlı haleyakınsama
getirilmiştir. sağlanmaktadır.
sonucunda
yönünde
hareket edilmiş
olup,merkezleri
Yukarıdaki tabloda
başlangıçtaki
küme
Tablo 2. Cluster Kadın Erkek Nüfus
gösterilmektedir.
Kümeleme
analizi sonucunda
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketim
Dağılım
(02)
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
iterasyona göre son küme merkezleri elde edilecek
Anahtar
Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ve küme özellikleri
buKelimeler
şekilde:yorumlanacaktır.
Cluster
1
Tablo 2. Iteration Change in
Nüfus
AND NATURAL GAS4376373,15
PRICES
Cluster
Centers
ACCORDING
TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES Kadın
Change in Cluster Centers
Iteration
1
2
2
474241,70
nüfusu
2088874,00
233742,62
Erkek nüfusu
2231713,85
239536,58
1
the consumption
of electricity 2and natural gas used in industry and houses is statistically
Yukarıdaki
küme
merkezleri gösterilanalyzed. ANOVA model was applied to the study
prepared tabloda
with the son
use of
different
2811355,576
580994,962
techniques
mektedir.
Kümeleme
analizi
sonucunda iterasyona
electricity
and natural
gas prices
912970,462
6426,080
3
1233908,603
10506,245
4
1088917,822
12869,738
göre son küme merkezleri elde edilmiştir. Buna
göre 2. kümede nüfus yoğunluğu 1. kümeye
göre daha yüksektir. Kadın ve erkek nüfusu da
2. kümede 1. kümeye göre daha yüksektir.
Tablo 3. Cluster Kadın Erkek Nüfus Dağılım Error
Cluster
Error
MeanSquare
df
194773192074565,000
1
186971471795,625
Kadın nüfusu
44022502976602,800
1
Erkek nüfusu
50766982390220,800
1
Nüfus
MeanSquare
117
df
F
Sig.
809
1041,727
,000
45238453406,083
809
973,121
,000
49453874485,815
809
1026,552
,000
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tablodaELEKTİRİK
kümelemeVEanalizine
ilişkin
Burdur
0
İNCELENMESİ
Yukarıdaki
ANOVA tablosu gösterilmektedir. ANOVA
tablosu
Bursa
0
ile kümelerin şekillenmesinde etkili olan değişGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Çanakkale
0
kenler belirlenebilir. F değerlerine
bakıldığında,
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-EnerjiÇankırı
Bölümü
0
tüm değişkenler kümelerin şekillenmesi açısından
Çoruh
0
istatistiksel açıdan
değişkendir.
Özet önemli
: 2012-2014
Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Tablo 4.
12
12
12
12
12
12
12
12
4
4
Çorumolarak analiz edilmesi
0
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
Cluster Number of Case İllere
Denizli
0
Göreve Dağılımı
Sanayi
konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
Diyarbakır
0
0
Cluster sanayi sektörü için tüketim aralığı Düzce
Number of
0
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydanaEdirne
gelmektedir.
12
12
12
12
12
12
1
1
12
12
Elazığ
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, Fiyat0
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
1
12
12
6
12
10
12
12
12
1
1
2
2
12
12
12
12
12
12
2
2
Case
Şehir
Adana
1
2
Total
0
12
12
Erzincan
0
Erzurum GAS PRICES
0
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL
Adıyaman
0 TO CONSUMPTION
9
9 RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
Eskişehir
0
HOUSES
Afyon
0
12
12
Gaziantep
0
Ağrı Abstract: In this
0 study prepared
12
12 data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
by using
Giresun
0
the consumption of electricity and natural gas used in industry
Aksaray
0 model2 was applied
2 to the study prepared with the use of different
analyzed. ANOVA
Gümüşhane
0 was
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied
and the research
Amasya
0
12 The purpose
12 was to determine electricity and natural gas prices
Hakkari
0
Ankara
5
7
12
Hatay
0
Antalya
0
12
12
Iğdır
0
Ardahan
0
1
1
Isparta
0
Artvin
0
8
8
İstanbul
6
Aydın
0
12
12
İzmir
2
Balıkesir
0
12
12
M.Maraş
0
Bartın
0
1
1
Karabük
0
Batman
0
2
2
Karaman
0
Bayburt
0
2
2
Kars
0
Bilecik
0
12
12
Kastamonu
0
Bingöl
0
12
12
Kayseri
0
Bitlis
0
12
12
Kırıkkale
0
Bolu
0
12
12
118
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Kırklareli
Tokat
0
12
12
0
İNCELENMESİ
12
12
Kırşehir
0
Trabzon
11Murat KORKMAZ,
11
Hakan AÇIKGÖZ
0
12
12
Kilis
0
Tunceli
1 Güven Grup
1 A.Ş. Finans Yönetmeni
0
12
12
Kocaeli
0
Kilis12
Elektrik-EnerjiUşak
Bölümü
12
0
9
9
Konya
0
0
12
12
1
1
12
12
12
12
798
811
1
12
Van
12
Kütahya
Yalovaolarak analiz edilmesi
0
12
0
doğalgaz ile12
elektrik tüketiminin istatistiksel
Malatya
Yozgat
0
12
12
0
Sanayi
ve
konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre
elektrik
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit
edilmesi
Manisa
Zonguldak
0
12
12
0
Mardinedilen bulgular0sonucunda;
12 sanayi sektörü
12 için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
13
Mersinaralığı Kw cinsinden
0
12
12 da azalma meydana gelmektedir.
yükseldikçe,
fiyatlarda
Yukarıdaki tabloda tüm şehirlerin hangi kümeye
dâhil olacağı gösterilmektedir. Buna göre genel
Muş
0
12
12
itibarı ile tüm şehirler 2. kümeye dâhildir. Ancak
NevşehirECONOMETRIC
0
9
9
ANDşehrinin
NATURAL
GASgözlemleri
PRICES
İstanbul
tüm
her iki kümeye
Niğde
0
12
12 HOUSESde eşit şekilde dâhildir. Bingöl ili nüfus yoğunluğu
Ordu
0
12
12
açısından yüksek olan kümeye dâhil olmuştur.
Muğla Anahtar Kelimeler
0 : Elektrik,
12 Doğalgaz,
12 Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Osmaniye
0 of electricity
1
1
the consumption
and natural
gas used in industry and houses is statistically
Nüfus
Değişkenlerine
prepared
with the use ofİlişkin
different Korelasyon
Rize techniques for 0analysis. 12
12 of hypothesis were applied and the research was
Moreover, tests
Analizielectricity and natural gas prices
Sakarya
0
9
9
Samsun
0
12
12
Siirt
0
12
12
Sinop
0
12
12
Sivas
0
12
12
Şanlıurfa
0
12
12
Şırnak
0
2
2
Tekirdağ
0
12
12
1940-2000 yılları arasında elde edilen Türkiye
ve Bingöl iline ilişkin nüfus verilerine yönelik
korelasyon analizi uygulanmıştır. Temel olarak,
Bingöl iline ilişkin değişkenler ile Türkiye iline
ilişkin değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiş ve Türkiye ile Bingöl arasında etkileşim
incelenmiştir.
119
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 5.İNCELENMESİ
Korelasyon Analizi
Kadın
TürkiyeGüven Grup
Kadın
nüfus
nüfus
nüfus
Erkek
nüfus
oranı
1
ortalaması ortalaması
ortalaması
ortalaması
Bingöl
nüfusu
Bingöl
kadın
nüfusu
Bingöl
erkek
nüfusu
Bingöl
kadın
nüfus
oranı
Bingöl
erkek
nüfus
oranı
Erkek
nüfus oranı
ortalaması
**
**
**
Korelasyon
-,981**sanayi
Özet : 2012-2014 Yılları,848
arasındaki TUİK,973
verileri kullanılarak,968
,981**
tüketiminin istatistiksel
edilmesi
Sig.
,000 ile elektrik
,000
,000 olarak analiz,000
,000
N uygulanmıştır. Ayrıca hipotez12testleri uygulanarak
12 araştırma daha kapsamlı
12
12
**
**
Korelasyon
,967** bulgulara göre,963
-,977** Elde
yönünde hareket edilmiş,864
olup, yapılan istatistik
Sig.
,000
,000
,000
,000
azalma meydana gelmektedir.
N aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
12 fiyatlarda da12
12
12
**
Anahtar Kelimeler : Elektrik,
Anova,
TUİK,-,981
Fiyat**
Korelasyon
,829**Doğalgaz, Tüketim,
,974** Sanayi, Konut,
,970
Sig.
,001
,000
,000
,000
N
12
,977**
,000
12
,981**
,000
ECONOMETRIC ANALYSIS
AND NATURAL
GAS PRICES
12 OF ELECTRICITY
12
12
12
HOUSES
Korelasyon
,344
,176
,174
-,194
,194
Sig.
,546
,274
,585
,588
,546
N the consumption of electricity
12and natural gas12used in industry and
12 houses is statistically
12
techniques for analysis. Moreover,
tests of-,176
hypothesis were applied
Korelasyon
-,344
-,174 and the research
,194 was
Sig.
N
12
12
-,194
,274
,585
,588
,546
,546
12
12
12
12
12
Korelasyon tablosuna göre Bingöl nüfusu ile
Türkiye nüfus ortalaması, kadın nüfus ortalaması,
erkek nüfus ortalaması ve erkek nüfus oranı ve
kadın nüfus oranı ortalaması arasında kuvvetli
ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır
(p<0.05). Bingöl nüfusu ile kadın nüfus oranı
ortalaması arasında zıt yönlü bir ilişki varken,
diğer değişkenler arasında aynı yönlü bir ilişki
vardır. Bingöl kadın nüfusu ve erkek nüfusu ile
Türkiye nüfus ortalaması, kadın nüfus ortalaması,
erkek nüfus ortalaması, erkek nüfus oranı ve
kadın nüfus oranı ortalaması arasında kuvvetli
ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır
(p<0.05). Bingöl kadın nüfusu ve erkek nüfusu
ile kadın nüfus oranı ortalaması arasında zıt yönlü
bir ilişki varken, diğer değişkenler arasında aynı
yönlü bir ilişki vardır.
120
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 6. Nüfus Verilerine
İlişkin Tanımlayıcı İstatistikler
İNCELENMESİ
Kadın nüfusu
Erkek nüfusu
536791,2750
263479,6239
271470,3699
1
Bölümü
22951,22620
11078,20939Elektrik-Enerji
11755,21540
Nüfus
Mean
Kadın nüfus
oranı
Erkek nüfus
oranı
49,5382
50,4618
,16192
,16192
382844,0000
187607,0000
193751,0000
49,4555
Özet
:
2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK
verileri
bu
çalışma,
sanayi
a
a kullanılarak hazırlanan
a
Mode
35124,00
38257,00
45680,00
4,72a
Std. Deviation
653606,43645
315485,93086
334765,74977
analiz teknikleri
çalışmada ANOVA 4,61117
modeli
uygulanmıştır.
Variance
427201373774,353
99531372570,524
112068107221,290
21,263
Skewness
7,209
7,337
7,246
4,246
Std. Error of Skewness
,086
,086
,086
,086
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
Kurtosis
78,306
81,913
78,173
60,670
Std. Error of Kurtosis
,171
,171
,171
,171
Anahtar Kelimeler
Tüketim, Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, Fiyat 90,25
Range
9983611,00
4919482,00
5088535,00
50,5445
Std. Error of Mean
Median
Minimum
Maximum
35124,00
10718,00
0,00
4,72
10018735,00
4930200,00
5088535,00
94,97
HOUSESrülmektedir. Korelasyon analizine
tabloda tüm Türkiye illerine ilişkin
5,03a
4,61117
21,263
-4,246
,086
60,670
,171
90,25
5,03
95,28
Yukarıdaki
göre Bingöl
ilindeki nüfus değişkenleri ile Türkiye genelindeki
nüfus, kadın nüfusu, erkek nüfusu, kadın nüfus
the consumption
of electricity and ilişkin
natural gas used
in industry
and housesarasında
is statistically
nüfus
değişkenleri
oranı ve erkek nüfus
oranı değişkenlerine
yüksek
vetheanlamlı
bulunduğu
techniques gösterilmektedir.
weredereceli
applied and
research ilişkinin
was
tanımlayıcı istatistikler
belirlenmiştir. Buna göre Türkiye genelindeki
Sonuç ve Değerlendirme
değişim, Bingöl ilindeki gelişim ile genel itibarı
ile paralel bir eğilim göstermektedir. Kümeleme
Bu araştırma sonucunda, Bingöl ili ile Türkiye
analizi sonucuna göre, iller nüfus yoğunluğuna
geneli nüfus verilerini istatistiksel analiz metotları
göre iki kümeye ayrılmıştır. Bu sonuçlara göre,
kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma kapsaBingöl ili nüfus yoğunluğu nispeten yoğun olduğu
mında Bingöl ili ile Türkiye geneli nüfus yoğunluğu
kümenin içerisine dâhil olmuştur.
arasındaki farklılık ve benzerlikler incelenmiştir.
Bağımsız iki örneklem t-testi sonuçlarına göre,
Türkiye genelinde iller bazında ortalamalara
göre nüfus ortalaması ve kadın nüfus yoğunluğu,
Bingöl iline göre daha yüksektir. Ancak Bingöl’
de erkek nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasına
göre daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca grafiksel
gösterimlerde de bu durum net bir şekilde gö-
KAYNAKLAR
AKSU, L., (2011). Dünya’da ve Türkiye’de
Nüfus Analizleri. Sosyoloji Konferansları
25, 219-311
BAYAT, D., (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde
Nüfus Sorunu ve Türkiye Örneği, Yüksek
121
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Marmara
Üniversitesi, Sosyal
acikders.org.tr/mod/resource/
İNCELENMESİ
Lisans Tezi,
Bilimler Enstitüsü, İstanbul
v i e w.
php?id=3051&redirect=1. Erişim Tarihi:
20.07.2014
BEHAR, C., (1996). Osmanlı İmparatorluğu’nun
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Bölümü
DİNÇ, G.,
(2007). Cumhuriyet’in İlk Nüfus
ve Türkiye’nin Nüfusu 1500-1927,
TC
Baş- Elektrik-Enerji
Sayımına göre Antalya’ nın Demografik
bakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Tarihi
Yapısı,
Yakın
Dönem
Türkiye Araştırmaları
İstatistiklerveDizisi,
Matbaası,
konutlardaCilt:2,
kullanılanDİE
doğalgaz
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
Dergisi, 12, 65-87
Ankara
DİNÇ,göre
G.,de(2012).
Cumhuriyet’in
İlk Nüfus
BOYLU, E., (2010).
Türkiye’de
Hızlı
Nüfus
yönünde hareket
edilmiş olup,
yapılan
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı
arttıkça, Göre
elektrikAntalya’nın
ve doğalgaz
Sayımına
Demografik
Artışı ve İstihdam
Sorunları, Yüksek Lisans
Yapısı.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları
aralığıÜniversitesi,
gelmektedir.
Tezi Marmara
Sosyal Bilimler
12.
65-87
Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
Enstitüsü, İstanbul
DOĞAN, M., (2011). Türkiye’de Uygulanan
ÇAKIR, C., (1998). Ekonomik Hesaplamalarda
Politikalarına Genel Bakış, Marmara
Bir Birim Olarak
Aile, TCTOBaşbakanlık
AileRANGES INNüfus
ACCORDING
CONSUMPTION
HOUSES
Coğrafya Dergisi, 23, 293-307
Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, Yayın No: 112,
Başbakanlık
Basımevi,
Ankara
Abstract:
In this study
prepared by
using data of DOĞANAY,
of 2012-2014, Ü., ve ŞAHİN,
H.,years
ÖZDEMİR,
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared
with the use
of different
İ. F., (2012).
Genel
Beşerî ve Ekonomik
F.,techniques
(2007).
Döneminde
forAtatürk
analysis. Moreover,
electricity 4.
andBaskı,
natural Pegem
gas pricesAkademi, Ankara
Coğrafya,
ÇAKMAK,
Türkiye’nin Nüfus Politikası, Yüksek Lisans
Tezi Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri
ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir
ÇAKMAK, F., (2013). Cumhuriyet İdaresi’nin
Nüfusu Kayıt Altına Alma Girişimlerine Bir
Örnek: 1934 Yılı Nüfus Taraması, Turkish
Studies, 8, 33-48
EROĞLU, T., (2006). E-Devlet Uygulamaları
Çerçevesinde MERNİS Projesi ve
Beklentiler, Sayıştay Dergisi 62, 83-106
GÜMÜŞ, E., (1998). Türkiye’nin Nüfusu. Türkiye
Coğrafyası, Anadolu Üniversitesi Yayınları,
Eskişehir
ÇAMURCU, H., (2005). Dünya Nüfus Artışı
ve Getirdiği Sorunlar, Balıkesir Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 87-
105
GÜNAYDIN, S. F., (2011). 1831 Sayımına Göre
Ordu Merkez Kazası Nüfusu, Yüksek Lisans
Tezi, TC Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Ordu
DANIŞ, D., (20014). B.T. Demografi: Nüfus
Meselelerine Sosyolojik Bir Bakış www.
GÜZELİŞ, A., (2011). Tarih Boyunca Anadolu’da
Nüfus ve Etnik Yapılar. www.alpaslanguzelis.
122
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
wordpress.com/2011/03/09/tarih-
boyuncaYAKAR, M., (2012). İç ve Dış Göçlerin Kırsalda
İNCELENMESİ
Nüfusun Yaş Yapısına Etkisi: Emirdağ İlçesi
anadoluda-nufus-ve-etnik-yapilar.
Erişim
Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, 2, 129-
Tarihi: 25.07.2014
149
1
KÖSE, M., (2010). 1927 Nüfus
Sayımı ve SoYANARDAĞ, M., ve ÜRÜN, Ö., (2003). Nüfus
nuçlarının Değerlendirilmesi,
Yüksek Lisans
doğalgaz ile
istatistikselve
olarak
analiz edilmesi
Kavramı
Türkiye’de
Nüfusun Gelişim
Tezi AfyonveKocatepe
Üniversitesi
Sosyal
Sürecinin
Değerlendirilmesi,
http://www.
Bilimler Enstitüsü,
Afyon
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha kapsamlı
mevzuatdergisi.com/2003/06a/02.htm. Erişim
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
ÖZMEN, L. A.,yönünde
(2010).
Türk Nüfus Hizmetleri
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim Tarihi:
17.06.2014
seviyesinde
düşüş Lisans
Sistemi ve MERNİS
Projesi,
Yüksek
YAVUZ, E. M., (2009). Avrupa Birliği’nde Nüfus
Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler
Yapısında Değişmeler, Ekonomik Etkileri ve
Enstitüsü, Ankara
Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, T.C Marmara
SEMİZ, Y., (2010).
1923–1950
Döneminde
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYÜniversitesi
AND NATURAL
GAS Bilimler
PRICES Enstitüsü, İstanbul
Sosyal
Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve
HOUSES
YÜKSEL, H., (2006). Osmanlı’da Modern
Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık
to the
years of İlk
2012-2014,
Yapılan
Nüfus Sayımına Göre
Vergisi). Selçuk
Üniversitesi
Türkiyat
Araş-gas used inAnlamda
the consumption
of electricity
and natural
industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study Divriği’nin
prepared with the
use of different
Demografik
Yapısı, Nüfusbilim
tırmaları Dergisi,
techniques27,
for 423-469
analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
electricity
natural gas prices
Dergisi,
28,and73-89
SERPER, Ö., (1980). Demografiye Giriş, Filiz
İNTERNET KAYNAKLARI
Kitabevi, İstanbul
TAMER, A., ve BOZBEYOĞLU, Ç. A., (2004).
1927 Nüfus Sayımının Türkiye’de Ulus
Devlet İnşasındaki Yeri: Basında Yansımalar,
Nüfusbilim Dergisi, 26, 73-88
TÜİK, (2010). Türkiye İstatistik Yıllığı, 2009.
Yayın No:3436. Türkiye İstatistik Matbaası,
Ankara
UTKU, M., (2006). Nüfus, http://www.baskent.
edu.tr/~mateme
l/courses/nufus_population.
pdf. Erişim Tarihi: 13.05.2014
URL-1, Nüfus Sayım Yöntemi, http://www.tuik.
gov.tr/PreIstatistik Meta.do?istab_id=1095.
Erişim Tarihi: 14 Haziran 2014
URL- 2, Mernis Ne Getirecek, http://www.mernis.
net/node/87. Erişim Tarihi:17 Haziran 2014
URL-3, Tahrir: www. tdk. gov.tr., Erişim Tarihi:
03.05.2014.
URL-4, İstatistiğin Tarihsel Gelişimi: http://www.
tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=tarihçe. Erişim
Tarihi: 19 Mayıs 2014
123
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:16
K:34
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Kalkınma
Planları: Devlet PlanlaDevlet Planlama Teşkilatı (DPT),
İNCELENMESİ
URL-5, DPT
V. Beş Yıllık
ma Teşkilatı (DPT) I. Beş Yıllık Kalkınma
Kalkınma Planı, 1985-1989. TC Başbakanlık
Planı,1963-1967. TC Başbakanlık Devlet
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, http://
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı,
http://www.
www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20
1
kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20 Planlar/
Planlar/Attachments/5/plan5.pdf. Erişim
Attachments/9/plan1.pdf.
Tarihi:
07.06.2014
Özet : 2012-2014 YıllarıErişim
arasındakiTarihi:
hazırlanan
07.06.2014şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
(Footnotes)
Devlet Planlama
Teşkilatı
(DPT),
II.aralıklarına
Beş Yıllık
Sanayi
ve konutlarda
tüketim
1 Tabloda
beşinci
sütunda
yer alan “bilinmeyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde
Kalkınma Planı,1968-1972. TC Başbakanedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı
doğalgaz
yen” arttıkça,
grubu,elektrik
çeşitlivenedenlerden
ötürü, varlığı
lık Devlet fiyatlarının
Planlamagenel
Teşkilatı
Müsteşarlığı,
seviyesinde
bilinen
ancak yer ve yaşam bilgileri tespit
gelmektedir.
www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknm a%20
edilemeyen
ifade etmektedir. 2007
Konut, Anova,kişileri
TUİK, Fiyat
Planlar/Attachments/8/plan2.pdf.
Erişim
yılından itibaren “bilinmeyen” grubuna nüfus
Tarihi: 07.06.2014
kaydı gerçekleştirilmemiştir.
ACCORDING
TO CONSUMPTION
Devlet Planlama Teşkilatı
(DPT),
III. Beş YıllıkRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES2
1927 yılı nüfus sayımında farklı yaş grupKalkınma Planı, 1973-1977. TC Başbakanları temel alındığından, ilgili veriler tabloya
In this
study prepared
lık Devlet Abstract:
Planlama
Teşkilatı
Müsteşarlığı,
the consumption of electricity and natural gas used in yansıtılmamıştır.
industry and houses is statistically
www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknm
a%20
analyzed. ANOVA model was applied
Planlar/Attachments/7/plan3.pdf.
Erişim
3 Önceki
dönemi
ile karşılaştırılması
made more comprehensive. The purpose
was to determine
electricitysayım
and natural
gas prices
Tarihi: 07.06.2014
sağlıklı olmadığından 1927 ve 2007 yılı sayımlarında nüfus artış hızı hesaplanmamıştır.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), IV. Beş Yıllık
Kalkınma Planı, 1979-1983. TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı,
www.kalkinma.gov.tr/Lists/ Kalknma%20
Planlar/Attachments/6/plan4.pdf. Erişim
Tarihi: 07.06.2014
124
UHEYAD
FİSHER HİPOTEZİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN BİR ANALİZ
FISHER HYPOTHESIS: AN ANALYSIS FOR TURKISH ECONOMY
Taner AKÇACI, Seyit GÖKMEN
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, İ.İ.B.F., İktisat Bölümü
Özet: Ekonomi politikalarının en önemli araçlarından
biri olan faiz birçok makroekonomik değişkene etki
edebilmektedir. Diğer taraftan enflasyon ise piyasalar
üzerinde etkili bir güce sahiptir. Enflasyon ve nominal
faiz oranı arasındaki ilişki 1930 yılında Irving Fisher
tarafından ortaya atılan Fisher hipotezi ile açıklanmıştır.
Fisher hipotezi, reel faiz oranını değiştirecek bir politika
değişikliği olmadığı sürece nominal faiz ile enflasyon
oranı arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğunu ifade
etmektedir. Bu çalışmada, nominal faiz oranları ve
enflasyon arasındaki ilişkiyi yansıtan Fisher hipotezinin, Türkiye ekonomisinde geçerli olup olmadığı
test edilmiştir. 2003:01-2014:05 dönemi aylık verileri
kullanılarak yapılan çalışmada değişkenler arasındaki
nedensellik ilişkisi Toda ve Yamamoto (1995) analizi
ile test edilmiştir. Sonuç olarak, enflasyon ve faiz
oranı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit
edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, incelenen dönemde
Fisher hipotezinin Türkiye ekonomisi için geçerli
olduğu sonucunu ifade etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Faiz oranı, Enflasyon, Fisher
Hipotezi, Toda-Yomamoto Nedensellik Testi, Türkiye
Ekonomisi
Abstract: Interest rate as a significant economic policy
instrument can affect on numerous macroeconomic
variable. Beside, inflation rate has an influential power
on markets. The relationship between inflation and
nominal interest rate was explained as Fisher Hypothesis which is argued by Irving Fisher. Fisher
hypothesis states that a positive relationship between
nominal interest rate and inflation occurs when there
is no policy change which affects real interest rate.
This paper examines that whether Fisher hypothesis
which relates the relationship between interest rate
and inflation is valid for Turkey. Toda and Yomamoto (1995) causality method is applied between the
period of 2003:01-2014:05 by using monthly data.
In conclusion, inflation and interest rates constitute
bidirectional causality with each other. Results imply
that Fisher Hypothesis is valid for Turkish economy
in selected period.
Key Words: Interest Rate, Inflation, Fisher Hypothesis,
Toda-Yomamoto Causality Test, Turkish Economy
125
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GİRİŞ
literatüre yer verilen çalışma ekonometrik analiz
İNCELENMESİ
ve sonuçlarının yorumlanması ile sona ermektedir.
KORKMAZ,
Faiz oranı, tüketim, tasarruf ve Murat
yatırım
dü- Hakan AÇIKGÖZ
Güven Grup
A.Ş. Finans
zeyini belirleyen bir iktisadi değişken
olarak
1. Yönetmeni
TEORİK ÇERÇEVE VE TARİHSEL
1
Kilis 7ve
Aralık
iktisat literatüründe belirleyicileri
etkilediği
GELİŞİMBölümü
değişkenler bakımından sürekli analiz edilen
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri 20.
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
yüzyılın
ilk yarısı
iktisat
bilimindeki köklü
bir kavram niteliğindedir.
Enflasyon
faiz tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
doğalgaz ve
ile elektrik
yanı ANOVA
sıra, iktisadi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakdeğişmelerin
modeli analiz yöntemleoranları arasındaki
ilişkinin tespiti bir yandan
rinde de ciddi değişimlerin yaşandığı bir dönem
Sanayi ve eden
konutlarda
tüketimbankalarına
enflasyonla mücadele
merkez
göre İstatistiki
Elde kullanımı daha
olmuştur.
yöntemlerin
para politikası uygulamaları
için yolsanayi
göstermesi
yaygın
hale gelerek
ekonometri
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketimbiliminin temelleri
diğer yandan, finansal
piyasaların etkinliği ve
atılmış ve iktisadi problemlerde kullanılmaya
rasyonelliği açısından dikkat çekmektedir. 2001
başlamıştır. Diğer taraftan ekonometri biliminin
Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı dahilinde
iktisadi analizde kullanılmasında Irving Fisher’in
başlanan örtük enflasyon hedeflemesi ve 2006
AND
NATURAL
GAS PRICES
büyük
katkısı
olmuştur
(Uygur, 2006:18-19).
sonrası uygulananACCORDING
açık enflasyon
hedeflemesiRANGES
TO CONSUMPTION
HOUSES
stratejisi ile başarı sağlanan enflasyonla mücaIrving Fisher tarafından ortaya konan faiz oranları
delenin sürdürülmesi
faiz-enflasyon
Abstract: açısından
by using data of ile
TSIenflasyon
belonging to arasındaki
ilişki, belirli bir dönemde
ilişkisinin tespiti
önem
taşımaktadır.
prepared
the use of yine
different
nominal
faizwith
oranlarının
aynı dönemde ger-
electricity
andoranları
natural gas
çekleşen
reel faiz
veprices
beklenen enflasyonun
Enflasyon ve nominal faiz oranları arasındaki
ilişki varlığının tespiti Irving Fisher’e (1930)
dayanmaktadır. Enflasyon oranlarının nominal
faiz üzerindeki etkisi iktisat literatürüne Fisher
etkisi (hipotezi) olarak geçmiştir. Hipotezin ortaya
çıkması, 1929 Ekonomik Krizi’nin yaşandığı
yıllarda olması ve iktisat biliminin temelden
değiştirileceği yıllara tekabül etmesi belirtilmesi
gereken bir noktadır.
Fisher hipotezinin Türkiye ekonomisi için test
edildiği çalışmamızda öncelikle enflasyon ve faiz
oranları arasındaki ilişki teorik olarak ele alınmakta ve Fisher hipotezi açıklanmaktadır. Daha
sonra, Fisher hipotezine ilişkin teorik ve ampirik
toplamına eşit olduğunu ileri sürer. Bir başka
deyişle nominal faiz oranları enflasyon oranındaki
artışla bire bir artar ve reel faiz oranları değişmez
(Şimşek ve Kadılar, 2006:99-100).
Bu ilişkiyi matematiksel olarak ifade edecek
olursak:
i=
t
rt + π t e
(1)
Eşitlik (1)’de, it nominal faiz oranını, rt reel
faiz oranını ve π t e beklenen faiz oranını temsil
etmektedir. Eşitlikte de açıkça görüleceği üzere,
beklenen faiz oranı bire bir olarak nominal faiz
oranını etkilemektedir.
126
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Say
yasasının işlemediğiİNCELENMESİ
duolarak miktarı saptanan para arzı ile spekülasyon
Klasik teori faizi,
rumlarda, yani ekonomide gelirin harcanmayıp
güdüsüyle para talebi, faizi belirlemektedir. Para
tasarruf edildiği durumlarda bu tasarrufların yatırıma
arzı artışı para talebinde bir değişme olmadığı varGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
dönüşerek yeniden ekonomiye1 kazandırılmasına
sayılırsa faiz oranlarını düşürecek, para arzındaki
aracılık yapan bir değişken olarak ele almıştır.
daralma ise faiz oranlarını yükseltecektir (Ünal
Klasik faiz teorisinde,
faiz oranı
tasarruf
ileTUİK
yatı-verilerivd.,
1990:12).
Keynes,
paranın
ekonomide önemli
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
rımları birbirineşeklindedir.
eşitleyenFarklı
bir mekanizma
olarak
bir rolünün olduğunu vurgulayarak kendisinden
analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez testleri
uygulanarak önce
araştırma
dahaetkenlerle
kapsamlı hale açıklanan
getirilmiştir. faiz oranlarını
kabul edilmektedir.
(Aslan,
2009:394).
Klasik
reel
iktisatçılar faizi,yönünde
reel şekilde
açıklamalarına
ve bulgulara
parasalgöre
unsurlarla
açıklamıştır.
hareket edilmiş
olup, yapılan istatistik
Elde Keynes’in bu
edilenolmadığını
bulgular sonucunda;
doğalgaz
paranın hiçbir rolü
kabulsanayi
etmelerine
düşüncesine
göreelektrik
çeşitlivefaktörlerden
etkilenen ve
karşılık, Neo- Klasik
iktisatçılar
faiz oranlarının
gelecekle
beklentilere sıkı sıkıya bağlı olan
aralığı Kw
cinsinden yükseldikçe,
meydana ilgili
gelmektedir.
açıklanmasındaAnahtar
reel unsurların
yanında
parasal
tercihi
ile para
Doğalgaz,
Tüketim,likidite
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK,arzı
Fiyatbirlikte faiz oranlarını
unsurları da analiz etmişlerdir.
belirlemektedir (Akdiş, 2006:217).
Neo- Klasik iktisatçılar
faizi, ödünç verilebilir
Neo-Keynesyen yaklaşımda faiz oranı ile gelir
HOUSESdüzeyinin belirlenmesi, hem reel hem de parafonların arz ve talebi ile açıklamaya çalışmışlardır.
Ödünç verilebilir
fonlar teorisine göre fon arzını
sal kesimde birlikte gerçekleşmektedir. IS-LM
the
consumption
of
electricity
and
natural
gas
used
in industry
and adlandırılan
belirleyen faktörler; cari dönem tasarrufları, bir
analizi
olarak
bu yaklaşımda, her
for analysis.
Moreover,iddihar
tests of hypothesis
applied
andyatırımı
the research
was
önceki dönemdetechniques
kullanılmayan
tasarruflar,
gelir were
düzeyi
için
tasarrufa
eşitleyen tek
çözülmesi ve banka sistemindeki ek fonlardır
bir faiz oranı ve yine her gelir düzeyi için para
(Türkbal, 2005:290, 293). Neo-klasik iktisatçılartalebini sabit para arzına uyarlayan tek bir faiz
dan Knut Wicksell faizle ilgili analize, doğal faiz
oranı bulunur. IS eğrisi, mal piyasasını dengesini,
oranı kavramını eklemiştir. Buna göre piyasa faiz
LM eğrisi ise para piyasası dengesini ifade eden
oranı doğal faiz oranının altında kaldığı takdirde,
faiz-milli gelir bileşimini göstermektedir. IS ve
borçlanma faaliyeti artacak yatırım harcamaları
LM eğrilerinin kesiştikleri noktada para ve mal
genişleyecektir (Orhan, 1995:175). Doğal faiz
piyasasında eşanlı dengeyi sağlayan faiz oranı
oranı ve parasal faiz oranının eşit olması halinde
elde edilmektedir (Yıldırım vd., 2009:207-208).
ekonomide fiyatlar değişmemekte; parasal faiz
Monetarist yaklaşım, paranın ekonomi üzerinoranının doğal faiz oranının altında seyretmesi
de yarattığı etkileri çok ön plana çıkarmakta
halinde ise, ekonomi kümülatif bir enflasyon
ve her türlü döviz kuru dengesizliğinin para
sürecine girmektedir (Keyder, 2005:376).
arzını kontrol etmek suretiyle çözülebileceğini
Keynes’e göre piyasada faiz oranlarını belirleyen
ileri sürmektedir. Para arzında meydana gelen
para arz ve talebidir. Her gelir düzeyinde, otonom
değişim, miktar kuramı gereğince fiyatlar genel
127
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
etkilemektedir.
Parasalcı yaklaşıma
bir artışa neden olması ve ekonominin tam istihİNCELENMESİ
düzeyini
göre yüksek enflasyonun yaşandığı dönemlerde
dama yaklaştığı durumlarda para talebinin artması
sorun parasal nedenlerden kaynaklanmaktadır.
sonucu faiz oranlarının yükselmesi fiyat etkisi
Bu durumda, yüksek faiz oranları
Fisher Etkisi
olarak ifade edilmektedir. Gelir etkisi, para arzı
1
yolu ile enflasyon beklentilerine bağlı parasal
artışına müteakip reel ankeslerin genişlemesiyle
genişlemeden Özet
kaynaklanmaktadır
(Öztürk
veverileri artan
gelirin
para talebini
faiz oranlarını
: 2012-2014 Yılları arasındaki
TUİK
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,artırarak
sanayi
Bayraktar, 2010:169)
yükseltmesi şeklinde görülmektedir. Fisher etkisi
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak ise,
araştırma
daha kapsamlı
paranın
büyümesi,
enflasyon ve faiz oranıyla
Monetarist yaklaşımın
öncüsü Milton
Friedman,
ilgili önemli bir bulguya dikkat çekmektedir. Fisher
faiz ve enflasyon
ilişkisi kapsamında Irving
arttıkça,
elektrikbu
ve düşünceye
doğalgaz
etkisiaralığı
olarak
bilinen
göre paranın
Fisher ile benzer
görüşler
M. sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
fiyatlarının
genel taşımaktadırlar.
büyüme
oranındaki
meydana
gelmektedir. sürekli bir artış, önce nominal
Friedman, klasik Fisher hipotezini enflasyonist
oranlarında
birTUİK,
düşmeye
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,faiz
Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyat neden olmakta, daha
bekleyişler kapsamında
değerlendirmiş ve beksonra çıktı ve enflasyon artarken faiz oranları da
lenen enflasyonun önemine değinmiştir (Bordo
yavaş yavaş yükselmektedir. Uzun dönemde, faiz
ve Rockoff, 2011).
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND büyüme oranı ve
oranları
ekonomideki
paranın
HOUSES
enflasyonla aynı miktarda artış göstermektedir
Para arzı artışının faiz oranları üzerindeki etkisi
Abstract:
In this study prepared byBunlar
using data of (Öztürk
TSI belonging
the years2011:126).
of 2012-2014,
ve toDurgut,
dört farklı kanaldan
gerçekleşmektedir.
likidite etkisi, fiyat
etkisi,
gelirmodel
etkisi
Fisher
analyzed.
ANOVA
wasve
applied
Nominal
faiz oranları
ile enflasyon
arasındaki
were applied
and the research
was
etkisidir. Likidite
etkisi,
para stokundaki
bir demade
more comprehensive.
The purpose
grafiksel görünüm Fisher hipotezini kanıtlar
ğişmenin, faiz oranları üzerinde neden olduğu
niteliktedir. Grafik 1’de Türkiye ekonomisi için
başlangıçtaki kısa dönemli negatif yönlü etkiyi
1981-2012 yılları arasında nominal mevduat faiz
ifade etmektedir. Para arzı arttığında tahvil talebi
oranları ve enflasyon oranı birlikte gösterilmiştir.
ve buna bağlı olarak tahvil fiyatları artmakta ve
Grafikte açıkça görüleceği üzere, nominal faiz ve
faiz oranları düşmektedir. Para arzındaki bir artışın
enflasyon arasında kararlı bir ilişki söz konusudur.
harcamalara yönelerek fiyatlar genel düzeyinde
128
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Grafik 1.
Türkiye’de
Yıllık Nominal
Mevduat Faiz Oranı ve Enflasyon
İNCELENMESİ
Oranı
1
HOUSES
Kaynak: World Bank Database, 2014
the consumption
of electricity
natural gas used
in industrypozitif
and houses
is statistically
1981-20012 yılları
arasında enflasyon
veand
nominal
arasındaki
yönlü
ilişki kısa
techniques for
analysis.2004
Moreover,
testskaof hypothesis
wereiçin
applied
faiz oranlarını gösteren
grafikte
yılına
nemler
kanıtlanmıştır.
dar oldukça yüksek seviyelerde gerçekleşmiştir.
1994 yılı ekonomik krizinin yaşandığı dönemde
nominal faiz oranı %87 düzeyine yükselirken,
enflasyon ise üç haneli rakamlara ulaşarak %106
seviyesinde seyretmiştir. 2001 yılı sonrası yapısal
değişimler sonrası ile enflasyon ve nominal faiz
oranı daha kararlı bir şekilde seyretmiştir.
2. LİTERATÜR TARAMASI
Fisher hipotezi üzerine yapılan başlıca çalışmalar
tarih sırasına göre şu şekilde sıralanabilir:
Paul (1984), 1952-1976 yılları arasında Hindistan
ekonomisi için Fisher hipotezini test etmiştir.
Beklenen enflasyon ve nominal faiz oranları
ve uzum dö-
Mishkin (1992), Fisher etkisini tekrar değerlendirerek, kısa dönemde Fisher etkisinin var
olmadığını ve serilerin trend oluşturmadıklarını
ifade eder. 1965-1986 yılları arası baz alınarak
yapılan analizlerde uzun dönemde Fisher etkisinin
varlığı tespit edilmiştir. Faiz oranları ve beklenen
enflasyon arasında trend oluşturdukları ve güçlü bir
korelasyonun varlığını belirtmiştir. Bu çalışmanın
ortaya çıkmasında zaman serilerindeki gelişmeler
etkili olmuştur. Engle-Granger tarafından ortaya
atılan eşbütünleşme test teknikleri uzun dönem
faiz ve enflasyon serilerde kullanılarak Fisher
etkisinin varlığı kanıtlanmıştır.
129
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
SerletisELEKTİRİK
(1999), Fisher
etkisini,İNCELENMESİ
her
kullanılan gelişmiş ve gelişmekte olan oluşan 26
Koustas ve
ülke için farklı zaman aralıklarında,Murat
1957-1995
ülkeden oluşan ülke grubunun çoğunluğunda,
yılları arasında Belçika, Kanada, ABD,
İngilteFisher etkisinin bire bir uyumu kanıtlanmıştır.
re, Danimarka, Fransa, Almanya,
Yunanistan,
12 gelişmiş ülke içerisinden 9 ve 14 gelişmekte
1
İrlanda, Japonya ve Hollanda ekonomileri üzeolan ülke içerisinden 7’sinde nominal faiz oranı
Özet : 2012-2014
TUİK verileri ile
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
rinde uygulamışlardır.
Çalışmada,
değişkenlerin
beklenen
enflasyon
oranı
bire bir eşleşmiştir.
bütünleşme ve şeklindedir.
eşbütünleşme
dikkate
Farklı özellikleri
analiz teknikleri
Fahmy
ve Kandil (2003), Fisher etkisinin varlığını
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
alınarak King-Watson yöntemi uygulanmıştır.
doğalgaz
tespit 1980-1997
edilmesi
kısave ve
uzunfiyatlarının
dönemde,
yılları arası
Elde edilen bulgular
sonucunda,
genel
olarak
yönünde hareket
edilmiş olup,
yapılan
aylıkaralığı
verileri
VAR
analizi
çerçevesinde eşbütünedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça,
elektrik
ve doğalgaz
Fisher etkisi hipotezi
belirlenen yıllar ve ülkeler
leşme yöntemi ile test etmiş, kısa dönemde Fisher
yükseldikçe,
arasında reddedilmiştir.
Çalışmada
eldefiyatlarda
edilenda azalma meydana gelmektedir.
etkisinin varlığı desteklenmezken, uzun dönemde
Anahtar Kelimeler
sonuçlar King-Watson
(1997) tarafından
bulunan
enflasyon ve faiz oranları ortak trend yakalamış
sonuçlar ile paralel olmakla birlikte Mishkin
ve Fisher etkisinin varlığı görülmüştür. Fisher
(1984) tarafındanECONOMETRIC
analiz edilen Kanada,
ABD
ve
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
etkisinin
büyüklüğü
vadelerin
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND uzunluğuna bağlı
İngiltere üzerindeki Fisher etkisi üzerinde ciddi
HOUSES
olarak artmakta ve uzun dönemde bire bir ilişki
çelişkiler bulunmaktadır.
Abstract: In this study prepared by using data of gözlemlenmektedir.
Wallace ve Warner
(1993)
uzun
analyzed.
ANOVAenflasyon
model was ve
applied
Miyagawa
ve Morita
(2003),wasFisher hipotezi ve
were applied
and the research
dönem faiz oranlarını
dönemler
halinde
made morefarklı
comprehensive.
The purpose
uzun dönem Phillips eğrisini Japonya, İsveç ve
ABD ekonomisi için test etmiştir. Faiz oranİtalya özelinde değerlendirmişlerdir. Her ülke
larında bekleyişler modelinin kullanıldığı çalışiçin farklı dönemlerin incelendiği çalışmada, yamada, eşbütünleşme ve Fisher etkisinin varlığı
pısal olmayan iki değişkenli oto-regresif yöntem
kanıtlanmıştır.
kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre faiz ve
Atkins ve Coe (2002), uzun dönem Fisher etkisini
enflasyon arasında birim kök ve eşbütünleşmeye
ABD ve Kanada ekonomileri üzerinde ARDL sınır
rastlanmamış, Fisher hipotezi reddedilmiştir.
testi yaklaşımı ile analiz etmişlerdir. Hipotezin
Nominal faiz oranlarının enflasyon oranlarına
varlığı uzun dönem zaman serilerinin farkı alınıp
tepkisi bire bir değildir. Ayrıca, uzun dönemde
alınmadığı önem taşımayan yeni bir ekonometrik
enflasyonun reel faiz oranlarını düşürebileceği
teknik ile analiz edilmiştir.
kabul edilmiştir.
Berument ve Jelassi (2002), faizlerin kısa dönem
dinamiklerini de dikkate alarak Fisher hipotezinin
geçerliliğini incelemişlerdir. Farklı zaman aralıkları
Kasman vd. (2005) Fisher etkisinin varlığını gelişmiş ve gelişmekte olan 33 ülke üzerinde 19872003 yılları arasında üç aylık veriler kullanarak
130
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
test etmiştir. Çalışmada
geleneksel eşbütünleşme
daki değişmelerin enflasyondaki
İNCELENMESİ
değişmelerden
kaynaklandığı belirtilmiştir.
analizi sonucunda değişkenler arasında
uzun
dönem ilişki bulunamazken, kısmi eşbütünleşme
Yönetmeni
Aktham
ve Haitham (2006), Fisher etkisinin varyaklaşımı sonucunda birçok ülke1Kilis
için7 uzun
dönem
Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
lığını seçilmiş
gelişmekte olan ülkeler üzerinde
Fisher etkisinin varlığı kanıtlanmıştır.
farklı zaman aralıkları için değerlendirmişlerdir.
Arjantin,
Brezilya,
Meksika ve Türkiye
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
istatistiksel
olarakMalezya,
analiz edilmesi
Panopoulou (2005),
14 OECD
ülkesi
1961-2004
ekonomilerinin incelendiği çalışmada parametrik
üç aylık verilerini
kullanarak
yaptığı
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez çalışmada,
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi
olmayan
Bierens
testitespit
kullanılmıştır.
Değişkenler
kısa ve uzun dönemde
Fishertüketim
etkisini
inceleyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
arasında
olmayan
güçlü bir trend bulunmişlerdir. Uzunedilen
dönemde
Fisher etkisinin
bireiçin tüketim
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
aralığıdoğrusal
ve doğalgaz
muş ve Fisher etkisinin varlığı kabul edilmiştir.
bir olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, Fisher etkiaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
sinin varlığınınAnahtar
yeterince
destek
görmemesinin
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,Peng
Sanayi,(2007),
Konut, Anova,
Fiyat üzerinde Fisher hiÇin TUİK,
ekonomisi
nedenini ise tahmin yöntemlerine bağlamaktadır.
potezinin varlığını 1993-2005 yılları aylık veriler
Fisher hipotezi ADL
(Autoregressive
Distributed
kullanılarak
araştırmıştır.
Johansen eşbütünleşme
AND NATURAL
GAS PRICES
ACCORDING TO Fully
CONSUMPTION
Lag), PW-FMLS (Pre-Whitened
ModifiedRANGES
HOUSEStestinin maksimum olasılık yaklaşımı kullanılarak
Least Squares) ve Johansen eşbütünleşme testi
yapılan analizde, faiz ve TÜFE oranları arasında
Abstract:
In this study sonuçlar
prepared byortaya
ile analiz edildiğinde
destekleyici
eşbütünleşme
Elde edilen bulgular,
in industry andgörülmüştür.
prepared with the use of different
çıkmaktadır. analyzed. ANOVA model was applied to the study
belirtilen yıllar arasında Çin ekonomisinde notechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Şimşek ve Kadılar (2006), uzun dönemli faiz
oranı ile enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi 19872004 yılları arasında incelemişlerdir. Çalışmada,
nominal faiz oranları ile enflasyon arasındaki
Fisher etkisi ARL sınır testi yaklaşımı kullanılarak tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgular
sonucunda, vergi öncesi nominal faiz oranları
ve enflasyonun eşbütünleşik oldukları Johansen
yaklaşımı ile doğrulanmıştır. Türkiye ekonomisi
içerisinde Fisher etkisinin varlığı belirtilen yıllarda
doğrulanmıştır. Ayrıca, ekonometrik analiz sonucunda Türkiye’de uygulanan para politikalarının
uzun dönem reel faiz oranları üzerinde etkili
olmadıkları görülmüş ve nominal faiz oranların-
minal faiz oranı durağan değildir. Nominal faiz
ve enflasyon arasında kısa dönemde bir ilişki
bulunamamış ve uzun dönemde eşbütünleşme
ciddi düzeyde değildir. Fisher hipotezi varlığının
bulunmamasının nedeni, Çin ekonomisinin yirmi
yıldan fazla bir süredir çok yüksek ekonomik
büyüme rakamları sonucu parasal genişleme ve
kredi hacminin yüksek boyutlara ulaşmasıdır.
Westerlund (2008), Fisher etkisini 20 OECD
üyesi ülkeler arasında gerçekleştirdiği panel veri
analizinde 1980-2004 yılları arasında incelemiştir.
Durbin-Hausman yaklaşımı altında geliştirilen iki
test aracılığıyla analiz gerçekleştirilmiştir. Panel
veri analizi uygulanarak yapılan çalışmada, birçok
131
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
uygulanan
Fisher Hipotezi İNCELENMESİ
daha
incelemiştir. Johansen eşbütünleşme
ülke üzerinde
keskin sonuçlar vermiştir.
testinin
uygulanması sonucunda nominal faiz oranı ve
enflasyon arasında pozitif bir ilişki gözlemlenmiştir.
Sathye vd. (2008), kısa dönem nominalGüven
faiz oranları
1
Kilis 7 Aralıközelinde
BölümüFisher hipotezini 1989-2008 yılYılancı (2009),
ve enflasyon arasındaki ilişkiyi Hindistan
ları arası üçer aylık veriler kullanarak, doğrusal
değerlendirmiştir. 1996-2004 yılları arası aylık
olmayan
eşbütünleşme
analizi
veriler kullanılarak
Engle-Granger
eşbütünleşme
ve konutlarda
istatistiksel
olarak analiz
edilmesive Engle-Granger
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
testi kullanılarak değerlendirmiştir.
2000 baz yılı
testi yapılan çalışmada, nominal faiz ve enflasyon
olarak
alınmış
TÜFEtespit
verileri
ve üç aylık vadeli
oranları arasındaSanayi
eşbütünleşme
gözlemlenmiş
aralıklarına ve
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi
mevduat faiz oranları kullanılarak yapılan testler
Hindistan ekonomisi
için Fisher etkisinin varlığı
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim durağan bulunan
sonucunda
birinci
mertebeden
kabul edilmiştir. Elde edilen bulgular, Hindistan
nominal faiz oranları ile enflasyon oranları arasında
gibi gelişmekte olan ekonomiler için önemli bir
Engle-Granger ve KSS testlerine göre herhangi bir
sonuçtur.
eşbütünleşme bulunamamıştır. Çalışma sonucunda,
Nusair (2008), Fisher
hipotezinin yapısal değişECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Fisher etkisinin Türkiye ekonomisinde geçerli
ACCORDING
TO CONSUMPTION
meler durumunda analiz
ettiği çalışmasında
1978HOUSESolmadığını göstermektedir. Önceki çalışmalara
2005 yılları arasında seçilmiş altı Asya ülkesini
göre farklı bir sonuca ulaşılmasının temel nedeni,
Abstract: In Güney
this studyKore,
preparedMalezya,
ele almıştır. Endonezya,
in industry
housesaralığında
is statistically
analiz
edilenand
zaman
TCMB’nin enflasanalyzed.
model
was appliedele
Filipinler, Tayland
ve ANOVA
Singapur
ülkelerinin
were applied and
the research geçmesidir.
was
yon hedefleme
politikasına
Merkez
made morenominal
comprehensive.
purpose ile
alındığı bu çalışmada
faiz The
oranları
Bankası, 2001 yılı sonrasında örtük enflasyon
beklenen enflasyon oranı arasında eş-bütünleşme
hedeflemesine ve 2006 yılından itibaren açık
test edilmiştir. Tam Fisher etkisinin görüldüğü
enflasyon hedeflemesi uygulamaya koyarak
tek ülke Güney Kore olmakla birlikte, Malezya,
para politikası sıkılaştırılmış ve uygulanan para
Singapur ve Tayland için de kısmi olarak Fisher
politikalarının reel faiz oranları üzerinde etkili
etkisi görülmüştür.
olması ile birlikte Türkiye ekonomisi üzerinde
Beyer vd. (2009), 15 AB ülkesi için 2. Dünya
etkin bir konuma gelmiştir.
savaşı sonrası dönemde uzun dönem Fisher
Rubio vd. (2010) Fisher etkisini 1966-2007 yıletkisini incelemişlerdir. Doğrusal olmayan eşbüları arasında İngiltere ekonomisi için Dinamik
tünleşme analizi ve yeni yapısal kırılma testleri
En Küçük Kareler (DOLS) yöntemi ve yapısal
sonucunda, uzun dönem Fisher etkisinin varlığı
kırılmaların göz önüne alındığı eşbütünleşme
ve eşbütünleşme kanıtlanmıştır.
teknikleri ile incelemişlerdir. Çalışmada, nominal
Fuei (2009), 1976 – 2006 yılları arasında Singafaiz oranları ile enflasyon arasında kararlı bir
pur ekonomisi için Fisher hipotezinin varlığını
eşbütünleşme bulunduğu kanıtlanmıştır.
132
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
(2011),
Fisher hipotezini 15İNCELENMESİ
AB
hedefleme stratejisini uyguladığı
Badillo vd.
göz önüne
ülkesi üzerinde 1983-2009 yıllarıMurat
arası
aylık
alınırsa, para politikasının temel hedefinin fiyat
verileri kullanılarak, nispeten yeni bir yöntem
istikrarı olması, enflasyonu düşürmeye yönelik
olan küresel gözlemlenemeyen1 trendler tarafınpolitika uygulamalarının uzun dönemde nomiKilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
dan üretilen kesit çalışmaları içeren Panel Veri
nal faiz oranları üzerinde doğrusal bir etkisinin
kullanılmıştır. Ulaşılan
sonuçlara
göre, küresel
Özet : 2012-2014
TUİK verileriolmadığını
göstermektedir.
Ele alınan dönemde
stokastik trendleri
ihmal ettiğimiz takdirde yahedeflemesi
stratejisi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakenflasyon
ANOVA
modeli nedeniyle Fisher
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
uygulanarak etkisinin
araştırma daha
pılan Fisher etkisi
analizinde
bire
birtestleri
etkileşim
görülmediği
sonucuna ulaşılmıştır.
görülecektir. Ancak,
ihmal
edilen
parametreleri
İncekara
(2012),
Türkiye’de
edilen bulgular
sonucunda;
sanayietkisinin
aralığı vd.
arttıkça,
elektrik
ve doğalgaz Fisher etkisinin
modele dahil ettiğimizde
kısmi
ise Fisher
varlığını 1989-2011 yılları arasında üç aylık veriler
varlığı gözlemlenmiştir.
kullanarak Johansen eşbütünleşme ve VAR yönAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Hatemi-J (2011), Fisher etkisinin araştırılmatemi kullanarak test etmiştir. Elde edilen bulgular
sında Hatemi-J ve Hacker tarafından geliştirilen
sonucunda, ilgili dönemler içerisinde enflasyon
yeni bir yöntem olan
koruyan
halka
yöntemleri
oranları
ve nominal
faiz oranları
arasında anlamlı
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
HOUSES
(Case-Wise Bootstrap Methods) ile 1980-2006
bir ilişki bulunmuştur. Çalışma daha önce farklı
yılları arası göz Abstract:
önüne alınarak
ABD ve İngiltere
ve tozamanları
kapsayan çalışmaları da
In this study prepared by using data of yöntem
TSI belonging
the
consumption
of
için incelemiştir.Yeni yöntem electricity
değişenand
varyans
doğrular
niteliktedir.
prepared
with the use of different
for analysis.
Moreover, testsbir
ve olağandışılıktechniques
sorunlarından
etkilenmeyen
Jareno ve Tolentino (2012), Fisher etkisi konusunda
yapıya sahiptir. Çalışmada, her iki ülke için de
önceki çalışmaları değerlendirmiş ve yapılan çageçerli olan ve bir takım yapısal değişmelerin
lışmaların çoğunluğunda Fisher etkisinin varlığını
yaşandığı 1987 yılına odaklanılmıştır. Yapılan
vurgulamıştır. Fisher etkisini İspanya özelinde
analize göre ABD ve İngiltere’de iktisadi yapıdeğerlendirdikleri çalışmalarında nominal faiz ve
sal değişikliklerin 1987 yılında Fisher etkisinin
beklenen enflasyon oranları arasında pozitif bir
varlığı kanıtlanmıştır.
ilişki tespit edilmiştir. 1993-2004 yılları verileri
Bayat (2012), Fisher hipotezini Türkiye ekonomisi
kullanılarak yapılan çalışmada, enflasyondaki
için 2002-2011 yılları arasında aylık olarak de%100’lük artış nominal faiz oranlarında %20
ğerlendirmiştir. Çalışmada, Seo (2006) tarafından
’lik bir artışa sebep olmaktadır. Böylece İspangeliştirilen doğrusal olmayan eşbütünleşme testi
ya ekonomisinde kısmi Fisher etkisinin varlığı
kullanılmıştır. Nominal vadeli faiz oranları ile
gözlemlenmiştir.
enflasyon arasında uzun dönemli doğrusal bir
Asemota ve Bala (2012), Fisher etkisinin Nijerilişki bulunamamıştır. Yapılan analizde belirtilen
yıllar arasından Merkez Bankasının enflasyon
ya üzerindeki varlığını nominal faiz ve TÜFE
133
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bütünleşme
ve eşbütünleşme testleri
ulaşılmıştır. Çalışmamızda 2003:01-2014:05 döİNCELENMESİ
verilerinin
yapılmıştır. 1961-2004 yılları arasında
eşbütünleşnemi için aylık olarak elde edilen seriler öncelikle
me ve Kalman filtreleme yöntemleri kullanılarak
Census X12 yöntemi ile mevsimlik etkilerden
yapılan çalışmada, değişkenler arası
pozitif bir ilişki
arındırılmış, daha sonra doğal logaritması alınarak
1
tespit edilse bile Nijerya ekonomisinde bire bir
birim kök testine tabi tutulmuştur. MakroekoFisher etkisininÖzet
varlığı
gözlemlenememiştir.
: 2012-2014
Yılları arasındaki TUİK verileri nomik
kullanılarak
sanayi
değişkenlerin
kullanıldığı
çalışmalarda,
logaritmasının
alınması, üstel bir
şeklindedir.
Farklı
analiz teknikleri
kullanılarakserilerin
hazırlanandoğal
çalışmada
ANOVA modeli
Bayat vd. (2013)
BRIC-T
ülkelerinde
gösterge
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak büyüme
araştırma daha
kapsamlıseriyi
gösteren
doğrusal hale getirilmekte
faiz oranı ile enflasyon
oranı arasındaki
ilişkiyi
ve böylece
stabilizeEldeolmakta ve aykırı
göre devaryans
Ocak 1993:01edilen
– 2012:03
tarihleri arasında
gözlemlerin etkileri azalmaktadır (Franses ve
seviyesinde
Hansen ve Seo fiyatlarının
doğrusalgenel
olmayan
eşbütünleşme,
meydana 1998:654).
gelmektedir.
Mcaleer,
Toda ve Yomamoto doğrusal ve doğrusal olmayan
nedensellik testlerine ve frekans alanı nedensellik
3.2 Durağanlık Sınaması
testi yaklaşımları ile test etmişlerdir. Elde edilen
Ekonometrik
analizlerde,
iki zaman serisi arasında
AND NATURAL
GAS PRICES
bulgular sonucunda,
Brezilya ve Türkiye’de doğACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESanlamlı ilişki olmasa bile, serilerin taşıdığı güçlü
rusal olmayan eşbütünleşme, Rusya, Hindistan
genel eğilimler dolayısıyla regresyonda yüksek
ve Çin’de ise doğrusal
eşbütünleşme ilişkisinin
R2 inbulunmaktadır.
nedenle, regresyonun
the consumption
electricity and
natural gas used
industry and houses Bu
is statistically
olduğu kanıtlanmıştır.
Diğerof taraftan,
doğrusal
gerçek
sahte
bir research
ilişkiyiwas
göstermesi, zaman
techniques analizine
for analysis. göre,
Moreover,
tests of hypothesis
wereveya
applied
and the
olmayan nedensellik
Türkiye
serilerinin durağan olup olmaması ile yakından
ve Brezilya’da nominal faiz oranı ile enflasyon
ilgilidir (Gujarati, 2001:709). Bir serinin uzun
oranı arasında çift yönlü nedensellik bulunmuştur.
dönemde sahip olduğu özellik, değişkenin bir
Frekans alanı analiz sonuçları ise Çin, Rusya
önceki dönemde aldığı değerinin, bu dönemi nasıl
ve Türkiye’de Fisher etkisinin geçerli olduğunu
etkilediğinin belirlenmesiyle ortaya çıkartılabilir.
doğrulamıştır.
Bu nedenle serinin nasıl bir süreçten geldiğini
3. EKONOMETRİK ANALİZ
anlamak için, serinin her dönemde aldığı değerin
daha önceki dönemlerdeki değerleriyle regres3.1 Verilerin İncelenmesi
yonunun bulunması gerekmektedir. Bu amaçla
Çalışmada kullanılan, 2003 temel yıllı tüketici
geliştirilen birim kök testi ile serilerin durağan
fiyat endeksinden elde edilen aylık enflasyon
olup olmadıkları belirlenebilmektedir.
oranı (LNENF) ve bankalarca TL üzerinden
Bu çalışmada serilerin durağanlıklarını analiz
açılan mevduatlara uygulanan 12 aylık ağırlıklı
etmek için Augmented Dickey-Fuller (ADF)
ortalama faiz oranları (LNFAİZ) verilerine TCMB
Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)’den
(1979) ve Elliot, Rothenberg ve Stock (1996)
134
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tarafından ileri sürülmüş
DF-GLS birim kökİNCELENMESİ
testi
Stock (1996) tarafından ileri
sürülmüş DF-GLS
testi, ADF testi ile karşılaştırıldığında, daha iyi
kullanılmıştır. Sıfır hipotezi altındaMurat
birim
kök
bir performansa sahip olduğu ve aynı zamanda
olduğunu test eden ADF testi, AR sürecine
dayanGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
bilinmeyen ortalama ve trend söz konusu oldumaktadır. Ayrıca maksimum gecikme
uzunluğu
1
Kilis 7 Aralık
ğunda da etkin sonuçlar verdiği ileri sürülmüştür.
olarak Schwert (1989) tarafından önerilmiş olan
birim kök
testi serileri
: 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriDF-GLS
bu çalışma,
sanayi trendden ayırır
formül kullanılır.Özet
ADF
regresyonu aşağıdaki gibi
k doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
otokorelasyonu
ortadan kaldırır. Asimptotik
analiz teknikleri kullanılarak
yazılabilir: ∆yt şeklindedir.
)2( vehazırlanan
= α 0 + ρ yFarklı
t −1 + ∑ β i ∆yt −i + ε t
uygulanmıştır. Ayrıcai =hipotez
testleri uygulanarak dağılıma
araştırma daha
kapsamlı
halebu
getirilmiştir.
1
sahip
olan
test, modelde determiSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Eşitlik (2)’de ρ
uygun gecikme uzunluğunu
nistik terimler
yer aldığında
Dickey-Fuller birim
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
sonucunda;
sanayi sektörü
elektrik
doğalgaz
gösterir. ρ ’ninedilen
sıfırbulgular
olması
durumunda
serideiçin tüketim
kök testine
oranla
dahaveiyi
sonuçlar vermektedir
birim kök olduğunu
eden
sıfır hipotezi
(Güloğlu,
2009:16). ADF ve DF-GLS birim kök
aralığı Kwifade
cinsinden
yükseldikçe,
reddedilememektedir.
Elliot,: Elektrik,
Rothenberg
sonuçları
Tablo
1’de
görülmektedir:
Anahtar Kelimeler
Doğalgaz,ve
Tüketim,test
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat
Tablo 1. Birim Kök Testi Sonuçları
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES
TERMS OF INDUSTRY
AND Kök Testi
ADF Birim
KökIN
Testi
DF-GLS Birim
HOUSES
Düzey
Birinci Fark
Düzey
Birinci Fark
-15.8899
the consumption
of electricity
and natural
used in industry
houses (0)*
is statistically
Sabitli
-8.9354
(0)*gas -16.4746
(0)* and
-5.8026
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different(0)*
LNENF
-15.3598
LNFAİZ
Trend+ Sabitli
-8.9252 (0)*
-16.4255 (0)*
-7.7845 (0)*
Sabitli
-2.7698 (1)
-7.3809 (0)*
-0.2296 (1)
-7.1754 (0)*
Trend+ Sabitli
-2.6977 (1)
-7.6322 (0)*
-1.3060 (1)
-7.5646 (0)*
Not: Parantez içindeki değerler Schwarz bilgi
kriterine göre seçilen gecikme uzunluklarını
göstermektedir. * ile gösterilen değerler serilerin
durağanlık seviyelerini göstermektedir. ADF
için %1, %5 ve %10 anlamlılık düzeylerindeki
MacKinnon (1996) kritik değerleri, sabitli model
için -3.4913, -2.8881, -2.5810 trend ve sabitli
model için -4.0444, -3.4515, -3.1512; DF-GLS
için ise, %1, %5 ve %10 anlamlılık düzeylerinde
Elliott-Rothenberg-Stock (1996) tarafından ge-
(0)*
liştirilen kritik tablo değerleri sabitli model için
-2.5861, -1.9437, -1.6148 trent ve sabitli model
için -3.5680, -3.0200, -2.77300’dir.
Birim kök sınamasında, t istatistik değerinin kritik
değerlerinden mutlak değer olarak büyük ya da
küçük olup olmadığına bakılır. t-istatistik değeri
ADF testi için, MacKinnon kritik değerinden, DFGLS testi için Elliott-Rothenberg-Stock (1996)
tarafından geliştirilen kritik tablo değerlerinden
mutlak değer olarak büyük ise söz konusu değiş-
135
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kenin durağan olduğuna
karar verilir. TabloİNCELENMESİ
1’de
uygulanabilen bu prosedürün
tamamlanması iki
görülen test sonuçlarına göre faiz oranları birinci
adımdan oluşur. Birinci adım, optimal k gecikme
farkında, enflasyon oranı ise düzey değerlerinde
uzunluğunun ve sistemdeki seriler için maksimum
durağandır.
bütünleşme derecesinin
( d max ) belirlenme1
sini içerir. VAR modelinde en uygun gecikme
3.3 Nedensellik Analizi
Olabilirlik
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri uzunluğunu
bu çalışma,Oran
sanayi Testi (LR), Son
Tahmin Hatası (FPE), Akaike Bilgi Kriteri (AIC),
Çalışmada, değişkenler
arasındaki nedensellik
Ayrıca
hipotez tarafından
testleri uygulanarak Schwarz
araştırma daha
kapsamlı
hale(SC)
getirilmiştir.
Bilgi
Kriteri
ve Hannan-Quinn Bilgi
ilişkisi Toda veuygulanmıştır.
Yamamoto
(1995)
Kriteri (HQ) kullanılarak tespit edilmektedir. En
geliştirilen nedensellik
analizi
yardımıyla
araştıyönünde hareket
edilmiş
olup, yapılan
edilen bulgular
sanayi sektörü
aralığı
arttıkça, uzunluğu,
uygun
gecikme
LR testi dışındaki tüm
rılmıştır. Bu yöntem,
Vektörsonucunda;
Oto Regresif
(VAR)için tüketim
testlerde,
küçük değere göre belirlenmektedir.
modele dayanıraralığı
ve modele
dahilyükseldikçe,
edilen değişkenKw cinsinden
meydana en
gelmektedir.
gecikme
uzunluğu
(k) ve maksimum
lerin birim kökAnahtar
ve eşbütünleşme
özelliklerine
Doğalgaz, Tüketim,Optimal
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat
d max
bütünleşme derecesi (
)’ın belirlenmesiyle
duyarlı olmadan düzey değerlerinin yer aldığı
k
+
d
birlikte toplamda
gecikme uzunluğuna
VAR modelinin tahmin edilmesine olanak tanır.
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
sahip
geliştirilmiş
VAR modeli
tahmin edilebilir
HOUSES
Toda-Yamamoto nedensellik analizinde, k ge(Koç ve Değer, 2010:88).
cikmeli VAR modeli parametrelerine kısıtlama
Buna
göre and
oluşturulan
VAR süreci, şu şekilde
testleri uygulamak
için geliştirilmiş
bir Wald
testigas used
the consumption
of electricity
and natural
in industry
ifadewere
edilebilir:
kullanır. Bu test,techniques
k serbestlik
dereceli
asimptotik
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
applied and the research was
2
made
more
comprehensive.
The
purpose
was
to
determine
electricity and natural gas prices
X
olarak
dağılımlıdır. Serilerin düzey değerlerine
max
LNFAIZ t =
k + d max
∑
α1i LNFAIZ ti +
k + d max
∑
=
i 1=
k + d max
k + d maxi 1
LNENF =
∑
α LNENF +
∑
t
2i
ti
=i 1 =i 1
β1i LNENFti + ε1t β 2i LNFAIZ ti + ε 2t (3) nolu denklemde yer alan i≤ k için sıfır hipotezi
β1i = 0 olarak test edilir ve alternatif hipotezin
kabul edilmesi durumunda enflasyon oranından
faiz oranına doğru %5 seviyesinde nedensellik
ilişkisi tespit edilir.
(4) nolu denklemde ise, i≤ k için sıfır hipotezi
β = 0 olarak test edilir ve yine alternatif hi2i
(3)
(4)
potezin kabul edilmesi durumunda ise faiz oranından enflasyon oranına doğru %5 seviyesinde
nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Analizde, VAR
sisteminin otokorelasyon (LM testi) ve değişen
varyans (White testi) problemi içermemesine
dikkat edilmiştir. Toda-Yamamoto Nedensellik
Testi Sonuçları Tablo 2’de görülmektedir:
136
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2. Toda-Yamamoto
Nedensellik Testi Sonuçları
İNCELENMESİ
Hipotez
LNENF≠>LNFAİZ
LNFAİZ≠>LNENF
k+dmax
MWALD
1
p-değeri
3 Üniversitesi,
3.576091
0.0312
Kilis 7 Aralık
Elektrik-Enerji Bölümü
3
3.536574
0.0328
Nedensellik
Vardır
Vardır
Not: Optimal gecikme
uzunluğu, LR, AIC, FPE,
edilen bulgular ülkeden ülkeye ve dönemlere göre
tüketim maksimum
aralıklarına göre elektrik
ve doğalgazgöstermekle
fiyatlarının tespitbirlikte,
edilmesi uzun dönemde
ve HQ bilgi kriterlerine
göre (k=2);
farklılıklar
bütünleşme derecesi
(dmax=1)’dir.
Fisher
etkisinin
varlığıvegenellikle
ispatlanmıştır.
edilen bulgular
sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı
doğalgaz
aralığı Kw
fiyatlarda
gelmektedir.
Asimptotik değerler
gözcinsinden
önüneyükseldikçe,
alındığında
enf-da azalma
Bumeydana
çalışmada,
Fisher hipotezinin Türkiye eko-
lasyon oranı veAnahtar
faiz oranları
çift yönlü
Kelimelerarasında
Tüketim,nomisi
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, 2003:01-2014:05
Fiyat
için geçerliliği
dönemi
nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Elde edilen
için test edilmiştir. Bankalarca TL üzerinden
sonuçlar, incelenen
dönemde
Fisher
hipotezinin
NATURAL GAS
PRICES ağırlıklı ortalama
açılanAND
mevduatlara
uygulanan
CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Türkiye ekonomisiACCORDING
için geçerliTO
olduğu
sonucunu
HOUSESfaiz oranları ile tüketici fiyat endeksinden elde
ifade etmektedir. Diğer yandan, enflasyon oranınedilen enflasyon oranlarını içeren seriler önceIn
this study
prepared
dan faiz oranınaAbstract:
doğru
tespit
edilen
nedensellik
in industry
and houses
is statistically (ADF) (1979)
likle
Augmented
Dickey-Fuller
analyzed. oranında
ANOVA model
was applied
ilişkisi ise, enflasyon
meydana
gelen
were applied
and the research
was (1996) tarafınve Elliot,
Rothenberg
ve Stock
made more
comprehensive.
The purpose
artışların para talebini
artırarak
faizlerin
yükseldan ileri sürülmüş DF-GLS birim kök testlerine
mesi sonucuna yol açtığı şeklinde yorumlanabilir.
tabi tutularak durağanlık sınaması yapılmıştır.
Fisher hipotezinin Türkiye ekonomisi için geçerli
Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Toda
olması, enflasyon hedeflemesi stratejisinin başarısı
ve Yamamoto (1995) tarafından geliştirilen
için beklenen enflasyon oranlarının tespitinde
nedensellik analizi yardımıyla araştırılmıştır.
nominal faizlerin dikkate alınması gerekliliğini
Analiz sonuçlarına göre, nominal faiz oranı ile
ifade etmektedir.
enflasyon oranı arasında uzun dönemde çift yönlü
SONUÇ
nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Elde edilen
bulgular, Fisher hipotezinin Türkiye ekonomisi
Fisher hipotezi makroekonomi literatüründe
için geçerli olduğu sonucunu ifade etmektedir.
fonksiyonel bir öneme ve geçmişe sahiptir. Irving
Fisher tarafından 1930 yılında ortaya atılan bu
hipotez nominal faiz oranları ile enflasyon arasında
pozitif yönlü bir ilişki kurmaktadır. Fisher hipotezi
üzerine yapılan çalışmalara bakıldığında, elde
KAYNAKÇA
AKDİŞ, M., (2006). Para Teorisi ve Politikası,
Gazi Kitapevi, Ankara. ss. 217
137
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
AKTHAM, M., HAITAM,
A. Z., (2006). “Does
BERUMENT, H., JELASSI,
İNCELENMESİ
M. M., (2002).
Fisher Effect Apply in Developing
Countri“The Fisher Hypothesis: A Multi-Country
es: Evidence from a Nonlinear Cotrending
Analysis” Applied Economics, 34 (1645-1655)
Test Applied to Argentina,1 Brazil, Malaysia,
BEYER A., HAUG A. A., DEWALD W.G.,
Mexico, South Korea and Turkey” Applied
(2009). “Structural Breaks, Cointegration and
Econometrics
International
Development,
Özetand
: 2012-2014
istatistiksel
analizEuropean
edilmesi
the
Fisher olarak
Effect”
Central Bank
Vol. 6, No.şeklindedir.
2, (31-46)
Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Working
PaperhaleSeries,
No. 1013
daha kapsamlı
getirilmiştir.
ASEMOTA, O.Sanayi
J., ve
BALA,
D.tüketim
A., (2012).
konutlarda
aralıklarına“A
BORDO M. D., ROCKOFF H., (2011). “The
Kalman Filter
Approach to Fisher Effect:
fiyatlarının
genel seviyesinde
gözlendiği
varılmaktadır.
tüketim
ofSonuç
Irvingolarak
Fisher
on Milton Friedman’s
Evidence from
Nigeria”
CBN düşüş
Journal
of sonucuna Influence
Monetary Economics” Nber Working Paper
Applied Statistics, Vol.2, No. 1, (71-91)
Series, No. 17267
ASLAN, H. M., (2009). Para Teorisi ve Politikası,
Alfa Aktüel Yayınları,
Bursa.
ss. 394OF ELECTRICITY
DICKEY,
D. A., FULLER
W. A., (1979). “DistECONOMETRIC
ANALYSIS
AND NATURAL
GAS PRICES
ribution of the Estimator for Autoregressive
HOUSES
ATKINS, F. J., COE, P. J., (2002). “An Ardl
Time Series with a Unit Root” Journal of the
Bounds Test
of the Long-Run Fisher Effect
Association, 74 (427-431)
the consumption
of electricity
natural gas used in American
industry andStatistical
in the United
States And
Canada”andJournal
techniques for 24,
analysis.
of Macroeconomics,
(255-266)
ELLİOT, G., ROTHENBERG, T. J., STOCK,
BADILLO, R., REVERTE, C., RUBIO E.,
(2011). “The Fisher Effect in the Eu-Revisited:
New Evidence Using Panel Cointegration
Estimation with Global Stochastic Trends”
Applied Economics Letters, 18, (1247–1251)
BAYAT, T., (2012). “Türkiye’de Fisher Etkisinin
Geçerliliği: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme
Yaklaşımı” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38, (47-60)
BAYAT, T., KAYHAN, S., DOĞAN Ç., (2013).
“An Empirical Investitagion of Fisherian
Link in BRIC-T Countries” İktisat, İşletme
ve Finans, Vol. 28, No. 333, (67-86)
J. H., (1996). “Efficient Tests for an Autoregressive Unit Root”, Econometrica, 64
(813-836)
FISHER, I., (1930). The Theory of İnterest,
Macmillan, New York.
FRANSES, H. F., MCALEER M., (1998).
“Cointegration Analysis of Seasonal Time
Series” Journal of Economic Surveys, Vol.
12, No. 5 (651-678)
FUEİ, L. K, (2009). “An Empirical Study of
138
the Fisher Effect and the Dynamic Relation
Nominal Interest Rate and Inflation in Sin-
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Singapore
Economic Review,
KEYDER, N., (2005). Para: Teori–Politika-UyguİNCELENMESİ
gapore”, The
Vol.54, No.1 (75–88)
lama, Bizim Büro Basımevi, Ankara. ss. 376
GUJARATI, D. N., (2001). Temel Ekonometri,
KOÇ, H., DEĞER K. M., (2010). “Döviz Kuru
1
Kilis ss.
7 Aralık
Bölümü
Literatür Yayıncılık, İstanbul.
709Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Belirsizliği
ve Yurtiçi Yatırımlar: Türkiye
Ekonomisi
Testleri
Özet(2009).
: 2012-2014
arasındaki
hazırlananÜzerine
bu çalışma, Nedensellik
sanayi
GÜLOĞLU, B.,
“ Yılları
Doğrusal
Zaman
istatistiksel
olarak
analiz
edilmesi
(1988-2007)” Atatürk Üniversitesi İktisadi
Serileri Analizi
Yayınlanmamış
Ders Notlaşeklindedir.
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
araştırma
ve daha
İdarikapsamlı
Bilimler
Dergisi, Sayı. 24, No. 3
rı”, Pamukkale
Üniversitesi,
Ekonomi
Yaz
(79-93)
Seminerleri.yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
genelre-examination
varılmaktadır.
olarak tüketim
KOUSTAS,
Z., Sonuç
SERLETIS,
A., (1999). “On the
HATEMI-J, A.,fiyatlarının
(2011). “A
of the sonucuna
Fisher Effect Using an Alternative Approach”
Fisher Effect” Journal of Monetary EconoAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Applied Econometric Letters,18 (855-858)
mics, 44 (105-130)
İNCEKARA, A.,ECONOMETRIC
DEMEZ, S.,ANALYSIS
USTAOĞLU,
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
MISHKIN,
F. S., (1992).
“Is the Fisher Effect for
M., (2012). “Validity of Fisher Effect for
HOUSES
Real? A re-examination of the relationship
Turkish Economy: Cointegration analysis”
between inflation and interest rates” JourAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Procedia – the
Social
and Behavioral
consumption
of electricity Sciences,
and natural gas used innal
industry
and houses isEconomics,
statistically
of Monetary
Vol. 30, No.2
58 (396-405)
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis (195–215)
were applied and the research was
JARENO, F., TOLENTINO, M., (2012). “The
Fisher Effect in the Spanish Case: A Preliminary Study” Asian Economic and Financial
Review, Vol. 2, No.7 (841-857)
KANDIL, M., FAHMY, Y. A., (2003). “The
Fisher Effect: New Evidence and Implications” International Review of Economics
and Finance, 12 (451–465)
KASMAN, S., KASMAN, A., TURGUTLU,
E., (2005). “Fisher Hypothesis Revisited: A
Fractional Cointegration Analysis” Emerging
Markets Finance and Trade, Vol.42, No. 6
(59-76)
MIYAGAWA, S., MORITA Y., (2003). “The Fisher
Effect and the Long–Run Phillips Curve in
the Case of Japan, Sweden and Italy” Ideas
Working Paper series, No. 77.
NUSAIR, S. A., (2008). “Testing for the Fisher
Hypothesis Under Regime Shifts: An Application to Asian Countries” International
Economic Journal, Vol. 22, No. 2 (273–284)
ÖZTÜRK N., DURGUT D., (2011). “Faiz Oran-
139
larının Belirleyicileri: Türkiye İçin Ampirik
Bir Analiz” Uluslararası Alanya İşletme
Fakültesi Dergisi, Sayı. 3, No. 1 (117-144)
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ÖZTÜRK, N., BAYRAKTAR,
Y., (2010). “Döviz
TODA, H.Y., YAMAMOTO,
İNCELENMESİ
T., (1995). “StaKurlarını Açıklamaya Yönelik Yeni
Yaklaşımtistical Inference in Vector Autoregressions
lar” C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler
Dergisi,
with Possibly Integrated Processes” Journal
Sayı.11, No.1 (157-190) 1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
of Econometrics,
66 (225-250)
Bölümü
PANOPOULOU, E., (2005). “A Resolution of
TÜRKBAL, A., (2005). Makro İktisat, Aktif
the Fisher ve
Effect
Puzzle:
A Comparison
of tüketimininYayınevi,
290-293
konutlarda
kullanılan
istatistiksel İstanbul.
olarak analizss.
edilmesi
Estimators”uygulanmıştır.
IIIS Discussion
Paper, No.67
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak ORHAN,
araştırma dahaO.
kapsamlı
Z. (1995).
Başlıca Enflasyon TeoSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
PAUL, T., M., yönünde
(1984).hareket
“Interest
and istatistik
the bulgulara
rileri
Politikaları,
edilmiş Rates
olup, yapılan
göreve
de İstikrar
Elde Filiz Kitapevi,
Fisher Effect
in India: An Empirical Study”
İstanbul. ss. 175
Kw cinsinden
yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Economic aralığı
Letters,
14 (17-22)
UYGUR, E., (2006). “Ekonometrinin Gelişimi:
PENG, Y., (2007). Monetary Policy in China:
İktisadın Bilim Olma Çabası”, Türkiye Ekonomi
The Fisher Effect, Yayimlanmamiş Yüksek
Kurumu Tartışma Metinleri, Mayıs, 2006 http://
Lisans Tezi, Auckland
University
of Tech-RANGES INwww.tek.org.tr/dosyalar/EKONOMETRI-T3.
ACCORDING
TO CONSUMPTION
HOUSES
nology, Auckland.
pdf (Erişim Tarihi: 16.10.2014)
RUBIO, O. B.,theROLDAN
D., ESTEVE
V.,gas used
ÜNAL,
T., UZUNOĞLU
S., ALKİN K., (1990).
consumption C.
of electricity
and natural
in industry
(2010). “Testing
Fisher Moreover,
Effect in
Ortamda
Faiz Politikaları ve
techniquesthe
for analysis.
teststhe
of hypothesis “Enflasyonist
were applied and the
research was
Presence of Structural Change: A case study
İşletmeler Üzerine Etkileri” İstanbul Ticaret
of the UK, 1966-2007” Economic Issues,
Odası Yayınları, No. 10
Vol. 15, No.2
WALLACE, M., WARNER, J., (1993). “The
SATHYE, M., SHARMA, D., LIU S., (2008).
Fisher Effect and The Term Structure of In“The Fisher Effect in an Emerging Economy:
terest Rates: Tests of Cointegration” Review
The Case of India” International Business
of Economics and Statistics, 75 (320-324)
Research, Vol.1, No. 2 (99-104)
WESTERLUND, J., (2008). “Panel Cointegration
SCHWERT, G.W., (1989). “Tests for Unit Roots:
Test of The Fisher Effect” Journal of Applied
A Monte Carlo Investigation” Journal of BuEconometrics, 23 (193–233)
siness and Economic Statistics, 7 (147-160)
World Bank Database, http://databank.worldbank.
ŞİMŞEK , M., KADILAR, C., (2006). “Fisher
org/data/views/variableselection/selectvariables.
etkisinin Türkiye Verileri ile Testi” Doğuş
aspx?source=world-development-indicators
Üniversitesi Dergisi, Sayı. 7, No. 1, (99-11)
(Erişim Tarihi:16.10.2014)
140
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:08
K:20
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
YILDIRIM, K., KARAMAN,
YILANCI, V. (2009).
“Fisher Hipotezinin Türkiye
İNCELENMESİ
D., TAŞDEMİR,
M., (2009). Makro Ekonomi, Seçkin Yayınevi,
için Sınanması: Doğrusal Olmayan EşbütünMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Ankara. ss. (207-208)
leşme Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Dergisi,1 Sayı. 23, No. 4
(205-213)
HOUSES
141
UHEYAD
VALIDITY OF FELDSTEIN-HORIOKA HYPOTHESIS IN TURKEY
FELDSTEIN-HORIOKA HİPOTEZİNİN TÜRKİYE’DE
GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI
Utku ALTUNÖZ
Sinop Üniversitesi Boyabat İİBF Muhasebe ve Finansman A.D.
Abstract: The presence of a relation between saving
and investment is important for the determination of
economic policies. According to Feldstein –Horioka
hypothesis, presence of the relationship between
savings and investments depend on the degree of the
international capital mobility. In case of the high capital
mobility, the relation between saving and investment
is strong. However, in the form of restricted capital
mobility, the relation falters occurs. In this paper,
validity of Feldstein –Horioka hypothesis is examined
for Turkey by using ARDL bound test covering the
period between 1980 and 2013. According to empirical
results, F-H Theory is supported for Turkey.
Özet: Yatırım ve tasarruf arasındaki ilişkinin varlığı,
ekonomik politikaların belirlenmesinde oldukça önemlidir. Feldstein –Horioka hipotezine göre yatırım ve
tasarruf ilişkisi, ulusşararası sermaye hareketliğinin
derecesine bağlıdır. Yüksek sermaye hareketliliği
durumunda değişkenler arası ilişki güçlü olmaktadır.
Bununla birlikte sınırlı sermaye hareketliği durumunda,
yatırım ve tasarruf arasındaki ilişkide problemler belirmektedir. Çalışmada Feldstein –Horioka Hipotezi,
1980-2013 yılları için Türkiye ekonomisinde sınır testi
yaklaşımı ile test edilmektedir. Ekonometrik modelin
sonucuna göre ilgili dönemler için Türkiye’de Feldstein –Horioka Hipotezi desteklenmektedir.
Key Words: Feldstein –Horioka Hypothesis, Saving,
Investment, ARDL Bounding Test
Anahtar Kelimeler: Feldstein –Horioka Teorisi,
Tasarruf, Yatırım, Sınır Testi Yaklaşımı
142
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
INTRODUCTIONELEKTİRİK VE DOĞALGAZİNCELENMESİ
AÇIKGÖZ
Efficiency of saving depends onMurat
the KORKMAZ,
perfect Hakan
(1)
Güven
mobility of capital among economies.
Feldstein
1
Y:Gross Domestic
Product
Kilis in
7 Aralık
Bölümü
and Horioka started an argument
theirÜniversitesi,
study Elektrik-Enerji
if there was a relationship between saving and
I:Investment
international capital
mobility
their ile
article
ve konutlarda
kullanılanindoğalgaz
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakS:Saving
which was published
headed Domestic Saving
Sanayi
ve konutlarda
tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarınınclaim
tespit edilmesi
and International
Capital
Flows.
Geldstein-Horioka
under the perfect mo-
bilityaralığı
assumption
thatve there
doğalgazshould not be a
In economic science,
investment-saving relatifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
relationships between domestic investment and
yükseldikçe,
onship was examined
by variety
ways.fiyatlarda
Studyda azalma meydana gelmektedir.
domestic saving. If capital is a perfect mobility,
Anahtaris
Kelimeler
Elektrik,
of Feldstein-Horioka
corner :stone
ofDoğalgaz,
them. In
increasing in saving for any country will increase
later years, relation among variables were tested
the total investment all around the world. Menby Feldstein (1983)
and Feldstein
and Bachetta
ECONOMETRIC
ANALYSIS
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND will distribute to
tioned
increase
in investment
(1991). Being higher of relation in following
HOUSES
countries in proportion to the startup capital stock
studies, phenomenon entered the literature as a
Abstract: In this study prepared by using data of and
TSI belonging
to the
years of 2012-2014,
marginal
efficiency
of capital (Kibritçioğlu
Feldstein-Horioka
paradox. of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
the consumption
ve Ninjbat,
2006,
prepared with
the 5).
use of different
1. Theorical Framework
of
Feldstein-Horimade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Literature Survey
oka Theory
Feldstein and Horioka claim the relatively immobility of capital. According to Feldstein –Horioka
theory, presence of the relationship between
savings and investments depend on the degree
of the international capital mobility. If the capital mobility is high then the relation between
saving and investment is strong (Feldstein and
Horioka,1980,24). In mentioned study, savinginvestment relationship was examined by using
cross-section regression over the 1960-1974
periods in a sample of 16 OECD countries.
Accroding to Feldstein –Horioka;
There are many studies on the subjection the
subject of Feldstein and Horioka in literature. A
portion of the work is about the theoric research,
however, the studies on the other part is about the
examination of validity. As well, it isn’t arrived
an agreement whether or not Feldstein –Horioka
is valid for every countries. In the other word,
several studies have researched the correlation
between domestic investment and saving for
various countries by means of different empirical
methods. Among these, some recent studies find
precise evidence supporting the F-H relationship
while Ho reject the validity of interaction between
143
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
saving and investment
reflecting the high capital
distributed lag (ARDL) model
İNCELENMESİ
was preferred to
mobility.
understand cointegration relationships among
variables. Before the analysis, stationarity of
As Jansen (1996) points out if aGüven
significant
variables will be examined.
7 Aralık
Üniversitesi,
number of countries are found1Kilis
to be
linked
with Elektrik-Enerji Bölümü
international capital markets, this may be signi2.1. Data and Methodology
ficant evidenceveofkonutlarda
international
capital
kullanılan
doğalgazmobility
All series, which was used for econometric
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
(see Jansen 1994 and Gundlach and Sinn 1992
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak model,
araştırma daha
hale from
getirilmiştir.
waskapsamlı
obtained
World Development
for a complete Sanayi
analysis).
ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Indicators
the World Bank. In
göre (WDI)
de sonucadatabase
gidilmiştir.of
Elde
bulgular(2002)
sonucunda;
sanayi sektörü
ve doğalgaz
Blanchard ve edilen
Giavazzi
examined
theiçin tüketim
orderaralığı
to examine
of long
run relationship among
relationship between
investment
inda azalma
themeydana
variables,
co integration tests are used. In
aralığı Kwsaving
cinsindenand
yükseldikçe,
fiyatlarda
gelmektedir.
OECD Countries
for Kelimeler
the period
1960-2004.
In
classical
coAnova,
integration
tests expect variable to
Anahtar
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi, Konut,
TUİK, Fiyat
the result of study, it was understood that the
be stationary at same level. However, ARDL
relationship has decreased
over time.
In theOFsame
approach,
which was
developed by Pesaran at
ECONOMETRIC
ANALYSIS
ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
study, they reached the same result for euro zone
al (1996), enables for variables
to examine at
HOUSES
countries for the period 1991-2001.
different levels.
the consumption
of electricity
in industry
and housesdistributed
is statistically
Özmen and Parmaksız
(2003)
testedandtonatural
F-Hgas used
“The
autoregressive
lag (ARDL) model
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
applied
andcointegration
the research wasand is introduced
Theory for United
Kingdom
period
covering
dealswere
with
single
1948-1998 by using Estimation of F-H coefficient.
originally by Pesaran and Shin (1999) and further
As a result, F-H relation does not exist for the
extended by Pesaran et al. (2001). The ARDL
countries in mentioned study.
approach has the advantage that it does not require
all variables to be I(1) as the Johansen framework
Bangake ve Eggoh (2009), tested 37 African
and it is still applicable if we have I(0) and I(1)
countries for the period between 1970-2006.
variables in our set. “
By using panel OLS, panel DOLS and panel
FMOLS co integration analysis; they reached
ARDL bounds testing consist of two parts. In the
the coefficient between 0 and 1 in accordance
first part, relationships among variables will be
with expectation.
tested for long run by using equation (1) below,
2. PURPOSE, SCOPE AND METHOD
Purpose of the econometrical analysis is to determine the validity of Feldstein –Horioka hypothesis for Turkish Economy. The autoregressive
(1)
144
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
obtainingELEKTİRİK
of long term
relationship
“An advantage of using ARDL bounds testing is
İNCELENMESİ
After the
by using equation (1), it is needed to
obtain the
thatAÇIKGÖZ
the ARDL does not need that all the variabMurat KORKMAZ, Hakan
short run relationship among variables. For this
lesYönetmeni
under study must be integrated of the same
purpose, equation (2) below will
be
used.
1
order and itBölümü
can be applied when the under-lying
variables are integrated of order one, order zero
(2)
istatistiksel integrated”
or fractionally
(Mouniri2012,12).
In this
study,fiyatlarının
S/GDPtespit
ratioedilmesi
and I/GDP ratio
ve doğalgaz
werearalığı
obtained
Republic
arttıkça,from
elektrik
ve doğalgazof Turkey Mifiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
noted that error correction term was
nistry
of development
for 1980-2013. E-view
meydana
gelmektedir.
As will be
added to equation (1) and equation (2) was obsoftware
preferred
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,5Sanayi,
Konut,was
Anova,
TUİK, Fiyatfor econometric
tained. ERM term is a dynamic model in which
analysis. In order provide stationary, all vari“the movement of the variables in any periods is
ECONOMETRIC
ELECTRICITY
NATURAL
ablesAND
were
appliedGAS
the PRICES
ADF, PP and KPSS unit
related to the previous
period’sANALYSIS
gap fromOFlongACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESroot tests.
run equilibrium.
Abstract: In this study prepared byTablo
using data
1. Iof /TSI
GDP
techniques forADF
analysis.
of hypothesis
wereUnit
applied
and the research
unitMoreover,
Root tests Philips
Perron
Root
KPSS was
Unit
Constant
At Level
First
Difference
Constant
and with
Trend
Constant
Constant
and with
Trend
Constant
Root
Constant
and with
Trend
-2.11
-2.90
-2.22
-2.44
0.21
0.11
-2.88*
-3.23*
-2.90*
-3.33*
0.98*
0.17*
-2.76**
-3.11**
-2.69**
-3.11**
0.24**
0.14**
-4.12
-5.33
-4.88
-4.67
0.12
0.08
-2.80*
-3.34*
-2.93*
-2.99*
0.66*
0.14*
-2.34**
-2.90**
-2.59**
-2.86**
0.55**
0.10**
* denotes critical values at %5 significant level and
** denotes critical values at %5 significant level.
In table 1, null hypothesis which means “unit
root exist” for ADF and PP was examined for
I/GDP variable According to result of unit root
test, series are not stationary at level but first
level. Because, computed ADF test-statistic is
smaller than the critical values at 10%, 5%, 1%
significant level, respectively, therefore we can
145
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
reject at first level. However,
According to result
for null hypothesis, variable is stationary not only
İNCELENMESİ
of KPSS test, which accepts “unit root not exist”
at level but also first level.
Güven Table
Grup A.Ş.
Yönetmeni
2:Finans
S / GDP
1
ADF unit Root
Philips Perron Unit
Root
KPSS Unit Root
testleri uygulanarak araştırmaConstant
Constant
Constant
tüketim
aralıklarına
fiyatlarının
tespit edilmesi
Constant
and
with göre
Constant
and with
Constant
and with
Trend
Trend
Trend
-1.61
-1.87
-1.76
-1.88
0.19
0.18(x)
At Level
-2.87* ANALYSIS
-2.89* OF ELECTRICITY
-2.21*
-3.76*
ECONOMETRIC
AND
NATURAL0.44*
GAS PRICES0.15*
HOUSES
2.91**
-3.11**
2.82**
-3.22**
0.39**
0.10**
the consumption
gas used in industry
-5.21of electricity
-6.22and natural
-5.98
-6.66 and houses
0.10is statistically
0.06
First
made more -3.23*
comprehensive.-3.21**
The purpose -2.99*
was to determine -3.36*
electricity and0.50*
natural gas prices
0.19*
Difference
1.32**
-3.34**
-2.96**
-3.34**
0.36**
0.10**
* denotes critical values at %5 significant level and ** denotes critical values at %5 significant level.
(x) denotes the rejection of null hyphotesis at
significant levels. So that stationary of variable
%10 significant level.
could provide at first difference.
According to table 2, test results of ADF and PP
In this paper ARDL bounding test was preferred
for S/GDP shows that variable has unit root at
level but not at first level like I/GDP variable.
However, results in KPSS test is different compare
with the same test of I/ GDP variable. According
to KPSS result, variable has unit root at %10
for co integration which was found by Pesaran
and Pesaran (1997), Pesaran and Smith (1998),
and Pesaran and Shin (1999). The basic advantage of ARDL test lies in its flexibility that it can
be applied when the variables are of different
order of integration (Pesaran and Pesaran 1997).
146
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
advantage
of this approach
is
advantage of not requiring a specific identification
İNCELENMESİ
Second important
that the model takes sufficient numbers of Lags to
of the order of the underlying data. Third, this
capture the data generating process in a generaltechnique is suitable for small or finite sample
to-specific modeling framework1(Laurenceson and
size (Pesaran et al., 2001).
Chai 2003). Another advantages that the bounds
First stage of ARDL test is to determine appropriate
test allows a mixture
of I(1)Yılları
and arasındaki
I(0) variables
Özet : 2012-2014
Lag Length
Criteria.
In this
study, according to
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
as regressors, that
is,
the
order
of
integration
of
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakAkaike
hazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli
Information
Criterion,
ARDL (1,0) model
uygulanmıştır.
hipotez testleribe
uygulanarak
appropriate variables
may Ayrıca
not necessarily
the
wasveselected
as an appropriate
tespit edilmesi model.
same. Therefore,
the ARDL technique has the
Table
3:ARDL
(1,0) varılmaktadır.
Result Sonuç olarak tüketim
sonucuna
Variables
Coefficent
Anahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,t-values
Fiyat
I/Y(-1)
0.4311*
3.2311
S/Y
0.3212*
4.3218
cACCORDING TO CONSUMPTIONHOUSES
8.8117*
3.2118
Diagnostic Tests**
0.66
theR2
consumption of electricity and
Otocorelation
1.322(.399)
techniques
Heteroscedasticity
0.3213(.668)
Note:* values are significant at %1,%5 and
%10. the values in parentheses denotes P values.
Akaike Information Criteria was used for Model.
Dependent variable is (I / Y).
In order to estimate of model, OLS method was
used. According to result of diagnostic tests, there
is no problem as deterministic and stochastic,
which means there is no autocorrelation and
heteroskedasticity problem in model. Following
the ARDL estimation, existence of co integration
was examined by f statistic.
Null hypothesis which is refer whether there is
co integration relationship among variables or
not is formed like below:
Ho : λ1 = λ2 = 0
H1 : λ1 ≠ 0, λ2 ≠ 0
147
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Calculation
of F Statistic for Detersay that Feldstein –Horioka
İNCELENMESİ
Table 5:
mining the Long Run Relationships
Theory is valid in
Turkey for inspected dates. In other words, in case
of increasing the international capital movement
in long run term, the relationships between saving
10% 1Kilis 7 Aralık
5% Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
and investment will be weakening.
I(0) - I(1)
I(0) - I(1)
the number of
variables
1
3.98- 4.96
5.24-5.73
An error
correction
is not a model that corve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarakmodel
analiz edilmesi
hazırlanan
çalışmada
ANOVAmodel.
modeli Error Correction
Calculated F şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakrects
the error
in another
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
Statistic
6,221*
Models
(ECMs)
are tespit
a category
ve doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi of multiple time
series models that directly estimate the speed
Note: * denotesedilen
thebulgular
existence
of cosanayi
integration
sonucunda;
at which
a dependent
variable—
—returns to
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
among the variables
both %5 and 519 significant
equilibrium after a change in an independent
variable— . In order to provide the consistence
According to results which can be seen from
of error correction model, coefficient should be
table 5, variablesECONOMETRIC
are cointegrated.
.
In
case
of
F
negative.
statistic is greater than top limit of critical, null
HOUSES
Table 7: Error Correction Model
hypothesis is rejected. That means there is a long
this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
run relationshipAbstract:
amongInvariables.
According to
Coefficient
the consumption of electricity and natural gas used inVariables
industry and houses
is statistically t-Values
ANOVA
model was applied to the study prepared with the use of different
result, there is aanalyzed.
long run
relationship
S/Y
0.3411
2.7411
levels.
In this section, long run coefficients should be
determined. Mentioned coefficients are presented
in table 6.
Table 6: ARDL ( 1,0) Model Estimated Result for long run Relationship
Variables
Coefficent
t-values
S/Y
0.44120*
3,2119
c
12.0412*
5.212
According to result of ARDL (1, 0) which is
followed from table 6, there is a positive relationship between saving and investment in long
run relationships. In a parallel of result, we can
ERM
-0.3811
-2.9847
c
5.8041
3.0784
In accordance with the results of ECM in table
7, coefficients are significance. ECM coefficient
is negative like expected. The meaning of being
-0.38 of ERM coefficient is that the effect of
shock will come to equilibrium as speed as 38%
within first year.
Conclusion
The presence of a relation between saving and
investment is important for the determination of
economic policies. By the liberalization of input
and output, importance of saving-investment
148
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
KİBRİTÇİOĞLU, A.,NİNİNJBAT,
increased.
In this study, Feldstein
İNCELENMESİ
U., (2006).
Uluslararası Sermeye Hareketliliğinin Dere–Horioka hypothesis is examinedMurat
for KORKMAZ,
Turkey Hakan AÇIKGÖZ
cesi ve Feldstein-Horioka Bilmecesi, Ankara
by using ARDL bound test coveringGüven
the Grup
period
Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat
1
between 1980 and 2013. According
to result
of Elektrik-Enerji
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Bölümü
Yüksek Lisans Programı Seminer Çalışması
econometrical analysis, it is reached that there
relationship
is a positive directional relationships
between
JANSEN
W.J.,olarak
(1996).
saving-inve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
analiz ‘Estimating
edilmesi
saving and investment.
This analiz
resultteknikleri
is suitable
vestment correlations: evidence for OECD
with expectations.
Because
according
FeldsteinSanayi
ve konutlarda
tüketimto
aralıklarına
göre elektrik vecountries
tespit
based on
an edilmesi
error correction model’,
Horioka, increasing
capital
movements
weaken
of International
Money and Finance,
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim Journal
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
the relationships between both variables. Short
5, 749-781
run relationships among variables were tested by
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,BLANCHARD,
Sanayi, Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
O., GIAVAZZI,
F., (2002).
ERM model. The meaning of being -0.38 of ERM
“Current account deficits in the Euro area:
coefficient is that the effect of shock will come
of theGAS
Feldstein_Horioka
puzzle?”,
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYThe
AND end
NATURAL
PRICES
to equilibrium as speed
as 38%
first year.RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TOwithin
CONSUMPTION
Brookings Papers on Economic Activity, 2,
HOUSES
147-209
This study presents that, Feldstein –Horioka hypotAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
hesis is supported
in turkey for
1980 and
the consumption
of electricity
and 2013.
BANGAKE,
J.C., (2009).
prepared withC.,
the ve
use EGGOH,
of different
International
Capital
Mobility in African
electricity and natural
gas prices
Countries: A Panel Cointegration Analysis,
FELDSTEIN, M., ve HORIOKA, C.,(1980).
http://193.49.79.89/leo/images/espace_per“Domestic Saving and International Capital
so/bangake/WP_2178.pdf, (Erişim Tarihi:
Flows”, Economic Journal, 90, 314-329
15.06.2010)
FELDSTEIN, M., (1983).“Domestic Saving and
International Capital Movements in the Long
Run and the Short Run” European Economic
Review, 21:331-353
FELDSTEIN, M., BACHETTA, P., (1991).
“National Saving and Economic Performance” Shoven, et al(eds.) National Saving And
International Investment, USA University of
Chicago Press
PESERAN, M. H., SHIN Y., and SMITH R.,
(1996). “Testing for the Existence of a LongRun Relationship,” University of Cambridge,
DAE Working Paper No. 9622
PESERAN, M. H., ve SHIN, Y., ,(1999). “An
Autoregressive Distributed Lag Modelling
Approach to Cointegration Analysis”, http://
www.econ.cam.ac.uk/faculty/pesaran/ardl.
pdf, (Erişim: 29.09.2011)
149
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
AND
ARCHITECTURE
Refereed Journal
of Researches
on Economy
Management
Ekim // Kasım
Kasım //Aralık
Sonbahar
KışKış
Ekim
Aralık2014
2014Sayı:
Sayı:0202Cilt:
Cilt:0101
Sonbahar
Issue:
02
Volume:
01
Autumn
Winter
ID:13 K:02
(Ekonomi)
& (Economy)
ID:10
K:26
12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
H.,ELEKTİRİK
SHIN, Y.,
ve SMITH,İNCELENMESİ
R.,
PESERAN, M.H., SHIN Y.,(1999). An Autoreg-
PESERAN, M.
(2001). “Bounds Testing Approaches to the
ressive Distributed Lag Modelling Approach
Analysis of Level Relationship”, Journal of
to Co integration Analysis. In S. Strom, A.
Applied Econometrics, 16(3),
289-326
Holly and P. Diamond (Eds.), Econometrics
1
and Economic Theory in the 20th Century:
BELLOUMIİ, M., (2012). The relationship
The Ragner
Centennial
Symposium.
hazırlananFrisch
bu çalışma,
sanayi
between Trade,
FDI and
Economic
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz growth
Cambridge, Cambridge University Press.
Farklı analiz
in Tunisia: şeklindedir.
An application
of autoregressive
daha kapsamlı
Available
at: www.econ.cam.ac.uk/faculty/
distributed Sanayi
lag model,
Presented
at the 15th
ve konutlarda
pesaran/ADL.pdf Erişim: 16.10.2014
Annual Conference
on Global Economic
Analysis, Geneva,
LAURENCESON,
and
CHAI J., (2003). Fifiyatlarının Switzerland
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır. SonuçJ.,
olarak
tüketim
nancial Reform and Economic Development
PESERAN M.H.,
PESERAN
(1997).
Working
Anahtar
KelimelerB.,
: Elektrik,
Doğalgaz,
in China. Cheltenham, UK, Edward Elgar
with Microfit 4.0: Interactive Econometric
Analysis. Oxford, Oxford University Press
PESERAN, M.H., Y., SHIN., and SMITH, R.,
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN(2001).
TERMS OF
INDUSTRY
AND approaches to the
Bounds
testing
PESERAN, M.H., SMITH RP.,(1998). Structural
HOUSES
analysis of level relationships, Journal of
Analysis of Co integrating VARs. Journal of
Appliedto Econometrics,
16, 289-326
Economic the
Survey
12: 471-505
consumption
of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
150
HAKEM KURULU
ÜNVANI
ADI SOYADI
BAĞLI OLDUĞU KURUM
DR.
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ali Serdar YÜCEL
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU
YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Aygül YANIK
DR.
Ayhan AYTAÇ
DR.
Aylin ZEKİOĞLU
DR.
Bülent KILIÇ
ÖZEL HEKİM
DR.
Cemal ZEHİR
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin BEKTAŞ
ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin YAMAN
DR.
Ebru ONURLUBAŞ
DR.
Emine DEMİRAY
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
DR.
Emine ÖZMETE
DR.
Fatih ÇATIKKAŞ
DR.
Fikriye TOKER
DR.
Giray SAYNUR DERMAN
DR.
Gülten HERGÜNER
DR.
H. Arif TUNCEZ
DR.
H. Yelda ŞENER
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Kürşad ZORLU
AHİEVRAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet Akif ARVAS
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet YÜCE
DR.
Michael KUYUCU
İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Murat ERCAN
BİLECİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mustafa TÜRKMEN
DR.
Muzaffer AKSOY
ARAB BANKING
DR.
Nalan AKDOĞAN
DR.
Nezahat GÜÇLÜ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Nilgün SARP
LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ
DR.
DR.
Ramazan ERDEM
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sefer GÜMÜŞ
DR.
Serdar TOK
DR.
Serpil AYTAÇ
DR.
Sevinç ÜRETEN
DR.
Suat UĞUR
DR.
Sudi APAK
DR.
Süleyman ÖZDEMİR
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Tamer BUDAK
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Taner AKÇACI
KİLİS ÜNİVERSİTESİ
DR.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yavuz TAŞKIRAN
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yener ATASEVEN
DR.
Ömer Okan FETTAHOĞLU
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM
ÜNİVERSİTESİ
DR.
Şebnem ASLAN
DR.
Şengül HABLEMİTOĞLU
151
UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
Adres : Atakent Mah. Akasya 1 Evleri C2-23 Blok Kat 4 Daire 17 Halkalı Küçükçekmece İstanbul
Web: http://www.uheyadergisi.com/
Mail: [email protected]
152

Ekonomi Araştırmaları 02

Transkript

Benzer belgeler

TÜKETİM İÇGÜDÜSÜ Gad SAAD Felsefe dünyasındaki en ünlü söz

dosyayı indir - Önemli Bilgiler

Presentation File

2012 Yılı Faaliyet Raporu

Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. - TC Başbakanlık Özelleştirme