çed raporu

Transkript

çed raporu

EGEMER ELEKTRĠK ÜRETĠM A.ġ.
ERZĠN DOĞAL GAZ KOMBĠNE ÇEVRĠM
SANTRALĠ PROJESĠ
ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ
NĠHAĠ RAPORU
HATAY ĠLĠ, ERZĠN ĠLÇESĠ, AġAĞI BURNAZ MEVKĠ
ARMADA EĞĠTĠM VE BELGELENDĠRME DANIġMANLIK
MÜHENDĠSLĠK ĠÇ VE DIġ TĠC. LTD. ġTĠ.
 ÇED RAPORU
 NĠHAĠ ÇED RAPORU
ANKARA-2009
Egemer Elektrik Üretim A.Ş.
Erzin DGKÇ Santrali Projesi Nihai ÇED Raporu
PROJE SAHĠBĠNĠN ADI
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş.
ADRESĠ
Miralay Şefik Bey Sokak No: 15 Ak Han Kat 3-4
Gümüşsuyu 34437 İstanbul
Tel: 0 212 249 82 82
Fax: 0 212 249 73 55
TELEFON VE FAX NUMARALARI
PROJENĠN ADI
Erzin Doğalgaz Kombine Çevrim (DGKÇ) Santrali Projesi
PROJE BEDELĠ
719.238 Bin Avro
PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN AÇIK
ADRESĠ
Hatay İli, Erzin İlçesi, Aşağı Burnaz Mevki
Datum: ED-50
Projeksiyon: 6 Derece
Koor. Sırası: Sağa, Yukarı
DOM: 39
ZON: 37
PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN ALANIN
SINIR KOORDĠNATLARI
237076.91 : 4090624.51
237352.84 : 4091415.46
238330.89 : 4090638.22
237939.35 : 4090129.14
237755.80 : 4090322.42
237359.30 : 4090551.59
Datum: WGS-84
Projeksiyon: Coğrafi
Koor. Sırası: Enlem, Boylam
DOM: ZON: 36.92344510 :
36.93064258 :
36.92391742 :
36.91922593 :
36.92091452 :
36.92286734 :
36.04811594
36.05093529
36.06217185
36.05795777
36.05583276
36.05130755
PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ
KAPSAMINDAKĠ YERĠ
Ek I - Madde 2/a : Toplam ısıl gücü 300 MWt (Megawatt
termal) ve daha fazlası olan termik güç santrallları ile diğer
yakma sistemleri
PROJENĠN TANIMI
900 MWm / 882 MWe kurulu güce sahip Doğalgaz
Kombine Çevrim Santrali
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN
KURULUġUN/ÇALIġMA
GRUBUNUN ADI
ARMADA Eğitim ve Belgelendirme Danışmanlık
Mühendislik İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.
KURULUġUN YETERLĠK BELGESĠ
NOSU, TARĠHĠ
No:128
Tarih: 28.03.2008
KURULUġUN /ÇALIġMA
GRUBUNUN ADRESĠ, TELEFONU
VE FAX NUMARALARI
Mustafa Kemal Mahallesi Barış Sitesi 2108. Sokak No:1
06520 Çankaya/ANKARA
Tel: 0 312 284 03 58-59 Fax: 0 312 285 23 17
RAPORUN HAZIRLANIġ TARĠHĠ
ARALIK 2009
i
ĠÇĠNDEKĠLER
ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ................................................................................................................................................................ vi
TABLOLAR DĠZĠNĠ ............................................................................................................................................................. vii
KISALTMALAR ................................................................................................................................................................... xi
EKLER ............................................................................................................................................................................... xii
BÖLÜM I. PROJENĠN TANIMI VE AMACI ......................................................................................................................... I-1
I.1. Projenin Tanımı ve Ömrü ......................................................................................................................................... I-1
I.2. Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Önem ve Gereklilikleri ................... I-2
I.2.1. Türkiye‟nin Artan Enerji İhtiyacı ........................................................................................................................ I-2
I.2.2. Hatay veya Bölgenin Artan Enerji İhtiyacı ......................................................................................................... I-5
I.2.3. Enerji Kaynaklarının Çeşitliliği ........................................................................................................................... I-5
I.2.4. Enerji Üretim Yöntemlerinin Karşılaştırılması .................................................................................................... I-7
I.2.5. Projenin Amacı ................................................................................................................................................. I-9
I.2.6. Projenin Ekonomik Yönden Önemi ................................................................................................................... I-9
I.2.7. Projenin Sosyal Yönden Önemi ........................................................................................................................ I-9
I.2.8. Çevresel Etki Değerlendirmesi ........................................................................................................................ I-10
BÖLÜM II. PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU ........................................................................................................ II-1
II.1. Proje Yerseçimi (İlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Faaliyet Yerinin, Lejant ve Plan
Notlarının da Yer Aldığı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, (Plan Notları ve Hükümleri), Onaylı Nazım İmar Planı ve
Uygulama İmar Planı, (Plan Notları ve Lejantları) Üzerinde, Değil ise Mevcut Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi)
..................................................................................................................................................................................... II-1
II.1.1. Proje Sahası ................................................................................................................................................... II-1
II.1.2. Yer Seçim Kriterleri......................................................................................................................................... II-4
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Alt Yapı Ünitelerinin
Varsa Diğer Ünitelerin Yerleşim Planı, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve
Yükseklikleri, Temsili Resmi) ......................................................................................................................................... II-8
BÖLÜM III. PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI ...................................................................................... III-1
III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları .............................................................. III-1
III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu ......................................................... III-1
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi ............................................................................................................................. III-3
III.3.1. Proje Sahibi İçin Fayda Maliyet Analizi ......................................................................................................... III-3
III.3.2. Ülke Çapında Fayda Maliyet Analizi ............................................................................................................. III-5
III.3.3. Yerel Çapta Fayda Maliyet Analizi ................................................................................................................ III-5
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar
Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri ............................................ III-5
III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin İhtiyaç Duyulan ve Yatırımcı Firma veya Diğer
Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Beklenen Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri. ................................ III-6
III.6. Kamulaştırma ve/veya Yeniden Yerleşimin Nasıl Yapılacağı ................................................................................ III-6
III.7. Diğer Hususlar ..................................................................................................................................................... III-7
BÖLÜM IV. PROJE KAPSAMINDA ETKĠLENECEK ALANIN BELĠRLENMESĠ VE BU ALAN ĠÇĠNDEKĠ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠN AÇIKLANMASI .................................................................................................................. IV-1
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı
Harita Üzerinde Gösterilecek) ...................................................................................................................................... IV-1
IV.2. Proje ve Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı ............. IV-6
IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin Genel ve Lokal İklim Koşulları, Sıcaklık-Yağış-Nem Dağılımları,
Buharlaşma Durumu, Sayılı Günler, Rüzgar Dağılımı vb. Bu Başlık Altında Yer Alan Bilgilerin Aylık-Mevsimlik-Yıllık
Dağılımları İçermesi, Meteorolojik Veri Setinin 1975-2008 Yıllarını Kapsaması) ...................................................... IV-6
IV.2.2. Jeolojik Özellikler (Jeolojik Yapının Fiziko-Kimyasal Özellikleri, Tektonik Hareketler, Mineral Kaynaklar,
Heyelan, Benzersiz Oluşumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi Başlıkları Altında İncelenmesi, Proje Sahasının 1/25.000
Ölçekli Genel Jeoloji Haritası ve İnceleme Alanına Ait 1/1000 ve/veya 1/5000'lik Jeolojik Harita ve Lejantı, Stratigrafik
Kolon Kesiti,) ......................................................................................................................................................... IV-24
IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikleri (Yer Altı Su Seviyeleri, Halen Mevcut Her Türlü Keson, Derin, Artezyen vb. Kuyu
Emniyetli Çekim Değeri; Suyun Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, Yer Altı Suyunun Mevcut ve Planlanan Kullanımı) .. IV36
IV.2.4. Hidrolojik Özellikler (Yüzeysel Su Kaynaklarından Deniz, Göl, Dalyan, Akarsu ve Diğer Sulak Alanların
Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik Özellikleri, Bu Kapsamda Akarsuların Debisi ve Mevsimlik Değişimleri,
Taşkınlar, Su Toplama Havzası, Drenaj, Tüm Su Kaynaklarının Kıyı Ekosistemleri) .............................................. IV-37
ii
IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi,
Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Üretiminde Ürün Çeşidi ve Üretim Miktarları, Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor ve
Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar) ........................................................................... IV-39
IV.2.6. Deniz, Göl, Akarsudaki Canlı Türleri (Bu Türlerin Tabii Karakterleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma
Altına Alınan Türler; Bunların Üreme, Beslenme, Sığınma ve Yaşama Ortamları; Bu Ortamlar İçin Belirlenen Koruma
Kararları) ............................................................................................................................................................... IV-43
IV.2.7. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları ............................................................................................................ IV-54
IV.2.8. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Taşıma
Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Toprak İşleri İçin Kullanımı, Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan
Mera, Çayır vb.) .................................................................................................................................................... IV-60
IV.2.9. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları) Sulu ve Kuru Tarım
Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları............................................................ IV-63
IV.2.10. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı Bunların Mevcut ve
Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları) ..................................................................................................... IV-66
IV.2.11. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban
Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler,
Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki
Alanlar) ................................................................................................................................................................. IV-68
IV.2.12. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Alanda Doğal Olarak Yaşayan Hayvan
Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler, Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve
Bunların Alandaki Bulunuş Yerleri, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bunlar İçin Alınan Merkez Av
Komisyonu Kararları) Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi. Projeden ve
Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Önlemleri (İnşaat ve İşletme Aşamasında).
Arazide Yapılacak Flora Çalışmalarının Vejetasyon Döneminde Gerçekleştirilmesi ve Bu Dönemin Belirtilmesi,
Arazide Tespit Edilen Türler, Anket Görüşme Sonucu Tespit Edilen ve Literatürden Alınan Türlerin Ayrı Ayrı
Belirtilmesi............................................................................................................................................................. IV-71
IV.2.13. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (Rezerv Miktarları, Mevcut ve Planlanan İşletilme Durumları, Yıllık
Üretimleri ve Bunun Ülke veya Yerel Kullanımlar İçin Önemi ve Ekonomik Değerleri) ........................................... IV-80
IV.2.14. Hayvancılık (Türleri, Beslenme Alanları, Yıllık Üretim Miktarları, Bu Ürünlerin Ülke Ekonomisindeki Yeri ve
Değeri) .................................................................................................................................................................. IV-82
IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu
Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, vb.) ................................................................... IV-86
IV.2.16. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak ve Gürültü Açısından Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi IV-86
IV.3. Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri ............................................................................................................... IV-96
IV.3.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler, Yöre ve Ülke Ekonomisi İçindeki
Yeri ve Önemi, Diğer Bilgiler) ................................................................................................................................ IV-97
IV.3.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri; Göçler, Nüfus Artış Oranları, Diğer Bilgiler). IV-100
IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar, Kültür Hizmetleri ve
Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) .............................................................................................................. IV-103
IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları .................................................... IV-104
IV.3.5. Gelir ve İşsizlik (Bölgede Gelirin İş Kollarına Dağılımı, İş Kolları İtibariyle Kişi Başına Düşen Maksimum,
Minimum ve Ortalama Gelir) ................................................................................................................................ IV-105
IV.3.6. Diğer Özellikler......................................................................................................................................... IV-106
BÖLÜM V. PROJENĠN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER ...... V-1
A-V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve
Alınacak Önlemler ......................................................................................................................................................... V-1
V.1.1. Arazinin Hazırlanması ve Ünitelerin İnşası İçin Yapılacak İşler Kapsamında (Ulaşım Altyapısı Dahil) Nerelerde
ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nereler, Nasıl Taşınacakları
veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları; Kullanılacak Malzemeler, Araçlar ve Makineler, Kırma, Öğütme, Taşıma,
Depolama gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler, Tozun Yayılmasına Karşı Alınacak Önlemler....................................... V-2
V.1.2. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı,
Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınmaları, Depolanmaları, Hangi İşlem İçin Nasıl Kullanılacakları, Bu İşler İçin
Kullanılacak Alet ve Makineler ................................................................................................................................ V-10
V.1.3. Zemin Emniyetinin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler (Taşıma Gücü, Emniyet Gerilmesi, Oturma Hesapları) V11
V.1.4. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemlerin Nerelerde ve Nasıl Yapılacağı.................................................. V-13
V.1.5. Proje Kapsamındaki Su Temini Sistemi ve Planı, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı,
Özellikleri, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Ortaya Çıkan Atık Suyun Miktar ve Özellikleri, Nasıl Arıtılacağı ve
Nereye Deşarj Edileceği, Alınacak Önlemler, (İnşaat ve İşletme Aşaması İçin Proses, İçme ve Kullanma Suyu İle İlgili
Su Yönetim Planı Hazırlanması, Su Temininin Yetersizliği Durumunda Ne Yapılacağına İlişkin Açıklama) ............. V-13
V.1.6. Proje Kapsamındaki Soğutma Suyu Alma ve Deşarj Yapılarında Kullanılacak Malzemeler, Soğutma Suyu
Sistemi İle İlgili Yapıların İnşaatı Sırasında Alınacak Önlemler ............................................................................... V-15
V.1.7. Doğalgaz Boru Hattı Yapılması İçin Gerekli Olan İşlemler ............................................................................ V-16
V.1.8. Arazinin Hazırlanmasından Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşler Sonucu Meydana Gelecek
Katı Atıkların Cins ve Miktarları, Bu Atıkların Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları ...... V-17
iii
V.1.9. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yapılacak İşlerde Kullanılacak
Yakıtların Türleri, Tüketim Miktarları, Oluşabilecek Emisyonlar............................................................................... V-20
V.1.10. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak İşler Nedeni ile Meydana
Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, Kümülatif Değerler, Çevresel Gürültü‟nün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi Yönetmeliği‟ne Göre Akustik Raporun Hazırlanması (www.cevreorman.gov.tr Adresinde Bulunan Akustik
Formatının Esas Alınması) ..................................................................................................................................... V-21
V.1.11. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım
Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri................................................. V-23
V.1.12. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Kesilecek Ağaçların Tür ve
Sayıları ................................................................................................................................................................... V-23
V.1.13. Proje ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel
Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım
Etkisinin Belirlenmesi ............................................................................................................................................. V-23
V.1.14. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde
Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde
ve Nasıl Temin Edileceği ........................................................................................................................................ V-24
V.1.15. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan
Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar ...................................................................................................... V-24
V.1.16. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların Trafik Yükünün ve Etkilerinin
Değerlendirilmesi ................................................................................................................................................... V-27
V.1.17. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha Düzenlemelerinin
(Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda Nasıl Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve
Ağaç Türleri vb. ...................................................................................................................................................... V-29
V.1.18. Diğer Faaliyetler ......................................................................................................................................... V-29
B-V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetleri, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler . V-30
V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği,
Kapasiteleri, Her Bir Ünitenin Ayrıntılı Proses Akım Şeması, Temel Proses Parametreleri, Prosesin Açıklaması,
Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler, Kullanılacak Makinelerin, Araçların, Aletlerin ve
Teçhizatın Özellikleri ve Miktarları .......................................................................................................................... V-30
V.2.2. Proje Ünitelerinde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere, Ne
Kadar ve Nasıl Pazarlanacakları, Üretilecek Hizmetlerin Nerelere, Nasıl ve Ne Kadar Nüfusa ve/veya Alana
Sunulacağı ............................................................................................................................................................. V-36
V.2.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Suyun Hangi Prosesler İçin Ne Miktarlarda Kullanılacağı, Nereden, Nasıl Temin
Edileceği, Ne Miktarlarda Hangi Alıcı Ortamlara Nasıl Verileceği, Suya Uygulanacak Ön İşlemler (Arıtma Birimleri İle
Katma-Besleme Suyu Olarak Katılacağı Birimleri Kapsayan), Su Hazırlama Ana Akım Şeması, Su Buhar Çevrimi,
Proses Akım Şeması Çevriminde Uygulanacak Su İç İşlemleri, Kullanılacak Kimyasal Maddeler ........................... V-36
V.2.4. Soğutma Sistemine İlişkin Bilgiler, Soğutma Suyu Akım Şeması, Kullanılacak Kimyasal Maddeler ve Miktarları,
Soğutma Suyunun Deşarj Edileceği Ortam, Deşarj Edilecek Ortama Etkileri ve Alınacak Önlemler, Modelleme
Çalışması, Modelleme Çalışmasında Kullanılan Yöntem, Modelin Tanımı .............................................................. V-40
V.2.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt veya Yardımcı Yakıtın Ne Şekilde Sağlanacağı .......................... V-47
V.2.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt ve Yardımcı Yakıtın Hangi Ünitelerde Ne Miktarlarda Yakılacağı ve
Kullanılacak Yakma Sistemleri, Yakıt Özellikleri, Anma Isıl Gücü, Emisyonlar, Azaltıcı Önlemler ve Bunların Verimleri,
Ölçümler İçin Kullanılacak Aletler ve Sistemler, (Baca Gazı Emisyonlarının Anlık Ölçülüp Değerlendirilmesi (on-line)
İçin Kurulacak Sistemler, Mevcut Hava Kalitesinin Ölçülmesi İçin Yapılacak İşlemler) Modelleme Çalışmasında
Kullanılan Yöntem, Modelin Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler (Yağış, Rüzgar, Atmosferik
Kararlılık, Karışım Yüksekliği vb.), Model Girdileri, Kötü Durum Senaryosu da Dikkate Alınarak Model Sonuçları,
Modelleme Sonucunda Elde Edilen Çıktıların Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterilmesi ................................. V-48
Madde 7 Gaz Türbinleri için emisyon sınırları .............................................................................................................. V-55
V.2.7. Projenin Drenaj Sistemi, Toplanacak Suyun Miktarı, Hangi Alıcı Ortama Deşarj Edileceği ........................... V-63
V.2.8. Tesisin Faaliyeti Sırasında Oluşacak Diğer Katı Atık Miktar ve Özellikleri, Depolama/Yığma, Bertarafı İşlemleri,
Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar için Yeniden Değerlendirilecekleri, Alıcı Ortamlarda
Oluşturacağı Değişimler ......................................................................................................................................... V-64
V.2.9. Proje Kapsamında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri, Çevresel Gürültü‟nün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği‟ne Göre Akustik Raporun Hazırlanması, (www.cevreorman.gov.tr
Adresinde Bulunan Akustik Formatının Esas Alınması) .......................................................................................... V-67
V.2.10. Radyoaktif Atıkların Miktar ve Özellikler, Muhtemel ve Bakiye Etkiler ve Önerilen Tedbirler ....................... V-68
V.2.11. Proje Ünitelerinde Üretim Sırasında Kullanılacak Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddeler, Taşınımları
ve Depolanmaları, Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Kullanımları Sırasında Meydana Gelebilecek Tehlikeler ve
Alınabilecek Önlemler ............................................................................................................................................ V-68
V.2.12. Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler, (Deniz ve Kara, Bölgedeki Deniz Kaplumbağaları
Yuvalama Kumsallarına Işık, Gürültü, Deniz Trafiği Gibi Etkileri) ............................................................................ V-69
V.2.13. Projenin Tarım Ürünlerine ve Toprak Asitlenmesine Olan Etkileri, Toprak Asitlenmesinin Tahmininde
Kullanılan Yöntemler ve Alınacak Tedbirler ............................................................................................................ V-72
V.2.14. Yeraltı ve Yüzey Suyuna Etkiler ve Alınacak Tedbirler ............................................................................... V-73
V.2.15. Bölgenin Mevcut Kirlilik Yükü (Hava, Su, Toprak) Dikkate Alınarak Kümülatif Etkinin Değerlendirilmesi ..... V-74
iv
V.2.16. Tesisin Faaliyeti Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer
Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği ................................................................ V-74
V.2.17. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetlerden İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Olanlar .. V74
V.2.18. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha Düzenlemeleri ................ V-75
V.2.19. Sağlık Koruma Bandı İçin Önerilen Mesafe ................................................................................................ V-75
V.2.20. Diğer Faaliyetler ......................................................................................................................................... V-75
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri ................................................................................................. V-75
V.3.1. Projeyle Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları, Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri, Göçler,
Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal ve Teknik Altyapı Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanma Durumlarında
Değişiklikler vb. ...................................................................................................................................................... V-75
V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi .................................................................................................................... V-77
BÖLÜM VI. ĠġLETME FAALĠYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABĠLECEK VE SÜREN ETKĠLER VE BU ETKĠLERE
KARġI ALINACAK ÖNLEMLER ...................................................................................................................................... VI-1
VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları ............................................................................................................. VI-1
VI.2. Yer altı ve Yer üstü Su Kaynaklarına Etkiler ......................................................................................................... VI-2
VI.3. Olabilecek Hava Emisyonları ............................................................................................................................... VI-2
BÖLÜM VII. PROJENĠN ALTERNATĠFLERĠ ................................................................................................................... VII-1
VII.1. Eylemsizlik Durumu ........................................................................................................................................... VII-1
VII.2. Yer Seçimi ......................................................................................................................................................... VII-1
VII.2.1. Yer Seçimi Süreci....................................................................................................................................... VII-2
VII.3. Teknoloji Alternatifleri ......................................................................................................................................... VII-4
VII.3.1. Yakma Sistemi ........................................................................................................................................... VII-4
VII.3.2. Soğutma Sistemi ........................................................................................................................................ VII-6
BÖLÜM VIII. ĠZLEME PROGRAMI VE ACĠL EYLEM PLANI .......................................................................................... VIII-1
VIII.1. Faaliyetin İnşaatı için Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası için Önerilen İzleme
Programı ve Acil Müdahale Planı ............................................................................................................................... VIII-1
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların
Yükümlülükleri" Başlığının Dördüncü Paragrafında Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program ........... VIII-10
BÖLÜM IX. HALKIN KATILIMI ......................................................................................................................................... IX-1
IX.1. Projeden Etkilenmesi Beklenen Muhtemel Yöre Halkı .......................................................................................... IX-1
IX.2. ÇED Sürecine Halkın Katılımı İçin Yapılan Çalışmalar ......................................................................................... IX-1
IX.3. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı .............................................................................................................. IX-3
IX.4. ÇED Sürecinde Halktan Gelen Görüş ve Önerilerin Değerlendirmesi ................................................................... IX-6
BÖLÜM X. YUKARIDAKĠ BAġLIKLAR ALTINDA VERĠLEN BĠLGĠLERĠN TEKNĠK OLMAYAN BĠR ÖZETĠ .................... X-1
BÖLÜM XI. SONUÇLAR .................................................................................................................................................. XI-1
v
ġEKĠLLER DĠZĠNĠ
Şekil I-1. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Yüksek Talep)................................................................................................ I-3
Şekil I-2. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Düşük Talep) ................................................................................................. I-4
Şekil I-3. 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı (%)................................. I-6
Şekil II-1. Proje Alanı‟nın Ülkedeki ve Bölgedeki Yeri ......................................................................................................... II-2
Şekil II-2. Erzin DGKÇ Santrali Projesi Alanı ve Çevresinin İki Boyutlu Görüntüsü ............................................................. II-3
Şekil II-3. Erzin DGKÇ Santrali Projesi Alanı ve Çevresinin Üç Boyutlu Görüntüsü ............................................................ II-3
Şekil II-4. Proje Alanı ve Çevresinin Uydu Görüntüsü ......................................................................................................... II-4
Şekil II-5. Proje Alanı‟nın Topografik Harita Üzerindeki Gösterimi ...................................................................................... II-6
Şekil II-6. Proje Alanı‟na Panoramik Bakış (1) .................................................................................................................... II-7
Şekil II-7. Proje Alanı‟na Panoramik Bakış (2) .................................................................................................................... II-7
Şekil IV-1. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin Etki Alanı ....................................................................................................... IV-3
Şekil IV-2. Proje Alanı‟nın 2 Boyutlu Topografik Haritası ................................................................................................... IV-4
Şekil IV-3. Proje Alanı‟nın 3 Boyutlu Topografik Haritası ................................................................................................... IV-5
Şekil IV-4. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Sıcaklık Dağılımı .......................................................................................................... IV-8
Şekil IV-5. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Yıllık Sıcaklık Değişimleri ............................................................................................. IV-8
Şekil IV-6. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Mevsimlik Sıcaklık Değişimleri ........................................ IV-9
Şekil IV-7. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Ortalama ve Günlük En Çok Yağış Değişimleri ............. IV-10
Şekil IV-8. Mevsimsel Ortalama Yağış Miktarları ............................................................................................................. IV-10
Şekil IV-9. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Yıllık Toplam Yağış Dağılımı ...................................................................................... IV-11
Şekil IV-10. Esme Hızına ve Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülleri (Yıllık) ........................................................................ IV-13
Şekil IV-11. Mevsimlere Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülleri..................................................................................... IV-14
Şekil IV-12. Mevsimlere Ait Esme Hızına Göre Rüzgar Gülleri ........................................................................................ IV-14
Şekil IV-13. Esme Sayısına Göre Aylık Rüzgar Gülleri .................................................................................................... IV-16
Şekil IV-14. Aylara Göre Bağıl Nem Dağılımı .................................................................................................................. IV-17
Şekil IV-15. Mevsimlere Göre Bağıl Nem Dağılımı .......................................................................................................... IV-18
Şekil IV-16. Aylara Göre Yerel Basınç Değişimleri .......................................................................................................... IV-19
Şekil IV-17. Aylara Göre Yerel Buharlaşma Değişimleri .................................................................................................. IV-20
Şekil IV-18. Mevsimlere Göre Yerel Buharlaşma Değişimleri .......................................................................................... IV-20
Şekil IV-19. Aylara Göre Orajlı Günler Dağılımı ............................................................................................................... IV-21
Şekil IV-20. Aylara Göre Kar Yağışlı Günler Dağılımı ...................................................................................................... IV-22
Şekil IV-21. Aylara Göre En Yüksek Kar Kalınlığı ............................................................................................................ IV-22
Şekil IV-22. Aylara Göre Dolulu Günler Dağılımı ............................................................................................................. IV-23
Şekil IV-23. Aylara Göre Kar Sisli Günler Dağılımı .......................................................................................................... IV-23
Şekil IV-24. Aylara Göre Kırağılı Günler Dağılımı ............................................................................................................ IV-24
Şekil IV-25. Hatay İli 1/500.000‟lik Jeoloji Haritası ........................................................................................................... IV-26
Şekil IV-26. Proje Alanı‟na Ait Stratigrafik Kolon Kesiti .................................................................................................... IV-31
Şekil IV-27. Proje Alanı Genelleştirilmiş Jeolojik Kesit ..................................................................................................... IV-33
Şekil IV-28. Türkiye ve Hatay İli Depremsellik Haritası .................................................................................................... IV-35
Şekil IV-29. İskenderun Körfezindeki Balıkçı Barınakları ve Su Üretim Tesislerinin Harita Üzerindeki Gösterimi ............. IV-41
Şekil IV-30. Proje Alanı‟nda Numune Alma İstasyonlarının Konumu ............................................................................... IV-43
Şekil IV-31. Bentik Bölge Çalışma Zonları ....................................................................................................................... IV-44
Şekil IV-32. Hatay İli Jeotermal Alanları .......................................................................................................................... IV-55
Şekil IV-33. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası ................................................................................ IV-56
Şekil IV-34. Başlamış Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası................................................................................................ IV-57
Şekil IV-35. Hamamat Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası ............................................................................................... IV-59
Şekil IV-36. Proje Alanı‟na En Yakın Orman Alanının Gösterimi ...................................................................................... IV-67
Şekil IV-37. Orman İşletme Müdürlükleri İtibariyle Meydana Gelen 300 ha‟dan Büyük Orman Yangınları Sayısına Göre
Derecelendirme Haritası ................................................................................................................................................. IV-68
Şekil IV-38. Hatay İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası ................................................................................................ IV-70
Şekil IV-39. Proje Alanı ve Etki Alanları ........................................................................................................................... IV-72
Şekil IV-40. Proje Alanı ve Etki Alanında Görülen Vejetasyon Tipleri .............................................................................. IV-73
Şekil IV-41. Hatay İli Maden Haritası ............................................................................................................................... IV-81
Şekil IV-42. Pasif Numune Alma Noktaları ...................................................................................................................... IV-87
Şekil IV-43. Mevcut Hava Kirliliginin Tespit İçin Kullanılan Difüzyon Tüpleri .................................................................... IV-88
Şekil IV-44. Hatay İli Yaş Grupları Dağılımı ................................................................................................................... IV-102
Şekil IV-45. Erzin İlçesi Yaş Grupları Dağılımı ............................................................................................................... IV-102
Şekil V-1. Proje Alanı ve Çevresinin Mevcut Trafik Yükü .................................................................................................. V-28
Şekil V-2. Su Kullanımı Akım Şeması .............................................................................................................................. V-39
Şekil V-3. Soğutma Suyu Sisteminin Şematik Gösterimi .................................................................................................. V-42
Şekil V-4. Termal Deşarj Hatları ve Difüzörlerin Şematik Genel Konumu ......................................................................... V-43
Şekil V-5. Proje Bölgesi Yakınlarında Fazlalık Isı Dağılımı (Şubat)................................................................................... V-45
Şekil V-6. Proje Bölgesi Yakınlarında Fazlalık Isı Dağılımı (Ağustos) ............................................................................... V-46
Şekil V-7. J Değeri Hesabı için Kullanılan Abak ............................................................................................................... V-52
Şekil V-8. Baca Yüksekliğinin Belirlenmesi için Kullanılan Abak ....................................................................................... V-53
vi
Şekil V-9. PM 10 Dağılımının Arazi Kullanımı Haritası Üzerinde Gösterimi....................................................................... V-61
Şekil V-10. NOx Emisyonlarının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Dağılımı ..................................................................... V-62
Şekil V-11. Proje Alanı ve İskenderun Körfezi Civarında Bulunan Deniz Kağlumbağaları Üreme Alanlarının (AkyatanYumurtalık, Sugözü-Akkum Ve Samandağ) Konumlarını Gösterir Harita. ......................................................................... V-72
Şekil VI-1. Difüzör Yüzeyinin Deniz Ortamına Zamanla Uyumu ......................................................................................... VI-2
Şekil VIII-1. Deprem Anında Yapılacaklar ....................................................................................................................... VIII-8
Şekil VIII-2. Yangın Sırasında Yapılacaklar ..................................................................................................................... VIII-9
Şekil VIII-3. Sel ve Su Baskınları Sırasında Yapılacaklar .............................................................................................. VIII-10
Şekil IX-1. Ambarlı Fuel-Oil Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali Gezisi............................................................................. IX-1
Şekil IX-2. Marmara Ereğlisi Unimar Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali Gezisi ............................................................... IX-2
Şekil IX-3. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı için Verilen Gazete İlanı .................................................................... IX-3
Şekil IX-4. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı-1 ....................................................................................................... IX-4
Şekil IX-8. Rüzgar Yönleri ................................................................................................................................................. IX-7
Şekil IX-9. PM10 Dağılımlarının Sonuçları ........................................................................................................................ IX-8
Şekil IX-10. NOx Dağılımlarının Sonuçları ......................................................................................................................... IX-9
Şekil IX-11.Proje Alanı ve İskenderun Körfezi Civarında Bulunan Deniz Kağlumbağaları Üreme Alanlarının (AkyatanYumurtalık, Sugözü-Akkum Ve Samandağ) Konumlarını Gösterir Harita. ........................................................................ IX-16
Şekil IX-12. Alchedo Atthis (Yalıçapkını)‟İn Yayılım Gösterdiği Bölgeler .......................................................................... IX-17
TABLOLAR DĠZĠNĠ
Tablo I.1. Erzin DGKÇ Santrali Projesinin Teknik Özellikleri ................................................................................................ I-2
Tablo I.2. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Yüksek Talep)............................................................................................... I-3
Tablo I.3. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Düşük Talep) ................................................................................................ I-4
Tablo I.4. Yüksek Talep ve Düşük Talep Enerji İhtiyacını Karşılama Probleminin Yaşanacağı Yıllar ................................... I-4
Tablo I.5. Hatay Ili Elektrik Tüketimlerinin Sektörel Dağılımı (2004-2008) ............................................................................ I-5
Tablo I.6. 2007 ve 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretimi Dağılımı ................................................................................. I-6
Tablo I.7. 2007 ve 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı......................... I-6
Tablo I.8. ÇED Sürecinde Yapılan Çalışmalar ................................................................................................................... I-10
Tablo II.1. Proje Alanı‟nın Sınır Koordinatları...................................................................................................................... II-1
Tablo II.2. Ünitelerin Boyut ve Alanları ............................................................................................................................... II-8
Tablo III.1. Proje Tahmini Maliyeti ..................................................................................................................................... III-1
Tablo III.2. Proje Tahmini Finans Kaynakları ..................................................................................................................... III-1
Tablo III.3. Zamanlama Tablosu ........................................................................................................................................ III-2
Tablo III.4. Projenin Fayda Maliyet Analizi......................................................................................................................... III-4
Tablo IV.1. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Ortalama Sıcaklıklar ....................................................... IV-7
Tablo IV.2. Bölgedeki Ortalama Sıcaklık Gün Sayıları ....................................................................................................... IV-7
Tablo IV.3. Hatay İli, Dörtyol İlçesi‟ne Ait Yağış Rejimleri .................................................................................................. IV-9
Tablo IV.4. Mevsimsel Ortalama Yağış Miktarları ............................................................................................................ IV-10
Tablo IV.5. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Hızları (m/s) ................................................................................ IV-12
Tablo IV.6. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Sayıları Toplamı ......................................................................... IV-12
Tablo IV.7. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Sayıları Toplamı (Mevsimlik) ....................................................... IV-12
Tablo IV.8. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama (Mevsimlik) Esme Hızları (m/s) ............................................................. IV-13
Tablo IV.9. Dörtyol Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Aylık Maksimum Rüzgar Hızları (m/s) ........................................ IV-16
Tablo IV.10. Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması.................................................................... IV-16
Tablo IV.11. Bağıl Nem Değerleri .................................................................................................................................... IV-17
Tablo IV.12. Mevsimlere Göre Bağıl Nem Değerleri ........................................................................................................ IV-17
Tablo IV.13. Yerel Basınç Değerleri (hPa) ....................................................................................................................... IV-18
Tablo IV.14. Aylara Göre Buharlaşma Değerleri .............................................................................................................. IV-19
Tablo IV.15. Mevsimlere Göre Buharlaşma Değerleri ...................................................................................................... IV-19
Tablo IV.16. Sayılı Günler ve Yıllık Ortalama Değerleri (1975-2008) ............................................................................... IV-21
Tablo IV.17. Deniz Suyu Sıcaklığı (0C) ............................................................................................................................ IV-24
Tablo IV.18. İnceleme Alanında Yapılan Sondajlara Göre Gözlemlenen Birimler ............................................................ IV-32
Tablo IV.19. Hatay İli Deprem Durumu ............................................................................................................................ IV-34
Tablo IV.20. Sondaj Numaralarına Göre Yer altı Su Seviyeleri ........................................................................................ IV-37
Tablo IV.21. İskenderun Körfezi Uzun Yıllar Ortalama Deniz Suyu Sıcaklıkları ............................................................... IV-38
Tablo IV.22. İskenderun Körfezi Dalga Kabarma Uzunlukları .......................................................................................... IV-39
Tablo IV.23. Etkili Dalga Yönleri ve Değerleri .................................................................................................................. IV-39
Tablo IV.24. Hatay İlindeki İşletme ve İnşaat Halinde Bulunan Barajlar ........................................................................... IV-40
Tablo IV.25. Hatay İlindeki Mevcut Göller........................................................................................................................ IV-40
Tablo IV.26. Hatay İlindeki İşletme ve İnşaat Halinde Bulunan Göletler ........................................................................... IV-40
Tablo IV.27. Hatay İlinde İşletmedeki Sulama Tesisleri ................................................................................................... IV-41
Tablo IV.28. Hatay İlinde Üretilen Deniz Balıkları Ürünlerinin Üretim Miktarı ................................................................... IV-42
vii
Tablo IV.29. Hatay İlinde Üretilen Deniz Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri .................................................. IV-42
Tablo IV.30. Hatay İlinde Üretilen Kültür Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri ...................................................... IV-42
Tablo IV.31. Hatay İlinde Üretilen İçsu Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri ......................................................... IV-43
Tablo IV.32. Numune Alma İstasyonlarına Ait Özellikler .................................................................................................. IV-44
Tablo IV.33. Bentik Bölgede Belirlenen Fauna (İnfauna, Epifauna) Türleri-Kış Dönemi ................................................... IV-46
Tablo IV.34. Bentik Bölgede Belirlenen Flora ve Fauna (İnfauna, Epifauna) Türleri-Yaz Dönemi..................................... IV-47
Tablo IV.35. Açık Alanda Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Kış Dönemi ........................................................... IV-49
Tablo IV.36. Açık Alanda Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Yaz Dönemi .......................................................... IV-50
Tablo IV.37. Sahil Bölgesinde Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Kış Dönemi.................................................... IV-51
Tablo IV.38. Sahil Bölgesinde Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Yaz Dönemi................................................... IV-52
Tablo IV.39. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Avlanılan Deniz Ürünleri ................................................................................ IV-53
Tablo IV.40. Taşlıgöl Mevki ve Sarısu Deresindeki Balık Türleri ...................................................................................... IV-53
Tablo IV.41. Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje Alanı‟na Uzaklıkları .................................. IV-54
Tablo IV.42. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanındaki Kaynaklar ................................................................................... IV-55
Tablo IV.43. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanındaki Kaynaklar ................................................................................... IV-56
Tablo IV.44. Hamamat Jeotermal Alanındaki Kaynaklar .................................................................................................. IV-58
Tablo IV.45. Proje Alanı ve Çevresindeki Büyük Toprak Gruplarının Arazi Sınıflarına Dağılımı (Hektar) ......................... IV-61
Tablo IV.46. Proje Alanı ve Çevresindeki Arazi Sınıflarının Arazi Kullanma Şekillerine Göre Dağılımı ............................. IV-62
Tablo IV.47. Proje Alanı ve Çevresindeki Erozyon Derecesi Dağılımı ............................................................................. IV-63
Tablo IV.48. Hatay İli Arazi Varlığı................................................................................................................................... IV-63
Tablo IV.49. Hatay İli Sulama Tablosu ............................................................................................................................ IV-64
Tablo IV.50. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Tarım Arazisinin Kullanım Amaçlarına Göre Büyüklüğü ................................. IV-64
Tablo IV.51. Hatay İlinde Üretilen Bazı Tarla Ürünlerinin Ekim, Verim ve Üretim Durumları............................................. IV-64
Tablo IV.52. Hatay İlinde Üretilen Bazı Sebzelerin Ekim, Verim ve Üretim Durumları ...................................................... IV-65
Tablo IV.53. Hatay İlinde Üretilen Bazı Meyvelerin Ekim, Verim ve Üretim Durumları...................................................... IV-65
Tablo IV.54. Adana Orman İşletme Müdürlüğü Şeflikleri Altında Bulunan Orman Arazileri ve Açıklık Araziler ................ IV-67
Tablo IV.55. Kısaltmalar ve Tanımlamalar....................................................................................................................... IV-74
Tablo IV.56. Hatay İlindeki Maden Kaynakları ................................................................................................................. IV-80
Tablo IV.57. Türkiye‟deki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ............................................................ IV-82
Tablo IV.58. Türkiye‟de Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı .................................................................. IV-82
Tablo IV.59. Hatay İlindeki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ......................................................... IV-82
Tablo IV.60. Hatay İlinde Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı ............................................................... IV-83
Tablo IV.61. Erzin İlçesindeki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ..................................................... IV-83
Tablo IV.62. Erzin İlçesinde Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı ........................................................... IV-83
Tablo IV.63. Türkiye‟deki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ............................................................ IV-84
Tablo IV.64. Türkiye‟de Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı .................................................................. IV-84
Tablo IV.65. Hatay İlindeki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ......................................................... IV-84
Tablo IV.66. Hatay İlinde Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı ............................................................... IV-84
Tablo IV.67. Erzin İlçesindeki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı ..................................................... IV-84
Tablo IV.68. Erzin İlçesinde Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı ........................................................... IV-85
Tablo IV.69. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi Arıcılık Verileri .............................................................................................. IV-85
Tablo IV.70. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi İpekböcekçiliği Verileri .................................................................................. IV-85
Tablo IV.71. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi Kümes Hayvancılığı Verileri .......................................................................... IV-86
Tablo IV.72. Hava Kalitesi Ölçümü Yapılan Noktalar ....................................................................................................... IV-87
Tablo IV.73. NO2 ve SO2 Parametreleri İçin Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri ............................................... IV-89
Tablo IV.74. NO2 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları ............................................................................................................. IV-89
Tablo IV.75. SO2 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları ............................................................................................................. IV-89
Tablo IV.76. PM10 Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri..................................................................................... IV-90
Tablo IV.77. PM10 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları........................................................................................................... IV-90
Tablo IV.78. Çöken Toz Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri ............................................................................. IV-91
Tablo IV.79. Çöken Toz Örneklemesi Ölçüm Sonuçlar .................................................................................................... IV-91
Tablo IV.80. Mevcut Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi .................................................................................................. IV-92
Tablo IV.81. Proje Alanı‟ndan Alınan Toprak Numunelerinin Ağır Metal Analiz Sonuçları ve Referans ............................ IV-96
Tablo IV.82. Ölçüm Noktaları Arasındaki Mesafe ............................................................................................................ IV-96
Tablo IV.83. Gündüz Ölçüm Parametreleri ...................................................................................................................... IV-96
Tablo IV.84. İşgücü Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (12 ve daha yukarı yaştaki nüfus) .............................................. IV-100
Tablo IV.85. Proje‟den Etkilenmesi Beklenen Yörenin ADNKS 2008 Nüfus Sayımı Sonuçları ....................................... IV-100
Tablo IV.86. Kentsel ve Kırsal Nüfuslar ......................................................................................................................... IV-101
Tablo IV.87. Hatay İli‟nin Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı (2007 - 2008 Dönemi) .............................. IV-101
Tablo IV.88. Ortalama Hanehalkı Nüfusu ...................................................................................................................... IV-102
Tablo IV.89. Bölgedeki Nüfus Yoğunlukları ................................................................................................................... IV-103
Tablo IV.90. Hatay İli ve Erzin İlçesi için Okuryazarlık ve Bitirilen Son Öğretim Kurumuna Göre Nüfus Dağılımları ....... IV-103
Tablo IV.91. Yakın Köyler için Okuryazarlık ve Bitirilen Son Öğretim Kurumuna Göre Nüfus Dağılımları ....................... IV-104
Tablo IV.92. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Personel ve Yatak Sayıları ........................................................................... IV-104
Tablo IV.93. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Sağlık Kuruluşu Sayıları ............................................................................... IV-104
Tablo IV.94. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Personel Sayıları ......................................................................................... IV-104
viii
Tablo IV.95. Esas Meslek ve Cinsiyete Göre Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus) ............................................... IV-105
Tablo IV.96. Ekonomik Faaliyet ve Cinsiyete Göre İstihdam Edilen Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus) .............. IV-105
Tablo IV.97. İşteki Durum ve Cinsiyete Göre İstihdam Edilen Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus) ....................... IV-106
Tablo IV.98. Cinsiyete Göre İşgücünde Olmayan Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus) ......................................... IV-106
Tablo V.1. Atıkların Düzenli Depo Tesislerine Depolanabilme Kriterleri ve Sediman Numuneleri Analiz Sonuçları ............. V-5
Tablo V.2. İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipman ve Miktarları..................................................................................... V-7
Tablo V.3. Hafriyat İşlemleri Toz Emisyonlarının Hesaplanmasında Kullanılan Büyüklükler ............................................... V-8
Tablo V.4. Hafriyat İşlemlerine Ait Seçilmiş Kontrolsüz Durum İçin Toz Emisyonu Faktörleri .............................................. V-9
Tablo V.5. Hafriyat İşlemleri Kontrolsüz Durum PM10 Emisyonları..................................................................................... V-9
Tablo V.6. Proje Alanı‟nda PM10 Emisyonları .................................................................................................................... V-9
Tablo V.7. Taş Ocağında Malzeme Çıkarımı PM10 Emisyonları ........................................................................................ V-9
Tablo V.8. Hafriyat ve Dolgu Malzemesi Taşıma Emisyonları ............................................................................................. V-9
Tablo V.9. Kontrollü Durum PM10 Emisyonları ................................................................................................................ V-10
Tablo V.10. Taş Ocağında Malzeme Çıkarımı PM10 Emisyonları .................................................................................... V-10
Tablo V.11. Birinci Katmanlara Ait Sismik Hızlar ve Dinamik Elastisite Parametre Değerleri ............................................ V-12
Tablo V.12. İkinci Katmanlara Ait Sismik Hızlar ve Dinamik Elastisite Parametre Değerleri .............................................. V-12
Tablo V.13. Erzin DGKÇ Santrali Projesinin İnşaat Aşamasında İhtiyaç Duyulacak İçme Suyu Miktarı ve Oluşacak Atıksu
Miktarı .............................................................................................................................................................................. V-14
Tablo V.14. Evsel Atıksu Deşarj Standartları .................................................................................................................... V-14
Tablo V.15. İnşaat ve İşletme Aşamasında Çalışacak Kişilerden Kaynaklanması Muhtemel Evsel Nitelikli Atıksuların Toplam
Kirlilik Yükleri ................................................................................................................................................................... V-15
Tablo V.16. İnşaat Aşamasında Oluşabilecek Atık Listesi ve Kodları ............................................................................... V-17
Tablo V.17. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atık Türleri ve Uyulacak Mevzuat ................................................................... V-18
Tablo V.18. Hafriyat İşlerinde Kullanılan Araçlar ve Emisyon Faktörleri ............................................................................ V-20
Tablo V.19. Hafriyat İşlerinde Kullanılan Araçlar ve Emisyon Faktörleri ............................................................................ V-20
Tablo V.20. Temsil Edici Emisyon Faktörleri .................................................................................................................... V-21
Tablo V.21. Hafriyat ve Dolgu Malzemesi Taşıma Emisyonları ......................................................................................... V-21
Tablo V.22. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ....................................................................................... V-22
Tablo V.23. İnşaat Aşamasında Kullanılacak Belli Başlı Makine-Ekipman ve Sayıları ...................................................... V-22
Tablo V.24. İnşaat Alanlarının Çevredeki Yerleşim Yerlerine Yaklaşık Uzaklıkları (m) ...................................................... V-22
Tablo V.25. Yerleşim Yerlerinde Hesaplanan Gürültü Seviyeleri (dBA) ............................................................................ V-22
Tablo V.26. Santralin İnşaat Aşamasında Kullanılacak Yollardaki Araç Tiplerinin Dağılımı ............................................... V-27
Tablo V.27. Santralin İnşaat Aşamasında Kullanılacak Araçların Listesi ........................................................................... V-29
Tablo V.28. Buhar Türbin Ünitesinin Ana Bölümleri ve Su-Buhar Çevrimi İçinde Yer Alan Ekipmanlar ............................. V-32
Tablo V.29. Kazan ve Besleme Suyu Parametreleri ......................................................................................................... V-38
Tablo V.30. Su Yumuşatma, Demineralizasyon ve Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri ........ V-38
Tablo V.31. Kömür Hazırlama, İşleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Kapalı Devre Çalışan Endüstriyel Soğutma Suları) .... V-38
Tablo V.32. Santralde Kullanılacak Suyun Kaynak ve Debileri ......................................................................................... V-40
Tablo V.33. Soğutma Suyu Parametreleri ........................................................................................................................ V-43
Tablo V.34. Kömür Hazırlama, İşleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Soğutma Suyu ve Benzerleri) Atıksularının Alıcı Ortama
Deşarj Standartları ........................................................................................................................................................... V-47
Tablo V.35. Derin Deniz Deşarjları İçin Uygulanacak Kriterler .......................................................................................... V-47
Tablo V.36. Termal Kapasite ve Verimleri ........................................................................................................................ V-49
Tablo V.37. Erzin DGKÇ Santrali Emisyon Değerleri ........................................................................................................ V-49
Tablo V.38. Petrol ve Doğalgazın Bileşimleri .................................................................................................................... V-50
Tablo V.39. Anma Isıl Gücünün Hesaplanması ................................................................................................................ V-50
Tablo V.40. SKHKKY EK 4‟e Göre Abak Kullanılarak Baca Yüksekliği Hesabında Gerekli Büyüklükler ............................ V-51
Tablo V.41. SKHKKY‟na göre Emisyon Sınırlamaları ....................................................................................................... V-54
Tablo V.42. Erzin DGKÇ Santrali Özellikleri (Proje Değerleri) .......................................................................................... V-54
Tablo V.43. Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları (Proje Değerleri) ....................................................................................... V-54
Tablo V.44 Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları ile BYTYT Kısıtlamalarının Karşılaştırılması ............................................... V-55
Tablo V.45. Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları ve Sürekli Ölçüm Mecburiyeti .................................................................... V-56
Tablo V.46. On-line (Anlık) Emisyon Ölçüm Ekipmanı ...................................................................................................... V-58
Tablo V.47. Pasquill Stabilite Sınıfları .............................................................................................................................. V-59
Tablo V.48. İşletme Aşamasında Oluşabilecek Atıkların Listesi ve Kodları ....................................................................... V-64
Tablo V.49. Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ............................................................................. V-67
Tablo V.50. Tesiste Yer Alan Belli Başlı Makine ve Ekipmanın Ses Gücü Düzeyleri ......................................................... V-68
Tablo V.51. Çevredeki Yerleşim Yerlerinin Tesis Sınırına Yaklaşık Uzaklıkları ve Gürültü Seviyeleri ............................... V-68
Tablo V.52. Çevredeki Yerleşim Yerlerinin Tesis Sınırına Yaklaşık Uzaklıkları ve P&K 2714 Model Sonuçları ................. V-68
Tablo V.53. İskenderun Körfezi Civarındaki Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje Alanı‟na
Uzaklıkları ........................................................................................................................................................................ V-71
Tablo V.54. Çevresel Fayda Maliyet Tablosu İndeksi ....................................................................................................... V-78
Tablo V.55. Çevresel Fayda Maliyet Analizi ..................................................................................................................... V-79
Tablo VII.1. Alternatif Bölgelerin Değerlendirmesi ............................................................................................................ VII-2
Tablo VII.2. İskenderun Körfezi Alternatif Alan Değerlendirmesi ....................................................................................... VII-3
Tablo VIII.1. İnşaat Dönemi Çevresel İzleme Planı.......................................................................................................... VIII-2
ix
Tablo VIII.2. İşletme Dönemi Çevresel İzleme Planı ........................................................................................................ VIII-3
Tablo IX.1. İlanın Yayımlandığı Gazeteler ......................................................................................................................... IX-2
Tablo IX.2. SKHKKY‟na göre Emisyon Sınırlamaları ....................................................................................................... IX-11
Tablo IX.3. Erzin DGKÇ Santrali Emisyon Değerleri ........................................................................................................ IX-12
Tablo IX.4. İskenderun Körfezi Civarındaki Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje Alanı‟na
Uzaklıkları ....................................................................................................................................................................... IX-15
Tablo IX.5. ÇED Sürecinde Yürütülen Çalışmalar ve Çalışma Grubu .............................................................................. IX-18
Tablo XI.1. Sonuçlar ......................................................................................................................................................... XI-2
x
KISALTMALAR
ADNKS
BOTAŞ
CTP
°C
CO
CO2
ÇED
ÇOB
DGBH
DGKÇ
DLN
DMİ
DPT
EİH
ENH
ETKB
ENE
E
ESE
GSYİH
GWh
ha
HKDYY
HVAC
IEC
IPPC
ISO
IUCN
kWh
kep/k.
Kg
km
km2
KHGM
KCal
kV
m
m3
MW
MWm
MWe
MWh
Nm3
NOx
NO2
NFPA
N
NNE
NE
NNW
NW
rpm
SKKY
SKHKKY
SPT
SE
SSE
S
SSW
SW
SO2
TEİAŞ
TL
TMMOB
TSE
TUİK
W
WNW
WSW
VDE
t
%
: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
: Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi
: Cone Penetration Test
: Santigrat Derece
: Karbonmonoksit
: Karbondioksit
: Çevresel Etki Değerlendirmesi
: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
: Doğal Gaz Boru Hattı
: Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali
: Dry Low NOx
: Devlet Meteoroloji İşleri
: Devlet Planlama Teşkilatı
: Elektrik İletim Hattı
: Enerji Nakil Hattı
: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
: Doğu Kuzey Doğu
: Doğu
: Doğu Güney Doğu
: Gayri Safi Yurtiçi Hasılası
: Gigavat saat
: Hektar
: Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
: Heating Ventilating and Air Conditioning (Isıtma Havalandırma ve Soğutma)
: International Electrotechnical Commission
:Integrated Pollution Prevention Control (Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü)
: International Organization for Standardization (Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı)
: International Union for Conservation of Nature
: Kilovat saat
: Kilo Equivalent Petroleum (Kilo Eşdeğer Petrol)
: Kilogram
: Kilometre
: Kilometrekare
: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
: Kilokalori
: Kilovolt
: Metre
: Metreküp
: Megavat
: Megavat dakika
: Megavat elektrik
: Megavat saat
: Normal metreküp
: Nitrojenoksit
: Nitrojendioksit
: National Fire Protection Association
: Kuzey
: Kuzey Kuzey Doğu
: Kuzey Doğu
: Kuzey Kuzey Batı
: Kuzey Batı
: Revolution Per Minute (Dakikadaki Devir Sayısı)
: Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
: Standart Penetration Test
: Güney Doğu
: Güney Güney Doğu
: Güney
: Güney Güney Batı
: Güney Batı
: Sülfürdioksit
: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü
: Türk Lirası
: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
: Türk Standartları Enstitüsü
: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu
: Batı
: Batı Kuzey Batı
: Batı Güney Batı
: Verband Deutscher Elektrotechniker
: Sıcaklık Farkı
: Yüzde
xi
EKLER
Ek-1
Ek-2
Ek-3
Ek-4
Ek-5
Ek-6
Ek-7
Ek-8
Ek-9
Ek-10
Ek-11
Ek-12
Ek-13
Ek-14
Ek-15
Ek-16
Ek-17
Ek-18
Ek-19
Ek-20
Ek-21
: Üretim Lisansı (Cilt I/V)
: Resmi Yazışmalar (Cilt I/V)
: Tesisin 1/25000 Ölçekli Topografik Haritada Gösterimi (Cilt I/V)
: 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı (Cilt I/V)
: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı (Cilt I/V)
: ÇED Raporu Özel Formatı (Cilt I/V)
: Karasal Flora-Fauna Raporu (Cilt I/V)
: Tapu Kayıtları (Cilt I/V)
: Dörtyol Meteoroloji Verileri (Cilt I/V)
: Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporu (Cilt II/V, Cilt III/V)
: Deprem Raporları (Cilt IV/V)
: Su Kalitesi, Flora ve Fauna Raporu (Cilt IV/V)
: Hava Kalitesi Ölçüm Raporu (Cilt IV/V)
: Hava Kalitesi Modelleme Raporu (Cilt IV/V)
: Akustik Rapor (Cilt IV/V)
: Sediman Numune Analizi (Cilt IV/V)
: Kavramsal Tasarım Raporu (Cilt IV/V)
: Dalga ve Hidrodinamik Model Çalışmaları Raporu (Cilt V/V)
: Hidrografik, Oşinografik ve Jeolojik Etüd Raporu (Cilt V/V)
: Proje Tanıtımı (Broşür) (Cilt V/V)
: Proje Çizimleri (Cilt V/V)
xii
BÖLÜM I. PROJENĠN TANIMI VE AMACI
(Proje konusu faaliyetin tanımı, ömrü, hizmet amaçları, pazar veya hizmet alanları ve
bu alan içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde
önem ve gereklilikleri)
I.1. Projenin Tanımı ve Ömrü
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş., Hatay ili, Erzin
kurulu gücü toplam 900 MWm / 882 MWe olan bir enerji
Santralde yakıt olarak sadece doğalgaz kullanılacak ve
MWh elektrik üretilmesi planlanmaktadır. Erzin Doğal
Santraline ait üretim lisansı Ek-1‟de yer almaktadır.
ilçesi, Aşağı Burnaz mevkinde
santrali kurmayı planlamaktadır.
yılda yaklaşık olarak 6.750.000
Gaz Kombine Çevrim (DGKÇ)
Doğalgaz yakıtlı bir enerji santrali projelendirilmesinin amacı; Türkiye‟nin artan
enerji talebini karşılamak ve maliyeti düşük, verimi yüksek bir tesis kurmaktır. Tesiste
kullanılacak doğalgaz, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi‟ne (BOTAŞ) ait
Gaziantep-Adana-Mersin Doğalgaz Boru Hattı‟ndan temin edilecektir. BOTAŞ‟ın konu ile
ilgili uygunluk görüşü Ek-2‟de yer almaktadır.
Santral dahilinde kullanılacak doğalgazın kalorifik değeri 8200-9155 KCal/Nm3
civarındadır. Tesiste saatte yaklaşık 170.000 m3 doğalgaz yakılacaktır. Proje için, 16 (on
altı) ayı inşaat öncesi dönem ve 48 (kırk sekiz) ayı inşaat dönemi olmak üzere toplam 64
(altmış dört) ayda tamamlanma süresi ile 49 (kırk dokuz) yıl süreli ekonomik işletme ömrü
planlanmıştır. Bu durumda tesisin Ağustos 2014‟de işletmeye alınması öngörülmektedir.
Santralin ulusal şebekeye bağlantı noktaları Tosçelik TM, Akdam HES (Havza) TM
ve Erzin TM olacaktır. Santralde üretilen elektrik 380 kV iletim hatları ile sisteme
aktarılacaktır. (Ek-1)
Proje Alanı, Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevkinde yer almaktadır. Proje
için belirlenen alan Ek-3‟te verilen Antakya O36.a1 paftasında görülmektedir. Proje Alanı,
Hatay il merkezinin ve İskenderun ilçe merkezinin sırayla yaklaşık 80 km ve 40 km
kuzeyinde, Erzin ilçe merkezinin yaklaşık 13 km batısındadır. Proje Alanı‟nın 1 km
batısında, halen yapımı devam etmekte olan Yumurtalık Serbest Bölgesi yer almaktadır.
Serbest Bölge içerisinde kurulu en yakın tesise mesafesi ise 4 km‟dir. Alan, yapılacak olan
Erzin Organize Sanayi Bölgesine 3,5 km uzaklıktadır. Kuzey tarafı kırsal alan ve en yakın
yerleşim kuzeybatı yönünde 900 m mesafedeki Aşağı Burnaz köyüdür. Projenin
gerçekleşeceği alan kıyı kenar çizgisinin kara tarafında kalmaktadır. Bu alanın büyüklüğü
79 ha‟dır. Tesisin kurulacağı toplam inşaat alanı ise yaklaşık 15,5 ha‟dır.
Çevre ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda Hatay Valiliği tarafından hazırlanan
Hatay ili 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu‟nun 6.
Maddesi gereğince İl Genel Meclisi‟nin 10.11.2006 tarih ve 235 sayılı kararı ve Antakya
Belediye Meclisi‟nin 08.03.2007 tarih ve 34 sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
Bahse konu planın yürürlüğe girmesi ile yürürlükte bulunan 1/25.000 ölçekli çevre düzeni
planı yürürlükten kalkmıştır. Yaklaşık 20 ay yürürlükte kalan Hatay ili 1/100.000 Ölçekli
Çevre Düzeni Planı‟nın, Hatay İdare Mahkemesi‟nin 10/11/2008 tarih ve 2007/1223 sayılı
kararı ile yürütmesi durdurulmuş ve daha sonra ise aynı mahkemenin 10.03.2009 tarih ve
2009/282 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. İptal kararı üzerine “Hatay ili 1/100.000 Ölçekli
Çevre Düzeni Planı” yürürlükten kaldırılmıştır. Yapılan başvuru üzerinde T.C Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün talebi ile Erzin
DGKÇ Santrali Proje Alanı‟nı içeren 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli
Uygulama İmar Planı ile Plan Raporu hazırlanmış ve 30.07.2009 tarih ve 9480 sayılı
dilekçe ile T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel
I-1
Müdürlüğü‟ne onanması talebi ile sunulmuştur. Sunulan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı
ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Ek-4 ve Ek-5„te verilmiştir.
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi tasarımında, %58 gibi yüksek bir net
verimlilik değeri hedeflenerek, ileri teknoloji yakma sistemi kullanılması planlanmaktadır.
Kullanılacak ileri teknoloji yakma sistemi ile düşük emisyon değerleri amaçlanmaktadır.
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟ne ait teknik özellikler, Tablo I-1‟de verilmektedir.
Tablo I.1. Erzin DGKÇ Santrali Projesinin Teknik Özellikleri
Parametreler
Kurulu Güç (MW)
Net Verimlilik (%)
Doğalgazın Kalorifik Değeri (KCal/Nm3)
Kullanılacak Doğalgaz (m3 /saat)
Buhar Sıcaklığı (°C)
Bacadaki Gaz Sıcaklığı (°C)
Baca Gazı Debisi Kuru (Nm3/saat)
Baca Gazı Debisi Islak (Nm3/saat)
Yoğunlaştırıcıdaki Sıcaklık Farkı t(°C)
Soğutma Suyu Debisi (Giriş) m3/saat
Değer
900
58
8200-9155
170.000
565
89
3.986.482
4.317.794
6
74.000-76.000
Kaynak: Erzin DGKÇ Santrali Tasarım Verileri
I.2. Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan Ġçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden
Önem ve Gereklilikleri
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin “Türkiye‟nin Artan Enerji İhtiyacı”, “Hatay
ve Bölgenin Artan Enerji İhtiyacı”, “Enerji Kaynaklarının Çeşitliliği” ve “Çevresel Etki
Değerlendirmesi” göz önünde bulundurularak incelemesi bu bölümde yapılmıştır.
Proje; bölgedeki organize sanayi ve serbest bölgeler ile diğer sanayi tesislerinin
enerji ihtiyaçlarının karşılanması, diğer bölgelerden enerji naklindeki kayıpların
azaltılması, bölge alt yapısının gelişmesi, bölgede doğrudan ve dolaylı istihdam
sağlanması, işsizliğin azaltılması, bölgenin ekonomik ve sosyal yönden gelişmesi
açısından oldukça önemlidir.
I.2.1. Türkiye’nin Artan Enerji Ġhtiyacı
Türkiye‟nin enerji politikaları; Türkiye‟de enerjinin ekonomik büyümeyi
gerçekleştirecek şekilde zamanında, yeterli, güvenilir, rekabet edebilir fiyatlardan ve
çevresel etkileri de dikkate alınarak sağlanması olarak hedeflenmiştir.
Öte yandan; küresel rekabette ülke sanayisinin ve ekonomisinin gelişerek ayakta
kalması ve ekonomik ve sosyal kalkınma için sürdürülebilir, güvenilir, kaliteli ve çevreye
duyarlı enerji sağlamak önemlidir. Ekonomik ve sosyal kalkınma için ise; güvenilir, satın
alınabilir fiyattan ve temiz enerji talebinin karşılanması zorunludur. Sanayinin ihtiyacı olan
ucuz enerji üretiminin sağlanması, bu enerjinin sürekli ve güvenilir olması bakımından
mevcut kaynakların kullanılması kaçınılmaz bir gerekliliktir.
2007-2013 yıllarını kapsayan IX. Kalkınma Planı, 01.07.2006 tarih ve 26215 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kalkınma Planı‟na göre; VIII. Plan
döneminde, ekonomik büyüme ve nüfus artışı paralelinde birincil enerji ve elektrik enerjisi
tüketiminde önemli artışlar kaydedilmiştir. VIII. Plan döneminde, birincil enerji tüketimi
yıllık ortalama %2,8 oranında bir artışla 2005 yılı sonu itibarıyla 92,5 milyon ton petrol
eşdeğerine, elektrik enerjisi tüketimi ise yıllık ortalama %4,6 oranında bir artışla 160,8
milyar kWh‟a ulaşmıştır. Ekonominin istikrar kazandığı ve 2001 krizinin etkilerinin
I-2
hafiflediği 2003 sonrası dönemde ise bu artışlar daha da belirginleşmiştir. Bu dönemde
birincil enerji tüketimi yıllık ortalama %5,7, elektrik tüketimi ise %6,7 oranında büyümüştür.
1990 yılında 944 kep/k. olan kişi başına enerji tüketimi, 2006 yılında 1365 kep/k.
olmuştur. (Kaynak: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, 2005–2006 Türkiye Enerji
Raporu) IX. Kalkınma Planı‟na göre; birincil enerji talebinde, ekonomik ve sosyal
kalkınmayla orantılı olarak yıllık ortalama %6,2 oranında artış öngörülmektedir. Diğer
yandan, aynı plan döneminde elektrik talebinin, ağırlıkla sanayi üretim ve hizmetler
sektöründeki gelişmelere paralel olarak, yılda ortalama %8,1 oranında artış göstereceği
tahmin edilmektedir.
TEİAŞ‟ın yayımladığı 2008 yılı Faaliyet Raporu‟nda belirtildiği üzere; 2008 yılı
sonunda Türkiye Elektrik Enerjisi Kurulu Gücü bir önceki yıla göre %2,4‟e karşılık gelen
981,5 MW artışla 41.817,2 MW olmuştur. 2008 yılı elektrik enerjisi üretimi bir önceki yıla
göre %3,6‟ya karşılık gelen 6.860 milyon kWh artış ile 198.418 kWh, tüketim ise %4,3‟e
karşılık gelen 8.085 milyon kWh artış ile 198.085 milyon kWh olmuştur.
TEİAŞ tarafından 2009-2018 dönemini kapsayan “Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık
Üretim Kapasite Projeksiyonu” iki farklı senaryo ile gerçekleştirilmiştir. İncelenen “Talep
Tahmin Serileri”, “Model for Analysis of Energy Demand” (MAED Modeli) sonuçlarından
alınmıştır.
Tablo I.2. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Yüksek Talep)
PUANT TALEBĠ
ENERJĠ TALEBĠ
MW
ArtıĢ (%)
GWh
ArtıĢ (%)
29.900
194.000
31.246
4,5
202.730
4,5
33.276
6,5
215.907
6,5
35.772
7,5
232.101
7,5
38.455
7,5
249.508
7,5
41.339
7,5
268.221
7,5
44.440
7,5
288.338
7,5
47.728
7,4
309.675
7,4
51.260
7,4
332.591
7,4
55.053
7,4
357.202
7,4
Kaynak: TEİAŞ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu (2009-2018)
YIL
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
60000
400000
Puant Talebi (MW)
300000
40000
250000
30000
200000
150000
20000
100000
10000
50000
0
0
MW
Şekil I-1. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Yüksek Talep)
I-3
2018
2017
2016
GWh
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
YIL
Enerji Talebi (GWh)
350000
50000
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‟nın (ETKB) hazırladığı enerji talep
serilerinden ve TEİAŞ‟ın elektrik enerjisi talep tahmininden ve ülke elektrik tüketim
eğrilerinden (yük eğrisi) hareketle hazırlanan Tablo I-2‟de görüldüğü üzere enerji ihtiyacı
hızla artmaktadır. Yüksek talep senaryosu göz önüne alındığında enerji talebinde yıllık
ortalama artış %7,02‟dir.
Tablo I.3. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Düşük Talep)
PUANT TALEBĠ
ENERJĠ TALEBĠ
MW
ArtıĢ (%)
GWh
ArtıĢ (%)
29.900
194.000
31.246
4,5
202.730
4,5
32.964
5,5
213.880
5,5
35.173
6,7
228.210
6,7
37.529
6,7
243.500
6,7
40.044
6,7
259.815
6,7
42.727
6,7
277.222
6,7
45.546
6,6
295.519
6,6
48.553
6,6
315.023
6,6
51.757
6,6
335.815
6,6
Kaynak: TEİAŞ Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu (2009-2018)
YIL
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
60000
400000
Puant Talebi (MW)
300000
40000
250000
30000
200000
150000
20000
100000
10000
Enerji Talebi (GWh)
350000
50000
50000
0
0
2018
2017
2016
GWh
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
YIL
MW
Şekil I-2. Türkiye‟nin Tahmini Enerji İhtiyacı (Düşük Talep)
Yine aynı çalışmada (bkz. Tablo I-3) düşük talep senaryosu dahilinde ise, enerji
talebinde yıllık ortalama artış %6,3‟tür ve 2009 senesinden 2018 senesine kadar enerji
talebinde 141.815 GWh artış beklenmektedir. ETKB ve TEİAŞ bu çalışmayla elektrik
üretim tesislerinin ülkemizdeki gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu durumda 2.740 MW‟lık
yıllık kurulu güç ilavesi için üretim yatırımlarına yıllık 2,5 milyar US dolarlık finansman
gerekecektir.
Bu senaryolara göre yüksek talep ve düşük talep enerji ihtiyacını karşılama
probleminin yaşanacağı yıllar Tablo I-4‟te her senaryo için ayrı ayrı verilmiştir.
Tablo I.4. Yüksek Talep ve Düşük Talep Enerji İhtiyacını Karşılama Probleminin Yaşanacağı Yıllar
Güvenilir enerji üretimine göre
Proje üretimine göre
Yüksek Talep
1.Senaryo 2.Senaryo
2015 yılı
2014 yılı
2017 yılı
2016 yılı
I-4
DüĢük Talep
1.Senaryo 2.Senaryo
2016 yılı
2015 yılı
2018 yılı
2017 yılı
Tablo I-4‟te görüldüğü gibi en iyi senaryo bile göz önünde bulundurulduğunda
yakın zamanda enerji talebini karşılamada sorun yaşanacaktır. Bu sorunu önlemek ve
oluşacak talebi karşılayabilmek için yeni enerji üretim tesislerinin yapılması ve üretime
geçirilmeleri gerekmektedir.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu‟nun çıkarıldığı 2001 yılını takip eden 5 yıllık
süre zarfında yeterli yatırım yapılmamıştır. Her yıl en düşük 2000 MW‟lık yeni yatırım
yapılması gerekirken yatırım değerleri 700 MW‟ı ancak bulabilmiştir (Kaynak: TMMOB:
Elektrik Mühendisleri Odası, 2008). Enerji üretiminin artırımı bölge ve ülke bazında
gereklidir. Yukarıda bahsi geçen ihtiyaçlar tüketim istatistiklerine bakılarak gelecekte
yaşanacak baz yük elektrik ihtiyacı sorununun ortadan kaldırılabilmesi için kurulu kapasite
artırımı şarttır.
I.2.2. Hatay veya Bölgenin Artan Enerji Ġhtiyacı
Bölüm I.2.1‟de Türkiye‟nin artan enerji ihtiyacı incelenmiş ve yapılan projeksiyonda
ülkenin artan enerji ihtiyacının mevcut tesislerle karşılanamayacağı ortaya konmuştur.
Hatay ili bu açıdan incelenirken bölge adı altında İskenderun Körfezi‟ni Yumurtalık
Lagünü‟ne kadar coğrafi ve ekonomik bütünlük içerisinde ele almak gerekmektedir.
Bölgede mevcut tarıma dayalı sanayi tesisleri, imalat sanayinin ve metal sanayinin itici
gücü olan demir çelik-sanayi, otomotiv yan sanayi, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı,
Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı ile kurulması planlanan serbest bölgeler, organize
sanayi bölgeleri, tersaneler, rafineriler bölgeyi endüstri merkezi haline getirmektedir.
Sanayide elektrik kullanımının sanayi alt sektörlerine dağılımı incelendiğinde Hatay
bölgesinde gelişen demir-çelik üretimi ve işleme sanayinin tüketimde oldukça önemli bir
yere sahip olduğu gözlenmektedir.
Hatay ili 2004-2008 yılları elektrik tüketimi istatistiklerine bakıldığında toplam
elektrik tüketiminde belirgin bir artışın mevcut olduğu görülmektedir. Bölgedeki sanayinin
gelişmesine ve planlanan sanayi tesislerinin kurulmasına paralel olarak enerji tüketiminin
de ciddi oranda artacağı öngörülmektedir.
Tablo I.5. Hatay Ili Elektrik Tüketimlerinin Sektörel Dağılımı (2004-2008)
Diğer
%
Toplam
Türkiye
Payı
(%)
5,1
43.160
1,6
2.783.677
2,3
4,2
169.725
5,3
3.229.439
2,5
52.389
1,5
325.478
9,0
3.597.710
2,5
4,4
111.261
2,7
32.767
0,8
4.073.089
2,6
4,1
65.816
1,4
122.944
2,7
4.595.424
2,8
Resmi
Daire
%
Sanayi
%
Tarımsal
Sulama
%
Aydınlatma
%
4,1
79.440
2,9
1.783.590
64,1
172.610
6,2
141.486
4,0
101.707
3,1
2.009.690
62,2
185.612
5,7
135.550
155.964
4,3
123.311
3,4
2.113.926
58,8
223.517
6,2
14,2
258.892
6,4
88.153
2,2
2.821.984
69,3
181.082
13,7
245.057
5,3
94.388
2,1
3.248.739
70,7
189.695
Yıl
Mesken
%
Ticaret
%
2004
450.608
16,2
112.782
2005
497.050
15,4
130.106
2006
603.125
16,8
2007
578.951
2008
628.785
Kaynak: TEİAŞ, Elektrik Dağıtım İstatistikleri
I.2.3. Enerji Kaynaklarının ÇeĢitliliği
Enerji ihtiyacı; nüfus artış oranı, kentleşme, ülkedeki sanayileşme ve refah
seviyesinin yükselmesine bağlı olarak değişmektedir.
Elektrik enerjisi ekonomik kalkınmanın ve toplumsal refahın vazgeçilmez
unsurudur. Bölgesel ve ülke bazında kalkınmanın sağlanması için elektrik enerjisi
ihtiyacının çevre etkileri dikkate alınarak, yeterli miktarda ve düşük maliyetle zamanında
temin edilmesi büyük önem taşımaktadır. Enerjinin güvenilir şekilde, zamanında ve düşük
maliyetle temin edilmesi son derece önemlidir. Ülkemizin birincil enerji kaynaklarının
zenginliği açısından kendine yeterli olmadığı söylenebilir.
I-5
Elektrik enerjisinde arz-talep dengesinin sağlanamamasının ülke ekonomisine
önemli maliyetleri vardır. Arzın talep karşısında yetersiz kalmasının sonucu olarak,
ekonomik kayıplar ve toplumsal sorunlarla karşılaşılmaktadır. Türkiye, geçmiş yıllarda arztalep dengesizliğini ciddi elektrik kesintileri olarak yaşamıştır.
Ülkemizde fosil yakıtlar ilk sırada ve en büyük oranda, hidroelektrik enerji ise ikinci
sırada elektrik enerjisinin üretiminde kullanılan esas kaynaklardır. 2008 yılında üretilen
elektriğin %82,7‟si termik (linyit, taşkömürü, fuel oil, doğalgaz, jeotermal, LPG, nafta ve
diğerleri), %16,8‟i hidrolik ve %0,5‟i jeotermal ve rüzgar santrallerinden sağlanmıştır.
%82,7‟lik termik santrallerin payının içinde doğalgaz santralleri %49,7, kömür santralleri
%29,1 paya sahiptir. (bkz. Tablo I-6, Tablo I-7, Şekil I-3.)
Tablo I.6. 2007 ve 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretimi Dağılımı
Termik
Hidrolik
Jeo+Rüzgar
Toplam
2007
GWh
155.196,3
35.850,8
511,0
191.558,1
2008
GWh
164.139,3
33.269,8
1.008,9
198.418
%
81,0%
18,7%
0,3%
100%
%
82,7
16,8
0,5
100
ArtıĢ
%
5,8%
-7,2%
97,4%
3,6%
Kaynak: www.teias.gov.tr (2008 Yılı Faaliyet Raporu)
Tablo I.7. 2007 ve 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı
Kömür
Sıvı Yakıtlar
Doğalgaz
Yenilenebilir + Atık
Hidrolik
Jeo + Rüzgar
Toplam
2007
GWh
%
53.431,0 27,9%
6.526,8
3,4%
95.024,8 49,6%
213,7
0,1%
35.850,8 18,7%
511,0
0,3%
191.558,1 100%
2008
GWh
%
57.715,6 29,1%
7.518,5
3,8%
98.685,3 49,7%
219,9
0,1%
33.269,8 16,8%
1.008,9
0,5%
198.418,0 100%
ArtıĢ
%
8%
15,2%
3,9%
2,9%
-7,2%
97,4%
3,6%
Kaynak: www.teias.gov.tr (2008 Yılı Faaliyet Raporu)
Kömür
Sıvı Yakıtlar
Doğalgaz
Yenilenebilir + Atık
Hidrolik
Jeo + Rüzgar
0,5%
0,1%
16,8%
29,1%
49,7%
3,8%
Şekil I-3. 2008 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı (%)
I-6
I.2.4. Enerji Üretim Yöntemlerinin KarĢılaĢtırılması
Yenilenebilir Enerji (Rüzgar ve Güneş Enerjisi)
Enerji talebini karşılama bakımından kapasitesinin düşük olması sebebiyle
yenilenebilir enerji, elektrik enerjisi üretim sıralamasında % 0,5‟in altında bir paya sahiptir.
Rüzgarın sahip olduğu kinetik enerjiyi mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine
çeviren rüzgar santrallerinin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Ancak, bu santrallerin
rüzgara bağlı olarak çalışması, sürekli ve güvenilir elektrik üretimine engel olmaktadır.
Kesintili üretimin şebekelerde yarattığı sistem problemleri nedeni ile sıkıntılar
yaşanmaktadır.
Güneş enerjisi ise güneş pilleri (fotovoltaik piller) vasıtasıyla doğrudan elektriğe
çevrilebilir. Ancak, güneş pillerinin pahalı olması ve ilk yatırım maliyetinin çok yüksek
olması nedeniyle ekonomik olarak kullanılabilir değildir. Ayrıca, güneş pilleri düşük verimle
çalışmaktadır. Güneş enerjisi, güneş pilinin yapısına bağlı olarak % 5 ile % 20 arasında bir
verimle elektrik enerjisine çevrilmektedir. Güneş pili kullanım maliyetlerinin düşmesi ve
verimliliğin artması ile Türkiye'de güneş enerjisinden elektrik üretiminin artması
beklenmektedir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerde arz yetersizliği
riski her zaman vardır. İstikrarlı üretim kaynağı olmayan ancak yerli ve çevre dostu olması
nedeni ile tercih edilen yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içindeki payı arttıkça,
güvenilir kurulu güç yedeğinin de aynı oranda artırılması gerekmektedir. Bu da fosil
yakıtlara dayalı enerji üretim kapasitesinin artırılması ihtiyacını doğurmaktadır.
Hidroelektrik Santraller
Hidroelektrik santraller ise ülkemizde talebi karşılama bakımından üçüncü sırada
yer almaktadır. Fakat hidroelektrik santrallerinin projelendirilmesi birçok dezavantajı da
birlikte getirmektedir. Bir barajın inşası öncesinde yapılması gereken uzun süreli yağış, su
ve jeolojik çalışmaların maliyeti, santralin yapılacağı bölgede su altında kalacak arazi için
ödenen istimlâk bedelleri ve baraj yapım maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle yatırım
maliyetleri çok yüksektir. Santralin yapılacağı bölgede büyükçe bir alanın hatta kimi
yerlerde yerleşim birimleri, tarım arazileri veya tarihi ve kültürel öneme sahip bölgelerin su
altında kalması gibi durumlarla karşılaşılmaktadır. Hidroelektrik santrallerin toplam inşaat
süreleri çok uzundur. Ayrıca, santralde üretilecek olan enerji mevcut su miktarına yani
kontrol edilemeyen, doğal bir olay olan yağışlara bağlıdır. Kuraklık yaşanan yıllarda
rezervuarlı hidrolik santrallerin üretimleri % 50 azaltılabilmektedir. Çevresel baskılar ve
uzun yatırım süresi nedeniyle büyük kapasitelerin yapılmasında güçlükler yaratmaktadır.
Kömüre Dayalı Termik Santraller
Ülkemizdeki enerji talebinin karşılanması söz konusu olduğunda fosil yakıtlar ilk
sırada yer almaktadır. Fosil yakıtlar içerisinde; kömüre dayalı termik santraller ikinci
önemli paya sahiptir. Termik santrallerde enerji kaynağı olarak kullanılacak kömür kolay
temin edilebilen bir yakıttır. İthal kömürün kalorifik değeri yerli kömür ile kıyaslandığında
yüksektir. Ayrıca, ithal kömürün düşük kükürt oranı, SO2 emisyonlarını düşük seviyede
tutmaktadır; fakat buna rağmen çevresel kirliliğin engellenmesi için bu tip santrallere ileri
teknoloji desülfirizasyon sistemlerinin ve diğer emisyon izleme ve kontrol sistemlerinin
kurulması gerekmektedir.
Ayrıca, termik santraller için kullanıma uygun olan, kahverengi kömür de denilen
linyitin ise ısıl değerinin düşük, kükürt, kül ve nem oranının yüksek olması kullanım
açısından dezavantaj oluşturmaktadır. İçerdiği kül ve kükürt miktarının yüksekliği çevresel
I-7
etki açısından değerlendirildiğinde olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Bu etkinin önüne
ancak kömürde olduğu gibi ileri teknoloji sistemlerle ve tesis dahilinde gelişmiş emisyon
sistemleri bulundurularak geçilebilmektedir.
Doğalgaz Santralleri
Ülkemizde enerji ihtiyacının karşılanmasında doğalgazın ve kömürün büyük pay
sahibi olduğu ve bu yakıtlardan elektrik üretiminin büyük önem taşıdığı görülmektedir.
Fosil yakıt kaynaklı enerji üretiminde, çevreyi temiz tutma ve az sera gazı üretme
duyarlılıklarına karşı en yüksek verim ile en etkin çözüm sağlayan doğalgaz kullanımıdır.
Doğalgaz Kombine Çevrim Santralleri kömür santrallerine kıyasla %60 daha az CO 2
üretmekte ve SO2 kontrol sistemlerine gerek duymamaktadır. Kömürün taşınması ve külün
bertarafı gibi işlemler doğalgaz santrallerinin mevcut olmayan sorunlardır. Yeni teknolojiler
ile birlikte kombine çevrim verimlilikleri %45‟den %58‟lere kadar yükselmiştir. Kombine
çevrim santralleri, günümüzde ısı-güç üretiminde en verimli yöntem konumundadır.
Ayrıca, doğalgaz santrallerinde verimliliğin artırılmasında soğutma suyu temin şekli
önemli bir husustur. Yer altı suyundan temin edilebilecek soğutma suyu deniz suyu ile
karşılaştırıldığında düşük verimlilik değerlerine sahiptir. Bunun yanı sıra, yer altı suyu
kullanımının çevresel dezavantajları da vardır. Bu iki konu dikkate alındığında yatırımın
denize yakın bir bölgede gerçekleştirilmesinin oldukça fazla avantajları vardır. Aşağıda
denize yakınlık ve verimlilik arasındaki ilişki açıklanmıştır.
Gaz türbini üniteleri sabit devirde çalışmaları nedeni ile sabit hacimde çalışan
ünitelerdir. Gaz türbini ünitelerinde sabit hacme rağmen artan kütle miktarı hem
ünite hem de toplam santral verimi ve net gücünü arttırmaktadır. Atmosfer basıncı
deniz seviyesinde maksimum seviyededir, yüksek atmosfer basıncı sabit
hacimdeki kütle miktarını artırmaktadır. Bu nedenle deniz seviyesinde inşa edilen
santrallerin net gücü yüksek rakımlı yerlerde inşa edilen santrallere göre daha
yüksek olmaktadır.
Kombine çevrim santrallerde bulunan buhar türbinlerinin egzozundan çıkan çürük
buharın yoğuşturulup su fazına geçirilmesi amacı ile üzerinden ısı çekilmesi
gerekmektedir. Bu işlemin gerçekleşmesi için santral üretiminden bir miktarın
harcanması ve de verimden feragat edilmesi gerekmektedir. Bu harcama deniz
suyunun doğrudan soğutma amacı ile kullanılması sonucu minimum seviyede
tutulabilir. Bu nedenle bu santrallerin verimi ve net gücü daha fazla olacaktır.
Doğrudan deniz suyu soğutması nedeni ile işletme ve bakım göreceli olarak daha
kolay ve emre amadelik daha yüksek olacaktır.
Santralin ihtiyacı olan tatlı su yer altı ve/veya yer üstü su kaynaklarına gerek
olmadan deniz suyundan elde edilebilir.
Rankine Cycle‟da maksimum verimlilik için gerekli olan ∆T miktarı için en uygun
soğutmanın deniz suyu ile sağlanabilmesidir.
DGKÇ santrallerinin bir diğer avantajı ise, kurulum maliyetlerinin düşük olmasıdır.
DGKÇ santralleri için birim yatırım maliyetleri yaklaşık olarak 570 ABD Doları iken, yakıt
olarak kömür kullanan termik santraller için birim yatırım maliyeti yaklaşık 1150 ABD
Doları‟dır. Yatırım maliyetinin yaklaşık 2 kat daha ucuz olması doğalgaz kombine çevrim
santrallerinin tercih edilmesinde önemli etkenlerden biridir. Ayrıca, DGKÇ santrallerinin
amortisman süresi de kömüre dayalı termik santrallere göre çok daha kısadır. Tesis
maliyetinin ucuzluğu amortisman payını aşağı çekmekte, böylece elektrik üretim maliyetini
düşürmektedir (Kaynak: Prof. Dr. Fikret Keskinel, İstanbul Bülten sayı:87,İMO). Yukarıda
yapılan karşılaştırmaların sonucunda doğalgaz santralleri verimlilikleri, yatırım maliyetleri
ve en önemlisi çevre dostu olmaları sebebiyle diğer enerji üretim şekillerine göre oldukça
avantajlıdır.
I-8
I.2.5. Projenin Amacı
Erzin DGKÇ Santrali‟nin genel kuruluş amacı ülkenin ve bölgenin artan enerji
ihtiyacını karşılamaktır. Projenin diğer amaçları aşağıda sıralanmıştır;
Sürdürülebilir kalkınma için ulusal enerji ihtiyacının bir kısmının karşılanması,
Bölgesel enerji ihtiyaçlarının karşılanması,
Sürekli, güvenilir, yüksek verimli ve düşük maliyetli enerji elde edilmesi,
Ulusal ve bölgesel çapta ekonomik ve sosyal fayda sağlanması,
Bölgedeki ve tesisin kurulacağı yakın çevredeki halka istihdam sağlanması,
Yöre ekonomisine, sosyal ve teknik altyapısına katkıda bulunulması,
Enerji kaynaklarındaki çeşitliliğin artırılması.
I.2.6. Projenin Ekonomik Yönden Önemi
2008 yılında Türkiye elektrik enerjisi üretimi 6.860 milyon kWh artış ile 198.418
milyon kWh, tüketimi ise 8.085 milyon kWh artış ile 198.085 milyon kWh olmuştur. Bu
rakamlar dikkate alındığında ülkenin elektrik enerjisi üretimini, tüketimdeki artışa paralel
olarak artırması ihtiyacı olduğu açıktır.
Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevkinde kurulması planlanan 900 MWm /882
MWe kapasiteli doğalgaz kombine çevrim santralinde üretilen elektrik ulusal şebekeye
aktarılarak, Türkiye‟nin enerji talebinin bir kısmının karşılanması sağlanacaktır. Yılda
yaklaşık 6.750.000 MWh elektrik üretmesi öngörülen tesis, Türkiye‟nin yaklaşık %2,6‟ya
karşılık gelen elektrik ihtiyacını karşılayacaktır.
I.2.7. Projenin Sosyal Yönden Önemi
Projenin hayata geçirileceği Hatay ilinin 2007 yılı toplam nüfusu 1.413.287 ve
nüfusun 729.296‟sı kırsal alanda, 683.991‟i şehirde yaşamaktadır. Erzin ilçesinin 2008 yılı
toplam nüfusu ise 39.279‟dur. Bu nüfusun 9.142‟si kırsal alanda yaşamını sürdürmektedir.
Projenin inşaat aşamasında maksimum 1.000 kişinin, işletme aşamasında ise
yaklaşık 60 kişinin çalışması öngörülmüştür. İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak
personelin çevre yerleşim birimlerinden sağlanması planlanmaktadır. Buna bağlı olarak
sağlanacak istihdam olanakları ve yapılacak harcamalar ile projenin bölgesel ekonomiye
doğrudan ve dolaylı katkılarlı ve olumlu etkileri olacaktır.
Yatırımın yapılmasının bir sonucu olarak bölgeye sağlanacak sosyal ve ekonomik
katkı dışında, yatırımcı tarafından, bölgenin ihtiyaçları çerçevesinde sosyal sorumluluk
adına aşağıda belirtilen faaliyetlerin yapılması planlanmıştır.
(a) Tarım Eğitimi : Halen civar köylerde geleneksel olarak devam eden narenciye
ağırlıklı tarımın daha verimli hale getirilebilmesi, için, yatırımcı tarafından bölge
halkına tarım eğitimi verilecektir. Üretimin en sağlıklı koşullarda yapılması,
verimliliğin ve kalitenin artırılması ile pazarlama yöntemleri konularında yapılacak
olan bu eğitimle, bölge halkına tarımdan ekonomik bir geri dönüşün daha yüksek
seviyede sağlanması hedeflenmektedir.
(b) Pazarlama Eğitimi: Erzin yöresinin ulusal ve uluslararası pazarda markalaşmış
herhangi bir ürünü bulunmamaktadır. Yöre halkına kendi ürününü pazarlama
eğitimi verilerek, bundan önce bahsedilen faaliyetlerin de katkısıyla ekonomik girdi
sağlanması hedeflenmektedir. Kendi ürününü tanıtma ve pazarlama eğitimi ile
Erzin‟e özgü ürünlerin markalaştırılması hedeflenmektedir.
I-9
(c) Diğer Eğitimler: Bölgede bulunan okullardaki eğitim kalitesinin arttırılması
amacıyla, okullara destek sağlanacaktır. Gezici TIR‟lar aracılığı ile değişik yaş
grupları için hazırlanmış donanımlı eğitim merkezleri bölge halkının istifadesine
sunulacaktır.
(d) Ulaşım: Tesisi ana ulaşım ağına bağlayacak yollar rehabilite edilecektir.
(e) Rekreasyon: Sahil rehabilite edilecek ve günübirlik turizm alanı olarak halk
tarafından güvenli bir şekilde kullanılabilmesi icin temiz ve bakımlı bir hale
getirilecektir.
I.2.8. Çevresel Etki Değerlendirmesi
Bu rapor, Armada Eğitim ve Belgelendirme Danışmanlık Mühendislik İç ve Dış Tic.
Ltd. Şti. tarafından, EGEMER Elektrik Üretim A.Ş.‟nin gerçekleştirmeyi planladığı
EGEMER Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali Projesi ile ilgili olarak T.C Çevre ve Orman
Bakanlığı‟na sunulacak olan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) çalışması amacıyla
hazırlanmıştır. Erzin DGKÇ Santrali ÇED Başvuru Dosyası 17.07.2008 tarih ve 26939
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliği Ek-III kapsamında hazırlanmış ve T.C Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) ÇED
ve Planlama Genel Müdürlüğünce uygun bulunarak 26 Mayıs 2009 tarihinde, Hatay ili
Erzin ilçesinde, “ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı” gerçekleştirilmiştir. Bunu
takiben raporun kapsamı ve formatı, 03 Haziran 2009 tarihinde T.C Çevre ve Orman
Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmiş olan “Kapsam ve Özel Format Belirleme
Toplantısı”nda belirlenmiştir. Söz konusu format Ek-6‟da verilmiştir. Erzin DGKÇ Santrali
ÇED Raporu sunulan format çerçevesinde hazırlanmıştır.
Proje Alanı‟nın mevcut çevresel durumu, yapılan incelemeler ve arazi çalışmaları
sonucu belirlenmiştir. Santral özelliklerinin ve teknik detaylarının belirlenmesinden sonra
ise çevresel etki çalışmaları yapılmış ve projenin inşaat ve işletme aşamalarında
etkilenecek alanın tespiti (6 km x 7 km) ve muhtemel etkilerin incelenmesi bu kapsamda
gerçekleştirilmiştir (Tablo I-8)
Tablo I.8. ÇED Sürecinde Yapılan Çalışmalar
Yapılan ÇalıĢmalar
Açıklama
Hava Modellemesi Çalışmaları
Hava emisyonlarının dağılımını gösteren modelleme çalışması
Jeolojik - Jeoteknik Etüt Çalışmaları
Depremsellik, zemin etüdü, yeraltı suyu ölçümleri ve analizleri,
toprak analizleri
Deniz Araştırmaları
Batimetri ve oşinografi çalışmaları, deniz tabanı yapısını
belirleme, denizel bio-çeşitliliğin tespiti, deniz sondajları, su alma
verme sistemi tasarımına esas çalışmalar
Su Sirkülasyonu Çalışmaları
Denizel ve Karasal Bio-çeşitlilik Tespit Çalışmaları
Gürültü Ölçümleri ve Modelleme Çalışmaları
Akıntı modellemesi, su alma verme sistemi tasarımına esas
çalışmalar, termal desarjın etkilerinin tespiti
Yerinde türlerin tespiti, gerekli koruma eylem planlarının
hazırlanması
Çevresel gürültünün minimize edilmesi için modelleme çalışması
I-10
BÖLÜM II. PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU
II.1. Proje Yerseçimi (Ġlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu OnanmıĢ Olan
Faaliyet Yerinin, Lejant ve Plan Notlarının da Yer Aldığı 1/100.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı, (Plan Notları ve Hükümleri), Onaylı Nazım Ġmar Planı ve Uygulama
Ġmar Planı, (Plan Notları ve Lejantları) Üzerinde, Değil ise Mevcut Arazi Kullanım
Haritası Üzerinde Gösterimi)
II.1.1. Proje Sahası
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz
mevkinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Hatay ili, Akdeniz Bölgesinde bulunan en
eski yerleşim yerlerinden biridir. İlin yüzölçümü 5.403 km2‟dir. Kuzeyinde Osmaniye,
kuzeybatısında Adana, batısında Akdeniz, kuzeydoğusunda Gaziantep yer almaktadır.
35° 52' - 37° 4' kuzey enlemleri ile 35° 40' - 36° 35' doğu boylamları arasında kalan İlin;
Merkez, Erzin, Dörtyol, Hassa, İskenderun, Belen, Kırıkhan, Kumlu, Samandağ, Reyhanlı,
Altınözü ve Yayladağı olmak üzere 12 ilçesi vardır. Yüzölçümlerine bakıldığında Erzin
ilçesi 298 km2 ile 10. sıradadır. Proje için seçilen alanın konumunu gösteren harita Şekil II1‟de, proje ve yakın çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli topografik harita Ek-3‟de verilmiştir.
Erzin ilçesi sınırları içerisinde yer alan Proje Alanı, kıyı kenar çizgisinin kara
tarafında ve 79 ha‟dır. Tesisin kurulacağı toplam inşaat alanı ise 15,5 ha‟dır. Proje
Alanı‟nın deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 5,5 m‟dir. Ancak, arazinin bazı
noktalarında 9 metreye kadar çıkmaktadır. Söz konusu saha İl merkezine karayolu ile 108
km, Erzin ilçesine 13 km, Erzin ilçesindeki Yukarıburnaz köyüne kuş uçuşu 2 km, Turunçlu
köyüne 4 km, Yeşiltepe köyüne 6 km, Yeniyurt mevkine 9 km mesafededir. Alanın güney
sınırını kıyı kenar çizgisinden itibaren kumluk ve zayıf toprak yapısındaki arazi
oluşturmaktadır. Bu araziden sonra ülkemizin güney kıyısı boyunca uzanan Akdeniz
bulunmaktadır. Tesis için ayrılan söz konusu sahanın denize mesafesi sahil koruma
bandından itibaren yaklaşık 650 m‟dir. Sahanın ortalama 1 km kuzeyinden 31-76 nolu İl
yolu geçmektedir. Bu yol sahanın doğusundan geçen bağlantı yolu vasıtası ile D-817 nolu
Adana-İskenderun devlet yoluna bağlanmaktadır. Proje için ayrılan arazinin
güneydoğusunda, yaklaşık 3,5 km uzaklıkta ise tatil siteleri olarak bilinen yaklaşık 27 ha
arazi üzerine kurulmuş yerleşim yerleri yer almaktadır. Proje Alanı‟nın 1 km batısında,
halen yapımı devam etmekte olan Yumurtalık Serbest Bölgesi yer almakta, santralin
Serbest Bölge içerisindeki kurulu en yakın tesise mesafesi ise 4 km‟dir. Alan, yapılacak
olan Hatay-Erzin Organize Sanayi Bölgesi‟ne ise 3,5 km uzaklıktadır. Kuzey tarafı kırsal
alandır. En yakın yerleşim yeri ise kuzeybatı yönünde 900 m mesafedeki Aşağı Burnaz
köyüdür.
Proje için ayrılan sahanın sınır koordinatları, uydu görüntüsü ve topografik harita
üzerindeki gösterimi sırayla Tablo II-1, Şekil II-4 ve Şekil II-5„te verilmektedir.
Tablo II.1. Proje Alanı‟nın Sınır Koordinatları
Nokta 1
Nokta 2
Nokta 3
Nokta 4
Nokta 5
Nokta 6
ED 50 (6 Derece)
X
Y
237076.91
4090624.51
237352.84
4091415.46
238330.89
4090638.22
237939.35
4090129.14
237755.80
4090322.42
237359.30
4090551.59
II-1
WGS 84 (Coğrafi)
X
Y
36.92344510
36.04811594
36.93064258
36.05093529
36.92391742
36.06217185
36.91922593
36.05795777
36.92091452
36.05583276
36.92286734
36.05130755
İskenderun Körfezi
Proje Sahası
İSKENDERUN
KÖRFEZİ
Şekil II-1. Proje Alanı‟nın Ülkedeki ve Bölgedeki Yeri
Çevre ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda Hatay Valiliği tarafından hazırlanan
Hatay ili 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6.
Maddesi gereğince İl Genel Meclisi‟nin 10.11.2006 tarih ve 235 sayılı kararı ve Antakya
Belediye Meclisi‟nin 08.03.2007 tarih ve 34 sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
Bahse konu planın yürürlüğe girmesi ile yürürlükte bulunan 1/25.000 ölçekli çevre düzeni
planı yürürlükten kalkmıştır. Yaklaşık 20 ay yürürlükte kalan Hatay ili 1/100.000 Ölçekli
Çevre Düzeni Planı, Hatay İdare Mahkemesi‟nin 10.11.2008 tarih ve 2007/1223 sayılı
kararı ile yürütmesi durdurulmuş ve daha sonra da, aynı mahkemenin 10.03.2009 tarih ve
2009/282 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. İptal kararı üzerine “Hatay ili 1/100.000 Ölçekli
Çevre Düzeni Planı” yürürlükten kaldırılmıştır. Yapılan başvuru üzerine Erzin DGKÇ
Santrali Proje Alanı‟nı içeren 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama
İmar Planı ile Plan Raporu hazırlanmış ve 30.07.2009 tarih ve 9480 sayılı dilekçe ile T.C
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü‟ne 3194
sayılı İmar Kanunun 9. Maddesi kapsamında onanması talebi ile sunulmuştur. Sunulan
II-2
planlar Ek-4 ve Ek-5„te verilmiştir. 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli
Uygulama İmar Planları Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama
Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmadan herhangi bir işlem tesis edilmeyecektir.
T.C. Hatay Valiliği, Tarım İl Müdürlüğü‟nün Ek-2‟de verilen görüşünde arazi
üzerinde herhangi bir tarımsal ürün bulunmadığı, toprak yapısı itibari ile tarımsal faaliyete
uygun olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca yapılan etüt sonucunda 7 ha alan sulu özel ürün
arazisi (SOT), 71,3 ha alan ise tarım dışı alan olarak tespit edilmiştir. Proje Alanı‟nın
tamamı için 5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” kapsamında Hatay
Tarım İl Müdürlüğü‟nden görüş alınacaktır.
Proje Alanı
İSKENDERUN
KÖRFEZİ
5 km
Şekil II-2. Erzin DGKÇ Santrali Projesi Alanı ve Çevresinin İki Boyutlu Görüntüsü
İSKENDERUN KÖRFEZİ
AMANOS DAĞLARI
Proje Alanı
4 km
Şekil II-3. Erzin DGKÇ Santrali Projesi Alanı ve Çevresinin Üç Boyutlu Görüntüsü
II-3
PROJE ALANI
İSKENDERUN
KÖRFEZİ
Şekil II-4. Proje Alanı ve Çevresinin Uydu Görüntüsü
II.1.2. Yer Seçim Kriterleri
Erzin DGKÇ Santrali‟nin kurulacağı mevkinin seçiminde çeşitli kriterler dikkate
alınmıştır. Bu kriterler ve söz konusu sahanın seçim sebepleri aşağıda listelenmektedir;
Proje Alanı‟nın bölgedeki BOTAŞ‟a ait Gaziantep-Adana-Mersin Doğalgaz Boru
Hattı‟na yakınlığı,
Tesisin soğutma suyu ihtiyacını karşılamak için gerekli su kaynaklarının yakın ve
yeterli olması,
Kara, deniz ve hava ulaşım hatlarına yakınlık,
Tesis çevresindeki imisyon değerlerinin mevcut hava şartlarında yasal limitleri
sağlaması,
Ticari uygunluğu (fiziksel ve altyapı yatırımlarının büyüklüğü ve arazi maliyetlerinin
ekonomik olması),
Uygun iklim özellikleri,
Proje Alanı‟nın topografyası ve rakımının santral kurulumuna elverişli olması
(Santral Aşağı Burnaz mevkindeki düz bir arazi üzerine inşa edilecektir (bkz. Şekil
II-6 ve Şekil II-7)),
Yapılan flora ve fauna çalışmaları sonuçları incelendiğinde, bölgede hiçbir
endemik türün bulunmaması (bkz. Ek-7),
Proje Alanı toprak yapısının tarımsal faaliyete uygun olmaması (bkz. Ek-2),
Erzin ilçesinde 2008 yılı istatistiklerine göre genç nüfusun yaşlı nüfusa olan oranı
2,32‟dir (Kaynak: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Adrese Dayalı
II-4
Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2008). Bu sonuç ve bölgede yapılan gözlemler
itibariyle Erzin ve çevresinde yerel işgücü imkanının yüksek olması,
Proje Alanı batısında Yumurtalık Serbest Bölgesi ve sahaya 3,5 km uzaklıkta
bulunan Erzin Organize Sanayi Bölgesinin yapımı devam etmektedir. Bu
kapsamda bölgenin enerji ihtiyacının gün geçtikçe artma eğiliminde olması,
Sebepleri ile Aşağı Burnaz mevki, Proje Alanı olarak seçilmiştir.
Ayrıca proje dahilinde yapılan saha gezileri ve çalışmaları sırasında projenin tesis
edileceği arazinin fotoğrafları çekilmiştir. Bu fotoğrafların panoramik olarak gösterimi Şekil
II-6 ve Şekil II-7„de verilmektedir.
II-5
Kaynak: Antakya O36.a1 Nolu 1/25.000 Ölçekli Topgrafik Harita (bkz. Ek-3)
Şekil II-5. Proje Alanı‟nın Topografik Harita Üzerindeki Gösterimi
II-6
Şekil II-6. Proje Alanı‟na Panoramik Bakış (1)
Şekil II-7. Proje Alanı‟na Panoramik Bakış (2)
II-7
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün Ġdari ve Sosyal
Ünitelerin, Teknik Alt Yapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin YerleĢim Planı, Bunlar
Ġçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve
Yükseklikleri, Temsili Resmi)
Erzin DGKÇ Santrali, 2+1 (2 gaz türbini ve 1 buhar türbini) konfigürasyonuna sahip
multi-shaft ünitelerden oluşacaktır. Proje kapsamında bulunacak ana ekipmanlar; 1 adet
buhar türbini, 2 adet gaz türbini, 3 adet jeneratör, 1 adet kondenser ünitesi, 2 adet atık ısı
kazanı sistemlerinden ibarettir. Erzin DGKÇ Santrali‟ne ait inşa edilecek binaların
öngörülen boyut ve alanları Tablo II-2‟de verilmiştir.
Tablo II.2. Ünitelerin Boyut ve Alanları
Tesis Yapıları
Gaz Türbini Binası
Buhar Türbini Binası
Kontrol Binası
Elektrik Kontrol Binası
Atölye ve Depo Binası
Gaz Alma İstasyonu
Su ve Yangın Pompa İstasyonu
Atık Isı Kazanı
CO2, H2, ve N2 Tank Korunağı
Su Sirkülasyon Elektrik Binası
Hava Kompresör Binası
İdari Bina
Su Arıtma Tesisi
Atıksu Arıtma Tesisi
Acil Durum Dizel Jeneratör Binası
Trafo/Şalt Sahası Kontrol Binası
Transformatör
Trafo/Şalt Sahası
Kapı Kontrol Binası
Soğutma Suyu Pompa İstasyonu
Otomatik Klorlama Odası
Yardımcı Kazan
Uzunluk (m)
75
50
20
30
55
24
18
40
20
14
8
25
50
20
10
40
15
240
5
45
14
18
GeniĢlik (m)
30
50
15
11
38
15
12
15
10
12
5
15
32
12
4
20
15
140
5
25
12
10
Yükseklik (m)
24
24
8
8
8
6
6
35
5
6
4
10
12
6
12
6
10
15
4
20
6
12
Alan (m2)
2.250
2.500
300
330
2.090
360
222
600
200
168
40
375
1.600
240
40
800
225
33.600
25
1.125
168
180
Projenin tasarım çalışmaları devam ettiğinden, bu aşamada tesisin temsili
görüntüsü oluşturulamamıştır.
II-8
BÖLÜM III. PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin GerçekleĢmesi Ġle Ġlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. tarafından
yapılması ve işletilmesi planlanmaktadır. 49 yıllık ekonomik işletme ömrü öngörülen bu
santral, yılda yaklaşık 6.750.000 MWh olmak üzere işletme ömrü süresince toplam
330.750 GWh brüt enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Önerilen projenin yatırım maliyeti
yaklaşık 719.238 Bin Avro‟dur (799,153 Avro/MW) (Tablo III-1). Sabit işletme giderlerinin
ise her yıl için 13.000.000 Avro olacağı öngörülmektedir.
Tablo III.1. Proje Tahmini Maliyeti
Yatırım Kalemleri
Finans Temini
Gerekli Yasal Ġzinlerin Alınması
(Üretim Lisansı, Kamu Yararı Kararı,
Kamulaştırma, ÇED Olumlu Belgesi Alınması, Gerekli Diğer Yasal İzinler
Derin Deniz Deşarj İzni, Geçici Atık Depolama İzni, Emisyon İzni,
İşletme Belgesi Alınması, Açılma Ruhsatı Alınması)
ÇalıĢmalar
Zemin Etüdü
Planlar
(Tesis Yerleşim Planın Oluşturulması, Hali Hazır Harita Alımları, Kesin ve Uygulama
Projelerinin Hazırlanması ve Onayı)
Doğalgaz Ġletim Hattı
(Doğalgaz Boru Hattı Bağlantı, Doğalgaz Boru Hattı Bağlantısı Proje Çizimi ve Onayı)
Malzeme Temini ve Montaj
(Malzeme Seçimi, Malzeme Temini, İnşaat ve Montaj)
Beklenmeyen Giderler
GENEL TOPLAM
Yatırım Maliyet (*1000
AVRO)
12.492
2.917
47
327
6.220
654.445
42.790
719.238
Yukarıdaki tabloda gösterilen yatırım maliyeti için gerekli her türlü çalışma
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. tarafından tamamlanmıştır. Tüm yatırım kalemleri proje için
yapılan antlaşma ve teklifleri yansıtmaktadır.
Bahsedilen yatırım maliyetlerini karşılamak amacıyla kullanılacak olan finansal
kaynaklar aşağıdaki tabloda (Tablo III-2‟de) özetlenmiştir. Projenin finansmanın 359.619
Avro tutarı özkaynak, 359.619 Avro tutarı ise finansman kredisi yoluyla temin edilecektir.
Tablo III.2. Proje Tahmini Finans Kaynakları
Finansman Kaynakları
Özkaynak
Proje Finansman Kredisi
Toplam
Tutar (Avro)
359.619
359.619
719.238
Yüzde Dağılım
%50
%50
%100
III.2. Projenin GerçekleĢmesi Ġle Ġlgili ĠĢ Akım ġeması veya Zamanlama Tablosu
Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin 16 ay inşaat öncesi dönemi, 48 ay inşaat dönemi
olmak üzere toplam 64 ayda tamamlanması planlanmakta ve öngörülen işletme süresi 49
yıldır. Santralin Ağustos 2014 yılında işletmeye geçmesi öngörülmektedir. Projeye ait
zamanlama tablosu Tablo III-3‟te verilmektedir.
III-1
Tablo III.3. Zamanlama Tablosu
III-2
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi
Fayda maliyet analizi yatırım yapılmadan önce yatırımdan sağlanacak fayda ile
yatırım maliyetinin karşılaştırılmasına dayanan bir yöntemdir. Bu yöntem ile yapılması
düşünülen yatırımın olası fayda ve maliyetlerinin bugünkü değeri hesaplanmakta ve bu
hesapla projeden elde edilecek net faydaya ulaşılmaktadır. Bu yöntemde fayda ve
maliyetler parasal değerler olarak ifade edilmektedir. Bu hesaplamalardan sonra projeden
sağlanacak net faydalar ile proje için gerekecek sermayenin karşılaştırması yapılmaktadır.
Projenin fayda-maliyet analizi yapılırken üç ayrı başlık üzerinde incelenmesi gereklidir;
a. Proje Sahibi İçin Fayda Maliyet Analizi
b. Ülke Çapında Fayda Maliyet Analizi
c. Yerel Çapta Fayda Maliyet Analizi
Aşağıda söz konusu başlıklar incelenmiştir.
III.3.1. Proje Sahibi Ġçin Fayda Maliyet Analizi
Erzin DGKÇ Santrali‟nin ekonomik ömrü 49 yıldır. Yapım süreci ise 16 (on altı) ayı
inşaat öncesi dönem ve 48 (kırk sekiz) ayı inşaat dönemi olmak üzere toplam 64 (altmış
dört) aydır. Proje sahibi için fayda-maliyet analizi yapılırken hesaplamalarda Tablo III4‟teki veri ve kabuller esas alınmıştır.
Fayda-maliyet analizi tablosu incelendiğinde projenin net karının toplam yatırım
tutarına olan oranın yüksek olduğu görülmektedir. Bu nedenle Erzin DGKÇ Santrali
Projesi‟nin “Yatırım Karlılığı” değerleri yüksektir. Bu kapsamda yapılan finansman ve
ekonomik analizler neticesinde projenin yatırımcı açısından faydalı bir yatırım olduğu
görülmektedir.
III-3
Tablo III.4. Projenin Fayda Maliyet Analizi
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
22 Yıllık
Ortalama
Kapasite
Kurulu Kapasite
MWe
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
882
Yıllık Üretim
GWh
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
6,750
Elektrik Satış Miktarı
mil.AVRO
0
0
0
0
672
656
640
624
608
621
634
651
664
678
693
707
889
908
927
947
966
987
612
Toplam Satış Gelirleri
mil.AVRO
0
0
0
0
652
636
621
605
590
602
615
631
644
658
672
686
863
881
899
918
937
957
594
Değişken Maliyetler
mil.AVRO
0
0
0
0
428
446
464
473
483
494
504
514
525
536
548
559
571
583
595
608
620
633
436
Amortisman Karşılıkları
mil.AVRO
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
166
170
173
177
181
185
48
Brüt Kar
mil.AVRO
0
0
0
0
224
191
157
132
107
109
111
117
119
122
124
127
126
128
131
134
136
139
111
Operasyon ve Bakım Giderleri
mil.AVRO
0
0
0
0
14
15
15
15
16
16
16
17
17
17
18
18
19
19
19
20
20
21
14
Personel Giderleri (maaş, sigorta)
mil.AVRO
0
0
0
0
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
Amortisman
mil.AVRO
0
0
0
0
37
74
74
74
74
74
74
74
63
63
7
7
7
7
7
0
0
0
33
Net Defter Değerinin Aktiflerden Silinmesi
mil.AVRO
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Diğer sabit giderler (iletim giderleri, sigorta)
mil.AVRO
0
0
0
0
8
8
8
8
9
9
9
9
10
10
10
10
11
11
11
11
11
12
8
Faiz ve Vergi Öncesi Kazanç
mil.AVRO
0
0
0
0
163
92
58
32
6
8
9
15
28
30
87
89
87
89
91
101
103
105
54
Vergi
mil.AVRO
0
0
0
0
33
18
12
6
1
2
2
3
6
6
17
18
17
18
18
20
21
21
11
Net Kar
mil.AVRO
0
0
0
0
130
74
47
26
5
6
8
12
22
24
70
71
70
71
73
81
82
84
43
Yatırımlar
mil.AVRO
52
102
179
350
71
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33
Serbest Nakit Akışı
mil.AVRO
-52
-102
-179
-350
89
148
120
100
79
80
82
86
85
86
77
79
77
79
80
80
82
84
43
Gelirler
Giderler
III-4
III.3.2. Ülke Çapında Fayda Maliyet Analizi
Tesiste üretilecek enerji, enterkonnekte sistem üzerinden ulusal şebekeye
aktarılacaktır. Ulusal şebekeye aktarılan enerji ülkenin artan enerji ihtiyacının yaklaşık %
2,6‟sını karşılayarak arz açığının bir kısmını karşılayacaktır. Elektrik üretiminde süreklilik
ve güvenirliliğin sağlanması ile ülkenin gelişmesine katkıda bulunacaktır. Doğalgaz
Kombine Çevrim Santrallerinde birim enerji üretimi alternatif enerji üretim yöntemlerine
göre daha düşük maliyetli olduğundan, bu durum ülke ekonomisine fayda olarak
yansıyacaktır.
III.3.3. Yerel Çapta Fayda Maliyet Analizi
Önerilen proje bölgeye ekonomik gelişme ve istihdam olanağı sağlayacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında ihtiyaç duyulacak personel ile malzeme, yiyecek,
taşıma vb. hizmetler büyük oranda yöreden karşılanacaktır. İnşaat ve işletme
aşamalarında çalışacak işçilerin barınma ihtiyacı proje sahibi tarafından yaptırılacak
prefabrikler ile karşılanacak veya yöredeki mevcut konaklama hizmeti sağlayan işletmeler
aracılığı ile olacaktır. Yöreden sağlanacak olan bu hizmetlerin tümünün bölge
ekonomisine olumlu katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin GerçekleĢmesine Bağlı Olarak,
Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından GerçekleĢtirilmesi Tasarlanan Diğer
Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri
İnşaat faaliyetlerinin tamamlanmasından sonra 49 yıl hizmet vermesi planlanan
tesisin işletme süresi boyunca yemek, servis, barınma gibi ihtiyaçların yerel kaynaklardan
sağlanması planlanmaktadır. Bunun yanı sıra, inşaat ve işletme aşamasında çalışacak
personelin yerel işgücünden sağlanması sonucunda yerel ekonomiye olacak olumlu etki
göz ardı edilemez. Erzin DGKÇ Santrali Projesi için ekonomik, sosyal ve altyapı
faaliyetleri aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.
Su Temini ve Atıksu Arıtma
İnşaat ve işletme aşamasında su ihtiyacı deniz suyunun ters osmoz sistemi ile
arıtımından karşılanacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak atıksuyun, kurulması planlanan
paket atıksu arıtma tesisi ile işletme aşamasında ise kalıcı arıtma tesisi ile bertarafı
sağlanacak ve mevzuatlara uygun olarak denize deşarj edilecektir.
Yangına KarĢı Koruma Sistemi
Tesiste meydana gelebilecek yangın olaylarına karşı ilgili ulusal mevzuat
çerçevesinde yangın söndürme sistemi kurulacak, yangın suyu temini deniz suyunun ters
osmoz sistemi ile arıtımından sağlanacaktır. Ayrıca tesiste otomatik olmayan yangın
sistemleri de tesisin erişimi kolay yerlerine yerleştirilecektir.
Doğalgaz Bağlantısı
Tesiste yakıt olarak kullanılacak doğalgazın temini BOTAŞ Gaziantep-AdanaMersin Doğalgaz Boru Hattından temin edilecektir.
Elektrik Bağlantıları
İnşaat aşamasında kullanılacak elektrik jeneratörler veya şebekeye yapılacak
bağlantı ile sağlanacaktır. İşletme aşamasında ise tesis kendi ürettiği elektriği
kullanacaktır.
III-5
Ġletim Hattı
Tesiste üretilecek elektrik ilettim hatları vasıtasıyla ulusal şebekeye bağlanacaktır.
Bağlantı noktaları ise Akdam Havza TM, Tosçelik TM ve Erzin TM‟dir.
UlaĢım
İnşaat aşamasında mevcut yolların rehabilitasyonu ve bakımı yapılacaktır. Ayrıca,
santralin çevresinde belediyenin öngördüğü yeni yolların yapımında da katkı
sağlanacaktır. Sahil temizlenecek, halkın kullanımı için hijyenik, düzenli ve güvenli bir hale
getirilecektir.
Güvenlik Sistemi
Proje Alanı‟nın etrafı tel örgülerle çevrilecektir. Ayrıca, tesis alanı için ayrı bir
güvenlik çiti yapılacak ve giriş çıkış kontrollerini sağlamak amacıyla santral güvenlik binası
kurulacaktır. Tesisin 24 saat izlenmesini sağlayacak kamera sistemleri uygun noktalara
yerleştirilecektir.
Telefon ve HaberleĢme
Erzin DGKÇ Santrali için gerekli telekomünikasyon altyapısı kurulacaktır.
Peyzaj
Proje Alanı‟ndan inşaat aşamasında kaldırılan bitki örtüsü ve tohumların peyzaj
amaçlı kullanılmasının dışında mevcut bitki örtüsüne uygun peyzaj çalışmaları
yapılacaktır.
Barınma
İnşaat aşamasında çalışacak personelin barınma ihtiyacı yöreden ve Proje
Alanı‟na kurulacak olan geçici prefabrik yapılardan sağlanacaktır. İşletme aşamasında
personelin barınma ihtiyacı ise çevredeki mevcut imkanlardan sağlanacaktır.
III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin GerçekleĢebilmesi Ġçin Ġhtiyaç
Duyulan ve Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından GerçekleĢtirilmesi
Beklenen Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri.
Önerilen projenin gerçekleştirilmesi için Bölüm III.4‟de belirtilen faaliyetler dışında
bu aşamada öngörülen herhangi bir altyapı tesisine ihtiyaç duyulmamaktadır.
III.6. KamulaĢtırma ve/veya Yeniden YerleĢimin Nasıl Yapılacağı
Proje Alanı‟nı oluşturan 361 ve 363 nolu parsellere ait tapu kaydı bulunmakla
birlikte mülkiyet belirtilmeyip “davalı” ifadesi yer almaktadır. Bahse konu parseller için
mülkiyet iddiası ile uzun süre önce açılan davalar devam etmektedir. Bu durumda; 2942
sayılı Kamulaştırma Kanununun “Aynın ihtilaflı bulunması” başlıklı 18‟nci maddesi
uygulanarak öncelikle 361 ve 363 nolu parsellerin tapuda kayıtlı olmakla birlikte
mahkemede mülkiyeti üzerinde ihtilaf olduğu veya kadastrosu yapılmasına rağmen
kadastro mahkemesinde davalı olduğu tespit edilecek, gerekli belgeler taşınmaz malın
bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma
bedelinin tespitiyle, bu bedelin mülkiyet ihtilafıyla ilgili uyuşmazlığın sonucunda hak
sahibinin özel ve tüzel kişiler olması durumunda bu kişilere ödenmesi karşılığında
bankaya yatırılması ve gayrımenkulün hazine adına tesciline karar verilmesi
III-6
sağlanacaktır. Müteakiben bahse konu parseller üzerinde 4628 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunu‟nun 15'nci Maddesi gereği Egemer Elektrik Üretim A.Ş. lehine lisans süresini
geçmeyecek şekilde 49 yıla kadar irtifak hakkı verilecektir.
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar niteliğinde olan kıyı kenar
çizgisinin deniz tarafında soğutma suyu alma ve deşarj boru hatlarının bulunduğu kara ve
deniz alanları üzerinde 49 yılı geçmeyecek şekilde lisans süresi kadar kullanma izni
verilecektir.
EPDK 09.09.2009 tarih ve 29384 sayılı yazısı ile Milli Emlak Genel
Müdürlüğü‟nden Maliye Hazinesi‟nin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallarda ön izin
verilmesini talep etmiştir. Bu konudaki işlemler devam etmektedir. 361 ve 363 nolu
parsellere ait tapu kayıtları Ek-8‟de verilmiştir. 361 nolu parselin kıyı kenar çizgisinin deniz
tarafında kalan kısmı ile tamamı kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalan 412 nolu parsel
devletin hüküm ve tasarrufunda olan alan statüsünde olduğundan bu alanların Santralin
soğutma suyu alma ve deşarj boru hattının geçtiği kısmı üzerinde 49 yılı geçmeyecek
şekilde lisans süresi kadar kullanma izni verilecektir.
Proje Alanı‟nda herhangi bir yerleşim olmadığından yeniden yerleşim söz konusu
değildir.
III.7. Diğer Hususlar
Raporda belirtilmek istenen herhangi bir diğer husus bulunmamaktadır.
III-7
BÖLÜM IV. PROJE KAPSAMINDA ETKĠLENECEK ALANIN BELĠRLENMESĠ VE BU
ALAN ĠÇĠNDEKĠ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠN AÇIKLANMASI
Raporun bu bölümünde Erzin DGKÇ Santrali‟nin kurulacağı bölgenin mevcut
çevresel özellikleri incelenmiştir.
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre
Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilecek)
Çevresel etki değerlendirmesi çalışmalarının en önemli aşamalarından birisi de
etki alanın doğru tayin edilmesidir. Etkilenecek alanın sınırları, proje faaliyetlerinin
ekonomik, sosyal, biyolojik ve fiziksel çevreye yapacağı olası tüm etkilerin, inşaat ve
işletme aşamaları için ayrı ayrı değerlendirilerek, tüm bu etkilerin görüleceği alanları
kapsayacak şekilde belirlenmelidir. Bu etkilerin bazıları doğrudan bazıları ise dolaylı
etkilerdir. Projenin etki alanının tayininde; tesis faaliyetlerinden doğrudan etkilenecek ve
“Proje Alanı” olarak belirtilen, tesisin kurulacağı alan ve yakın çevresini de içeren yakın
etki alanının dışında, bu alanları da kapsayan ve projenin inşaat ve özellikle işletme
aşamasındaki faaliyetlerinden kaynaklı ve “etkileyen” olarak tanımlanan baca gazı
emisyonları, gürültü, soğutma suyu alım ve dönüş suyu deşarjı gibi etmenlerin, “etkilenen”
olarak tanımlanan hava, su, toprak, flora ve fauna (fiziksel çevre) ile sosyo-ekonomik
çevre üzerindeki etkisi değerlendirilmiş ve bu alanlar “etki alanı” olarak belirlenmiştir.
Projenin fiziksel çevre üzerindeki etkileri sınırlı alanlarda gözlenirken, sosyo-ekonomik
etkilerinin sınırları daha geniş olabilmektedir.
Proje‟nin fiziksel çevre üzerindeki etkileri değerlendirilirken, yapılan çalışmalar
kapsamında öncelikli olarak inceleme alanları belirlenmiş, inceleme alanlarında
gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda ise esas etki alanı tespit edilmiştir. Etki alanının
tayininde “etkileyen” olarak tanımlanan, geniş alanlara yayılan hava emisyonları ile su
alma ve termal deşarj sisteminin etkileri “birincil etkileyen” olarak öne çıkmıştır.
Hava Emisyonlarının Etkisi
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) EK 2 “Tesislerin
Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin Hesaplanması” kısmında tesis etki alanının
belirlenmesinde
1) Tesis Etki Alanı: Emisyonların merkezinden itibaren bu yönetmelikte Ek 4 de verilen
esaslara göre tespit edilmiş baca yüksekliklerinin 50 (elli) katı yarı çapa sahip alan, tesis
etki alanıdır. Zeminden itibaren emisyonların effektif yüksekliği (h+h) 30 m’den daha az
olan tesislerde, tesis etki alanı, bir kenar uzunluğu 2 km olan kare şeklindeki alandır. Baca
dışı emisyon kaynaklarının (alan kaynak) yüzey dağılımı 0,04 km2’den büyükse, tesis etki
alanı, alan kaynak karenin ortasında olmak üzere bir kenar uzunluğu 2 km olan kare
şeklindeki alandır. Emisyon kaynaklarının yüzeydeki dağılımının tespitinde tesisin etki
alanı esas alınır.
denmektedir. Buna göre 60 m olan baca yüksekliği dolayısı ile yarıçapı 3 km olan bir alan
etki alanı olarak alınmıştır. Bu alan kare boyutlarda 6x6 km olarak seçilmiştir. Emniyetli bir
değerlendirme yapmak amacıyla en kötü hal senaryosunda emisyonların etkisi 20x20
km‟lik bir alanda da incelenmiştir.
Termal Deşarjın Etkisi
Termal deşarjın etkileri incelenirken hem deşarjın etkileri hem de su alma yapısının
çevreye verebileceği etkiler değerlendirilmiştir. Termal deşarj için denizdeki etki alanı
olarak deşarj sonrası oluşacak ortalama deniz suyu sıcaklığının, su alım noktasından
IV-1
alınan 29 ºC‟deki deniz suyunun (ortalama deniz suyu sıcaklığı) en çok %1‟ine ulaştığı
bölge olarak belirlenmiştir. Su sirkülasyonu çalışmalarından bu etkinin kara tarafından
denize doğru 2,4 km açığa kadar etkili olabileceği saptanmıştır. Ayrıca su alma yapısının
da etkisi düşünülerek deniz tarafındaki etki alanı su alma hattının sonlandığı 3,4 km‟lik
uzaklık hesaba katılarak tesisten denize doğru 4 km uzaklığa kadar genişletilmiştir.
Bu çalışmalar sonucunda hava emisyonlarının etki alanı ve ayrıca su alma ve
termal deşarjın etkisi göz önünde bulundurularak esas etki alanı 6 km x 7 km olarak
belirlenmiştir. Diğer tüm çalışmaların da etki alanlarının bu kapsamında kaldığı
görülmüştür.
Bunun yanı sıra, Proje ile üretilecek elektrik enerjisi ve yaratılacak istihdam ile
gerek bölge ve gerekse de ülke ekonomisine önemli katkıda bulunulacaktır. Bu bağlamda,
Proje‟nin sosyo-ekonomik etki alanı bölgede daha yoğun ve öncelikli olmak üzere yaygın
etkisinin ise tüm ülke üzerinde olacağı düşünülmektedir.
IV-2
Şekil IV-1. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin Etki Alanı
IV-3
Şekil IV-2. Proje Alanı‟nın 2 Boyutlu Topografik Haritası
IV-4
Şekil IV-3. Proje Alanı‟nın 3 Boyutlu Topografik Haritası
IV-5
IV.2. Proje ve Etki Alanı Ġçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve
Doğal Kaynakların Kullanımı
IV.2.1. Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikler (Bölgenin Genel ve Lokal Ġklim KoĢulları,
Sıcaklık-YağıĢ-Nem Dağılımları, BuharlaĢma Durumu, Sayılı Günler, Rüzgar Dağılımı
vb. Bu BaĢlık Altında Yer Alan Bilgilerin Aylık-Mevsimlik-Yıllık Dağılımları Ġçermesi,
Meteorolojik Veri Setinin 1975-2008 Yıllarını Kapsaması)
Hava kirliliğine sebep olabilecek kirleticilerin taşınması ve yayılımı birçok faktöre
bağlıdır. Gerek küresel gerekse bölgesel hava koşullarının yanında yerel topografik
koşullar da bu kirleticilerin yayılımında önemli rol oynamaktadır. Bu amaçla, Erzin DGKÇ
Santrali‟nden salınan kirleticilerin mevcut bölge üzerindeki etkilerini belirlemek için
bölgenin iklim koşulları ve meteorolojisinin incelenmesi şarttır. Önerilen santralde yakıt
olarak doğalgaz kullanılacaktır. Santral kaynaklı hava emisyonların değerlendirilmesi ve
gerekli önlemlerin alınması amacıyla bölgenin rüzgar, sıcaklık ve yağış rejimleri
incelenmiştir. Bu veriler (bkz. Ek-9), Proje Alanı‟nı temsil eden Devlet Meteoroloji İşleri
(DMİ) Genel Müdürlüğü‟ne bağlı olan Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nun uzun yıllar (19752008) verileridir. Bu istasyon 36°51‟ kuzey enlemi ile 36°13‟ doğu boylamında yer almakta
ve 28 m kotundadır.
IV.2.1.1. Bölgenin Genel Ġklim KoĢulları
Hatay ili ve çevresinde Akdeniz iklim tipi egemendir. Yazlar genellikle sıcak ve
kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Bu yapıya bağlı olarak, senede düşen kar miktarının da
yüksek kesimlerde ve oldukça düşük olduğu görülmektedir. Bölgede genel olarak Akdeniz
İklimi hakim olsa da, özellikle yüksekliğe bağlı olarak, iklim özellikleri de farklılıklar
göstermektedir. Denizel etkinin görülmediği ve yükseltinin fazla olduğu yerlerde bu
farklılıklar görülmekte ve kıyı kesimlerinin ortalama sıcaklığı daha yüksek izlenmektedir.
Yüksek kesimlerde, sıcaklık değerleri düşmesine rağmen, Akdeniz İklimi‟nin etkisi
nedeniyle İç Anadolu‟daki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz.
Ölçümlerin yapıldığı bölgede yıllık ortalama sıcaklık 18,7°C‟dir. En sıcak aylar
ortalama 27,4°C ile Temmuz ve 28,0°C ile Ağustos, en soğuk aylar 9,7°C (ortalama) ve
10,4°C (ortalama) ile sırasıyla Ocak ve Şubat‟tır. Bölgede yağış daha çok yağmur şeklinde
düşmekte, günlük maksimum yağış miktarı Haziran ayında 112,4 mm‟ye kadar
çıkabilmektedir. Yıllık ortalama yağış miktarı 946,8 mm civarında seyretmektedir.
Yılda en hızlı esen rüzgar Mart ayında, 30,9 m/s hızındadır. Kasım ayında esen
rüzgarların hızı 25,0 m/s‟ye ulaşmaktadır. Bölgede ortalama rüzgar hızı 1,1 m/s‟dir.
Ortalama bağıl nem en yüksek değerini, % 67,3 ile Temmuz ayında görür. Bölgenin yıllık
bağıl nem ortalaması ise %63,6‟dır (Dörtyol Meteoroloji İstasyonu 1975-2008).
IV.2.1.2. Yöresel Ġklim ve Meteoroloji
Bu rapor dahilinde meteorolojik verilerin güvenilir ve hatasız olması ve proje etki
alanının en doğru şekilde ortaya konabilmesi için, Proje Alanı‟nı temsil eden meteorolojik
istasyon olan ve büyük klima gözlemlerinin yapıldığı Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟ndan
(Enlem: 36°51‟, Boylam: 36°13‟, Yükseklik: 28 m) alınan uzun yıllar (1975-2008) verileri
kullanılmıştır. İlgili meteoroloji bülteni Ek-9‟da verilmektedir.
Sıcaklık
Yörede yıllık ortalama sıcaklık 18,7°C‟dir. Ölçümlerin yapıldığı 33 sene boyunca
ölçülmüş en düşük hava sıcaklığı -5,0°C (1993), en yüksek hava sıcaklığı ise 41,6°C
IV-6
(1994) olarak kaydedilmiştir. İl genelinde ortalama sıcaklık çok düşmemekle birlikte, en
soğuk ay 9,7°C ortalama ile Ocak ayı, en sıcak ay 28,0°C ortalama ile Ağustos ayıdır.
Yaz ayları sıcak, kış aylarında ılıman bir iklim hakimdir. Bölge genelinde düşük
sıcaklığın ≥15°C olduğu günlerin sayısı yılda ortalama 171,2 gün, yüksek sıcaklığın ≥20°C
olduğu günler ise bir sene içerisinde ortalama 244,8 gündür.
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟ndan elde edilen ortalama sıcaklık değerleri Tablo
IV-1 ve Şekil IV-4„te, bölgenin yıllık sıcaklık değişimleri, ortalama sıcaklık gün sayıları ve
mevsimlik sıcaklık değişimleri sırayla Şekil IV-5, Tablo IV-2 ve Şekil IV-6‟da verilmiştir.
Tablo IV.1. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Ortalama Sıcaklıklar
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama
(1975-2008)
°C
9.7
10.4
13.3
17.2
21.1
24.7
27.4
28.0
25.6
21.0
15.0
11.0
18.7
Ortalama En
Yüksek Sıcaklık
°C
(1975-2008)
15.2
16.0
18.8
22.7
26.2
29.0
31.3
32.1
31.0
27.6
21.6
16.7
24.0
Ortalama En
En Yüksek
En DüĢük
DüĢük Sıcaklık
Sıcaklık
Sıcaklık
°C
°C
°C
(1975-2008)
(1975-2008)
(1975-2008)
5.7
21.9
-4.5
6.2
24.4
-5.0
8.8
32.9
-3.5
12.4
37.3
0.8
16.0
39.7
7.6
19.7
39.4
13.1
23.0
40.2
17.0
23.8
40.9
16.0
20.9
41.6
11.2
16.2
38.3
5.7
10.6
30.6
-0.5
7.0
26.6
-3.4
14.2
41.6
-5.0
Kaynak: Dörtyol Meteoroloji İstasyonu (1975-2008 Verileri)
Tablo IV.2. Bölgedeki Ortalama Sıcaklık Gün Sayıları
Sıcaklık
Ortalama Yıllık Gün Sayısı
Yüksek Sıcaklık ≥30 °C
97.9
179.7
244.8
Düşük Sıcaklık ≥20 °C
98.7
171.2
250.8
330.7
IV-7
50
40
Ortalama °C (1975-2008)
30
Ortalama En Yüksek Sıcaklık
°C (1975-2008)
Ortalama En Düşük Sıcaklık
°C (1975-2008)
20
En Yüksek Sıcaklık °C (19752008)
10
En Düşük Sıcaklık °C (19752008)
0
-10
Şekil IV-4. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Sıcaklık Dağılımı
50
40
30
20
10
0
Ortalama °C
Ortalama En
Ortalama En
En Yüksek Sıcaklık En Düşük Sıcaklık
Yüksek Sıcaklık °C Düşük Sıcaklık °C
°C
°C
-10
Şekil IV-5. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Yıllık Sıcaklık Değişimleri
IV-8
50.0
40.0
30.0
Minimum °C
20.0
Maksimum °C
Ortalama °C
10.0
0.0
Kış
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
-10.0
Şekil IV-6. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Mevsimlik Sıcaklık Değişimleri
YağıĢ Rejimi
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nda kaydedilen yağışların dağılımı, miktarı ve türü,
kirleticilerin yaş çökelme miktarlarını etkilemesi açısından önem taşımaktadır. Yöredeki
yağış rejiminin değerlendirilmesinde, Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nun uzun yıllar (19752008) verileri kullanılmıştır. Kaydedilen verilere göre elde edilen yağış rejimleri Tablo IV3‟te, aylık toplam ortalama ve günlük en çok yağış miktarları Şekil IV-7„de, yıllık toplam
yağış dağılımı ise Şekil IV-9‟da verilmiştir.
Tablo IV.3. Hatay İli, Dörtyol İlçesi‟ne Ait Yağış Rejimleri
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ort.Toplam YağıĢ
Günlük En Çok YağıĢ
YağıĢ ≥10 mm Olduğu
(mm)
(mm)
Günler Sayısı
103.6
93.1
3.2
111.3
89.7
3.7
109.4
110.0
3.7
94.1
83.5
3.4
67.0
92.7
2.2
37.6
112.4
1.1
20.7
81.4
0.5
28.2
80.0
0.9
62.6
105.4
1.9
98.4
99.3
3.0
107.3
82.0
3.6
106.6
82.7
3.9
946.8
112.4
31.1
Kaynak: Dörtyol Meteoroloji İstasyonu(1975-2008 Ortalama Yağış Değerleri)
Bölgedeki yıllık ortalama yağış miktarı 946,8 mm‟dir (bkz. Tablo IV-3). Çalışmanın
yapıldığı 33 sene süresince günlük en çok yağış miktarı 112,4 mm ile Haziran ayıdır.
Yağışın en çok düştüğü ay Şubat (111,3 mm), en az düştüğü ay ise Temmuz (20,7 mm)
olarak kaydedilmiştir.
IV-9
Mevsimsel yıllık ortalama yağış değerleri incelendiğinde, yağışın en çok olduğu
mevsim %34,0‟le kış mevsimi, en az olduğu mevsim %9,1 ile yaz mevsimidir (bkz. Şekil
IV-8, Tablo IV-4). Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı ise 102,7‟dir.
Ort.Toplam Yağış (mm)
Günlük En Çok Yağış (mm)
120
100
80
60
40
20
0
Şekil IV-7. Hatay İli, Dörtyol İlçesi 1975-2008 Yılları Arasındaki Ortalama ve Günlük En Çok Yağış Değişimleri
Tablo IV.4. Mevsimsel Ortalama Yağış Miktarları
Toplam Ortalama YağıĢ Miktarı (mm) (%)
321.5 (%34.0)
270.5 (%28.6)
86.5 (%9.1)
268.3 (%28.3)
Mevsim
Kış
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
İlkbahar
Yaz
28,3%
Sonbahar
34,0%
9,1%
28,6%
Şekil IV-8. Mevsimsel Ortalama Yağış Miktarları
IV-10
Dörtyol Yıllık Toplam Yağış Dağılımı (1975-2008)
1400
1200
Yağış (mm)
1000
800
600
400
200
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0
Yıllar
Kaynak: Dörtyol Meteoroloji İstasyonu(1975-2008 Yağış Değerleri)
Şekil IV-9. Hatay İli, Dörtyol İlçesi Yıllık Toplam Yağış Dağılımı
Rüzgar Yönü ve Hızı
Bölgenin rüzgar rejimi, emisyon dağılımlarının incelenmesinde önemli bir rol
oynamaktadır. Dörtyol Meteoroloji İstasyonu 1975-2008 verilerine ait rüzgarın yönlere
göre yıllık esme sayıları toplamı incelendiğinde; güney-güneybatı 38.790 esme sayısı ve
%12,9‟luk payı ile birinci, doğu-kuzeydoğu 33.735 esme sayısı ve toplam içinde %11,2
payı ile ikinci, doğu-güneydoğu 31.273 esme sayısı ve toplam içindeki %10,4‟lük payı ile
üçüncü durumdadır. Bu sayılardan hareketle yörede hakim rüzgar yönü güney-güneybatı
olduğu söylenebilir. Ancak, doğu-kuzeydoğu ve doğu-güneydoğu yönünde esen rüzgarlar
en az güney-güneybatı yönünde esen rüzgarlar kadar önem teşkil etmektedir. Sıralanan
bu veriler ve ayrıntılı olarak Şekil IV-10‟da rüzgar gülü ile ifade edilmiştir. Mevsimsel
ortalama rüzgar esme sayılarına bakıldığında en yüksek değer 79.280 esme sayısı ile
Sonbahar ayında ölçülmüştür. Bu değerler, kış mevsiminde 9.787 esme sayısıyla doğukuzeydoğu, ilkbahar mevsiminde 10.951 esme sayısıyla güney-güneybatı, yaz
mevsiminde 15.296 esme sayısıyla güney-güneybatı, sonbahar mevsiminde 10.960 esme
sayısıyla doğu-kuzeydoğu yönlerinde estiği gözlemlenmiştir.
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nun 1975-2008 verilerine ait rüzgarın yönlere göre
yıllık ortalama hızları incelendiğinde, güney-güneybatı, batı-güneybatı ve batı yönlerinde
rüzgar hızının 1,1 m/s ile en yüksek değerlere ulaştığı görülmektedir. İstasyonda ölçülen
en yüksek ortalama hız ise Temmuz ve Ağustos aylarında, güney-güneybatı yönünde
gözlenmiştir. Bu veriler ışığında yıllık ortalama rüzgar hızının 1,1 m/s olduğu belirlenmiştir.
Değerlerin kaydedildiği zaman boyunca yıl içerisinde fırtınalı günlerin sayısı 43, ortalama
kuvvetli rüzgarlı günlerin sayısı ise 30,6‟dır. Bölgede en çok fırtına ortalama 7 gün ile
Ocak, Mart ve Nisan aylarında görülmektedir (bkz Tablo IV-10).
Tablo IV-5 ve Tablo IV-6‟da yönlerin, esme hızlarının ve esme sayılarının aylara
göre dağılımı verilmiştir. Tablo IV-7, Şekil IV-11 Şekil IV-12 ve Şekil IV-13„te ise mevsimlik
değerler ve ilgili rüzgar gülleri görülmektedir.
IV-11
Tablo IV.5. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Hızları (m/s)
Aylar
Yıllık
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
N
0.8
1.0
1.0
1.0
0.9
0.9
0.7
0.7
0.8
0.8
0.8
0.7
0.8
NNE
0.8
0.9
1.0
1.1
1.0
0.8
0.8
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.9
NE
0.7
0.8
0.8
0.8
0.8
0.6
0.6
0.6
0.6
0.6
0.6
0.5
0.7
ENE
0.9
0.9
0.9
0.9
0.8
0.7
0.7
0.8
0.8
0.8
0.7
0.7
0.8
E
0.9
0.8
0.9
0.7
0.7
0.6
0.6
0.7
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
ESE
0.8
0.8
0.9
0.8
0.6
0.6
0.6
0.6
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
SE
0.8
0.8
0.9
0.7
0.6
0.6
0.6
0.6
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
SSE
1.0
1.0
1.0
0.9
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.8
0.9
0.9
0.8
S
0.9
1.0
1.0
1.0
0.8
0.8
0.8
0.7
0.9
0.7
0.8
0.8
0.8
SSW*
1.0
1.1
1.2
1.2
1.2
1.3
1.3
1.3
1.2
0.9
0.8
0.9
1.1
SW
0.9
1.0
1.1
1.1
1.1
1.2
1.2
1.2
1.1
0.9
0.8
0.8
1.0
WSW*
0.9
1.0
1.1
1.2
1.2
1.2
1.2
1.2
1.2
1.0
0.8
0.8
1.1
W*
0.9
1.1
1.2
1.2
1.2
1.2
1.1
1.0
1.2
1.0
0.8
0.8
1.1
WNW
1.0
1.1
1.2
1.2
1.1
1.0
1.0
1.0
1.0
1.0
0.9
0.9
1.0
NW
0.9
1.1
1.2
1.1
1.0
1.0
0.9
0.9
0.9
0.8
0.9
0.9
1.0
NNW
1.0
1.2
1.2
1.2
1.0
0.9
1.0
1.0
1.0
0.9
0.9
0.9
1.0
*En hızlı esen rüzgarların yönlere göre aylık ve senelik ortalama esme hızları Tablo‟da işaretlenmiştir.
Yönler
Tablo IV.6. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Sayıları Toplamı
Yönler
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
I
1364
1192
527
3449
2740
3304
2167
1232
746
1465
638
1071
634
1298
1000
2214
II
1122
1106
428
2474
2286
2773
1838
1222
792
1857
829
1227
687
1203
945
2100
III
976
891
399
2478
2255
2807
1988
1510
1298
2821
1254
1671
838
1258
780
1844
IV
746
779
282
2061
1951
2526
1594
1579
1210
3716
1328
1962
958
1198
684
1594
V
731
669
272
2084
1824
2227
1732
1420
1104
4414
1895
2547
1006
1030
570
1357
Aylar
Yıllık
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
755
594
385
520
685
920
1285
10083
611
879
720
633
698
870
1185
10233
249
232
196
261
294
412
601
4153
2107
2080
2178
2881
4110
3969
3864
33735
1629
1552
2005
2688
2963
3230
3504
28627
1927
2046
2191
2584
3045
2844
2999
31273
1521
1206
1550
1878
2275
2242
2046
22037
1164
988
925
975
1199
1029
1083
14326
835
649
605
6674
674
522
480
15589
4851
5283
5162
4090
2464
1374
1293
38790
2182
2386
2268
1964
1171
736
570
17221
3028
3517
3536
2241
1782
1197
956
24735
1075
1188
1079
884
693
693
579
10314
802
951
897
697
1065
1150
1251
12800
480
418
335
402
589
820
939
7962
960
965
1026
952
1344
1897
2148
18401
Tablo IV.7. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama Esme Sayıları Toplamı (Mevsimlik)
Yönler
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Mevsimler
KıĢ
3771
3483
1556
9787
8530
9076
6051
3537
2018
4615
2037
3254
1900
3752
2884
6462
Ġlkbahar
2453
2339
953
6623
6030
7560
5314
4509
3612
10951
4477
6180
2802
3486
2034
4795
Yaz
Sonbahar
1734
2125
2210
2201
677
967
6365
10960
5186
8881
6164
8473
4277
6395
3077
3203
2089
7870
15296
7928
6836
3871
10081
5220
3342
2270
2650
2912
1233
1811
2951
4193
IV-12
Tablo IV.8. Yönlere Göre Rüzgarların Ortalama (Mevsimlik) Esme Hızları (m/s)
Mevsimler
Yönler
KıĢ
0.8
0.8
0.7
0.8
0.8
0.8
0.8
1.0
0.9
1.0
0.9
0.9
0.9
1.0
1.0
1.0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ġlkbahar
1.0
1.0
0.8
0.9
0.8
0.8
0.7
0.9
0.9
1.2
1.1
1.2
1.2
1.2
1.1
1.1
Yaz
Sonbahar
0.8
0.8
0.8
0.8
0.6
0.6
0.7
0.8
0.6
0.8
0.6
0.7
0.6
0.7
0.7
0.8
0.8
0.8
1.3
1.0
1.2
0.9
1.2
1.0
1.1
1.0
1.0
1.0
0.9
0.9
1.0
0.9
Esme Sayısına Göre Rüzgar
Gülü (Yıllık)
Esme Hızına Göre Rüzgar
Gülü (Yıllık)
NNW1.5
NW
1
WNW
0.5
W
N
40000
NNW
NW 30000
WNW 20000
10000
W
0
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
N
ESE
SW
SSW
SE
SSE
SE
SSE
S
S
Şekil IV-10. Esme Hızına ve Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülleri (Yıllık)
KıĢ
10000
NNW
NW 8000
6000
WNW
4000
2000
W
0
Ġlkbahar
N
15000
NNW
NW 10000
NNE
NE
ENE
WSW
SW
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
N
NNE
NE
ENE
5000
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
S
SSE
S
IV-13
Yaz
Sonbahar
N
20000
NNW
NW 15000
10000
WNW
5000
W
0
15000
NNW
NW 10000
NNE
NE
ENE
WSW
SW
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
N
NNE
NE
ENE
5000
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Şekil IV-11. Mevsimlere Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülleri
Ġlkbahar
KıĢ
NNW1.2
1.0
NW
0.8
0.6
WNW
0.4
0.2
W
0.0
N
NNW1.2
1.0
NW
0.8
0.6
WNW
0.4
0.2
W
0.0
NNE
NE
ENE
E
WSW
SE
Sonbahar
N
NNW 1.0
0.8
NW
0.6
WNW
0.4
0.2
W
0.0
NNE
NE
0.5
ENE
0.0
E
WSW
ESE
SW
N
NNE
NE
ENE
E
WSW
SE
SSW
SSE
S
Yaz
W
E
ESE
S
WNW
ENE
SSW
SSE
NNW1.5
NW
1.0
NE
SW
SE
SSW
NNE
WSW
ESE
SW
N
ESE
SW
SSE
SE
SSW
S
SSE
S
Şekil IV-12. Mevsimlere Ait Esme Hızına Göre Rüzgar Gülleri
IV-14
ġubat
Ocak
4000
NNW
NW 3000
WNW 2000
1000
W
0
N
3000
NNW
NW 2000
WNW 1000
NNE
NE
ENE
W
E
WSW
E
0
ESE
SE
SSE
S
S
Mart
Nisan
N
4000
NNW
NW 3000
WNW 2000
1000
W
0
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
ESE
SW
SSW
N
NNE
NE
ENE
E
WSW
SE
ESE
SW
SSW
SSE
SE
SSE
S
S
Mayıs
Haziran
6000
NNW
NW 4000
WNW 2000
W
ENE
SW
SSW
SE
SSE
3000
NNW
NW 2000
WNW 1000
W
NNE
NE
WSW
ESE
SW
SSW
N
N
6000
NNW
NW 4000
WNW 2000
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
W
ESE
SW
SSW
N
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
SE
ESE
SW
SSW
SSE
SE
SSE
S
S
Temmuz
Ağustos
6000
NNW
NW 4000
WNW 2000
W
N
6000
NNW
NW 4000
WNW
2000
NNE
NE
ENE
W
E
0
WSW
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
ESE
SW
SSW
N
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
SE
SSE
S
IV-15
Eylül
Ekim
N
8000
NNW
NW 6000
WNW 4000
2000
W
0
6000
NNW
NW 4000
WNW 2000
NNE
NE
ENE
E
WSW
W
ESE
SW
SSW
N
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
SE
ESE
SW
SSW
SSE
SE
SSE
S
S
Kasım
Aralık
N
4000
NNW
NW 3000
WNW 2000
1000
W
0
4000
NNW
NW 3000
WNW 2000
1000
W
0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
N
NNE
NE
ENE
E
WSW
SE
ESE
SW
SSW
SSE
S
SE
SSE
S
Şekil IV-13. Esme Sayısına Göre Aylık Rüzgar Gülleri
En şiddetli rüzgar Mart ayında 30,9 m/s‟lik hızla gözlenen doğu (E)‟dur.(bkz.Tablo
IV-9).
Tablo IV.9. Dörtyol Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Aylık Maksimum Rüzgar Hızları (m/s)
Meteorolojik
Elemanlar
En Hızlı Esen
Rüzgarın Yönü
En hızlı Esen Rüzgarın
Hızı (m/s)
I
II
III
IV
V
Aylar
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
ESE
SSW
E
NNW
E
N
NW
ENE
SSW
SE
NW
ENE
22,4
21,9
30,9
22,0
22,6
17,7
15,3
19,5
23,1
24,6
25,0
23,2
Ayrıca bölgenin fırtınalı günler ve kuvvetli rüzgarlı günler sayısı Tablo IV-10„da
verilmektedir.
Tablo IV.10. Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması
Meteorolojik Elemanlar
Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması
Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması
I
0,2
1,5
II
0,1
1,7
III
0,2
1,6
Aylar
IV
V
VI
VII VIII
IX
X
XI
XII
0,2 0,1 0,0
0,0 0,0 0,1 0,1 0,2
1,2 0,7 0,3 0,3 0,2 0,5 1,1 0,9 0,9
Bağıl Nem
1975-2008 yılları arasında Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nda kaydedilen verilere
göre, yıllık ortalama bağıl nemin %63,6‟lük bir orana sahip olduğu görülmektedir. En
yüksek ortalama bağıl nem oranları, %65,7 ile Mayıs, Haziran ve Ağustos aylarında, en
düşüğü ise %57,9 ile Ekim ayında ölçülmüştür. Mevsimsel olarak ölçülen ortalama bağıl
nemin en yüksek değeri %66,2‟lik bir oranla yaz ayında ölçülmüştür. Aynı istasyonda
IV-16
ölçülen yıllık en düşük bağıl nem oranı %1 iken, mevsimsel olarak ölçülen en düşük bağıl
nem oranı %2 ile İlkbahar mevsiminde gözlenmiştir. Bağıl nem değerleri Tablo IV-11,
Tablo IV-12, Şekil IV-14 ve Şekil IV-15„te gösterilmektedir.
Tablo IV.11. Bağıl Nem Değerleri
Ortalama Bağıl Nem (%)
En Düşük Bağıl Nem (%)
I
64.4
3.0
II
63.1
5.0
III
63.7
2.0
IV
65.3
1.0
Aylar
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Yıllık
65.7 67.3 65.7 59.9 57.9 60.0 64.9
63.6
1.0
8.0
3.0
2.0
3.0
4.0
1.0
1.0
V
65.7
3.0
Tablo IV.12. Mevsimlere Göre Bağıl Nem Değerleri
Mevsimler
Ġlkbahar
Yaz
Sonbahar
64.9
66.2
59.3
2
4
3
KıĢ
64.1
3
80
70
60
50
40
30
20
10
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
Şekil IV-14. Aylara Göre Bağıl Nem Dağılımı
IV-17
X
XI
XII
Yıllık
70
60
50
40
30
20
10
0
Kış
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Şekil IV-15. Mevsimlere Göre Bağıl Nem Dağılımı
Basınç
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu‟nda 1975-2008 yılları arasında kaydedilen ortalama,
en düşük ve en yüksek basınç değerleri Tablo IV-13 ve Şekil IV-16„da sunulmaktadır. Bu
değerlere göre, ortalama yıllık yerel basınç, 1009,2 hPa iken, en yüksek basınç 1030,9
hPa ile Ocak ayında, en düşük basıncın ise 987,2 hPa ile Mart ayında gözlenmiştir.
Tablo IV.13. Yerel Basınç Değerleri (hPa)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama Yerel Basınç (hPa)
1014.2
1012.4
1010.5
1008.8
1007.7
1005.1
1002.3
1003.3
1007.3
1010.9
1013.7
1014.6
1009.2
En Yüksek Yerel Basınç (hPa) En DüĢük Yerel Basınç (hPa)
1030.9
994.2
1028.4
989.2
1024.3
987.2
1021.6
992.8
1019.2
995.7
1014.3
993.5
1009.8
993.6
1010.8
996.3
1018.1
999.0
1022.6
1000.0
1025.4
994.6
1030.2
994.9
1030.9
987.2
IV-18
Ortalama Yerel Basınç (hPa)
En Yüksek Yerel Basınç (hPa)
En Düşük Yerel Basınç (hPa)
1040
1030
1020
1010
1000
990
980
970
960
Şekil IV-16. Aylara Göre Yerel Basınç Değişimleri
BuharlaĢma
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu tarafından 1975-2008 yılları arasında kaydedilen
buharlaşma verileri incelendiğinde, bölgede yıllık ortalama açık yüzey buharlaşmasının
1257,3 mm olduğu görülmektedir. Maksimum açık yüzey buharlaşması ise 14,5 mm ile
Mart ayındadır. Ortalama ve maksimum açık yüzey buharlaşmasının en yüksek olduğu
mevsim yaz, en düşük olduğu mevsimin ise kış olduğu görülmektedir. Aylık ortalama ve
maksimum açık yüzey buharlaşması verileri Tablo IV-14, Tablo IV-15, Şekil IV-17 ve Şekil
IV-18„de sunulmaktadır.
Tablo IV.14. Aylara Göre Buharlaşma Değerleri
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢması (mm)
32.4
43.2
73.9
100.1
137.2
166.9
188.7
179.9
149.2
100.2
52.7
32.9
1257.3
Maksimum Açık Yüzey BuharlaĢması (mm)
4.6
6.5
14.5
9.0
9.1
11.2
13.0
10.4
10.2
9.3
6.8
5.2
14.5
Tablo IV.15. Mevsimlere Göre Buharlaşma Değerleri
Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
Mevsimler
KıĢ
Ġlkbahar
Yaz
Sonbahar
36.2
103.7
178.5
100.7
5.4
10.9
11.5
8.8
IV-19
Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm)
Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm)
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Şekil IV-17. Aylara Göre Yerel Buharlaşma Değişimleri
200
180
160
140
120
Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
100
Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
80
60
40
20
0
Kış
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Şekil IV-18. Mevsimlere Göre Yerel Buharlaşma Değişimleri
Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı
Dörtyol Meteoroloji İstasyonu tarafından 1975-2008 yılları arasında 33 senelik bir
dönemi kapsayan süre içerisinde bölgede kaydedilen sayılı günler değerleri Tablo IV16‟da verilmiştir.
Tablo IV-16‟dan da görüldüğü üzere bölgede yıllık ortalama dolulu gün sayısı 2‟dir.
Bölgede kar yağışı genelde görülmemekte ve yıl içerisinde genellikle kar
beklenmemektedir. 33 yıl süresince görülmüş en yüksek kar kalınlığı 3 cm‟dir (Şubat ayı).
IV-20
Ayrıca yıl içerisinde toplam 12,6 gün kırağılı geçmektetir. Sisli günler sayısı yok denecek
kadar azdır (yılda ortalama 0,3 gün). Bölgede orajlı günler sayısı ise yıllık 25,9‟dur. En
fazla orajlı gün, 4 gün ile Ekim ayında görülmektedir. Aşağıdaki şekillerde bölgenin sayılı
günler dağılımı verilmiştir (bkz Şekil IV-19, Şekil IV-20, Şekil IV-21, Şekil IV-22, Şekil IV23, Şekil IV-24).
Tablo IV.16. Sayılı Günler ve Yıllık Ortalama Değerleri (1975-2008)
Aylar
Kar YağıĢlı
Günler
Sayısı
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
0.1
0,1
Karla
Örtülü
Günler
Sayısı
-
En Yüksek
Kar
Kalınlığı
(cm)
3.0
3.0
Dolulu
Kırağılı
Orajlı
Sisli Günler
Günler
Günler
Günler
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Ortalaması
Ortalaması
Ortalaması
Ortalaması
0.3
4.9
1.3
0.6
0.1
3.0
2.1
0.4
0.1
1.1
2.9
0.2
2.9
0.1
2.8
1.5
0.6
0.6
2.5
0.1
4.0
0.2
0.6
2.7
0.1
0.1
3.0
2.0
2
0.3
12.6
25.9
Orajlı Günler Sayısı
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Şekil IV-19. Aylara Göre Orajlı Günler Dağılımı
IV-21
Kar YağıĢlı Günler Sayısı
0.12
0.1
0.08
0.06
0.04
0.02
0
Şekil IV-20. Aylara Göre Kar Yağışlı Günler Dağılımı
En Yüksek Kar Kalınlığı (cm)
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
Şekil IV-21. Aylara Göre En Yüksek Kar Kalınlığı
IV-22
Dolulu Günler Sayısı
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
Şekil IV-22. Aylara Göre Dolulu Günler Dağılımı
Sisli Günler Sayısı
0.12
0.1
0.08
0.06
0.04
0.02
0
Şekil IV-23. Aylara Göre Kar Sisli Günler Dağılımı
IV-23
Kırağılı Günler Sayısı
6
5
4
3
2
1
0
Şekil IV-24. Aylara Göre Kırağılı Günler Dağılımı
Deniz Suyu Sıcaklığı
Tablo IV.17. Deniz Suyu Sıcaklığı (0C)
Meteorolojik
Elemanlar
Max. Deniz
Suyu Sıcaklığı
Min. Deniz Suyu
Sıcaklığı
Deniz Suyu
Sıcaklığı
I
II
III
17.9
16.5
18.6
14.4
12.9
16.0
15.2
IV
Aylar
VII
V
VI
IX
X
XI
XII
20.2
24.1
27.6
30.7
31
VIII
29.6
27.5
23.7
20.9
14.7
16.7
20.2
24.8
27.5
27.6
26.6
23.6
18.7
15.4
16.3
18.6
21.3
26.0
28.5
29.2
28.6
26.5
22.6
22.6
Kaynak: İskenderun Meteoroloji İstasyonu (1975-2007 Verileri)
IV.2.2. Jeolojik Özellikler (Jeolojik Yapının Fiziko-Kimyasal Özellikleri, Tektonik
Hareketler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz OluĢumlar, Çığ, Sel, Kaya
DüĢmesi BaĢlıkları Altında Ġncelenmesi, Proje Sahasının 1/25.000 Ölçekli Genel
Jeoloji Haritası ve Ġnceleme Alanına Ait 1/1000 ve/veya 1/5000'lik Jeolojik Harita ve
Lejantı, Stratigrafik Kolon Kesiti,)
Proje Alanı‟na ait 1/1000-1/5000 ölçekli imar planları için Jeolojik-Jeoteknik Etüt
Raporu T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı formatına uygun olarak Geoteknik Etüd
Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. tarafından hazırlanmış ve 07.10.2009 tarihinde Hatay
Valililiği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından onanmış ve Ek-10‟da sunulmuştur.
Ayrıca Proje Alanı‟na özel depremsellik çalışmaları Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri
tarafından yapılan, “Erzin Bölgesi Hatay İli Güç Santralı İçin Sismik Tehlike ve Tasarıma
Yönelik Deprem Özelliklerinin İncelenmesi Raporu” ve “Erzin Hatay Egemer Santral
Sahası İçin Sismik Tehlike ve Tasarım Deprem Özelliklerinin Belirlenmesi Raporu” Ek11‟de verilmiştir. Haziran-Temmuz 2009 tarihinde sahanın genel geoteknik davranışının
belirlenmesi, geoteknik profillerin çıkarılması, zemin taşıma gücü ve sahadaki oturma
durumunun tahkiki, yeraltı suyu durumunun ve yeraltı suyunun temel mühendisliğine olan
etkilerinin incelenmesi, depremsellik durumu ve tabakaların sismik özelliklerinin tespiti,
sahanın sıvılaşma potansiyeli analizleri, zemin ıslahı ve zemin takviyesi seçeneklerinin
tespiti amacıyla, 20 adet araştırma sondajı, 22 adet coni penetrasyon testi (CPT), 10 adet
sismik kırılma, 3 adet mikrotremör, 2 adet rezistivite ve 2 adet PS Logging ölçümleri
yapılmıştır.
IV-24
IV.2.2.1. Jeomorfoloji
Dünyanın önemli tektonik hatlarından biri olan Doğu Afrika‟nın Rif vadilerinin,
Kızıldeniz ve Lut Denizi çöküntüsünün kuzeye devamını teşkil eden Amik Gölü-Gölbaşı
Grabeni, basamaklı topografyası ile bir yandan Amanos çıkıntısını ve diğer yandan
Gaziantep-Urfa platformunu sınırlandırır. Genç çöküntü morfolojisi arz eden bu zon
üzerinde Gavur Gölü, Gölbaşı gibi bölgenin başlıca gölleri bulunur. Bunun gibi Karasu, Asi
ve kısmen de Aksu nehirleri çöküntüyü takip eder. Bu graben 200-450 m yükseklikte olup,
uzunluğuna yarıklardan çıkmış bazalt akıntıları ve vadi içinde tabuler morfoloji tipleri ile
karakterizedir.
IV.2.2.2. Genel Jeoloji
Hatay Doğu Torosların güneye olan uzantısı, Amanos Dağları ile temsil edilir.
Amanos Dağları, yaklaşık kuzey-güney gidişli bir dağ kuşağıdır. Alt Paleozoik‟ten
günümüze kadar yaygın bir çökel istifini kapsar. Bölgede temeli Kambriyen yaşlı kuvars
arenit, Zabuk Formasyonunu oluşturup üstte uyumlu olarak başlıca dolomitik Koruk
Formasyonu‟na geçer. Daha üstte eşitli yaş konağında şeyl türü litolojiden oluşan Sosink
Formasyonu bulunur. Kambriyen-Ordovisiyen'de başlıca şeyl yapılışlı Kızlaç Formasyonu
yer alır.
Silüryen'de kuvarsitli Arılık Formasyonu, Devoniyen'de ise kuvarsit kumtaşı ile
başlayan tedrici kireçtaşına geçen Hasanbeyli Grubu bulunur. Dolomit, şeyl, marn
ardalanmalı istifle başlayan Mesozoik yaşlı Çığlı Grubu Paleozoik birimler üzerine
diskordansla gelir. Üzerine Denizgören Grubu, Üst Jura-Üst Kretase yaş aralığında
çökelmiş sığ deniz çökelleri ve bu grubu oluşturan formasyonlar yanal-düşey yönde
geçişlidir. Çökelme ortamı tipik bir karbonat şelfidir. Otokton birimler üzerinde bindirmeli,
allokton olarak Alt-Orta Maestrichtiyen yaşlı Kızıldağ Ofiyoliti gelir. Otokton ve allokton
birimler, genç otokton birimler tarafından transgresif olarak örtülür. Kretase Transgresyonu
ile başlayan sığ-derin deniz sedimantasyonu Eosen sonuna kadar kesintisiz devam
etmiştir. Genç çökeller Pliyosen sığ deniz çökelleri ile temsil edilmekte ve diskordan olarak
daha yaşlı birimler üzerine gelmektedir.
IV-25
Proje Alanı
Şekil IV-25. Hatay İli 1/500.000‟lik Jeoloji Haritası
IV-26
IV.2.2.2.1. Stratigrafi
PALEOZOYĠK
KAMBĠRYEN
Zabuk Formasyonu
Zabuk formasyonu Amanos Dağları‟nın birçok yerinde yaygın olarak mostra
vermektedir. Birim başlıca yeşilimsi renkli şeyl ara katmanlı boz-pembe-mor renkli orta-iyi
boylanmalı kuvarsitle temsil edilir.
Koruk Formasyonu
Bu formasyonun belli başlı özellikleri; koyu gri-siyah-mavimsi renkli, orta-kalın
tabakalı, ikincil kalsit damarlı yer yer çörtlü dolomitik kireçtası içermesidir. Bu birimin
yaklaşık kalınlığı 167 m‟dir.
Sosink Formasyonu
Amanos Dağları‟nda Alt paleozoyik yaşlı birimler içerisinde en geniş yeri
kaplamaktadır. Bu birim başlıca yeşilimsi renkli şeyllerden oluşmaktadır. Bununla birlikte
iyi boylanmalı yuvarlak taneli, piritli, CO3 veya silis çimentolu, orta-kalın tabakalı kumtaşı
arakatkılı yarılgan killi, ince katmanlı şeyller Sosink formasyonunun belli başlı özellikleridir.
Kardere Formasyonu
Formasyon başlıca koyu yeşil renkli, ince tabakalı şeyl arakatkılı, ayrışmış yüzeyi
kahverengi açık yeşilimsi, taze kırık yüzeyi yeşil-gri renkli, yuvarlak taneli, orta boylanmalı,
sert, laminalı, orta-kalın tabakalı kumtaşından oluşmaktadır.
Kızlaç Formasyonu
Birim başlıca yeşil-kahverengimsi yeşil-gri renkli, orta boylanmalı, mikalı, piritli,
ince kumtaşı arakatmanlı şeylle başlar. Alt kesimlerde seyrek görülen kuvarsit ve kumtaşı
ara katmanları üste doğru giderek artar. Kızlaç formasyonu klivaj gelişimi ile düşük
dereceli metamorfizma izleri gözlenir.
SĠLÜRYEN
Arılık Formasyonu
Çoğu yerlerde çok sert, kalın tabakalı kuvarsit litolojisi hakimdir. Arılık formasyonu
Kırıkhan‟ın kuzeyindeki Alan Yaylası‟nın doğusundan Islahiye‟ye kadar alanda Amanos
Dağları‟nın doruklarında mostra verir.
DEVONĠYEN
Hasanbeyli Grubu
Tabanında genellikle iri çakıllarda bulunduğu, kuvarsit kumtaşı, mika katkılı, ortakalın tabakalı, kuvarsit tabakaları tedricen kireçtaşına geçer. Sert orta tabakalı yer yer
kalksist görünümlüdür. Birimin toplam kalınlığı 360 metredir.
IV-27
MESEZOYĠK
Çığlı Grubu
Amanos Dağları yöresinde Çığlı Grubu kalınlığı fazla değildir. En kalın alan
yaylada 70 m görülür. Kalınlık güneyden kuzeye doğru azalır. Çığlı Grubu Paleozoyik
birimler üzerine uyumsuz olarak gelir.
ÜST JURA
Keldağ Formasyonu
Kırılma yüzeyleri keskin köşeli ve küçük parçacıklar halinde, az erimeli, zayıf
gözenekli, çatlak gözeneği iyi ve çatlakları genellikle kalsit dolguludur.
ALT KRETASE
Teknecik Karakolu Formasyonu
Tabanda sarımsı, kırmızımsı renkli limonitli kumtaşı, kumlu kireçtaşı ile başlar, üst
seviyelere doğru kireçtaşı CaCO3 oranı artar, çatlakları kalsit yer yer limonit dolguludur.
Kumtaşları içerisindeki taneler genellikle kuvars ve kireçtaşı parçalarıdır.
ÜST KRETASE
Yayıkdamlar Formasyonu
Tabanda kumlu kireçtaşları ile ardalanmalı olarak iki seviye halinde yer alan
mikrokonglomeralarla başlar, kireçtaşlarının bazı seviyelerinde çört bantları ve yumruları
vardır. Kireçtaşları killi kireçtaşı marn, bitümlü marnlarla düşey ve yanal yönde geçişlidir.
SENEZOYĠK
TERSĠYER
PALOESEN
Uluyol Formasyonu
Orta, kaba taneli kumtaşlarındaki kırıntıların çoğunluğunu ofiyolit malzemesi ve az
miktarda kireçtaşı kırıntısı oluşturur. Killi kireçtaşları ve kil taşları ince taneli sıkı çimentolu,
bol fosilli, belirgin katmanlanmalı ve grimsi pembe renklidir.
Okçular Formasyonu
Okçular Formasyonunun kaya türlerini; kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı ve detritik
kireçtaşları oluşturur. Kireçtaşları genellikle kül, taze kırılma yüzeyleri beyaz-krem
renklidir. İnce taneli, sıkı çimentolu kırılması köşeli olan kireçtaşları 15-60 cm kalınlığında
oldukça belirgin katmanlanma gösterir.
IV-28
ÜST EOSEN
KıĢlak Formasyonu
İnce-orta katmanlı, katmanlanması belirgin, sıkı çimentolu, kırılması köşeli, yer yer
detritik ve bol fosillidir. Killi kireçtaşları ve marnlar; bej ve sarımsı bej renklidir. Marnların
çatlaklarında asfalt dolguları yer alır. Litolojiler arasında yanal ve düşey yönde fasiyes
değişimleri izlenir. Kışlak Formasyonu‟nun fosil kapsamı; makro ve mikro fauna
bakımından oldukça zengindir.
NEOJEN
MĠYOSEN
Balyatağı Formasyonu
Balyatağı Formasyonunun alt sınırı; Kışlak Formasyonu ve kendisinden eski tüm
formasyonların üzerinde transgresif olarak yer alır. Balyatağı Formasyonunun üst sınırı;
Sofular Formasyonu geçişli olarak yer alır. Balyatağı Formasyonunun kalınlığı; 50-250 m
arasında değişir.
Sofular Formasyonu
Sofular Formasyonunun kaya türleri; resifal kireçtaşlarından oluşan bu birimde
kireçtaşlarının rengi gri, taze kırılma yüzeyi krem, beyaz renklidir. Oldukça iyi çimentolu,
kırılması köşeli, erimeli, bol gözenekli, kırılma yüzeyi pürüzlü, belirgin katmanlıdır.
Tepehan Formasyonu
Tepehan Formasyonu‟nun kaya türü özellikleri; kumtaşları, açık gri, boz ve bej
renkli, ortakalın katmanlı, gevşek çimentolu ve fosillidir. Killi kireçtaşları, bej, boz renkli,
orta katmanlı, ince taneli, az gözenekli, belirgin katmanlı, kırılması çubuğumsu ve bol
fosillidir.
Nurzeytin Formasyonu
Nurzeytin Formasyonunun kaya türü özellikleri; kumtaşları, açık gri, bej, açık kahve
renkli, yer yer demir oksit taneli, genelde gevşek çimentolu ve boylanması iyidir. Killi
kireçtaşları, kirli beyaz, belirgin katmanlı, az gözenekli, ince taneli, kırılması çubuğumsu
ve bol fosillidir.
Vakıflı Formasyonu
Vakıflı Formasyonunun kaya türleri; jipsler genellikle beyaz renklidir. Bazen 5-10
cm uzunluğunda kristaller halinde bulunur. Bazen de ince taneli ve süt beyaz renktedir.
Kireçtaşları, beyaz renkli, ince taneli, sıkı çimentolu, kırılgan, kırılması konkoidal, ince
katmanlı ve yer yerde laminalıdır. Bu kireçtaşları fosil içermez.
PĠLĠYOSEN
Samandağ Formasyonu
Samandağ Formasyonunun kaya türü özellikleri; kumtaşları sarımsı kahverengi,
açık gri, kırmızımsı renklidir. Belirgin katmanlanmalı, kalınlığı 10-70 cm. arasında taneler
iyi yuvarlaklaşmış, boylanması iyidir. Bu formasyon, kötü çimentolu olup çok kolay
IV-29
dağılmaktadır. Samandağ Formasyonunun kalınlığının 100-400 m. arasında değiştiği
gözlenmiştir.
KUVATERNER (GÜNÜMÜZ)
Bölgede günümüze ait materyaller oldukça geniş yer kapsar. Samandağ Ovası,
Amik Ovası, Akdeniz kıyısı ve akarsu yataklarında yayılım gösterirler. Yuvarlak ve köşeli
çakıllı çimentolanmamış konglomeranın, Büyük Karaçay‟ın kuzeydoğusunda yayılımı
vardır. Çakılların çoğunluğu iyi yuvarlaklaşmış olup, köşeli çakıllar da bulunur. Bölgedeki
tüm kayaçların çakıllarını görmek mümkündür. Çimentolanma yok denecek kadar azdır,
matriksini kum, kil ve kırıntılı malzemeler oluşturur ve kalınlığı maksimum 20 metredir.
IV-30
Şekil IV-26. Proje Alanı‟na Ait Stratigrafik Kolon Kesiti
IV-31
Yapısal Jeoloji
Proje Alanı ve yakın civarında sahayı etkileyebilecek fay, bindirme, kıvrım v.b gibi
süreksizliklere rastlanmamıştır. Ancak, Doğu Anadolu Fay Hattı‟nın güney uzantısına çok
yakın olmasından doğrudan etkilenebileceği dikkate alınmalıdır. İskenderun Körfezi,
batıda Misis Dağları, doğuda ise Amanos Dağları‟nın kuzey uzantısını oluşturan Dumanlı
ve Boz Dağlar ile sınırlanmış ve yaklaşık kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanmaktadır.
Kalın Neojen çökellerinin görüldüğü bu körfez, yapısal denetimli bir çöküntü havzasının
varlığını simgelemektedir. İskenderun Körfezi‟nin bugünkü coğrafik görüntüsünün Holosen
yaşlı normal faylara bağlı olduğu kabul edilmektedir. İskenderun havzasının ana yapısal
özelliği bir çöküntü havzası (graben) oluşudur. Bölgenin diğer yapısal özelliklerini ovalarda
izlenen faylar, kıvrımlar ve uyumsuzluklar oluşturmaktadır. Haydar Dağı‟nda görülen
kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu normal faylar Haydar Formasyonu‟nu etkilemekte ve
bunların devamı alüvyon örtüsü nedeniyle izlenememiştir. Bu fayların düşey atımları 0,501,60 m den birkaç metreye kadar olabilmektedir.
Proje Alanı’nın Jeolojisi
Proje Alanı‟nda genel olarak 3,00-20,00 m değişen derinliklerde, maksimum dane
boyu yaklaşık 1-4 cm olan farklı kökenden ofiyolitik çakıllar içeren gri renkli, orta sıkı – sıkı
özellik gösteren kum, çakıllı kum birimleri yer almaktadır. Bu birimin altında yaklaşık 3,0020,00 m değişen kalınlıklarda, yer yer kavkılı malzeme ve seyrek olarak farklı kökenden
çakıllar içeren gri renkli, gevşek-orta sıkı özellikli siltli kum birimi bulunmaktadır. Bu birimin
altında S-1, S-6 ve S-12 sondajlarında anakayaya kadar 5,00-10,00 m değişen
kalınlıklarda kumlu çakıl; S-2, S-3, S-4, S-5, S-9, S-10, S-18, S-19 ve S-20 sondajlarında
ise yaklaşık 6,00-16,00 m değişen kalınlıklarda siltli kil birimi bulunmaktadır. Tüm
sondajlarda 21,50-35,00 m değişen derinliklerden sonra kuvaterner yaşlı, iri soğuma
boşluklu, koyu gri renkli bazalt birimine rastlanmıştır.
Tablo IV.18. İnceleme Alanında Yapılan Sondajlara Göre Gözlemlenen Birimler
Sondaj No
Yüzey Kotu (m)
Derinlik (m)
Üst Birim
Anakaya
S-1
1,0
31,50
Alüvyon
Bazalt
S-2
1,0
36,50
Alüvyon
Bazalt
S-3
1,0
35,50
Alüvyon
Bazalt
S-4
S-5
1,5
1,0
33,00
35,00
Alüvyon
Alüvyon
Bazalt
Bazalt
S-6
1,0
34,00
Alüvyon
Bazalt
S-7
2,0
29,00
Alüvyon
Bazalt
S-8
1,5
33,00
Alüvyon
Bazalt
S-9
1,0
32,50
Alüvyon
Bazalt
S-10
S-11
1,5
1,0
31,50
32,00
Alüvyon
Alüvyon
Bazalt
Bazalt
S-12
1,0
30,00
Alüvyon
Bazalt
S-13
1,0
27,50
Alüvyon
Bazalt
S-14
1,0
23,00
Alüvyon
Bazalt
S-15
1,0
26,00
Alüvyon
Bazalt
S-16
S-17
1,0
2,0
27,00
29,00
Alüvyon
Alüvyon
Bazalt
Bazalt
S-18
1,5
29,00
Alüvyon
Bazalt
S-19
2,0
36,51
Alüvyon
Bazalt
S-20
2,0
36,00
Alüvyon
Bazalt
IV-32
Şekil IV-27. Proje Alanı Genelleştirilmiş Jeolojik Kesit
Jeofizik ÇalıĢmalar
Alanda yapılan sondaj verilerine göre üst seviyelerde gözlenen egemen çakıl ve
yer yer ince malzemeli kum litolojisindeki birimler, alt seviyelerde temel kayaya ait birimler
gözlenmiştir. Özdirenç verilere bağlı olarak yapılan değerlendirmelerde 499 ile 754
Ohm.m özdirenç değerleri temel kayayı tanımlamakta ve bu temel birimler DES-1‟de 27 m
ve DES-2 de 33 m derinlikler civarlarında gözlenmiştir. Üst seviyelerde DES-1 de 1,60 m
ve DES-2 de 3,70 m derinliklere kadar yüksek özdirenç değerlerin silis kökenli iri taneli
birimleri tanımlamaktadır. Yeraltı statik su seviyelerinin 1,60 m ile 3,70 m aralığında
olduğu ifade edilebilir. Bu derinliklerden sonra çakıl ve yer yer ince malzeme içerikli kum
birimlerinde iletkenliğin artması, yeraltı su varlığının yanı sıra alüvyonal birimlerin organik
içeriğinden de kaynaklanmaktadır. Suya doygun kum ve çakıl (iri taneli) birimlerinde
iletkenliğin bu kadar artması beklenemez. Silis kökenli birimlerde bu aşırı iletkenliği
etkileyen başka unsurlar olduğu, muhtemelen birimler içinde gözlenen ince malzemenin
organik kökenli olduğu veya suyun kimyasal özelliklerine bağlı olarak olduğu
düşünülmektedir. Alanda ölçülen özdirenç verilerine bağlı olarak tuzlu su girişimine
rastlanılmamıştır.
Doğal Afet ve Deprem Durumu
Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 18 Nisan 1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile
hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası‟nda, Hatay bölgesi birinci derece tehlikeli
deprem bölgesi olarak sınıflandırılmıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel
Müdürlüğü tarafından hazırlanan Hatay iline ait Deprem Haritası Şekil IV-28‟de verilmiştir.
Bölge genel anlamda Doğu Anadolu Fay Zonu‟nun etkisi altındadır. Karataş-Osmaniye
Fay Zonu bölgenin en önemli tektonik unsurlardan birisidir. Proje Alanı‟na özel
depremsellik çalışmaları Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yapılmıştır. İlgili
raporlar; “Erzin Bölgesi Hatay İli Güç Santralı İçin Sismik Tehlike ve Tasarıma Yönelik
Deprem Özelliklerinin İncelenmesi Raporu” ve “Erzin Hatay Egemer Santral Sahası İçin
Sismik Tehlike ve Tasarım Deprem Özelliklerinin Belirlenmesi Raporu” Ek-11‟de yer
almaktadır.
Bölgede, Proje Alanı ve çevresinde sismik tehlike yaratabilecek ana aktif tektonik
yapılara ait bilgiler aşağıda özetlenmektedir;
1. Yumurtalık Fayı
Sol yanal atımlı bir fay olan Yumurtalık Fayı Adana baseninin ana yapılarından
biridir (Saroğlu vd., 1987). Yumurtalık Fayı, Yumurtalık – Karagedik arasında toplamda 62
IV-33
km uzunluğunda, KD-GB uzanımlı, birbirini yer yer paralel yer yer sürekli takip eden
kırıklardan oluşmaktadır. Fay sisteminin Yumurtalık ve İmraniye arasında kalan 25 km‟lik
kısmı iyi gözlenmektedir. Yaklaşık D-B doğrultusunda uzanan Yumurtalık Fayı bölgede
GB yönünde kavis yapar. Bilinen tarihsel dönem içinde bu fayın kaynak olduğu bir deprem
bulunmamaktadır. Bu fay için, amprik üst deprem büyüklüğü M=7,17 olarak
hesaplanmıştır. Faydan Proje Alanı‟na en yakın uzaklık 13 km‟dir.
2. KarataĢ Fayı
Karataş Fayı, İskenderun Körfezi kuzeyinde Ceyhan Nehri deltası ile Ceyhan‟ın
kuzeyinde Sarımazı arasında yer alan (Saroğlu vd., 1987; 1992) 70 km uzunluğunda sol
yanal atımlı bir faydır. Fayın altgeometrik parçaları hakkında bilgi bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, aletsel veriler bu bölge civarında yoğun sismik hareketliliğe işaret
etmektedir. 1998‟de Karataş Fayı‟na paralel uzanan Misis Fayı üzerinde meydana gelen
büyüklüğü Mw: 6,2 olan depremin fay mekanizması çözümleri sol yanal atımlı
mekanizmayı göstermektedir. Merkezüstü Karataş Fayı yakınlarında olan 1994 Kurtkulağı
depreminin de fay mekanizması çözümleri sol yanal atımlı mekanizmayı göstermektedir.
Dolayısıyla, bu depremin Karataş Fayı‟ndan kaynaklandığı düşünülebilir. Tarihsel
dönemde İskenderun Körfezi civarında birçok büyük deprem meydana gelmiş, ancak bu
depremlerin kaynak bölgeleri hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.
3. Doğu Anadolu Fayı
Türkiye‟nin doğusunda ikinci büyük aktif fay sistemi olan Doğu Anadolu Fayı
(DAF), Arabistan ile Anadolu levhaları arasındaki görece hareketi karşılayan ve Anadolu
levhasının güneydoğu sınırını oluşturan sol yanal atımlı bir faydır. Sol atımlı fay özelliği
kendini oluşan yer değiştirmeler ve genel basamaklı yapıda da göstermektedir. Toplamda
550 km uzunluğunda olan Doğu Anadolu Fayı, kuzeydoğuda Kuzey Anadolu Fayı ile
kesiştiği Karlıova Üçlü Eklemi‟nden güneybatıda Antakya Bölgesi‟ne kadar uzanmaktadır.
Fay (DAF), Maraş Üçlü Eklemi‟nde Ölüdeniz Fayı ile kesişir. Doğu Anadolu Fayı‟nın
Osmaniye, Yumurtalık ve İskenderun Körfezi üzerinden güneybatı doğrultusunda devam
ettiği iddia edilmekle birlikte başka çalışmalar bu fayların DAF sisteminin parçası
olmadığını söylemektedir.
Genelde meydana gelen deprem etkinliği, hakim olarak kuzeydoğu-güneybatı
doğrultulu uzanan sol yönlü doğrultu atımlı faylarda ve onların tali kollarında meydana
gelmektedir. Proje Alanı‟nın da bulunduğu Hatay ili, Doğu Anadolu Fay hattının
depremsellik etkisi altındadır. Maksimum şiddet haritasına göre Proje Alanı‟nın bulunduğu
Hatay bölgesi asgari Io = VI şiddetinde deprem bölgesi içindedir.
Tablo IV.19. Hatay İli Deprem Durumu
YerleĢim Yeri
Merkez
Altınözü
Belen
Dörtyol
Erzin
Hassa
İskenderun
Kırıkhan
Kumlu
Reyhanlı
Samandağ
Yayladağ
Deprem Bölgesi
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Bölge için yapılmış deprem tehlikesi ve risk analizine göre en sık yaşanılan
büyüklükler 4,5 ile 5,0 arasındadır. Proje Alanı‟nda yapılan sondaj çalışmalarından elde
IV-34
edilen veriler ışığında 20 m derinliğe kadar uzanan alüvyon tabakanın üst birimleri olan
orta sıkı kum, orta sıkı çakıllı kum olarak geçilen birimlerde depremli durumda sıvılaşma
riski bulunmaktadır.
Proje Alanı‟nda depremli durumda suya doygun alüvyonel tabakanın sıvılaşma
riski taşıması nedeniyle inşa edilecek yapıların stabilitesi için alüvyonel birim zemin ıslah
yöntemleri kullanılarak ıslah edilecektir.
Proje Alanı‟nda sellenme, heyelan ve feyezan türü afetlerin oluşması mümkün
görülmemektedir. Ancak batı rüzgarlarına açık İskenderun Körfezi‟nin dalga etkisi dikkate
alınacaktır.
Kaynak: Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi
Şekil IV-28. Türkiye ve Hatay İli Depremsellik Haritası
IV-35
Önlemli Alanlar
Bu alanlar, Proje Alanı içerisinde doğal afet tehlikeleri ve jeolojik-jeoteknik
özellikleri nedeniyle yerleşime uygunluğu etkileyebilecek hususlara sahip alanlardır. Bu
alanlar, yapılaşma öncesi veya esnasında belirli önlemleri almak şartıyla planlamaya ve
yapılaşmaya gidilebilecek alanlardır. Bu alanlarda; sıvılaşma, heyelan, tsunami ve sel
baskını, mühendislik sorunları (zemin büyütmesi, taşıma kapasitesi, oturma, şişme,
taşman, kaya düşmesi vb.) problemlerin biri veya birkaçı bir arada görülebilir. Önlemli
Alanlar (ÖA), karşılaşılan ve/veya karşılaşılabilecek sorunların ve alınacak önlemlerin
niteliğine göre alt başlıklar halinde tanımlanıp sınıflara ayrılmıştır.
Önlemli Alan 1: İnceleme alanında deprem tehlikesi açısından önlemli alanlara
rastlanmamıştır.
Önlemli Alan 2: İnceleme alanında kütle hareketleri tehlikeleri ve yüksek eğim
açısından önlemli alanlara rastlanmamıştır.
Önlemli Alan 3: İnceleme alanında su baskını tehlikesi açısından önlemli alanlara
rastlanmamıştır.
Önlemli Alan 4: İnceleme alanında çığ tehlikesi açısından önlemli alanlara
rastlanmamıştır.
Önlemli Alan 5: İnceleme alanında yapılan jeolojik ve jeofizik çalışmalar
sonucunda hazırlanan yerleşime uygunluk haritalarında saha; mühendislik problemleri
açısından (şişme-oturma, taşıma gücü, sıvılaşma potansiyelinin mevcudiyeti vb) Önlemli
Alanlar (ÖA5) olarak belirlenmiştir.
IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikleri (Yer Altı Su Seviyeleri, Halen Mevcut Her Türlü
Keson, Derin, Artezyen vb. Kuyu Emniyetli Çekim Değeri; Suyun Fiziksel ve
Kimyasal Özellikleri, Yer Altı Suyunun Mevcut ve Planlanan Kullanımı)
Proje Alanı, Yumurtalık ilçesine, Toros Gübre vb. faaliyet alanlarına içme suyu
temin eden Burnaz Kaynak Grubu boşalımının Akdeniz‟e ulaştığı Burnaz (Yanıkdeğirmen)
suyu güzergahında, Burnaz suyuna yaklaşık 1 km uzaklıkta yer almaktadır. Burnaz
kaynağı bölgenin en önemli su kaynağıdır, verimi ve su kalitesi bakımından çok iyi
özelliktedir. İçme suyu amacıyla kullanılmaktadır. Burnaz kaynağı grup kaynağı
özelliğindedir. Burnaz kaynağı, Pliyokuvaterner yaşlı bol gözenekli bazaltlardan, tektonik
hatların kontrolünde alüvyonun, geçirimsiz bölümleri boyunca birbirine oldukça yakın iki
temel noktadan boşalan ve bu biçimi ile dokanak kaynağı olarak nitelendirilebilinen grup
kaynağı özelliğindedir. Kaynak, yıllık yağışların etkisi altında bulunan üçüncü tip akifer
özelliğindeki bazalt akiferinden boşalmaktadır.
Proje Alanı, Kuvaterner'e ait kum, çakıl örtüsü, yamaç molozu, alüvyon konisi ve
akarsu yatak örtüsü gibi genç çökellerden oluşmuştur. Santral sahasının 1.000-1.200 m
kuzeyinde sondaj kuyuları mevcuttur, bu kuyulardan K-2003 ve K-6262 nolu Kullanma
Belgeli kuyular sahaya en yakın kuyulardır. Su sondaj kuyuları sanayi-sulama amacıyla
kullanılmaktadır. Su sondaj kuyularının derinliği: 35-38 m, Statik Seviye: 2-4,5 m, Dinamik
Seviye: 3-11 m, Verim: 18-20 l/s, EC:612, Suyun Sınıfı: T2A1'dir.
Ayrıca, Geoteknik Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. tarafından HaziranTemmuz, 2009 tarihinde Proje Alanı‟nda gerçekleştirilen jeolojik ve jeoteknik çalışmalar
kapsamında yapılan sondaj çalışmalarında yer altı su seviyelerinin 0,80 – 2,1 m arasında
değiştiği görülmüştür. Bu verilere göre inceleme alanında yeraltı su seviyesinin topografik
IV-36
yüzeye yakın olduğu söylenebilir. Proje Alanı‟nda yapılan sondajlarda ölçülen yer altı su
seviyeleri Tablo IV-20‟de verilmiştir.
Sondaj çalışmaları sonucunda kil, kum, çakıl ve bunların karışımından oluşan
çakıllı kum-kumlu çakıl seviyeleri tespit edilmiştir. Bu yapıdan dolayı inceleme
alanında askılı ve hapis yer altı suları mevcuttur. Kil danelerinin hakim olduğu
seviyelerde ise kapiler su ile tabi su içeriği yüksek olan yumuşak seviyelerin sınırlı
kalınlıklardaki varlığı mevcuttur.
Zemin profili ve ölçülen su seviyeleri dikkate alındığında saha tümü ile suya
doygun ve serbest akifer niteliğindedir.
Projenin inşaat aşamasında, yapı çevrelerinin temel kotları altında çevre drenajı
tesis edilecek, kapiler suların korozyon etkisi izolasyonla korunacaktır.
Tablo IV.20. Sondaj Numaralarına Göre Yer altı Su Seviyeleri
Sondaj No
S-1
S-2
S-3
S-4
S-5
S-6
S-7
S-8
S-9
S-10
S-11
S-12
S-13
S-14
S-15
S-16
S-17
S-18
S-19
S-20
Koordinatlar
x
237722
237995
238267
237915
237642
237369
237288
237561
237835
237481
237208
236935
236500
236067
236373
236854
237155
2237401
237753
-
y
4089737
4090155
4090575
4090491
4090072
4089652
4089987
4090407
4090826
4090741
4090322
4089902
4090152
4090402
4090417
4090237
4090640
4091076
4090433
-
z
1.0
1.0
1.0
1.5
1.0
1.0
2.0
1.5
1.0
1.5
1.0
1.0
1.0
1.0
1.0
1.0
2.0
1.5
2.0
2.0
Sondaj
Derinliği
(m)
31.50
36.50
35.50
33.00
35.00
34.00
29.00
33.00
32.50
31.50
32.00
30.00
27.50
23.00
26.00
27.00
29.00
29.00
36.51
36.00
Yeraltı Su Seviyesi
(m)
1.90
1.00
1.26
1.10
1.00
1.89
1.10
1.50
1.35
0.93
0.80
1.40
2.00
1.20
2.10
0.85
1.00
1.48
1.40
1.15
Erzin DGKÇ Santrali inşaat ve işletme aşaması boyunca yer altı suyu kaynakları
hiçbir amaçla kullanılmayacaktır. Bu sebeple tesisin hem inşaat aşamasında hem de
işletme aşamasında yer altı suyuna hiçbir olumsuz etkisi olmayacaktır.
Ayrıca konu ile ilgili T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğü Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı‟nın 7.09.2009 tarih ve 8749 sayılı görüşü Ek2‟de sunulmuştur.
IV.2.4. Hidrolojik Özellikler (Yüzeysel Su Kaynaklarından Deniz, Göl, Dalyan, Akarsu
ve Diğer Sulak Alanların Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik Özellikleri, Bu
Kapsamda Akarsuların Debisi ve Mevsimlik DeğiĢimleri, TaĢkınlar, Su Toplama
Havzası, Drenaj, Tüm Su Kaynaklarının Kıyı Ekosistemleri)
Akarsular
Hatay ili, Asi Nehri, Afrin Çayı ve Karasu olmak üzere 3 önemli akarsuya sahiptir.
Proje Alanı‟na kuş uçuşu 90 km mesafede bulunan ve toplam 380 km‟lik uzunluğa sahip
IV-37
olan Asi Nehri, Lübnan, Suriye ve ardından Türkiye‟de Hatay ilini takip ederek Akdeniz‟e
dökülür. Nehrin Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaşık olarak 97 km olsa da büyük bir
bölümü Suriye toprakları içerisinde bulunmaktadır. Nehrin yıllık ortalama debisi ise 5,04
m3/s‟dir.
Proje Alanı‟na kuş uçuşu 90 km mesafede bulunan Afrin Çayı, Gaziantep‟teki Saf
Dağları‟ndan doğar ve kurutulan Amik Gölü‟nün yatağında Karasu ile birleşir. Çayın
ortalama uzunluğu 160 km, ortalama debisi ise 0,644 m3/s‟dir.
Proje Alanı‟na kuş uçuşu 20 km uzaklıkta bulunan Karasu, Kahramanmaraş
İlindeki Akçadağ ve Kartaldağ eteklerinden doğar ve çeşitli küçük derelerle birleşip Emen
Ovası‟nın ortasındaki Karagöl‟e (Emen Gölü) dökülür. Toplam 166 km uzunluğa sahip
Karasu, yıllık ortalama 0,644 m3/s‟lik debiye sahiptir.
Proje etki alanı içerisinde sürekli akış gösteren Sarısu ve Yanıkdeğirmen dereleri
bulunmaktadır. Bunların dışında çevrede önemli akarsu kaynağı bulunmamaktadır.
Göller
Hatay il sınırları içerisinde bugün önemli ve büyük bir göl bulunmamaktadır.
Havzada bulunan ve günümüzde göl niteliği kalmamış ya da göl olmaktan çıkmak üzere
olan birkaç göl dışında, halen göl niteliği taşıyan birkaç gölden söz etmek mümkündür.
Hatay ili sınırları içerisinde yer alan başlıca göller, Bağlama Gölü, Cüdeyde Gölü,
Yenişehir Gölü, Gölbaşı Gölü, ve Pınarbaşı Gölü‟dür. Bu göller arasında yer alan Bağlama
Gölü göl niteliğini yitirmiş, kuruyan göldür. Hatay'ın İskenderun İlçesine bağlı Aşkarbeyli
köyünde bulunan Bağlama Gölü yazların kurak geçmesi nedeniyle kurumuştur. Amik Gölü
ise 35-40 yıl süren çalışmalar sonucunda kurutulmuş ve göl alanı tarıma açılmıştır.
Deniz
Bölgede bulunan en önemli yüzeysel su kaynağı Kuzeydoğu Akdeniz‟dir.
Kuzeydoğu Akdeniz 106.000 km2‟lik bir alanı kaplamaktadır ve kıyı boyunca oldukça dar
bir kıta sahanlığına sahiptir. Bölgede en geniş kıta sahanlığı olan kesim, oldukça sığ olan
İskenderun Körfezi‟dir. Körfezin tabanı genelde düz ve ortalama derinlik 50-80 m
civarındadır. Körfez derinliği güney kesimlerde 90 m‟ye kadar ulaşmaktadır. Körfeze
önemli tatlı su girdisi, Yumurtalık yakınlarında denize dökülen Ceyhan Nehri‟dir. Proje
Alanı‟nda deniz araştırmaları kapsamında, kış ve yaz dönemlerine ait yapılan deniz suyu
analizlerinin sonuçları Ek-12 “Su Kalitesi, Flora ve Fauna Raporu”nda verilmiştir.
İskenderun Körfezi‟nde, T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve
Oşinografi Dairesi Başkanlığı ve Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından
uzun yıllar boyunca deniz suyu sıcaklık ölçümleri yapılmaktadır. Ölçümler sonucu
çıkarılan, uzun yıllar ortalama deniz suyu sıcaklık değerleri aşağıda verilmektedir.
Tablodaki değerlere bakıldığında ölçülen en yüksek ortalama değer Ağustos ayında 29,1
olarak kaydedilmiştir.
Tablo IV.21. İskenderun Körfezi Uzun Yıllar Ortalama Deniz Suyu Sıcaklıkları
I
15.9
II
15.5
III
16.3
IV
18.5
V
22.3
IV-38
Aylar
VI
VII
26.0 28.2
VIII
29.1
IX
28.1
X
25.1
XI
21.2
XII
17.8
Dalga
Açık deniz dalga iklimi belirlenirken Karataş ve Yumurtalık Meteoroloji
İstasyonları‟ndan elde edilen veriler kullanılmıştır. Bu verilerden elde edilen İskenderun
Körfezi girişindeki dalga kabarma uzunlukları ve etkili dalga yönleri ve değerleri Tablo IV22 ve Tablo IV-23‟te verilmiştir.
Tablo IV.22. İskenderun Körfezi Dalga Kabarma Uzunlukları
Dalga Yönü
NW
WNW
W
WSW
SW
SSW
S
SSE
SE
Dalga Kabarma Uzunlukları (km)
22,8
73,2
501,9
575,1
504,5
492,3
322,3
104,2
28,55
Tablo IV.23. Etkili Dalga Yönleri ve Değerleri
Dalga Yönü
S
SSW
SW
WSW
W
Hs10 (m)
0,094
0,237
0,980
0,207
0,143
Ts (s)
4,071
4,277
4,227
4,253
3,990
f (saat)
1138
1756
611
275
75
Akıntı
İskenderun Körfezi‟ndeki akıntı sistemi genel olarak Doğu Akdeniz Hidrodinamik
Yapısı‟nın etkisi altındadır. Körfez‟deki akıntı yapısının şekillenmesinde bölgesel
oşinografik parametrelerindeki mevsimlik değişimlerin etkisi büyüktür. Ayrıca rüzgar, deniz
yüzeyi yükselmesi, yoğunluk gibi yerel parametreler de bu yapının oluşmasında ikincil bir
etkiye sahiptir. Proje Alanı‟ndaki akıntı düzeni genel olarak sahil boyunca, mevsimlik
değişmeler göstermektedir. Yaz aylarında akıntı düzeni genel olarak güneye doğru iken
kış aylarında kuzey yönlü bir yapıya sahiptir. Proje Alanı‟nda yıl boyunca tespit edilen
ortalama akıntı hızı 7 cm/s ile kuzeybatı yönünden güneydoğu yönünedir.
Tsunami Olasılığı
Geçmiş verilere bakıldığında, tarih boyunca Doğu Akdeniz kıyılarının çoğu kez
tsunami etkisinde kaldığı görülmektedir. Geçmiş veriler, ölçümler ve nümerik
modellemelere bakıldığında da, bölgede tsunami olasılığının var olduğu söylenebilir.
Tsunaminin genel mekanizması ve karakteri hakkında net bir kaynak olmasa da, geçmiş
veriler veya fay zonlarının dağılımı, volkanlar ve diğer olası tsunamik deniz tabanı
deformasyonlarına bakıldığında, bölgede bu olasılığı yaratabilecek pek çok kaynağın
mevcut olduğu görülmektedir.
IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (Ġçme, Kullanma,
Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Üretiminde Ürün ÇeĢidi
ve Üretim Miktarları, Su Yolu UlaĢımı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su
ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar)
Hatay ili içerisindeki en önemli nehir Asi Nehri‟dir. Sulama amaçlı kullanılan nehrin
95 km‟lik kısmı Türkiye sınırları içerisinde bulunmakta ve toplam uzunluğunun 380 km
olduğu bilinmektedir. Nehrin büyük bir kısmı Suriye sınırları içerisinde akarak Hatay ili
IV-39
sınırları içerisinde Akdeniz‟e dökülür. İlde bulunan diğer akarsular ise sırayla il sınırları
içinde 77 km ve 24 km boyunca uzanan Karasu ve Afrin Çayı‟dır.
Projenin bulunduğu Hatay ili sınırları içerisinde 4 baraj işletmesi ve inşaat halindeki
1 baraj yükseltmesi bulunmaktadır. Söz konusu barajların üzerinde bulunduğu akarsular,
kullanım amaçları ve sulama alanları Tablo IV-24‟te verilmektedir.
Tablo IV.24. Hatay İlindeki İşletme ve İnşaat Halinde Bulunan Barajlar
Baraj Adı
Akarsuyu
Tahtaköprü
Karasu
Yarseli
Beyazçay
Yayladağ
Kureyşi
Yarseli Barajı
Yükseltilmesi
Beyazçay
İşletme
İnşaat
Amacı
Sulama
Taşkın
Koruma
Sulama
Sulama
İçme Suyu
Sulama
ĠnĢaatın
BaĢlama BitiĢ
Tarihi
Sulama Alanı
Gövde Dolgu
Tipi
1968-1976
11,900 ha
Zonlu
1985-1991
8,075 ha
Zonlu
1993-2000
719 ha
Kaya
2005-2006
775 ha
Zonlu
Kaynak: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi (www.dsi.gov.tr)
Hatay ilinde büyük ve önemli bir göl bulunmamaktadır. İldeki göller jeolojik çöküntü
ve grabenler sonucunda oluşmuştur. Bölgedeki en büyük göl olan Amik Gölü ise mevcut
durumda kurutulmuş haldedir. İlde ayrıca sulama amacı ile kullanılan Karamanlı ve Hassa
Demrek göletleri bulunmaktadır. İldeki mevcut göllerin ve göletlerin detaylı listesi Tablo IV25 ve Tablo IV-26‟da verilmektedir.
Tablo IV.25. Hatay İlindeki Mevcut Göller
Yüzölçümü (m2)
Yeri
20,000
Reyhanlı
Yenişehir Gölü
31,500
Reyhanlı
Gölbaşı (Balıklı) Göl
350,000
Kırıkhan
Ġsmi
Cüdeyde Gölü
Pınarbaşı Gölü
Reyhanlı
Tablo IV.26. Hatay İlindeki İşletme ve İnşaat Halinde Bulunan Göletler
Gölet Adı
Akarsuyu
İşletme
Karamanlı
Bulanık
İnşaat
Hassa Demrek
Göleti
Amacı
ĠnĢaatın
BaĢlama BitiĢ
Tarihi
Sulama Alanı
Gövde Dolgu
Tipi
Homojen
Toprak Dolgu
Homojen
Deliçay
Sulama
1997-2006
276 ha
Toprak Dolgu
Sulama
1995-2000
222 ha
İlde mevcut durumda 22,086 ha sulama alanı bulunmaktadır. Aşağıda (bkz. Tablo
IV-27) su cazibesiyle ve pompajlı sistemler ile sulama yapan işletmelerin toplam sulama
değerleri verilmektedir.
Proje Alanı ve çevresinde baraj, göl veya gölet bulunmamaktadır. Bu kapsamda
proje faaliyetleri süresince bölgedeki herhangi bir su havzasına veya kaynağına olumsuz
bir etkinin meydana gelmesi söz konusu değildir.
IV-40
Tablo IV.27. Hatay İlinde İşletmedeki Sulama Tesisleri
ĠĢletmeye
Girdiği Yıl
Tesisin Adı
Amik Tahtaköprü I. Merhale
Projesi. Kırıkhan Hassa
Sulaması
Samandağ Pompaj
Sulaması
Yarseli Sulaması
Yayladağ Projesi Sulaması
TOPLAM
Cazibe Sulama
Brüt
Net
Pompajlı Sulama
Brüt
Net
Toplam Sulama Alanı (ha)
Brüt
Net
1996
11,900
-
-
-
11,900
-
1987
-
-
2,167
-
2,167
-
1997
1994
5,364
1,936
7,300
644
75
719
17,908
4,178
22,086
İskenderun Körfezi özellikle dip yapısı itibariyle birçok dip balığı için uygun bir
alandır. En çok kullanılan avlama tekniği trol balıkçılığı, ikinci derecede ise paraketadır.
Aynı zamanda Ceyhan Nehri‟nin getirmiş olduğu sedimentin birikimi ile oluşan lagünlerde
dalyan balıkçılığı da yapılmaktadır. Projenin gerçekleştirileceği Erzin ilçesinde kıyı
şeridindeki diğer ilçeler gibi su ürünleri avcılığı yapılmaktadır. Proje‟nin yakın çevresinde
herhangi bir balık üretim tesisi veya balıkçı barınağı bulunmamaktadır. İskenderun
Körfezi‟ndeki balıkçı barınakları ve su ürünleri tesisleri Şekil IV-29‟da işaretlenmiştir.
Proje Alanı
Ç.Y.
B.B.
B.B.
B.B.
B.B.
Dalyan
Balık Çiftliği
B.Y.
ÇY, BB, BY
Şekil IV-29. İskenderun Körfezindeki Balıkçı Barınakları ve Su Üretim Tesislerinin Harita Üzerindeki Gösterimi
ÇY: Çekek Yeri
BB: Balıkçı Barınağı
BY: Barınma Yeri
Hatay ili kıyılarında baskın olarak üretilen deniz balık ürünleri; barbunya, çipuralidaki, gümüş, istavrit, izmarit, kefal ve sardalyadır. Bu ürünlerin ihracatı yapılmakta, bir
kısmının ise ülke içi tüketim için çevre bölgelere dağıtımı sağlanmaktadır. Ayrıca bölgede
İskenderun Karidesi olarak adlandırılan büyük boy karidesler avlanmaktadır. Hatay ilindeki
su ürünleri ve üretim miktarları Tablo IV-28, Tablo IV-29, Tablo IV-30 ve Tablo IV-31‟de
verilmektedir.
IV-41
Tablo IV.28. Hatay İlinde Üretilen Deniz Balıkları Ürünlerinin Üretim Miktarı
Deniz Balıkları
Üretim (Ton)
Akya
Avcı
Bakalorya
Barbunya
Çipura-Lidaki
Dil
Fangri
Gelincik
Gümüş
İskarnoz
İsparoz
İstavrit
İzmarit
Karagöz
Kaya Balığı
Kefal
Kırlangıç
Kolyoz
Kupez
Levrek
Lipsoz
Lüfer
Melanurya
Mercan
Mezgit
Mırmır
Minekop
Orfoz
Orkinoz
Palamut
Sardalya
Sinagrit
Tekir
Tirsi
Trança
Torik
Uskumru
Zurna
Diğerleri
TOPLAM
53,100
2,500
1,200
250,000
177,350
23,100
250
100
199,950
64,200
7,990
199,950
218,106
18,450
75,150
137,000
43,850
62,800
22,000
57,100
10,000
54,600
350
31,570
41,150
49,410
7,000
32,750
2,800
58,150
106,400
1,500
45,460
13,500
11,000
10,500
8,150
16,600
32,500
2,147,536
Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü (2001)
Tablo IV.29. Hatay İlinde Üretilen Deniz Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Deniz Ürünleri
Üretim (ton)
Ahtapot
Ayna
Kalamarya
Karides+Çimçim
Mürekkep Balığı
Diğer
TOPLAM
3,500
500
91,900
86,400
182,450
11,600
376,350
Tablo IV.30. Hatay İlinde Üretilen Kültür Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Kültür Balıkları
Üretim (ton)
Alabalık
44,200
TOPLAM
44,200
IV-42
Tablo IV.31. Hatay İlinde Üretilen İçsu Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Ġçsu Balıkları
Üretim (ton)
Karabalık
Yılan
TOPLAM
3,770
1,070
4,840
IV.2.6. Deniz, Göl, Akarsudaki Canlı Türleri (Bu Türlerin Tabii Karakterleri, Ulusal ve
Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Bunların Üreme, Beslenme,
Sığınma ve YaĢama Ortamları; Bu Ortamlar Ġçin Belirlenen Koruma Kararları)
Erzin DGKÇ Santrali Projesi kapsamında kullanılacak soğutma suyu Akdeniz‟den
temin edilecek ve tekrar Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Bu kapsamda projenin hayata
geçirileceği Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevki deniz alanında flora ve fauna
durumunun belirlenmesi amacıyla Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
öğretim üyeleri tarafından 2009 yılının kış ve yaz dönemlerinde gerekli çalışmalar
yapılmıştır (bkz. Ek-12).
Deniz ortamında yapılan araştırmalar dahilinde Proje Alanı‟nın batimetrik özellikleri
de dikkate alınarak 9 adet numune alma istasyonu belirlenmiştir (bkz. Şekil IV-30).
Seçilen numune alma istasyonlarına ait özellikler Tablo IV-32‟de verilmiştir.
Şekil IV-30. Proje Alanı‟nda Numune Alma İstasyonlarının Konumu
IV-43
Tablo IV.32. Numune Alma İstasyonlarına Ait Özellikler
Ġstasyon
No
Ġstasyonun Koordinatları
(WGS 84 TM 30)
Su
Derinliği, m
Numune Alma Derinliği
Yüzey, m
Orta, m
1
36o 54‟31.8100” N ve 36o 02‟54.7529” E
6,6
0,2
2,5
2
36o 54‟28.9472” N ve 36o 01‟38.6459” E
11,2
0,2
5,0
3
36o 54‟03.5627” N ve 36o 02‟35.3469” E
9,7
0,2
5,0
5,0
o
o
4
36 53‟38.1710” N ve 36 03‟31.3509” E
9,8
0,2
5
36o 53‟35.0226” N ve 36o 02‟15.5813” E
14,4
0,2
7,5
6
36o 53‟31.8609” N ve 36o 00‟59.4903” E
19,0
0,2
10,0
7
36o 53‟06.7735” N ve 36o 01‟56.1834” E
20,0
0,2
10,0
8
36o 52‟41.6464” N ve 36o 02‟52.1796” E
21,0
0,2
10,0
9
36o 52‟38.8155” N ve 36o 01‟36.1030” E
25,7
0,2
12,5
Akdeniz kısmen kapalı bir deniz olması nedeniyle diğer denizlerimizden farklı
kendine has bir biyolojik ve oşinografik yapıya sahiptir. Tuzluluk değerinin yüksekliği ile tür
çeşitliliği artarken, besin değerinin düşük olması balık ve diğer canlıların beslendiği
fitoplankton ve zooplankton miktarlarının azalmasına neden olmaktadır. İskenderun
Körfezi de besleyiciler ve fitoplankton bakımından düşük besin değerine sahiptir. Türler
popülasyon olarak az ancak çeşitlilik bakımından zengindir.
Bölgede deniz ekosisteminin mevsim normallerine göre kalite değerini büyük
oranda korumakta olduğu kaydedilmiştir. Çalışmaların mevsim değişimi öncesine
rastlaması sebebi ile sonuçlarda bir fırtına sonrasının yansımaları görülmektedir. Kuvvetli
fırtına, Seyhan ve Ceyhan Nehri‟nin denize taşıdığı karasal kökenli sediman ve diğer
kirletici değerlerin bölge geneline yayılmasına sebep olmuştur. Bu durum seki diski
sonuçlarında görülmektedir. Bütün bunlara İskenderun Körfezi‟nde olmanın dezavantajı
da eklenince, ekosistemin durumu ve olması gereken özelliği daha da kötüye gitmiştir. Bu
olumsuzluklara rağmen elde edilen biyolojik parametreler, Körfez ekosisteminin canlılığını
devam ettirdiğinin bir kanıtıdır. Ancak projenin hayata geçirileceği alanın denizel kısmında
genel olarak geniş flora üyelerine rastlanmamıştır.
Sahada gerçekleşen flora ve fauna çalışmaları bentik ve pelajik olmak üzere iki
farklı bölgede yürütülmüş ve bu çalışmalar aşağıda verilmiştir.
Bentik Bölge ÇalıĢmaları
Bentik zonda yapılan çalışmalar, Erzin DGKÇ Santrali Proje Alanı‟nın fiziki yapısı
da göz önüne alınarak üç farklı alt zonal birim içerisinde tanımlanmıştır (bkz. Şekil IV-31).
Şekil IV-31. Bentik Bölge Çalışma Zonları
Supralittoral zon tamamen kumluk bir yapıdadır. Güney-doğu yönlü rüzgara açık
olan alanda kabuklu canlı kalıntılarının yanında yer yer fırtına ile kenara atılmış, ölü
IV-44
denizanaları bulunmaktadır. Kıyıda, fiziki yapısı itibariyle doğal olarak flora üyesi
bulunmamaktadır. Ancak kıyıdan daha içeri girildikçe kumsalda bazı bitkiler mevcuttur.
Mediolittoral zon da kumluk bir yapıda ve kısmen de olsa kavkılı oluşu dikkati
çekmektedir. Kıyısal çizgi girintisiz ve deniz hattı boyunca paralellik göstermektedir.
Araştırma dahilinde kıyıdan alınan zemin örnekleri makroskobik olarak incelendikten
sonra 0,5 mm gözenek çaplı elekten geçirilmiş ve göze çarpan fauna örnekleri deniz suyu
karışımı ile % 5‟lik formol çözeltisine alınmıştır.
İnfralittoral bölge bir önceki zondan başlayarak düzgün bir eğimle 5 km mesafede 25 m kotuna kadar inmektedir. Bentik çalışmanın büyük kısmı bu alanda yapılmıştır. Şekil
IV-30‟da verilen istasyonlardan, önerilen santralin soğutma suyu boru hattını ortalama
olarak içine alacak şekilde uygun alanlarda, sediment numune alıcı (Vanveen:20x30x60
cm) ile bentik örnekler alınmıştır. Alınan bentik örnekler, 0,5 mm gözenek çaplı elekten
geçirildikten sonra, göze çarpan fauna örnekleri deniz suyu karışımı ile % 5‟lik formol
çözeltili cam kaplara konularak koruma altına alınmıştır. Bu örnekler laboratuarda
steroskobik mikroskop yardımıyla tanımlanmıştır.
Yukarıda değinilen littoral zonlara ait fauna çalışmaları sonuçları Tablo IV-33 ve
Tablo IV 34‟te verilmektedir.
Yapılan incelemelerde Molusca (Yumuşakça) türlerinin çoğunluğu oluşturduğu
görülmektedir. Yumuşakça türlerini sırası ile Crustaceae (Kabuklular), Annelida
(Solucanlar) ve Echinodermata (Derisidikenliler) üyeleri takip etmektedir. İnceleme
sahasının bentik yapısında 70 adet tür belirlenmiş ve bu türlerin büyük çoğunluğu 9 nolu
istasyonda tespit edilmiştir. Söz konusu türlerin büyük bir kısmı infauna ve bentik alanın
Infralittoral zonunda yer almaktadır.
Mollusca‟ya ait canlılar genel olarak ayrı eşeyli olmakla beraber, bir kısmı
hermafrodit (erkeklik ve dişilik organı aynı organizma üzerinde)‟dir. Bu grubun üyeleri
yumurtalarını çok sayıda ve çoğunlukla birbirine bağlanmış olarak bırakmaktadırlar.
Gelişmeleri ya doğrudan ya da metamorfozla gerçekleşmekte ve başkalaşım evresi
larvaları Trakofora ve Veliger’dir.
Crustaceae üyeleri ayrı eşeylidir. Bunların çoğalmalarında da başkalaşım evresi
vardır. İlkel olanlarda Nauplius, gelişmiş olanlarda ise Zoea larvası görülmektedir.
Beslenmeleri gelişme evresine göre karnivor veya omnivor olarak değişmektedir.
Annelida üyeleri genel olarak hermafrodittir ve çoğalmada başkalaşım evresi
geçirmektedir. Bu grubun üyeleri yumurtadan önce Trokofora denilen bir larva
oluşturmakta, bunun başkalaşım evresi geçirmesi ile birey haline gelmektedirler. Besin
kaynakları serbest yüzen küçük hayvansal ve bitkisel organizmalardır.
Echinodermata grubu canlıları ayrı eşeylidir. Bu canlıların döllenmeleri suda
gerçekleşir. Metamorfoz evresi geçiren grubun canlıları, yumurta döllendikten sonra
Dipleurula adı verilen larva teşekkül etmektedirler. Bu gruba dahil olan canlıların
beslenmeleri karnivor veya omnivor olabilmektedir.
İncelemeler sonucunda deniz tabanındaki (bentik bölgede) fauna üyelerinin zemin
yüzeyinde veya zemine gömülü olarak hayatlarını devam ettirdikleri görülmektedir.
Makroskobik yapıda, çoğu kendisini bulunduğu yere sabitlemiş, dar alanda yer
değiştirmeleri (kabukluların hareketli olanları hariç) kısıtlı olarak gerçekleşen
organizmalardır.
IV-45
Tablo IV.33. Bentik Bölgede Belirlenen Fauna (İnfauna, Epifauna) Türleri-Kış Dönemi
ĠSTASYONLAR
2 4 5 6
BENTĠK BÖLGE
3
x
-
İnfralittoral
4
2
x
-
İnfralittoral
1
0
2
x
-
İnfralittoral
2
0
0
1
-
x
İnfralittoral
0
0
0
2
3
x
-
İnfralittoral
0
1
0
0
0
0
x
x
0
0
0
0
0
0
0
x
-
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
0
0
2
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
1
2
0
1
1
0
2
0
0
0
2
5
6
1
3
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
-
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
Echinocardium cardatum
0
0
2
3
0
0
0
0
-
x
İnfralittoral
Dağılım
2
7
4
7
2
5
12
31
Tür
Sahil
1
POLYCHAETA
Capitellidae
Capitella
Capitella capiata
0
0
0
0
0
ACICULATA
Glyceridae
Glycera
Glycera sp.
0
0
0
0
ACICULATA
Nephtyidae
Nephtys
Nephtys hombergii
0
0
0
DECAPODA
Penaeidae
Metapenaeus
Metapenaeus monoceros
0
0
DECAPODA
Upogebiidae
Upogebia
Upogebia pusilla
0
AMPHIPODA
Talitridae
Talitrus
Talitrus saltator
AMPHIPODA
Talitridae
Orchestia
TEUTHIDA
NEOGASTROPODA
NEOGASTROPODA
VENEROIDA
MYTILOIDA
VENEROIDA
VENEROIDA
MYTILOIDA
VENEROIDA
VENEROIDA
Loliginidae
Conidae
Conidae
Cardiidae
Mytilidae
Veneridae
Solenidae
Mytilidae
Veneridae
Semelidae
SPATANGOIDA
Loveniidae
CRUSTACEAE
ANNELĠDA
Cins
MOLLUSCA
Epifauna
Familya
ECHINO
DERMATA
Ġnfauna
Takım
8
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
Orchestia sp.
2
Loligo
Conus
Conus
Rudicardium
Mytilaster
Callista
Solen
Modiolus
Dosinia
Abra
Loligo vulgaris
Conus mediterraneus
Conus ventricocus
Rudicardium tuberculatum
Mytilaster minimus
Callista chione
Solen marginatus
Modiolus adriaticus
Striarca lactea
Dosinia lupinus
Abra alba
Echinocardium
IV-46
Supralittoral,
İnfralittoral
Supralittoral,
İnfralittoral
Toplam Tür Sayısı:
70
Tablo IV.34. Bentik Bölgede Belirlenen Flora ve Fauna (İnfauna, Epifauna) Türleri-Yaz Dönemi
ĠSTASYONLAR
2 4 5 6
BENTĠK BÖLGE
2
x
-
İnfralittoral
2
1
x
-
İnfralittoral
0
0
1
x
-
İnfralittoral
0
1
0
2
-
x
İnfralittoral
0
0
1
1
x
-
Cins
Tür
Sahil
1
ANNELĠDA
Epifauna
Familya
POLYCHAETA
Capitellidae
Capitella
Capitella capiata
0
0
0
0
0
ACICULATA
Glyceridae
Glycera
Glycera sp.
0
0
0
0
ACICULATA
Nephtyidae
Nephtys
Nephtys hombergii
0
0
0
CRUSTACEAE
Ġnfauna
Takım
DECAPODA
Penaeidae
Metapenaeus
Metapenaeus monoceros
0
0
DECAPODA
Upogebiidae
Upogebia
Upogebia pusilla
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
İnfralittoral
Supralittoral,
İnfralittoral
Supralittoral,
İnfralittoral
AMPHIPODA
Talitridae
Talitrus
Talitrus saltator
0
1
0
1
0
0
0
0
x
x
AMPHIPODA
Talitridae
Orchestia
Orchestia sp.
0
1
0
0
0
0
0
0
x
-
MOLLUSCA
9
TEUTHIDA
NEOGASTROPODA
NEOGASTROPODA
VENEROIDA
MYTILOIDA
VENEROIDA
VENEROIDA
MYTILOIDA
VENEROIDA
VENEROIDA
Loliginidae
Conidae
Conidae
Cardiidae
Mytilidae
Veneridae
Solenidae
Mytilidae
Veneridae
Semelidae
Loligo
Conus
Conus
Rudicardium
Mytilaster
Callista
Solen
Modiolus
Dosinia
Abra
Loligo vulgaris
Conus mediterraneus
Conus ventricocus
Rudicardium tuberculatum
Mytilaster minimus
Callista chione
Solen marginatus
Modiolus adriaticus
Striarca lactea
Dosinia lupinus
Abra alba
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
0
1
2
1
1
1
0
0
0
0
0
1
3
3
1
1
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
-
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
İnfralittoral
ECHINO
DERMATA
8
SPATANGOIDA
Loveniidae
Echinocardium
Echinocardium cardatum
0
0
2
3
0
0
0
0
-
x
İnfralittoral
Dağılım
0
6
4
5
1
3
10
17
IV-47
Toplam Sayı:
46
Araştırmalarda bentik bölgede geniş kapsamlı flora elemanlarının olmadığı
görülmüştür. Video çekimlerinde infralittoral zonun bazı bölgelerinde deniz çayırlarına
rastlanmıştır. Ancak bu çayırlar, tohumsuz bitkiler grubunun bir üyesi olan Posidonia
oceanica deniz çayırları değildir. Batı Akdeniz kıyılarında görülen Posidonia oceanica
deniz çayırlarının Mersin İli, Bozyazı Beldesi sınırlarında olan Kızılliman Burnu‟ndan daha
doğuda olmadığı bilimsel çalışmalarla önceden belirlenmiştir (Moran & Gücü, 2003).
Faaliyet alanında proje ekibince denizde belirlenen bentik flora ve fauna arasında,
Türkiye‟nin taraf olduğu ulusal ve uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış olan ve
IUCN kriterlerine göre endemik, nadir veya nesli tehlikeye düşmüş bir tür
bulunmamaktadır. Ancak İskenderun Körfezi‟nin tümüne bakıldığında literatür çalışmaları
kapsamında belirlenen Orfoz (Ephinephelus guaza) gibi bazı nesli azalan türler
bulunmaktadır.
Bentik bölgede saptanan canlılardan (bentos) bazıları, bölgenin orijinal canlıları
değildir. Biyolojide “yabancı türler” veya “istenmeyen sucul organizmalar” olarak
adlandırılan bu canlılar gemiler veya Kızıl Deniz‟den Süveyş Kanalı vasıtasıyla
gelmektedir. Süveyş Kanalı‟nı geçerek Akdeniz‟e giriş yapan komşu denizlerin yabancı
türleri, doğal olarak Süveyş Kanalı‟na en yakın coğrafyada bulunan İskenderun
Körfezi‟nde en fazladır. Türkiye‟de tespit edilen toplam 263 denizel yabancı türün 202
tanesi (İskenderun Körfezi‟nin de bulunduğu) Doğu Akdeniz kıyılarımızda gözlenmiştir.
Pelajik Bölge ÇalıĢmaları
Pelajik bölgedeki çalışmalar sahanın fiziksel yapısından dolayı Epipelajik Zon ile
sınırlı kalmıştır. Söz konusu zonda kıyı ve açık alanı temsilen yatay ve dikey doğrultuda
plankton çekimleri yapılmıştır. Zooplankton (90µm gözenek çaplı) ve fitoplankton (55µm
gözenek çaplı) çekimleri; sahil kesimini temsilen -5 m ile -10 m arasında, açık alanı
temsilen -20 m ile -25 m arasında yapılmıştır. Çekimler sonucu elde edilen plankton (zoo
ve fitoplankton) örnekleri % 3-4‟lük formol içerisine alınmıştır. Alınan bu örneklerin
laboratuvarda binoküler mikroskop yardımıyla kalitatif ve kantitatif tanımlamaları
yapılmıştır. Epipelajik Zon‟da ayrıca su altı kamera ile video çekimleri de yapılmış ve
çekimler özellikle bentik odaklı olduğu için bu çalışma esnasında epifauna ve infauna
üyelerinden bazıları belirlenmiştir.
Pelajik bölgede yapılan plankton çalışması sonuçları, açık bölgedeki plankton
yoğunluğu ve sahil bölgesindeki plankton yoğunluğu olarak sırayla Tablo IV-35, Tablo IV36, Tablo IV-37 ve Tablo IV-38‟de verilmektedir. Pelajik ve bentik zonu kullanan deniz
ürünleri listesi ise Tablo IV-39‟da görülmektedir.
Faaliyet alanını ve yakın çevresini geçici de olsa belirli zaman aralıklarında habitat
alanı olarak kullanan, yöre balıkçılarından ve ticari anlamda bunu meslek olarak yapan
diğer kişilerden alınan bilgiler, gözlem ve literatür çalışmaları ile söz konusu deniz alanına
ait deniz ürünleri listesi derlenmiştir. Faaliyet alanı ve çevresinde avlanılan deniz ürünleri
Tablo IV-39‟da verilmiştir. Ayrıca Proje Alanı‟nın yanındaki Taşlıgöl mevkinde, kum
çekilmesi nedeni ile oluşmuş havuzcuklarda ve Sarısu deresinde belirlenen balık türleri de
Tablo IV-40‟da verilmiştir. Bu balık türleri, IUCN ve Bern‟e göre herhangi bir tehlike
kategorisinde yer almamaktadırlar.
Bölgede daha önce bilim adamları tarafından dip trolu ile bentik bölgenin
taranması metodu ile toplanan balık numunelerinin birebir tür tayini araştırmaları
yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda İskenderun Körfezi‟nde toplam 67 familyadan,
111 cinse ait 145 balık türü tespit edilmiştir. Bunlardan 19 tanesi Kıkırdaklı balıklar
(Chondrictyes= Köpekbalıkları ve Vatoz balıkları grubu) ve 126 tanesi (Osteicthyes=
Kemikli balıklar) grubuna aittir (Başusta ve Erdem, 2000).
IV-48
Tablo IV.35. Açık Alanda Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Kış Dönemi
FĠTOPLANKTON
ZOOPLANKTON
Familya
Cins
Tür
Adet/m3
Takım
Familya
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina angusta
20
CHAETOCEROTALES
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina gemma
20
RHIZOSOLENIALES
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages typicus
1000
Acartiidae
Acartia
Acartia clausi
618
Oithonidae
Oithona
Oithona helgolandica
620
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona plumifera
101
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona nana
142
CALANOIDA
Clausocalanidae
Ctenocalanus
Ctenocalanus vanus
141
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia discaudata
309
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia grani
620
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia latisetosa
80
CALANOIDA
Calanidae
Calanus
Calanus minör
620
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages kroeyeri
1000
CALANOIDA
Clausocalanidae
Clausocalanus
Clausocalanus furcatus
1240
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages violaceus
930
POECILOSTOMATOIDA
Corycaeidae
Corycaeus
Corycaeus spp
81
CIRRIPEDIA
-
-
Cirriped spp.(larva)
20
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Naiplius spp
15
TOPLAM
7577
PYRROPHYTA
(DĠNOFLAGELLATLAR)
CALANOIDA
CYCLOPOIDA
BACĠLLARĠOPHYTA
(DĠATOMELER)
Takım
Cins
Tür
Adet/m3
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros curvisetum Cleve
86321
Rhizosoleniaceae
Dactyliosolen
Dactyliosolen sp.
6682
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros decipiens Cleve
11271
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros diversum Cleve
45101
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros peruvianus Brightwell
752
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros rostratus Lauder
11271
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros sp.
45101
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
376
BACİLLARİALES
Basillariaceae
Cylindrotheca
Chaetoceros tortissimum Gran
Cylindrotheca closterium (Ehrenberg) Reimann
& Lewin
2255
PERIDINIALES
Ceratiaceae
Ceratium
Ceratium kofoidii Jörgensen
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gymnodinium
Gymnodinium sp.
7517
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gyrodinium
11275
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gyrodinium
PERIDINIALES
Podolampaceae
Peridinium
Gyrodinium fusiforme Kofoid & Swezy
Gyrodinium lachryma (Meunier) Kofoid &
Swezy
Peridinium sp.
PERIDINIALES
Protoperidiniaceae
Protoperidinium
Protoperidinium brevipes (Paulsen) Balech
1879
5638
2088
376
PERIDINIALES
Protoperidiniaceae
Protoperidinium
Protoperidinium divergens (Ehrenberg) Balech
1879
PROROCENTRALES
Prorocentraceae
Prorocentrum
Prorocentrum ovum (Schiller) Dodge
23678
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Scrippsiella
Scrippsiella trochoidea (Stein) Loeblich III
30067
TOPLAM
293527
IV-49
Tablo IV.36. Açık Alanda Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Yaz Dönemi
ZOOPLANKTON
Cins
Acartia
Tür
Acartia clausi
3
Familya
Acartiidae
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia discaudata
234
BACILLARIALES
Bacillariaceae
Bacillaria
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia grani
410
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Bacteriastrum
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia latisetosa
21
HEMIAULALES
Hemiaulaceae
Cerataulina
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages typicus
651
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
CALANOIDA
Calanidae
Calanus
Calanus minör
245
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages kroyeri
235
RHIZOSOLENIALES
CALANOIDA
Clausocalanidae
Clausocalanus
155
CALANOIDA
Clausocalanidae
Clausocalanus
Clausocalanus arcuicornis
Adet/ m
560
Takım
FĠTOPLANKTON
Familya
Cins
BACILLARIOPHYTA (DIATOMELER)
Takım
CALANOIDA
Tür
Adet/ m
Chaetoceros
Bacillaria paxillifera (O. F.
Müller) Hendey
Bacteriastrum delicatulum
Cleve
Cerataulina pelagica (Cleve)
Hendey
Chaetoceros debilis Cleve
11000
Chaetoceros
Chaetoceros gracilis Schütt
64960
Rhizosoleniaceae
Dactyliosolen
Dactyliosolen spp.
20880
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Leptocylindrus
23000
45
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Leptocylindrus
Leptocylindrus danicus Cleve
Leptocylindrus mediterraneus
(H. Peragallo) Hasle
Pseudosolenia calcar-avis
(Schultze) Sundström
Rhizosolenia fragilissima Berg
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
123
RHIZOSOLENIALES
Rhizosoleniaceae
Pseudosolenia
POECILOSTOMATOIDA
Corycaeidae
Corycaeus
Coryceaus spp
86
RHIZOSOLENIALES
Rhizosoleniaceae
Dactyliosolen
CIRRIPEDIA
-
-
25
CALANOIDA
Clausocalanidae
Ctenocalanus
Ctenocalanus vanus
123
CALANOIDA
Pontellidae
Labidocera
Labidocera brunescens
85
CALANOIDA
Pontellidae
Labidocera
Labidocera pavo
56
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Nauplius spp.
25
CYCLOPODIA
Oncaeidae
Oncaea
Oncaea spp.
25
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
420
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona plumifera
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona nana
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
0
5000
3000
53360
0
3480
CHRYSOPHYTA
PRYMNESIALEAS
Neolaerhabdaceae
Emiliania
Emiliania huxleyi
(Lohmann) Hay & Mohler III
13920
PYRROPHYTA (DĠNOFLAGELLATLAR)
10000
Gymnodinium spp.
0
Ceratiaceae
Bilimsel olarak henüz
bir familyaya alınmadı
bir takıma alınmadı
70
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Heterocapsa
Gyrodinium fusiforme Kofoid
& Swezy
Heterocapsa spp.
101
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Peridinium
Peridinium sp.
0
Paracalanus parvus
50
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Scrippsiella
Scrippsiella trochoidea (Stein)
Loeblich III
4640
GYMNODILIAES
Gymnodiniaceae
Torodinium
Torodinium spp.
0
CALANOIDA
Scolioidea
Pontella
Pontella mediterranea
86
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina angusta
25
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina gemma
18
CALANOIDA
Armadilloidea
Temora
Temora stylifera
367
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Nauplius spp.
20
MAXILLOPODA
Cyclopidae
-
Copepod
5
TOPLAM
4266
Ceratium
Gymnodinium mikimotoi
Miyake & Kominamiexoda
PERIDINIALES
POECILOSTOMATOIDA
3
Gymnodinium
Gymnodinium
Gymnodinium
TOPLAM
IV-50
5500
0
4500
223130
Tablo IV.37. Sahil Bölgesinde Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Kış Dönemi
FĠTOPLANKTON
ZOOPLANKTON
Familya
Cins
Tür
Adet/ m3
Takım
Familya
Cins
Tür
Adet/ m3
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina angusta
88
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros curvisetum Cleve
95213
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina gemma
23
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros decipiens Cleve
12528
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages typicus
1100
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros diversum Cleve
50112
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia clausi
680
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros peruvianus Brightwell
835
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
680
-
-
-
Nitzschia delicatissima Cleve
12528
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona plumifera
111
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona nana
156
CHAETOCEROTALES
RHIZOSOLENIALES
Chaetocerotaceae
Rhizosoleniaceae
Chaetoceros
Dactyliosolen
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona setigera
23
BACILLARIALES
Basillariaceae
Cylindrotheca
CALANOIDA
Clausocalanidae
Ctenocalanus
Ctenocalanus vanus
156
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia discaudata
340
PERIDINIALES
Ceratiaceae
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia grani
680
PERIDINIALES
Ceratiaceae
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia latisetosa
88
PERIDINIALES
CALANOIDA
Calanidae
Calanus
Calanus minör
681
CALANOIDA
Calanidae
Calanus
Calanus tenuicornis
22
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages kroeyeri
1100
CALANOIDA
Clausocalanidae
Clausocalanus
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
POECILOSTOMATOIDA
Corycaeidae
Corycaeus
Clausocalanus
furcatus
Centropages
violaceus
Corycaeus spp
CIRRIPEDIA
-
-
Cirriped spp. (larva)
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Naiplius sp.
17
TOPLAM
7520
215
90
22
1248
BACĠLLARĠOPHYTA
(DĠATOMELER)
Takım
Chaetoceros sp.
50112
Dactyliosolen sp.
Cylindrotheca closterium (Ehrenberg)
Reimann & Lewin
7424
Ceratium
6264
Ceratium
Ceratium sp.
2320
Ceratiaceae
Ceratium
Ceratium tripos
6264
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gymnodinium
Gymnodinium sp.
8352
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gyrodinium
12528
GYMNODINIALES
Gymnodiniaceae
Gyrodinium
PERIDINIALES
Protoperidiniaceae
Protoperidinium
PERIDINIALES
Protoperidiniaceae
Protoperidinium
PROROCENTRALES
Prorocentraceae
Prorocentrum
Gyrodinium fusiforme Kofoid & Swezy
Gyrodinium lachryma (Meunier) Kofoid
& Swezy
Protoperidinium brevipes (Paulsen)
Balech
Protoperidinium divergens (Ehrenberg)
Balech
Protocentrum micans Ehrenberg
PROROCENTRALES
Prorocentraceae
Prorocentrum
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Scrippsiella
IV-51
Prorocentrum ovum (Schiller) Dodge
Scrippsiella trochoidea (Stein) Loeblich
III
TOPLAM
2505
2320
2088
2088
187920
26309
33408
521118
Tablo IV.38. Sahil Bölgesinde Toplanan Plankton Türleri ve Yoğunlukları-Yaz Dönemi
FĠTOPLANKTON
ZOOPLANKTON
3
Takım
Familya
Cins
Tür
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia clausi
598
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia discaudata
280
BACILLARIALES
Bacillariaceae
Bacillaria
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia grani
580
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Bacteriastrum
CALANOIDA
Acartiidae
Acartia
Acartia latisetosa
38
HEMIAULALES
Hemiaulaceae
Cerataulina
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages typicus
800
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Bacillaria paxillifera (O. F.
Müller) Hendey
Bacteriastrum delicatulum
Cleve
Cerataulina pelagica (Cleve)
Hendey
Chaetoceros debilis Cleve
CALANOIDA
Calanidae
Calanus
Calanus minör
310
CHAETOCEROTALES
Chaetocerotaceae
Chaetoceros
Chaetoceros gracilis Schütt
Adet/m
Takım
Familya
Cins
Tür
Adet/m
BACILLARIOPHYTA (DIATOMELER)
12150
0
13920
11430
417660
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
Centropages kroyeri
410
RHIZOSOLENIALES
Rhizosoleniaceae
Dactyliosolen
Dactyliosolen spp.
2700
CALANOIDA
Clausocalanidae
Clausocalanus
281
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Leptocylindrus
Clausocalanidae
Clausocalanus
30
CHAETOCEROTALES
Scarabaeoidea
Leptocylindrus
Leptocylindrus danicus Cleve
Leptocylindrus mediterraneus
(H. Peragallo) Hasle
Pseudosolenia calcar-avis
(Schultze) Sundström
Rhizosolenia fragilissima Berg
10200
CALANOIDA
Clausocalanus
arcuicornis
CALANOIDA
Centropagidae
Centropages
150
RHIZOSOLENIALES
Rhizosoleniaceae
Pseudosolenia
POECILOSTOMATOIDA
Corycaeidae
Corycaeus
Coryceaus spp
155
RHIZOSOLENIALES
Rhizosoleniaceae
Dactyliosolen
CIRRIPEDIA
-
-
30
CALANOIDA
Clausocalanidae
Ctenocalanus
Ctenocalanus vanus
156
CALANOIDA
Pontellidae
Labidocera
Labidocera brunescens
70
CALANOIDA
Pontellidae
Labidocera
Labidocera pavo
80
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Nauplius spp.
35
CYCLOPODIA
Oncaeidae
Oncaea
Oncaea spp.
35
PRYMNESIALEAS
Neolaerhabdaceae
Emiliania
Oithonidae
Oithona
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona plumifera
98
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Oithona nana
146
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Peridinium
CYCLOPOIDA
Oithonidae
Oithona
Paracalanus parvus
68
PERIDINIALES
Peridiniaceae
Scrippsiella
GYMNODILIAES
Gymnodiniaceae
Torodinium
CALANOIDA
Scolioidea
Pontella
Pontella mediterranea
110
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina angusta
100
POECILOSTOMATOIDA
Sapphirinidae
Sapphirina
Sapphirina gemma
20
CALANOIDA
Armadilloidea
Temora
Temora stylifera
560
LILIOPSIDA
Liliaceae
Nauplius
Nauplius spp.
35
MAXILLOPODA
Cyclopidae
-
Copepod
9
TOPLAM
5954
Emiliania huxleyi
(Lohmann) Hay & Mohler III
26448
CYCLOPOIDA
POECILOSTOMATOIDA
7500
12528
CHRYSOPHYTA
PERIDINIALES
PERIDINIALES
770
3132
Ceratiaceae
Peridiniaceae
Ceratium
Gymnodinium
Gymnodinium
Gymnodinium
Heterocapsa
Gymnodinium mikimotoi
Miyake & Kominamiexoda
Gymnodinium spp.
Gyrodinium fusiforme Kofoid &
Swezy
Heterocapsa spp.
Peridinium sp.
Scrippsiella trochoidea (Stein)
Loeblich III
Torodinium spp.
TOPLAM
IV-52
3000
11250
3000
1500
9744
2784
16704
9000
574650
3
Tablo IV.39. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Avlanılan Deniz Ürünleri
Türkçe Adları
Levrek
Çipura
Lahos
Lüfer
Mercan
Kefal
Dil Balığı
Barbunya
Kırlangıç
Sardalya
Palamut
Avcı
İstavrit
Mezgit
Gümüş
Karagöz
Tekir
Tirsi
Karides
Kalamar
Kum midyesi
Tür
Dicentrarchus labrax
Sparus auratus
Epinephelus aeneus
Pomatomus saltator
Pagellus erythrinus
Mugil sp.
Solea solea
Mullus barbatus
Trigla lucerna
Sardina pilchardus
Sarda sarda
Seriola dumerilii
Trachurus mediterraneus
Merlangius merlangus
Atherina presbyter
Diplodus vulgaris
Mullus surmuletus
Alosa fallax nilotica
Penaeus kerathurus
Loligo vulgaris
Tapes sp.
Cins
Familya
Takım
Dicentrarchus
Moronidae
PERCIFORMES
Pagrus
Sparidae
PERCIFORMES
Epinephelus
Serranidae
PERCIFORMES
Pomatomus
Pomatomidae
PERCIFORMES
Pagellus
Sparidae
PERCIFORMES
Mugil
Mugilidae
PERCIFORMES
Solea
Soleidae
PLEURONECTIFORMES
Mullus
Mullidae
PERCIFORMES
Trigla
Triglidae
SCORPAENIFORMES
Sardina
Clupeidae
CLUPEIFORMES
Sarda
Scombridae
PERCIFORMES
Seriola
Carangidae
PERCIFORMES
Trachurus
Carangidae
PERCIFORMES
Merlangius
Gadidae
GADIFORMES
Atherina
Atherinidae
ATHERINIFORMES
Diplodus
Sparidae
PERCIFORMES
Mullus
Mullidae
PERCIFORMES
Alosa
Clupeidae
CLUPEIFORMES
Penaeus
Penaeidae
DECAPODA
Loligo
Loliginidae
TEUTHIDA
Tapes
Veneridae
VENEROIDA
Kaynak: Çalışma bölgesinde alınan notlar ve Hatay Çevre İl Raporu, 2007
Tablo IV.40. Taşlıgöl Mevki ve Sarısu Deresindeki Balık Türleri
Türkçe Adları
Tatlısu Yılan balığı
Sazan Balığı
Kara Balık, Sekiz Bıyık
Sivrisinek Balığı
Kefal Balığı
İsrail Çipurası
Tür
Anguilla anguilla
Cyprinus carpio
Clarias gariepinus
Gambusia affinis
Mugil cephalus
Tilapia nilotica
Cins
Anguilla
Cyprinus
Clarias
Gambusia
Mugil
Oreochromis
Familya
Anguillidae
Cyprinidae
Clariidae
Poeciliidae
Mugilidae
Cichlidae
Takım
ANGUİLLİFORMES
CYPRİNİFORMES
SİLURİFORMES
CYPRİNODONTİFORMES
MUGİLİFORMES
PERCİFORMES
Planktonik canlılar denizin pelajik bölgesinde yaşamlarını sürdürmekte olan,
bitkisel ve hayvansal karakterde, tek hücreli pasif hareketli canlılardır. Fitoplanktonlar,
bitkiler gibi fotosentez yaparak kendi besinlerini üretir ve ortama oksijen verirler.
Denizlerde birincil üretim denilen kavramı meydana getirirler. Zooplanktonlar ise
fitoplanktonlarla beslenen hayvansal planktonlardır. Planktonların populasyonları, suların
ısınması ile ilkbahar döneminde, suların soğuduğu sonbahar döneminde azalmaktadır.
Fitoplankton türlerinin büyük çoğunluğunun, Diatome türlerinden oluştuğu tespit
edilmiştir. Sahil kesimi ölçüm sonuçları ise sayısal olarak açık saha çalışma sonuçlarından
daha fazla çıkmıştır.
Fauna olarak derisidikenliler ile yer yer yengeçler ve bunlara ait yaşam alanları
dikkati çekmektedir. Balık olarak seyrek görülen Deniz Gümüşü ile kafadan bacaklılardan
Kalamar göze çarpmaktadır. Faaliyet alanı ve çevresinde avlanılan deniz ürünleri su
sütununda yüzeyden dibe kadar bütün alanı kullanabilme kapasitesine sahip
organizmalardır. Bunlardan bazılarının bentik alanda hareketlerinin kısıtlı olduğu (Kum
midyesi), bazılarının ise aktif yer değiştirme özelliğine (Karidesler, dil balığı vb.) sahip
olduğu bilinmektedir.
Ayrıca literatür çalışmalarına göre İskenderun Körfezi‟nde bulunan deniz balıkları
ve diğer bentik canlılar (yengeçler ve karidesler) Ek-12 “Su Kalitesi, Flora Fauna
Raporu”nda verilmiştir.
IV-53
Bunun yanı sıra, ülkemiz Akdeniz kıyılarında yuvalama yapan İribaş Deniz
Kaplumbağası (Caretta caretta) ve Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas)
türlerinden, özellikle Doğu Akdeniz kıyılarındaki bazı kumsallarda yuvalama yapan ve
nesli tehlike altında olan Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas) türü ile ilgili
gözlemler yapılmıştır. Söz konusu kaplumbağaların üreme alanları olarak belirlenen
Sugözü-Akkum kumsalı, Akyatan-Yumurtalık Kumsalı, Samandağ Kumsalı Proje Alanı ve
etki alanlarına uzak mesafede yer almaktadır. Kaplumbağa üreme alanlarının koordinatları
ve Proje Alanı‟na yaklaşık uzaklıkları Tablo IV-41‟de verilmektedir. Söz konusu alanların,
projenin hiçbir aşamasından etkilenmesi mümkün görülmemektedir.
Tablo IV.41. Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje Alanı‟na Uzaklıkları
Kumsal Adı
BaĢlangıç
Koordinatları
BitiĢ Koordinatları
Proje Sahasına En
Yakın YaklaĢık Uzaklık
(km)
Sugözü-Akkum Kumsalı
36°52'5.19"K
35°55'3.22"E
36°48'14.96"K
35°50'49.35"E
12
Akyatan-Yumurtalık Kumsalı
36°43'13.69"K
35°43'27.28"E
36°43'29.76"K
34°55'12.07"E
35
Samandağ Kumsalı
36° 7'29.04"K
35°55'4.16"E
36° 0'34.80"K
96
35°58'53.29"E
Kaynak: Yerli ve Canbolat 1998; Eken ve ark.2007
IV.2.7. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları
Santralin kurulacağı bölgede mevcut olan termal ve jeotermal su kaynakları
belirlenirken Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü‟nün sahip olduğu en güncel veri
birikimi olan ve 2005 yılında yayımlanan “Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri” esas
alınmıştır. Önerilen santralin tesis edileceği Hatay ilinde; Tahtaköprü ve Suluca, Başlamış,
Reyhanlı (Hamamat) ve Kırıkhan-Koyuncu Hüyük olmak üzere dört adet jeotermal alan
vardır. Bu alanların sıcaklıkları 27°C ile 37°C arasında değişmektedir (bkz. Şekil IV-32).
IV-54
Proje Alanı
Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, 2005
Şekil IV-32. Hatay İli Jeotermal Alanları
Tahtaköprü su kaynağının bulunduğu alanda bir havuz ve kulübe bulunmaktadır.
Suluca bölgesinde ise sadece küçük bir havuz bulunmakta ve faydalanmak isteyen halk
bu havuzda banyo yapabilmektedir. Tahtaköprü ve Suluca jeotermal alanındaki
kaynakların sıcaklıkları ve debileri Tablo IV-42‟de, alanın jeoloji haritası Şekil IV-33„te
verilmektedir.
Tablo IV.42. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanındaki Kaynaklar
Kaynak Adı
Tahtaköprü
Suluca-1
Suluca-2
Sıcaklık (°C)
Debi (l/s)
27
3
33
0,2
35
0,1
IV-55
Şekil IV-33. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası
Başlamış İçmecesi‟nin sıcaklığı 33°C, debisi 0,2 l/s‟dir. İçmecenin suları tek
kaynaktan, sıcak suları ise iki kaynaktan yüzeye çıkmaktadır. Kaynağın çevresine çeşitli
tesisler bulunmaktadır. Söz konusu bölgede hamamlar bulunmakta, yöre halkı kaplıcadan
faydalanabilmektedir. Başlamış alanındaki jeotermal kaynaklar Tablo IV-43‟te, Başlamış
alanının jeoloji haritası ise Şekil IV-34‟te verilmektedir.
Tablo IV.43. Tahtaköprü-Suluca Jeotermal Alanındaki Kaynaklar
Kaynak Adı
Başlamış İçmecesi
Başlamış Sıcak Suları Erkekler
Hamamı
Kadınlar Hamamı
Sıcaklık (°C)
33
Debi (l/s)
0,2
32
2,41
31,9
0,1
IV-56
Şekil IV-34. Başlamış Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası
Hamamat jeotermal alanından çıkan sıcak sularda halk banyo yapabilmekte ve
suları çamaşır yıkama amacıyla kullanabilmektedir. Hamamat jeotermal alanının jeoloji
haritası ise Şekil IV-35‟te verilmektedir.
Bunların dışında, bölgede yüzeye çıkan birden fazla sıcak su kaynağı yer almakta
ve bu kaynakların sıcaklıkları ve debileri ise Tablo IV-44‟te listelenmektedir.
IV-57
Tablo IV.44. Hamamat Jeotermal Alanındaki Kaynaklar
Kaynak Adı
Sıcaklık (°C)
Debi (l/s)
Suriye Hamamı (Güney Havuz
36,5
1,66
Kaynağı)
Suriye Hamamı Deposu (Birikinti
37,3
3,33
Havuzu)
Askeri Havuz Kaynağı
37,2
14,6 (P)*
Reyhanlı Kaplıcası-1
36
5**
Reyhanlı Kaplıcası-2 (Güney)
36
2,47
Reyhanlı Kaplıcası-3
36
1,53
Reyhanlı Kaplıcası Kuzeyindeki Kay.
28
0,3
(Gölet Çıkışı)
* 3-4 m derinliğindeki bir filtreli boru ile teçhiz edilmiş ve pompa yerleştirilmiştir.
** Toplam Debi
P : Pompaj
IV-58
Şekil IV-35. Hamamat Jeotermal Alanının Jeoloji Haritası
Kırıkhan-Koyuncuhöyük jeotermal alanından çıkan sudan ise yörede
faydalanılmamaktadır. Koyuncuhöyük kaynağının sıcaklığı ise 33 (°C)‟dir. Kaynağın debisi
ölçülememiştir.
IV-59
Bahsi geçen jeotermal alanlar arasından Proje Alanı‟na en yakın olan alan
Başlamış jeotermal alanıdır. Bu alan Proje Alanı‟na yaklaşık 18 km uzaklıktadır. Bu alanın
önerilen projeden olumsuz yönde etkilenmesi mümkün değildir.
IV.2.8. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım
Kabiliyeti Sınıflaması, TaĢıma Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon,
Toprak ĠĢleri Ġçin Kullanımı, Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır vb.)
Proje Alanı ve çevresine ait, Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu ile ilgili bilgiler
T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı‟nın 1998 yılı basımı, “Hatay İli Arazi Varlığı” adlı
kitabından faydalanılmıştır.
Büyük Toprak Grupları
Proje Alanı ve çevresinde görülen büyük toprak gruplarının T.C. Tarım ve Köy
İşleri Bakanlığı tarafından kullanılan tanımları aşağıda verilmektedir:
Alüvyal Topraklar: Genellikle taze tortul depozitler üzerinde oluşan bu genç
topraklarda katmanlar bulunmamakta veya bulunsa bile, çok zayıf gelişmiştir. Buna
karşılık, değişik özellikte mineral katlar bulunur. Bu topraklar çoğunlukla taban suyunun
etkisi altındadır. Tarım bakımından çok önemli olan bu topraklar, iklimin elverdiği bütün
kültür bitkilerini yetiştirmeye elverişlidir.
Hidromorfik Alüviyal Topraklar: Bu toprakların bazısı yılın büyük bir bölümünde
yüzeyde veya yüzeye yakın taban suyuna sahiptir. Bazısında nemli serin mevsimlerde su
yüzeye yakındır, fakat yazın sonlarında kısa bir süre için 1m‟nin altına kadar düşer.
Toprakların bir kısmı ise taşkınlara maruzdur. Topoğrafya düz veya içbükeydir. Yüzey
drenajı ve dahili drenaj çok bozuktur veya drenaj hiç yoktur. Dolayısıyla, özellikle alt katlar
yaştır. Taban suyundaki yükselip alçalmalar toprağın bunun üzerinde kalan kısmında ard
arda gelen yükseltgenme ve indirgenmelere yol açar. Bunun sonucu mavimsi gri
indirgenme ve kırmızımsı yükseltgenme (oksitlenme, pas) lekeleri oluşur. Bu topraklarda
derinlik fazla ise de, indirgenmiş katlar kök bölgesini sınırlandırmaktadır.
Kolüvyal Topraklar: Dik eğimlerin eteklerinde yerçekimi, toprak kayması, yüzey
akışı veya yan dereler ile kısa mesafelerden taşınarak biriktirilmiş ve kolliviyum denen
materyal üzerinde oluşmuş bu topraklar gençtir ve karakteristikleri daha çok çevredeki
arazi topraklarına benzemektedir. Yağış ve akışın şiddetine ve eğim derecesine göre
değişik parça büyüklüklerini içeren katlar ihtiva ederler. Bu katlar alüviyal topraklardaki gibi
birbirine paralel değildir. Dik yamaçların eteklerinde ve vadi boğazlarında bulunanlar daha
çok az topraklı kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akışının hızının azaldığı oranda
parçaların çapları küçülmektedir. Drenajları iyidir. Topraklar ara sıra taşkına maruz kalır.
Üzerlerindeki doğal bitki örtüsü iklime bağlıdır. Tarım altında olanlar sulandıklarında iyi
verim verirler.
Kahverengi Orman Toprakları: Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana
madde üzerinde oluşmuştur. Zayıf gelişmiş katmanlara sahiptirler. Reaksiyonları nötr veya
kalevidir. Alt toprağın aşağı kısımlarında kireç birikmesi görülür. Drenajları iyidir.
Bazaltik Topraklar: Bunlar ağır killi, koyu renkli topraklardır ve profilleri iyi
gelişmemiştir. Bunlarda çoğunlukla kireç bulunmaz. Toprak reaksiyonu nötr ile orta kalevi
arasında değişmektedir. Topraklar organik maddece nispeten fakirdir. Fiziksel özellikleri
iyi olmadığından, verimlilikleri çoğunlukla düşüktür. Bir kısım topraklar oldukça taşlı
olduğundan, yoğun sürüm isteyen kullanımlarda taşlardan temizlenmeleri gerekir.
IV-60
Proje Alanı‟nda yapılan sondajlardan elde edilen temsili numuneler üzerinde
yapılan tanımlamalar ile yüzeyden itibaren derinlere doğru çakıllı kum/kumlu çakıl, kum,
siltli kum, siltli kil ve anakayada bazalt birimlere rastlanmıştır.
Tablo IV.45. Proje Alanı ve Çevresindeki Büyük Toprak Gruplarının Arazi Sınıflarına Dağılımı (Hektar)
Büyük Toprak Grupları
Alüvyal Topraklar
Hidromorfik Alüvyal Topraklar
Kolüvyal Topraklar
Kahverengi Orman Toprakları
Bazaltik Topraklar
Yerleşim ve Etüd Dışı Alan
Toplam
I
2.636
360
2.996
Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıfları
II
III
IV
V
VI
VII
191
499
100
141
1.607
499
100 191
1.748
VIII
599
599
Toplam
2.636
191
859
241
1.607
599
6.133
Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı
Araziler; kullanma kabiliyetine göre, üzerinde erozyona sebep olunmadan en iyi,
en kolay ve en ekonomik bir şekilde tarım yapılabilen birinci sınıf ile, hiç bir tarıma elverişli
olmayan, çayır veya ormanlık olarak dahi kullanılamayan, ancak doğal hayata ortam teşkil
edebilen veya insanlar tarafından dinlenme yerleri ve milli park olarak kullanılabilen
sekizinci sınıf arasında yer alırlar. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından kullanılan
arazi kullanım kabiliyet sınıflarının tanımları aşağıda sunulmaktadır.
I. Sınıf Arazi:
Birinci sınıf arazi; alışılmış ziraat metotları uygulanabilen düz veya düze yakın,
derin, verimli ve kolayca işlenebilen toprakları ihtiva eden arazidir. Bu sınıf arazide pek az
su ve rüzgar erozyonu olabilir. Topraklar iyi drenaja sahiptirler, su taşkın zararlarına
maruz değildirler. Çapa bitkileri ve diğer entansif yetiştirilen ürünlere uygundurlar.
Yağışların az olduğu yerlerde sulanan birinci sınıf araziler, % 1 den az meyilli, derin, tınlı
yapılı, iyi su tutma kapasitesi olan, orta derecede geçirgen topraklara sahip arazilerdir.
II. Sınıf Arazi:
İkinci sınıf arazi ancak bazı özel tedbirler alınmak suretiyle kolayca işlenebilen iyi
bir arazidir. Bunun birinci sınıf araziden farkları, hafif meyillilik, orta derecede erozyona
maruz kalmak, orta derecede kalın toprağa sahip olmak, ara sıra orta derecede taşkınlara
uğramak ve kolayca izole edilebilecek orta derecede ıslaklık ihtiva etmek gibi sınırlayıcı
faktörlerden bir veya birkaçı olabilir.
III. Sınıf Arazi:
Üçüncü sınıf arazi, üzerinde iyi bir bitki münavebesi kullanılmak ve uygun ziraat
metodları tatbik edilmek suretiyle fazla gelir getiren çapa bitkileri için orta derecede iyi bir
arazidir. Orta derecede meyillilik, erozyona fazla hassasiyet, fazla ıslaklık, yüzlek toprak,
taban taşının varlığı, fazla kumluluk veya çakıllılık, düşük su tutma kapasitesi ve az
verimlilik bu sınıf araziye ait olan özelliklerdir.
IV. Sınıf Arazi:
Dördüncü sınıf arazi, özellikle devamlı olarak çayıra tahsis edilmeye müsait arazi
sınıfıdır. Ara sıra tarla bitkileri de yetiştirilebilir. Fazla meyil, erozyon, kötü toprak
karakterleri ve iklim bu sınıf topraklar üzerinde yapılacak ziraatı sınırlayıcı faktörlerdir.
Kötü drenaja sahip az meyilli topraklar da dördüncü sınıfa ithal edilirler. Bunlar erozyona
maruz kalmazlar, fakat ilkbaharda birdenbire kuruduklarından ve verimlilikleri de pek az
IV-61
olduğundan birçok ürünlerin yetiştirilmesine uygun değildirler. Yarı-arid bölgelerde
dördüncü sınıf araziler üzerinde baklagilleri ihtiva eden münavebe sistemlerinin
uygulanması genellikle iklim dolayısıyla mümkün olmamaktadır.
V. Sınıf Arazi:
Beşinci sınıf arazi kültür bitkileri yetiştirmeye müsait olmadığından çayır ve orman
gibi uzun ömürlü bitkilere tahsis edilir. Kültivasyona, taşlılık ve ıslaklık gibi bir veya birkaç
faktör mani olur. Arazi düz veya düze yakındır. Fazla miktarda su ve rüzgar erozyonuna
maruz değildir. Otlatma ve ağaç kesimi iyi bir toprak örtüsünün devamlı muhafazası
şartıyla yapılır.
VI. Sınıf Arazi:
Altıncı sınıf arazi, ormanlık veya çayır olarak kullanım da dahil orta derecede
tedbirler alınmasını gerektiren arazidir. Fazla meyillidir ve şiddetli erozyona maruz kalır.
Yüzlektir, ıslak veya çok kurudur veya başka sebeplerden dolayı kültivasyona müsait
değildir.
VII. Sınıf Arazi:
Yedinci sınıf arazi, çok meyilli, erozyona fazla uğramış, taşlı ve arızalı olup, yüzlek,
kuru, bataklık veya diğer bazı elverişsiz toprakları ihtiva eder. Çok fazla ihtimam
gösterilmek şartıyla çayır veya orman olarak kullanılabilir. Üzerindeki bitki örtüsü azalırsa
erozyon çok şiddetlenir.
VIII. Sınıf Arazi:
Sekizinci sınıf arazi, kültivasyona ve çayır veya ormanlık olarak kullanılmaya mani
özellikleri ihtiva eder. Bu tür araziler doğal hayata ortam teşkil ettikleri gibi, dinlenme yeri
olarak da kullanılır veya akan sulara su toplama havzası olarak muhafaza edilirler. Bunlar;
bataklık, çöl ve çok derin oyuntuları ihtiva eden arazilerle, yüksek dağlık, fazla arızalı ve
taşlı arazileri kapsar.
Proje Alanı‟nın 71,3 ha tarım dışı alandır. Bu sebeple VIII. Sınıf Arazi grubuna
girmektedir. Kalan yaklaşık 7 ha alan ise sulu özel ürün arazisi olarak (SOT) IV. Sınıf
Arazi grubunda yer almaktadır.
Tablo IV.46. Proje Alanı ve Çevresindeki Arazi Sınıflarının Arazi Kullanma Şekillerine Göre Dağılımı
Toprak Sınıfına Dahil Alanlar ( Ha )
Kuru Tarım (Nadassız)
Sulu Tarım
Sulu Tarım (Yetersiz)
Mera
Fundalık
Terkedilmiş (Hali) Arazi
Toplam
I
837
2.159
2.996
Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıfları
II
III
IV
V
VI
VII
499
100
1.607
141
191
499
100 191
1.748
VIII
599
599
Toplam
599
837
2.159
1.607
141
191
599
6.133
TaĢıma Kapasitesi
Geoteknik Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. tarafından Haziran-Temmuz, 2009
aylarında Proje Alanı‟nda gerçekleştirilen jeolojik ve jeoteknik çalışmalar kapsamında
yapılan sondaj çalışmalarında rastlanan ve temel zemini olarak değerlendirilen orta sıkı
IV-62
kum - çakıllı kum olarak geçilen alüvyonel birim için SPT/CPT deneyleri ve alınan
numuneler üzerinde yapılan laboratuvar deneylerinin ortalama değerlerine bağlı olarak
emniyetli temel taşıma gücü qult=0,80 kg/cm2 olarak tespit edilmiştir. (bkz. Ek-10)
Yamaç Stabilitesi
Proje Alanı‟nda yapılan sondaj çalışmalarından elde edilen veriler ışığında 20 m
derinliğe kadar uzanan alüvyon tabakanın üst birimleri olan orta sıkı kum ve orta sıkı
çakıllı kum olarak geçilen birimlerde depremli durumda sıvılaşma riski beklenmelidir. Proje
Alanı‟nda depremli durumda suya doygun alüvyonel tabakanın sıvılaşma riski taşıması
nedeniyle inşa edilecek yapıların stabilitesi için alüvyonel birim zemin ıslah yöntemleri
kullanılarak ıslah edilecektir.
Erozyon Derecesi
Hatay ilinde, dağlık arazi ve yağışın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli
sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen
alanlar çoğunlukla alüviyal ve hidromorfik alüviyal topraklardan oluşan taban arazileridir.
Bunlar, ırmak taşkın yatakları, kıyı kumulları, çıplak kayalıklar, yoğun yerleşim alanları ve
su yüzeyleridir. Toprakların erozyon açısından sınıflandırılmasında KHGM tarafından
hazırlanan sınıflandırma kullanılmıştır. Buna göre erozyon dört derecede
sınıflandırılmaktadır:
1. Derece: Hiç veya az erozyon
2. Derece: Orta erozyon
3. Derece: Şiddetli erozyon
4. Derece: Çok şiddetli erozyon
Tablo IV.47. Proje Alanı ve Çevresindeki Erozyon Derecesi Dağılımı
Erozyon Sınıfı
I. Sınıf Su Erozyonu
II. Sınıf Su Erozyonu
III. Sınıf Su Erozyonu
IV. Sınıf Su Erozyonu
Alan (ha)
3.187
499
100
1.748
599
Yüzde (%)
%51,96
%8,14
%1,63
%28,50
%9,77
IV.2.9. Tarım Alanları (Tarımsal GeliĢim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon
Alanları) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların
Yıllık Üretim Miktarları
Hatay Tarım İl Müdürlüğü‟nden alınan verilere göre, 540.300 hektarlık alana sahip,
Hatay ilindeki, tarıma elverişli arazi miktarı 270.766 hektar ve bu arazinin 201.079
hektarlık kısmı sulamaya elverişlidir. Ancak, mevcut sulama sistemiyle, sulamaya elverişli
arazinin, 144.863 hektarlık kısmı sulanabilmektedir. Buna göre, Hatay ilinde işlenebilir
arazilerin büyük bir kısmında, yani yaklaşık %74‟ünde sulama yapılmaktadır.
Sulanamayan arazi miktarı ise, 69.687 hektardır. Hatay iline ait arazi varlığı Tablo IV48‟de verilmiştir.
Tablo IV.48. Hatay İli Arazi Varlığı
Arazi ÇeĢidi
Tarım Arazisi
Çayır-Mera Arazisi
Orman Arazisi
Sularla Kaplı Alan
Diğer Araziler
Toplam
Arazi Varlığı
(Hektar)
270.766
53.375
208.165
1.693
6.301
540.300
IV-63
Toplam Arazi Ġçindeki
Payı (%)
50,1
9,9
38,5
0,3
1,2
100,0
Kaynak: Hatay Tarım İl Müdürlüğü, 2008
Erzin ilçesi ekonomisinin temelini oluşturan tarım arazisi miktarı 12.848 hektardır.
Bu alanın 10.000 hektarında sulu, 2.848 hektarlık alanda ise susuz tarım yapılmaktadır.
Ayrıca, İlçedeki çayır-mera arazi miktarı 2.765 hektardır. Hatay ili ve Erzin ilçesine ait
sulama verileri Tablo IV-49‟da verilmiştir.
Tablo IV.49. Hatay İli Sulama Tablosu
Basınçlı Sulama Alanları
Salma Sulama Alanları
(Dekar)
Damlama Sulama
Yağmurlama Sulama
(Dekar)
(Dekar)
20.550
77.679
74.130
33.450
1.341.050
Erzin İlçesi
Hatay İli
Tablo IV.50. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Tarım Arazisinin Kullanım Amaçlarına Göre Büyüklüğü
Tarım Arazisi (Hektar)
Tarla Arazisi (Hektar)
Sebze Arazisi (Hektar)
Bağ Arazisi (Hektar)
Zeytinlik Arazi (Hektar)
Meyvelik Arazi (Hektar)
II. Ürün (Hektar)
Erzin Ġlçesi
12.848
2.230
0
0
2.930
7.688
450
Hatay Ġli
270.766
172.943
36.333
4.945
45.901
26.051
9.815
Hatay ilinde üretilen tarla ürünlerinin ekim, verim ve üretim durumlarının incelendiği
Tablo IV-51‟de görüldüğü üzere, buğday bitkisi hem ekim alanı hem de üretim hacmi
olarak öne çıkmaktadır. Tarımsal üretimin yüksek olduğu Hatay ilinde; bitki deseni olarak
tahıl ürünlerinden buğday, sanayi bitkilerinden pamuk ve tütün, baklagillerden, nohut
üretiminin yüksek olduğu söylenebilir.
Tablo IV.51. Hatay İlinde Üretilen Bazı Tarla Ürünlerinin Ekim, Verim ve Üretim Durumları
Ürün Adı
Tahıllar
Buğday
Arpa
Yulaf
Çeltik
Mısır (I. Ürün)
Mısır l. Ürün)
Baklagiller
K. Bezelye
Nohut
K. Fasulye
Y. Mercimek
K. Mercimek
Börülce
K. Bakla
Yem Bitkileri
Fiğ
Yonca
Silajlık Mısır
Endüstri Bitkileri
Patates
Tatlı Patates
Kırmızı Biber
Kekik
Kanola
K. Sarımsak
K. Soğan
Pamuk
Tütün
Soya (II. Ürün)
Susam (II. Ürün)
Ayçiçeği
Ekim Alanı
(Hektar)
Verim
(Kg/Hektar)
Üretim
(Ton)
96.505
1.165
304
31
3.170
19.990
4.951
3.451
2.480
6.903
11.760
9.221
477.822
4.020
754
214
37.280
184.320
19
715
68
185
10
20
14
1.895
1.924
2.691
1.524
1.300
2.000
2.000
36
1.376
183
282
13
40
28
1.122
99
701
7.974
19.899
70.957
8.947
1.970
49.741
842
55
405
150
65
445
2.940
60.860
3.197
85
50
305
26.401
19.273
1.938
1.000
1.846
2.382
28.529
4.959
1.011
2.153
2.500
2.010
22.230
1.060
785
150
120
1.060
83.875
301.790
3.233
183
125
613
IV-64
Ürün Adı
Yerfıstığı (I. ve II.
Ürün)
Ekim Alanı
(Hektar)
Verim
(Kg/Hektar)
Üretim
(Ton)
130
692
90
Hatay ili sebze üretiminde ekim, verim ve üretim miktarları Tablo IV-52‟de
verilmiştir.
Tablo IV.52. Hatay İlinde Üretilen Bazı Sebzelerin Ekim, Verim ve Üretim Durumları
Ürün Adı
Ekim Alanı (Hektar) Verim (Kg/Hektar) Üretim (Ton)
Beyaz Lahana
Kırmızı Lahana
Karavaprak Lahana
Göbekli Marul
Ispanak
Pırasa
Pazı
Enginar
Tere
Dereotu
Nane
Maydanoz
Roka
Taze Fasulye
Taze Bakla
Taze Bezelye
Taze Börülce
Taze Bamya
Balkabağı
Kavun
Karpuz
Sakızkabağı
Hıyar
Patlıcan
Domates
Biber
Taze Sarımsak
Taze Soğan
Havuç
Turp
Şalgam
Karnabahar
176
97
121
2.125
1.419
285
180
20
40
35
135
1.685
12
2.971
190
848
115
297
25
2.020
211
1.102
2.363
2.856
7.937
5.450
212
1.059
980
279
13
300
26.477
19.619
20.000
20.200
12.756
32.193
23.333
12.000
7.375
10.000
8.319
10.228
10.000
9.591
12.632
7.724
10.722
14.090
21.960
28.692
76.076
34.215
30.470
32.397
369.577
20.830
12.142
17.318
47.347
17.545
18.462
16.250
4.660
1.903
2.420
42.925
18.100
9.175
4.200
240
295
350
1.123
17.235
120
28.494
2.400
6.550
1.233
4.185
549
57.958
16.052
37.705
72.000
92.527
293.332
113.523
2.574
18.340
46.400
4.895
240
4.875
Hatay ilinde üretilen bazı meyvelerin ekim, verim ve üretim miktarlarına ait bilgiler
Tablo IV-53‟te verilmiştir. Bu tabloya göre, Hatay ilinde diğer meyvelerle
karşılaştırıldığında turunçgil üretiminin yoğun olarak yapıldığı söylenebilir.
Tablo IV.53. Hatay İlinde Üretilen Bazı Meyvelerin Ekim, Verim ve Üretim Durumları
Ürün Adı
Armut
Ayva
Elma
Yenidünya
Erik
Kayısı
Zerdali
Kiraz
Şeftali
Vişne
Antep Fıstığı
Ceviz
Fındık
Badem
Kapladığı Alan (Hektar)
16
6
112
5
1.373
704
20
67
1
5
180
3
3
Meyve Veren Ağaç
Sayısı (Adet)
49.621
9.950
111.032
16.522
753.984
169.738
6.100
18.979
67.140
740
2.100
60.282
1.450
37.690
IV-65
Ağaç BaĢına Ortalama
Verim (Kg)
29
23
36
34
31
31
38
30
41
20
5
37
12
21
Üretim
(Ton)
1.458
232
3.994
554
23.245
5.263
232
573
2.770
15
11
2.211
17
805
Ürün Adı
Kapladığı Alan (Hektar)
Dut
İncir
Nar
Trabzon Hurması
Turunçgil Toplamı
Limon
Portakal
Mandalina
Turunç
Altıntop
178
127
458
17,582
1.403
7.439
8.014
37
689
Meyve Veren Ağaç
Sayısı (Adet)
39.800
220.345
234.865
227.375
4,147,773
216.968
1.934.550
1.839.500
2.190
154.565
Ağaç BaĢına Ortalama
Üretim
Verim (Kg)
(Ton)
26
1.040
27
6.034
23
5.333
26
5.965
138
574,213
104
22.607
154
298.183
121
221.990
31
68
203
31.365
IV.2.10. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve
Kapalılığı Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları)
Proje Alanı‟nın bulunduğu bölge Adana Orman Bölge Müdürlüğü, Adana Orman
İşletme Müdürlüğü, Ceyhan Orman İşletme Şefliği görev sahası dahilindedir. T.C. Çevre
Orman Bakanlığı Adana Orman Bölge Müdürlüğü‟nün 8764 sayı ve 07.09.2009 tarihli
yazısı ve inceleme ve değerlendirme formunda (Ek-2) Proje Alanı‟nda orman varlığı
bulunmadığı ve bu sahalar için proje ve izin aşamasında Orman Bölge Müdürlüğü‟ne izin
irtifa işlemleri için gerekli evraklarla müracata gerek olmadığı belirtilmiştir.
Proje Alanı‟nda ve yakınında orman vasfında herhangi bir alan bulunmamakla
birlikte en yakın orman kuş uçuşu doğu yönünde yaklaşık 15 km mesafede bulunmaktadır
(bkz Şekil IV-36). Bu bölgedeki Adana Orman İşletme Müdürlüğü altında bulunan orman
arazileri ve açıklık araziler aşağıda verilmektedir (bkz. Tablo IV-54).
Hatay ilinde ormanlar Keldağ ve Amanos Dağları‟nda yoğundur. Amanos Dağları
üzerinde esasen Karadeniz florasına özgü kayın ormanları bulunmakta ve Proje Alanı‟na
en yakın orman alanında bu tip ağaçların varlığı saptanmıştır. Ancak bu bölgedeki ağaçlar
mevcut durumda gelişmeye muhtaç bir haldedir.
IV-66
Ceyhan-İskenderun
Otoyolu
15 km
Proje Alanı
En Yakın Orman Alanı
Adana-İskenderun Otoyolu
Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü, Harita ve Fotogrametri Müdürlüğü, Orman Bilgi Sistemi 2009
Şekil IV-36. Proje Alanı‟na En Yakın Orman Alanının Gösterimi
Tablo IV.54. Adana Orman İşletme Müdürlüğü Şeflikleri Altında Bulunan Orman Arazileri ve Açıklık Araziler
ġeflik Adı
Adana
Ceyhan
Sarıçam
KuruluĢ
Tarihi
16.08.1943
11.09.1989
17.09.1953
Bulunduğu Ġl
Bulunduğu
Ġlçe
Karataş
Ceyhan
Yüreğir
Ormanlık
Açıklık Alan
Alan (ha)
(ha)
Adana
Seyhan
6.701,5
209.241
Adana
Ceyhan
12.837,5
172.997
Adana
Seyhan
17.281
84.532
TOPLAM
36.820
466.770
Kaynak: Adana Orman Bölge Müdürlüğü Resmi Internet Sitesi (www.ogm-adanaobm.gov.t) 2009 Verileri
Merkezi
Proje Alanı‟nın orman alanlarına uzaklığı incelendiğinde herhangi bir ilave önlemin
alınması gerekmemektedir. En yakın orman alanı ile Proje Alanı arasında Ceyhanİskenderun ve Adana-İskenderun Otoyolu geçmekte ve herhangi bir yangın durumunda
alevlerin otlar, çayırlar veya ağaçlar yardımı ile ormanlık alanlara taşınması mümkün
değildir. Orman Genel Müdürlüğü‟nden temin edilen yangın riski haritasında santralin
kurulacağı bölgede 300 ha‟dan büyük orman yangını oluşmadığı görülmektedir. (bkz.
Şekil IV-37) Proje Alanı ve yakın çevresinde herhangi bir orman alanı bulunmadığından,
santral kaynaklı negatif bir etkinin bu kapsamda oluşması mümkün değildir.
IV-67
Proje Alanı
Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü Resmi Internet Sitesi (www.ogm.gov.tr) 2009
Şekil IV-37. Orman İşletme Müdürlükleri İtibariyle Meydana Gelen 300 ha‟dan Büyük Orman Yangınları Sayısına Göre
Derecelendirme Haritası
Santrale en yakın orman alanı uzak (15 km) ve santralden izole bir konumdadır;
ancak önerilen Erzin DGKÇ Santrali dahilinde yangın oluşumunu önlemek, çevreye karşı
oluşacak olumsuz etkileri en aza indirgemek ve yangın oluştuğunda acil müdahaleyi
gerçekleştirmek için ilgili sistemlerin ve ekipmanın bulunması sağlanacaktır. Tesiste
oluşacak herhangi bir yangın durumunda otomatik yangın sistemi devreye girecektir.
Ayrıca taşınabilen yangın tüpleri santralin belirli noktalarına yerleştirilecektir. Santralde
19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümleri dikkate alınarak yapılacak olan yangın suyu
pompa istasyonu ve yangınla mücadele tankları, Isıtma Havalandırma ve Soğutma
(HVAC), Duman Tahliye ve Kontrol Sistemi, Genel Anons ve Sesli Tahliye Sistemi ile
Geçiş Kontrol Sistemi yer alacaktır.
Acil durumlarda problemsiz bir müdahalenin gerçekleşmesi için yangın alarm
sistemi beslemesi jeneratör tarafından yapılacaktır. Yangın koruma ve müdahale sistemi
algılama işlevlerini en az 24 saat yapabilecek ve 24 saatin sonunda 30 dakika alarm
verme ve haberleşme işlemlerini sürdürebilme kapasitesine sahip olacaktır.
Tesiste çalışacak vasıflı ve vasıfsız personele yangına müdahale eğitimi verilecek
ve yangın oluştuğunda acilen en yakın itfaiye birimine haber verilecektir.
IV.2.11. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv
Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera
Kanunu Kapsamındaki Alanlar)
Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları
Proje Alanı ve çevresinde; 9/8/1983 tarih ve 2873 sayılı “Milli Parklar Kanunu”
kapsamında değerlendirilebilecek milli parklar, tabiat parkları ve tabiat anıtları
bulunmamaktadır.
IV-68
Sulak Alanlar
Proje Alanı ve çevresinde; 17/05/2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” kapsamında sulak
alanlar bulunmamaktadır.
Tabiatı Koruma Alanları
1987 yılında ilan edilmiş, 172 ha alana sahip olan Tekkoz-Kengerlidüz Tabiatı
Koruma Alanı, Hatay ili, Erzin ilçesi sınırları içerisindedir. Alanda bulunan, Doğu Kayını
(Fagus orientalis) ülkemizde en çok yayıldığı alanlardan biridir.
1993 yılında ilan edilen, 118 ha alana sahip Habibineccar Tabiatı Koruma Alanı
Hatay ili, Merkez İlçesi sınırları içerisindedir. Saha, kültürel değerler bakımından oldukça
zengindir. Kayalara oyularak yapılmış bir Hıristiyan kilisesi olan Saint Pierre (Sen Piyer)
Kilisesi, bu alan içerisinde yer almaktadır. Yine bu alanda yer alan Karon (Charon) Anıtı;
Saint Pierre kilisesinin 200 m kuzeyinde yer almakta ve mitolojide “cehennem kayıkçısı”
olarak bilinen Karon‟un kayalara oyulmuş dev bir büstüdür. Ayrıca, M.Ö. 3. Yüzyılda
Antiokus I. tarafından yapılmış, Saint Pierre kilisesinin içindeki Günahkarlar Hamamı da
alanın önemli kültür değerlerindendir.
Yaban Hayatı Koruma Alanları
Yörede iki önemli yaban hayatı koruma alanlarından biri olan, 05.10.2006 tarih ve
26310 sayılı Resmi Gazete‟de ilan edilmiş İskenderun-Arsuz Yaban Hayatı Geliştirme
Sahası, 26.063 hektarlık bir alan üzerinde yayılmıştır. Ayrıca, 35.800 hektarlık alana
yayılan, Altınözü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, bölgede yaşayan çizgili sırtlanların
korunması için, 05.10.2006 tarih ve 26310 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan sınırlar
dahilinde koruma alanı olarak belirlenmiştir. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış, Hatay ili “Ava Açık ve Kapalı
Alanlar Haritası” Şekil IV-38‟de verilmiştir.
Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri
Proje Alanı ve çevresinde, soyu tükenmekte veya genetik çeşitliliği çok azalmakta
olan bir canlı türü veya tür topluluklarını korumaya yönelik belirlenen, biyogenetik rezerv
alanları ve biyosfer rezerv alanları bulunmamaktadır.
IV-69
Kaynak: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2005)
Şekil IV-38. Hatay İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası
Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler
Hatay ilinde 123 adet arkeolojik sit alanı, 1 adet kentsel sit alanı, 4 adet doğal sit
alanı, 1 adet tarihi sit alanı mevcuttur. Proje Alanı‟na en yakın doğal sit alanı Başlamış
Köyü Doğal Sit Alanıdır. Erzin ilçesinin 3 km doğusunda bulunan alan, Proje Alanı‟na ise
IV-70
ortalama 16 km uzaklıkta bulunmaktadır. Proje Alanı‟nın bulunduğu Erzin ilçesi sınırları
içerisinde ve İskenderun - Adana karayolunun sol tarafında, Proje Alanına yaklaşık 8 km
uzaklıkta bulunan Seleukos döneminden Epiphania kentine ait olan İssos Harabeleri
olarak bilinen su kemerleri kalıntıları bulunmaktadır.
Projeden kaynaklı olarak söz konusu alanlar üzerinde olumsuz herhangi bir etki
olmayacaktır. Konu ile ilgili olarak başta 30.05.2007 tarih ve 26537 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu” ve
ilgili diğer kanun ve yönetmelikler çerçevesinde gerekli önlemler alınacaktır.
Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları
Proje Alanı ve çevresinde; 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9 uncu
maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit
ve ilan edilmiş alan bulunmamaktadır.
Turizm Alan ve Merkezleri
Hatay ili tarihi değerleri ve doğal güzellikleriyle çeşitli turizm olanaklarına sahiptir.
Özellikle kültür ve inanç turizmi açısından avantajlı durumdadır. Arkeoloji Müzesi, Saint
Pierre Kilisesi, Habib-i Neccar Camii, Antakya Kalesi, Çevlik Ören yeri, Titus Tüneli, St.
Simen Manastırı, Eski Antakya evleri, Harbiye Mesire yeri, Sokullu Mehmet Paşa
Külliyesi, Arsuz Sahil şeridi, Bakras Kalesi ve Koz Kalesi Hatay ilinin önemli turistik
yerlerindendir. Kıyı alanlarında İskenderun İlçesi güneyi turizm açısından gelişmiş, kuzeyi
ise Yumurtalık Lagünü‟ne kadar sanayi alanları olarak gelişmiş veya planlanmıştır.
Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar
Proje Alanı‟nda 25/02/1998 tarih ve 4342 sayılı “Mera Kanunu” kapsamında
değerlendirilebilecek mera bulunmamaktadır.
IV.2.12. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri,
Alanda Doğal Olarak YaĢayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla
Koruma Altına Alınan Türler, Nadir ve Nesli Tehlikeye DüĢmüĢ Türler ve Bunların
Alandaki BulunuĢ Yerleri, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bunlar Ġçin
Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir
Harita Üzerinde Gösterilmesi. Projeden ve ÇalıĢmalardan Etkilenecek Canlılar Ġçin
Alınması Gereken Koruma Önlemleri (ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢamasında). Arazide
Yapılacak Flora ÇalıĢmalarının Vejetasyon Döneminde GerçekleĢtirilmesi ve Bu
Dönemin Belirtilmesi, Arazide Tespit Edilen Türler, Anket GörüĢme Sonucu Tespit
Edilen ve Literatürden Alınan Türlerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi
Karasal Flora ve Fauna
Bu bölümde yapılan çalışmalar Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Dokuz
Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji
Bölümü öğretim üyelerinin oluşturduğu bir çalışma ekibi tarafından hazırlanmıştır. Öğretim
üyeleri ve çalışma alanlarına ait detaylı bilgi Ek-7‟deki “Karasal Flora Fauna Raporu”nda
verilmiştir. Bu bölüm kapsamında yapılan çalışmalarda Proje Alanı ve yakın çevresindeki
karasal flora (bitki türleri) ve fauna (içsu balıkları, ikiyaşamlılar, sürüngenler, kuşlar,
memeliler ve omurgasızlar) türleri ayrıntılı incelenmiştir. Konunun uzmanları tarafından,
söz konusu tesisin mevcut biyolojik çevreye olası etkileri, etkilenebilecek habitatlar ve
türleri tespit edilmiş, olası etkilerinin azaltılması konusundaki önlemler ayrıntılı olarak
açıklanmıştır. Araştırmaların yapıldığı dönem, bitkilerin çiçeklenme ve ortamdaki floristik
unsurların tümünü tür düzeyinde teşhis etmek için oldukça uygun bir dönem olan Mayıs,
IV-71
Haziran ve Eylül ayları seçilmiştir. Bu kapsamda ilk saha çalışması 8-9 Mayıs 2009, ikinci
saha çalışması 19-20 Haziran 2009, üçüncü saha çalışması ise 4-6 Eylül 2009 tarihlerinde
gerçekleştirilmiştir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında meydana gelebilecek muhtemel fiziksel,
kimyasal ve biyolojik etkiler düşünüldüğünde, Proje Alanı‟nın yakın çevresi “etki alanı”
olarak değerlendirilmiştir. Etki alanı belirlenirken özellikle inşaat aşamasında iş makineleri
ve hafriyat kamyonlarının geçeceği yollar, işletme aşamasında ise tesis faaliyetinden
kaynaklanacak baca gazı atıklarının ulaşabileceği alanlar göz önünde bulundurulmuştur.
Bu kapsamda, Proje Alanı‟nın dışında bulunan “Gölcük ve Çevreleri” ile “Burnaz
Kumulları” da kapsanacak şekilde çalışmalar geniş bir alanda yapılmıştır. Proje Alanı ve
etki alanları Şekil IV-39‟da gösterilmiştir.
Şekil IV-39. Proje Alanı ve Etki Alanları
Bu bağlamda, Proje Alanı‟nın dışında yer alan tarla habitatları, gölcükler ve çevreleri
(Taşlıgöl Mevki, Sarısu Deresi), kıyı-kumul alanlar (Burnaz Kumulları), bataklık alanlar ve
çayır-mera habitatları projenin inceleme alanı içerisinde bulunmaktadır. Çalışmaların
yapıldığı inceleme alanında farklı özelliklere ve tür kompozisyonuna sahip 5 farklı habitat
tipi gözlenmiştir. Bu habitatlar;
Tarım alanları (Proje Alanı ve etki alanında)
Kıyı-kumul habitatı (Proje Alanı ve etki alanında)
Çamur düzlükleri (Proje Alanı ve etki alanında)
Gölcük ve çevreleri (etki alanında)
Çayır-meralar (etki alanında)
Proje Alanı ve etki alanında görülen vejetasyon tipleri Şekil IV-40‟da gösterilmiştir.
IV-72
Şekil IV-40. Proje Alanı ve Etki Alanında Görülen Vejetasyon Tipleri
Proje Alanı‟nın çok küçük bir bölümü (yaklaşık 7 ha) “Tarla Habitatı”dır. Bu alanda
yapılan tarımsal faaliyetler nedeni ile doğal flora-vejetasyon ve fauna yapısı bozulmuştur.
Proje Alanı‟nın sadece tarla sınırları ve açıklıklarında, çok düşük bollukta doğal bitki türleri
ve bazı hareketli fauna unsurları (kuşlar ve omurgasızlar) gözlenmiştir. Tarımsal
faaliyetlerin dışında, alanda konaklayan mevsimlik işçiler, burada yaşayan fauna türlerinin
yakın çevredeki alternatif alanlara dağılmasına sebep olduğu gözlenmiştir. Alanda, yakın
çevredeki benzerlerine göre, kapladığı alan olarak oldukça küçük, çeşitliliği ve yoğunluk
açısından da daha zayıf olan “Çamur Düzlüğü Habitatı”, özellikle otlatma ve mevsimlik
işçilerin alanda konaklaması sebebi ile olumsuz etkilere maruz kalmıştır.
Flora
Erzin DGKÇ Santrali Projesi kapsamında flora türlerinin tespitinde; arazi
çalışmaları esas olmak üzere, önceden bu bölgede yapılmış çalışmalardan elde edilen
floristik veriler ile literatür bilgilerinden de yararlanılmıştır. Bu amaçla 8-9 Mayıs 2009, 1920 Haziran 2009 ve 4-6 Eylül 2009 tarihlerinde floristik saha çalışmaları; Proje Alanı, etki
alanları ve alternatif alanları kapsayacak şekilde oldukça geniş bir alanda yerinde
gerçekleştirilmiştir. Alanda teşhis edilen türler kayıt edilmiş, tanımlanamayan bitki
türlerinden örnekler alınarak, herbaryuma getirilmiş ve kurutularak tür teşhisleri
yapılmıştır. Türlerin teşhisinde temel kaynak olarak "Flora of Turkey and the East
Aegean Islands" adlı 11 ciltten oluşan eser esas alınmıştır. Flora listesi hazırlanırken
familyalara göre alfabetik sıra takip edilmiş, her bitki türünün, biliniyorsa, Türkçe adları da
belirtilmiştir. Türlerin türkçe isimleri için “Türkçe Bitki Adları Sözlüğü”nden yararlanılmıştır
(Baytop, T., 1997). Ayrıca, bitkinin fitocoğrafik bölgesi, Türkiye‟de bulunduğu bölgeler
(yayılımı), faaliyet alanı içinde ve/veya faaliyet alanı dışında olup olmadığı ve nispi
bolluğu, endemizmi (yaygın, bölgesel ve lokal), IUCN Tehlike kategorileri (Ekim ve ark.,
2000) ve bulunduğu habitatlar incelenmiştir.
IV-73
Mayıs 2009, Haziran 2009 ve Eylül 2009 dönemlerinde tüm alanda gerçekleştirilen
arazi çalışmaları sonucunda 56 familya,180 cinse ait 231 tür ve tür altı takson tespit
edilmiştir. Tespit edilen flora elemanlarının büyük bir bölümünün geniş yayılışlı olduğu ve
herhangi bir tehlike kategorisinde yer almadığı saptanmıştır. Ancak, çok az da olsa bazı
flora elemanlarının bölgesel yayılışlı olduğu belirlenmiştir. Bu türlerden, etki alanında
bulunan Astragalus antiochianus türü Filistin‟e kadar yayılım göstermektedir.
Yine 1990‟lı yıllarda alana yakın Yumurtalık(Adana) sahillerinden toplanan ve
henüz bilim dünyasına tanıtılma aşamasında olan Echinops (Compositae) cinsine ait
örnekler kıyı kumullarında populasyona sahiptir. Bu iki örnek Proje Alanı‟nda olmamakla
beraber, ileriki aşamalarda etkilenebileceği düşünülerek hem inşaat aşamasında hem de
sonraki yıllarda gözlem altında tutulacaktır. Bu türün habitatının da faaliyetten mümkün
olduğu kadar etkilenmemesi için ek çalışmalar yapılacaktır. Belirtilen bu türlere ait
tohumlar toplanarak çevrede hayli geniş olan benzer habitatlara dikimler yapılacaktır.
Bunlara ek olarak inşaat aşaması öncesinde toplanacak tohumlar, inşaat aşaması
bitiminde tekrar sahaya ekilecektir.
Fauna
8–9 Mayıs 2009, 19–20 Haziran 2009 ve 4-6 Eylül 2009 tarihlerinde
gerçekleştirilen Faunistik saha çalışmalarında; memeliler (Mammalia), kuşlar (Aves),
sürüngenler (Reptilia), iki yaşamlılar (Amphibia), içsu balıkları (Pisces) ve omurgasız
(Insecta) grupları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Proje Alanı ile ilgili olarak alandaki
biyotoplar, biyogenetik koruma alanları, endemik türler, tehlike altındaki türler ve yaban
yaşamı habitatları hakkında da veriler toplanmış ve incelenmiştir. Fauna elemanlarının
koruma statüleri Bern Sözleşmesi ve IUCN European Red List‟e göre değerlendirilmiş,
hazırlanan tür listesi tablolarında, her bir türün yanına bilimsel adları, Türkçe-İngilizce
adları, faaliyet alanı içinde ve/veya faaliyet alanı dışında olup olmadığı, popülasyon
yoğunluğu, endemizm ve uluslararası tehlike kategorilerine (IUCN, Bern Sözleşmesi) göre
konumu ve etkilenme olasılığı gibi bilgiler belirtilmiştir. Risk durumunda kuşlar için
Kiziroğlu (1993)‟na bağlı kalınmıştır. Diğer fauna türleri için, Demirsoy (1996) ve IUCN
(2009) kaynak olarak kullanılmıştır. Ayrıca, kuşlar ve memelilerin “Merkez Av Komisyonu
Kararları 2008-2009” a göre durumları da belirtilmiştir. Risk sınıflarını belirtmek için
kullanılan kısaltmalar Tablo IV-55‟te verilmiştir.
Tablo IV.55. Kısaltmalar ve Tanımlamalar
IUCN Kategorileri
CR
Critically
Endangered
Kritik, Tehlikede
Önlem alınmadığı takdirde çok yakın bir gelecekte yüksek oranda nesli
tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan türlerdir.
EN
Endangered
Tehlike Altında
CR kategorisi kadar olmamakla birlikte, çok yakın bir gelecekte nesli
tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerdir.
VU
Vulnarable
Hassas
Orta vadeli bir gelecekte nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan
türlerdir.
LR
Lower Rısk
Az Riskli
Bu gruptaki türler CR, EN veya VU kategorisine girmeyen, ancak
korunmaları tavsiye edilen türlerdir. Üç alt kategoriye ayrılmışlardır.
LR
(cd)
Conservation
Dependent
Korumaya Bağımlı
Gelecek 5 yıl içinde yukarıdaki tehlike kategorilerinden birine girmemesi,
türe ait bireylerin ve habitatlarının korunması ile mümkün olacaktır.
LR
(nt)
Near
Threatened
Tehtide Yakın
Korumaya bağlı olmamakla beraber gelecek 5 yıl içinde VU kategorisine
girmesi ihtimali vardır.
LC
Least
Concern
En Az Risk
Tehdit altına girme riski, en az olan türlerdir.
IV-74
IUCN Kategorileri
DD
Data
Deficient
Veri Eksik
Bu gruptaki türler için, CR, EN veya VU kategorileri ile ilgili kriterlere ait
veriler eksiktir. Bu nedenle bu türler ile ilgili doğrudan ve/veya dolaylı bir
değerlendirme yapılamamaktadır.
NE
Not
Evaluated
Değerlendirilmemiş
Bu gruptaki türler için, CR, EN veya VU kategorileri ile ilgili herhangi bir
değerlendirme yapılmamıştır.
EK II
EK III
BERN SözleĢmesi Kategorileri
Kesinlikle Korunması Gereken Türler
Korunması Gereken Türler
Proje Alanı ve etki alanında tespit edilen fauna türleri aşağıda sıralanmıştır;
Saha çalışmaları ve literatür kayıtlarına göre tüm araştırma alanında toplam, 4
ikiyaşamlı türü olduğu saptanmıştır. IUCN 2008‟e göre; Bufo variabilis (gece
kurbağası) türü (NT), Hyla savignyi (yeşil kurbağa), Ommatotriton vittatus (şeritli
semender) ve Pelophylax ridibundus (ova kurbağası) türleri (LC) statüsünde de
korumaya alınmıştır. Tespit edilen tüm ikiyaşamlı türleri, Bern Sözleşmesi ile
koruma altına alınmış türlerdir.
Proje Alanı ve yakın çevresinde gerçekleştirilen arazi çalışmalarında 13, literatür
ve anket çalışmalarına göre 15 tür olmak üzere araştırma alanının tamamında
toplam 28 sürüngen türü olduğu saptanmıştır. IUCN 2008‟e göre, bir kertenkele
türü (Acanthodactylus schreiberi – iskenderun kertenkelesi) EN, bir kara
kaplumbağası türü (Testudo gracea - tosbağa), bir tatlısu kaplumbağası (Emys
orbicularis – benekli kaplumbağa) LR, geriye kalan 23 sürüngen türü (yılan,
kertenkele ve tatlı su kaplumbağası) ise LC kategorisinde yer almaktadır. Tespit
edilen tüm sürüngen türleri Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınmış türlerdir.
Çalışma alanının tümünde 62 kuş türü tespit edilmiştir. Bu kuş türlerinden 32
tanesi Bern Ek 2, 18 tanesi de Bern Ek 3 listesinde yer almaktadır. 12 tür ise
herhangi bir kategoride bulunmamaktadır. Kuş türleri arasında, IUCN listesinde yer
alan ve endemik olan bir tür bulunmamaktadır.
Çalışma alanının tümünde 11 memeli türü tespit edilmiştir. Bu memeli türlerinden
Spermophilus xanyhophrymnus (Türk Tarla Sincabı) Bern Ek 2, Erinaceus
concolor (Kirpi), Meles meles (Porsuk) ve Mustela nivalis (Gelincik) Bern Ek 3
listesinde yer almaktadır. 7 tür ise herhangi bir kategoride bulunmamaktadır. Kuş
türleri arasında, IUCN listesinde tehlike kategorisinde (CR, EV, VU) yer alan ve
endemik olan bir tür bulunmamaktadır.
Proje Alanı‟nda balıkların bulunacağı bir habitat bulunmamaktadır. Sadece Proje
Alanı‟nın dışındaki gölcüklerde, kum çekilmesi nedeni ile oluşmuş havuzcuklarda
ve küçük derede (Sarısu Deresi) 6 balık türü olduğu belirlenmiştir. Bu balık türleri,
IUCN ve Bern‟e göre herhangi bir tehlike kategorisinde yer almamaktadır. Bu
balıkların populasyon yoğunlukları oldukça düşük ve ekonomik bir değerleri
bulunmamaktadır. Yerel halk tarafından sadece olta balıkçılığı ile avlanmaktadır.
Çalışma alanının tümünde 10 takım, 50 familyada temsil edilen 155 omurgasızböcek (Invertebrata-Insecta) türü tanımlanmıştır. Bu türlerin hiçbirisi Bern ve IUCN
tehlike kategorilerinde yer almamaktadırlar ve endemik türler değildir. Bu türler tüm
araştırma alanında bulunmaktadır. Bölge ve Türkiye geneli için geniş yayılışlı
türlerdir.
IV-75
Denizel Flora ve Fauna
Projenin hayata geçirileceği Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevki deniz
alanında flora ve fauna durumunun belirlenmesi amacıyla Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre
Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri tarafından Mart ve Temmuz 2009‟da gerekli saha
çalışmaları yapılmıştır (bkz. Ek-12). Denizel flora ve fauna ile ilgili bilgiler Bölüm IV.2.6‟da
verilmiştir.
ĠnĢaat AĢamasındaki Etkiler ve Etkiyi Azaltıcı Önlemler
Projenin özellikle inşaat aşamasında flora-fauna üzerinde önemli etkileri olacaktır.
En büyük etki, inşaat alanındaki habitat yapısı ve topografyasının bozulması ve inşa
alanlarındaki doğal habitatların tümüyle ortadan kalkması olacaktır. Bunun dışında,
gürültü, toz ve araç trafiği gibi dolaylı etkiler de görülecektir. Oluşması muhtemel etkiler
aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Arazinin hazırlanması sırasında Proje Alanı habitat yapısının ve topografyasının
bozulması
Çalışacak araçlardan kaynaklı gürültü, toz ve egzoz emisyonları
Deniz tabanında yapılacak su alma ve termal deşarj boru hatlarının yapımı
sırasında oluşması muhtemel etkiler
İnşaat aşamasında arazi kullanımı değiştirilecek Proje Alanı‟nın küçük bir kısmı
tarım arazisidir ve bu alanlarda doğal habitatlar bozulmuş durumdadır. Alanda saptanan
bitki ve hayvan türleri geniş yayılışlı, sayı ve yoğunlukları düşük olan türlerdir. Ayrıca
alanda nesli tükenme tehlikesi altında olan tür barınmamaktadır. Bütün bu faktörler
oluşabilecek etkilerin boyutunu azaltmaktadır.
İnşaat faaliyetlerine başlanmadan önce bitkisel toprak sıyrılarak depolanacak ve
inşaat bitiminde bu bitkisel toprak peyzaj alanlarına yayılacaktır. Böylece doğal bitki
türlerine ait tohumların tekrar çimlenmesi sağlanacaktır. Sahada bulunan ve özel koruma
gerektiren Astragalus antochianus türüne ait tohumlar toplanarak, çevrede hayli geniş
olan benzer habitatlara dikimler yapılacaktır.
İnşaat aşamasında çalışacak iş makineleri ve araçların düzenli olarak bakımları
yapılarak egzoz gazı emisyonları en az seviyede tutulacaktır. Kazı ve taşıma işlemleri
sırasında oluşacak toz emisyonlarını en aza indirgemek için üst tabakalar nemli tutulacak
ve savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacaktır. Hafriyat alanı ve yol yüzeyleri
sulanarak toz oluşumu kontrol edilecektir. Bu etkiler sadece inşaat döneminde
oluşacağından geçici ve geri dönüşümlüdür. Ayrıca; bu dönemde sahayı terk edecek
fauna türleri için Proje Alanı‟nın yakın çevresinde alternatif alanlar da mevcuttur.
Proje Alanı‟nın küçük bir kısmının tarım arazisi olması ve bu alanlarda doğal
habitatların bozulmuş olması, kalan kısmının ise tarım dışı alan olması, alanda saptanan
bitki ve hayvan tür, sayı ve yoğunluğunun düşük olması, saptanan türlerin geniş yayılışlı
türler olması ve alanın nesli tehlike altında tür barındırmaması, olası etkilerin
boyutunu/önemini nispeten düşürecektir.
Olası etkilerin azaltılması için alınacak önlemler ise aşağıda belirtilmiştir.
İnşaat faaliyetlerine bitki türlerinin vejetasyon ve hayvanların üreme dönemi
dışındaki zamanlarda başlanması tercih edilecektir.
İnşaat faaliyetlerine başlanmadan önce arazideki mevcut bitkisel toprağın
sıyrılarak depolanması sağlanacak ve inşaat sonrası peyzaj alanlarına bu bitkisel
toprağın yayılarak doğal bitki türlerine ait tohumların çimlenmesi sağlanacaktır.
IV-76
İnşaat faaliyetleri süresince, kullanım dışı alanlara, inşaat-makine techizatlarının
ve işçilerin sokulması engellenecektir.
Zorunlu olmadıkça bu alanlarda yol açılmaması, açılması gerektiğinde ise mevcut
florayı en az etkileyecek şekilde açılması sağlanacaktır.
Etki altında kalacak alanların sınırları belli edilecek, koruma ve hassas alan olduğu
belirtilen uyarıcı tabelalar yerleştirilecektir.
İnşaat faaliyetleri hayvanların alanı terk etmelerine imkan verecek şekilde tedrici
olarak yapılacaktır.
Gürültünün minimum düzeyde tutulması sağlanacak ve gece gürültü çıkartacak
faaliyetlerden kaçınılacaktır.
İnşaat faaliyetleri sırasında alanda sürekli sulama ve perdeleme yapılarak tozun
kalkması önlenecektir. Ayrıca inşaat aşamasında çalışacak ekipmanın düzenli
bakımları yapılacaktır.
İnşaat faaliyetleri sırasında alanda tespit edilen canlı hayvanların etkilenmemesi
için, yakalanarak toplanacak ve alternatif alanlara transferi sağlanacaktır.
İnşaat personelinin bu konuda bilinçli davranması için faaliyet öncesi eğitimler
verilecektir.
Astragalus antiochianus ve Echinops (Compositae) cinsine ait türler gözlem
altında tutulacaktır.
İnşaat faaliyetleri sırasında özellikle üreme (Nisan-Mayıs) ve göç (Eylül)
dönemlerinde önlemlerin etkinliğinin fauna unsurları açısından izlenmesi ve gerekli
tedbirlerin alınması için izleme (monitoring) yapılacaktır.
Projenin inşaat aşamasında, deniz ortamında oluşabilecek etkiler kıyı kenar
çizgisinin kara tarafı(supralittoral zon) ve deniz tabanı (mediolittoral ve infralittoral zonlar)
olmak üzere 2 ayrı başlık altında değerlendirilmiştir.
Kıyı kenar çizgisinin kara tarafında santralin inşaası ve kurulması sırasında
oluşabilecek olumsuz etkileri önlemek için aşağıda sıralanan tedbirler alınacaktır.
İnşaat sırasında alandaki kumsallardan ve kumullardan hiçbir şekilde kum ve çakıl
alınmayacaktır.
İnşaat bölgesine çalışmaya gelip gidecek tüm araçların, hafif araçların, hafriyat
kamyonları ve ağır iş makineleri (dozerler, kepçeler) ile vinçlerin sadece bu proje
amaçlı açılacak yolu kullanacaktır ve çok zorunlu olmadıkça bu yoldan başka yol
açılmayacaktır.
İnşaat sırasında herhangi bir patlayıcı madde kullanılmayacaktır.
Santral kurulumu sırasında, ilgili mevzuata göre arıtma yapılmaksızın, kıyıdan
denize hiçbir boşaltım veya deşarj yapılmayacaktır. Alanda ortaya çıkacak sıvı
atıklar, gerekli arıtımdan geçirildikten sonra denize deşarj edilecek, katı atıklar ise
Payas Belediyesi çöp alanına transfer edilecektir.
İnşaat sırasında hiçbir şekilde kıyıya ve kumsala inşaat molozu ve hafriyatı
dökülmeyecektir.
Proje sahibi firma tarafından kumlu yapı ve kumullarda bulunan flora ve fauna
elemanları Aşağı Burnaz kumsalında doğallığını koruyan diğer kumul alanlara
transfer edilecektir.
İnşaat faaliyetlerine kıyı alanında yaşayan canlıların üreme döneminde
başlanmaması tercih edilecek, üreme döneminde başlanması durumunda gerekli
önlemler alınacak ve ön izleme yapılacaktır.
İnşaat aşamasında deniz tabanında yürütülecek soğutma suyu alma ve deşarj
boru hattı döşeme (santralin destek yapılarının kurulması) çalışmalarından
özellikle bentik bölgede (balıklar, kabuklular, yumuşakçalar, diğer dip canlılar)
yaşayan canlılar etkilenecektir.
IV-77
Oluşabilecek etkileri en aza indirmek için alınacak tedbirler aşağıda verilmiştir.
Borular, habitatı ve peyzajı değiştirmemek için santralden denize kadar kumun
altından ilerleyecek şekilde döşenecektir. Kıyı kesimde en az 1 m derine
döşenecek boruların üzeri aynı bölgeden çıkarılan kumla aynı şekilde kapatılarak
bölgede yaşayan canlıların habitatlarının korunması sağlanacaktır. Supralittoral
zondan sonra, Mediolittoral zon ve İnfralittoral zonda da borular aynı şekilde deniz
tabanında dibe gömülü olarak ilerleyecektir.
Oluşturulacak ekip tarafından, borular döşenmeden önce tarama yapılarak
bulunan flora ve hareket kabiliyeti sınırlı fauna üyelerinin zarar vermeden
toplanması ve doğallığını koruyan bitişik kumul alanlara transfer edilmesi
sağlanacaktır.
Boru döşeme işlemleri esnasında deniz dibinde herhangi bir patlayıcı madde
kullanılmayacaktır.
Dip tarama çalışmalarında oluşacak çukurların genişliğini en az seviyede tutmak
için tarama ihtiyaçtan büyük bir genişlikte yapılmayacaktır.
Tarama çalışmalarında bentik bölgede bulunan infauna türlerinden özellikle deniz
tabanına tutunmuş (sesil) olan canlıların yaşam alanları zarar görecektir. Taranan
malzeme gözden geçirilecek, hareket kabiliyeti olmayan (sesil) veya çok kısıtlı olan
yavaş canlılar (solucanlar, yumuşakcalar, midyeler ve derisidikenliler) geçici olarak
uygun bir alanda korunacak, daha sonra civardaki denizel alana bırakılacaktır.
Çalışmalardan, pelajik balıklar (orta suda veya yüzeyde yaşayan balıklar) ve bentik
bölgede yaşayan canlılardan bağımsız hareket edebilenler (dipte yaşayan balıklar,
hızlı hareket edebilen kabuklular) zarar görmeyecektir.
Tarama çalışmalarından kaynaklı deniz suyunda bulanıklık (turbidite) artışı söz
konusudur. Bu artış özellikle fitoplanktonlar ve zooplanktonlar olmak üzere bütün
organizmaları geçici de olsa olumsuz yönde etkileyebilir. Bundan dolayı, sudaki
bulanmayı ve dip habitatındaki etkileri minimum seviyede tutmak için son teknoloji
cihaz ve ekipmanlar kullanılacak ve çalışmaların en kısa sürede tamamlanmasına
özen gösterilecektir.
Sonuç olarak, boru hattı inşaatı aşamasında oluşacak etkiler, yerel ölçekli, geçici
ve geri dönüşümlü etkilerdir. Hareketli su canlıları, çalışmalar sırasında alandan
uzaklaşarak, inşaat aşamasından sonra geri döneceklerdir. Ayrıca inşaat bölgesinden
canlı toplanacak flora ve fauna üyeleri yakın civardaki doğal ortamlarına geri bırakılarak
oluşabilecek etkiler en aza indirilmiş olacaktır.
ĠĢletme AĢamasındaki Etkiler ve Etki Azaltıcı Önlemler
Projenin işletme aşamasında flora ve vejetasyon açısından etkiler; habitat
kayıpları, topografyanın bozulması ve vejetasyonun ortadan kalkması, fauna açısından
ise; yaşam habitatlarının ortadan kalkması ve fauna unsurlarının işletme faaliyetleri nedeni
ile oluşacak toz, gürültü ve insan aktiviteleri nedeni ile alanı terk etmeleri olarak
gerçekleşecektir.
Bu etkilerin azaltılması için alınacak önlemler aşağıda belirtilmiştir.
Tesis dışındaki boş alanlara inşaat faaliyetlerinden önce bitkisel toprağın sıyrılarak
depolanması ve inşaat sonrası peyzaj alanlarına bu bitkisel toprağın yayılarak
doğal bitki türlerine ait tohumların çimlenmesi sağlanacaktır.
Tesisler ve çevresinin alana uygun bitki türleri ile plantasyonu yapılarak alanı terk
eden türlerin geri dönüşünde yararlanacakları yeni habitatlar oluşturulacaktır.
İşletme sırasında toz ve gürültü oluşumunun en az düzeyde tutulması
sağlanacaktır.
IV-78
Tesis dışında kalan alanlara buradaki gölcük ve çevrelerine insan ve evcil hayvan
girişinin engellenerek “yasak bölgeler” oluşturulacaktır.
Ek-7‟deki raporda detaylı olarak bahsedildiği üzere, yapılan çalışmalarda rastlanan
flora fauna türlerinin yaşayabileceği alternatif alanlar Proje Alanı yakınlarında
bulunmaktadır. Alternatif alanların varlığı Proje Alanı‟ndaki flora fauna türlerinin
devamlılığı açısından çok büyük önem teşkil etmektedir. Küçük bir kısmı tarım arazisi
olarak kullanılan Proje Alanı‟nda bu aktivitelerin varlığından ötürü flora fauna yapısı
bozulmuştur. Bu sebeple Proje Alanı‟nda yapılacak olan bu faaliyetin karasal flora fauna
yapısına olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Ayrıca yukarıda bahsedilen önlemler ve özellikle
inşaat aşamasında toplanan tohumların geri ekimi, Proje Alanı‟nın flora ve fauna yapısının
inşaat aşaması ertesinde devamlılığını sağlayabilecektir. Flora ve fauna ile ilgili inşaat ve
işletme döneminde izlenecek unsurlar Etki Azaltıcı Önlemler Planı‟nda verilmiştir (bkz.
Bölüm VIII).
Proje‟nin işletme aşamasında denizel flora ve fauna üzerine olabilecek etkiler ve
alınacak önlemler Bölüm V.2.12‟ de değerlendirilmiştir.
IV-79
IV.2.13. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (Rezerv Miktarları, Mevcut ve Planlanan
ĠĢletilme Durumları, Yıllık Üretimleri ve Bunun Ülke veya Yerel Kullanımlar Ġçin
Önemi ve Ekonomik Değerleri)
Hatay ili sınırları içerisinde bulunan ve ekonomik değer taşıyan maden yatakları ve
özellikleri Tablo IV-56‟da verilmiştir.
Tablo IV.56. Hatay İlindeki Maden Kaynakları
Rezerv Alanı
Maden
Akıllı Çay
ALTIN (Au)
Kisecik Köy
ALUMĠNYUM (Al)
Dörtyol yöresindeki yataklar
ASBEST (Asb)
Gökyar, Kuru Dere, Fellahın Mezarı,
Fehminin Yolu, Kamışlı Pınar, Sümberi
Karlığı, Kise Çayı, İncirli Pınar, Oluk
Pınar, Baytarlı Tepe, Seldiren yatakları
BAKIR-KURġUN-ÇĠNKO (Cu-Pb-Zn)
Söğüt-Hassa zuhuru
CĠVA (Hg)
Süveydiye-Düden-Karasuyu Köyü
Zuhuru
ÇĠMENTO MADDELERĠ
İskenderun civarları
DEMĠR (Fe)
Kırıkhan-Kastal Yatağı
DOLOMĠT (CaMgCO3)
İskenderun çevresi
FOSFAT (P)
Yayladağı-Bezğer Gloikolinli Fosfat
Yatağı
KĠĠREÇTAġI (CaCO3)
İsdemir Kalker-Dolomit Ocağı
KROM (Cr)
Etibank‟a ait sahalar (5 ayrı saha)
MANGANEZ (Mn)
Dörtyol-Sarıyer-İskenderun Zuhuru
MANYEZĠT (MgCO3)
Dörtyol-Erzin, Çınarlı Dere Yatağı
MERMER
Arsuz Kaletepe mevki.
İskenderun siyahı
TRAVERTEN
JĠPS
BARĠT (Ba)
YAPI TAġI
Özellikleri
Tenör : %0.1 gr/m3 Au
Rezerv: 50.000 m3 mümkün
Tenör : %4 gr/ton Au
Rezerv : 450.000 ton mümkün
Tenör : % 15.00-25.00 Al2O3 , %30.0040.00 Fe2O3
Rezerv : 70.000.000 ton
görünür+muhtemel
Tenör :%4-15 asbest, lif uzunlukları
1-5 mm
Rezerv:1.637.700 ton görünür,
2.566.075 ton muhtemel, 3.543.500
ton mümkün
Tenör: %4 Cu
Rezerv: Zuhur
Tenör: Saf cıva kalıntıları
Rezerv: Romalılar devrinde cıva
stok alanı olduğu düşünülmektedir
Kalite: Rezerv: 4.000.000.000 ton kireçtaşı,
1.200.000.000 ton marn,
480.000.000 ton kil
Tenör: % 33,76 Fe2O3
Rezerv: Tenörü %33,76 Fe2O3 olan
1.742.437 ton görünür+muhtemel,
tenörü %15-20 Fe2O3 olan
1.293.650 ton görünür+muhtemel,
tenörü %25-35 Fe2O3 olan
2.970.800 ton mümkün rezervlerdir.
Yatağın toplam metal içeriği
1.501.521 ton dur.
Tenör:%32-33 CaO, %18-19 MgO
Rezerv: 80.000.000 ton muhtemel
Tenör:%7,87-13 P2O5
Rezerv: 1.821.535 ton
görünür+muhtemel
Tenör: %96,30 CaCO3, %1,98 SiO2,
%0,4 MgO
Rezerv: Yatak geçmiş yıllarda
işletilmiştir
Tenör: %35-44 Cr2O3
Rezerv: 209.000 ton
görünür+muhtemel+mümkün
Tenör:
Rezerv: Geçmiş yıllarda işletilen
zuhurlarda halen 5 ton rezerv
kalmıştır
Tenör:Rezerv:33 ton görünür, 720 ton
muhtemel.
Kalite: Siyah, parlak renkli
Rezerv: Bir müddet işletilen
mermerler blok veriminin düşük
olması nedeni ile terk edilmiştir.
Kalite: Sarımsı renkli
Erzin
Arsuz Haymaseki civarı
Hatay-İskenderun
Değirmendere Yaylası mevki
Killi kireçtaşı, kolay izlenebilir:
Hatay-Şenköy civarları
Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü Resmi Internet Sitesi (www.mta.gov.tr),2008
IV-80
Proje Alanı‟nda herhangi bir madencilik faaliyeti bulunmamaktadır. Proje Alanı‟na
en yakın madencilik alanları ise sahaya sırayla 14 km ve 18 km uzaklıkta bulunan Erzin ve
Dörtyol‟daki manyezit ve alüminyum yataklarıdır (bkz. Şekil IV-41).
14 km
Proje Alanı
18 km
Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü Resmi Internet Sitesi (www.mta.gov.tr),2008
Şekil IV-41. Hatay İli Maden Haritası
Hatay ili ve Proje Alanı sınırları dahilinde herhangi bir fosil yakıt kaynağı da
bulunmamaktadır.
IV-81
IV.2.14. Hayvancılık (Türleri, Beslenme Alanları, Yıllık Üretim Miktarları, Bu Ürünlerin
Ülke Ekonomisindeki Yeri ve Değeri)
IV.2.14.1. BüyükbaĢ Hayvanlar
Hatay ilinde köylerde ve şehre yakın yerlerde kültür melezi, yerli ve melez olmak
üzere büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. Yöre halkı hayvanlarını otlaklar, doğal
çayırlar ve suni meralarda beslemektedir. Kesilen hayvanlardan elde edilen deri, deri
sanayisinde kullanılmakta ve bu hayvanların etleri ülke çapında besin kaynağı olarak
çeşitli şekillerde değerlendirilmektedir. Bölge hayvanlarından alınan ürünler yoğurt,
terayağı vb. hayvansal gıdaların yapımında kullanılmaktadır. Söz konusu hayvanların
ayrıca tüccarlar tarafından yurtiçi satımı ve yurtdışına ihracı yapılmaktadır. Hayvanların
bakımı süresince oluşan hayvansal atıklar ise bölgedeki çiftliklerde ve yeşil alanlarda
gübre olarak değerlendirilmektedir.
2008 yılı sonu verilerine göre Hatay ilinde toplam 102.365 büyükbaş hayvan
bulunmaktadır. Projenin tesis edileceği Erzin ilçesinde ise bu miktarın yaklaşık %1,8‟i olan
1.841 büyükbaş hayvan mevcuttur. İldeki toplam büyükbaş hayvan miktarı tüm ülkenin
yaklaşık %0,94‟ünü kapsamaktadır. Konuyla ilgili veriler Türkiye, Hatay ili ve Erzin ilçesi
bazında Tablo IV-57, Tablo IV-58, Tablo IV-59, Tablo IV-60, Tablo IV-61 ve Tablo IV62‟de verilmektedir.
Türkiye
Tablo IV.57. Türkiye‟deki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
YetiĢkin
Genç-Yavru
Manda
Sığır (Kültür)
Sığır (Melez)
Sığır (Yerli)
TOPLAM
66.801
2.629.838
3.381.724
2.191.602
19.496
924.747
1.072.923
659.108
Toplam
Sağılan Hayvan
Sayısı (BaĢ)
31.440
1.385.730
1.665.189
1.029.354
Süt (Ton)
86.297
31.422
3.554.585
5.380.715
4.454.647
4.520.465
2.850.710
1.353.996
10.946.239
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Resmi Internet Sitesi (www.tuik.gov.tr) 2008 Verileri
Tablo IV.58. Türkiye‟de Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Kesilen Hayvan Sayısı
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
39.821
10.684
43.803
290.450
55.406
319.495
141.847
25.499
156.031
329.070
63.709
361.977
1.081
161.515
1.189
6.170
1.172
6.787
6.386
1.438
7.024
928.533
213.881
1.009.018
1.743.358
Hayvan Adı
Boğa
Dana
Düve
İnek
Malak
Manda
Öküz
Tosun
TOPLAM
Hatay
Tablo IV.59. Hatay İlindeki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
Manda
Sığır (Kültür)
Sığır (Melez)
Sığır (Yerli)
TOPLAM
YetiĢkin
140
12.631
49.488
9.445
Genç-Yavru
Toplam
73
7.395
20.028
3.165
Sağılan Hayvan
Sayısı (BaĢ)
25
6.998
25.859
4.856
Süt (Ton)
213
33
20.026
24.634
69.516
74.060
12.610
5.842
102.365
IV-82
Tablo IV.60. Hatay İlinde Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
633
135
696
11.386
2.161
12.524
560
91
616
1.765
317
1.941
6
0
6
9
2
9
143
27
157
5.445
1.149
5.968
19.947
Hayvan Adı
Boğa
Dana
Düve
İnek
Malak
Manda
Öküz
Tosun
TOPLAM
Erzin
Tablo IV.61. Erzin İlçesindeki Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
YetiĢkin
Genç-Yavru
Manda
Sığır (Kültür)
Sığır (Melez)
Sığır (Yerli)
TOPLAM
1.482
63
273
23
Toplam
Sağılan Hayvan
Sayısı (BaĢ)
535
10
Süt (Ton)
1.755
1.532
86
11
1.841
Tablo IV.62. Erzin İlçesinde Kesilen Büyükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Hayvan Adı
Boğa
Dana
Düve
İnek
Malak
Manda
Öküz
Tosun
TOPLAM
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
50
11
55
129
12
141
25
4
27
125
18
137
329
IV.2.14.2. KüçükbaĢ Hayvanlar
İlde küçükbaş hayvancılık, büyükbaş hayvancılıkta olduğu gibi köylerde ve şehre
yakın yerlerde aile işletmeleri veya daha büyük ticari işletmeler tarafından yapılmaktadır.
Baskın olarak kıl keçisi ve yerli koyun yetiştiriciliği yapılmakta ve bu hayvanlar otlaklar ve
meralarda beslenmektedir. Besiye çekilen hayvanlar gerekli süre zarfı dolduğunda ihraç
edilmekte veya ülke içindeki hayvan pazarlarında satılmaktadır. Hayvanların kılları tekstil
vb. endüstrisinde değerlendirilmektedir ve elde edilen hayvansal ürünler yerel pazarlarda
satılmaktadır.
2008 yılı sonu verilerine göre Hatay ilinde toplam 162.486 küçükbaş hayvan
bulunmaktadır. Projenin tesis edileceği Erzin ilçesinde ise bu miktarın yaklaşık %6,2‟si
olan 10.025 küçükbaş hayvan mevcuttur. İldeki toplam küçükbaş hayvan miktarı tüm
ülkenin yaklaşık %0,55‟,ini kapsamaktadır. Konuyla ilgili veriler Türkiye, Hatay ve Erzin
ilçesi bazında Tablo IV-63, Tablo IV-64, Tablo IV-65, Tablo IV-66, Tablo IV-67 ve Tablo
IV-68‟de verilmektedir.
IV-83
Türkiye
Tablo IV.63. Türkiye‟deki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
3.740.877
110.266
1.694.516
47.902
5.435.393
158.168
1.937.387
60.302
207.385
2.185
Kırkılan
Hayvan
Sayısı
(baĢ)
3.740.877
110.266
711.875
306.775
1.018.650
418.094
19.978
1.018.650
16.097.159
6.858.782
YetiĢkin
Keçi (Kıl)
Keçi (Tiftik)
Koyun
(Merinos)
Koyun (Yerli)
TOPLAM
Genç-Yavru
Toplam
Sağılan
Hayvan
Sayısı (BaĢ)
Süt (Ton)
Yün Kıl
Tiftik
(ton)
2.238
194
3.196
22.955.941
9.224.076
726.894
22.955.941
40.970
29.568.152
Tablo IV.64. Türkiye‟de Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
575.943
11.328
591.470
3.729.625
56.422
4.102.587
191.579
2.423
210.736
1.859.281
40.315
1.948.424
6.356.428
Hayvan Adı
Gezdan-Keçi
Kuzu-Toklu
Oğlak-Çebiç
Şişek-Koyun
TOPLAM
Hatay
Tablo IV.65. Hatay İlindeki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
YetiĢkin
Genç-Yavru
Toplam
Sağılan
Hayvan
Sayısı (BaĢ)
Keçi (Kıl)
Keçi (Tiftik)
Koyun
(Merinos)
Koyun (Yerli)
TOPLAM
42.416
-
28.747
-
71.163
-
23.815
-
2.381
-
Kırkılan
Hayvan
Sayısı
(baĢ)
42.416
-
-
-
-
-
-
-
49.730
41.593
Süt (Ton)
Yün Kıl
Tiftik
(ton)
21
-
91.323
22.564
1.963
91.323
146
162.486
Tablo IV.66. Hatay İlinde Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
7.508
161
7.657
15.877
283
17.464
606
6
666
46.207
1.218
49.628
70.198
Hayvan Adı
Gezdan-Keçi
Kuzu-Toklu
Oğlak-Çebiç
Şişek-Koyun
TOPLAM
Erzin
Tablo IV.67. Erzin İlçesindeki Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Miktarı
Hayvan Adı
YetiĢkin
Genç-Yavru
Toplam
Sağılan
Hayvan
Sayısı (BaĢ)
Süt (Ton)
Keçi (Kıl)
Keçi (Tiftik)
Koyun
(Merinos)
Koyun (Yerli)
TOPLAM
2.115
-
2.325
-
4.440
-
1.184
-
118
-
Kırkılan
Hayvan
Sayısı
(baĢ)
2.115
-
-
-
-
-
-
-
2.335
3.250
Yün Kıl
Tiftik
(ton)
1
-
5.585
1.032
89
5.585
8
10.025
IV-84
Tablo IV.68. Erzin İlçesinde Kesilen Küçükbaş Hayvan Sayısı, Et ve Deri Miktarı
Et (ton)
Deri (baĢ)
(baĢ)
806
16
886
1.799
17
1.978
531
5
584
2.735
54
3.008
5.871
Hayvan Adı
Gezdan-Keçi
Kuzu-Toklu
Oğlak-Çebiç
Şişek-Koyun
TOPLAM
IV.2.14.3. Arıcılık
Hatay ilinde 2008 yılı içerisinde yaklaşık 70 ton balmumu üretimi gerçekleşmiştir.
Yörede üretilen balmumundan petek üretimi yapılmakta, elde edilen bal ise ülke içi
pazarlarda satılmaktadır. İlde toplam 205 köyde arıcılık yapılmakta ve Erzin‟deki 6 köy bu
işle uğraşmaktadır. Hatay ilinde üretilen bal 1.272 ton ile tüm ülkenin %1,6‟sını
kapsamakta, Erzin ilçesi ise 55 ton ile Hatay ilinin %4,3‟ünü karşılamaktadır. (bkz. Tablo
IV-69).
Tablo IV.69. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi Arıcılık Verileri
Yeni Kovan
Toplam
Bal Üretimi
Balmumu
Eski Kovan
Sayısı
Kovan
(ton)
Üretimi (ton)
4.750.998
137.963
4.888.961
81.364
4.539
79.755
920
80.675
1.272
70
3.720
3.720
55
2
Köy Sayısı
Türkiye
Hatay
Erzin
21.093
205
6
IV.2.14.4. Ġpekböcekçiliği
Hatay ilinde ipekböcekçiliği 13 köyde 45 hanede ve baskın olarak Samandağ
İlçesinde yapılmaktadır. Projenin gerçekleştirileceği Erzin ilçesinde koza ve ipek üretimi
gerçekleşmemektedir. Türkiye genelinde ve Hatay ilindeki 2008 yılı sonu ipekböcekçiliği
verileri Tablo IV-70„de verilmiştir.
Tablo IV.70. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi İpekböcekçiliği Verileri
Köy Sayısı
Türkiye
Hatay
Erzin
Hane Sayısı
Açılan Kutu Sayısı
YaĢ Koza (ton)
(adet)
195
2.193
5.564
125
13
45
116
0
IV.2.14.5. Kümes Hayvancılığı
Hatay ilinde et tavuğu, hindi, kaz, ördek ve yumurta tavuğu yetiştiriciliği
yapılmaktadır. İlde bu sektörde üretim yapan bir veya iki adet büyük çaplı işletme
mevcuttur. Diğer üretimler ise hanelerde gerçekleşmektedir. Söz konusu üretilen ürünlerin
ülke içinde pazarlanması yapılmaktadır.
Erzin ilçesinde baskın olarak yumurta tavuğu yetiştirilmektedir. 2008 yılı sonu
verileri incelendiğinde İlçede toplam 1.320 adet yumurta üretilmiştir. İl çapında bir
inceleme yapıldığında ise, Hatay ilinin kanatlı kümes hayvanclığı sektöründe mevcut sayı
bazında ülke pazarının %0,66„sını kapsadığı görülmektedir (bkz. Tablo IV-71).
IV-85
Tablo IV.71. Türkiye, Hatay ve Erzin İlçesi Kümes Hayvancılığı Verileri
Yumurta Sayısı
(1000 Adet)
Et Tavuğu
180.915.558
604.322.129
1.069.696
Hindi
3.230.318
3.453.789
35.451
Kaz
1.062.887
Ördek
470.158
Yumurta Tavuğu
63.364.818
13.663.482
17.985
13.190.696
Et Tavuğu
1.243.200
1.609.215
2.655
Hindi
2.777
Kaz
4.490
Ördek
4.955
Yumurta Tavuğu
388.900
75.195
Et Tavuğu
Hindi
75
Kaz
65
Ördek
100
Yumurta Tavuğu
16.500
1.320
Hayvan Adı
Türkiye
Hatay
Erzin
Mevcut Sayı
Kesilen Sayı
Kümes Et (ton)
IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Belirli Amaçlarla Tahsis
EdilmiĢ Alanlar, vb.)
Önerilen santral; Hatay ili Erzin ilçesi Aşağı Burnaz mevkinde, kıyı kenar çizgisinin
kara tarafında kalan mülkiyeti hazineye ait olan arazi üzerine kurulacaktır. Santralin
soğutma suyu alma ve deşarj boru hattı kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalan ve
devletin hüküm ve tasarrufunda olan deniz ve kara alanlarında yer alacaktır. Proje Alanını
oluşturan 361 ve 363 nolu parsellere ait tapu kaydı bulunmakla birlikte mülkiyet
belirtilmeyip “davalı” ifadesi yer almaktadır. Bahse konu parseller için mülkiyet iddiası ile
uzun süre önce açılan davalar devam etmektedir.
Söz konusu arazi askeri yasak bölge sıfatında değildir. Ayrıca arazinin 7 hektarlık
alanı sulu özel ürün arazisi, 71,3 hektarlık alanı ise tarım dışı alan olarak tanımlanmış ve
devlet tarafından arazi üzerinde herhangi bir kamu kuruluşuna herhangi bir kullanım
amacıyla tahsis veya planlama yapılmamıştır.
IV.2.16. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak ve Gürültü Açısından Mevcut
Kirlilik Yükünün Belirlenmesi
IV.2.16.1. Mevcut Hava Kalitesi
Bölgedeki mevcut hava kalitesinin tesisin kurulumundan önce tespit edilmesi,
önerilen tesisin faaliyete geçmesinden sonra yörede meydana gelmesi muhtemel kirlilik
değerlerinin tahmininde önemli rol oynayacaktır. Bu sebeple, bölgenin mevcut hava
kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla Artek Mühendislik Çevre Ölçüm ve Danışmanlık
Hizm. Tic. Ltd. Şti. Çevre Laboratuvarı Adana Şubesi tarafından 01.05.2009-01.07.2009
tarihleri arasında Proje Alanı ve çevresinde ölçümler yapılmıştır. Bu ölçümlere ait ayrıntılı
bilgi ve değerlendirmelerin yer aldığı “Hava Kalitesi Ölçüm Raporu” Ek-13‟te verilmiştir.
Proje Alanı ve çevresinde toplam 8 noktada 2 ay süreyle NO2 ve SO2 parametreleri
için pasif örnekleme yöntemi ile sürekli hava kalitesi ölçümü, PM10 parametresi için ise
toplam 2 noktada 1 ay süreyle PM10 örneklemesi yapılmıştır. Tesiste ayrıca 2 noktada 2
ay süreyle çöken toz ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Tesis etrafında ölçüm yapılan noktaların
koordinatları ve ölçülen parametreler Tablo IV-72, ölçüm noktalarının uydu görüntüsü
üzerinde gösterimi ise Şekil IV-42‟de verilmiştir. NO2 ve SO2 parametreleri için pasif
örnekleme tüpleriyle örnekleme yapılan noktalar ve örnekleme tarihleri ise Tablo IV-73‟te
verilmiştir.
IV-86
Tablo IV.72. Hava Kalitesi Ölçümü Yapılan Noktalar
No
Örnekleme Noktası
Tanımı
1
2
3
Burnaz Halk Plajı
Turunçlu Köyü Girişi
Yukarı Burnaz Köyü
Koordinatlar
Enlem
Boylam
36.923821º 36.035384º
36.954219º 36.033785º
36.947838º 36.057453º
4
Aşağı Burnaz Köyü
36.926953º
5
6
Köy Bağlantı Yolu
Erzin İlçesi
7
8
Parametreler
Süre
NO2, SO2
NO2, SO2
NO2, SO2
2 Ay
2 Ay
2 Ay
36.071940º
NO2, SO2,
PM10
36.942123º
36.898540º
36.094024º
36.095612º
Yeşiltepe Köyü
36.916722º
36.126634º
Güney Tatil Sitesi
36.957856º
36.180561º
NO2, SO2
NO2, SO2
NO2, SO2,
PM10,
Çöken Toz
NO2, SO2,
Çöken Toz
2 Ay
1 Ay
2 Ay
Şekil IV-42. Pasif Numune Alma Noktaları
IV-87
2 Ay
2 Ay
1 Ay
2 Ay
2 Ay
2 Ay
Şekil IV-43. Mevcut Hava Kirliliginin Tespit İçin Kullanılan Difüzyon Tüpleri
NO2 ve SO2 Ölçüm Sonuçları
Bölgede mevcut faaliyetlerden kaynaklanan NO2 ve SO2 parametrelerinin
örneklemesi, İngiltere‟de faaliyet gösteren Gradko Environmental firması tarafından
üretilen pasif örnekleyiciler kullanılarak Artek personeli tarafından yapılmış, analizler
İngiltere‟de Gradko Environmental firması tarafından yapılmıştır. Yapılan analizlere ait
örnekleme noktaları ve örnekleme tarihleri Tablo IV-73, sonuçları ise Tablo IV-74 ve Tablo
IV-75‟te verilmiştir.
IV-88
Tablo IV.73. NO2 ve SO2 Parametreleri İçin Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri
No
1
2
3
4
5
6
7
8
Örnekleme Noktası Tanımı
Burnaz Halk Plajı
Erzin İlçesi
Yeşiltepe Köyü
Güney Tatil Sitesi
1. Örnekleme Tarih Aralığı
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
Tablo IV.74. NO2 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları
No
1
Burnaz Halk Plajı
2
3
4
5
6
Erzin
7
Yeşiltepe Köyü
8
Güney Tatil Sitesi
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (µg/m3)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (µg/m 3)
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (µg/m 3)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (µg/m 3)
1. Seviye Uyarı Eşiği (µg/m3)
•
•
•
•
•
1. Örnekleme
8,62
12,17
8,06
9,78
16,51
8,91
10,49
8,25
Sonuçlar (µg/m3)
2. Örnekleme KVD(1)
11,54
17,37
13,32
17,66
17,66
10,99
13,72
16,38
12,04
300(3)
300(4)
-
UVD(2)
12,24
92(3)
92 (5)
-
(1) KVD, sonuçlardaki maksimum ortalama değeri ifade eder.
(2) UVD, bütün sonuçların aritmetik ortalaması olan değeri ifade eder.
(3) SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.‟de NO2 parametresi için 2009 yılı içinde geçerli olan sınır değerlerdir.
(4) HKDYY Ek 1.A.‟da verilen sınır değerlerdir.
(5) HKDYY Ek 1.A. gereğince NO2 parametresi için UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer), 01.01.2008 tarihinde başlayarak 01.01.2014 tarihine
kadar 60 μg/m3 (sınır değerin %60‟ı) olana kadar her 12 ayda bir eşit miktarda yıllık olarak azalır. 2009 yılı için hesaplanan sınır değer 92
μg/m3‟tür.
Tablo IV.75. SO2 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları
No
1. Örnekleme
2,16
4,25
1,83
1,59
3,29
0,73
1,54
1,85
1
Burnaz Halk Plajı
2
3
4
5
6
Erzin
7
Yeşiltepe Köyü
8
Güney Tatil Sitesi
Saatlik Sınır Değer (μg/m3)
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (μg/m3)
Hedef Sınır Değer (Yıllık Aritmetik Ortalama) (μg/m 3)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (μg/m 3)
Saatlik Sınır Değer (μg/m3)
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (μg/m3)
Hedef Sınır Değer (Yıllık Aritmetik Ortalama) (μg/m 3)
1. Seviye Uyarı Eşiği (μg/m3)
•
•
•
•
•
Sonuçlar (µg/m3)
2. Örnekleme KVD(1)
5,71
4,63
3,79
3,98
5,71
< L.O.D.
0,08
0,10
0,06
900(3)
370(3)
900(5)
370(6)
500(3)
UVD(2)
2,37
60(3)
150(3)
52(4)
60(5)
150(5)
60(7)
< LOD, analizi yapan laboratuvar tarafından tayin limitinin altında verilen sonuçları ifade etmektedir.
(3) SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.‟de SO2 parametresi için 2009 yılı içinde geçerli olan sınır değerlerdir.
(4) SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.‟de SO2 parametresi için hassas hayvanların, bitkilerin ve nesnelerin korunması için 2009 yılı içinde geçerli
olan sınır değerlerdir.
• (5) HKDYY Ek 1.A.‟da verilen sınır değerlerdir.
IV-89
3
• (6) SO2 parametresi için UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer), 01.01.2008 tarihinde başlayarak 01.01.2014 tarihine kadar 200 μg/m (sınır
değerin %50‟si) olana kadar her 12 ayda bir eşit miktarda yıllık olarak azalır. 2009 yılı için hesaplanan sınır değer 370 μg/m3‟tür.
• (7) HKDYY Ek 1‟de SO2 parametresi için hassas hayvanların, bitkilerin ve nesnelerin korunması için 2009 yılı içinde geçerli olan sınır
değerlerdir.
PM10 Ölçüm Sonuçları
İnceleme alanında Tesis çevresinde toplam 2 noktada 1‟er ay süreyle PM10
ölçümleri yapılmıştır. PM10 örnekleme noktaları ve örnekleme tarihleri Tablo IV-76‟da
sonuçları ise Tablo IV-77‟de verilmiştir.
Tablo IV.76. PM10 Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri
No
4
7
Yeşiltepe Köyü
Örnekleme Tarih Aralığı
01.06.2009 - 01.07.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
Tablo IV.77. PM10 Örneklemesi Ölçüm Sonuçları
Sonuçlar (μg/m3)
Ölçüm Günü
1. Gün
2. Gün
3. Gün
4. Gün
5. Gün
6. Gün
7. Gün
8. Gün
9. Gün
10. Gün
11. Gün
12. Gün
13. Gün
14. Gün
15. Gün
16. Gün
17. Gün
18. Gün
19. Gün
20. Gün
21. Gün
22. Gün
23. Gün
24. Gün
25. Gün
26. Gün
27. Gün
28. Gün
29. Gün
30. Gün
31. Gün
•
•
•
•
YeĢiltepe Köyü
AĢağı Burnaz Köyü
KVD(1) UVD(2)
(01.05.2009 - 01.06.2009) (01.06.2009 - 01.07.2009)
63,04
77,30
66,08
81,91
69,29
79,94
23,47
77,79
22,64
76,11
19,39
77,73
27,56
80,00
49,33
78,68
16,53
76,31
19,94
78,32
42,82
77,55
56,05
84,38
59,95
83,22
57,87
79,81
61,84
75,46
72,73
71,45
74,92
75,65
69,29
76,33
73,73
77,42
74,61
80,92
75,31
94,33
77,39
89,85
77,41
92,56
83,94
99,17
75,19
85,43
89,38
91,44
73,36
92,94
74,61
96,88
70,47
105,70
71,11
94,94
73,87
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (μg/m 3)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (μg/m3)
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (μg/m 3)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (μg/m3)
1. Seviye Uyarı Eşiği (μg/m3)
105,7 71,68
260(3)
132(3)
(4)
300
132(5)
260
(3) SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.‟de PM10 parametresi için 2009 yılı içinde geçerli olan sınır değerlerdir.
(4) HKDYY Ek 1.A.‟da verilen sınır değerlerdir.
IV-90
(4)
3
• (5) PM10 parametresi için UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer), 01.01.2008 tarihinde başlayarak 01.01.2014 tarihine kadar 60 μg/m (sınır
değerin %40‟ı) olana kadar her 12 ayda bir eşit miktarda yıllık olarak azalır. 2009 yılı için hesaplanan sınır değer 132 μg/m 3‟tür.
Çöken Toz Ölçüm Sonuçları
İnceleme alanında toplam 2 noktada 1‟er ay süreyle çöken toz ölçümleri
yapılmıştır. Tesiste çöken toz için her bir ölçüm noktasında 1‟er ay süreyle 2 ayrı ölçüm
yapılmıştır. Çöken toz örnekleme noktaları ve örnekleme tarihleri Tablo IV-78‟de sonuçları
ise Tablo IV-79‟da verilmiştir.
Tablo IV.78. Çöken Toz Örnekleme Noktaları ve Örnekleme Tarihleri
No
7
8
01.05.2009 - 01.06.2009
01.05.2009 - 01.06.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
01.06.2009 - 01.07.2009
Tablo IV.79. Çöken Toz Örneklemesi Ölçüm Sonuçlar
No
7
8
1. Örnekleme
Yeşiltepe Köyü
87
Güney Tatil Sitesi
276
KVS (Kısa Vadeli Sınır Değer) (mg/m 2.gün)
UVS (Uzun Vadeli Sınır Değer) (mg/m2.gün)
Sonuçlar (mg/m2.gün)
2. Örnekleme
KVD (1)
242
417
417
598 (3)
-
UVD (2)
255,5
-
322 (3)
• (1) KVD, sonuçlardaki maksimum ortalama değeri ifade eder.
• (2) UVD, bütün sonuçların aritmetik ortalaması olan değeri ifade eder.
• (3) SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.‟de çöken toz için 2009 yılı içinde geçerli olan sınır değerlerdir.
Mevcut Hava Kalitesinin Değerlendirme Sonuçları
Yapılan ölçüm sonuçları 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği‟ne
(SKHKKY) ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği‟ne (HKDYY) göre
değerlendirilmiş ve aşağıda sunulmuştur.
IV-91
Tablo IV.80. Mevcut Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi
Yönetmelik
SKHKKY
NO2
Ek 2 – Tablo 2.2. gereğince NO2 konsantrasyonları
için Kısa Vadeli Sınır Değer (KVS) 300 μg/m3 ve
Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS) 92 μg/m 3‟tür. Pasif
örnekleme metodu kullanılarak, toplam 8 noktada 2
ay süreyle yapılan hava kalitesi ölçümleri ile elde
edilen Kısa Vadeli Değer (KVD) 17,66 μg/m 3 ve
Uzun Vadeli Değer (UVD) 12,24 μg/m 3 olarak tespit
edilmiş ve Yönetmelikte belirtilen Ģartlar
sağlanmaktadır.
SKHKKY
göre Sonuç
Ölçümlere ait aylık ortalama değer, insan sağlığının
korunması için belirlenmiş olan
92 μg/m3 UVS değerinin %60’ından düĢüktür.
HKDYY
Ek 1.A. gereğince NO2 konsantrasyonları için Kısa
Vadeli Sınır Değer (KVS) 300 μg/m3 ve Uzun Vadeli
Sınır Değer (UVS) 92 μg/m3‟tür. Pasif örnekleme
metodu kullanılarak, toplam 8 noktada 2 ay süreyle
yapılan hava kalitesi ölçümleri ile elde edilen Kısa
Vadeli Değer (KVD) 17,66 μg/m3 ve Uzun Vadeli
Değer (UVD) 12,24 μg/m3 olarak tespit edilmiş ve
Yönetmelikte belirtilen Ģartlar sağlanmaktadır.
Konsantrasyonların Değerlendirilmesi
SO2
PM10
Ek 2 – Tablo 2.2. gereğince SO2 konsantrasyonları
için Kısa Vadeli Sınır Değer (KVS) 370 μg/m3 ve
Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS) 150 μg/m 3‟tür.
Pasif örnekleme metodu kullanılarak, toplam 8
noktada 2 ay süreyle yapılan hava kalitesi
ölçümleri ile elde edilen Kısa Vadeli Değer (KVD) Ek 2 – Tablo 2.2. gereğince PM10
5,71 μg/m3 ve Uzun Vadeli Değer (UVD) 2,37 konsantrasyonları için Kısa Vadeli
μg/m3 olarak tespit edilmiş ve Yönetmelikte Sınır Değer (KVS) 260 μg/m3 ve
belirtilen Ģartlar sağlanmaktadır. Tesiste toplam Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS)
8 noktada 2 ay süreyle yapılan hava kalitesi 132 μg/m3‟tür. 1 ay süreyle 2
ölçümleri ile elde edilen SO2 sonuçları ortalaması, noktada yapılan hava kalitesi
insan sağlığının korunması için belirlenmiş olan ölçümleri ile elde edilen PM10
150 μg/m3 UVS değerinin ve hassas hayvanların, sonuçları Kısa Vadeli Değer (KVD)
bitkilerin, nesnelerin korunması için belirlenmiş 105,7 μg/m3 ve Uzun Vadeli Değer
olan 52 μg/m3 UVS değerinin altında olduğundan (UVD) 71,68 μg/m3 olarak tespit
Yönetmelikte belirtilen Ģartlar sağlanmaktadır. edilmiş ve Yönetmelikte belirtilen
SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2. gereğince SO2 Ģartlar sağlanmaktadır.
konsantrasyonları için Saatlik Sınır Değer 900
μg/m3 ve Hedef Sınır Değer (Yıllık Aritmetik
Ortalama) 60 μg/m3 olup ölçüm sonuçları sınır
değerlerin altında olduğundan Yönetmelikte
belirtilen Ģartlar sağlanmaktadır.
Ölçümlere ait aylık ortalama değer, insan
sağlığının korunması için belirlenmiş olan 150
μg/m3 UVS değerinin ve hassas hayvanların,
bitkilerin, nesnelerin korunması için belirlenmiş
olan 52 μg/m3 UVS değerinin %60’ından
düĢüktür.
Ek 1.A. gereğince SO2 konsantrasyonları için Kısa
Vadeli Sınır Değer (KVS) 370 μg/m3 ve Uzun
Vadeli Sınır Değer (UVS) 150 μg/m 3‟tür. Pasif
örnekleme metodu kullanılarak, toplam 8 noktada
2 ay süreyle yapılan hava kalitesi ölçümleri ile elde
edilen Kısa Vadeli Değer (KVD) 5,71 μg/m3 ve
Uzun Vadeli Değer (UVD) 2,37 μg/m 3 olarak tespit
edilmiş ve Yönetmelikte belirtilen Ģartlar
sağlanmaktadır.
Tesiste toplam 8 noktada 2 ay süreyle yapılan
IV-92
Çöken Toz
SKHKKY Ek 2 – Tablo 2.2.
gereğince
çöken
toz
konsantrasyonları için Kısa
Vadeli Sınır Değer (KVS) 598
mg/m2.gün ve Uzun Vadeli
Sınır Değer (UVS) 322
mg/m2.gün‟dür.
Tesiste yapılan çöken toz
ölçüm sonuçları Kısa Vadeli
Değer (KVD) 417 μg/m3 ve
Uzun Vadeli Değer (UVD)
255,5 μg/m3 olarak tespit
edilmiş ve Yönetmelikte
belirtilen
Ģartlar
sağlanmaktadır.
Ölçümlere ait aylık ortalama
değer, Yeşiltepe köyü için insan
sağlığının
korunması
için
belirlenmiş olan 132 μg/m3 UVS
değerinin %60’ından düĢüktür.
Ölçümlere ait ortalama
değer, Aşağı Burnaz köyü için
insan sağlığının korunması için
belirlenmiş olan 132 μg/m3 UVS
değerinin %60’ından büyüktür.
Ölçümlere ait aylık ortalama
değer, Yeşiltepe köyü için
insan sağlığının korunması
için belirlenmiş olan 322
μg/m3
UVS
değerinin
%60’ından
düĢüktür.
Ölçümlere ait ortalama
değer, Güney Tatil Sitesi için
insan sağlığının korunması
için belirlenmiş olan 322
μg/m3
UVS
değerinin
%60’ından büyüktür.
HKDYY Ek 1.A. gereğince PM10
konsantrasyonları için Kısa Vadeli
Sınır Değer (KVS) 300 μg/m3 ve
Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS)
132 μg/m3‟tür. 1 ay süreyle 2
noktada yapılan hava kalitesi
ölçümleri ile elde edilen PM10
sonuçları Kısa Vadeli Değer (KVD)
105,7 μg/m3 ve Uzun Vadeli Değer
(UVD) 71,68 μg/m3 olarak tespit
HKDYY Ek 1.A.‟da çöken toz
konsantrasyonları için sınır
değer verilmemiştir.
Yönetmelik
NO2
Konsantrasyonların Değerlendirilmesi
SO2
PM10
hava kalitesi ölçümleri ile elde edilen SO2 edilmiş ve Yönetmelikte belirtilen
sonuçları ortalaması, insan sağlığının korunması Ģartlar sağlanmaktadır.
için belirlenmiş olan 150 μg/m3 UVS değerinin ve HKDYY Ek 1.A. gereğince PM10
hassas
hayvanların,
bitkilerin,
nesnelerin konsantrasyonları için 1. Seviye
korunması için belirlenmiş olan 52 μg/m3 UVS Uyarı Eşiği 260 μg/m3„tür. Toplam
değerinin altında olduğundan Yönetmelikte 8 noktada 2 ay süreyle yapılan
belirtilen Ģartlar sağlanmaktadır.
hava kalitesi ölçümleri ile elde
Ek 1.A. gereğince SO2 konsantrasyonları için edilen PM10 sonuçları 1. Seviye
3
Saatlik Sınır Değer 900 μg/m ve Hedef Sınır Uyarı Eşiğini aşmamaktadır.
Değer (Yıllık Aritmetik Ortalama) 60 μg/m 3 olup
ölçüm
sonuçları
sınır
değerlerin
altında
olduğundan Yönetmelikte belirtilen Ģartlar
sağlanmaktadır.
HKDYY Ek 1.A. gereğince SO2 konsantrasyonları
için 1. Seviye Uyarı Eşiği 500 μg/m3„tür. Toplam 8
noktada 2 ay süreyle yapılan hava kalitesi
ölçümleri ile elde edilen SO2 sonuçları 1. Seviye
Uyarı Eşiğini aşmamaktadır.
IV-93
Çöken Toz
IV.2.16.2. Mevcut Su Kalitesi
Deniz Suyu
Erzin DGKÇ Santrali Proje Alanı‟nda deniz suyu kalite çalışmaları belirlenen 9 adet
numune alma istasyonunda yüzey ve orta derinliklerde yapılmıştır. Ölçümlere ait detaylı
bilgi ve değerler Ek-12„de verilen ve Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Çevre
Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri tarafında hazırlanan “Su Kalitesi, Flora ve Fauna
Raporu‟nda yer almaktadır. Ölçümlerde, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4 ve
09.01.2006 tarih ve 26048 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüzme
Suyu Kalitesi Yönetmeliği Tablo 1‟de verilen parametreler esas alınmıştır.
İskenderun Körfezi; karasal kökenli kirleticilerin etkisi altında kalmakta ayrıca deniz
trafiği kaynaklı petrol kirlenmesinin de yoğun baskısı altında bulunmaktadır. Karasal
kaynaklı kirlenme, özellikle ortamdaki besin maddesi miktarının artmasına yol açmaktadır.
Bu da bilimsel olarak ötrofikasyonun artması anlamına gelmektedir. Mikrogram düzeyde
gerçekleşen bu değişim fitoplankton ve zooplanktonlarda populasyon artışına sebep
olmaktadır.
Proje Alanı içerisindeki deniz suyunun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin
çalışma sonuçları itibariyle yapılan değerlendirmeler aşağıda özetlenmişir.
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği (SKKY) (Tablo 4) ve 09.01.2006 tarih ve 26048 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği‟nde
(Tablo 1) yer alan görsel parametreler bakımından değerlendirildiğinde (Ek-12: Tablo 2)
su kalitesinde herhangi bir problem tespit edilmemiştir. İnceleme alanındaki deniz yüzey
suyu, renk ve bulanıklık açısından (açık deniz konumu itibariyle) doğallığını korumaktadır.
Ayrıca, yüzey suyunda mineral yağ filmi ile deterjanı andıran parlak renkli bir yansımanın
dışında diğer görsel kirlilik oluşumuna rastlanmamıştır.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne Göre Değerlendirme
SKKY Tablo 4‟deki parametrelere ait ölçüm ve analiz sonuçlarında (Ek-12: Tablo 3 ve 4);
deniz suyu pH sonuçları normal değerinde ve çözünmüş oksijenin (ÇO) bütün sonuçları
doygunluk değerinde bulunmuştur. Koliform bakteri (Fekal koliform ve Toplam koliform)
sonuçları değerlendirildiğinde, Proje Alanı‟nın genel olarak bütününün, evsel atık
kirlenmesinin etkisi altında olmadığı görülmektedir. Ancak üretkenlik ile Biyolojik Oksijen
İhtiyacı (BOİ5) sonuçlarına bakıldığında ise; nehirler vasıtasıyla gelen ve kısmen de olsa
evsel atık kaynaklı bir kirlenmenin varlığından söz edilebilir.
Askıda Katı Madde (AKM) sonuçları 6,7-39,9 mg/l arasında değişmekte ve
değerler, SKKY Tablo 4‟de verilen kalite değerlerini kısmen aşmaktadır. AKM ile bağlantılı
olarak Seki Diski sonuçlarının da düşük çıkmış olması, alanın Ceyhan Nehri‟nin etkisi
altında olmasının bir sonucu olarak yorumlanabilir. Zira Ceyhan Nehri, İskenderun
Körfezi‟ne oldukça yakın bir bölgededir. Bu sebeple, nehrin taşıdığı alüvyonlar ve toprak
denizde her daim askıda katı madde bulunmasına ve sonucunda bulanıklığa yol
açmaktadır. Bu sonuçlar anlık değerleri verdiğinden, numunenin alındığı andaki değişik
faktörlere bağlı olarak AKM‟de değişmelerin meydana gelmiş olabileceği de göz önüne
alınmalıdır. Zehirlilik sonuçları ise SKKY kalite değerlerini sağlamaktadır.
Yaz dönemi ölçüm sonuçlarında amonyak ve fenol değerlerinin SKKY‟de verilen
sınır değerlerden yüksek çıktığı görülmektedir. Körfez‟de ölçülen amonyak ve fenol
IV-94
değerlerinin yüksek çıkmasının en önemli nedeninin, bölgede kıyı alanlarında (İskenderun
Körfezi havzası içinde bulunan) yapılan tarımsal faaliyetler olduğu değerlendirilmektedir.
Tarımda kullanılan zirai gübre amonyak (amonyum sülfat) ihtiva eder. Fenol de hem
gübrede hem de zirai ilaçlarda bulunmaktadır. Bu zirai ilaçlar ve gübrenin belirlenen
standartlar ve konsantrasyonlardan fazla kullanılması durumunda yani aşırı
kullanımlarında, fazlası doğal olarak yağmur suları, sulama suyu ve akarsular ile nehirlere,
oradan da denizlere veya doğrudan denizlere karışır. Dolayısıyla deniz suyunda fenol ve
amonyak değerlerinin yüksek çıkmasının, kıyı alanlarına bitişik tarım alanlarında yapılan
tarım faaliyetlerinin (yayılı kirletici kaynakların) bir sonucu olması muhtemeldir.
PAH sonuçları ise, sahanın hidrokarbon kaynaklı kirleticilerin (petrol veya petrol
türevi kirlenmesi) etkisi altında kaldığını göstermektedir. Bunun en önemli nedeninin
bölgede yoğun deniz taşımacılığı sonucu gemi kaynaklı kirlilik ve/veya kıyıda kurulu ham
petrol veya petrol ürünleri depolama faaliyetlerinden kaynaklanabileceği düşünülse de,
gerçek nedeninin ortaya konması için detaylı araştırma ve çalışmalara ihtiyaç vardır.
Ağır metal parametrelerine ait sonuçlar, standart değerleri büyük oranda
sağlamaktadır. Yaz dönemi ölçüm sonuçlarında, bazı istasyonlarda nikel, bakır ve çinko
konsantrasyonları standart değerlerin üzerinde çıkmıştır. Bu durumun İskenderun
Körfezi‟nde, kıyıda kurulu veya Körfez‟e akan akarsu havzalarında bulunan sanayi
tesislerinden kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Bölgede, özellikle kıyılarda, entegre
demir-çelik fabrikası, çeşitli haddehaneler, gübre fabrikaları ve diğer sektörlerdeki
işletmelere ait fabrikalar faaldir. Ayrıca, bölgenin doğusunda özellikle İskenderun ve
civarında, batısında ise Sugözü, Yumurtalık ve civarında çok sayıda yoğun yerleşim
alanları mevcut olup, bu yerleşim alanlarından arıtılmamış evsel atıkların denize ulaştığı
ortaya çıkmaktadır.
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği’ne Göre Değerlendirme
“Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği” Tablo 1‟deki parametrelere ait ölçüm ve analiz
sonuçları (Ek-12: Tablo 5 ve 6) büyük oranda kalite değerlerini sağlamış durumdadır.
Sadece Mart ayındaki kış ölçümlerinde 1 no.lu İstasyonun yüzey suyunda fekal kirlenme
belirlenmiş, ancak daha sonra yaz dönemi çalışmasında (Ağustos 2009) 1 no.lu
İstasyonun yüzey suyu dahil hiçbir İstasyonda ve derinlikte fekal kirlenme tespit
edilmemiştir (bkz. Ek-12: Tablo 5 ve Tablo 6).
Yapılan analiz sonuçlarında, özellikle Nitrat parametresine ait değerler dikkati
çekmektedir. Deniz suyunda bu derecede yüksek değerde Nitratın çıkmış olması, nehir
kaynaklı karasal kökenli bir kirletici kaynağını işaret etmektedir.
Yüzey Suları
Proje Alanı ve çevresindeki yüzey sularının mevcut durumunun tespiti amacıyla 6
ayrı noktadan numune alınmıştır. Proje Alanı ve çevresine ait mevcut yüzey suyu
kalitesinin belirlenmesi amacıyla “Çevre Endüstriyel Analiz Laboratuvarı”nda yapılan su
analizi sonuçları Ek-10 “Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu”nda verilmektedir.
IV.2.16.3. Mevcut Toprak Kalitesi
ÇED çalışması sürecinde, mevcut durumun tespiti çalışmaları kapsamında Proje
Alanı ve çevresindeki toprak kirliliğinin mevcut durumunun belirlenmesi amacıyla 3 adet
numune alınmıştır. Proje Alanı ve çevresine ait mevcut toprak kalitesinin belirlenmesi
amacıyla “Çevre Endüstriyel Analiz Laboratuvarı”nda yapılan toprak analizi sonuçları Ek10 “Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu”nda verilmektedir. Ek 10‟da verilen toprak
IV-95
numunelerinin ağır metal analiz sonuçları; 31.05.2005 tarih ve 25831 sayılı “Toprak
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek 1-A‟a göre değerlendirilmiş ve Tablo IV-81„de
verilmiştir.
Tablo IV.81. Proje Alanı‟ndan Alınan Toprak Numunelerinin Ağır Metal Analiz Sonuçları ve Referans
Ağır Metal
(Toplam)
Kurşun
Kadmiyum
Krom
Bakır
Nikel
Çinko
Civa
Toprak Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği
Ek-1
(mg/kg)
300
3
100
140
75
300
1,5
Toprak Numunesi 1
Ölçüm Sonuçları
(mg/kg)
Toprak Numunesi 2
(mg/kg)
Toprak Numunesi 3
(mg/kg)
3,92
<0,1
240,39
<0,1
167,1
<0,1
<0,1
4,69
<0,1
16,06
<0,1
16,74
<0,1
<0,1
5,22
<0,1
33,4
0,32
30,98
0,37
<0,1
Tablo IV-81‟de görüldüğü üzere; ağır metal analiz sonuçları Toprak Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği Ek 1-A‟da verilen sınır değerler ile karşılaştırıldığında, 1 No‟lu toprak
numunesinde krom ve nikel değerlerinin sınır değerlerini aştığı görülmektedir.
IV.2.16.4. Mevcut Gürültü
Proje Alanı ve çevresinde arka plan gürültü düzeyinin belirlenmesi amacıyla
Ekotest Çevre Danışmanlık Ölçüm Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından akustik gürültü ölçümleri
yapılmış ve Ek-15‟te bu ölçümlere ait ayrıntılı bilgi ve değerlendirmeler verilmiştir. Proje
Alanı‟na en yakın yerleşim yeri olan Aşağı Burnaz köyünün, arka plan gürültü değerleri
Tablo IV-82„de verilmiştir. Yapılan ölçümler en yakın yerleşim yeri sınırları içerisinde ve
Proje Alanı‟na en yakın yapının yanında yapılmış ve bu ölçümler esas alınarak
kullanılmıştır.
Tablo IV.82. Ölçüm Noktaları Arasındaki Mesafe
Ölçüm No
1-2
1-3
2-3
Açıklama
Ölçüm Noktaları Arasındaki Mesafe
Mesafe (metre)
300
1.050
900
Tablo IV.83. Gündüz Ölçüm Parametreleri
Ölçüm
Noktası
Leq
(dBA)
Lmax
(dBA)
Lmin
(dBA)
L10
(dBA)
L50
(dBA)
L90
(dBA)
L95
(dBA)
1
37,7
53,7
31,3
40,0
36,5
34,5
34,0
2
37,8
51,8
31,9
40,0
36,5
34,5
34,0
Aşağı
Burnaz
Köyü
40,1
61,6
31,2
41,5
37,5
34,5
34,0
Tesis
Çevresi
Tesis
Çevresi
Ölçüm
Tarihi ve
Saati
02.06.09
11:03
02.06.09
11:14
Yerleşim
Yeri
02.06.09
13:12
Ölçüm
Yeri
Ölçüm
Süresi
(dk:sn)
10:54,9
11:02,4
08:31,4
IV.3. Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri
Bu bölümde, Hatay ili, Erzin ilçesinde kurulması planlanan Erzin DGKÇ Santrali
Proje Alanı‟nın bulunduğu yörenin sosyo-ekonomik profiline ilişkin genel bilgiler verilmiştir.
Bu kapsamda, yörenin ekonomik özellikleri ve nüfusuna ilişkin detaylı bilgiler verilmiştir.
Başta eğitim ve sağlık olmak üzere, sosyal altyapı hizmetleri açıklanmıştır. Ayrıca, Proje
Alanı ve yakın çevresindeki kentsel ve kırsal arazi kullanımları incelenmiş ve yöredeki
gelir ve işsizlik durumuna ilişkin bilgiler de verilmiştir. Erzin DGKÇ Santrali Proje Alanı,
Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevkinde yer almakta ve Hatay il merkezinin yaklaşık
80 km kuzeyinde bulunmaktadır. Sosyo-ekonomik çevre özellikleri incelenirken;
tümdengelim yöntemi izlenerek, Hatay ilinden başlanarak, Erzin ilçesi ile, Proje Alanı‟na
IV-96
yakın yerleşim yerlerinden Aşağı Burnaz, Yukarı Burnaz, Turunçlu ve Yeşiltepe köylerine
ilişkin tespitler sonraki bölümlerde verilmiştir.
IV.3.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını OluĢturan BaĢlıca Sektörler,
Yöre ve Ülke Ekonomisi Ġçindeki Yeri ve Önemi, Diğer Bilgiler)
Hatay ili, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) verilerine
(2003) göre, Türkiye‟nin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 81 il içerisinde 29. il,
Erzin ilçesi ise 872 ilçe içerisinde 195. sıradadır. 2000 yılında “Türkiye Gayri Safi Yurt İçi
Hasılası (GSYİH)” içinde %1,52‟lik payla Hatay, il sıralamasında 29. sıradadır. Aynı yılın
verilerine göre, kişi başına düşen 1.590 Türk Lirası (TL) GSYİH ile Hatay, ülke genelinde
on üçüncü sırada yer almaktadır.
Hatay ili, 21 ili de kapsayan orta derecede gelişmişlik seviyesine sahip, üçüncü
derece gelişmiş iller grubu içerisinde yer almaktadır. Üçüncü derecede gelişmiş iller
grubu, genel olarak yüksek bir gelişme potansiyeline sahip, ekonomik faaliyetlerde tarım
sektörünün ön planda olduğu, genellikle il ve bölge ölçeğinde üretim yapan sanayi
kuruluşlarının yer aldığı, küçük ve orta ölçekli tesislerin yaygın olarak bulunduğu ve sosyoekonomik gösterge değerlerinin ülke ortalamalarına yakın olduğu orta derecede gelişmiş
illerden oluşmaktadır. Tarım ağırlıklı ve tarıma dayalı sanayi, Hatay ekonomisine hakim
olmakla birlikte, bu bölgede özellikle İskenderun Körfezi‟nde faaliyet gösteren ağır sanayi
tesislerinin İl ekonomisinde payı büyüktür.
TÜİK 2008 verilerine göre, Hatay ilinde istihdam edilen nüfusun sektörel bazda
dağılımına bakıldığında, tarımda %33,3, sanayide %22,3, hizmet sektöründe %44,4
oranında nüfusun istihdam edildiği görülmektedir. Yörenin ekonomik yapısını oluşturan
başlıca sektörlere ilişkin bilgiler aşağıda açıklanmaktadır.
Tarım
Hatay ilinde işgücünün sektörel dağılıma bakıldığında, en önemli ekonomik
etkinliğin tarım olduğu görülmektedir. Hatay ilindeki tarım faaliyetleri ile ilgili detaylı bilgiler
IV.2.9. başlığı altında detaylı olarak incelenmiş, bu bölümde ise genel bilgiler verilmiştir.
TÜİK, 2000 verilerine göre, Hatay ilindeki, kırsal nüfus başına tarımsal üretim değeri 856
TL, tarımsal üretim değerinin Türkiye içindeki payı %2,15‟tir. Ancak, bölgede sanayinin
hızla gelişimi ve geçimlerini büyük oranda, tarımsal faaliyetlerden sağlayan yöre halkının
sahip olduğu mevcut toprak miktarının miras yoluyla küçülmesi ve ülke genelindeki
uygulanan tarım politikaları Hatay ilindeki tarımsal faaliyetlerin halkın geçim kaynağı
olması açısından önemini azaltmaktadır.
Erzin ekonomisi de il genelinde olduğu gibi tarıma dayalı ve başlıca gelir kaynağı
narenciye üretimidir. Narenciyenin ilçe ekonomisine katkısı büyük iken, mazot, gübre,
sulama, işçilik ve zirai mücadele maliyetlerinin, narenciye bahçelerinden elde edilen
gelirden yüksek olması ve geleneksel tarım tekniklerinin uygulanması sebebiyle üretim
miktarı ve kalitesinde düşüşe sebep olmuştur. Narenciyede yaşanan bu sorunlar ilçede
istihdam sorununu da birlikte getirmektedir.
Hayvancılık
Hatay ilindeki önemli ekonomik faaliyetlerden biri de hayvancılıktır. Tarımın ön
plana çıktığı Hatay‟da hayvancılık ikinci planda kalmaktadır. Hatay ilindeki hayvancılık
faaliyetleri ile ilgili detaylı bilgiler IV.2.14. başlığı altında detaylı değerlendirilmiştir.
Hatay ili hayvancılığı büyükbaş, küçükbaş, arıcılık, ipekböcekçiliği ve kümes
hayvancılığı olarak beş ana grupta 2002-2008 yılları aralığında incelenmiştir. İldeki
IV-97
hayvan varlığında genel olarak bütün hayvan türlerinde 2006 yılından itibaren bir artış söz
konusudur.
Büyükbaş hayvanların genel toplamı 2002 yılında 76.949 iken, 2008 yılında
yaklaşık % 25‟lik bir artışla 102.365 adet hayvana ulaşıldığı gözlenmektedir. Küçükbaş
hayvanlarda ise 2002 yılında 142.473 baş iken, yıllar itibari ile dalgalanmalar gösterip
2008 yılında % 12,3‟lük bir artış ile 162,486 başa yükselmiştir. En fazla çeşitliliğin
yaşandığı kanatlı hayvanlar grubunda ise 2002 yılında 1.172.024 iken 2008 yılında
yaklaşık % 28,7‟lik bir artışla 1.644.322 adet hayvana yükseldiği gözlenmektedir.
2000 yılında 1.887 olan geleneksel arı kovanı sayısının 2008 yılında 920 adete
düşürülmesi ve fenni kovan sayısının da 35.167‟den 79.755 adete yükselmesi olumlu bir
gelişmedir.
Proje Alanı‟nın da içinde bulunduğu Erzin ilçesinde 1.841 büyükbaş hayvan
mevcuttur. Melez ve yerli sığırlar bu oranı oluşturmaktadır. İlçedeki toplam büyükbaş
hayvan miktarı ülkenin yaklaşık %0,94‟ünü kapsamaktadır. İlçedeki küçükbaş hayvan
miktarı ise 10.025 ve bu miktar ülke genelinde yaklaşık %0,55‟lik bir orana sahiptir.
Balıkçılık
Hatay ili kıyılarında baskın olarak üretilen deniz balıkları ürünleri; barbunya, çipuralidaki, gümüş, istavrit, izmarit, kefal ve sardalyadır. Ayrıca bölgede İskenderun Karidesi
olarak adlandırılan büyük boy karidesler avlanmaktadır. Hatay ilinde kıyı şeridinde balık
çiftliği kurmaya uygun koy veya küçük körfez olmadığından denizde balık çiftliği
kurulamamakta; bu nedenle açık deniz avcılığı yapılmaktadır. Açık deniz avcılığından
yıllık ortalama 3.000 ton kadar su ürünleri üretimi yapılabilmektedir. (Hatay İl Çevre Durum
Raporu, 2007). Ancak, Proje Alanı‟nın yakın çevresinde herhangi bir balık üretim tesisi
veya balıkçı barınağı bulunmamaktadır.
Sanayi
Hatay ilinin de içinde bulunduğu Akdeniz Bölgesi sanayi üretimi açısından bölgeler
sıralamasında Marmara, Ege ve İç Anadolu‟dan sonra dördüncü sırada yer almaktadır.
Bölge, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı'nın yanında, hammaddeye yakınlığı, başta
denizyolu olmak üzere ulaşım kolaylığı gibi coğrafi ve fiziki konumu sebebiyle önemli bir
avantaja sahiptir. Bölgede mevcut bu altyapı potansiyeli ile ileriki dönemlerde Türkiye‟nin
önemli sanayi merkezlerden biri olması muhtemeldir. İskenderun Körfezi‟nde, AdanaHatay illerinin birleşiminde ve Proje Alanı‟na 1 km uzaklıkta kurulması planlanan
Yumurtalık Serbest Bölgesi‟nde kurulacak 7 adet tersane, bölge ekonomisinin gelişmesine
önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca, İskenderun Körfezi‟nde deniz ve uluslararası transit
taşımacılığında ithalat ve ihracat, petrol, gübre ve demir-çelik mamullerini de kapsayan on
beş adet liman ve iskele işletme halindedir. Yapılması düşünülen yeni deniz tesisleri de
bölgede gelişen sanayi sektörü ile paralel olarak denizcilik sektörünün de gelişmesine
katkı sağlayacaktır.
Hatay‟ın sanayisi incelendiğinde 1975‟li yıllara kadar tarım ve tarıma dayalı sanayi
dallarında bir gelişim göstermiştir. İskenderun Demir-Çelik Fabrikasının 1975 yılından
itibaren kademeli olarak üretime geçmesinden sonra, yörede demir-çelik sanayi önem
kazanmaya başlamış ve bu ürünün değerlendirilmesine yönelik orta ve küçük çaplı sanayi
kuruluşları bölgede yaygınlaşmıştır.
Hatay ilinin önemli sanayi tesislerinden biri olan, İskenderun Demir Çelik Fabrikası,
gerek istihdam hacmi gerekse yarattığı katma değer açısından Hatay imalat sanayisinde
IV-98
önemli bir paya sahip ve üretim hacmiyle bölgede yeni yan sanayi dallarının doğmasına
neden olmuştur.
Hatay'da; 1'i Antakya'da, 1'i İskenderun'da, 1'i Dörtyol'da ve 1'i de Erzin'de olmak
üzere, toplam 4 tane organize sanayi bölgesi bulunmakta ve beşincisi yapım
aşamasındadır. Bunlar; Antakya Organize Sanayi Bölgesi, İskenderun I. Organize Sanayi
Bölgesi, Payas Organize Sanayi Bölgesi ve Erzin Organize Sanayi Bölgeleridir. Bölgede
sanayi tesislerinin artış göstermesi, zamanla enerjiye olan talebi de arttıracaktır.
Erzin ilçesinde ise sanayi faaliyetlerinin büyük bir kısmı tarımsal üretime dayalı
gelişme gösterebilmiştir. Ayrıca, İlçe‟de kurulan Erzin Organize Sanayi Bölgesi, tarıma
dayalı sanayinin gelişmesindeki katkılarının yanında, bölge için önemli sektör haline gelen
yan sanayi üretimi ile İlçeye ekonomik yönden katkı sağlayacağı muhtemeldir.
Madencilik
Hatay‟da maden varlığı olarak altın, alüminyum, asbest, bakır, kurşun, çinko, civa,
demir, dolomit, fosfat, krom, manganez, manyezit ve mermer rezervleri bulunmaktadır.
Ancak, madenciliğin Hatay ili ekonomisinde önemli bir yeri yoktur. Bu sektörde istihdamın
düşüklüğü de İlde önemli bir faaliyet kolu olmadığını göstermektedir.
Proje Alanı‟nda herhangi bir madencilik faaliyeti bulunmamakta ve Proje Alanı‟na
en yakın madencilik alanları, sahaya sırayla 14 km ve 18 km uzaklıkta bulunan Erzin ve
Dörtyol‟daki manyezit ve alüminyum yataklarıdır.
Turizm
Hatay, tarihi değerleri ve doğal güzellikleriyle çeşitli turizm olanaklarına sahiptir.
Özellikle kültür ve inanç turizmi açısından avantajlı durumdadır. Arkeoloji Müzesi, St.
Pierre Kilisesi, Habib-i Neccar Camii, Antakya Kalesi, Çevlik Ören yeri, Titus Tüneli, St.
Simen Manastırı, Eski Antakya evleri, Harbiye Mesire yeri, Sokullu Mehmet Paşa
Külliyesi, Arsuz Sahil şeridi, Bakras Kalesi, Koz Kalesi Hatay ilinin önemli turistik
yerlerindendir. Erzin ilçesi sınırları içerisinde, İskenderun-Adana karayolunun sol tarafında
ve Proje Alanı‟na yaklaşık 8 km uzaklıkta bulunan Seleukos döneminden Epiphania
kentine ait olan İssos Harabeleri olarak bilinen su kemerleri kalıntıları bulunmaktadır.
ĠĢgücü
Hatay ilinde, çalışma çağındaki nüfus olarak kabul edilen 12 ve daha yukarı
yaştaki nüfus, toplam nüfustan daha hızlı artmaktadır. İşgücündeki nüfusun artış hızı ise
12 ve daha yukarı yaştaki nüfusun artış hızına oldukça yakındır.1980-2000 döneminde 12
ve daha yukarı yaştaki nüfusun yıllık artış hızı ‰26,7 iken, işgücündeki nüfusun yıllık artış
hızı ‰25,8 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde erkek işgücü nüfusunun artış hızı ‰19,1
iken, kadın işgücü nüfusunun artış hızı ‰36,8‟dir.
Hatay ilinde işgücüne katılma oranı 1980-1990 döneminde artış gösterirken, son
on yılda azalmıştır. Erkek nüfusun işgücüne katılma oranı, kadın nüfusun işgücüne
katılma oranından daha yüksektir. 1980 yılında erkeklerin işgücüne katılma oranı %80,2
iken, 2000 yılında bu oran %71,7‟ye düşmüştür. Buna karşılık, aynı dönemde kadınlarda
işgücüne katılma oranı %42,2‟den %49,5‟e yükselmiştir.
IV-99
Tablo IV.84. İşgücü Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (12 ve daha yukarı yaştaki nüfus)
Hatay
E
295.709
27.138
322.847
127.500
450.353
İstihdam
İşsiz
Toplam
İşgücü
İşgücünde olmayan
Toplam
Genel Toplam
K
223.099
10.108
233.207
237.482
470.682
921.045
Türkiye Geneli
E
K
16.567.405
9.429.736
1.812.414
734.804
18.379.819
10.164.540
7.657.129
15.516.101
26.040.972
25.683.222
51.724.194
Kaynak: TÜİK, 2000
IV.3.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri; Göçler, Nüfus
ArtıĢ Oranları, Diğer Bilgiler)
IV.3.2.1. Ġdari Bölünme
2006 yılında çıkarılan 5490 sayılı “Nüfus Hizmetleri Kanunu” kapsamında
oluşturulmuş olan “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)”nin 21 Ocak 2008
tarihinde TÜİK tarafından açıklanan sonuçlarına göre, Hatay ilinin toplam nüfusu
1.413.287 olup, 12 ilçesi, 76 belediyesi ve 361 köyü bulunmaktadır. Proje Alanı‟nı temsil
eden İlçe olarak Erzin, 39.279 kişilik toplam nüfusa sahiptir. İlçenin toplam 10 köyü, 10
mahallesi bulunmaktadır.
Tablo IV.85. Proje‟den Etkilenmesi Beklenen Yörenin ADNKS 2008 Nüfus Sayımı Sonuçları
Bölge
Hatay İli
Erzin İlçesi
Aşağıburnaz Köyü
Yukarıburnaz Köyü
Turunçlu Köyü
Yeşiltepe Köyü
Erkek Nüfusu
708.579
19.682
139
255
310
533
Kadın Nüfusu
704.708
19.597
125
258
301
515
Toplam Nüfus
1.413.287
39.279
264
513
611
1.048
Kaynak: TÜİK, ADNKS, 2008
IV.3.2.2. Kentsel ve Kırsal Nüfus
TÜİK tarafından yayınlanan, 2000 yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre
1.253.726 olan Hatay ili toplam nüfusunun 581.341‟u şehirlerde (%46,37), 672.385‟si
(%53,63) ise kırsal alanda yaşamaktadır. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‟nin
21 Ocak 2008 tarihinde TÜİK tarafından açıklanan sonuçlarına göre, 1.413.287 olan
Hatay ili toplam nüfusunun 683.991‟u şehirlerde (%48,4), 729.296‟si (%51,6) ise köylerde
yaşamaktadır. Hatay‟ın 1939‟da Türkiye‟ye katılmasından sonra yapılan 1940 yılında
yapılan ilk nüfus sayımında İlin nüfusu 246.138 olarak tespit edilmiş ve Hatay ili nüfus
büyüklüğü açısından 63 il arasından 38. sırada yer almıştır. Son 60 yılda Türkiye‟nin
nüfusu yaklaşık dört katı artış gösterirken, Hatay ilinin nüfusu beş kat artış göstererek,
2000 yılında 1.253.726‟ya yükselmiştir. Nüfus büyüklüğüne göre; 81 il arasında 13. sırada
yer almıştır.
1940 yılında Hatay ilinde %24,5 olan şehirde yaşayan nüfusun payı, 1980 yılına
kadar artmış, bu yıldan sonra da artış ve azalış göstermiştir. 2000 yılında şehirde yaşayan
nüfusun payı % 46,37 olarak gerçekleşmiştir.
IV-100
Tablo IV.86. Kentsel ve Kırsal Nüfuslar
Bölge
Toplam
Nüfus
ġehir
Nüfusu
Türkiye
Hatay İli
Erzin İlçesi
Türkiye
Hatay İli
Erzin İlçesi
67.803.927
1.253.726
33.988
71.517.100
1.413.287
39.279
44.006.274
581.341
25.879
53.611.723
683.991
30.137
Yıl
2000
2008
ġehir
Köy
Yıllık
Nüfusunun
Nüfusunun
Nüfus
Toplam Nüfus
Köy Nüfusu
Toplam Nüfus
ArtıĢ Hızı
Ġçindeki Oranı
Ġçindeki Oranı
(%0)
(%)
(%)
64,9
23.797.653
35,1
46,37
672.385
53,63
76,14
8.109
23,86
74,96
17.905.377
25,04
13,1
48,4
729.296
51,6
19,33
76,73
9.142
23,27
9,23
Kaynak: TÜİK, 2000 Genel Nüfus Sayımı ve ADNKS, 2008 Verileri
IV.3.2.3. Nüfus Hareketleri ve Göçler
Hatay, temelli göçler dışında, önemli ölçüde mevsimlik göçler de almaktadır.
Mevsimlik göç, özellikle pamuğun çapalanma ve toplama mevsiminde (Nisan-Mayıs ve
Eylül- Ekim dönemlerinde) yoğunlaşmaktadır. Bu göçlerin büyük bir bölümü Doğu ve
Güney Doğu Anadolu yöresindendir. Hatay ilinin verdiği göç 32.624 ve bu göçlerin büyük
bir bölümü çevre illerden büyük oranda Antalya ve Adana olmak üzere Kahramanmaraş,
Mersin ve Osmaniye‟ye, uzak illerden İstanbul‟a olmuştur. Bu göçlerin sebebi, göç alan
şehirlerdeki sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesinin Hatay iline oranla yüksek olması
olarak gösterilebilir.
Tablo IV.87. Hatay İli‟nin Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı (2007 - 2008 Dönemi)
Hatay İli
Aldığı Göç
29.459
Verdiği Göç
32.624
Net Göç
Göç Hızı
-3.165
-2,24
Kaynak: TÜİK, ADNKS, 2008 Verileri
IV.3.2.4. Nüfus ArtıĢ Hızı
Son 60 yılda Türkiye‟nin nüfusu yaklaşık dört kat artış gösterirken, aynı dönemde,
Hatay ilinin nüfusu beş kat artış göstermiştir. Bu dönemde, Hatay ilinin yıllık nüfus artış
hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu görülmektedir.
“2008 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”ne göre, Türkiye‟nin yıllara göre nüfus
artış hızlarına bakıldığında, 1986 yılında %17,2 nüfus artış hızına sahipken, bu oran 2007
yılında %11,8 seviyesine gerilemiştir.
1940-2000 döneminde Hatay ilinin nüfusu sürekli artış göstermiştir. İlde en düşük
yıllık nüfus artış hızı ‰6,40 ile 1940-1945 döneminde, en yüksek yıllık nüfus artış hızı ise
‰46,05 ile 1970-1975 döneminde gerçekleşmiştir. 1990-2000 döneminde, Hatay ilinin
yıllık nüfus artış hızı ‰12,19‟dur. Proje Alanı‟nın bulunduğu Erzin ilçesinde ise bu oran
‰15,32‟dir.
IV.3.2.5. Ortalama Hanehalkı Nüfusu
2000 yılı itibarıyla Hatay ilindeki toplam hanehalkı sayısı 260.027 ve İl genelinde
toplam nüfusa göre ortalama hanehalkı büyüklüğü 4,82‟dir. Erzin ilçesinde toplam 7.490
hanehalkı yaşamakta ve, İlçe 4,54‟lük ortalama hanehalkı büyüklüğü ile İl geneline yakın
bir değere sahiptir.
IV-101
Tablo IV.88. Ortalama Hanehalkı Nüfusu
Türkiye Ortalaması
Hatay İli
Erzin İlçesi
Toplam
Hanehalkı
Nüfusu
Toplam
Hanehalkı Sayısı
Toplam Nüfusa Göre
Ortalama Hanehalkı
Büyüklüğü
(%)
67.809.048
1.293.835
34.936
15.070.093
260.027
7.490
4,5
4,82
4,54
Toplam Hanehalkı
Nüfusuna Göre
Ortalama Hanehalkı
Büyüklüğü
(%)
4,5
4,98
4,66
Kaynak: TÜİK, 2000 Verileri
IV.3.2.6. YaĢ Gruplarının Dağılımı
“2008 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”ne göre, Hatay ili ve Erzin ilçesi toplam
nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı sırasıyla Şekil IV-44 ve Şekil IV-45‟de
gösterilmektedir. Hatay, genç nüfusun ağırlıkta olduğu bir ildir.
Şekil IV-44. Hatay İli Yaş Grupları Dağılımı
Şekil IV-45. Erzin İlçesi Yaş Grupları Dağılımı
IV-102
IV.3.2.7. Nüfus Yoğunluğu
“Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)”nin 21 Ocak 2008 tarihinde TÜİK
tarafından açıklanan sonuçlarına göre Hatay ili ile Erzin ilçesinin nüfus yoğunlukları
aşağıda verilmektedir. Bu değerlerden Hatay ili için olan değer (242 kişi/km2), Türkiye
ortalaması olan 91 kişi/km2‟nin oldukça üstündedir (TÜİK, 2008). Erzin ilçesinde ise nüfus
yoğunluğu, kilometrekare başına 109 kişi olarak hesaplanmıştır.
Tablo IV.89. Bölgedeki Nüfus Yoğunlukları
Bölge
Türkiye
Hatay İli
Erzin İlçesi
Nüfus
71.517.100
1.413.287
39.279
Alan (km2)
769603,74
5827,97
358,08
Nüfus Yoğunluğu (kiĢi/km2)
91
242
109
IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Bölgede Mevcut Endemik
Hastalıklar, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu)
Eğitim Hizmetleri
Hatay ilinde okuma ve yazma bilen nüfusun oranı ülke genelinde olduğu gibi her iki
cinsiyet için de sürekli artış göstermektedir. “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
(ADNKS)”nin 21 Ocak 2008 tarihinde TÜİK tarafından açıklanan sonuçlarına göre, Hatay
ilinde okuma yazma bilenlerin oranı %81,8 ve bu oran erkekler için %87,2, kadınlar için
ise %76,5‟dir. Hatay ili, İl merkezinde okuma yazma bilenlerin oranı % 85,2‟dir. Okuma
yazma oranı Erzin ilçesinde incelendiğinde %82,7, İlçeye bağlı Aşağıburnaz,
Yukarıburnaz, Turunçlu ve Yeşiltepe köylerinde sırasıyla %86,3 , %80,2 , %81,3 , %78
oranındadır.
Hatay İl Milli Eğitim Müdürlüğü kayıtlarına göre, 2008-2009 Eğitim Öğretim Yılı‟nda
16 okul öncesi okul ile 15.413 öğrenci, 623 ilköğretim okulu ile 226.910 öğrenci, 61 orta
öğretim (genel lise) okulu ile 41.296 öğrenci, 36 mesleki teknik okulu ile ise 22.165
öğrenci eğitim görmektedir. Derslik başına düşen öğrenci sayıları ise okul öncesi için 26,
ilköğretim için 32, orta öğretim (genel lise) için 35 ve mesleki teknik için ise 38‟dir.
Tablo IV.90. Hatay İli ve Erzin İlçesi için Okuryazarlık ve Bitirilen Son Öğretim Kurumuna Göre Nüfus Dağılımları
Okuryazarlık Durumu
Okuma yazma bilmeyen
Okuma yazma bilen
Okuma yazma durumu
bilinmeyen
Okuma yazma bilen fakat bir
okul bitirmeyen
İlkokul mezunu
İlköğretim
Ortaokul veya dengi okul
mezunu
Lise veya dengi okul mezunu
Yüksekokul veya fakülte
mezunu
Yüksek lisans mezunu
Doktora mezunu
Mezuniyeti bilinmeyen
Türkiye Geneli
4.863.414
43.806.774
Hatay Ġli
110.460
805.778
3.966.417
68.732
Erzin Ġlçesi
3.562
22.882
1.213
3.452.624
65.751
2.417
18.078.358
5.679.485
364.212
121.551
8.184
3.316
2.795.749
45.654
1.870
9.970.816
158.911
5.567
3.508.954
47.133
1.491
247.544
73.244
3.966.417
2.034
532
68.732
31
6
1.213
IV-103
Tablo IV.91. Yakın Köyler için Okuryazarlık ve Bitirilen Son Öğretim Kurumuna Göre Nüfus Dağılımları
Okuryazarlık Durumu
Okuma yazma bilmeyen
Okuma yazma bilen
Okuma yazma durumu
bilinmeyen
Okuma yazma bilen fakat bir okul
bitirmeyen
İlkokul mezunu
İlköğretim mezunu
Ortaokul veya dengi okul mezunu
Lise veya dengi okul mezunu
Yüksekokul ve üzeri
Mezuniyeti bilinmeyen
AĢağıburnaz Köyü
17
164
Yukarıburnaz Köyü
51
283
Turunçlu Köyü
38
369
YeĢiltepe Köyü
121
574
9
19
47
41
6
26
50
66
96
35
14
26
1
9
171
40
16
28
2
19
212
46
18
36
7
47
256
114
32
94
12
41
Sağlık
Hatay Sağlık İl Müdürlüğü‟nden alınan 2009 yılına ait verilere göre, T.C. Sağlık
Bakanlığı‟na bağlı 9 devlet hastanesinde 1.319, 2 doğum ve çocuk bakımevinde 239, 1 tıp
fakültesi hastanesinde 118 olmak üzere, toplamda 1.676 yatak bulunmaktadır.
Tablo IV.92. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Personel ve Yatak Sayıları
Yatak Sayısı
1.676
50
Hatay İli
Erzin İlçesi
Pratisyen Doktor
Ebe +HemĢire
153
1154
4
8
Kaynak: Hatay Sağlık İl Müdürlüğü, 2009
Uzman Doktor
343
0
Tablo IV.93. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Sağlık Kuruluşu Sayıları
Özel Poliklinik, Tıp
ve Dal Merkezi Sayısı
(Nükleer Tıp, Patoloji,
Biyokimya, Mikrobiyoloji)
15
0
22
0
Hatay İli
Erzin İlçesi
Muayenehane Sayısı
Uzman
65
0
Özel
Sağlık Ocağı
Hastane
Sayısı
Pratisyen
52
8
141
1
0
3
Çevre Sağlığı
Teknikeri
Röntgen
Teknikeri
768
15
244
8
25
2
131
4
A.T.T.
Sağlık
Memuru
1152
13
Odiyometri
Teknikeri
Ebe
28
0
DiĢProtez
Teknikeri
HemĢire
101
1
Ortopedi
Teknikeri
Eczacı
348
0
Anestezi
Teknikeri
DiĢ Hekimi
529
14
Laboratuvar
Teknikeri
Uzman Hekim
Hatay İli
Erzin İlçesi
Pratisyen
Hekim
Tablo IV.94. Hatay İli ve Erzin İlçesine Ait Personel Sayıları
141
80
3
19
4
95
1
2
0
0
0
3
Endemik Hastalıklar
Hatay Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü‟nün 24.08.2009 tarih ve 17574 sayılı yazısında
da belirtildiği üzere Proje Alanı ve çevresinde tespit edilen endemik bir hastalık
bulunmamaktadır. Konu ile ilgili T.C. Hatay Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü‟nün 24.08.2009
tarih ve 17574 sayılı yazısı Ek-2‟de verilmiştir.
IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları
Proje Alanı, yoğun endüstriyel kullanım altındaki İskenderun Körfezi kıyı şeridinde
yer almaktadır. Alan, Hatay il merkezine 80 km, İskenderun ilçe merkezine 40 km, Erzin
ilçe merkezine ise 13 km mesafe uzaklıktadır. Proje Alanı‟nın 1 km batısında, yapımı
halen devam etmekte olan Yumurtalık Serbest Bölgesi, en yakın faaliyet bölgesidir.
Hemen doğusunda ise, tatil siteleri olarak bilinen yerleşim yerleri bulunmaktadır. Projenin
IV-104
etki alanı içerisindeki 4 köyden biri olan ve en yakın yerleşim birimi olarak gösterilebilecek,
Aşağı Burnaz köyüne uzaklığı ise 900 metredir.
IV.3.5. Gelir ve ĠĢsizlik (Bölgede Gelirin ĠĢ Kollarına Dağılımı, ĠĢ Kolları Ġtibariyle KiĢi
BaĢına DüĢen Maksimum, Minimum ve Ortalama Gelir)
Devlet Planlama Teskilatı (DPT) verilerine (2003) göre, gelişme gösteren bölgeler
arasında yer alan Akdeniz Bölgesi‟nin ekonomik ve kentsel merkezi konumunda olan
Hatay Türkiye‟de iller arası sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasında 29. sıradadır. Aynı
zamanda üçüncü derecede gelişmiş iller grubunu oluşturan 21 ilden biridir. Hatay ili,
„Türkiye GSYİH‟sı içinde yüzde 1,52‟lik payla 29. sıradadır.
Hatay ilinde, 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde işgücüne katılma oranı %
60‟dır. Cinsiyete göre önemli farklılık göstermektedir. İşgücüne katılma oranı erkek nüfus
için % 72, kadın nüfus için % 50‟dir.
Erkek nüfusun işgücüne katılma oranı köyde % 82 iken, İl merkezinde % 63, İlçe
merkezlerinde % 59‟dur. Köydeki her 100 kadından 82‟si işgücünde iken, bu oran İl
merkezinde % 15, İlçe merkezlerinde ise % 12‟dir.
İstihdam edilen nüfusun, işgücü nüfusu içindeki oranı erkek nüfus için % 92, kadın
nüfus için % 96‟dır. İstihdam edilen erkek nüfusun % 39‟u hizmet sektöründe, kadın
nüfusun % 89‟u ise tarım sektöründedir.
Tablo IV.95. Esas Meslek ve Cinsiyete Göre Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus)
Türkiye Geneli
Hatay
İlmi ve teknik elemanlar, serbest meslek
sahipleri ve bunlarla ilgili meslek
Müteşebbisler, direktörler ve üst
kademe yöneticileri
İdari personel ve benzeri çalışanlar
Ticaret ve satış personeli
Hizmet işlerinde çalışanlar
Tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık
ve avcılık işlerinde çalışanlar
Tarım dışı üretim faaliyetlerinde
çalışanlar ve ulaştırma makinaları
kullananlar
Mesleği olmayanlar
Toplam
Genel Toplam
E
K
E
K
26.640
12.908
2.126.483
1.150.346
2.582
141
221.528
24.593
13.787
19.163
28.665
8.680
2.275
4.029
1.027.088
1.231.340
1.738.571
762.967
192.264
329.968
127.995
215.948
5.980.605
7.677.859
145.205
17.363
8.159.589
1.349.695
86.074
450.353
209.325
470.692
5.540.627
14.191.246
26.040.972
25.683.222
51.724.194
921.045
Tablo IV.96. Ekonomik Faaliyet ve Cinsiyete Göre İstihdam Edilen Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus)
Hatay
Ziraat, avcılık, ormancılık ve balıkçılık
Madencilik ve taş Ocakçılığı
İmalat sanayii
Elektrik, gaz ve su
İnşaat
Toptan ve perakende ticaret, lokanta
ve oteller
Ulaştırma, haberleşme ve depolama
Mali kurumlar, sigorta, taşınmaz
mallara ait işler ve kurumları, yardımcı
iş hizmetleri
Toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel
hizmetler
Toplam
Genel Toplam
Türkiye Geneli
E
5.443.771
93.336
2.651.993
89.771
1.176.827
E
120.917
400
38.955
840
18.234
K
198.815
19
3.367
46
149
K
7.133.056
2.699
624.180
8.381
19.419
31.239
3.529
2.167.839
344.938
13.588
504
790.131
63.124
5.054
2.146
544.226
263.900
964.301
66.212
14.445
3.581.234
295.709
223.099
16.567.405
9.429.736
25.997.141
518.088
IV-105
Tablo IV.97. İşteki Durum ve Cinsiyete Göre İstihdam Edilen Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus)
Hatay
Ücretli, maaşlı veya yevmiyeli
İşveren
Kendi hesabına
Ücretsiz aile işçisi
Toplam
Genel Toplam
E
142.509
7.052
101.024
45.119
295.709
K
25.946
1.737
15.889
179.526
223.099
518.808
Türkiye Geneli
E
K
9.024.700
2.289.330
592.563
84.753
4.664.344
564.147
2.283.709
6.491.303
16.567.405
9.429.736
25.997.141
IV.3.5.1. ĠĢsizlik (Yöredeki ĠĢsiz Nüfus ve Faal Nüfusa Oranı)
2000 Genel Nüfus Sayımına göre hazırlanan TÜİK verilerine göre Hatay ilinde
işsizlik oranı % 6,7‟dir. Bu oran erkek nüfusta % 8,4 iken, kadın nüfusta % 4,3‟tür. Bu
oranlar, işgücündeki her 100 kişiden 7‟sinin işsiz olduğunu göstermektedir. İl merkezi ve
ilçe merkezlerinde kadınların işsizlik oranı, erkeklerin işsizlik oranından daha yüksek iken,
köylerde erkeklerin işsizlik oranı kadınlardan daha yüksektir. İl merkezinde işsizlik oranı
kadınlarda % 28, erkelerde % 15,4, ilçe merkezlerinde kadınlarda % 33,7, erkeklerde %
21,3, köylerde ise kadınlarda % 0,7, erkeklerde % 1,2‟dir. İşsiz nüfusun büyük
çoğunluğunu genç nüfus oluşturmaktadır. İşsiz nüfusun % 60‟ı, 30 yaşından küçüktür.
1980-2000 döneminde, Hatay ilinde işgücüne dahil olmayan nüfusun, çalışabilir
yaştaki nüfus içindeki oranı son on yılda artmıştır. Bu dönemde işgücüne dahil olmayan
nüfusun yıllık artış hızı ‰28,8‟dir. Bu hız erkeklerde ‰43,8, kadınlarda ise ‰22,3‟tür.
Tablo IV.98. Cinsiyete Göre İşgücünde Olmayan Nüfus (12 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus)
Türkiye Geneli
Hatay
İş arayıp, son üç ayda iş arama kanalı
kullanmayanlar
Öğrenci
Ev kadını
Emekli
Hizmet İşlerinde çalışanlar
İrad sahibi
Diğer
Toplam
Genel Toplam
E
K
E
K
12.924
5.926
730.956
329.634
77.328
63.977
159.858
6.045
2.946
1.406
270
237.482
3.936.024
26.059
27.220
7.793
3.396
127.500
364.982
3.007.574
11.387.456
2.216.313
653.222
1.675.925
263.477
397.550
87.258
376.286
50.957
7.657.129
15.516.101
23.173.230
IV.3.6. Diğer Özellikler
Bu başlık altında belirtilmesi gerekli başka bir husus bulunmamaktadır.
IV-106
BÖLÜM V. PROJENĠN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
(Bu bölümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek,
en aza indirmek ve iyileĢtirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler A-V.1 ve
B-V.2 baĢlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı Ģekilde açıklanır.)
A-V.1. Arazinin Hazırlanması, ĠnĢaat ve Tesis AĢamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve
Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler
Önerilen projenin inşaat ve montaj çalışmalarının, arazi hazırlandıktan sonra 48 ay
sürmesi öngörülmektedir. Bu süre zarfında doğrudan veya dolaylı olarak azami 1.000
işçinin çalıştırılması planlanmaktadır.
İnşaat çalışmaları öncesinde, inşaat faaliyetlerini yürütecek yüklenici firma
tarafından, “Yapı Faaliyetleri Çevresel Yönetim Planı” hazırlanacak ve tüm inşaat
çalışmaları bu kapsamda yürütülecektir. Bu plan, yapı aşamasındaki tüm çevresel etkilerin
değerlendirildiği ve ayrıca bu etkilerin, ilgili mevzuat kapsamında azaltıcı önlemlerini de
kapsayan yönetim prosedürlerini içerecektir. İnşaat aşamasında, sahada yerine getirilecek
ana faaliyetler ise aşağıda sıralanmıştır.
Yol Çalışmaları
Arazinin Hazırlanması
Altyapı Çalışmaları
Temel Çalışmaları
Ünitelerin İnşası
Boru Hatlarının İnşası
Alan Kapatma Çalışmaları
Santralin inşaatı süresince; temeller ile ana ve yardımcı binaların inşası ile türbin
sistemlerinin, havalandırma, ısıtma, soğutma ve sıhhi tesisat sistemlerinin montajı
yapılacaktır. Proje Alanı‟nın düzenlenmesi işlemlerinde; su alma ve termal deşarj
hatlarının kazılması ve bu yapıların inşası, ilgili iletim hatlarının sağlanması, yolların
rehabilite edilmesi ve yeterli aydınlatma sistemlerinin konuşlandırılması hususları dikkate
alınacaktır.
Santralde kullanılacak gaz türbini, buhar türbini ve atık ısı kazanı gibi ağır tonajlı
malzemelerin kurulumundan önce alan tahsisi gerekmektedir. Temel alanına da yakın
olacak şekilde, Proje Alanı‟nda tespit edilecek uygun bir alanda bu üniteler için yer tahsisi
yapılacaktır. Bu alan, malzemelerin kurulumundan önce fabrikasyon ve montajları için
kullanılacaktır. Ayrıca, inşaat faaliyetlerinde kullanılacak araçlar için geçici park yeri ile ofis
binalarının kurulumu için Proje Alanı‟nda yer tespiti yapılacaktır. Proje Alanı‟nın doğu
tarafı bu faaliyetler için tahsis edilecektir. Bu alanlarda bulunan yapıların demontajı inşaat
faaliyetlerinin sona ermesiyle birlikte yapılacak ve bu alanlar eski hallerine geri
döndürülecektir.
V-1
V.1.1. Arazinin Hazırlanması ve Ünitelerin ĠnĢası Ġçin Yapılacak ĠĢler Kapsamında
(UlaĢım Altyapısı Dahil) Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat
Artığı Toprak, TaĢ, Kum vb. Maddelerin Nereler, Nasıl TaĢınacakları veya Hangi
Amaçlar Ġçin Kullanılacakları; Kullanılacak Malzemeler, Araçlar ve Makineler, Kırma,
Öğütme, TaĢıma, Depolama gibi Toz Yayıcı Mekanik ĠĢlemler, Tozun Yayılmasına
KarĢı Alınacak Önlemler
V.1.1.1. Projenin Planlandığı Arazi Üzerinde Yürütülecek ÇalıĢmalar
Proje Alanı‟nda tesis ana binası, ana ve yardımcı üniteler, su alma ve termal deşarj
boru hatları, drenaj, altyapı ve temel yapısının hazırlanması amacıyla gerekli kazı
çalışmaları yürütülecektir. Alanın kumlu, çakıllı ve gevşek bir toprak yapısına sahip olması
sismik zemin sıvılaşma riskini arttırmaktadır. Bu sebeple, özellikle ağır tonajlı ünitelerin
kurulumundan önce gerçekleştirilecek kazı çalışmalarında zemin güçlendirme çalışmaları
yapılacaktır.
Saha hazırlama çalışmaları; geniş ölçüde üst toprak bitki tabakasının veya diğer
uygun olmayan yüzey malzeme tabakalarının sıyrılması, sahanın genel olarak tesviyesi,
gerekli zemin iyileştirme çalışmaları (zeminin vibro tekniklerle sıkılaştırılması, jet grout
vb.), temel toprak işleri (esas olarak mevcut sahanın nihai saha seviyesine yükseltilmesi
için dolgu işleri) ve temeller için normal müteakip kazılardan oluşacaktır.
Hendek çalışmaları, gömülü tesislerinin montajı ve geçici inşaat tesisleri ve
hizmetlerinin temin işleri normalde ana saha hazırlık çalışmaları ile eş zamanlı veya bu
çalışmaları müteakiben yürütülecektir.
Zeminin gevşek yapısı ve ağır yük oturmaları nedeni ile atık ısı kazanları, gaz
türbinleri, buhar türbini ve jeneratör temelleri için kazık çakma ve/veya zemin iyileştirme
çalışmaları yürütülecektir. Daha konvansiyonel tipteki yapılardan, türbin binası, ekipman
kızak ve rampaları, arıtma tesisi ve diğer yapılar, yapısal ihtiyaçlara ve jeoteknik koşullara
uygun muhtelif kalınlıkta münferit veya radye temellerle desteklenecektir.
Santralin ana güç üniteleri Proje Alanı‟nın kuzeybatı kısmındaki 32 hektarlık arazi
üzerine konumlandırılacaktır. Sahada gerçekleştirilen topoğrafik etüt çalışmalarından elde
edilen verilere göre; ortalama saha kotları, güneydoğu köşede yaklaşık +2,5 m‟den
başlayarak, kuzeybatı köşede yaklaşık +4,5 m‟ye kadar değişiklik gösterdiği tespit
edilmiştir. Bu sebeple, sahanın düz bir zeminde yükselebilmesi için saha yükseltme ve
düzleştirme amaçlı, dışarıdan temin edilecek geniş hacimli dolguya ihtiyaç olacaktır. Proje
Alanı‟ndaki diğer zemin kotları; kuzeybatı sınırına doğru +3 m, +3,5 m, +4 m, +5 m ve
+5,5 m‟de seyretmektedir. Bu verilere dayanarak, sahanın +5 ila +6 m kot arasında bir
platform seviyesi oluşturmak amacıyla yükseltilmesi gerekmektedir. Bu sebeple,
yükseltme çalışmaları için büyük hacimli dolgu malzemelerine ihtiyaç duyulacaktır. Ancak,
optimum saha kotunun nihai olarak oluşturulabilmesi bu aşamada mümkün olmadığından,
detaylı tasarım ve su sirkülasyon çalışmaları sonuçları, alt dolgu malzemelerinin
elverişliliği ve maliyetlerinin de değerlendirilmesinden sonra nihai kot tespiti
yapılabilecektir. Tesisin hafriyat ve dolgu işlemlerinde yakınlardaki ocaklardan granüler
malzemelerin alınması planlanmaktadır. Ancak alt dolgu ve kazılar dahil olmak üzere nihai
toprak işleri ve zemin iyileştirme çözümleri, tasarım aşamasından sonra
detaylandırılacaktır.
Toprak sıyırma çalışmalarında; yukarıda açıklandığı gibi, bitki örtüsünün yüzey
tabakası veya diğer uygun olmayan malzemelerin sıyrılması gerekecektir. Malzemenin
500 mm‟lik üst tabakasının kaldırılacağı varsayılarak (gerekliliklere göre daha az olabilir),
ortalama 160,000 m3 toprak sıyrılacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte, bu malzemenin
bir kısmının sahada peyzaj veya yapı dışı alt dolgu olarak kullanılması mümkün
V-2
olabilecektir. Ancak, bu potansiyel detaylı tasarım aşamasından sonra belirlenebilecektir.
Verimli toprak tabakası ise uygun bir şekilde depolanarak inşaat faaliyetleri sonunda
peyzaj amaçlı olarak değerlendirilmesine özen gösterilecektir. Sıyrılan toprağın dolgu
malzemesi olarak kullanılabilmesi için toprak yapısına göre çakıllı malzeme takviyesi
yapılarak “karıştırma” yöntemiyle kumlu malzemenin iyileştirilmesi mümkün olabilecektir.
Fazla veya uygun olmayan yüzey/üst toprak tipi malzemeler, 18.03.2004 tarih ve 25406
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca kısa süreli olarak alanda depolanacak ve Payas
Belediyesi‟nin hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları depolama/geri kazanım tesisine
götürülerek bertaraf edilecektir.
Dışarıdan temin edilecek dolgu düşünülerek yapılan ortalama dolgu hesaplarında;
32 hektarlık Erzin DGKÇ Santrali sahasında ortalama +3,5 m‟lik saha seviyesinin 0,5 m‟lik
yüzey toprağının sıyrılmasıyla +3,5-0,5 (sıyrılan toprak)=+3 metre ortalama zemin
kotunun,+5,5 metre nihai kota çıkarmak için dolguyla yükseltilmesi gereklidir. Bu durumda,
dışarıdan temin edilecek dolgu hacmi yaklaşık olarak 2,5 metre dolgu x 320.000 m2 =
800.000 m3 olacaktır. Aynı şekilde, eğer saha +6,0 metre kotuna yükseltilirse, dolgu
hacmi, yaklaşık 3,0 metre x 320.000 m2 = 960.000 m3‟e çıkarılacaktır. Santralin, nihai
saha seviyesinin belirlenmesi için bir dizi farklı saha yerleşimi ve saha koşuluna ilişkin
hususlar arasındaki hassas çalışmaların yerine getirilmesi gereklidir. Saha koşulu
hususları; sahanın deniz taşmasına ve diğer sel olaylarına karşı güvenli tutulması,
yığınsal toprak işleri, dışarıdan temin edilecek büyük miktardaki uygun granüler
malzemenin temin maliyetleri ve teknik fizibilitesi, inşaat yapım yöntemleri, geçici işler,
yerel altyapı kriterlerinin göz önünde bulundurulması (yol kotları, yol kaplamaları, harici
(saha) işleri, bina katları ve temel kotları, mekanik ve elektrik gereksinimleri gibi),
imalatların zemin suyu tablasının ve kılcal yükselme etkilerinin üzerinde tutulması
konularını kapsamaktadır.
Böyle bir tesisin temelleri ve diğer kalıcı inşaat işleri için ortalama 100.000-150.000
m kazı gerekecektir. Kazıların çoğunluğu, ana ünitelerinin konumlandırılacağı alan
içerisinde yoğunlaşacaktır. Net kazı hacmi saha koşulları, tasarım yükleri, yapısal
çözümler vb. doğrultusunda yüklenicinin onaylanan detaylı tasarımlarına bağlı olacaktır.
Bitirilen saha kotlarının +5,5 m ila +6 m arasında olacağı varsayıldığında, temeller için
kazıların, yaklaşık olarak +5 m ile +3 m kot arasında gerçekleşeceği düşünülmektedir.
Temel inşaatından kazılan bu fazla malzeme uygun bir yapısal dolgu içerisinde
kullanılabilecektir. Bu malzemeleri; yol inşası, bina zemin döşeme altları, asfaltların
altındaki alt dolgular, saha yüzeyi, peyzaj vb. gibi yerlerde uygun olduğu doğrulandığında
yeniden kullanmak mümkün olacaktır. Bu amaçla, söz konusu malzemeler ihtiyaç
duyulduğunda sahada belirlenen uygun alanda depolanacaktır.
3
Zemin iyileştirme çalışmaları kapsamında, alt toprak yapısının oturtulması, taşıma
kapasitesi ve mukavemet özelliklerinin iyileştirilmesi için vibro teknikle zemin yapısının
sıkıştırılması sağlanacaktır. Sıkıştırma işlemi, taş kolonlarının alt topraklara oturtulması ve
vibrasyonunu içerecektir. Taş kolonlar 900 mm çapta olacak ve uygun bir uygulama
derinliğinde temel altında 1,5 metre aralıklardan oluşan bir üçgen ızgaraya
yerleştirilecektir. Bu şekilde, sistem tasarım gereklilikleri, jeoteknik koşullar, sismik tasarım
kriterleri, yük koşulları vb. karşılanabilecektir. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nde büyük
temellerin altına çok sayıda taş kolonların yerleştirilmesi gerekecek, bu da bu faaliyet için
büyük hacimlerde granüler malzemelerin de temini ihtiyacını doğuracaktır. Bu amaçla,
önceden kırılan veya ocakta derecelendirilen büyük hacimli dolgu malzemeleri
kullanılacaktır. Bununla birlikte, bu yöntem, sadece zayıf zemin koşullarıyla değil, aynı
zamanda zemin sıvılaşma problemleriyle de baş etmede etkili olacaktır.
Yüklenici teknik şartnameleri, yukarıda bahsedilen tüm işlerin yüklenici tarafından
nasıl projelendirilmesi ve inşa edilmesi gerektiğini kapsayacaktır. Yüklenici, pratik ve
V-3
teknik olarak mümkün olduğu kadar, kazı ve dolgu faaliyetlerinde yer alan hacimleri
dengelemeye çalışacaktır. Bu şekilde, ihtiyaç duyulacak dolgu malzeme miktarını ve kazı
çalışmaları sonucunda çıkacak bertaraf edilmesi gereken hafriyat miktarını asgariye
indirmeyi amaçlayacaktır.
V.1.1.2. Boru Hatları Ġçin Hafriyat Miktarları
Su alma ve termal deşarj hattının inşaasından önce kazı çalışmalarının
yürütülmesi gerekmektedir. Kazı sonucunda çıkacak hafriyat miktarları aşağıda
özetlenmiştir.
SU ALMA HATTI
Kara tarafı boru hattı uzunluğu (2x3000 mm CTP Boru)
Deniz tarafı boru hattı uzunluğu (2x3000 mm CTP Boru)
Toplam boru hattı uzunluğu
: 836 m
: 3.400 m
: 4.236 m
Kara tarafında yapılacak toplam kazı hacmi
Çakıl katman (3-5 cm) (Kara Tarafı)
Katman (50-200 kg kaya) (Kara Tarafı)
Katman (0,5-1 ton kaya) (Kara Tarafı)
Geri Dolgu (Kara Tarafı)
: 198.341 m3
: 15.969 m3
: 20.056 m3
: 34.832 m3
: 114.668 m3
Deniz dibinden yapılacak toplam kazı hacmi
Çakıl katman (3-5 cm) (Deniz Tarafı)
Katman (50-200 kg) (Deniz Tarafı)
Katman (0,5-1 ton kaya) (Deniz Tarafı)
Geri Dolgu (Deniz Tarafı)
: 713.050 m3
: 65.267 m3
: 102.576 m3
: 74.997 m3
: 418.375 m3
TERMAL DEġARJ HATTI
Kara tarafı boru hattı uzunluğu (3x2400 mm CTP Boru)
Deniz tarafı boru hattı uzunluğu (3x2400 mm CTP Boru)
Toplam boru hattı uzunluğu
: 950 m
: 1.600 m
: 2.550 m
Kara tarafında yapılacak toplam kazı hacmi
Çakıl katman (3-5 cm) (Kara Tarafı)
Katman (50-200 kg kaya) (Kara Tarafı)
Katman (0,5-1 ton kaya) (Kara Tarafı)
Geri Dolgu (Kara Tarafı)
: 220.286 m3
: 15.167 m3
: 22.506 m3
: 39.159 m3
: 130.568 m3
Deniz dibinden yapılacak toplam kazı hacmi
Çakıl katman (3-5 cm) (Deniz Tarafı)
Katman (50-200 kg kaya) (Deniz Tarafı)
Katman (0,5-1 ton kaya) (Deniz Tarafı)
Geri Dolgu (Deniz Tarafı)
: 336.088 m3
: 25.544 m3
: 45.692 m3
: 41.220 m3
: 201.916 m3
Faaliyet Sahasından Çıkacak Hafriyat Miktarı
: 83.673 m3 + 89.718 m3= 173.391 m3
: 294.675 m3+ 134.172 m3= 428.847 m3
Kara tarafından çıkacak toplam hafriyat
Deniz tarafından çıkacak toplam hafriyat
Toplam Hafriyat Miktarı: ~600.000 m3
V-4
Deniz alanında boru hatlarının inşası için yapılacak çalışmalarda ortalama
428.847 m3 hafriyatın çıkacağı öngörülmektedir. Çıkan hafriyat malzemesinin geoteknik
özelliklerinin dolgu için uygun olması durumunda, ocaktan gelecek granüler malzeme ile
karıştırılarak hendek dolgusu, karadaki dolgu ve iyileştirme faaliyetlerinde kullanılması
planlanmaktadır. Ancak çıkan hafriyatın dolgu malzemesi olarak kullanılabilmesi için
14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” Ek 11 A “Atıkların Düzenli Depo Tesislerine Depolanabilme Kriterleri”
tablosunda verilen kriterleri sağlaması gerekmektedir. Çıkacak malzemenin tehlikeli
madde içerip içermediğinin tespiti amacıyla 9,5 m ve 15 m derinliklerde deniz tabanından
alınan sediman numunelerinin Çevre Endüstriyel Analiz Laboratuvar Hizm. Tic. A.Ş.
tarafından yapılan analiz sonuçları Ek-16 ve Tablo V-1‟de verilmektedir.
Tablo V.1. Atıkların Düzenli Depo Tesislerine Depolanabilme Kriterleri ve Sediman Numuneleri Analiz Sonuçları
1
1.01
1.02
1.03
1.04
1.05
1.06
1.07
1.08
1.09
1.10
1.11
1.12
1.13
1.14
1.15
1.16
1.17
1.18
2
2.1
2.2
2.3
Eluat Kriterleri
L/S = 10 lt/kg
As (Arsenik)
Ba (Baryum)
Cd (Kadmiyum)
Cr toplam (Krom
Toplam)
Cu (Bakır)
Hg (Civa)
Mo (molibden)
Ni (Nikel)
Pb(Kurşun)
Sb (Antimon)
Se(Selenyum)
Zn (Çinko)
Klorür
Florür
Sülfat
DOC (Çözünmüş
Organik karbon)(1)
TDS ( Toplam
çözünen katı)
Fenol İndeksi
Orijinal atıkta
bakılacak kriterler
TOC(toplam organik
karbon)
BTEX(benzen,
toluen, etilbenzen ve
xylenes)
PCBs
Ġnert Atık olarak
muamele görecek
atıklar
(mg/lt)
Tehlikesiz Atık
olarak
muamele görecek
atıklar
(mg/lt)
Atık olarak
muamele
görecek atıklar
(mg/lt)
≤ 0.05
≤2
≤ 0.004
0.05-0.2
2-10
0.004-0.1
< 0.2-2.5
< 10-30
< 0.1-0.5
<0.01 mg/L
0.04 mg/L
<0.001 mg/L
<0.01 mg/L
0.04 mg/L
<0.001 mg/L
≤ 0.05
0.05-1
< 1-7
<0.01 mg/L
<0.01 mg/L
≤ 0.2
≤ 0.001
≤ 0.05
≤ 0.04
≤ 0.05
≤ 0.006
≤ 0.01
≤ 0.4
≤ 80
≤1
≤ 100
0.2-5
0.001-0.02
0.05-1
0.04-1
0.05-1
0.006-0.07
0.01-0.05
0.4-5
80-1500
1-15
100-2000
< 5-10
< 0.02-0.2
< 1-3
< 1-4
< 1-5
< 0.07-0.5
< 0.05-0.7
< 5-20
< 1500-2500
< 15-50
< 2000-5000
<0.01 mg/L
0.003 mg/L
0.014 mg/L
<0.01 mg/L
<0.01 mg/L
0.007 mg/L
<0.01 mg/L
<0.01 mg/L
770 mg/L
0.94 mg/L
123 mg/L
<0.01 mg/L
0.003 mg/L
0.02 mg/L
<0.01 mg/L
<0.01 mg/L
0.01 mg/L
<0.01 mg/L
<0.01 mg/L
840 mg/L
1.16 mg/L
125 mg/L
≤ 50
50-80
< 80-100
6 mg/L
6 mg/L
≤ 400
400-6000
< 6000-10000
1 584 mg/L
1 856 mg/L
<0.1 mg/L
<0.1 mg/L
≤ 0.1
Deniz Tabanı Deniz Tabanı
DS - 6
DS -11
(Derinlik 9.50 (Derinlik 15 m)
m)
(mg/kg)
(mg/kg)
(mg/kg)
(mg/kg)
(mg/kg)
≤30000 (%3)
50000 (%5)-pH≥6(2)
60000 (%6)
0.82 %
0.72 %
6
<0.1 mg/kg
<0.1 mg/kg
1
<0.1 mg/kg
<0.1 mg/kg
2.4 Mineral yağ
500
100 mg/kg
184 mg/kg
LOI ( Kızdırma
2.5
10000 (%10)
4%
5.5 %
Kaybı)
(1) DOC limit değeri atığın kendi pH değerinde sağlanamıyorsa, pH 7,5 – 8,0 değerinde test tekrarlanmalı ve limit değerin
aşılmadığı tespit edilmelidir.
(2) Tehlikesiz jips bazlı atıkların evsel atık düzenli depolama sahalarında çözünebilen atıkların kabul edilmediği ayrı bir
hücrede depolanması gerekir. Jips bazlı atıklarla birlikte depolanacak atıkların bu limitleri sağlaması gerekir.
Analiz Sonuçlarının Yorumlanması
Yönetmelik Ek 11 A‟da “Eluat konsantrasyonu tehlikeli atık için belirlenen değerler
arasında olan atıklar, tehlikeli atık düzenli depolama sahasında depolanırlar. Ancak,
tehlikeli atık için belirlenen üst sınırdan daha yüksek eluat konsantrasyonu olan atıklar
tehlikeli atık depolama sahasında depolanmadan önce ön işleme tabi tutulmalı ve üst sınır
V-5
altına çekilmelidir. Bunun mümkün olmadığı taktirde, bu atıklar tehlikeli atık depolama
alanında ayrı olarak (tek tür) depolanmalıdır.
Eluat konsantrasyonunun tehlikesiz atıklar için belirlenen değerler arasında olan
atıklar, tehlikesiz atık olarak sınıflandırılacaktır. Bu atıklar evsel atık düzenli depo
tesislerinde ayrı olarak (tek tür) depolanmalıdır.
Eluat konsatrasyonları inert atıklar için belirlenen değerin altında kalan atıklar, inert
olarak sınıflandırılırlar. Bu atıklar evsel atık düzenli depo tesislerinde veya permeabilitenin
k ≤10-7 ve en az 1 metre kil'e eşdeğer geçirimliliğin sağlandığının ve yer altı su seviyesine
maksimum 1 metre olduğunun Bakanlığa belgelendiği alanlarda Bakanlığın uygun görüşü
ile depolanır.” ifadesi yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen yasal parametrelere uygun olarak 11175 ve 11176 numaralı
örneklere ait eluatta bakılan parametrelerden florür, klorür, sülfat, TDS (Toplam Çözünen
Katı), Sb (Antimon), Hg (Civa) konsantrasyonu tehlikesiz atık olarak muamele görecek
atıklar (mg/l) için belirlenen sınır değerlerin arasında bulunmuştur.
Hafriyat çalışmaları sonucunda kullanılmayacak ve “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” Ek 11 A kapsamında tehlikesiz atık olarak nitelendirilen ve denizden
çıkarılacak hafriyat malzemesi uygulama aşamasında tercihen daha önceden izin verilmiş
deniz döküm alanlarında ya da doğal su sirkulasyonları bakımından belirlenecek en uygun
deniz alanına kontrollü olarak boşaltılacaktır. Bu konuda projenin uygulama aşamasından
önce ek bir “Çevresel Durum Raporu” hazırlanarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟na ek
izin başvurusunda bulunulacaktır. Ayrıca, uygulama aşamasında Türkiye‟nin taraf olduğu
“Akdeniz‟in Deniz Çevresi ve Kıyı Alanının Korunması Sözleşmesi-Barselona
Sözleşmesi”nin eki protokollerinden olan “Akdeniz‟in Gemi ve Uçaklardan Yapılan
Boşaltmalar Nedeniyle Kirlenmesinin Önlenmesi Protokolu” ve eklerinde yer alan
hükümler doğrultusunda gerekli çalışmalar yapılacak ve Çevre ve Orman Bakanlığı‟na
sunulacaktır.
Denizde yapılacak hafriyat çalışmalarında deniz ortamına etkileri en aza indirecek
ekipman ve makineler kullanılacaktır. Bu çalışmalarda kullanılacak temiz granüler dolgu
malzemesi ile bulanıklık oluşumunun düşük seviyelerde tutulmasına çalışılacaktır. Etki
azaltıcı önlemlere rağmen geçici bir süre de olsa hafriyat yapılacak deniz alanınında
ekosistemin tolere edebileceği kısmi bir bulanıklık gözlenecektir.
V.1.1.3. Hafriyat Kullanımı ve Bertarafı
İnşaat faaliyetleri sonunda hafriyat toprağı ile inşaat atıklarının oluşması
muhtemeldir. Hafriyat toprağı ile inşaat atıklarının çevreye zarar vermeyecek şekilde
öncelikle kaynakta azaltılmasına, geri kazanılmasına ve özellikle alt yapı malzemesi
olarak yeniden değerlendirilmesine özen gösterilecek, bu atıkların karışmaması için
gerekli önlemler alınacaktır. Yukarıda da bahsedildiği gibi, saha düzenleme dolgusu vb.
işlemlerde olmak üzere hafriyat malzemesinin uygunluğuna göre hafriyat toprağının
yeniden kullanılması planlanmıştır. Kullanılmayan hafriyat toprağı ile inşaat atıkları ise
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat
Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde
bertaraf edilecektir. Hafriyat toprağı ve inşaat atıkları, Payas Belediyesi‟nin uygun gördüğü
alanlara, taşıma izni almış nakliye araçlarıyla transferi sağlanacaktır. Hafriyat
malzemesinin depolanması için saha içerisinde ayrılan uygun bir alanda depolama işlemi
yapılacak ve depolama sırasında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği” Madde 14 ve 41‟de belirtilen hususlara uyulacaktır.
V-6
Projenin inşaat aşaması sonunda kullanılacak olan bitkisel toprak 18.03.2004 tarih
ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat
ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” Madde 14 ve 41 hükümleri dikkate alınarak
korunacaktır. Toprağın korunması hususunda yağışların sebep olacağı toprak kaybının
önlenmesi için depolama alanı tabanı sudan uzak bir şekilde tutulacak ve toprak yığınının
üstü naylon örtüler vb. ile kapatılacaktır.
İlgili kazı çalışmaları ve hafriyat işlemlerinde patlayıcı madde kullanılmayacaktır.
Bu konuyla alakalı ayrıntılar Kısım V.1.2‟de verilmektedir. İnşaat malzemelerinden demir,
çelik, çimento vb. bölgeden temin edilecek ve anlaşmalı firmalar tarafından santral
sahasına taşınacaktır.
Seçilen arazi üzerinde herhangi bir yıkım işlemi yapılmayacaktır. Araziye ulaşım
için mevcut yolların rehabilite edilmesi düşünülmektedir. Ancak, karayolu üzerinden
taşınacak her çeşit malzeme ve hizmetin sahaya ulaşımı için ana ulaşım ağına
bağlanacak yeni bir bağlantı yolunun yapımı öngörülmektedir. Bu konuyla ilgili ayrıntılı
bilgiler V.1.16.‟da verilmiştir.
Yapılacak olan kazı çalışmalarının tümü iş makineleri ile gerçekleştirilecektir. Bu
makinelerin kullandığı yakıttan kaynaklanacak emisyonlar; azotoksitler, karbonmonoksit,
hidrokarbonlar ve partikül maddedir. Emisyon değerleri, araçların bakımları düzenli olarak
yapılarak, kaliteli yakıt kullanımı ve düzenli yağ değişimi ile minimum düzeye indirilecektir.
Söz konusu araçların egzoz emisyonlarının kontrolü periyodik olarak yapılacaktır.
Araçlardan kaynaklanacak emisyonların minimuma indirgenmesi için, 04.04.2009 tarih ve
27190 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca 2918 sayılı “Karayolları Trafik
Kanunu‟na” uygun şekilde çalışmaları konusunda uyarılarak özellikle yükleme
standartlarına uygun yükleme yapmalarına dikkat edilecektir.
V.1.1.4. ĠnĢaat AĢamasında Kullanılacak Ekipman
İnşaat faaliyetleri süresince aylık ortalama 70.000 litre, toplamda ise ortalama
20.000.000 litre dizel yakıt kullanılması öngörülmektedir. Bu yakıtların temini çevre
istasyonlardan tankerlerle yapılacak ve depolaması inşaat alanında sızdırmaz tanklarda,
güvenli bir şekilde yapılacaktır. Tablo V-2‟de Erzin DGKÇ Santrali sahasında inşaat
aşamasında faaliyet gösterecek ekipman ve miktarları verilmiştir.
Tablo V.2. İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipman ve Miktarları
Ekipman
Vinç (200-600 ton kapasitede)
Vinç (<90 ton kapasite)
Paletli Yükleyici
Tekerlekli Yükleyici
Bekolu Yükleyici
Hidrolik Ekskavatör
Tekerlekli Ekskavatör
Motor Greyder
Kompaktör
Tanker Kamyon
Kamyon (20 ton kapasitede)
Çimento Kamyonu
Beton Pompa Aracı
Teleskopik Forklift
Dizel Forklift (20 ton kapasitede)
Dizel Forklift (3-5 ton kapasitede)
Dizel Kaynak Makinesi
Dizel Beton Sıkıştırma Aleti
V-7
Miktar
1
2
12
1
1
1
2
3
1
1
2
4
4
2
3
1
2
5
4
V.1.1.5. Toz Hesabı
Proje dahilinde yapılacak hafriyat çalışmaları, tesis ünitelerinin konumlandırılacağı
alanda ve ayrıca su alma ve termal deşarj hattının yerleştirileceği kısımlarda
gerçekleştirilecektir. Yukarıda belirtilen kapsamda gerçekleştirilecek zemin düzeltme, su
alma ve verme yapıları hafriyatı ile arazide kot yükseltme amaçlı yapılacak dolgu işlemleri
ve zemin malzemesinin kazılması, kamyonlara yüklenmesi, taşınması, boşaltılması,
depolanması, serilmesi, sıkıştırılması gibi faaliyetlerden toz emisyonları oluşacaktır. Toz
oluşumuna karşı alınacak önlemler ve yapılacak çalışmaların tümü; 03.07.2009 tarih ve
27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY)” ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği (HKDYY)” hükümleri dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Toz emisyonlarının
minimum düzeyde tutulması, hafriyat taşıyan araçların kullanacağı güzergahın periyodik
olarak nemlendirilmesiyle sağlanacaktır. Söz konusu araçların hafriyat nakliyesi
esnasında meydana gelebilecek toz emisyonları, araçların üzeri uygun şekilde örtülerek
engellenecektir.
Hatay ilinin genel nem durumu yıllık ortalaması %63,6‟dır (Kaynak: Devlet
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Dörtyol Meteoroloji İstasyonu, 1975-2008 Verileri). Bu
nedenle önerilen santral ünitelerinin inşası ve arazinin hazırlanması işlemleri sırasında
oluşacak toz emisyonları asgari düzeyde kalacaktır. Ancak, bu kapsamda gerekli önlemler
alınacak, çalışma sahasının düzenli sulama ile sürekli nemli tutulması sağlanacaktır.
Toz emisyonları kendi aralarında partikül büyüklüğüne göre farklı davranışlar
sergileyeceklerdir. SKHKKY esas olarak 10 mikrondan küçük boyutlu tozlar için yasal
düzenleme getirmiştir. Bu nedenle çalışmada sadece 10 mikrondan küçük partiküller
dikkate alınacaktır. Hafriyat faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonların miktarı genellikle
açık alanda yapılan çalışmalar olduğu için zemin özellikleri (zemindeki ince malzeme
miktarı, nem oranı), meteorolojik faktörler (yağış miktarı, rüzgar hızı, sıcaklık vb), hafriyat
araçları özellikleri, yol yüzeyi kalitesi, taşıma araçlarının özellikleri (araç kapasitesi, araç
ağırlığı, tekerlek sayısı, hızı vb.) gibi çok sayıda değişkene bağlı olarak emisyon faktörleri
kullanımı ile hesaplanabilmektedir. Bu amaçla en çok USEPA AP42 da verilen emisyon
faktörleri tercih edilmektedir. Bu hesaplamanın yapılmasında kullanılacak faaliyet
büyüklükleri ile bunlardan kaynaklanacak kontrolsüz durumda oluşacak toz emisyonları
için bölgesel özellikler dikkate alınarak seçilmiş emisyon faktörleri Tablo V-3 ve Tablo V-4‟
te verilmiştir. Üst örtü toprağının yarısının çıkarıldığı bölgede depolanacağı ve inşaat
faaliyetleri sonucunda yeniden zemine serileceği kabul edilmiştir. Zemin toprağının
yoğunluğu 1,5 ton/m3 olarak alınmıştır.
Hafriyat malzemesi fazlası Erzin‟den 25 km uzaklıkta yer alan Payas Belediyesi‟ne
taşınacaktır. Benzer şekilde zeminde dolgu olarak kullanılacak kayaçlar da ortalama 25
km mesafeden bölgeye taşınacaktır. Araçların en fazla 50 km/saat hızla yol alacakları, her
aracın 12 m3 malzeme taşıdığı ve doldurma-boşaltma işlemleri için 0,1 saat gerektiği
kabul edilerek saatlik araç sayısı belirlenmiş ve Tablo V-3‟te verilmiştir. Faaliyet süresince
ayda 30 gün ve günde 10 saat çalışma planlanmıştır.
Tablo V.3. Hafriyat İşlemleri Toz Emisyonlarının Hesaplanmasında Kullanılan Büyüklükler
Faaliyet Türü
Zemin Tesviyesi
Temel Hafriyatı
Su Alma Yapısı Hafriyatı
Su Verme Yapısı Hafriyatı
Zemin Doldurma
TaĢınacak Malzeme
Miktarı
80.000 m3
150.000 m3
22.400 m3
33.600 m3
960.000 m3
Malzeme Miktarı
32 hax0,5 m= 160.000 m3
150.000 m3
1600mx4mx3,5m=22.400 m3
2400mx4mx3,5m=33.600 m3
32 hax3m=960.000 m3
V-8
Faaliyet
Süresi
3 ay
3 ay
3 ay
3 ay
3 ay
Araç
Sayısı/Saat
8
15
2
3
80
Tablo V.4. Hafriyat İşlemlerine Ait Seçilmiş Kontrolsüz Durum İçin Toz Emisyonu Faktörleri
Faaliyet türü
Üst Örtü Toprağının Alınması
Araçlara Yükleme (Zemin)
Araçlardan Boşaltma (Zemin)
Taş Ocaklarından Malzeme Çıkarma
Araçlara Yükleme (Taş ve Kaya)
Araçlardan Boşaltma (Taş ve Kaya)
Malzeme Çıkarma(Kanal Hafriyatı)
Araçla Malzeme Taşıma(Kırsal Alanda)
Malzeme Depolama
Zemine Kaya Serme-Sıkıştırma
Emisyon Faktörü
0,12 kg/ton(Ap42,Section 11.9)
0,02 kg/ton (Ap42,Section 11.9)
0,02kg/ton (Ap42,Section 11.9)
0,03 kg/ton
0,001 kg/ton
0,0005 kg/ton (AP42,Section 11.19.2)
0,007kg/ton (Ap42,Section 11.9)
0,05 kg/araç.km
0,85 ton/ha.yıl
0,005 kg/ton
Tablo V-3 ve Tablo V-4 kullanılarak hesaplanan kontrolsüz duruma karşılık (yani
tozlaşmanın azaltılması için gerekli tedbirler alınmadan) emisyonlar hesaplanmış ve Tablo
V-5‟te verilmiştir.
Tablo V.5. Hafriyat İşlemleri Kontrolsüz Durum PM10 Emisyonları
Faaliyetler
Zemin Tesviyesi
Taş Çıkarma
Temel Hafriyatı
Su Alma Yapısı
Hafriyatı
Su Verme Yapısı
Hafriyatı
Zemin Doldurma
PM10 Emisyonları, kg/saat
Egemer Arazisi
Malzeme
Çıkarma
Araçlara
Doldurma
Araçlardan
BoĢaltma
Malzeme
Depolama
32
1,8
0,4
0,75
0,8
-
-
20,4
38,2
48
-
Hafriyat
Döküm Alanı
(Payas
Belediyesi)
0,4
0,75
0,3
0,11
-
-
5,7
-
0,11
0,4
0,17
-
-
8,6
-
0,17
-
-
-
-
200
-
-
TaĢ
Ocağı
Yollar
Tablo V.6. Proje Alanı‟nda PM10 Emisyonları
Faaliyetler
Zemin Tesviyesi
Temel Hafriyatı
Su Alma Yapısı
Hafriyatı
Su Verme Yapısı
Hafriyatı
Zemin Doldurma
Toplam
32
1,8
Toprağın
Araçlara
Doldurulması
0,4
0,75
0,3
0,11
-
-
-
0,41
0,4
0,17
-
-
-
0,57
34,5
1,43
0,8
0,8
0,6
8,0
8,0
8,8
45,33
Malzeme
Çıkarma
TaĢ
BoĢaltma
Malzeme
Depolama
-
0,6
-
TaĢ
Malzeme
Serme
-
Toplam
33
2,55
Tablo V.7. Taş Ocağında Malzeme Çıkarımı PM10 Emisyonları
Faaliyet türü
Malzemenin Çıkarılması
Araçlara Yüklenmesi
Toplam
Emisyonlar, kg/saat
48
0,8
48,8
Tablo V.8. Hafriyat ve Dolgu Malzemesi Taşıma Emisyonları
Faaliyet türü
Proje Alanı‟ndan Hafriyat Taşınımı
Taş Ocağından Proje Alanı‟na Malzeme Taşınımı
Emisyonlar, kg/saat
53,93
200,0
Yukarıda verilen PM10 emisyonları, herhangi bir kontrol önlemi alınmadan
faaliyetlerin sürdürülmesi halinde oluşacak emisyonlardır. SKHKKY Ek 1‟de bu tür
faaliyetlerin sürdürüldüğü alanlar için toz emisyonunu azaltıcı önlemler önerilmektedir.
Bunların içinde hafriyat alanında çevrenin rüzgar kesici levhalarla kapatılması, kimyasal
toz bastırıcıların kullanılması ve tozlaşabilecek malzemenin yüzey nem oranının
V-9
artırılması en çok uygulanan tedbirlerdendir. Özellikle kurak mevsimlerde zeminin,
depolanan hafriyatın yüzey tabakasının ve yol yüzeylerinin periyodik olarak su
püskürtülerek nemlendirilmesi ve min. %10 nem değerinde tutulması tavsiye edilmektedir.
Proje Alanı ve ulaşım yollarında bu tedbirlere uyulması halinde toz emisyonların en az
%75-100 oranında azalacağı ifade edilmektedir (AP42, 1985). Emniyetli olmak üzere %80
toz azaltılmasının mümkün olacağı kabul edilmiştir. Buna göre kontrollü durum toz
emisyonları Tablo V-9‟da verilmiştir.
Tablo V.9. Kontrollü Durum PM10 Emisyonları
Faaliyetler
Zemin Tesviyesi
Temel Hafriyatı
Su Alma Yapısı
Hafriyatı
Su Verme Yapısı
Hafriyatı
Zemin Doldurma
6,4
0,36
Toprağın
Araçlara
Doldurulması
0,08
0,15
0,06
0,022
0,082
0,08
0,034
0,114
Malzeme
Çıkarma
0
TaĢ
BoĢaltma
Malzeme
Depolama
TaĢ
Malzeme
Serme
0,12
0,16
Toplam
6,6
0,51
1,6
1,76
Hafriyat emisyonları 32 hektar gibi oldukça büyük bir alanda gerçekleştirilecek
faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. En büyük toz emisyonu ise arazinin tesviyesi sırasında
oluşmaktadır. Bu emisyonların kontrolü hafriyat alanının, bölge iklimi de dikkate alınarak,
belirli sıklıkta su püskürtülerek oldukça yüksek etkinlikte sağlanabilir. Diğer taraftan
burada verilen hesaplamalarda bütün hafriyat faaliyetlerinin üç ay gibi kısa bir zaman
içinde tamamlanacağı kabulü esas alınmıştır. Bu sürenin uzaması,hafriyat emisyonunu
önemli ölçüde azaltacaktır.
Tablo V.10. Taş Ocağında Malzeme Çıkarımı PM10 Emisyonları
Faaliyet türü
Malzemenin Çıkarılması
Araçlara Yüklenmesi
Toplam
Emisyonlar, kg/saat
9,6
0,16
9,76
Taşıma emisyonları çok büyük ölçüde Proje Alanı dışında kalan bölgelerde
gerçekleşmektedir. Bu nedenle yukarıda kabul edilen %50 oranında toz kontrolü bu
bölgeler için söz konusu değildir.
V.1.2. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin ĠnĢasında Kullanılacak
Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların TaĢınmaları,
Depolanmaları, Hangi ĠĢlem Ġçin Nasıl Kullanılacakları, Bu ĠĢler Ġçin Kullanılacak Alet
ve Makineler
Erzin DGKÇ Santrali‟nin arazi hazırlama işlemleri sırasında patlayıcı madde
kullanılması planlanmamaktadır. Seçilen bölgede Proje Alanı olarak ayrılan zeminin
yapısına bağlı olarak patlayıcı kullanımı öngörülmemiştir. Ancak, gerekmesi durumunda
patlayıcı maddelerin depolanması, taşınması ve kullanımı sırasında 29.09.1987 tarih ve
19589 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av
Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı,
Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlemesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük” ve 24.12.1973
tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı
Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük”de
belirtilen hususlar esas alınacak ve patlatma işlemleri tecrübeli ve eğitimli personel
tarafından yerine getirilecektir.
Patlayıcı madde kullanımı gerekli görülürse, bu malzemeler ahşap kaplı depolarda,
sadece ilgili personelin erişebileceği, emniyet altına alınmış bir şekilde, yukarıda belirtilen
V-10
Tüzüklerde belirlenen biçimde muhafaza edilecektir. Malzemelerin muhafaza alanından
uygulama sahasına taşınması, yeterli emniyete sahip taşıma araçları ile sağlanacaktır.
Ayrıca, inşaat faaliyetlerinde kullanılacak araçların yakıt olarak kullanacakları
benzin ve dizel yakıtlara ek olarak, tesisin özellikle kurulum aşamasında alev ile kesme ve
kaynak işlerinde yakıcı gaz (oksijen) ve yanıcı gazların (asetilen, hidrojen, propan vb.)
kullanılması öngörülmektedir. Kullanılacak gazlar yüksek basınç altındaki tüp veya tank
içinde muhafaza edilecek, kullanım, taşıma ve depolanması ilgili mevzuat çerçevesinde
yapılacaktır.
Söz konusu maddelerin kullanılması durumunda işçi sağlığı ve iş güvenliği
konusunda gerekli tedbirler alınacak ve bu konuda 11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü”nde yer alan
parlayıcı ve patlayıcı malzemelerin taşınması ve depolanmasına ilişkin tedbirler
alınacaktır.
V.1.3. Zemin Emniyetinin Sağlanması Ġçin Yapılacak ĠĢlemler (TaĢıma Gücü, Emniyet
Gerilmesi, Oturma Hesapları)
Geoteknik Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. tarafından Haziran ve Temmuz,
2009 aylarında Proje Alanı‟nda gerçekleştirilen jeolojik ve jeoteknik çalışmalar
kapsamında yapılan sondaj çalışmalarında, sahanın zemin taşıma gücü ve oturma
durumu tespit edilmiş, zemin ıslahı ve zemin takviyesi seçenekleri değerlendirilmiştir. (bkz.
Ek-10)
Sondajlardan elde edilen numuneler üzerinde yapılan zemin ve kaya türlerinin
sınıflandırılmasında, inceleme alanında alüvyon birimlere (çakıllı kum/ kumlu çakıl, kum,
siltli kum, siltli kil) ve anakayada kaya özelliği gösteren bazalt birimlere rastlanmıştır.
Yapılan sondajlarla belirlenen bu birimlere ait özellikler ve kalınlıklar aşağıda verilmiştir.
Çakıllı Kum-Kumlu Çakıl: Genel olarak 4.00-10.00 m kalınlıklar arasında; farklı
kökenlerden ofiyolitik çakıllar içeren, kumlu gri renkli alüvyon birimine rastlanmıştır.
Kum - Siltli Kum: Yaklaşık olarak 2.00-20.00 m kalınlıklarda seyrek olarak farklı
kökenlerden çakıllar içeren, yer yer siltli kavkılı, gri-koyu gri renkli alüvyon birime
rastlanmıştır.
Siltli Kil: İnceleme alanında yer alan bazalt birimin üzerinde, 6.00-15.00 m
kalınlıklarda yer yer ince kum batlı, koyu gri renkli siltli kil birime rastlanmıştır.
Bazalt: 21.50-35.00 m derinliklerden sonra Kuvarterner yaşlı, üst seviyeleri iri
soğuma boşluklu gri-koyu gri renkli bazalt birime rastlanmıştır.
TaĢıma Gücü ve Oturma Hesapları
Zemin taşıma gücü değerlendirildiğinde, sondajlardan elde edilen bilgilere göre en
üst tabakanın alüvyon birim olarak tanımlanan orta sıkı kum tabakası ve orta sıkı kumlu
çakıl tabakası olduğu tespit edilmiştir.
Sahanın genelinde kum birimin altında yer alan siltli kil birimde konsolidasyon
oturmalarının oluşması beklenmektedir. Zamana bağlı olarak oluşacak oturmanın miktarı
temel boyutları ve üstyapı yüklerine bağlı olarak belirlenecektir.
Şişme-oturma ve taşıma gücü analizleri ve değerlendirmesine göre; üst yapıdan
aktarılacak yüklerle beraber alüvyon birimin 0 – 20 m derinliklerinde yer alan granüler
V-11
seviyelerinde oturmalar, ani oturma şeklinde gerçekleşecek ve miktarları üstyapı yüklerine
göre belirlenebilecektir. Sahanın genelinde kum birimin altında yer alan siltli kil birimde ise
konsolidasyon oturmalarının oluşması beklenmektedir. Zamana bağlı olarak oluşacak
oturmanın miktarı temel boyutları ve üstyapı yüklerine bağlı olarak belirlenecektir.
İnceleme alanında yapılan sondajlarda rastlanan ve temel zemini olarak
değerlendirilen orta sıkı kum - çakıllı kum olarak geçilen alüvyonel birim için SPT/CPT
deneyleri ve alınan numuneler üzerinde yapılan laboratuar deneylerinin ortalama
değerlerine bağlı olarak emniyetli temel taşıma gücü qult=0.80 kg/cm2 olarak tespit
edilmiştir.
Dinamik-Elastik Parametreler
İnceleme alanında yapılan jeofizik ölçümler sonucunda deprem veya benzer
olayların meydana getireceği makaslama kuvvetine karşı zemin dayanımının ifadesi olan
dinamik kayma modülü; zemin ve kayaçların sağlamlığının ölçüsü olarak elastisite modülü
vb. özellikler her bir serim için aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir.
Tablo V.11. Birinci Katmanlara Ait Sismik Hızlar ve Dinamik Elastisite Parametre Değerleri
Nokta
Elastisite
SıkıĢma Mod.
Mod. kg/cm2
cm2/kg
979
405
Kayma
Mod.
446
SıkıĢabilirlik
0.0024
Yoğunluk
G/cm3
1.64
H
(m)
1.1
819
148
0.00012
1.64
4.0
922
1360
932
1020
332
0.00073
1.66
2.5
345
0.00097
1.65
2.0
776
559
793
1713
306
0.0017
1.64
1.5
278
0.00058
1.67
0.11
1274
2.0
551
571
0.0018
1.65
2.2
1.73
0.25
1.85
0.29
1013
679
405
0.0014
1.65
1.6
918
747
354
0.0013
1.65
2.0
1.81
0.28
1137
869
443
0.0011
1.65
1.8
Vs
m/s
163
Vp/Vs
Poisso Or.
S-1
Vp
m/s
244
1.49
0.09
S-2
246
94
2.61
0.41
420
S-3
326
140
2.32
0.38
S-4
296
143
2.06
0.34
S-5
240
135
1.77
0.26
S-6
350
128
2.73
0.42
S-7
279
184
1.51
S-8
269
155
S-9
269
145
S-10
294
162
Tablo V.12. İkinci Katmanlara Ait Sismik Hızlar ve Dinamik Elastisite Parametre Değerleri
SıkıĢma Mod.
cm2/kg
Kayma
Mod.
SıkıĢabilirlik
Yoğunluk
G/cm3
0.47
Elastisite
Mod.
kg/cm2
5171
35726
1752
0.000027
1.97
4.63
0.47
5280
36093
1789
0.000027
1.97
6.41
0.48
6114
81951
2055
0.000012
2.09
305
4.93
0.47
5611
43670
1897
0.000022
2.0
1580
325
4.86
0.47
6416
48407
2170
0.000020
2.0
1740
327
5.32
0.48
6615
60229
2232
0.000016
2.0
S-7
1654
469
3.52
0.45
13262
50561
4553
0.000019
2.0
S-8
1159
333
3.48
0.45
6354
23540
2183
0.000042
1.93
S-9
1373
306
4.48
0.47
5555
35431
1884
0.000028
1.97
S-10
1649
339
4,86
0.47
7028
53092
2377
0.000018
2.02
Nokta
Vp
m/s
Vs
m/s
Vp/Vs
Poisson Or.
S-1
1375
295
4.66
S-2
1382
298
S-3
1990
310
S-4
1505
S-5
S-6
Proje Alanı‟nın da bulunduğu Hatay ili, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı‟nın 18 Nisan
1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası‟nda,
birinci derece tehlikeli deprem bölgesi olarak sınıflandırılmıştır. Bölge Karataş-Osmaniye
Fay zonunda yer almaktadır. Bu sebeple proje kapsamında yapılacak tüm binaların
inşasında 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resim Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Yapılması planlanan yapıların diferansiyel oturmalara karşı hassas olması durumunda,
V-12
yapı yükleri radye temel ve fore kazık kombinasyonundan oluşturulacak derin temel
sistemi ile taşıtılacaktır.
V.1.4. TaĢkın Önleme ve Drenaj ile Ġlgili ĠĢlemlerin Nerelerde ve Nasıl Yapılacağı
Proje Alanı ve çevresinde taşkına maruz ilan edilmiş bir alan bulunmamaktadır.
Tesis dahilinde yüzey sularının drenajı, drenaj kanalları inşa edilerek yapılacaktır. Drenaj
kanalları aracılığı ile toplanacak su, su toplama havuzuna gönderilerek uzaklaştırılacaktır.
Drenaj kanalları inşa edilirken “Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Dörtyol
Meteoroloji İstasyonu 1975-2008 Yağış Verileri” dikkate alınacak ve çalışmaların tümü
yapılırken 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Dere Yatakları ve Taşkınlar” hakkındaki 2006/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi
hükümlerine uyulacaktır. Bu kapsamda, dolgu öncesinde hapis suların kolay direne olması
için drenaj projeleri hazırlanacak ve tüm taşkın ve drenaj önlemleri için DSİ Genel
Müdürlüğü 6. (Adana) Bölge Müdürlüğü‟nün onayı alınacaktır.
V.1.5. Proje Kapsamındaki Su Temini Sistemi ve Planı, Suyun Temin Edileceği
Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı, Özellikleri, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği,
Ortaya Çıkan Atık Suyun Miktar ve Özellikleri, Nasıl Arıtılacağı ve Nereye DeĢarj
Edileceği, Alınacak Önlemler, (ĠnĢaat ve ĠĢletme AĢaması Ġçin Proses, Ġçme ve
Kullanma Suyu Ġle Ġlgili Su Yönetim Planı Hazırlanması, Su Temininin Yetersizliği
Durumunda Ne Yapılacağına ĠliĢkin Açıklama)
ĠnĢaat AĢaması
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali‟nin inşaat aşamasında içme ve kullanma suyu, toz
önleme, beton sulama ve yangınla mücadele çalışmaları için su temini gerekecektir. Bu
suyun temininde, kaynak olarak yer altı suyu yerine deniz suyunun kullanılması
planlanmıştır. Kaynak olarak kullanılması düşünülen deniz suyunun inşaat faaliyetlerinden
önce Proje Alanı‟na kurulacak ters osmoz sistemi ile arıtıldıktan sonra depolanması
sağlanacak, ihtiyaçlar çerçevesinde dağıtımı yapılacaktır.
Santralin inşaat döneminde ortalama 400 kişinin çalışacağı öngörülse de su
ihtiyacı ve çıkan atıksu miktarının hesabında azami 1.000 kişinin çalışacağı dönem
dikkate alınmıştır. Bu kapsamda 1.000 kişi için içme ve kullanma suyu ihtiyacının ve
oluşacak atıksu miktarının hesaplanması aşağıda verilmiştir. Bu miktarlar hesaplanırken
kişi başı günlük su tüketimi 150 lt/gün olarak kabul edilmiştir (Kaynak: İller Bankası).
Günlük ortalama kişi başı içme suyu ihtiyacı 2 lt/gün olarak varsayılırsa toplam günlük su
ihtiyacının 2 m3‟lük (1.000 kişi * 2 lt/gün.kişi = 2.000 lt/gün = 2 m3/gün) kısmını oluşturan
içme suyu ihtiyacı bölgedeki anlaşmalı şirketlerden su sebilleri ve damacanalar vasıtasıyla
temin edilecektir. İnşaat süresince ihtiyaç duyulacak diğer kullanma suyunun tamamı
denizden temin edilecek ve sahada kurulacak ters osmoz arıtma sisteminde arıtılarak
kullanılacaktır.
Projenin arazi hazırlama ve inşaat çalışmaları sırasında ortaya çıkacak olan atıksu
miktarı, ihtiyaç duyulacak olan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile
hesaplanmıştır.
Ayrıca, santralin inşası ve arazi hazırlama çalışmaları esnasında toz oluşumu
muhtemel olduğundan, bu durumun sulama yapılarak önlenmesi planlanmıştır. Tozun
kalkmasını engelleme amaçlı ve beton sulama işlemlerinde günlük ortalama 50 m3 suyun
kullanılacağı öngörülmektedir. Bu suyun temini de inşaat aşamasında kurulacak deniz
suyu ters osmoz sisteminden karşılanacaktır.
V-13
İhtiyaç duyulacak kullanma suyu ve oluşacak atıksu miktarları Tablo V-13‟te
özetlenmiştir.
Tablo V.13. Erzin DGKÇ Santrali Projesinin İnşaat Aşamasında İhtiyaç Duyulacak İçme Suyu Miktarı ve Oluşacak
Atıksu Miktarı
ĠNġAAT AġAMASI
Ġhtiyaç Duyulacak Ġçme ve Kullanma Suyu Miktarı
kişi * 150 lt/gün.kişi = 150.000 lt/gün = 150 m 3/gün (2 m3/gün
içme suyu dahil)
Toz önleme ve beton sulama için sulama suyu: 50 m 3/gün
OluĢacak Atıksu Miktarı
Evsel atıksu: 150 m3/gün
Toz önleme ve beton sulama için sulama suyu: 50 m 3/gün
Oluşacak bu atıksular sahada kurulacak paket atıksu arıtma tesisi aracılığı ile
arıtıldıktan sonra denize deşarj edilecek ve deşarj işlemleri yapılırken 31.12.2004 tarih ve
25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği (SKKY)” ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Tablo V.14. Evsel Atıksu Deşarj Standartları
Parametreler
BOİ5 (mg/L)
KOİ (mg/L)
AKM (mg/L)
pH
DeĢarj Limitleri
2 Saatlik Kompozit Numune
24 Saatlik Kompozit Numune
50
45
180
120
70
45
6-9
6-9
Kaynak: Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21.1
ĠĢletme AĢaması
İşletme aşamasındaki su ihtiyacı personel için düşük olsa da proses ve yardımcı
ünitelerde kullanılacak yüksek miktarlar, toplam su ihtiyacını artıracaktır. Projenin işletme
aşamasında 60 kişinin çalışması öngörülmekte ve söz konusu personelin günlük kullanım
suyu ihtiyacının ise yaklaşık 9 m3/gün olması beklenmektedir (60 kişi x 150 lt/kişi = 9.000
lt). İşletme aşamasında hem çalışacak personelin günlük kullanım suyu ihtiyacının
karşılanması, hem de üniteler için gerekli proses suyunun temini için, tesis bünyesinde
kalıcı olarak ters osmoz deniz suyu sistemi kurulacak ve bahsedilen ihtiyaç yerlerine
dağıtımı sağlanacaktır. İşçilerin içme ve kullanma suyu ihtiyacı ise ters osmoz sistemine
ek olarak kurulacak temiz su arıtma tesisinde yapılacak arıtma ile sağlanacaktır.
Kullanma suyunun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile oluşacak atıksu
miktarının da yaklaşık 9 m3/gün olması beklenmektedir. Oluşacak atıksular tesiste
kurulacak biyolojik arıtma tesisinde arıtılıp, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)” ve
10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su
Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak Akdeniz‟e deşarj edilecektir.
Erzin DGKÇ Santrali için gerekli soğutma suyu ihtiyacı (Yaklaşık 74.000-76.000
m3/saat) Akdeniz‟den sağlanacaktır. Kullanılacak soğutma suyunun kimyasal yapısında bir
değişiklik olmayacaktır. Soğutma suyunun sıcaklığı kontrol sistemleri ile SKKY Tablo 23‟te
belirtilen değerlere uygun hale getirildikten sonra, Akdeniz‟e deşarj edilecektir (bkz V.2.4).
Deşarj işlemlerinde 04.04.1971 tarih ve 13799 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu” ve ilgili yönetmelik hükümlerine de
uyulacaktır.
Önerilen santralin gerek işletme gerekse inşaat aşamasında oluşacak arıtma
çamurları 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
V-14
“Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen hükümlere uygun bertaraf edilecektir.
Ayrıca, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ndeki analiz metodları ve parametreler dikkate
alınarak incelenecek, tehlikeli atık çıkması halinde atıklar lisanslı bertaraf tesislerine
verilerek bertarafı sağlanacaktır.
Önerilen santral yapılarının zeminlerinden çıkan yağlı atıksular, proses suları ve
yangın durumu söz konusu olduğunda yangın söndürme sisteminden kaynaklanan
atıksular, separatörde arıtıldıktan sonra deşarj suyu dinlendirme ünitesine gönderilecektir.
Bu ünitede dinlendirildikten sonra, Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Separatörde ortaya
çıkacak yağların 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde
anlaşmalı bertaraf şirketlerine verilmesi planlanmıştır.
Gaz türbini yıkama sularından kaynaklı oluşacak atık sular ise tehlikeli kimyasallar
içermesi nedeniyle gerekli sızdırmazlık önlemleri alınarak diğer atıksulardan ayrı olarak
toplanacak ve Çevre ve Orman Bakanlığı‟ndan lisanslı firmalar aracılığıyla tesisten
uzaklaştırılması ve bertarafı sağlanacaktır. Bu işlemlerde 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümleri doğrultusunda hareket edilecektir.
Tablo V.15. İnşaat ve İşletme Aşamasında Çalışacak Kişilerden Kaynaklanması Muhtemel Evsel Nitelikli
Atıksuların Toplam Kirlilik Yükleri
Parametre
BOİ5
KOİ
Toplam organik karbon
Toplam katı maddeler
Askıda katı maddeler
Kum (inorganik, 0.2mm ve yukarısı)
Madeni yağ
Alkalinite (kalsiyum karbonat olarak,
CaCO3)
Klorür
Toplam azot
Organik azot
Serbest amonyak
Nitrit azotu
Nitrat azotu
Toplam fosfor
Organik fosfor
İnorganik (ortho-polifosfatlar)
Potasyum (K2O olarak)
Atıklarda Bulunan Değeri
(g/kiĢi-gün)
45-54
1,6-1,9xBOİ5
0,6-1,0xBOİ5
170-220
70-145
5-15
10-30
Toplam Yük (kg/gün)
(ĠnĢaat AĢaması)
45-54
72-102,6
27-54
170-220
70-145
5-15
10-30
Toplam Yük (kg/gün)
(ĠĢletme AĢaması)
2,7-3,24
4,32-6,16
1,62-3,24
10,2-13,2
4,2-8,7
0,3-0,9
0,6-1,8
20-30
20-30
1,2-1,8
4-8
4-8
0,24-0,48
6-12
6-12
0,36-0,72
≈0,4xtoplam N
2,4-4,8
0,144-0,288
≈ 0,6xtoplam N
3,6-7,2
0,216-0,432
≈0,0-0,5xtoplam N
0,0-3,6
0,0-0,36
0,6-4,5
0,6-4,5
0,036-0,27
≈0.3 x toplam P
0,18-1,35
0,011-0,081
≈0.7 x toplam P
0,42-3,15
0,025-0,189
2,0-6,0
2,0-6,0
0,12-0,36
Kaynak: Çevre ve Orman Bakanlığı, “Atıksu Arıtımının Esasları”, 2005
V.1.6. Proje Kapsamındaki Soğutma Suyu Alma ve DeĢarj Yapılarında Kullanılacak
Malzemeler, Soğutma Suyu Sistemi Ġle Ġlgili Yapıların ĠnĢaatı Sırasında Alınacak
Önlemler
Erzin DGKÇ Santrali„nde kullanılacak soğutma sistemi açık devre soğutma sistemi
olarak tasarlanmıştır. Türbinlerden gelen ısınmış sirkülasyon sularının, denizdeki su alım
noktasından alınan ortalama 74.000-76.000 m3/saat debili deniz suyu ile soğutulması
esasına dayalı olarak sistem çalıştırılacaktır. Soğuma sistemini oluşturan su alma ve
termal deşarj hattının Cam Takviyeli Plastik (CTP) Boru ile yapımı düşünülmektedir. Boru
hatları ile ilgili teknik bilgiler aşağıda sunulmuştur.
Deşarj boru hattı difüzör dahil, boru üstünde asgari 1,0 m dolgu olacak şekilde
deniz tabanına gömülü olacaktır.
V-15
CTP boru hattı üzerine, boru boş iken gelen kaldırma kuvvetinin asgari ~%20‟si
mertebesinde (1000 kg/m) tespit kütlesi ağırlığı düşünülecektir.
0,20 x
π x 2,5 2
x 1,0 m x 1028 kg/m3 1000 kg/m
4
Hendek üzeri etkin dalga yükleri altında hareket etmeyecek ağırlıkta, asgari 3
tabaka koruyucu granüler malzeme ile kapatılacaktır.
Hendek dolgusu esnasında kontrolsüz olarak dökülecek iri taşlarla borunun zarar
görmesine izin verilmeyecektir.
Borunun üzeri örtülmeksizin deniz tabanında (hendek içinde) yer aldığı dönemde
özellikle yaz aylarında yöredeki su sıcaklığının ~30oC seviyelerine yükselmesi
dolayısıyla malzeme genleşmesi (borunun boy değişimi) göz önünde
bulundurulacaktır.
Erzin DGKÇ Santrali soğutma sistemine ait su alma ve termal deşarj yapılarının
inşası sırasında kumsal geçici olarak kapatılacaktır. Denizde yapılacak hafriyatlar, emiş
pompaları ve duba üstüne monte edilmiş olan kepçeli ekskavatör ile yapılacaktır. Karadan
denize doğru yapılacak olan boruların montajı parça parça, denizin altına indirildikten
sonra yapılacaktır.
Kazılan malzemenin birikmesi sorunu, hendek kazısı işlemi gerçekleştirilerek
ortadan kaldırılacaktır. Akıntı durumunda kazı malzemesinin dağılması en aza
indirgenecek ve çıkan kazı malzemesi uygun görülürse geri dolgu işlemlerinde
kullanılacaktır.
Denizde yapılacak çalışmalarda seyir, can, mal ve çevre güvenliğinin sağlanması
amacıyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına (T.C. Denizcilik Müsteşarlığı Mersin Bölge
Müdürlüğü/Ceyhan Liman Başkanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı) bildirimlerde
bulunulacaktır. Denizde yapılacak çalışmalar sırasında çalışma bölgesi deniz trafiğine
kapatılacak gerekli önlemler alınacaktır. Alanın etrafı ışıklı şamandıralar ile işaretlenecek
ve çalışan deniz araçları arasındaki iletişim telsizler ile yapılacaktır. Deniz çalışmalarında
görev alacak balıkadamlar için kayıt defterleri tutulacak ve dalış süreleri kayıt altına
alınacaktır. Balıkadam dalışları için emniyetsiz hava koşullarının oluşması durumunda,
ilgili çalışmalar deniz dibine insansız araçların gönderimi ile yapılacaktır. Bu konuda
Ceyhan Liman Başkanlığı‟nca talep edilen diğer tüm önlemler alınacaktır. Çalışmalar
sonrasında ise bölgede seyir yapan deniz araçlarının kaza ile boru hattı güzergahı
boyunca demir atmalarını engellemek amacıyla uyarı amaçlı boru hattında belli aralıklarla
ışıklı şamandıralama yapılacaktır.
V.1.7. Doğalgaz Boru Hattı Yapılması Ġçin Gerekli Olan ĠĢlemler
Erzin DGKÇ Santrali‟nde enerji kaynağı olarak kullanılacak doğalgaz, BOTAŞ‟a ait
Gaziantep-Adana-Mersin DGBH‟den temin edilecektir. Egemer Elektrik Üretim A.Ş.
tarafından, 15.09.2008 tarih ve 25485 sayılı yazı ile BOTAŞ‟a iyi niyet anlaşması yapmak
maksadı ile müracaatta bulunulmuştur. Bu çerçevede, BOTAŞ yetkilileri ile boru hattının
güzergahı konusunda çalışmalar yapılmış, ihtiyaç duyulan gaz miktarının da göz önünde
bulundurulduğu teknik değerlendirme sonucunda geçici güzergah ve hat karakteristiği,
mesafe ve dönüm fiyatı (mülkiyet) tespit edilmiştir. Bu tespitler, 13.03.2009 tarihinde bir
tutanakla karşılıklı imza altına alınmıştır. Doğalgaz boru hattının geçeceği güzergahta,
jeolojik yapıya göre nihai proje Egemer Elektrik Üretim A.Ş. tarafından hazırlanacak,
BOTAŞ tarafından onaylanacaktır. Nihai güzergah projesinin tamamlanmasını takiben, bu
alanlara ilişkin kamulaştırma çalışmaları da BOTAŞ tarafından yapılacaktır. Kamulaştırma
giderleri ise Egemer Elektrik Üretim A.Ş. tarafından karşılanacaktır. Boru hattı, 17.07.2008
V-16
tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliği” EK 1 Listesinde yer alan Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak
Projeler Listesi‟ne göre “petrol, doğalgaz ve kimyasalların 40 km‟den uzun 600 mm ve
üzeri çaplı borularla taşınması” durumunda Çevresel Etki Değerlendirmesi gereklidir.
Ancak, Erzin DGKÇ Santrali doğalgaz iletim boruları uzunluğu geçici güzergah tespitine
göre toplam 15,7 km, boru çapları 406,4 mm olacağından, tesisin yakıt temin borularının
inşası ÇED‟e tabi olmayacaktır. Kamulaştırma yapıldıktan sonra ise, hattın inşa
çalışmalarına başlanacaktır.
V.1.8. Arazinin Hazırlanmasından Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek
ĠĢler Sonucu Meydana Gelecek Katı Atıkların Cins ve Miktarları, Bu Atıkların
Nerelere TaĢınacakları veya Hangi Amaçlar Ġçin Kullanılacakları
Arazinin hazırlanması ve projenin inşaat aşaması süresince oluşacak katı atıklar;
05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete‟de yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmelik” Ek IV‟te yer alan atık listesinde belirtilen atık kodlarına göre
belirlenecek; toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertaraf edilmesi bu
yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak yapılacaktır. Oluşacak atıkların listesi
aşağıda verilmektedir;
Tablo V.16. İnşaat Aşamasında Oluşabilecek Atık Listesi ve Kodları
Kod
13 01
13 01 11*
13 02
13 02 06*
13 07
13 07 01*
13 07 02*
13 07 03*
15 01
15 01 01
15 01 02
15 01 05
15 01 06
15 01 07
15 0110*
15 02
15 02 02*
16 01
16 01 03
16 01 07*
16 01 13*
16 06
16 06 01*
16 06 02*
16 06 04*
16 06 05*
17 01
17 01 01
17 01 02
17 01 03
17 02
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 04
17 04 01
17 04 02
17 04 05
17 05
17 05 04
17 05 06
Atık Cinsi
Atık Hidrolik Yağlar
Sentetik hidrolik yağlar
Atık Motor, ġanzıman ve Yağlama Yağları
Sentetik motor, şanzıman ve yağlama yağları
Sıvı Yakıtların Atıkları
Fuel-oil ve mazot
Benzin
Diğer yakıtlar (karışımlar dahil)
Ambalaj (Belediyenin Ayrı ToplanmıĢ Ambalaj Atıkları Dahil)
Kâğıt ve karton ambalaj
Plastik ambalaj
Kompozit ambalaj
Karışık ambalaj
Cam ambalaj
Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar
Emiciler, Filtre Malzemeleri, Temizleme Bezleri ve Koruyucu Giysiler
Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ
filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler
ÇeĢitli TaĢıma Türlerindeki (ĠĢ Makineleri Dahil) Ömrünü TamamlamıĢ Araçlar ve Ömrünü
TamamlamıĢ Araçların Sökülmesi ile Araç Bakımından Kaynaklanan Atıklar
Ömrünü tamamlamış lastikler
Yağ filtreleri
Fren sıvıları
Piller ve Aküler
Kurşunlu piller
Nikel kadmiyum piller
Alkali piller (16 06 03 hariç)
Diğer piller ve akümülatörler
Beton, Tuğla, Kiremit ve Seramik
Beton
Tuğlalar
Kiremitler ve seramikler
AhĢap, Cam ve Plastik
Ahşap
Cam
Plastik
Metaller (AlaĢımları Dahil)
Bakır, bronz, pirinç
Alüminyum
Demir ve çelik
Toprak (KirlenmiĢ Yerlerde Yapılan Hafriyat Dahil), Kayalar ve Dip Tarama Çamurları
17 05 03 dışındaki toprak ve kayalar
17 05 05 dışındaki dip tarama çamuru
V-17
Kod
17 06
17 06 04
17 08
17 08 02
17 09
17 09 04
18 01
18 01 04
19 08
19 08 01
19 08 06*
20 01
20 01 21*
20 01 26*
20 01 33*
Atık Cinsi
Yalıtım Malzemeleri ve Asbest Ġçeren ĠnĢaat Malzemeleri
17 06 01 ve 17 06 03 dışındaki yalıtım malzemeleri
Alçı Bazlı ĠnĢaat Malzemeleri
17 08 01 dışındaki alçı bazlı inşaat malzemeleri
Diğer ĠnĢaat ve Yıkım Atıkları
17 09 01, 17 09 02 ve 17 09 03 dışındaki karışık inşaat ve yıkım atıkları
Ġnsanlarda Doğum, TeĢhis, Tedavi ya da Hastalık Önleme ÇalıĢmalarından Kaynaklanan Atıklar
Enfeksiyonu önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işleme tabi olmayan atıklar (örneğin
sargılar, vücut alçıları, tek kullanımlık giysiler, alt bezleri)
BaĢka Bir ġekilde TanımlanmamıĢ Atık Su Arıtma Tesisi Atıkları
Elek üstü maddeler
Doymuş ya da kullanılmış iyon değiştirici reçineler
Ayrı Toplanan Fraksiyonlar (15 01 Hariç)
Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar
Yenilenebilir sıvı ve katı yağlar (Bitkisel yağlar, vs)
16 06 01, 16 06 02 veya 16 06 03‟un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren
sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler
Tablo V.17. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atık Türleri ve Uyulacak Mevzuat
ĠnĢaat AĢamasında OluĢabilecek Atıklar
Uyulacak Mevzuat
Hafriyat ve İnşaat Atıkları
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği”
Ambalaj Atıkları
24.06.2007 tarihli ve 26562 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Atık Piller ve Akümülatörler
yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
Atık Üstübüler, Atık Filtreler, Boş Boya ve Yağ
Kutuları, Floresan Lambalar ve Ortaya Çıkacak
Her Türlü Kontamine Malzemeler
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
Atık Yağlar
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yürürlüğe giren
“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nde
Ömrünü Tamamlamış Lastikler
yürürlüğe giren ”Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü
Yönetmeliği”
Bitkisel Yağ Atıkları
Tıbbi Atıklar
yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”
22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin inşaat faaliyetleri süresince yüzeyden sıyrılacak
500 mm‟lik topraktan 160.000 m3 hafriyat malzemesi oluşması beklenmektedir. Ana ve
yardımcı ünitelerin oturtulacağı alanda yürütülecek temel kazma çalışmalarında 100.000150.000 m3 hafriyat oluşması beklenmektedir. Dolgu malzemesi olarak kullanılması
planlanan miktar ise 800.000-960.000 m3‟dir. Dolgu malzemesi olarak kullanılmayan
hafriyat malzemesi fazlasının ise 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği”nde belirtilen hükümlere göre Payas Belediyesi‟nin belirlediği uygun bir
alanda bertaraf edilmesi planlanmaktadır. Saha düzenleme çalışmaları sürecinde ortaya
çıkan verimli bitkisel toprağın ise peyzaj amaçlı kullanımı planlanmaktadır. Hafriyat
konusunda Payas Belediyesi ile yapılan protokol Ek-2‟de sunulmuştur.
İnşaat süresince hafriyat haricinde demir, sac profil ve ambalaj atıklarının oluşumu
muhtemeldir. Demir, sac profil gibi inşaat atıkları, diğer inşaat atıklarından ayrı olarak
toplanacaktır. Ambalaj atıkları, 24.06.2007 tarihli ve 26562 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda lisanslı kuruluşlara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Geri kazanımı
mümkün olan atıklar ise lisanslı firmalara verilerek geri kazanımları sağlanacaktır. Geri
V-18
kazanımı mümkün olmayan atıklar ise Payas Belediyesi veya lisanslı bertaraf tesisleri
tarafından bertaraf edilecektir.
Bunun yanı sıra santralin inşaat çalışmaları süresince evsel nitelikli katı atık
oluşumu da söz konusu olacaktır. Kişi başına günlük katı atık oluşumu 1,34 kg alınarak
inşaat aşamasında çalışacak azami 1000 personelin oluşturacağı katı atık miktarı 1.340
kg/gün olarak hesaplanmıştır (1000 kişi x 1,34 kg/kişi.gün). Bu atıkların bertaraf
işlemlerinin 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun bir şekilde Payas Belediyesi‟nin
hizmetlerinden yararlanılarak yapılması sağlanacaktır. Evsel atıklar konusunda Payas
Belediyesi ile yapılan protokol Ek-2‟de sunulmuştur.
Projenin inşaat çalışmaları süresince kullanılacak haberleşme cihazlarından ve
araçlardan kaynaklanması muhtemel atık piller ve akümülatörler, 31.08.2004 tarih ve
25569 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun bir şekilde Proje Alanı‟nda biriktirilerek, bertarafı
konusunda yetkili kuruluşlara gönderilecektir. Araçların bakım işlemleri sonucunda ortaya
çıkacak metal aksamlar ve parçalar ise bu tip malzemeleri değerlendiren alıcılara
satılacaktır.
İnşaat süresince araç bakımlarından kaynaklanabilecek atık üstübüler, atık filtreler
ve boş yağ kutuları ile inşaat faaliyetlerinden kaynaklanabilecek boş boya kutuları,
floresan lambalar ve ortaya çıkacak her türlü kontamine malzemeler 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uygun biçimde lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilmeleri
sağlanacaktır. Ekipman ve araçların bakımı sırasında oluşması muhtemel atık yağların,
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nde yer alan hükümler doğrultusunda sızdırmaz depolama
alanlarında geçici depolanarak, lisanslı bertaraf tesislerinde bertarafı sağlanacaktır.
Ayrıca, tesiste inşaat aşamasında çalışacak iş makinelerinden oluşacak ömrünü
tamamlamış lastikler, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren ”Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uygun olarak bertaraf edilecektir.
Personelin yemek ihtiyaçlarının karşılanması sonucunda oluşması muhtemel
bitkisel yağ atıkları, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” doğrultusunda bertaraf
edilecektir.
Personelin hastalık, yaralanma vb. sorunlarının giderilmesi için tesis edilecek olan
tıbbi birimden kaynaklanacak atıklar ise tıbbi atık sınıfına girmektedir. Bu tip atıkların
22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” uyarınca bertaraf edilmesi sağlanacaktır.
Erzin DGKÇ Santrali Projesi inşaat aşamasında oluşacak katı atıklar farklı
konteynırlarda ayrı olarak toplanarak Proje Alanı içerisinde güvenli ve mevzuata uygun
şekilde depolanması sağlanacaktır. Atıkların geçici depolanacağı alan; tesis sahası
içerisinde, sızdırmaz beton zeminli, üzeri kapalı, dökülme ve sızıntılara karşı önlem
alınmış, farklı atıklar için farklı bölümlerde depolama alanları oluşturulacaktır. Depolama
birimlerinin üzerine atığın kodu, depolama tarihi gibi bilgiler yazılacak bu bölüme yetkisiz
kişilerin girişlerine karşı önlem alınacak ve bu sahada yangına ve acil durumlara karşı
tedbir alınacaktır. Aynı şekilde ambalaj atıkları ve evsel atıklar için kullanılan alanda
yağmur, rüzgar gibi etkenlerle atıkların etrafa dağılmasına karşı önlem alınacaktır.
V-19
V.1.9. Arazinin Hazırlanmasından BaĢlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek
Yapılacak ĠĢlerde Kullanılacak Yakıtların Türleri, Tüketim Miktarları, OluĢabilecek
Emisyonlar
Erzin DGKÇ Santrali inşaat faaliyetlerinde Tablo V-2‟de verilen araçlar
kullanılacaktır. Bu araçların içinde yer alan hafriyat ve çimento kamyonları dışında kalan
araçlar tesis içinde çalışacaklardır. Bu araçların tamamı offroad araç grubunda yer
almakta ve tesiste sadece mesai saatleri içerisinde çalışacaklardır. Bu araçlar Tier 2
kategorisi (2004 yılından sonra üretilmiş araçlar) olarak seçilmiş ve egzoz emisyonlarının
hesaplanmasında kullanılacak emisyon faktörleri ve emisyonları Tablo V-18 ve Tablo V19‟da verilmiştir ((EPA, Exhaust and Crankcase Emission Factors for Nonroad Engine
Modeling-Compression-Ignition NR-009c. Assessment and Standards Division Office of
Transportation and Air Quality U.S. Environmental Protection Agency. EPA420-P-04-009
Revised April 2004).
Tablo V.18. Hafriyat İşlerinde Kullanılan Araçlar ve Emisyon Faktörleri
3
Motor
Gücü,hp
300
HC
0,30
Emisyon Faktörleri,g/hp.sa
NOx
CO
PM10
4,0
0,75
0,1316
SO2
1,1
12
175
0,34
4,1
0,87
0,18
1,1
3
5
175
175
0,34
0,34
4,1
4,1
0,87
0,87
0,18
0,18
1,1
1,1
2
100
0,37
4,7
2,37
0,24
1,1
3
110
0,37
4,1
0,87
0,18
1,1
1
130
0,37
4,1
0,87
0,18
1,1
2
110
0,37
4,1
0,87
0,18
1,1
5
40
0,28
4,73
1,53
0,34
1,0
4
15
0,44
4,44
2,16
0,27
1,0
Ekipman
Miktar
Vinçler (büyük)
Vinç (<90 ton
kapasite)
Çeşitli Yükleyiciler
Ekskavatörler
Motor Greyder ve
Kompaktör
Teleskopik Forklift
Dizel Forklift (20 ton
kapasitede)
Dizel Forklift (3-5 ton
kapasitede)
Dizel Kaynak
Makinesi
Dizel Beton
Sıkıştırma Aleti
Tablo V.19. Hafriyat İşlerinde Kullanılan Araçlar ve Emisyon Faktörleri
3
Motor
Gücü,hp
300
HC
0,23
Emisyon Faktörleri,kg/sa
NOx
CO
PM10
3,00
0,56
0,10
SO2
0,80
12
175
0,26
8,61
1,83
0,38
2,23
3
5
175
175
0,26
0,26
2,15
3,59
0,46
0,76
0,09
0,16
0,56
0,93
2
100
0,28
0,94
0,47
0,05
0,21
3
110
0,28
1,35
0,29
0,06
0,35
1
130
0,28
0,53
0,11
0,02
0,14
2
110
0,28
0,90
0,19
0,04
0,23
5
40
0,21
0,95
0,31
0,07
0,20
4
15
0,33
0,27
0,13
0,02
0,02
2,64
22,29
5,11
0,98
5,67
Ekipman
Miktar
Vinçler(büyük)
Vinç (<90 ton
kapasite)
Çeşitli Yükleyiciler
Ekskavatörler
Motor Greyder ve
Kompaktör
Teleskopik Forklift
Dizel Forklift (20 ton
kapasitede)
Dizel Forklift (3-5 ton
kapasitede)
Dizel Kaynak
Makinesi
Dizel Beton
Sıkıştırma Aleti
Toplam
Hafriyat taşınmasında kullanılacak kamyonların emisyonları ise ayrıca
hesaplanmıştır. Burada kullanılan emisyon faktörleri ülke koşullarına göre adapte edilerek
Tablo V-20‟de verilmiştir (http://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/gl/guidelin/ch1ref5.pdf;
http://www.eea.europa.eu/publications/EMEPCORINAIR5/B710vs6.0.pdf).
V-20
Tablo V.20. Temsil Edici Emisyon Faktörleri
Araç Tipleri
NOx
1,4
0,7
1,4
10
Otomobil,benzinli
Otomobil,dizel
Kamyonet,Minibüs,dizel
Kamyon+Otobüs,dizel
CH4
0,07
0,005
0,005
0,06
Emisyon Faktörleri (g/km)
NMVOC
CO
PM
1,4
7,5
0,0019
0,2
0,7
0,0925
0,4
1,6
0,3000
1,9
9
0,3000
N2O
0,005
0,01
0,02
0,03
CO2
190
190
280
770
Proje Alanı inşaat bölgesinden hafriyat taşımada saatte 30 kamyonun kullanılması,
taş ocağından tesise dolgu malzemesi taşınmasında da 80 adet kamyonun kullanılması
gerekmektedir. Bu kamyonların her seferde ortalama 50 km mesafe kat edecekleri kabul
edilmiştir. Buna göre kamyonların yol boyunca emisyonları hesaplanmış ve Tablo V-21‟de
verilmiştir.
Tablo V.21. Hafriyat ve Dolgu Malzemesi Taşıma Emisyonları
Hafriyat Taşıma
Dolgu Malzemesi Taşıma
Toplam
NOx
15
40
55
CH4
0,09
0,24
0,33
NMVOC
2,85
7,6
10,45
Emisyonlar, kg/saat
CO
PM
13,5
0,45
36
1,2
49,5
1,65
N2O
0,045
0,12
0,165
CO2
1155
3080
4235
V.1.10. Arazinin Hazırlanmasından BaĢlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak
ĠĢler Nedeni ile Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi,
Kümülatif Değerler, Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği’ne Göre Akustik Raporun Hazırlanması (www.cevreorman.gov.tr
Adresinde Bulunan Akustik Formatının Esas Alınması)
Projenin inşaat aşamasında kullanılacak ağır iş makineleri ve inşaat faaliyetleri
sonucunda gürültünün ve vibrasyonun oluşması muhtemeldir. İşletmeye geçme ve test
aşamasında da gürültü oluşumu beklenmektedir. Ancak, oluşması muhtemel gürültü ve
vibrasyon etkisi gün içinde geçici olacaktır. Haftanın birkaç günü oluşacak bu etkinin
önüne geçmek için yeterli izolasyon önlemleri alınacaktır. İnşaatta kullanılacak
makinelerden kaynaklanacak vibrasyon etkisinin Proje Alanı‟nın dışına ulaşması
beklenmemektedir.
Ayrıca, inşaat sahasındaki araçların bakımları düzenli olarak yapılacak ve düşük
gürültü düzeyinde çalışması sağlanacaktır.
İnşaat ve işletme aşamalarında işçi sağlığının olumsuz yönde etkilenmesini
engellemek için Kişisel Koruyucu Malzeme (KKM) kullanımı şart koşulacaktır. Baret ve
kulak koruyucuları (tıkaç ve kulaklık) temin edilerek, işçilere dağıtımı sağlanacaktır.
İşçi sağlığını korumak ve güvenliğini sağlamak için alınacak önlemler 09.12.2003
tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uygun olacaktır.
Gürültünün ve vibrasyon etkisinin asgari düzeye indirgenmesi için alınacak
tedbirlerin tümü için, 07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
(2002/49/EC)” hükümlerine uyulacaktır. Yine aynı yönetmelikte verilen hesaplamalara
(bkz. Tablo V-22) göre önerilen santral özelinde hazırlanan “Akustik Gürültü Ölçümleri
Raporu” Ek-15‟te sunulmaktadır.
V-21
Tablo V.22. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet Türü (Yapım, Yıkım ve Onarım)
Bina
Yol
Diğer Kaynaklar
Lgündüz (dBA)
70
75
70
Önerilen santral için Ek-15‟te sunulan Akustik Rapor‟daki gürültü hesaplamaları en
kötü senaryo göz önünde bulundurularak, tüm makinelerin aynı yer ve aynı zamanda
çalıştığı durumlar için yapılmıştır. Ancak, şantiyede tüm iş makineleri aynı yerde ve aynı
zamanda çalıştırılmayacaktır. Dolayısıyla hesaplanan gürültü şiddetleri projenin inşaat
aşamasında hissedilebilecek en fazla değerdir. Projenin inşaat aşamasında kullanılacak
belli başlı makine-ekipman sayıları ve ses gücü düzeyleri Tablo V-23‟de verilmiştir.
Tablo V.23. İnşaat Aşamasında Kullanılacak Belli Başlı Makine-Ekipman ve Sayıları
Ekipman
Vinç (<90 ton kapasite)
Paletli Yükleyici
Tekerlekli Yükleyici
Bekolu Yükleyici
Hidrolik Ekskavatör
Tekerlekli Ekskavatör
Motor Greyder
Kompaktör
Tanker Kamyon
Çimento Kamyonu
Beton Pompa Aracı
Teleskopik Forklift
Dizel Forklift (20 ton kapasitede)
Dizel Forklift (3-5 ton kapasitede)
Dizel Kaynak Makinesi
Dizel Beton Sıkıştırma Aleti
Binek Araç
Minibüs
40 Yolcu Kapasiteli Otobüs
Kamyonet ve Pikap
Mafsallı Kamyon
Tanker Kamyon
Römorklu Traktör
Miktar
1
2
12
1
1
1
2
3
1
1
2
4
4
2
3
1
2
5
4
10
5
2
14
10
5
2
2
Ses Gücü Düzeyi dB (Lw)
108
105
101
108
96
96
106
107
110
108
109
109
109
95
100,1
100,8
100,1
85
105
70
75
80
80
101
101
101
102
Proje kapsamındaki inşaat alanlarının çevredeki yerleşim yerlerine uzaklıkları ve
yerleşim yerlerinde hesaplanan gürültü seviyeleri sırasıyla Tablo V-24 ve Tablo V-25‟te
verilmektedir. Yerleşim yerlerinde oluşacak gürültü seviyeleri hesabı için inşaat alanından
kaynaklanan gürültü seviyeleri ile arka plan gürültü ölçümleri logaritmik olarak toplanarak
kümülatif (mevcut gürültü + inşaat faaliyetleri gürültüsü) etki bulunmuştur.
Tablo V.24. İnşaat Alanlarının Çevredeki Yerleşim Yerlerine Yaklaşık Uzaklıkları (m)
İnşaat Alanı
YerleĢim Yerlerine Uzaklıkları (m)
AĢağı Burnaz Mahallesi
900
Tablo V.25. Yerleşim Yerlerinde Hesaplanan Gürültü Seviyeleri (dBA)
Mevcut Gürültü
İnşaat Faaliyeti Gürültüsü
Kümülatif Gürültü
YerleĢim Yerlerine UlaĢacak Gürültü Seviyesi (dBA)
LGündüz (dBA)
40,1
55,7
55,9
V-22
Tablo V-25‟te görüldüğü üzere, projenin inşaat faaliyetleri kapsamında çevre
yerleşim yerlerinde hesaplanan kümülatif etki Tablo V-22‟de belirtilen sınır değerlerin
altında kalmaktadır. Yapılan hesaplamalar tüm inşaat alanlarında aynı anda çalışma
yapılacağı ve tüm gürültü kaynaklarının hepsinin aynı anda çalışacağı düşünülerek
yapılmıştır. Fakat sahada hiçbir zaman tüm makineler aynı anda çalışmayacaktır. Bu
nedenle inşaat faaliyetlerinden kaynaklanacak gürültünün çevresindeki yerleşimleri
olumsuz yönde etkilemesi söz konusu değildir
V.1.11. Arazinin Hazırlanması ve ĠnĢaat Alanı Ġçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım
Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri
Proje Alanı‟nın oluşturan arazini statüsü ve tahsis yöntemleri Bölüm III.6 ve
IV.2.15‟te açıklanmıştır.
T.C. Hatay Valiliği, Tarım İl Müdürlüğü‟nün Ek-2‟de verilen görüşünde arazi
üzerinde herhangi bir tarımsal ürün bulunmadığı, toprak yapısı itibari ile tarımsal faaliyete
uygun olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca yapılan etüt sonucunda 7 ha alan sulu özel ürün
arazisi, 71,3 ha alan ise tarım dışı alan olarak tespit edilmiştir. Proje Alanı‟nın tamamı için
5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” kapsamında Hatay Tarım İl
Müdürlüğü‟nden görüş alınacaktır.
V.1.12. Arazinin Hazırlanması ve ĠnĢaat Alanı Ġçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları
Önerilen santral için ayrılan arazide orman vejetasyonu bulunmamakta ve Proje
Alanı‟na en yakın orman, kuş uçuşu, doğu yönünde yaklaşık 15 km mesafededir (bkz.
IV.2.10) Ayrıca, arazi dahilinde hiçbir ağaç türü bulunmamaktadır. Konuya ilişkin T.C.
Çevre ve Orman Bakanlığı Adana Orman Bölge Müdürlüğü‟nün 8764 sayı ve 07.09.2009
tarihli yazısı ve inceleme ve değerlendirme formu Ek-2‟de verilmiştir.
V.1.13. Proje ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat
Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli
Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin ġiddeti ve Yayılım Etkisinin
Belirlenmesi
Erzin DGKÇ Santrali, Proje Alanı‟nda Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Bölge Kurulu Müdürlüğü uzmanları tarafından incelemelerde bulunulmuştur. Bu
incelemeler sonucunda proje için seçilen alanda 2863 sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu” kapsamına giren herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü‟nün konu ile
ilgili yazısı Ek-2‟de verilmiştir. Proje Alanı‟na en yakın arkeolojik alan İskenderun-Adana
karayolunun sol tarafında, Proje Alanı‟na yaklaşık 8 km uzaklıkta bulunan Seleukos
döneminden Epiphania kentine ait olan İssos Harabeleri olarak bilinen su kemerleri
kalıntılarıdır.
Alanda yapılacak çalışmalar esnasında 2863 sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu” kapsamında taşınmaz kültür ve tabiat varlığına rastlanılması halinde ilgili
Kanun‟un 4. Maddesi gereği en yakın Mülki İdare Amirliği‟ne haber verilecektir. Projenin
kazı işlemleri sırasında herhangi bir kalıntıya veya korunması gerekli doğal değerlere
rastlanması halinde derhal çalışmalar durdurulacaktır. İlgili kuruluş tarafından yapılan
incelemeler neticesinde ilgili kurum ve kuruluşun gözetimi altında çalışmalara devam
edilecektir.
V-23
Erzin DGKÇ Santrali Projesi kapsamında yapılacak arazi hazırlık ve inşaat
işlerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerle herhangi bir işlem yapılmayacak, sadece iş
makinaları ve araçlarla çalışılacaktır. Bu çalışmalardan kaynaklanabilecek en önemli etki,
santral sahasındaki tesis yapılarının hafriyat çalışmalarından oluşacak toz emisyonu
olacaktır. Bununla ilgili de arazida sulama yapılması, malzemelerin üzerinin kapatılması
gibi önlemlerin alınmasıyla bu etkinin ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla
proje ve yakın çevresinde yer altı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına
herhangi bir olumsuz etkinin olması beklenmemektedir.
Emisyonların 8 km Uzaklıktaki Ġssos Antik Kentine Etkileri
Erzin DGKÇ Santrali baca gazı emisyonları içinde yer alan hava kirleticilerin tesise
8 km uzaklıkta yer alan tarihi İssos Antik Kenti üzerinde etkisi özellikle NOx kirleticisi
bakımından irdelenmelidir. NOx kirleticisi atmosferde taşınımı esnasında atmosferik
reaksiyonların da katkısı ile oluşur. Ancak NOx‟ten HNO3 oluşumu için zamana ihtiyaç
vardır ve bu esnada hava kütleleri uzunca mesafeler kat ederler. Dolayısı ile NOx‟dan
oluşacak asidik bileşenler, NOx kaynağı yakınında değil çok daha uzak mesafelerde kuru
ve yaş birikim şeklinde etkisini gösterecektir. Bu mekanizma esas alındığında Erzin DGKÇ
Santrali‟nde çıkan NOx emisyonlarının tesise 8 km uzaklıktaki İssos Antik Kenti üzerinde
herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu olmayacaktır. Diğer taraftan İssos Antik Kenti ile
tesisin konumları ve bölgedeki hakim rüzgar yönleri de dikkate alınmalıdır. İssos Antik
Kenti tesise göre kuzeydoğu yönünde yer almaktadır. Tesisten kaynaklanan emisyonların
dağılımı ile ilgili modelleme çalışmasında kirleticilerin, bölgede hakim rüzgar yönü dolayısı
ile, doğulu yönlere doğru taşındığından İssos Antik Kenti ana taşınım yönünde kalmasına
rağmen NOx kirleticisi bakımından maksimum kirlenmenin tesis bacasından itibaren
yaklaşık 2,5-3,5 km mesafelerde oluşması ve bundan sonraki mesafeler için(özellikle
santralden Issos kentine olan mesafenin 8 km olduğu dikkate alınırsa) NOx
konsantrasyonunun seyrelmelerin de etkisi ile çok küçük değerlere inmesi ve bölgede
hava kalitesinde neden olacağı artışın arka plan seviyesinde kalması dolayısı ile
kirlenmeye minimum ölçülerde maruz kalmaktadır.
Yerine Getirilecek ĠĢlerde ÇalıĢacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun
Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı Ġhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin
Edileceği
Önerilen tesisin inşaat aşamasında azami 1.000 işçinin çalışması öngörülmüştür.
1.000 personelin çoğu yöre halkından istihdam edilecek ve bu personele çevre yerleşim
birimlerinden günlük servis hizmetleri sağlanacaktır. Çevre yerleşim birimlerinde
konaklayamayan veya yöre dışından gelen işçiler için prefabrik yatakhaneler yapılacaktır.
Yatakhaneler ile birlikte yemekhane ve tıbbi tesislerin inşası bu kapsamda sağlanacaktır.
Söz konusu işçilerin kullanım suyu deniz suyunun ters osmoz sistemi ile arıtılması sonucu
elde edilecektir. İçme suyu ise sebil ve damacanalarla bölgeden temin edilecektir.
Personelin su kullanımı sonucunda oluşacak atıksu ise Proje Alanı‟na kurulacak paket
atıksu arıtma tesisi ile arıtılacak ve arıtma suyu ilgili yönetmelik hükümleri doğrultusunda
denize deşarj edilecektir.
Sürdürülecek ĠĢlerden, Ġnsan Sağlığı ve Çevre Ġçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar
Erzin DGKÇ Santrali Projesi kapsamında yürütülecek inşaat faaliyetlerinde işçi
sağlığı ve güvenliği ön planda tutulacaktır. İnşaat faaliyetleri süresince aşağıda listelenen
uyulacak kanun, tüzük ve yönetmelikler başta olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
yürürlükte olan ve yürürlüğe girecek olan tüm mevzuata uyulacaktır.
V-24
4857 Sayılı İş Kanunu
1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu
5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi Denetlenmesine Dair Kanun
11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
5. 12.09.1974 tarih ve 15004 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
giren İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
giren İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri İle Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri
Hakkında Yönetmelik
giren Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmelik
giren Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği
giren Gürültü Yönetmeliği
giren Titreşim Yönetmeliği
giren Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği
giren İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine
İlişkin Yönetmelik
1.
2.
3.
4.
İnşaat faaliyetleri arasında yer alan kazı çalışmalarında oluşabilecek ciddi
yaralanma ve ölümlere neden olabilecek kazaları önlemek amacıyla uygun planlamalar
yapılacak, uygulanması ve denetimi ile ilgili tedbirler alınacaktır. Aşağıda kazı çalışmaları
ile ilgili olası tehlikeler ve alınacak önlemler sıralanmıştır.
Kazı alanında meydana gelebilecek kazalar ve alınacak önlemler;
Kazı alanına güvenli giriş ve çıkış yolları sağlanacaktır.
Kazı sahasına güvenli bir açıyla şev verilecek ya da plaka, kereste veya uygun bir
sistemle kenar ve uçların çökme tehlikesi en aza indirilecektir.
Biriken kazı yığınları veya malzemeleri, yük kenarlarına ilave yük oluşturmaması
için kazı alanına uzak bir arazide depolanacaktır.
Kazı alanında çalışacak personele Kişisel Koruyucu Malzemeler (KKM)‟den, baret,
kulak koruyucuları (tıkaç ve kulaklık), yüz ve göz koruyucuları ile el ve ayak
koruyucuları temin edilecek, nasıl güvenli çalışacaklarına dair talimatlar ve
eğitimler verilecektir.
İnsanların kazı alanına düşmesini önlemek için çevresi bariyerlerle çevrilecek, işi
olmayan araçların alandan uzak tutulması sağlanacaktır.
Araçların kazı alanlarının içine malzeme boşaltması gerektiği hallerde, aracın kazı
içerisine girmesini önlemek için durdurma blokları kullanılacaktır.
Çalışanlar, ekskavatör gibi hareketli iş makinelerinin çalışma alanından uzak
tutulacaktır. Bunun mümkün olmadığı hallerde çalışanların zarar görmesini
önlemek için güvenli çalışma sistemleri kullanılacaktır.
Kazı çalışmalarında kullanılacak ağır iş makinelerinin operatörleri eğitimli ve belgeli
olacaktır.
V-25
Bunların dışında, çevredeki insanların güvenliği için, (inşaat alanından veya
çevresinden geçenler) korumaya yönelik inşaat alanı ve çevresinde uyarı levhaları ve
şeritler yerleştirilecektir.
Yapım aşamasında personelin güvenliği için alınacak önlemler;
Tüm çalışanlar için uygun kişisel koruyucu malzemeler (KKM) temin edilecek ve
kontrolü yapılacaktır.
Çalışanlar dışındaki kişilerin inşaat alanına girmesini engellemeye yönelik olarak
inşaat alanı ve çevresi korkuluk veya tel örgü ile çevrilecek, ayrıca uyarı levhaları
konulacaktır.
Gece çalışmaları için inşaat alanının düzenli ve yeterince aydınlatılmış olmasına
dikkat edilecektir.
Yangınlara karşı ulusal ve uluslararası (NFPA) ölçekte önlemler alınacaktır.
İnşaat sahasında olası kazalara karşı gerekli ilkyardım malzemesi hazır olarak
bulundurulacaktır.
Yük ve insan asansörlerinin bakımı düzenli ve uygun biçimde yapılacaktır.
İskelelerin kurulumu, değiştirilmesi ve sökülmesi yetkin kişilerce yapılacaktır.
İskelenin durumu periyodik olarak kontrol edilecektir.
Çalışanların ve cisimlerin yüksekten düşmesini engelleyici önlemler alınacaktır.
Gürültü ve titreşime maruziyeti azaltmak amacıyla, gerekli tüm önlemler
alınacaktır.
Gerekli olan her yerde düşmeye karşı koruma önlemi alınacaktır.
Düşmeleri engellemek amacıyla, boşluklar açıkça işaretlenmiş ve sabitlenmiş
kapaklarla korunacaktır.
Ayrıca, 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Binaların
Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” kapsamında da önlemler alınacak ve
aşağıdaki acil durum ekiplerinin oluşturulması sağlanacaktır. Oluşturulacak acil durum
ekipleri aşağıda verilmiştir.
1.
2.
3.
4.
Söndürme Ekibi, (en az 3'er kişiden)
Kurtarma Ekibi, (en az 3'er kişiden)
Koruma Ekibi, (en az 2'şer kişiden)
İlk Yardım Ekibi. (en az 2'şer kişiden)
Her ekipte bir ekip başı bulundurulacaktır. Acil durum ekiplerinin görevleri ile isim
ve adres listeleri şantiye ve/veya bina içinde kolayca görülebilecek yerlerde asılacaktır.
Acil durum ekipleri yangından korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal
kurtarma, ilk yardım faaliyetleri, itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması
konularında, yetkili firma ve şahıslar veya mahalli itfaiye teşkilatı tarafından eğitilecek ve
yapılan tatbikatlar ile bilgi ve becerileri artırılacaktır.
Ekip personeli ile şantiyedeki diğer görevliler, yangın söndürme alet ve
malzemelerinin nasıl kullanılacağı ve en kısa zamanda itfaiyeye nasıl ulaşılacağı
konularında tatbiki eğitimden geçirilecektir. Şantiyedeki her on personel için, "Temel
İlkyardım Eğitimi" sertifikası almış ilkyardımcılar bulundurulacaktır.
Patlama ve yangın tehlikesi olan basınçlı gaz tüpleri ile yapılan çalışmalarda (oksiasetilen kaynağı, oksi-LPG kaynağı, ateşli kesme işlemleri, vb.) çalışma izni sistemi
oluşturulacak ve bu konularda eğitimli/belgeli işçiler çalıştırılacaktır (kaynakçı belgesimeslek liselerinden).
V-26
Ateşli çalışmalar süresince yeterli adette yangın söndürme tüpü hazır
bulundurulacak, ateşli çalışma yapan işçiyi bir diğer çalışan gözetecek ve ateşli çalışma
bittikten sonra ortam en az 30 dakika gözetildikten sora terk edilecektir.
Tüm kaynak makinelerinde, şaluma girişlerinde ve basınçlı gaz tüpleri çıkışlarında
alev tutucular kullanılacaktır.
Şantiye geneli için acil durum talimatları hazırlanacak ve bu talimatlar hakkında
tüm çalışanlar bilgilendirilecektir. Acil bir durumda kaçış ve toplanma alanlarını gösteren
acil durum tahliye planları çizilecek ve şantiyenin belirli yerlerine asılacaktır. Senede iki
kez acil durum tahliye ve acil durum müdahale tatbikatı yapılacaktır.
V.1.16. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis Ġçi ve Tesis DıĢı TaĢımaların Trafik
Yükünün ve Etkilerinin Değerlendirilmesi
Proje Alanı‟nın da içinde bulunduğu Hatay ili, T.C. Ulaştırma Bakanlığı Karayolları
Genel Müdürlüğü (KGM) 5. (Mersin) Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde yer almaktadır.
İnşaat aşamasında beklenen günlük trafik yoğunluğunun ortalama 50, maksimum
trafik yoğunluğunun ise 100 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu araçların faaliyetleri
gün içerisinde belli saatlere sıkıştırılmayarak, işçilerin güvenliği ve kaza olasılıklarının
düşürülmesi için çalışma saatlerine yayılımına özen gösterilecektir. Tesisin inşaat
aşamasında, özellikle ağırlıkları 300 tona kadar varan gaz ve buhar türbinleri gibi ağır
yüklerin transferinin mevcut ulaşım ağına ve diğer sürücülere olumsuz etkilerinin olacağı
öngörülmektedir. Ancak, bu süre zarfında yerel otoritelerle ortak hareket edilerek bu
etkilerin en aza indirilmesi sağlanacaktır.
Projenin inşaat döneminde, özellikle malzeme ve personel taşıma hizmetlerini
karşılamak amacıyla, seçilen bölgenin kuzeydoğusuna, sahayı 31-76 nolu İl yoluna
bağlayan bağlantı yolunun yapılması planlanmaktadır.
Önerilen tesise karayolu ile ulaşacak hizmetlerin tamamı, Mersin-AdanaToprakkale-İskenderun Otoyolu ve D-817 nolu Adana-İskenderun karayolunu kullanarak
gelecektir. Bu kapsamda bu yolların Karayolları Genel Müdürlüğü‟nün hazırladığı
“Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası” üzerindeki gösterimi Şekil 5-1‟de, bu
yollar üzerindeki araç tiplerinin dağılımı Tablo V-26‟da verilmiştir. Proje kapsamında bu
yollar üzerinde yapılacak taşıma hizmetlerinin (ekipman, makine, personel vb.) bölgenin
mevcut trafik yükünü az da olsa arttırması beklenmektedir. Ancak projenin inşaat
sürecinin geçici olduğu göz önüne alındığında, önerilen tesisin bölgeye olumsuz bir etki
yaratması beklenmemektedir. Projenin inşaat aşamasında kullanılacak araçların listesi
aşağıda Tablo V-27‟de verilmiştir.
Tablo V.26. Santralin İnşaat Aşamasında Kullanılacak Yollardaki Araç Tiplerinin Dağılımı
Adana-Ġskenderun
Karayolu (A)
Adana-Ġskenderun
Karayolu (B)
Yol
Otomobil
Orta Yüklü Ticari Taşıt
Otobüs
Kamyon
Kamyon+Römork, Çekici+Yan
Römork
Toplam
Otomobil
Orta Yüklü Ticari Taşıt
Otobüs
Kamyon
Kamyon+Römork, Çekici+Yan
Römork
Toplam
V-27
Sayım Sonucu
12688
1185
150
1575
472
16070
3429
519
138
1348
573
6005
B
PROJE ALANI
A
Kaynak: T.C. Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, 2008 (www.kgm.gov.tr)
Şekil V-1. Proje Alanı ve Çevresinin Mevcut Trafik Yükü
Tesisi ana ulaşım ağına bağlayacak olan bağlantı yolunun tasarımı T.C. Ulaştırma
Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü‟nün kurallarına uygun olarak yapılacaktır. Proje
Alanı‟ndan yapılacak bağlantı yolu güzergahındaki bütün yumuşak bölgeler kaldırılarak,
yolun dayanıklı ve dengeli bir taban/zeminaltı üzerine inşa edilmesi sağlanacaktır.
Yapılması düşünülen bağlantı yolunun genişliği 2x3,8 m ve yolun kenarında yarımşar
metre rezerv genişliği bırakılacak şekilde ortalama 8,56 metre genişliğinde bir yol
yapılması planlanmaktadır. Yol boyunca, kenarlarda birkaç tane de 2,5 metre genişliğinde
park cebi yapılması düşünülmektedir. Yolun drenajının sağlanması, gerekli yerlerde
V-28
aydınlatma konulması, yol işaretleri ve diğer sokak mobilyasının yerleştirilmesi yerel
kuralların öngörüldüğü şekilde yapılacaktır.
Tablo V.27. Santralin İnşaat Aşamasında Kullanılacak Araçların Listesi
Kullanılacak Araç
Binek Araç
Minibüs
40 Yolcu Kapasiteli Otobüs
Kamyonet ve Pikap
Mafsallı Kamyon
Tanker Kamyon
Römorklu Traktör
Adet
10
5
2
14
10
5
2
2
V.1.17. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak
Saha Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, YeĢil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar
Alanda Nasıl Yapılacağı, Bunun Ġçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri vb.
Erzin DGKÇ Santrali dahilinde tesis işletmesi için görsel ve ekolojik olarak estetik
bir çevre yaratmak ve Proje Alanı‟nın görsel perdelenmesini sağlamak amacı ile peyzaj
çalışmaları yapılacaktır.
Bitkisel toprak; bitki gelişimi için organik ve inorganik madde ile hava ve su
sağlayan yüzeysel toprak tabakası olarak tanımlanmaktadır. Bitkisel toprak humus
bakımından zengindir ve yüzeyden itibaren 5-40 cm derinliğindedir. Projenin hafriyat
çalışmaları sonucunda sıyrılacak olan bitkisel toprak, yağmur sularından etkilenmeyecek
bir şekilde, taban ve üst örtü materyalleri (polietilen, çim vb.) ile desteklenerek ve düzgün
şekiller halinde depolanarak, peyzaj çalışmaları aşamasında planlanan yerlere
serilecektir.
İnşaat sürecinin tamamlanmasının ardından sahanın doğal vejetasyonu ve florası
dikkate alınarak bitki ve ağaç dikme çalışmalarına başlanılacaktır. Projenin inşaat
aşamasında EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. tarafından mevcut arazinin incelemesi
yapılacak ve peyzaj projesi çalışmalarına başlanacaktır. Peyzaj projesi dahilinde seçilecek
türlerin tümünün mevcut ekolojiye uyum sağlayacak türler olmasına dikkat edilecek ve
proje dahilinde doğayı korumaya yönelik planlar hazırlanacaktır. Yapılan çalışmalar ile
mevcut durumda boş olan tesis binası çevresi estetik yönden değer kazanarak, tesis
personeli ve ziyaretçileri için çeşitli amaçlarla yararlanabilecekleri fonksiyonel bir mekan
birimi de oluşturulmaya çalışılacaktır.
V.1.18. Diğer Faaliyetler
Bu bölümde incelenecek herhangi bir konu bulunmamaktadır.
V-29
B-V.2. Projenin ĠĢletme AĢamasındaki Faaliyetleri, Fiziksel ve Biyolojik Çevre
Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler
Erzin DGKÇ Santrali‟nin 2014 yılında işletmeye alınması planlamıştır. 49 yıl
süreyle işletilecek tesisin, faaliyete geçmesinden itibaren oluşabilecek olumsuz çevresel
etkiler bu bölümde değerlendirilmiş ve alınması gereken tedbirler T.C. Çevre ve Orman
Bakanlığı tarafından belirlenen Çevresel Etki Değerlendirmesi Özel Formatı‟na uygun
olarak sunulmuştur. Tesisin işletilmesi aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetlerin
tamamında ulusal mevzuat hükümlerine uyulacaktır.
V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi
Ünitelerde GerçekleĢtirileceği, Kapasiteleri, Her Bir Ünitenin Ayrıntılı Proses Akım
ġeması, Temel Proses Parametreleri, Prosesin Açıklaması, Faaliyet Üniteleri
DıĢındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler, Kullanılacak Makinelerin, Araçların,
Aletlerin ve Teçhizatın Özellikleri ve Miktarları
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz
mevkinde kurulması planlanan 900 MWm/882 MWe kurulu güce sahip Erzin DGKÇ
Santrali‟nde, düşük emisyonlu NOx üreten ve Dry Low NOx (DLN) olarak adlandırılan
sistemle doğalgaz yakılacaktır.
Önerilen santral; 2 gaz türbini (GT) ve 1 buhar türbini (BT) konfigürasyonuna sahip
multi-şaft ünitelerden oluşacaktır. Gaz türbinleri ve buhar türbinleri, kendi proseslerine
münhasır jenaratörleri tahrik ederek %58‟lik toplam çevrim verimliliği ile elektrik üretimini
sağlayacaklardır.
Çalışma prensibi olarak; sistem dahilinde filtreden geçirilen hava, gaz türbinlerinin
kompresör bölümünde sıkıştırıldıktan sonra doğal gazın beslendiği yakma odalarına
gönderilmektedir. Doğalgaz ve hava karışımı yakma odalarında yanarak sıcak yanma
gazlarını oluşturmakta ve bu gazlar genleşerek türbinlerden geçmekte ve türbin
kanatlarını döndürmektedir. Türbin kanatlarının dönmesi sonucu jenaratör mili harakete
geçmekte, böylece ortaya çıkan mekanik enerji kullanılabilir elektrik enerjisine
çevrilmektedir. Türbin prosesinden çıkan sıcak gazlar da borular ile atık ısı kazanına
gönderilmekte ve bu sıcak gazların ısıl enerjisi ile atık ısı kazanı içindeki suyun
buharlaşması sağlanmaktadır.
Önerilen projede 2 adet atık ısı kazanı kullanılması planlanmıştır. Sistemdeki atık
ısı kazanı; yüksek basınç, orta basınç ve alçak basınç ekonomizörleri ve evaporatörleri,
kızdırıcı ve tekrar kızdırıcı bölümlerden oluşmaktadır. Atık ısı kazanları gaz türbinlerinden
gelen yanma gazlarındaki atık ısıl enerjiden faydalanmak üzere tasarlanmıştır. Kazan
etrafından dikey olarak gönderilen su, sıcak gazların ısıl enerjisini emerek
buharlaşmaktadır. Atık ısı kazanından gelen kızgın buhar, yüksek, orta ve düşük
basınçtaki türbinlere yönlendirilmekte ve türbin kanatları arasında genleşerek enerji
dönüşümünü sağlamaktadırlar. Kızgın buhar enerjisi mekanik enerjiye, mekanik enerji ise
buhar türbin jenaratöründe elektrik enerjisine çevrilmektedir. Buhar türbini çıkışındaki
buharın enerjisi düşük olduğundan, buhar, su soğutmalı kondenserde yoğuşturularak atık
ısı kazanına geri dönmekte, buhar kondensat suyu halinde tekrar buharlaştırılmak üzere
işleme alınmakta, böylece çevrimin sürekliliği sağlanmaktadır. Yoğuşturmada kullanılan
soğutma suyu, ısı alımı amacıyla deniz suyu ile soğutma sisteminde sirküle edilmektedir.
Multi-şaft düzeninde, her bir gaz türbini kendi jeneratörünü çalıştırmaktadır. Her bir
atık ısı kazanından gelen buhar, tek bir buhar türbin-jeneratör sistemine verilmek üzere
toplanmaktadır. Bu sistemlerde, her üreticinin kendine ait “standart” bir yerleşim planı
olmasına rağmen, gaz türbini, atık ısı kazanı ve buhar türbini “blokları” bağımsız olarak
yerleştirilebilmektedir. Ancak, sahadaki özel ihtiyaçlara göre, buhar türbininin optimum bir
V-30
yerde yer alması sağlanacaktır. Çalıştırma sırasında, gaz türbinleri, buhar türbininden
bağımsız olarak çalıştırılacaktır. Jeneratörlerin ise havayla soğutulması planlanmaktadır.
Sistemde yer alan 2 gaz türbini ve 1 buhar türbininde üretilen elektrik enerjisi,
ulusal sisteme iletimin sağlanması için 380 kV‟a yükseltildikten sonra şalt sahasına
verilmektedir. Prosese ait akım şeması aşağıda verilmiştir.
Gaz Türbinleri
Erzin DGKÇ Santrali sisteminde kullanılacak gaz türbinleri (2 adet); türbin, türbine
bağlı jeneratörden oluşacak ve sadece doğalgazla çalışma özelliğine sahip olacaktır.
Santraldeki gaz türbinlerinin yakma sistemlerinde, azot oksit emisyonunun kontrol edildiği
kuru düşük NOx üreten “Dry Low NOx“ sistemi kullanılacaktır. Proje kapsamında temin
edilecek türbinlerin, çevresel açıdan güvenilirliğinin üretici firma tarafından test edilmiş
ürünler olmasına özen gösterilecektir.
Gaz türbinlerine beslenen doğal gazı yakmak için, türbinin kompresör kısmında
sıkıştırılarak basıncı ve sıcaklığı yükseltilen hava kullanılacaktır. Yanma sonucu oluşan
sıcak gaz karışımı, kademeli basınçlı türbinden geçerek türbin motorunu döndürecek ve
dönme hareketi ile türbin ile aynı şaft üzerinde bulunan jeneratörde elektrik üretilecektir.
Böylece mekanik enerji, elektrik enerjisine dönüştürülecektir. Gaz türbinleri devamlı olarak
sisteme sıcak gaz temin edecek ve bu gazlar çevrimsiz olarak havaya deşarj edilecektir.
Sistemde, 3.000 rpm hızla ve Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO)
standartlarına uygun 250-310 MW nominal değer aralığında güvenli bir şekilde çalışacak,
ağır endüstri tipine sahip gaz türbinleri kullanılacaktır.
Gaz türbinlerine bağlı diğer sistemler; hava emiş sistemi ve egzoz sistemi olarak
ikiye ayrılmaktadır. Hava emiş sistemi; filtrasyon ve ayrıştırma istasyonu, basınç kontrol
bloğu ve kontrol sistemlerinden oluşacaktır. Egzoz sistemi ise; egzoz bacası ve
kompansatörlerden oluşacaktır.
Gaz türbini ve yardımcı ekipmanları, içinde gezer köprülü vincin de bulunduğu bir
bina içerisine konumlandırılacak, binanın içerisinde bakım için de ayrı bir alan ayrılacaktır.
Binanın içi ise, dışarıya çıkabilecek gürültünün önlenmesi amacıyla uygun malzemelerle
izole edilecektir.
Atık Isı Kazanları
Erzin DGKÇ Santrali‟nde 3 kademe basınçlı 2 adet atık ısı kazanı bulunacaktır.
Gaz türbinlerinden yüksek sıcaklıkta çıkan atık gazlar, buhar üretmek üzere farklı basınç
seviyelerinde atık ısı kazanının ısı değişimini sağlayan serpantinlerinden geçirilecektir.
İlave yakıt gerektirmeyen bu sistemin ana bölümleri; buharın üretilmesinde kullanılan su
borulu kazan duvarları, ekonomizörler, evaporatörler, kızdırıcılar ve diğer yardımcı
ekipman (entegre borulama, besleme sistemleri, vs)‟dır. Atık ısı kazanları için ek ateşleme
gerekmeyecektir. Sistemde kullanılacak atık ısı kazanı;
Gaz türbininden gelecek sıcak gaz ile buhar türbinine sağlanacak buharı
dengeleyecek bir çalışma prensibine sahip olacaktır.
Yatay veya alternatif olarak dikey su dolaşım sistemine sahip olacaktır.
Gelecekte olabilecek çevresel mevzuat değişiklerine karşı Seçici Katalitik
Redüksiyonu‟nun sisteme entegrasyonu için uygun alan bırakılacaktır.
Bölgedeki mevcut iklimsel yapı göz önüne alındığında, koruma yapısı ile birlikte
açık alana kurulacaktır.
V-31
Bakım ve testler dışında müdahale olmayacak şekilde, başlatma, işletme ve
kapatma amacıyla elektronik sistemlerle yapılacaktır.
Aralıklı ve sürekli çalışacak su besleme ve drenaj sistemlerine sahip olacaktır.
Korozyonun önlenmesi için kimyasal enjeksiyonu yapılacaktır.
pH kontrolü, düşük bir oranda kullanılacak nitrojen ile yapılacaktır.
Atık ısı kazanı işletmeye alınmadan önce, suyu işleyecek tarafı asidik
kimyasallarla temizlenerek operasyona hazır hale getirilecektir.
Atık ısı kazanı ile buhar türbini yardımcıları su tarafında kısıtlı bir yüzey, montaj süresi ve
gelen ekipmanın koruma şartlarına göre asitle yıkama tekniği gerektirdiğinde,
ekipmanların durumu ve montaj şartlarına göre kullanılacak asit ve inhibitörü tespit
edilecektir. Söz konu kimyasal yıkama işleminden kaynaklı atıkların tümü geçirimsiz
yüzeyli bir haznede toplanarak 14.03.2005 tarihli 25755 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uygun
olarak bertaraf edilecektir.
Buhar Türbini
Sistemde kullanılacak buhar türbini multi-shaft sisteminde, alçak, orta ve yüksek
basınç şartlarında çalışabilecek uygun tasarım yapısına sahip olacaktır. Gaz ve buhar
türbinleri elektrik üretiminde farklı jeneratörleri tahrik edecek ve bu üniteler ortak bir binada
konumlandırılacaktır.
Önerilen santraldeki buhar türbin ünitesinin ana bölümleri ve su-buhar çevrimi
içinde yer alan ekipmanlar Tablo V-28„de verilmiştir.
Tablo V.28. Buhar Türbin Ünitesinin Ana Bölümleri ve Su-Buhar Çevrimi İçinde Yer Alan Ekipmanlar
Pompalar İçin Kontrol ve Yağlama Sistemi
Buhar Türbin Ünitesinin Ana Bölümleri
Drenaj Sistemi
Değişik Basınçlarda Buhar By-Pass Sistemleri
Su-Buhar Çevrimi Ġçinde Yer Alan
Ekipmanlar
Sirkülasyon Suyu Pompası ve Su Türbin Grupları
Kondensat Pompası, Besleme Suyu ve Transfer Pompaları
Kondenser
Buhar ve Su Enjektörü
Degazör ve Besleme Suyu Tankı
Depolama Tankları
Elektrik ve Otomasyon Sistemi
Sistemde; atık ısı kazanından gelen kızgın buhar, yüksek, orta ve düşük basınç
kademelerine sahip türbinlerine yönlendirilecektir. Türbin kanatları arasından geçen kızgın
buhar, enerji dönüşümünü sağlayacak ve kızgın buharın ısıl enerjisi mekanik enerjiye,
mekanik enerji ise buhar türbin jenaratöründe elektrik enerjisine dönüştürülecektir.
Türbin çıkışındaki enerjisi alınmış buhar, su soğutmalı kondenserde
yoğuşturularak atık ısı kazanına geri gönderilecektir. Buhar kondensat suyu halinde tekrar
buharlaştırılarak işleme alınacak, böylece çevrimin devamlılığı sağlanacaktır.
Yoğuşturmada kullanılacak soğutma amaçlı deniz suyu, ısı alımı amacıyla sistemde
sirküle edilecektir.
Baca Gazı Temizleme Sistemi (DLN)
Doğalgaz kombine çevrim santrallerinin önemli emisyonlarından biri yüksek
sıcaklıkta yanma gerçekleştirildikten sonra azot ve oksijenin birleşmesi sonucunda oluşan
NOx (Azotoksitleri)‟dir. Önerilen santralde NOx emisyonlarını minimum seviyede tutmak ve
ilgili yönetmelik hükümlerini (06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete‟de
V-32
yayımlanan “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” ve 03.07.2009 tarih ve
27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği”) sağlamak amacı ile Kuru Düşük NOx (DLN) teknolojisi kullanılacaktır.
Su Hazırlama ve Arıtma Sistemleri
Önerilen santralin su hazırlama ve arıtma sistemleri kapsamında, ana soğutma
suyu, desalinasyon, servis suyu, yangın suyu, kullanma suyu ve atıksu arıtma sistemleri
bulunacaktır. Bu sistemlere ait detaylar aşağıda açıklanmıştır.
Ana Soğutma Suyu Sistemi
Erzin DGKÇ Santrali ana soğutma suyu sistemine ilişkin detaylar bu bölümde “Tek
Geçişli Deniz Suyu Soğutma Sistemi” Başlığı altında yukarıda açıklanmıştır.
Servis Suyu Sistemi
Servis suyu sistemi; önerilen santralin içme ve kullanma suyu ile ünitelerin diğer su
ihtiyaçlarına hizmet etmek amacıyla yapılmıştır. Tank ve pompaları içeren hidrofor sistemi
ile bu imkan sağlanacaktır.
Yangın Suyu Sistemi
19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Binaların
Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümleri ve uluslararası standartlar
(NFPA) dikkate alınarak yapılacak olan yangın suyu pompa istasyonu ve yangınla
mücadele tankları önerilen santral dahilinde yer alacak ve sistemin su temini ters osmoz
ile arıtılmış deniz suyundan yapılacaktır.
Kullanma Suyu Sistemi
Tesisin kullanma suyu, ters osmoz sisteminden çıkan tuzu alınmış deniz suyunun
ek arıtma işlemlerinden geçirilerek temin edilecektir. Bu arıtma sistemiyle elde edilen su;
depolama tanklarında depolanıp, tüm tesis içindeki bağlantılara gönderilecektir.
Atıksu Arıtma Sistemi
Erzin DGKÇ Santrali‟ndeki atıksu arıtım sistemleri; yağlı atıksu arıtımı, evsel atıksu
arıtımı ve yangınla mücadele atıksu arıtımı sistemleridir.
Önerilen santral yapılarının zeminlerinden çıkan yağlı atıksu, separatörde
arıtıldıktan sonra deşarj suyu dinlendirme ünitesine gönderilecektir. Bu ünitede
dinlendirildikten sonra bu suların Akdeniz‟e deşarj edilmesi planlanmaktadır.
İlgili arıtım ve kondensat koşullandırma sistemlerinden kaynaklanacak atıksuyun
pH değeri ayarlanarak nötralleştirilmesi yapılacaktır. Nötralleşen su yine deşarj suyu
dinlendirme havuzlarına gönderilip dinlendirildikten sonra Akdeniz‟e deşarjı yapılacaktır.
Yangın durumu söz konusu olduğunda ortaya çıkacak olan atıksu, yağ
seperatörlerinde arıtıldıktan sonra dinlendirme havuzlarına gönderilip dinlendirildikten
sonra deşarjı yapılacaktır.
Gaz Türbini yıkama sularının kimyasal içeriğinden dolayı tesiste arıtımı
yapılmayacaktır. Çıkan kimyasal içerikli yıkama suyu lisanslı bertaraf tesislerine
gönderilecektir.
V-33
ġalt ve Elektrik Sistemleri
Tüm elektrik sistemleri ve transformatörleri ile şalt sahası ve sistemlerinin
projelendirilmesi, ekipman seçimi, montajı, testleri, devreye alınması ve işletilmesi
çalışmaları ve işlemleri; TSE ve TEİAŞ standartları, ilgili yönetmelikler, Uluslararası
Elektroteknik Komisyon (IEC), Alman Elektronikçiler Birliği (VDE) gibi ulusal ve
uluslararası standartlara uygun bir şekilde gerçekleştirilecektir. Santral çevrim bloğunun
enterkonnekte sisteme; “Erzin DGKÇ Santrali-Tosçelik TM EİH 380 kV, 3B 954 MCM
(Cardinal), 14km”, “Erzin DGKÇ Santrali-Akdam Havza TM (Akdam HES Şaltı) EİH 380
kV, 3B 954 MCM (Cardinal), 95km” ve “Erzin DGKÇ Santrali-Erzin TM EİH, 3B 954 MCM
(Cardinal), 15km” bağlantısı şeklinde olacaktır (bkz. Ek-1).
Tesiste üretilen elektrik enerjisi, Proje Alanı‟nın kuzey doğu köşesinde yer alacak
ortak 380 kV Hava İzolasyonlu Şalt Donanımı (AIS) üzerinden TEİAŞ Elektrik İletim
Şebekesine verilecektir. Şalt sahası taşıyıcı bara düzeni, TEİAŞ Şebeke Bağlantı
Anlaşması uyarınca Ana 1, Ana 2 ve Transfer Taşıyıcı Barası şeklinde olacaktır.
Trafo merkezleri (Tosçelik, Akdam ve Erzin) TEİAŞ‟ın mülkiyetinde ve
işletimindedir. Ancak, yukarıda OHL devrelerine bu yeni enerji santrali projesinin
entegrasyonu için, bu projenin bir parçası olarak tasarlanması, temin edilmesi ve monte
edilmesi gereken bu merkezlerin içerisinde yeni fider bölümlerinin temin edilmesini (veya
yedek fider bölümlerinin kullanılmasını) gerektirecektir. TEİAŞ‟ın taşıyıcı bara altyapısını
temin edecek ve bu projenin fider bölümü ekipmanlarını sağlayacaktır. Söz konusu iletim
hattı projelendirilmesi Progas Mühendislik Müşavirlik ve Mümessillik A.Ş. tarafından
yapılacaktır.
Kontrol ve Kumanda Sistemleri
Önerilen santralin tüm bölümlerinin entegre izlenmesi, kontrolü ve korunmasını
sağlamak amacıyla, “Enstrümantasyon ve Kontrol Sistemi (I&C)” tesis edilecektir. I&C
sistemi, tüm işletme koşullarında azami emre amadelik ve güvenilirliği sağlamanın yanı
sıra istenen verimlilik seviyelerini de karşılayacak şekilde tasarlanacaktır. Sistem; modern
ve kaliteli ekipman kullanımı ve bu ekipmanın yerini doldurabilecek yedekleriyle yüksek
düzeyde güvenilirlik ve emre amadelik sağlayacaktır. Bu sayede bir bileşenin
arızalanması durumunda, yedek bileşen santralin işletimini etkilemeksizin görevi
devralacaktır. Tesis personeli için İnsan-Makine Arayüzleri (HMI) üzerinden, Merkezi
Kontrol Odası‟nda (CCR) uzaktan izleme ve kontrol sistemine erişim olacaktır.
Bu altyapı, fonksiyonel ve coğrafi olarak dağıtılmış mikroişlemci-tabanlı kontrolör
kullanılmasına dayalı özel bir Santral Kontrol Sistemi (PCS) ile gerçekleştirilecektir.
Kontrolör, güvenli ve yedekli bir dijital veri ağı üzerinden birbiriyle ve CCR‟deki operatör ile
iletişim kuracaktır. Bu sayede, sahada monte edilmiş alet ve cihazlardan alınacak
komutlar, santral kontrol cihazlarına gönderilecek ve elektrik şalt donanımı, santrali kontrol
edecektir. Operatör, santral koşullarını izleyebilecek, parametreleri ayarlayabilecek veya
CCR‟deki Operatör Çalışma İstasyonları‟ndan santralin tam manuel kontrolünü uzaktan
üstlenebilecektir. Ayrıca, PCS‟de yüksek düzeyde bir otomasyon mevcuttur. Bu sayede
normal işletme koşullarında operatör tarafından minimum düzeyde müdahale
gerekecektir. Santralin otomatik çalıştırılması ve kapatılması da mümkün olacaktır.
PCS; gaz türbin jeneratörü, buhar türbini, yardımcı santral ve şalt donanımının
operasyonu ile ilgili tüm kontrol, izleme ve denetlemeyi sağlayacaktır. PCS; gaz türbini,
atık ısı kazanı, buhar türbini ve yardımcı santral arasında koordinasyon kontrolünü
gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. PCS arızası durumunda santrali bağımsız olarak
koruma ve kontrol etme kapasitesine sahip standart kontrol paketi bulunacaktır.
V-34
Su, buhar, yakıt, sıkıştırılmış hava, kesintisiz emisyon izleme (CEMS) ayrıca
elektrik sistemleri ve şalt donanımları izleme ve kontrol birimleri de PCS‟ye entegre
edilecektir. I&C Sisteminin temel hedefleri aşağıdaki gibi olacaktır;
Tüm santral bölümlerinin güvenli çalıştırılması, senkronize edilmesi, kapatılması,
acil durumda açılması, kontrol ve izlemesi,
Tüm santral bölümlerinin optimize ve etkin kullanılmasına imkan sağlanması,
Tüm santralin emre amadeliğinin azami düzeye çıkarılması,
Operatör müdahalesini minimuma indiren, maksimum düzeyde otomatik kontrol ve
“tek düğmeyle” başlatma ve “tek düğmeyle” kapatma fonksiyonunun sağlanması,
Santral operasyonlarıyla ilgili kapsamlı bilgi izleme, saklama ve sunma
olanaklarının sağlanması,
Sistem ve santral performansıyla ilgili kapsamlı test ve bilgilerin sunulması,
Merkezi Kontrol Odası vasıtasıyla santralin izleme ve kontrolü,
Başlatma ve kapatma sürelerinin asgariye indirilmesi ve santrale uygulanan
mekanik ve termal gerilmelerin minimize edilmesi.
Yardımcı Sistem ve Ekipmanlar
Yangından korunma ve müdahale sistemi, ham su/yangın suyu depolama tankı,
içme suyu sistemi, hava sistemleri, soğutma suyu sistemi, atık ısı kazanı ile ısıtma,
havalandırma ve soğutma sistemleri önerilen santralde bulunacak başlıca yardımcı
sistemlerdir.
Sistemde hava kompresörleri, soğutucular, ayrıştırıcılar, filtreler ve hava
kurutucular bulunacaktır. Klima sistemi, havalandırma sistemi, servis havası sistemleri,
telekomünikasyon ekipmanı, dizel yakıt acil durum jeneratör ünitesi, vinçler ve mekanik
atölye teçhizatları santral dahilinde bulunması planlanan diğer yardımcı ekipmanlardır.
Hidrant sistemi ile otomatik ve mobil yangın söndürme birimleri santralde
bulunacaktır. Tesiste; Yangın Alarm Sistemi, Havalandırma Kanalları (HVAC), Duman
Tahliye ve Kontrol Sistemi, Söndürme Sistemi, Genel Anons ve Sesli Tahliye Sistemi,
Geçiş Kontrol Sistemi, Kapalı Devre Televizyon Sistemi (CCTV), Güvenlik Sistemi, Enerji
Kontrol Sistemi, Aydınlatma Otomasyon Sistemi ve Asansör Sistemi birbirleriyle entegre
ve etkileşimli çalışacaktır. Acil durumlarda problemsiz bir müdahalenin gerçekleşmesi için
yangın alarm sistemi beslemesi jeneratör tarafından yapılacaktır. Yangın koruma ve
müdahale sistemi, algılama işlevlerini en az 24 saat yapabilecektir. 24 saatin sonunda 30
dakika alarm verme ve haberleşme işlemlerini sürdürebilme kapasitesine sahip olacaktır.
Santral yangın söndürme sisteminde; yangın alarm sistemi (otomatik dedektörler,
alarm cihazları, kontrol ve komünikasyon sistemleri), yangın söndürme suyu merkezi
(işlenmemiş su havuzu yakınına konuşlandırılacak pompalar), dahili ve harici boru ringi ve
hidrant sistemi, mobil tip yangın söndürücüler ile otomatik yangın söndürme sistemlerinin
(trafo ve elektronik ekipmanlarda) yanısıra köpüklü su, karbondioksit (CO 2) ve bunlara
benzer çesitli yangın söndürücüler temin edilecektir.
Santralde hava kompresörleri, kurutucular, filtreler ve soğutuculardan oluşan hava
sistemleri; ana üniteler ve yardımcı tesislerin hava ile beslenmesini sağlayacaktır.
Önerilen santralin havalandırması, tam anlamıyla ihtiyacı karşılayacak şekilde
yapılacaktır. Hava besleme üniteleri bina dışlarına yerleştirilerek gerekli hava
sağlanacaktır. Tesisin belirli bölümlerinde ise klima sistemi bulunacaktır.
V-35
Isı eşanjörlerine gereken buhar, yardımcı buhar sisteminden alınacak, buhar-sıcak
su ısı eşanjörleri ısıtma sistemini besleyecektir. Sistemin çalışmasının bir gereği olan su
sirkülasyonu ise, sıcak su sirkülasyon pompaları yardımı ile yapılacaktır.
Önerilen santralde doğalgazla çalışan iki adet yardımcı kazan bulunacaktır. Isı
kaybının fazla olduğu durumlarda bu kazanlar kullanılarak, buharın geçtiği borular
ısıtılacaktır. Üretilecek yardımcı buhar, soğuk hava koşulları altında gaz türbinlerinde
oluşacak buzlanmayı önlemek amacıyla kullanılacaktır.
İletişim ekipmanları olarak santralde telefon, hoparlör, telsiz ve interkom sistemleri
mevcut olacaktır.
Tesiste acil durum koşulları altında enerji sürekliliğini sağlamak ve ekipman
hasarlarını önlemek amacı ile dizel yakıtla çalışan bir jeneratör sistemi de bulunacaktır.
Santral ekipmanının onarımının kolay bir şekilde yapılması ve acil durumlarda
müdahalenin hemen gerçekleştirilebilmesi için 2 adet gezer vinç hazır bulundurulacaktır.
Bakım işlemleri için gerekli olacak ekipman, makine atölyesinde bulunacak ve söz konusu
ekipmanın kayıt listesi yine burada tutulacaktır.
V.2.2. Proje Ünitelerinde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan Ürünlerin
Üretim Miktarları, Nerelere, Ne Kadar ve Nasıl Pazarlanacakları, Üretilecek
Hizmetlerin Nerelere, Nasıl ve Ne Kadar Nüfusa ve/veya Alana Sunulacağı
Erzin DGKÇ Santrali 900 MWm/882 MWe kurulu güce sahip doğalgaz yakıtlı bir
elektrik üretim tesisi olacaktır. Santralde yılda 6.750.000 kWh elektrik üretilmesi
planlanmaktadır. Üretilecek bu elektriğin %2,6„sı önerilen santral tarafından kullanılması
planlanmakta kalanı ise iletim hatları ile ulusal şebekeye verilecektir. Santral çevrim
bloğunun enterkonnekte sisteme bağlantısı; “Erzin DGKÇ Santrali-Tosçelik TM EİH 380
kV, 3B 954 MCM (Cardinal), 14km”, “Erzin DGKÇ Santrali-Akdam Havza TM (Akdam HES
Şaltı) EİH 380 kV, 3B 954 MCM (Cardinal), 95km” ve “Erzin DGKÇ Santrali-Erzin TM EİH,
3B 954 MCM (Cardinal), 15km” şeklinde olacaktır (bkz Ek-1).
Tesiste üretilecek enerji, enterkonnekte sistem üzerinden ulusal şebekeye
aktarılacaktır. Ulusal şebekeye aktarılan enerji ülkenin artan enerji ihtiyacının yaklaşık %
2,6‟sını üreterek arz açığının bir kısmını karşılayacaktır. Elektrik üretiminde süreklilik ve
güvenirliliğin sağlanması ile ülkenin gelişmesine katkıda bulunacaktır.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği‟nin Ek I, 32. Maddesinde belirtildiği üzere
154kV ve üzeri gerilimde 15 km‟den uzun enerji iletim tesisleri için (iletim hattı, trafo
merkezi, şalt sahaları) Çevresel Etki Değerlendirmesi gereklidir. Erzin DGKÇ Santrali
iletim hattı için, ÇED yönetmeliği hükümlerinin ayrıca yerine getirilmesi sağlanacaktır.
V.2.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Suyun Hangi Prosesler Ġçin Ne Miktarlarda
Kullanılacağı, Nereden, Nasıl Temin Edileceği, Ne Miktarlarda Hangi Alıcı Ortamlara
Nasıl Verileceği, Suya Uygulanacak Ön ĠĢlemler (Arıtma Birimleri Ġle Katma-Besleme
Suyu Olarak Katılacağı Birimleri Kapsayan), Su Hazırlama Ana Akım ġeması, Su
Buhar Çevrimi, Proses Akım ġeması Çevriminde Uygulanacak Su Ġç ĠĢlemleri,
Kullanılacak Kimyasal Maddeler
Erzin DGKÇ Santrali işletme aşamasında kullanılacak soğutma, proses ve diğer
kullanım suları Akdeniz‟den temin edilecektir. Denizden çekilecek suyun (ortalama
74.000-76.000 m3/saat) büyük bir kısmı kondenser ünitesinde soğutma amaçlı
kullanıldıktan sonra denize deşarjı yapılacak, küçük bir miktarı ise (ortalama 55.5 m3/saat)
V-36
proses ve kullanım suyu olarak tesiste değerlendirilecektir. Deniz suyunun tuzlu yapısı ve
içeriğindeki partikül maddelerden dolayı sisteme dağıtımı yapılmadan önce desalinasyon
işlemlerinden geçmesi gerekmektedir. Bu amaçla kurulacak ters osmoz deniz suyu arıtma
sistemi ile deniz suyunun arıtımı yapılacak, proses ve kullanım suyu olarak tesise dağıtımı
yapılacaktır. Deniz suyunun proses suyu olarak ünitelerde doğrudan kullanımı ise
meydana getirebileceği zararlardan dolayı mümkün değildir. Desalinasyon sisteminden
çıkacak tuzu alınmış deniz suyu, bu sisteme ek olarak kurulacak demineralizasyon
sisteminden geçirilerek saflaştırılacaktır. Santralde kullanılacak desalinasyon ve
demineralizasyon sistemleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda verilmektedir.
Desalinasyon Sistemi
Desalinasyon tuz gidermek anlamına gelmektedir. Önerilen santral dahilinde
Akdeniz‟den alınacak sudaki mevcut tuz, mineral ve diğer safsızlıklar, ortalama 40,5
m3/saat debi ile çalışacak deniz suyu ters osmoz sistemi ile giderilecektir. Bu sistemde
arıtılan su; sulama suyu, kullanım suyu, yangınla mücadele ve proses suyu olarak
değerlendirilecektir. Denizden kullanım ve proses suyu için alınacak suyun %40‟lık kısmı
bu sistem ile tuzsuzlaştırılacak; sistemden çıkacak yoğun tuzlu su, yüksek debiye sahip
soğutma suyu ile birlikte denize deşarj edilecektir.
Ters osmoz sistemleri; klasik arıtma tekniklerinden farklı olarak deniz suyu gibi
iletkenliği yüksek sulara uygulanan ve suyun içindeki istenmeyen tüm mineralleri sudan
ayırarak saf su eldesi sağlayan membran filtrasyon işlemlerini kapsamaktadır. Ters osmoz
sisteminin çalışma prensibi, suyun cihaz üzerinde bulunan membranlardan yüksek basınç
altında geçirilmesidir. Bu işlem esnasında su molekülleri ve bazı inorganik moleküller bu
gözeneklerden geçebilirken, suyun içindeki maddelerin çoğu bu gözeneklerden geçemez
ve konsantre su olarak dışarı atılır. Membran yüzeyinin sürekli olarak temiz ve
tıkanmadan kalmasını sağlayan ise, membran içinde gerçekleşen "çapraz akış" işlemidir.
Çapraz akış sayesinde, bir kısım sıvı (ürün suyu) membrandan geçerken, bir kısım sıvı
(yoğun su) membran yüzeyine paralel hareket ederek, safsızlıkların membrana
yapışmasını engeller. Yapılan bu işlemde, diğer filtrasyon sistemlerine göre çok daha iyi
kalitede su elde etme olanağı vardır.
Tüm bu işlemlerden önce deniz suyu, tamburlu veya telli eleklerden oluşan ön
arıtma işlemlerinden geçirilip, sisteme zarar verebilecek kaba katı malzemeler sudan
ayrılacaktır. Buna ilave olarak uygulanacak ultra-filtrasyonlu ön arıtma işlemiyle, deniz
suyunun ters osmoz sistemine uygun standartlarda girişi sağlanacaktır.
Denizden alınan ve termal deşarj ile alıcı ortama verilen sulardaki toplam tuz
miktarı kütlesel olarak sabit kalacaktır. Ancak ters osmoz sisteminde geri kazanılan temiz
su hacmi ile orantılı olarak termal deşarj hattındaki tuz miktarı ‰ 40,19 değerinden ‰
40,21 değerine yükselmiş olacaktır. Bu değerde ters osmoz sistemi kapasitesi sınırlı
olduğu için ihmal edilebilir olacaktır. Ters osmoz sisteminden önce ön arıtma birimi olarak
mikro elek ve ultrafiltrasyon sistemi kullanılacağı için özellikle geri yıkamadan dolayı özel
renk verici/oluşturucu herhangi bir kimyasalın kullanımı söz konusu olmayacaktır.
Demineralizasyon Sistemi
Demineralizasyon, suyun içinde bulunan tüm minerallerin alınması yani saf su
haline getirilmesi işlemidir. Santralde kurulacak Elektrodeiyonizasyon (EDI) sistemi ile
proses üniteleri için gerekli saf suyun temini sağlanacaktır. Elektrodeiyonizasyon
sistemlerinde saf su, suyun anyonik ve katyonik seçici membranlarda, elektrik enerjisi
kullanılarak iyonlarından ayrıştırılmasıyla elde edilmektedir. Sistemden çıkacak saf su;
gaz türbini ve atık ısı kazanında aşağıda verilen amaçlar doğrultusunda kullanılacaktır.
V-37
Atık ısı kazanında çıkacak blöf suyunun tedariki (buhar çevrimin sürekliliği için)
Gaz türbini yıkama suyunun tedariki (türbin yüzeyindeki kontaminasyonu önlemek
için)
Atık ısı kazanının ekonomizerleri, besi suyu sisteminden gelen yoğuşturulmuş
suyu boru sistemi aracılığıyla almaktadır. Kondensat sisteminin proses içindeki işlevi,
buhar türbininden çıkan çürük buharı yoğunlaştırılarak sisteme buhar üretiminde
kullanılmak üzere geri döndürmektir. Demineralizasyon sisteminden alınacak besleme
suyunun işlevi ise atık ısı kazanına buhar üretilmesi için kondens sisteminden gelen suyun
dengelenerek, degaze edilmesi ve kazana besleme suyu sağlamasıdır. Demineralizasyon
sisteminden çıkacak suyun parametreleri Tablo V-29‟da verilmiştir.
Tablo V.29. Kazan ve Besleme Suyu Parametreleri
Parametre
pH
Katyonik İletkenlik
Oksijen
Silika
Demir
BeslemeSuyu
8.8 – 9.5
<0.2 µS/cm
20 - 100 µg/kg
<20 µg/kg
<20 µg/kg
Kazan Suyu
Besleme Suyuna Göre Belirlenecek
3 µS/cm
<1 mg/kg
-
Demineralizasyon ünitesinden çıkan su (21 m³/saat), demineralize su depolama
tankında toplanacak ve bir transfer pompası ile sisteme verilecektir. Bu suyun 1
m³/saat‟lik kısmı rejenerasyon suyu olarak desalinizasyon ünitesine geri gönderilecektir.
Rejenerasyon sisteminden çıkan sudaki parametreler SKKY Tablo 20.7‟deki değerleri
saglayacaktır (bkz. Tablo V-30).
Tablo V.30. Su Yumuşatma, Demineralizasyon ve Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri
Parametre
Birim
Klorür (Clˉ)
Sülfat (SO4‾2)
Demir (Fe)
Balik Biyodeneyi (ZSF)
pH
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
-
Kompozit Numune
2 Saatlik
2000
3000
10
10
6-9
Kompozit Numune
24 Saatlik
1500
2500
6-9
Kaynak: SKKY Tablo 20.7
Proses suyu olarak ayrılan suyun bir kısmı atık ısı kazanında buhar çevrimi için,
kalan kısmı ise gaz türbini yıkama suyu olarak kullanılacaktır. Gaz türbininde kullanılacak
yıkama suları ise; kimyasal madde içeriğinden dolayı tanklarda geçici olarak depolanarak
25755 sayı ve 14.03.2005 tarihli Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği”nde belirtilen esaslara uygun bir şekilde lisanslı firmalar tarafından bertaraf
edilecektir. Atık ısı kazanında buhar çevriminde kullanılan su ise; blöf suyu olarak tanklara
alınacak, çöktürme işlemlerinden sonra soğutma suyu ile birlikte SKKY Tablo 9.7‟deki
parametrelere uygun olarak denize deşarj edilecektir.
Tablo V.31. Kömür Hazırlama, İşleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Kapalı Devre Çalışan Endüstriyel Soğutma
Suları)
Parametre
Birim
Kimyasal Oksijen Ihtiyaci (KOİ)
Askıda Katı Madde (AKM)
Serbest Klor
Toplam Fosfor
Çinko (Zn)
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
Kompozit Numune
2 Saatlik
40
100
0.3
5.0
4.0
Kompozit Numune
24 Saatlik
V-38
Şekil V-2. Su Kullanımı Akım Şeması
V-39
Kullanılacak Kimyasal Maddeler
Proses ünitelerinde kullanılacak kimyasal maddeler;
Desalinasyon sisteminde kullanılacak antiscalant (ters osmoz sisteminin
korunması için) ve bu sistemin ön arıtmasından kullanılacak koagülant ve
hidroklorik asit (HCI)
Atık ısı kazanında pH kontrolü için kullanılacak amonyak
Gaz türbinlerinin yıkanmasında kullanılacak deterjandır.
Tablo V.32. Santralde Kullanılacak Suyun Kaynak ve Debileri
Kaynak
Tek Geçişli Soğutma Suyu
Deniz Suyu Ters Osmoz Sistem Suyu
Deniz Suyu Ters Osmoz Sistemi Besleme Suyu
Tuzlu Su Deşarjı
Tuzdan Arındırılmış Deniz Suyu
Demineralizasyon Sistemi
Gaz Türbini Yıkama Suyu
Atık Isı Kazanı Besleme Suyu
Yangın Suyu
İçme Suyu
Evsel Atık Su
Kullanım Debisi (m3/saat)
74.000-76.000
40,5
1
20,5
21
11,5
0,5
10
0,5
0,5
0,5
Tasarım Debisi (m3/saat)
74.000-76.000
117
3
56
64
33
0,5
30
0,5
0,5
0,5
V.2.4. Soğutma Sistemine ĠliĢkin Bilgiler, Soğutma Suyu Akım ġeması, Kullanılacak
Kimyasal Maddeler ve Miktarları, Soğutma Suyunun DeĢarj Edileceği Ortam, DeĢarj
Edilecek Ortama Etkileri ve Alınacak Önlemler, Modelleme ÇalıĢması, Modelleme
ÇalıĢmasında Kullanılan Yöntem, Modelin Tanımı
İşletme aşamasında, enerji üretimi sırasında açığa çıkacak ısının uzaklaştırılması,
tesis üretim verimliliğinin arttırılması için önemli bir unsur olmakla birlikte ısı uzaklaştırıcı
olarak yüksek miktarlarda suyun kullanımını da gerekli kılacaktır. Bu amaçla, aşağıda
sunulan hususlar gözönüne alınarak, işletme aşamasında ihtiyaç duyulan soğutma
suyunun Akdeniz‟den karşılanması planlanmıştır. Soğutma suyunun deniz suyundan
temininin temel avantajları ise aşağıda sıralanmıştır;
Deniz suyunun bol miktarda bulunabilmesi ve miktarında mevsimsel salınımların
olmaması,
Kullanımındaki kolaylık,
Isıl değerinin yüksek oluşu,
Termal deşarjdaki kolaylık,
Sıcaklığın her mevsim soğutma amacına uygun olabilmesi.
Önerilen santralde tek geçişli deniz suyu soğutma sistemi kullanılacaktır.
Türbinden gelen ısınmış sirkülasyon sularının, denizdeki su alım noktasından çekilen
yaklaşık 20,83 m3/s debili deniz suyu ile soğutulması esasına dayalı olarak
çalıştırılacaktır. Tek geçişli deniz suyu soğutma sistemlerinde, su doğrudan kaynaktan
alınmakta ve sistemden ısıyı aldıktan sonra tekrar kaynağa deşarj edilmektedir. Ana su
sirkülasyon sisteminin amacı, kondansatöre ve yardımcı soğutma sisteminin ısı
eşanjörlerine soğutma suyu temin etmektir. Su sirkülasyon sistemi aşağıda verilen
bileşenlere sahip olacaktır;
Yağlamalı yatak tipi su pompaları
Hidrolik veya motorlu aktüatörlerle birlikte pompa deşarj izolasyon vanaları,
Pompalardan kondansatöre ve oradan dışarıya sirkülasyon suyu boruları.
V-40
Yardımcı soğutma suyu sistemine deniz suyu beslemesi, kondansatörün
membaında yer alan ana sirkülasyon borularından alınacaktır. Alınan yardımcı soğutma
suyu, ısı eşanjörünü besleyecek ve kondansatörün mansabında yer alan sirkülasyon su
borusuna geri dönecektir.
Soğutma suyu sistemini biyolojik kirlenmeden korumak için, soğutma suyu pompa
alım odası girişinde hipoklorit dozlaması yapılacak, kondansatörün çıkışında ise klor
seviyesinin kontrolü yapılacaktır. Deniz suyu alım pompasının boyutlandırılmasında;
aşağıdaki hususlar ile tesisin toplam deniz suyu talebi göz önüne alınacaktır.
Ana sirkülasyon suyu sistemi
Yardımcı soğutma suyu sistemi
Tuzsuzlaştırma tesisi (Desalinasyon Sistemi)
Elektro-klorlama tesisi
Elekli yıkama (ızgara)
Ana soğutma suyu pompasının hizmet amacı; kondansatör ve yardımcı
soğutuculara soğutma suyu beslemesi yapmaktır. Diğer sistemleri (tuzsuzlaştırma tesisi,
elektro-klorlama tesisi ve elekli yıkama) beslemek için ise, dört adet %33‟lük pompa temin
edilecektir.
Deniz suyu alım pompası bölümüne, pompaların bakımı ile ızgara ekipmanının ve
izolasyon kapaklarının takılması ve sökülmesi için bir köprü tipi vinç temin edilecektir.
Izgara Kanalı
Izgara sistemi pompa istasyonunun girişine kurulacaktır. Sistemin amacı;
pompalara zarar vermesi muhtemel her türlü ince ve kaba malzemenin tutulmasının
sağlanmasıdır. Sistem dahilinde kaba ve ince ızgara kanalı bulunacaktır. Kaba ızgara
kanalındaki ızgara çubukları ara mesafesi 50 mm, çubuk genişliği 10 mm olarak
seçilmiştir. Kaba ızgarada tutunamayan katı malzemenin tutulması için ise 5 mm aralıklı
mekanik ince ızgara kullanılacaktır. Izgaranın temizliği, her iki sistemde de arkadan
taramalı mekanik bir sistemle yapılacaktır.
Klorlama ve Klorsuzlaştırma Ünitesi
Soğutma suyu ile birlikte çok sayıda mikroorganizmanın da sisteme girişi
kaçınılmazdır. Bu mikroorganizmalar, zamanla soğutma yüzeyinde tabakalar oluşturarak
sistemdeki ısı alışverişi verimliliğini düşürmekte, ayrıca bu yüzeylerde meydana getireceği
korozyonla sistemin ömrünü kısaltmaktadır. Bu sebeple, sudaki organizmaların yok
edilmesi veya etkisiz hale getirilmesi için soğutma suyu pompa odasının girişinde klorlama
ünitesi mevcut olacaktır. Klorlamanın başlıca etkisi mikroorganizmaların hücre
duvarlarının tahribi, hücre zarının geçirgenliğinin bozulması, protoplazma yapısının
değiştirilmesi ve enzim inhibasyonu şeklinde olmaktadır.
Önerilen santraldeki soğutma yapılarındaki klorlama, sıvı sodyum hipoklorit
(NaClO) ile yapılacaktır. Dezenfeksiyon maksadıyla deniz suyuna verilecek NaClO, su
içinde aşağıdaki reaksiyona sebep olacak ve deniz suyunun pH derecesini yükseltecektir.
NaOCl + H2O → HOCl + NaOHNaClO, kimyasal özelliğinin yanı sıra taşıma kolaylığı, güvenli oluşu ve kimyasal
açıdan fazla riskler taşımaması gibi özellikleri nedeni ile tercih edilmiştir. Klorun, sodyum
hipokloritteki bağları çok kuvvetli olmadığından, kolaylıkla ayrılabilmektedir. Ayrıca, NaOCl
yaklaşık 12,8 civarında pH değerine sahiptir.
V-41
Sistem çıkışındaki ısınmış su, borular ve çıkış yapılarından oluşan su çıkış
sisteminden geçerek Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Deşarj edilecek soğutma suyundaki
klor, deşarj edilmeden önce klorsuzlaştırma ünitelerinden geçecektir. Klorsuzlaştırma
ünitelerinde suyun içindeki klorun, kükürtdioksit enjekte edilerek nötralizasyonu
sağlanacaktır.
Şekil V-3. Soğutma Suyu Sisteminin Şematik Gösterimi
Sözkonusu enerji üretim tesisine ait soğutma sisteminde kullanılacak deniz
suyunun tekrar deniz ortamına verilmesini temin edecek termal deşarj sistemi için “Termal
Deşarj Sistemi Kavramsal Proje Raporu” İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim
üylerinden oluşan bir ekip tarafınan hazırlanmıştır. Söz konusu rapor Ek-17‟de
sunulmaktadır.
Soğutma suyu olarak kullanılacak deniz suyunun miktarının yaklaşık olarak
74.000-76.000 m3/saat olacağı tahmin edilmektedir. Akdeniz‟den alınacak deniz suyu,
soğutma sisteminde kullanılarak kısmen ısınacaktır. Denizden alınan su, soğutma işlemi
tamamlandıktan sonra, boru hatları ve difüzörler vasıtasıyla tekrar denize geri verilecektir.
Soğutma suyu sistemine ilişkin tasarım bilgileri aşağıda verilmiştir.
Su alma derinliği
Su alma hattı uzunluğu
Su alma hattı borusu
Termal deşarj derinliği
Termal deşarj hattı uzunluğu
Termal deşarj hattı boru
Difüzör uzunluğu
: -15 m
: 3.400 m
: 2x3.000 mm 10 Atu CTP
: -10 m
: 1.600 m
: 3x2.400 mm 10 Atu CTP
: 145 m
Deşarj sisteminin tasarımı ile ilgili çizimler Ek-17‟de verilmiştir. Yapılan mühendislik
çalışmaları sonucunda deşarj hattının yaklaşık 1.600 metre olması planlanmaktadır.
Hattın sonuna yapılacak 145 metrelik difüzör yapısı ile suyun deniz içerisinde homojen
dağılması sağlanacaktır. Difüzörler arası mesafe 9 metre olacak şekilde 10 ayrı düşey
kollu (riser) difüzörden deşarj edilecektir. Her biri 1 metre yükseklikte 500 mm çaplı difüzör
V-42
çıkışları birbirine zıt yönlerde sıralı şekilde konumlandırılacaktır. Soğutma suyunun denize
deşarjının meydana getireceği sıcaklık değişiminin belirlenmesi için İTÜ Çevre
Mühendisliği tarafından geliştirilen “THERMOD Deşarj ve Dispersiyon Modeli”
kullanılmıştır. Yapılan modelleme sonuçları Ek-17‟de sunulmuştur.
THERMOD programı ile tahmin edilen yaz ve kış aylarındaki termal deşarj sonrası
hüzme içindeki deniz suyu sıcaklıklarının derinliğe göre değişimleri ve Ek 17‟de detayı
verilen hidrolik tahkik göz önüne alınarak Erzin DGKÇ Santrali için belirlenen projeye esas
veriler ve şematik vaziyet planı aşağıda verilmiştir.
a)
-10 m derinlikten sahile olan mesafe: 1600 m
1
0
3 nolu boru hattının
difüzör uzunluğu:
50 m
m
3 nolu boru hattının deniz kısmındaki uzunluğu (difüzör hariç): 1625 m
3 Nolu Hat
2400
10
2 Nolu Hat
2400
10
500 mm çaplı
difüzör delikleri
1 Nolu Hat
10
1 nolu boru hattının
deniz kısmındaki uzunluğu
(difüzör hariç): 1530 m
b)
2
4
0
0 45 m
2
2
1
2
500 mm çaplı
difüzör delikleri
1
-10 m
50 m
n=10 adet, 500 mm
çaplı difüzör delikleri
n=10 adet, 500 mm
50 m
n=10 adet, 500 mm
Ldifüzör =145 m
Şekil V-4. Termal Deşarj Hatları ve Difüzörlerin Şematik Genel Konumu
Tablo V.33. Soğutma Suyu Parametreleri
Parametreler
Soğutma Suyu Miktarı
Deşarj Suyu Miktarı
Deniz Suyu Sıcaklığı (Yaz Ayları)
Ortalama Sıcaklık Artışı (Yaz Ayları)
Deniz Suyu Sıcaklığı (Kış Ayları)
Ortalama Sıcaklık Artışı (Kış Ayları)
Miktar
74.000-76.000 m3/saat
74.000-76.000 m3/saat
29,5 0C
1 0C (< 3 0C)
16 0C
0
0,8 C (<2 0C)
İTÜ tarafından geliştirilen su alma-verme yapıları sistem tasarımına dayanarak,
Artı Proje tarafından bir ısı taşınım model çalışması yürütülmüştür. Bu çalışmada, Erzin
DGKÇ Santrali su sirkülasyon sisteminden deşarj edilen ısıtılmış suyun taşınım yayılım
modeli MIKE 21 modelleme paketiyle hazırlanmıştır. Artı Proje tarafından hazırlanan Erzin
DGKÇ Santrali‟ne ait soğutma suyu alma-verme yapılarının tasarımı ve ilgili mühendislik
V-43
1
çalışmalarını kapsayan “Dalga ve Hidrodinamik Model Çalışmaları Raporu” Ek-18„de
verilmektedir.
Model deney sonuçları Şekil V-4 ve Şekil V-5‟te sunulmuştur. Şekillerden
görüldüğü gibi deşarj edilen su, simülasyon dönemlerindeki akıntı sistemine uyarak, kış
aylarında güneye doğru ve yaz aylarında kuzeye doğru yönelmektedir. Yaz aylarında
nisbeten azalmış akıntı hızları nedeniyle, uzak alan seyrelmesinin daha yavaş ve deşarj
etki alanının daha geniş olduğu farkedilmiştir. Bununla birlikte her iki durumda da, deşarj
edilen suyun fazlalık ısı açısından etkisinin ciddi boyutlarda olmadığı ve bölgenin
yakınlarında 0.3 0C değerinin altında kaldığı anlaşılmıştır.
V-44
Su alma noktası
Su alma noktası
Su alma noktası
Su alma noktası
Şekil V-5. Proje Bölgesi Yakınlarında Fazlalık Isı Dağılımı (Şubat)
V-45
Su alma noktası
Su alma noktası
Su alma noktası
Su alma noktası
Şekil V-6. Proje Bölgesi Yakınlarında Fazlalık Isı Dağılımı (Ağustos)
V-46
Ek-17‟de detayları verilen çalışma sonucunda belirlenen kavramsal tasarıma
uygun olarak yapılacak deşarj sistemine göre, yaz ve kış mevsiminde yapılacak termal
deşarj nedeniyle oluşacak sıcaklık farklarının, deşarj hüzmesinde birinci seyrelmenin
gerçekleştiği bölge sonunda 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”ne göre belirlenmiş olan
sınır değerlerin çok altında olacağı tesbit edilmiş ve yapılan tasarımın yaz ve kış aylarında
emniyetli olacağı sonucuna varılmıştır.
Tablo V.34. Kömür Hazırlama, İşleme ve Enerji Üretme Tesisleri (Soğutma Suyu ve Benzerleri) Atıksularının Alıcı
Ortama Deşarj Standartları
Kompozit Numune
Kompozit Numune
2 Saatlik
24 Saatlik
Yağ ve Gres
(mg/L)
20
10
Askıda Katı Madde (AKM)
(mg/L)
150
100
Sıcaklık*
35
30
( C)
Ph
6-9
6-9
(*) Soğutma amaçlı olarak deniz suyu kullanılması durumunda Tablo 23 deki sıcaklık kriteri dikkate alınır.
Parametre
Birim
Tablo V.35. Derin Deniz Deşarjları İçin Uygulanacak Kriterler
PARAMETRE
Sıcaklık
En muhtemel
sayı (EMS)
olarak toplam ve
fekal koliformlar
Katı ve yüzen
maddeler
Diğer
parametreler
LIMIT
Deniz ortamının seyreltme kapasitesi ne olursa olsun, denize deşarj edilecek suların
sıcaklığı 35 ˚C yi aşamaz. Sıcak su deşarjları difüzörün fiziksel olarak sağladığı birinci
seyrelme (S1) sonucun da karıştığı deniz suyunun sıcaklığını Haziran-Eylül aylarını
kapsayan yaz döneminde 1 ˚C‟den, diğer aylarda ise 2 ˚C den fazla arttıramaz. Ancak,
deniz suyu sıcaklığının 28 0 C‟nin üzerinde olduğu durumlarda, soğutma amaçlı olarak
kullanılan deniz suyunun deşarj sıcaklığına herhangi bir sınırlama getirilmeksizin alıcı
ortam sıcaklığını 3 0 C‟den fazla artırmayacak şekilde deşarjına izin verilebilir.
Derin deniz deşarjıyla sağlanacak olan toplam seyrelme sonucunda insan teması olan
koruma bölgesinde, zamanın % 90‟ında, EMS olarak toplam koliform seviyesi 1000
TC/100 ml ve fekal koliform seviyesi 200 FC/100 ml‟den az olmalıdır.
Difüzör çıkışı üzerinde, toplam genişliği o noktadaki deniz suyu derinliğine eşit olan bir
şerit dışında gözle izlenebilecek katı ve yüzer maddeler bulunmayacaktır.
Tablo 4 te verilen limitlere uyulacaktır.
Kaynak: SKKY Tablo 23
Ek-17‟de detayı verilen çalışmalar göz önüne alındığında, tesisin işletmesi
sırasında yapılacak termal deşarjda deniz ortamında mevzuatın öngördüğü limitlerin çok
altında kalınacağının beklenmesine rağmen, işletme faaliyetleri sırasında 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (Tablo 23), 10.03.1995 tarih ve 22223
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” ve
26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli
Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Soğutma suyu girişinde biyolojik kirlenmeyi önlemek için sodyum hipoklorit
(NaClO) takviyesi yapılacaktır. Ancak, klor konsantrasyonunun deşarjı düşük olacaksa da
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olacak şekilde kontrol edilecektir.
V.2.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt veya Yardımcı Yakıtın Ne ġekilde
Sağlanacağı
Santralde yakılacak doğalgaz, 40 inçlik Gaziantep-Adana-Mersin Doğal Gaz İletim
Hattından çıkış alınarak temin edilecektir. Tesise doğalgaz beslemesi yapılmadan önce
basınç ölçüm ve düşürme üniteleri ile doğalgazın basıncı ayarlanacaktır.
V-47
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. 15.09.2008 tarih ve 25485 sayılı yazısı ile BOTAŞ‟a
doğalgaz alımı konusunda müracaatta bulunmuştur. BOTAŞ yetkilileri ile yapılan
güzergah çalışması sonucunda, ihtiyaç duyulan gaz miktarı, geçici güzergah, hat
karakteristiği, mesafe ve dönüm fiyatı tespit edilmiş ve 13.03.2009 tarihinde karşılıklı imza
altına alınmıştır.
Alanın jeolojik yapısına göre yapılacak doğalgaz boru hattı çalışmaları ve
mühendislik faaliyetleri Progas Mühendislik Müşavirlik ve Mümessillik A.Ş. tarafından
yapılacaktır. Bu çerçevede, EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. ile Progas Mühendislik
Müşavirlik ve Mümessillik A.Ş. ile 14.09.2009 tarihinde sözleşme yapılmıştır. Bu
kapsamda BOTAŞ doğalgaz boru hattı yapımına ilişkin olarak, belirlenen güzergahın 500
metre sağı, 500 metre solu dahil olmak üzere halihazır harita alımı talep edilmiştir. Nihai
güzergah projesine göre ortaya çıkacak kamulaştırma işlemleri ise BOTAŞ tarafından
yapılacaktır. Kamulaştırma işlemleri gerçekleştirildikten sonra hattın inşa çalışmalarına
başlanacaktır.
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” Ek 1: Çevresel Etki Değerlendirmesi
Uygulanacak Projeler Listesi ile 30. Madde hükmü göz önünde bulundurulduğunda; petrol,
doğalgaz ve kimyasalların 40 km‟den uzun 600 mm ve üzeri çaplı borularla taşınması
durumunda ilgili proje için Çevresel Etki Değerlendirmesi gerekmektedir. Erzin DGKÇ
Santrali doğalgaz iletim boruları uzunluğu geçici güzergah tespitine göre toplam 15,7 km,
boru çapları 406,4 mm olacağından, tesisin yakıt temin borularının inşası ÇED‟e tabi
olmayacağı değerlendirilmektedir.
Önerilen tesiste kullanılacak gazın basıncı 35 barg olacaktır. BOTAŞ‟tan temin
edilecek gazın basıncı tesiste kullanılacak gazdan yüksektir (75 barg). Bu sebeple tesis
dahilinde “Basınç Ölçüm ve Düşürme İstasyonu” kurulumu yapılacaktır. Önerilen santralde
temin edilecek gaz depolanmadan kullanılacağından herhangi bir güvenlik sorununa
sebebiyet vermeyecektir. Doğalgaz iletim hatları inşa edilirken gerekli önlemler alınacak,
iletim hattının çevreye olumsuz bir etkisi de olmayacaktır. Acil müdahale gerektiren
durumlarda da, kesici vanalarla doğalgaz kaçağı engellenecektir.
Santralin ünitelerinde yardımcı bir yakıtın kullanılması söz konusu değildir.
Santralde jeneratör ve ulaşım araçlarının yakıt ihtiyacı için ise; 2 nolu dizel yakıt
kullanılacaktır. Söz konusu yakıt anlaşmalı akaryakıt firmalarından temin edilecek,
depolaması jenerator beraberindeki depolama tankında yapılacaktır.
V.2.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt ve Yardımcı Yakıtın Hangi
Ünitelerde Ne Miktarlarda Yakılacağı ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Yakıt
Özellikleri, Anma Isıl Gücü, Emisyonlar, Azaltıcı Önlemler ve Bunların Verimleri,
Ölçümler Ġçin Kullanılacak Aletler ve Sistemler, (Baca Gazı Emisyonlarının Anlık
Ölçülüp Değerlendirilmesi (on-line) Ġçin Kurulacak Sistemler, Mevcut Hava
Kalitesinin Ölçülmesi Ġçin Yapılacak ĠĢlemler) Modelleme ÇalıĢmasında Kullanılan
Yöntem, Modelin Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler (YağıĢ,
Rüzgar, Atmosferik Kararlılık, KarıĢım Yüksekliği vb.), Model Girdileri, Kötü Durum
Senaryosu da Dikkate Alınarak Model Sonuçları, Modelleme Sonucunda Elde Edilen
Çıktıların Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterilmesi
Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletme aşamasında oluşacak baca gazı emisyonları,
başlıkta belirtilen konulara uygun olarak incelenmiştir. İTÜ Çevre Mühendisliği Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Kadir ALP ve ARTEK Mühendislik Çevre Ölçüm ve Danışmanlık Hizmetleri
Ticaret Ltd. Şti (ARTEK) tarafından gerekli çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar Ek-13:
Hava Kalitesi Ölçüm Raporu ve Ek-14: Hava Kalitesi Modelleme Raporu‟nda ayrıntılı
olarak açıklanmıştır.
V-48
Önerilen santral SKHKKY Ek 8: İzne Tabi Tesisleri Listesi-Liste A Madde 1.4:
Yakma ısıl gücü 100 MW veya üzeri kombine çevrim, birleşik ısı güç santralleri, içten
yanmalı motorlar ve gaz türbinleri. (Mobil santrallerde kullanılan içten yanmalı motorlar ve
gaz türbinleri dahil) kapsamında yer almaktadır.
V.2.6.1. Ana Yakıt ve Yakma Sistemleri
Kurulması planlanan 900 MWm/882 MWe kurulu güce sahip Erzin DGKÇ
Santrali‟nde, kuru düşük NOx üreten ve Dry Low NOx (DLN) olarak adlandırılan sistemle
doğalgaz yakılacaktır. Önerilen santral; 2 gaz türbini (GT) ve 1 buhar türbini (BT)
konfigürasyonuna sahip multi-şaft ünitelerden oluşacaktır. Multi-şaft düzeninde, her bir
gaz türbini kendi jeneratörünü çalıştırmaktadır. Her bir atık ısı kazanından gelen buhar ise,
tek bir buhar türbin-jeneratör sistemine verilmek üzere toplanmaktadır. Gaz türbinleri ve
buhar türbinleri, kendi proseslerine münhasır jeneratörleri sürerek %58‟lik toplam çevrim
verimliliği ile elektrik üretimini sağlayacaklardır. Ünitelerle ilgili kapasite ve verimler ise
Tablo V-36‟da verilmiştir.
Tablo V.36. Termal Kapasite ve Verimleri
Herbir GT ünitesi
İki GT Ünitesi Birlikte
Atık Isı Geri Kazanma Ünitesi
Termal Kapasite, MW
840
1680
410
Elektrik kapasitesi, MW
341
682
218
DönüĢüm verimi, %
40,6
40,6
53,2
Yakma sistemini temel prensip olarak; sistem dahilinde filtreden geçirilen hava,
gaz türbinlerinin kompresör bölümünde sıkıştırıldıktan sonra doğal gazın beslendiği
yakma odalarına gönderilmektedir. Doğalgaz ve hava karışımı yakma odalarında yanarak
sıcak yanma gazlarını oluşturmakta ve bu gazlar genleşerek türbinlerden geçmekte ve
türbin kanatlarını döndürmektedir. Türbin kanatlarının dönmesi sonucu jeneratör mili
harekete geçmekte, böylece ortaya çıkan mekanik enerji kullanılabilir elektrik enerjisine
çevrilmektedir. Türbin prosesinden çıkan sıcak gazlar da borular ile atık ısı kazanına
gönderilmekte ve bu sıcak gazların ısıl enerjisi ile atık ısı kazanı içindeki suyun
buharlaşması sağlanmaktadır.
DLN (kuru düşük NOx) yanma odaları, gaz yakıt ve sıkıştırılmış havanın ön
karışımını sağlar ve böylece yüksek NOX seviyesinin oluşacağı bölgesel yüksek sıcaklık
alanları veya kızgın noktalar oluşmaz. Zayıf ön karışımlı yanma, özel olarak tasarlanmış
karıştırma hazneleri ve alevin geri tepmesini önlemek için karışım giriş bölgesi gerektirir.
Ateşleme alevi kullanımı nedeniyle genellikle, ulaşılabilir NOx seviyesi ve ulaşılabilir
minimum yük için daha düşük bir pratik limit vardır. Çoğu sistemde, yakma kazanlarında
sürekli iç yanma ve denge için kullanılan ve bütün tepme aralığı üzerinde tam net NO x
azaltımının korunumunu zorlaştıran, küçük bir yayınım alevi ve NOx kaynağı olan
ateşleme alevi vardır. Yeni gaz türbinleri için ön karışımlı kuru düşük NO x yanma
sistemleri mevcut en iyi teknolojidir. (Integrated Pollution Prevention Control-IPPC)
Tablo V.37. Erzin DGKÇ Santrali Emisyon Değerleri
Kirleticiler
NOx
CO
SO2
PM10
VOC
Baca Gazı Kompozisyonu,
mg/nM3
50,0
100,0
8,6
5,0
3,5
Emisyonlar, kg/saat
1 ünite
2 Ünite
107,95
215,9
215,90
431,8
18,50
37,0
10,80
21,6
7,55
15,1
Erzin DGKÇ Santrali sisteminde kullanılacak gaz türbinleri (2 adet); türbin, türbine
bağlı jeneratör, yanma odaları ve hava kompresöründen oluşacak ve sadece doğalgazla
çalışma özelliğine sahip olacaktır. Sistemde, 3.000 rpm hızla ve ISO standartlarına uygun
V-49
250-310 MW nominal değer aralığında güvenli bir şekilde çalışacak, ağır endüstri tipine
sahip gaz türbinleri kullanılacaktır. Gaz türbinlerine bağlı diğer sistemler; alış sistemi ve
egzoz sistemi olarak ikiye ayrılmaktadır. Alış sistemi; filtrasyon ve ayrıştırma istasyonu,
basınç kontrol bloğu ve kontrol sistemlerinden oluşacaktır. Egzoz sistemi ise; egzoz
bacası ve kompansatörlerden oluşacaktır.
Önerilen projede 2 adet atık ısı kazanı kullanılması planlanmıştır. Kazana
gönderilen su, sıcak gazların ısıl enerjisini emerek buharlaşmaktadır. Atık ısı kazanından
gelen kızgın buhar, yüksek, orta ve düşük basınçtaki türbinlere yönlendirilmekte ve türbin
kanatları arasında genleşerek enerji dönüşümünü sağlamaktadırlar. Kızgın buhar enerjisi
mekanik enerjiye, mekanik enerji ise buhar türbin jeneratöründe elektrik enerjisine
çevrilmektedir.
V.2.6.2. Kullanılacak Doğalgazın Özellikleri
Kullanılacak doğalgazın içeriği Nitrogen (N2), Karbondioksit (CO2), Metan (CH4),
Etan (C2H6), Propan (C3H8), Iso-Bütan (C4H10), n-Bütan (C4H10), Iso-Pentan (C5H12), nPentan (C4H10), Hekzan (C6H14) ve n-Heptan (C6H14) adı verilen hidrokarbon bileşikleridir.
civarındadır. Tesiste saatte yaklaşık 170.000 m3 doğalgaz yakılacaktır.
Tablo V.38. Petrol ve Doğalgazın Bileşimleri
BileĢen (Molkesri)
Nitrojen (N2)
Karbondioksit (CO2)
Metan (CH4)
Etan (C2H6)
Propan (C3H8)
Iso-Bütan (C4H10)
n-Bütan (C4H10)
Iso-Pentan (C5H12)
n-Pentan (C4H10)
Hekzan (C6H14)
Azeri Doğalgazı
0,18
0,19
94,76
3,03
1,09
0,21
0,29
0,10
0,07
0,08
Ġran Doğalgazı
4,66
0,66
89,63
3,65
0,87
0,15
0,21
0,07
0,05
0,06
V.2.6.3. Anma Isıl Güç
Erzin DGKÇ Santrali gaz türbinlerinde üst ısıl değeri 9.017 kcal/m3 ve 9.522
kcal/m arasında değişen, 170.000 m3/saat doğalgazın yakılması planlanmaktadır.
Kullanılacak yakıtın anma ısıl gücü aşağıda hesaplanmıştır. Santralin proses ünitelerinde
doğalgaz dışında başka bir yakıt kullanılmayacaktır. Tesise ait anma ısıl gücü hesabı
Tablo V-39‟da verilmiştir. Bu hesapta anma ısıl gücü veya yakıt ısıl gücü tesisin tam
kapasite çalışması halinde tükettiği yakıt miktarının ısıl değerine karşılık gelen değerdir.
3
Tablo V.39. Anma Isıl Gücünün Hesaplanması
Parametre
Doğal Gaz Isıl Değeri (Ort.)
Doğal Gaz Tüketimi (Tek Ünite)
Doğal Gaz Yoğunluğu
Anma Isıl Gücü
Değerler (Tek Ünite)
11.200 KCal/kg
17,92 kg/s
0,776 kg/m3
200.704 KCal/s
840 MW
Değerler (Ġki Ünite)
11.200 KCal/kg
35,84 kg/s
0,776 kg/m3
401.408 KCal/s
1.680 MW
V.2.6.4. Baca Yüksekliğinin ve Baca Gazı Hızının Tahkiki
Erzin DGKÇ Santrali için belirlenen baca yüksekliği ve baca gazı hızı değerinin
SKHKKY EK 4‟de verilen esaslarla mukayesesi yapılmıştır. EK 4 de;
3) Büyük Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği
V-50
Anma ısıl gücü 1,2 MW ve üzerinde olan tesislerde baca yüksekliği aşağıda verilen
esaslara göre ve Abak kullanılarak belirlenir. Abaktan hacimsel debi değerinin (R), Q/S
(kg/saat) değerini kesmediği ve abaktan baca yüksekliğinin belirlenemediği durumlarda,
tesis etki alanında engebeli arazi veya mevcut ya da yapımı öngörülen bina ve yükseltiler
bulunmuyorsa (J’ değeri sıfır olarak belirlenmişse) fiili baca yüksekliğinin tabandan en az
10 m ve çatı üstünden yüksekliği ise en az 3 m olması yeterlidir. J’ değeri sıfırdan farklı ise
H’ 10 alınır ve Abak kullanılarak baca yüksekliği belirlenir.
Benzer tür emisyon yayan ve yaklaşık aynı yükseklikteki bacalar arasındaki yatay
mesafe, baca yüksekliğinin 1,4 katından az ise ve emisyonların birbiri üzerine binmemesi
için farklı yüksekliklerde baca kullanılması zorunlu görülmüyorsa; yeni tesislerde tek baca
kullanılır.”
denmektedir. EK 4‟ e göre abak kullanarak baca yüksekliğinin belirlenebilmesi için gerekli
olan büyüklükler Tablo V-40‟da verilmiştir.
Tablo V.40. SKHKKY EK 4‟e Göre Abak Kullanılarak Baca Yüksekliği Hesabında Gerekli Büyüklükler
Baca ve Baca Gazı Özellikleri
Baca çapı(d),m
7,1
Baca gazı sıcaklığı(t), oC
89
2.158.897
Baca gazı debisi(R), Nm3/saat
Emisyonlar
Q ,kg/saat
S değeri
Q/s, kg/saat
NOx
107,95
0,1
1079,5
CO
215,90
7,5
28,8
SO2
18,50
0,14
132,1
PM10
10,80
0,08
135
VOC
7,55
-
H’, m
37
10
12,5
13
-
Tablo V-40‟da verilen kirletici emisyonlarından hareketle EK 4 de mevcut S değeri
kullanılarak Q/S değerleri hesaplanmış ve her bir kirletici için abaktan H‟ değerleri
belirlenmiştir (Şekil V-8). Görüldüğü gibi en yüksek H‟ değeri NOx kirletici emisyonları için
oluşmuş ve 35 m olarak bulunmuştur (Şekil V-8). Bu değer kurulacak tesisin yer alacağı
arazide mevcut yapılar ve topografik engebeler dikkate alınarak düzeltilmelidir.
SKHKKY‟nde bunun için
3.1.2. Engebeli arazide ve yüksek binaların bulunduğu bölgelerde baca yüksekliğinin
belirlenmesi;
Tesisin bir vadi içinde olması veya emisyonunun yayılımının engebeler ve
yükseklikler nedeniyle engellenmesi baca yüksekliğinin belirlenmesinde göz önünde
bulundurulmalıdır. Bu durumda abaktan elde edilen baca yüksekliklerinde düzeltmeler
yapılır.
Eğer tesisin bulunduğu alan, engebeli arazi veya mevcut ya da yapımı öngörülen
bina ve yükseltilerce çevrelenmişse, Tablo 4.1, Tablo 4.2’ye göre belirlenen baca
yüksekliği H', J miktarında artırılır.
J değeri aşağıdaki diyagramdan bulunur.
Burada:
H m
:Düzeltilmiş baca yüksekliği (H=H+ J)
J' m
:10 H' yarıçapındaki engebeli arazinin tesis temininden ortalama yüksekliği
veya imar planına göre tespit edilmiş azami bina yüksekliklerinin 10 H' yarı çapındaki
bölge içindeki tesis zeminine göre yükseklik ortalaması.
denmektedir.
V-51
10 H‟ değeri 10*35= 350 m yarıçapı içindeki arazide mevcut engebelerin tesis
zemininden ortalama yüksekliğine veya santral binasının tesis zeminine göre
yüksekliklerine (J‟) bakılmalıdır. Santrale ait değişik ünitelerin yükseklikleri 4-35 m
arasında değişmektedir. 350 m yarıçaplı arazi içerisinde binalar dışında büyük ölçüde düz
bir arazi söz konusu olup bu husus da göz önüne alınarak yükseklik ortalaması J‟ değeri
için 13 m olarak alınmıştır.
J‟/H‟ = 13/35 =0,37 bulunur. J değerinin bulunması için verilen diyagramdan J/J‟ değeri 1
olarak (Şekil V-7) ve J değeri de 15 m olarak bulunur. Bu durum da H düzeltilmiş baca
yüksekliği
H = H‟ +J = 35 + 13 = 48 m
elde edilir. Tesis için baca yüksekliği 60 m olarak planlandığı için SKHKKY‟ne göre yeterli
olup değiştirilmesine gerek yoktur.
Şekil V-7. J Değeri Hesabı için Kullanılan Abak
V-52
Şekil V-8. Baca Yüksekliğinin Belirlenmesi için Kullanılan Abak
V.2.6.5. Emisyonlar, Azaltıcı Önlemler, Ölçümler Ġçin Kullanılacak Alet ve Sistemler
Bu bölümde, Erzin DGKÇ Santrali‟nden kaynaklı hava emisyonların, 2872 sayılı
Çevre Kanunu‟nun ilgili hükümleri gereğince 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği (SKHKKY) ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği‟nde (HKDYY) belirtilen esaslara göre incelenmesi ve değerlendirmesi
yapılmıştır.
SKHKKY, her türlü kaynak ve kaynaklardan yayılan emisyonlara sınırlamalar
getirmiştir. Buna göre havayı kirletici gaz ve partikül maddelerin neler olduğu,
konsantrasyonları, kütlesel debileri ve hangi oranlarda kirletici vasıflara sahip oldukları ve
bu kirletici kaynaklara sahip tesislerin emisyonlarının SKHKKY esaslarına uyup uymadığı
bu kapsamda belirlenmiştir. Ayrıca, bu bölümde tesisten kaynaklanacak emisyonlar için
uygulanacak azaltıcı önlemler ve ölçümler için kullanılacak alet ve sistemlerden de
bahsedilmiştir.
V-53
V.2.6.5.1. Emisyonlar
Santralde yakıt olarak doğalgaz kullanılacaktır. Doğalgazın yanması sonucunda
ortaya çıkması muhtemel emisyonlar; azotoksitler (NOx), karbonmonoksit (CO),
kükürtdioksit (SO2) ve toz (PM) emisyonlarıdır. Tesis SKHKKY EK 5 Kirletici Vasfı Yüksek
Tesisler listesinde A) BİRİNCİ GRUP TESİSLER: Yakma Tesisleri grubunda 8. Gaz
Türbinleri olarak yer almaktadır. Gaz türbinleri için baca gazı kirletici konsantrasyonları bu
kısımda verilmektedir. Bu değerler santralin %58 gibi yüksek bir verime sahip olması
dolayısı ile SKHKKY‟nde K katsayısı kadar artırılabilmektedir. K katsayısı için 58/55 =
1,055 değeri kullanılarak geçerli yeni emisyon kısıtlamaları değerleri düzeltme öncesi
değerlerle birlikte Tablo V-41‟de verilmiştir.
Tablo V.41. SKHKKY‟na göre Emisyon Sınırlamaları
Kirletici
Birim
SO2
NOx
CO
PM
mg/Nm3
mg/Nm3
mg/Nm3
Bacharach
SKHHKY,
Konsantrasyon,%15 O2’ye göre
DüzeltilmemiĢ K=58/55= 1,055’e göre düzeltilmiĢ değerler
60
63
75
79
100
105
3
3
Santral
8,6
50
100
-
Tablo V-41‟in incelenmesinden santralin konsantrasyon bazında emisyonlarının
SKHKKY‟nde verilen kısıtlamaları sağlamaktadır.
SKHKKY Ek 2 Tablo 2.1‟de bacalardan kaynaklanan karbon monoksit (CO)
kütlesel debisi sınır değeri 500 kg/saat, kükürt dioksit (SO 2) kütlesel sınır değeri 60
kg/saat, azot oksit (NO2) kütlesel debisi sınır değeri 40 kg/saat, tozun kütlesel debisi ise
10 kg/saat olarak verilmiştir. Yapılan hesaplamalara göre; tesisten kaynaklanan CO ve
SO2 kütlesel debileri sınır değerlerini aĢmamakta, NOx ve toz kütlesel debileri ise
SKHKKY Ek 2 Tablo 2.1‟de verilen sınır değerleri aĢmaktadır. Bu sebeple, SKHKKY Ek
2 gereğince, tesis etki alanında NO2 ve toz emisyonlarının hava kirlenmesi katkı değerinin
hesaplanması için mevzuatta belirlenen etki alanı tanımına uygun tesis etki alanı
belirlenerek hava kalitesi modelleme çalışması yapılmıştır.
Tesiste normal operasyon ve meteorolojik şartlar altında bacadan gaz çıkışı
renksiz ve kokusuz olacaktır. Ancak özellikle ilk çalışma ve bazı meteorolojik şartlarda
kahverengimsi gaz çıkışı geçici de olsa gözlenebilecektir. Baca ile ilgili değerler Tablo V42„de verilmiştir.
Tablo V.42. Erzin DGKÇ Santrali Özellikleri (Proje Değerleri)
Değer
2701980 kg/saat
2158897 Nm3/saat
2
60 m
89 °C
7.1 m
% 11,9
20 m/s
Parametre
Baca Gazı Miktarı
Baca Sayısı
Yerden Baca Yüksekliği
Baca Gazı Sıcaklığı
Baca Çapı
Nem Oranı
Baca Gazı Hızı
Tablo V.43. Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları (Proje Değerleri)
Kirletici Parametre Adı
Karbonmonoksit (CO)
Kükürtdioksit (SO2)
Azotoksitler (NO2)
Toz (PM10)
Toplam Kütlesel Debiler
(kg/saat)
431,8
37,0
215,9
21,6
V-54
Sınır Değerler
(kg/saat)
500
60
40
10
Ayrıca, Erzin DGKÇ Santrali Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Taslağı
(BYTYT) esaslarına göre de değerlendirilmiĢtir.
Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Taslağı’na (BYTYT) göre Emisyon Kısıtlamaları
Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Taslağı‟nda Erzin DGKÇ Santrali için öngörülen
emisyon kısıtlamaları aşağıda verilmiştir.
Madde 7 Gaz Türbinleri için emisyon sınırları
(1)
İşletmecinin aşağıda mg/Nm3 ve %15 O2 içeriği olarak ifade edilen emisyon
değerlerinin aşılmamasını sağlaması gerekmektedir:
1. Kükürtdioksit (SO2)
Genel olarak gaz yakıtlar: 11,7
2. NO2 olarak ölçülen azotoksitler (NO ve NO2)
Doğal Gaz
(b) Kombine Çevrim Santrallerinde kullanılan ve yıllık ortalama toplam elektrik
verimi % 55‟den fazla olan gaz türbinleri: 75
3. Karbonmonoksit (CO)
Bütün tesisler: 100
4. Bacharach’a göre islilik seviyesi
Sürekli çalışma:
islilik derecesi 2.
Başlama sırasında: islilik derecesi 4.
(2) Gaz türbinlerinde yalnızca gaz veya sıvı yakıtlar kullanılabilir. Sıvı yakıt kullanılması
durumunda sadece hafif veya dizel yakıtlar kullanılabilir veya kükürtdioksit
emisyonlarının azaltılması için eşdeğer önlemler alınacaktır.
(3) Acil durumlar için kullanılan ve yılda 500 saatten daha az işletilen gaz türbinleri NO x
ve CO sınır değerleri uyum zorunluluğundan muaftırlar. Bu tip tesislerin yöneticisi
her yıl yetkili makama bu kullanım sürelerinin kayıtlarını sunmakla yükümlüdür.
Yukarıda verilen kısıtlamalarla Erzin DGKÇ Santrali emisyonlarının karşılaştırılması
Tablo V.44‟de verilmiştir.
Tablo V.44 Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları ile BYTYT Kısıtlamalarının Karşılaştırılması
Baca Gazı
Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Taslağı’na
Kirleticiler
Kompozisyonu, mg/Nm3
göre Kısıtlamalar(%15 O2’göre), mg/Nm3
NOx
50,0
75
CO
100,0
100
SO2
8,6
11,7
PM10
5,0
*
VOC
3,5
**
* Büyük Yakma Tesisleri Taslağında PM10 yerine islilik sürekli çalışmada <2 Bacharach skalası, başlama sırasında <4
Bacharach skalası olmalı
** VOC ile ilgili bir kısıtlama verilmemiştir.
Tablo V.44 Erzin DGKÇ Santrali emisyonlarının BYTYT‟de öngörülen emisyon
kısıtlamalarını rahatlıkla sağladığı görülmektedir. Dolayısı ile bu taslak yürürlüğe girse
bile yasal açıdan hiçbir sıkıntı yaşanmayacaktır.
V-55
V.2.6.5.2. Emisyonlar Ġçin Azaltıcı Önlemler Bunların Verimleri
Erzin DGKÇ Santrali‟nde doğal gaz yakma için kullanılan türbinler teknolojik olarak
düşük NOx emisyonu yapan türbin teknolojisi olarak seçilmiştir. Dolayısı ile yanma sonrası
baca gazı arıtımına gerek duyulmamaktadır. Kombine çevrim uygulanması ise atık ısıdan
maksimum ölçüde yararlanmaya imkan verdiği için sistemin toplam verimi de benzer
tesisler arasında yüksek verimli olarak adlandırılmasını sağlamaktadır.
Soğutma suyu temini ve deşarjı çevresel açıdan yasal limitlerin sağlanması
ötesinde çevreyi korumaya yönelik ciddi iyileştirmeleri amaçlamaktadır.
Tesisin inşa aşamasında hafriyat işlemlerinden kaynaklanacak toz emisyonlarının
azaltılması için yasal olarak gereken bütün önlemler alınacaktır.Tesis gürültüsü de koruma
bandı içinde yasal sınırlara kadar indirilmek üzere gerekli konumlandırma, ses yalıtımı
tedbirleri alınacaktır.
Tesisin işletilmesi aşamasında ise dikkatli işletmecilik ve planlı bakım ve kontrol
tedbirleri ile yüksek verim ve düşük kirletici oluşumu sağlanacaktır. Hatay İl Çevre ve
Orman Müdürlüğü koordinasyonunda Erzin İlçesi meydanına online ölçüm ve izleme
sistemi kurulacaktır. Tesiste ve çevrede online ölçüm cihazları ile kirlenme durumları
sürekli olarak izlenecek, gerekli tedbirler vaktinde alınacaktır.
V.2.6.5.3. Ölçümler Ġçin Kullanılacak Alet ve Sistemler
SKHKKY‟nde Ek 3 Emisyonun Tespiti başlığı altında, tesislerden kaynaklanan gaz
ve toz halindeki hava kirleticilerin belirli limitleri aşması halinde bu kirleticilerin sürekli
kaydedicili cihazlar kullanılarak ölçülmesi ve ölçüm sonuçlarının otomatik kaydedilmesi ve
en az beş yıl süreyle muhafaza edilmesi öngörülmektedir. Diğer taraftan Ek 3‟te Yanma
Kontrolü için Sürekli Ölçüm:
Isıl kapasitesi 36 GJ/saat (10 MW) ve üstünde olan sıvı ve katı yakıtlı yakma sistemleri
yanma kontrolü için yazıcılı bir baca gazı analiz cihazı (CO2 veya O2 ve CO) ile
donatılmalıdır. Ölçüm değerleri en az 5 yıl muhafaza edilir. Birden fazla yakma sisteminin
bir bacaya bağlanması durumunda baca başına düşen toplam ısıl kapasite kullanılacaktır.
Bu çerçevede Erzin DGKÇ Santrali emisyonları ve Yönetmelikte getirilen limitler ile
sürekli ölçüme gerek olup olmadığı Tablo V-44‟de verilmiştir.
Tablo V.45. Erzin DGKÇ Santrali Emisyonları ve Sürekli Ölçüm Mecburiyeti
Kirleticiler
Erzin DGKÇ Santrali
Ünite Emisyonları
107,95
215,90
18,50
10,80
7,55
NOx
CO
SO2
PM10
VOC
Baca gazı debisi
CO2
O2
*Organik bileşikler (Karbon olarak verilmiştir.)
SKHKKY Limitleri
20,0
5,0
60,0
10,0
10,0*
Sürekli Ölçüm
Ġhtiyacı
Ölçülmeli
Ölçülmeli
Gerek yok
Gerek yok
Gerek yok
Ölçülmeli
Ölçülmeli
Ölçülmeli
Ayrıca SKHKKY Ek 3‟te “Emisyonların Tespiti“ başlığı altında
a) Emisyonun Ölçüm Yerleri:
Tesislerde emisyon ölçüm yerleri Türk Standartlarına, EPA, DIN veya CEN normlarına
uygun, teknik yönden hatasız ve tehlike yaratmayacak biçimde ölçüm yapmaya uygun,
V-56
kolayca ulaşılabilir ve ölçüm için gerekli bağlantıları yapmaya imkan verecek şekilde
işletme/tesis yetkililerince hazırlatılır.
b) Ölçüm Programı:
Emisyon ölçümleri, ölçüm sonuçlarının birbirleri ile karşılaştırılmasını mümkün kılacak
şekilde yapılmalıdır. Ölçüm cihazları ve metotları Türk Standartlarına, DIN, EPA veya
CEN normlarına uygun olarak belirlenir. Genelde sürekli rejimde çalışan tesislerde
emisyon ölçümleri, izne esas olan en büyük yükte (tesis en büyük yükte çalışırken) en az
üç ardışık zamanda yapılmalıdır. Buna ilave olarak emisyon değerlendirmesinde önemli
olan temizleme, rejenerasyon, kurum atma, uzun işletmeye alma ve benzeri gibi şartlarda
en az bir ölçme yapılmalıdır. İzokinetik şartların sağlandığı noktalarda ölçüm yapılmalıdır.
Genelde değişen işletme şartlarında çalışan tesislerde emisyon ölçümleri yeter sayıda
fakat en az ve en fazla emisyonun meydana geldiği altı işletme şartındaki çalışmaları da
içeren yeterli sayıda yapılmalıdır.
Numune alma noktaları ölçüm yapılması esnasında kolayca ulaşılabilir olmalıdır. Toz
ölçümlerinin izokinetik şartlarda yapılması zorunludur.
Emisyon ölçüm süreleri kısa olmalıdır. Baca gazı, atık gaz ve atık hava kanalı kesitlerinin
ölçülmesinin gerekli olduğu ve ölçmelerin zor olduğu durumlarda ölçme süresi 2 (iki) saati
geçmemelidir.
c) Değerlendirme ve Rapor:
Rapor, emisyon ölçüm değerlerinin ve ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi için gerekli
ayrıntılı ölçüm verileri ile birlikte ölçüm metotlarını ve işletme şartlarını ihtiva etmelidir.
Raporda ayrıca yakıt, ham madde ve yardımcı maddeler, ürün ve yardımcı ürünler ile atık
gaz temizleme tesisinin işletme şartları hakkında bilgiler bulunmalıdır. Üç ardışık zamanda
ölçülen emisyon değerlerinin hiç biri Yönetmelikte verilen sınır değerleri aşmamalıdır.
d) Emisyonun Sürekli İzlenmesi:
1) Genel
Emisyonun sınır değerlerini aşıp aşmadığı kaydedicili cihazlarla sürekli ölçülerek kontrol
edilir. Bu ölçümler ayrıca toz tutucu, gaz yıkayıcı ve son yakıcı gibi atık gaz temizleme
tesislerinin etkinliklerinin belirlenmesi ile hammadde ve proseslerden kaynaklanan
emisyonların tespiti için de gereklidir.
Sürekli ölçümler çerçevesinde, sonuçların değerlendirilmesi, 1 (bir) yıl içindeki işletim
saatleri açısından aşağıdakilerin karşılandığını gösteriyorsa,
1.1. Hiç bir takvim ayındaki emisyon ölçümlerinin ortalaması emisyon sınır değerlerini
geçmiyorsa,
1.2. Kükürt dioksit ve toz için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %97'si, emisyon sınır
değerlerinin %110'unu geçmiyorsa,
1.3. Azot oksitler için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %95'i, emisyon sınır değerlerinin
%110'unu geçmiyorsa,emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir.
denmektedir. Erzin DGKÇ Santrali‟nde yukarıdaki düzenlemelere uyacaktır. Aşağıda Erzin
DGKÇ Santrali özellinde on-line ölçüm yapacak ekipman hakkında bilgi verilmiştir.
V-57
Tablo V.46. On-line (Anlık) Emisyon Ölçüm Ekipmanı
Ölçüm
Parametresi
Kirletici
Azot oksitler
(NOx)
g/m3 (kuru)
(6% O2)
Karbon
monoksit (CO)
g/m3 (kuru)
(6% O2)
Ġzleme Methodu
ISO 10849:1996
(US 40 CFR 60
APP A, Metod 7E)
ISO 10396:1993
(US 40 CFR 60
APP A, Metod 10)
Gerekli Ekipman
Ġzleme
Noktası
Ġzleme
Sıklığı
Period
(ortalama)
Kemilüminesans analizör 1
Bacada
Sürekli
30 dakika
Yayılmamış kızılötesi ışınlı
analizör 2
Bacada
Sürekli
30 dakika
Baca gazı
Pitot tüpü (debi ölçer),
debisi/birim
m3/s
ISO 14164:1999
sıcaklığa duyarlı-veya sese
Bacada Sürekli
30 dakika
zaman
dayalı sistem3
Sıcaklık
°C
Isıl çift
Bacada Sürekli
30 dakika
Basınç
mm Hg
Aneroit Barometrik Ekipman
Bacada Sürekli
30 dakika
Oksijen İçeriği
hacimsel
US 40 CFR 60
4
Paramanyetik Oksijen Ölçer
Bacada Sürekli
30 dakika
(O2)
oran
APP A, Metod 3A
Su Buharı
BS EN 14790,
Konsantrasyonu
g/m3
Yoğuşma/Soğrulma
Bacada Sürekli
30 dakika
USEPA Metod 4
(H2O)
1. ISO 10849:1996 Sabit Kaynak Emisyonları – Sülfür dioksit konsantrasyonunun –Otomatik ölçme yöntemlerinin
performans özellikleri ve (US 40 CFR 60 APP A, Method 7E: Kaynaktaki sülfür dioksit emisyonlarının tespiti)
2. ISO 10396:1993 Sabit Kaynak Emisyonları – Gaz konsantrasyonlarının otomatik örnekleme ile tespiti ve (US 40 CFR 60
APP A, Metod 10 Kaynaktaki karbon monoksit emisyonlarının tespiti)
3. ISO 14164 Sabit Kaynak Emisyonları – Borulardaki gaz akışının hacimsel tayini – otomatik metod.
4. ISO 10396:1993 Sabit Kaynak Emisyonları –Otomatik gaz konsantrasyonu tespitinin örneklemesi ve (US 40 CFR 60
APP A, Metod 3A, Kaynaktaki oksijen ve karbon dioksit emisyonlarının konsantrasyonunun tespiti).
V.2.6.6. Modelleme ÇalıĢması
NO2 ve toz (en kötü durumda söz konusu) kütlesel debileri sınır değerlerini aştığı
için belirlenen etki alanında bu emisyonlar için modelleme çalışması yapılmıştır.
Kullanılan Model ve Tanımı
Ek-14‟te detayları verilen çalışmada da görüleceği üzere; modelleme çalışmasında
ABD Çevre Koruma Ajansı (U.S. Environmental Protection Agency-EPA) tarafından onaylı
ISC3 model programı kullanılmıştır. ISC3 model programı uzun vadeli ve kısa vadeli
olmak üzere iki ayrı meteorolojik veri grubu için çalıştırılabilmektedir. ISCST3 (Industrial
Source Complex Short Term) model programı kısa vadeli (saatlik ve/veya günlük
ortalamalar) meteorolojik veriler kullanılarak çalıştırılabildiğinden, uzun vadeli (yıllık
ortalamalar) meteorolojik veriler kullanılarak çalıştırılan ISCLT3 (Industrial Source
Complex Long Term) model programına göre daha hassas sonuçlar verebilmektedir. Bu
yüzden bu model çalışmasında ISCST3 model programı tercih edilmiştir. Modelleme
çalışmasının kapsamı aşağıda verilmiştir;
Kütlesel debileri sınır değerleri aşan NO2 ve PM10 emisyonlarının Dörtyol
Meteoroloji verileri kullanılarak bacadan kaynaklanan emisyon dağılımını gösteren
modelleme çalışması
Kötü durum senaryosu için yapılan modelleme çalışması
Mevcut hava kalitesine katkı değerinin hesaplanması için yapılan modelleme
çalışması
Meteorolojik Veriler
Meteoroloji, kirleticilerin atmosferik dağılımını etkileyen en önemli faktördür. Bu
yüzden, modelleme çalışmalarında meteorolojik verilerin düzenlenmesine özellikle dikkat
edilmiştir. Atmosferik dağılımın başlıca yolları hava akımları ve moleküler yayılımdır. Gaz
haldeki kirleticiler ile partiküler madde dağılımının başlıca yolları ise rüzgar ve atmosferik
hava akımlarıdır.
V-58
Kararlılık sınıfı, karışım yüksekliği, rüzgar hızı ve yönü, baca yüksekliği ve bacadan
atmosfere bırakılan emisyon miktarı; konsantrasyon ve dağılım hesaplamalarında gerekli
olan temel verilerdir. Bu bilgiler bacadan çıkacak duman ve gazların dikey dağılım üst
limitinin belirlenmesinde yardımcı olmaktadır. Model bu verileri dumanın yükselme,
atmosferik taşınım ve yayılım koşullarını tanımlamak üzere kullanır. Model meteorolojik
verinin her saati için kaynak ve alıcı ortamdaki konsantrasyon değerlerini tahmin eder.
Atmosferik kararlılık ile karışım yüksekliği bilgileri, bacadan çıkacak duman ve gazların
dikey dağılım üst limitinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Kararlılık şartları ve karışım
yüksekliği kirleticilerin atmosferik dağılımını etkileyen en önemli faktörlerdir. Atmosferik
kararlılık düzeyi azaldıkça, türbülans miktarı artmakta, dolayısıyla baca emisyonlarının
dağılımı atmosferik kararlılığın azalmasına bağlı olarak artmaktadır.
Atmosferik kararlılık şartları gün içerisinde değişiklik göstermekte, genellikle
sabahın erken saatlerinde atmosferik kararlılık gözlenmekte, güneş ışınlarının yeryüzüne
ulaşması ve yeryüzüne yakın katmanların konvektif olarak ısınmasıyla birlikte ise
atmosferik türbülansın artmasına, kararlılık durumunun azalmasına ve buna bağlı olarak
dağılımın artmasına neden olmaktadır.
ISCST3 model programı Pasquill Kararlılık Sınıflarını kullanmaktadır. Düzenleyici
dispersiyon modelleri konusundaki standart EPA uygulamaları kararlılık sınıfında zamanla
oluşabilecek değişimleri saatte 1‟den fazla olmamak üzere sınırlamıştır. Pasquill
tarafından oluşturulmuş kararlılık sınıfları ve tanımları aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo V.47. Pasquill Stabilite Sınıfları
Rüzgar Hızı
m/s
<2
2–3
3–5
5–6
>6
Güçlü
A
A–B
B
C
C
Solar Radyasyon
Orta
Zayıf
A–B
B
B
C
B–C
C
C–D
D
D
D
Gece Bulutluluk
> %50
< %50
E
F
E
F
D
E
D
D
D
D
Pasquill Kararlılık
Sınıfı
A
B
C
D
E
F
Tanım
Çok Kararsız
Orta Kararsız
Az Kararsız
Nötr
Az Kararlı
Çok Kararlı
Karışım yüksekliği, atmosfere atılan kirleticilerin dağılımını etkileyen bir diğer
faktördür. Karışım yüksekliği, kirleticilerin dağılabileceği hacmi belirler. Karışım
yüksekliğinin düşük olması, birim hacimdeki kütlenin, dolayısıyla da konsantrasyonun
artması anlamına gelir. Karışım yüksekliğinin yüksek olması ise atmosfere atılan
kirleticilerin daha etkin biçimde karışmasına, dağılmasına ve yer seviyesi
konsantrasyonlarının daha az oluşmasına olanak sağlar. Karışım yüksekliği kirleticilerin
atmosferdeki seyrelme oranını tayin etmektedir.
Karışım yüksekliği de kararlılık sınıfları gibi gün süresince değişiklik gösterir.
Karışım yüksekliği, sabahın ilk saatlerinde düşük olmakta, gün içerisinde ise öğleden
sonra esen kuvvetli rüzgarların etkisiyle artış göstermektedir. Mevsimsel olarak ise; yaz
aylarında karışım yükseklikleri kış aylarına oranla daha yüksek olmaktadır. Diğer taraftan,
kış aylarında karışım yüksekliğinin günlük değişim oranı, güneş radyasyonunun daha
düşük olması sebebiyle yaz aylarına nazaran oldukça düşüktür.
Model çalışmasında kullanılan meteorolojik veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü‟nden temin edilmiştir. Karışım yüksekliği verileri radiosonde rasatları ile elde
edilmektedir. Radiosonde rasatları yurt genelinde 7 ilde (Adana, Ankara, Diyarbakır,
Isparta, İstanbul, İzmir, Samsun) yapılmakta olup model çalışmasında en yakın il olan
Adana Meteoroloji İstasyonu‟ndan elde edilen radiosonde verileri kullanılmıştır. Model
çalışmasında kullanılan saatlik rüzgar hızı ve yönü bilgileri ile saatlik sıcaklık bilgileri
Dörtyol - Hatay Meteoroloji İstasyonu verilerinden elde edilmiştir. Kurulması planlanan
tesis çevresindeki yerleşim yerlerine en çok etkiyi temsil edeceği öngörüldüğünden Hatay
V-59
– Dörtyol‟a ait 2004 yılı meteorolojik verileri kullanılmıştır. 2004 yılı, 10 yıllık meteorolojik
verilerin içinden bölgeyi en iyi temsil edecek veriler olarak seçilmiştir. Kurulması planlanan
tesisin faal duruma geçmesi ile söz konusu bölgede oluşturacağı kirlilik yükü model
yardımı ile tahmin edilmiştir.
Modele Esas Rüzgar Verileri
ABD Lakes Environmental‟ın geliştirdiği WRPLOTView programı ile Dörtyol –
Hatay iline ait yıllık ve mevsimlik rüzgar verileri için çizilen rüzgar gülleri aşağıda
verilmiştir. Rüzgar Gülü, rüzgarın geldiği yön ile esme sayıları ve hızları baz alınarak
oluşturulmuştur. Rüzgar hızları göz önüne alınarak sınıflandırma yapılmış ve her sınıftaki
rüzgarın esme frekansları % olarak ifade edilmiştir. Yıllık rüzgar dağılım grafiğine göre
%25,6 ile 0,5 m/s‟nin altında, % 71,4 ile 0,5 – 2,1 m/s aralığında %2,2 ile 2,1 – 3,6 m/s
aralığında, %0,6 ile 3,6 – 5,7 m/s aralığında, %0,2 ile 5,7 – 8,8 aralığında rüzgar hızları
gözlenmiştir.
Yıl bazında ele alındığında rüzgarın ağırlıklı olarak Güneygüneybatı, Güneybatı ve
Batıgüneybatı yönlerinden gelerek estiği görülmektedir. Doğu ve Güneydoğu yönlerinden
esen rüzgar sayısı yüksek olmasına rağmen, ortalama rüzgar hızlarının nispeten düşük
olduğu görülmektedir. Ayrıca Dörtyol-Hatay iline ait rüzgar gülü ve rüzgar dağılım grafikleri
Ek-14: Hava Kalitesi Modelleme Raporu‟nda verilmiştir.
Model Girdileri
ISC3 programında 1000 adet kaynak, 50 adet kaynak grubu, 10000 adet alıcı
nokta girişi yapılabilmektedir. Kaynaklanan saatlik, günlük, aylık, mevsimsel ya da yıllık
emisyonlar, rüzgar oluşma sıklığına bağlı olarak ayrılmaktadır. Konsantrasyon alanları her
kaynak için hesaplanmakta ve kullanıcı tarafından seçilen ortak bir polar ve kartezyen
koordinat sistemine atılmaktadır. Son olarak da tüm kaynaklardaki emisyonları
toplamaktadır. Model aynı zamanda hacimden ve alandan kaynaklanan emisyonları da
hesaba katmaktadır. Modelleme çalışmalarında girdi olarak kaynak verileri, bu kapsamda
kaynak adı, kaynak emisyon miktarı, fiili baca yüksekliği, baca çapı çıkış hızı, yukarıda
tanımlanan meteorolojik veriler ve topografik veriler kullanılmıştır.
Etki Alanı
Emisyonların merkezinden itibaren SKHKKY Ek 4‟te verilen esaslara göre tespit
edilmiş baca yüksekliklerinin 50 (elli) katı yarı çapa sahip alan, tesis etki alanıdır.
Zeminden itibaren emisyonların efektif yüksekliği (Δh+h) 30 m‟den daha az olan
tesislerde, tesis etki alanı, bir kenar uzunluğu 2 km olan kare şeklindeki alandır. Baca dışı
emisyon kaynaklarının (alan kaynak) yüzey dağılımı 0,04 km2‟den büyükse, tesis etki
alanı, alan kaynak karenin ortasında olmak üzere bir kenar uzunluğu 2 km olan kare
şeklindeki alandır. Emisyon kaynaklarının yüzeydeki dağılımının tespitinde tesisin etki
alanı esas alınır. Modelleme çalışmasında baca yüksekliği 60 m olduğundan, emisyon
kaynağı merkez alınarak 6 km x 6 km‟lik kare şeklindeki alan için model çalışması
yapılmıştır.
Model Sonuçları
Tesisten atmosfere atılan emisyonların sebep olacağı NO2 ve PM10
konsantrasyon değerleri için ISCST3 programı ile elde edilen uzun vadeli değerler, kısa
vadeli değerler ve sınır değerlerin kıyaslaması Ek-14„te verilmiştir. Verilen değerlerde,
alıcı noktaların tümü için ISCST3 model programı ile bulunan saatlik, günlük, aylık, kış
sezonu (1 Ekim – 31 Mart) için ve yıllık ortalama değerler bir arada değerlendirilerek
hesaplanmış UVD ve KVD değerleridir.
V-60
Tesisten atmosfere atılacak emisyonların sebep olacağı NO2 ve toz konsantrasyon
değerleri için ISCST3 programı ile elde edilen uzun vadeli ve kısa vadeli değer ile
SKHKKY ve HKDYY‟nde verilen sınır değerleri karşılaştırılmıştır. Elde edilen değerler ile
sınır değerleri ve modelden elde edilen emisyon dağılım grafiklerinin arazi kullanım
haritası üzerinde gösterimleri Ek-14‟te detaylı olarak sunulmuştur.
Tesisten yayılacak NO2 ve toz emsiyonlarının tesis çevresindeki
konsantrasyonlarının belirlenmesi amacıyla yapılan hava kalitesi modelleme çalışmasının
sonucunda elde edilen uzun vadeli değerler ile kısa vadeli değerlerlerin, SKHKKY ve
HKDYY‟nde verilen sınır değerleri hiçbir şeklide aşmadığı görülmüştür.
SKHKKY ve HKDYY gereği yapılan hava kalitesi ölçümleri ve ISCST3 modeli
kullanılarak tespit edilen hava kirlenmesine katkı değerleri göz önüne alındığında;
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yapılması planlanan santralden
kaynaklanabilecek hava emisyonlarının mevcut hava kalitesine önemli bir yük
getirmeyeceği değerlendirilmektedir. Tüm model sonuçları ve kötü durum senaryosu Ek14‟te sunulmuştur.
Şekil V-9. PM 10 Dağılımının Arazi Kullanımı Haritası Üzerinde Gösterimi
V-61
Şekil V-10. NOx Emisyonlarının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Dağılımı
Emisyon Ġzni
Kurulması öngörülen santral, SKHKKY‟ye göre izne tabi tesisler listesinde yer
almakta ve işletmeye açılmasını müteakip, söz konusu yönetmeliğin 5. Maddesi gereği
emisyon ölçümleri yapılarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟ndan emisyon izninin
alınması gerekmektedir. Emisyon izninin alınması amacıyla SKHKKY göre gerekli baca
gazları emisyon ölçümleri yapılarak, emisyon izni alınacaktır. SKHKKY Ek 2 Tablo-2.1
deki kütlesel debilerin aşılması halinde tesisi işleten tarafından, tesis etki alanında,
SKHKKY Ek 2‟de belirtilen esaslar çerçevesinde hava kirliliği seviyesinin ölçülmesi ve
tesisin kirleticiliğinin değerlendirilmesi amacıyla uluslararası kabul görmüş bir dağılım
modeli kullanılarak Hava Kirlenmesine Katkı Değeri de hesaplanacaktır. Tesisin kurulu
bulunduğu bölgede hava kirleticilerin SKHKKY Ek 2‟de belirlenen hava kalitesi sınır
değerlerini aşması durumunda, tesis sahibi ve/veya işleticisi tarafından, Valilikçe
hazırlanan eylem planlarına uyulacaktır.
Anılan Yönetmeliğin “Emisyon ön izni” ile ilgili 7.maddesine göre; Çevresel Etki
Değerlendirmesi mevzuatı kapsamında yer alan tesisler için ÇED mevzuatına göre alınan
tesisin kurulmasının uygun olduğunu gösteren belge veya belgeler Emisyon Ön İzni yerine
V-62
geçeceğinden, santralin işletmeye alınmasından sonra altı ay içerisinde ilk ölçümler
yapılıp, yetkili mercie sunulacaktır.
14. Maddeye göre; Tesis sahibi, emisyon iznine esas ölçüm raporunun tarihi esas
alınarak, her iki yılda bir, izin anında öngörülen verilerden herhangi bir sapma olup
olmadığını ve tesiste yapılan iyileştirmeleri rapor etmek zorundadır. Ölçüm raporu,
Bakanlık tarafından belirlenen veya uluslar arası kabul görmüş ISO, EPA, DIN ve benzeri
standartlara uygun numune alma koşulları ve ölçüm metotları dikkate alınarak, emisyon
ölçümleri yapılarak SKHKKY Ek 11‟de verilen formata uygun olarak hazırlanacaktır.
Raporun bir nüshası İşletmede muhafaza edilecek, bir nüshası da İşletmenin bulunduğu
İlin Valiliğine sunulacak, Valilikçe değerlendirilecektir. SKHKKY Ek 8, Liste A da yer alan
tesisler için emisyon ölçüm raporu, Valilik görüşü ile birlikte Bakanlığa gönderilecektir.
Tesisin işletilmesinde, yakıtında, yakma sisteminde ve prosesinde yapılan
değişiklik ve iyileştirmeler olması halinde; Çevre ve Orman Bakanlığınca emisyon ölçümü
yapma konusunda yetki verilen kurum veya kuruluşlara hazırlattırılarak, ek emisyon ve
imisyon raporunda belirtilecek ve bu rapor emisyon raporu ile birlikte altı ay içerisinde
yetkili mercie sunulacaktır.
Bu Yönetmeliğin esaslarını yerine getirmek amacı ile izin vermeye yetkili merci izin
verildikten sonra gerektiğinde ek düzenlemelere uyulacaktır. Ayrıca Yönetmeliğin 23.
maddesi gereğince emisyon tespiti ve sınırlaması ile ilgili yetkili mercilerce istenecek
ölçüm, çalışma ve raporlar da hazırlatılacaktır.
Hava kirliliğinin önemli boyutlarda olduğu dönemlerde yetkili mercilerce istenmesi,
tesisten kaynaklanan emisyonların miktarı ile zamana ve yere göre dağılımını gösteren
hava kirlenmesine katkı değerini içeren bir emisyon ölçüm raporu hazırlatılarak yetkili
mercilere sunulacaktır.
Yetkili mercilerce, kritik meteorolojik şartların mevcut olduğu, hava kirlenmelerinin
çok hızlı artış gösterdiği dönemlerde insan ve çevresi üzerinde meydana gelecek
zararlara karşı alınacak her türlü önlemlere ve HKDYY‟de belirlenen uyarı kademelerinde
yer alan önlemlere de uyulacaktır.
Tesisin kabul aşamasında, tesisin işletmeye alınmasından en erken üç ay, en geç
oniki ay sonra Çevre ve Orman Bakanlığı‟nca belirlenecek bir kurum veya kuruluş
tarafından öngörülen emisyon sınırlarının bu tesiste aşılıp aşılmadığının tespit edilmesi
için yetkili merci tarafından istenecek çalışmalar da yapılacaktır.
Yapılacak tüm ölçümlerde; özellikleri, uygunluk testleri, bakım, montaj ve
kalibrasyonları Çevre ve Orman Bakanlığınca güvenilirliği kabul edilen TSE tarafından
standartlaşmış metotlara, eğer henüz standart hazırlanmamış ise Çevre ve Orman
Bakanlığınca kabul edilen DIN veya EPA normlarına uygun standart metotlar
kullanılacaktır.
V.2.7. Projenin Drenaj Sistemi, Toplanacak Suyun Miktarı, Hangi Alıcı Ortama DeĢarj
Edileceği
Erzin DGKÇ Santrali işletme aşamasında oluşabilecek saha drenaj suları yağmur
suyu şebekesi ile toplanacak ve uygun deşarj noktalarından denize deşarj edilecektir.
Araç park yeri gibi kirlenmiş yüzeylerden gelebilecek yağmur suları kum tutucu/yağ
sıyırıma düzeneğinden geçirildikten sonra uygun noktalardan alıcı ortama deşarj
edilecektir.
V-63
V.2.8. Tesisin Faaliyeti Sırasında OluĢacak Diğer Katı Atık Miktar ve Özellikleri,
Depolama/Yığma, Bertarafı ĠĢlemleri, Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl TaĢınacakları
veya Hangi Amaçlar için Yeniden Değerlendirilecekleri, Alıcı Ortamlarda
OluĢturacağı DeğiĢimler
Santralde oluşabilecek katı atıklar; evsel nitelikli katı atıklar, ambalaj atıkları, atık
yağlar, bitkisel atık yağlar, pil ve akümülatör atıkları, tıbbi atıklar, arıtma çamuru ve
ömrünü tamamlamış lastik olarak sınıflandırılabilir. Bu atıkların tümü 05.07.2008 tarih ve
26927 sayılı Resmi Gazete‟de yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik” Ek IV‟te yer alan atık listesinde belirtilen atık kodlarına göre belirlenecek,
toplanacak, depolanacak, geri kazanılacak ve bertaraf edilecektir.
Tablo V.48. İşletme Aşamasında Oluşabilecek Atıkların Listesi ve Kodları
Atık Kodu
10 01
10 01 21
10 01 23
10 01 99
13 01
13 01 11*
13 02
13 02 06*
13 07
13 07 01*
13 07 02*
13 07 03*
15 01
15 01 01
15 01 02
15 01 05
15 01 06
15 01 07
15 02
15 02 02*
16 01
16 01 03
16 01 07*
16 01 13*
16 02
16 02 09*
16 06
16 06 01*
16 06 02*
16 06 04*
16 06 05*
18 01
18 01 04
19 08
19 08 01
19 08 06*
19 08 08*
19 09
19 09 01
19 09 04
20 01
20 01 01
20 01 02
20 01 08
20 01 13*
20 01 21*
20 01 26*
20 01 33*
Atık Listesi
Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç)
10 01 20 dışındaki saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan çamurlar
10 01 22 dışındaki kazan temizlemesi sonucu çıkan sulu çamurlar
Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar
Atık Hidrolik Yağlar
Sentetik hidrolik yağlar
Atık Motor, ġanzıman ve Yağlama Yağları
Sentetik motor, şanzıman ve yağlama yağları
Sıvı Yakıtların Atıkları
Fuel-oil ve mazot
Benzin
Diğer yakıtlar (karışımlar dahil)
Ambalaj (Belediyenin Ayrı ToplanmıĢ Ambalaj Atıkları Dahil)
Kâğıt ve karton ambalaj
Plastik ambalaj
Kompozit ambalaj
Karışık ambalaj
Cam ambalaj
Emiciler, Filtre Malzemeleri, Temizleme Bezleri ve Koruyucu Giysiler
Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ
filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler
ÇeĢitli TaĢıma Türlerindeki (ĠĢ Makineleri Dahil) Ömrünü TamamlamıĢ Araçlar ve Ömrünü
TamamlamıĢ Araçların Sökülmesi ile Araç Bakımından Kaynaklanan Atıklar
Ömrünü tamamlamış lastikler
Yağ filtreleri
Fren sıvıları
Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkları
PCB‟ler içeren transformatörler ve kapasitörler
Piller ve Aküler
Kurşunlu piller
Nikel kadmiyum piller
Alkali piller (16 06 03 hariç)
Diğer piller ve akümülatörler
Ġnsanlarda Doğum, TeĢhis, Tedavi ya da Hastalık Önleme ÇalıĢmalarından Kaynaklanan
Atıklar
Enfeksiyonu önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işleme tabi olmayan atıklar
(örneğin sargılar, vücut alçıları, tek kullanımlık giysiler, alt bezleri)
BaĢka Bir ġekilde TanımlanmamıĢ Atık Su Arıtma Tesisi Atıkları
Elek üstü maddeler
Doymuş ya da kullanılmış iyon değiştirici reçineler
Ağır metaller içeren membran sistemi atıkları
Ġnsan Tüketimi ve Endüstriyel Kullanım Ġçin Gereken Suyun Hazırlanmasından
Kaynaklanan Atıklar
İlk filtreleme ve süzme işlemlerinden kaynaklanan katı atıklar
Kullanılmış aktif karbon
Ayrı Toplanan Fraksiyonlar (15 01 Hariç)
Kâğıt ve karton
Cam
Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları
Çözücüler
Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar
Yenilebilir sıvı ve katı yağlar
16 06 01, 16 06 02 veya 16 06 03‟un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren
V-64
Atık Kodu
Atık Listesi
sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler
20 01 33 dışındaki pil ve akümülatörler
Plastikler
Metaller
20 01 34
20 01 39
20 01 40
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Evsel nitelikli katı atıkların büyük bir bölümünü organik atıklar oluşturmaktadır.
Kağıt, karton, tekstil, plastik, deri, metal, ağaç ve cam gibi maddeler evsel nitelikli katı atık
sınıfına giren diğer maddelerdir. Önerilen santralin işletme faaliyetleri sonucunda ortaya
çıkacak evsel nitelikli katı atık miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Hesaplamalarda kullanılan
kişi başına düşen katı atık miktarı 1,34 kg olarak alınmıştır.
Kişi Başına Düşen Katı Atık Miktarı x Çalışacak Personel = Günlük Oluşacak Katı Atık Miktarı
1,34 kg/kişi.gün x 60 kişi= 80,4 kg/gün
Evsel nitelikli atıkların kaynağında ayrı olarak toplanması ve biriktirilmesi amacıyla
evsel nitelikli atıklar diğer atıklardan ayrı olarak toplanacak ve bu atıklar evsel atık geçici
depolama bölümüne alınacaktır. Atıkların; toplama, depolama ve bertaraf işlemleri
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olacaktır. Bahsi geçen evsel nitelikli katı atıkların
tümü Payas Belediyesi hizmetlerinden faydalanılarak bertaraf edilecektir.
Ambalaj Atıkları
Projenin işletme aşamasında oluşacak ambalaj atıklarının diğer katı atıklardan
ayrılarak, farklı depolama birimlerinde muhafazası planlanmıştır. Bu kapsamda bu
atıkların lisanslı geri dönüşüm merkezlerine gönderilmesi öncelikli olacaktır. Bu tip
atıkların nakliyesi çevre dostu, görüntü kirliliğine, kokuya ve sızıntıya mahal vermeyecek
kapalı araçlar ile yapılacak ve geri dönüşümü mümkün olmayan atıkların bertarafı
24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak lisanslı bertaraf tesisleri
tarafından yapılacaktır.
Atık Yağlar
Tesis ekipmanının ve araçlarının bakım ve onarım faaliyetlerinden ve bu
ekipmanların operasyonel yağlama zorunluluklarından kaynaklanacak atık yağların
bertarafı 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Önerilen santral yapılarının zeminlerinden çıkan yağlı atıksular, proses suları ve
yangın durumu söz konusu olduğunda yangın söndürme suyundan kaynaklanan atık
suların separatörde arıtılması sonucu ortaya çıkacak yağların 30.07.2008 tarih ve 26952
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”
ve 11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde lisanslı bertaraf
şirketlerine verilmesi planlanmıştır.
Bitkisel Atık Yağlar
İşletme faaliyetleri süresince oluşacak yemekhane atıkları bitkisel atık yağlar
içerecek ve bu yağların bertarafı 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
dikkate alınarak yapılacaktır.
V-65
Pil ve Akümülatör Atıkları
Önerilen santralin faaliyeti süresince telsiz, radyo, elektronik kumanda cihazlarının
vb. kullanımı yapılacaktır. Bu cihazların kullanımı sonucunda atık pillerin oluşması
muhtemeldir. Tesis içi ve dışı ulaşım hizmetleri sağlayan araçların ve bazı santral
ekipmanının kullanımı sonucunda akümülatör atıklarının oluşması olasıdır. Bu tip atıkların
bertarafı 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri esas alınarak yapılacaktır.
Tıbbi Atıklar
Erzin DGKÇ Santrali‟nde personel rahatsızlıkları, yaralanmaları ve hastalıkları
santral içindeki revirde tedavi edilecektir. Revir birimindeki faaliyetler sonucunda hür türlü
tıbbi atığın oluşumu söz konusu olmakla birlikte, bu atıkların bertarafı 22.07.2005 tarih ve
25883 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümleri dikkate alınarak yapılacaktır.
Arıtma Çamuru
Önerilen santralde kurulacak atıksu arıtma tesisinden oluşacak arıtma çamurları
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen hükümlere uygun olarak bertaraf edilecektir.
Ancak analiz metotları ve parametreler dikkate alınarak incelenecek, tehlikeli atık çıkması
halinde 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen hükümler doğrultusunda, Çevre ve
Orman Bakanlığı‟ndan lisanslı firmalar aracılığıyla bertarafı sağlanacaktır.
Ömrünü TamamlamıĢ Lastik Atıkları
Tesiste işletme aşamasında kullanılacak araçlardan oluşacak ömrünü tamamlamış
lastikler, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak
bertaraf edilecektir.
Tehlikeli Atıklar
İşletme aşamasında araç ve ünitelerin bakımlarından kaynaklanabilecek atık
üstübüler ve atık filtreler gibi ortaya çıkacak her türlü kontamine malzemeler 14.03.2005
tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun biçimde lisanslı firmalara verilerek bertaraf
edilmeleri sağlanacaktır.
Tesis dahilinde herhangi bir tehlikeli atığın oluşması durumunda bu atıklar ilgili
yönetmeliklere (11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği” ve 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”) uygun
bir biçimde toplanacak ve lisanslı atık bertaraf firmalarına verilecektir.
V-66
V.2.9. Proje Kapsamında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları ve
Seviyeleri, Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne
Göre Akustik Raporun Hazırlanması, (www.cevreorman.gov.tr Adresinde Bulunan
Akustik Formatının Esas Alınması)
Önerilen santralden kaynaklanacak vibrasyon etkisi ve gürültü; 07.03.2008 tarih ve
26809 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültü‟nün
Değerlendirilmesi Yönetmeliği (2002/49/EC)” hükümlerine uygun bir şekilde
değerlendirilmiş ve Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü‟nün
resmi web sitesinde (www.cedgm.gov.tr) yer alan Akustik Rapor Formatı esas alınarak
proje özelinde “Akustik Rapor” hazırlanmıştır (bkz Ek-15). Söz konusu yönetmelikte yer
alan “Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri” Tablo V-48„de
verilmektedir.
Tablo V.49. Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Lgündüz
(dBA)
LakĢam
(dBA)
Lgece
(dBA)
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür
ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin
60
55
50
yoğunluklu olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların
birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun
65
60
55
olarak bulunduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların
birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun
68
63
58
olarak bulunduğu alanlar
Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi
70
65
60
Bölgesi içindeki her bir tesis için
Kaynak: Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Ek VIII Tablo-4
Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletme aşamasında oluşacak vibrasyon etkisinin çevre
yerleşim birimlerini negatif yönde etkilemesi öngörülmemektedir. Santralin işletmeye
alınması ile birlikte ortaya çıkması muhtemel olan gürültünün önüne verimli ve etkili
önlemler alınarak geçilecektir. Sistem dahilinde bulunacak soğutma birimlerinin giriş ve
çıkışlarına, gaz türbinlerinin girişlerine ve egzoz ünitelerine özel üretim susturucular
takılacaktır. Türbinlerin, soğutucuların ve havalandırma birimlerinin santral genel yerleşim
planındaki konumu, en yakın yerleşim birimini etkilemeyecek şekilde tasarlanmıştır. Bu
kapsamda havalandırma ünitelerinin tesisin kuzeybatısı yönünde yerleştirilmesi
planlanmıştır. Ayrıca, santral dahilinde bulunacak trafoların gürültü izolasyonu da
yapılacaktır.
Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletilmesi süresince kullanılacak makine ve ekipman
listesi Tablo V-49„da, çevredeki yerleşim yerlerinde hesaplanan kümülatif gürültü
seviyeleri Tablo V-50 ve Tablo V-51„de verilmektedir. Modelle yapılan hesaplamada,
tesisin işletme aşamasında gürültü kaynaklarının yeri, gerçek yeri olarak verilmektedir.
Elle yapılan hesaplamada ise tesisin yerleşim yerine en yakın noktasında tüm gürültü
kaynaklarının bulunduğu kabul edilmektedir. Gürültü kaynakları ile en yakın yerleşim yeri
arasındaki yapılar modele girilmekte, fakat hesaplamada arada hiçbir yapı bulunmadığı
kabul edilmektedir. Modelde noktasal ve alansal kaynak girilebilmektedir. Hesaplamada
ise sadece noktasal kaynak olarak hesaplama yapılmaktadır. Bu sebeple P&K 2714
Model sonuçları ile elle yapılan hesaplama arasında fark oluşmaktadır.
Söz konusu tablolar incelendiğinde, hesaplanan kümülatif gürültü seviyelerinin
“Çevresel Gürültü‟nün Değerlendirilmesi Yönetmeliği”nde belirtilen sınır değerlerin (bkz
Tablo V-48) altında kaldığı görülmektedir.
V-67
Tablo V.50. Tesiste Yer Alan Belli Başlı Makine ve Ekipmanın Ses Gücü Düzeyleri
Gürültü Kaynağı
Giriş Hava Filtresi
Baca
Gaz Türbini Havalandırma Çıkışları
Ana Transformatör
Yedek Transformatör
Rafineri Transformatör
Pompa İstasyonu
Atıksu Pompa İstasyonu
Pompalar
Adet
2
2
2
2
1
1
6
4
2
Ses Gücü Düzeyi dB (Lw)*
85
90
85
75
90
85
73,6
73,6
73,6
Tablo V.51. Çevredeki Yerleşim Yerlerinin Tesis Sınırına Yaklaşık Uzaklıkları ve Gürültü Seviyeleri
Tesis Sınırına Uzaklık (m)
İşletme Aşamasında Hesaplanan Gürültü Seviyeleri (dBA)
Gündüz Arka Plan Gürültü Ölçümleri (dBA)
Gündüz Kümülatif Gürültü (dBA)
YerleĢim Yerleri
900
31,3
40,1
40,6
Tablo V.52. Çevredeki Yerleşim Yerlerinin Tesis Sınırına Yaklaşık Uzaklıkları ve P&K 2714 Model Sonuçları
Tesis Sınırına Uzaklık (m)
İşletme Aşamasında Hesaplanan Gürültü Seviyeleri (dBA)
Gündüz Arka Plan Gürültü Ölçümleri (dBA)
Gündüz Kümülatif Gürültü (dBA)
YerleĢim Yerleri
900
34,1
40,1
41,1
Önerilen santralin gürültü ve vibrasyon etkisi ile ilgili detaylı bilgiler Ek-15: “Akustik
Rapor”da değerlendirilmiştir.
V.2.10. Radyoaktif Atıkların Miktar ve Özellikler, Muhtemel ve Bakiye Etkiler ve
Önerilen Tedbirler
Erzin DGKÇ Santrali‟nde radyoaktif maddelerin kullanımı ve radyoaktif atık
oluşumu söz konusu değildir.
V.2.11. Proje Ünitelerinde Üretim Sırasında Kullanılacak Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı
ve Patlayıcı Maddeler, TaĢınımları ve Depolanmaları, Hangi Amaçlar Ġçin
Kullanılacakları, Kullanımları Sırasında Meydana Gelebilecek Tehlikeler ve
Alınabilecek Önlemler
Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletme aşamasında bazı kimyasal maddelerin taşınması,
bulundurulması ve kullanımı söz konusu olacaktır. Kimyasal maddelerin santral sahasına
kapalı ve korumalı kamyonlar ile taşınması planlanmış ve kimyasal maddeler ile temas
halinde olacak personelin Kişisel Koruyucu Malzeme (KKM) kullanımı şart koşulacaktır.
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş., söz konusu kimyasalların elleçlenmesi ve kullanım
işlemlerinin 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uygun olmasını sağlayacaktır.
Önerilen santralde tüm tehlikeli ve zararlı maddelerin nakliyesi ve depolanmasına
ilişkin işlemler 11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir.
V-68
Projenin işletme safhasında kullanılacak tek patlayıcı madde, santralin ana yakıtı
olan doğalgazdır. Doğalgazın temini 40”‟lik Gaziantep-Adana-Mersin Doğal Gaz İletim
Hattından çıkış alınarak sağlanacak ve doğalgaz santralde depolanmayacaktır.
Santralde kullanılacak tehlikeli kimyasalların depolanması 24.12.1973 tarih ve
14752 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlan “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı
Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük”
hükümlerine uygun olacaktır. Kimyasal maddelerin depolandığı binalar betonarme olarak
inşa edilecek ve herhangi bir sızıntı olmaması için gerekli önlemler alınacaktır. Sistem
dahilindeki acil durum vanaları ile sızıntıların oluşması engellenecektir. Söz konusu
kimyasal madde depo sahalarının bulunduğu alanın drenaj suyunun doğal ortama deşarjı
yağ tutuculardan geçirildikten sonra yapılacaktır.
V.2.12. Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler, (Deniz ve Kara,
Bölgedeki Deniz Kaplumbağaları Yuvalama Kumsallarına IĢık, Gürültü, Deniz Trafiği
Gibi Etkileri)
Projenin işletme aşamasında çevredeki karasal ve denizel flora ve fauna üzerinde
farklı etmenlerin farklı etkileri görülecektir. İlgili bölümlerde de ayrıntılı bahsedildiği üzere,
bu etmenler tesisin faaliyetinden kaynaklı baca gazı emisyonları, gürültü, araç trafiği ve
soğutma suyu deşarjıdır. Bu etkiler projenin işletmeye alınmasının ardından, Bölüm VIII‟de
verilen izleme programı çerçevesinde izleme altına alınacaktır. Aşağıda bu etmenlerin
ayrıntılı açıklaması verilmiştir.
Baca Gazı Emisyonlarının Etkisi
Baca gazı emisyonlarının flora ve fauna üzerine etkileri değerlendirildiğinde,
santralden kaynaklanacak en önemli kirletici yanma sonucu açığa çıkacak NOx‟dır. Erzin
DGKÇ Santrali‟nde yakıt olarak kullanılacak olan doğalgazın yanma sıcaklığının ve yanma
sırasında kullanılan hava miktarının yüksek olması sebebi ile NOx oluşumu olacaktır.
Ancak, tesiste kullanılacak Dry Low NOx teknolojisi ile yakıt/hava oranı kontrol altına
alınacak ve NOx oluşumu istenilen düzeyde tutulacaktır. Seçilen teknoloji ve bunun
yanında yakıt olarak doğalgazın kullanılacak olması projenin işletme aşamasında
oluşacak çevresel etkilerin minimum seviyede tutulmasına olanak sağlayacaktır. İşletme
aşamasında tesisten kaynaklanacak baca gazı emisyonları, 06.07.2008 tarih ve 26898
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Kontrolü Yönetmeliği” Ek 10‟da verilen sınır değerlerin altında alıcı ortama verilecektir. Bu
sebeple, çevredeki mevcut flora ve fauna üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağı
öngörülmektedir.
Ayrıca, bacadan deşarj edilen NOx emisyonlarının bir bölümü, atmosferdeki
hidroksil radikalleri ile birleşerek nitrik asit (HNO3) oluşturabilir ve bu asidin de canlıların
sağlığı üzerinde önemli etkileri bulunabilmektedir. Atmosferdeki HNO3 asit yağmurlarının
oluşmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, bu reaksiyonların hızlarının düşük olması ve
HNO3 bileşiğinin genelde yakın mesafede yer seviyesine inmemesi sebebi ile bu bileşiğin
bitkiler üzerinde herhangi bir negatif etki yaratmasının olası olmadığı bilinmektedir.
Gürültü Etkisi
Tesisin işletme aşamasında, bazı ünitelerin yayacağı gürültü emisyonları çalışan
personel ve çevre yerleşim birimlerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Gürültü seviyelerinin
izin verilen değerleri aşması durumunda insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri
olacaktır. Yüksek ses seviyeleri çalışan personelin gün içerisindeki motivasyonunu
etkileyebilir, hata yapmasına da sebebiyet verebilir. Bu amaçla, işletme aşamasında
santral ünitelerinden kaynaklı gürültünün azaltılması amacıyla ekipmanların izolasyonu
V-69
yapılacaktır. Bu sayede santral dahilinde oluşacak gürültü seviyesinin 07.03.2008 tarih ve
26809 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” sınır değerlerinin altında olması sağlanacak
ve santral etki alanı içinde bulunan fauna elemanlarının olumsuz yönde etkilenmesi de
engellenecektir.
Araç Trafiğinin Etkisi
İşletme aşamasında tesis içi ve çevresinde yoğun bir araç trafiği
beklenmemektedir. Santral dahilinde, sadece sahaya ve çevre bölgelere personel ve
malzeme taşıma amacıyla araçlar kullanılacaktır. Bunun dışında, araçların çevre arazilere
girişleri yasaklanacak ve tesisi çevreleyecek tel örgü vasıtasıyla fauna türlerinin tesis
alanına girerek hareket halindeki araçlardan zarar görmeleri engellenecektir. Bu tedbirler
çerçevesinde, projeden kaynaklanacak araç trafiğinin fauna türleri üzerinde olumsuz bir
etki oluşturması beklenmemektedir.
Soğutma Suyu Alma/DeĢarj Yapısı
Önerilen santralden kaynaklı oluşabilecek en önemli denizel etki, soğutma
suyunun deniz ortamında yaratması muhtemel sıcaklık değişimidir. Santralin işletme
aşamasında ihtiyaç duyulacak soğutma suyu Akdeniz‟den temin edilecek ve kullanıldıktan
sonra tekrar Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Kontrolsüz yapılan termal deşarjlar deniz
suyunda meydana getireceği aşırı sıcaklık farklılıkları canlıların üreme dönemlerinde
değişikliklere neden olabileceği gibi ölümlerine de yol açabilecek önemli bir faktördür. Bu
sebeple, planlanan soğutma suyu geri dönüş hattı, denizdeki sıcaklık dengesini
bozmayacak ve SKKY termal deşarj kriterlerini sağlayacak şekilde boyutlandırılmıştır.
Ancak su alma noktasından alınan su içindeki alg/plankton türleri soğutma sistemi
içerisinde oluşacak ~6 0C‟lik ani sıcaklık artışı sebebi ile etkilenmesi muhtemeldir. Ancak,
İskenderun Körfezi‟nin birincil üretim değerlerindeki fazlalık sebebi ile mevcut ekolojik yapı
bu durumdan minimum düzeyde etkilenecektir. Deşarj işlemlerinde 31.12.2004 tarih ve
25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak ve soğutma suyu
deşarjının alıcı ortamda oluşturacağı etkiler mevzuat hükümlerince belirlenen izleme
periyodu, sıklığı ve sayısına göre izlenecektir.
Soğutma suyuyla ilgili olarak yapılan hidrotermal modelleme çalışmalarının
sonuçlarına göre yaz döneminde, sahilden denize doğru 1.530 m uzaklıkta ilk seyrelme
düşey su kolonunda gerçekleşecek ve bu noktadaki sıcaklık farkı 1oC olacaktır. Kış
döneminde ise sahilden denize doğru 1.530 m uzaklıkta ilk seyrelme gerçekleşecek ve bu
noktadaki sıcaklık farkı 0,8 oC olacaktır. Bu değerler, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”de yaz
ve kış dönemleri için sırasıyla 3 oC (deniz suyu sıcaklığı 28 oC‟ den yüksek olduğu için) ve
2 oC olarak belirtilen sıcaklık farklarının altında kalmaktadır.
Önerilen santralde tek geçişli deniz suyu soğutma sistemi kullanılacaktır.
Kullanılan soğutma suyu Akdeniz‟e deşarj edilmeden önce bir müddet dinlenme
ünitesinde dinlendirilecek ve bu sırada gerekli analizler (Cl ve pH ölçümleri) yapılacaktır.
Analiz sonuçlarının istenilen seviyelerde olmaması durumunda gerekli önlemler
alınacaktır. Böylece deşarj edilecek suyun ekolojik dengeye negatif bir etkisi olmadığından
emin olunacaktır. Boru hattının iç çeperlerinde, boruyla taşınan sudaki canlı
organizmalardan kaynaklı zamanla meydana gelecek organizma katmanı oluşumunu
önlemek için klorlama yapılırken, bakiye klor konsantrasyonunun “10.03.1995 tarih ve
22223 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” Ek
5‟te verilen sınır değerleri aşmaması sağlanacaktır.
V-70
Bunun yanı sıra, ülkemiz Akdeniz kıyılarında yuvalama yapan İribaş Deniz
Kaplumbağası (Caretta caretta) ve Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas)
türlerinden, özellikle Doğu Akdeniz kıyılarındaki bazı kumsallarda yuvalama yapan ve
nesli tehlike altında olan Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas) türü ile ilgili
gözlemler yapılmıştır. Tüm deniz kaplumbağaları dünya çapında “nesli tehlike altında”
olarak sınıflandırılmış ve pek çok Akdeniz ülkesinde koruma altına alınmıştır. Yeşil Deniz
Kaplumbağasının Akdeniz popülasyonu ise “kritik derecede tehlike altında” olarak
sınıflandırılmaktadır. İribaş Deniz Kaplumbağasının (Caretta caretta) Akdeniz‟deki ana
yuvalama kumsalları, Yunanistan‟da ve Türkiye‟nin batı ve orta Akdeniz kıyılarında
bulunmaktadır. Bu tür, IUCN Kırmızı Listesi‟ne göre “tehlike altında” olarak
sınıflandırılmıştır.
Bu kapsamda, Proje Alanı‟nın ön tarafında yer alan kumsal alan, (Proje Alanı‟na
yaklaşık 650m mesafede) deniz kaplumbağası izleri, yuvaları ve ergin birey varlığı
açısından taranmış ve herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Planlanan santralin önündeki
kumsal, antroponejik etkenlere çok açıktır ve deniz kaplumbağalarının ürediklerine dair
herhangi bir gözlem veya bulgu yoktur. Ancak Doğu Akdeniz sahilleri özellikle Yeşil Deniz
Kaplumbağaları için üreme kumsalları içerebileceğinden söz konusu alanda, özellikle
üreme döneminde (Mayıs-Eylül) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP)
görüş yazısında belirtildiği şekilde DKMP tarafından uygun görülecek uzman bir ekip
tarafından deniz kaplumbağaları yuvalaması olup olmadığına dair izleme çalışmaları
yapılacaktır.
Kumsalın yuvalama alanı olarak tespit edilmesi durumunda DKMP tarafından
gerekli görülecek önlemler alınacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında fauna
üzerine olabilecek etkileri en aza indirmek için alınacak önlemler Bölüm IV.2.12‟de
verilmiştir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında sürekli koruma ve izleme çalışmaları
gerçekleştirilecek olup, söz konusu çalışma DKMP‟nin koordinasyonunda yapılacaktır.
Hazırlanacak raporlar DKMP‟ye sunulacak ve belirlenecek her türlü koruma önlemi
alınacaktır. Ayrıca, Proje Alanı ve etki alanında DKMP‟nin uygun göreceği peyzaj ve çevre
düzenlemeleri yapılacaktır.
Körfez alanında bulunan üreme sahalarının (Sugözü-Akkum Kumsalı, AkyatanYumurtalık Kumsalı, Samandağ kumsalı) koordinatları ve Proje Alanı‟na olan yaklaşık
uzaklıkları Tablo V-52‟de, Proje Alanı‟na göre konumlarını gösterir harita Şekil V-11‟de
verilmiştir.
Tablo V.53. İskenderun Körfezi Civarındaki Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje
Alanı‟na Uzaklıkları
Kumsal Adı
Samandağ Kumsalı
Proje Sahasına En
(km)
BaĢlangıç
Koordinatları
36°52'5.19"K
35°55'3.22"E
36°43'13.69"K
35°43'27.28"E
36°48'14.96"K
35°50'49.35"E
36°43'29.76"K
34°55'12.07"E
36° 7'29.04"K
35°55'4.16"E
36° 0'34.80"K
96
35°58'53.29"E
Kaynak: Yerli ve Canbolat 1998; Eken ve ark. 2007
12
35
Tablo V-52‟de verilen uzaklıklar, işletme ve inşaat faaliyetlerinde, deniz
kaplumbağalarının üreme alanlarına, yaşamlarını sürdürmelerine ve kumsalda
yumurtlamalarına hiçbir etkinin olamayacağı kadar fazladır. Söz konusu alanların, projenin
hiçbir aşamasından etkilenmesi mümkün görülmemektedir. Ayrıca, tesisin işletme
aşamasında faunayı rahatsız edici ışık, gürültü gibi konularda, lokal ölçekte tedbirlerin
V-71
alınması sağlanacaktır. Söz konusu canlıların koruma alanlarını dikkate alarak ulusal ve
uluslararası tebliğ ve sözleşmelerin ön gördüğü kurallara uyulacaktır.
Şekil V-11. Proje Alanı ve İskenderun Körfezi Civarında Bulunan Deniz Kağlumbağaları Üreme Alanlarının (AkyatanYumurtalık, Sugözü-Akkum Ve Samandağ) Konumlarını Gösterir Harita.
V.2.13. Projenin Tarım Ürünlerine ve Toprak Asitlenmesine Olan Etkileri, Toprak
Asitlenmesinin Tahmininde Kullanılan Yöntemler ve Alınacak Tedbirler
Atmosferdeki asitleşmeye neden olan kirleticiler kükürt oksit (SOx) ve azot oksit
(NOx) bileşikleridir. Erzin DGKÇ Santrali‟nde yanma sonucu her iki bileşiğin de atmosfere
salınımı olacaktır. Toprak asitlenmesine atmosferdeki nemle birleşen bu kükürt ve
azotdioksitlerin, sülfürik asit ve nitrik asit oluşturarak süspansiyon veya kuru halde
yeryüzüne düşmesi sebep olabilecektir. Bununla ilgili reaksiyonlar aşağıda verilmiştir;
H2O+SO2  H2SO4 (sülfirikasit) ve
H2O+NO2  HNO3 (nitrik asit) olarak yere düşer.
Önerilen santralin işletme aşamasında oluşan azotoksitler asitlenmeye neden
olabilecek başlıca bileşiktir. Ancak, santralde bulunan NOx kontrol sistemlerinin
entegrasyonu ile bu bileşiklerin yer seviyesi salınım değerleri 06.06.2008 tarih ve 26898
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Yönetimi Yönetmeliği” Ek 1 A‟da verilen sınır değerin altında olması sağlanacaktır.
Bununla birlikte, Türkiye asit yağışı konusunda problemli bölgeler arasına
girmemekte ve Türkiye‟de ülke üzerindeki kalın ozon tabakası sayesinde asit yağmuruna
sebebiyet verecek reaksiyonların oluşması genellikle mümkün olmamaktadır. Avrupa‟dan
gelen asit yağmurları sadece Türkiye‟de Trakya ve Karadeniz bölgelerini etkilemekte ve
V-72
Doğu Karadeniz hariç, ülkemizin çoğu bölgesinin kireçli olması sebebiyle asit nötralize
olmaktadır.
Geoteknik Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. tarafından Haziran-Temmuz, 2009
aylarında Proje Alanı‟nda gerçekleştirilen jeolojik ve jeoteknik çalışmalar kapsamında
yapılan çalışmalarda toprak örneklemesi yapılmış ve ana toprak gruplarından 3 noktadan
örnekler alınarak pH değerleri tespit edilmiştir. Çevre Endüstriyel Analiz Laboratuvarları
tarafından 24.08.2009 tarihinde yapılan toprak analiz sonuçları Ek-10 “Jeolojik ve
Jeoteknik Etüd Raporu”nda verilmektedir. Alınan toprak örneklerinin pH değerleri 8,4, 8,7
ve 9,05 (bazik) olarak bulunmuştur.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda önerilen santralin baca gazı
emisyonları sebebi ile santral ile bulunduğu bölgede toprak asitlenmesinin oluşumu
beklenmemektedir.
V.2.14. Yeraltı ve Yüzey Suyuna Etkiler ve Alınacak Tedbirler
Erzin DGKÇ Santrali, Burnaz kaynaklarının mutlak koruma alanının 800-1.000 m
güneyinde yer almaktadır. Santral sahasının iyi geçirimli akifer özelliğinden dolayı
oluşacak katı ve sıvı atıkların yeraltı suyunu kirletmemesi için ilgili yönetmelikler gereğince
gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca işletme aşamasında oluşacak zararlı gazların yüzeye
çökelmesi veya havada asılı iken yağışların etkisiyle yeraltı suyunu ve yakınında yer alan
içme suyu amaçlı Burnaz Kaynaklarını kirletmemesi için ilgili bölümlerde ayrıntılı olarak
bahsedilen tekniklerle birlikte gerekli önlem ve kontroller yapılacaktır.
Tesisin işletme aşaması süresince kullanacağı kullanım suyu deniz suyunun ters
osmoz sistemi ile arıtımından sağlanacak, işletme aşamasında içme, kullanım ve proses
suları dahil, yer altı suyu kaynağı kullanılmayacaktır. Santralin işletme aşamasında yeraltı
sularını etkileyebilecek hiçbir faaliyette bulunulmayacaktır.
Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletme aşamasında en fazla su tüketimi, soğutma amaçlı
kullanılacak suyun tüketimidir. Deniz suyunun soğutma amaçlı kullanımının çevresel
etkileri kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir;
Sıcaklık değişimi sonucu tür dağılımının etkilenmesi,
Çok miktarda suyun içerdiği canlı yaşamıyla birlikte ortamdan alınarak tamamen
farklı bir biyolojik yapıyla ortama geri verilmesi,
Soğutma sisteminin korozyona karşı korunması amaçlı kimyasal kullanımı,
Su alma yapısının ve deşarj sisteminin istenmeyen su canlılarının gelişmesine
karşı korunması amacıyla dezenfektan kullanımı,
Kullanılacak soğutma suyu denizden alındıktan sonra 31.12.2004 tarih ve 25687
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve
Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyum sağlayacak şekilde analizi ve kontrolü yapılarak
tekrar denize deşarj edilecektir. Santralin soğutma suyu temini işlemlerinden bölgedeki
diğer yüzey suları etkilenmeyecektir.
Tesisin işletme faaliyetleri süresince endüstriyel atıksu olarak buhar çevrim
kondensat suyu ve gaz türbini yıkama suyunun deşarjı yapılacaktır. Endüstriyel sulardan
gaz türbini yıkama suyu, kimyasal içeriğinden dolayı tankerlerle alınıp uygun bertaraf
tesisine nakliye edilecektir. Buhar çevrim kondensat suyu ise sadece partikül madde
içeriklidir. Çöktürme tanklarında dinlendirildikten sonra soğutma suyu sistemi vasıtasıyla
denize deşarjı sağlanacaktır.
V-73
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda önerilen santralin bölgedeki herhangi
yeraltı ve yüzey suyuna olumsuz bir etkisinin olması söz konusu değildir.
V.2.15. Bölgenin Mevcut Kirlilik Yükü (Hava, Su, Toprak) Dikkate Alınarak Kümülatif
Etkinin Değerlendirilmesi
Ek-13„te yer alan “Hava Kalitesi Ölçüm Raporu”nda bahsedilen arka plan
ölçümleri, bölgenin mevcut kirlilik yükünü yansıtmaktadır. Erzin DGKÇ Santrali‟nin
işletmeye alınmasından sonra bölgeye yapacağı ilave etki ise yapılan modelleme
çalışması ile ortaya konulmuştur. Hava Modellemesi raporunun sonuçlarına göre, tesisin
işletmeye geçmesi ile bölgenin mevcut kirlilik yükünde önemli bir değişiklik
görülmeyecektir.
Termal deşarj açısından da, planlanan tesis en yakın santralin termal deşarjının
etki alanının dışında yer almaktadır. Bu sebeple, her iki deşarjın birbirleri üzerine eklenik
(kümülatif) etkisi olmayacaktır.
Toprakla ilgili olarak alınan zemin numunelerinde yapılan analizler mevcut toprak
yapısını ortaya koymaktadır. Tesis faaliyete geçtikten sonra, yakın bölgedeki topraklarda
asitleşme etkisi dönemsel olarak izlenecektir.
V.2.16. Tesisin Faaliyeti Sırasında ÇalıĢacak Personelin ve Bu Personele Bağlı
Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı Ġhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl
Temin Edileceği
Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin işletme aşamasında 60 kişi çalıştırılacaktır. Bu
personelin büyük bir çoğunluğu yöre halkından ve çevre bölgelerden temin edilecektir.
Söz konusu personel yakın çevreden temin edileceğinden santral dahilinde herhangi bir
konut veya personel lojmanı inşası düşünülmemiştir. Personelin rahat ulaşımı için santral
dahilinde belirli saatlerde servis hizmeti sağlanacak ve personelin öğle arasında yemek ve
dinlenme ihtiyacının karşılanması için yemekhane ve kafeterya binasının inşa edilmesi
planlanmıştır.
V.2.17. Projenin ĠĢletme AĢamasındaki Faaliyetlerden Ġnsan Sağlığı ve Çevre
Açısından Riskli ve Tehlikeli Olanlar
Önerilen santralin işletmesi süresince işçi sağlığı ve çevre açısından riskli ve
tehlikeli olabilecek herhangi bir faaliyet yapılmayacaktır. Santraldeki tüm faaliyetler 4857
sayılı “İş Kanunu” ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde
yürütülecektir. Santralde çalışacak personelin Kişisel Koruyucu Malzemeler (KKM) ile
donanması sağlanacak ve faaliyete bağlı olarak gerekli tüm güvenlik önlemleri alınacaktır.
Ayrıca, tesiste çalışan personele ilgili uzmanlar veya yetkili danışman firmalar tarafından
İş Güvenliği, Risk Değerlendirmesi, İlkyardım, Yangınla Mücadele, Deprem vb. konularda
eğitim verilecektir. Bunun dışında, işletme esnasında çıkabilecek herhangi bir yangın
olasılığına karşı tedbirler alınacak ve diğer acil durumlar için (sabotaj, yangın, deprem,
vb.) acil müdahale planı oluşturulacaktır. Bu konularla ilgili 19.12.2007 tarih ve 26735
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik”
ve uluslararası standartlara (NFPA) uygun olarak kurulacak yangın
söndürme sisteminde, yangın alarm sistemi (otomatik dedektörler, alarm cihazları, kontrol
ve komünikasyon sistemleri), yangın söndürme suyu merkezi (islenmemiş su havuzu
yakınına konuşlandırılacak pompalar), dahili ve harici boru ringi ve hidrant sistemi, mobil
tip yangın söndürücüler ile otomatik yangın söndürme sistemlerinin (trafo ve elektronik
ekipmanlarda) yanı sıra köpüklü su, karbondioksit (CO2) ve bunlara benzer çeşitli yangın
söndürücüler bulundurulacaktır.
V-74
V.2.18. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak
Saha Düzenlemeleri
Tesisin inşaat işlemlerinin bitiminden sonra santral ve çevresindeki alanlar tesisin
görsel perdelemesini sağlamak ve işletme için doğal çevreye uyumlu bir çevre yaratmak
amacıyla yeşillendirilecektir. Bu amaçla inşaat faaliyetlerinden sonra hazırlanacak Peyzaj
Projesi‟ne uygun olacak şekilde, tesis içerisindeki idari binalar ve sosyal faaliyetlerin
gerçekleştirileceği kafeterya vb. binaların çevresi süs bitkileri ile yeşillendirilecek, bazı
alanlara çim serilecektir. Santralden uzak mekanlarda ise her mevsim yeşil kalma
özelliğine sahip fidanların kullanılması planlanmaktadır. Peyzaj için kullanılacak bitki türleri
seçiminde, bölgenin iklim ve toprak yapısı ile tesis çevresindeki mevcut flora dikkate
alınacaktır.
V.2.19. Sağlık Koruma Bandı Ġçin Önerilen Mesafe
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi için Sağlık Koruma Bandı mesafesi tesisi
kuzey doğu, kuzey batı, güney doğu yönünde 50 m güney batı yönünde ise yapılaşma
olmayacak mesafe dikkate alınarak 15 m‟lik mesafe bırakılacaktır. Bu mesafe 10.08.2005
tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “İşyeri Açma ve
Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” hükümleri kapsamında Sağlık Koruma Bandı
olarak da geçerlidir. Yetkili makamca onaylanmış Sağlık Koruma Bandı İmar Planı‟na
işlenecek ve bu mesafeler ilgili imar müdürlüğü veya ilgili kurumca korunacaktır.
V.2.20. Diğer Faaliyetler
Bu bölümde değerlendirilecek herhangi bir faaliyet mevcut değildir.
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri
Bu bölümde, Hatay ili, Erzin ilçesinde kurulması düşünülen Erzin DGKÇ
Santrali‟nin, inşaat aşaması ve sonrasında Proje Alanı ve çevresinde yaratacağı sosyoekonomik etkiler değerlendirilecektir. Yapılan değerlendirmeler; Proje Alanı ve çevresinde
mevcut ve zaman içinde görülecek sosyo-ekonomik gelişmelerin izlenmesine, farklılıkların
ortaya konulmasına ve Hatay ili ve Erzin ilçesi ölçeklerinde gözlenecek olası değişimlere
katkı sağlayacaktır.
V.3.1. Projeyle GerçekleĢmesi Beklenen Gelir ArtıĢları, Yaratılacak Ġstihdam
Ġmkanları, Nüfus Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal ve Teknik
Altyapı Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanma Durumlarında DeğiĢiklikler vb.
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi, ülke ve bölge için gerekli enerji ihtiyacının
karşılanması ile yöredeki ekonomik ve sosyal altyapının güçlendirilmesi bakımından
önemlidir. Projenin, bölgede doğrudan veya dolaylı yoldan istihdam sağlaması ve bunun
sonucunda yöre halkı için katma değer yaratması beklenmektedir. Önerilen Erzin DGKÇ
Santrali‟nde üretilecek elektrik enerjisi, ülkenin ve ayrıca bölgede bulunan organize sanayi
ve serbest bölgeler ile diğer sanayi tesislerinin enerji ihtiyacının önemli bir kısmını
karşılayacaktır. Sağlanacak, ucuz, güvenilir ve sürekli enerji, ülke ve bölgenin
sanayileşmesine katkıda bulunacak, bu sayede yeni iş alanları yaratarak, kişi başına
düşen gelirin artışını sağlayacaktır.
Tesisin yapım aşaması ve sonrasında gerekli insan gücü, yöre halkına ciddi
istihdam imkanı yaratacaktır. Aşağıda, tesisin yörede meydana getireceği ekonomik ve
sosyal etkiler ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
V-75
V.3.1.1. Muhtemel Gelir ArtıĢları
Enerji; ekonomik ve sosyal kalkınmanın yanı sıra daha iyi bir yaşam kalitesi için
vazgeçilmez bir unsurdur. Bölgede yapılması düşünülen Erzin DGKÇ Santrali, 6.750.000
MWh elektrik üretme kapasitesiyle, ülke ve bölge enerji ihtiyacının önemli bir kısmını
karşılayacaktır. Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi, bölge ekonomisine önemli girdiler
sağlayacak ve gerek bölgede doğrudan veya dolaylı istihdamın sağlanması, gerekse gelir
ve refah seviyesinin artışına katkıları olacaktır.
Proje, yaklaşık 48 aylık inşaat süresi ve 49 yıl sürecek işletme aşaması boyunca,
bölgede geçici ve sürekli iş imkanları yaratacaktır. Bu süre zarfında, gerekli malzeme ve
hizmetlerin temininin bölgeden yapılması planlanmaktadır. Tesiste çalışacakların gelirleri
ve tesisin işletilmesi kapsamında çevreden alınacak ticari hizmetler (konaklama, yiyecek
ve giyecek malzemesi tüketimi vs.) dolayısıyla bölge ekonomisine ciddi bir girdi sağlanmış
olunacaktır. Böylece yöredeki ticari faaliyetlere hareket gelecek ve gelir seviyesinde de
artışlar olacaktır.
Önerilen santralin inşaat aşamasında azami 1000 kişinin, işletme aşamasında ise
yaklaşık 60 kişinin çalışması öngörülmüştür. Bu sayının büyük çoğunluğunun bölgedeki
işgücünden sağlanması planlanmaktadır.
Özellikle yatırımların Hatay‟ın diğer ilçelerine göre az olduğu Erzin ilçesi, bu
yatırımla büyük kazanımlar elde edecektir. Geçimlerini büyük oranda tarımsal
faaliyetlerden sağlayan ailelerin sahip olduğu mevcut toprak miktarının miras yoluyla
küçülmesi ve tarımsal faydanın her geçen gün biraz daha azaldığı ülkemizde, bu denli
büyük yatırımların bölgede teşviki, yöre insanına istihdam yaratacak ve bölge ekonomisini
daha iyi yerlere getirecektir.
V.3.1.2. Sosyal ve Teknik Altyapı Hizmetleri
Projenin büyüklüğü göz önüne alındığında, bölgeye sağlayacağı ekonomik
katkılarının yanında, eğitim, sağlık, kültür ve diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetlerine
olumlu etkileri de olacaktır. Projenin gerçekleşmesi halinde, kısa vadede bölgenin
altyapısına ve sosyal hizmetlerine ek yük getirecekse de, uzun vadede düşünüldüğünde,
bölgede ödenen toplam vergi miktarındaki artış doğrultusunda, bu hizmetlerin daha da
geliştirilmesini sağlayacak ek fonlar yaratılabilecektir.
Projenin hayata geçmesiyle birlikte yeni açılacak iş kollarında çalışmak üzere,
civardaki ilçe ve köylerden insanların bu bölgeye gelmesi söz konusu olabilecektir.
İstihdam edilecek personelin, İlçe merkezine taşınmak isteyebileceği düşünüldüğünde,
mevcut eğitim alt yapısının geliştirilmesi gerekebilecektir. Personelin yöre halkından
seçilmesi ile de mevcut okuma-yazma profilini etkilemesi beklenmemektedir. Egemer
Elektrik Üretim A.Ş.‟nin sosyal sorumluluk kapsamında, yöredeki mevcut eğitim
donanımının geliştirilmesi maksadıyla gerçekleştireceği eğitim odaklı faaliyetlerin, bu
altyapının gelişmesine önemli bir katkısı olabilecektir. Yapılan ön çalışmalar ile Proje
Alanı‟na yakın çevrenin ihtiyaçları belirlenmiş ve bu kapsamda yatırımcı sosyal sorumluluk
önceliklerini belirlemiştir. Bölüm I.2.6‟da başlığı altında detaylı olarak anlatıldığı üzere, bu
kapsamda yapılacak çalışmalar aşağıdaki gibi sıralanabilir.
a.
b.
c.
d.
e.
Tarım Eğitimi
Pazarlama Eğitimi
Diğer Eğitim
Ulaşım
Rekreasyon
V-76
Santral bünyesinde oluşturulacak sağlık birimi, tesis içerisinde gerçekleşebilecek
küçük çaplı kaza ve sağlık sorunlarına müdahalede bulunacaktır. Ancak, özellikle inşaat
aşamasında meydana gelebilecek ağır kazalarda, Erzin ve çevresindeki İlçeler ile Hatay
ilindeki sağlık kuruluşlarından yardım alınacaktır. Bu sebeple yöredeki mevcut hastane ve
sağlık birimlerinin yükünün artması söz konusudur. Ancak, inşaat ve işletme
aşamalarında, iş sağlığı ve iş güvenliği kapsamında her türlü tedbir alınarak, bu tür
vakaların asgariye indirilmesi için çalışılacaktır.
Yangınla mücadele konusunda tesis, bünyesinde oluşturulacak yangın birimi ve
santral içerisinde farklı yerlerde konuşlandırılacak korunma ve söndürme donanımları ile
küçük çaplı yangınlarda müdahale edilebilecektir. Ancak, büyük yangınlarda, İl ve İlçe‟deki
yangın teşkilatlarından yardım alınacaktır. Kurulacak santralin bölgedeki mevcut yangınla
mücadele alt yapısına ek yük getirebileceği değerlendirilmesine rağmen, Tesisin kendi
bünyesinde 19/12/2007 tarih ve 26735 sayılı “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki
Yönetmelik” kapsamında alacağı önlemler ile bu yük en aza indirilecektir.
Ulaşımda, özellikle inşaat faaliyeti süresince, bölgesel ve yöresel taşıma ağı
üzerinde ilave yük oluşturması mümkündür. Ancak, uzun vadede bölgesel taşıma ağına
olumsuz bir etkisi olacağı değerlendirilmemektedir. Tesisin kurulacağı alana verimli
karayolu ulaşımının sağlanabilmesi için yol projesi yapılacak ve bu yolun yapımı ile bölge
ulaşımına da fayda sağlanacaktır. Ayrıca mevcut yolun rehabilitasyonu ile bölgeye katkı
sağlayacaktır. İşletme aşamasında, trafik projeksiyonu olarak insan taşımacılığı ön planda
olacaktır.
V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi
2008 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yayımlanan, Binyıl
Kalkınma Hedefleri‟nin yedincisi olan “Çevresel Sürdürülebilirliğinin Sağlanması”,
programın ana hedefleri içerisinde yer almaktadır. Bu program, “sürdürülebilir kalkınma
ilkelerini ülke politikalarına ve programlarına stratejik olarak entegre ederek ve çevresel
kaynakların kaybını durdurarak ulaşmayı” hedeflemiştir. Gelecek nesillerin daha iyi bir
çevrede yaşayabilmesi için, çevresel değerleri ekonomiye tercih etmeden, ekonomik
faaliyetlerle ilgili maliyetlerin çevre kirliliğine minimum etkisi olacak şekilde, sürdürülebilir
kalkınma amaçlanmalıdır.
Çevresel fayda-maliyet analizinin temelini oluşturan ekonomik faaliyetler ile çevre
sorunları arasında çok yakın ve karşılıklı bir ilişki bulunmaktadır. Ekonomik gelişmenin
devamı ya da faaliyetlerinin artması çevre sorunlarını birlikte getirirken, aynı oranda çevre
sorunlarının da ekonomik gelişme ve faaliyetler üzerinde etkisi olmaktadır. Karşılıklı bu
etkileşim, toplam maliyetin hem ekonomi hem de çevre kirliliği üzerinde etkisini
artırmaktadır.
Çevre sorunları ekonomik faaliyetlerden değil, çevresel değerlerin verimli
kullanılamamasından kaynaklanmaktadır. Çevresel sorunları minimuma indiren, fakat
ekonomik büyümeyi de sınırlandırmayan teknolojilerle çevre korunmalıdır.
Ekonominin gelişmesine paralel olarak ortaya çıkan çevre sorunlarına
yaklaşımlarda daima bir maliyet olacaktır. Bu durumda, her ikisinden de vazgeçmek
olanaksız olduğuna göre, çevre sorunları ile ekonomik yapıyı uyumlu hale getirmek ana
hedefler içerisinde yer almalıdır.
Türkiye‟de sosyal ve ekonomik kalkınmanın temelini oluşturan yatırımların
yapılması ve sürekliliği önem teşkil etmektedir. Ancak, her ne kadar yapılacak olan
yatırımların olumsuz çevresel etkilerinin belirlenen limitlerin altında tutulacağı taahhüt
edilse de minimum düzeydeki bu etkilerinin de çevresel maliyetleri olduğu göz ardı
V-77
edilemez. Önemli olan bir yatırım yapılırken asgari seviyeye indirilen çevresel maliyetlerin
o projenin sağlayacağı bütünsel fayda yanında göz ardı edilebilir seviyede olmasıdır. Bu
nedenle çevresel maliyetin kanunlarla belirlenmiş olan sınır değerlerinin altında kalması
çevresel bakış açısından yeterli olmayacaktır. Projeden sağlanacak bütünsel fayda tüm
bileşenler göz önüne alınarak değerlendirilmelidir. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin Fayda
Maliyet Analizi yapılırken inşaat ve işletme aşamalarındaki çevresel etkiler göz önünde
bulundurularak, tesisin sağlayacağı bütünsel fayda ortaya konmuştur. İnşaat
aşamasındaki çevresel maliyetlerin sürekliliği olmayıp geçicidir. Ancak işletme
aşamasındaki çevresel maliyetler sürekliliği olan maliyetlerdir. Ancak, alınacak çevresel
önlemlerle asgari seviyede tutulmak suretiyle çevresel fayda maliyet analizi yapılmıştır.
Çevresel Fayda Maliyet Analiz Yöntemi
Erzin DGKÇ Santrali Projesi için yapılan çevresel fayda-maliyet analizinde
Proje‟nin inşaat ve işletme aşamalarında ortaya çıkması muhtemel çevresel etkiler
kaynakları ile birlikte değerlendirilmiştir. Değerlendirilen etkilere ilişkin alınması gereken
etki azaltıcı önlemler, yöntemleri ile birlikte belirlenmiştir. Etkiler, “geçici” (G), “kalıcı” (K)
ve “etkisiz” (E) olarak sınıflandırılmış ve aynı zamanda bu etkiler “olumlu geçici”, “olumlu
kalıcı”, “olumsuz geçici” ve “olumsuz kalıcı” olarak değerlendirilmiş ve puanlama sistemi
ile bütünsel faydası gösterilmiştir.
Tablo V.54. Çevresel Fayda Maliyet Tablosu İndeksi
Olumsuz
Geçici (G)
Kalıcı (K)
-2
-1
0
Olumlu
1
2
V-78
Etkisiz (E)
Tablo V.55. Çevresel Fayda Maliyet Analizi
ĠnĢaat AĢaması
Çevresel Etkiler
K
E
Olumlu
Değerlendirme
Olumsuz
İnşaat alanında bulunan mevcut flora ve faunaya etkisi
değerlendirilmiştir.
Alternatif alanların varlığı tespit edilmiştir.
Endemik türlerin varlığının tespiti yapılmış ve hiçbir endemik türe
rastlanmamıştır.
Proje Alanı ve çevresinde orman arazisi bulunmamaktadır.
Boru hatlarının inşa aşamasında yapılacak kazı sebebiyle denizel
flora ve fauna üzerinde olumsuz etkisi olabilecektir.
Flora-Fauna
Yerleşim yerlerine olan yeterli uzaklık sebebiyle inşaat alanında
çalışacak araçlardan kaynaklı gürültünün etkisi yerleşim yerlerinde
hissedilmeyecektir.
Proje Alanı ve çevresinde alınan 3 adet toprak numunesinde 1‟nolu
numunede krom ve nikel oranları Toprak Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği Ek 1-A‟ya göre yüksek çıkmıştır. Diğer iki numune ise
belirtilen değerlerin altındadır.
Gürültü Kirliliği
Toprak Kirliliği
Su Kirliliği
suyu)
G
(yüzey
İnşaat aşamasında kullanılacak su ters osmoz ile denizden elde
edilecektir. Arıtma sonucunda çıkacak tuzlu su ise denize deşarj
edilecektir. İnşaat aşamasında kurulacak paket arıtma sistemi ile
tesisten çıkacak arıtma suyu denize deşarj edilecektir.
Proje Alanı‟na yakın dereler hiçbir amaçla kullanılmayacaktır.
Alınacak Önlemler
Hafriyat çalışmalarından önce,
mevcut bitki örtüsünün başka bir
alana taşınarak depolanması ve
inşaat bitiminde bu bitkisel
toprağın yayılarak doğal bitki
türlerine
ait
tohumların
çimlenmesi sağlanacaktır.
İnşaat faaliyetlerine bitki türlerinin
çiçeklenme
döneminde
başlanmayacaktır.
Sonuç
-1
Araçların
düzenli
bakımları,
donanımlı bakım merkezlerinde
yapılacaktır.
-1
İnşaat aşamasında toprak kirliliği
yaratacak herhangi bir faaliyette
bulunulmayacaktır.
-1
Ters osmoz sisteminden atık
olarak çıkacak tuzlu suyun
denize deşarjında seyrelmeden
dolayı deniz ekosistemine etkisi
olmayacaktır.
Paket arıtmadan çıkacak arıtma
suyu SKKY Tablo 21.1‟de
belirtilen deşarj kriterlerine uygun
olarak deniz ortamına deşarj
edilecektir.
Toz oluşumunu önlemek için
arazi nemli tutulacak ve düzenli
sulama yapılacaktır.
Araçlarda
kaliteli
yakıt
kullanılacak, araçların düzenli
motor bakımları yapılacaktır.
0
Hava Kirliliği
İnşaat aşamasında hafriyat esnasında oluşacak toz ve
araçlardan kaynaklı egzoz gazı salınımı inşaat aşamasındaki hava
kirliliğinin nedenidir.
Toprak Kullanımı
Arazi üzerinde herhangi bir tarımsal ürün bulunmadığı, toprak yapısı
itibari ile tarımsal faaliyete uygun olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca
yapılan etüt sonucunda 7 ha alan sulu özel ürün arazisi, 71,3 ha alan
ise tarım dışı alan olarak tespit edilmiştir.
Yer altı suyuna etkisi
Yer altı suyu herhangi bir amaçla kullanılmayacaktır.
Yer altı suyuna hiçbir olumsuz
etkisi olmayacaktır.
0
Drenaj
İzinsiz olarak yapılan kum çekiminden kaynaklı taşkın riski
muhtemeldir.
Kalıcı olarak drenaj kanalları ile
kontrol atlına alınacaktır.
2
V-79
-1
1
Mevcut yollar rehabilite edilecek
ve tesisi ana ulaşım ağına
bağlayan yeni yol yapılacaktır.
Ulaşım
İnşaat aşamasında yolcu, ekipman ve hafriyat taşınımı kaynaklı
trafik yükünde artış beklenebilir.
Estetik
İnşaat aşamasındaki olumsuz görüntü,
İstihdam
İnşaat aşamasında çalışacak azami 1000 personelin istihdamı
Bölgeye
ekonomik
sağlanacaktır.
Yöre Halkına Etkisi
İnşaat aşamasında kullanılacak ekipman ve malzemelerin bölge
halkından temini,
Gelişen alt yapı yöre halkına
olumlu etki sağlayacaktır.
ĠĢletme AĢaması
Çevresel etkiler
G
K
E
Olumlu
Flora-Fauna
Kullanılacak soğutma suyunun denizden temini aşamasında denizel
flora ve faunaya olumsuz etkisi olabilecektir.
Soğutma suyunun deşarjı esnasında sıcaklık artışından dolayı flora
faunaya olumsuz etkisi olabilecektir.
Gürültü Kirliliği
İşletme aşamasında, tesis ekipmanı gürültü çıkaracaktır.
Toprak Kirliliği
Su Kirliliği
-1
fayda
Değerlendirme
Olumsuz
İşletme aşamasında toprağa herhangi olumsuz bir etkisi
olmayacaktır.
Suyun deşarjı esnasında klorlama nedeniyle etkisi olabilecektir.
Tesiste proses ve kullanım amaçlı suyun temininde kullanılacak ters
osmoz sisteminden çıkan tuzlu su deşarjı ve arıtma tesisinden
çıkacak arıtma suları denize deşarj edilecektir.
Hava Kirliliği
Doğalgazın yakılması sonucu oluşacak CO ve NOx en önemli
emisyonlardır.
Yer altı suyuna etkisi
İşletme aşamasında yer altı suyu kullanılmayacaktır. Bu sebeple
herhangi bir olumsuz etkisi yoktur.
Drenaj
Yağmur sularından dolayı taşkın riski oluşabilecektir.
Ulaşım
Tesiste çalışacak personelin ve malzemenin taşınması sırasında
trafik yükünde artış olacaktır.
Estetik
Tesis görüntüsü olumsuz etkiye yol açmayacaktır.
V-80
-1
+1
2
Sonuç
Gerekli modelleme çalışmaları
yapılmış
ve
SKKY
yönetmeliğindeki
kriterleri
aşmayacaktır.
Gerekli
çevresel
gürültü
modellemesi yapılarak en kötü
durum senaryosunda bile gürültü
seviyesi, mevzuatta belirtilen limit
değerlerin altındadır.
-2
-2
0
Klorlama
ve
deşarj
suları
değerleri SKKY ile belirlenen
sınır
değerlerinin
altında
olacaktır.
Bu emisyonlar seçilecek Dry Low
NOx teknolojisi ile asgaride
tutulacaktır. Hava modellemesi
sonuçları ve bölgedeki kümülatif
etki de göz önüne alınarak
SKHKKY
ve
HKDYY
yönetmeliklerinin
altında
olacaktır.
-2
-2
0
Kalıcı olarak drenaj kanalları ile
kontrol atlına alınacaktır.
Mevcut yolun rehabilitasyonu ve
yeni yol inşası ile bölgeye kalıcı
olarak olumlu etkisi olacaktır.
Yapılacak düzenlemeler, koruma
planları ve peyzaj çalışmaları ile
mevcut halinden daha iyi bir
görüntü elde edilecektir.
+2
+2
+2
Ticaret
İstihdam
Yöre Halkına Etkisi
Tesisin faaliyete açılmasından sonra bölgeden temin edilecek yan
hizmetler ile ticaret üzerinde olumlu etki olacaktır.
Kalıcı olarak personel istihdam edilmesinin, bölgeye olumlu etkisi
olacaktır.
İşletme aşamasında tesisin sunacağı eğitim ve alt yapı
hizmetlerinden sürekli olarak yararlanabilecek yöre halkına olumlu
etkisi olacaktır. Ayrıca, bölgede vergi artışı olacaktır.
V-81
Bölgesel ekonomi canlanacaktır.
+2
60 personel istihdam edilecektir.
+2
+2
Sonuç
Bilindiği üzere ekonomik faaliyetler açısından sıfır çevresel maliyet imkansızdır.
Ekonomik gelişme, çevresel maliyetleri de beraberinde getirecektir. Bu aşamada, çevresel
maliyetlerin hangi düzeyde tutulmasının, ekosistemin sürekliliğini güvence altına alacağı
konusuna dikkat edilmelidir. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nden kaynaklanacak çevresel
maliyetler yukarıdaki tabloda sıralanan alınacak önlemlerle asgari seviyede tutulacak ve
mevzuatla belirlenen sınır değerlerin altında olacaktır.
Erzin DGKÇ Santrali Projesinin çevresel fayda-maliyet analizi, alınacak tedbirlerle
çevresel etkilerin en aza indirilerek sürdülebilir çevre koşulları altında yatırımın ekonomik
ve sosyal faydaları sağlanarak işletilebileceğini açıkça ortaya koymuştur. Ayrıca; bir
tarafta ülkemizin ve bölgenin elektrik enerjisi ihtiyaçlarının karşılanması zorunluluğu, diğer
tarafta doğalgaz yakıtlı enerji üretim tesislerinin ve üretim teknolojisi açısından ulaşılan
seviyenin fosil yakıt kullanan alternatif elektrik üretim tesislerine nazaran çevresel
maliyetlerin oldukça düşük olması bu yatırımı daha cazip ve çevre dostu kılmaktadır.
V-82
BÖLÜM VI. ĠġLETME FAALĠYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABĠLECEK VE SÜREN
ETKĠLER VE BU ETKĠLERE KARġI ALINACAK ÖNLEMLER
Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin ekonomik ömrü yaklaşık 49 yıl olarak
öngörülmektedir. İşletme faaliyetleri sona erdikten sonra santral alanında çeşitli arazi ıslah
ve rehabilitasyon çalışmaları gerçekleştirilecektir. Arazi ıslahı ve rehabilitasyon
işlemlerinin amacı, söz konusu tesis alanını çevredeki mevcut araziye uydurmak ve en
uygun amaçla kullanılmasını sağlamaktır. Yürütülecek olan arazi ıslah ve rekreasyon
çalışmaları santral sahasını olduğu kadar su alma-verme yapılarının bulunduğu deniz
alanını da kapsayacaktır.
Santral faaliyete kapandıktan sonra, santral dahilindeki tüm üniteler sahadan
uzaklaştırılacak ve rehabilitasyon çalışmaları amacına uygun şekilde devam ettirilecektir.
İhtiyaç duyulması muhtemel saha düzenlemesi, dolgu maddeleri kullanılarak
tamamlanacak ve çalışmalar yapılırken yüzey drenajı dikkate alınacaktır. Rehabilitasyon
çalışmaları bitiminde, uygun bitki örtüsü seçimiyle (bölgedeki toprağa uyumlu) toprak
yüzeyi kaplanacaktır.
VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon ÇalıĢmaları
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali faaliyetlerinin sona ermesini takiben ekipman ile
binalar kaldırılacak ve ortaya çıkacak malzeme ve ekipmanın hurda olarak
değerlendirilmesi sağlanacaktır. Genel olarak arazi ıslahı; sahanın yenilenmesi
çalışmaları, alan tesviyesi ve şekillendirilmesi işlemlerini içermektedir. Bu husus bozulan
tüm alanların (endemik türlerin çoğalmasını ve doğal seçimi teşvik etme amacıyla)
geleceğe dönük kullanım planlaması çerçevesinde yeniden bitkilendirilmesi işlemini
kapsamaktadır.
Saha düzenlemesi için gerekirse dolgu malzemesi kullanılabilecek, malzeme
temini civar ocaklardan sağlanacaktır. Mevcut topografyaya uyumlu hale getirilen alan
bitkilendirilecek, bitkilendirme ile bu alanda doğal dengenin yeniden oluşturulmasına özen
gösterilecektir. Bitkilendirilmede mevcut flora göz önünde bulundurularak, yörenin iklim
koşullarına uygun ve dayanıklı tohum ve bitkiler kullanılacaktır.
Ayrıca, arazi ıslahı çalışmaları sırasında yüzey drenajının kontrol edilmesi hususu
oldukça önemlidir. Suyun birikmesini önlemek amacıyla uygun yerlere drenaj kuyuları ve
hendekler açılacak ve yağmur suyu birikimi kontrol altına alınacaktır. Yapılan tüm bu arazi
ıslahı çalışmaları sonrasında alan uygun hale getirilmiş ve rekreasyon için uygun zemin
hazırlanmış olacaktır.
Rehabilitasyon; sahanın doğaya ve topografyaya uyumunun yanı sıra, ekolojik
uyumunu da kapsamaktadır. Rehabilitasyon çalışmalarının amacı; sahayı eski haline
dönüştürmek olmayıp, söz konusu arazi parçasındaki ekolojik d,engenin tekrar
kurulmasıdır. Ekolojik denge; ağaç, çalı, ot, çiçek gibi çeşitli bitki toplulukları ile irili ufaklı
kara ve su hayvanı topluluklarının yaşam sürdürebildikleri mevcut koşulların tümü
anlamındadır.
Rekreasyon ve yeşillendirme işlemleri, bölgenin mevcut toprak profili, iklim ve bitki
örtüsü göz önünde bulundurularak uygun bitkilerin seçilmesi ile gerçekleştirilecektir.
Yapılan bitkilendirme işlemlerinin bitki örtüsü ve topografya ile uyum sağlayıp
sağlamadığının anlaşılması için rehabilitasyon işleminin üzerinden tam bir büyüme
mevsimi geçmiş olması gerekmektedir.
VI-1
VI.2. Yer altı ve Yer üstü Su Kaynaklarına Etkiler
Yukarıda da bahsedildiği üzere; söz konusu sahada yüzey drenajının kontrol altına
alınması için uygun alanlarda drenaj kuyuları açılacak, böylece yer altı ve akarsu
kaynaklarının etkilenmesi önlenmiş olacaktır. Ayrıca, önerilen Erzin DGKÇ Santrali
faaliyetlerinin sona ermesini takiben, santralden herhangi bir proses suyu deşarjı söz
konusu olmayacaktır. Sonuç olarak, Proje Alanı etki alanında bulunan mevsimsel
derelerin ve su birikintilerinin su kalitesi üzerinde olası bir etkisinin oluşması
beklenmemektedir.
Söz konusu projenin deniz üzerindeki olası etkisi proje kapsamında deniz tabanına
yerleştirilecek olan su alma ve verme yapılarından ibarettir. Bu yapılar zamanla ekolojik
çevreye uyum sağlayarak deniz dibinde yapay resif görevi görmektedir. Dolayısıyla deniz
tabanında denizel flora ve fauna tarafından yaratılan yeni habitatın bozulmaması için
deniz tabanı altına yerleştirilmiş olan borular sökülmeyecektir.
Şekil VI-1. Difüzör Yüzeyinin Deniz Ortamına Zamanla Uyumu
VI.3. Olabilecek Hava Emisyonları
Faaliyetlerin sonlandırılması sonrasında herhangi bir hava emisyonunun atmosfere
bırakılması söz konusu olmayacaktır. Ekipmanın söküm işlemleri esnasında ortama azda
olsa doğalgaz çıkışı gerçekleşmesi öngörülebilmektedir. Bu miktarın herhangi bir
emisyona neden olması durumu söz konusu olmasa da, her türlü temizleme ve
havalandırma işlemleri gerçekleştirilerek gerekli önlemler alınacaktır. Arazi ıslahı ve
rehabilitasyon esnasında olası toz emisyonları ve rüzgar erozyonunun oluşması
önlenecektir. Sonuç olarak, saha kapatma işlemleri esnasında oluşabilecek olası toz
etkilerinin dışında Erzin DGKÇ Santrali‟nin işletme sürecinin sona ermesi ile birlikte
bölgenin hava kalitesi üzerine herhangi bir olumsuz etkinin oluşması söz konusu
olmayacaktır.
VI-2
BÖLÜM VII. PROJENĠN ALTERNATĠFLERĠ
(Bu bölümde yer seçimi, teknoloji (yakma-soğutma sistemi), alınacak önlemlerin
alternatiflerin karĢılaĢtırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.)
Bu bölümde tesisin kurulacağı yer, tesiste kullanılacak yakma teknolojisi ve
soğutma sistemi alternatifleri değerlendirilmiştir.
VII.1. Eylemsizlik Durumu
Proje Alanı kıyı kenar çizgisine bitişik ve kara tarafındadır. Kıyı kenar çizgisinin
deniz tarafındaki kara ve deniz alanlarında projenin soğutma suyu alma ve termal deşarj
yapısı mevcuttur. Türkiye‟de bugüne kadar kıyı alanlarının turizm tesisleri ve ekonomik
faaliyetler amaçları için yoğun kullanımı nedeni ile kullanılabilecek uygun alanlar oldukça
azalmıştır. İskenderun Körfezi‟nin Proje Alanı‟nın bulunduğu bölümünün kıyı şeridinde
liman, tersane, depolama ve dolum tesisleri gibi kıyı yapıları ile enerji üretim tesislerine
son dönemde yoğun talep oluşmuştur. Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin hiç
gerçekleşmemesi durumunda Proje Alanı ve önündeki sahil şeridinde kısa vadede bahse
konu tesislerin yapılması kaçınılmazdır. Bu nedenle, Proje Alanı‟nda eylemsizlik durumu
söz konusu olamayacak ve bu alan tesislerin çevresel etkilerine maruz kalacaktır.
Diğer bir yandan Proje Alanı‟nın eylemsizlik durumunun sağlanması halinde
çevresinde hiçbir negatif çevresel etki meydana gelmeyecektir. Ancak projenin
gerçekleşmemesi halinde ulusal, bölgesel ve yerel çapta bir sosyo-ekonomik faydalardan
söz edilemeyecektir.
Türkiye‟nin sanayileşme ile gelişen bir ekonomiye sahip olması sebebiyle son
yıllarda enerji talebi sürekli artış göstermiştir. Türkiye‟de artan enerji ihtiyacının
karşılanamamasının kısa vadede etkileri düşük olacaksa da orta ve uzun vadede
ekonomik gelişmelere olumsuz etkilerinin olması kaçınılmazdır. Karakteri gereği uzun
planlama ve inşaat sürelerine sahip enerji yatırımlarının, zamanında ve doğru şekilde
yapılamaması durumunda, elektrik enerjisi talebinin giderek arzdan daha hızlı artması
sonucunu doğuracak bu da ekonomik gelişmenin yavaşlamasına sebep olacaktır.
VII.2. Yer Seçimi
Projenin yeri ile ilgili alternatifler değerlendirilirken çevresel ve sosyal unsurlar ile
hassasiyetlerin gözönüne alınması; projenin sadece teknik ve ekonomik açıdan bir
fizibilitesinin yapılması değil, çevresel açıdan da tüm paydaşların kabul edebileceği
katılımcı ve sürdürülebilir bir yerin seçilmesini sağlayacaktır. Böylelikle, çevresel
hususların ve bölge sakinlerinin görüşleri göz önüne alınarak en kabul edilebilir çözüme
ulaşılabilenecektir.
Proje sahibi mevcut Proje Alanı seçimi öncesi çeşitli alternatif proje alanları
geliştirme çalışmaları gerçekleştirmiştir. Proje için yer seçiminde önem arz eden genel
kriterler aşağıda verilmektedir. Yer alternatifleri aşağıda bahsedilen genel kriterler
kapsamında incelenmiş, yapılan ekonomik ve teknik fizibiliteler ile optimize edilmiştir.
Genel Kriterler;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Fiziksel durum,
Altyapı durumu,
Arazi Statüsü,
Ticari durum,
İklim Özellikleri,
Ülke‟nin orta ve uzun vadeli enerji politikaları,
VII-1
Belirlenen kriterler kapsamında Proje sahibi öncelikle,
1. Mevcut santrallerinin mevcut kapasitelerinin artırımı,
2. Mevcut santrallerinin yanında yeni kapasiteler geliştirilmesi, alternatiflerini
değerlendirmiştir.
Bu alternatiflerden, mevcut santrallerinin mevcut kapasitelerinin artırımı imkanları;
fiziksel (arazi genişleme imkanı olmaması), altyapı (soğutma suyu sorunu, doğal gaz
ve/veya iletim hatlarının teknik ve/veya ekonomik yetersizliği) ve ticari (Organize Sanayi
Bölgesi, ticari anlaşmalar ve şartlar, maliyetler) kısıtlar sebebi ile teknik, ekonomik ve
çevresel olarak mümkün olmamıştır. Proje sahibinin mevcut projeleri dışında yeni proje
alanları araştırılmıştır. Araştırma kapsamında, Karadeniz, Trakya, Ege, Marmara,
Akdeniz, Orta ve Doğu Anadolu Bölgeleri‟nde enerji yatırımlarının yapılabilmesi için uygun
sahalar incelenmiştir.
VII.2.1. Yer Seçimi Süreci
1. Bölgesel Ölçekte Değerlendirmenin Yapılması ve Liste Hazırlanması
Bölgeler; fiziksel, altyapı, arazi statüsü, planlama, ekonomik, ekolojik ve sosyokültürel yönlerden analiz edilmiştir. Bu kapsamda Karadeniz, Trakya, Ege,
Marmara, Akdeniz, Orta ve Doğu Anadolu Bölgeleri‟nde uygun sahalar incelenmiş
ve genel değerlendirme kriterleri ve sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. (Tablo
VII-1).
Tablo VII.1. Alternatif Bölgelerin Değerlendirmesi
Proje
Kodu
Proje A
Bölge
Fiziksel
Altyapı
Planlama/
Statüsü
Karadeniz
Jeolojik ve jeo
teknik açıdan
uygun olmayan
zemin yapısı, az
sayıda uygun
büyüklük ve
jeolojik yapıda
arazi
İletim hatları
açısından
uzun veya
engebeli arazi,
Doğal gaz alt
yapı her yerde
mevcut değil
Uygun
olmayan
arazi
statüsü,
ÇED ve
planlama
sorunları
Arazi ve su
maliyetleri
Yönetilebilir
Proje B
Proje C
Proje D
Trakya
Ege
Marmara
Büyük arazi
bulma sorunu,
Yetersiz
soğutma suyu
Yönetilebilir
Uygun
olmayan
arazi
statüsü,
ÇED ve
planlama
sorunları
-
Batı ve
Orta
Akdeniz
Yönetilebilir
Yönetilebilir
Turistik
planlama
kapsamında
İskenderu
n Körfezi
Ceyhan
Bölgesi
Jeolojik ve
jeoteknik
yönünden uygun
zemin, deniz
seviyesi ve
soğutma suyu,
Bögenin
mevcut sanayi
altyapısı
sonucu uygun
elektrik ve
doğal gaz
letim altyapısı
Enerji
yatırımları
cazibe
merkezi
olarak
belirlenmiş
ve planlanan
bölge
Orta ve
Doğu
Anadolu
Verimliliği
etkileyen
soğutma suyu
sorunu ve
yüksek rakım
İletim ve boru
hatları
açısından
uzun mesafe
veya engebeli
arazi
Egemer
-
Uygun
olmayan
arazi statüsü
VII-2
Ticari
Sosyal ve Çevresel
Makro
Yönetilebilir
Doğal Gaz Kombine
Çevrim Santrali
ispatlanmış teknolojisi
ve yüksek verimi, temiz
yakıtı ve küçük yerleşim
alanı ile kısıtlı çevresel
etkilere sahip
-
Doğal Gaz Kombine
Çevrim Santrali
etkilere sahip
Doğal Gaz Kombine
Çevrim Santrali
etkilere sahip
Artan enerji
ihtiyacı ve
iletim hatları
kısıtları sebebi
ile Türkiye‟nin
makro planları
ile uyumlu
Artan enerji
ihtiyacı ve
iletim hatları
kısıtları sebebi
ile Türkiye‟nin
makro planları
ile uyumlu
Yönetilebilir
Doğal Gaz Kombine
Çevrim Santrali
etkilere sahip
Artan enerji
ihtiyacı ve
iletim hatları
kısıtları sebebi
ile Türkiye‟nin
makro planları
ile uyumlu
Yönetilebilir
Doğal Gaz Kombine
Çevrim Santrali
etkilere sahip
-
Bölgesel ölçekte yapılan değerlendirmenin sonucu olarak İskenderun Körfezi,
Ceyhan Bölgesi; altyapı, elektrik ihtiyacının yüksek olduğu bölge olması (Bölüm
I.2.2‟de belirtildiği üzere, 2008 yılı verilerine göre, Proje Alanı‟nın bulunduğu
bölgede elektrik tüketiminde son beş yılda ortalama %40‟lık bir artış gözlenmiştir),
uygun iklim özellikleri ve ülkenin uzun vadeli politikalarına ve makro ekonomik
(ülkenin orta ve uzun vadeli) enerji politikalarını desteklemesi avantajları sebebiyle
tercih edilmiştir.
2. Etki Analizinin Yapılması
Yatırımlardan doğal ve sosyo-kültürel kaynakların etkilenmesinde, her bölgenin ve
alanın bu etkileri kaldırma kapasiteleri farklıdır. Bu nedenle, Proje Alanı tayin
edilmeden önce yapılması gereken en önemli çalışmalardan biri de, etki analizi
çalışmasıdır. Seçilmesi düşünülen alanlar analiz edilmiş, analiz sonucunda
çevresel maliyetleri ve sınırlamaları yüksek olan alanlar tercih dışı bırakılmıştır.
3. Proje Alanı‟nın Seçilmesi
Ġskenderun Körfezi
Yapılan bölgesel değerlendirmelerin optimizasyonu sonucunda yatırımın
Akdeniz‟de yer alan İskenderun Körfezi‟nde yapılmasının uygun olduğuna karar verilmiştir.
Tablo VII.2. İskenderun Körfezi Alternatif Alan Değerlendirmesi
I
II
III
Yumurtalık ilçesinin
doğusunda kalan boş
alanlarda çeşitli firmalar
tarafından rafineri, petrol
ve petrol ürünleri
depolama ve dolum tesisi
gibi tesisler için EPDK‟ya
başvuruların olduğu
bilinmektedir.
Yumurtalık ilçesinin
doğusunda ise Sugözü
Koruma Alanları
bulunmaktadır.
Yumurtalık ilçesinden
Körfezin kuzeyine kadar
olan kıyı alanları
incelendiğinde bu
alanlarda Organize
Sanayi Bölgeleri, İsken
Sugözü Termik Santrali,
BTC Terminali, TorosCeyhan Terminali,
Serbest Bölge ve
BOTAŞ‟ın faaliyette
olduğu görülmektedir.
Planlanan yatırımlar bu
alanın alternatifler
arasında
değerlendirilmemesinde
etkili olmuştur.
Ekolojik olarak hassas
alan kapsamında olduğu
için yer alternatifleri
arasında
değerlendirilmemiştir.
Mevcut kirlilik yükü göz
önüne alındığında
alternatifler arasında yer
almamıştır.
IV
Alternatif Alan
Alternatif
Alanın
Durumu
Değerlendirme
VII-3
Dörtyol ile İskenderun
ilçeleri arasında başta
demir çelik ve limancılık
sektörleri ile petrol ve
petrol ürünleri depolama
ve dolum tesisleri olmak
üzere yoğun sanayi
faaliyetlerinin yürütüldüğü
görülmektedir.
Mevcut kirlilik yükü göz
önüne alındığından
alternatifler arasında yer
almamıştır.
İskenderun Körfezi kıyı
alanlarında yapılan
incelemelerde
İskenderun ilçesinden
başlayarak güneyindeki
Suriye sınırına kadar
turizm alanlarının varlığı,
ayrıca bu bölgenin Asi
Nehri ve uzantılarının
etkisiyle tarıma elverişli,
verimli toprak yapısına
sahip olduğu
görülmüştür.
Turizm ve tarım
faaliyetlerinin yoğunluğu
sebebiyle alternatifler
arasında
değerlendirilmemiştir.
Tablo VII-2‟de İskenderun Körfezi için yapılan alternatif alan araştırmasında Proje
Alanı olarak belirlenen Aşağı Burnaz mevki, fiziksel özellikleri (arazinin büyüklüğü), arazi
statüsü, ticari avantajları (fiziksel ve altyapı yatırımlarının büyüklüğü ve arazi maliyetlerinin
ekonomik olması), endemik türler için yaşama alanı olmayışı, yerleşim merkezine
yakınlığı, koruma altındaki alan ve askeri bölge olmayışı, sanayi bölgesine yakınlığı ve
arka planın (mevcut kirlilik yükü) uygunluğu nedeni ile, Proje Alanı olarak seçilmiştir.
Ayrıca bölgede narenciye yetiştiriciliği yaygın olmakla birlikte mevcut alanda tarım
yapılmaması ve mevcut arazi kullanımının yatırımı engelleyecek yapıda olmaması yer
seçiminde etkili olan diğer önemli faktörlerdir. Tesis yerleşimi dikkate alındığında mevcut
alanlarla çatışan bir kullanım şekli ortaya çıkmamaktadır. İletim hatlarına bağlantısı ve
doğalgaz tedariki gibi önemli konularda bir olumsuzluk çıkmaması da yatırımın yer
seçiminde etkili hususlar olmuştur.
Sonuç olarak, söz konusu saha proje sahibinin teknik ve ekonomik
değerlendirmeleri sonucunda yukarıdaki genel kriterler yönünden en uygun alan olarak
belirlenmiştir. Ayrıca bu kriterler dikkate alındığında proje yeri için herhangi bir alternatif
alan bulunmamaktadır.
VII.3. Teknoloji Alternatifleri
Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevkine çevreci bir teknolojiye sahip, yüksek
verimli bir doğalgaz kombine çevrim santrali kurulması planlanmaktadır. Bu santral birçok
avantaja sahiptir. Bunlardan bazıları;
a) Soğutma suyu ihtiyaçları diğer konvansiyonel tip termik santrallerden daha
azdır.
b) Konvansiyonel termik santrallere göre alan ihtiyacı daha azdır.
c) İnşaat dönemi kısa sürmektedir.
d) Gaz türbinleri tam yükle çalışmaya kısa zamanda başlayabildiklerinden
kombine çevrim santralleri de çabuk devreye alınarak saatlik ve günlük talep
artışını dengeleyebilmektedir.
VII.3.1. Yakma Sistemi
Doğalgaz yakıtlı santraller için yakma teknolojisi alternatifleri; tekil çevrim veya
kombine çevrim şeklindedir. Doğalgaz tekil çevrim veya doğalgaz çevrim santralinde ilk
kademe çevrim gaz türbininde gerçekleşmektedir. Kombine çevrim santralinde ise gaz
türbininden çıkan yüksek sıcaklıktaki atık yanma gazındaki ısı enerjisi, atık ısı kazanındaki
suyun buhara çevrilmesinde kullanılmakta ve üretilen bu buhardan da buhar türbini
vasıtasıyla enerji üretilmektedir. Çevrim santrallerinin verimliliği % 30 ile % 42 arasında
değişirken kombine çevrim santralinin verimliliği % 58‟e ulaşabilmektedir (European
Commission, 2006).
Doğalgazın pahalılığına rağmen doğalgaz kombine çevrim sistemini bu kadar
cazip kılan yüksek verim, düşük birim yakıt tüketimi ve düşük yatırım maliyetidir. Kombine
çevrim santrallerindeki yüksek verimliliğe bağlı olarak CO2 emisyon üretimi ve yakıt
tüketimi azalırken, işletme güvenilirliliği artmaktadır.
Proje‟nin işletme aşamasında oluşacak hava emisyonlarının azaltılmasında Avrupa
Komisyonu‟nca hazırlanmış olan “IPPC Reference Document on the application of BAT
for Large Combustion Plants” adlı dokümanda verilen yöntemler uygulanacaktır. Buna
göre, tesis kuru düşük NOx yakma (“dry low NOx burner”) sistemi ile donatılacaktır.
VII-4
NOx Emisyonu
Gaz türbinlerinde, doğalgaz ve havanın uygun oranlarda karışmaması ve yetersiz
hava miktarı, tesisin yakma verimliliğini düşürmekte ve bu durum ise CO gibi emisyonların
yüksek oranlarda çıkışına sebep olmaktadır. Uygun işletme koşulları sağlanarak bu tür
emisyonların üretimi düşük seviyelere çekilmesine rağmen, yakma verimliliğinin artması
sonucu oluşan yüksek NOx emisyon değerleri bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır.
NOx emisyon üretimi aşağıda sıralanan sebeplere bağlıdır;
Yakıtın bileşenine (Yakıtın hidrojen içeriği arttıkça NOx emisyonu da artmaktadır),
Alev sıcaklığına (Hava ve yakıt stokiyometrik oranda yakıldığında en yüksek alev
doruk sıcaklığına ulaşır. Bu da en fazla NOx emisyonuna neden olur),
Yakma bölümünde hava ve yakıt karışımının bekleme süresine (Bekleme süresinin
azalması NOx emisyon üretimini de azaltır),
Atmosferik koşullara (Yanma havasının içindeki nemin artması alev doruk
sıcaklığının azalmasına bu da NOx emisyonu oluşumunun azalmasını sağlar).
Gaz türbinleri ve kombine çevrim sistemleri için NOx emisyonunun azaltılması ile
ilgili önerilen üç farklı teknoloji vardır. Bu teknolojiler; Seçici Katalitik Redüksiyon (SCR),
Su/Buhar Enjeksiyonu ve Kuru Düşük NOx (DLN)‟dir. Bu projede NOx emisyonunun
azaltılması için emisyon oluşumunun kaynağında azaltılmasını sağlayan yani birincil
önlem olan Kuru Düşük NOx (DLN) teknolojisi kullanılacaktır. Bu teknolojilerle ilgili ayrıntılı
bilgiler aşağıda verilmektedir.
Seçici Katalitik Redüksiyon (SCR)
NOx emisyonu azaltılmasında ikincil önlemler arasında yer alan SCR, kirlilik
oluştuktan sonra kirliliğin azaltılmasına (boru sonu arıtım) dayalı bir teknolojidir. SCR
teknolojisiyle donatılmış gaz türbinlerinden; atık ısı kazanıyla ilgili teknik bir problem
gözlemlenmediğinden dolayı; SCR teknolojisi NOx emisyonlarının azaltımında mevcut en
iyi teknolojiler (BAT) kategorisinde yerini almıştır. Ancak prosesi gereği kullandığı
katalistler, deaktivasyon yüzünden periyodik olarak değiştirilmelidir. SCR katalisti olarak
genellikle ekonomik açıdan en uygun olan sıvılaştırılmış NH3 (amonyak) kullanılmaktadır.
NOx emisyonunun azaltılması NOx/NH3 oranına bağlıdır. Yüksek miktarlarda NH3
kullanımı NOx emisyonu oluşumunu azaltmaktadır. Bu yöntemle NOx emisyonları
azaltılırken, doğalgaz yakıtının içinde kullanılmamış NH 3 fazlalığı artmaktadır. Bu fazlalık
yakıtın soğuması sırasında SO3‟le tepkimeye girme riskini de arttırmaktadır. NH3 ve SO3
tepkimesi bakteriyel kirliliğe neden olan amonyum bisülfat oluşturmakta, bu da ısıtma
yüzeylerinin korozyonuna sebep olmaktadır. Bu olası problemlerin yanı sıra basınç kaybı
ve buna bağlı verim kaybı da SCR teknolojisinin dezavantajlarından biridir.
Su/Buhar Enjeksiyonu
En kolay uygulanabilen teknoloji olan su/buhar enjeksiyonu teknolojisi iki farklı
şekilde uygulanmaktadır. Bu uygulamalardan biri; su veya buharın yakıt ile karıştırılıp bu
karışımın yanma işleminin gerçekleştiği bölmeye enjekte edilmesi iken, diğeri bu bölmeye
doğrudan su veya buharın enjekte edilmesidir. Su veya buharın enjekte edilmesi
sayesinde alev doruk sıcaklığı düşürülerek, NOx oluşumu azaltılmaktadır. Yüksek
miktarlarda buhar ya da su kullanımı NOx emisyonu oluşumunu azaltmakta, fakat yüksek
miktarda buhar veya su enjeksiyonu gaz türbininde bazı mekanik hasarlara sebep olarak
kullanım ömrünü kısaltmaktadır. Bu teknoloji, diğer NOx emisyonunun azaltılmasında
kullanılan teknolojilerin kombinasyonuyla kullanılabilir.
VII-5
Kuru DüĢük NOx (DLN)
DLN teknolojisinin temel özelliği hava-yakıt karışımı ve yanmanın sıralı iki adımda
gerçekleşmesidir. İlk adımda hava ve yakıt karışımı, homojen sıcaklık dağılımını ve düşük
alev sıcaklığını sağlamakta, böylece yanma sırasında NO x emisyonu daha az üretilmiş
olmaktadır. DLN yakma sistemi çok etkili ve güvenilir bir teknolojidir. Endüstriyel
kullanımda hemen hemen tüm gaz türbinleri DLN sistemleri ile donatılmıştır. DLN
bugünlerde özellikle doğalgaz kullanan gaz türbinleri için iyi oturmuş teknolojidir.
VII.3.2. Soğutma Sistemi
Kombine çevrim santrallerinde kullanılabilen soğutma sistemleri; ıslak tip soğutma
kuleleri, hava soğutmalı kondenser ve tek geçişli soğutma sistemleridir. Aşağıda bu
sistemlere ilişkin ayrıntılı bilgiler verilmektedir.
Islak Tip Soğutma Kuleleri
Islak tip soğutma kuleleri doğal havalandırma (natural draught) ve indüklenmiş
çekme (induced draught) olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bu tip soğutma kulelerinin avantaj
ve dezavantajları aşağıda değerlendirilmiştir. Bu sistemde tek geçişli soğutma sistemine
göre daha az su kullanılmakta ve su sistemde sirküle edilmektedir (Cooling Water
Systems at Nuclear Power Plants, Union of Concerned Scientists, Sayfa 2, 13 Şubat
2001). Islak tip soğutma kulelerinde buharlaşmadan kaynaklı su kaybı gözlenmektedir.
Ayrıca, soğutma kulelerinden çevreye yayılan su buharı Legionella pneumophila adlı
bakterinin gelişimine uygun bir sıcaklık aralığına sahiptir. Bu bakteri Leyjoner Hastalığı
olarak
bilinen
hastalığa
neden
olmaktadır.
(http://www.osha.gov/dts/osta/otm/legionnaires/cool_evap.html).
Hava Soğutmalı Kondenser
Bu sistemlerde binalar; hava sirkülasyonu ve teminini engellediğinden birbirine
yakın yerleştirilemezler. Bu sebeple, aynı kapasitedeki başka bir tip soğutma sistemine
göre daha büyük bir alana ihtiyaç duyulmaktadır. Hava soğutmalı kondenserlerin (kuru
sistem); ıslak soğutma kuleleri ve tek geçişli soğutma gibi ıslak sistemlere göre ilk yatırım
maliyetleri yüksektir. Bu sistemlerde çevrim veriminin düşük olması ve iç tüketim
ihtiyacının yüksek olması işletme maliyetlerinin yükselmesine sebep olmaktadır. Mali ve
alan sıkıntılarından dolayı bu sistem geniş kapasiteler için kullanılmaz.
Tek GeçiĢli Soğutma Suyu Sistemi
Tek geçişli soğutma suyu sisteminde deniz, göl veya diğer yüzey suyu
kaynaklarından çekilen su, sistemde üretilen buharın yoğunlaştırılmasında
kullanılmaktadır. Yüzey suyu kaynağından çekilen soğutma suyu tekrar aynı kaynağa
deşarj edilmektedir. Tek geçişli soğutma suyu sisteminin, soğutma suyunun çekildiği ve
deşarj edildiği yüzey suyu ortamında meydana getireceği başlıca etkiler; sucul yaşam
öğelerinin soğutma suyu ile birlikte sisteme çekilmesi ve sıcak su deşarjlarından kaynaklı
etkiler olarak sıralanabilir. Bu etkilerden ilki ızgara sistemlerinin uygulanmasıyla bertaraf
edilebilmektedir. İkinci etki ise soğutma suyu sisteminin sağlıklı bir şekilde tasarlanması ile
ortadan kalkmaktadır.
Tek geçişli soğutma suyu sistemleri uygulama açısından soğutma kulelerine
kıyasla daha büyük kolaylıklar sunmaktadır (Cooling Water Systems at Nuclear Power
Plants, Union of Concerned Scientists, Sayfa 1, 13 Şubat 2001). Ayrıca, tek geçişli
soğutma suyu sistemlerinin kullanıldığı enerji santralleri soğutma kulelerinin kullanıldığı
santraller ile karşılaştırıldığında %3-5 daha verimli oldukları gözlenmiştir
VII-6
(http://www.world-nuclear.org/info/cooling_power_plants_inf121.html). Dünyadaki genel
uygulamaya bakıldığında ise yüzey suyu kaynaklarının yakınında bulunan büyük
kapasiteli enerji tesislerinde tek geçişli soğutma suyu sisteminin kullanıldığı, güvenilir bir
yüzey suyu kaynağının bulunmaması durumunda ise soğutma kulelerinin kullanıldığı
görülmektedir (IPPC Reference Document on the application of BAT to Industrial Cooling
Systems, Avrupa Komisyonu, Aralık 2001).
Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda tek geçişli soğutma suyu sisteminin
kullanılacağı doğalgaz kombine çevrim santrali alternatifi öne çıkmaktadır.
VII-7
BÖLÜM VIII. ĠZLEME PROGRAMI VE ACĠL EYLEM PLANI
VIII.1. Faaliyetin ĠnĢaatı için Önerilen Ġzleme Programı, Faaliyetin ĠĢletmesi ve
ĠĢletme Sonrası için Önerilen Ġzleme Programı ve Acil Müdahale Planı
Proje kapsamında yürütülecek faaliyetlerin çevresel performansının izlenmesi ve
ilgili çevre mevzuatına uyumunun sağlanması amacıyla Proje‟nin inşaat ve işletme
dönemlerinde uygulanmak üzere “Çevresel İzleme Programı” hazırlanmıştır. Çevresel
İzleme Programı, projenin yaratacağı çevresel etkilerin gözlenmesi ve azaltıcı önlemlerin
başarıya ulaşıp ulaşmadığının tespiti açısından önemli bir konudur. ÇED çalışması
kapsamında, inşaat ve işletme aşaması için ayrı ayrı ve ayrıntılı olarak hazırlanan
Çevresel İzleme Programı‟nın amacı;
Erzin DGKÇ Santrali Projesi‟nin kabul edildiği haliyle uygulanıp, uygulanmadığının
tespiti,
Proje‟nin gerçekleşmesi halinde görülecek çevresel etkilerin ilgili mevzuatta
belirlenen limit değerlerine uygunluğunun tespiti,
Önceden belirlenen etki alanının doğruluğunun tespiti,
Uygulama aşamasında önceden öngörülmeyen bir etki ortaya çıktığında gerekli
önlemlerin alındığının tespiti,
İyi uygulama yöntemleri ile projenin çevresel faydalarının en üst düzeyde
olduğundan emin olunması olarak özetlenebilir.
Proje‟nin inşaat ve işletme dönemlerinde yürütülecek izleme çalışmaları Tablo VIII1 ve Tablo VIII-2‟de özetlenmiştir. Bu programda yer alan parametreler, ölçüm ve analize
dayalı çevresel izleme çalışmalarını kapsamaktadır. Projenin inşaat ve işletme
aşamasında, ölçüm ve analize dayalı bu programa paralel olarak yürütülecek; hafriyat,
zemin emniyeti, iş sağlığı ve iş güvenliği, flora fauna, atık yağ ve katı atık gibi konularda
etki azaltıcı önlemler alınarak gözlemsel izleme yapılacaktır. İnşaat ve işletme
aşamasında meydana gelebilecek olumsuz çevresel etkilerin gözlemlenmesi ve ilgili
mevzuatta belirlenmiş sınır değerlerinin aşılması durumunda gerekli önlemlerin alınması
sağlanacak, projenin inşaat ve işletme aşamasında bu programın tam ve etkin
uygulanmasına özen gösterilecektir.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟nın 08.08.2008 tarih ve 26961 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlik Belgesi Tebliği Ek 4‟de yer alan “Nihai
ÇED Raporu İzleme Raporları Formu” aracılığıyla, yatırımın başlangıcından işletmeye
geçiş dönemine kadar proje ile ilgili bilgiler T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟na 3 aylık
periyotlarla iletilecektir.
VIII-1
Tablo VIII.1. İnşaat Dönemi Çevresel İzleme Planı
Hangi parametreler
izlenmelidir?
Ġzlenecek
parametrelerin
bulunduğu alanlar
nereler olmalıdır?
NE ?
Ġzlemeler nasıl yapılmalıdır?
Ġzleme çalıĢmaları hangi
dönemlerde ve hangi
sıklıkta yapılmalıdır?
Bu parametreler neden izlenmelidir?
Bu parametrelerin
izlenmesinden kimler
sorumlu olacaktır?
NEREDE ?
NASIL ?
NE ZAMAN ?
NEDEN ?
KĠM ?
Toz Emisyonları
Hafriyat alanlarından
Proje Alanı ve boru hattı
güzergahında
Toz emisyonları için ölçüm
yapılmayacaktır. Ancak hafriyat çıkarma,
depolama ve transfer çalışmalarında
gerekli önlemler alınacak, inşaat
faaliyetlerinin yürütüleceği alanlarda
sürekli olarak nemlendirme ve perdeleme
yapılacaktır.
Arazi hazırlama ve inşaat
faaliyetlerinin başlamasını
takiben
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği‟ne uyum için
Flora ve fauna elemanlarının korunması
için
EGEMER Elektrik
Üretim A.Ş.
Egzoz Emisyonları
İnşaat alanında
çalışacak ağır tonajlı
makine ve hafif
araçlarda
Araçların bakım
dönemlerinde
04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Egzoz
Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği‟ne
uyum için
EGEMER Elektrik
Üretim A.Ş.
Yetkilendirilmiş Kurum
ve Kuruluş/ Akredite
Laboratuvar
Gürültü Seviyesi
İnşaat alanında
Proje Alanı‟na yakın
yerleşim yerlerinde
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği‟ne uyum için
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği‟ne
uyum için
Fauna elemanlarının korunması için
Laboratuar
Deniz Ekolojisi
Evsel Atıksular
Soğutma suyu alma ve
termal deşarj sisteminin
inşa edileceği denizel
alan
Paket atıksu arıtma
boru çıkışı
Egzoz Ölçüm Cihazları
(NOx, CO, HC, PM10 izlemesi)
Gürültü seviyesi ölçüm aletleri
(Desibel Ölçümü, dBA)
İnşaat Döneminde uygun
aralıklarla
Gözlem ve ölçümler
(pH, BOİ, Çözünmüş Oksijen, AKM,
Koliformlar, amonyak azotu, fosfor, klorofila, nitrat, yağ ve gres, serbest klor)
Su alma ve termal deşarj
boru hattı inşaatı
döneminde bir defa
Denizel flora ve fauna elemanlarının
korunması ve biyoçeşitliliğin olumsuz
yönde etkilenmemesi için
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği,
Su Ürünleri Kanunu‟na uyum için
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği‟ne göre
İnşaat dönemi süresince
toplam 2 kez olmak üzere
belirlenen yıllarda birer kez
yapılacaktır.
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği‟ne uyum
için
Gözlem ve Ölçümler
(pH, KOİ. BOİ, AKM,)
İnşaat Dönemi süresince
uygun aralıklarla
VIII-2
Denizel flora ve faunanın korunması için
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo
21.1‟e uyum için
Laboratuar
EGEMER Elektrik
Üretim A.Ş.
Laboratuvar
Tablo VIII.2. İşletme Dönemi Çevresel İzleme Planı
Hangi
parametreler
izlenmelidir?
Ġzlenecek parametrelerin
bulunduğu alanlar nereler
olmalıdır?
Ġzlemeler nasıl yapılmalıdır?
Ġzleme çalıĢmaları hangi
dönemlerde ve hangi
sıklıkta yapılmalıdır?
Bu parametreler neden
izlenmelidir?
Bu parametrelerin
izlenmesinden kimler
sorumlu olacaktır?
NE ?
NEREDE ?
NASIL ?
NE ZAMAN ?
NEDEN ?
KĠM ?
Baca Gazı Deşarjı
Hava Kalitesi
Çevresel Gürültü
Seviyesi
Tesis baca çıkışında
Tesis alanına yakın
Hava Kalitesi İzleme İstasyonları
(Meteorolojik koşullar ve NOx, SO2,
CO, PM10 ve diğer gaz ölçümleri)
Sürekli
2 yılda bir numune ile ölçüm
Emisyonların yerleşim yerlerindeki
konsantrasyonunun tespiti için
Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Kontrolü Yönetmeliği‟ne uyum için
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği‟ne uyum için
Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği‟ne uyulması için
İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği‟ne uyulması için
Fauna elemanlarını etkilememek
için
Denizel flora ve fauna
elemanlarının korunması ve
biyoçeşitliliğin olumsuz yönde
etkilenmemesi için
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği‟ne
uyum için
Yüzme Suyu Kalitesi
Yönetmeliği‟ne uyum için (ilk 2 yıl)
Su Ürünleri Yönetmeliği‟ne uyum
için
Gürültü seviyesi ölçüm aletleri
(Desibel Ölçümü, dBA)
Uygun aralıklarla
5 yılda bir izin
Madde 36 -38
Tesisin soğutma suyu alma
ve termal deşarjın yapılacağı
deniz alanında (Akdeniz)
(pH, BOİ, Çözünmüş Oksijen, AKM,
Koliformlar, amonyak azotu, fosfor,
klorofil-a, nitrat, yağ ve gres, serbest
klor)
6 aylık periyotlar hâlinde, biri
Ocak diğeri Ağustos ayında
olmak üzere, yılda en az 2
defa
Soğutma suyu deşarj noktası
ve alım noktası
Sıcaklık
Online olarak (sürekli)
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
Tablo 23‟e uyum için
Tesis atıksu arıtma boru çıkışı
(pH, KOİ. BOİ, AKM,)
Uygun aralıklarla
Denizel flora ve faunanın
korunması için
Tablo 21.1‟e uyum için
Tesis alanında
Proje Alanı‟na yakın
Deniz Ekolojisi
Evsel Atıksular
Online Baca Gazı Ölçüm Sistemi
(NOx, SO2, CO, PM10 ve diğer gaz
ölçümleri)
VIII-3
EGEMER Elektrik Üretim
A.Ş.
Yetkilendirilmiş Kurum ve
Kuruluş/ Akredite
Laboratuar
Kuruluş/ Akredite
Laboratuar
Kuruluş/ Akredite
Laboratuar
Kuruluş/ Akredite
Laboratuar
Tablo VIII-3. İnşaat Dönemi Etki Azaltıcı Önlemler Planı
ETKĠ AZALTICI ÖNLEMLER PLANI
NE ĠÇĠN?
NEREDE ?
Hafriyat alanlarında
ĠnĢaat AĢaması
Flora
Fauna
Fauna
Bitkisel toprağın
depolanacağı alanda
Tüm İnşaat alanlarında
Ekolojik Hassas Alanlarda
NASIL ?
NE ZAMAN ?
Bitkisel toprağın sıyrılması ve
depolamasının uygun bir şekilde
yapılmasının gözlenmesi ve denetlenmesi
Hafriyat Topragı, İnsaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeligi‟ne uyum için
Hafriyat sırasında bulunan fauna
unsurlarının toplanarak alternatif alanlara
transfer edildiğinin gözlenmesi
Üreme ve alanı terk etme için fauna
unsurlarına yeterli zaman verilmesi için
Herhangi bir inşaat faaliyetinin fauna
unsurları üzerinde doğrudan olumsuz
etkilerinin olmadığının gözlenmesi
Nisan-Mayıs-Eylül
Anahtar türlerin ve göç döneminde olası
göçmen fauna unsurlarının belirlenmesi
Toz emisyonları için ölçüm
yapılmayacaktır. Ancak hafriyat çıkarma,
depolama ve transfer çalışmalarında
gerekli önlemler alınacak, inşaat
faaliyetlerinin yürütüleceği alanlarda
sürekli olarak nemlendirme ve perdeleme
yapılacaktır.
Hafriyat alanlarından Proje
Alanı ve boru hattı
güzergahında
Hafriyat atıkları
Proje Alanı‟nda (Hafriyat
toprağı geçici atık depolama
sahasında)
Atık kayıtları tutularak
Proje Alanı‟nda yürütülen
tüm faaliyetlerde
Tüm faaliyetlerde sürekli gözlem ve
denetim ile riskli çalışma ortamlarında ek
güvenlik önlemlerinin kontrolü
Zemin emniyeti
Tarihi, kültürel ve
arkeolojik varlıklar
Soğutma suyu alma ve
termal deşarj yapılarında
Santral üniteleri kurulum
alanlarında
tüm faaliyetlerde
Bitkisel toprağa ve bitki tohumlarına zarar
verilmesini önlemek için
İnşaat dönemi süresince
Hava
İş Sağlığı ve İş
Güvenliği
Arazi hazırlama faaliyetleri
süresince
NEDEN ?
1 kez; belirtilen ayların
ortasında 2 gün saha
çalışması
Hayvan türlerinin korunması için
Arazi hazırlama ve inşaat
faaliyetlerinin başlamasını
takiben, bu faaliyetlerin
bitimine kadar
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği‟ne uyum için
Flora ve fauna elemanlarının korunması
için
Kazı ve dolgu çalışmaları
süresince
Toprak erozyonunun önlenmesi için
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği‟ne uyum
için
Günlük
Uygun inşaat uygulamalarının kontrolü
için günlük gözlem ve denetim
Kültürel ve Arkeolojik
varlığa rastlanıldığı durumda
Gözlem
VIII-4
İş Kanunu ve yönetmeliklerine uyum için
Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar
Hakkında Yönetmeliğe uyum için
Kültür ve arkeolojik
varlıkların korunması için
VIII-4. İşletme Dönemi Etki Azaltıcı Önlemler Planı
ETKĠ AZALTICI ÖNLEMLER PLANI
NE ĠÇĠN?
Flora
NEREDE ?
NASIL ?
NE ZAMAN ?
Tesis ve etki alanında
Bitkisel toprağın yayılacağı alanların
belirlenmesi ve peyzaj için alana uygun
bitki türlerinin seçilmesi
Sıyırılan Bitkisel toprağın uygun bir şekilde
ve uygun yerlere yayılması, uygun bitki
türlerinin tesis dışındaki alanlara dikilmesi
İnşaat sonrası dönemde
Yılda 1 kez
NEDEN ?
Bitkisel toprağa ve bitki tohumlarına zarar
verilmesini önlemek için
ĠĢletme AĢaması
Nisan-Mayıs-Eylül
Fauna
Tesis ve etki alanında
Tesisler ve çevresindeki alanlara tekrar
geri dönen fauna unsurlarının belirlenmesi
İş Sağlığı ve İş
Güvenliği
tüm faaliyetlerde
Tüm faaliyetlerde sürekli gözlem ve
denetim ile riskli çalışma ortamlarında ek
güvenlik önlemlerinin kontrolü
Katı atıklar
Proje Alanı‟nda
Atık Kayıtları tutularak
1 kez; belirtilen ayların
ortasında 2 gün saha
çalışması
Yönetmelikte belirtilen
süreler çerçevesinde izleme
yapılacaktır.
Günlük
VIII-5
Çevredeki mevcut fauna elemanlarının girişçıkışlarının kontrolü
İş Kanunu ve yönetmeliklerine uyum için
Tesiste çalışan personelin sağlık ve
güvenliğinin sağlanması için
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü
Yönetmeliği
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‟ne
uyum için
Çevre kirliliğin önlenmesi için
Acil Eylem Planı
Proje kapsamında, arazi hazırlık, inşaat ve işletme dönemlerinde görülebilecek
doğal afetler, tesis içi kazalar, işletme sırasında yapılabilecek hatalardan kaynaklı
oluşabilecek acil durumlarda, insanları korumak ve yerleşim yerlerine veya proje
ünitelerinde meydana gelebilecek olumsuz etkileri en aza indirmek için neler yapılması
gerektiğini ve nasıl kontrol sağlanacağını tanımlamak amacıyla Erzin DGKÇ Santrali‟ne
özel bir “Acil Eylem Planı (AEP)” hazırlanacaktır.
Hazırlanacak planın başarı ile uygulanması için tesisteki personelin, acil duruma
müdahale konusunda yeterli bilince sahip olması gerekmektedir. Bu bilincin oluşturulması
amacıyla, yatırımcı tarafından Acil Eylem Planı Koordinatörü ve ekibi görevlendirilecek,
personelin yükleneceği sorumluluklar belirlenerek, sorumluluk dağıtımı ve çalışanların
AEP‟de öngörülen uygulamalarla ilgili olarak eğitimi yapılacaktır. Ayrıca periyodik olarak
acil durum müdahale tatbikatları düzenlenecektir.
Acil Eylem Planı‟nda yer alacak Acil Müdahale Ekibi‟nin görev ve sorumlulukları
aşağıda verilmiştir.
Acil Eylem Planı Koordinatörü‟nün görev ve sorumlulukları;
Acil durumu yönetmek ve acil durum planını devreye sokmak,
Acil Müdahale Ekibi‟nin hazırlanan plana uygun bir şekilde hareket etmesini
sağlamak,
Acil Eylem Planı‟nın yetersiz kaldığı yerlerde, işletme sahibinin onayını alarak
gerekli eylemleri yapmak ve bu eylemleri daha sonra Acil Eylem Planı‟na
yansıtmak,
Acil durum halinde aranabilecek kişilerin belirlenmesi ve bu kişilerin iletişim
bilgilerinin herkesin ulaşabileceği bir yerde asılı olarak bulunmasını sağlamak,
Acil durumun sona ermesiyle birlikte, durumu Acil Müdahale Ekibi ile gözden
geçirmek, rapor hazırlamak ve bu raporu işletme sahibine sunmak,
Acil Eylem Planı‟nı yıllık olarak gözden geçirmek ve yapılacak değişiklikler ile
birlikte hazırlanan yeni planın kopyalarını katılımcılara dağıtmak,
Acil durum tatbikatları gerçekleştirerek Acil Eylem Planı‟nın geçerliliğini ve
uygunluğunu kontrol etmek,
Ekip içerisinde gerekli iş bölümünü yapmaktır.
Acil Müdahale Ekibi‟nin görev ve sorumlulukları;
Acil Eylem Planı‟na uygun olarak gerekli eylemleri gerçekleştirmek,
Acil durum esnasında Acil Eylem Planı Koordinatörü‟nü bilgilendirmek,
Acil durumun sona ermesiyle birlikte Acil Eylem Planı Koordinatörü ile birlikte
durum değerlendirmesi yapmak ve raporun hazırlanmasına yardımcı olmak,
Önceden belirlenen irtibat kişilerini, acil durum anında olaydan haberdar etmek,
Yıllık olarak Acil Eylem Planı Koordinatörü ile birlikte planı gözden geçirmek,
Acil Eylem Planı kapsamında yapılacak olan eğitim ve tatbikatlara katılmaktır.
Acil Eylem Planı‟nda yer alacak diğer unsurlar aşağıda verilmiştir;
Acil bir durum söz konusu olduğunda müdahale için gerekli olabilecek araç ve
ekipmanlar
sahada
önceden
belirlenmiş
kolay
ulaşılabilir
yerlerde
bulundurulacaktır.
Tesisin işletimi esnasında yaşanabilecek kazaların önlenmesi için araç ve
ekipmanların bakımları düzenli olarak yapılarak eksiklikler giderilecektir.
VIII-6
Şantiyedeki her on personel için bir olmak üzere, "Temel İlkyardım Eğitimi"
sertifikası almış ilkyardımcılar bulundurulacaktır.
Acil durum anında tesiste bulunan bütün çalışanların toplanabileceği, ulaşımı
kolay, uygun bir alan toplanma yeri olarak belirlenecektir. Toplanma yerine ulaşım
sağlayan yollarda, özel yönlendirme işaretleri bulunacaktır.
Hazırlanacak acil durum talimatları hakkında tüm çalışanlar bilgilendirilecektir. Acil
bir durumda kaçış ve toplanma alanlarını gösteren acil durum tahliye planları
çizilecek ve tesisin belirli yerlerine asılacaktır. Senede iki kez acil durum tahliye ve
acil durum müdahale tatbikatı yapılacaktır.
Proje kapsamında oluşabilecek acil durumlar ve bu durumlarda yapılacaklar
aşağıda açıklanmıştır.
DEPREM
Görülmesi olası deprem riskine karşı önceden alınacak tedbirler aşağıda
verilmiştir.
Tesiste bulunan dolaplar ve deprem sırasında devrilmesi muhtemel benzeri
eşyalar birbirlerine ve duvara sabitlenecektir.
Tavanda ve duvarda asılı olan tablo, klima vb. cihazlar, emniyetli ve düşmeyecek
şekilde sabitlenecektir.
Kimyasal maddeler düzenli bir şekilde depolanacak, kimyasallar ağzı açık olarak
kesinlikle bırakılmayacaktır.
Acil çıkış için kullanılacak yollardaki tehlikeler ortadan kaldırılacak, buralara
gereksiz eşya ve malzeme konulmayacaktır.
Deprem anında faaliyeti durdurulması gereken ünitelerin bir listesi hazırlanacaktır.
Deprem anında hasar görerek sızıntı veya kaçakların oluşabileceği boru hatları ile
ekipman bağlantı yerlerinin düzenli olarak bakımları yapılacaktır.
Deprem anında yapılacaklar Şekil VIII-1‟de özetlenmiştir.
VIII-7
• Deprem anında kapalı alanlarda çalışan personel, paniğe kapılmadan güvenli bir yerde
sarsıntının bitmesini bekleyecektir.
1
• Deprem bittikten sonra çalışan ekipmanı durdurup, elektrik, gaz veya yakıt bağlantısını kestikten
sonra en yakın ve güvenli gördükleri acil durum çıkış kapısından çıkarak toplanma yerine
gidecektir.
2
• Acil müdahale ekipleri, depremin sona ermesiyle, tüm çalışanların güvenli bir yerde
toplandığından emin olacaktır.
3
• Yaralananlar tespit edilerek, ilkyardım ekipleri tarafından gerekli müdahaleler yapıldıktan sonra
en yakın sağlık merkezine ulaştırılacaktır. Enkaz altında kalan varsa kurtarma çalışmaları
başlatılacaktır.
4
• Tesiste genel durumun güvenli olduğu görüldüğünde, oluşan hasarlar tespit edilecek ve rapor
hazırlanacaktır. Hasar tespit çalışmalarında, kazan, buhar türbinleri, boru bağlantıları gibi riskli
olabilecek noktalara öncelik verilecektir.
5
• Hasar tespit çalışmaları sırasında herhangi bir kaçak veya sızıntıya rastlanırsa en yakındaki
vana kapatılarak sızıntı önlenecektir. Tesiste bulunan kimyasalların yerlere yayılması söz
konusu ise bu kimyasallar, kum gibi inert maddeler yardımıyla temizlenecektir.
6
Şekil VIII-1. Deprem Anında Yapılacaklar
YANGIN
Görülmesi olası yangın riskine karşı önceden alınacak tedbirler aşağıda verilmiştir.
En az 2‟şer veya 3‟er kişiden oluşan söndürme ekibi oluşturulacaktır. Acil durum
ekiplerine yangından korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal kurtarma, ilk
yardım faaliyetleri, itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması konularında,
yetkili firma ve şahıslar veya mahalli itfaiye teşkilatı tarafından eğitim verilecek ve
tatbikatlar yapılacaktır.
Ekip personeli ile şantiyedeki diğer görevliler, yangın söndürme alet ve
malzemelerinin nasıl kullanılacağı ve en kısa zamanda itfaiyeye nasıl ulaşılacağı
konularında tatbikî eğitimden geçirilecektir.
19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Binaların
Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ve uluslararası standartlara (NFPA)
uygun yangın söndürme sisteminde; yangın alarm sistemi (otomatik dedektörler,
alarm cihazları, kontrol ve komünikasyon sistemleri), yangın söndürme suyu
merkezi (işlenmemiş su havuzu yakınına konuşlandırılacak pompalar), dahili ve
harici boru ringi ve hidrant sistemi, mobil tip yangın söndürücüler ile otomatik
yangın söndürme sistemlerinin (trafo ve elektronik ekipmanlarda) yanı sıra köpüklü
su, karbondioksit (CO2) ve bunlara benzer çeşitli yangın söndürücüler
bulundurulacaktır.
Yangında patlamaya neden olabilecek riskli bölgeler tespit edilecek, tedbirler bu
yerlere öncelik verecek şekilde alınacaktır.
Yanıcı, parlayıcı ve çabuk tutuşan kimyasal maddeler önceden belirlenen özel
yerlerde muhafaza edilecek, ağzı açık kimyasal bırakılmayacaktır.
Riskli bölgelerde, sigara içilmesini ve buralara ateşle yaklaşılmasını önlemek için
uyarıcı levhalar bulunacaktır.
Depolama işlemleri, yangın sırasında yangın ekiplerinin çalışmasını
engellemeyecek şekilde yapılacaktır.
Yangın söndürme cihazları görünür ve kolay ulaşılabilir yerlerde bulunacaktır.
Yangın söndürme tüplerinin kontrolleri ve değişimleri düzenli olarak yapılacaktır.
VIII-8
Yangın sırasında yapılacaklar Şekil VIII-2‟de özetlenmiştir.
1
• Yangını ilk farkeden kişi, yangının küçük çaplı olması durumunda en yakın yangın söndürme
cihazıyla müdahale ederek yangını söndürecektir. Eğer yangın kişisel çabayla söndürülemeyecek
derecede ise en yakın alarm düğmesine basarak alarm sistemini harekete geçirecektir.
• İlgili merciler yangından haberdar edilecek ve yangın söndürme ekipleri hemen harekete
geçecektir.
2
• Yangınla mücadele ekipleri, görevli olmayan personeli yangın yerinden uzaklaştıracaktır.
3
• Tesisteki tüm faaliyetler durdurulacak ve parlayıcı özellikte olan sıvı ve gaz maddelerin boru
hatları kapatılacaktır. Yangın söndürme sistemi devreye alınacaktır.
4
• Güvenlik görevlileri tesise giriş ve çıkışları kontrol altına alacak ve tesis içinde bulunan araçların
çıkışını sağlayacaktır. Bu arada itfaiyenin kullanacağı yolları açık tutmaya çalışacaktır.
5
• Yangının büyüme durumuna göre yayılma riskine karşı çevredeki diğer tesislere haber
verilecektir.
6
• Yangınla mücadele ekipleri, önce yangında mahsur kalan personeli kurtaracak daha sonra da
kurtarılması gereken evrakları, makineleri kurtarma çalışmalarına başlayacaktır.
7
• Yaralılar tespit edilerek, ilkyardım ekipleri tarafından gerekli müdahaleler yapıldıktan sonra en
yakın sağlık merkezine ulaştırılacaktır.
8
• Tesiste genel durumun güvenli olduğu görüldüğünde, oluşan hasarlar tespit edilecek ve rapor
hazırlanacaktır.
9
Şekil VIII-2. Yangın Sırasında Yapılacaklar
SEL VE SU BASKINLARI
Tesiste yaşanabilecek su baskınlarına karşı önceden alınacak tedbirler aşağıda
verilmiştir.
Yağış dönemlerinin başında Proje Alanı‟ndaki drenaj sistemi ile rögarların kontrolü ve
herhangi bir tıkanma söz konusu ise gerekli bakımları yapılacaktır.
Su ile reaksiyona giren malzemeler açıkta bırakılmayacak ve yüksek yerlerde
depolanacaktır.
Sel ve su baskınları sırasında yapılacaklar Şekil VIII-3‟te özetlenmiştir.
VIII-9
• Tesiste çalışan personel yüksek konumdaki güvenilir bir yerde bekleyecektir.
1
• Elektrik çarpması ve elektrik tesisatının zarar görmesi riskine karşı zeminde bulunan elektrik
ekipmanı kapatılacaktır.
2
• Acil durumda görevli ekip, mahsur kalan personeli kurtaracak ve güvenli, yüksek bir yere
çıkmasını sağlayacaktır.
3
• Yaralılar tespit edilerek, ilkyardım ekipleri tarafından gerekli müdahaleler yapıldıktan sonra en
yakın sağlık merkezine ulaştırılacaktır.
4
• Depoların tahliye edilmesi söz konusu ise, tehlikeli ve zararlı kimyasalların sel sularına
kapılmasını önlemek için bu maddelerin tahliyesine öncelik verilecektir.
5
• Görevli ekip tarafından suyun sahadan tahliyesi sağlanacaktır. Tesiste genel durumun güvenli
olduğu görüldüğünde, oluşan hasarlar tespit edilecek ve rapor hazırlanacaktır.
6
Şekil VIII-3. Sel ve Su Baskınları Sırasında Yapılacaklar
SIZINTI VE DÖKÜLME
Projenin inşaat döneminde araçlarda kullanılacak yakıtlar, araçların bakımından
ortaya çıkacak atık yağlar ve inşaat çalışmalarında kullanılacak boyalar ile işletme
döneminde santral ekipmanlarının bakımından çıkacak atık yağlar ve tesiste kullanılacak
kimyasal maddelerin dökülmesi veya depolandıkları yerlerde sızıntı oluşma ihtimali vardır.
Böyle bir durum söz konusu olduğunda ilk olarak sızıntı veya döküntünün kaynağı
belirlenecek ve durdurulması için gerekli çalışmalar başlatılacaktır. Dökülen kimyasallar,
kum ve toprak gibi reaksiyona girmeyen malzemeler yardımıyla temizlenecektir. Toplanan
kimyasallar, tehlikeli atııklarla birlikte depolanacak ve 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümleri doğrultusunda, lisanlı şirketler aracılığıyla bertarafı sağlanacaktır. Temizleme
işlemlerinde çalışacak personelin Kişisel Koruyucu Malzemeler kullanmasına özen
gösterilecektir.
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik
Belgesi
Alan
Kurum/KuruluĢların
Yükümlülükleri"
BaĢlığının
Dördüncü
Paragrafında Yer Alan Hususların GerçekleĢtirilmesi Ġle Ġlgili Program
08.08.2008 tarih ve 26961 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Yeterlik Belgesi
Tebliği”nin 9. Maddesi‟nin dördüncü paragrafında “Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşlar
hazırladıkları Nihai ÇED Raporu‟nda, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen
taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye geçişine kadar, Proje
Alanı‟na giderek yerinde izleme kontrolünü yapmak ve bu Tebliğin Ek 4‟ünde yer alan
Nihai ÇED Raporu İzleme Formunu, Nihai ÇED Raporu‟nda belirtilen sürelere uygun
doldurmak suretiyle Bakanlığa yirmi iş gününde iletmekle yükümlüdür” denilmektedir.
Bu bağlamda, Erzin DGKÇ Santrali Projesi ÇED Raporu için “ÇED Olumlu Belgesi”
verilmesi durumunda Nihai ÇED Raporu‟ndaki izleme programı belirtilen süreler
çerçevesinde uygulanacak ve komisyonun belirleyeceği periyotlarla İzleme Raporları
Formu düzenlenerek T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟na iletilecektir.
VIII-10
BÖLÜM IX. HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği,
proje ile ilgili halkın görüşlerini, konu ilgili açıklamalar,)
IX.1. Projeden Etkilenmesi Beklenen Muhtemel Yöre Halkı
Aşağı Burnaz, Yukarı Burnaz, Yeşiltepe, Turunçlu köyleri ve Erzin ilçesi Erzin
DGKÇ Santrali Projesi‟nin etki alanı tespiti kapsamında incelenmiş, ancak projeden birincil
derecede etkilenmesi beklenen yöre halkı Aşağı Burnaz, Yukarı Burnaz köyleri olarak
değerlendirilmiştir.
IX.2. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Ġçin Yapılan ÇalıĢmalar
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş tarafından yapılacak Erzin DGKÇ Santrali Projesi
hakkında halkı bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak ve ÇED sürecine halkın katılımını
sağlamak amacıyla yapılan “ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı” sürecinde yatırımcı
firma tarafından halkı bilgilendirme toplantıları ve gezileri yapılmıştır.
i.
Halkı bilgilendirmek amacıyla, Yukarı Burnaz, Yeşiltepe ve Turunçlu köyleri
sakinlerinden 22 kişinin katılımı ile benzer tesis olarak değerlendirilen Ambarlı
Fuel-Oil Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali, Marmara Ereğlisi Unimar Doğalgaz
Kombine Çevrim Santrali ve Trakya Elektrik Santrallerine 07 Mayıs 2009‟ da gezi
düzenlenmiştir. Bu gezi ile yapılacak olan tesisin benzer örnekleri yöre halkına
tanıtılarak, kendi yörelerinde yapılması planlanan yatırım hakkında
bilgilendirilmiştir.
Şekil IX-1. Ambarlı Fuel-Oil Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali Gezisi
IX-1
Şekil IX-2. Marmara Ereğlisi Unimar Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali Gezisi
ii.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı‟nın 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliği”nin 9. Maddesi gereğince, Erzin DGKÇ Santrali projesine ilişkin olarak
halkı faaliyet hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak ve
ÇED sürecine halkın katılımını sağlamak amacıyla “ÇED Sürecine Halkın Katılımı
Toplantısı” Hatay ili, Erzin ilçesinde 26 Mayıs 2009 tarihinde yapılmıştır. “Çevresel
Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”nin yine 9. Maddesi gereğince, toplantı tarihi,
saati, yeri ve konusunu belirten ilanlar, biri ulusal dördü ise yerel olmak üzere
toplam beş gazetede, toplantı tarihinden en az on gün önce yayımlatılmıştır. İlanın
yayımlandığı gazeteler hakkındaki detaylı bilgi aşağıdaki tabloda (Tablo IX-1) yer
almaktadır.
Tablo IX.1. İlanın Yayımlandığı Gazeteler
Yayımlandığı Gazete
Yayımlandığı Tarih
Yayımlandığı Sayfa
Güneş Gazetesi (ulusal)
11 Mayıs 2009
11. sayfa
Erzin‟in Sesi (yerel)
08 Mayıs 2009
4. sayfa
İlk Kurşun Gazetesi (yerel)
08 Mayıs 2009
6. sayfa
Körfez Gazetesi (yerel)
08 Mayıs 2009
6. sayfa
Özyurt Gazetesi (yerel)
08 Mayıs 2009
4. sayfa
Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Erzin Belediyesi ile gerekli koordinasyon
sağlanarak toplantı yeri için Yeşilkent Lisesi Konferans Salonu, kapasitesi ve halkın
kolaylıkla ulaşabileceği merkezi bir yer olması sebebiyle uygun görülmüştür. Söz konusu
ilanın bir örneği, Şekil IX-3‟te sunulmaktadır.
IX-2
Şekil IX-3. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı için Verilen Gazete İlanı
iii.
“ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı” öncesinde Aşağı Burnaz, Yukarı
Burnaz, Yeşiltepe ve Turunçlu köylerinden toplantı yerine ulaşım sağlanacağı
duyuruları muhtarların bilgisinde köylere asılmış ve köylerden toplantı salonuna
ulaşım sağlanmıştır.
iv.
Erzin Belediyesi‟nden yapılan anons ile toplantı tüm halka duyurulmuştur.
v.
Katılımcıları proje hakkında bilgilendirmek amacı ile hazırlanan tanıtım broşürleri
katılımcılara dağıtılmıştır (bkz. Ek-20).
IX.3. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı
"ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı”, 26 Mayıs 2009 tarihinde, T.C Hatay
Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü‟nün başkanlığında, saat 14.00‟de başlatılmış ve
geniş katılımın sağlandığı bu toplantı yaklaşık üç buçuk saat sürmüştür. Yeşilkent Lisesi
Konferans Salonunda gerçekleştirilen toplantıya Erzin ilçesi halkı, Aşağı Burnaz, Yukarı
Burnaz, Yeşiltepe ve Turunçlu köylerinden yöre sakinleri ile Erzin Belediyesi, Belediye
Başkan Yardımcıları ve ilgili şube temsilcileri ile bunların yanı sıra “İnceleme
IX-3
Değerlendirme Komisyonu” üyesi çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri de
toplantıda yer almıştır. “İnceleme Değerlendirme Komisyonu” üyelerinden ÇED ve
Planlama Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, DSİ 6. Bölge
Müdürlüğü ve Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü‟nün içinde bulunduğu kurumların
temsilcileri toplantıya katılmıştır. Halkın projeye ilişkin görüş önerileri ve değerlendirmeleri
İl Çevre ve Orman Müdürlüğü‟nün tutanağı ile kayıt altında alınmıştır.
Şekil IX-4. ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı-1
IX-4
Proje için seçilen bölgenin uygunluğu ve kombine kelimesinin yanlış
algılanmasından dolayı endişelerini dile getirilen yöre halkına; yer seçiminde göz önünde
bulundurulan kriterler ve “kombine”nin anlamı ve bu bağlamda elektrik üretiminde
kullanılacak teknoloji hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Tesis alanının neden deniz kıyısı
seçildiğini soran yöre halkına; Proje Alanı‟nın denize yakın olmasının verimlilik açısından
avantajları anlatılıp, tesisin kıyıya ortalama 650 m. uzaklıkta olduğu vurgulanmıştır.
Ayrıca soğutma suyu ve santralin doğal çevreye etkisi hakkında sorular
sorulmuştur. Çevreye en az olumsuz etkisi olan uygun teknolojinin kullanılacağı ve
emisyon limitlerinde uyulacak Avrupa Birliği kriterlerinin de esas alınarak düşük olan
limitlere uyulacağı taahhüdü verilmiştir. Tesisin kurulması ile yörenin hava kirliliğinin
artacağı yönündeki endişelere gerek yatırımcı firma gerekse ÇED Raporu‟nu hazırlayan
kuruluş tarafından alınacak önlemler anlatılarak yanıt verilmiş, ayrıca yatırımcı, merkeze
konulacak on-line bir sistem ile baca gazı emisyonlarının anlık olarak ölçülüp
IX-5
değerlendirilebileceğini belirtmiştir. Halkın tüm görüş, öneri ve endişeleri 03 Haziran
2009‟da Çevre ve Orman Bakanlığı‟nda yapılan Kapsam ve Özel Format Belirleme
Toplantısında dikkate alınmıştır. Ayrıca, katılımcılar tarafından gündeme getirilen görüş,
öneri ve değerlendirmelere bu raporun ilgili kısımlarında detaylı olarak yer verilmiştir.
IX.4. ÇED Sürecinde Halktan Gelen GörüĢ ve Önerilerin Değerlendirmesi
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
hükmü gereğince Erzin DGKÇ Santrali Projesi, Hatay Valiliği tarafından halkın
görüĢüne açılmıĢ ve Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 04.02.2010 tarih ve 1049 sayılı
yazısı ile halkın görüĢ, öneri ve endiĢeleri Egemer Elektrik Üretim A.ġ.’ye iletilmiĢtir.
Halkın projeye iliĢkin görüĢ, öneri ve endiĢeleri hakkındaki açıklamalara bu
bölümde yer verilmiĢtir. Ayrıca, bu konular ÇED Raporunun içeriğinde ve eklerinde
detaylı olarak incelenmiĢtir.
HAVA
Hava kalitesi bakımından endişe yaratan en önemli konu, santralden
kaynaklanacak emisyonların arkeolojik yapılar ve tarım ürünleri üzerinde yaratacağı etkiler
ile santralden kaynaklanacak emisyonların asit yağmurlarına sebep olabileceğidir. Ayrıca,
yapılan hava kalitesi modelleme çalışmalarının yeterli olmadığı, bölgede faaliyette
bulunan ve faaliyete geçmesi planlanan tüm tesislerin kümülatif etkisinin belirlenmesi için
tüm bölgeyi içerecek şekilde çalışma yapılması gerektiği de bu süreçte iletilmiştir. İlgili
açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
Arkeolojik Yapılar Üzerine Etkiler
Proje Alanı‟na en yakın doğal sit alanı Başlamış Köyü Doğal Sit Alanıdır. Erzin
İlçesinin 3 km doğusunda bulunan alan, Proje Alanı‟na ise ortalama 16 km uzaklıkta
bulunmaktadır. Proje Alanı‟nın bulunduğu Erzin İlçesi sınırları içerisinde ve İskenderunAdana karayolunun sol tarafında, Proje Alanı‟na yaklaşık 8 km uzaklıkta bulunan
Seleukos döneminden Epiphania kentine ait olan İssos Harabeleri olarak bilinen su
kemerleri kalıntıları bulunmaktadır.
Bu antik kent üzerinde santralden kaynaklanan PM10 emisyonlarının düşük olması
ve taşınım mesafesi dikkate alındığında yer seviyesinde oluşturacağı etkinin arka plan
seviyelerinde oluşacağı söylenebilir. Diğer taraftan PM10‟in muhtemel etkisi tek başına
değil ancak nem ve diğer kirleticilerle birleşmesi halinde söz konusudur. Bu durum da etki
olasılığını daha da azaltmaktadır.
Sonuç olarak NOx ve PM10 emisyonlarının bölgedeki hakim rüzgar yönü dolayısı ile
tesisin kuzey doğusunda yer alan antik kent üzerinde etkisi gerek mesafenin artması ve
gerekse bu iki kirleticinin çevre havası içindeki konsantrasyonunun arka plan seviyelerine
inmesi dolayısı ile tolere edilebilir seviyelerde oluşabilecektir. Ancak NOx emisyonlarının
atmosferik reaksiyonlarla nitrat aerosollerine dönüşmesi ve atmosferik nem ile birleşerek
nitrik asit (HNO3) oluşturması kuru ve yaş birikim ile yer seviyesine inmesi halinde etkili
olabilir. Bunlardan kuru birikim yıl boyunca gerçekleşmesine rağmen yaş birikim yağışlarla
birlikte gerçekleşmektedir. NOx‟a bağlı bu etkiler kaynaklara yakın bölgede değil genellikle
birkaç günlük zaman içinde ve atmosfer içinde taşınım sonucu oluşmaktadır. Dolayısı ile
antik kent üzerinde bu tür etkilerin oluşması ihtimali ihmal edilebilecek seviyelerdedir. Bu
değerlendirmelerle birlikte bölgede tesisin faaliyete geçmesini takiben gerçekleştirilecek
çevre hava kalitesi izleme çalışmalarında İssos Antik Kenti çevresine yerleştirilecek
istasyonlardan alınacak hava örnekleri ile kontrol sağlanacaktır. (bkz. Bölüm VIII. İzleme
Programı ve Acil Eylem Planı)
IX-6
Raporda yer alan ve hava kalitesi modelleme çalışmalarında kullanılan rüzgar
yönleri Şekil IX.8‟de ile PM10 ve NOx dağılımlarının sonuçları Şekil IX.9 ve Şekil IX.10‟da
verilmiştir.
Esme Sayısına Göre Rüzgar
Gülü (Yıllık)
Esme Hızına Göre Rüzgar
Gülü (Yıllık)
N
NNW1.5
NW
1
WNW
0.5
W
40000
NNW
NW 30000
WNW 20000
10000
W
0
NNE
NE
ENE
E
0
WSW
E
ESE
SE
SSE
S
S
KıĢ
Ġlkbahar
N
15000
NNW
NW 10000
NNE
NE
ENE
WSW
SW
WNW
E
W
ESE
WSW
N
NNE
NE
ENE
5000
E
0
SE
SSW
20000
NNW
NW 15000
10000
WNW
5000
W
0
ENE
SW
SSW
SE
SSE
10000
NNW
NW 8000
6000
WNW
4000
2000
W
0
NNE
NE
WSW
ESE
SW
SSW
N
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Yaz
Sonbahar
N
15000
NNW
NW 10000
NNE
NE
ENE
WSW
SW
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
N
NNE
NE
ENE
5000
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Şekil IX-8. Rüzgar Yönleri
IX-7
Şekil IX-9. PM10 Dağılımlarının Sonuçları
IX-8
Şekil IX-10. NOx Dağılımlarının Sonuçları
Şekil IX.9 ve Şekil IX.10‟dan görüleceği gibi PM10 ve NOx dağılımlarının
sonuçlarına göre İssos Antik Kenti‟nde görülebilecek PM10 konsantrasyonu 0.015 ile 0-02
µg/m3 arasında, NOx konsantrasyonu ise 0.12 ile -0.20 µg/m3 arasındadır.
Raporda Bölüm V.1.13.Proje ve Yakın Çevresinde Yer altı ve Yerüstünde Bulunan
Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara,
Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım
Etkisinin Belirlenmesi başlığı altında konuyla ilgili açıklama şu şekilde yapılmıştır:
“Erzin DGKÇ Santrali baca gazı emisyonları içinde yer alan hava kirleticilerin
tesise 8 km uzaklıkta yer alan tarihi İssos Antik Kenti üzerinde etkisi özellikle NOx kirleticisi
IX-9
bakımından irdelenmelidir. NOx kirleticisi atmosferde taşınımı esnasında atmosferik
reaksiyonların da katkısı ile oluşur. Ancak NOx’ten HNO3 oluşumu için zamana ihtiyaç
vardır ve bu esnada hava kütleleri uzunca mesafeler kat ederler. Dolayısı ile NOx’dan
oluşacak asidik bileşenler, NOx kaynağı yakınında değil çok daha uzak mesafelerde kuru
ve yaş birikim şeklinde etkisini gösterecektir. Bu mekanizma esas alındığında Erzin DGKÇ
Santrali’nde çıkan NOx emisyonlarının tesise 8 km uzaklıktaki İssos Antik Kenti üzerinde
herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu olmayacaktır. Diğer taraftan İssos Antik Kenti ile
tesisin konumları ve bölgedeki hakim rüzgar yönleri de dikkate alınmalıdır. İssos Antik
Kenti tesise göre kuzeydoğu yönünde yer almaktadır. Tesisten kaynaklanan emisyonların
dağılımı ile ilgili modelleme çalışmasında kirleticilerin, bölgede hakim rüzgar yönü dolayısı
ile, doğulu yönlere doğru taşındığından İssos Antik Kenti ana taşınım yönünde kalmasına
rağmen NOx kirleticisi bakımından maksimum kirlenmenin tesis bacasından itibaren
yaklaşık 2,5-3,5 km mesafelerde oluşması ve bundan sonraki mesafeler için(özellikle
santralden Issos Antik Kentine olan mesafenin 8 km olduğu dikkate alınırsa) NOx
konsantrasyonunun seyrelmelerin de etkisi ile çok küçük değerlere inmesi ve bölgede
hava kalitesinde neden olacağı artışın arka plan seviyesinde kalması dolayısı ile
kirlenmeye minimum ölçülerde maruz kalmaktadır.”
”.
Tarım Ürünleri Üzerine Etkiler
Tarım ürünleri üzerinde muhtemel etkisi olabilecek ve doğalgaz yakıtlı
santrallerden kaynaklanacak emisyonlar partiküler madde ve azot oksitlerdir. Ancak, doğal
gazlı termik santrallerde bu kirleticiler ya çok düşüktür ya da yok denecek kadar azdır.
Azot oksit kirleticisi bakımından Erzin DGKÇ Santrali, düşük NOx oluşturan yakma
sistemine sahip olarak dizayn edilmiş olduğundan düşük azot oksit emisyonlarına sahiptir.
Bu nedenle bölgedeki tarım ürünleri üzerinde belirgin bir zarar oluşturması
beklenmemektedir. Raporun V.2.12. Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler ve Alınacak
Tedbirler, (Deniz ve Kara, Bölgedeki Deniz Kaplumbağaları Yuvalama Kumsallarına Isık,
Gürültü, Deniz Trafigi Gibi Etkileri) başlıklı bölümünde bu konu ile ilgili açıklama yapılmış
olup, ayrıca Ek- 14 Hava Kalitesi Modelleme Raporunda hava emisyonlarının dağılımı ve
konsantrasyonları gösterilmiştir. Çalışma sonuçları ilgili yönetmeliklerde verilen sınır
değerlerin aşılmadığını göstermektedir.
Asit Yağmurları OluĢumu
Bölgenin hakim meteorolojik özellikleri ÇED raporu Bölüm IV.2.1‟de verilmiştir. Bu
kısımda özellikle rüzgâr yönü ile ilgili ayrıntılı değerlendirmeler yapılmış olup kıyı
gerisindeki dağların rüzgârı engellemesi gibi bir etki söz konusu değildir. Akdeniz
bölgesinin karakteristik meteorolojik özellikleri bu bölgede etkilidir ve Erzin DGKÇ Santrali
emisyonları hakim rüzgar yönünde taşınarak hızla seyreltilecektir. Asit yağmurları gibi
etkilerin söz konusu olmayacağı ifade edilmiştir. Erzin DGKÇ Santraline bağlı
emisyonların bölgedeki toplumun sağlığı üzerinde iddia edildiği gibi bir etkiye yol açması
beklenmemektedir. Diğer taraftan bölge hava kalitesinin izlenmesine yönelik çalışmalarda
bu konuda yol gösterici olacaktır.
Erzin DGKÇ Santraline ait emisyonların bölgede asit yağmurları şeklinde olumsuz
etkilere neden olması beklenmemektedir. Ancak bölgede yer alan diğer endüstriyel
faaliyetler de söz konusudur. Bu nedenle asit yağmurlarının oluşumu ve bölgede tarım
üzerinde etkili olabilme potansiyeli bölgede tarımı yapılan ağırlıklı bitki türleri ve toprak
yapısı üzerinde diğer kirletici kaynakların da kümülatif etkileri dikkate alınarak
değerlendirilmelidir. Bu kapsamda bölgede atmosferik yaş ve kuru birikim örneklemesi ve
örneklerde asidik birikime neden olabilecek anyon ve katyonlar ile pH değerinin sürekli
olarak ölçtürülmesi ve toprak numuneleri vasıtası ile de toprak yapısı üzerindeki
IX-10
değişimlerine bağlı olarak elde edilecek bulgulara göre değerlendirme yapılması
gerekmektedir.
Kümülatif Etkinin Değerlendirilmesi
Küresel ısınmaya katkıda bulunan sera gazları içinde yer alan karbondioksit
emisyonları önem taşımaktadır. Bu emisyonlar, sadece termik santrallerden değil demirçelik, çimento, kireç, alüminyum üretimi gibi endüstriyel faaliyetler yanında ulaştırma ve
konut ısıtma faaliyetlerinden de kaynaklanmaktadır. Bu nedenle termik santrallerin sera
gazı üretme kapasiteleri diğer kaynakların etkileri de dikkate alınarak değerlendirilmelidir.
Diğer taraftan Erzin DGKÇ Santrali doğal gaz yakıtlı kombine çevrim santrali olup diğer
yakıtlı termik santrallere göre de daha az karbon dioksit üretme kapasitesi dolayısı ile
avantajlı konumdadır.
Erzin DGKÇ Santrali hava emisyonları etki alanının ilgili mevzuat gereği nasıl
belirlendiği Bölüm IV.1 Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi başlığı altında detaylı
olarak verilmiştir. Planlanan her tesis kendi etki alanı içerisinde faaliyette bulunan tesisleri
göz önünde bulundurmalıdır. Ancak Erzin DGKÇ Santrali hava emisyonları etki alanı
(6kmx6km) içerisinde başka herhangi bir tesis yer almamaktadır. Lisans almış ancak
henüz faaliyette olmayan tesislerin, modelde yer alması zorunlu olmamakla beraber, böyle
bir çalışmanın yapılabilmesi için diğer tesislere ait gerekli veriler de mevcut değildir.
Dolayısıyla ÇED ile ilgili çalışmalar, sadece planlanan yeni tesisin etkisini dikkate
almaktadır. Ayrıca, Erzin DGKÇ Santrali hava emisyonları inceleme alanı 20kmx20km
olarak çalışılmıştır. Bölgede mevcut diğer kirletici kaynakların kümülatif etkisi daha çok
bölgede yapılan arka plan hava kirliliği seviyesi ölçüm çalışması sonuçları ile ifade
edilmeye çalışılmaktadır. Bu amaçla Ek-13 Hava Kalitesi Ölçüm Raporunda arka plan
ölçümlerine yer verilerek, bölgenin mevcut kirlilik yükü açıkça ortaya konmuştur. Bu
çalışmada da Erzin DGKÇ Santralinin etkisi arka plan kirlenme seviyesi ile mukayese
edildiğinde yasal limitlerin oldukça altında kalmaktadır.
ÇED dosyasında doğal gazlı termik santrallerin en önemli kirletici emisyonlarının
azot oksit emisyonları olduğu belirtilmiştir. Bu değerlendirme doğal gazlı santrallerin
emisyonları arasında relatif önemliliği vurgulamayı amaçlamaktadır. Oysa diğer yakıtlı
termik santrallerle mukayese edilmesi halinde azot oksit emisyonlarının (gerek kütlesel ve
gerekse konsantrasyon bazında) çok daha düşük seviyelerde kaldığı, ayrıca kükürt dioksit
ve partiküler madde kirleticileri bakımından da karşılaştırma kabul etmeyecek ölçüde
düşük kaldığı bilinmektedir.
NOx emisyonlarını bölgede belirgin bir olumsuz etkisinin olmayacağı modelleme
çalışmaları ile de ortaya konulmuştur ve santralin faaliyette olduğu dönemlerde çevre
havası kalitesi ölçümleri ile sürekli kontrolü yapılacağı raporda belirtilmiştir.
Bölge halkından gelen görüşlerde mevzuatta verilen sınır değerlerin aşıldığı iddiası
bir yanlış anlamaya işaret etmektedir. Sanayi Kaynaklı Hava Kirlenmesinin Kontrolü
Yönetmeliği (SKHKKY)‟ne göre bahse konu santralin, Raporu içerisinde verilen
emisyonları, konsantrasyon bazında Tablo IX.2‟de verilmiştir.
Tablo IX.2. SKHKKY‟na göre Emisyon Sınırlamaları
Kirletici
Birim
SO2
NOx
CO
PM
mg/Nm3
mg/Nm3
mg/Nm3
Bacharach
SKHHKY,
Konsantrasyon,%15 O2’ye göre
DüzeltilmemiĢ K=58/55= 1,055’e göre düzeltilmiĢ değerler
60
63
75
79
100
105
3
3
IX-11
Santral
8,6
50
100
-
Tablo IX.2‟nin incelenmesinden santralin konsantrasyon bazında emisyonlarının
SKHKKY‟nde verilen SO2 için 63 mg/Nm3 değeri yerine çok daha küçük olan 8,6 mg/Nm3
de, NOx emisyonlarının 79 mg/Nm3 yerine 50 mg/Nm3 değerinde ve CO emisyonunun da
105 mg/Nm3 yerine 100 mg/Nm3 değerine sahip olarak yasal kısıtlamaları rahatlıkla
sağlamakta oldukları görülmektedir.
Tablo IX.3. Erzin DGKÇ Santrali Emisyon Değerleri
Kirleticiler
NOx
CO
SO2
PM10
VOC
Baca Gazı Kompozisyonu,
mg/nM3
50,0
100,0
8,6
5,0
3,5
Emisyonlar, kg/saat
1 ünite
2 Ünite
107,95
215,9
215,90
431,8
18,50
37,0
10,80
21,6
7,55
15,1
Bir kaynaktan havaya verilen kirleticilerin miktarının SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1‟de
değerlerin aşıldığı belirtilmiş ve gerektiği gibi modelleme çalışması yapılmıştır. Modelleme
çalışması sonuçları daha önce belirtildiği gibi santralin bölge hava kalitesi üzerindeki
etkilerinin yasal mevzuatta belirtilen limitlerin altında kaldığını ortaya koymuştur.
FLORA VE FAUNA
Bölge halkından gelen görüşlerde alandaki biyoçeşitlilik ile alanda bulunan
endemik bitki ve hayvanlarla ilgili yeterli çalışma yapılmadığı ifade edilmiştir. Ancak proje
kapsamda 8-9 Mayıs 2009, 19-20 Haziran 2009 ve 4-6 Eylül 2009 tarihlerinde konusunda
uzman biyologlar tarafından gerçekleştirilen saha çalışmaları ile arazinin durumu ve
biyolojik çeşitliliği ortaya konulmuştur. Ayrıca, alanda ne kadar endemik bitki ve hayvan
olduğu yapılan arazi çalışmalarının sonucunda belirlenmiş ve Ek-7 Karasal Flora ve
Fauna Raporunda listeler halinde verilmiştir.
Saha çalışmaları sırasında gözlemlenen ve raporda sunulan bölge habitatını
olumsuz yönde etkileyebilecek faktörlerin gerçek dışı olduğu ve bölge görülmeden
yazıldığı iddia edilmektedir. Raporda yer alan görüntüler ve tespitler sahada yapılan
çalıĢmaları sırasında elde edilmiĢtir.
Yapılan saha çalışmalarında birçok fişek kalıntısına rastlanmıştır. Rapora koyulan
boş av fişeği fotoğrafı, saha çalışması sırasında gözlenen boş av fişeklerinden sadece bir
tanesidir. Özellikle su sisteminin içinde ve yakınındaki kumullarda çok sayıda boş av fişeği
gözlenmiştir. Saha çalışmaları sırasında av tüfeği sesleri dahi duyulmuştur. Ayrıca bu
fişeklerden çıkan kurşun saçmalar alandaki kurşun kirliliği için ekotoksikolojik açıdan
oldukça önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Çünkü her av fişeği en az 30-35 gr kurşun
saçma içermektedir. Bu kurşunlar su ve toprakta fiziksel, kimyasal ve biyolojik yolla
çözünerek besin zinciri yolu ile burada yaşayan türlerin vücuduna girmekte ve toksik
etkiler oluşturabilmektedir.
Kum ocakları söz konusu kumul alanlarındaki habitat tahribine neden olmaktadır.
İşletilen kum ocağı ruhsatlı dahi olsa buradaki mevcut kumul yapısını bozmaktadır. Ayrıca
taban suyu çok yakın olduğu için kum ocakları daha sonra su ile dolmakta ve yapay su
sistemleri oluşmaktadır. Böylece bir habitat dönüşümü oluşmaktadır. Bu da mevcut
ekolojik dengenin bozulması için en önemli nedendir. Mevcut suların oluşum
nedenlerinden bir tanesi de kum ocakları nedeni ile derin çukurların oluşması ve buralara
taban suyunun dolmasıdır. Proje kapsamda yapılan saha çalışmalarında sahillerin,
hassas alanların tahrip edildiği gözlenmiştir. Gözlenen ve görüntülenen bu tahribat
raporda belirtilmiştir. Kum tepelerinin tahribatı, tuz partikülleri içeren rüzgârın doğrudan
IX-12
tarım alanlarına ulaşmasına neden olmakta ve alandaki tarımsal faaliyetlere fiziksel ve
kimyasal olarak olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Bu nedenle ruhsatlı da olsa bu bölgeden
kum alınması izlenmelidir.
Kıyı alan, gel-git hattının yaklaşık 5-10 m gerisinde, araçların geçmesine uygun
stabilize bir yol olarak kullanılmaktadır. Saha çalışmaları sırasında, bu yolun binek
araçlarının yanı sıra minibüs ve traktörler tarafından da kullandığı, kıyıya yaklaşık beş
metre ara ile arabayla Burnaz sahillerinde gezilebildiği gözlenmiştir. Bu durum, kumsal
kumunun sertleşmesine neden olarak kumsal yapısını bozduğu için raporda belirtilmiştir.
Yapılan saha çalışmalarında özellikle yaz aylarında kıyı bölgesinde oldukça yoğun
bir kirlilik gözlenmiştir. Bölge halkından kaynaklanan bir kirlilik olmasa da raporda saha
çalışmalarında yerinde gözlenen kirliliğin mevcudiyeti belirtilmiştir.
Proje Alanı‟nda endemik hayvan olmadığı ancak koruma gerektiren türler
bulunduğu Ek-7 Karasal Flora Fauna Raporu‟nda tablolar halinde açıkça belirtilmiştir.
Koruma gerektiren türler için de koruma tedbirleri raporda belirtilmiştir. Aynı şekilde
endemik bitki olmamakla birlikte koruma gerektiren Astragalus antiochianus türü o
çevrede endemik olmadan yetişen nadir bitkilerden biri olup, flora için alınacak gerekli
koruma tedbirleri raporda belirtilmiştir.
Diğer dikensi türlere bakıldığında, bu taksonların zaten oraların yerleşik türleri
olması nedeniyle her tarafta, yol ve tarla kenarlarında ve doğal alanlarda görülen ruderal
bitki türlerinin bulunması beklenen bir durumdur.
“Astragalus antiochianus türü sadece çalışma alanı etkisindeki kıyı kumullarında (Taşlıgöl
mevki) Filistin’e kadar uzanan bir türdür. Tür çok dar alanda olmakla beraber proje
sahasından uzakta olduğu için doğrudan etkilenmemekle beraber dolaylı olarak
etkilenebileceği değerlendirilmektedir. Pancratium maritimum (kum zambağı) endemik
olmamakla beraber uluslararası ölçekte koruma gerektiren bir türdür. Koruma statüsü
EN’dir. Hemen hemen bütün sahillerimizde yaygın olan bu tür özellikle yapılaşmadan
dolayı tehdit altındadır. Proje sahası içinde olmamakla beraber çok yakın alanda
kumullarda yetişen bu tür özellikle inşaat süreci boyunca gözlenmelidir”. (Ek-7 Karasal
Flora Fauna Raporu)
Kumda yetişen dikenli bitkilerin bulunduğu alan Proje Alanı dışındadır. Raporda
önerilen tedbirler alındığı ve gerekli izlemeler yapıldığı takdirde bu türlere ait bireylerin bu
alanı kullanmaya devam edebileceği şeklinde değerlendirilmiştir.
Flora ve fauna ile ilgili bir diğer görüş ise Proje Alanı‟nın ve yakın çevresinin proje
hem göçmen kuşlar hem de Akdeniz biyomunda yaşayan türler için önemli alan olmasına
rağmen bu konunun raporda değerlendirilmemiş olmasıdır. Raporun ilgili bölümünde bu
konu açıklanmıştır. Buna göre, Proje Alanı hem göçmen kuşlar hem de Akdeniz
biyomunda yaşayan türler için önemli olan alanların dışında bulunmaktadır. Amanos
Dağları önemli kuş alanıdır. Çünkü raporda da belirtildiği gibi göçmen kuşların için önemli
olan göç darboğazı alanı, ÖKA‟nın güney yarısında Belen Boğazı çevresindeki yerlerdir.
Kuş göçünün yoğunlaştığı alan Belen Geçidi‟nin 30 km kuzeyinde başlar, 30 km
güneyinde biter, kuzeyde Bozdağ‟dan güneyde Musa Dağı‟na kadar uzanır. Proje Alanı
hem göçmen kuşları için önemli olan, hem de Akdeniz biyomunda yaşayan türler için
önemli olan bu alanların dışında bulunmaktadır.
Yukarıda sözü edilen göçmen kuşlardan sadece leylek (Ciconia ciconia, 8 birey)
Proje Alanı ve çevresindeki tarlalarda, kaşıkçı (Platela lecocrodia, 3birey), Proje Alanı‟nın
kuzey batısındaki BOTAŞ Serbest Bölge‟deki çamur düzlüklerinde, arı şahini (Pernis
apivorus, 1 birey) ise Proje Alanı çevresindeki tarlalarda gözlenmiş olup vagrant
IX-13
(rastlantısal, gezgin) türler olarak değerlendirilmiş, alanı sadece beslenme ve dolaşma
alanı olarak kullandıkları belirlenmiştir. Proje Alanı ve etki alanlarında, her ne kadar koloni
halinde üreyen, göç eden ve/veya göç sırasında gruplar halinde alanı uzun süreli kışlama
alanı olarak kullanan kuş türleri bulunmasa da, bu dönemde yukarıda sözü edilen göçmen
kuş türlerine ait bazı bireylerin, Proje Alanı‟nın dışındaki gölcük ve çevrelerini geçici
konaklama alanı olarak kullanmaları olasıdır. Bu nedenle inşaat ve işletme aşamasında
bu gölcük ve çevrelerinin korunması ve izleme yapılması önerilmiştir. Proje Alanı‟nın
dışındaki gölcük ve çevreleri, göçmen kuşların göç döneminde konaklama alanı olarak
kullanacağı nitelikte olmayıp, bu amaç için ekolojik taşıma kapasitesine sahip büyüklükte
de değildir.
Ayrıca, Proje Alanı, Avrupa ve Rusya‟dan gelen tüm göçmen kuşların Afrika‟ya
geçerken kullandıkları tek ve en önemli güzergâh ve konaklama alanı olarak belirtilen
bölgenin içinde yer almamaktadır.
Proje Alanı‟nın bulunduğu bölgenin, Alchedo Atthis (Yalıçapkını) türü ve dünya
çapında koruma altına alınan deniz kaplumbağaları için önemli bir alan olduğu ve raporda
bu konuyla ilgili değerlendirmelerin bulunmadığı ifade edilmiştir. Konuya ilişkin
değerlendirmeler aşağıda sunulmuş ve detaylı bilgi ÇED Raporu içeriğinde ve eklerinde
bulunmaktadır.
Deniz kaplumbağaları ile ilgili olarak raporda Bölüm V.2.12. Flora/Fauna Üzerine
Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler, (Deniz ve Kara, Bölgedeki Deniz Kaplumbağaları
Yuvalama Kumsallarına Işık, Gürültü, Deniz Trafiği Gibi Etkileri) başlığı altında yapılan
açıklamalar aşağıdaki gibidir:
Ülkemiz Akdeniz kıyılarında yuvalama yapan İribaş Deniz Kaplumbağası (Caretta
caretta) ve Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas) türlerinden, özellikle Doğu
Akdeniz kıyılarındaki bazı kumsallarda yuvalama yapan ve nesli tehlike altında olan Yeşil
Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas) türü ile ilgili gözlemler yapılmıştır. Tüm deniz
kaplumbağaları dünya çapında “nesli tehlike altında” olarak sınıflandırılmış ve pek çok
Akdeniz ülkesinde koruma altına alınmıştır. Yeşil Deniz Kaplumbağasının Akdeniz
popülasyonu ise “kritik derecede tehlike altında” olarak sınıflandırılmaktadır. İribaş Deniz
Kaplumbağasının (Caretta caretta) Akdeniz’deki ana yuvalama kumsalları, Yunanistan’da
ve Türkiye’nin batı ve orta Akdeniz kıyılarında bulunmaktadır. Bu tür, IUCN Kırmızı
Listesi’ne göre “tehlike altında” olarak sınıflandırılmıştır.
Bu kapsamda, Proje Alanı’nın ön tarafında yer alan kumsal alan, (Proje Alanı’na
yaklaşık 650m mesafede) deniz kaplumbağası izleri, yuvaları ve ergin birey varlığı
açısından taranmış ve herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Planlanan santralin önündeki
kumsal, antroponejik etkenlere çok açıktır ve deniz kaplumbağalarının ürediklerine dair
herhangi bir gözlem veya bulgu yoktur. Ancak Doğu Akdeniz sahilleri özellikle Yeşil Deniz
Kaplumbağaları için üreme kumsalları içerebileceğinden söz konusu alanda, özellikle
üreme döneminde (Mayıs-Eylül) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP)
görüş yazısında belirtildiği şekilde DKMP tarafından uygun görülecek uzman bir ekip
tarafından deniz kaplumbağaları yuvalaması olup olmadığına dair izleme çalışmaları
yapılacaktır.
Kumsalın yuvalama alanı olarak tespit edilmesi durumunda DKMP tarafından
gerekli görülecek önlemler alınacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında fauna
üzerine olabilecek etkileri en aza indirmek için alınacak önlemler Bölüm IV.2.12’de
verilmiştir.
IX-14
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında sürekli koruma ve izleme çalışmaları
gerçekleştirilecek olup, söz konusu çalışma DKMP’nin koordinasyonunda yapılacaktır.
Hazırlanacak raporlar DKMP’ye sunulacak ve belirlenecek her türlü koruma önlemi
alınacaktır. Ayrıca, Proje Alanı ve etki alanında DKMP’nin uygun göreceği peyzaj ve çevre
düzenlemeleri yapılacaktır.
Körfez alanında bulunan üreme sahalarının (Sugözü-Akkum Kumsalı, AkyatanYumurtalık Kumsalı, Samandağ kumsalı) koordinatları ve Proje Alanı’na olan yaklaşık
uzaklıkları Tablo IX.4’te, Proje Alanı’na göre konumlarını gösterir harita Şekil IX-10’da
verilmiştir.
Tablo IX.4. İskenderun Körfezi Civarındaki Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanlarının Koordinatları ve Proje Alanı‟na
Uzaklıkları
Kumsal Adı
BaĢlangıç
Koordinatları
Proje Sahasına En
(km)
36°52'5.19"K
35°55'3.22"E
36°48'14.96"K
35°50'49.35"E
12
36°43'13.69"K
35°43'27.28"E
36°43'29.76"K
34°55'12.07"E
35
Samandağ Kumsalı
36° 7'29.04"K
35°55'4.16"E
36° 0'34.80"K
96
35°58'53.29"E
Tablo IX.4’te verilen uzaklıklar, işletme ve inşaat faaliyetlerinde, deniz
kaplumbağalarının üreme alanlarına, yaşamlarını sürdürmelerine ve kumsalda
yumurtlamalarına hiçbir etkinin olamayacağı kadar fazladır. Söz konusu alanların, projenin
hiçbir aşamasından etkilenmesi mümkün görülmemektedir. Ayrıca, tesisin işletme
aşamasında faunayı rahatsız edici ışık, gürültü gibi konularda, lokal ölçekte tedbirlerin
alınması sağlanacaktır. Söz konusu canlıların koruma alanlarını dikkate alarak ulusal ve
uluslararası tebliğ ve sözleşmelerin ön gördüğü kurallara uyulacaktır.
IX-15
Şekil IX-11.Proje Alanı ve İskenderun Körfezi Civarında Bulunan Deniz Kağlumbağaları Üreme Alanlarının (AkyatanYumurtalık, Sugözü-Akkum Ve Samandağ) Konumlarını Gösterir Harita.
Alchedo Atthis (Yalıçapkını) Ġle Ġlgili Değerlendirmeler
Alchedo atthis (yalıçapkını), oldukça yaygın bir kuş türüdür ve Şekil IX-11‟den de
görüldüğü gibi, Birdlife International (2009)‟a göre, herhangi bir ülkeye endemik bir tür
değildir.
IX-16
Şekil IX-12. Alchedo Atthis (Yalıçapkını)‟İn Yayılım Gösterdiği Bölgeler
(sarı: ürediği bölgeler; yeşil: yıl boyunca gözlendiği alanlar; mavi: üremenin olmadığı bölgeler)
Kaynak:http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=1066
Bu tür, Türkiye‟nin de içinde yer aldığı Palearktik zoocoğrafik bölgesinin yanı sıra
Güney Asya ve Hint okyanusundaki ada ülkelerine kadar yayılmıştır. Bu türün IUCN2010‟a göre (kaynak: http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/142112/0) “yerli”
(resident: native) olarak gözlendiği ülkeler aşağıda gösterilmiştir.
Alchedo atthis; yalıçapkınının Native (yerli) olarak bulunduğu ülkeler:
Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Andora, Ermenistan, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş,
Beyaz Rusya, Belçika, Bhutan, Bosna Hersek, Bruney, Kudüs, Bulgaristan, Kamboçya, Çin, Hırvatistan,
Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Mısır, Estonya, Finlandiya, Fransa; Gürcistan, Almanya,
Cebelitarık, Yunanistan; Hong Kong; Macaristan, Hindistan, Endonezya, İran, Irak, İrlanda, İsrail, İtalya;
Japonya, Ürdün, Kazakistan; Kore, Kuveyt, Kırgızistan; Lao People's Democratic Republic; Letonya,
Lübnan, Libya Arap Cumhuriyeti, Liechtenstein; Litvanya; Lüksemburg; Makedonya, Malezya; Malta;
Moldovya; Moğolistan, Karadağ, Fas, Myanmar; Nepal; Hollanda, Norveç, Umman; Pakistan; Papua
Yeni Gine, Filipinler, Polonya, Portekiz, Katar, Romanya; Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan,
Sırbistan; Singapur, Slovakya; Slovenya; Solomon Adaları, İspanya, Sri Lanka; Sudan; İsveç, İsviçre,
Suriye Arap Cumhuriyeti, Tayvan, Tacikistan; Tayland; Timor-Leste; Tunus, Türkiye, Türkmenistan,
Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Özbekistan, Vietnam
Alchedo atthis (yalıçapkını), IUCN-2010‟a göre herhangi bir tehlike kategorisinde
(CR, EN, VU) değerlendirilmemiştir. Bu kapsamda statüsü “LC: En az ilgi gösterilen türler”
kategorisindedir.
Alchedo atthis (yalıçapkını), Türkiye‟de yaygın bir kuş türüdür. Tüm kıyılarda ve
kıyılara yakın lagünlerde görülebileceği gibi iç su sitemlerinde de görülebilir (Kaynak: İ.
Kiziroğlu, 2009. Türkiye Kuşları, Cep Kitabı. Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu, 2009. ISBN: 9757460-01-X, Ankamat Matbaası, Ankara, 564 sayfa).Türün popülasyon yoğunluğu ile ilgili
yeterli düzeyde bilimsel veri bulunmaması ve gözlendiği alanlarda genellikle çok az bireyle
temsil edilmelerinden dolayı popülasyon yoğunluğu düşük olarak değerlendirilmektedir.
IX-17
Raporda da belirtildiği gibi, inşaat faaliyetlerinin gerçekleşeceği Proje Alanı’nın
küçük bir bölümü (7 ha) tarım alanıdır ve bu alanda sözü edilen kuş türünün (Alchedo
atthis; yalıçapkını) herhangi bir yaşam alanı (beslenme, barınma, üreme alanı)
bulunmamaktadır. Arazi çalışmaları sırasında, Proje Alanı’nda bu tür (Alchedo atthis;
yalıçapkını) gözlenmemiştir. Çünkü bu tür suya bağımlıdır. Bu tip alan ise Proje Alanı’nın
dışında bulunmaktadır. Proje Alanı’nın dışındaki alanda bu türe ait 1 birey gözlenmiştir ve
ilgili tabloda popülasyon yoğunluğu “A: 1-9 birey” olarak belirtilmiştir. Ayrıca yapılan
gözlemlerde bu türün ürediğine dair bir gözlem bulunmamaktadır. Buna göre gözlenen bu
1 bireyin, alanı, beslenme ve dolaşma alanı olarak kullandığı şeklinde değerlendirme
yapılmıştır. Bu tür, Proje Alanı’nın dışındaki diğer alanlarda da gözlenmiş olup mevcut
antropojenik etkilere rağmen varlığını devam ettirdiği gözlenmiştir.
Raporda önerilen tedbirler alındığı ve gerekli izlemeler yapıldığı takdirde bu türe ait
bireylerin bu alanı kullanmaya devam edebileceği belirtilmiştir.
TARIM
Raporun IV-63 sayfasında IV.2.9. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları,
Özel Mahsul Plantasyon Alanları) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün
Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları başlığı altında yer alan bilgiler Hatay Tarım İl
Müdürlüğü ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan temin edilmiştir. Hatay Tarım İl
Müdürlüğü 2008 verileri, 27.07.2009 tarih ve 2009/07/06 sayılı yazımızla Hatay Tarım İl
Müdürlüğü’nden talep edilerek rapora yansıtılmıştır. Proje Alanı, Hatay Valiliği Tarım İl Müdürlüğü’nün görüşüne göre toprak yapısı
itibari ile tarımsal faaliyete uygun değildir. ÇED Raporu Ek-2’de Tarım İl Müdürlüğü’nün
Proje Alanı hakkında verdiği görüşlere yer verilmiştir. Yapılan etüt sonucunda 7 ha alan
sulu özel ürün arazi (SOT), 71,3 ha alan ise tarım dışı alan olarak belirtilmiştir. Dolayısıyla
mevcut alan için tarım arazisinden herhangi bir dönüşüm söz konusu değildir. Raporda
sayfa II-3’te de belirtildiği üzere Proje Alanı’nın tamamı için 5403 sayılı “Toprak Koruma ve
Arazi Kullanımı Kanunu” kapsamında Hatay Tarım İl Müdürlüğü’nden görüş alınacaktır.
YER ALTI SUYUNA ETKİ
Raporda bölgedeki yer altı suyu kaynaklarının mevcut durumları ortaya konmuştur.
Santralin inşaat ve işletme aşamasında hiçbir amaçla yer altı suyu kullanılmayacağı
belirtilmiş olup, su teminin nasıl yapılacağına raporun ilgili bölümlerinde yer verilmiştir.
Ayrıca Ek-2’de konu ile ilgili DSİ görüşü yer almaktadır.
ÇED ÇALIŞMALARI Projenin her aşamasında çalışan öğretim üyeleri, kendi konularında bilimselliklerini
kanıtlamış alanlarında uzman kişilerdir. Bilim adamlarının ülkemizin her köşesini gezerek
elde ettikleri bilimsel verileri makaleler haline getirerek yayınlamaktadırlar.
Erzin Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali ÇED Raporu çalışmalarında hem
üniversitelerden kendi alanlarında uzman hocalar, hem de kendi alanlarında uzman
firmalar ile çalışılmıştır. Yapılan çalışmalar ve çalışma grubu Tabo IX.5’te yer almaktadır.
IX-18
Tablo IX.5. ÇED Sürecinde Yürütülen Çalışmalar ve Çalışma Grubu
1
Hava
Modellemesi
Çalışmaları
Hava emisyonlarının dağılımını gösteren modelleme çalışmaları.
Modelleme çalışmaları İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği öğretim üyelerinden Prof. Dr.
Kadir Alp tarafından yapılmaktadır. Bu çalışma ARTEK Mühendislik ile ortak yürütülmüştür.
2
Jeolojik Jeoteknik
Etüd
Çalışmaları
Depremsellik, zemin etüdü, yeraltı suyu ölçümleri, toprak analizleri. Geoteknik Etüd, Müşavirlik ve
Mühendislik A.Ş. ve bu kapsamda detaylı depremsellik çalışması Boğaziçi Üniversitesi Deprem
Mühendisliği öğretim üyelerinden Prof. Dr. Atilla Ansal, Prof.Dr. Mustafa Erdik, Dr. Karin Şeşetyan,
Mine Betül Demircioğlu tarafından yürütülmüştür.
3
Deniz
Araştırmaları
Batimetrik ve oşnoğrafik çalışmalar, deniz tabanı yapısını belirleme, denizsel bio-çeşitliliğin tespiti,
deniz sondajları, su alma verme sistemi tasarımına esas çalışmalar. Deniz araştırmaları MCH Tech.
Ltd. tarafından yapılmıştır.
4
Su
Sirkülasyonu
Çalışmaları
Akıntı modellemesi, su alma verme sistemi tasarımına esas çalışmalar, termal desarjın etkilerinin
tespiti . Bu çalışma ARTI Proje Ltd. Şti ve İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği öğretim
üyelerinden Prof. Dr. İzzet Öztürk ve Doç. Dr. Ali Fuat Aydın tarafından yürütülmüştür.
Yerinde türlerin tespiti, gerekli koruma eylem planlarının hazırlanması. Vejetasyon Dönemlerinde
sahaya çalışma ekibi tarafından gezi düzenlenmiştir. Mayıs , Haziran ve Eylül aylarında saha gezileri
yapılmıştır.
Çalışma Ekibi:
5
Karasal Bioçeşitlilik
Tespit
Çalışmaları
Prof. Dr. Hayri DUMAN
Prof. Dr. Zeki AYTAÇ
FLORAVEJETASYON
Bitki Türleri ve Vejetasyon
Prof. Dr. Abdullah
HASBENLİ
FAUNA
Omurgasızlar
(Invertebrata)
Böcekler ve diğer
omurgasızlar
Prof. Dr. Metin AKTAŞ
FAUNA
Omurgalı
Hayvanlar
(Vertebrata)
Memeli Hayvanlar
(Mammalia)
Prof. Dr. Yusuf
KUMLUTAŞ
FAUNA
Omurgalı
Hayvanlar
(Vertebrata)
İki Yaşamlılar ve Sürüngenler
(Amphibia ve Reptilia)
Gazi Üniversitesi
Fen-Edebiyat
Fakültesi
Biyoloji Bölümü
Dokuz Eylül
Üniversitesi Eğitim
Fakültesi
Biyoloji Bölümü
Hacettepe
FAUNA
Üniversitesi
Omurgalı
Kuşlar
Fen Fakültesi
Hayvanlar
(Aves)
Biyoloji Bölümü
(Vertebrata)
Yerinde türlerin tespiti, gerekli koruma eylem planlarının hazırlanması. Bu çalışma MCH Tech. Ltd.
tarafından YTÜ. Çevre Mühendisliği Bölüm öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Hürrem Bayhan ,
Yrd. Doç. Dr. Süleyman Şakar tarafından yürütülmektedir. Saha çalışmaları kış ve yaz dönemi olmak
üzere iki dönemde yapılmıştır.
Doç. Dr. Zafer AYAŞ
6
7
Denizsel Bioçeşitlilik
Tespit
Çalışmaları
Gürültü
Ölçümleri ve
Modelleme
Çalışmaları
Çevresel gürültünün minimize edilmesi için modelleme, uygun ekipman seçimi, ses duvarları,
ağaçlandırma vb. Bu çalışma Ekotest Çevre Danışmanlık Ölçüm Hizmetleri tarafından
yürütülmüştür.
Halkın Katılımı
ÇED Raporu, Bölüm IX. Halkın Katılımı başlığı altında ÇED Sürecinin
başlangıcından itibaren yapılan çalışmaların bir kısmına yer verilmiştir. Halkı
bilgilendirmek amaçlı yapılan benzer tesis gezileri fotoğrafları ile birlikte ilgili bölümde yer
almaktadır. Erzin DGKÇ Santrali Halkın Katılımı Toplantısı için biri ulusal dördü ise yerel
olmak üzere toplam beş gazetede yayımlatılmıştır. İlan verilen gazeteler, yayımlandığı
tarih ve sayfaları içeren bir tablo Raporda Tablo IX.1. de yer almaktadır. Ayrıca Aşağı
Burnaz, Yukarı Burnaz, Yeşiltepe ve Turunçlu köylerinden toplantı yerine ulaşım
sağlanacağı duyuruları muhtarların bilgisinde köylere asılmıştır. Erzin Belediyesinden
anons yapılarak, toplantı tüm halka duyurulmuştur. Tüm çalışmalar tarafımızdan kayıt
altına alınmıştır.
Ayrıca bölgeye halkın katılımı toplantısı öncesinde ve sonrasında hem
bilgilendirme amaçlı hem de inceleme amaçlı birçok toplantı, hem yatırımcı, hem ÇED
IX-19
Firması ve çalışma ekibi tarafından düzenlenmiştir. Halkın Katılımı Toplantısı ertesinde
Sivil Toplum Örgütlerine bilgilendirme toplantısı yapılmıştır. Halkın Katılımı Toplantısında
Erzin ilçesi halkı, Aşağı Burnaz, Yukarı Burnaz, Yeşiltepe ve Turunçlu köylerinden yöre
sakinleri ile Erzin Belediyesi, Belediye Başkan Yardımcıları ve ilgili şube temsilcileri ile
bunların yanı sıra İnceleme Değerlendirme Komisyonu” üyesi çeşitli kamu kurum ve
kuruluşlarının temsilcileri de yer almıştır. Toplantı, Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
tutanakları ile kayıt altına alınmıştır.
İLETİM HATTI VE DOĞALGAZ BORU HATTI
ÇED Raporu, sayfa V-16 da V.1.7. Doğalgaz Boru Hattı Yapılması İçin Gerekli
Olan İşlemler altında bahsedilen ÇED çalışması doğalgaz boru hattı için yazılmıştır.
Yapılan güzergah tespiti ve boru çapları 17.07.2008 tarihli, 26939 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Ek-1, 30.
Maddeye göre Petrol, Doğalgaz ve kimyasalların 40 km’den uzun 600 mm ve üzeri çaplı
borularla taşınması halinde ÇED’e tabi olduğunu belirtmektedir. ÇED Raporunda da
belirtildiği üzere Erzin DGKÇ Santrali doğalgaz iletim boruları uzunluğu geçici güzergah
tespitine göre toplam 15,7 km, boru çapları 406,4 mm olacağından, tesisin yakıt temin
borularının inşası yukarıda belirtilen yönetmelik maddesi gereğince ÇED’e tabi
olmayacaktır. Sayfa V-36’da V.2.2 Proje Ünitelerinde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler,
Nihai Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere, Ne Kadar ve Nasıl Pazarlanacakları,
Üretilecek Hizmetlerin Nerelere, Nasıl ve Ne Kadar Nüfusa ve/veya Alana Sunulacağı
başlığı altında ÇED’e tabi olacağı ifadesi elektrik iletim hattı için kullanılmış olup,
17.07.2008 tarihli, 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel
Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Ek-1, 32 Maddesinde belirtildiği üzere 154kv ve üzeri
gerilimde 15’den uzun enerji iletim tesisleri için (iletim hattı, trafo merkezi, şalt sahaları)
Çevresel Etki Değerlendirmesi gereklidir ifadesi yer almaktadır. Sonuç olarak, Erzin
DGKÇ Santrali doğalgaz boru hattı yönetmelik gereği ÇED’e tabi değilken, tesisin iletim
hattı yönetmelik gereği ÇED’e tabi olup, gerekleri raporda belirtildiği üzere yerine
getirilecektir. Raporda bu anlamda bir çelişki yoktur.
PLANLAMA DURUMU Erzin DGKÇ Santrali; Erzin (HATAY) Turunçlu Köyü, Burnaz Mevkii 361 ve 363
sayılı parseller üzerinde planlanmıştır. Proje Alanı’nı içeren üst planların durumu müteakip
paragraflarda belirtilmiştir.
Hatay İli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 5302 Sayılı İl Özel İdaresi
Kanununun 6. maddesi gereğince, İl Genel Meclisinin 10.11.2006 tarih ve 235 sayılı kararı
ve Antakya Belediye Meclisinin 08.03.2007 tarih ve 34 sayılı kararı ile onaylanarak
yürürlüğe girmiştir. Bahse konu planın yürürlüğe girmesi ile bir bölgede geçerli sadece bir
çevre düzeni planı veya üst plan olacağından ve ilgili mevzuatta çevre düzeni planı;
1/25.000, 1/50.000, 1/100.000 veya daha küçük ölçekli planlar olarak tanımlandığından
1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı yürürlükten kalkmıştır. Yaklaşık 20 ay yürürlükte kalan Hatay İli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı,
Hatay İdare Mahkemesinde açılan 2007/1223 esas sayılı davada 10.11.2008 tarihli ara
karar ile yürütmesi durdurulmuş ve daha sonra da aynı mahkemenin 10.03.2009 tarih ve
2009/282 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. 1/100.000’lik çevre düzeni planının yürürlüğe girmesi ile yürürlükten kalkan
1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı tekrar yürürlüğe giremeyeceğinden halen Hatay İlinde
yürürlükte herhangi bir üst ölçekli plan veya çevre düzeni planı bulunmamaktadır. Daha
önce yürürlükten kalkmış olan bir planın diğer bir planın iptali ile yürürlüğe girmeyeceği
veya yürürlükten kalkan plandan önceki duruma dönülemeyeceği, bir planın onanma ve
IX-20
yürürlüğe girme esaslarının ilgili mevzuatta düzenlenmiş olduğu açıktır. Bu durum
Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 10 Temmuz 2009 gün ve B.09.0.TAU.0.17.00.00.5752
sayılı yazısı ile de teyit edilmiştir.
Bu durumda uyum sağlanacak herhangi bir üst plan veya çevre düzeni planı
bulunmadığından Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 10 Temmuz 2009 gün ve
B.09.0.TAU.0.17.00.00.5752 sayılı yazısında (bkz. sayfa IX-22) da vurgulandığı gibi
1/5000 ölçekli Mevzi Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Mevzi Uygulama İmar Planının
yetkili makamlar tarafından onanabilecek olup, gerekli başvurular Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı’na yapılmıştır. Danıştay Birinci Dairesinin 5.7.2007 gün ve E.2006/765,
K.2007/79 sayılı kararı da bu yöndedir. Yapılan başvuru üzerine Erzin DGKÇ Santrali Proje Alanı’nı içeren 1/5000 ölçekli
Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ile Plan Raporu hazırlanmış ve
30.07.2009 tarih ve 9480 sayılı dilekçe ile T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik
Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü’ne 3194 sayılı İmar Kanunun 9. Maddesi
kapsamında onanması talebi ile sunulmuştur. Sunulan planlar Ek-4 ve Ek-5‘te verilmiştir.
1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları Bayındırlık ve
İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü tarafından
onaylanmadan herhangi bir işlem tesis edilmeyecektir.
ENERJİ POLİTİKALARI Türkiye’de elektrik üretiminin yaklaşık % 50’si doğalgaza dayandığı, diğer taraftan
Türkiye’ye doğalgazın gelişi hava kirliliğine çözüm amacıyla olmasına rağmen zamanla
hem ısınma hem de elektirik üretiminde Türkiye’yi dışa bağımlı hale getirildiği, Türkiye’de
doğalgaz kaynaklarının yetersiz olması ve elektrik üretiminde ve ısınmada kullanılan
doğalgazın tamamına yakınının yurt dışından ithal edilmesi nedeniyle Türkiye’de
doğalgazdan elektrik üretimi ileriki yıllar için arz güvenliği ve çeşitlilik açısından ciddi
riskler taşımakta olduğu ve konunun bu yönüyle raporda hiçbir değerlendirmeye tabi
tutulmadığı ifade edilmektedir. Bilindiği üzere; 3154 Sayılı Kanun'a göre kurulan Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı; enerji ve tabii kaynaklarla ilgili hedef ve politikaların, ülkenin savunması,
güvenliği ve refahı, milli ekonominin gelişmesi ve güçlenmesi doğrultusunda tespitine
yardımcı olmak; enerji ve tabii kaynakların bu hedef ve politikalara uygun olarak
araştırılmasını, geliştirilmesini, üretilmesini ve tüketilmesini sağlamakla görevlidir. Bakanlık
bu görev ve sorumluluklarını yerine getiririken Bakanlık teşkilatı merkez birimleri ile bağlı,
ilgili ve ilişkişli kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyon halinde ve mer’i mevzuat
çerçevesinde gerekli çalışmaları yapmaktadır. Ülkemizin temel enerji politikası, ülkemizin enerji güvenliğinin, çevresel etkiler
gözetilerek, uygun maliyetlerle ve sürdürülebilir bir şekilde sağlanması, ülkemizin bölgesel
ve küresel enerji ticaretinde söz sahibi olması ve enerji verimliliğinin artırılmasını
içermektedir.
Erzin DGKÇ Santrali Projesi de ülkemizin mevcut enerji politikaları çerçevesinde
ülkemizin enerji ihtiyacının bir kısmını karşılamak ve bölge ve ülke ekonomisine katkıda
bulunmak amacıyla planlanmış ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ile anılan Bakanlığın
bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarına yapılan resmi başvuru dahilinde gerekli lisnaslar alınmış
ve takip eden çalışmalar yine aynı kuruluşlar nezrinde sürdürülmektedir.
Enerji politikaları ülkenin güvenliği ve istikrarı üzerinde en önemli katkıya sahip
politikalar olup sürekliliği ve güvenilirliği yanında çevre boyutu da dikkate alınarak
oluşturulmalıdır.
IX-21
Erzin DGKÇ Santrali Projesi için hazırlanan ÇED raporunda ise; Bölüm I.2.1.’de
“Türkiye’nin Artan Enerji İhtiyacı, I.2.2’de “Hatay ve Bölgenin Artan Enerji İhtiyacı”,
1.2.3’de “Enerji Kaynaklarının Çeşitliliği, I.2.4’de ise “Enerji Üretim Yöntemlerinin
Karşılaştırılması” başlıkları altında gerekli bilgiler verilmiştir. IX-22
BÖLÜM X. YUKARIDAKĠ BAġLIKLAR ALTINDA VERĠLEN BĠLGĠLERĠN TEKNĠK
OLMAYAN BĠR ÖZETĠ
(Projenin inĢaat ve iĢletme aĢamalarında yapılması planlanan tüm çalıĢmaların ve
çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit,
teknik terim içermeyecek Ģekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması)
Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağıburnaz mevkinde kurulması planlanan Erzin DGKÇ
Santrali, 900 MWm / 882 MWe kurulu güce sahip olacaktır. Santralde kullanılacak yakıt
tipi doğalgazdır ve herhangi bir ek yakıt kullanılmayacaktır. Tesiste yakılacak doğalgaz ile
bir yılda yaklaşık olarak 6.750.000 MWh elektrik üretilmesi planlanmaktadır. Proje için
inşaat öncesi 16 ay, inşaat dönemi 48 ay olmak üzere 64 ay tamamlanma süresi ve 49 yıl
ekonomik işletme ömrü planlanmıştır.
Santralde üretilen elektrik 380 kV iletim hatları ile Tosçelik TM, Akdam Havza TM
ve Erzin TM Santralleri ile ulusal şebekeye bağlantısı planlanmaktadır.
Proje Alanı, Hatay il merkezinin ve İskenderun İlçe merkezinin sırayla yaklaşık 80
km ve 40 km kuzeyinde, Erzin ilçe merkezinin yaklaşık 13 km batısındadır. Proje Alanı‟nın
1 km batısında, halen yapımı devam etmekte olan Yumurtalık Serbest Bölgesi yer
almaktadır. Yumurtalık Serbest Bölgesi içerisindeki kurulu en yakın tesise mesafesi ise 4
km‟dir. Alan, yapılacak olan Erzin Organize Sanayi Bölgesine ise 3,5 km uzaklıktadır.
Kuzey tarafı kırsal alandır ve en yakın yerleşim kuzeybatı yönünde 900 m mesafedeki
Aşağı Burnaz köyüdür. Projenin gerçekleşeceği alan kıyı kenar çizgisinin kara tarafında
kalmaktadır. Bu alanın büyüklüğü 79 ha‟dır. Tesisin kurulacağı toplam inşaat alanı ise
yaklaşık 15,5 ha‟dır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında yapılacak faaliyetlerden kaynaklı çevresel
etkilerin tespit edilmesi amacıyla yapılan çalışmalar aşağıda sıralanmıştır.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Hava Modellemesi Çalışmaları
Jeolojik - Jeoteknik Etüd Çalışmaları
Deniz Araştırmaları
Su Sirkülasyonu Çalışmaları
Denizel ve Karasal Bio-çeşitlilik Tespit Çalışmaları
Gürültü Ölçümleri ve Modelleme Çalışmaları
Santralin inşaat aşamasında; temeller ile ana ve yardımcı binaların inşa edilmesi
ile türbin sistemlerinin, havalandırma, ısıtma, soğutma ve sıhhi tesisat sistemlerinin
montajı yapılacaktır. İnşaat süreci esnasında ve sonrasında çevre düzenlemesi
yapılacaktır. Proje Alanı‟nın düzenlenmesi işlemleri sırasında; denizden su alma ve denize
su verme yapılarının inşası, ilgili iletim hatlarının sağlanması, yolların sert yapıda
düzenlenmesi ve yeterli aydınlatma sistemlerinin konuşlandırılması hususları dikkate
alınacaktır.
Projenin özellikle inşaat aşamasında karasal flora ve fauna üzerinde önemli etkileri
olacaktır. En büyük etki, inşaat alanındaki habitat yapısı ve topografyasının bozulması ve
inşa alanlarındaki doğal habitatların tümüyle ortadan kalkması olacaktır. Bunun dışında,
gürültü, toz ve araç trafiği gibi dolaylı etkiler de görülecektir. Bu etkilerin azaltılması için
alınması gerekli önlemler ise aşağıda belirtilmiştir.
İnşaat faaliyetlerine çiçeklenme ve hayvanların üreme döneminde (Nisan- Haziran
Dönemi) başlanmayacaktır.
X-1
İnşaat faaliyetlerine başlanmadan önce arazideki mevcut bitkisel toprak sıyrılarak
depolanması sağlanacak ve inşaat sonrası peyzaj alanlarına bu bitkisel toprağın
yayılarak doğal bitki türlerine ait tohumların çimlenmesi sağlanacaktır.
İnşaat faaliyetleri süresince, kullanım dışı alanlara, inşaat-makine teçhizatlarının
ve işçilerin sokulması engellenecektir.
Etki altında kalacak alanların sınırları belli edilecek, koruma ve hassas alan
olduğunu belirtilen uyarıcı tabelalar yerleştirilecektir.
İnşaat faaliyetleri hayvanların alanı terk etmelerine imkan verecek şekilde tedrici
olarak yapılacaktır.
Gürültünün minimum düzeyde tutulması sağlanacak ve gece gürültü çıkartacak
faaliyetlerden kaçınılacaktır.
İnşaat faaliyetleri sırasında alanda sürekli sulama yapılarak tozun kalkması
önlenecektir. Ayrıca inşaat aşamasında çalışacak ekipmanın düzenli bakımları
yapılacaktır.
İnşaat faaliyetleri sırasında alanda tespit edilen canlı hayvanların etkilenmemesi
için, yakalanarak toplanması ve alternatif alanlara transferi sağlanacaktır.
İnşaat personelinin bu konuda bilinçli davranması için faaliyet öncesi eğitimler
verilecektir.
İnşaat faaliyetleri sırasında özellikle üreme (Nisan-Mayıs) ve göç (Eylül)
dönemlerinde önlemlerin etkinliğinin fauna unsurları açısından izlenmesi ve gerekli
tedbirlerin alınması için bir zoolog tarafından izleme (monitoring) yapılacaktır.
Projenin işletme aşamasında çevredeki karasal flora ve fauna üzerinde farklı
etmenlerin farklı etkileri görülecektir. İlgili bölümlerde de ayrıntılı bahsedildiği üzere, bu
etmenler tesisin faaliyetinden kaynaklı baca gazı emisyonları, gürültü, soğutma suyu
deşarjı ve araç trafiğidir. Bu etkiler projenin işletmeye alınmasının ardından, Bölüm VIII‟de
verilen izleme programı çerçevesinde izleme altına alınacaktır.
Flora ve fauna açısından değerlendirildiğinde, santralden kaynaklanacak en önemli
kirletici yanma sonucu açığa çıkacak NOx‟dır. Erzin DGKÇ Santrali‟nde yakıt olarak
kullanılacak olan doğalgazın yanma sıcaklığının ve yanma sırasında kullanılan hava
miktarının yüksek olması sebebi ile NOX oluşumu olacaktır. Ancak, tesiste kullanılacak Dry
Low NOx teknolojisi ile yakıt/hava oranı kontrol altına alınacak ve NO X oluşumu istenilen
düzeyde tutulacaktır. Seçilen teknoloji ve buna ek olarak yakıt olarak doğalgazın
kullanılacak olması projenin işletme aşamasında oluşacak çevresel etkilerin minimum
seviyede tutulmasına olanak sağlayacaktır. İşletme aşamasında tesisten kaynaklanacak
baca gazı emisyonları 06.07.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” Ek 1 A‟da verilen
sınır değerlerin altında alıcı ortama verilecektir. Bu sebeple, çevredeki mevcut flora ve
fauna üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağı öngörülmektedir.
Önerilen santralden kaynaklı oluşabilecek en önemli etki, denizel etki soğutma
suyunun deniz ortamında yaratması muhtemel sıcaklık değişimidir. Santralin işletme
aşamasında ihtiyaç duyulacak soğutma suyu Akdeniz‟den temin edilecek ve kullanıldıktan
sonra tekrar Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Konuyla ilgili gerekli tedbirler alınmadığı takdirde
denizde oluşması muhtemel termal kirlilik bazı türlerin populasyonlarının artmasına, tür
çeşitliliğinin ise azalmasına neden olabilir. Bu yüzden, deşarj işlemlerinde 31.12.2004 tarih
ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak ve soğutma suyu
deşarjının alıcı ortamda oluşturacağı etkiler mevzuat hükümlerince belirlenen izleme
periyodu, sıklığı ve sayısına göre izlenecektir.
X-2
Tesisin işletme aşamasında, bazı ünitelerin yayacağı gürültü emisyonları çalışan
personel ve çevre yerleşim birimlerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Gürültü seviyelerinin
izin verilen değerleri aşması durumunda insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri
olacaktır. Yüksek ses seviyeleri çalışan personelin gün içerisindeki motivasyonunu
etkileyebilir, hata yapmasına da sebebiyet verebilir. Bu amaçla, işletme aşamasında
santral ünitelerinden kaynaklı gürültünün azaltılması amacıyla ekipmanların izolasyonu
yapılacaktır. Bu sayede santral dahilinde oluşacak gürültü seviyesinin 07.03.2008 tarih ve
26809 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” sınır değerlerinin altında olması sağlanacak
ve santral etki alanı içinde bulunan fauna elemanlarının olumsuz yönde etkilenmesi
engellenecektir.
Önerilen santralin inşaat aşamasında yaklaşık 1000 kişinin, işletme aşamasında
ise yaklaşık 60 kişinin çalışması öngörülmüştür. İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak
personelin çevre yerleşim birimlerinden sağlanması planlanmaktadır. Buna bağlı olarak
sağlanacak istihdam olanakları ve yapılacak harcamalar ile projenin bölgesel ekonomiye
olumlu etkileri olacaktır.
Önerilen proje seçilen yöreye istihdam olanağı sağlayacaktır. Projenin inşaat ve
işletme aşamasında ihtiyaç duyulacak malzeme, yiyecek, taşıma vb. hizmetlerin tümü
yöreden karşılanacaktır. İnşaat aşamasında çalışacak personel barınma ihtiyacı yöreden
ve Proje Alanı‟na kurulacak olan geçici prefabrik yapılar ile sağlanacaktır. İşletme
aşamasında personelin barınma ihtiyacı çevredeki mevcut imkanlardan sağlanacaktır.
Yöreden sağlanacak olan bu hizmetlerin tümünün bölge ekonomisine olumlu katkı
sağlayacağı öngörülmektedir.
İnşaat aşaması dışında 49 yıl hizmet vermesi planlanan tesisin işletme süresi
boyunca yemek, servis, barınma gibi hizmetlerinin yerel kaynaklar kullanılarak
karşılanmasının yanı sıra, inşaat ve işletme aşamasında çalışacak personelin yerel
işgücünden sağlanması nedeniyle yerel ekonomiye önemli katkıları olacaktır.
Önerilen Erzin DGKÇ Santrali Projesi, gerek ülke ve bölge için gerekli enerji
ihtiyacının karşılanması gerekse yöredeki ekonomik ve sosyal altyapının güçlendirilmesi
bakımından, bölgede doğrudan ve dolaylı yoldan istihdam sağlaması ve bunun
sonucunda yöre halkı için katma değer yaratması beklenmektedir. Düşünülen Erzin DGKÇ
Santrali‟nde üretilecek elektrik enerjisi, ülkenin ve ayrıca bölgede bulunan organize sanayi
ve serbest bölgeler ile diğer sanayi tesislerinin enerji ihtiyacının önemli bir kısmını
karşılayacaktır. Sağlanacak, ucuz, güvenilir ve sürekli enerji, ülke ve bölgenin
sanayileşmesine katkıda bulunacak, bu sayede yeni iş alanları yaratarak, kişi başına
düşen gelirin artışını sağlayacaktır.
X-3
BÖLÜM XI. SONUÇLAR
(Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve
projenin gerçekleĢmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde
baĢarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında
alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri)
Çağımızda, ekonomik ve sosyal kalkınma için sağlanması zorunlu hale gelen
sürdürülebilir, güvenilir, kaliteli ve çevreye duyarlı enerjiye ulaşmak temel bir ihtiyaç haline
gelmiştir. Dünya nüfusunun halen % 25‟i modern enerji hizmetlerinden
yararlanamamaktadır (Kaynak: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, 2005–2006
Türkiye Enerji Raporu). Elektrik enerjisi ekonomik kalkınmanın ve toplumsal refahın
vazgeçilmez bir unsurudur. Bölge ve ülke bazında kalkınmanın sağlanması için elektrik
enerjisi ihtiyacının, çevre etkileri dikkate alınarak, yeterli miktarda, düşük maliyetle ve
zamanında temin edilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişmekte olan bir ülke olarak
Türkiye‟nin, sanayileşerek kalkınma hedefleri doğrultusunda elektrik enerjisi ihtiyacı
artacaktır. TEİAŞ tarafından yayımlanan “Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim
Kapasite Projeksiyonu” Raporuna göre; yüksek hızlı talep projeksiyonuna göre 2014
yılında, düşük hızlı talep projeksiyonuna göre 2015 yılında, elektrik enerjisi talebi
karşılanamayacaktır. Oluşacak enerji talebini karşılayabilmek için yeni enerji üretim
tesislerinin yapılması ve üretime geçirilmeleri şarttır.
Ülkemizin birincil enerji kaynaklarının zenginliği açısından kendine yeterli olmadığı
söylenebilir. Küresel rekabet ortamında sanayinin ihtiyacı olan ucuz enerji üretiminin
sürekli ve güvenilir bir şekilde sağlanabilmesi için mevcut kaynakların kullanılması
kaçınılmaz bir gerekliliktir. Dünya‟daki mevcut enerji kaynaklarından petrol için 40 yıl,
doğal gaz için 60 yıl ve kömür için 200 yıl ömür biçilmiş de olsa, mevcut kaynaklar dünya
için oldukça yeterlidir. Kömür, rezervlerinin çok olması ve kolay ulaşılabilir olması
nedeniyle günümüzde çok kullanılan bir enerji kaynağıdır. Ancak yatırım maliyetleri,
çevresel unsurlar ve verimlilik konuları açısından, doğal gaz kombine çevrim santralleri,
diğer enerji kaynaklarından çok daha avantajlı bir konumdadır. Rezerv ömrü petrolden
daha yüksek olan doğal gazın yakın zamanda petrolün yerini alarak dünyada en önemli
enerji kaynağı olması beklenmektedir.
Bu bağlamda, EGEMER Elektrik Üretim A.Ş., Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz
mevkinde kurulu gücü toplam 900 MWm / 882 MWe olan bir enerji santrali kurmayı
planlamaktadır. Santralde yakıt olarak sadece doğalgaz kullanılacak ve yılda yaklaşık
olarak 6.750.000 MWh elektrik üretilmesi planlanmaktadır.
civarındadır. Tesiste saatte yaklaşık 170.000 m3 doğalgaz yakılacaktır. Proje için, 16 (on
altı) ayı inşaat öncesi dönem ve 48 (kırk sekiz) ayı inşaat dönemi olmak üzere toplam 64
(altmış dört) ayda tamamlanma süresi ile 49 (kırk dokuz) yıl süreli ekonomik işletme ömrü
planlanmıştır. Bu durumda tesisin Ağustos 2014‟de işletmeye alınması öngörülmektedir.
Yapılan başvuru üzerine Erzin DGKÇ Santrali Proje Alanını içeren 1/5000 ölçekli
Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ile Plan Raporu hazırlanmış ve
30.07.2009 tarih ve 9480 sayılı dilekçe ile T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik
Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü‟ne 3194 sayılı İmar Kanunun 9. Maddesi
kapsamında onanması talebi ile sunulmuştur. Sunulan planlar Ek-4 ve Ek-5„te verilmiştir.
1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları Bayındırlık ve
İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü tarafından
onaylanmadan herhangi bir işlem tesis edilmeyecektir.
XI-1
Tesiste kullanılacak doğalgaz, BOTAŞ‟a ait Gaziantep-Adana-Mersin Doğalgaz
Boru Hattı‟ndan temin edilecektir.
Santralin ulusal şebekeye bağlantı noktaları Tosçelik TM, Akdam Havza TM ve
Erzin TM olacaktır. Santralde üretilen elektrik 380 kV iletim hatları ile sisteme
aktarılacaktır.
Projeye ve Proje Alanına ait özellikler ile projenin inşaat ve işletme aşamalarında
çevreye olacak etkileri ve bu etkilere karşı alınacak önlemler Tablo XI-1‟de özetlenmiştir.
XI-2
Tablo XI.1. Sonuçlar
PROJENĠN ÖZELLĠKLERĠ
EGEMER Elektrik Üretim A.Ş., Hatay ili, Erzin ilçesi, Aşağı Burnaz mevkinde kurulu gücü toplam 900
MWm / 882 MWe olan bir enerji santrali kurmayı planlamaktadır.
Projenin inşaat öncesi aşaması 16 ay, inşaat aşaması 48 ay olmak üzere toplam 64 ayda
tamamlanacaktır. Santralin Ağustos 2014 yılında işletmeye geçmesi öngörülmektedir. Ekonomik işletme
ömrü ise 49 yıl olarak planlanmaktadır.
Santralde yakıt olarak doğalgaz kullanılacaktır. Bir yılda yaklaşık olarak 6.750.000 MWh elektrik
üretilmesi planlanmaktadır. Önerilen santral, işletme ömrü süresince toplam 330.750 GWh brüt enerji
üretimi gerçekleştirilecektir.
Tesiste kullanılacak doğalgaz BOTAŞ‟a ait Gaziantep-Adana-Mersin Doğalgaz Boru Hattından temin
edilecektir.
3
Kullanılacak doğalgazın kalorifik değeri 8200-9155 KCal/Nm civarındadır. Tesiste saatte yaklaşık
3
170.000 m doğalgaz yakılacaktır.
Santralin ulusal şebekeye bağlantı noktaları Tosçelik TM, Akdam Havza TM ve Erzin TM olacaktır.
Santralde üretilen elektrik 380 kV iletim hatları ile sisteme aktarılacaktır.
PROJE ALANI ÖZELLĠKLERĠ
1. Alanın Tanımı
Proje Alanı, Hatay il merkezinin ve İskenderun İlçe merkezinin sırayla yaklaşık 80 km ve 40 km
kuzeyinde, Erzin ilçe merkezinin yaklaşık 13 km batısındadır. Proje Alanı‟nın 1 km batısında, halen
yapımı devam etmekte olan Yumurtalık Serbest Bölgesi yer almaktadır. Serbest bölge içerisindeki kurulu
en yakın tesise mesafesi ise 4 km‟dir. Alan, yapılacak olan Erzin Organize Sanayi Bölgesine ise 3,5 km
uzaklıktadır. Kuzey tarafı kırsal alan ve en yakın yerleşim kuzeybatı yönünde 900 m mesafedeki Aşağı
Burnaz köyüdür.
Projenin gerçekleşeceği alan kıyı kenar çizgisinin kara tarafında kalmaktadır. Bu alanın büyüklüğü 79
ha‟dır. Tesisin kurulacağı toplam alan ise yaklaşık 15,5 ha‟dır.
2. Sosyo Ekonomik Özellikler
DPT verilerine (2003) göre, projenin gerçekleştirileceği Hatay ili Türkiye‟de sosyo-ekonomik gelişmişlik
bakımından 29. sırada, Erzin ilçesi ise 872 ilçe içerisinde 195. sıradadır.
Hatay ilinde okuma yazma bilenlerin oranı %81,8(TÜİK,2008) ,işsizlik oranı % 6,7‟dir(TÜİK, 2000).
2
2
Türkiye‟de ortalama nüfus yoğunluğu 91 kişi/km iken, Hatay ili nüfus yoğunluğu 242 kişi/km , Erzin ilçesi
2
nüfus yoğunluğu ise 109 kişi/km ‟dir.
Yörenin ekonomik yapısını oluşturan sektörler tarım, hayvancılık, balıkçılık, sanayi, madencilik ve
turizmdir. Ekonomiye tarım ağırlıklı ve tarıma dayalı sanayi hakimdir. Özellikle İskenderun Körfezi‟nde
faaliyet gösteren ağır sanayi tesisleri İl ekonomisine önemli katkıda bulunmaktadır.
Hatay ilinde istihdam edilen nüfusun %33,3‟ü tarım, %22,3‟ü sanayi %44,4‟ü ise hizmet sektöründe
çalışmaktadır (TÜİK,2008).
3. Toprak Özellikleri
Proje Alanı‟nda yapılan etüt sonucunda 7 ha alan sulu özel ürün arazisi (SOT), 71,3 ha alan ise tarım dışı
alan olarak tespit edilmiştir. Proje Alanının tamamı için 5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı
Kanunu” kapsamında Hatay İl Tarım Müdürlüğü‟nden görüş alınacaktır.
4. Depremsellik
Proje Alanı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre 1. Derece
Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır.
Proje Alanı ve çevresinde, sismik tehlike yaratabilecek ana aktif tektonik yapılar Yumurtalık fayı, Karataş
fayı ve Doğu Anadolu fayıdır.
Proje kapsamındaki inşaat çalışmaları; 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren, “Afet Bölgelerinde yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” ile 06.02.2007 tarih ve 26454
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında
Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
5. Etki Alanı
Proje kapsamında tesis etki alanı tüm çalışmalar göz önüne alındığında 6km x 7km olarak belirlenmiştir.
PROJENĠN ĠNġAAT AġAMASINDA ÇEVREYE ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER
FLORA FAUNA
Saha hazırlama çalışmaları sırasında üst toprak bitki tabakası sıyrılacaktır. Yapılacak tüm kazı
Etki
işlemlerinden ötürü toprak yüzeyindeki flora etkilenecektir.
Toprak yüzeyinden bitkisel toprak sıyrılarak (ortalama 50cm kalınlığındaki), alt örtü toprağı da
alınacak ve 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
Önlem “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen standartlara göre
geçici olarak depolanarak, inşaat çalışmalarının tamamlanmasından sonra verimli toprak tabakası
peyzaj amaçlı olarak değerlendirilecektir.
İnşaat çalışmaları sırasında, Proje Alanındaki fauna elemanlarının doğal yaşam alanları zarar
Etki
görecek ve buradaki canlılar alandan uzaklaşacaktır.
XI-2
Proje Alanı‟nın çevresi, uygun bitki türleri ile bitkilendirilerek ve ağaçlandırılarak alanı terk eden
türlerin geri dönüşünde yararlanacakları yeni habitatlar oluşturulacaktır. Ayrıca bölgede yaşayan
Önlem
canlıların geniş yayılışlı türler olması ve Proje Alanı‟nın yakın çevresinde alanı terk edecek türler için
alternatif alanların bulunması nedeniyle etkiler en az seviyede olacaktır.
Etki
İnşaat çalışmaları sırasında oluşacak gürültü fauna elemanlarını olumsuz yönde etkileyecektir.
Gürültünün en az seviyede tutulması için gerekli tedbirler alınacak, gece gürültü oluşumuna sebep
Önlem
olacak faaliyetlerde bulunulmayacaktır.
Deniz tabanında yapılacak soğutma suyu alma ve termal deşarj boru hattı döşeme çalışmaları
Etki
özellikle bentik bölgede yaşayan canlıları etkileyecektir.
Borular santralden denize kadar kumun altından ilerleyecek şekilde döşenecek ve üzeri aynı bölgede
çıkarılan kumla aynı şekilde kapatılarak bölgede yaşayan canlıların habitatlarının korunması
Önlem
sağlanacaktır. Supralittoral zondan sonra, Mediolittoral zon ve İnfralittoral zonda da borular aynı
şekilde deniz tabanında dibe gömülü olarak ilerleyecektir.
Deniz dibinde yapılacak tarama çalışmaları sonucu oluşacak bulanıklık artışı başta planktonlar olmak
Etki
üzere denizdeki tüm canlı türlerini olumsuz yönde etkileyecektir.
Sudaki bulanmayı en aza indirmek için son teknoloji cihaz ve ekipmanlar kullanılacak ve çalışmaların
Önlem
en kısa sürede tamamlanmasına özen gösterilecektir.
ATIKLAR
Projenin inşaat aşamasında oluşacak atıklar (katı ve sıvı atıklar), gerekli tedbirler alınmadığı takdirde, Proje
Alanı ve çevresinde toprak kirliliği, yeraltı suyu ve yüzey suyu kirliliği, flora ve fauna üzerinde olumsuz etkilere
neden olacaktır. Bu etkileri önlemek için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine
uyulacaktır. Santral Sahası Burnaz Kaynaklarının mutlak koruma alanının 800-1000 m güneyinde yer
almaktadır. Santral sahasının iyi geçirimli akifer özelliğinden dolayı oluşacak katı-sıvı atıkların yeraltısuyunu
kirletmemesi için ilgili mevzuat çerçevesinde tüm önlemler alınarak yeraltı suyuna hiçbir olumsuz etkisi
olmayacaktır.
Katı Atıklar
İnşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak evsel katı atıkların, Payas Belediyesi
tarafından bertarafı sağlanacaktır. Bertaraf işlemleri, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır
İnşaat süresince oluşacak ambalaj atıkları, diğer katı atıklardan ayrı toplanarak, 24.06.2007 tarihli ve
26562 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uygun bir şekilde lisanslı kuruluşlara verilerek bertaraf edilecektir.
İnşaat çalışmalarında kullanılacak araçlar ve haberleşme cihazlarından kaynaklı oluşacak atık pil ve
akümülatörler, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil
ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun bir şekilde Proje Alanı‟nda biriktirilecek ve, bertarafı
için yetkili kuruluşlara gönderilecektir.
Araçların bakımları esnasında ortaya çıkacak atık üstübüler, atık filtreler, boş yağ kutuları ve inşaat
çalışmalarında çıkacak boş boya kutuları ile kontamine olmuş her türlü malzeme, 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerince lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilecektir .
İnşaat sürecinde çalışacak iş makinelerinden kaynaklı ortaya çıkacak ömrünü tamamlamış lastiklerin
bertarafı, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren ”Ömrünü
Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Tesiste kurulacak atık su arıtma tesisinde oluşacak arıtma çamurları, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen
hükümlere uygun olarak bertaraf edilecektir. Ancak analiz metotları ve parametreler dikkate alınarak
incelenecek, tehlikeli atık çıkması halinde 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen hükümler
doğrultusunda, Çevre ve Orman Bakanlığı‟ndan lisanslı firmalar aracılığıyla bertarafı sağlanacaktır.
Hafriyat Atıkları
Arazi hazırlanması ve inşaat çalışmaları sırasında oluşacak hafriyat toprağı ve inşaat atıklarının öncelikli
olarak kaynakta azaltılmasına, yeniden kullanımına ve geri kazanımına özen gösterilecektir.
Kullanılmayan atıklar 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ve hükümlerine uygun bir şekilde
bertaraf edilecektir.
Saha hazırlama çalışmaları sırasında sıyrılan toprağın verimli kısmı uygun bir şekilde depolanacak ve
inşaat faaliyetleri sonunda peyzaj amaçlı değerlendirilecektir.
Sıvı Atıklar
Atıksular
Evsel su kullanımı, toz önleme, beton sulama ve yangınla mücadele çalışmaları için su kullanımı söz konusu
3
olacaktır. Kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayılarak günlük 200m atık su oluşumu
beklenmektedir.
Oluşacak bu atıksular, sahada kurulacak paket arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra denize(Akdeniz) deşarj
edilecektir. Deşarj işlemlerinde, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)” hükümlerine uyulacaktır.
XI-3
Atık Yağlar
Personelin yemek ihtiyaçlarının karşılanması sonucunda oluşması muhtemel bitkisel yağ atıkları,
19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir.
İnşaat çalışmalarında kullanılacak ekipman ve araçların bakımı sırasında oluşması muhtemel atık yağlar,
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”nde yer alan hükümler doğrultusunda sızdırmaz depolama alanlarında geçici depolanarak,
lisanslı bertaraf tesislerinde bertarafı sağlanacaktır.
HAVA KĠRLĠLĠĞĠ
İnşaat aşamasında çalışacak araçlardan kaynaklı oluşacak egzoz gazı emisyonları (azotoksitler,
Etki
karbonmonoksit, hidrokarbonlar ve partikül madde) bölgedeki hava kalitesini olumsuz yönde
etkileyecektir.
Araçlar asgari seviyede çalıştırılacak, düzenli olarak bakımları yapılacak ve kaliteli yakıt kullanılarak
etkinin minimize edilmesi sağlanacaktır. Bu konuda, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi
Önlem
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Hafriyat ve Proje Alanını düzenleme çalışmaları ile hafriyat malzemelerinin taşınması sırasında
Etki
oluşacak toz emisyonları bölgedeki hava kalitesini olumsuz yönde etkileyecektir.
Araçların kullanacağı yollar düzenli olarak sulanacak, üst tabakaların %10 nemde tutulması
Önlem
sağlanacaktır. Ayrıca malzeme taşıyan araçların üzeri uygun şekilde örtülecektir.
GÜRÜLTÜ
Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında kullanılacak ağır iş makineleri ve
Etki
taşıma araçlarının çalışmasından kaynaklanacak gürültü, çalışan işçilerin yanı sıra bölgedeki fauna
elemanlarını olumsuz yönde etkileyecektir.
İnşaat ve işletme aşamaları için gürültü modellemesi yapılmış ve elde edilen gürültü değerlerinin
mevzuatta belirtilen sınır değerlerin çok altında olduğu görülmüştür.
Gürültü düzeyini en aza indirmek için inşaat sahasındaki araçların bakımları düzenli olarak
Önlem
yapılacaktır.
Ayrıca çalışan işçilerin sağlıklarının negatif yönde etkilenmesini engellemek için Kişisel Koruyucu
Malzeme (KKM) kullanımı şart koşulacaktır. Baret, kulak koruyucuları (tıkaç ve kulaklık), yüz ve
göz koruyucuları, el ve ayak koruyucuları temin edilerek işçilere dağıtımı sağlanacaktır.
PROJENĠN ĠġLETME AġAMASINDA ÇEVREYE ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER
FLORA FAUNA
Santralde ana yakıt olarak kullanılacak doğalgazın yüksek sıcaklıklarda ve yüksek hava
miktarıyla yanması sonucu NOx emisyonları oluşacaktır. NOx emisyonları, asit yağmurlarının
oluşmasına yardımcı olarak florayı dolaylı açıdan olumsuz etkilemektedir.
Etki
Yer seviyesine inen NOx emisyonları, toprak asitlenmesine neden olarak veya doğrudan flora
elemanlarına zarar verebilir.
Baca gazı emisyonları(NOx, tozlar), deniz ekosisteminde de birincil üretim seviyesinden
başlayarak tüm besin zincirinin olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
Dry Low NOx (kuru düşük NOx) sistemi kullanılarak NOx emisyonun minimum düzeyde
tutulması sağlanacaktır.
Önlem
Baca gazı emisyonları, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ve
kriterlerine uygun olarak atmosfere verilecektir.
İşletme aşamasında kullanım sonrası Akdeniz‟e deşarj edilecek soğutma suyu, deniz suyu
Etki
sıcaklığında artışa sebep olacaktır. Bu sıcaklık artışı denizdeki canlıları etkileyecektir.
Yapılan modelleme çalışmaları sonuçlarına göre, soğutma suyu deşarjının deniz suyunda
oluşturacağı sıcaklık artış değerleri, mevzuatta belirlenen değerlerin altında kalmaktadır.
Önlem
Deşarj işlemlerinde 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
ATIKLAR
Projenin işletme aşamasında oluşacak atıklar (katı ve sıvı atıklar), gerekli tedbirler alınmadığı takdirde, Proje
Alanı ve çevresinde toprak kirliliği, yeraltı suyu ve yüzey suyu kirliliği, flora ve fauna üzerinde olumsuz etkilere
neden olacaktır. Bu etkileri önlemek için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine
uyulacaktır. Santral Sahası Burnaz Kaynaklarının mutlak koruma alanının 800-1000 m güneyinde yer
almaktadır. Santral sahasının iyi geçirimli akifer özelliğinden dolayı oluşacak katı-sıvı atıkların yeraltısuyunu
kirletmemesi için ilgili mevzuat çerçevesinde tüm önlemler alınarak yeraltı suyuna hiçbir olumsuz etkisi
olmayacaktır.
Katı Atıklar
İşletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak evsel katı atıkların, Payas Belediyesi
tarafından bertarafı sağlanacaktır. Bertaraf işlemleri, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de
XI-4
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Tesisin işletimi süresince oluşacak ambalaj atıkları, diğer katı atıklardan ayrı toplanarak, 24.06.2007 tarihli
ve 26562 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uygun bir şekilde lisanslı kuruluşlara verilerek bertaraf edilecektir.
Santralin faaliyeti süresince kullanılacak telsiz, radyo ve elektronik kumanda cihazlarından kaynaklı
oluşacak atık pil ile tesis içi ve dışı ulaşım hizmetlerini sağlayacak araçlardan ve bazı santral
ekipmanlarından kaynaklı ortaya çıkacak atık akümülatörler, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun bir
şekilde proje alanında biriktirilecek ve, bertarafı için yetkili kuruluşlara gönderilecektir.
İşletme aşamasında, araçların ve ünitelerin bakımları sırasında oluşacak atık üstübüler ve atık filtreler gibi
kontamine malzemeler, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilecektir .
İşletme sürecinde çalışacak araçlardan çıkacak ömrünü tamamlamış lastiklerin bertarafı, 25.11.2006 tarih
ve 26357 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren ”Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Tesiste kurulacak atıksu arıtma tesisinden kaynaklanacak arıtma çamurları,14.03.1991 tarih ve 20814
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen
hükümlere uygun olarak bertaraf edilecektir. Ancak analiz metotları ve parametreler dikkate alınarak
incelenecek, tehlikeli atık çıkması halinde 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen hükümler
doğrultusunda, Çevre ve Orman Bakanlığı‟ndan lisanslı firmalar aracılığıyla bertarafı sağlanacaktır.
Sıvı Atıklar
Atıksular
Proses ve yardımcı ünitelerde kullanmak ve evsel su kullanım ihtiyacını karşılamak için su kullanımı söz
3
konusu olacaktır. Evsel amaçlı kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayılarak günlük 9m
atık su oluşumu beklenmektedir. Oluşacak evsel atıksular, tesiste kurulacak biyolojik arıtma tesisinde
arıtıldıktan sonra denize (Akdeniz) deşarj edilecektir.
Kullanılan soğutma suyunun sıcaklığı, kontrol sistemleri vasıtasıyla SKKY‟de belirtilen değerlere
getirildikten sonra Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Deşarj işlemlerinde, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)” ile 1380 sayılı
“Su Ürünleri Kanunu” ve ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.
Santral yapılarının zeminlerinden kaynaklı oluşacak yağlı atıksular ve oluşması muhtemel bir yangın
sırasında, yangın söndürme sisteminden kaynaklanacak atıksular seperatörde arıtılıp, deşarj suyu
dinlendirme havuzunda dinlendirildikten sonra Akdeniz‟e deşarj edilecektir. Ayrıca seperatörde oluşacak
atık yağların, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak anlaşmalı bertaraf şirketlerince bertarafı
sağlanacaktır.
Buhar çevrim kondensatından ve gaz türbini yıkanmasından kaynaklı endüstriyel atıksu oluşacaktır.
Kimyasal içerikli olan gaz türbini yıkama suyunun, tankerler aracılığıyla uygun bertaraf tesisine
nakledilmesi sağlanacaktır. Buhar çevrim kondensat suyu, çöktürme tanklarında dinlendirilip içindeki
partikül maddeler ayrıldıktan sonra soğutma suyu sistemi vasıtasıyla denize deşarj edilecektir.
Atık Yağlar
Personelin yemek ihtiyaçlarının karşılanması sonucunda oluşması muhtemel bitkisel yağ atıkları,
19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir.
İnşaat çalışmalarında kullanılacak ekipman ve araçların bakımı sırasında oluşması muhtemel atık yağlar,
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”nde yer alan hükümler doğrultusunda sızdırmaz depolama alanlarında geçici depolanarak,
lisanslı bertaraf tesislerinde bertarafı sağlanacaktır.
KĠMYASAL MADDELER
Santralin işletimi sırasında nakliyesi, depolanması ve kullanımı söz konusu olacak kimyasal maddeler,
santral sahasına kapalı ve korumalı kamyonlar ile taşınacaktır.
Kimyasalların depolandığı binalar betonarme olacak, gerekli sızdırmazlık önlemleri alınacaktır.
Tehlikeli ve zararlı maddelerin nakliyesi ve depolanması 11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak
yapılacaktır.
Ayrıca kullanılacak tehlikeli kimyasalların depolanması 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlan “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak
Tedbirler Hakkında Tüzük” hükümlerine uygun olacaktır.
Kimyasal maddeler ile temas halinde olacak personelin, Kişisel Koruyucu Malzeme (KKM) kullanımı şart
koşulacak ve bu konuda, 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren
“İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda hareket edilecektir.
HAVA KĠRLĠLĠĞĠ
Etki
Baca gazı emisyonlarının (NOx, tozlar), hem bölgedeki hava kalitesine hem de flora ve fauna
üzerine olumsuz etkileri olacaktır.
XI-5
Dry Low NOx (kuru düşük NOx) sistemi kullanılarak NOx emisyonun minimum düzeyde
tutulması sağlanacaktır.
Baca gazı emisyonları mevzuatın belirlediği limit değerlerin altında atmosfere verilecektir.
Oluşacak hava emisyonlarının yer altı suyuna hiçbir olumsuz etkisi olmayacaktır.
GÜRÜLTÜ
İşletme aşamasında, çalışan santral ekipmanından kaynaklanacak gürültü çalışan işçilerin yanı sıra
Etki
bölgedeki fauna elemanlarını olumsuz yönde etkileyecektir.
Yapılan modelleme çalışmalarında gürültü seviyenin belirtilen yönetmeliğin çok altında olduğu ortaya
çıkmıştır. Ünitelerin yerleşim planı, en yakın yerleşim birimlerini etkilemeyecek şekilde tasarlanmış.
Önlem
Tesisin işletme aşamasında oluşacak gürültünün çevreye ve en yakın yerleşim yerine hiçbir olumsuz
etkisi olmayacaktır.
PROJENĠN ALTERNATĠFLERĠ
Belirlenen genel kriterler doğrultusunda, bölgesel değerlendirmelerin optimizasyonu sonucunda
yatırımın Akdeniz‟de yer alan İskenderun Körfezi‟nde yapılmasının uygun olduğuna karar verilmiştir.
Önlem
Erzin DGKÇ Santrali‟nin inşaat ve isletme süreci boyunca uyulacak olan mevzuat
aşağıda sıralanmaktadır:
2872 sayılı Çevre Kanunu
(11.08.1983 tarih ve 18132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir)
3194 sayılı İmar Kanunu
4857 sayılı İş Kanunu
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu
3621 sayılı Kıyı Kanunu
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük
Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali,
Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satısı, Kullanılması, Yok Edilmesi,
Denetlemesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük
Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
XI-6
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (2002/49/EC)
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği
Gürültü Yönetmeliği
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin
Yönetmelik
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri İle Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında
Yönetmelik
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Su Ürünleri Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Titreşim Yönetmeliği
Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği
Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik
(25.03.2005 tarih ve 25766 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
XI-7
Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği
Yeterlik Belgesi Tebliği
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği
XI-8

çed raporu

Transkript

Benzer belgeler

eBay / GittiGidiyor

Tepe İnşaat 2013 yılı faaliyet raporu, ARC Awards tarafından

T.C. ŞAHİNBEY BELEDİYE BAŞKANLIĞI MALİ HİZMETLER

Mysql Veri Tabanı : Mysql Tablo Türleri

Aileniz ile birlikte güven içinde

Filmler e-ticaret mecrası olacak