docPDF Rapor - Sürdürülebilirlik
download 
Şikayet Transkript
PDF Rapor - Sürdürülebilirlik
2011-2013 içindekiler Genel Müdür’ün Sesi Sürdürülebilirlik Hedefleri Sektörel Öncülük Kurumsal Yönetişim Anlayışı 33-39 Organizasyonel Yapı Etik Yönetim Anlayışı Kurumsal Risk Yönetimi 64-67 Çevresel Etki ve Atık Yönetimi Su Yönetimi 14-21 Kilometre Taşları Stratejik Şirket Yönetimi Sürdürülebilirlik Statejileri 70-74 İş Verimliliği ve Ekonomik Performans Biyoçeşitlilik 53-55 Malzeme Yönetimi Enerji Yönetim Yaklaşımı İnsana Yatırım Yaşayan Değerlere Uyum Sağlamak 88-97 Rapor Hakkında GRI Tabloları Güvence Görüşü GRI Level Check VE YAŞAM DİLE GELDİ... BİR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK HİKAYESİ ve Yaşam Hislerini Döktü... Doğa eşsiz bir sanat eseri… Hava, su, toprak, mavinin ve yeşilin en güzel tonları ve canlıları barındıran bu tablo bizim de rol aldığımız yaşam sahnesi. Tüm kaynaklarıyla sınır tanımaz ihtiyaçlarımız için emrimize amade… Ya da biz öyle sanıyorduk. Sınır tanımadık uzun zaman, ama belki imkanlarımız fazla olmadığından tabloyu da çok bozamadık. Peki ya bundan sonra canlıların, özellikle de insanların sınır tanımaz ihtiyaçlarını ne kadar karşılayabilirdi? Doğada her ihtiyaç bolca varken, cömertçe karşılanırken doğanın “beni ve benim içimde size hayat kaynağı olanları koruyun” çığlığı, yeterince duyuldu mu? Yoksa kulaklar tıkanıp cılız bir ses gibi eriyip gitti mi? Çok mesaj verdi doğa, içinde yaşayan her yavrusuna arzuhalini dile getirdi: Merhaba Yaprak dedi, hışırtınız hiç eksilmesin her zaman daha yeşil yem yeşil parlayın… Kuşlar dedi cıvıltınız göklere doğru yükseltin sizi gören görmeyen herkes bu neşenin bir parçası olsun… Irmaklar dedi, çağlayın akan sularınız tüm yaşama bolluk getirsin… Rüzgar dedi uğultunla yaşama can ver ses ver ki her gün yeni bir umutla gün ışığı doğsun.. Kelebekler dedi , uçuşsun kanatlarınız her zamankinden daha büyük özveriyle çırpsın ki ömrün değerini anlasın yaşayanlar… Yıldızlar dedi , ışıldayın parlayan gökleri aydınlatsın umudunuz yarınlara ışık olsun… Ve doğa döndü baktı etrafına ve son olarak dediki Çocuklar, gülüşün ki bu Dünya’da her zaman yaşanacak yerler olsun…. Sonra Doğa her şeyini geleceği oluşturan ve şekillendirene emanet etti, onun kadar iyi baksınlar diye…. Bu küçük hikayenin bir parçası olmak bir hayal değil gerçekti Bursagaz için, olanı korumak hayatı daha iyi götürerek fayda sağlamak.. Her atılan adım bunun içindi, her verilen nefes daha iyi bir gelecek içinde… Çünkü biz farkındaydık, geleceğin anahtarlarının biri bizdeydi ve asıl önemli olan bu anahtarı her gerektiğinde bir iyileştirme aracı olarak kullanmaktı… Düşündük, planladık yaptık, yaşamın sesini dinledik… Duyduğumuzu geleceğe dönüştürdük, yapılandırdık, her an durup etkimize baktık keşke dememek ve dedirtmemek için… Yaşamdı bizi ileriye götüren bize yön veren , ona kulak verdik ve yarını bugünden daha iyi olsun diye planladık. İşte bizim sürdürülebilirlik yolculuğumuz… Yaşamdan aldığımızı yaşama katkı sağlayarak ilerlemek… Hep düşünerek… her iyiye yönelerek… Sadece kendimizi değil hem toplumu hem çevreyi düşünerek… Ve Doğa dediki yolumdan beni izleyen Bursagaz “ Daha İyisini yapabileceğini Biliyorum “… İşte biz bu yüzden hiç durmadan bir adım ileride, geleceğimiz için yürüyoruz. Bu adım bizim yolda bıraktığımız izsiz adımımız… GENEL MÜDÜR’ÜN SESİ Ahmet Hakan TOLA “Bursagaz, sektörün lider şirketlerinden biri olarak stratejilerini sürdürülebilir performans alanında yapılandırarak, hem ekonomik hem çevresel hem de sosyal alanlarda insan, dünya ve kar üçgenini optimum düzeyde operasyonlarında yapılandırmayı hedeflemiş bir şirkettir.” 2004 yılındaki özelleştirme sürecinin ardından ekonomik performansın ötesinde, sosyal ve çevresel performansa dayalı da pek çok önemli adımlar atan bir şirket olarak, sektörde rol model olmanın gerekliliklerini yerine getirmeye devam ediyoruz. Vizyonumuzun bir parçası olan Dünya klasmanında bir şirket olma hedefiyle çıktığımız yolda bizi destekleyen kalite odaklılığımız, çevreci yaklaşımımız, toplumsal güvenliği sağlamaya yönelik hizmet anlayışımızla öncü şirketler sınıfında yer almaya devam ediyoruz. Sürdürülebilirlik stratejilerimizi entegre ettiğimiz kurumsal karne uygulamamız ile sürdürülebilirlik hedeflerini şirketimize daha etkin bir entegrasyonla kurgulayarak, elde ettiğimiz performansa dayalı sonuçların ölçülmesini ve izlenmesini sağlıyoruz. Bu bizi kısa, orta ve uzun vadede gerçekleştireceğimiz projeksiyonlara götürürken ortaya koymuş olduğumuz etkilerin değerlendirilmesi aşamasında da bir adım önde tutuyor. Bursagaz olarak her yıl gerçekleştirdiğimiz strateji çalıştaylarında sürdürülebilirlik konuları üzerine odaklanarak, gelişim bazlı stratejik amaçları tanımlayarak etkinlik hedeflerini belirliyor, hayata geçirilmelerini takip ediyor ve gelişmeleri sorguluyoruz. Sektör stratejilerini etkilemek, şebekenin optimum yönetimini sağlamak, teknik riskleri planlamak ve yönetmek, iş sağlığı güvenliği ve çevre bilincini yaygınlaştırmak; sürdürülebilir gelecek için paydaş beklentilerini karşılayan inovatif projeler gerçekleştirmek, kurumsal sosyal sorumluluk bakış açısını yaygınlaştırmak, paydaşlar ile etkin iletişim kurmak, çevresel riskleri yönetmek bazında belirlediğimiz stratejilerimiz aslında sürdürülebilirlik konusunda ortaya koyduğumuz öncelikli konuları bütünleyen anahtar parçalardır. Enerji arz güvenliği, iş verimliliği ve ekonomik performans, paydaş beklenti yönetimi, sağlık ve güvenlik, çalışana yatırım, çevresel etki yönetimi konularının öncelikli stratejik 6 konular olarak değerlendirildiği yönetsel yaklaşımımızda, sürdürülebilirlik stratejik amaçlarına kısa, orta ve uzun vadede kurumsal performans karnemizde yer vermemiz aslında bu konuya gösterdiğimiz önemin ve harcadığımız çabanın önemli bir göstergesidir. Bu kapsamda şirketimizde uyguladığımız yönetsel yaklaşımlarımız uluslararası standartlar kapsamında değerlendirilmekte olup, yönetim sistemleri bazında aldığımız ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 10002 Müşteri Şikayet ve Memnuniyet Değerlendirme Yönetim Sistemi, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi ve ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi sertifikalarımız operasyonel ve yönetsel alanlardaki bakış açımızın standartlarını yansıtmaktadır. Sürdürülebilirlik raporlamamızı kapsayan son üç yıllık süreçte özellikle enerji yönetimi alanlarında operasyonel uygulamalarımızda gerçekleştirdiğimiz gelişmeler enerji referans çizgimiz bazında tüketim verilerimizi iyileştirirken, doğaya salınımını gerçekleştirdiğimiz CO2 düzeylerinde de lokasyon ve uygulama bazında iyileştirmeleri ortaya çıkarmıştır. Bu süreçte belirlediğimiz etkin enerji kullanım alanlarına yoğunlaşarak proseslerimizde iyileştirmeler yapmanın yanında bunu bir sosyal sorumluluk görevi olarak görüp hem çalışanlarımızın hem de diğer paydaşlarımızın bilinç düzeylerinin artırılmasına çeşitli yarışma ve eğitimler ile destek sağlamış bulunuyoruz. 2012 yılının son aylarında sertifikalandırdığımız ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemimizin kullanım yaygınlığını şirketimiz bünyesinde artırmanın yanında temel tedarikçilerimizin de kullanımını teşvik ederek, kurumsal vatandaşlık görevlerimizi de yerine getirmekteyiz. Proje bazlı yönetim anlayışımızı sürdürülebilirlik anlayışı ile bütünleştirerek hayata geçirdiğimiz kurumsal projelerimiz sadece operasyonel anlamda verimlilik oluşturmamış aynı zamanda temel öncelikli konularımızdan olan enerji arz güvenliği uygulamalarında da büyük atılımların sahibi olmuştur. Şebekemizi online olarak uzaktan izleyerek kontrol etmemize imkan sağlayan SCADA sistemi, dağıtım hatlarımızın simülasyonuna izin veren CBS sistemi ve IT altyapısının temel taşını oluşturan SAP sistemimiz toplumsal güvenliğin bir parçası olarak iş sürekliliği sistemimizde yerini almış bulunuyor. Bursagaz son üç yıllık iş modeli yönetim sürecinde pek çok yeni projeye imza atarak paydaş memnuniyetini üst sıralara taşımayı başarmıştır. Bu süreç içerisinde EWE’in sinerjisini zorluklarla ve tehditlerle baş edebilme amacıyla kullanan Bursagaz, sektörün 2013 yılında yeniden yapılanması ve tarife değişikliklerinin uygulanmaya başlanmasıyla finansal pozisyonunu yeniden yapılandırarak, yerel ve ulusal arenada katkı sağlamaya devam etmiş ve Bursa’da son 3 yıldır ‘‘Ekonomiye Değer Katanlar’’ sıralamasında ilk 10 içerisinde yer almayı başarmıştır. Bu durum Bursagaz’ın fırsat ve tehditlerini, kuvvetli ve zayıf yönlerini ne kadar etkin değerlendirerek projelere dönüştürdüğünün bir kanıtı olarak da operasyonel ve yönetsel yönetim anlayışımız içerisinde konumlanmıştır. Kurumsal performans yönetim sistemimiz içerisinde her yıl sürdürülebilirlik teması altında konumlandırdığımız stratejik amaçlarımıza bağlı olan hedeflerimizi takip ederek gerçekleştirmelerimizi gelişim raporlarımız ile takip etmekteyiz. Bu kapsamda son üç yılda devreye aldığımız SCADA, CBS ve Yol-Bil çalışmalarımızın her biri ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri açısından değerlendirilmekte, gerek enerji verimliliği gerek toplumsal alandaki kazanımlarından ötürü rol model uygulamalar olarak ödüle layık görülmektedirler. Aynı zamanda şirketimiz ana gelir kalemleri değerlendirildiğinde son üç yıldır sergilediğimiz performans, hedeflerin üzerinde gerçekleşmeleri bize sağlamakla birlikte, ekonomik açıdan gelir yapımızın artışına paralel olarak müşteri memnuniyet düzeylerimizde %16’ya ulaşan artışları da beraberinde getirmiştir. Bursagaz olarak, kısa orta ve uzun vade hedeflerimizi değerlendirdiğimizde, yapmış olduğumuz projeksiyonlar kapsamında sürdürülebilirlik konularında özellikle yerel üretimi destekleme adına grup şirketlerimizin de sinerjisini kullanarak işbirlikleri oluşturarak hizmet portföyünü geliştirmek ve paydaş memnuniyetini artırarak paydaşlarımız için ekonomik değer oluşturmak, enerji verimlilik düzeylerimizi her sene artırarak tüketim alanlarını düşürecek projeler veya uygulamalar entegre etmek, sosyal fayda üretimine odaklı kurumsal sosyal sorumluluk projeleri geliştirmek, çalışanlarımız odaklı yatırımlar gerçekleştirerek kümülatif performansı geliştirmek ana hedef alanlarımız olarak stratejik iş yönetimi anlayışımızda yerini almaktadır. Her yeni yıl için planlanan sürdürülebilirlik hedefleri aynı zamanda kurumsal performansımızın bir parçasıdır. Bursagaz olarak hep daha iyisini yapmayı amaç edinmekte ve hedeflemekteyiz… İş modellemelerimizde mükemmellik yolculuğumuzu sürdürülebilir kılmanın bizde oluşturduğu motivasyonun sonuçlarını bugün gören ve hisseden bir şirket olarak, bugüne kadar yaptıklarımızın bundan sonra yapacaklarımızın sadece başlangıcı olduğunu belirtmek isterim.. Daha yürüyecek çok yolumuz var… 7 VİZYON Doğalgaz dağıtımında Dünya klasmanında örnek bir kuruluş olmak grup şirketlerine sinerji yaratacak müşteri portföyünü kazanmak vizyonu ile enerji dağıtım piyasasında rol model uygulamalar geliştiren Bursagaz, bu hedefi ile gelecek nesillere daha verimli iş modellerinin kullanıldığı bir iş dünyası bırakmayı amaçlamıştır. İnsan, Dünya ve kar üçgeni çerçevesinde sadece kendi gelişim alanlarına odaklanmanın ötesinde paydaşları için değer oluşturan bir iş modellemesini kullanan Bursagaz, aynı zamanda ekonomik, çevresel ve sosyal alanlardaki inovasyona dönük gelişmeleri desteklemektedir. MİSYON Sürdürülebilir ve güvenli doğalgaz arzı sağlamak ve ilkleri başararak; yasal mevzuatlara uygun, kaliteli, çevreci, çözüm odaklı dağıtım hizmeti sunma misyonu ile Bursa ili lisans sınırları içerisinde doğalgaz dağıtım hizmetini üstlenen Bursagaz, iş sürekliliğine ve toplumsal güvenliğe dayalı uygulamalarıyla, gelecekte de varlığını devam ettirerek fayda sağlayacak sistemlerin kurulumuna adını yazdırmaktadır. DEĞERLER MÜKEMMELLİK Teknolojik başarı, süreklilik, profesyonellik ve sosyal duyarlılık kavramlarını birleştiren Mükemmellik olgusu Bursagaz’ın iş yapış modellemesinin temelini oluşturmaktadır. Yeniliklere açıklık, paylaşım odaklılık, yetkinliklerin geliştirilmesi temalarını içeren bu değer tanımı aynı zamanda sosyal fayda, ekonomik değer üretimi ve çevresel katkı alanlarını destekleyerek Bursagaz’ın sektördeki konumunu perçinlemektedir. GÜVENİLİRLİK Kurumsallık, şeffaflık, güven duygusu oluşturma, paydaşlarla etkileşim kavramlarını birleştiren Güvenilirlik olgusu Bursagaz’ın iletişim modelinin temelini oluşturmaktadır. Bu değer, yatay ve dikey iletişim platformlarının oluşumu, kurumsal bilgi açıklığı, know how paylaşımı, marka güvenirliliği, etkin atık yönetimi, yerelde oluşturulan ekonomik değer alanlarını destekleyerek Bursagaz’ın kurumsal marka konumunu yükseltmektedir. GİRİŞİMCİLİK Kaynak planlama, yeni nesil teknolojilerin entegrasyonunu sağlama, proje bazlı yönetim anlayışını uygulama kavramlarını birleştiren girişimcilik olgusu Bursagaz’ın teknoloji bazlı proje yönetim anlayışının temelini oluşturmaktadır. Bu değer; yeni teknoloji entegrasyonu, sosyal sorumluluk bazlı projeler, enerji verimliliği odaklı proses uygulamaları, ekonomik değer üretimi, iş alanları ve proje oluşumu alanlarını destekleyerek Bursagaz’ın finansal ve teknoloji bazlı destek anlayışını geliştirmektedir. PRENSİPLER BİRLİKTE, İLERİDE, SORUMLU Bursagaz Mükemmellik, Güvenilirlilik ve Girişimcilik değerlerine bağlı olarak 3 temel prensip belirleyerek bu prensipleri yönetim yaklaşımının temelinde konumlandırmıştır. Birlikte, ileride ve sorumlu olarak belirlenen bu 3 prensip şirketin gelecek stratejilerinin oluşumuna katkı sağlamaktadır. KUŞLAR UÇUŞUYOR ‘‘Gökyüzünün mavisini kırların yeşili ile buluşturan Dünya her canlıya farklı koşullarda güzellikleri armağan ediyor...’’ BURSAGAZ HAKKINDA “Bursa'da 1989 yılında başlayan doğalgaz dağıtım yatırımları 1992 yılında konutlarda ilk gaz kullanımıyla bütünleşirken, Bursagaz'ın 2004 yılında özelleştirilmesi ile doğalgaz kullanım hikayesi farklılaşarak rol model şirket üzerinde yeniden şekillenmeye başlandı...” Bursagaz, 2004 yılında Bursagaz Bursa Şehiriçi Doğalgaz Dağıtım Ticaret ve Taahhüt AŞ olarak doğalgaz dağıtım şirketleri özelleştirme projesi kapsamında özelleştirilmiş olup; lisans alanı olan Bursa Büyükşehir Belediye’si mücavir alan sınırları kapsamında doğalgaz dağıtım hizmeti sunmaktadır. Bursagaz özelleştirme yöntemi ve mevzuatsal yapı itibariyle doğalgaz dağıtımında doğal bir monopol şirket konumunda olup, lisans alanında başka herhangi bir doğalgaz dağıtım şirketi bulunmamaktadır. Bu kısıtlamaya paralel olarak Bursagaz’ın farklı bir lisans bölgesinde hizmet sunması da, piyasayı düzenleyen ve şirketin tabi olduğu 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu’nca mümkün kılınmamıştır, dolayısıyla Bursagaz’ın iş sahası mevzuat gereğince tek ürün ve hizmet bileşkesi olan doğalgaz dağıtım operasyonu ile sınırlandırılmıştır. Tarifesi yatırım ve faaliyet giderleri bazında belirlenmiş olan Bursagaz’ın şebeke yatırımları ile operasyonel faaliyet giderleri de tarife dönemleri bazında piyasanın yasal düzenleyicisi olan EPDK Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından sabitlenerek belirlenmiştir. Bursagaz Genel Müdürlüğü Nilüferköy’de bulunan Şebeke Yönetim ve Kontrol Merkezi bünyesinde konumlandırılmış olup, Nilüferköy Yerleşkesi aynı zamanda 2 şehir ana giriş istasyonundan biri olan Nilüferköy RMS-A istasyonunu ve şehir istasyonlarından biri olan Mudanya Şehir İstasyonu’nu (145.000 m3/h) lokasyonunda barındırmaktadır. Nilüferköy RMS-A İstasyonu 800.000 m3 /h lik kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük ana giriş istasyonu olmakla birlikte, Gürsu RMS-A istasyonu 500.000m3/h lik kapasitesi ile Bursagaz’ın aktif olarak kullandığı ve ulusal hatta bağlantısı olan bir diğer basınç düşürme istasyonudur. 12 Kümülatif Müşteri 2013 BBS 818.522 Yeni Müşteri 2013 BBS 42.278 Yeni Müşteri 2011 BBS Kümülatif Müşteri 2011 BBS 34.867 741.285 Yeni Müşteri 2012 BBS Kümülatif Müşteri 2012 BBS 34.959 776.244 44.398 609.026 40.708 649.734 Yeni Gaz Kullanıcı 2011 BBS Kümülatif Gaz Kullanıcı 2011 BBS Yeni Gaz Kullanıcı 2013 BBS 50.467 Yeni Gaz Kullanıcı 2012 BBS Kümülatif Gaz Kullanıcı 2012 BBS Kümülatif Gaz Kullanıcı 2013 BBS 700.201 2013 yılında 579.5 milyon TL net satış... Bursagaz 70 barda ulusal hattan aldığı gazı ilk aşamada bu ana giriş istasyonlarında 40 bara düşürmekte ve organize sanayi bölgelerindeki enerji üretimi için arz sağlamakta olup ardından ; Mudanya Şehir istasyonunun (140.000 m3/h.) dışında Veysel Karani (240.000 m3/h), Kestel (220.000m3/h) ve Hamitler (160.000 m3/h) RMS istasyonları aracılığıyla 19 bara düşürerek,ardından bölge regülatörleri aracılığıyla 4 bara düşürerek servis kutularından sonra 1 bar, 300 mbar ve 21 mbar ‘da son kullanıcısına sunmaktadır. Bursa lisans bölgesi içerisinde hizmet sunan Bursagaz, dağıtım hizmetinin bir bölümünü oluşturan Müşteri Hizmetleri yönetimini Nilüferköy yerleşkesinde bulunan çağrı merkezi yapılanması ve İhsaniye bölgesinde konumlanan Müşteri Merkezi üzerinde yönetmekte olup, İhsaniye Müşteri Merkezi bünyesindeki tahsilat ofisi, faturalama ve ölçümleme, süreç yönetimi ve veri analizi, iç tesisat, yasal takiplerin ve gaz kesme işlemlerinin yönetildiği bölümleri kapsamaktadır. Farklı bir şehir ya da ülke lokasyonunda faaliyet göstermeyen Bursagaz’ın hissedar yapısı değerlendirildiğinde özelleştirme kapsamı dahilinde %10’lık hisse payı Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ait olup; %10’luk pay Çalık Enerji ve %80’ lik ana pay Alman Enerji Şirketlerinin en büyüklerinden biri olan EWE AG’ye aittir. Bursagaz Bursa mücavir alan sınırları içerisinde Nilüfer, Osmangazi, Kestel, Yıldırım, Mudanya ve Gürsu ilçelerinde dağıtım hatlarının imalatı ve devreye alınması, ana giriş ve şehir içi basınç düşürme istasyonlarının işletilmesi, abonelik ve sözleşme süreçlerinin yönetilmesi, iç tesisat projelerinin onaylanması ve yerinde kontrolünün ardından gaz kullanım sözleşmesi kapsamında gaz arzının sağlanması, sayaçların okunması ve faturalandırma ile takibinde tahsilatının yapılması, gaz açım ve kesme işlemlerinin yönetilmesi ve tüm bu süreçlere bağlı olarak müşteri geri bildirimlerinin call centre aracılığıyla yürütülmesi operasyonlarını 3 ana müşteri kademesi için yönetmektedir. 1. Kademe 0-100.000 m3 , 2. Kademe 100.000-100.000.000 m3 ve 3. Kademe 100.000.000 m3 ve üzeri yıllık tüketim değerleri üzerinden EPDK mevzuatları gereğince belirlenmiş müşteri kırılımları aynı zamanda Bursagaz’ın tüketici portföyünü de oluşturmakta olup; bu portföyde yıllık tüketimi 2013 itibari ile 300.000 m3 üzerindeki tüketiciler serbest tüketici olarak belirlenmiştir. Bursagaz dağıtım hattını kullanarak tercihlerine göre belirlemiş oldukları toptan satış şirketlerinden gaz arzını tedarik edebilmektedirler. Bu müşteri ağacına 2011 yılında 258, 2012 yılında 242, 2013 yılında 263 çalışanı ile hizmet sunan Bursagaz 2011 yılında 441.2 milyon TL net satış, 2012 yılında 516.7 milyon TL net satış ve 2013 yılında 579.5 milyon TL net satış rakamlarına ulaşmıştır. Bursagaz’da son 3 yıllık süreçte organizasyonel herhangi bir değişiklik yaşamamış olup; hissedar yapısında 2008 yılından itibaren bir değişiklik bulunmamakla birlikte; teknoloji bazlı projelerin ışığında iş süreçlerinde geliştirmeleri hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda Bursa’da doğalgaz kullanımının 20. Yılının gerçekleştirildiği 2012 yılında; Bursagaz Nilüferköy Yerleşkesinde bulunan “ Şebeke Yönetim ve Kontrol Merkezi” nin açılışı gerçekleştirilerek; SCADA sistemine ilişkin uygulamalar sektör ile paylaşılmıştır. Aynı dönemde Bursagaz Çağrı merkezinin Türkiye’nin en övgüye değer çağrı merkezi seçilmesiyle birlikte müşteri hizmetleri yapılanmasında yenilikçi bir yaklaşım olan Ofissiz Hizmet İş Modeli 2013 yılı Temmuz ayı itibariyle devre alınmış ve 2011, 2012 yıllarında aktif olan Osmangazi, Yıldırım ve Şehreküstü müşteri merkezleri kapatılarak müşteriye sunulan hizmetin online ve çağrı merkezi aracılığıyla yönetilmesine devam edilmiştir. Bugün 818.522 bbs müşteri, 700.201 bbs gaz kullanıcıya doğalgaz dağıtım hizmeti sunan yıllık 2.4 milyar m3’lük gaz hacmi ile 5.156 km’lik şebeke ağı üzerinden müşterilerine sürekli ve güvenli doğalgaz arz taahhüdü ile operasyonlarına devam etmektedir. 13 Bursa’daki Doğalgaz Dağıtım Faaliyetinin Yetkisinin Botaş’a Verilmesi Bursa’da konutlarda İlk Doğlagaz Kullanımına Başlanması Bursagaz’ın Özelleştirme Kapsamına Alınması 14 19 Nisan’da Bursagaz’ın Çalık Grubuna Devredilmesi ve Değişim Yönetimi Uygulamaları ISO 9001, ISO 14001 ve OHSAS 18001 Sertifikasyonları Yerel Dinamiklerle İşbirlikleri Kurumsal Kaynak Planlama Uygulamaları ile SAP Kullanımına Geçiş Mobilite Stratejileri Sürdürülebilirlik Stratejilerinin Balanced Scorecard Entegrasyonu Bursa Yerel Kalite Büyük Ödülü ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Sertifikasyonu Enerji Verimliliği Uygulamaları EWE AG’ye Hisse Devri (%80) EFQM Avrupa Kalite Büyük Ödülü Paydaş Yönetim Optimizasyonu Türkiye’nin En Büyük Kapasiteli RMS-A İstasyonunun Kurulumu Organizasyonel İş Modellemesine Geçiş Tedarik Zinciri Yönetiminde Yerelleşme Yaklaşımı Atık Yönetiminde Hiyerarşik Değerleme Dönemi Sosyal Medya Yaklaşımı Proje Yönetim Metodolojileri Şebeke Yönetim ve Kontrol Merkezi İnşaatı Uyumluluk Raporlama Eğitim Öncelikli Sosyal Sorumluluk Projeleri CBS ve SCADA Sistemleri Aktivasyonları ISO 50001 Enerji Yönetim Sertifikasyonu Özel Eğitim Sınıfları Rehabilitasyon Projesi Sera Gazı Emisyon Azaltım Uygulamaları ISO 22301 İş Sürekliliği ve Toplumsal Güvenlik Çalışmaları Ofissiz Hizmet Yönetimi Great Place to Work Yaklaşımı CNG’li Araç Uygulaması Yeni İş Yapış Modellerine Yönelik Uygulamalar KİLOMETRE TAŞLARI 15 STRATEJİK ŞİRKET YÖNETİMİ “Bursagaz’ın kurumsal yapısı baz alınarak geliştirilen stratejik şirket yönetimi modeli şirketin stratejilerini yapılandırmanın ötesinde; vizyon, misyon, değerler ve etik modellemenin yayılımını sağlayan önemli bir entegrasyonu da içinde barındırmaktadır... ” Bursagaz kurumsal yönetim perspektifinde şeffaf ve paydaş odaklı bir yönetim anlayışını benimsemiş olup; bütünlük, geçerlilik ve yaylım bakış açılarında entegre olmuş bir modellemeyi strateji ve operasyon yönetiminde uygulamaktadır. Vizyon, misyon, temel değeri ve etik yönetim anlayışını prensipte oluşturmuş olduğu tüm planlamanın odağına alan Bursagaz, hayata geçirdiği her proje ve faaliyetin temelini bu tepe olgulara dayandırmaktadır. Kurumsal entegrasyon çerçevesinde işleyen bu yapı, paydaşı ana odak alanına almakla birlikte, geri bildirimleri maksimum düzeyde değerlendirilen bir girdi olarak sistemle içselleştirmektedir. Bursagaz Yönetim modelinin 4 ana boyutunu oluşturan analiz bazlı değerlendirmeler, stratejik plan, değişim planı ve risk yönetim planları Bursagaz’ın aynı zamanda stratejik iş sürekliliği planını da oluşturmaktadır. Bu temel alan Bursagaz’ın yönetim felsefesini ortaya koyarken, bu alanlar bazında elde edilen aksiyon planları şirketin operasyonel ve stratejik kararlarının temelini oluşturmaktadır. Temel kritik başarı faktörleri olarak paydaşta değer ve memnuniyet oluşturma, yenilikçilik ve yaratıcılığı destekleme, sürdürülebilir şirket yönetimini sağlama alanlarını belirlemiş olan Bursagaz stratejik bakış açısını bu yönde odaklayarak insiyatiflere dönüştürmektedir. Stratejik şirket yönetim modelini oluşturan stratejik planlama modeli Bursagaz’ın süreç ve stratejilerinin eşleşmesini göstermekte olup, risk planlamasını ve 16 proje yönetim anlayışını da beraberinde getirmektedir. Bursagaz stratejik planlama süreci şirket bünyesinde farklı süreçlerde görev almakta olan çalışanların katılım sağladığı Özdeğerlendirme Takımı aracılığıyla yürütülmekte ve hazırlanan tüm çalışmaların yönetim takımı değerlendirmesine sunularak başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar gözden geçirilerek geri bildirimler oluşturulmaktadır. Bursagaz stratejik planlama sürecinin en önemli özelliği çalışanlar tarafından oluşturulan önerileri kapsayarak yönetime son onay ve değerlendirme aşamaları için sunulmasıdır. Bu, sürecin çalışanlar tarafından benimsenmesindeki en önemli etkenlerden birini oluşturmaktadır. Böylece her sene yenilenen stratejik planlama analiz çalışmaları ve karne çalışmaları, tabandan alınan geri bildirimlerin tam anlamıyla kapsanarak daha etkin insiyatiflerin ortaya konulmasına yol göstermektedir. Bursagaz her yıl bir döngü olarak işlettiği stratejik planlama sürecine öncelikli olarak vizyon, misyon temel ve etik değerlerin gözden geçirilmesini sağlayan araştırma analizi ile başlamaktadır. Her sene çalışanların %50’sinden fazlasının katkı sağladığı uygulamada şirketin vizyon ve misyonunu hayata geçirme algısı, değerlerin şirket stratejileri ile örtüşme düzeyi ve kuvvetli/iyileştirmeye açık stratejilerin değerlendirilmesi çalışanların gözünden yapılmaktadır. Bu süreci takiben iç ve dış veri analizi süreçleri yönetilmektedir. Bursagaz’da belirlenmiş olan vizyon-misyon-değerler ve etik kurallar KURUMSAL STRATEJİK YÖNETİM MODELİ Stratejik Planlama İç Veri Analizi Dış Veri Analizi Paydaş Beklentileri Analizi Vizyon Misyon Pest Analizi Pest Analizi Kurumsal Performans Bölüm Performansı Bireysel Performans Anket Sonuçları Tedarikçi Performansı Öneri Sistemi Verileri Müşteri Geribildirimleri Denetim Sonuçları İyileştirme Planları Rakip Analizi Kurumsal Özdeğerlendirme Paydaş Beklentileri Dengeleme Analizi Değerler Etik Kurallar SWOT Analizi Ana Stratejiler Amaçlar Bölüm Stratejileri Göstergeler Süreç Performans Kriterleri Hedef Bireysel Performans Risk Yönetimi Değişim Yönetimi Stratejik İş Sürekliliği Planı Bursagaz’ın her lokasyonunu kapsayan bir oluşumu yansıtmakta olup bu değerlendirme çalışmasına her lokasyondan çalışanlar katkı sağlamaktadırlar.Bursagaz dış veri analizi planlamasında paydaş beklentileri dengeleme analizi, geliştirilmiş Porter rakip analizi ve PEST (politik-ekonomik-sosyal-teknolojik çevre analizi) analizi olmak üzere 3 farklı analizi kullanmaktadır. Paydaş beklentileri analizinde tanımlı tüm paydaşlar gözden geçirilmekte ve stratejik temel olarak kategorize edilmektedir. Her bir paydaşın beklentisi ve beklenti alım metodunun oluşturulduğu paydaş beklentileri dengeleme tablosunda paydaşlar için ortaya konulan kodlar etki önem matrisinde yerleştirilerek; gözlem yapılacak, memnun edilecek, yönetilecek ve bilgilendirilecek paydaşlar belirlenerek aksiyonlar oluşturulmaktadır. Rakip analizine sadece ürün kategorisinde değil aynı zamanda yönetsel ve teknolojik yönetim anlayışları ile de izlenecek rakipler tanımlanmakta ve aksiyon alınacak, kısa ve uzun vadede izlenecek olan rakipler ve uygulamaları tespit edilmektedir. Bu tespit içi gerçekleştirilen hesaplamalarda rekabetin etki alanına göre tanımlanan rekabet katsayıları kullanılmaktadır. PEST analizi sektör ve global bazda hazırlanan bir araştırma çalışması olup; etki önem matrisi etki ve harekete geçme önceliği bazında 5 önem grubunda sınıflandırılmıştır. Dış veri analizi sonuçlarının değerlendirilmesinin ardından gerçekleştirilen iç veri analizinde kurum içi performans verilerinin tamamı gözden geçirilerek kuvvetli yönler ve iyileştirmeye açık alanlar çalışması hazırlanmaktadır. İç veri analizinin ardından bir süreç olarak konulan EFQM Mükemmellik Modeli kapsamında ortaya konulan özdeğerlendirme çalışması bulguları da toplanarak bu iç analiz; Özdeğerlendirme, iç veri ve dış veri analizleri, SWOT aşamasında değerlendirilmek üzere girdi oluşturmaktadır. Bursagaz Kurumsal SWOT analizi her bölümden temsilcinin içerisinde bulunduğu ve stratejik Planlama sürecini hazırlayan özdeğerlendirme takımı tarafından bölüm swotlarının entegrasyonu aracılığıyla oluşturulmaktadır. Hazırlanan SWOT analizinin her bir 4 boyutu kurumsal stratejilerin ve stratejik amaçların şekillenmesinde ana veri olarak kullanılmaktadır. Kurumsal strateji önerilerinin veri ve analizler değerlendirilerek sunulması adına her sene planlama sürecinde gerçekleştirilen çalıştayda aynı zamanda kurumsal perspektifler de ilgili dönem kritik başarı faktörlerine göre güncellenmektedir. Kritik başarı faktörleri aynı zamanda süreç yönetiminde, kritik, kilit süreçlerin puanlanmasında ve değerlendirilmesinde etkin olan faktörleri kapsamakta ve bu bazda oluşturulan perspektiflere tanımlanan amaçların da doğrudan süreçlerle ilişkili olmasına imkan tanınmaktadır. 2011-2012 ve 2013 yılı ana stratejileri üç alanda belirlenmiş olup; bunlar kurumsal itibarı artırmak, kurumsal performansı artırmak ve kurumsal riskleri yönetmektir. Standart kurumsal karne uygulamasının dışında kritik başarı faktörlerine göre belirlenen perspektifler geliştirilerek; finansal, müşteriler, teknolojik ilerleme, operasyonel süreklilik ve sosyal motivasyon olarak belirlenmiştir. Perspektifler dönemsel planlama ihtiyaçlarına göre gelişim ve değişim göstermektedirler. Bu sistem bazında kurum karnesinde toplamda 31 adet stratejik amaç belirlenmiş ve toplamda bunların 17 departmanlara kırılımları ile birlikte şirket bünyesinde 10 adet scorecard, 58 adet kurum karne anahtar performans göstergesi ve 136 adet bölüm anahtar performans göstergesi tanımlaması yapılmıştır. Kurumsal karnede yer alan her stratejik amaç için en az bir anahtar performans göstergesi tanımlanmış olup, bu göstergeler kurumsal kokpit değerini oluşturmaktadır. Kurum karnesinin oluşturulmasının ardından bölümler kendi anahtar performans göstergeleri üzerinde çalışmalar yaparak tüm yönetim takımı ve bölüm çalışan temsilcilerinin katılımıyla şirket dışında oluşturulan karne ve analizleri değerlendirmek üzere İstişare ve Değerlendirme toplantısı düzenlenmektedir. Yaklaşık 3 gün şehir dışında gerçekleştirilen toplantıda tüm amaç ve hedefler üzerinden önceki yıllar karşılaştırılmalı olarak geçilerek nihai hedefler üzerinden konsensus sağlanır. Tüm karneler elde edilen konsensus dahilinde güncellenir ve yönetim sistemleri karne portföyüne ilave edilir. Yeni dönem stratejiler, amaçlar ve hedeflerin belirlenmesinin ardından bu stratejiler bazında oluşan riskler risk planında, oluşan yenilikçi projeler ise değişim planına dahil olur ve 3 aylık süreçlerde ortaya konulan gelişim raporlamasında gidişhata ilişkin analiz ve yorumlar izlenir. Ortaya konulan sonuçların yayılımının sağlanması amacıyla çalışanlar için planlanmış olan çalışan paylaşım toplantısı gerçekleştirilirken; toplum, tedarikçi ve müşterilere bilgi vermek amacıyla bir basın toplantısı düzenlenir. Tüm bu yayılım esaslarının yanında web sitesi ve sosyal medya araçları da yeni stratejilerin yayılımı amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bu döngünün hayata geçirilmesi ile her dönemki stratejik planlama süreci kapanmış olur. Gerçekleşen sonuçların gözden geçirilmesi amacıyla 3 aylık gelişim raporları oluşturulmakta aynı zamanda 6 aylık sonuçları değerlendirmek amacıyla Kurumsal performans ara değerlendirme toplantıları düzenlenerek süreçte konulan hedeflerin durum analizleri ve kaynak ihtiyaçları değerlendirilmektedir. 18 “Kurumsal karne uygulaması ile şirket hedeflerini departman ve bireysel hedeflere dönüştüren Bursagaz, şirketin yeteneklerini maksimize ederek performans takibini optimum düzeyde tutmaktadır...” 19 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİLERİ “ Ekonomik, Sosyal ve Çevresel sürdürülebilirlik stratejilerini şirketin vizyon, misyon ve değerleriyle eşleştiren Bursagaz kısa, orta ve uzun vade de amaçlar geliştirilerek insiyatifleri aksiyonlara dönüştürmektedir... ” Global arenada sürdürülebilirlik stratejileri üzerine konumlanan şirketlerin performans yönetimini optimuma çıkardığını analiz eden Bursagaz; son 3 yıldır bu yönde amaçlar geliştirerek kurumsal yönetim modeline entegre etmeye başlamıştır. Enerji yönetimi, sera gazı emisyon salınımlarının kontrolü, sosyo-kültürel faaliyetlerin desteklenmesi, geleceğe dönük inovatif projelerin planlanması, yerel tedarikçilerin kalkınmasına yönelik desteklerin sağlanması, paydaş beklentilerinin incelenerek dengelenmesinin sağlanması alanlarındaki konulara öncelikli faaliyetler planlamaya başlamış olup; her sene stratejik plan kapsamında bu faaliyetleri yeniden gözden geçirmekte ve planlamaktadır. Bursagaz Kurumsal sürüdürülebilirlik stratejileri belirleme kapsamında; temiz ve güvenli gaz arzını sağlamak adına doğalgaz kullanımını yaygınlaştırmak; teknolojik ilerlemeler kapsamında sürdürülebilir gelecek için paydaş beklentilerini karşılayan inovatif projeler geliştirmek, operasyonel sürekliliğin sağlanmasında şebekenin optimum yönetimini, risk yönetiminde güvenli doğalgaz arzını sağlamak ve iş sağlığı güvenliği ve çevre bilincini yaygınlaştırmak, sosyal motivasyonun gerçekleşmesinde kurumsal sosyal sorumluluk bakış açısını yaygınlaştırmak, kurumsal bağlılığın sağlanmasında; paydaşlarla etkin iletişim kurmak, toplumsal memnuniyeti artırmak ve çevresel etkileri 20 yönetmek adına stratejik amaçlarını belirlemiştir. Bursagaz sürdürülebilirlik çalışmalarını Sürdürülebilirlik Takımı aracılığıyla yürütmekte olup; Enerji Yönetim Takımı, Sosyal Medya Takımı, SOKAK Kulüpleri, Yaşama Saygı Komitesi gibi şirketin bünyesindeki diğer kurullardan uygulamalar konusunda destek sağlamaktadır. Sürdürülebilirlik stratejilerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi adına 2011 yılında çevresel sürdürülebilirlik konularında 75 adam saat, 2012 yılında 55 adam saat ve 2013 yılında genel sürdürülebilirlik çerçevesi konusunda 120 adam saat eğitim sağlanmıştır. Bu sağlanan eğitimler ile en önemli stratejik paydaşlarından olan çalışanlarının bilinçlendirilmesini sağlayan Bursagaz aynı zamanda sürdürülebilirlik uygulamalarının çalışanların yaşamlarının bir parçası olması konusunda destek sağlamıştır. Doğa ve çevre korunmasında gözle görülür bir etki sağlayan doğalgaz’ın dağıtımını yapan Bursagaz; kaynakların tüketiminin, yatırım kararlarının, teknolojik gelişmenin ve kurumsal değişimin bir uyum içinde gerçekleştiği ve insan ihtiyaçlarının ve isteklerinin şimdi ve gelecekte karşılanabilme potansiyelinin artırıldığı değişim süreci olan Sürdürülebilir Kalkınma alanında ilk adımını atmıştır. Sürdürülebilirliğin; vizyon ve strateji oluşturmak için fırsat yaratmak, yenilikçiliğe teşvik etmek, kaynak kullanımında azaltmaya gitmek, rekabet ve liderlik avantajı elde etmek, şirketin değerini artırmak gibi pek çok alanda fayda sağladığı görülmektedir. Doğa ve çevre korunmasında gözle görülür bir etki sağlayan doğalgaz’ın dağıtımını yapan Bursagaz; kaynakların tüketiminin, yatırım kararlarının, teknolojik gelişmenin ve kurumsal değişimin bir uyum içinde gerçekleştiği ve insan ihtiyaçlarının ve isteklerinin şimdi ve gelecekte karşılanabilme potansiyelinin artırıldığı değişim süreci olan Sürdürülebilir Kalkınma alanında ilk adımını atmıştır. İleri gelen birçok büyük firma gibi Bursagaz’da sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlamak, gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak, mevcut kaynakları verimli ve etkin kullanmak adına stratejiler oluşturmakta ve bu anlamda yaşam kalitesini artırmaya ve sürdürmeye yönelik farkındalık uygulamalarını hayata geçirmektedir. Bu kapsamda enerji verimliliği alanında hem doğal kaynakların korunması hem de sera gazı emisyonlarının azaltılmasına destek sağlamak amacıyla 2012 yılında sertifikalandırdığı ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Çalışmaları ile sektöründe bir ilki gerçekleştiren Bursagaz, enerji kullanım alanlarını sınıflandırarak tüketilen enerji değerlerinin minimize edilmesi aşamasında yakıt tüketimi ve proseste kullanılan doğalgaz tüketimini azaltıcı CNG’li araç kullanımı, vortex kurulumu gibi projeleri hayata geçirmiştir. Bursagaz sürdürülebilirlik çalışmalarına ağırlık verdiği son 3 yıllık süreçte, gerçekleştirdiği strateji belirleme çalıştaylarında sürdürülebilirlik alanında özel oturumlar gerçekleştirmiş olup, paydaşların belirlenmesine ilişkin çalıştaylar tamamlanmıştır. Sürdürülebilirlik takımının katkı sağladığı çalışmalarda, Bursagaz paydaş matrisi sürdürülebilirlik kriterleri bazında SEÇ faktörleri ( Sosyal- Ekonomik-Çevre ) bazında gözden geçirilmiş ve sürdürülebilirlik beklentileri değerlendirilmiştir. Bu kapsamda öncelikli paydaşlar çalışılmış olup, bu paydaşlardan elde edilen veriler kapsamında stratejik yönetim konuları belirlenmiş ve şirket kritik başarı faktörlerine ve öncelik durumlarına göre puanlanarak etki alanları oluşturulmuştur. Bu yaklaşıma dayanarak toplumsal güvenlik ve iş sürekliliği alanlarında da büyük öneme sahip olan enerji arz güvenliği, sağlık ve güvenlik, iş verimliliği ve ekonomik performans alanları sürdürülebilirlik stratejileri ile entegre olarak üst düzey öneme sahip stratejik konular olarak matriste yerini almıştır. Sürdürülebilirlik konuları bazında bir SWOT analizi gerçekleştirilerek her konu alanında güçlü ve zayıf alanlar, fırsat ve tehditler değerlendirilerek kurum SWOT analizine girdi bazı oluşturulmuştur. Çevresel faktörlerin yoğun olarak değerlendirildiği sürdürülebilirlik stratejilerine bağlı olarak 2013 yılında enerji verimlilik düzeyi enerji referans çizgisi bazında yapılan değerlendirmeler sonucunda %21’lik bir iyileştirme sağlamış olup, yapılan çeşitli projelerin katkısı ile toplamda 14 ağacın doğadan yok olması engellenmiştir. Toplumda çevre bilincinin oluşturulması adına okul çağındaki gençlere yönelik düzenlenen çevre konulu bilgi yarışmaları ile sürdürülebilirlik yaklaşımlarının daha genç nüfusa aktarımı amaçlanmıştır. Bursagaz şebekenin izlenebilirliğini artıran SCADA ve CBS’de dahil olmak üzere tüm uygulamaları ile toplumsal kaynak tüketimindeki kayıp kaçak oranlarını minimize ederek doğal kaynak tüketimini azaltmıştır. Her alandaki sürdürülebilirlik uygulamaları ile paydaşlarını bilinçlendirmeye odaklı olan Bursagaz kısa, orta ve uzun vadede insiyatifler geliştirerek farklı uygulamaları hayata geçirmektedir. 21 22 Maddesellik Konuları Hedefler Tamamlanma Tarihi Çevresel Etki Yönetimi RMS İstasyonlarının İzin Süreçlerinin Yenilenmesi ve Yapılandırılması Evsel Müşteri Memnuniyet Düzeyi %90 Sanayi Müşteri Memnuniyet Düzeyi % 92 Toplumsal Fayda Memnuniyet Düzeyi %90 Telefonla Genel Müşteri Memnuniyet Düzeyi %95 Acil 187 Hattının Call Centre'da Yapılandırılması IIP Standardı Sertifikasyonu Great Place To Work Güven İndeksi %90 Çalışan Memnuniyet Düzeyi %78 Çalışan Gelişim Planlaması Operasyonel ve Yetkinlik Bazlı Performans Yönetimi Aylık Kurul Toplantıları ve Aylık Saha Ziyaretleri İş Kazası Düzeyi Sıfır Ramakkala Düzeyi Sıfır Kişi Başı İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Saati min 4,50 Sera Gazı Emisyon Azaltım Düzeyi 250 tonCo2e Kaçak Arama Sisteminin Etkinleştirilmesi Planlı hidrocarbon salınımı 150 m3 Isıtıcı Tüketimlerinin Azaltılmasına Yönelik Çalışmalar Atık Azaltım Düzeyi %4 Disk to Disk Back Up ile IT Atık Yönetimi Atık Sahasının Revizyonu Atık Yönetim Protokollerinin Yapılandırılması Abaküs Projesi ( Atık Yönetiminde Yeni Metodolojiler ) Yaşama Saygı Komitesi Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Kutup Yıldızı Projesi : Değerler ve Prensiplerin Yaygınlaştırılması EWE AG Davranış Kodeksi Uygulaması Scada EBT Entegrasyonu & Alarm Yönetimi Sanal Ofis Uygulaması Risk Yönetim Projesi Kontrol Testleri Uygulaması ISO 22301 Sertifikasyon Süreci Enerji Verimlilik Düzeyi %4 Leed Sertifikasyon Süreci - Yeni Genel Müdürlük Binası Yenilenebilir Enerji Kullanım Planlaması - Yeni Genel Müdürlük Binası Su Tüketimi Azalma Düzeyi %5 Doğalgaz Kullanımını Yaygınlaştırarak Hava Kalitesine Katkı Sağlama QR Kod ile Malzeme Teslimi Sahada Online İmalat Bilgi Entegrasyonu Lisans Bölgesinde 2.6 bcm Gaz Hacmi Tedarikçilerle İşbirliği Kapsamında Yeni İş Alanları Açılmasına Destek Scada Disaster Yapılandırması Müşteri İstasyonlarına Shut off Sistem Kurulumu RMS Regülasyon Hatlarında Actuator Kurulumu Tedarikçilerin Sürdürülebilirlik Çalışmalarına Destek Sağlamak Ortak Malzeme Geliştirme Çalışmalarının Devamlılığını Sağlamak Mobil İş Gücü Yönetimi EGD Özel Eğitim Anaokulu Projesi 2014-2015 2014 2014 2014 2014 2014-2015 2014 2014-2015 2014 Sürekli Sürekli Sürekli 2014 2014 2014 2014 2014 2014 Sürekli 2014 2014 2014-2015 2014 2014-2015 Sürekli 2014 2014-2015-2016 2014-2015 2014-2015 2014 Sürekli 2014 2014 2014-2015 Sürekli 2014 Sürekli 2014 2014-2015 2014 Sürekli 2014 2014 2014 Sürekli Sürekli 2014-2015 2014 Paydaş Beklenti Yönetimi İnsana Yatırım Sağlık ve Güvenlik Sera Gazı Yönetimi ve İklim Değişikliği ile Mücadele Atık Yönetimi Kurumsal Yönetim ve Etik İş Uygulamaları İleri Teknoloji Yatırımları Risk Yönetimi Enerji Yönetimi Doğal Kaynak Yönetimi ve Biyolojik Denge Malzeme Yönetimi İş Verimliliği ve Ekonomik Performans Enerji Arz Güvenliği Tedarik Zinciri Yönetimi Kurumsal Performans Artışı Sosyal Sorumluluk 23 YAŞAM FISILDIYOR ‘‘Her rengi gerçeğe çeviren, alınan her nefesi derinden solumayı sağlayan yaşam, kim bilir daha ne farklılıkları içerisinde barındırıyor...’’ SEKTÖREL ÖNCÜLÜK “Scada, YolBil, CBS, ofissiz hizmet, evinde çağrı merkezi, s-Online, sosyal medya yönetimi ve bir çok uygulaması ile sektöründe ilkleri gerçekleştiren Bursagaz sadece kendi performansını geliştirmekle yetinmeyip paydaşlarına da katma değer oluşturan bir yönetim anlayışını benimsemeye devam ediyor...” Bursagaz son 3 yılda ortaya koyduğu yenilikçi bakış açısıyla fark oluşturan kurumsal projeleri hayata geçirerek, hem bulunduğu ülkenin ekonomik performansına, hem toplumsal istihdama ve güvenliğe hem de çevresel etkilerin azaltılmasına katkıda bulunmuştur. Bu kapsamda 2011-2012 yıllarında tamamlanan SCADA (uzaktan şebeke yönetimi) ve CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) uygulamaları ile paydaşlar bazında pek çok yenilik ortaya konulmuştur. CBS sistemi hem altyapı ağını hem de müşteri bilgilerinin entegrasyonunu sağlayarak topluma sağlanan elektrik, su ,telekomünikasyon gibi diğer hizmet ağlarının yönetimini kolaylaştırırken; aynı zamanda 3. Taraf hat hasarlarında erken konumsal müdahaleye imkan tanıyarak gaz çıkışının azaltılmasına ve toplumsal güvenliğin sağlanmasına imkan tanımaktadır. Diğer sistemlerle entegrasyonu sağlanan sistem aynı zamanda hatlar üzerindeki gaz simülasyonlarının yapılarak hat geçişlerinin bitki örtüsüne ve çevresel çeşitliliğe en az zarar verecek şekilde minimum kaynakla yapılmasına imkan tanınmıştır. Bütünsel Şebeke Yönetim ağının bir parçası olan SCADA şebekenin ekipmanlarının ve istasyonlarının operatörsüz olarak yönetilmesine imkan sağlamaktadır. Her durum için belirlenmiş alarm kodları seviyesinde çalışan sistem çoklu haberleşme desteği ile kesintisiz olarak 7/24 izlenebilmekte olup; sistemin 26 tam entegrasyonu sayesinde şebeke izlenebilirlik düzeyi 2013 yılı itibariyle %100’e ulaşmıştır. SCADA, şebeke yönetiminin bir parçası olmasının ötesinde acil durumlarda gaz akışını kesme becerisine de sahip olup; toplumsal güvenliği sağlama yaklaşımının önemli bir parçasıdır. Gaz akışını kesme hızı ile gaz çıkışını minimuma indiren sistem aynı zamanda çevresel atık oluşumunun da önüne geçmektedir. Bu yönüyle filtre kirlilik düzeyini de en etkin şekilde yöneten sistem tehlikeli atık yönetiminin de optimum şekilde yönetilmesine katkı sağlamaktadır. Gaz akışı ile birlikte sıcaklık kontrolünü de sağlayan sistem ısıtıcıları çalışma performansını optimumda tutarak ısıtıcı kaynak tüketimini en aza indirgemeye, dolayısıyla enerji kullanım alanı bazında tüketimleri yönetmeye destek olmaktadır. 2012 ve 2013 yıllarında geliştirdiği Yol-Bil uygulamasıyla sektörel alanda acil ihbar yönetiminde rol model bir yönetim anlayışını getiren Bursagaz, ihbarlara daha kısa sürede ulaşımı sağlayarak; yakıt tüketiminde optimizasyon gerçekleştirmiştir. İhbarlara daha kısa sürede ulaşımla birlikte ihbar müdahale sürelerinde azalma sağlanarak toplumsal güvenlik açısından önemli bir iyileştirme adımı atılmıştır. 2013 yılında Piri Reis Ödülü’ne layık görülen bu uygulama ile Bursagaz, alt yapı bilgi sistemlerini en etkin kullanan şirketler arasında yer almıştır. 2006 yılında kurulan Bursagaz Çağrı Merkezi’de aynı yönetsel bakış açısıyla her sene gelişim gösterek; 2012 yılında Türkiye’nin en övgüye değer çağrı merkezi ödülünü almasının ardından, çağrı merkezi yapısında değişim yönetimi süreci başlatılarak 2013 yılında Ofissiz Hizmet uygulamasına geçilmiştir. Bu kapsamda müşteri merkezlerine gelmeden tüm müşterilerimize her türlü işlemlerini telefonda ve online olarak yapma imkanı sağlanarak özellikle engelli ve yaşlı Bursa halkı için katma değer oluşturulmuştur. Bu proje kapsamı sadece sosyal yönüyle değil aynı zamanda bölgedeki iç tesisat firmalarının müşteri merkezi olarak çalışmasına imkan tanıyarak ekonomik değer oluşumunu da yerelde hızlandırmıştır. Bursagaz her entegrasyon sürecinde olduğu gibi yönetim sistemi uygulamalarını operasyonlarına ilk yansıtan şirket arasında olmaya son üç yılda da devam etmiştir. Bu kapsamda müşteri beklentilerinin yönetimini etkinleştiren ISO 10002 Müşteri Şikayet Yönetim Sistemi sertifikasyonu 2011 yılında yapılırken, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasyonu 2012 yılında gerçekleştirilerek Enerji sektörünün ilk ISO 50001 sertifikasyonuna sahip şirketi konumuna ulaşılmıştır. Enerji yönetim sistemi uygulamaları kapsamında şirkette takibi yapılan enerji kullanım düzeyleri referans çizgisi bazında ve belirgin enerji kullanım alanları önceliklendirilerek takibi etkinleştirilmiş olmakla birlikte; proses tüketimlerinin azaltılmasına ilişkin ısıtıcılarda uygulanan vortex yöntemi ile istasyonlardaki giriş ve çıkış basınç farklarından oluşan enerji, ısıtıcılarda kullanılarak doğalgaz tüketimi azaltılmıştır. Green IT uygulamaları kapsamında 12 adet fiziksel serverın sanallaştırılması kapsamında başlatılan Bulut projesi ile bu serverların 4 host üzerine kurulması sağlandı. Data center bünyesinde kullanılan soğutma sistemlerinde enerji verimliliği dikkate alınarak iç bölmeli soğuk hava koridorlarının oluşturulması sağlanarak enerji tüketimi optimize edilmiştir. Bu kapsamda sistemi şebeke elektrik kesintileri süresinde ayakta tutabilme amacıyla konumlandırılan jeneratör doğalgazlı jeneratör olarak seçilerek, emisyon değeri daha düşük bir yakıtın kullanımı sağlanmıştır. Green IT uygulamaları kapsamında mobil sistemler arası entegrasyon sağlanarak atık tüketimi minimize edilmiş, ortak printer uygulaması ile kağıt atık oluşumunun önüne geçilmiştir. Bu uygulama alanıyla sahada minimum evrak kullanımı sağlanmış olup, S-Online, YolBil ve iç tesisat online uygulamaları ile mobil ekiplerin GPS üzerinden yönlendirilmesi ile akaryakıt tüketimlerinde azaltım gerçekleştirilmiştir. Sosyal Medya uygulamalarıyla sektöre yön veren Bursagaz, mecra yönetimini etkin bir şekilde kullanarak doğalgazın verimli ve güvenli kullanımına ilişkin bilgi ve görüşleri sosyal medya uygulamaları aracılığıyla paylaşmakta ve müşterilerinden geri bildirimleri almaktadır. Bugün 30’dan fazla farklı sosyal medya mecrasını yöneten Bursagaz, bu bilinçlendirme çalışmalarını kurumsal vatandaşlık sorumluluk bilinciyle gerçekleştirmektedir. Bursagaz ekonomik, sosyal ve çevresel alanda yönettiği sürdürülebilirlik konularıyla stratejik yönetim anlayışını oluştururken, hayata geçirdiği projeler ile sektöre yön vermekte ve kıyas alınan kuruluş olma rolünü üstlenmektedir. Hayata geçirilen projeler her sene farklı ödülleri de beraberinde getirerek, rol model uygulamalar olarak Bursagaz başarı sayfasında yerini almaktadır. 27 2013 Great Place to Work Avrupa 50-500 Kategorisi 49. En İyi İş Veren 2013 Great Place to Work Türkiye 2013 Altın Pusula 50-500 Kategorisi 3. En İyi İş Veren Juri Özel Ödülü 2013 EFQM En İyi Uygulamalar Ödülü 2013 HİÇ (Halka İlişkiler Çalışmaları) Ödülü 2013 DemirKent Sosyal Sorumluluk Ödülü 2012 Türkiye’nin 100 Koltuk Altı En Övgüye Değer Çağrı Merkezi 2013 Türkiye Müşteri Kategorisi Bulut Ödülü 2013 Piri Reis Ödülü 2008 EFQM Başarı Ödülü ‘‘İş Birlikleri Yönetimi’’ 2012 Altın Vana Ödülü (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kategorisi) 2012 BTSO Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü 2013 BTSO Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü 2012 ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Sertifikasyonu 2012 ISO 10002 Müşteri Şikayet Yönetim Sistemi Sertifikasyonu 2011 BTSO Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü 2010 BTSO Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü 2007 ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Sertifikasyonu 2007 Web Gold Award Büyük Ödülü Sistemi Sertifikasyonu Büyük Ödülü 28 2008 EFQM Avrupa Kalite 2005 ISO 14001 Çevre Yönetim 2006 Bursa Yerel Kalite BURSAGAZ’DA ÖDÜLLER 2009 BTSO Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü 2005 ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Sertifikasyonu 2005 OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Sertifikasyonu Çağada Vardar Altensis Leed Danışmanı ‘’Bursagaz Yeni Genel Müdürlük Binası ile Daha Yeşil Bir Çalışma Ortamını Hedefliyor...’’ Sıklıkla duymaya başladığımız çevresel afet haberleri artık bize tehlikenin çok da uzaklarda olmadığını ağır tablolarla ortaya koyuyor. Dünya nüfusu hızla artıyor, doğal kaynaklar tükeniyor ve yaşam kalitemiz tehlike sinyalleri verecek şekilde hızla düşüyor. Küçük adımların büyük dalgalar oluşturabileceğine inancımız sonsuz. Bu bağlamda yeni yerleşimlere, yaşam ve çalışma alanlarımıza kavuşmak için atacağımız adımlarda çevreye vereceğimiz zararları minimuma indirmek ve kaynaklarımızı verimli kullanmak giderek bir tercih değil, zorunluluk olacaktır. Bu yönde değerlendirdiğimiz LEED sertifikasyon süreci kapsamında, Bursagaz Genel Merkez Binasında yapılan uygulamaların hem Bursa’ da çevreye duyarlı yeşil bina inşa etmenin öneminin vurgulanması ve yayılmasına olan katkısı hem de çevresel olarak pozitif katkıları çok büyük ve anlamlı olacaktır. Proje konum olarak yoğun yerleşim bölgesi içerisinde yer almaktadır. Bu özelliği ile çevresinde raylı sistem, otobüs gibi toplu taşıma imkânlarına ulaşım kolaylıkla sağlanabilmektedir. Bu da araç kullanımını azaltarak karbon emisyonunun düşürülmesine katkı sağlamaktadır. Otopark Nihat Uçar Gemsat Genel Müdürü kapasitesi minimumda tutularak ve çalışanlarına servis imkanları sağlayarak bireysel araç kullanımının minimuma indirilmesi hedeflenmiştir dolayısıyla karbon emisyonlarını azaltıcı bir dengeyi de sergilediğimiz bu proje ile Günümüzde giderek önemi artan ve ileride daha da fazla yaygınlaşması öngörülen elektrikli araç kullanımını teşvik etmek adına proje dahilinde elektrikli araç şarj noktası oluşturulmuştur. Ayrıca çalışanların sosyal ihtiyacını karşılayabileceği market, eczane, hastane, okul, restoran, banka vb. pek çok sosyal imkan yürüyüş mesafesinde ulaşılabilecek yakınlıktadır. Proje kapsamında bisiklet park yerleri ve çalışanlar için duş, soyunma odası tasarlanarak bisiklet kullanımının yaygınlaşması teşvik edilmektedir. Daha az karbon ayak izi artık Bursagaz çalışanları için mümkün kılınıyor olacak… Tüm süreç içerisinde proje kapsamında kullanılacak malzemelerin büyük oranda maksimum 800 km’lik bir çap içerisinden temini sağlanarak yerel üretimin desteklenmesi ve ulaşımdan kaynaklı karbon emisyonunun düşürülmesi hedeflenmiştir. Proje hem karbon emisyonu azaltımı hem de diğer faktörleriyle sektörde örnek bir bina olarak konumlanacaktır. ''Bursagaz’ın Sürdürülebilirlik Stratejileri Sektörün Dinamiklerini Etkiliyor...'' Doğal kaynakların ve çevre bilincinin yok olmaya yüz tuttuğu günümüzde Bursagaz’ın sürdürülebilirlik yaklaşımı ile hareket etmesi biz paydaşlarını da olumlu yönde etkiliyor elbette. Bu bakış açısıyla değerlendirdiğimizde bizim gibi bir doğalgaz ekipmanları imalatçısının görüşlerine her daim yer verildiğini ve önerilerin stratejilere dönüştüğünü görmek sevindirici. Sadece bir üretici değil bunun da ötesinde paylaşımcı bakış açısıyla geliştirdiğimiz ortak konularla bugün istasyon kurulumlarımızı çevresel etkileri minimize edecek şekilde yönetebiliyoruz. Bu konuda elbette Bursagaz’ın bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yadsınamaz. Böylece sorunlar oluşmadan önleyici aksiyonlarla etkin bir iletişim yaklaşımını ortaya koyabiliyoruz. Bursagaz sadece bir paydaş iletişim yaklaşımını sunmanın ötesinde ekonomik ve sosyal açıdan da katma değer oluşturan bir şirket. Ortak aktiviteler, ortak ürün geliştirme çalışmaları bunun sadece bir parçası diyebiliriz. Biz de çalışmalarımızda Bursagaz’ın yönetim yaklaşımlarını rol model uygulamalar bazında içselleştirmeye çalışarak kendi sürdürülebilirlik hedeflerimizi entegre etmeye çalışıyoruz. Özellikle geleceğe yatırım yapma anlayışı bugün bir tedarikçi olarak şirketimizin temel yapıtaşı haline gelmiştir. Ürünlerin ekonomik boyutlarını değerlendirirken aynı zamanda sosyal ve çevresel boyutlarını analiz edebilme kabiliyetini Bursagaz yaklaşımlarından edindik ve bugün şirketimizin gelişim yolunda attığı adımları izliyoruz. Lokalde üretim yapan bir şirket olarak yerel üreticinin desteklenmesi konusundaki yaklaşımlarıyla Bursagaz ekonomik açıdan takdir gören bir şirket. Bunu BTSO nezdinde alınan ekonomiye değer katanlar ödüllerinde her sene izliyoruz ve izlemeye de devam edeceğiz. 29 YILDIZLAR IŞILDIYOR ‘‘Gecenin her karanlığında parıldayan yıldızlar gibi yaşam da ışıldayan farklılıkları içinde barındırıyor...’’ KURUMSAL YÖNETİŞİM ANLAYIŞI Yönetim Kurulu Yapısı Bursagaz A.Ş’nin en büyük ortağı %80’lik hisse payı ile EWE AG olup, %10 Bursa Büyükşehir Belediyesi ve %10 Çalık Enerji ortaklığı bulunmaktadır. Bursagaz A.Ş hisselerinin %80’ine sahip olan EWE AG, Bursagaz Yönetim Kurulu’nda Yönetim Kurulu Başkanlığı seviyesinde temsil edilmekte, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Çalık Enerji Yönetim Kurulu Üyeleri bazında temsil edilmektedirler. Yönetim Kurulu 7 kişiden oluşmakta olup, üyeler arasında son 3 yıllık süreçte bayan yönetim kurulu üyesi bulunmamaktadır. Yönetim kurulunda 2011 yılında yaş ortalaması 53.85, üyelerin %40’ı Türk %60’ı yabancı, 2012 yılında yaş ortalaması 52.75, üyelerin %37’si Türk %63’ü Yabancı, 2013 yılında üyelerin yaş ortalaması 54,6 ve %43’ü Türk %57’si Yabancı olarak yer almıştır. Yönetim Kurulu en yüksek yönetişim organı konumunda olup; üst düzey karar alma merci olarak tanımlanmıştır. Kurumsal Yönetişim yapısında Bursagaz Genel Müdür’ü icra görevini yürütmesinin yanında, Yönetim Kurulu’na tavsiyeler sunarak yönetişim mekanizmasının işleyişine destek sağlamakta ve Yönetim Kurulu’ndan aldığı direktifleri uygulamaya dönüştürmektedir. Hissedarlar beklentilerini Bursagaz Paydaş Beklentileri Dengeleme yaklaşımı gereğince yönetim kurulu ve gerçekleştirilen bilgilendirme toplantıları aracılığıyla iletmekte ve kararların uygulanmasında insiyatif oluşturmaktadırlar. Bursagaz Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Kurul tarafından seçilmekte; önceden belirlenmek suretiyle yılda her çeyrek dönemin değerlendirmesi için toplanmakta ve Bursagaz sonuçlarını değerlendirmektedirler. Yönetim Kurulu Üyeleri, yetkinlik düzeyleri teknik ve finansal alanlarda etkili olan üst düzey kişilerden seçilmiştir. Yönetim Kurulu oluşumunun başarısı alınan hedef bazlı kararlar doğrultusunda projelerin karar verilen ve planlanan süreç içerisinde devreye alınma performansından 32 oluşmakta olup; bu uygulama değeri 2011,2012 ve 2013 yılları bazında %100 olarak gerçekleşmiştir. Bursagaz operasyonlarının yönetilmesi amacıyla doğrudan Genel Müdür’e bağlı olarak çalışan bir diğer kurul Yönetim Takımı Kurulu’dur. Bu kurul bölüm müdürleri, müdür yardımcıları ve hukuk müşavirinden oluşmakla birlikte son 3 yıllık süreçte kurul içerisinde bayan üye bulunmamaktadır. Yönetim Takımı Kurulu’nun toplanma periyodu haftalık olup; toplantı yönetim takımı koordinasyon toplantısı olarak adlandırılmaktadır. Bursagaz bünyesinde Kurum Performansı ve Departman Performansı bazı tanımlanmış olan performans yönetim süreci uygulaması bazında izlenerek değerlendirilmektedir. Bu uygulama aynı zamanda Stratejik Şirket Yönetimi yaklaşımının bir parçasıdır. Stratejik şirket yönetim modelinin başarısı kurum ve departman karnelerinin her bir ayrı hedef bazında başarısından ve çalışanların bu yönetim anlayışına olan inanç düzeyinden oluşmaktadır. Bursagaz 2011,2012 ve 2013 yıllarında hedef bazlı yönetiminde %100’ün üzerinden bir sonuç ortaya koymuş olup; çalışanların stratejilere olan inancı 2013 yılında %89 olarak ölçümlenmiştir. Bursagaz Stratejik Şirket Yönetimi’nin bir parçası olan kurumsal karne uygulamasını kapsayan stratejik planlama süreci sürdürülebilirlik stratejilerini de kapsamakta olup, bu alanda belirlenen ekonomik, sosyal ve çevresel parametrelere ilişkin hedefler de ölçümlenmektedir. Yönetim kurulu üyelerini şirket bünyesinde herhangi bir özlük paketi sağlanmasına ilişkin bir uygulama bulunmamakta olup; sadece huzur hakkı ödemesi yapılmaktadır. Yönetim kurulu üyeleri arasında çıkar çatışmalarını önlemek amacıyla yönetim kurulu toplantılarından 2 hafta öncesinde tüm bilgiler üyeler ile paylaşılmakta ve konsensus ile toplantılara katılım sağlanmaktadır. “Kurumsal yönetişim Bursagaz'ın operasyonel ve yönetsel sürdürülebilirliğinin en önemli parçası olarak şirket süreçleri içerisinde yerini almaktadır...” Yönetişim Yapısı 1. Yönetim Kurulu Direktifleri • • Yönetim Kurulu Kararları Şartlı Kararlar • • Bilgi Yönetimi Bilgi Paylaşımı • • Risk Raporlaması KPI and Proses Performansı • • Temel Değerler Etik Kurallar Süreç Uygulamaları • • Performans Değerlendirme İç Dış Raporlar • • Toplumsal İletişim Çok Yönlü İç İletişim • • Piyasa Düzenlemeleri Ortak Regülasyonlar 2. Açıklık & Şeffaflık 3. Risk Performans Yönetimi 4. İş Uygulamaları Etik Kurallar 5. İzleme Raporlama 6. İletişim 7. Yasal Regülasyonlar ORGANİZASYONEL YAPI 33 Kurumsal Yönetişim Yapısını Destekleyen Yapılar Bursagaz yönetişim yaklaşımının işleyişini ve yayılımını destelemek amacıyla her yıl farklı faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla komite, kurul ve kulüp oluşumlarını kurgulamaktadır. Son 3 yıl içerisinde Bursagaz bünyesinde bu kapsamda 17 farklı yapı aktif olarak çalışmaktadır. Bu yapıların her biri aktif olarak bir yönetişim boyutunun içerisindeki süreçleri iyileştirmeye yönelik projeler geliştirmekte ve süreç mühendisliği çalışmalarını yürütmektedirler. Tüm bu kurul, takım ve komitelerin çerçevesine paralel olarak proje ekipleri yıl bazlı olan projeleri yöneterek performansın iyileştirilmesine katkı sağlamaktadırlar. Nitekim 2011 yılında 5 proje, 2012 yılında 21 proje ve 2013 yılında 12 proje kurumsal proje olarak tanımlanmış ve üst yönetim tarafından özel olarak takip edilmiştir. Bu ekiplerin performansı toplantı katılım düzeyleri, proje performansları ve bireysel performanslarında takım ile ilgili hedeflerin gerçekleşme düzeyleri baz alınarak ölçümlenmektedir. Bursagaz Yönetim Takımı Bilgi Güvenliği Kurulu Yaşama Saygı Komitesi Kurumsal Mükemmellik Takımı SOKAK Sosyal ve Kültürel Aktiviteler Kulüpleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu İç Denetim Ekibi Bursagaz Birim Yöneticileri Takımı Proje Yönetim Ekibi İş Sürekliliği ve Toplumsal Güvenlik Ekibi Sosyal Medya Takımı Enerji Yönetim Takımı İnsan Kaynakları Süreç Geliştirme Takımı Sürdürülebilirlik Komitesi Bursagaz Eğitim Gönüllüleri Derneği Hasar Tespit Komisyonu 34 Süreç Akademisi Takımı Kurumsal Yönetişim Boyutları Bursagaz kurumsal yönetişim anlayışı 7 temel boyut, 3 ana çerçeve ve 2 destekleyici prensip üzerine kurulmuş bir yapıdan oluşmaktadır. Yönetim kurulu kararları, şeffaflık bildirgeleri, risk ve performans yönetimi, iş modellemeleri ve etik değerler, izleme ve raporlama, iç ve dış iletişim uygulamaları, yasal düzenlemeler bu 7 temel boyutu oluşturarak çerçevenin ana hatlarını çizmektedir. Bu 7 temel boyut etrafındaki ana çerçeveyi bütünleyen vizyon, misyon, değerler ve sistem politikaları, stratejik yönetim modeli yönetişim mekanizmasını sağlamlaştıran ana unsurları oluşturmaktadır. Şirket sürdürülebilirlik uygulamaları ve itibar yönetimi modellemeleri ile donatılan bu yönetişim anlayışı Bursagaz’ın iç ve dış paydaşlara karşı olan sorumluluğunu tanımlamakla birlikte, paydaşlardan gelen taleplerin dengelenmesi üzerine de kuruludur. Performansın planlanması ve yönetilmesinde, raporlanarak iyileştirme yaklaşımlarının oluşturulmasından toplumsal bilgilerin kamuya açık olarak ifade edilerek iletişim planlarının oluşturulmasına kadar pek çok alanda programları tamamlayan unsurlar, Bursagaz’ın kurmuş olduğu yönetişim felsefesinin bir parçasıdır. Bursagaz Yönetişim Organizasyonu Bursagaz ana karar mekanizmasını Yönetim Kurulu Karar’ları oluşturmaktadır, buna bağlı olarak şirket içi finansal ve kurumsal yönetişimin işleyişi imza sirkülerinde açıkça belirtilmektedir. Şirket yönetim tarzının ana alanını iş yapma tarzı ve etik kurallar oluşturmaktadır. Bursagaz olarak her süreç kategorisinde tanımlanmış olan temel değerler etiksel yaklaşımı oluşturmakta olup çalışan personelin bu oluşuma uyumu sağlanmaktadır. Şeffaflık Bursagaz’ın sosyal bir kurum olarak sorumluluğunu taşımakta olduğu iş yapış tarzının bir ürünüdür. Basın yoluyla yapılan açıklamalar, kurumsal web sitesi bilgi edinme hakkını karşılamakla birlikte bunun ötesine geçen bir bilgilendirme için Çözüm Noktası ve Çağrı Merkezi yapılandırılması oluşturulmuştur. İletişim bu yönüyle bakıldığında Bursagaz’ın vazgeçilmez bir parçasıdır. Basın, toplum temsilcileri, çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler ve diğer paydaşlar stratejik etki derecesine göre sınıflandırılmış olmakla birlikte bu alanlara yönelik etkin iletişimin sağlanması yönünde yatayda ve dikeyde iletişim kanalları tanımlanmıştır. Risk değerlendirme ve performans yönetimi Bursagaz yönetim mekanizmasının sürekliliğini sağlayan en önemli unsurlardan biridir. Her sene bütçesel ve fiziksel risklere yönelik olarak risk planları oluşturulan swot analizleri çıkarımlarıyla yeniden yapılandırılmakta ve etkinleştirilmektedir. Risk ve performans yönetiminin bir parçası olan izleme ve ölçme metodolojisi Bursagaz raporlama mekanizması kapsamında değerlendirilmekte olup sistematik toplantılarda işlerlik gözden geçirilmekte ve gerekli iyileştirme fırsatları izlenmektedir. Bursagaz 4646 Doğalgaz Piyasası Kanunu’na tabi olarak tüm yönetsel ve operasyonel fonksiyonlarını sürdürmektedir. Yasal mevzuat değişiklikleri mali, teknik ve sistemsel olarak üç farklı boyutta incelenmekte olup, mali mevzuat değişiklikleri dijital mevzuat ile izlenmektedir. Sistemsel ve teknik değişimler resmi gazete aracılığıyla izlenmekte ve değişiklikler olduğunda ilgili sistem sorumluları tarafından raporlanmaktadır. Stratejik iş planına yansıyan mükemmellik yönetim anlayışı; Bursagaz liderlik modelini, çalışan katılımını, süreç bazlı takım çalışmasını, operasyon bazlı organizasyonel yapılanmayı, stratejik süreç yönetimini, değişim ve risk yönetimini, kurumsal sosyal sorumluluk projelerini ve teknoloji tabanlı proje yönetimini kapsamaktadır. Farklı dinamikleri tek alanda toplayan bu yönetim mekanizmasının iyileştirme ve gelişim fırsatlarını değerlendirme ve gözden geçirme amaçlı olarak çeşitli platformlar oluşturulmuştur. Yönetim takımı ile yapılan haftalık toplantılar, aylık olarak birim yöneticileri ile yapılan toplantılar, üç ayda bir çalışanlar ile yapılan toplantılar, yıllık strateji toplantıları, sistem denetim sonuçlarının görüşüldüğü yönetim gözden geçirme toplantıları, çalışan paylaşım toplantıları ve özdeğerlendirme çalışmaları bu oluşturulmuş olan platformların en önemli olanlarıdır.Entegre Yönetim Sistemi Uygulamaları kapsamında sahip olunan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti ve Şikayetlerin Ele Alınması Yönetim Sistemi, ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi senede 1 kez dış denetime,1 kez iç denetime tabi olmakla birlikte; bu denetimlerde sistemin risklerinin nasıl yönetildiği, iyileştirme çalışmalarının nasıl yapılandırıldığı, verilerin nasıl kayıt altına alındığı, sistem işleyiş programlarının nasıl hayata geçirildiği gibi sistemin sürekliliğinin garanti altına alınmasını içeren konular denetlenmektedir. Sadece operasyonel anlamda performansı sağlamakla kalmayan Bursagaz yasal mevzuatta belirtilen uyum sürelerini ana kriter olarak tanımlayarak bunların ötesinde hedeflerle süreç yönetimini optimize etmektedir. Vizyon, misyon ve değerlere bağlı olarak tanımlanan etik değerler Bursagaz’ın iş yapış tarzının ana yansıması olarak kurumsal yönetim modeli çerçevesinde yerini almıştır. Şirket bünyesinde belirlenmiş olan 6 temel ilke çalışanların davranış tarzını kapsarken aynı zamanda diğer paydaşlara sunulan hizmetin geçerlilik, bütünlük ve gizlilik boyutlarını da içermektedir. İş süreçlerinin bütünlüğü, 3. taraf bilgilerinin gizliliği ve paylaşım esasları, paydaş sadakatini sağlamaya yönelik şeffaflık uygulamaları, değişim yönetimini boyutlandırma ve sosyal sorumluluk bilinci ile hareket etme gibi pek çok temel alana odaklanan yapı zorunluluğun ötesinde benimseme ve farklılaşma unsurları ile desteklenmektedir. Tüm ilkeleri ile bir bütün olan Bursagaz Kurumsal Yönetişim Mekanizması kurumun temel fonksiyonlarının yönetsel açıdan değerlendirildiği bir alan olarak gelişim ve süreklilik açısından kuruma kazanım sağlamaktadır. 35 ETİK YÖNETİMİ ANLAYIŞI “Her lokasyonundaki eşit seviyedeki etik yönetim uygulamaları ile şirket değer ve prensiplerini hayata geçiren Bursagaz aynı zamanda; müşterilerine, çalışanlarına ve diğer tüm paydaşlarına sunduğu hizmet kalitesini her geçen gün daha da artırarak geliştirmektedir...” Kurumsal yönetim ilkelerini oluşturan etik yönetim anlayışı Bursagaz’da çeşitliliği destekleme ve çalışanların yaşayan değerlere uyumunu destekleme üzerine kurulmuştur. Bu kapsamda Bursagaz son 3 yıllık süreç içerisinde yapısal bir değişikliğe gitmemekle birlikte; vizyon, misyon ve temel değerlerinde yenilenmeyi seçerek mevcut vizyon, misyon ve değerlerini oluşturmuştur. 2010 yılında kurum içerisinde geliştirerek yaygınlaştırdığı 6 temel etik değerini yaşama geçirmeye ilişkin Bursagaz Eğitim Gönüllüleri aracılığıyla eğitim bazlı, sistem sertifikasyonları ile standartlara uyum alanında, değişime yön verme amacıyla SCADA ve CBS gibi büyük çaplı teknolojik entegrasyon projeleri oluşturmuş; böylece itibar yönetimini de sağlamlaştırmıştır. Etik yönetim anlayışını değerlendirme amacıyla, çalışan araştırmaları gerçekleştiren Bursagaz’ın 2011 yılında çalışan memnuniyeti anketi aracılığıyla ölçümlediği kurum yönetişim yaklaşımına inanç düzeyi %75 olarak çalışanlar tarafından ifade edilirken, 2012 yılında gerçekleştirilen araştırma çalışmasında etik yön ve değerlere uyum %82’lik bir inanç düzeyine ulaşmış olup, bu değer 2013 yılında %89 düzeyinde bir inanç seviyesine çıkmıştır. Bu durum Bursagaz’ın etik değerlerinin stratejileri ve kurum vizyon, misyon, değerleri ile olan bağlantısının kuvvetini de göstermektedir. Etik kuralların yayılımı her yıl tüm çalışanların katılımıyla gerçekleştirilen Çalışan paylaşım toplantısında 1 saatlik eğitim periyodu çerçevesinde kurum hedefleri ve stratejileri ile birlikte sunularak eğitimi sağlanmakta olup, 2013 yılında buna ilave olarak etik ilkeler QDMS sistemi üzerinden eğitim olarak çalışanlarla paylaşılmış, 263 çalışanın 236’sı tarafından izlenmesi sağlanmıştır. Bursagaz, 2013 yılında Çalışanların yaşayan değerlere uyumunu sağlamak adlı spesifik özel olarak tanımladığı stratejik amacıyla etik yönetimi diğer amaçların içerisinden ayırmış ve böylece farklı bağlı komiteler aracılığıyla etkinleştirilmesini sağlamıştır. 36 2013 yılında kurulan Yaşama Saygı Komite’si yönetim takımının etik komite özelliğindeki görevlerini üstlenerek yeni uygulamaları da beraberinde getirmiştir. 5 kişiden oluşan komitede hukuk temsilcisi, danışman ve çalışan özelliklerinin tamamını kapsayan Bursagaz çalışan temsilcileri yer almakta olup komitenin 1 üyesi bayan çalışan olarak konumlanmıştır. İşlerinden tamamen bağımsız görev tanımları olan komite üyelerinin en önemli özellikleri tarafsız değerlendirme yapabilme yetkelerinin olmasıdır. Bursagaz’ın etik kurallarının EWE Turkey Holding etik kodları da dikkate alınarak korunması ve iletişiminin yapılarak çalışanlar arasında yaygınlığın sağlanması, etik kurallara uyumun gözetilmesi ve uygunsuzlukların oluşmaması için önlem ve eylemlerin hayata geçirilmesi, Bursagaz bünyesinde Fırsat Eşitliği kavramı tanımının yapılması ve çalışanlara yayılımının sağlanması, etik ve fırsat eşitliği ihlallerinde doğrudan çalışanlardan geri bildirim alması ve konunun değerlendirilerek üst yönetime raporlanması ve konunun takibi, çalışanlar arasında fırsat eşitliği uygulamalarının yaygınlaştırılmasının sağlanması, insan haklarına ilişkin olumlu uygulamaların şirket içerisinde yaygınlaştırılmasının sağlanması ve olumsuzlukların önlenmesi, kadın çalışanlara fırsat eşitliği konusunda uygulamalar sunulması, eşitlik konularında çalışanları bilgilendirici eğitimlerin planlanmasının sağlanması ve takibi, eşitlik stratejilerinin gelişimine katkı sağlanması olarak görev tanımı belirlenen komite 3 aylık sürelerde toplanarak değerlendirme raporu hazırlamaktadır. Bu yaklaşım bütünü kapsamında, 2011,2012 ve 2013 yıllarında Bursagaz bünyesinde etik yönetim anlayışı çerçevesinde herhangi bir olumsuzluk bildirimi oluşmamıştır. Sorumluluk prensibi kapsamında etik yönetim anlayışı çerçevesinde yolsuzlukla mücadele kapsamında kuralları belirlemiş olan Bursagaz bünyesinde 2011,2012 ve 2013 yıllarında herhangi bir vaka gerçekleşmemiş olup; bu konu ile ilgili yürütülen herhangi bir dava bulunmamaktadır. Her yıl kurumsal yönetişim yaklaşımı kapsamında uyumluluk raporu hazırlayan Bursagaz yönetim adına gerçekleştirilen denetimler ile kurum içerisindeki prosedürel uygulama uyum düzeyini denetlemektedir. Bu gerçekleştirilen denetimler sonucunda son 3 yıllık düzeltici faaliyet kapatma performansı %100 olarak gerçekleşmiştir. ETİK YÖN BAĞLI PRENSİPLER ETİK YÖNETİM TARZI Bütünlük İçinde Hareket Etme Doğruluk, Kesinlik, Tutarlılık Doğruluk: Paydaşlara sağlanan bilginin güvenilir olması Kesinlik: Verilen taahhütlerde kararlılık göstermek Tutarlılık: İş süreçlerinde sağlanan bilginin ve gerçekleştirilen tüm operasyonların birbirleri ile uyum içerisinde yürütülmesi Sadakati Sağlama Gizlilik, Menfaat Birliği Gizlilik: Paydaşlara ait bilginin korunması ve yasal hükümler gereğince istenmediği sürece 3. Taraflarla paylaşılmaması Menfaat Birliği: İş faaliyetlerini gerçekleştirirken tüm paydaşların çıkarlarını gözeten bir tutum içerisinde olma Sorumluluk Sahibi Olma Hesap verebilirlik, Özen, Kurumsal Vatandaşlık, Adil Olma Hesap Verebilirlik: Yapılan çalışmanın her türlü sosyal fayda ile uyumlu olduğunu kanıtlayabilme Özen: Gerçekleştirilen her iş kademesinde kurumun her bireyinin gerekli çabayı titizlikle harcıyor olması; hissedar, çalışan ve müşteri de dahil diğer tüm paydaşların ortak çıkarını koruması Kurumsal Vatandaşlık: Gerçekleştirilen her faaliyette çevresel ve çalışma ortamının korunmasına yönelik tedbirlerin alınıyor olması Adil Olma: Çalışanlar arasında fırsat eşitliği oluşturan uygulamaların geliştirilmesini sağlamak Hoşgörü ile Yaklaşma Saygı, Sosyal Sorumluluk Saygı: Tüm paydaşların taleplerini dinleme ve beklentilerini dengeleme yaklaşımında olma Sosyal Sorumluluk: Toplumsal kalkınma bilinci ile eğitim, çevre, sağlık, kültür alanlarındaki faaliyetlerde fayda yaratma Standartlara Uyum Yasal Uyum Yasal Uyum: Lisans bölgesi içerisinde tanımlanmış olan ilgili tüm mevzuatlara uygun hizmet verme garantisini sağlamak Değişime Yön Verme Farkındalık, İnovatif Düşünce Farkındalık: Global yapıdaki teknolojik ve sosyal gelişmelerin farkında olmak ve yenilikleri takip eden bir ekiple çalışıyor olmak İnovatif Düşünce: Enerji sektörüne etki edebilecek projeler geliştirmek ve ilklerde öncü olmak 37 KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ “Bursagaz’ın kurumsal yapısı baz alınarak geliştirilen stratejik şirket yönetimi modeli, şirketin stratejilerini yapılandırmanın ötesinde; vizyon, misyon, değerler ve etik modellemenin yayılımını sağlayan önemli bir entegrasyonu da içinde barındırmaktadır... ” Bursagaz risk yönetim planlamasının temelini kurumsal risk yönetim modeli oluşturmaktadır. Bu modelleme kapsamında yönetişim, risk ve uyum konularının yanında yönetim sistemleri uygulamalarından oluşan risklerden de oluşan bir entegrasyon söz konusudur. Yönetişim, risk ve uyum uygulamaları GRC adı verilen EWE AG Holding bazında SAP üzerinden yönetilen sistemi kapsarken, yönetim sistemleri uygulamalarının tamamı lokal bazda analiz edilerek raporlanmaktadır. Bu kapsamda bu portföy içerisinde stratejik planlama kapsamında değerlendirilen riskler, iş etki analizleri sonucunda süreçlerden elde edilen riskler ve yönetim sistemi analizlerinden elde edilen riskler, risk yönetim prosedürü uygulama adımları kapsamında yönetilmektedir. Tüm riskler belirlenen metodoloji kapsamında EWE AG tarafından moderasyonu yapılan SAP-GRC sisteminde zorunlu risk kataloğu kategorileri dahilinde değerlendirilerek takibi yapılmaktadır. SAP GRC sistemi açılımları üzerine kurgulanmış olan yönetim modelinde riskler süreçlerle yapılan eşleştirmelere ve zorunlu risk kataloğu değerlendirmelerine bağlıdır. Her yıl EWE AG tarafından ortaya konulan zorunlu risk kataloğundaki risk kategorileri her süreç bazında incelenerek, stratejik planlama süreci kapsamında tanımlanan riskler atanır. Her risk bir süreçle eşleştiği gibi her riskin aynı zamanda süreciyle eşleşen bir kontrolü de sistemde 38 bulunmaktadır. Her yıl belirlenen süreçler sistem risk sahibi ve risk uzmanı tarafından GRC sistemine giriş yapılmaktadır. Bu girişlerde her riskin detay tanımı, geçerlilik periyodu, mali ve mali olmayan etkisi ve etkilerinin 4 yıllık projeksiyondaki gerçekçi, olumlu ve kötü baz senaryo değerleri sistemde yapılmaktadır. Dolayısıyla risklerin geçmiş ve gelecek dönem projeksiyon ve gerçekleşenlerine ait karşılaştırmaların analizi mümkün olmaktadır. Bursagaz bünyesinde oluşturulan her risk için bir kontrol elemanı mevcuttur ve bunlar kontrol alanları olarak süreçlerle eşleştirilerek GRC sisteminde tanımlanmıştır. Her risk 3 aylık periyodlar dahilinde değerlendirilmekte ve risklerde oluşan durumların değerlendirilmesi sistemde oluşturulmakta, riskin düzeyini artıran ya da azaltan faktörlerin testleri yapılmaktadır. Her riske bağlı olan kontrolün de değerlendirildiği sistemde kontrollerin etki düzeylerine göre takip planları oluşturulmakta ve raporlanmaktadır. Bu metodolojide her bir risk belirli tolerans aralıklarında hesaplanmakta olup, genel risk yönetim şablonunun tanımlanması için Bursagaz Risk Yönetim Prosedürü oluşturulmuştur. Bununla birlikte oluşabilecek acil risk değerlendirme durumları için acil risk raporu oluşturularak risklerdeki beklenmedik ani değişimlerin raporlanmasına imkan sağlanmıştır. Riskler standart risk olarak tanımlanabilecekleri gibi belirgin risk kategorisinde stratejik kapsamlı riskler olarak da tanımlanabilmektedirler.Bu metodolojinin yürütülmesi Bursagaz lokal risk yöneticisi tarafından gerçekleştirilmekte olup, elde edilen ve girişi yapılan verilerin tamamı global alanda EWE AG tarafından yönetilmekte ve toplam bütçe etkileri hesaplanarak sisteme eklenmektedir. Bu metodolojide olasılık ve etki düzeyleri globalde tüm grup şirketleri için belirlenmiş olup, risk tutarı ve olasılık çarpımları etki düzeylerini oluşturmaktadır. Anlık olarak rapor çekmeye imkan veren sistemin tamamı İngilizcedir. Süreç eşleştirmeleri Bursagaz tarafından risklerin belirlenmesi esnasında entegrasyon sağlanması adına yapılmaktadır. Sistemde 2013 yılında tanımlı 24 risk olmakla birlikte bunlara bağlı olan 24 farklı kontrol tanımlanmıştır. Lokal risk yöneticisinin belirlendiği sistemde risk uzmanları girişleri yaparak ilk aşama onayı vermekte ve risk sahipleri değerleme onaylarını gerçekleştirmektedir. Bu metodoloji dahilinde bir kontrol birden fazla riske tanımlanabilmekte olup; risklerin birbirleriyle olan ilişkileri de bu anlamda takip edilebilmektedir. Acil risk durumlarında sisteme değişim girişleri yapılmakta olup; Bursagaz risk değerlemeleri sonucunda 2011,2012 ve 2013 yıllarında etki gösteren acil risk durum bildirim olayı gerçekleşmemiştir. Sadece sayısal sonuçların değil aynı zamanda itibar göstergelerinin ve etkilerinin de yer aldığı sistemde risklerin kalitatif olmasına imkan tanınmıştır. Bursagaz son 3 yıllık dönemde itibar düzeyinde herhangi bir risk düzeyi artış oluşum bildiriminde bulunmamış ve herhangi bir itibar etkisi bulunan riskin gerçekleşmesine neden olacak kontrol etkisizliği oluşturmamıştır. 2013 yılında Bursagaz riskleri değerlendirildiğinde risk düzeylerinde olumsuz bir sapma medyana gelmemiş ve risk kontrol düzey etkinliğinin %83 olduğu gözlenmiştir. Bursagaz risk yönetim modeli temelinde GRC uygulama metodolojisinin yer almasının yanında sistem bazlı ISO 27001 bilgi varlıkları risklerinin değerlendirilmesine ilişkin uygulamalar, ISO 14001 kapsamındaki çevresel risklerin değerlendirilmesine ilişkin uygulamalar, OHSAS 18001 kapsamındaki İş Sağlığı ve Güvenliği analizleri bazındaki uygulamalar ve ISO 22301 Risk değerlendirme metodolojisi bazındaki uygulamalar da yer almaktadır. Her bir sistem kendi standardının etki boyut analizleri kapsamında değerlendirilmekte olup; GRC sistemine bu tanımlı 736 riskin faktör bazında en yüksek olanları eklenmektedir.Bursagaz kurumsal yönetim planlamasında değişim planlaması ve risk yönetim alanları son derece önemli bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Risk yönetimi SWOT analizinde zayıf ve tehditler bölümünde oluşan etkilerden tanımlanan stratejileri, değişim yönetimi ise fırsat ve kuvvetli yönler bütünleşmesinde ortaya çıkan değişim projelerini kapsamaktadır. Her iki alanda da hayata geçirilen projeler toplam üst stratejilere odaklı olup, aynı zamanda şirketin stratejik iş sürekliliği planında yer alarak iş kurtarma hedeflerinin ve faaliyetlerinin oluşumuna katkı sağlamaktadır. Tüm bu bakış açısı ile değerlendirildiğinde yönetim modelinin girdiler ile beslenen kısa, orta ve uzun vade stratejilere dayanan bir model olduğu görülmekte, etkilerinin de kısa, orta ve uzun vadede sınıflandırılarak planlamaya yansıtıldığı gözlenmektedir. Risk yönetim portföyü değerlendirmesinde özellikle çevresel etki analizlerinde iklim değişikliklerine bağlı, toprak kirliliği, hava emisyonları, su kirliliği alanları değerlendirilerek risk analizleri yapılmaktadır. 2005 yılından itibaren ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve 2012 Yılı itibariyle ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasyonlarının bulunması bu risk analizlerinin yönetim tarafından atanmış çevre danışmanları ve çevre görevlisi tarafından incelenerek yayınlanmasını sağlayarak, her yıl sistematik gözden geçirmelerin yapılmasını planlayarak ve sonuçların yönetim toplantılarında gündeme gelmesini sağlamıştır. Stratejik Planlama çerçevesinde çevresel etkileri minimize etmek ve çevre bilincini yaygınlaştırmak stratejik amaçları doğrudan bu alanlardaki etkilere odaklanmaktadır. 39 SÜREÇ BAZLI YÖNETİM ANLAYIŞI “Stratejik süreç yönetimi modelini geliştirerek kullanan Bursagaz süreç yönetim yapısı ile stratejik amaçlarını ilişkilendirerek sürdürülebilirlik projelerinin daha etkili bir şekilde iş sürekliliği planlarında yer almasını desteklemektedir...” Süreç bazlı yönetim yapısı altında yönetsel ve operasyonel faaliyetlerini yürüten Bursagaz süreç yapısını hizmet geliştirme süreçleri, organizasyonel süreçler ve yönetsel süreçler ana kırılımı altında yapılandırarak 11 alt süreç belirlemiştir. Hizmet geliştirme süreçleri operasyonel alanda müşteri hizmetleri ve şebeke işleyişlerini kapsarken, organizasyonel süreçler operasyonel süreçler için kaynak sağlayan süreçleri kapsamakta, yönetsel süreçler ise şirketin yeteneklerinin yönetilmesi üzerine kurgulanmaktadır. Bursagaz’ın temel operasyonlarını kapsayan süreçler yatay ve dikey konumlarda ilişkilendirilmiş olup, her sürecin operasyonlarını anlatan temel kartlar bulunmakta ve sürecin paydaşları da bu yöntemle tanımlanmaktadır. Her sürece bağlı performans parametreleri aylık periyodlarda ölçümlenmekte ve yönetim sistemleri tarafından sürecin beklenen düzeydeki performansı baz alınarak değerlendirmeler yapılmaktadır. Süreçlerdeki iyileştirmeler kritik başarı faktörleri bazında belirlenen süreç puanlarının öncelik, ihtiyaç sıralaması ve 3 faktör ( iş gücü, finansal kaynak, zaman) ile değerlendirmesi yapılarak belirlenmekte ve iş etkilerine göre dönemsellikleri de dikkate alınarak iş planlarında insiyatif bölümlerinde yer almaktadırlar. 2011,2012 ve 2013 yıllarında hizmet geliştirme süreçlerinde 28 adet süreç performans göstergesi, organizasyonel süreçlerde 28 adet süreç performans göstergesi ve yönetsel süreçlerde 13 adet süreç performans göstergesi tanımlanarak takibi yapılmıştır. 40 HİZMET GELİŞTİRME SÜREÇLERİNDE SON 3 YILDA 69 ADET PERFORMANS GÖSTERGESİ TAKİBİ YAPILMIŞTIR... ETİK YÖN ANA SÜREÇ ALT SÜREÇ Hizmet Geliştirme Süreçleri Şebeke Süreci Şebeke Tasarımı Boru Hatları İmalatı Haritalama ve Şebeke Güncelleme İstasyon İşletimi İhbar Yönetimi Şebeke Bakım Yönetimi Müşteri Geliştirme Süreci Müşteri Kazanma ve Tutundurma İç Tesisat Kullanım ve Aktif Kullanım Tüketim Yönetimi Alacak Yönetimi Müşteri Deneyim Yönetimi Organizasyonel Süreçler Teknoloji Yönetim Süreci Çevrimiçi Hizmetler Green IT İç Danışmanlık Hizmetleri Malzeme Yönetimi Malzeme Yönetimi Satın Alma Malzeme Kabul ve Depolama İnsan Kaynakları Yönetimi İşgücü Yönetimi Kariyer ve Gelişim Planlama Eğitim Planlama Takdir Tanıma İç Müşteri Özlük ve Talep Yönetimi Finansal Kaynak Yönetimi Muhasebe Yönetimi Ödeme ve Fon Yönetimi Bütçe ve Raporlama Tesis Yönetimi Bina Bakım ve Yönetimi İç Müşteri Hizmetleri Kurumsal Kimlik Yönetimi Sürdürülebilir Sosyal Sorumluluk Sosyal Medya Yönetimi İç İletişim İtibar Yönetimi Yönetsel Süreçler Kurumsal Yetenek Yönetimi Bilgi Güvenliği Süreç Yönetimi Stratejik Planlama Değişim ve İnovasyon Risk, Yönetişim ve Uyum Yönetimi Çevresel Etki Yönetimi İş Sağlığı ve Yönetimi Kurumsal Proje Yönetimi İş Birliği Yönetimi Algı Yönetimi - Performans Yönetimi Kurumsal Performans Süreç Performansı Bireysel Performans 41 RÜZGAR UĞULDUYOR ‘‘Her esen rüzgar yaşamdan bir haber getirerek yeni bir adım daha adım atmamızda bize kuvvet verir...’’ PAYDAŞ BEKLENTİ YÖNETİMİ “ Paydaşlarını sınıflandırarak çevresel, sosyal ve ekonomik etkilerini belirleyen Bursagaz, kurgulamış olduğu önceliklendirme metodolojisi kapsamında beklentilerini analiz ederek dengeleme stratejileri oluşturmaktadır... ” Bursagaz 2005 yılında uygulamaya başladığı EFQM – Avrupa Kalite Yönetim Vakfı Mükemmellik Modeli uygulamaları kapsamında gerçekleştirdiği paydaş beklentileri dengeleme yaklaşımını benimsemiştir. Bu kapsamda temel ve stratejik olarak ayrılan paydaş yapısı hissedarlar, müşteriler, işbirlikleri, toplum ve çalışanlar olmak üzere 5 farklı kategoride kırılımlandırılmıştır. Sürdürülebilirlik anlayışı kapsamında her bir paydaşın ekonomik, sosyal ve çevresel etkisi belirlenmiş olup; her yıl stratejik planlama süreci dahilinde paydaşlar gözden geçirilmekte, beklenti alma metodolojisi değerlendirilmekte ve öncelikli beklentiler dengeleme tablosu aracılığıyla raporlanmaktadır. Her bir paydaş Bursagaz’a oluşturduğu değer ve Bursagaz’dan sağladığı fayda bazında değerlendirilerek etki matrisinde; memnun et, yönet, gözlem yap ve bilgilendir aksiyonlarındaki yerini almaktadır. Etki düzeyi bazında memnun etme ve yönetme bölümlerinde yer alması durumunda öncelikli paydaşlar olarak belirlenmektedir. Her bir paydaş, matris üzerinde kendisi için tanımlı özel matris kodunu almakta ve bu araçla stratejik planda amaçlarla eşleştirilmektedir. Bursagaz’ın 2011 yılında paydaş grupları bazında değerlendirme yapıldığında 56, 2012 yılında 63 ve 2013 yılında 85 tanımlı paydaşı bulunmaktadır. Paydaşlardan her yıl alınan beklentiler paydaş beklenti analizinin girdisini oluşturmakta ve 44 analiz sonucunda elde edilen bilgiler swot analizlerinde kullanılarak stratejilerin ve amaçların şekillendirilmesine katkı sağlamaktadır. Bursagaz bünyesinde paydaş beklentilerini edinme alanında temelde gerçekleştirilen görüşmelerin ve toplantıların yanında 5 farklı araştırma çalışması yürütülmektedir. Evsel müşterilerin tutum ve beklentilerini inceleme amacıyla gerçekleştirilen EMMA adı verilen evsel müşteri memnuniyet anketi, büyük kapasiteli müşterilerin tutum ve beklentilerini inceleme amacıyla gerçekleştirilen SMMA adı verilen sanayi müşteri memnuniyet anketi, topluma oluşturulan değeri ve sunulan kamu niteliğindeki hizmetin katkılarıyla birlikte çevresel sürdürülebilirlik konularını da içeren TFA adı verilen toplumsal fayda anketi ve çalışanlara uygulanan ÇMA adı verilen çalışan memnuniyet anketleri yıllık bazda gerçekleştirilen anketler olarak algı yönetim sürecinde önemli bir yaklaşım olarak yerini almaktadır. Günlük olarak Bursagaz ile doğrudan iletişimde bulunan iç tesisat, müşteri ilişkileri, anakumanda ve acil müdahale ekiplerinden hizmet alan müşterilere uygulanan Telefonla Memnuniyet Araştırması günlük bazda uygulanmaktadır. Elde edilen araştırma sonuçları eylem planları aracılığıyla aksiyonlara dönüştürülerek kurumsal performansın insiyatif bölümlerinde ilgili stratejik amaçları desteklemektedir. 2011 2011 2012 2012 2013 2013 Evsel Müşteri Memnuniyeti Araştırması Sanayi Müşteri Memnuniyeti Araştırması %90 %74 %83 2011 2011 2012 2012 2013 Telefonla Memnuniyet Araştırması %92 %85 %78 2013 %96 %96 %97 Toplumsal Fayda Araştırması %91 %85 %78 Üyelikler ve Katkı Sağlanan Komiteler Bursagaz sektörde rol model uygulamalarını yaygınlaştırmak ve sektörün tecrübesinden faydalanmak adına, çeşitli kuruluşların yönettiği topluluklara üyelikler gerçekleştirmektedir. Bu üyelik ve komite katılımlarının ana amacı operasyonel ve yönetsel alandaki tecrübelerin paylaşımını sağlamak ve ortaya konulan teknik araştırmalarla yönetmelik, kurul kararı, kanun taslakları alanlarında etkin geribildirimler yapmaktır. Bursagaz sektör stratejilerini etkilemek amacı ile stratejik planında son 3 yıldır komite katılım düzeyi ve etkinlik düzeylerini bir performans göstergesi olarak takip etmektedir. Bu kapsamda 2011, 2012 ve 2013 yıllarında belirlenen lobicilik etkinlik düzeyi olarak belirlenmiş olan performans göstergesi başarı düzeyi %100 olarak gerçekleşmiştir. Bu performans parametresi altında Bursagaz'ın sektörde yer aldığı komitelere sunmuş olduğu çalışmaların karara dönüşme etkinliği izlenmektedir. Sadece sektörel alandaki gelişmeleri takip etmekle kalmayan Bursagaz yönetim modeli bazında gerçekleştirdiği uygulamaların takibini ve paylaşımını da gerçekleştirmiş olduğu üyelikler ile etkileşimde olduğu paydaşlar aracılığıyla uygulamaya almaktadır. Bu alandaki en önemli üyeliği Türkiye Kalite Derneği ile 2005 yılından itibaren devam eden işbirliği göstermektedir. Bununla birlikte mükemmellik modeli uygulamalarını geliştirmek amacıyla 2006 yılından beri üye olduğu EFQM - Avrupa Kalite Yönetim Vakfı ile model geliştirmeleri, webinar ve en iyi uygulamalar konusunda işbirlikleri gerçekleştirmekte olup özellikle 2013 yılında Avrupa Kalite Kongresinde Bursagaz tarafından yeni çalışma metodolojileri konusunda bir oturum gerçekleştirilmiş ayrıca müşteri deneyim yönetimi alanında uluslararası bir webinar sunuşu yapılmıştır. Sektörel alanda öncelikli üyeliğinin olduğu birlik olan Gazbir - Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği ile 2005 yılından itibaren kurmuş olduğu stratejik işbirliği ile son 3 yılda yönetim kurulunda yer alması göz önünde bulundurulduğunda Bursagaz sektörel komitelere katılımı destekleyerek özellikle operasyonel alanda mevzuat geliştirmelerine büyük katkı sağlamıştır. Gazbir nezdinde, operasyonel alanda yer alan acil müdahale ulaşım süreleri, kaçak arama metodolojileri, tarife metodolojileri belirleme ve periyodik kontrol konularında son 3 yılda etkin rol oynamıştır. Doğalgaz sektöründe uluslararası arenada söz sahibi olan IGU * Uluslararası Gaz Birliği’ne 2005 yılı itibariyle üyeliği bulunan Bursagaz 2011 yılında gerçekleştirilen Dünya Gaz Konferansı’nda sürdürülebilir şebeke yönetimini ön planda tutan bir sunuş gerçekleştirmiştir. Yerel ekonomiye katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilen BTSO Bursa Ticaret ve Sanayi Odası üyeliği kapsamında ticari alanlarda doğalgaz yaygınlaştırılmasına ilişkin projeler hayata geçirilmiştir. 45 ÖNCELİKLİ PAYDAŞLAR ‘‘Paydaş beklentilerini dengelemek ve paydaşları önceliklendirmek sürdürülebilirliğin temelini oluşturur...’’ ADI TÜRÜ STRATEJİK/ TEMEL PAYDAŞ KODU METOD BOYUT Bursa Büyükşehir Belediyesi Hissedar Stratejik S1 YK Toplantıları Ziyaretler Sosyal EWE AG Hissedar Stratejik S2 Strateji Toplantısı YK Ekonomik EWE Holding Türkiye Hissedar Stratejik S3 YK Toplantıları Ziyaretler Ekonomik BOTAŞ İşbirlikleri Stratejik S5 Ziyaretler, Basın Ekonomik EPDK İşbirlikleri Stratejik S6 Denetimler, Toplantılar, Ziyaretler Ekonomik Enervis İşbirlikleri Stratejik S9 YK Toplantıları Ziyaretler Ekonomik Gazbir İşbirlikleri Stratejik S10 Komisyon Toplantıları Sosyal Yatırım Malzeme Tedarikçileri İşbirlikleri Temel T2 Tedarikçi Toplantılar Çevre A-Kare İşbirlikleri Temel T7 Toplantılar, Ziyaretler Ekonomik Müteahhitler İşbirlikleri Temel T11 Toplantılar Çevre İç Tesisat Firmaları İşbirlikleri Temel T13 Toplantı, Eğitimler, Ekonomik Denetim Kuruluşları İşbirlikleri Stratejik S13 Denetim Raporu Sosyal Belgelendirme Kurumları İşbirlikleri Temel T15 Denetim Raporu Sosyal BTC İşbirlikleri Stratejik S15 Proje Toplantıları Ekonomik IT Hizmet Sağlayıcıları İşbirlikleri Temel T18 Proje Toplantıları Ekonomik Bursagaz Personeli Çalışan Temel T19 Anket Çalışmaları Ekonomik / Sosyal 1. Kademe Müşteriler Müşteri Stratejik S16 Anket Çalışmaları Ekonomik / Sosyal 2.Kademe Müşteriler Müşteri Stratejik S17 Anket Çalışmaları Ekonomik / Sosyal Bursa Halkı Toplum Temel T20 Anket Çalışmaları, Basın Ekonomik / Sosyal / Çevre Yerel Basın İşbirlikleri Stratejik S20 Anket Çalışmaları, Ziyaretler Sosyal Toptan Elektrik Sağlayıcıları İşbirlikleri Temel T26 Toplantılar (Aykome), Eğitim Çevre / Sosyal Tago Mimarlık İşbirlikleri Temel T31 Proje Görüşmeleri Çevre Yakıt Tedarikçileri İşbirlikleri Temel T46 Online Sistem Girişleri, Ekonomik 46 Topluma Paydaşları ile Etkin İletişime Geçerek Değer Oluşturan Bir Şirketle Çalışmak Hayatı Kolaşlaştırıyor… Sertifikalı İç Tesisat Firması / Yüksel Mühendislik – Yüksel Yurtsever Bursa’ya doğalgazın gelmesiyle birlikte Bursagaz' dan Yüksel Mühendislik olarak aldığımız yeterlilik belgesi ile doğalgaz sektöründe taahhüt ve satış konusunda faaliyet gösteriyoruz. 26 yıllık tecrübemizle mekanik tesisat konusunda da sektörde önemli çalışmalarımız olup; mekanik konusuyla ilgili gerekli sertifikalara da sahibiz. Firma olarak en son teknoloji ile ısıtma ve soğutma ürünlerini kullanarak müşteriler için en verimli, en ekonomik ve kalite olanağı sağlamaktayız. Ayrıca Bursagaz'ın düzenlediği baca eğitim, kurslarına katılarak çelik baca yapımında da Bursagaz' dan yetki alarak baca sektöründe çalışmalarımız bulunuyor. Bu bakış açımız aslında bizim sosyal güvenliğe dayalı sürdürülebilirlik yaklaşımımızın da temelini oluşturuyor. Bilgi ve tecrübelerimizle birlikte dürüst, müşteri memnuniyeti odaklı, insana ve çevreye önem veren sektörde başarılı bir kurum olmak şirketimizin vizyonunu oluştururken, kurmuş olduğumuz işbirliklerinin bizi bu gelişim alanlarımızda destekliyor olması; bizim için temel noktalardan en önemlisini oluşturuyor. İşte bu noktada bir paydaş olarak Bursagaz’la birlikte sektörde kendimizi geliştirme fırsatını da buluyoruz. Topluma katkı sağlayacak ortak faaliyetlere adım atmak sürdürülebilir bir Dünya için temel unsur ve biz de bunu desteklemeye var gücümüzle çalışıyoruz. Bursagaz Bursa' da doğalgaz kullanımı artırmaya yönelik çalışmalar ve kampanyalar yaparak müşteri sayısını arttırıyor. Bursagaza' a her abone olan müşteri bizler için de sektörün canlı ve hareketli olmasını sağlayarak; yerel ekonomide bir ivme oluşturuyor. Bununla birlikte Bursagaz' ın geriye dönük yaptığı tesisat kontrolleri, hem müşterilerin sağlıklı ve doğru bir şekilde doğalgazı kullanmalarını sağlamış oluyor hem de firmalar için yeni bir iş olanağı yaratmış oluyor. Bu işbirliklerinin dışında iletişim de son derece önemli…Bursagaz ayda bir firmalarla toplantı düzenliyor. Bu toplantılarda firmaların öneri ve görüşleri dinlenip daha iyi neler yapılabilir veya neler iyileştirilebilir gibi konular gündeme getiriliyor. Bu konuşulan konularla ilgili tekrar firmalarla birebir görüşmeler yapılıyor… Tabi asıl önemli olan bu bildirimlerin aksiyonlara dönüştürülmesi. Örneğin Zetacad ve Dipos programlari firmalarin ihtiyaçları dahilinde hazırlandı ve canlıda uygulanıyor. Firmalar eskiden çizim icin çıktı almak ve Bursagaz’a gelmek zorunda idi. Bu programlar ile buraya gelmeden online olarak çizimlerine onay verilebiliyor ve düzeltmeler yapılabiliyor. Ofissiz hizmet ile müşteriler Bursagaz' a gelmeden telefonla ve internetle abonelik, evinde sözleşme, online ödeme, gaz açma randevusu, sözleşme iptal gibi işlemlerini rahatlıkla yapabilmektedirler. Yetkili tesisat firması olarak bizler de müşterilere işlemlerini online veya telefonla halletmeleri icin yardimcı oluyoruz. Ofissiz Hizmet, müşterilerimiz ile olan bağımızı güçlendiriyor ve tesisat kurulumunda veya yeni bir ürün alımında bizleri tercih sebebi yapıyor. Bundan sonraki süreçte de Bursagaz’ın da desteği ile yetkili firmalar olarak, Bursa halkına daha temiz, daha konforlu ve ekonomik olan doğalgazı kullanmaları için gerekli tanıtımları ve kolaylıkları sağlama konularında işlemlerimizi hızlandırmaya ve çözümler üretmeye devam edeceğiz. 47 İŞ VERİMLİLİĞİ ve EKONOMİK PERFORMANS “ Yerel ekonomik değer oluşumunu destekleyen Bursagaz paydaşları bazında faaliyetlerinin performansını optimum şekilde üreterek şirket karını artırırken aynı zamanda bu karı yatırımlara dönüştürerek toplumsal hizmet sunmaktadır...” Bursagaz doğalgaz dağıtım sektöründe hat uzunluğu itibariyle sektörün en büyük 2. özel dağıtım şirketi konumundadır. Lisans kapsamındaki dağıtım hizmetini tanımlı Bursa Büyükşehir Belediyesi mücavir alan bölgesinde sunan Bursagaz’ın doğalgaz dağıtım hizmeti alanındaki pazar payı TUİK Bursa potansiyel verileri üzerinden değerlendirildiğinde ve mevcut abone sayısı baz alındığında, 2013 yılı itibariyle %88’dir. Bursagaz’ın ana gelir kalemi; satışını yaptığı gaz ve taşımasını gerçekleştirdiği gazdan oluşmakta olup; 2013 yılı itibariyle net satışları 579.5 milyon TL’ye ulaşmıştır. Ana gelir kaleminin yanında doğalgaz dağıtım piyasası ile ilgili yönetmeliklerinde ifade edilen yatırımların ana girdisini oluşturan abone bağlantı bedeli, gaz kesme ve gaz açma süreçlerine paralel işletilen sayaç açma bedeli, sözleşmesiz tüketim ve kaçak tüketim durumunda yansıtılan kaçak usülsüz kullanım bedeli ve iç tesisat projelerinin onay sürecine paralel gelişen proje onay bedeli ŞEBEKE YATIRIMLARI 2011(mio TL) 2012(mio TL) 2013(mio TL) Hatlar 9,7 11,99 17,76 RMS İstasyonları 1,02 9,56 0,64 SCADA 4,28 0,69 0,3 CBS 0,09 0,07 0,02 48 olarak tanımlanan diğer faaliyetlerden elde edilen gelirler de yönetilmektedir. Bursagaz’ın müşterilerine sunduğu ana hizmet olan gaz arzı sağlama hizmeti değerlendirildiğinde, 2011 yılında 610 milyon m3 olan evsel satış miktarı, 2012 yılında 568 milyon m3, 2013 yılında 544 milyon m3 olarak gerçekleştirilmiştir. 2011 yılında serbest sanayi tüketimi 70 milyon m3 gerçekleşirken, serbest olmayan sanayi tüketimi 12 milyon m3 gerçekleşmiş, ve taşıma tüketimi 830 milyon m3 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında Bursagaz taşıma performansı 1.089 milyon m3 olurken, serbest sanayi tüketimi 89 milyon m3 serbest olmayan sanayi tüketimi 4,7 milyon m3 olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılında yeni tarife dönemi ile birlikte müşterilerin 1., 2. ve 3. Kademe olarak sınıflandırılmasının ardından gaz hacim performansına bakıldığında 1. Kademenin 524 milyon m3, 2. Kademenin 129 milyon m3 ve 3. Kademenin 1.734 milyon m3’lük bir tüketimi gerçekleştirdiği görülmektedir. Bursagaz, 2011,2012 ve 2013 yıllarında 71.2 milyon TL EWE Holding Turkey A.Ş., 8.9 milyon TL Çalık Enerji A.Ş. ve 8.9 milyon TL Bursa Büyükşehir Belediyesinin sermaye yapısında etkisi bulunan ve 89 milyon TL sermayesi olan bir şirket olarak konumlanmaktadır. Bursagaz’ın bilanço yapısı değerlendirildiğinde 2011 yılındaki yabancı kaynak oranının %48 2012 yılında %53 ve 2013 yılında %59 olduğu görülmektedir. Özkaynak oranı 2011 yılında %52 olan Bursagaz 2012 yılında % 47’lik özkaynak 2013 yılında ise %41’lik özkaynak oranı ile faaliyetlerine devam etmiştir. 2011 yılındaki temettü miktarı 33.6 milyon TL olan Bursagaz, 2012 yılında 49.7 milyon TL, 2013 yılında ise 31.7 milyon TL temettü miktarına ulaşmıştır. Kar düzeyleri değerlendirildiğinde 2011 yılında 38.4 milyon TL, 2012 yılında 57.1 milyon TL ve 2013 yılında 36.2 milyon TL kar elde eden Bursagaz’ın her 3 yıl içinde temettü net kar oranları %87 olarak gerçekleşmektedir. Bursagaz satışlarını yönetirken, aynı zamanda şebekesinin işlerliğini sağlayan giderlerini de etkin bir şekilde dikkate alarak, faaliyet giderlerinin yönetimini gerçekleştirmiştir. 2013 yılı yeni tarife dönemi ile birlikte EPDK tarafından belirlenen gider bütçesi rakamları dikkate alınarak yönetilen bütçe ve fiili karşılaştırmalarla Bursagaz, hem müşterilerine sunduğu hem de tedarikçilerine sunduğu faydayı maksimize etmiştir. Bu kapsamda 2011 yılında 39 milyon TL olarak gerçekleşen faaliyet giderleri, 2012 yılında 44.5 milyon TL ve 2013 yılında 52.4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bursagaz tüm şebeke ve müşteri bazlı faaliyetlerini yönetirken sunduğu doğalgaz dağıtım hizmetinin kamu niteliğinde bir hizmet olduğunun bilinciyle hareket ederek yatırımlarını gerçekleştirmektedir. Bursagaz tarafından yapılan yatırımların temelini toplumsal güvenlik ve arz güvenliği amaçlı yapılan şebeke yatırımları kapsamaktadır. Bu yatırımlar lisans süresinin bitişinden itibaren de Bursa halkının güvenliği açısından aktif yatırım olarak işletilmeye devam edilecektir. Dağıtım hatları, RMS (basınç düşürme) istasyonları, SCADA ve CBS bazında gerçekleştirilen bu yatırımlar için 2011 yılında 12 milyon TL fiili miktar ödenirken, 2012 yılında 20,2 milyon TL ve 2013 yılında 14, 2 ŞEBEKE PARÇASI milyon TL yatırıma dönüştürülmüştür. Bursagaz her yıl Bursa bazında vergi sıralamasında bu yaptığı yatırımlarında karşılığında elde ettiği gelirler bazında ilk 10 sıralamasında yer almakta; her yıl oluşan kurumsal vergisi bir sonraki yıl içerisinde ödenmektedir. Bursagaz 2010 yılına ait 2011 yılında ödemiş olduğu 8.7 milyon TL vergi ile Bursa ilinde 7. olurken, 2012 yılında 2011 yılına ait ödenen 10,0 milyon TL vergi ile 5 olmuş ve 2013 yılında 2012 yılına ait 14.3 milyon TL tutarındaki vergi ile 3. sırada yer almıştır. Yasal otoritelerden sağlanan destekler bazında Bursagaz özelinde ayrıcalıklı bir durum bulunmamakta olup; çalışan ödemelerinde %5 işveren indiriminin yanında istihdam teşviki ve engelli çalışanlar için yararlanılmış olan indirimler mevcuttur. 2011 yılında SSK İşveren Sakatlık indirimi 9.028 TL, 2012 yılında 9.913 TL ve 2013 yılında 12.769 TL gerçekleşirken; SSK İşveren İstihdam Teşviki 2011 yılında 21.960 TL, 2012 yılında 57.207 TL ve 2013 yılında 58.585 TL olarak gerçekleşmiştir. SSK İşveren %5’lik İndirimi 2011 yılında 309.231 TL, 2012 yılında 287.534 TL ve 2013 yılında 450.913 TL gerçekleşirken; kümülatif istihdam içerisindeki payları 2011 yılında 0,14, 2012 ve 2013 yıllarında 0,15 olarak gerçekleşmiştir. Bununla birlikte Bursagaz çalışanları tarafından kurulan Bursagaz Eğitim Gönüllüleri Derneği 2012 yılında BEBKA-Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı’ndan 200.000 TL tutarında Engelli Sınıfı yenileme projesi kapsamında hibe alınarak 40 İlköğretim Okulunda 45 Engelli sınıfının rehabilitasyonu gerçekleştirilmiştir. Bursagaz şirket içerisinde uyguladığı şeffaf maaş stratejisi kapsamında operasyonel 2011 2012 2013 Birim Malzeme (TL) İşçilik (TL) Birim Malzeme (TL) İşçilik (TL) Birim Malzeme (TL) İşçilik (TL) RMS-A İstasyon Adedi 1 (OSB-4 Bedelsiz) - 2 (DERİ OSB - Bedelsiz) (Ovaakça için devir bedeli) 9.071.319 - - - - PE Hat Metrajı (km) 91 444.146 2.750.928 121 787.760 3.062.267 90 614.134 2.394,228 0,50 144.584 479.727 6 499.431 461.496 15 674.459 1.499,391 BR Sayısı (adet) 0 - - 1 32.053 7.500 1 53.573 7.500 Mİ Sayısı (adet) 11 - - 6 - - 11 - - PE Vana Sayısı (adet) 39 7.336 3.900 72 14.572 7.200 40 5.214 4.540 Servis Kutusu (adet) 4.948 - - 4.608 - - 4.814 - - PE Servis Hat (km) 54 247.634 998.284 55 271.614 712.543 52 361.955 1.154.334 Regülatör (adet) 8.899 650.610 - 5.291 605.541 - 5.675 696.087 - Yüzey Kaplama m2 17.939 - 636.511 52.554 - 1.453.814 82.692 - 4.305.325 - - 303.377 - - 1.875.512 - - 1.082.951 39.277 2.404.040 - 32.007 2.194.765 - 44.357 4.902.574 - RMS İstasyonları Bakım - 401.426 622.587 - 115.257 369.525 - 121.413 519.914 CBS (Harita) - - 91.500 - - 73.278 - - 24.253 SCADA - - 4.280.205 - - 688.566 - - 295.912 4.936.287 9.530.507 15.046.127 7.257.887 11.734.735 6.983.023 Çelik Hat metrajı (km) Müşavir Kontrol Maliyeti Sayaç (adet) GENEL TOPLAM 49 2011 2012 2013 Vergi Ödemeleri 11.648.592,31 15.533.206,35 11.528.826,35 KDV (TL) 8.214.497,96 11.668.516,14 7.206.880,08 Muhtasar (TL) 1.831.542,99 2.954.207,55 3.235.445,52 Damga (TL) 974.211,25 511.191,57 757.989,10 KDV 2 (TL) 628.340,11 399.291,09 328.511,65 seviyede olan çalışanların maaşlarının tamamını şeffaf bir şekilde çalışanlarla paylaşmış olup; SGK primleri bazındaki ödemelerini yasal mevzuata uygun olarak yönetmektedir. Bu ödemeler baz alındığında 2011 yılında Bursagaz tarafından 2.481.00,62 TL , 2012 yılında 3.065.960,46 TL ve 2013 yılında 3.567.888,21 TL olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödemesi gerçekleştirilmiştir. 4646 Doğalgaz Piyasası kanununa göre hizmet sunan ve Bursa Büyükşehir Belediyesi mücavir alan sınırlarında faaliyet gösteren Bursagaz için yerellik kavramı ulusal coğrafi yapı olarak belirlenmiştir. İşbirliklerinin performansını artırmak ve işbirlik kaynaklı riskleri yönetmek stratejik amaçları kapsamında yerel tedarikçileri destekleyen Bursagaz, tedarikçi seçimlerini tedarikçi değerlendirme kılavuzunu esas alarak yapmaktadır. Ekonomik değer oluşumunu destekleyen bu sistemde, tedarikçi seçim kriterleri; bütçe uyumu, enerji verimliliğine etkisi, çevresel atık oluşturma durumu, ekonomik değer oluşumunu destekleyecek üretim olarak sıralanmıştır. İşbirliklerinin performansını geliştirme stratejik amacı kapsamında yerel tedarik zincirini geliştirmek adına grup şirketleri ile ortak satın alma faaliyetleri yürütülmekte, tedarikçiler ile malzeme geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda son 3 yıllık süreçte Bursagaz’ın kullandığı duvar tipi regülatörlerdeki kaçakları önleme adına geliştirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Aynı bakış açısıyla Bursagaz sayaç okuma operasyonlarının yönetiminde dış tedarikçi seçimi gerçekleştirilmiş ve tedarikçi ile SAP üzerinden online sayaç okuma sistemine ilişkin know how transferi yapılmıştır. Sayaç okuma tedarikçisinin aynı zamanda enerji danışmanlığı alanlarındaki faaliyetleri desteklenmiş ve kendilerinin ISO 50001 sertifikasyon sürecinde destek sağlanmıştır. Bursagaz ana operasyonlarında kullanılan malzemelerin kendi yönetim ve seçimindeki malzemeler olmasını garanti altına almak adına alt yüklenicilerinin sözleşmelerini yönetmektedir. Bursagaz’ın hat imalat yapımını üstlenen alt yapı müteahhitleri ile yapılan sözleşmelerin kapsamında sadece işçilik maliyeti bulunmakta olup, malzeme tedariki Bursagaz tarafından yapılmaktadır. Bursagaz mevcut tedarikçilerini yönetmenin yanında yeni tedarikçilerinin sisteme girişini de yeni tedarikçi değerlendirme prosedürü aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Bu prosedür gereğince kurumun akreditasyon belgeleri, ürün standart belgeleri, referans tablosu, üretim ve kalite süreçlerine ilişkin organizasyon yapısı incelenerek tedarikçi formu A bölümü oluşturulmaktadır. Bursagaz tarafından 2 haftalık yapılan inceleme sonrasında düzenlenen saha ziyareti sonrasında, numune talep edilerek pilot uygulama yapılır ve pilot uygulama akabininde sonuçlar raporlanarak tedarikçi kabulüne 50 2013 Yılı 2012 Yılı 2011 Yılı Yaratılan Katma Değer 44.780.296,81 66.461.935,30 47.574.663,77 karar verilmektedir. Bursagaz yerel iş geliştirme aktiviteleri kapsamında sadece doğrudan dağıtım yapısını kuran tedarikçilerle değil aynı zamanda ekonomik gelişime katkı sağlayacak faaliyetleri de gerçekleştirmektedir. Bu ortak gelişim yaklaşımı dikkate alınarak sektörde iç tesisat firmaları desteklenmiş olup 2011 yılında 291 olan iç tesisat firma sayısı, 2012 yılında 306 ve 2013 yılında da 322’ye ulaşarak 3 yıllık ortalamada 58.262 adet proje iç tesisat firmaları tarafından üretilmiştir. İç tesisat firmaları 2013 yılı itibariyle abone merkezi olarak çalışmakta olup, sunmuş oldukları hizmet karşılığında iş hacimlerini geliştirmişlerdir. Alt yapı yatırımlarını fiziksel penetrasyon hacmi olarak yöneten Bursagaz, 2010 yılı itibariyle zorunlu yatırımlarını tamamlamış olup, lisans bölgesi içerisinde ekonomik açıdan uygun tüm bölgelere yatırımı gerçekleştirerek, bunun ötesinde hizmet talep edilen köylere de hat yatırımı gerçekleştirmiştir. 2011 yılında 1.4 milyon TL malzeme ve 3.5 milyon TL işçilik bedeli karşılığında yapılan yatırımlar, 2012 yılında 12.7 milyon TL malzeme ve 4.5 milyon TL işçilik, 2013 yılında ise 1.7 milyon TL malzeme ve 4.6 milyon TL işçilik bedelleri ile gerçekleştirilerek ekonomik değer oluşturulmuştur. Bu yapılan yatırımlarla zorunlu yatırım alanlarının dışına çıkılarak köylere de gaz hattı imalatı ile arz için kaynak oluşturulmuştur. Bursa mücavir alan sınırları içerisinde yatırım talebi olan her imarlı bölgeye yatırımlar gerçekleştirilmiş olup, 2013 yılında başlatılan Bursa Potansiyel tespiti projesi kapsamında bina bazlı potansiyelin de belirlenmesine yönelik çalışmalar hız kazanmıştır. Bursa’da Bursagaz dağıtım alanında yer alan her potansiyel abone, bağlantı hizmetinden yararlanma amacıyla Bursagaz’a başvurmakta olup ilgili yasalar gereğince maksimum 30 günlük süre içerisinde bağlantı bedeli ödemeleri karşılığında hatların imalatı tamamlanarak servis kutusu montajları gerçekleştirilmektedir. Gaz arzı sağlamaya ilişkin Bursagaz mevcut piyasa düzenlemeleri gereğince doğal monopol konumunda olup, enerji dağıtım sektöründe serbest tüketici limitleri yıllar bazında düşürülmekte olup; 2013 yılı için 300.000 m3 / yıl olan limit 2014 yılı için 100.000 m3/yıl kademesine düşürülerek kullanıcıların toptan satış şirketlerini seçmelerine imkan tanımaktadır. Tüm bu etkiler değerlendirildiğinde 2011,2012 ve 2013 yıllarında endirek ekonomik etki bazında olumsuz bir gelişmeye sebep olunmamıştır. 2011 2012 2013 EPDK Lisans Bedeli 36.886,60 35.227,07 34.650,25 EPDK Katılım Bedeli 220.516,31 258.499,88 289.950,80 Sektörel Değer 2011 2012 2013 İç Tesisat Firmalarının Sayısı 291 306 322 Çalışan Sayısı 1164 1224 1288 İç Tesisat Firmalarının Hazırlamış Olduğu Proje Adetleri 72.897 53.571 48.320 Ortalama Tesisat Kurulum Ciro 218.691.000 160.713.000 144.960.000 2011 2012 2013 Net Satışlar 441.227.140,32 516.782.937,31 579.514.062,21 Diğer Faaliyet Gelirleri 13.356.388,52 15.199.435,85 22.103.914,17 Abone Bağlantı Bedeli 9.610.234,18 11.262.081,10 13.512.556,84 Sayaç Açma Bedeli 2.241.323,00 2.538.604,27 4.033.115,48 Kaçak Usülsüz Kullanım Bedeli 256.108,34 212.914,48 2.820.984,10 Proje Onay Bedeli 1.248.723,00 1.185.836,00 1.737.257,75 BURSAGAZ YERELDE OLUŞTURDUĞU KATMA DEĞER İLE YENİ İŞ VE İSTİHDAM ALANLANLARI AÇARAK EKONOMİNİN GELİŞİMİNE KATKI SAĞLAMAKTADIR... Çalışan Maaşları Teknik ve Ticari Müdürlük Kişi Başı Maaş 2011 2011 Toplam Kişi Başı Maaş Oranı Kişi Başı Maaş 2012 2012 Toplam Kişi Başı Maaş 2013 Toplam Kişi Başı Maaş 2013 Kişi Başı Maaş Oranı Oranı Teknik Bayan 28.994 54% 33.875 50% 33.839 51% Teknik Erkek 24.944 46% 33.570 50% 32.963 49% Ticari Bayan 20.058 41% 26.798 40% 26.609 40% Ticari Erkek 29.135 59% 40.550 60% 39.169 60% 51 BİYOÇEŞİTLİLİK “Bursagaz hizmet sunduğu alanda sadece paydaşlarını değil aynı zamanda çevreyi de düşünen yönetim yaklaşımı ile, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir Dünya bırakmayı hedeflemiştir... ” Bursagaz istasyonları, ana işletme binaları ve müşteri merkezlerinin konumu itibariyle biyoçeşitliliğin belirgin bulunduğu bir alanda konumlanmamış olup, gaz dağıtım alanı bölgesinde koruma altında bulunan bir alan bulunmamaktadır. Bursagaz sunduğu ürünün yapısı itibariyle hava kalitesine katkı sağlamakta olup, değişken gaz kullanıcı yapısı itibariyle belirgin yıllarda penetrasyona bağlı olarak hava kalitesinde iyileşmelerin ortaya çıkmasına destek sağlamaktadır. Bursagaz’ın koruma altındaki alanlara bir etkisi bulunmadığından bu konuda yerel bir ortaklıkla gerçekleştirilen özel restorasyon veya koruma çalışmaları da mevcutta bulunmamaktadır. Bununla birlikte Bursagaz özellikle dağıtım hattı projelendirme sürecinde çevresel riskleri minimize etmek stratejik amacı kapsamında, çevresel risk analizlerini gözden geçirmekte ve dağıtım hattının imalatının yapılacağı alanda biyoçeşitlilik durumunu değerlendirmektedir. Nitekim Uludağ Bölgesi’ne yapılacak olan yatırım bu değerlendirme sonucunda endemik bitki türlerini barındırması nedeniyle toprak altı hat imalatına uygun bulunmayarak yeni bir sistem uygulaması oluşturulana kadar iptal edilmiştir. 4646 Doğalgaz Piyasası kanununda biyoçeşitlilik için bir zorunluluk olmamakla birlikte çevreye zararın minimumda tutulma boyutu değerlendirme kriteri olarak getirilmiş olup; Bursagaz’ın çevresel bir olumsuzluk oluşturma durumu oluşmamıştır. Bursagaz lisans alanı özelleştirme kapsamında belirlenmiştir. Lisans alanında herhangi bir genişleme olmaması durumunda koruma alanı bölgesinin ya da biyoçeşitliliğin bulunduğu bölgelerinin hizmet ağına dahil olması mümkün olmamaktadır. Bununla birlikte Bursagaz’ın biyoçeşitlilik aksiyon planı mevcut operasyonel alanı değerlendirildiğinde bulunmamasına karşın; İş Sürekliliği ve Toplumsal Güvenlik çalışmalarında çevresel etki oluşumunu iş etki analizinde ana etken arasına almış ve faaliyetleri bu boyutta da değerlendirmiştir. Bursagaz’ın operasyonlarını yönettiği alanda Ulusal ve Uluslararası kuruluşlarca listelenmiş özel türler bulunmamaktadır. Bursagaz’ın tüm istasyonlarında Çevresel Etki Değerlendirme süreci gerçekleştirilmiş olup; çevreye zarar verebilecek herhangi bir durum oluşturulmadığı tespit edilerek ÇED gerekli değildir görüşleri yasal mercilerden alınmıştır. Bursa Hava Kalitesi Değerleri Yıl 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 μg/mm³ 65 84 97 73 57 35 10 22 13 36 42 20 PM10 58 54 49 43 48 75 88 87 62 70 78 60 52 MALZEME YÖNETİMİ “Çevresel etkileri en aza indirgeme amacıyla malzeme yönetimini stok yönetimi ile eşleştiren Bursagaz malzemelerin maksimum ürün ömürleri boyunca optimum düzeyde kullanımını sağlayarak atık oluşumunu engellemeye destek olmaktadır...” Bursagaz 2005 yılında sertifikalandırdığı ISO 14001 Çevre yönetim sisteminin ardından 2012 yılında ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasyonu ile politikalarını ve stratejilerini kuvvetlendirmiştir. Tüm faaliyetlerinde çevre ile ilgili yasal mevzuata uymayı, mevzuatın olmadığı konularda sosyal sorumluluğun bilinci ile eylem planını oluşturmayı, çalışanlarını ve tüm paydaşlarını bilinçlendirmeyi, düzenleyici, yönlendirici ve takipçi rol oynamayı, başta insan sağlığı olmak üzere etki alanı içerisindeki çevreye doğrudan veya dolaylı biçimde verilecek zararı önlemeyi veya kaynağında en aza indirgemeyi, çevresel atıklarını uygun metotlar ile bertaraf etmeyi, doğal kaynakları en verimli şekilde kullanmayı, faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek herhangi bir kaza veya acil durumda, çevresel zararları minimize edecek tedbirleri planlayıp uygulamayı, sektöründeki çevresel faaliyetlerde öncü olmayı ve tecrübelerini üçüncü taraflara aktarmayı, çevre ile ilgili faaliyetlerin sürekli iyileştirilmesi için gerekli kaynağı ayırmayı, gerekli kontrolleri gerçekleştirmeyi ve yönetimin gözden geçirmesini sağlamayı çevre politikası kapsamında taahhüt eden Bursagaz aynı zamanda sektöründeki ilk ISO 50001 sertifikasyonunun sahibidir. Çevre yönetim anlayışı ile malzemelerin yönetimini optimum düzeyde gerçekleştiren Bursagaz, doğalgazın yapısı nedeniyle ürün üretiminde herhangi bir malzeme kullanmamakta 70 barda aldığı doğalgazı ısıtarak basıncını kademe kademe düşürmek suretiyle son kullanıcıya 21 mbarda sunmaktadır. Ürünün üretiminde malzeme kullanılmamasının yanı sıra dağıtım hizmetini sağlayan ve ürünü taşıma görevi gören borularda kullanılan direk malzemelerin özellikleri değerlendirilmektedir. 2011 ve 2012 yıllarında hat imlatı için boru temini gerçekleştirilen tedarikçi bilgileri onaylı tedarikçi listesi kapsamında değerlendirildiğinden 2013 yılında boru tedariki yapılan firma ile benzerlik göstermektedir. Bursagaz bünyesinde dağıtım hattının imalatında ve istasyon işletmeciliğinde kullanılan absorban filtre, manşon, regülatör gibi malzemeler kontaminasyona tabi olduklarından tehlikeli atık kapsamında değerlendirilmekte ve geri dönüşümleri mümkün olmamaktadır. Yatırımda kullanılan malzemelerin tamamı ilgili şartnameler gereği ilk malzemeden üretim şartı bulunduğundan geri dönüşümlü malzemeden sadece yer altında kullanılan ikaz bantları bulunmaktadır. Yer altı ikaz bandı tüketimi 2011 yılında 153 bin metre, 2012 yılında 217 bin metre ve 2013 yılında 245 bin metre olarak gerçekleşmiştir. No Hammadde & Malzeme Kullanılan Birim Kullanılan Faaliyet Geri Dönüşümlü Malzeme İçeriği 1 Pe Boru ve Fittings Yapım Kontrol Hat İmalatı Mevcut Değil 2 Çelik Boru ve Fittings Yapım Kontrol Hat İmalatı Mevcut Değil 3 Sayaç Müşteri Hizmetleri İç Tesisat Kullanım ve Aktif Kullanım Mevcut Değil 4 Regülatör Servis Kutusu Yapım Kontrol Hat İmalatı Mevcut Değil 5 Regülatör Müşteri Hizmetleri İç Tesisat ve Kullanım ve Aktif Kullanım Mevcut Değil 6 Kartuş Filtre Şebeke Yönetimi / Bakım Birimi İstasyon İşletimi Şebeke Bakım Yönetimi Mevcut Değil 7 Regülatör Mebranı Şebeke Yönetimi / Bakım Birimi İstasyon İşletimi Şebeke Bakım Yönetimi Mevcut Değil 8 Regülatör Pastilya Şebeke Yönetimi / Bakım Birimi İstasyon İşletimi Şebeke Bakım Yönetimi Mevcut Değil 9 İkaz Bandı İşletme / Bakım / Yapım Kontrol Kazı İşleri Evet 53 ENERJİ YÖNETİM YAKLAŞIMI “ Enerji verimliliği uygulamaları ile sektöründeki ilk ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasının sahibi olan Bursagaz, enerji referans çizCBSi bazında stratejik amaçlarında ortaya koyduğu verimlilik hedeflerini hayata geçirerek, kaynak kullanımını optimize etmektedir.” Enerji Yönetim Sistemi yaklaşımında kurumsal yapının devamlılığını sağlayan enerji kaynaklarını ve kullanım alanlarını değerlendirip önceliklendirerek, etkin bir şekilde yöneteceğini; enerji kullanımına yönelik hedef ve amaçların gerçekleştirilmesi için gerekli tüm bilgi ve kaynağın sağlanacağını; Enerji kullanım ve yönetimi için uyulması gereken yasal düzenlemelerin takip edileceğini ve dikkate alınacağını; Enerji yönetimine ilişkin amaç ve hedeflerin konularak gözden geçirileceğini, enerji yönetim sisteminin sürekli iyileştirilerek performansın artırılacağını; satın alma ve hizmet tasarım süreçlerinde enerji verimliliğinin ön planda tutulacağını ve alınan ürünlerde ekonomiklik ve bütçe kriterleri de göz önünde bulundurularak enerji verimliliği yüksek olanların seçileceğini; Enerji yönetim süreci ile ilgili tüm bilginin kurum içine ve dışına tüm paydaşlar ile paylaşımının garanti altına alınacağını ve tüm paydaşların enerji verimliliği ve çevre bilincini arttırmaya katkıda bulunulacağını; ve sistemin gözden geçirileceğini politika olarak belirleyen Bursagaz ISO 50001 kapsamında etkin işleyen bir enerji yönetim sistemi kurmuştur. Bursagaz iş verimliliğini esas alan yönetim yaklaşımını belirlerken özellikle sürdürülebilirlik stratejileri kapsamında sera gazı ve iklim değişikliği ile mücadele alanlarındaki etkileri swot analizi kapsamında değerlendirerek, kuvvetli, zayıf, fırsat ve tehdit 54 oluşturabilecek alanların tesbitini sağlamaktadır. Son 3 yıldır Bursagaz gündeminde olan ana tehdit alanı toprak sıcaklığının düşük olması nedeniyle proses kaynaklı doğalgazın ısıtılma ihtiyacının artması ve yanması sonucu açığa çıkan karbondioksit gazının miktarsal oranda artma riskinin bulunması olarak değerlendirilirken, toprak ısısının artmasının bu ısıtma gazı ihtiyacını azaltması tehdit durumunun tam tersi olarak bir fırsat oluşturmaktadır. Bu kapsamda toprak sıcaklıklarının takibi yakınen yapılmakta ve scada üzerinden anlık ölçümlerle süreç yönetilerek ısıtıcı gazında minimizasyon sağlanmaktadır. Bu yönetim anlayışı sayesinde Bursagaz’ın 2011,2012 ve 2013 yıllarında bu yönde mali bir kayba uğrama durumu olmamıştır. Bursagaz bu gerçekleştirdiği swot çalışmasında kuvvetli yön olarak belirlemiş olduğu ISO 14001 Çevre yönetim sistemi ve emisyon ölçümlemelerinin Bakanlık onayında gerçekleştirilerek çevre izinleri sürecinin yönetilmesi konuları Bursagaz’ın yasal düzenlemeler kapsamında özellikle Çevre Kanununca Alınması Gereken İzinler Hakkındaki Yönetmelik ile uyumlu bir yönetim gerçekleştirdiğini göstermektedir. Dolayısıyla son 3 yıllık süreçte herhangi bir yasal düzenleme kaynaklı ceza durumu söz konusu olmamakla birlikte, Bursagaz doğalgaz dağıtım sektöründe 2011 yılında e-çevre iznini alan ilk şirket olmuştur. Enerji Kullanım Alanı TEP Çarpanı 2013 2013 TEP 2012 2012 TEP 2011 2011 TEP Isıtıcı Doğalgaz (m3) Ovaakça Dahil 0,000825 225.524,35 186,06 264.557,20 218,26 254.090,08 209,62 Büro Isınma (m3) 0,000825 30.921,00 25,50 31.608,00 26,08 21.275,00 17,55 Elektrik (kwh) Toplam 0,00086 1.111.952,10 95,63 1.039.463,00 89,39 1.137.319,00 97,81 Yakıt (m3) CNG 0,000825 38.682,00 31,91 1.736,00 1,43 0,00 0,00 Yakıt (kg) Akaryakıt 0,00102 59.145,00 60,33 88.726,98 90,50 93.848,10 95,73 Jeneratör (kg) Benzin 0,00104 729,30 0,76 649,12 0,68 549,05 0,57 Kompresör (kg) Motorin 0,00102 270,84 0,28 166,00 0,17 240,70 0,25 TOPLAM (TEP) 400,46 Tüm bu uygulamaların yanında Bursagaz iklim değişikliği ile mücadele anlamında çevresel etkileri minimize etkmek ve çevre bilincini yaygınlaştırma amaçları kapsamındaki insiyatifleri stratejik planı çerçevesinde her yıl hayata geçirmektedir. 2012 yılında sertifikalandırılan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Çalışmaları ile CNG’li araç uygulamasını devreye alan Bursagaz Acil araçlarında doğalgaz kullanımına geçerek sera gazı salınımını azaltmıştır. Aynı zamanda istasyonlarında kurduğu indüksiyonlu aydınlatma sistemleri ile elektrik enerjisinden tasarruf sağlanmış, bina içi aydınlatma sistemlerinde revizyonlar yapılmıştır. Proses bazlı sera gazı üretiminin azalmasına yönelik ısıtıcılarda basınç farkından enerji üreten vortex sistemi kurulmuştur. Bursagaz sunmuş olduğu doğalgazı standart koşullarda sunmasından kaynaklı ürün üzerinde değişiklik yapamamakla birlikte, SCADA aracılığıyla istasyonlarda basınç ve sıcaklıkların kontrolünü sağlayan teknolojik ekipmanlarla sisteminde iklimsel değişikliklere olan olumsuz etkilerini minimize etmektedir 2013 yılında Ovaakça RMS-A istasyonunun elektrik alt yapısı yenileme çalışmasının da gerçekleştirildiği enerji verimlilik projesi sürecinde daha verimli redresör ünitelerinin kullanılması sağlanmıştır. Kazan optimizasyonlarının yapıldığı (Yanma basıncı 1,5 bardan 0,5 bar’a indirilmek sureti ile) yaklaşık 6,2 m3/h tüketimden 3,5 m3/h tüketim seviyelerine ciddi bir iyileştirme yapıldığı çalışmada hava ve doğalgaz karışımı yanma verimi açısından en uygun seviyeye getirilmiştir. Kazan suyu sıcaklığı en verimli olduğu sıcaklığın 45-500 C olduğu tespit edilmiş ve bacadan alınan sıcaklığın 45-500 C üzerinde olan kısmının boşa ısıtıldığı ortaya çıkarılmıştır. Böylelikle kazan sıcaklığı 45-500 C set ayarlanarak önceden kullanılan değer olan 600 C göre yaklaşık 10-150 C kazan suyu ısıtma enerjisi kadar kazanım elde edilmiştir. Sıcak ve soğuk gazın karışımını sağlayan harmanlama ünitesinde önceden olmayan otomasyon sistemi kurulması sayesinde önceden manuel olarak gerçekleştirilen işlem istasyon çıkış sıcaklığının sabitlenmesi sayesinde(120 C) otomatik hale getirilmiş, istasyon içerisinde 6 adet bulunan sodyum buharlı lambalar yerine, yüksek tüketimli halojen aydınlatmalar yerine tepki süresi yüksek düşük tüketimli tasarrufla aydınlatma sistemlerinin kullanılmaya başlanmıştır ve %80’lik bir iyileştirme sağlanmıştır. 2012 yılında Kestel ve Veysel Karani istasyonlarındaki ana 426,51 421,53 dağıtım panosunda inverterlü sisteme geçiş vasıtası ile kazan sirkülasyon pompalarının maksimum verim ve minimum tüketimde kullanılması sağlanmış olup enerji kayıpları önlenmiştir. Kestel ve Veysel Karani Şehir istasyonlarındaki gaz Isıtma prosesi üzerindeki eşanjörlerin izolasyonları tamamlanmış ve kazan sistemi değiştirilerek 1 adet yoğuşmalı 1 adet sıcak su kazanlı sisteme geçiş yapılmıştır.Bu sistem sayesinde Gaz çekişinin az ve sıcaklıkların yüksek olduğu durumlarda Yoğuşmalı kazanlar devreye alınmakta, Gaz çekişinin yüksek ve hava sıcaklıklarının düşük olduğu durumlarda yoğuşmasız olan sıcak su (1.000.000 kcal) kazanı devreye alınmaktadır. Böylece gaz ısıtıcı tüketimlerinde optimum verim sağlanmış olmaktadır. Kazan dairesinde gerekli sıcak su dolaşım sistemindeki izolasyonlar gerçekleştirilmiş ve dış elektrik aydınlatmaları dağınık halden merkezi hale getirilmiş ve dağınık alandaki aydınlatmalar iptal edilmiş, ve daha yüksek bir loksayona taşınarak merkezi aydınlatma sağlanmıştır. 2013 yılında Gürsu RMS-A İstasyonu dış saha aydınlatmaları için indüktif aydınlatma sistemine geçilerek 400 W’lık ampuller yerine 300 W’lık ampullere geçiş sağlanmış ve 800 W‘lık tasarruf sağlanmıştır. Gürsu İstasyonu Kontrol Binasında ısıtma ve soğutma için kullanılan chiller sistemi değiştirilerek ihtiyaç duyulan alanlar için klima kullanımına geçilmiş olup; 14 kw’lık tüketim yerine 5 kw tüketim gerçekleştirilerek enerji tasarrufunun sağlanmıştır. Gürsu İstasyonunda Naturelgaz ile birlikte kullanılan 1000 kVa lık trafo yerine Bursagaz’ın ihtiyacını karşılayacak 100 kVa’lık bir trafo sisteminin devreye alınmış; böylece trafo kayıplarından doğabilecek tüketimler minimize edilerek enerji tasarrufu sağlanmıştır. 2013 yılında Hamitler Şehir İstasyonundaki dış aydınlatmalarda 5 adet 150 W yerine 1 adet 300 W indüktif lamba kullanımına geçilmiş; böylece 950 W enerji tasarrufu sağlanmıştır. Hamitler İstasyonunda kurulan Vortex sistemi sayesinde gazın geçişi sırasında Vortex içerisindeki mekanik sistemin hareket ederek; mekanik sürtünmenin ısı enerjisine dönüşerek gazı ısıtması sağlanmıştır. Bu sayede gazın 40 Bar’dan 19 Bar’a düşümü sırasındaki oluşacak yaklaşık 10,5 °C ısı düşümü nedeni oluşabilecek pilotlardaki donmanın önüne geçilmiş bulunulmaktadır. Bursagaz bünyesinde yakıt yönetimi kapsamında fosil yakıt veya ikame ürün kullanımı ve bioyakıt üretimi bulunmamaktadır. 55 SERA GAZI EMİSYONU “Gelecek nesillere daha verimli bir Dünya emanet etme hedefi ile hareket eden Bursagaz sera gazı emisyon değerlerinin yıllar bazında azaltılması için yönetsel ve operasyonel alanlarda iyileştirme çalışmalarına kaynak ayırmaktadır...” Bursagaz bünyesindeki ana proses kaynaklı enerji tüketimi istasyonlarda ısıtıcılarda meydana gelmekte olup, doğalgaz üretimi ve buna bağlı petrol kimyasalı üretimi veya herhangi bir rafineri prosesi bulunmamaktadır. Bu kapsamda 2011 yılında proses kaynaklı doğrudan enerji tüketimi 254.089 m3, 2012 yılında 264.557 m3 ve 2013 yılında 225.524 m3 olarak gerçekleşmiştir. Bursagaz 2011 yılında toplam direk ve endirek enerji alanlarında 3.347 ton CO2e emisyon, 2012 yılında 3.569 ve 2013 yılında ise 3.088 tonCO2e emisyon salınımı gerçekleştirmiştir. Bursagaz seragazı emisyon hesaplamalarında ISO 14064 Standardı kullanılmış olup, Sürdürülebilirlik ekibinin tamamının ISO 14064 Sera Gazı Emisyonu Hesaplama ve Doğrulama eğitimine katılımı sağlanmıştır. Hesaplamalarda sera gazı emisyonuna neden olan Bursagaz operasyonlarından kaynaklı CO2, CH4 ve N20 üretim değerleri hesaplanmıştır. Seragazı hesaplamalarının elektrik alanı dışındaki tüm alanlarda %100’ü kullanılmış olup herhangi bir belirsizlik oluşmamıştır. Elektriğe bağlı hesaplamalar scope 2 kapsamında değerlendirilmiş olup, SCADA yerel panellerinde ve Gürsu Ana Dağıtım İstasyonunda ortak kullanım kaynaklı belirsizlikler hesaplanmıştır. Gaz dağıtım sektörüne özel CO2 normalizasyon faktörü ve Bursagaz bünyesinde (önemli/kaydadeğer/materyal)ozon delici madde emisyonu bulunmamaktadır. Bununla birlikte paydaşlar tarafından özellikle 56 talep edilen operasyonlar bazında oluşan sera gazı emisyonu da mevcut durumda bulunmamaktadır. Bursagaz bünyesinde planlı hidrokarbon üretimi dağıtım hatlarının devreye alınması esnasında hat içerisindeki hava-gaz karışımının açığa çıkarak hattın %100 gaz ile dolmasının sağlanması aşamasında hattan atmosfere atılan hava ile birlikte gaz da açığa çıkmakta olup, bu operasyon dağıtım sektörünün devre alma süreç işleyişinden kaynaklanmaktadır. Bu salınan hidrocarbon miktarı 2011 yılında 2.278 m3, 2012 yılında 358 m3 ve 2013 yıllarına 178 m3 olarak gerçekleşmiştir. Plansız hidrokarbon salınımı 3. taraf kaynaklı hat hasarlarında oluşmakta olup, 2011 yılında 138.975 m3, 2012 yılında 155.057, 2013 yılında 127.218 m3 lük plansız hidrokarbon salınımı gerçeklemiştir. 2012 yılından 2013 yılına gerçekleşen azalma izinli kazılardaki hat hasarlarının 2012 yılında 354 adet iken 2013 yılında 262 adet olarak kazı kontrol ekibinin kontrol sayısının artırılmasından kaynaklanmıştır. Hidrokarbon hesaplaması yapılırken doğalgazın yoğunluğu, delik veya borunun çapının karesi ve Pmutlak (borunun içerisindeki gaz basıncı olan 4 barın atmosfer basıncı olan 1 bar ile toplamı olan 5 bardan oluşur) basınç çarpılarak 60 a bölünerek dakikada havaya atılan gaz miktarı hesaplanır ve bu elde edilen sonuç gazın açığa çıktığı süre ile çarpılarak salınan m3 değer elde edilir. Bursagaz personeli işe geliş gidiş sırasında Bursagaz araçları kullanılır, kişisel araçlarla ulaşımı kullanmazlar. 2011 2012 2013 2011 Sm3 2012 2013 2011 TJ 2012 2013 TonCO2e Doğalgaz (Prosesler) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM 8.824 87.982 41.536 83.074 32.673 254.089 17.753 54.628 41.945 75.722 24.236 2.710 47.563 264.557 18.744 32.456 18.066 19.378 19.572 7.059 110.249 225.524 1.335 769 1.366 1.404 1.122 1.199 3.470 0,31 3,04 1,44 2,88 1,13 9 0,61 1,89 1,45 2,62 0,84 0,10 1,64 9 0,65 1,12 0,63 0,67 0,68 0,24 3,81 8 1.309 905 1.110 0,05 0,03 0,05 0,05 0,04 0,05 3.725 3.324 0,13 317 42 264 414 71 1.608 352 69 1.086 623 2.093 1.507 1.298 38.682 2.278 358 178 138.975 155.057 127.218 8.687 33.355 25.095 1.434 995 746 638 992 7.873 9.559 104.301 290 18 171 81 162 64 496 35 107 82 148 47 6 93 518 37 63 36 38 38 14 215 441 0,05 0,03 0,04 3 2 3 3 3 3 3 2 3 0,14 0,11 8 9 8 0,01 0,002 0,01 0,01 0,003 0,1 0,01 0,002 0,04 1 0,1 1 1 0,2 4 1 0,2 3 0,02 0,11 0,05 2 5 4 0,05 1,34 3 79 33 6 3 1.956 2.182 1.790 16,88 64,80 48,75 2,79 1,93 Doğalgaz (İst. Kombi) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM Doğalgaz (İst. Jeneratör) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM Doğalgaz (CNG) Araçlar Hidrokarbon (Planlı) Devreye Almalar Hidrokarbon (Plansız) Hat Hasarları Doğalgaz (Binalar Kombi) Binalar Doğalgaz (Jeneratör Nilüferköy) Jeneratör Benzin (Jeneratör) Jeneratör Benzin (Araç) Araçlar Dizel (Araç) Araçlar Dizel (Jeneratör) Jeneratör Elektrik Genel KÜMÜLATİF 1,15 0,86 0,05 0,04 0,03 0,02 0,04 1,66 1,42 2,2 10.348 0,25 0,30 0,33 17,90 21,73 23,52 99.095 60.910 3,69 3,51 2,15 278,27 264,38 162,50 177 326 0,10 0,01 0,01 0,77 0,47 0,87 13,32 14,50 12,74 537 3.347 491 3.569 524 3.088 1.137.319 1.039.463 0,30 1.111.952 *Bazı datalarda joules değerleri Türkiye’de bu alanlarda joules birimi kullanımı yaygın olmadığından verilmemiştir. 57 2011 2012 2013 2011 CO2 2012 2013 2011 CH4 2012 2013 N2O Doğalgaz (Prosesler) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM 17.13 170.77 80.62 161.24 63.42 493 34.46 106.03 81.41 146.97 47.04 5.26 92.32 513 36.38 62.99 35.07 37.61 37.99 13.70 213.99 438 2.59 1.49 2.65 2.73 2.18 2.33 7 0.01 0.06 0.03 0.06 0.02 0,18 0.01 0.04 0.03 0.06 0.02 0.00 0.03 0,19 0.01 0.02 0.01 0.01 0.01 0.01 0.08 0,16 2.54 1.76 2.15 0.0010 0.0006 0.0010 0.0010 0.0008 0.0009 7 6 0,003 0.62 0.08 0.51 0.80 0.14 3.12 0.68 0.13 2.11 1 4 3 2.52 75.08 0.01 0.09 0.04 0.09 0.04 0,27 0.02 0.06 0.04 0.08 0.03 0.00 0.05 0,28 0.02 0.03 0.02 0.02 0.02 0.01 0.12 0,24 0.0010 0.0007 0.0008 0.0014 0.0008 0.0015 0.0015 0.0012 0.0013 0.0014 0.0010 0.0012 0,003 0,002 0,004 0,004 0,004 0.0002 0.00003 0.0002 0.0003 0.0001 0.0012 0.0003 0.0001 0.0008 0.0003 0.00005 0.0003 0.0004 0.0001 0.0017 0.0004 0.0001 0.0012 0,0005 0,0015 0,0011 0,0007 0,0022 0,0016 0.09 2.59 0.04 1.24 32.05 5.04 2.50 1,955 2,182 1,790 Doğalgaz (İst. Kombi) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM Doğalgaz (İst. Jeneratör) Gürsu Hamitler Kestel Veysel Karani OSB - 1 Deri OSB Ovaakça TOPLAM Doğalgaz (CNG) Araçlar Hidrokarbon (Planlı) Devreye Almalar Hidrokarbon (Plansız) Hat Hasarları Doğalgaz (Binalar Kombi) Binalar Doğalgaz (Jeneratör Nilüferköy - İdr. İşl.) Jeneratör Benzin (Jeneratör İdr. İşl.) Jeneratör Benzin (Araç İdr. İşl.) Araçlar Dizel (Araç İdr. İşl.) Araçlar Dizel (Jeneratör İdr. İşl. ‘‘Varsa’’) Jeneratör Elektrik Genel 16,86 64,74 48,70 0,01 0,02 0,01 0,01 0,03 0,02 - 2.78 1.93 - 0.001 0.001 - 0.002 0.001 1.65 1.41 2.2 0.002 0.001 0.002 0.004 0.004 0.06 17,43 21,16 22,91 0,02 0,02 0,02 0,44 0,54 0,58 273,50 259,85 159,72 0,30 0,29 0,17 4,46 4,24 2,60 0.76 0.46 0.85 0.001 0.0004 0.001 0.01 0.01 0.01 537 491 524 *Bursagaz’ın tüm hava emisyonları çevre lisansına tabidir ve gerçek düzenlenmiş değerler dahilinde yapılır. 58 GELECEĞİ KORUMAK ‘‘Her topraktan yeşeren bir tohum’gibi soluduğumuz havayı ve bize sunulan bu Dünya’yı korumak bir zorunluluktur...’ 59 YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI “Şirket içerisindeki enerji kaynaklarının yenilenebilir enerjiden seçimine özen gösteren Bursagaz mevcut projelerin yanı sıra gelecek dönem projelerinide enerji üretiminde yenilenebilir enerjiye yönelmektedir...” Çevresel etki yönetiminin bir parçası olan yenilenebilir enerji yönetimde güneş enerjisini SCADA uç haberleşme noktalarında kullanan Bursagaz’ın Zeyniler bölgesi de dahil olmak üzere 3 terminalinde kurulu gücü toplamda 960 watt olan 12 panel bulunmaktadır. Bu panellerin imalatı 2011 yılında gerçekleştirilmiştir. KDV hariç 28.737 TL’ lik bir maliyetle gerçekleştirilen çalışma 2011 yılı toplam SCADA yatırımının %0,7’sini oluşturmaktadır. 80 watt gücünde olan paneller 2012 yılında da kullanılmaya devam edilmiş olup, 2013 yılında verimlilik çalışması yapılarak haberleşme ağının risk analizi sonucunda Zeyniler Bölgesinde yer alan repeater’daki 4 aktif panellerin kullanımına ara verilmiş olup, kurulu güç 640 watt üzerinden devam etmektedir. 2013 yılında başlatılan Bursagaz Yeni Genel Müdürlük Binası Projesi Bursagaz’ın enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanım stratejilerini çok net bir şekilde yansıtmaktadır. Proje kapsamında izolasyon kalınlıkları ve cam ısı geçirgenlikleri yerel yönetmeliklerin üzerinde, ASHRAE 90.1-2007 kriterlerine uygun olarak seçilmiştir. Mekanik cihaz verimlilikleri üst düzeyde tutulmuş; dış aydınlatma ve her mahal için iç aydınlatmada enerji verimlilikleri maksimum düzeyde tasarlanmıştır. Ayrıca hareket ve gün ışığı sensoru kullanılarak enerjinin boşa harcanmasının önüne geçilmiştir. Gelişmiş otomasyon sistemi sayesinde binanın elektrik, ısıtma, havalandırma, soğutma ve su harcamaları ayrı ayrı kontrol edilebilecek, enerji tüketimlerinde herhangi bir sapma olması durumunda gerekli önlemler alınmasına imkan verecektir. Fotovoltaik sistem, rüzgar türbini sistemi gibi uygulamalar ile binanın enerji ihtiyacının bir kısmı yenilenebilir kaynaklardan sağlanacaktır. 60 YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIM ALANLARINDA FOTOVOLTAİK UYGULAMALARINI DESTEKLİYORUZ... Yeni Genel Müdürlük Binası BURSAGAZ’ın yapılmakta olan yeni genel müdürlük binası çevresel etki yönetimi kapsamında LEED (Leadership Energy and Environmental Design) GOLD adayı olmuştur; yeşil bina hedefi güden BURSAGAZ halkı bilinçlendirme ve doğa, çevre ile iş dengesini korumak amaçlı yaptığı bu projede gelecek nesillere sürdürülebilir bir dünya amacını kendisine ana hedef olarak benimsemiştir. 2014 yılının sonunda bitmesi planlanan LEED adayı binamızda enerji verimliliği, simülasyon programları ile maksimize edilerek dengelenecek olup, yenilenebilir enerji kaynaklarından da optimum düzeyde faydalanılacaktır. Yenilenebilir enerji kaynak kullanımında binanın terasında 2 adet 2 kw toplamda 4 kw kapasiteli ev tipi rüzgar türbini kullanılması teşvik edici amaçlı planlanırken, binanın terasında 50 kw’lık solar sistem uygulaması planlanmaktadır ve bunlara ek olarak cephede 10 kw kapasiteli geçirgen panel uygulaması olacaktır. Teras uygulamalarındaki türbin ve panellerin ağırlıklı olarak yerli malzemelerden oluşturulması planlanırken; cephe uygulamasındaki panellerin yurtdışından ithal edilmesi öngörülmüş ancak montaj ve konstrüksiyonda kullanılacak kablo vb. malzemelerin yerli olması düşünülmüştür. Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin binamızın ihtiyacının ortalamada %10’unu karşılaması öngörülmektedir. Bursagaz aynı zamanda Sürdürülebilir Kalkınma Derneği tarafından oluşturulan ‘‘Binalarda Enerji Verimliliği Bildirgesi’’ni Bursa’da ve doğalgaz dağıtım sektöründe imzalayan ilk şirket olmuştur. Bu bildirgenin esaslarını yeni Genel Müdürlük binasında da uygulama amacıyla plan oluşturulmuştur. 61 IRMAKLAR ÇAĞLIYOR ‘‘Suyun sesi canlıları yaşama bağlarken; taşların üzerindeki yosunlar geçmişin birikmiş izlerinden haber getiriyor...’’ ÇEVRESEL ETKİ ve ATIK YÖNETİMİ “Çevresel etkileri minimize etme ve çevre bilincini yaygınlaştırma amacıyla stratejilerine yön veren Bursagaz hiyerarşik atık yönetiminde geri dönüşüme öncelik vererek çevresel etki yönetim sürecini optimize etmektedir... ” ISO 14001 Çevre Yönetim sistemi uygulamalarını 2005 yılında sertifikalandırmış olan Bursagaz, şirket bünyesinde kurduğu sistemin sürekli gelişmesinin sağlanmasını yıllar bazında desteklemektedir. Bursagaz ; başta kritik faaliyetlerinden olan doğalgaz şebekesi yapım, işletme ve bakım süreçleri ile diğer tüm faaliyetlerindeki çevresel etkileri minimize etmek, tüm çalışanlarına, paydaşlarına ve Bursa halkına temiz ve huzurlu bir yaşam ortamı sunabilmek için; tüm faaliyetlerinde çevre ile ilgili yasal mevzuata uymayı, mevzuatın olmadığı konularda sosyal sorumluluğun bilinci ile eylem planını oluşturmayı, çalışanlarını ve tüm paydaşlarını bilinçlendirmeyi, düzenleyici, yönlendirici ve takipçi rol oynamayı, başta insan sağlığı olmak üzere etki alanı içerisindeki çevreye doğrudan veya dolaylı biçimde verilecek zararı önlemeyi veya kaynağında en aza indirgemeyi, çevresel atıklarını uygun metotlar ile bertaraf etmeyi, doğal kaynakları en verimli şekilde kullanmayı, faaliyetler sırasında meydana gelebilecek herhangi bir kaza veya acil durumda, çevresel zararları minimize edecek tedbirleri planlayıp uygulamayı, sektöründeki çevresel faaliyetlerde öncü olmayı ve tecrübelerini üçüncü taraflara aktarmayı, çevre ile ilgili faaliyetlerin sürekli iyileştirilmesi için gerekli kaynağı ayırmayı, gerekli kontrolleri gerçekleştirmeyi ve yönetimin gözden geçirmesini sağlamayı Çevre Politikası olarak benimseyerek uygulamaya almıştır. Her yıl çevre risk analizlerini gerçekleştirerek çevre yönetim programını oluşturan Bursagaz’ın çevresel yönetim anlayışının en önemli bölümünü atık yönetimi oluşturmaktadır. Bursagaz operasyonel yapısı gereğince ürettiği ürün bazında atık hiyerarşisine tabi bir yapıya sahip olmamakla birlikte, prosesten kaynaklı bakım alanlarında ve operasyonların alt yapısının hazırlanması alanlarında atık oluşumu gerçekleşmektedir. 64 Bursagaz bünyesinde atıkların bertarafı Çevre ve Orman Bakanlığınca belirlenmiş olan; Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik kapsamındaki metodlara göre yapılmaktadır. Bursagaz’da atıklar 5 farklı alanda kategorize edilmiştir. Tehlikeli atıklar, elektronik atıklar, metal atıklar, ambalaj atıkları, atık piller olarak sınıflandırılan atıklar Gürsu İstasyonunda bulunan Geçici Atık Depolama Sahası’na iletilmektedir. 2011 ve 2012 yıllarında bertarafa gönderilen atık absorban filtrelerin 2013 yılında bakım planlaması kapsamında yılın yarısından sonra oluşmaya başlaması ve geçici depolama olarak sahanın kullanılması nedeniyle bertaraf planlaması yapılmış ve atıkların yakım için 2014 yılının başında iletilmesi planlanmıştır. Absorban filtreler doğrudan gaz ve gaz içindeki kompozit bileşenlere temas ettiğinden tehlikeli atık kategorisinde yer almakta ve geri dönüşümü mümkün kılınmamaktadır. Her atık alanı için belirtilen geçici depolama miktarları ilgili yönetmeliklerdeki şekliyle yönetilmekte olup, tehlikeli atıklarda bu süre 6 ay olarak belirtilmiştir. Bursagaz bünyesinde tehlikeli atık ithalatı ve ihracatı; aynı zamanda tehlikeli atıkların işlem görme durumu söz konusu olmamaktadır. Bununla birlikte hurdaya ayrılan sayaçlar için hurda komisyonu toplanmakta ve sayaçlar geri dönüşüme iletilmektedir. 2011 yılında 5.052 kg atık oluşurken; 2012 yılında 3.580 kg ve 2013 yılında 4.700 kg atık bertaraf için gönderilmiştir. 2013 yılındaki atık bertaraf yönetiminin tamamı geri dönüşümden oluşmaktadır. 2011 yılındaki toplam atık miktarının %15’i tehlikeli atık iken; 2012 yılında bu oran istasyon bakım ve onarım planlaması kapsamında %58 ve 2013 yılında %0 olarak gerçekleşmiştir. Her türlü atık ve artığın, Atık Türü Miktarı Yıl Bertaraf Türü Absorban Filtre 750 kg. 2011 Yakma Atık Pil 22 kg. 2011 Geri Dönüşüm Ambalaj Atık (Karton Atık) 2220 kg. 2011 Geri Dönüşüm Ambalaj Atık (Kağıt Atık) 2060 kg. 2011 Geri Dönüşüm Elektronik Atık 1000 kg. 2011 Geri Dönüşüm Atık Akü 500 kg. 2012 Geri Dönüşüm Absorban Filtre 780 kg. 2012 Yakma Kontamine Atık / Absorban Filtre 1300 kg. 2012 Yakma Hurda Sayaç 4000 kg. 2013 Geri Dönüşüm Ambalaj Atık (Karton Atık) 700 kg. 2013 Geri Dönüşüm toprağa ve suya zarar verecek şekilde, Çevre Kanunu ve ilgili mevzuatta belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan veya dolaylı biçimde toprağa verilmesi, depolanması engellenmekte bu kapsamda 3 aylık dönemlerde çevre saha gözlemleri yapılmakta ve raporlanmaktadır. Bu kapsamda çevreye zarar oluşturacak herhangi bir sızıntı meydana gelmemiş olup, ISO 14001 dış denetimleri aracılığıyla uygunluk denetlenmektedir. Bu gerçekleştirilen iç ve dış denetimlerde alt işverenlerin de sözleşmelere yükümlülükleri denetlenmekte olup; toprağa ya da suya herhangi bir hidrokarbon salınımına yönelik uygunsuzluk veya vaka gerçekleşmemiştir. Toprak kirliliğini önleme adına yapılan yatırımlarda yatay sondaj bölgelerinin seçimi ikincil öncelik olarak değerlendirilmekte ve alternatif güzargah çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda 2011 ve 2013 yıllarında yatay sondaj gerçekleşmemiş olup; 2012 yılında 839,8 metrelik hat imalatı aşamasında yatay sondaj kullanılmış ve 9,57 m3 çamur oluşmuştur. Bursagaz’ın istasyonlarının tamamı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzinler Hakkındaki Yönetmelik gereklililiklerine uygun olarak işletilmekte ve tüm istasyonlar Çevre Etki Değerlendirme – ÇED Gerekli Değildir görüşü kapsamında değerlendirilmesinden dolayı, herhangi bir çevresel etki ( gürültü, atık vs ) barındırmamaktadır. İstasyonlarda oluşan hava emisyon değerleri İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından denetlenmekte olup; istasyonların çevre izin süreçleri aktif olarak Çevre Danışmanı eşliğinde yürütülmektedir. Emisyon değerleri yasal sınırlar içerisinde olup, Bursagaz bünyesinde çevresel etki konusunda son 3 yıllık süreçte meydana gelmiş etkisel bir olumsuzluk bulunmamaktadır. Doğalgazın ürün yapısı ve mevzuatlar gereğince verimliliğini artırmak için bileşke yapısında değişiklik yapma imkanı bulunmamakla birlikte, kullanıcılara güvenli ve verimli kullanım konusunda web sitesi, Mavi Yeşil dergisi, BursaGazete, basın bültenleri ve TV programları aracılığıyla bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu konuda üretici firmalarla ( kombi ve kazan cihaz üreticileri ) işbirliği yapılarak cihaz verimliliği üzerine çalışmalar yürütülmekte aynı zamanda malzeme tedarikçileri ile yapılan çalışmalarda ( örneğin vana ceketi uygulaması ) özel üretim malzemelerle vana ve bağlantı noktalarındaki ısı kayıplarının engellenmesi üzerine çalışılmıştır. Doğalgaz ürününün yapısı itibariyle paketlenmemesi nedeniyle herhangi bir ambalaj atığı oluşmamaktadır. Bursagaz bünyesinde oluşabilecek ambalaj atıkları satın alınan sayaç ve diğer malzemelerin karton atıklarından oluşmaktadır. Tüm bu çevresel etkiler ve beraberinde geliştirilen iyileştirme çalışmaları sonucunda Bursagaz özelleştirme sürecinden itibaren hiçbir parasal ve parasal olmayan ceza ödemesi, bu alanda herhangi bir dava ile karşılaşmamıştır. Bursagaz bünyesinde ürünün lojistik amaçlı taşınması mümkün olmamakla birlikte, sahada hat imalatı için malzemeler Bursagaz ana depolama sahasından alt yükleniciler tarafından sözleşme kapsamında taşınmaktadır. Bu taşıma işlemleri sırasında polietilen, çelik boru malzemelerinin çevreye doğrusal bir zarar oluşma özelliği bulunmadığından herhangi bir çevresel etki oluşmamaktadır. Bursagaz bünyesinde lojistik veya diğer proses yönetimi amacıyla biyoyakıt kullanımı veya üretimi bulunmamaktadır. Çevresel etkilerin minimize edilmesi amacıyla; atık bertarafına 2011 yılında 1.592 TL ve 2012 yılında 4.160 TL harcanmış olup; 2013 yılında atıkların geri dönüşüm amaçlı bertarafı nedeniyle maliyet oluşmamıştır. Aynı şekilde emisyon düzeylerinin tespiti amacıyla 2011 yılında 1,500 TL ve 2013 yılında 7.050 TL çevre izni yönetimi konusunda harcamalar yapılmış, 2012 yılında çevre izin süreçleri geçici faaliyet belgesi aşamalarında olduğundan herhangi bir maliyet oluşmamıştır. Çevresel etkileri azaltmak ve enerji verimliliğini sağlama amacıyla iyileştirme ve önleme çalışmaları kapsamında 2013 yılında CNG’li araç, vortex kurulumu, Yol-Bil projeleri için 563.400 TL tutarında harcama gerçekleştirilmiş, 2011 yılında atık sahasında çevresel risk analizi sonucunda revizyon yapılarak 4.720 TL harcama oluşmuş ve 2012 yılında istasyon çıkış sıcaklığının toprak sıcaklığına paralel olarak entegre edilmesi projesi maliyet gerektirmeden hayata geçirilerek yıllık 883.000 TL tasarruf sağlanmıştır. Çevre Yönetim Sistemi’nin yönetilmesi konusunda yönetim sistemleri nezdinde çalışan personel maliyeti dışında 2011 yılında herhangi bir harcama oluşmamış, 2012 yılında 10.384 TL ve 2013 yılında 18.172 TL çevre danışmanlık tedariki harcaması gerçekleşmiştir. Bursagaz’ın sunmuş olduğu ürün olan doğalgaz yakıtının içerisinde sülfür yoktur. Kurşun benzeri maddeler yer almamaktadır. 65 TEHLIKELI ATIKLAR Atık veya hasarlı PE malzemeler, pas sökücü, gres yağı, boya atıkları, mebran, silikon, kirli filtre, florasan atıkları, batarya, akü atıkları, elektrod, kurşun, toner, kartuş, tıbbi atıklar Tehlike atıklar, araçlarda bulunan tehlikeli atık kutularında ve atık sahasında tehlikeli atık bölümünde bulunan konteynırda yasal süre boyunca biriktirilip bertaraf firmasına verilir. ELEKTRONIK ATIKLAR Ömrünü tamamlamış elektronik aletler, bozulmuş elektronik alet parçaları, kablo, bakır tel. Elektronik atıklar, atık sahası bölümünde bulunan atık bölümünde depolanıp bertaraf firmasına verilir. METAL ATIKLAR Hurda sayaçlar, metal malzemeler Metal atıklar, atık sahasında bulunan metal atık bölümünde biriktirilir, biriken metal atıklar hurda komisyonunca hurda firmasına verilir. AMBALAJ ATIKLARI Kağıt, karton, mukavva,plastik, cam şişe, metal kaplar... Ambalaj atıkları, lokasyonlarda her kata yerleştirilen ambalaj atığı kutularına atılır biriken mavi renkli atık poşetleri geri dönüşüm konteynırında biriktirilir. Biriken atıklar geri dönüşüm firmasına verilir. ATIK PILLER Atık pil ve akümülatörler Atık piller TAB tarafından alınan ve lokasyonlarda her kata yerleştirilen atık pil kutularına atılır. Biriken atık piller toplama noktalarına verilip geri dönüşümü sağlanır. Şükrü Özden Bursagaz Teknik Genel Müdür Yardımcısı SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK MESAJINIZ VAR 66 “2013 yılının Şubat ayında bünyemize kattığımız 6 adet CNG’li araç ile doğaya karbondioksit salınımının azaltılmasına destek sağlıyoruz. 2012’de kullandığımız dizel araçlardan dolayı doğaya 115 ton karbondioksit salınımı gerçekleşirken, 2013 yılında CNG’li araçların kullanımına başlanmasıyla bu rakam 73 tona geriledi ve önceki yıla göre 42 ton daha az karbondioksit salınımı gerçekleşti. Türkiye’de kullanılan CNG’li araçların toplamı 2 bin 500 adet kadar…İstasyon artışlarına bağlı olarak CNG kullanan araç miktarı artıyor. Türkiye, araçlara LPG otogaz kiti montajında yüzde 25 oranını yakaladı. CNG kiti montajında da büyük bir başarı elde edecektir. Ham petrol rezervlerinin 2015 yılından itibaren azalma yoluna girmesi ve doğalgaz rezervlerinin ise 150 yıllık geleceği olması CNG kullanan araçların sayısını arttırmaya devam edecektir. Ayrıca, CNG altyapısı hidrojen kullanımı için gerekli olduğunu biliyoruz. Gelecekte dünyada motor yakıtı olarak CNG ve hidrojen, ağırlıklı olarak kullanılacak… Halen CNG için önemli bir pazar payından söz edemeyiz. Ancak yakın gelecekte kamu hizmeti veren otobüsler, servisler, dağıtım hizmeti sunan hafif ve ağır kamyonlar, kullanımı yüksek araçlar CNG kullanımı yönünde eğilim göstermeye başlayacaktır. Almanya, 2003 yılında aldığı kararla ülkede 1000 adet CNG istasyonu kurulmasına karar vermiştir ve şu anda Almanya’da 600 adede yakın istasyon kurulmuştur. Türkiye’de de çevreye dost olan bu teknolojinin yaygınlaşması yakın gelecek beklentilerimiz arasında.” SU YÖNETİMİ Dünya'nın Suyunu tükettiğimizi biliyor ve bu bilinç ile su kullanımını azaltmak için verimlilik çalışmaları gerçekleştiriyoruz... Doğalgaz, üretiminde doğrudan su kullanımı gerçekleştirilmeyen bir enerji kaynağı olmakla birlikte, su yoğun bir üretim Bursagaz bünyesinde gerçekleştirilmemektedir. Proseste kapalı devrede ısıtma amacıyla ısıtıcılarda sıcak su kullanılmış, bu ısıtılan suların 2012, 2012 ve 2013 yıllarında alıcı ortama ya da ortak bağlantıya deşarjı söz konusu olmamıştır. Bursagaz operasyonlarının yönetimi aşamasında su üretimi bulunmamakta ve proses kullanımının dışında evsel kullanım amaçlı olarak yemekhane, ortak kullanım alanları ve bahçe sulamada BUSKİ-Bursa Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü’nün Bursa iline sunmuş olduğu şebeke suyu kullanılmaktadır. Atık su şebeke kanalizasyonu aracılığıyla atık su kanal bağlantı iznine tabi olarak şebeke kanalına deşarj edilmektedir. Bursagaz bünyesinde üretilen evsel kaynaklı atık suyun herhangi bir alıcı ortama doğrudan deşarjı söz konusu olmayıp, alıcı ortama deşarj yapılan organize sanayi bölgelerinde bulunan istasyonlar da ilgili organize sanayi bölgelerinin çevre izni bulunan evsel su atık arıtma tesislerine kanal aracılığıyla deşarjı gerçekleştirilmektedir. Bursagaz bünyesinde mevcut durumda yağmur suyundan veya herhangi bir alıcı ortamdan faydalanılarak su tüketimi gerçekleştirilmemekte olup, yağmur suyundan faydalanma girişimleri inşaatı devam eden yeni Genel Müdürlük binası kapsamında planlanmaktadır. Bursagaz bünyesinde proseste ya da evsel kullanımda başka bir kurumdan arıtılmış su tedariki bulunmamakta olup; yeraltı suyu kullanımı ya da koruma alanı altında bulunan bir bölgeden kaynak temini bulunmamaktadır. Bu durumda ekolojik sistem üzerinden herhangi bir doğrudan etki oluşturulmamakta; evsel su tüketiminin azaltılması amacıyla özel vitrifiyeler kullanılmakta ve yemekhane alanında su tüketim kontrolü sağlayan yıkama makinaları kullanılmaktadır. Bursagaz bünyesindeki kullanılan su, atık su miktarına eşit olup şebeke kanalizasyonuna deşarj edildiğinden Bursagaz’a ait bir ünitede geri kazanımı mümkün değildir. Doğrudan BUSKİ tarafından yönetilmektedir. Hatların mukavemet ve sızdırmazlık testleri için alt yüklenici firmalar tarafından hidrostatik test esnasında kullanılan suyun analizi yaptırılmış olup içerisinde amonyak tespit edilmediği raporlanmıştır. 2011 yılında 7.975 m3 olan evsel su tüketimi, 2012 yılında 8.288 m3 ve 2013 yılında 6.221 m3 gerçekleşmiştir. Bursagaz’ın tükettiği suyun tamamı evsel atık su olmakta olup, atık su ilgili ulusal yasalar gereğinde ilgili tüzel ya da gerçek kişinin faaliyet gösterdiği alana su dağıtımını sağlayan su ve kanalizasyon işleri müdürlüğüne yapılmakta olup; Bursagaz kullandığı suyun 1/3’ünü BUSKİ- Bursa SU ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü’ne ödemektedir. Bu kapsamda Bursagaz 2011 yılında 2.658 m3, 2012 yılında 2.763 m3 ve 2013 yılında 2.074 m3 atık su tüketimini mevcut su tüketim m3 değerleri içerisinde gerçekleştirmiştir. 67 KELEBEKLER UÇUŞUYOR ‘‘Hayata göz kırpan her kelebek yeni renkleri yaşama sunarak geleceğe yön veriyor... ’’ İNSANA YATIRIM “Çalışanının değer üreten ana etken olduğunu her stratejisi ile vurgulayan Bursagaz sadece kendi çalışanlarının değil aynı zamanda iş birliği yaptığı paydaşlarının çalışanları için de gelişim fırsatları sunmaktadır.” Bursagaz çalışan portföy yönetimi için stratejik çalışan modelini benimsemiş bir şirket olarak, insana yatırım perspektifi ile çalışanlarının kurumsal yeteneklere etkisini maksimum düzeyde tutmak amacıyla iç müşteri yatırım süreçlerini etkinleştirmektedir. Yetkinlik haritalama, gelişim planlama kapsamındaki kariyer yolu oluşturma, performans değerlendirme süreçleri ile çalışanlarını destekleyen bir yapıya sahip olan Bursagaz, her alanda çalışanlarının yetkinliklerini geliştirmeyi amaçlamıştır. Çalışanların yeteneklerini Ömür Boyu İş Gücü Yönetimi uygulaması kapsamında değerlendiren Bursagaz, eğitim planlamasını çalışanların ihtiyaçlarına göre şekillendirmekte, bu alandaki veriyi yetkinlik analizleri, kariyer beklenti analizleri, gelişim planlama görüşmeleri ve performans değerlendirme süreçleri aracılığıyla elde etmektedir. Bursagaz kariyer planlama sistemi şirketin tüm çalışanlarına açık bir sistem olup, her çalışanın gelişimini planlayarak ömür boyu iş gücü yönetim modelini baz almaktadır. Çalışanlarının dışarıya kariyer gelişimini de garanti altına alan Bursagaz’ın bu yaklaşımı sisteme olan inanç düzeyinin artmasını sağlamaktadır. Her çalışana kendi koçunu seçme imkanı sağlayan Gelişim Planlama süreci kapsamında mavi, kırmızı ve sarı paketlerden yararlanan çalışanlar, liderlik, kişisel gelişim ve teknik beceri konularındaki kendilerine özel hazırlanmış olan eğitim programlarından yararlanmakta ve süreç akademisi aracılığıyla bunu şirket içinde ve dışında paylaşarak bilginin yayılımı konusunda çalışma fırsatını elde etmektedirler. 3 yıllık bir planlama kapsamında değerlendirilen gelişim planları her kişi için özel olarak tasarlanmakta ve onun ihtiyaçlarına özel olarak planlanmaktadır. Yoğun liderlik programlarının yanında, değişim programlarından çalıştay planlamalarına ve şirket içi eğitimlerine kadar pek çok farklı alanı içeren programda 2014 yılında çalışanlara 70 kişisel gelişimleri için sağlanan bireysel ayrıcalıklı bütçe ile kendi planlamalarını kendilerinin yapabilecekleri eğitim seçim imkanı sunulmuştur. Planlamanın başarısını garanti altına almak üzere konulan hedefler %80 minimum gerçekleşme düzeylerini kapsamakta ve çalışanların performans sözleşmeleri ile de ilişkilendirilmektedir. Bursagaz çalışanları işe girişten itibaren iş çıkışına kadar work life employment bakış açısı kapsamında geliştirildiğinden iş hedef planlamaları, operasyonel ve yetkinlik eğitim planlamaları yatay, dikey ve dışarı kariyer fırsatlarına onları hazırlayacak şekilde yapılmaktadır. Çalışanlara kendi kariyer fırsatlarını oluşturmalarını sağlayan gelişim planlama sistemi çalışanların aynı zamanda kendilerini gerçekleştirmelerini sağlayacak bir sistem olarak da kurgulanmıştır. Bursagaz teknoloji odaklı bir dağıtım şirketi olma anlayışını çalışanlarının gelişimlerine aktarmış olup; Türkiye’de enerji piyasasında bir ilk olan Technical Exchange projesi kapsamında çalışanlarını belirli süreler dahilinde ( 1,5 ay – 3 ay ) Almanya’ya göndererek, oradaki gelişmeleri öğrenerek proje geliştirmesini, yabancı dil bilgisinin gelişmesini ve kültürler arası farklılıklara uyum konularında kendilerini geliştirmeleri için destek sağlamıştır.Yurt içinde ve yurt dışında gelişim fırsatlarını değerlendiren Bursagaz, EFQM üyesi olmuş ve Avrupa Kalite Ödül sürecinde hem de yerel süreçte değerlendirici yetiştirerek, bu değerlendiricilerin hem şirkete katkıda bulunmalarını hem de kişisel gelişimlerini sağlamalarını başarmıştır. Yönetsel aladan gerçekleştirilen bu faaliyetlerin dışında ana operasyon alanlarında sağlanan pek çok yetkinlik eğitimi ile çalışan aidiyet duygusu artmış ve hizmet düzeyi de buna paralel bir artış sergilenmiştir.Çalışanların iş performanslarını ve kariyerlerini üst seviyelere taşıması amacıyla Bursagaz üniversiteler ile anlaşarak çalışanlarına MBA programı sağlamış olup; dil becerilerinin geliştirilmesi amacıyla çalışanlarına özel İngilizce konuşma dersleri aldırmaktadır. Bununla birlikte çalışanların gelişim planlarına katkı sağlamak amacıyla onların sektörel birliklerde Bursagaz’ı temsil etmelerini sağlamakta, ulusal ve uluslararası kongre ve konferanslarda projelerini sunmalarını teşvik etmektedir. Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran İşe Giren Toplam Çalışan Sayısı 185 100,0% 44 100,0% 57 100,0% İşe Giren Bayan Sayısı 35 18,9% 8 18,2% 22 38,6% İşe Giren Erkek Sayısı 150 81,1% 36 81,8% 35 61,4% Lokal İşe Giriş Sayısı 83 44,9% 27 61,4% 25 43,9% Lokal İşe Giren Bayan Sayısı 19 10,3% 5 11,4% 7 12,3% Lokal İşe Giren Erkek Sayısı 64 34,6% 22 50,0% 18 31,6% Lokal Olmayan İşe Giriş Sayısı 102 55,1% 17 38,6% 32 56,1% Lokal Olmayan İşe Giren Bayan Sayısı 16 8,6% 3 6,8% 15 26,3% Lokal Olmayan İşe Giren Erkek Sayısı 86 46,5% 14 31,8% 17 29,8% Lokal İşe Giriş Yönetici Sayısı 0 0,0% 2 4,5% 3 5,3% Lokal Olmayan İşe Giriş Yönetici Sayısı 2 1,1% 1 2,3% 3 5,3% Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran İşten Ayrılan Kişi Sayısı 20 100,0% 22 100,0% 21 100,0% İşten Ayrılan Bayan Sayısı 2 10,0% 1 4,5% 6 28,6% İşten Ayrılan Erkek Sayısı 18 90,0% 21 95,5% 15 71,4% İşten Ayrılan Lokal Bayan Sayısı 1 5,0% 1 4,5% 5 23,8% İşten Ayrılan Lokal Erkek Sayısı 8 40,0% 8 36,4% 6 28,6% İşten Ayrılan Lokal Olmayan Bayan Sayısı 1 5,0% 0 0,0% 1 4,8% İşten Ayrılan Lokal Olmayan Erkek Sayısı 10 50,0% 13 59,1% 9 42,9% Turn Over 11,27% 8,8% 8,28% Bayan Turn Over 4,55% 1,59% 8,11% Erkek Turn Over 1,62% 11,23% 8,36% Lokal Bayan Turn Over 4,55% 3,23% 14,93% Lokal Olmayan Bayan Turn Over 4,55% 0% 2,56% Lokal Erkek Turn Over 16% 10,6% 7,95% Lokal Olmayan Erkek Turn Over 11,98% 11,66% 8,65% 71 2011 Parametre Sayı Oran 2012 Sayı Oran 2013 Sayı Oran Toplam 258 100,0% 242 100,0% 265 100,0% Kadın Çalışan Sayısı 60 23,3% 66 27,3% 82 30,9% Erkek Çalışan Sayısı 198 76,7% 176 72,7% 183 69,1% İSG Kurul Sayısı 13 5,0% 13 5,4% 13 4,9% Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Lokal Çalışan Sayısı 109 42,2% 107 44,2% 114 43,0% Lokal Olmayan Çalışan Sayısı 149 57,8% 135 55,8% 151 57,0% Lokal Çalışan Yönetici Sayısı 9 3,5% 10 4,1% 10 3,8% Lokal Olmayan Yönetici Sayısı 22 8,5% 23 9,5% 24 9,1% Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Erkek Babalık İzni Kullanan Kişi Sayısı 17 100% 10 100% 10 100% Erkek İzin Sonrası İşe Dönüş 17 100% 10 100% 10 100% Erkek 12 Ay Doğum Sonrası Çalışan Sayısı 17 100% 10 100% 9 90% Bayan Doğum İzni Kullanan Kişi Sayısı 6 100% 4 100% 6 100% Bayan Doğum Sonrası İşe Dönüş 6 100% 3 75,0% 5 83% Bayan 12 Ay Doğum Sonrası Çalışan Sayısı 5 83% 3 75% 5 83% Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Toplam Engelli 7 2,7% 7 2,9% 8 3% Bayan Engelli 3 5% 4 6% 5 6% Erkek Engelli 4 2% 3 2% 3 2% Yıl Sonu İtibariyle Sözleşmeli 1 0,4% 10 4,1% 5 2% Parametre Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran 3 1,6% 3 6,8% 1 1,8% Bayan İşe Alım 18-24 Yaş 25-34 Yaş 24 13,0% 4 9,1% 15 26,3% 35-50 Yaş 8 4,3% 1 2,3% 6 10,5% 50 Yaş ve Üzeri 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 18-24 Yaş 12 6,5% 9 20,5% 3 5,3% 25-34 Yaş 108 58,4% 24 54,5% 21 36,8% 35-50 Yaş 30 16,2% 3 6,8% 9 15,8% 50 Yaş ve Üzeri 0 0,0% 0 0,0% 2 3,5% Bay İşe Alım * Doğumdan 12 ay sonra dönen bayan çalışan sayısına 12 ayını henüz doldurmamış ancak bordrosu halen Bursagaz tarafından ödenen bayan çalışanlar bulunmaktadır. 72 İş Gücü Yönetimi Bursagaz işe alım süreci iş gücü yönetim süreci altında planlanmaktadır. Bursagaz yetkinlik haritalamasının bir parçası olan bu süreç kişilik, departman ve kurumsal yetenekleri birbiri ile ilişkilendiren bir yapıya sahip olmakla birlikte, kişilerin yetkinliklerinin becerilerle ve kişilik envanterleri ile eşleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Bursagaz’da işe alım süreci pozisyon bazında belirlenmiş olan kişilik envanter eşleştirmelerinin incelenmesi ve kilit, kritik ve standart pozisyonlardaki ihtiyaçların iş gücü planlamasında tespit edilmesi ile başlamaktadır. Her yıl kurum stratejilerinin oluşturulmasıyla oluşan projelerden kaynaklı ihtiyaçlar ve süreç değişiklikleri Strateji belirleme, İstişare ve değerlendirme toplantıları ile belirlenerek iş gücü planı oluşturulur. Bu planlama çerçevesinde iş posizyonu açık olan veya ihtiyaç olan alanlardaki envanterler değerlendirilerek başlayan işe alım sürecinde içsel ve dışsal işe alma metodları uygulanmaktadır. İşe alım sürecinde kariyer adayı olabilecek yönetici pozisyonundaki adaylara kişilik gelişim testi uygulaması yapılmaktadır. İşe alım sürecinde lokal istihdam işe alma prosedürleri gereğinde öncelikli konumda bulunmakta olup, ülke genelinde ulusal istihdam da söz konusu olmaktadır. Ego Analizi olarak tanımlanan bu uygulama kişinin Bursagaz’daki pozisyon bazlı yerini belirleme aracı olarak kullanılmaktadır. Enneagram modelini baz alan bu envanter uygulaması ile adayın aynı zamanda 1., 2. ve 3. Öncelikli gelişim alanları tespit edilmektedir. Bu analiz ile yetkinlik ve iş becerileri bazında her pozisyonun rol gereğince tanımlanmış olan aday becerileri değerlendirilmekte ve İnsan Kaynakları tarafından yapılan ön değerlendirme sonucunda yönetici görüşmesi planlanmaktadır. Kültürel eş değerin sağlanması bazında ön görüşme Bursagaz etik değerlerinin adayda karşılığı tespit edilmektedir. İşe alım Alan sürecinde insan kaynakları ve ilgili birim yöneticileri aktif rol oynamaktadır. Adayın kültürel uyumu kadar gelecek kariyer plan potansiyeli Bursagaz Gelişim Planlaması sürecinde önem taşıdığından adayın liderlik yetkinlikleri de değerlendirilmekte ve potansiyel iş alanları da belirlenmektedir. Bursagaz’da işe başlangıç aşamasında belirlenmiş olan maaş skalası seviye 1 üzerinden ücretlendirme yapmakta olup; asgari ücret uygulamasında cinsiyet veya operasyon alanı bazında değişiklik söz konusu olmamaktadır. Doğalgaz piyasasında istihdamı destekleme adına 2011 yılında Uludağ Üniversitesi TBMYO Doğalgaz Isıtma Bölümü’ne RMS-A istasyon eğitimi ve Sayaç kalibrasyon eğitimi 8 saatlik bir süreçte ve Harita Bölümü’ne Doğalgaz Şebeke Tasarımı ve GasWorks programı Kullanımı 15 saatlik bir program kapsamında Bursagaz’daki yetkili çalışanlar tarafından sağlanarak dağıtım piyasasına yetişmiş eleman istihdamı sağlamak adına ön çalışmalar yapılmış, 2012 yılında da aynı program aynı zaman planlamasında uygulanmıştır. 2013 yılında Doğalgaz Uygulamalı Eğitim Kampüsü proje çalışması başlatılmış ve öğrencilerin uygulamalı mesleki eğitim alabilecekleri laboratuvar kurulumu için malzeme tedarik süreci başlatılmıştır. Bursagaz’da işten ayrılma durumunda 6 ay çalışanlara 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıl çalışanlara 4 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlara 6 hafta ve 3 yıldan fazla çalışanlara 8 hafta öncesinden ihbar yasal mevzuatlar gereğince yapılmaktadır. Organizasyonel ve yapısal değişikliklere ilişkin bilgilendirmeler tüm çalışanlara en az 1 ay öncesinden gerçekleştirilmektedir. Bursagaz’da emeklilik planlaması kapsamında özel bir planlama olmamakta olup; ömür boyu iş gücü yönetimi uygulamaları kapsamında gelişim planlarındaki eğitim destekleri sağlanmaktadır. İşe Giriş Brüt Maaşları (TL) 2011 2011 Ort. Asgari Ücret 2012 2012 Ort. Asgari Ücret 2013 2013 Ort. Asgari Ücret * Kadın İşe Giriş Maaşı 1.037,324 816,75 1.419,014 913,5 1.391,225 1.000,05 * Erkek İşe Giriş Maaşı 1.270,718 816,75 1.539,634 913,5 2.190,183 1.000,05 * Aynı pozisyonda olan kadın ve erkek çalışanlar için işe giriş maaşları aynıdır. 73 YAŞAYAN DEĞERLERE UYUM SAĞLAMAK “Şirketin Vizyon,Misyon, Değer ve Etik anlayışına entegre çalışanlar uygulamaların yaygınlaştırılmasında maksimum performansı ortaya koyanlardır...” Bursagaz, 2013 yılında Çalışanların yaşayan değerlere uyumunu sağlamak adlı spesifik olarak tanımladığı stratejik amacıyla etik yönetimi diğer amaçların içerisinde ayırmış ve böylece farklı bağlı komiteler aracılığıyla etkinleştirilmesini sağlamıştır. 2013 yılında kurulan Yaşama Değer Komite’si yönetim takımının etik komite özelliğindeki görevlerini üstlenerek yeni uygulamaları da beraberinde getirmiştir. 5 kişiden oluşan komitede hukuk temsilcisi, danışman ve çalışan özelliklerinin tamamını kapsayan Bursagaz çalışan temsilcileri yer almakta olup komitenin 1 üyesi bayan çalışan olarak konumlanmıştır. İşlerinden tamamen bağımsız görev tanımları olan komite üyelerinin en önemli özellikleri tarafsız değerlendirme yapabilme yetkelerinin olmasıdır. Bursagaz’ın etik değerlerinin dikkate alınarak korunması ve iletişiminin yapılarak çalışanlar arasında yaygınlığın sağlanması, etik kurallara uyumun gözetilmesi ve uygunsuzlukların oluşmaması için önlem ve eylemlerin hayata geçirilmesi, Bursagaz bünyesinde Fırsat Eşitliği kavramının tanımının yapılması ve çalışanlara yayılımının sağlanması, etik ve fırsat eşitliği ihlallerinde doğrudan çalışanlardan geri bildirim alması ve konunun değerlendirilerek üst yönetime raporlanması ve konunun takibi, çalışanlar arasında fırsat eşitliği uygulamalarının yaygınlaştırılmasının sağlanması, insan Haklarına ilişkin olumlu uygulamaların şirket içerisinde yaygınlaştırılmasının sağlanması ve olumsuzlukların önlenmesi, kadın çalışanlara fırsat eşitliği konusunda uygulamalar sunulması, eşitlik konularında çalışanları bilgilendirici eğitimlerin planlanmasının sağlanması ve takibi, eşitlik stratejilerinin gelişimine katkı sağlanması olarak görev tanımı belirlenen komite 3 aylık sürelerde toplanarak değerlendirme raporu hazırlamaktadır. Şirket değer ve prensipleri her yeni işe başlayan çalışana oryantasyon ve işe alım sürecinde aktarılmakla birlikte uyumu her sene gerçekleştirilen Çalışan memnuniyet anketi ve yetkinlik değerlendirmeleri ile belirlenmektedir. Mevcut çalışanlar için senede 2 kez gerçekleştirilen; şirket stratejileri, sonuçları ve gelişmeler hakkında bilgilendirmenin yapıldığı ve tüm çalışanların katılım sağladığı Çalışan paylaşım toplantıları ile aktarım yapılmaktadır. Değer ve etik kurallar ile ilgili benimsetme çalışmaları her yıl yayınlanan faaliyet raporu, web sitesindeki haberler ve diğer yayınlar ile de çalışanlarla paylaşılırken, 3 ayda bir Genel Müdür tarafından gerçekleştirilen çalışanla birebir görüşme toplantılarında da ifade edilmektedir. Bursagaz stratejileri ve yaklaşımları bütünleşik olarak tasarlanmıştır, dolayısıyla her bir yaklaşım her bir paydaşın beklentileri karşılayacak düzeyde etkindir ve bu etkinliği ölçümlenmektedir. ( Paydaş beklentileri dengeleme metodu ). Kurumsal aidiyetin benimsenmesi adına tüm Bursagaz çalışanları “ Bursagaz Ailesi “ uygulamasına dahil olup, iç iletişim faaliyetleri tüm çalışanlarımızın beklentilerine göre planlanmıştır. Beklenti karşılanma düzeyi yüksek olan çalışan bağlılığının ve kültürel uyumunun artığını gözlemleyen Bursagaz, çalışanlarına yaptığı özel etkinlik anketi uygulamaları ile bu konumunu maksimize etmektedir.Her Bursagaz çalışanı kendi işini benimsemiş ve işi ile bütünleşmiş olmasının yanında, birimler arası rol tanımlarını da yerine getirmektedir. Bu alanda kendisine koçluk yapan yöneticisi ile birebir düzenli görüşmeler gerçekleştirmekte ve özel projeler alarak kişisel gerçekleştirme düzeyini üst seviyeye taşımaktadır. Bu kapsamda 2011 yılında 8, 2012 yılında 27 adet ,2013 yılında 12 adet, 2014 yılında 11 adet proje Bursagaz bünyesinde sahiplenilmiş olup bu projeler proje sorumlularının ana işlerinin dışında farklı süreçlerdeki geliştirmeleri kapsamaktadır. 74 İNSAN HAKLARI UYGULAMALARI Bursagaz’da insan hakları uygulamalarını etik değer yönetim anlayışı ile bütünleştirerek yöneten Yaşama Saygı Komitesi, sadece Bursagaz çalışanlarının değil aynı zamanda tedarikçi çalışanlarının koşullarını da geri bildirimler ışığında değerlendirmektedir. Bursagaz bünyesinde 2011 ve 2012 yıllarında çalışanlara yönelik insan hakları özelinde bir eğitim sağlanmamış olup; iş sağlığı ve güvenliği toplu seminerlerinde çalışma hakları ve koşullarına yönelik bilgilendirme yapılmıştır. 2013 yılında QDMS eğitim dokümanları aracılığıyla tüm çalışanlara online insan hakları eğitimi yayılmış ve tüm çalışanların dokümanı çalışmaları sağlanarak sistem üzerinden eğitim raporlaması yapılmıştır. Çalışanların %100’ünün bu online bilgilendirmeyi alması sağlanmıştır. 2011,2012 ve 2013 yıllarında insan hakları özelinde herhangi bir ayrımcılık olayı gerçekleştirilmemiş olup, çalışanların ve tedarikçilerin bu alanda geri bildirim vermeleri teşvik edilmektedir. Bursagaz insan hakları uygulamaları kapsamında çocuk işçi şirket bünyesinde istihdam edilmemekte, meslek liseleri ile gerçekleştirilen işbirilikleri kapsamında stajyer öğrenci uygulaması bulunmakta olup, stajyer öğrenciler ticari ve teknik büro işlerindeki uygulama alanlarında görev almaktadırlar. Bursagaz bünyesinde her çalışanın yaptığı işi, iş sağlığı ve güvenliği koşulları kapsamında kendini güvende görmediğini hissetmesi durumunda durdurma ve çalışmayı ret hakkı bulunmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının şirket içerisinde etkin uygulanması sonucunda Bursagaz’ın özelleştirme sürecinden bugüne bu yönde bir olay yaşanmamıştır. Bursagaz her yıl yapmış olduğu yatırım tedarikçi sözleşmelerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülükleri alt işverenine getirmenin yanında, kullanılacak malzemenin yapısı ve etkilerinin garanti altına alınmasına ve işçi çalıştırma koşullarına ilişkin yükümlülükleri de sözleşmelerine yansıtmaktadır. Bu kapsamda 2011 yılında 7 alt işveren, 2012 yılında 6 alt işveren ve 2013 yılında 7 alt işveren sözleşmelerinin %100’ü ile yatırım imalatı konularında bu alandaki uygulamalar dikkate alınmıştır. Bununla birlikte malzeme tedarikçilerinin %100’ü için son 3 yıllık süreç kapsamında sistem denetimleri bir sözleşme yükümlülüğü olarak kapsam içine dahil edilmiş ve yıllık bazda en az bir kez sistem denetimleri gerçekleştirilerek raporlanmış ve bu denetimler sonucunda çalışma ortamlarında insan haklarını ihlal edecek çocuk işçi çalıştırma ve zorla/zorunlu işçi çalıştırma koşulu da dahil olmak üzere herhangi uygunsuz bir çalışma koşuluna rastlanmamıştır. Bursagaz çalışanlarının ve operasyonlarının güvenliğini sağlama amaçlı olarak ISO 27001 Bilgi Güvenliği uygulamaları kapsamında çevresel fiziki güvenlik faaliyetlerini ve ISO 22301 İş Sürekliliği ve Toplumsal Güvenlik sistemi ile istasyon ve işleyiş güvenliğine ilişkin faaliyetleri hayata geçirmektedir. Bu kapsamda Bursagaz güvenlik tedarikçisi ile sözleşme kapsamında lokasyonlarının güvenliğini yönetmekte olup, 2012 yılında yapılandırılan İhsaniye Müşteri merkezinde online sistem uygulamasını kullanmaktadır. Nilüferköy, Hamitler, Gürsu, Veysel Karani, Kestel, Ovaakça istasyonlarında 7/24 güvenlik personeli istihdam edilmekte olup, OSB-4 istaysonu SCADA üzerinden online izleme sistemi ile kontrol edilmektedir. Bu süreç içerisinde 2011 yılında 29, 2012 yılında 27 ve 2013 yılında 27 adet güvenlik görevlisi şirket bünyesinde hizmet tedarikçisi kadrosu aracılığıyla istihdam edilmektedir. Tedarikçide çalışan güvenlik personelinin tamamının güvenlik unsuruna ilişkin silah kullanımı konusunda sertifikasyonu tamamlandırılmış ve yangın, atış eğitimleri yıllık olarak tekrarlanmaktadır. Bu eğitimler 2011 yılında 696 adam saat, 2012 yılında 648 adam saat 2013 yılında 648 adam saat olarak gerçekleşmiştir. Bursagaz bünyesinde sendikalaşma süreci için herhangi bir kıst bulunmamakta olup, insan kaynakları politikaları aracılığıyla çalışanlara bu alanda seçim özgürlüğü tanınmaktadır. Ancak mevcut işleyiş içerisinde çalışanlar tarafından bu yönde bir talep oluşmamış olup, kurum içerisinde herhangi bir sendikalaşma bulunmamaktadır. Bursagaz Bursa yerel lokasyonunda yer alıp, ulusal pazarda hizmet vermektedir. Dolayısıyla yerli tanımı kapsamında herhangi bir sosyolojik yapı hizmet alanında bulunmamaktadır. Operasyonların işletimi esnasında hat imalatları yasal otoritelerin onayladığı imar bölgeleri üzerinden geçmekte, dolayısıyla sosyolojik anlamda toplumsal bir zarar veya etki oluşturmamaktadır. Aynı şekilde şirket operasyonları işletme alanında bulunan halkın yer değiştirmesi veya tahliyesi gibi durumlara sebep olacak bir yapıya sahip değildir. Şirketin tüm yönetsel ve operasyonel faaliyetleri değerlendirildiğinde herhangi bir insan hakları gözetimi durumu söz konusu olmamakla birlikte, insan haklarını ihlal durumuna ilişkin bir bildirim oluşmamıştır. İnsan Hakları Etki Değerlendirmesi Bursagaz’da 2013 yılında İş Sürekliliği süreç etki analizi kapsamında değerlendirilmiş ve bu alanda 25 süreç öncelikli gözetim süreci olarak risk analizlerine dahil edilmiştir. Tüm paydaş kategorileri değerlendirdiğinde Bursagaz’ın uygulamaları göz önünde bulundurulduğunda, sürekli iyileşen süreç yapısının da bir getirisi olarak 2011,2012 ve 2013 yıllarında hiçbir paydaş kategorisinde insan hakları ihlaline ilişkin bir geri bildirim, şikayet oluşmamıştır. 75 FIRSAT EŞİTLİĞİ, ÇEŞİTLİLİK VE EĞİTİM PLANLAMASI “Bursagaz ailesi hedeflere, bir gemiyi birlikte yürüten mürettebat gibi birlikte, sorumluluk bilinci içerisinde ve ileri görüşlü bakış açısıyla hiç bir farklılık ayırt etmeden yönelmektedir... ” Bursagaz sektöründe 2012 verilerine göre %27’lik kadın çalışan oranıyla en yüksek kadın çalışan düzeyine sahip şirket olarak konumlanmaktadır. (*Enerjik verileri değerlendirilmiştir). Sadece müşteri hizmetleri alanında değil operasyonun her alanında kadın istihdamını gerçekleştiren Bursagaz, saha çalışmalarına kadın çalışanlarının katılımını desteklemede, yönetsel beceri gerektiren çağrı merkezi süreçlerindeki tüm bayan çalışanların saha süreçlerinde oryantasyon alımını desteklemektedir. Şirket bünyesinde orta kademe yönetici olarak konumlanan kadın çalışanlara teknik eğitim ve değişim projeleri desteği sağlanmakta, ücret yönetimi konusunda iş aileleri baz alınmakta ve cinsiyet ayrımı yapılmamaktadır. Bursagaz’da kurulmuş olan her takımda en az bir kadın çalışan bulunmaktadır. Sosyal faaliyet yarışmalarında kadın çalışanların katılımı ilave puan ve ödüller ile teşvik edilmektedir, böylece dengeli bir katılım sağlanmaktadır. Şirketin üst yönetiminin tamamı erkeklerden oluşmasının yanında, yönetim takımını oluşturan birim yöneticilerinin 2011 yılında %12’si, 2012 yılında %17 ve 2013 yılında %19’u kadın çalışanlardan oluşmaktadır. Ayrıca her yıl proje sahipliği kadın çalışanlara da verilmekte 2011 yılında 2 proje, 2012 yılında 2 proje ve 2013 yılında 2 proje kadın proje yöneticilerinin liderliğinde hayata geçirilmiştir. 3 yıllık süreç içerisinde Bursagaz’ın ana sosyal aktivite oluşumunu 76 içeren SOKAK-Sosyal ve Kültürel Aktiviteler Kulübü Faaliyetlerinin başkanlığını kadın yönetici yürütmekte ve alt kulüplerde kadın başkanlar bulunmaktadır. Kadın çalışanların sosyal yaşam dengelerini rahatça kurgulayabilmeleri için home-office çalışma imkanı sunulmakta ve uzaktan şirket bağlantısı sağlanmaktadır. Kadınların hamilelik dönemlerinde özel izin uygulamaları bulunmakta ve hamilelik şirket bünyesine desteklenmektedir. Bursagaz bünyesinde hamile olan bayan çalışanların iş yoğunluklarına azaltmaya yönelik rotasyon planlamaları gerçekleştirilmektedir. Tüm çalışanlar için sunulan mobil imkanlar ile çalışanların sosyal yaşantılarına daha fazla zaman ayırmaları sağlanmış, çocuklarını gün boyu şirkette misafir etme imkanı tüm çalışanlara tanınmıştır. Toplam Bölüm Maaşı İçindeki Kişi Başı Maaş Payı 2011 2012 2013 Teknik Müdürlük Bayan Çalışan 0,95% 0,80% 0,69% Teknik Müdürlük Erkek Çalışan 0,81% 0,79% 0,67% Ticari Müdürlük Bayan Çalışan 0,47% 0,47% 0,51% Ticari Müdürlük Erkek Çalışan 0,68% 0,72% 0,75% 10 Bursagaz çalışanı Almanya EWE AG’de kıyas çalışmalarına katılım sağlamıştır. Bursagaz çalışanlarının tamamı operasyonel ve yetkinlik bazında her yıl performans değerlendirme sürecine tabi olup; gerçekleştirilen değerlendirmeler sonucunda performans puanları oluşmakta ve performans puanı karşılığında, ve aynı zamanda katkı sağladıkları projeler bazında performans primine hak kazanmaktadır. Şirket dışı şehir dışı aktivitelerde çocuklu kadın çalışanların etkinliklere katılım ve aileleri ile konaklamaları şirket tarafından desteklenmekte ve böyle çalışanların iş hayatına adaptasyonu sağlanmaktadır. Bursagaz eğitim planlaması sürecini fırsat eşitliği uygulamaları kapsamında yönetmekte olup, çalışanların gelişimini sağlamada ayrım oluşturmamak adına, eğitim planlarını gelişim planları ile desteklemektedir. Bu kapsamda 2011 yılında 9.150,50 saatlik ve kişi başı 46 saat bazında, 2012 yılında 4.581 saatlik ve kişi başı 18 saat, 2013 yılında ise 5.522 saatlik ve kişi başı 20 saat bazında eğitim planlaması hayat geçirilmiştir. Bu eğitimlerin tamamında kadın erkek çalışan ayrımı yapılmaksızın eğitim planlamaları eşit düzeyde gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda şirket bünyesinde kişisel eğitim planlamalarına da destek sağlanmakta 2012 yılı ve 2013 yıllarında şirket bünyesinde Fatih Üniversitesi işbirliği ile MBA programına destek sağlanarak 21 kişinin programdan mezun olması için katkı sağlanmıştır. Kültürel ve teknik uyumun sağlanması adına 2012 yılında başlatılan ve halen devam eden TEX –Teknik Değişim programı kapsamında Çalışan Sayısı 2011 Sayı Performans değerlendirme uygulaması Bursagaz bünyesinde operasyonel ve yetkinlik bazlı iki farklı sistem ile yürütülmektedir. Hedef şirketin kurum ve departman karnelerinin yayılımı ile yetkinlik haritasındaki özellikler ile eşleştirilmektedir. Kurum ve birim projelerinin ayrıca değerlendirildiği süreçte yetkinliklerini geliştiren çalışanların oluşumu desteklenmektedir. Bu kapsamda 2011 yılında net 1.343.863,76 TL, 2012 yılında net 1.628.314,89 TL ve 2013 yılında net 1.462.333,33 TL prim dağıtılmış olup; 2011 yılında 13 çalışan, 2012 yılında 3 çalışan ve 2013 yılında 1 çalışan prim uygulamasından performans puan düşüklüğü nedeniyle yararlanmamıştır. 2011 Oran 2012 Sayı 2012 Oran 2013 Sayı 2013 Oran Toplam 258 100% 242 100% 265 100% Kadın Çalışan Sayısı 60 23% 66 27% 82 31% Erkek Çalışan Sayısı 69% 198 77% 176 73% 183 Yabancı Çalışan Sayısı 0 0% 0 0% 1 1% 18-24 Yaş Kadın Çalışan 4 7% 5 8% 4 5% 25-34 Yaş Kadın Çalışan 38 63% 42 64% 52 63% 35-50 Yaş Kadın Çalışan 18 30% 19 29% 26 32% 51 Yaş ve Üzeri Kadın Çalışan 0 0% 0 0% 0 0% 18-24 Yaş Erkek Çalışan 12 12% 12 7% 5 3% 25-34 Yaş Erkek Çalışan 116 59% 92 52% 96 52% 35-50 Yaş Erkek Çalışan 68 34% 69 39% 78 43% 51 Yaş ve Üzeri Erkek Çalışan 2 1% 3 2% 4 2% 77 İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ YAKLAŞIMI “Çalışma ortamının güvenini sağlayan en önemli olan unsur, çalışanların gerçekleştirdikleri operasyonlarda kendilerini destekleyen bir şirketin varlığına inanmalarıdır. Bursagaz bu bakış açısıyla çalışanları arasında iş sağlığı ve güvenliği bilincini yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır...” Bursagaz 2005 yılında sertifikalandırdığı OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği yönetim sistemi uygulamalarını tüm lokasyonlarını kapsayacak şekilde yapılandırmış olup; kurum içerisinde oluşturduğu hem büro alanından hem de saha alanından temsilcilerin katılım gösterdiği İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu yapısı ile uygulamalarını yaygınlaştırmaktadır. Kurul içerisinde 2011,2012 ve 2013 yıllarında 13 erkek çalışan görev almaya devam ederek haftalık saha ziyareti planları ile uyumluluğu değerlendirerek , iyileştirme, düzeltici ve önleyici eylemlerin hayata geçirilmesi için planlamalar yapılmaktadır. Komitenin başkanlığı 3 yıllık süreç içerisinde üst yönetimi temsilen teknik genel müdür yardımcısı tarafından yönetilmektedir. İlgili birim yöneticileri, çalışan temsilcileri, tedarikçilerden temsilciler ve A Sınıfı İş Güvenliği uzmanının katılım sağladığı çalışmanın temel amacı şirket içerisinde iş sağlığı ve güvenliği bilincine ilişkin faaliyetlerin yayılımının sağlanarak, uygulamaya olumlu yansımaların sağlanmasının garanti altına alınmasıdır. OHSAS 18001 ve Yasal mevzuata ilişkin gerekliliklerin de ötesinde hayata geçirilen faaliyetler ile çalışma ortamının güvenliğini sağlayan Bursagaz İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu, her ay önceden belirlenmiş günlerde toplantı gerçekleştirerek 3 aylık saha ziyareti planını yapmakta ve ekip içerisinde görev dağılımını gerçekleştirmektedir. Her saha ziyareti sonrasında saha ziyareti raporu oluşturularak, ay içerisinde elde edilen bulgular kurul toplantısında değerlendirilerek aksiyon planı oluşturulmakta ve faaliyetler önceliklendirilmektedir. Her yıl A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı eşliğinde risk analizleri tüm bölümler için gerçekleştirilmekte, hiyerarşi skalasında önlemler belirtilerek önceliklendirilmekte ve İş Sağlı ve Güvenliği Programı oluşturulmakta ve yayınlanmaktadır. İSG Eğitimleri (Saat) 2011 2012 2013 Yangın Söndürme Eğitimi 0 354 375 İlkyardım Eğitimci Eğitimi 0 63 0 Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 375 788 585 Teknik Emniyet 186 28 1* C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlık Eğitimi 90 0 0** İş Güvenliği Kurul Üyeleri Eğitimi 119 0 22 İlkyardım Eğitimi 352 0 28 Temel Trafik Eğitimi 0 0 240 Kontrolsüz Gaz Çıkışlarına Müdahale 0 0 14 Solunum Seti Kullanma Eğitimi 0 0 90 * 2013 yılında verilen 1 adet teknik emniyet İSG seminerinde tüm çalışanlara verilmiştir. ** 2013 yılında İSG uzmanlığı konusunda 3 çalışan sınava girmiştir. 78 “Çalışanlarımızın hayatlarının her anlarında yanında olmak ve onları korumak aile duygusunu yaşatmamızın en önemli destekçisidir..” Her yıl sonunda İş Sağlığı ve Güvenliği Faaliyet raporu oluşturularak şirket bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetler bilinçlendirme çalışması kapsamında yayınlanmaktadır. Bursagaz iş sağlığı ve güvenliği bilincini yaygınlaştırmak için her yıl eğitim ve özel seminerler gerçekleştirmekte, görsel anlamda videoları ve afiş çalışmalarını çalışanlar ile paylaşmaktadır. İş Sağlığı ve güvenliği ile ilgili önerilerin de değerlendirildiği sistemde 2011 yılında 5, 2012 yılında 6 ve 2013 yılında iş sağlığı ve güvenliğine özel kurulan öneri sistemi de dahil olmak üzere 7 adet öneri çalışanlar tarafından verilmiş ve ilgili önlemler kurul tarafından alınmıştır. Şirket bünyesinde gelecekte kazaların önlenmesi amacıyla stratejik planda iş sağlığı ve güvenliği bilincini artırarak uygulamalar geliştirmek stratejik amacı kapsamında faaliyetler orta ve uzun vadede de planlanarak çalışanların ölümlü, ağır yaralı ve hafif yaralı kazalara maruz kalmamaları için gerekli tedbirler alınmış olup, bu alandaki en etkin örnek Nilüferköy yerleşke ve yeni Genel Müdürlük binasında yapım aşamalarında hayata geçirilen yerleşim uygulamalarıdır. Saha ya da büro alanında meydana gelen ya da gelecek her iş kazası ya da ramak kala olayı Yönetim Sistemleri bünyesinde yayınlanmış olan raporlama formatlarına işlenerek devletin ilgili kurumlarına yasal mevzuatlarda belirtilen süreler içerisinde iletilerek işlemlerin gerçekleştirilmesi sağlanmaktadır. Her olay yıl sonunda Sağlık Birimi ve İnsan Kaynakları birimi tarafından raporlanmasının yanında, İş Sağlığı ve Güvenliği faaliyet raporuna da eklenmektedir. Bursagaz saha imalatı ve gazlı, yüksek basınçlı ortamda çalışma şartlarının bulunduğu bir operasyonu yönetiyor olması nedeniyle, yüksek risk grubu kapsamında değerlendirilmekte ve bu alandaki iyileştirmeleri optimum düzeyde yönetmek amacıyla çeşitli bilinçlendirme faaliyetlerini hayata geçirmektedir. 2011 yılında kişi başı 4,64 saat İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi sağlanırken, 2012 yılında 5,32 ve 2013 yılında 5,11 saat eğitim sağlanmıştır. Bu eğitimlerin yanında her yıl çalışan paylaşım toplantılarında tüm tedarikçi çalışanlarının da katılımıyla A Sınıfı İş Güvenliği uzmanı tarafından seminer gerçekleştirilmektedir. Eğitimlerin tamamında çalışanların bütünü dikkate alınmış ve pozisyon, çalışma sahası ve cinsiyet ayrımı yapılmaksızın tüm çalışanlara eğitim olanakları sunulmuştur ve eğitimi tamamlamaları sağlanmıştır. Bursagaz’ın toplumsal bilinçlendirme anlamında iş sağlığı ve güvenliği aynı zamanda çalışan sağlığı adına dış e bültenin her sayısında sağlık köşesinde bilgilendirme yapılmakta, saha ziyaretlerinde bölgede oturan halk, çalışmanın güvenlik koşulları konusunda bilgilendirilmektedir. Şirketin çalışanlarının bağlı olduğu bir işçi sendikası bulunmadığından bir toplu iş sözleşmesi de bulunmamakta olup, bu kapsamda iş sağlığı ve güvenliğini kapsayan ayrı bir sözleşme bulunmamaktadır. Bununla birlikte alt iş veren sözleşmelerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin koşullar belirtilmiştir ve saha ziyaretleri ile uygunluğu denetlenmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Performansı 2011 2012 2013 İlk Yardım Kapsamında Tedavi Edilen İş Kazaları Sayısı 3 2 1 Kayıp Gün Sayısı 15 28 14 Yaralanma Oranı (Bursagaz) Erkek 6.34 1.87 1.78 Yaralanma Oranı (Bursagaz) Kadın 0 1.87 0 Yaralanma Oranı Alt İşveren Erkek 0 0 0 Yaralanma Oranı Alt İşveren Kadın 0 0 0 Meslek Hastaklığı Sayısı (Alt İşveren Dahil) Erkek 0 0 0 Meslek Hastaklığı Sayısı (Alt İşveren Dahil) Kadın 0 0 0 Toplam Kayıp Gün / Raporlu Gün Sayısı Erkek 15 28 14 Toplam Kayıp Gün / Raporlu Gün Sayısı Kadın 0 0 0 Ölümlü Kaza Sayısı 0 0 0 Ölümlü Kaza Sayısı (Alt İşveren) 0 0 0 Ölümlü Kaza Nedeni Mevcut Değil Mevcut Değil Mevcut Değil * 1.000.000 saat başına düşen yaralanma oranıdır. 79 ÇOCUKLAR GÜLÜŞÜYOR ‘‘Her bir cıvıltılarında etrafı şenlendiren çocuklarımız geleceğimizi gördüğümüz birer ayna gibidir...’’ KURUMSAL VATANDAŞLIK “Kurumsal sosyal sorumluluk anlayışında çevresel, toplumsal ve ekonomik bakış açısıyla bütünleştiren Bursagaz, operasyonel bir şirket olmanın ötesinde toplumsal fayda anlayışını da süreçlerine yansıtmaktadır.” Bursagaz operasyonel bir şirket olmasının yanında gelecek yönetimi bakış açısıyla sosyal sorumluluk bilincini yaygınlaştıran bir kurumsal vatandaşlık yaklaşımına da sahiptir. Bu kapsamda her yıl lokal otoritelerin ve kurumların da desteği ile pek çok sosyal sorumluluk projesini hayata geçirerek toplumsal katkı oluşturmaya devam etmektedir. Kurum stratejilerine perspektif oluşturan Sosyal Duyarlılık alanını kritik bir başarı faktörü olarak gören Bursagaz bu alanda özel stratejik amaçlar geliştirmektedir. Kurumsal sosyal sorumluluk bakış açısının geliştirilmesinden, çevresel etkilerin minimizasyonuna ve toplumsal fayda oluşumuna kadar pek çok amacı stratejik plan çerçevesinde yaygınlaştırarak hedeflendiren Bursagaz, topluma değer oluşumunu destekleyen bir yönetim anlayışını benimsemiştir. Bursagaz’ın süreç yapısı dikkate alındığında son 3 yılda süreçlerinin %28’in yerel otoriteler, toplumsal fayda bazlı kuruluşlar, oda ve birlikler gibi pek çok sosyal organizasyon kapsamında işbirliği bulunmaktadır. Bu kapsamda çevresel etkileri minimize etmek ve baca gazı zehirlenmelerinin önüne geçilmesi için güvenli kullanım çalışmaları kapsamında 2011, 2012 ve 2013 yıllarında Bursa Valiliği nezdinde yürütülen yıllık çalışmalara destek sağlamaktadır. Bursagaz sunduğu ürünün özellikleri çerçevesinde çevresel iyileştirme faktörü yoğun bir şirket olması nedeniyle her yıl yılda bir kez gerçekleştirdiği Basın Paylaşım Toplantısı kapsamında hedeflerinin gerçekleşmesini kamuoyu ile paylaşarak doğalgazın yaygınlaştırılarak hava kalitesinin iyileştirilmesinin sağlanması yönündeki çalışmalarını kamuoyu ile paylaşmaktadır. Hizmet sunduğu alandaki negatif etkilerin oluşmaması adına her operasyonunda belediyeler, karayolları ve ilgili bakanlıklarla temas halinde olan Bursagaz, yapım çalışmalarını yasal izinler kapsamında yürütmektedir. Tüm 82 bu süreçler değerlendirildiğinde lokal ilişkiler de dahil olmak üzere paydaşları bazında herhangi bir tartışma ya da şikayet almayan Bursagaz, paydaş beklenti yönetimi alanında kıyas alınan kuruluşlar arasında yer almaktadır. Bursagaz son 3 yıllık süreç içerisinde bu anlamda hiçbir cezai işlem ile karşılaşmamış. Tüm operasyon alanları aktif olarak işletilmeye devam etmektedir. Sosyal alanda çalışanlarının desteği ile kurulmuş olan Bursagaz Eğitim Gönüllüleri Derneği oluşumu ile her yıl öğrencilere burs imkanı tanıyan bir yapıya sahip olan Bursagaz, 2012 yılında BEBKA’dan aldığı hibe desteği ile engelli eğitimini kolaylaştırmayı misyon edinerek “ Engelli Eğitimi Kolaylaştıralım Topluma Değer Katalım “ projesi ile 2012 yılında 40 ilköğretim okulunda 45 özel eğitim sınıfının rehabilitasyonunu gerçekleştirmiş, bu sürece 2013 yılında da devam ederek 15 özel eğitim sınıfının daha rehabilitasyonunu gerçekleştirerek, 2014 yılı içinde gerçekleştirmeyi planladığı Özel Eğitim Anaokulu Projesinin taslak çalışmalarını tamamlamıştır. 2013 Yılında Bursagaz Eğitim Gönüllüleri Derneği Basketbol Kulübünü kuran dernek çalışanları, ihtiyaç sahibi olan ailelerin çocuklarını sportif alanda geliştirmelerine burs olanaklarıyla imkan tanıyarak, gençler liginde bir takım oluşturarak geleceğin sporcularının yetiştirilmesine katkı sağlamıştır. Bursagaz Eğitim Gönüllüleri Derneği 2011 yılında 108.714 TL, 2012 yılında 336.035 TL ve 2013 yılında 266.965 TL burs ve faaliyetleri için harcama gerçekleştirmiştir. Kurumsal vatandaşlık boyutunu etik yönetim anlayışı ile eşleştiren Bursagaz adil rekabet koşullarının oluşturulması ve iş ahlakının optimum düzeyde yönetilmesi adına yönetişim anlayışını kontrol etmektedir. Bursagaz etik yönetim anlayışı kapsamında da değerlendirildiği üzere, yolsuzlukla mücadele konusunda 2011 ve 2013 yıllarında yayınlanmış olan iç etik değerlerine göre kural uygulamalarını takip etmiş, risk yönetimi içerisinde zorunlu risk kataloğunda bulunan yolsuzluk risklerini önleme yaklaşımı kapsamında süreçlerinin %100’ündeki riskleri değerlendirmiş ve her yıl etik kuralları konusunda çalışan paylaşım toplantısında gerçekleştirdiği bilgilendirme sunumları kapsamında çalışanların 100% bilgilendirmiştir. Ayrıca Yaşama Saygı Komitesi aracılığıyla yapılan duyuru çalışmaları 2013 yılında etkinleştirilmiştir. Bursagaz’da özelleştirme sürecinden bugüne kadar herhangi bir yolsuzluk olayı ile karşılaşılmamıştır. Bursagaz’ın her yıl BTSO tarafından takdim edilen Ekonomiye Değer Katanlar Ödülü’nde son 3 yıllık süreçte ilk 10 sırada yer alması bu uygulamalarının bir sonucunu oluşturmaktadır. Ulusal rekabet koşulları çerçevesinde özelleştirme kapsamında elde ettiği 30 yıllık süreli lisansa ilişkin kamu hizmeti niteliğinde olan enerji dağıtım hizmeti sunan Bursagaz, lobicilik alanındaki faaliyetlerini sektörün gelişimi üzerine kurgulamış olup, herhangi politik alanda finansal ya da finansal olmayan bir katkı tarafı bulunmamaktadır. Hizmet sunduğu alandaki yerel ekonominin gelişmesine odaklı olarak odalar, birlikler ve derneklerle sektörde iş alanları oluşturmaya endeksli bir yapıya sahip olarak sektöre destek sağlamaktadır. Bu bakış açısı dahilinde Bursagaz’ın özelleştirme sürecinden bugüne rekabeti etkileyecek veya rekabet koşullarıyla ilgili herhangi bir davası veya uygulaması bulunmamaktadır. Kurumsal Vatandaşlık yaklaşımının bir sonucu olarak her yıl yasal denetimlerden geçen, EPDK tarafından 3. Taraf denetimlerini tamamlayan Bursagaz bu denetimler sonrasında uyumluluk alanında herhangi bir uygunsuzluk geri bildirimi almamış veya cezai işlem uygulaması ile karşılaşmamıştır.Bursagaz’ın 2013 yılında başlattığı ISO 22301 İş Sürekliliği ve Toplumsal Güvenlik projesi kapsamında 2011 ve 2012 yıllarında gerçekleştirilen süreç etki analizleri iş etki analizlerine dönüştürülmüş ve tüm iş süreçleri finansal kayıp, operasyonel kayıp, yasal zorunluluk, kurumsal itibar, müşteri memnuniyetsizliği, çalışan memnuniyetsizliği, toplumsal zarar, insan sağlığı ve çevre boyutlarında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda istasyon işletimi ve şebeke bakım süreçleri kritik iş etki alanlarındaki süreçler olarak tespit edilmiş ve iş sürekliği planında toplumsal güvenlik alanındaki riskleri ayrıca belirlenerek, süreç yönetim performans parametreleri tanımlanmış ve proje planları oluşturulmuştur. Bu kapsamda Bursagaz’ın şebeke güvenliğini arz anlamında sağlayan en önemli uygulamaların başında SCADA, şebekenin uzaktan kontrolü uygulaması gelmektedir. Operatörsüz istasyon ve ekipman işletimini sağlayan sistem, mücbir sebep oluşturabilecek durumlarda şebekenin yönetimini gerçekleştirerek oluşabilecek zararları minimize ederek, kontrolsüz gaz çıkışı ve bu sebeple oluşabilecek hasarları azaltmaktadır. Bursagaz’ın şebeke yönetim ve kontrol merkezinde konumlandırılan bu yapı, Bursagaz’ın toplumsal anlamda yerel ekonomiye ve toplumsal güvenliğe yaptığı en önemli yatırımların başında gelmektedir. Arz güvenliğinin en önemli materyalini oluşturan bu sistem, basınç farklılıkları, sıcaklık farklılıkları, ekipman arızaları ve istasyon alarmlarını online bir sistem üzerinden takip edilmesini sağlamanın ötesinde kuvvetli yer altı hareketleri ile birleştirilerek deprem anının erken uyarı sistemi olarak çalışarak hattın gazsızlaştırılmasını sağlayacaktır. Eğitim Gönüllüleri Faaliyetleri 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Burs 11 18 13 24 41 38 50 63 Bilgisayar Sınıfı 1 1 1 0 0 2 0 0 Fen Laboratuvarı 1 0 1 1 0 2 0 1 Özel Eğitim Sınıfı 0 0 0 0 0 1 45 15 Eğitim Yardımı 50 0 0 0 50 58 90 152 Köy Okulu Yenileme 0 0 0 0 0 1 1 1 Spor Faaliyeti 0 0 0 0 0 0 0 1 Diğer 0 0 1 1 1 1 1 0 83 ÜRÜN GÜVENİLİRLİĞİ ve HİZMET MEMNUNİYETİ “Bursagaz sunduğu hizmetin toplumsal güvenliğini garanti altına alacak iş sürekliliği planları oluşturarak; ürün ve hizmet sürekliliğini taahhüt eden faaliyetleri hayata geçirerek paydaş memnuniyetini sağlamaktadır...” Bursagaz sunmuş olduğu ürün yapısı itibariyle çevreci yapısıyla Bursa Mücavir alan sınırları çerçevesinde doğalgaz dağıtım hizmeti sunarken; ürünün güvenli ve verimli kullanımı konusunda bilinçlendirme faaliyetlerini de hayata geçirmektedir. Her yıl sosyal medya aracılığıyla, güvenli kullanım konusuyla ilgili bilinçlendirme duyurularını gerçekleştiren Bursagaz, yıllık iletişim planı çerçevesinde güvenli kullanım basın bültenleri yayınlanmaktadır. 2011 ve 2012 yıllarında güvenli kullanım broşürünü tüm gaz açımlarında dağıtan Bursagaz, 2013 yılında 10 adımda Hayatta Kalın Projesini başlatarak Bursagaz, tesisatlara müdahale, bacalı cihaz kullanımı, menfez uygulamaları, ocak bağlantıları, baca temizliği konularında kamuoyunda bilincin oluşturulmasına katkı sağladı. Arz güvenliğinin yanında bu alanda iç tesisat güvenli kullanım uygulamalarını yönetmelikler kapsamında gerçekleştirerek, 3 yılın sonunda 132.876 adet tesisat kabulü yapılarak, tüketicilerin tesisatlarının uygunluğuna göre hizmet sunumu gerçekleştirilmektedir. Bursagaz iç tesisat süreci kapsamında 2011 yılında 42,727 adet, 2012 yılında 39,719 adet ve 2013 yılında 48,430 adet bordro tesisat kontrol gerçekleştirilerek müşterilere güvenli kullanım sağlayabilecekleri tesisatlar sunulmuştur. Bursagaz ilgili EPDK mevzuatları gereğince iç tesisatlara 84 müdahale imkanına sahip olmayıp, doğalgaz kullanımında Bursagaz hizmet alanında meydana gelen kullanım kaza olayları kullanıcı hatasından ve/veya kullanıcıların tesisata yetkisiz müdahalelerinden kaynaklanmaktadır. Bu kapsamda 2011 yılında 46, 2012 yılında 57 ve 2013 yıllarında 74 adet zehirlenme olayı meydana gelmiştir. Bursagaz bu olayların önlenmesi amacıyla periyodik kontrol sürecini 2013 yılında ilgili mevzuatlarında yetki vermesi üzerine etkinleştirerek 2014 yılı için iş gücü planlamasını kurgulamıştır. Bu kullanıcı hata kaynaklı sürecin dışında Bursagaz’ın ürünün sunumu veya ürünün kapsamı ile ilgili sağlığa veya çevreye verilen zarar konusunda aldığı herhangi bir şikayet bulunmamaktadır. Bursagaz her yıl gerçekleştirdiği toplumsal memnuniyet araştırmasında çevresel etkilerini sorgulamakta olup, çevrede yaratılan olumlu etki algı düzeyi 2011 yılında % 57, 2012 yılında %87 ve 2013 yılında % 86 olarak gerçekleşmiştir. Bursagaz süreçlerinde ürün markalama süreci üretilen ürün olarak sunulmadığından bulunmamaktadır; dolayısıyla ürün markalamayla ilgili herhangi bir uyumsuzluk ya da cezai yaptırım durumu söz konusu değildir. Bursagaz 70 bar basınçta Ulusal Şebekeden aldığı doğalgazı ısıtma prosesinden geçirip, basıncını düşürerek son kullanıcılara aktarmakta, bu süreçte ürünün içerik özelliğinde hiçbir değişiklik olmamakta sadece hacimlerde değişiklik bulunmaktadır. Paydaş Memnuniyeti “Memnuniyet odaklı bakış açısını süreçlerine yansıtan Bursagaz, her operasyonunda paydaş beklentilerini dikkate alarak geliştirme çalışmalarını yönetmektedir...” Bursagaz faaliyete geçtiği günden itibaren ‘Müşteri Memnuniyeti’ odaklı hizmetiyle paydaşlarının beklentilerini en üst düzeyde karşılamak için Müşterilerinden gelen geri bildirimleri kullanarak; Memnuniyet düzeyi ölçümlemesini gerçekleştirmektedir. Bu geri bildirimlerle yeni projeler üreterek daha yüksek hizmet kalitesi sunmayı hedeflemektedir. Müşteri, çalışan ve toplum odaklı çalışmalarında sinerji yaratarak her geçen sene artan performans ve memnuniyet parametreleriyle sektörde büyük ilerlemeler kaydetmektedir. Her sene gerçekleştirilen Evsel Müşteri Memnuniyet araştırması kapsamında bireysel, ticari ve resmi kullanıcıların; Sanayi Müşteri Memnuniyet Araştırması kapsamında serbest ve serbest olmayan sanayi kullanıcılarının, Toplumsal Fayda Araştırması ile odalar, birlikler, tedarikçilerle işbirliği gerçekleştirilen, toplumun farklı kesimlerinin algıları elde edilmekle birlikte; Çalışan Memnuniyet araştırması ile Bursagaz personelinin algılama düzeyini de ölçmektedir. Son derece şeffaf yapılan uygulamada kullanıcılar kendi şifreleriyle sisteme giriş yapmakta ve bölüm ve isim sorgulaması olmamaktadır. Evsel Müşteri Memnuniyeti Evsel Müşteri anketi Bursagaz’ın marka bilinirliğini, kurumsallık algısını, ürün ve hizmetlerin kullanımları ile ilgili detaylı bilgileri almaya yönelik olarak yapılmaktadır. Daha önce bir araştırma kurumu tarafından yapılan uygulama 2012 yılı itibari ile Bursagaz’ın kendi içerisinde oluşturduğu bir ekip tarafından kendi bünyesinde yapılmaktadır. 2013 yılında anket uygulaması Temmuz-Eylül ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada her deneğin sosyo- ekonomik seviyesi belirlenirken; medya kullanım alışkanlıkları ve kurumun hizmet alanlarının bilinirliği de ölçülmektedir. Şeffaflık, iletişim etkinliği, kaliteli hizmet ve tasarım sunma, hizmetlerin ve sunulan ürünün çevrede olumlu etki yaratma düzeyi, çalışan kalitesi, güvenilirlik, fiyat ve hizmet dengesi, taleplere yanıt verme, doğalgazı tercih etme nedeni, erişebilirlik, bilgilendirme, teknik hizmet, ekonomik yakıt sunma, müşteri sadakati, Acil 187 ve Çağrı Merkezi Ofissiz Hizmet Uygulamasına ilişkin ölçümlemeler Evsel Müşteri Memnuniyeti kapsamında gerçekleştirilmektedir. Her sene anketten elde edilen sonuçlar çalışan paylaşım toplantılarında tüm çalışanlar ile paylaşılırken, basın toplantıları aracılığıyla diğer paydaşlarla paylaşılmaktadır. 2013 yılında elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Doğalgaz Kullanımını Tercih Etme düzeyi %97,Müşteri Sadakati % 95 Kurumsal Firma ve Teknik Hizmet Sunma düzeyi ise %94’lük bir seviye ile araştırma anketinin en başarılı algı alanları olarak raporda yer almıştır.2007 yılında %86, 2008 yılında %89, 2009 yılında %88, 2010 yılında %87, 2011 yılında %83 ve 2012 yılında %74’lük bir başarıya ulaşan Bursagaz 2013 yılında %90 Müşteri Memnuniyetini sağlayarak doğalgaz dağıtım şirketleri arasında önde gelen şirket olma konumunu sürdürmektedir. Anket uygulaması eski ve yeni dönem müşterilerinin tamamını kapsayacak şekilde yapılmıştır. 2013 yılında gerçekleştirilen Evsel Müşteri Memnuniyeti araştırmasında Doğalgaz tüketim alışkanlıkları, Sosyal medya kullanım düzeyleri ve diğer dağıtım faaliyet alanlarına yönelik karşılaştırma başlıklarına vurgu yapılmıştır. Elde edilen bulgular dahilinde 2013 yılında ankete katılan müşterilerin %84’ünün doğalgaz tüketimlerinde azalma görülmediği tespit edilirken, %16’sının tüketimlerini azaltma yönünde eğilim gösterdikleri görülmüştür. Anketten elde edilen verilere göre tüketim azalmalarının başlıca nedenleri; doğalgaz fiyatları ve faturaların yüksek gelmesi olarak belirtilmiştir. Hizmet bilinirliği olarak banka ve PTT Şubeleri aracılığıyla sunulan ödeme imkanları ön plana çıkmakla beraber 2013 yılında faaliyete geçen Ofissiz Hizmet uygulamasının müşterilere yayılımının sağlandığı gözlenmiştir. 85 Sanayi Müşteri Memnuniyeti Bursagaz Sanayi müşterilerine özel olarak her yıl müşteri memnuniyeti uygulamasını hayata geçirmektedir. Hizmetlerden sürekli yararlanma, genel memnuniyet, istenilen zamanda ulaşabilme, eleman kalitesi, müşteri sadakati, sorunlara çözüm getirme yaklaşımı, taleplere yanıt verebilme yetisi, kurumsallık, çevreye olumlu etki yaratma, yenilikçilik, güvenilirlik, güler yüzlü hizmet, şeffaflık, teknik destek, bilgilendirme düzeyi, medyada yer alma, önleyici davranış, sosyal-ticari sorumluluk, kesintisiz hizmet gibi pek çok alanı kapsayan araştırma çalışması sanayi müşterilerine yönelik projelerin oluşturulmasına katkı sağlamaktadır. Yapılan anket uygulamasında sanayi müşterileri tarafında en çok kullanım yapılan alanların sırasıyla üretim, yemekhane, ısınma, fabrika ısınması ve elektrik üretiminde kullanıldığı belirlenmiştir. 2011 yılında %81, 2012 yılında %86 ve 2013 yılında %92’lik memnuniyet düzeyinin ifade edildiği çalışmada belirtilen teknik destek sunulmasına ilişkin alanlardaki iyileştirme ihtiyaçları üzerine eylem planlarında müşteri ziyaret planlamaları yeniden yapılandırılmış ve sanayi bülteni içerikleri fiyat ve teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak revize edilmiştir. Böylece memnuniyet planlamasında optimizasyon sağlanmıştır. Toplumsal Fayda Anketi Bursagaz sunduğu hizmette müşteri ve çalışan memnuniyetinin yanı sıra paydaş memnuniyetine de önem vermektedir. Sosyal sorumluluk projelerini yapılandırma amaçlı olarak; 2006 yılından beri sürdürdüğü Toplumsal Fayda Anketiyle paydaş memnuniyetini ölçmekte, ana-alt tedarikçiler, medya kuruluşları, kalite kuruluşları, odalar, meslek kuruluşları, okullar, diğer eğitim kurumları gibi birçok alandan temsilciyle toplumsal memnuniyet düzeyini ölçmektedir. Hizmet algılama alanlarında; doğalgaz dağıtım hattının güvenliğine inanma, sektörde lider olma, doğalgazın çevreye ve doğanın korunmasına destek vermesi, enerji sektörüne ve yerel ekonomiye katkı sağlama, sağlık hizmetlerine katkı, yatırımlarıyla kişilere istihdam sağlama, yenilikçi olma, kendi sektöründe ödül alma, finansal sağlamlık, enerji verimliliği, hizmette atık bertarafı, yerel kuruluşlarla proje geliştirme ve başvurulara zamanında geri dönüş yapma gibi birçok parametrede paydaş görüş ve yorumları alınmaktadır. Bir çok sosyal sorumluluk projesine imza atan Bursagaz 2013 yılında da BEBKA-Bursagaz EGD işbirliği ile okullara destek vermenin yanı sıra, Kan Bağışı Kampanyası ve ‘‘Engelli Eğitimini Kolaylaştıralım, Topluma Değer Katalım’’ sloganı her yıl engelli sınıflarını rehabilite ederek sorumluluk bilincinin gelişmesine destekte bulunmakta ve algılama sonuçlarında Eğitime Destek Verme algısında % 97 oranında bir memnuniyet gerçekleştirdiği gözlemlenmektedir. Toplumsal fayda anketinin son 3 yıllık performansına bakıldığında genel memnuniyet 2011 yılında %67 iken, 2012 yılında %85’e yükselmiş ve 2013 yılında %91 olarak gerçekleşmiştir. Telefonla Anket Bursagaz’ın 2010 yılı itibari ile Müşteri Hizmetleri Müdürlüğü kapsamında başlattığı Müşteri Memnuniyet Anket uygulaması 2011 yılında İşletme Müdürlüğü ile müşteriyle birebir etkileşimde olan personelin baz alınarak yapıldığı anketlerle devam etmektedir. Müşterilerimiz ile birebir temas kuran tüm Bursagaz personelinin günlük olarak verdiği hizmetin müşteri açısından nasıl algılandığına yönelik, hizmet kalitesini ölçme amaçlı olarak telefonla memnuniyet araştırmasını gerçekleştirmektedir. Detaylı performans analizi ile gerçekleştirilen sistemde Müşteri İlişkileri’ne bağlı Çağrı Merkezi, İşletme Müdürlüğü’nde Acil 187 ve Anakumanda, Müşteri Hizmetleri Müdürlüğüne bağlı iç tesisat ekiplerinin performansları ve işten duyulan genel memnuniyet ölçülmektedir. Araştırma tamamen bağımsız ve rastlantısal örneklem ile yürütülmekte olup, iki Bursagaz çalışanı tamamen bu süreçle ilgili olarak görevlendirilmiştir. Araştırmaya ilişkin raporlar Yönetim sistemleri tarafından doğrudan SAP raporu ve Yol-bil üzerinden alınmakta ve rastlantısal örneklem metodu ile yürütülmektedir. Anket uygulaması kapsamında raporlar evsel müşteriler ile gerçekleştirilmekte olup Çağrı Merkezi ve İç Tesisatta bir gün öncesinden Yol-Bil uygulaması ile anlık olarak 86 Acil 187 ve Anakumanda personellerine uygulanmaktadır. Çağrı Merkezi’ne gelen tüm talep, şikayet, ve işlem kayıtları ile Anakumanda’ya gelen ihbarlar ile bu ihbarlara yönlendirilen Acil 187 personellerinin iş süreçleri ve ilgili müşterileri ile olan etkileşimlerini kapsamaktadır. Anket uygulamaları 1 en düşük, 5 en yüksek olmak üzere beş seviyeli bir memnuniyet ölçeklendirilmesi üzerinden yapılmakta olup, 7 farklı soru bölümü ve kırılımlarından oluşmaktadır. Sunuş Becerisi ve karşılama, erişilebilirlik, taleplere yanıt verme, sorunlara çözüm getirme yaklaşımı, bilgilendirme ve genel memnuniyet parametrelerinde puanlama alınmakta olup son bölümde beklentiler adı altında talep, öneri, şikayet ve teşekkürler alınarak raporlanmaktadır. Telefonla Memnuniyet Araştırması 2011 2012 2013 Acil 187 94,74% 96,05% 96,93% Anakumanda 98,41% 97,37% 98,03% İç Tesisat 95,81% 96,82% 96,65% Müşteri Hizmetleri 96,58% 96,33% 95,62% PAZARLAMA STRATEJİSİ Ürünün sektördeki konumunu korumak ve tüketiciyi bilinçlendirmek adına sosyal sorumluluk faaliyetlerini gerçekleştiriyoruz... Şikayet Düzeyi 2011 2012 2013 Abone Sayısı (x1000 BBS) 741,2 776,2 817,0 Şikayet Düzeyi (%) 0,10 0,37 0,30 Gaz Kullanıcı Sayısı (x1000 BBS) 609 649,7 698,1 Şikayet Düzeyi (%) 0,12 0,45 0,35 Sayaç Sayısı (x1000 Adet) 496,8 524,5 553,1 Şikayet Düzeyi (%) 0,14 0,55 0,44 Şikayet Adetleri 2011 2012 2013 Müşteri Haklı 710 2.896 2.436 Bursagaz Haklı 208 426 201 Firma Haklı 6 1 4 Toplam Şikayet 924 3.323 2.641 Bursagaz bünyesinde pazarlama satış aktiviteleri Müşteri Kazanma ve Tutundurma süreci çerçevesinde pazarlama ve satış iç prosedürü akışına uygun olarak yönetilmektedir. Müşteri hizmetlerinde müşteri kazanım süreci EPDK’nın ilgili müşteri hizmetleri yönetmeliği ve tarife kararları kapsamında yürütülmekte olup, bu alanda yasal mevzuat ve prosedürlere tam uygunluk sağlamaktadır. Bursagaz’ın özelleştirme sürecinden bugüne Bursagaz’ın yatırım yükümlülüklerini tamamlayan ilk dağıtım şirketi olmasını ortaya çıkaran performans da değerlendirildiğinde herhangi bir cezai yaptırımla karşılaşılmamıştır. Yasal yükümlülükleri içeren bu uygulamalar günlük olarak mevzuat sisteminden takip edilmekte ve değişiklikler tüm Bursagaz ile paylaşılmaktadır. Doğalgazın temel ihtiyaç ürünü olması nedeniyle piyasada kısıtlanması ya da yasaklanması ürünün standartlarının teknik şartnameler ve EPDK mevzuat ve yönetmelikleri ile belirlenmiş olmasından dolayı mümkün olmayıp, ürünün giriş ve çıkış özellikleri anlık olarak SCADA sistemi üzerinden izlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. Hizmeti alan veya potansiyel hizmet alıcı olan her müşterinin abonelik sürecini takiben tüm bilgileri SAP-ISU sisteminden izlenerek yasal belgeleri DAP-Dijital Arşiv Ortamında saklanmaktadır. Bu müşteri bilgileri ISO 27001 Bilgi Güvenliği uygulamaları kapsamında korunmakta olup her yıl ara ve 3 yıllık belge yenileme denetimleri başarı ile tamamlanmaktadır. Bu kapsamda 2011, 2012 ve 2013 yıllarında müşteri bilgilerinin gizliliğini kapsayan herhangi bir şikayet gelmemiş olup 2013 yılında gerçekleştirilen NVİ (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü ) entegrasyonu ile müşteri adres ve kimlik bilgileri otomatik doğrulanabilir hale gelmiştir. Bursagaz şikayet yönetim sistemini 2006 yılından itibaren Call Centre ve Çözüm Noktası yapısı üzerinden takip etmekte olup, sanayi müşteri şikayetleri, sanayi danışma hattı üzerinden raporlanmakta olup 2011, 2012 ve 2013 yıllarında sanayi müşterilerinden gelen herhangi bir şikayet bulunmamaktadır. 2013 yılında ofissiz hizmet uygulaması ile tüm süreçler online sistemlere ve call centre yapısına aktarılmış olup; şikayet düzeylerinde müşteri sayısı bazında son bir yıllık süreçte azalma gerçekleşmiştir. 87 RAPOR HAKKINDA “Bursagaz 2011-2012 ve 2013 yıllarını kapsayan Sürdürülebilirlik Raporunu yayınlayamayı amaçlamakla sektöründe örnek bir faaliyete adım atmış ve diğer kuruluşların bu yönde eğilim göstermelerine yol gösterici rol oynayarak ışık tutmuştur...” Bursagaz Sürdürülebilirlik çalışmalarını kapsayan bu rapor 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ilişkin raporlama sürecini kapsamaktadır. Bursagaz’ın ilk Sürdürlebilirlik raporu olarak yayınlanacak olan bu raporun enerji dağıtım sektöründe örnek teşkil etmesi amaçlanmakta olup, gelecek projeler için yol gösterici bir rol oynayacak şekilde yapılandırılması hedeflenmiştir. Bursagaz bundan sonraki süreçte sürdürülebilirlik raporlamasını yıllık olarak hazırlamayı planlamış ve sürdürülebilirlik yaklaşımını bu dönem planlaması yaklaşımı üzerine kurgulamıştır. Bursagaz tarafından hazırlanmış olan bu raporla ilgili her türlü soru veya bilgi edinme hususuna ilişkin iletişim adresi yönetimsistemleri1@bursagaz. com mail adresi ve kontak birimi Yönetim Sistemleri olarak planlanmıştır. Bursagaz Sürdürülebilirlik Raporu “Sürdürülebilirlik Proje Ekibi” tarafından süreçleri oluşturularak gerçekleştirilmiştir. Her süreçten bir sorumlunun yer aldığı ekip GRI 3.1 Standartlarını, (GRI’nın önemlilik, paydaş katılımı, sürdürülebilirlik bağlamı, bütünlük prensipleri de dahil olmak üzere) ve aynı zamanda GRI’ın petrol ve gaz sektör ekini değerlendirerek çalışmayı; QDSM Yönetim Sistemi Evrakları, SAP Muhasebe Verileri, DAP Sözleşme Evrakları, SAP IS-U Sistem verileri, SAP HR Verileri ve SAP Sistemindeki diğer veriler, SCADA Online Sistem verileri, Yol-Bil Sistem Verileri, Kurumsal Strateji Dokümanları, Gelişim Raporlarından elde edilen verileri kullanarak raporun süreçlerini oluşturmuştur. 88 Sürdürülebilirlik stratejilerinin oluşturulması ve Bursagaz adına proje ekibi üyeleri ile maddesellik konuları üzerine çalıştaylar gerçekleştirilmiş ve sürdürülebilirlik stratejilerini ayarlamak için Bursagaz adına proje üyeleri ve paydaşları ile önemlilik sorunlarına göre önceliklendirilmiştir. Bu süreci öncelikli konuların öncelikli paydaşlar üzerindeki etkileri takip etmiş ve devamında konu bazlı swot analizleri oluşturularak çalıştaylar tamamlanmıştır. Rapor tüm Bursagaz süreçlerini kapsamakta olup, kapsam dışı olarak belirlenmiş bir operasyon ya da iş alanı veya lokasyon bulunmamaktadır. Kapsam dışında kalan raporlama konuları raporun sonunda verilen ana tablo alanlarında belirtilmektedir. Raporlama periyodu süresince şirket hissedar yapısı, organizasyonel yapı ve hizmet alanında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Bursagaz’ın önceki dönemlerde hazırlamış olduğu herhangi bir sürdürülebilirlik raporu bulunmadığından rapor kapsamında tamamlanması gereken aktiviteler de gözlemlenmemektedir. Aynı şekilde raporlama süreci şirketin ilk raporu olduğundan önceki raporlarda bulunan kapsam, sınırlama ve ölçüm metodolojisi değişiklikleri bulunmamaktadır. Rapor bünyesinde ölçülen parametreler ilgili tablolarda ölçüm değerleri bazında verilmiş olup sera gazı emisyonları ISO 14064 standardına göre hesaplanmıştır. Rapor onaylarının tamamlanmasının akabinin de Bursagaz kurumsal web sayfasında yayınlanacaktır. 89 PROFİL AÇIKLAMALARI Ana Konu Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi GRI Strateji ve Analiz 1.1 Şirketin Genel Müdüründen mesaj Sayfa 6-7 Tamamı 1.2 Anahtar etkiler, riskler ve fırsatlar Sayfa 6-7-21-23 Tamamı GRI Şirket Profili 2.1 Şirketin Adı Sayfa 12-13 Tamamı 2.2 Ürünler ve hizmetler Sayfa 12-13 Tamamı 2.3 Operasyonel yapı Sayfa 16-17 Tamamı 2.4 Şirketin genel merkezi hakkında bilgiler Sayfa 61 Tamamı 2.5 Lokasyon bazlı operasyonlar Sayfa 13 Tamamı 2.6 Yasal ve hissedar yapısı Sayfa 12-33 Tamamı 2.7 Müşteri ve hizmet bazında sunum yapılan piyasa Sayfa 12-13 Tamamı 2.8 Şirketin ölçeği Sayfa 13-49-50-51 Tamamı 2.9 Raporlama sürecinde meydana gelen belirgin değişiklikler Sayfa 88 Tamamı 2.10 Raporlama sürecinde alınan ödüller Sayfa 28 Tamamı GRI Raporlama Parametreleri 3.1 Raporlama periyodu Sayfa 88 Tamamı 3.2 En son çıkan raporun tarihi İlk Rapor Tamamı 3.3 Raporlama döngüsü Sayfa 88 Tamamı 3.4 Sorular için iletişim noktası Sayfa 88-101 Tamamı 3.5 Rapor içeriğini belirleyen süreç Sayfa 88 Tamamı 3.6 Rapor kısıtları Sayfa 88 Tamamı 3.7 Raporun kapsamını belirleyen spesifik sınırlamalar Sayfa 88 Tamamı 3.8 Rapora baz oluşturan konular Sayfa 88 Tamamı 3.9 Hesaplama metodolojisi ve veri toplama teknikleri Sayfa 88 Tamamı 3.10 Daha önceki raporlarda bulunan konulara ilişkin düzeltmeler İlk Rapor Tamamı 3.11 Önceki raporlama periyodlarından farklı olarak yaşanan belirgin değişiklikler İlk Rapor Tamamı 3.12 Raporun standart açıklamalarının yer aldığı tablolar Sayfa 90-91-92-93-94-95 Tamamı 3.13 Rapora ilişkin dış güvence görüşü politikası Sayfa 96 Tamamı GRI Yönetişim ve Katılım 4.1 Yönetim yapısı ve organisyonel yapı Sayfa 32-33-34-35 Tamamı 4.2 Üst yönetim kurulu yapısı Sayfa 32 Tamamı 4.3 Yönetim kurulu üyeleri ve cinsiyetleri Sayfa 32 Tamamı 4.4 Çalışanlar ve hissedarlar için öneride bulunma mekanizmaları Sayfa 32 Tamamı 4.5 Yönetim kurulu üyeleri için oluşturulan faydalar Sayfa 32 Tamamı 4.6 Yönetim kuruluna ilişkin çıkar çatışması konuları Sayfa 32 Tamamı 4.7 Yönetim kurulu ve bağlı komitelerin üyelerinin seçimi Sayfa 32 Tamamı 4.8 Vizyon, misyon, değerler, etik değerler ve prensipler Sayfa 9-32 Tamamı 4.9 Yönetim kurulu prosedürleri Sayfa 32-34-35 Tamamı 4.10 Yönetim kurulunun performansını değerlendirilmesine ilişkin süreç Sayfa 32 Tamamı 4.11 Organizasyondaki önleyici davranış yaklaşımı Sayfa 21-23-26-38 Tamamı 4.12 Şirket dışında katkı sağlanan ekonomik, çevresel ve sosyal organizasyonlar Sayfa 45 Tamamı 4.13 Üyelikler Sayfa 45 Tamamı 4.14 Paydaş Listesi Sayfa 46 Tamamı 4.15 Paydaşların seçimi ve belirlenmesi Sayfa 44-45 Tamamı 4.16 Paydaş grupları bazında etkileşim yaklaşımı Sayfa 44-45 Tamamı 4.17 Paydaşlardan alınan beklentiler ile geliştirilen konular Sayfa 20-21-45 Tamamı 90 YÖNETİM YAKLAŞIMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR Ana Konu DMA EC DMA EN DMA LA DMA HR Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Ekonomik Performans Ekonomik Performans Sayfa 49-51-54-73 Tamamı Piyasa Düzeni Sayfa 13-73-50 Tamamı Endirek Ekonomik Etkiler Sayfa 49-50-55-83 Tamamı Rezervler Sayfa 13-53-54 Tamamı Çevresel Performans Malzemeler Sayfa 49-53 Tamamı Enerji Sayfa 54-55-60-61 Tamamı Su Sayfa 67 Tamamı Biyoçeşitliliği içeren ekosistem hizmetleri Sayfa 52 Tamamı Emisyon, akışkanlar ve atık Sayfa 56-64-65-67 Tamamı Ürün ve hizmetler Sayfa 64-65 Tamamı Uyumluluk Sayfa 54-64-65 Tamamı Taşıma Sayfa 56-57-65 Tamamı Genel Sayfa 64-65 Tamamı Çalışan Performansı İstihdam Sayfa 70-71-73-76-77 Tamamı Çalışan/Yönetim ilişkileri Sayfa 71-79 Tamamı İş sağlığı ve güvenliği Sayfa 78-79 Tamamı Uygulama ve eğitimler Sayfa 71-77-78 Tamamı Çeşitlilik ve fırsat eşitliği Sayfa 76-77 Tamamı Kadın ve erkek arasında eşit ücret yönetimi Sayfa 73-76-77 Tamamı Sayfa 75 Tamamı İnsan Hakları Performansı Yatırım ve tedarik hizmetleri DMA SO DMA PR Raporlama Düzeyi Eşitlik yönetimi Sayfa 75 Tamamı Toplu sözleşme ve sendikal haklar Sayfa 75 Tamamı Çocuk işçi çalıştırma Sayfa 75 Tamamı Zorunlu ve zorla işçi çalıştırma Sayfa 75 Tamamı Güvenlik uygulamaları Sayfa 75 Tamamı Yerel halka ilişkin haklar Sayfa 75 Tamamı Değerlendirme Sayfa 75 Tamamı İyileştirme Sayfa 75 Tamamı Toplumsal Performans Yerel topluluklar Sayfa 45-82-83 Tamamı Yolsuzluk ile başa çıkma Sayfa 74 Tamamı Kamu politikaları Sayfa 83 Tamamı Rekabet koşulları Sayfa 83 Tamamı Uyum Sayfa 83 Tamamı Acil durum hazırlığı Sayfa 26-83 Tamamı Zorunlu yer değişikliği Sayfa 83 Tamamı Varlık entegrasyonu ve süreç güvenliği Sayfa 84 Tamamı Ürün Sorumluluğu Müşteri sağlık ve güvenliği Sayfa 84 Tamamı Ürün ve hizmet markalama Sayfa 84-85-86 Tamamı Pazarlama iletişimi Sayfa 87 Tamamı Müşteri gizliliği Sayfa 87 Tamamı Uyum Sayfa 87 Tamamı Fosil yakıt ikameleri Sayfa 55 Tamamı 91 PERFORMANS GÖSTERGELERİ Ekonomik Performans Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Ekonomik Performans EC1COMM Oluşturulan ve dağıtılan direkt ekonomik değer Sayfa 49 Tamamı EC2COMM İklim değişikliğine ilişkin oluşan risk ve fırsatlar ile ilgili finansal sonuçlar Sayfa 54 Tamamı EC3 Fayda plan yükümlülüklerine ilişkin uygulamalar Sayfa 73 Tamamı EC4 Devletten alınan belirgin finansal destekler Sayfa 49 Tamamı EC5 Asgari ücret karşılaştırmalı olarak cinsiyet bazında ödenen giriş ücretleri Sayfa 73 Tamamı EC6COMM Yerel tedarikçilere yapılan harcamalara ilişkin uygulamalar ve politikalar Sayfa 50 Tamamı EC7COMM Yerel işe alma politikaları Sayfa 73 Tamamı EC8COMM Altyapı yatırımlarının gelişimi ve etkisi Sayfa 49-83 Tamamı EC9COMM Belirgin endirek ekonomik etkiler Sayfa 50-51 Tamamı OG1 Rezerv üretime ilişkin tür ve hacim bilgileri Sayfa 13-54-55 Tamamı Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Piyasa Konumu Endirek Ekonomik Etki Çevresel Performans Malzemeler EN1COMM Kullanılan malzeme miktarları Sayfa 49 Tamamı EN2COMM Geri dönüşüme tabi olan malzemelerin düzeyleri Sayfa 53 Tamamı EN3 Birincil enerji kaynakları bazında doğrudan enerji tüketimi Sayfa 54-55 Kısmen EN4 Birincil enerji kaynakları bazında endirek enerji tüketimi Sayfa 54-55 Kısmen OG2 Yenilenebilir enerji yatırımları Sayfa 60-61 Tamamı OG3 Kaynak bazlı yenilenebilir enerji Sayfa 60-61 Tamamı EN5 Enerji kullanımında oluşturulan verimlilik düzeyleri Sayfa 54-55 Tamamı EN6 Enerji verimliliği sağlamaya yönelik ürün ve hizmet bazlı çalışmalar Sayfa 54-55-60 Tamamı EN7 Endirek enerji tüketimini azaltan çalışmalar Sayfa 54-55 Tamamı EN8COMM Kaynak bazlı su tedariği Sayfa 67 Tamamı EN9COMM Kullanılan su kaynakları Sayfa 67 Tamamı EN10 Atılan ve geri dönüştürülen su miktarları Sayfa 67 Tamamı EN11 Biyoçeşitlilik bölgeleri Sayfa 52 Tamamı EN12 Biyoçeşitliliğe etki eden faaliyet, ürün ve hizmetler Sayfa 52 Tamamı EN13 Koruma altında olan yerleşim alanları Sayfa 52 Tamamı EN14COMM Biyoçeşitlilik konusunda geliştirilen stratejiler ve gelecek planları Sayfa 52 Tamamı OG4 Biyoçeşitlilik riski altındaki çalışma alanları Sayfa 52 Tamamı EN15 Hizmet bölgesinde IUCN kırmızı listesinde yer alan türler Sayfa 52 Tamamı Energy Su Biyoçeşitlilik 92 PERFORMANS GÖSTERGELERİ Çevresel Performans Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Emisyonlar, Akışkanlar ve Atıklar EN16COMM Direkt ve endirek sera gazı emisyonları Sayfa 56-57-58 Tamamı EN17COMM Diğer endirek sera gazı emisyonları Sayfa 56-57-58 Tamamı EN18COMM Sera gazı emisyonlarını azaltmaya ilişkin faaliyetler Sayfa 56-57-58 Tamamı EN19 Ozon delici emisyonlara ilişkin bilgiler Sayfa 56-57-58 Tamamı EN20COMM NOx, SOx ve diğer hava emisyon türleri Sayfa 56-57-58 Tamamı EN21 Su deşarjına ilişkin bilgiler Sayfa 67 Tamamı EN22COMM Toplam atık miktarı ve bertaraf yöntemleri Sayfa 64-65 Tamamı OG5 Üretilen veya oluşturulan su miktarlarına ilişkin bilgiler Sayfa 67 Tamamı EN23COMM Doğaya yayılan maddelere ilişkin bilgiler Sayfa 65 Tamamı OG6 Havaya salınan hidrokarbon Sayfa 56-57 Tamamı OG7 Atık sondaj çalışmaları ve iyileştirme stratejileri Sayfa 64-65 Tamamı EN24 İthalatı, ihracatı ve taşıması yapılan atıklar Sayfa 64-65 Tamamı EN25 Ürün ve Hizmetler Atık su deşarjından etkilenen yerleşim bölgeleri Sayfa 67 Tamamı EN26COMM Ürün ve hizmetlerdeki çevresel etkileri azaltmaya ilişkin iyileştirme çalışmaları Sayfa 65 Tamamı EN27 Satılan ürün ve paket malzemeleri Sayfa 64-65 Tamamı OG8 Benzen, kurşun ve sülfür içeren yakıtlar Sayfa 65 Tamamı Çevresel mevzuatlara uyumsuzluktan dolayı alınan cezalar Sayfa 54 Tamamı Ürünlerin taşınmasında oluşan çevresel etkiler Sayfa 56-57 Tamamı Çevreyi korumaya ilişkin yapılan harcamalar ve yatırımlar Sayfa 65 Tamamı Uyumluluk EN28 Taşıma EN29 Genel EN30 Sosyal Performans ve Çalışan Uygulamaları Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi İstihdam LA1 Tür bazlı ve çalışan sayısı Sayfa 72-77 Tamamı LA2 İşe yeni başlayanlar ve personel sirkülasyonu Sayfa 71 Tamamı LA3 Tam zamanlı çalışanlara sağlanan haklar Sayfa 70-71 Tamamı LA15 Doğum sonrası işe dönüş düzeyleri Sayfa 72 Tamamı Çalışan/Yönetim İlişkileri LA4 Toplu sözleşmeye tabi olan çalışanlar Sayfa 79 Tamamı LA5 Minimum ihbar süreleri Sayfa 73 Tamamı İş Sağlığı ve Güvenliği LA6 İş sağlığı ve güvenliği kurulunda yer alan çalışanlar Sayfa 78-79 Tamamı LA7COMM Yaralanma oranları, kayıp günler, meslek hastalıkları ve kazalar Sayfa 79 Tamamı LA8 Risk kontrol programları, önleme, danışma, uygulama ve eğitimler Sayfa 78-79 Tamamı LA9 Sendikalar ile iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerçekleştirilen sözleşmeler Sayfa 79 Tamamı Uygulama ve Eğitimler LA10 Ortalama eğitim saatleri Sayfa 77- 78 Tamamı LA11 Ömür boyu öğrenme ve beceri geliştirme programları Sayfa 71-77 Tamamı LA12 Performans ve kariyer gelişim planlamaları Sayfa 77 Tamamı 93 PERFORMANS GÖSTERGELERİ Sosyal Performans ve Çalışan Uygulamaları Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği LA13 Yönetişim komitelerinin yapısı ve çalışan kırılımları Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Sayfa 73-77 Tamamı Sayfa 73-76 Tamamı Kadın ve Erkek Arasındaki Eşit Ücret Yönetimi LA14 Kadın ve erkek çalışan kategorileri bazında maaşlar Sosyal Performans ve Çalışan Uygulamaları Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Yatırım ve Tedarik Uygulamaları HR1 İnsan haklarını içeren yatırım sözleşmeleri Sayfa 75 Tamamı HR2 İnsan haklarının gözetimine ilişkin işbirlikleri ile oluşturulan çalışmalar Sayfa 75 Tamamı HR3 İnsan haklarına ilişkin çalışan eğitimleri Sayfa 75 Tamamı Eşitliği bozan konulara ilişkin aksiyonlar ve düzeltici faaliyetler Sayfa 75 Tamamı Sendika kurma hakkı ve toplu sözleşme serbestliği Sayfa 75 Tamamı Çocuk işçi çalıştırmaya ilişkin kaza riskleri ve alınan önlemler Sayfa 75 Tamamı Zorunlu ve zorla işçi çalıştırma kapsamındaki kaza riskleri Sayfa 75 Tamamı İnsan hakları ve politikalar konusunda güvenlik görevlilerine verilen eğitim Sayfa 75 Tamamı Yerel halkın haklarını ihlale ilişkin olaylar Sayfa 75 Tamamı HR10 İnsan haklarının gözden geçirilmesine ilişkin operasyonlar Sayfa 75 Tamamı OG9 Yerel halkın etkilendiği faaliyetler Sayfa 75 Tamamı İnsan hakları konusunda oluşan şikayetler Sayfa 75 Tamamı Eşitlik Yönetimi HR4 Sendika Kurma Hakkı ve Toplu Sözleşme HR5 Çocuk İşçi Çalıştırma HR6 Zorunlu ve Zorla İşçi Çalıştırma HR7 Güvenlik Uygulamaları HR8COMM Yerel Halk Hakları HR9COMM Değerlendirme İyileştirme HR11 Sosyal Performans Toplum Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Yerel Topluluklar SO1 Yerel toplulukların katılımıyla oluşturulan faaliyetler Sayfa 82-83 Tamamı SO9COMM Yerel topluluklar üzerine potansiyel ve cari negatif etkisi olan faaliyetler Sayfa 82-83 Tamamı SO10COMM Faaliyetlerde önlemeye ilişkin gerçekleştirilen aksiyonlar Sayfa 82-83 Tamamı OG10 Yerel halkla veya yerel topluluklarla yaşanan ihtilaflar Sayfa 82-83 Tamamı OG11 Kapatılan sahalar veya iptal edilen faaliyetler Sayfa 82-83 Tamamı SO2 Yolsuzluğa ilişkin risk analizi yapılmış olan bölümler Sayfa 83 Tamamı SO3 Yolsuzluk politika ve prosedürlerine ilişkin çalışanlara sağlanan eğitimler Sayfa 74 Tamamı SO4 Yolsuzluk olaylarına yönelik gerçekleştirilen uygulamalar Sayfa 83 Tamamı Yolsuzlukla Başa Çıkma 94 PERFORMANS GÖSTERGELERİ Sosyal Performans Toplum Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Kamu Politikası SO5COMM SO6 Kamu politiklarının gelişimini sağlanan katkı ve lobicilik Politik parti ve politikacılara sağlanan katkılar Sayfa 45-83 Sayfa 83 Tamamı Tamamı SO7 Uyumluluk Monopol uygulamalar ve rekabet şartlarına ilişkin oluşan yasal aksiyonlar Sayfa 83 Tamamı SO8COMM Yasalara uyumsuzluk nedeni ile alınmış olan cezalar Sayfa 83 Tamamı Zorunlu yerleşim değişikliğine neden olan operasyonlar Sayfa 75 Tamamı Süreç güvenliği olayları Sayfa 84 Tamamı Rekabet Koşulları Zorunlu Yer Değişikliği OG12 Varlık Entegrasyonu ve Süreç Güvenliği OG13 Sosyal Performans ve Ürün Güvenilirliği Açıklamanın Yeri ve Yorumlar Raporlama Düzeyi Müşteri Sağlığı ve Güvenliği PR1 PR2 Ürün ve hizmetlerin kullanım ömürlerinde sağlık ve güvenlik etkileri Mevzuatlar ile uyumsuzluk olayları Sayfa 84 Sayfa 84 Tamamı Tamamı PR3 PR4 Prosedürlerce istenen ürün ve hizmet bilgileri Yasal Mevzuatlar ile ilgili uyumsuzluk olayları Sayfa 84-85 Sayfa 84-85 Tamamı Tamamı PR5 Pazarlama İletişimi Memnuniyet araştırmalarını da içeren memnuniyet düzeyleri Sayfa 85-86 Tamamı PR6 Pazarlama iletişim programları Sayfa 87 Tamamı PR7 Mevzuatlarda belirtilen pazarlama iletişimine uyumsuzluk konuları Sayfa 87 Tamamı Müşteri gizliliği veya kayıp müşteri bilgisine ilişkin şikayetler Sayfa 87 Tamamı Mevzuatlara uyumsuzluk nedeniyle alınan cezalar Sayfa 87 Tamamı Üretilen veya satın alınan biyoyakıt miktarı Sayfa 55 Tamamı Ürün ve Hizmet Markalama Müşteri Gizliliği PR8 Uyumluluk PR9 Biyoyakıt OG14 95 96 97 GÜN YARINA DOĞUYOR... ‘‘Yaşam döngüsünün her anını en güzel kılmak, ancak harcanacak çaba ile mümkündür...’’ İletişim Bilgileri Bursagaz Bursa Şehiriçi Doğalgaz Dağıtım Tic. A.Ş. Nilüferköyü Kavaklıdere Sokak No:15 Osmangazi/BURSA Pbx: +90 224 270 34 00 - Fax: +90 224 242 86 08 İçerik Editörü; Tuğçe Balarısı Yonga Yönetim Sistemleri Yöneticisi [email protected] Pbx: +90 224 270 34 16 Tasarım ilkay Bülbül Yaşamın Sesini Duymak İçin. Bu DVD’ye kulak veriniz... www.bursagaz.com Bursagaz, grup şirketi üyesidir.
