indir

EKSTRAKSİYONDA
KULLANILAN ÇÖZGENLER
Ekstraksiyon hızı ve başarısı:
Çözgenin yağı çözme özelliği
Yağın seçilen çözgendeki çözünürlüğü
Çözgenin vizkozitesi
Fleklerin nem düzeyi
Sıcaklık
Sıcaklık
 Yağın difüzyon ve çözünürlüğünü
arttırır.
 Çözgen ve misellanın vizkoziesini
düşürür.
 Ekstraksiyon işlemi çözgenin
kaynama noktasının hemen altında
bir sıcaklıkta gerçekleştirilir.
Çözgende Bulunması Gereken
Özellikler:
 Yağa karşı spesifik olmalı,
 Kaynama noktası düşük ve dar sınırlar içerisinde
olmalı
 Isınma ısısı, kaynama sıcaklığı ve buharlaşma
ısısı düşük olmalı
 Buharları toksik olmamalı
 İnert olmalı
 Korozif etki göstermemeli
 Vizkozitesi düşük, yoğunluğu sudan düşük
olmalı,
 Yanıcı, patlayıcı olmamalı
 Ucuz ve kolay temin edilebilir olmalı
Kullanılan Başlıca Çözgenler:
 2/Şubat/2002, 24670 sayılı TC Resmi
Gazete’ de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi
“Gıda madde ve gıda bileşenlerinde
kullanılacak çözgenlere ait genel
hükümler”
Türk Gıda Kodeksi
 Ekstraksiyonda kullanılacak çözücüler
toksik etkiye sahip maddeleri tehlike
içerecek miktarda içermemelidir.
 Saflık ve spesifik saflık kriterlerine
uyulmalı, bu özellikte olmayanlar için
max 1 mg/kg arsenik ve kurşun
1
Kullanılan Başlıca Çözgenler:
KARBON SÜLFÜR (CS2)
 Karbon sülfür (CS2)
 Hidrokarbonlar (n- Pentan, n-Hegzan,
n-Heptan)
 Halojenli Hidrokarbonlar (Trikloretilen)
 Alkoller
 Küçük moleküllü gaz formundaki
hidrokarbonlar
 Süper kritik akışkanlar
 Avantajları,
Ucuz, kolay bulunabilir ve yağ çözme
yeteneği yüksek
 Dezavantajları
İtici bir kokuya sahip ve aşırı derecede
yanıcı
HİDROKARBONLAR
HALOJENLİ HİDROKARBONLAR
 Avantajları
Çözgen kaybı çok düşük, kalıntı
bırakmaksızın küspe ve miselladan
ayrılabilmekte, yeterli seçicilikte, ucuz,
stabilitesi yüksek
 Dezavantajları
Yanıcı ve patlayıcı, narkotik etkiye sahip,
aromatik ve kükürt içerenleri toksik etkiye
sahip, havadan ağır olduklarından
işletmenin kuytu yerlerinde birikerek
patlamalara yol açabilir.
Trikloretilen
 Küspede bıraktığı kalıntının “Düren
Hastalığı” sebep olması nedeniyle
kullanımı yasak
 “Düren Hastalığı” sığırlarda vitamin
eksikliğine bağlı aşırı güçsüzlük ve
yorgunluk
Trikloretilen (ClCH=CCl2)
 Avantajları
Trigliseritler için seçiciliği yüksek, renk maddelerini de
çözme yeteneğine sahip, reaksiyon hızı yüksek (su oranı
%20’ ye kadar), çözücü kaybı düşük
 Dezavantajları
Daha fazla miktarda çözgen harcanması, ham yağın
bulanık olması, misellada bulunan bulanıklık maddelerinin
perkolasyon prensibine göre çalışan ekstraktörlerde
çökmemesi, sıcaklık (>130°C), nem, ışık ve oksijen gibi
faktörler etkisinde HCl’ e parçalandığından korozif etki söz
konusu, göz ve mukozayı tahriş eder, narkotik etkiye sahip
HALOJENLİ HİDROKARBONLAR (Devam)




Perkloretilen
Karbontetraklorür
Kloroform
Dikloretan
Tüm halojenli hidrokarbonlardan
yüksek sıcaklık ve oksijenin etkisi ile
savaş gazı olarak bilinen “FOSGEN”
meydana gelmektedir.
2
ALKOLLER
Avantajları,
 Oksi ve hidroksi asitler için iyi bir
çözgen
 Yüksek sıcaklıkta diğer yağ asitleri
için de iyi bir çözgen
 Yağı çözme özelliği, sıcaklık artışı ile
doğru orantılı
 Ancak yağı çözme özelliği su miktarı
ile ters orantılı
 Bu nedenle alkollerin yeniden kullanılması durumunda
rektifiye edilerek su miktarının %3-4 seviyesine
düşürülmesi gerekmektedir.
Etil Alkol (Avantajları)
Propil Alkol (Avantajları)
 Ucuz, Çin, Hindistan ve Japonya’ da yaygın
 Hafif basınç ve kaynama noktasının çok az
üstünde bir sıcaklıkta yağların
ekstraksiyonunu iyi bir şekilde gerçekleştirir
 Elde edilen misellanın sıcaklığı
düşürüldüğünde ise yağ ve çözgen fazları
birbirinden kolaylıkla ayrılır
 Yağ fazı bir miktar alkol içerirken, alkol fazı
ise saponin, fosfotid, şekerleri ve yağ
benzeri renk maddelerini içerir.
 Ham yağ rafinasyonu kolaylaşır.
Dezavantajı: Su ile her oranda karışabilmesi
 Çiğitten gossipolsüz yağ eldesini sağlar
 İçerdiği su oranı arttıkça gossipolü çözme
yeteneği de artmaktadır.
 Soğutulduğunda etil alkol gibi içerdiği yağı
kolaylıkla bırakır, ayrı bir faz oluşturur
 Serbest asitlik miktarı hammaddeye göre
düşüktür
Dezavantajı: Su ile her oranda karışabilmesi,
ancak etil alkol kadar değil
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLAR
 Gazlar kritik sıcaklık derecelerinin
üzerinde bir sıcaklığa kadar ısıtılıp ,
basınç uygulandığında “süper kritik
faz” adı verilen dördüncü bir faza
geçerler.
 Sıvı ve gaz fazına ait özelliklerin aynı
değerleri aldığı bölgeye “süper kritik
bölge denir”
3
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLAR
(Devam)
 Gazlar yüksek basınç altında
sıvılaştıkları gibi , süper kritik faz
bölgesinde çözgen özelliği de
kazanırlar.
 Süperkritik akışkanlara ait yoğunluk
ve yayınırlık değerleri sıvılara daha
yakın.
 Vizkozite değerleri ise gazlara yakın.
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLARIN
diğer çözgenlerden farkı:
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLARIN
Özellikleri:
 Uygulanan farklı basınç ve sıcaklık ile
yoğunluklarının değiştirilebilmesi ve
seçiciliklerinin ayarlanabilmesi
 Bu sayede hammaddede yer alan
değişik maddelerin ekstrakte edilmesi
ve saflaştırılması mümkün
olabilmektedir.
 Yüksek bağıl yoğunlukları iyi bir
çözgen özelliği kazandırır
 Yüzey gerilim katsayıları ve
viskoziteleri düşük bu nedenle
pompalama masrafları düşük
 Kütle transfer kapasiteleri yüksek
 Difüzyon yetenekleri yüksek
 Buharlaşma gizli ısısı sıfır, bu nedenle
ısı kapasitesi çok yüksek
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLARIN
Ekstraksiyonda Sağladığı Avantajlar:
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLARIN
Taşıması Gereken Özellikler
 Basınç ve sıcaklık değiştirilerek yoğunlukları
dolayısı ile seçicilikleri değiştirilebilmekte
 Uygulanan basınç kritik sıcaklığa
yaklaştıkça seçiciliği yükselmekte
 İşlem sıcaklığı düşük tutulduğundan ısıya
duyarlı maddeler doğal nitelikleri
bozulmadan ekstrakste edilebilmekte
 Atmosferik basınçta gaz fazına geçerek elde
edilen üründen kalıntı bırakmaksızın
kolaylıkla ayrılabilmekte
 Saflık derecesi yüksek olmalı
 Yüksek bir kimyasal kararlılık göstermeli
 Gıdadaki bileşenlerle tepkimeye
girmemeli
 Kalıntı bırakmaması ve kolay
uzaklaştırılabilmesi için kaynama noktası
düşük olmalı
 Toksik özellikte olmamalı
 İşlem maliyeti düşük olmalı
 Kolaylıkla bulunabilmeli
4
KARBONDİOKSİT
Avantajları:
 Gıda sanayiaçısından en uygun akışkan
 İnert
 Oksijene duyarlı bileşenleri korur
 Apolar
 Seçiciliği çok yüksek
 Çevre dostu
 Kalıntı bırakmaz
 Tekrar tekrar kullanılabilmesi, işletme maliyetlerini
düşürür.
Dezavantajı: Karbonhidrat ve aminoasit gibi bileşiklein
ekstraksiyonu için uygun çözüçü değil
BAŞLICA EKSTRAKTÖR TİPLERİ
KESİKLİ SİSTEMLER (Diskontinü)
- Bateri Tip Ekstraktörler
SÜREKLİ SİSTEMLER (Kontinü)
 Perkolasyon Esaslı Sistemler
- Bollmann Tipi
- De Smet "
- Rotosel
"
 İmmersiyon Esaslı Sistemler
- Hildebrandt "
- Kennedy
"
 SÜPER KRİTİK AKIŞKANLA EKSTRAKSİYON
SİSTEMİ
KESİKLİ SİSTEMLER (Diskontinü)
Bateri Tip Ekstraktörler
 6-12 adet kapalı tip kazanlardan
oluşmuş sistemlerdir.
 Yağı alınacak ezme sabit bir yatak
şeklinde olup, çözgen kazandan
kazana aktarılarak yağ içeriği
zenginleştirlir.
5
Bateri Tip Ekstraktörler (devam)
Bateri Tip Ekstraktörler (devam)
 Avantajları
- Daima en az yağ içeren ezmenin, en saf çözgen ile
karşılaştırılması esasına dayanan ters akım
uygulanmaktadır.
 Dezavantajları
- Yağı alınmış ezmenin veya küspenin dışarı atılması
zordur. Bu nedenle son miselladan yağ alındıktan
hemen sonra küspenin çökmesine izin verilmeden
dışarı atılmalıdır. Aksi taktirde kondüsyone etme
aşamasına denatüre olan azotlu maddeler zaman
içinde sertleşerek temizlenmesi zor olan katı bir kitle
haline dönüşür.
- Bu sorun patlamalı tip ekstraktörlerde ortadan
kaldırılmıştır.
Patlamalı Tip Bateri Ekstraktörler
 Küspe çıkış kapağı belirli bir basınç
karşısıda otomatik olarak açılacak şekilde
ayarlanabilmekte ve buhar çıkış vanası
kapatılarak kazan içindeki basınç
yükseltilebilmektedir.
 Oluşan buhar basıncı belirli bir değere
ulaştığında kapak otomatik olarak
açılmakta ve dışarı fırlayan buhar
etkisinde kazandaki küspe de dışarı
fırlamaktadır.
Günlük Tohum İşleme Kapasitesi
K=V.P.n.M
K=Kapasite
V=Kazanlarda kullanılan hacim
P=Ezmenin hektolitre ağırlığı
n=Kazan sayısı
M=Kazanların günlük şarj adedi
Patlamalı Tip Bateri Ekstraktörlerde
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
 Daima çözgen ezme kitlesi içindeki havanın
uzaklaştırılabilmesi için alttan verilmelidir.
 Çözgen buharlarının sistem içindeki
atmosfere dağılmasını engellemek için tüm
cihaz ve tank hava boşlukları
“deflegmatör” çözgen buharı tutucu
sistemine bağlanmalıdır.
 Çalışanların sağlığı açısından günlük çözgen
kaybı, sistem içinde sirküle edilen çözgen
miktarının % 0.5’ ini geçmemelidir.
6
SÜREKLİ SİSTEMLER (Kontinü)
Perkolasyon Esaslı Ekstraktörler
 Yağın çözgende süratle
çözündürülerek alındığı yıkama
(Perkolasyon)
 Yağın alınması için gerekli kütle
aktarımının oluşumu için belirli bir
sürenin geçtiği daldırma
(İmmersiyon)
 Önce perkolasyon daha sonra
immersiyon uygulaması (Direkt
Ekstraksiyon)
 Ezme ile çözgen ters yönde, ya da
aralarında hız farkı olmak kaydı ile
aynı yönde akım içinde
karşılaştırılırlar.
- Bollmann Tipi
- De Smet "
- Rotosel
"
Bollmann Tipi Ekstraktörler
 Süzgeçli kovaların dikey hareket halinde
olduğu bir sistemdir.
 B Kısmında süzgeçli kovalar boşalıp
doldurulduktan sonra, aşağıya doğru
inerken, sıvı fazla (yarı misella) aynı yönde
fakat sıvı (yarı misella) faza göre daha
yavaş bir şekilde hareket etmektedir.
 A kısmında ise yarı küspe saf çözgenle ters
(zıt) akım içinde yıkanmaktadır.
 Kovaların yatay olarak hareket ettiği
sisteme örnek: Lurgi ekstraktörü
Doğru akım
Zıt Akım
Rotosel Tipi Ekstraktörler
 Tüm ekstraktör
gövdesi hareketli
olup, tohum
ezmesi dönen
hücrelerde
taşınmaktadır.
 Sıvı faz ezme
üzerine ters (zıt)
akım olacak şekilde
püskürtülmektedir.
7
Rotosel Tipi Ekstraktörler
De Smet Tipi Ekstraktörler
 Bant üzerinde 60-70 cm kalınlıktaki
ezme ilerlerken, bantın alt kısmında
daha önceki yıkamalardan biriken
yarı miselanın püskürtülmesi suretiyle
kademeli bir şekilde
gerçekleştirilmektedir.
 Son misellada yağ oranı, tohumun
yağ oranının 1.8-2.0 katına kadar
çıkabilmektedir.
8
De Smet Tipi Ekstraktörler
İmmersiyon (Daldırma) Esaslı
Ekstraktörler
 Yağı alınan ezmenin durgun ya da
hareketli çözgen içinde, alınacak
ekstraktın çözgen tarafından difüze
edilmesine olanak sağlar.
 Hildebrandt, Ford, Detreks, Adler ve
Olier ve Kennedy ekstraktörleri
Hildebrandt Ekstraktörü
 İki adet dikey, bir adet yatay kule ile
bunlar içinde yer alan helezonlu
taşıyıcılardan oluşmuştur
 Ters (zıt) akım
 Kulelerin uzunlukları, helezonların
dönüş hızı, ve çözgenin akış hızı
ekstraksiyon verimini etkilemektedir
Kennedy Ekstraktörü
 Yaklaşık 15 m uzunlukta, 2.4m yükseklikte
ve 1.5 m derinlikte olup, 12 adet yarı
silindirden oluşmuştur.
 Ters akım
 Silindirler içine alınan ezme karıştırıcılar
tarafından küspe çıkışına doğru hareket
ettirilmektedir.
 Sistemde sıvı fazın akışını sağlamak üzere
ilk ve son tekneler arasında 15 cm seviye
farkı bulunmaktadır.
9
SÜPER KRİTİK AKIŞKANLA
EKSTRAKSİYON SİSTEMİ
 Yüksek basınca dayanıklı, çift cidarlı bir
kazanda süper kritik akışkan (CO2) ile
ezmeden yağ ekstrakte edilir.
 Tüm işlemler sabit sıcaklık ve basınçta
gerçekleştirilir.
 Misella üzerindeki basınç veya sıcaklık
kademeli bir şekilde düşürülerek içerdiği
ekstrakttaki farklı fraksiyonlar ayrı ayrı elde
edilebilmektedir (Seçici ekstraksiyon).
 Süper kritik akışkanın seçiciliğini arttırmak
için “Entrainer” ya da “Modifier” ler (nhegzan, etanol, aseton) kullanılır.
ENZİM UYGULAMASI
 Yağ verimini arttırmak üzere meyve kabuğu ve hücre
zarının yapısını değiştirmek üzere enzimler kullanılablir
 Glukanaz, pektinaz, hemisellülaz, selülaz, veya bunların
karışımı
 Ekstraksiyon süresi kısalır, presyon verimi %92’ ye kadar
artabilir.
 Enerji tasarrufu
 Çözgen kaybı azalır
MİSELLANIN İŞLENMESİ
Filtrasyon
Son misella
 %30-50 yağ oranı
 bulanıklık maddeleri
- borularda, destilasyon kolonlarında
tıkanma ve taşmalara neden olur
- Destilasyonun son aşamasında
(sıyırma) uygulanan yüksek sıcaklık
nedeni ile yağda istenmeyen renk,
tad ve koku oluşumuna sebep olur.
 Bir sıvı ya da gaz ortamındaki katı maddelerin, filtre
edici bir katman yardımı ile uzaklaştırılması işlemi
 Filtrasyonda sıvı faza elektrolit veya filtrasyon
yardımcı maddeleri ilave edililir.
- Kiselgur, ağartma toprakları, aktif kömür
 Bu maddeler bulanıklık maddelerinin büyük bir kısmını
absorbe ederek bağlamakta ve böylece sıvının
berraklaşmasını sağlarken bir yandan da filtre edici
katmanın geçirgenliğini arttırmaktadır
10
Filtrasyon (devam)
Filtrasyon (devam)
 Filtrasyon yardımcı maddelerinin
etkinliği
- Partikül büyüklüğüne
- İlave edilen miktarına (ortama
veriliş oranı) bağlı
- Ancak oran arttırmak yerine çoğu
kez iki kere filtre etme tekniği verim
açısından tercih edilmektedir.
 Filtrasyonda Etkili Faktörler
- Bulanıklık maddelerinin irilik
bakımından partikül dağılımı
- sıvı fazın sıcaklık ve vizkozitesi
- basınç
- filtre edici yüzey alanı
- katmandaki kapiler boruların çap
ve uzunlukları
Filtreler
Filtreler (devam)
Filtre edici yüzey maddeler
 Metal, tekstil ve yapay liflerden
oluşmuş örgüler, sıkıştırılmış asbest
ve kağıt yüzeyler, poröz yapıdaki
seramik, kuarz veya yapay plakalar,
değişik membranlar, kum, kiselgur,
aktif kömür gibi gevşek materyaller
 Bulanık madde yükü çok fazla
olduğunda filtrelerin çabuk
tıkanmasını ve verimin düşmesini
önlemek üzere, misella çöktürme
tanklarında bekletilerek,
sedimentasyon yolu ile bu maddelerin
ayrılması sağlanır.
Miselladan Çözgenin Alınması
Miselladan Çözgenin Alınması
Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar
 Miselladaki çözgen faz
 Buharlaştırma (Evaporasyon)
- Destilasyon
- Sıyırma
 Yoğuşturma
 Ham yağın berrak görünümde olması
 Ham yağın renginin kararmaması
Bu nedenle çözgen buharlaştırılması hızlı
ve düşük sıcaklıkta gerçekleştirilmelidir.
11
Kesikli (diskontinü) Buharlaştırıcılar
 Yatay veya dikey konumdaki silindirik ve 510 m3 hacmindeki destilasyon kazanları
kullanılır.
 Hem destilasyon hem de kalıntının kızgın
buharla uzaklaştırılması (sıyırma) aynı
kazanda gerçekleştirilir.
 Miselladaki çözgen %10 oranına kadar
normal atmosfer basıncı altında
buharlaştırılırken,
 %10’ dan sonra kalan çözgen düşük basınç
altında doğrudan buhar verilerek
gerçekleştirir.
Dezavantajı: İşlem süresi uzun
Sürekli (Kontinü) Buharlaştırıcılar
Çalışma prensiplerine göre
 Yükselen film (Borulu)
 Düşen film
 Dönüşümlü (Devir daimli)
 Döner
 Sıyırma kolonları
Yükselen film (borulu)
 Avantajları
- Enerji gereksinimi düşük
- Hızlı
Yükselen film (borulu)
 En yaygın sistem
 Buharlaştırıcı kısmı dikey
kaynama borularından oluşmuş
 Misella bu borular arasında sirküle
edilirken buharla ısıtılır
 Isınma sonucu oluşan çözgen
buharları ile sıvı faz karışımı
borular içerisinde yükselerek
buharlaştırıcının üst kısmında
birbirinden ayrılmaktadır.
 Ayrılan sıvı faz tekrar aşağı doğru
akarken, ayrılan ve çözgen
buharları ile karışmış buhar ise
sistemin üst kısmından köpük
tutucudan geçirildikten sonra
kondansatörde
yoğunlaştırılmaktadır.
Düşen Film Buharlaştırıcılar
 Dikey konumda yerleştirilmiş
ısıtma boruları bulunmakta ancak
buhar bu boruların dışında
dolaşmaktadır.
 Misella cihaza üst kısımdan
girmekte ve bir pülverize edici
sistem vasıtası ile homojen bir
şekilde yayılarak ısıtma
borularından aşağıya doğru ince
bir film şeklinde akmaktadır.
12
Düşen Film Buharlaştırıcılar
 Eski tip cihazlarda
miselladan çözgen
buharlarının ayrılması
cihazın alt kısmında
gerçekleştirilir
 Yeni tip
buharlaştırıcılarda ise sıvı
fazla buhar karşıt akım
halinde olduklarından
oluşan çözgen buharı
cihazın üst kısmında
toplanmaktadır.
Dönüşümlü (Devir daimli)
Buharlaştırıcılar
 İçinde misellanın dolaştığı; ısıtma veya
kızdırma boruları yatay veya dikey
konumda olan, misellanın pompalar vasıtası
ile sirküle edildiği sistemlerdir.
 Misella sistem içinde 0.3-3.0m/sn akış hızı
ile dolaşırken misella seviyesi daima
kızdırma borularını dolu tutacak seviyeye
ayarlanır.
 Bu nedenle sürekli basınç altında tutulan
sıvı fazdan, çözgen kaynayarak kızdırma
borularının dışında ve tepedeki boşlukta
basıncın düştüğü yerde ayrılmaktadır.
Dönüşümlü (Devir daimli)
Buharlaştırıcılar
 Avantajı
- Büyük ısıtma yüzeyi ve yüksek
basınç nedeniyle çözgenin
buharlaştırılması için etkin ve
ekonomik
 Dezavantajı
- Güçlü pompa gereksinimi
- Yağ kalitesi düşük
Döner Buharlaştırıcılar
 Buharlaştırma ve sıyırma işlemleri aynı kazanda
gerçekleştirilmektedir.
 Yatay konumda ısıtılabilen yatay bir silindir ile
bu silindir içinde dönen bir “trommel” den
oluşmuştur.
 Hareketli trommel üzerinde dıştan merkeze
doğru daireler oluşturacak şekilde delikler
açılmış kapaklarla, iki ucu kapalı silindir
şeklindedir.
 Hareketli trommelin dış yüzeyinde ise misellayı
hem kızdırıcı sabit diskin iç yüzeyine ince bir
film katmanı halinde savuran, hem de çözgen
içeriği giderek azalan misellayı çıkışa doğru
sevk eden kanatlar bulunmaktadır.
13
Sıyırma Kolonları
(Rektifikasyon- Zıt Akımlı Kolonlar)
Not: İyi filtre edilmemiş fazlaca köpük
oluşturan misella için uygun bir sistem
 Miselladan çözgenin buharlaştırılması ve çözgen
kalıntısının kızgın buharla sıyrılması aşamaları,
aynı cihazda yer alan birbiri ile bağlantılı ancak
farklı kısımlarda gerçekleştirilmektedir.
 Cihazda yer alan bölme adedi cihazın kapasitesine
göre değişmektedir.
 Cihazın üst kısmında geniş çap ve hacimli ön
buharlaştırma kısmı yer alır.
 Misella ince bir film halinde kolonun ısıtılmış
cidarları üzerinden akarak en altta yer alan daha
küçük çap ve hacimdeki sıyırma kısmına
geçtiğinde kızgın buharla temasa gelerek yüksek
sıcaklık ve vakum etkisi ile içerdiği çözgen
kalıntısından tamamen kurtulmaktadır.
Sıyırma Kolonları
(Rektifikasyon- Zıt Akımlı Kolonlar)
 Avantajı:
Misella ve kızgın buhar katşıt akım ile
prensibine göre temas ettirilmesi
kızgın buhardan en yüksek oranda
yararlanılmasını ve ısı tasarrufu
sağlamaktadır.
TERMOKOMPRESÖRLER
TERMOKOMPRESÖRLER
 Yeni bir teknik
 İki buharlaştırıcıdan oluşan bir sistem
 Birinci buharlaştırıcıda oluşan çözgen
buharı dönüşümlü bir yoğuşturucu
tarafından emilerek normal atmosfer
basıncı altında yoğuşturulmaktadır.
 Bu sırada açığa çıkan ısı enerjisi ikinci
buharlaştırıcıdaki misellanın
ısıtılmasında kullanılmaktadır.
 Avantajları:
- düşük sıcaklık uygulaması
- buhar tasarrufu
- soğutma suyu tasarrufu
 Dezavantajı:
- yatırım maliyeti yüksek
14
KÜSPENİN İŞLENMESİ
Çözgenin Küspeden Uzaklaştırılması
 Ekstraktör çıkışında küspe ort %50
çözgen içerir.
 Küspedeki çözgen üç şekilde
uçurulur.
1) İndirekt buhar uygulaması
2) Direk buhar uygulaması
3) Sıcak hava, buhar veya aşırı ısıtılmış
çözgen buharı uygulaması
 Toaster (Desolventizer)
Modern teknik
- Küspeden çözgen uzaklaştırılır
- Küspe kavrulmuş olur, besleme değeri
artar
- Direk buhar uygulaması
 Tabanlarından
ısıtılan üstüste
tavalardan
oluşmuştur
 Çözgenin
buharlaşması
sırasında
küspenin nem
miktarı artar
 Küspe sıcaklığı
I. tavadan II.’ ye
geçiş sırasında
82-94°C’ ye
ulaşmaktadır.
15