Botanik demo-II-2012

Arş.Gör.Uzm.Tuğba GÜNBATAN
Farmasötik Botanik Uygulama II
Farmakognozi ABD
3. KAT
Prof. Dr. Didem Deliorman Orhan
Arş. Gör. Dr. Nilüfer Orhan
Prof.Dr.Didem DELĐORMAN ORHAN
Arş.Gör.Dr.Nilüfer ORHAN
Arş. Gör. Uzm. Tuğba Günbatan
Arş. Gör. Ecz. Fatma Ayaz
Ecz. Esin Budakoğlu
Ecz. Fatma AYAZ
Ecz. Esin BUDAKOĞLU
Farmasötik Botanik Laboratuvarı
DĐKKAT !!!
• ? Öğrenci yemekhanesinin bir üst katı
• Öğrenci panoları (mavi ve kırmızı)
– Ders programı
– Malzeme listesi
– Sınav sonuçları
– Tüm duyurular
Program: 13 Hafta
Devamsı
Devamsızlı
zlık: %20
Tek vize
Çalış
malar 20 puan üzerinden
alışmalar
değ
değerlendirilir
Lab içi ortalamanı
ortalamanın %60’
%60’ı
Vizenin %40’
%40’ı
Final
Laboratuvar Düzeni
FÖY
Beyaz
laboratuvar önlü
nlüğü
Çizgisiz harita metot defter (Beyaz)
– 2 adet fotoğ
fotoğraf
Yumuş
Yumuşak uçlu kurş
kurşun kalem,
kalem, silgi
Lam ve lamel,
lamel, pens, toplu iğ
iğne, makas
Temiz bir tülbent veya gazlı
gazlı bez
Temizlik bezi
GÜEF Farmakognozi ABD
Ücreti
Alacakların listesi
Kaynak kitaplar:
• Nevin Tanker-Ankara Üniversitesi
Farmasötik Botanik Uygulama
• Hüsnü Çakırlar, Palme Yayıncılık, Açıklamalı
Genel Botanik Ve Bitki Anatomisi Atlası
1
Farmasötik Botanik
Amacımız; ilaç olarak kullanılan veya ilaç
hammaddesi elde etmede kullanılan tıbbi
bitkileri tanıma, öğrenme
DROG
Đlaçların hazırlanmasında kullanılan
bitkisel veya hayvansal
? bitkileri tanımlamada kullanılan kavramlar
? bitki ve drogların morfolojik ve
mikroskobik özelliklerini inceleme
(biyolojik) kaynaklı
ilkel maddeler
Drogların Adlandırılması
DROG
Latince binomial adlandırma
Bitkinin tamamı
tamamı
herhangi bir parç
parçası
ası
• Kullanılan kaynağın adı
-
bitki/hayvan/mikroorganizmanın adı
• Kullanılan kısım
– yaprak, çiçek, toprak altı gövdesi…
Bitkide doğal veya bir
uyarı sonucunda gelişen/
bir işlem ile e.e.
Uygulama Programı
Programı
Mikroskop
Mayalar, Mantarlar, Likenler
Yaprak
Çiçek
Meyve ve Tohum
Kabuk, Kö
Kök
Drog Tanı
Tanıma
Đğne
Đğne Yapraklı
Yapraklılar
Familya Tayini, Herbaryum
• Elde edilen ürün
– Reçine, zamk, uçucu yağ…
Folia Menthae
Mikroskop
1. Mikroskop Ayağı
2. Mikroskop Gövdesi
3. Binoküler Mikr.Tüpü
4. Revolver
5. Makrometrik Vida
6. Mikrometrik Vida
7. Mikroskop Tablası
8. Şaryo
9. Şaryo Kontrol Vidaları
10.Lamba
11.Potansiyometre
12.Kondansatör
13.Objektif
14.Okuler
15.Diyafram
2
Preparat Hazırlama
Lam
KESĐ
Reaktif
Materyal
Lamel
TOZ DROG
Isıtma (gerekliyse)
Reaktifin tamamlanması
Fazla reaktifin temizlenmesi
Soğutma
Bitkiler Alemi
Bakteriler
Mavi Algler
Algler ve Su Yosunları
Mantarlar
Kara Yosunları
Eğreltiler
Tohumlu Bitkiler
LĐKENLER
Kaya, taş
taş, ağ
ağaçları
ların üzerinde, toprak
yüzeyinde
HÜCRE
Hücre çeperi
Lümen
Protoplazma • Sitoplazma
• Çekirdek
• Plastidler • Kloroplast
• Kromoplast
• Lökoplast
MYCOPHYTA
Klorofilsiz
Gerç
Gerçek kök-yaprakları
yaprakları yok
Heterotrof
Parazit veya saprofit
Tatlı
Tatlı sular ve karada
Sporlarla ürer
Hif,
Hif, Miselyum
Bitkilerin Đncelenmesi
Gymnospermae
Spermatophyta (Açık Tohumlular)
(Tohumlu Bitkiler)
Angiospermae
(KapalıTohumlular)
Çöllerden
Çöllerden tundralara kadar, deniz
seviyesinden alpin alanlara kadar
Monocotyledones (Tek Çenekliler)
Dicotyledones (Çift Çenekliler)
Monokotil Özellikleri
kotiledon
alg + mantar (ortaklaş
(ortaklaşa yaş
yaşam)=LĐ
am)=LĐKEN
kabuk
halka
Çiçek üyeleri 3’ün katı
Tohum 1 çenekli
iletim demetleri
Gövdede iletim demetleri
Yapraklar paralel damarlı
3
Yaprak
Gövde veya dal üzerine noduslarla bağlı, yeşil,
fotosentez yapan organ
Basit Yaprak
Bileş
Bileşik Yaprak
Lamina tepesi= APEX
Basit Yaprak
lamina
Lamina
lamina kenarı
eksen
Lamina kenarı
Lamina tabanı= BASĐS
stipula
foliol
Yaprak sapı= PETĐOL
dikensi stipula
Yaprak tabanı
Yaprak
Yaprak ayası
orta damar
Lamina Şekli
Yaprak kenarı
damar
petiol
stipula
stipulasız yaprak
stipulalı yaprak
sesil (sapsız yaprak)
Yaprak
Yaprak
Lamina Tabanı
Lamina Tepesi
akuminat
akut
obtus
trunkat
emarginat
akuminat
oblik
obkordat
akut
sagitat
kuspidat
obtus
hastat
mukronat
kordat
trunkat
4
Yaprak
Lamina Kenarı
Kenarı
Yaprak
Gövdeye Bağlanış
Yaprak
Damarlanma
Sistemi
Yaprakları
Yaprakların Gö
Gövde Üzerinde Diziliş
Dizilişi
Disksel
Lamina Yapısı ve Yüzeyi
Vertisillat
Parç
Parçalı
alı ve Bileş
Bileşik Yapraklar
Đnce, zarımsı, yumuşak, sert, derimsi
Succulent (su depo eden)
Tüy yoksa; glaber
Tüy varsa; glandulosus (salgı tüyü)
hirtus (uzun zayıf)
lanatus (yünlü gibi)
pilosus (kısa ince zayıf)
kısa-sert keçe gibi
5
YAPRAK (FOLIA)
Epiderma
Mezofil
Palizat P.
Sünger P.
Bifasyal yaprak
Đletim doku
F. Belladonnae
Monofasyal yaprak
Bir yaprağı mikroskopta
incelersek…
ÇĐÇEK
polen tanesi
stigma
anter
flament
petal
stilus
polen tüpü
ovaryum
ovül
sepal
reseptakulum
pedisel
6
Kaliks=ÇanakYaprak=Sepal
Korolla=Taç Yaprak=Petal
Serbest -> koripetal
Birleşik -> gamopetal
Serbest -> korisepal
Birleşik-> gamosepal
Bazı Familyalara Karakteristik
Farklı Çiçek Tipleri
miğfer
Çiçekte kaliks ve korolla farklılaşması varsa;
=> SEPAL ve PETAL +
=> PERĐANT ÖRTÜ
dudak
Labiatae
Farklılaşma yoksa;
=> TEPAL +
=> PERĐGON ÖRTÜ
veksillum
ala
ala
karina
Fabaceae
karina
Androkeum=Erkek Organ=Stamen
Stamen= Anter + Flament
Monandr: 1 stamenli
Diandr: 2 stamenli….
Poliandr: Çok sayıda stamen
Staminot,Staminodyum:
Körelmiş stamen
Monodelf: Stamenler bir tüp
halinde birleşmiş
7
Ginekeum= Dişi Organ=Pistil
stigma
ovüller
PĐSTĐL
lşklklşklşklşkş
stillus
plasenta
ovaryum
Plasentasyon
Ovüllerin ovaryumda dağılımı
Çiçek Halkaları
alkalarının
Reseptakuluma Bağlanışı
lanışı
Perigin
Epigin
G
G
Hipogin
G
Çiçek Simetrisi
Çiçek Formülü
I. Kısımların Simgeleri
K = kaliks
C = korolla
A = androkeum G = ginekeum
P= Perigon
G üst durumlu/ G alt durumlu
II. Kısımların sayıları:
Aktinomorf (Düzenli)
(birden fazla simetri ekseni)
a
Zigomorf (Düzensiz)
(bir simetri ekseni)
z
K5 = 5 serbest petal
C0 = korolla bulunmuyor, petal yok
x = farklı sayıda
∞ (sonsuz) = 20 den fazla, çok sayıda
8
Çiçek Formülü
Trimer (Monokotil)
3 sepal
6 tepal
3 petal
3+3 stamen
3 (karpelli ovaryum)
Karahindiba çiçeği
Flos Taraxaci
Taraxacum officinalis
Çiçek formülü: a P3+3 A3+3 G3
Çiçek diyagramı:
Çiçek Durumu=Đnfloresans
Çiçek Durumunun Üyeleri
Terminal
Çiçek
Pedisel=Çiçek sapı
Brakte
(spata,involukrum)
Pedunkul=Çiçek durumu sapı
Lateral
Çiçek durumu
Aksilar
Rasemoz
Çiçek Durumu
Basit
Rasemoz: Ana eksen büyümesi devamlı
Bileşik
1-Rasemus (salkım)
1-Panikula
2-Spika (başak)
2-Bileşik Spika
3-Spadiks (çomak)
3-Bileşik Umbella
4-Amentum (kedicik)
4-Bileşik Korimbus
5-Strobilus (kozalak)
6-Umbella (şemsiye)
7-Kapitulum (baş)
8-Korimbus
Simoz: Değişmez bir ana eksen yok
9
Simoz
Bostriks
Drepanyum
Sinsinus
Ripidyum
ÇĐÇEKLERDE
TOZLAŞMA
ORKĐDE
Dikasyum
Pleyokasyum
☺Meyve ve Tohum
☺Kabuk, Kök
☺Drog Tanıma
☺Đğne Yapraklılar
☺Familya Tayini
☺Herbaryum
10