Uluslararası Oyun Kuralları - Türkiye Voleybol Federasyonu

Transkript

Sürüm 1.3
İÇİNDEKİLER
Voleybol Oyun Kuralları ve Gerekli Açıklamaları
2
Yazı Hakemliğinin Açıklamalı Anlatımı ve Müsabaka Cetvelinin Doldurulması
101
Türkiye Voleybol Federasyonu (TVF)
110
Merkez Hakem Kurulu (MHK)
111
İl Hakem Kurulu (İHK)
112
Hakemlik Dereceleri ve Hakemlik Derecelerinin Yükseltilmesi
113
Voleybol Oyun Kurallarının Analizleri (GUIDELINES)
115
Örnek Oyun Hareketleri (CASEBOOK)
138
2009 – 2012 VOLEYBOL OYUN KURALLARI VE AÇIKLAMALARI
1
VOLEYBOL OYUN KURALLARI
VE AÇIKLAMALARI
2009 – 2012
2
FIVB TARAFINDAN ONAYLANAN
ULUSLARARASI VOLEYBOL OYUN KURALLARI
İÇİNDEKİLER
OYUNUN ÖZELLİKLERİ
FASIL I
KURALLARIN VE HAKEMLİĞİN FELSEFESİ
FASIL II
KISIM I
OYUN
Bölüm Bir: Tesisler ve Donatım
1.
Oyun Sahası
1.1
Ölçüler
1.2
Oyun sahasının yüzeyi
1.3
Oyun alanındaki çizgiler
1.4
Bölgeler ve sahalar
1.5
Isı
1.6
Aydınlatma
2.
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
File ve Direkler
Filenin yüksekliği
Filenin Yapısı
Yan bantlar
Antenler
Direkler
İlave malzemeler
3.
3.1
3.2
3.3
Toplar
Standartları
Topların benzerliği
Üç top sistemi
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
Takımlar
Takımın oluşumu
Takımın yerleşimi
Malzemeler
Malzeme değişiklikleri
Yasaklanmış eşyalar
5.
5.1
5.2
5.3
Takım Liderleri
Kaptan
Koç
Yardımcı koç
Bölüm İki: Katılanlar
Bölüm Üç: Oyun Düzeni
6.
6.1
6.2
6.3
6.4
Sayı Almak, Set ve Maç Kazanmak
Sayı almak
Set kazanmak
Maç kazanmak
Maçta hazır bulunmama ve eksik takım
3
7.
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
Oyunun Yapısı
Kura
Isınma devresi
Takımın başlangıç dizilişi
Pozisyonlar
Pozisyon hatası
Dönüş
Dönüş hatası
8.
8.1
8.2
8.3
8.4
Oyunun Seyri
Oyundaki top
Oyun dışı top
“DAHİL” top
“HARİÇ” top
9.
9.1
9.2
9.3
Topla Oynama
Takım vuruşları
Vuruşun özellikleri
Topla oynarken yapılan hatalar
10.
10.1
10.2
10.3
Filedeki Top
Fileyi geçen top
Fileye değen top
Filenin içindeki top
11.
11.1
11.2
11.3
11.4
Filedeki Oyuncu
Filenin diğer tarafına uzanma
Filenin altından geçme
File ile temas
Oyuncuların filedeki hataları
12.
12.1
12.2
12.3
12.4
12.5
12.6
12.7
Servis
Bir setteki ilk servis
Servis sırası
Servis atma izni
Servisin atılması
Perdeleme
Servis atma esnasında yapılan hatalar
Servis vuruşundan sonrasında yapılan hatalar ve pozisyon hataları
13.
13.1
13.2
13.3
Hücum Vuruşu
Hücum vuruşunun özellikleri
Hücum vuruşundaki kısıtlamalar
Hücum vuruşu hataları
14.
14.1
14.2
14.3
14.4
14.5
14.6
Blok
Blok yapma
Blok teması
Rakibin boşluğunda blok yapma
Blok ve takım vuruşları
Servise blok yapma
Blok yapma hataları
Bölüm Dört: Oyun Hareketleri
Bölüm Beş: Duraklamalar, Fasılalar ve Geciktirmeler
15.
Kurallara Uygun Oyun Duraklamaları
4
15.1
15.2
15.3
15.4
15.5
15.6
15.7
15.8
15.9
15.10
15.11
Kurallara uygun oyun duraklamalarının sayısı
Kurallara uygun oyun duraklaması talepleri
Duraklamaların birbirini takip etmesi
Molalar ve teknik molalar
Oyuncu değişikliği
Değişikliklerin limitleri
İstisnai değişiklik
Oyundan çıkarma veya diskalifiye nedeni ile değişiklik
Kurallara uygun olmayan değişiklik
Oyuncu değişikliği prosedürü
Kurallara uygun olmayan oyun duraklaması talepleri
16.
16.1
16.2
Oyunu Geciktirmeler
Geciktirme türleri
Geciktirme yaptırımları
17.
17.1
17.2
17.3
İstisnai Oyun Duraklamaları
Sakatlanma
Harici müdahale
Uzatılmış duraklamalar
18.
18.1
18.2
Fasılalar ve Oyun Alanlarının Değişimi
Fasılalar
Oyun alanlarının değişimi
19.
19.1
19.2
19.3
Bölüm Altı: Libero Oyuncusu
Libero Oyuncusu
Liberonun belirlenmesi
Malzemeler
Liberoyu kapsayan hareketler
Bölüm Yedi: Katılanların Davranışları
20.
20.1
20.2
Davranış Koşulları
Sportmence davranış
Dürüst sporculuk
21.
21.1
21.2
21.3
21.4
21.5
21.6
Hatalı Davranış ve Yaptırımları
Küçük hatalı davranışlar
Yaptırımlara yol açan hatalı davranışlar
Yaptırım tablosu
Yaptırımların uygulanması
Set öncesi ve setler arasındaki hatalı davranışlar
Yaptırım kartları
FASIL II
KISIM II
HAKEMLER, SORUMLULUKLARI VE RESMİ EL İŞARETLERİ
Bölüm Sekiz: Hakemler
22.
22.1
22.2
Hakem Grubu ve Yönetim Usulleri
Oluşum
Yönetim Usulleri
5
23.
23.1
23.2
23.3
Baş Hakem
Duruş yeri
Yetkileri
Sorumlulukları
24.
24.1
24.2
24.3
Yardımcı Hakem
Duruş yeri
Yetkileri
Sorumlulukları
25.
25.1
25.2
Yazı Hakemi
Duruş yeri
Sorumlulukları
26.
26.1
26.2
Skor Hakemi
Duruş yeri
Sorumlulukları
27.
27.1
27.2
Çizgi Hakemleri
Duruş yeri
Sorumlulukları
28.
28.1
28.2
Resmi İşaretler
Hakemlerin el işaretleri
Çizgi hakemlerinin bayrak işaretleri
FASIL II
KISIM III
ŞEKİLLER
1a
1b
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yerleşim Planı
Oyun sahası
Oyun alanı
Filenin yapısı
Oyuncuların pozisyonları
File dikey düzleminden rakibin oyun alanına geçen top
Grup perdelemesi
Tamamlanmış blok
Geri hat oyuncusunun hücumu
Yaptırım tabloları
Hakem grubu ve yardımcılarının duruş yerleri
Hakemlerin resmi el işaretleri
Çizgi hakemlerinin resmi bayrak işaretleri
FASIL III
Tanımlar
6
OYUNUN ÖZELLİKLERİ
Voleybol, file ile ikiye bölünmüş bir oyun alanı üzerinde iki takım tarafından oynanan bir spordur.
Oyunun çok yönlülüğünün herkese sunulabilmesi amacıyla özel durumlar için farklı uyarlamalar
bulunmaktadır.
Oyunun amacı, topu filenin üzerinden göndererek rakip takımın oyun alanında yere değmesini
sağlamak ve rakip takımında aynı amaca ulaşmasını önlemektir. Takımların rakip alana
gönderirken topa üç kez vurma hakkı vardır (blok teması dışında).
Top oyuna servis ile sokulur, servisi atan oyuncu topu filenin üzerinden rakip alana gönderir.
Ralli, topun oyun alanına değmesi, harice gitmesi veya bir takımın hata yapmasına kadar
devam eder.
Voleybolda bir ralli kazanan takım bir sayı alır (Ralli Sayı Sistemi). Servisi karşılayan takım ralliyi
kazandığında bir sayı ve servis kullanma hakkı kazanır ve oyuncuları saat yönünde bir pozisyon
dönerler.
7
2009 – 2012 VOLEYBOL OYUN KURALLARI
FASIL I
KURALLARIN VE HAKEMLİĞİN FELSEFESİ
GİRİŞ
Voleybol dünyadaki en başarılı, en popüler ve en eğlenceli spor dallarından biridir. Hızlıdır, heyecanlıdır ve
hareketleri aniden coşturucu ve heyecan vericidir. Bununla beraber voleybol birbirine bağlı çok önemli
birçok unsurdan oluşur ve bunların mükemmel etkileşimi voleybolu ralli oyunları arasında çok özel bir yere
getirmektedir.
PASLAŞMA
Servis
Dönme
Sıçrama gücü
Coşturucu hareket
Hücum
Savunma
TAKIM OYUNU
İKİYE BÖLÜNMÜŞ
OYUN ALANI
FIVB son yıllarda bu oyunu daha izlenebilir bir hale getirmek için oldukça önemli bir yol katetmiştir.
Bu metin genel voleybol kitlesi olan oyuncular, koçlar, hakemler, seyirciler ve eleştirmenler için aşağıdaki
sebeplerden dolayı yazılmıştır.
- Kuralların bilinmesi, oyunun kalitesini arttırır. Koçlar daha iyi takım çalışmaları ve
taktikler üretir, oyuncularında yeteneklerini tam olarak göstermelerine olanak sağlar.
- Kurallar arasındaki ilişkileri bilmek, hakemlerin daha doğru karar vermesini sağlar.
Bu giriş yazısı, başarılı bir hakemlik için gereken temel özellikleri tanımlamayı açıklamadan önce,
voleybolun bir rekabet sporu olması üzerine odaklanmıştır.
VOLEYBOL REKABET SPORUDUR
Yarışma, ortaya çıkmamış potansiyel güçlerle bağlantı kurar. En iyi yetenek, gayret, yaratıcılık ve estetiğin
gösterilmesini sağlar. Kurallar tüm bu özelliklerin ortaya konmasına olanak sağlayacak biçimde
oluşturulmuştur. Birkaç istisnayla, voleybol, tüm oyunculara hem file önünde (hücum) ve hem de oyun
alanının gerisinde (savunma veya servis) oynama hakkı verir.
Oyunun yaratıcısı William Morgan, yıllar geçse de voleybolun kendine özgü önemli unsurlarını
kaybetmediğini kabul etmektedir. Bunlardan bazıları diğer file/top/raket oyunlarıyla aynıdır ;
- servis
- dönüş (servis atma hakkı kazanılınca)
- hücum
- savunma
Voleybol fileli oyunlar arasında eşsiz bir yere sahiptir. Bunda topun sürekli havada kalması ve topu geri
göndermeden önce, takım oyuncularının kendi aralarında paslaşmasına izin vermesi etkilidir.
Özel defans oyuncusu olan liberonun amacı ralliyi mümkün olduğunca uzatarak daha uzun süreli bir oyun
sağlamaktır. Servis kuralında yapılan değişiklikler, servis atışını, topu basit anlamda oyuna sokma
kavramından çıkarmış ve bir hücum silahı haline getirmiştir.
Dönüş kavramı; bütün oyuncuların yer değiştirmelerine izin vermek amacıyla konulmuştur. Oyuncu
pozisyonları hakkındaki kurallar takımlara esneklik sağlama ve taktiklerde farklı gelişmeler yaratmaya izin
vermelidir.
Yarışmacılar bu temel bilgileri tekniklerini, taktiklerini ve güçlerini yarıştırmak için kullanırlar. Bunlar aynı
zamanda oyunculara izleyici ve taraftarları etkilemeleri için hareket serbestliği sağlar.
8
Voleybolun imajı gün geçtikçe artmaktadır. Oyun gelişirken hiçbir şüphe yok ki iyiye, güçlüye ve hızlıya
doğru gelişecektir.
HAKEMLİĞİN SINIRLARI
İyi yönetimin özünde yatan kavram, tarafsızlık ve tutarlılıktır.
- Tüm katılanlara tarafsız davranmalı,
- Seyirciler tarafından da tarafsız görünmeli,
Bu istekler güvenilirliğin en büyük unsurudur. Hakemin güvenilirliği oyuncuların oyundan zevk almasını
sağlar :
-
Kararları doğru olmalı,
Kuralın neden yazıldığını anlamalı,
Etkili bir organizatör olmalıdır,
Oyunun akışı içinde rekabete izin vermeli ve kararlı bir yönetim göstermeli,
Eğitimci olarak, kuralları uygulayarak haksızlığı cezalandırmalı veya kaba davranışı uyarmalı,
Oyunu geliştirmek amacıyla, oyun içinde yapılan görülmeğe değer hareketlerin ön plana
çıkmasına ve en iyi oyuncularında yapabildikleri en iyi hareketleri yapmasına izin vererek
seyircilerin iyi vakit geçirmelerine katkıda bulunmalı,
Sonuç olarak söyleyebiliriz ki ; iyi bir hakem, kuralları, oyunu tüm ilgili taraflar için tatmin edici bir rekabet
haline getirmek için kullanacaktır.
Buraya kadar okuyanlar, bundan sonra gelen oyun kurallarına büyük bir oyunun gelişmesinin bugünkü
durumu olarak bakabilir. Aynı zamanda daha önce gelen birkaç paragrafın spor içindeki konumunuzda
sizin için aynı ölçüde öneme sahip olabileceğini aklınızdan çıkarmayınız.
Siz de katkı yapın!
Top havada kalsın!
9
FASIL II
KISIM I
OYUN
Bkz.
BÖLÜM BİR
TESİSLER VE DONATIM
1.
OYUN SAHASI
Oyun sahası, oyun alanı ve serbest bölgeden oluşur. Bu saha dikdörtgen ve simetrik
olmalıdır.
1.1, Ş.1a,
Ş.1b.
Şekil 1 Oyun Alanı ve Oyun Sahası
1.1
Ş.2
ÖLÇÜLER
Oyun alanı, 18x9 m ölçülerinde bir dikdörtgendir ve her yönde en az 3 m genişliğinde olan bir
serbest bölge ile çevrilmiştir.
Oyun sahasının üzerinde bulunan serbest oyun boşluğu, her türlü engelden arındırılmış
olmalıdır. Serbest oyun boşluğu, oyun sahası yüzeyinden ölçüldüğünde en az 7 m
yüksekliğinde olmalıdır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında serbest bölge yan çizgilerden ölçüldüğünde en
az 5 m ve dip çizgilerden ölçüldüğünde en az 8 m genişliğinde olmalıdır. Serbest oyun
boşluğu ise oyun sahası yüzeyinden ölçüldüğünde en az 12.5 m yüksekliğinde
olmalıdır.
1.2
OYUN SAHASININ YÜZEYİ
1.2.1 Sahanın yüzeyi düz, yatay ve yeknesak olmalıdır. Oyuncular için sakatlanmaya yol açacak
herhangi bir tehlike teşkil etmemelidir. Pürüzlü ve kaygan yüzeylerde oynanması yasaktır.
10
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında sadece tahta veya sentetik bir yüzeyin
kullanılmasına izin verilir. Bu yüzey daha önce FIVB tarafından onaylanmış olmalıdır.
1.2.2 Kapalı salonlarda oyun alanının yüzeyi açık renkte olmalıdır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında çizgiler için beyaz, oyun alanı ve serbest bölge
için farklı renkler kullanılmalıdır.
1.1, 1.3
1.2.3 Açık hava sahalarında drenaj amacıyla her metre için 5 mm lik bir eğime müsaade edilir.
Saha çizgilerinin sert bir maddeden oluşturulması yasaktır.
1.3
1.3
Ş.2
OYUN ALANININ ÜZERİNDEKİ ÇİZGİLER
1.3.1 Bütün çizgiler 5 cm genişliğindedir. Çizgiler, zeminin ve diğer çizgilerin renklerinden farklı ve
açık renkte olmalıdır.
1.2.2
1.3.2 Sınır çizgileri
İki yan ve iki dip çizgi oyun alanını belirler. Yan ve dip çizgilerin her ikisi de oyun alanının
boyutlarına dahil olarak çizilir.
1.3.3
1.1
Orta çizgi
Orta çizginin tam ortası oyun alanını 9x9 m boyutlarında iki eşit alana böler ; bununla beraber
Ş. 2
11
orta çizgi kalınlığının, bütünüyle, her iki oyun alanının da sınırları içerisinde olduğu kabul
edilir. Bu çizgi filenin altından iki yan çizgi arasında uzanır.
1.3.4
Hücum çizgisi
Her oyun alanında, arka kenarı, orta çizginin tam ortasından 3 m geride çizilmiş bir hücum
çizgisi, ön bölgeyi belirler.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, hücum çizgisi, yan çizgilerden itibaren, 15cm
boyunda ve 5cm genişliğindeki beş kısa çizginin 20cm aralıklarla çizilmesiyle her bir
taraftan toplam 1,75m kesik çizgiyle uzatılır. Koç sınır çizgisi (hücum çizgisinin
uzantısından başlayarak, yan çizgiye 1,75 m mesafede ve ona paralel olarak, oyun
alanı dip çizgisine kadar kesik çizgi şeklinde uzanır) 15 cm boyundaki kısa çizgilerin 20
cm aralıklarla çizilmesiyle oluşturulmuş olup, bu çizgi koçun çalışma sahasını belirler.
KOÇ, KOÇ ÇİZGİSİ İHLAL EDİYOR
1.4
Ş.1b, Ş.2
Serbest Bölge
Serbest Bölge
9
m
Servis Bölgesi
3
Arka
Bölge
Ç
İ
Z
G
İ
Ön
Bölge
3
m
m
Ön
Bölg
e
OYUN ALANI
YAN
ÇİZGİ
LİBERO DEĞİŞİM
KOÇ ÇİZGİSİ
Isınma
Sahası
3x3 m
1.4.1
Ş. 2
KOÇUN DURUŞ YERİ UYGUN
BÖLGELER VE SAHALAR
D
İ
P
1.3.3, 1.4.1
Takım Sırası
H
Ü
C
U
M
9
m
Arka
Bölge
Ç
İ
Z
G
İ
S
İ
D
İ
P
Servis Bölgesi
Ç
İ
Z
G
İ
LİBERO DEĞİŞİM
Oyuncu
Değiştirme
Bölgesi
YAZI MASASI
BÖL.
KOÇ ÇİZGİSİ
Takım Sırası
Ceza
sahası
Ceza
sahası
Isınma
Sahası
3x3 m
Ş.2
Ön bölge
12
1.4.2
Her oyun alanında ön bölge orta çizginin tam ortası ve hücum çizgisinin arka kenarıyla
sınırlıdır.
1.3.3, 1.3.4
Ön bölgenin yan çizgiler dışında serbest bölgenin sonuna kadar uzandığı varsayılır.
1.1, 1.3.2
Servis bölgesi
Servis bölgesi, her dip çizginin gerisinde 9 m genişliğindeki sahadır.
1.4.3
Bu bölgenin yan sınırları, dip çizgilerden 20 cm geriye, yan çizgilerin uzantısı olarak çizilen
15 cm uzunluğunda iki kısa çizgiyle belirlenir. Her iki kısa çizgi de servis bölgesinin
genişliğine dahildir.
1.3.2, Ş.1b
Servis bölgesinin derinliği serbest bölgenin sonuna kadar devam eder.
1.1
Oyuncu değiştirme bölgesi
1.4.4
1.4.5
Oyuncu değiştirme bölgesi, her iki hücum çizgisinin yazı hakemi masasına kadar olan
uzantısı ile sınırlıdır.
1.3.4, Ş.1b
Libero Değişim Bölgesi
Libero değişim bölgesi, serbest bölgenin, takım sıraları tarafındaki bir bölümü olup, hücum
çizgisi uzantısından dip çizgiye kadar olan alanla sınırlandırılmıştır.
19.3.2.4,
Ş.1b
Isınma sahası
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında ısınma sahaları yaklaşık 3x3m
boyutlarında, serbest bölgenin dışında ve oturma sıralarının bulunduğu taraftaki
köşelerde yer alır.
1.4.6
Ceza sahası
Yaklaşık 1x1 m boyutlarında olan ve 2 sandalye bulundurulan bir ceza sahası, her bir dip
çizgi uzantısının dışında olacak şekilde, kontrol sahası içinde yer alır. Bu sahalar 5 cm
genişliğinde kırmızı bir çizgiyle sınırlandırılabilirler.
1.5
Ş.1a, Ş.1b
Ş.1a, Ş.1b
ISI
En düşük ısı 10° C nin (50° F) altında olmamalıdır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında maksimum ısı 25° C den (77° F) daha
yüksek ve minimum ısı 16° C den (61° F) daha düşük olmamalıdır.
1.6
AYDINLATMA
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında aydınlatma, oyun sahası yüzeyinden 1 m
yükseklikte ölçülmek şartıyla, 1000 ile 1500 lux arasında olmalıdır.
2.
FİLE VE DİREKLER
2.1
FİLENİN YÜKSEKLİĞİ
2.1.1
File, düşey olarak orta çizginin üstünde yer alır ve erkekler için 2.43 m, bayanlar için 2.24 m
yüksekliğindedir.
1.
Ş.3
1.3.3
13
Max 2 cm yüksek
2,26 veya 2,45
Bayanlar
2,24 cm
Erkekler
2.43 cm
Max 2 cm yüksek
2,26 veya 2,45
2.1.2
Filenin yüksekliği oyun alanının ortasından ölçülür. Filenin iki kenar yüksekliği de tam olarak
aynı olmalı ve buradaki yükseklik, kuralda belirtilen yüksekliği 2 cm den fazla
geçmemelidir.
2.2
FİLENİN YAPISI
File, 1 m genişliğinde, 9.50 ila 10 m uzunluğundadır (yan bantların her bir yanındaki 25
ila 50 cm dahil) ve 10 cm lik karelerden oluşan siyah iplerden yapılmıştır.
1.1, 1.3.2,
2.1.1
Ş. 3
Filenin üst kısmında 7 cm genişliğinde, iki kat beyaz çadır bezinden yapılmış yatay bir
bant file boyunca dikilmiştir. Bandın her iki ucunda onu direklere bağlayan ve gergin
durmasını sağlayan bir ipin geçtiği bir delik bulunur.
Bandın içinden geçen elastiki kablo fileyi direklere bağlar ve üst kısmının gergin
durmasını sağlar.
Filenin alt kısmında üst banta benzer, 5 cm genişliğinde, içinden ip geçirilmiş başka bir
yatay bant vardır. Bu ip fileyi direklere bağlar ve alt kısmının gergin durmasını sağlar.
14
Anten
FİLENİN YAPISI
2.3
FİLE DETAYI
YAN BANTLAR
İki adet beyaz bant, her iki yan çizginin üzerinde yer alacak şekilde fileye düşey olarak
bağlanır.
Yan bantlar 5 cm genişliğinde ve 1 m uzunluğunda olup filenin bir parçası olarak kabul
edilirler.
2.4
ANTENLER
Anten, 1.80 m uzunluğunda ve 10 mm çapında, fiberglas veya benzeri bir maddeden
yapılmış esnek bir çubuktur.
Her yan bandın dış tarafına bir anten bağlanır. Antenler karşılıklı olarak filenin ters
yönlerine yerleştirilirler.
2.3
Ş.3
Antenlerin her birinin 80 cm lik üst kısımları filenin üzerinde devam eder ve bu kısımlar
zıt renklerle, tercihen kırmızı ve beyaz renkte 10 cm lik şeritler halinde işaretlenir.
Antenler filenin bir parçası sayılır ve geçiş boşluğunun yan sınırlarını belirler.
2.5
DİREKLER
2.5.1
Filenin bağlandığı direkler, yan çizgilerden dışarıya doğru 0.50 m ile 1.00 m uzaklığa
yerleştirilirler. Direkler 2.55 m yüksekliğinde ve tercihen ayarlanabilir olmalıdır.
Tüm FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında fileyi taşıyan direkler, yan çizgilerden
dışarıya doğru 1 m. uzaklığa yerleştirilirler.
2.5.2
Direkler düzgün ve yuvarlak olup, zemine tel kullanılmadan tutturulurlar. Tehlikeli ve
engelleyici unsurlar taşımamalıdırlar.
2.6
İLAVE MALZEMELER
10.1.1,
Ş.3 , Ş.5
Ş.3
Vid 2.1
15
Bütün ilave malzemeler FIVB yönetmelikleriyle belirlenir.
3.
TOPLAR
3.1
STANDARTLAR
Vid 3.1
Top, içinde lastik veya benzeri bir maddeden bir kesenin bulunduğu esnek deri ya da
sentetik deriden yapılmış ve küresel olmalıdır.
Tek bir açık renk ya da renk kombinasyonu kullanılabilir.
Uluslararası Resmi müsabakalarda kullanılan topların sentetik deri maddesi ve renk
kombinasyonları FIVB standartlarına uymalıdır.
Çevresi 65-67 cm ve ağırlığı 260-280 gr dır.
İç basıncı 0.30 - 0.325 kg/cm² dir (4.26 ila 4.61 psi) (294.3 ila 318.82 mbar veya hPa).
3.2
TOPLARIN BENZERLİĞİ
Bir müsabakada kullanılan tüm toplar çevre uzunluğu, ağırlık, basınç, cins ve renk
olarak aynı özellikte olmalıdır.
3.1
3 Topla oynanan bir müsabakada iki tanesi yedek olmak üzere toplam 5 top
seçilir. Bu topların hepsi çevre uzunluğu, ağırlık, iç basınç ve renk olarak
birbirinin aynı olmalıdır. Örneğin, iki topun iç basıncı 0.320 kg/cm 2 diğer
ikisinin ki 0.315 kg/cm2 ve 5. topun ki de 0.325 kg/cm2 olmamalıdır. Tüm
topların iç basıncı aynı değere ayarlanmalı ve farklı iç basınçta top
olmamalıdır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarının yanında Ulusal ya da Lig Şampiyonalarının
da, FIVB tarafından aksi kabul edilmedikçe, FIVB onaylı toplarla oynanması
gerekir.
3.3
ÜÇ TOP SİSTEMİ
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında üç top kullanılmalıdır. Bu durumda birer
tane serbest bölgenin her bir köşesinde, birer tane de baş ve yardımcı hakemlerin
arkasında olmak üzere altı top toplayıcı bulunur.
Ş.10
16
BÖLÜM İKİ
KATILANLAR
4.
TAKIMLAR
4.1
TAKIMIN OLUŞUMU
4.1.1
Bir takım en fazla 12 oyuncu, bir koç, bir yardımcı koç, bir masör ve bir tıp doktorundan
oluşur.
5.2, 5.3
Vid 4.1
Bir takım en çok 12, en az 6 oyuncudan oluşmak zorundadır. Herhangi bir
nedenle (sakatlanma veya cezalandırılma) bir takım da 6 oyuncudan daha az
sayıda oyuncu kalırsa oyuna devam edilmez ve o takım maçı kaybeder.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında tıp doktoruna FIVB tarafından önceden
yetki verilmiş olmalıdır.
FIVB ve Dünya Büyükler Müsabakalarında bir takım en fazla ondört (14) oyuncudan
(en çok oniki (12) daimi oyuncudan) oluşur.
4.1.2
Libero dışındaki oyunculardan biri müsabaka cetvelinde takım kaptanı olarak belirtilmelidir.
5.1, 19.1.3
4.1.3
Sadece müsabaka cetveline kayıtlı oyuncular oyun alanına girebilirler ve müsabakaya
katılabilirler. Koç ve takım kaptanı müsabaka cetvelini imzaladıktan sonra kayıtlı
oyuncular değiştirilemezler.
1, 5.1.1
5.2.2
4.2
TAKIMIN YERLEŞİMİ
4.2.1
Oyunda olmayan oyuncular takımın oturma sıralarında oturmalı veya kendi ısınma
sahalarında bulunmalıdırlar. Koç ve takımın diğer mensupları da takımın oturma
sıralarında oturmakla birlikte buradan geçici olarak ayrılabilirler.
1.4.5, 5.2.3
7.3.3
Takımların oturma sıraları yazı hakemi masasının yan taraflarına, serbest bölgenin
dışına yerleştirilir.
Ş.1a , Ş.1b
4.2.2
Müsabaka esnasında sadece takım mensuplarının takımlarının sırasında oturmalarına ve
ısınma devresine katılmalarına müsaade edilir.
4.2.3
Oyunda olmayan oyuncular topsuz olarak aşağıdaki gibi ısınabilirler:
4.2.3.1 Oyun esnasında ısınma sahasında,
4.2.3.2 Molalarda ve teknik molalarda: kendi oyun alanlarının arkasındaki serbest bölgede.
4.2.4
4.3
Oyuncular set aralarında serbest bölge içinde top kullanarak ısınabilirler.
4.1.1, 7.2
1.4.5 , 8.1
Ş.1a, Ş.1b
1.3.3, 15.4
18.1
MALZEMELER
Bir oyuncunun malzemeleri forma, şort, çorap (kıyafet) ve spor ayakkabısından oluşur.
4.3.1
Bütün bir takımın forma, şort ve çoraplarının rengi ve tasarımı tek tip olması gerekir (Libero
hariç). Kıyafetler temiz olmalıdır.
4.3.2
Ayakkabılar, hafif ve esnek, tabanları ise lastik ya da karışımlı malzemeden ve topuksuz
olmalıdır.
4.1, 19.2
FIVB Dünya ve Resmi müsabakalarında tabanları, ağırlıklı olarak siyah renkte olan
17
ve iz bırakan ayakkabıların giyilmesi yasaklanmıştır.
.
4.3.3
Oyuncuların formaları 1’den 18’e kadar numaralandırılmış olmalıdır.
FIVB, Dünya ve Resmi Müsabakalarda oyuncuların formaları 1’den 20’ye kadar
numaralandırılmış olmalıdır.
4.3.3.1 Numaralar formanın ön ve arkasında ortada bulunmalıdır. Numaraların renk ve parlaklığı
formaların renk ve parlaklığına zıt olmalıdır.
4.3.3.2 Numaraların yüksekliği göğüste en az 15 cm, sırtta en az 20 cm olmalıdır. Numara
bandının genişliği ise en az 2 cm olmalıdır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında oyuncu numaraları şortun sağ paçasında
tekrarlanmalıdır. Numara yüksekliğinin 4 ile 6 cm arasında olması ve numara
bandının da en az 1cm genişliğinde olması gerekir. Forma ve şortlar FIVB
Standartlarına uymalıdır.
4.3.4
Takım kaptanının formasında, göğüs numarasının altında 8*2 cm lik bir şerit olmalıdır.
4.3.5
Diğer oyunculardan farklı renkte olan (libero oyuncuları haricinde) ve/veya kurallara uygun
numarası bulunmayan formaların giyilmesi yasaktır.
4.4
19.2
MALZEME DEĞİŞİKLİKLERİ
Baş hakem bir veya daha fazla oyuncuya şu konularda izin verebilir:
4.4.1
5.1
23
Çıplak ayakla oynamak,
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında çıplak ayakla oynamak yasaktır.
4.4.2
Set aralarında veya oyuncu değişikliğinden sonra ıslak veya hasarlı kıyafetleri, renk, dizayn
ve numarası aynı olmak şartıyla yenileriyle değiştirmek,
4.3, 15.5
18
4.4.3
Soğuk havalarda bütün takım için (Liberolar hariç) aynı renk ve dizayna sahip ve Kural
4.3.3’e uygun numaralanmış olması şartıyla eşofmanla oynamak.
4.5
YASAKLANMIŞ EŞYALAR
4.5.1
Oyuncuların sakatlanmasına sebep olabilecek veya onlara suni bir avantaj sağlayacak
şeylerin kullanılması yasaklanmıştır.
4.1.1 , 19.2
Örneğin, elinde alçılı bandaj veya sivri kenarlı yüzük bulunan bir
oyuncunun oynamasına izin verilmez.
4.5.2
Oyuncular riski kendisine ait olmak kaydıyla gözlük ve lens takabilirler.
5.
TAKIM LİDERLERİ
Vid 4.2
Her iki takım kaptanı ve koç kendi takım mensuplarının davranış ve disiplininden
sorumludur.
20
Liberolar takım kaptanı olamaz.
19.1.3
5.1
KAPTAN
5.1.1
MAÇ ÖNCESİ takım kaptanı müsabaka cetvelini imzalar ve kurada takımını temsil eder.
5.1.2
MAÇ ESNASINDA ve oyun alanında olduğu sürece, takım kaptanı oyundaki kaptandır.
Takım kaptanı oyunda olmadığı zaman koç veya takım kaptanı oyun alanındaki
oyunculardan libero dışında birini oyundaki kaptan rolünü üstlenmek üzere tayin eder.
Bu oyundaki kaptan, değiştirilene, takım kaptanı oyuna dönene veya set bitene kadar
takım kaptanının sorumluluklarını üstlenir.
Oyundaki kaptan oyundan çıktığında, koç, oyun alanında bulunan libero
dışındaki bir oyuncuyu yeni oyundaki kaptan olarak belirlemelidir. Takım
kaptanı veya oyundan çıkan oyundaki kaptan, tekrar oyuna dönene ya da
set sonuna kadar en son kaptan olarak belirlenen oyuncu, oyundaki
kaptanının görevlerini üstlenir.
7.1 ,
25.2.1.1
6.2 , 19.1.3
8.2
Topun oyun dışı olduğu zamanlarda sadece oyundaki kaptan hakemlerle konuşma
hakkına sahiptir.
5.1.2.1 Kuralların uygulanması ve yorumu hakkında açıklama ister ve aynı zamanda takım
arkadaşlarının istek veya sorularını da iletir. Eğer oyundaki kaptan baş hakemin
açıklamalarını kabullenmezse, bu karara itiraz edebilir ve derhal baş hakeme maçın
sonunda müsabaka cetveline resmi bir itiraz kaydettirme hakkını saklı tuttuğunu belirtir.
23.2.4
19
5.1.2.2 Aşağıdaki konularda istekte bulunmaya yetkilidir :
a)
Malzemenin bir kısmının veya tamamının değiştirilmesi,
4.3, 4.4.2
Forma, şort, ayakkabı vb.
b)
Takımların pozisyonlarının tetkiki,
Hem kendi takımının, hem de rakip takımın pozisyon kontrolunu isteyebilir,
c)
Zemin, file ve top, vs. kontrolü,
5.1.2.3 Koç takımın başında olmadığı zaman mola ve oyuncu değişikliği talebinde bulunur.
7.4
Vid 5.1
1.2 , 2 , 3
15.2.1,
15.4, 15.5
Koç, oyundan çıkarma (kırmızı kart) ve diskalifiye (sarı+kırmızı kartlar) ile
cezalandırılırsa veya rahatsızlanarak takımın başından ayrılırsa oyundaki
kaptan mola ve oyuncu değişikliği taleplerinde bulunabilir.
5.1.3
MAÇ SONUNDA takım kaptanı:
6.3
5.1.3.1 Hakemlere teşekkür eder ve sonucu tasdik etmek için müsabaka cetvelini imzalar,
25.2.3.3
5.1.3.2 Baş hakeme zamanında bildirilmiş olması halinde, hakemin Kuralları uygulaması veya
yorumlaması ile ilgili resmi bir itirazı teyit edip müsabaka cetveline kaydedebilir.
5.1.2.1,
25.2.3.2
5.2
KOÇ
5.2.1
Koç, maç süresince takımının oyuncularını oyun alanının dışından yönlendirir. Başlangıç
pozisyonlarını, oyuncu değişikliklerini belirler ve molaları alır. Bu görevlerde temas
kuracağı yetkili yardımcı hakemdir.
1.1, 7.3.2,
15.4 , 15.5
5.2.2
MAÇTAN ÖNCE koç kendi oyuncularının isim ve numaralarını müsabaka cetveline
kaydettirir veya bunları kontrol eder ve daha sonra müsabaka cetvelini imzalar.
4.1, 19.1.3
25.2.1.1
5.2.3
MAÇ ESNASINDA KOÇ:
5.2.3.1 Her setten önce pozisyon kağıdını düzgün bir şekilde doldurarak imzalar ve yardımcı
hakeme veya yazı hakemine verir,
7.3.2
5.2.3.2
4.2
Takımının sırasında, yazı hakemine en yakın yerde oturur; ancak yerini terk edebilir,
20
5.2.3.3 Mola ve oyuncu değişikliği taleplerinde bulunur,
15.4, 15.5
5.2.3.4 Diğer takım mensupları gibi oyun alanındaki oyunculara direktif verebilir. Koç bu direktifleri
maçı engellemeden ya da geciktirmeden, takımının oturma sıralarının önünde, hücum
çizgisinin uzantısından ısınma sahasına kadar olan serbest bölgede ayakta durarak
veya yürüyerek verebilir.
1.3.4
1.4.5
FIVB, Dünya ve Resmi Müsabakalarda koç, görev ve sorumluluklarını koç sınır
çizgisinin gerisinden yerine getirmelidir.
Ş.1a, Ş.1b,
2
Vid 5.2
Vid 5.3
Vid 5.4
5.3
YARDIMCI KOÇ
5.3.1
Yardımcı koç, takımın oturma sırasında oturur, ancak maça müdahale etme hakkı yoktur.
5.3.2
Koç, yaptırımda dahil olmak üzere herhangi bir nedenle takımın başından ayrılmak zorunda
kalırsa, yardımcı koç, koçun olmadığı süreçte oyundaki kaptanın isteği ve baş hakemin
izniyle koçun görevlerini üstlenir.
5.1.2
5.2
Eğer koç, maçın başında takımının başında yok ise, yardımcı koça koçun
görevlerini üstlenme yetkisi verilmez. Ancak koç takımın başında maça
başlar, fakat rahatsızlanır ya da oyundan çıkarma veya diskalifiye cezası
alırsa, bu durumda oyundaki kaptanın talebi ve baş hakemin izniyle yardımcı
koça, koçun görevlerini üstlenme yetkisi verilebilir.
21
BÖLÜM ÜÇ
OYUN DÜZENİ
6.
SAYI ALMAK, SET VE MAÇ KAZANMAK
6.1
BİR SAYI ALMAK
6.1.1
Sayı
Bir takım aşağıdaki durumlarda sayı alır:
6.1.1.1
Top rakibin oyun alanında zemine temas ettiğinde,
8.3, 10.1.1
6.1.1.2
Rakip takım bir hata yaptığında,
6.1.2,
6.1.1.3
Rakip takım bir ihtar aldığında,
16.2.3,
21.3.1
6.1.2
Hata
Bir takım, kurallara aykırı bir oyun hareketi yaparak (veya bu kuralları başka bir şekilde
ihlal ederek) hata yapar. Hakemler hataları değerlendirir ve kurallara uygun olarak
sonuçlarını belirlerler.
6.1.2.1 Eğer art arda iki veya daha fazla hata yapılırsa, sadece ilk yapılan hata dikkate alınır,
6.1.2.2 Eğer iki ya da daha fazla hata rakipler tarafından aynı anda yapılırsa, bu bir
ÇİFT HATA’dır ve ralli tekrarlattırılır.
6.1.2,
Ş.11 (23)
6.1.3
8.1, 8.2
Ralli ve tamamlanmış ralli
Servis atan oyuncunun servis vuruşundan başlayarak, topun oyun dışı olduğu ana kadar
oluşan oyun hareketleri dizisi, bir ralli dir. Tamamlanmış ralli, bir sayı kazanılmasıyla
sonuçlanan oyun hareketleri dizisidir.
6.1.3.1
Eğer servis atan takım bir ralliyi kazanırsa, bir sayı alır ve servis atmaya devam eder,
6.1.3.2
Eğer servis karşılayan takım bir ralliyi kazanırsa, bir sayı alır ve servis atma hakkını da
kazanır.
6.2
SET KAZANMAK
Bir set (netice, 5’inci set hariç) en az 2 sayı farkla 25 sayıya ulaşan takım tarafından
kazanılır. Sayılarda 24-24’lük eşitlik olması halinde oyun iki sayılık farka ulaşılana kadar
(26-24, 27-25, ...) devam eder.
Vid 6.1
Ş.11 (9)
6.3.2
22
6.3
MAÇ KAZANMAK
Ş.11 (9)
6.3.1
Maç, üç seti alan takım tarafından kazanılır.
6.2
6.3.2
Setlerde 2-2’lik eşitlik olması halinde, netice seti (5’inci) en az 2 sayı fark şartıyla 15 sayı
üzerinden oynanır.
7.1
6.4
MAÇTA HAZIR BULUNMAMA VE EKSİK TAKIM
6.4.1
Eğer bir takım sahaya davet edildikten sonra oynamayı reddederse, maçta hazır
bulunmadığı ilan edilir ve setleri 25-0, maçı da 3-0’lık sonuçla kaybeder.
6.4.2
Geçerli bir sebep göstermeksizin zamanında oyun alanında bulunmayan bir takımın da
maçta hazır bulunmadığı ilan edilir ve Kural 6.4.1’deki gibi işlem görür.
6.4.3
Bir takım set veya maç için EKSİK ilan edilirse, seti veya maçı kaybeder. Rakip takıma seti
veya maçı kazanması için gerekli sayılar veya sayı ve setler verilir. Eksik ilan edilen
takımın o ana kadar kazandığı sayılar ve setler ise aynen kalır.
7.
OYUNUN YAPISI
7.1
KURA
6.2, 6.3
6.2, 6.3
7.3.1
Müsabakadan önce baş hakem birinci sette takımların sahalarını ve ilk servisi atacak
takımı belirlemek için kura atışı yapar.
12.1.1
Eğer netice seti oynanacaksa, yeniden kura atışı yapılır.
Vid 7.1
6.3.2
5.1
7.1.1
Kura, iki takım kaptanının huzurunda atılır.
7.1.2
Kurayı kazananın seçenekleri:
YA
7.1.2.1 Servis atma veya karşılama hakkı
12.1.1
VEYA
7.1.2.2 Oyun alanının seçimi.
Kurayı kaybeden kalan seçenekleri alır.
7.1.3
Ayrı ayrı ısınma halinde ilk servisi atacak takım, filede ilk ısınacak takımdır.
7.2
ISINMA DEVRESİ
7.2
23
7.2.1
Maç öncesinde takımlar başka bir sahada ısınma olanağı bulmuşlarsa her iki takım birlikte
6 dakika, bulamamışlarsa 10 dakika filede ısınabilirler.
7.2.2
Eğer takım kaptanları filede ayrı ayrı ısınmayı talep ederse, Kural 7.2.1’e göre her takım
filede 3’er dakika veya 5’er dakika ısınabilir.
7.2.1
7.3
TAKIMIN BAŞLANGIÇ DİZİLİŞİ
Vid 7.2
7.3.1
Her takımın oyunda daima altı oyuncusu olmalıdır.
6.4.3
Oyun alanındaki oyuncuların dönme sırası, takımların başlangıç dizilişiyle belirlenir. Bu
sıra set boyunca korunmalıdır.
7.6
7.3.2
Her setin başlamasından önce koç kendi takımının başlangıç dizilişini pozisyon kağıdında
göstermelidir. Bu kağıt düzgün bir şekilde doldurulup imzalanarak yardımcı hakeme
veya yazı hakemine verilir.
5.2.3.1,
24.3.1,
25.2.1.2
7.3.3
Bir setin başlangıç dizilişinde yer almayan oyuncular, o set için yedek oyunculardır (Libero
hariç).
7.3.2,
15.5,
7.3.4
Pozisyon kağıdının yardımcı hakem veya yazı hakemine teslim edilmesinden sonra dizilişte,
kurallara uygun oyuncu değişikliğinin dışında hiçbir değişiklik yapılmasına izin verilmez.
15.2.2 ,
15.5
7.3.5
Oyuncuların oyun alanındaki yerleri ile pozisyon kağıdı arasında çelişki varsa aşağıdaki
işlemler yapılır ;
24.3.1
7.3.5.1
Set başlamadan önce oyuncuların oyun alanındaki yerleriyle pozisyon kağıdı arasında
böyle bir çelişki görüldüğünde, oyuncular pozisyon kağıdındaki yerlerine geçmelidirler.
Bu durumda ceza verilmez.
7.3.5.2 Set başlamadan önce, oyun alanında pozisyon kağıdına yazılmamış bir oyuncu varsa, bu
oyuncu pozisyon kağıdına göre değiştirilmelidir. Bu durumda ceza verilmez.
7.3.2
7.3.5.3 Bununla beraber eğer koç pozisyon kağıdına yazılmamış oyuncuyu(ları) oyun alanında
tutmak isterse, müsabaka cetveline kayıt edilecek olan kurallara uygun oyuncu
değişikliği talep etmelidir.
15.2.2
Eğer oyun alanındaki oyuncuların pozisyonları ile pozisyon kağıdı arasındaki çelişki oyun
(set) başladıktan sonra tespit edilirse, hata yapan takımın dizilişi doğru pozisyona getirilir.
Hatanın, başlangıcından belirlendiği ana kadar takımın kazandığı tüm sayılar iptal edilir.
Rakip takımın sayıları ise aynen geçerli kalır ve ilaveten, rakip bir sayı alır ve servis atma
hakkını elde eder.
7.4
POZİSYONLAR
Servis atan oyuncunun topa vurduğu anda her takım kendi oyun alanında dönüş
Ş.4
7.6.1, 8.1,
24
sırasına göre pozisyon almalıdır (servis atan oyuncu hariç).
7.4.1
12.4
Oyuncuların pozisyonları aşağıdaki gibi numaralandırılmıştır:
7.4.1.1 Filenin önünde bulunan üç oyuncu ön hat oyuncusudur ve 4 (ön-sol), 3 (ön-orta), 2 (ön-sağ)
numaralı pozisyonlarda dururlar.
7.4.1.2 Diğer üç oyuncu geri hat oyuncusudur ve 5 (geri-sol), 6 (geri -orta), 1 (geri-sağ) numaralı
pozisyonlarda dururlar.
7.4.2 Oyuncular arasındaki pozisyon bağlantıları;
7.4.2.1 Her geri hat oyuncusu, kendisiyle ilgili ön hat oyuncusuna göre orta çizginin daha gerisinde
yer almalıdır.
7.4.2.2 Ön hat ve geri hat oyuncuları, Kural 7.4.1’de belirtilen sıraya göre birbirlerinin yanında
durmalıdırlar.
7.4.3
Oyuncuların pozisyonları, yere temas eden ayaklarının pozisyonlarına göre ve aşağıda
belirtilen şekilde tespit ve kontrol edilir.
Ş.4
7.4.3.1 Her ön hat oyuncusunun ayağının en azından bir kısmı, orta çizgiye kendisiyle ilgili geri hat
oyuncusunun ayaklarından daha yakın olmalıdır.
1.3.3
7.4.3.2 Sağ (sol) tarafta bulunan her oyuncunun ayağının en azından bir kısmı sağ (sol) taraftaki
yan çizgiye kendi sırasında ortada bulunan oyuncunun ayaklarından daha yakın
olmalıdır.
1.3.2
7.4.4
Servis vuruşundan sonra, oyuncular her tarafa hareket edebilir ve kendi oyun alanlarında
veya serbest bölgede herhangi bir pozisyon alabilirler.
11.2.2
7.5
POZİSYON HATASI
7.5.1
Eğer servis atan oyuncunun topa vurduğu anda herhangi bir oyuncu doğru pozisyonda
değilse, takımı pozisyon hatası yapar.
Ş.4, Ş.11
(13)
7.3, 7.4
7.5.2
Servis atan oyuncu topa vurduğu anda servis hatası yaparsa, bu hata pozisyon hatasından
önce gelir.
12.4,
12.7.1
7.5.3
Eğer topa vurulduktan sonra bir servis hatası olursa, cezalandırılacak olan pozisyon
hatasıdır.
12.7.2
7.5.4
Bir pozisyon hatası aşağıdaki sonuçları doğurur:
7.5.4.1 Takım bir sayı ile cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer,
6.1.3
7.5.4.2 Oyuncuların pozisyonları düzeltilir.
7.3, 7.4
25
Orta Çizgi
4
3
1 no’lu oyuncunun 2 ve 6 ile,
3 no’lu oyuncunun 2, 4 ve 6
ile,
6 no’lu oyuncunun 1,3 ve 5 ile
pozisyonu bulunmaktadır.
Şekildeki duruş pozisyonu
doğrudur.
2
6
5
1
Şekilde 6 numaralı pozisyon
bölgesindeki oyuncunun ayağı, 5
numaralı pozisyon bölgesindeki
oyuncunun ayağından sol yan
çizgiye daha yakın olduğu için 5 ile
6 numaralı bölgedeki oyuncular
pozisyon hatası yapmıştır.
Pasörün 6 numaralı pozisyondan
(arka ortadan) kaçtığı durumlarda
görülen pozisyon hatalarıdır.
3
6
4
2
5
1
1
4
2
3
1
5
6
1 numaralı pozisyon bölgesindeki
oyuncunun sol ayağı 2 numaralı
pozisyon bölgesindeki oyuncunun
ayağından orta çizgiye daha yakın
olduğu için 1 ile 2 numaralı bölgedeki
oyuncular pozisyon hatası yapmıştır.
Pasörün sağ arka oyuncu olduğu
pozisyonlarda karşılaşılan bir
pozisyon hatasıdır.
26
27
7.6
7.6.1
DÖNÜŞ
Dönüş sırası başlangıç dizilişiyle belirlenir ve set boyunca servis sırası ve oyuncuların
pozisyonları ile kontrol edilir.
7.6.2
Servisi karşılayan takım servis atma hakkını kazandığı zaman bu takımın oyuncuları saat
yönünde bir pozisyon dönerler: 2 no lu pozisyondaki oyuncu servis atmak için 1 no ya
gider, 1 no lu pozisyondaki oyuncu 6 no ya geçer, vs…
12.2.2.2
7.7
DÖNÜŞ HATASI
Ş.11 (13)
7.7.1
Dönüş hatası, SERVİS dönüş sırasına göre atılmadığı zaman yapılır. Bu durum aşağıdaki
sonuçları doğurur:
7.6.1 , 12
7.3.1,
7.4.1 , 12.2
7.7.1.1 Takım bir sayı ile cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer,
6.1.3
7.7.1.2 Oyuncuların dönüş sırası düzeltilir.
7.6.1
7.7.2
Buna ilave olarak yazı hakemi hatanın başlangıç anını tam olarak belirlemeli ve sonrasında
25.2.2.2
28
takımın hatalı durumda kazandığı sayılar iptal edilmelidir. Rakip takımın sayıları aynen
geçerli kalır.
Eğer hatanın yapıldığı an tespit edilemiyorsa, kazanılmış sayılar iptal edilmez ve takım
sadece bir sayı ile cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer.
Pozisyon hatası ile dönüş hatasının arasındaki farkı iyi ayırt etmemiz gerekir.
Pozisyon hatası; servisin atıldığı anda (başhakemin servisin atılması için düdüğü
çaldıktan sonra, servis atan oyuncunun topa vurduğu anda) oyuncuların set
başlangıcındaki dizilişlerine göre bulunması gereken doğru pozisyonlarında
olmamasıdır.
Dönüş hatası ise, servis atan oyuncunun doğru oyuncu olmamasıdır.
6.1.3
Vid 7.3
Vid 7.4
Vid 7.5
Vid 7.6
BÖLÜM DÖRT
OYUN HAREKETLERİ
8.
OYUNUN SEYRİ
8.1
OYUNDAKİ TOP
Baş hakemin izniyle, servis için topa vurulduğu andan itibaren top oyundadır.
12.3
Baş hakemin servis atışına izin veren düdüğünden sonra, servis atacak
oyuncunun, servis vuruşunu yaptığı andan itibaren top oyundadır.
TOP OYUNDA DEĞİL (VURUŞ YAPILMAMIŞ)
TOP OYUNDA (VURUŞ YAPILMIŞ
29
8.2
OYUN DIŞI TOP
Top, hakemlerden biri tarafından belirlenen bir hata için düdük çalındığı anda; hata
olmadığı zaman ise, düdük çalındığı anda oyun dışıdır.
Hakemler tarafından tespit edilen bir hata için çalınan düdük sonrasında veya
herhangi bir hata olmaksızın bir oyuncunun oyun esnasında sakatlanması v.b.
nedenlerle oyunu kesmek için çalınan düdükten sonra top oyun dışıdır.
Ş.11 (14)
Ş.12 (1)
8.3
DAHİL TOP
Top, sınır çizgileri de dahil olmak üzere, oyun alanı içinde yere değdiği zaman dahildir.
1.1 , 1.3.2
Sınır çizgileri ölçüleri 18x9 m olan oyun alanı sınırları içerisindedir. Bu
nedenle top, oyun alanı zeminine temas ettiğinde dahildir.
8.4
Ş.11 (15)
HARİÇ TOP
Top şu koşullarda “hariçtir” :
8.4.1
Zemine temas eden kısmı sınır çizgisinin tamamen dışındaysa,
1.3.2
Ş.12 (2)
Top, 18x9 m ölçülerindeki oyun alanı sınırlarının tamamen dışındaki
zemine temas ederse hariçtir.
30
8.4.2
Oyun alanı dışında bir cisme, tavana veya oyun dışındaki bir kişiye değerse,
Oyun dışındaki kişiler, oyun alanındaki 12 oyuncu dışında kalan hakemler,
top toplayıcılar ve koçlardır. Topun 12 oyuncu dışındaki bir kişiye, oyun
alanı dışında bir cisme (iplere, hakem kulesine vb.) veya tavana değmesi
HARİÇ olarak değerlendirilir.
8.4.3
Antenlere, kablolara ve direklere veya filenin yan bantlar dışındaki kısmına değerse,
Top, antenlere, fileyi taşıyan kablolara, direklere, filenin yan
bantlar dışında kalan kısımlarına değerse HARİÇ olarak
değerlendirilir.
Ş.11 (15),
Ş.12 (4)
Vid 8.1
Vid 8.2
2.3 , Ş.5 ,
Ş.11 (15)
Ş.12 (4)
31
8.4.4
Kural 10.1.2’de belirtilen durum hariç, file dikey düzlemini geçiş boşluğunun kısmen veya
tamamen dışından geçerse,
Takımın 3. vuruşundan sonra, top geçiş boşluğunun dışından (herhangi bir
antenin üzerinden veya dış tarafından) file düzlemini bütünüyle geçtiği
anda hariçtir.
8.4.5
10.1.1
Ş.5, Ş.11
(15) Ş.12
(4)
Vid 8.3
Vid 8.4
Filenin altındaki boşluktan bütünüyle geçerse.
23.3.2.3f
Ş. 5
Ş.11 (22)
Vid 8.5
Top file düzlemini bütünüyle geçmediği
için, oyuncu elini rakip oyun boşluğuna
geçirerek her türlü vuruşla bu topu kendi
tarafına çevirebilir.
Top file düzlemini bütünüyle geçtiği için
bu top HARİÇ olmuştur ve geri
çevrilemez. Hakem top file düzlemini
bütünüyle geçtiği anda düdük çalarak
hatayı işaret eder.
32
9.
TOPLA OYNAMA
Her takım kendi oyun sahası ve oyun boşluğunda oynamalıdır (Kural 10.1.2 hariç). Bununla
beraber top serbest bölgenin dışından da geri çevrilebilir.
9.1
Vid 9.1
TAKIM VURUŞLARI
Oyundaki bir oyuncunun top ile yaptığı her temas, bir vuruştur.
Vid 9.2
Bir oyuncunun, top ile isteyerek veya istem dışı
yaptığı her temas bir vuruştur.
TOPU KURTARMA
PARMAK PAS
TOPA AYAKLA TEMAS (HATA DEĞİL)
MANŞET
Vid 9.3
33
Bir takım topu filenin üzerinden geri göndermek için üç vuruş (blok temasına ilaveten,
Kural 14.4.1) yapma hakkına sahiptir. Eğer daha fazla vuruş yapılırsa, takım DÖRT
VURUŞ hatası yapmış olur.
9.1.1
BİRBİRİNİ TAKİP EDEN TEMASLAR
Bir oyuncu art arda iki defa topa vuramaz (Kural 9.2.3, 14.2 ve 14.4.2 hariç).
9.1.2
9.2.3,14.2,
14.4.2
AYNI ANDA YAPILAN TEMASLAR
İki veya üç oyuncu topa aynı anda dokunabilir.
9.1.2.1 İki (üç) takım arkadaşı topa aynı anda dokunduğu zaman, bu iki (üç) vuruş olarak
değerlendirilir (blok hariç). İki (üç) takım arkadaşı topa uzanır, fakat sadece içlerinden biri topa
temas ederse, bu bir vuruş olarak sayılır. Oyuncuların çarpışması, bir hata teşkil etmez.
Vid 9.4
Aynı takımdan iki veya üç oyuncunun topa aynı anda temas etmesi hata değildir
ancak bu durum, o takımın iki veya üç vuruş hakkını kullandığı şeklinde
değerlendirilir.
34
9.1.2.2 İki rakip oyuncu, file üzerindeki topa aynı anda temas etmişler ve top oyunda kalmışsa,
topun sahasında kaldığı takımın tekrar üç vuruş yapma hakkı vardır. Böyle bir top dışarı giderse, bu
karşı taraftaki takım için bir hatadır.
İki rakip oyuncunun, file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerinde ve
ortasındaki topa, aynı anda temas etmeleri neticesinde, top hangi
takımın sahasında kalmışsa, o takımın tekrar üç vuruş hakkı vardır.
ortasındaki topa, aynı anda temas etmeleri neticesinde top, hangi takım
tarafından oyun alanı dışına harice düşerse, ralliyi topun harice düştüğü
taraftaki takım kazanır.
35
ortasındaki topa, aynı anda temas etmeleri neticesinde, top antene
temas ederse, başhakemin kararı çift hata yani ralli tekrarı olmalıdır.
9.1.2.3 Rakip oyuncuların, file üzerindeki bir topa, aynı anda yaptıkları vuruşlarda, oyuncuların top
ile temas sürecinin uzaması durumunda oyun devam eder.
9.1.3
9.1.2.2
YARDIMLI VURUŞLAR
Oyun sahası içinde bir oyuncunun topa vurmak için takım arkadaşından, herhangi bir
yapıdan veya cisimden destek almasına izin verilmez.
1.
36
Oyuncu, kendi takım oyuncusundan
alarak kendine avantaj sağladığından bu
Takım oturma sırası oyun sahası dışında
olduğu için, oyuncunun kendi takım sırasına
çıkarak topa temas etmesi kurallara uygundur.
bir hareketle topa temas etmek HATA dır.
Bununla beraber hata yapmak üzere olan bir oyuncu (fileye dokunmak veya orta çizgiyi
geçmek, vs. gibi) takım arkadaşları tarafından durdurulabilir veya geri çekilebilir.
9.2
VURUŞUN ÖZELLİKLERİ
9.2.1
Top vücudun herhangi bir kısmına temas edebilir.
9.2.2
Top tutulmamalı ve/veya fırlatılmamalıdır. Top herhangi bir doğrultuda gidebilir.
Vid 9.5
9.2.3
Temasların aynı anda olması şartıyla, top vücudun çeşitli yerlerine dokunabilir.
Vid 9.6
İstisnalar:
37
9.2.3.1 Tek bir hareket esnasında olması kaydıyla, bir veya daha fazla blok oyuncusu blokta topa
art arda dokunabilir.
14.1.1,
14.2
9.2.3.2 Takımın birinci vuruşunda, temasların tek bir hareket esnasında olması kaydıyla, top vücudun
çeşitli yerlerine art arda dokunabilir.
38
9.3
TOPLA OYNANIRKEN YAPILAN HATALAR
9.3.1
DÖRT VURUŞ: Bir takımın geri göndermeden önce topa dört defa vurmasıdır.
9.3.2
YARDIMLI VURUŞ: Bir oyuncunun oyun sahası içinde topa vurmak için takım
arkadaşlarından, herhangi bir yapıdan veya cisimden destek almasıdır.
9.3.3
TUTULMUŞ TOP: Top, vuruştan sonra sekmezse, tutulmuş ve/veya fırlatılmıştır.
9.2.2
Ş.11 (16)
9.3.4
ÇİFT VURUŞ: Bir oyuncunun topa art arda iki defa vurması veya topun vücudunun çeşitli
yerlerine art arda temas etmesidir.
9.2.3
Ş.11 (17)
9.1, Ş.11
(18)
9.1.3
Vid 9.7
Vid 9.8
Vid 9.9
Vid 9.10
Vid 9.11
Vid 9.12
Vid 9.13
Vid 9.14
Vid 9.15
10.
10.1
FİLEDEKİ TOP
FİLEYİ GEÇEN TOP
10.1.1 Rakip sahaya gönderilen top filenin üzerinden, geçiş boşluğu içinden gitmelidir. Geçiş
boşluğu file dikey düzleminin bir parçasıdır ve aşağıdakilerle sınırlıdır:
10.1.1.1
Aşağıda filenin üst kısmıyla,
10.2, Ş.5
2.2
10.1.1.2
Kenarlarda antenler ve antenlerin varsayılan uzantılarıyla,
2.4
10.1.1.3
Yukarıda tavanla
Vid 10.1
39
G
E
Ç
İ
Ş
B
O
Ş
L
U
Ğ
U
10.1.2 Top, file dikey düzlemini, tamamen ya da kısmen geçiş boşluğu dışından geçerek rakibin
serbest bölgesine girdiğinde, takımın vuruş limiti dahilinde kalmak koşuluyla, geri
oynanabilir. Ancak bu esnada topu geri çeviren oyuncu:
10.1.2.1
10.1.2.2
.1 , Ş.5b
Rakibin oyun alanına temas etmemelidir,
Topu file dikey düzleminin aynı tarafından ve yine tamamen ya da kısmen geçiş boşluğu
dışından geçirerek geriye çevirmelidir.
Vid 10.2
Rakip takım böyle bir hareketi engelleyemez.
Bir takımın oyuncusu rakipten gelen topu başarılı bir şekilde karşılayamaz ve top geçiş
boşluğunun kısmen veya bütünüyle dışından file dikey düzlemini geçerek, rakibin
serbest bölgesine giderse, topla son oynayan takımın oyuncularının bu topu geriye
çevirme hakkı vardır.
Yardımcı hakem ve çizgi hakemleri bu kuralı çok iyi bilmeli ve maç esnasında bu tür
pozisyonları hemen fark ederek, topu kendi oyun sahasına çevirmeye çalışan oyuncuya
yol vermek için uygun hareketler yaparak yardımcı olmalıdırlar.
Eğer top, geçiş boşluğu içinden file dikey düzlemini geçip rakibin serbest bölgesine
giderse bu top geri çevrilemez ve bir oyuncu bu topa yetişip geriye doğru çevirme
teşebbüsünde bulunursa, oyuncu topa temas ettiği anda hakemler hata düdüğü çalıp
“hariç top” işareti yapmalıdırlar.
40
Geçiş boşluğu dışından geçerek rakibin serbest bölgesine giden topu,
oyuncular, yine aynı taraftan ve geçiş boşluğu dışından kendi oyun
sahalarına geri çevirmeye çalışıyorlar.
41
1 Numaralı vuruşta, top geçiş boşluğu içinden geçtikten sonra rakibin serbest
bölgesine gittiğinden, top ile son oynayan takımın bu topu geri çevirme hakkı yoktur.
2 Numaralı vuruşta, top geçiş boşluğu dışından geçtikten sonra rakibin serbest
bölgesine gittiğinden, top ile son oynayan takımın bu topu geri çevirme hakkı vardır.
Geri çevrilen top, rakip oyun boşluğuna girerse (2.1) Hariç olur, kendi oyun sahasına
geri çevrilirse oyun devam eder (2.2).
3 Numaralı vuruşta, top geçiş boşluğu dışından geçtikten sonra rakibin serbest
bölgesine gittiğinden, top ile son oynayan takımın bu topu geri çevirme hakkı vardır.
Geri çeviren oyuncunun vuruşunda, top rakibin oyun boşluğuna girdiğinden Hariç tir.
4 Numaralı vuruşta, top geçiş boşluğu dışından (antenin üzerinden) geçtikten sonra
rakibin serbest bölgesine gittiğinden, top ile son oynayan takımın bu topu geri çevirme
hakkı vardır. Geri çeviren oyuncu topu kendi sahasına çevirdiği için oyun devam eder.
u
file dikeyFile
düzleminin
aynı tarafından
veşekilde,
yine
10.1.3
alt boşluğundan
geçecek
rakip oyun alanına doğru yönlenen bir top, file
düzlemini bütünüyle geçinceye kadar oyundadır.
10.2
23.3.2.3f ,
D5,
D11(22)
Vid 10.3
FİLEYE DEĞEN TOP
Top fileyi geçerken ona değebilir.
10.1.1
Vid 10.4
42
10.3
FİLENİN İÇİNDEKİ TOP
10.3.1 Filenin içine takılan top, takımın üç vuruş limiti içinde geri alınabilir.
9.1
10.3.2 Top filenin iplerini yırtar veya filenin kopmasına neden olursa, ralli iptal edilir ve
tekrarlattırılır.
11.
FİLEDEKİ OYUNCU
11.1
FİLENİN DİĞER TARAFINA UZANMA
11.1.1 Blok esnasında bir blokçu, rakibinin hücum vuruşu öncesi veya anındaki oyununu
engellememek koşuluyla, hücum vuruşunu takiben filenin diğer tarafındaki topa
dokunabilir.
14.1, 14.3
11.1.2 Hücum vuruşunun kendi oyun boşluğunda yapılmış olması şartıyla, bir oyuncunun, hücum
43
vuruşunu yaptıktan sonra elinin, filenin diğer tarafına geçmesine izin verilir.
11.2
FİLENİN ALTINDAN GEÇME
11.2.1 Rakibin oyununa müdahale etmemek şartıyla, filenin altından rakibin oyun boşluğuna
girilmesine izin verilir.
11.2.2 Orta çizginin üzerinden rakibin oyun alanına girme:
1.3.3,
11.2.2.1
Ş.11 (22)
11.2.2.1Ayağın (ayakların) orta çizginin ötesinde rakibin oyun alanına temas etmesine, karşıya
geçen ayağın (ayakların) bir kısmının orta çizgiye temas etmesi veya doğrudan orta çizginin
üzerinde olması şartıyla izin verilir.
1.3.3
D11 (22)
11.2.2.2
1.3.3,
11.2.2.1
D11 (22)
Rakibin oyununu etkilememek şartıyla, vücudun, ayakların üst kısmında kalan herhangi
bir yerinin rakip oyun alanına temas etmesine izin verilir.
11.2.3 Bir oyuncu, top oyun dışı olduktan sonra, rakibinin oyun alanına girebilir.
44
8.2
11.2.4 Rakiplerin oyununa müdahale etmemek şartıyla, oyuncular rakiplerinin serbest bölgesine
girebilirler.
11.3
FİLE İLE TEMAS
11.3.1 Bir oyuncunun fileye teması, eğer oyunu etkilemediyse hata değildir.
11.3.2
Oyuncular, oyunu etkilememek şartıyla direklere, iplere veya antenlerin dışında kalan,
filenin uzantısı da dahil olmak üzere herhangi bir cisme temas edebilirler.
11.4.4
24.3.2.3
24.3.2.3c,
Ş.3
Ş.3
Vid 11.1
45
11.3.3 Top, filenin içine takılır ve bu nedenle file rakibe temas ederse, bu hata olarak kabul
edilmez.
11.4
OYUNCULARIN FİLEDEKİ HATALARI
11.4.1 Bir oyuncu rakibinin hücum vuruşunun öncesinde veya esnasında rakibinin oyun
boşluğunda topa veya rakibine dokunursa,
11.1.1
Ş.11 (20)
Vid 11.2
Vid 11.3
Vid 11.4
Vid 11.5
Vid 11.6
46
11.4.2 Bir oyuncu, filenin altından rakibin oyun boşluğuna girerken, rakibin oyununu etkilerse,
11.2.1
11.4.3 Bir oyuncunun ayağı (ayakları), rakibinin oyun alanına bütünüyle girerse.
11.2.2.2
Ş.11 (22)
Vid 11.7
Vid 11.8
Vid 11.9
Vid 11.10
11.4.4
Bir oyuncu aşağıdaki hareketlerden herhangi birini yaparsa, rakibin oyununu etkilemiş olur
(daha birçoklarının yanında) ;
- Topla oynama hareketi sürecinde, filenin üst bantına veya antenin file üstündeki 80 cm
lik kısmına temas ederse,
- Topla oynama anında fileden destek alırsa,
- Rakibe karşı, kendine bir avantaj yaratırsa,
- Rakip oyuncunun kurallara uygun topla oynama teşebbüsünü engelleyici hareketler
yaparsa
11.3.1
Ş.11 (19)
Vid 11.11
Vid 11.12
1 - Bir oyuncunun fileye veya antene teması, oyunu etkilemediyse hata değildir. Bir
oyuncunun topla oynama hareketi esnasında filenin üst bandına veya antenin, filenin
üzerindeki 80 cm lik kısmına temas etmesi (K-11.3.1) her zaman oyunun etkilenmesi
olarak değerlendirilecektir.
Topla oynama hareketi; topa yakın oyuncuların, topla oynama teşebbüsünde
bulunmak için yaptıkları her türlü harekettir.
2 - Hakemler, ayakla veya vücudun ayaklar üstündeki bir kısmıyla, orta çizginin diğer
tarafına geçerek rakibin oyun alanına girilmesi arasındaki farkı ayırt etmelidirler.
Sadece ayağın bütünüyle rakip oyun alanına geçmesi HATA dır.
Ayakların üzerindeki vücudun herhangi bir kısmıyla, orta çizginin diğer tarafına
geçerek rakibin oyun alanına girilmesi rakibin oyununu olumsuz etkilemiyorsa HATA
DEĞİLDİR.
47
12.
SERVİS
Servis, topun servis bölgesinde bulunan geri hattın sağındaki oyuncu tarafından oyuna
sokulması hareketidir.
8.1,12.4.1
Vid 12.1
12.1
BİR SETTEKİ İLK SERVİS
12.1.1 Birinci set ile netice setinde (5. set) ilk servis kura atışıyla belirlenen takım tarafından atılır.
6.3.2, 7.1
12.1.2 Diğer setler bir önceki sette ilk servisi kullanmamış olan takımın servisi ile başlatılacaktır.
12.2
SERVİS SIRASI
12.2.1 Oyuncular pozisyon kağıdına kaydedilen servis sırasını takip etmek zorundadır.
7.3.1 ,
7.3.2
12.2.2 Bir setteki ilk servisten sonra servis kullanacak oyuncu şu şekilde belirlenir:
12.1
12.2.2.1
Servis kullanan takım ralliyi kazandığında daha önce servis kullanan oyuncu (veya
yerine geçen oyuncu) tekrar servis kullanır.
6.1.3, 15.5
12.2.2.2
Servis karşılayan takım ralliyi kazandığında servis kullanma hakkını da kazanır ve
servisi kullanmadan önce bir pozisyon döner. Ön sağ pozisyondan geri sağ pozisyona
gelen oyuncu servis kullanacaktır.
6.1.3 ,
7.6.2
12.3
SERVİS ATMA İZNİ
Baş hakem her iki takımında oynamaya hazır olduğunu ve servis kullanacak oyuncunun
topa sahip bulunduğunu kontrol ettikten sonra servisin kullanılmasına müsaade eder.
12
Ş.11 (1)
48
12.4
SERVİSİN ATILMASI
Ş.11 (10)
12.4.1 Topa, havaya atıldıktan ya da el (ler) den bırakıldıktan sonra tek el veya kolun herhangi bir
kısmıyla vurulmalıdır.
Servis vuruşu, top havaya atıldıktan veya elden bırakıldıktan sonra
sadece tek el veya tek kol ile yapılabilir. Manşet, çift yumruk, ayak vb.
vuruşlar hatadır.
49
12.4.2 Topun sadece bir kez havaya atılmasına veya elden bırakılmasına izin verilir. Topun yerde
sektirilmesine veya elde hareket ettirilmesine izin edilir.
12.4.3 Servis kullanan oyuncu, servis vuruşu anında veya sıçrayarak kullanılan bir servis için
sıçradığında, ne oyun alanına (dip çizgi dahil) ne de servis bölgesi dışındaki zemine
temas etmemelidir.
1.4.2,
27.2.1.4
Ş.12 (4)
Ş.12 (22)
Vid 12.2
Vid 12.3
Vid 12.4
Bu oyuncu servis vuruşundan sonra servis bölgesinin dışına veya oyun alanının içine
basabilir veya düşebilir.
50
12.4.4 Servis kullanacak oyuncu, baş hakemin servis için çaldığı düdüğü takip eden 8 saniye
içinde topa vurmalıdır.
12.3
Ş.11 (11)
12.4.5
12.3
12.5
Baş hakemin düdüğünden önce kullanılan servis iptal edilir ve tekrarlattırılır.
Ş.11 (12)
PERDELEME
12.5.1 Servis kullanan takımın oyuncuları kişisel veya grup perdelemesi yaparak rakiplerinin servis
atan oyuncuyu veya topun geliş yönünü görmelerini engellememelidirler.
12.5.2
Vid 12.5
51
12.5.2 Servis kullanan takımın bir ya da bir grup oyuncusu, servis kullanıldığı sırada kollarını
sallar, zıplar veya her iki yöne hareket eder veya topun geliş yönünü gizlemek için grup
halinde durursa, perdeleme yapmış olur.
12.6
12.4, Ş. 6
SERVİS ATMA ESNASINDA YAPILAN HATALAR
12.6.1 Servis atma hataları:
Aşağıdaki hatalar, rakip takım pozisyon hatası yapıyor olsa bile servis değişikliğine yol
açar. Servis atan oyuncu:
12.2.2.2
12.7.1
12.6.1.1
Servis sırasını ihlal ederse,
12.2
12.6.1.2
Servisi kurallara uygun şekilde kullanmazsa.
12.4
12.6.2 Servis vuruşundan sonra yapılan hatalar:
Vid 12.6
Topa kurallara uygun şekilde vurulduktan sonra (bir oyuncunun pozisyon hatası
yapmaması kaydıyla) aşağıda gösterilen hallerde servis hatalı kabul edilir. Eğer top:
12.4 ,
12.7.2
12.6.2.1
Servis kullanan takımın oyuncularından birine değer veya file dikey düzlemini tümüyle
geçiş boşluğundan geçmezse,
12.6.2.2
Oyun alanının dışına giderse,
8.4.4,
8.4.5,
10.1.1
Ş.11 (19)
8.4, Ş.11
(15)
12.6.2.3
Bir perdelemenin üzerinden geçerse.
12.7
12.5,
Ş.11(12)
SERVİS VURUŞUNDAN SONRA YAPILAN HATALAR VE POZİSYON HATALARI
12.7.1 Eğer servis kullanan oyuncu servis vuruşu anında bir hata yaparsa (kurallara uygun
olmayan servis atışı, hatalı dönüş sırası vs.) ve karşı tarafta pozisyon hatası varsa,
servis hatası cezalandırılır.
7.5.1, 7.5.2
,
12.6.1
12.7.2 Buna karşılık eğer servis kurallara uygun şekilde kullanılmış, fakat serviste daha sonra bir
hata meydana gelmişse (topun dışarı gitmesi ya da bir perdelemenin üstünden gitmesi,
vs.), pozisyon hatası öncelik kazanır ve cezalandırılır.
7.5.3
12.6.2
13.
Bkz.
13.1
HÜCUM VURUŞU
HÜCUM VURUŞUNUN ÖZELLİKLERİ
12, 14.1.1
13.1.1 Servis ve blok hariç olmak üzere, topu rakibe yönelten bütün vuruşlar hücum vuruşu olarak
değerlendirilir.
Bütün vuruşlardan kasıt, smaç, manşet, çift el parmak pas, ayak vuruşu vb.
dir. Hatta istem dışı yapılmış olsa bile, örneğin rakipten gelen bir top
2009 – 2012 çarparak
VOLEYBOL yeniden
OYUN KURALLARI
VE AÇIKLAMALARI
oyuncunun vücuduna
rakibe yönelmiş
olsa bile bu bir hücum
vuruşu olarak değerlendirilir. Hücum vuruşunda topun süratinin hiçbir önemi
yoktur.
52
13.1.2
Hücum vuruşu esnasında topa net bir şekilde vurulur ve tutulmaz veya fırlatılmazsa
tip yapmaya izin verilir.
9.2.2
Vid 13.1
Vid 13.2
Böyle bir vuruşun kurallara uygun bir şekilde yapılıp yapılmadığını belirlemek
açısından en önemli gösterge, topun elden sekmesidir. Şayet top elden
ayrılırken eldeki temas noktasında bir sekme hareketi meydana gelmişse, vuruş
kurallara uygundur. Aksi takdirde el topa eşlik etmiş demektir ve vuruş hatalıdır.
Hücum vuruşunun “yapılması” ile “tamamlanması” birbirine karıştırılmamalıdır.
Özellikle hücum vuruşu hatalarından 13.3.3, 13.3.4, 13.3.5 ve 13.3.6
değerlendirilirken bu ayrım önem kazanmaktadır.
Hakemler bu hataları değerlendirirken, mutlak suretle hücum vuruşunun
tamamlanmasını beklemelidir. Çünkü hata, oyuncu tarafından topa vurulduğu
anda değil, top file dikey düzlemini geçtiği ya da rakip oyuncuya temas ettiği
anda gerçekleşmektedir.
Rakip
oyuncuya
ile anlatılmak
istenen,
topun
rakip
blokettiği
oyuncularına
13.1.3
Top bütünüyle
filetemas
dikey düzlemini
geçtiği veya
bir rakip
oyuncuya
temas
anda hücum
temas
etmesidir.
vuruşu tamamlanmış olur.
Eğer blok, rakip oyun boşluğu içerisinde gerçekleştirilen aktif bir blok ise, top
blok oyuncusuna(larına) temas ettiği anda düdük çalınmalıdır.
Blokçular tümüyle kendi oyun boşlukları içerisinde fileden açıkta blok
yapıyorlarsa bu durumda, topun blokçulara temas etmesi beklenmeyecek, top
file dikey düzlemini geçtiği anda düdük çalınacaktır.
53
13.2
HÜCUM VURUŞUNDAKİ KISITLAMALAR
13.2.1 Bir ön hat oyuncusu, topla temasın kendi oyun boşluğu dahilinde yapılması kaydıyla,
7.4.1.1
herhangi bir yükseklikte hücum vuruşunu tamamlayabilir (Kural 13.2.4 hariç).
54
13.2.2 Bir geri hat oyuncusu ön bölgenin gerisinden, herhangi bir yükseklikte hücum vuruşunu
tamamlayabilir,
1.4.1,
7.4.1.2
19.3.1.2,
Ş.8
13.2.2.1
1.3.4
Sıçradığı anda oyuncunun ayağı (ayakları) hücum çizgisine değmemeli veya çizgiyi
geçmemelidir.
Bir geri hat oyuncusunun sıçrayarak, file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerindeki bir
topa yaptığı hücum vuruşu esnasında, dikkat edilecek nokta sıçrama öncesinde
oyuncunun zeminle yaptığı son temasın nerede gerçekleştiğidir. Eğer oyuncunun
ayakları, sıçrama anında hücum çizgisine veya ön bölgeye temas etmemişse hareket
kurallara uygundur.
Ancak oyuncu, sıçrama anında hücum çizgisine veya ön bölgeye temas etmişse, hareket
HATA (Geri hat oyuncusunun hatalı hücumu) olarak değerlendirilir.
Vid 13.3
1.4.1
13.2.2.2
Vuruştan sonra oyuncu ön bölgeye düşebilir.
55
13.2.3 Eğer temas anında topun bir kısmı file üst kenar seviyesinin altında ise, bir geri hat
oyuncusu da ön bölgeden hücum vuruşunu tamamlayabilir.
1.4.1,
7.4.1.2,
Ş. 8
13.2.4 Top ön bölgede ve file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken hiçbir oyuncunun
rakibin servisine hücum vuruşu tamamlamasına izin verilmez.
1.4.1
13.3
HÜCUM VURUŞU HATALARI
13.3.1 Bir oyuncu rakip takımın oyun boşluğu içinde topa vurursa,
13.2.1
Ş.11 (20)
13.3.2 Bir oyuncu topu harice vurursa,
8.4, Ş.11
(15)
56
13.3.3 Vuruş anında top file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken, bir geri hat oyuncusu ön
bölgeden hücum vuruşunu tamamlarsa,
1.4.1,
7.4.1.2
13.2.3,
Ş.11 (21)
13.3.4 Top ön bölgede ve file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken bir oyuncu rakibinin
servisine hücum vuruşunu tamamlarsa,
1.4.1,
13.2.4
Ş.11 (21)
13.3.5 Vuruş anında top file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken, Libero bir hücum
vuruşunu tamamlarsa,
19.3.1.2
23.3.2.3d
Ş.11 (21)
57
13.3.6 Bir oyuncu, kendi ön bölgesinde bulunan liberonun parmak pasından gelen topa file üst
kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken, bir hücum vuruşunu tamamlarsa.
1.4.1,
19.3.1.4
23.3.2.3d
Ş.11 (21)
Vid 13.4
LİBERONUN KENDİ ÖN BÖLGESİNDEN ATTIĞI PARMAK PASA, TOP BÜTÜNÜYLE FİLE ÜST
KENAR SEVİYESİ ÜZERİNDEYKEN HÜCUM VURUŞU YAPILIRSA HATADIR.
14.
BLOK
14.1
BLOK YAPMA
Bkz.
14.1.1 Blok, fileye yakın olan oyuncuların rakipten gelen topu durdurmak için file üst kenar
seviyesinden daha yükseğe uzanarak yaptıkları hareket olup, blokçunun topla temas ettiği
yüksekliğin önemi yoktur. Sadece ön hat oyuncularının bloğu tamamlamasına izin verilir,
ancak topla temas edildiği anda, vücudun herhangi bir kısmının file üst kenar seviyesinin
üzerinde olması gerekir.
7.4.1.1
Vid 14.1
Vid 14.2
Oyuncu / Oyuncuların yaptıkları hareketin BLOK olabilmesi için 3 maddeye dikkat
edilmesi gerekir.
Oyuncuların fileye yakın olması
Topun rakipten gelmesi
File üst kenar seviyesinden yükseğe uzanılması
Fileden uzakta olan oyuncuların topa temasları veya file üst kenar seviyesinden daha
yükseğe uzanmayan oyuncuların topa temasları takımın birinci vuruşu sayılmalıdır.
Rakipten gelmeyen (kendi takım arkadaşından file üstüne gelen) toplara, blok hareketi ile
yapılan vuruşlar BLOK olarak değerlendirilemez.
BLOK hareketi esnasında,oyuncunun herhangi bir uzvu file üst kenar seviyesi
üzerindeyken topun, blokçunun file üst kenar seviyesi altındaki vücudunun çeşitli
yerlerine (ayaklar dahil) temas etmesi de BLOK teması olarak değerlendirilir.
BLOK hareketi: fileye yakın oyuncuların vücudunun herhangi bir kısmının file üst kenar
seviyesinden daha yükseğe çıkarmasıdır.
58
14.1.2 Blok Teşebbüsü
Blok teşebbüsü, topa dokunmadan yapılan blok hareketidir.
Vid 14.3
Sadece libero oyuncusunun blok teşebbüsü hatadır. Ön ve geri hat oyuncularının
blok teşebbüsleri hata değildir.
14.1.3 Tamamlanmış Blok
59
Blokçunun topa değdiği anda blok tamamlanır.
Ş. 7
14.1.4 Kolektif Blok
Kolektif blok birbirine yakın iki veya üç oyuncu tarafından yapılır ve bu oyunculardan biri
topa değdiğinde tamamlanır.
Kolektif blokta top, bloğa katılan oyunculardan hangisine temas ederse
etsin, o anda bloktaki tüm oyunculara temas etmiş sayılır. Örneğin iki
oyuncunun yaptığı bir kolektif blokta, oyunculardan biri ön diğeri ise geri
hat oyuncusu olsun. Top ön oyuncuya temas ederek blok tamamlansa
bile, aynı anda bloktaki geri hat oyuncusuna da temas ettiği kabul
edilerek hareket “Geri hat oyuncusunun hatalı bloğu” olarak
değerlendirilir.
60
ÜÇLÜ KOLLEKTİF BLOK
14.2
İKİLİ KOLLEKTİF BLOK
BLOK TEMASI
Top temaslarının tek bir hareket esnasında yapılmış olması kaydıyla, bir veya daha çok
blokçu topa birbiri ardına (çabuk ve devamlı) temas edebilir.
9.1.1 ,
9.2.3
Tek bir blok hareketi esnasında top bir veya daha çok blok yapan oyuncuya
çabuk ve devamlı olmak kaydı ile birbiri ardına temas edebilir. Bu temaslar
takım vuruşu değil blok teması olarak değerlendirilir.
61
14.3
RAKİBİN OYUN BOŞLUĞUNDA BLOK YAPMA
Blok esnasında, rakip oyuncunun oyununa müdahale etmemek kaydıyla, bir oyuncu
ellerini ve kollarını filenin ötesine geçirebilir. Ancak rakip bir hücum vuruşu yapıncaya
kadar filenin ötesinde topa dokunulmasına izin edilmez.
HATALI BLOK
14.4
KURALA UYGUN BLOK
13.1.1
Vid 14.4
KURALA UYGUN BLOK
BLOK VE TAKIM VURUŞLARI
14.4.1 Blok teması takımın vuruş haklarından biri olarak sayılmaz. Sonuçta, blok temasından
sonra bir takımın topu geri göndermek üzere üç vuruş hakkı daha vardır.
9.1, 14.4.2
14.4.2 Bloktan sonraki ilk vuruş, blok esnasında topa dokunan da dahil olmak üzere, herhangi bir
oyuncu tarafından yapılabilir.
14.4.1
Vid 14.5
Vid 14.6
62
14.5
SERVİSE BLOK YAPMA
Rakibin servisine blok yapmak yasaktır.
Ş.11 (12)
14.6
BLOK YAPMA HATALARI
14.6.1
Blokçu rakibinin hücum vuruşundan önce veya aynı anda rakibin oyun boşluğundaki
topa değerse
14.3
14.6.2 Bir geri hat oyuncusu veya libero bir bloğu tamamlar veya tamamlanmış bir bloğa katılırsa,
14.1, 14.5,
19.3.1.3
63
14.6.3 Rakibin servisine blok yapılırsa,
14.5,
Ş.11(12)
14.6.4 Top bloktan harice gönderilirse,
14.6.5 Anten dışından rakibin oyun boşluğundaki topa blok yapılırsa,
8.4
14.6.6 Libero oyuncusu ferdi ya da kolektif blok teşebbüsünde bulunursa.
14.1.1
19.3.1.3
15.
BÖLÜM BEŞ
DURAKLAMALAR, FASILALAR VE GECİKTİRMELER
KURALLARA UYGUN OYUN DURAKLAMALARI
Kurallara uygun oyun duraklamaları, MOLALAR ve OYUNCU DEĞİŞİKLİKLERİ’dir.
Ralli duraklaması, tamamlanmış bir ralli ile başhakemin bir sonraki servis düdüğü
arasındaki zamandır.
15.4, 15.5
15.1
KURALLARA UYGUN DURAKLAMALARIN SAYISI
8.1 , 8.2
Her takımın her sette en fazla iki mola ve altı oyuncu değişikliği hakkı vardır.
15.2
KURALLARA UYGUN DURAKLAMA TALEPLERİ
6.2, 15.4,
15.5
15.2.1 Kurallara uygun oyun duraklamaları koç tarafından veya koç takımın başında olmadığı
64
zamanlarda oyundaki kaptan tarafından talep edilir.
Bu talep, top oyun dışındayken ve servis düdüğünden önce ilgili el işaretini vermek
suretiyle yapılır.
5.1.2, 5.2 ,
5.3.2 , 15
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında mola talep etmek için zile basmak ve
sonrasında el işareti yapmak zorunludur.
8.2 , 12.3 ,
Ş. 11 (4,5)
15.2.2 Bir setin başlangıcından önce oyuncu değişikliğine izin verilir ve bu değişiklik o sete ait
kurallara uygun oyuncu değişikliği olarak kaydedilmelidir.
Set başlangıcında hakemler takımların pozisyonlarını kontrol ettikten
sonra , takımlar oyuncu değişikliği talebinde bulunabilirler.
15.3
DURAKLAMALARIN BİRBİRİNİ TAKİP ETMESİ
7.3.4
15.3.1 Takımlardan birinin talep ettiği bir veya iki mola ile bir oyuncu değişikliği oyunun tekrar
başlamasına gerek olmaksızın birbirini takip edebilir.
Bir takım, bir oyuncu değişikliği talebinden sonra, aynı duraklamada, ikinci bir
oyuncu değişikliği talebinde bulunamaz, ancak bir veya art arda iki mola
talebinde bulunabilir.
Takım aynı duraklama esnasında birden fazla oyuncu için oyuncu değişikliği
talebinde bulunabilir.
Takımın bir oyuncu değişikliği talebinden sonra, yeni bir oyuncu değişikliği
talebinde bulunabilmesi için bir tamamlanmış ralli olması gerekir.
15.4, 15.5
15.3.2 Bununla birlikte bir takımın aynı oyun duraklaması içinde birbirini takip eden oyuncu
değişikliği taleplerine izin verilmez. Ancak takım talep ederse, aynı oyun duraklaması
esnasında iki veya daha fazla oyuncu değiştirebilir.
15.4
15.4.1
MOLALAR VE TEKNİK MOLALAR
15.5,
15.6.1
Talep edilen tüm molalar 30 saniye sürer.
65
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında ilk 4 sette (1 - 4) maçı önde götüren takım
8 ve 16’ncı sayılara ulaştığında 60’ar saniyelik iki ek “Teknik Mola” otomatik olarak
uygulanır.
Ş.11(4)
Netice setinde (5’inci) “Teknik Mola” yoktur, her takım sadece 30 saniye süreli iki
mola talebinde bulunabilir.
15.3.1
15.4.2 Tüm molalar esnasında, oyundaki oyuncular kendi oturma sıralarının yakınındaki serbest
bölgeye gitmek zorundadır.
6.3.2
MOLADA DOĞRU DURUŞ YERİ
66
15.5
OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ
Ş.11 (5)
Oyuncu değişikliği, libero veya liberonun yer değiştirdiği oyuncudan başka bir oyuncunun
yazı hakemi tarafından kaydedildikten sonra, o anda oyun alanını terk etmesi gereken
bir başka oyuncunun pozisyonuna geçmek için oyuna girme hareketidir. Oyuncu
değişikliği, hakemin müsaadesini gerektirir.
15.6
Vid 15.1
Vid 15.2
Ş.11 (5)
15.10,
19.3.2
DEĞİŞİKLİKLERİN LİMİTLERİ
15.6.1 Her sette her takıma en fazla altı oyuncu değişikliği yapma izni verilir. Bir veya daha fazla
oyuncu aynı anda değiştirilebilir.
15.6.2 Başlangıç dizilişinde yer alan bir oyuncu, bir sette yalnız bir defa oyundan çıkabilir ve yalnız
bir defa sadece diziliş pozisyonunda önceki yerine girebilir.
15.6.3 Bir yedek oyuncu başlangıç dizilişindeki bir oyuncunun yerine bir sette bir defa girebilir ve
sadece aynı başlangıç oyuncusuyla yer değiştirebilir.
15.7
7.3.1
İSTİSNAİ DEĞİŞİKLİK
Oyuna devam edemeyecek şekilde sakatlanmış veya hastalanmış bir oyuncu (Libero
hariç) kurallara uygun olarak değiştirilmelidir. Bu mümkün değilse, Kural 15.6’da belirtilen
sınırlamalar dışında takıma bir İSTİSNAİ değişiklik yapma hakkı tanınır.
7.3.1
İstisnai değişiklik, Libero ve yer değiştirdiği oyuncu dışında, sakatlanma anında oyun
alanında olmayan herhangi bir oyuncunun sakatlanan oyuncunun yerine oyuna girmesi
demektir. Sakatlanarak istisnai değişiklikle değiştirilen bir oyuncunun tekrar maça
girmesine izin verilmez.
İstisnai değişiklik
değerlendirilemez.
15.8
hiçbir
koşulda
kurallara
uygun
oyuncu
değişikliği
olarak
15.6
19.3.3
OYUNDAN ÇIKARMA VEYA DİSKALİFİYE NEDENİ İLE DEĞİŞİKLİK
67
OYUNDAN ÇIKARILAN veya DİSKALİFİYE edilen bir oyuncu, hemen kurallara uygun
oyuncu değişikliği ile değiştirilmelidir. Bu mümkün değilse, takım EKSİK ilan edilir.
15.9
KURALLARA UYGUN OLMAYAN DEĞİŞİKLİK
15.9.1 Oyuncu değişikliği Kural 15.6’da belirtilen sınırları aşıyorsa, bu kurallara uygun olmayan bir
değişikliktir (Kural 15.7’deki durum hariç).
6.4.3 , 7.3.1
15.6,
21.3.2,
21.3.3
15.9.2 Bir takım kurallara uygun olmayan bir değişiklik yapmış ve oyuna başlanmışsa, aşağıdaki
işlemler uygulanacaktır :
15.9.2.1
Takım bir sayı ile cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer,
15.9.2.2 Değişiklik düzeltilir,
8.1 , 15.6
15.9.2.3 Hatanın oluştuğu andan itibaren, takımın hatalı durumda kazandığı sayılar iptal edilir.
Rakip takımın sayıları aynen geçerli kalır.
6.1.3
15.10
OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ PROSEDÜRÜ
15.10.1
Oyuncu değişikliği oyuncu değiştirme bölgesi içinde yapılmalıdır.
15.10.2
Oyuncu değişikliği ancak bu değişikliğin müsabaka cetveline kaydedilmesi ve oyuncuların
oyuna giriş-çıkış yapabilmesi için gereken zaman kadar sürmelidir.
15.10.3a
Oyuna girecek oyuncunun(ların), ralli duraklamasında, oyuna girmeye hazır durumda
oyuncu değiştirme bölgesine gelmesi, fiili olarak oyuncu değişikliği talebidir.
15.10.3b
Eğer durum böyle değilse, oyuncu değişikliği kabul edilemez ve takıma geciktirme
yaptırımı uygulanır.
1.4.3, Ş.1b
15.10.3,
25.2.2.3
15.10.3c Oyuncu değişikliği talebi, yazı hakemi veya yardımcı hakemden birisinin zili veya düdüğünü
çalması ile kabul ve ilan edilir.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında oyuncu değişikliğini kolaylaştırmak için
numaralı levhalar kullanılır.
1.4.3,
7.3.3,
15.6.3,
16.2
15.10.4 Eğer bir takım birden fazla oyuncu değişikliğini aynı anda yapmak isterse, oyuna girecek
oyuncuların aynı anda oyuncu değiştirme bölgesine girmesi durumunda, birden fazla
oyuncu değişikliği talebi yapılmış sayılacaktır. Bu durumda oyuncu değişiklikleri, bir çift
oyuncuyu diğerleri takip edecek şekilde peş peşe yapılmalıdır.
15.11
15.11.1
KURALLARA UYGUN OLMAYAN DURAKLAMA TALEPLERİ
Kurallara uygun olmayan oyun duraklaması talepleri şunlardır :
5.2,
15.2.1,
15.3.2
15.11.1.1 Top oyundayken veya servis düdüğü anında veya sonrasında yapılan talep,
15.11.1.2 Yetkili olmayan bir takım mensubu tarafından yapılan talep,
15
15.11.1.3 Bir takımın oyuncu değişikliğinden sonra, oyun başlamadan önce, aynı takım tarafından
yapılan ikinci bir oyuncu değişikliği talebi,
6.1.3,
15.2.1
68
15.11.1.4 Müsaade edilen mola ve oyuncu değişikliği sayısı bittikten sonra yapılan talep,
15.2.1
15.11.2 Bir müsabakada oyunu etkilemeyen veya geciktirmeyen kurallara uygun olmayan ilk
15.3.2
duraklama talebi başka bir sonuç olmaksızın reddedilmelidir.
15.11.3 Müsabakada, aynı takımın, müteakiben yapacağı kurallara uygun olmayan her bir duraklama 15.1
talebi geciktirme olarak değerlendirilir.
15.11.3
16.1
25.2.2.6
16.
OYUNU GECİKTİRMELER
16.1
GECİKTİRME TÜRLERİ
Bkz.
Bir takımın oyunun yeniden başlamasını engelleyen kurallara uygun olmayan bir
hareketi geciktirmedir ve daha birçoklarının yanında aşağıdaki hareketleri kapsar:
16.1.1 Oyuncu değişikliğini geciktirmek,
16.1.2 Oyuna başlama işaretini aldıktan sonra diğer oyun duraklamalarını uzatmak,
15.10.2
Örneğin, hakemin mola veya teknik mola süresinin bittiğini ilan eden
düdüğünden sonra, oyuncuların oyun alanındaki yerlerini almada çok
yavaş hareket etmeleri,
16.1.3
Kurallara uygun olmayan oyuncu değişikliği talep etmek,
16.1.4
Kurallara uygun olmayan duraklama talebini tekrarlamak,
15
Kural 15.9’da belirtilen hususlara aykırı olarak;
Servis atma anında veya sonrasında yapılan talep,
Değişiklik limitlerini aşan talepler, örneğin 7. oyuncu değişikliği veya 3.
mola talebi,
Talep edilen bir oyuncu değişikliğinden sonra aynı takımın aynı oyun
duraklamasında ikinci bir oyuncu değişikliği talebi vb.
16.1.5 Bir takım mensubunun oyunu geciktirmesi.
15.9
16.2
15.11.3
GECİKTİRMEYAPTIRIMLARI
16.2.1 “Geciktirme uyarısı” ve “geciktirme ihtarı ” takıma ait yaptırımlardır.
16.2.1.1
Geciktirme yaptırımları tüm maç için geçerlidir.
Ş.9
16.2.1.2
Bütün geciktirme yaptırımları müsabaka cetveline kaydedilir.
6.3
Vid 16.1
16.2.2 Bir takım mensubunun maçtaki ilk geciktirmesine “GECİKTİRME UYARISI” uygulanır.
16.2.3 Aynı takımın herhangi bir mensubunun aynı maçtaki her türlü ikinci ve sonraki geciktirmeleri
hata teşkil eder ve bunlara “GECİKTİRME İHTARI ” uygulanır: takım bir sayı ile
cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer.
25.2.2.6
16.2.4 Set öncesindeki veya iki set arasındaki geciktirme yaptırımları bir sonraki sette uygulanır.
4.1.1, 6.3
Ş.11 (25)
69
Takımın sadece bir üyesi geciktirmeye sebep olduğu halde, geciktirme
yaptırımları, hatayı yapan takım üyesine değil, takıma uygulanır.
Takıma "Geciktirme uyarısı" verildiğinde kart gösterilmeden sadece 25 numaralı
resmi el işareti yapılır ve müsabaka cetvelindeki Yaptırımlar tablosunun W (Uyarı)
sütununa (D) harfi ile kayıt edilmesi gerekir.
Takıma maçta yapmış olduğu ikinci bir geciktirme nedeniyle geciktirme ihtarı
verildiğinde ise ”sarı kart” ile birlikte 25 numaralı resmi el işareti yapılır ve
müsabaka cetvelindeki Yaptırımlar tablosunun P (İhtar) sütununa kayıt edilmesi
gerekir.
17.
17.1
İSTİSNAİ OYUN DURAKLAMALARI
SAKATLANMA
17.1.1 Top oyundayken ciddi bir sakatlanma meydana geldiğinde, hakem derhal oyunu durdurmalı
ve sağlık ekibinin oyun alanına girmesine izin vermelidir.
6.1.3
Ş.11 (25)
18.1
Vid 17.1
Vid 17.2
Daha sonra ralli tekrarlattırılır.
17.1.2 Eğer sakatlanmış bir oyuncu kurallara uygun veya istisnai olarak değiştirilemiyorsa, bu
oyuncuya 3 dakikalık bir iyileşme süresi tanınır; ancak bir maçta aynı oyuncuya bu hak
birden fazla verilmez.
8.1
Örneğin A takımının toplam 6 oyuncusu varsa ve A4 oyuncusu oyuna ilk
altıda başlamış ve sayılar 22 – 19 A takımı lehineyken sakatlanmışsa takımın
yedeği olmadığı için bu oyuncuya 3 dakikalık iyileşme süresi tanınır. Oyuncu
bu 3 dakikalık sürede iyileşirse oyuna katılır ve oyun devam eder,
iyileşemezse, takım o seti kaybeder. Ancak bir maçta aynı oyuncuya bu hak
sadece bir kez verilir.
70
Oyuncunun bu süre içinde iyileşmemesi halinde takımı eksik ilan edilir.
17.2
HARİCİ MÜDAHALE
Oyun esnasında herhangi bir harici müdahale olursa, oyun durdurulur ve ralli
tekrarlattırılır.
6.1.3
15.6, 15.7
24.2.8
6.4.3,
7.3.1
Resimde görülen pozisyonda top oyun boşluğunun dışında olduğu için
seyircinin bu topu tutması harici müdahale olarak değerlendirilmez.
Ancak ralli devam ederken, oyun alanına bir topun girmesi oyunu
engelleyeceği için harici müdahale olarak değerlendirmek gerekir. Ralli
hakemler tarafından hemen durdurulmalıdır.
17.3
UZATILMIŞ DURAKLAMALAR
17.3.1 Eğer beklenmeyen koşullar nedeniyle maç kesilirse, bu takdirde baş hakem, organizatör ve
varsa Kontrol Komitesi normal koşulların yeniden tesisi için alınacak tedbirleri
kararlaştırırlar.
6.1.3
17.3.2 Toplam 4 saati aşmamak kaydıyla, oyunda bir veya daha fazla duraklama olduğunda :
17.3.2.1
Eğer maça aynı oyun alanında devam edilecekse, kesilmiş olan set aynı sayı, aynı
oyuncu ve aynı pozisyonlarla kaldığı yerden devam etmelidir. Daha önce oynanmış
setler sayılarıyla aynen muhafaza edilir.
17.3.2.2
Eğer maça başka bir oyun alanında devam edilecekse, kesilmiş olan set iptal edilir ve
aynı takım mensupları ve aynı başlangıç dizilişiyle yeniden oynatılır. Daha önce
oynanmış olan setler sayılarıyla muhafaza edilir.
17.3.1
17.3.3 Toplam 4 saati aşan bir veya daha fazla duraklama olduğunda tüm maç yeniden
1 , 7.3
71
oynatılmalıdır.
7.3
18.
FASILALAR VE OYUN ALANLARININ DEĞİŞİMİ
18.1
FASILALAR
Bkz.
Fasıla, setler arasındaki süredir. Bütün fasılalar 3 dk. sürer.
Bu süre zarfında oyun alanları değiştirilir ve takımların başlangıç pozisyonları müsabaka
cetveline kaydedilir.
İkinci ve üçüncü setler arasındaki fasıla, organizatörün talebi üzerine yetkili organ
tarafından 10 dakikaya kadar uzatılabilir.
18.2
OYUN ALANLARININ DEĞİŞİMİ
4.2.4
18.2
25.2.1.2
18.2.1 Netice seti hariç her setten sonra takımlar oyun alanlarını değiştirirler.
18.2.2 Netice setinde önde giden takım 8. sayıya ulaştığı zaman takımlar gecikmeksizin oyun
alanlarını değiştirirler ve oyuncuların pozisyonları aynı kalır.
Eğer önde olan takım 8. sayıya ulaştığı zaman değişim yapılmamışsa, yanlışlık fark
edilir edilmez değişim gerçekleştirilir. Değişimin yapıldığı zamanki sayılar aynen kalır.
Ş.11 (3)
7.1
6.3.2, 7.4.1
25.2.2.5
Oyuncular, set aralarında maç topları dışındaki topları kullanarak serbest
bölgede ısınabilirler.
Netice setinde, önde giden takım 8. sayıyı aldıktan sonra takımlar sahaları
değiştirirler ve set, skor olarak kazanılmış olan 8. sayıdan sonra devam eder.
Eğer 8. sayı, karşılayan takım tarafından alınmışsa, bu takım saha değişiminden
sonra, servis atmadan önce dönmelidir. Bu durum baş, yardımcı ve yazı hakemi
tarafından kontrol edilmelidir.
72
BÖLÜM ALTI
LİBERO OYUNCUSU
19.
19.1
LİBERO OYUNCUSU
LİBERONUN BELİRLENMESİ
19.1.1 Her takımın, oyuncu listesinden en fazla iki (2) oyuncuyu özel defans oyuncusu “libero” olarak
belirleme hakkı vardır.
19.1.2
Bütün liberolar, maçtan önce, müsabaka cetvelinde liberolar için özel olarak ayrılmış
bölümlere kaydedilmelidir.
FIVB, Dünya ve Resmi Müsabakalarda, liberolar, maçtan önce, sadece liberolar
için özel olarak ayrılmış bölümlere kaydedilmelidir.
19.1.3
19.1.4
19.1.5
19.2
4.1.1
Maçın başlangıcından önce, koç tarafından belirlenmiş olan libero, maça başlayan
libero olarak görev yapacaktır. Oyun alanındaki libero, asıl liberodur. Eğer bir başka
libero varsa, bu da ikinci libero olarak görev yapacaktır.
Sadece bir libero oyun alanında bulunabilir.
Libero, libero olarak görev yaptığı süreçte, ne takım kaptanı ne de oyundaki kaptan
olabilir.
7.3.2
5
MALZEMELER
Libero oyuncuları, en azından takımın diğer mensuplarının formalarından zıt renkte
formadan (veya yeniden belirlenen Libero için yelek/üstlük) oluşan bir kıyafet giymek
zorundadır. Libero forması farklı bir tasarımda olabilir, ancak takımın diğer mensuplarıyla
aynı şekilde numaralandırılması gerekir.
4.3
73
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, yeniden belirlenen liberonun, üzerinde
kendi numarası olan, orijinal libero ile aynı model ve renkte forma giymesi
zorunludur.
19.3
LIBEROYU KAPSAYAN HAREKETLER
19.3.1
Oyun hareketleri
19.3.1.1 Libero, herhangi bir geri hat oyuncusunun yerini alabilir.
7.4.1.2
Vid 19.1
Libero, sadece değişim anında arka bölgede (1, 5 ve 6 numaralı
pozisyon bölgeleri) olan oyuncuların yerine oyuna girebilir. Ön
bölgedeki oyuncuların yerine giremez.
19.3.1.2
Liberonun görevleri bir geri hat oyuncusu olmakla sınırlandırılmıştır ve eğer temas
anında top file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyse, hiçbir yerden (oyun alanı ve
serbest bölge dahil) bir hücum vuruşunu tamamlamasına izin verilmez.
19.3.1.3
Libero servis atamaz, blok yapamaz veya blok teşebbüsünde bulunamaz.
12, 14.1,
14.6.2,
14.6.6
19.3.1.4
Bir oyuncu, kendi ön bölgesinde bulunan bir Liberonun parmak pasından gelen topa, file
üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeyken hücum vuruşunu tamamlayamaz. Eğer
Libero böyle bir pası kendi ön bölgesinin dışından atıyorsa, bu topa serbestçe hücum
vuruşu tamamlanabilir.
1.4.1
13.3.6
Ş.1b
19.3.2
Oyuncuların yer değiştirmesi
19.3.2.1
Liberonun, bir oyuncu ile yer değişmesi kurallara uygun oyuncu değişikliği olarak
sayılmaz. Bu yer değişiklikleri sınırsızdır; ancak Liberoyla ilgili değişikliklerin arasında bir
tamamlanmış ralli olması gerekir (ihtar yaptırımı nedeniyle 4 numaralı pozisyona zorunlu
bir dönüş yapılmadıkça veya asıl libero, ralli tamamlanmadan, oyuna devam
edemeyecek hale gelirse).
13.2.2,
13.2.3,
13.3.5
Vid 19.2
Vid 19.3
Vid 19.4
Vid 19.5
13.3.6
6.1.3
74
8.2 , 12.3
19.3.2.2
Asıl liberonun yerine, sadece daha önce yer değiştirdiği aynı pozisyondaki oyuncu veya
ikinci libero geçebilir. Libero ile yer değiştiren oyuncu, her iki liberodan birinin yerine
oyuna dönebilir.
Koçun, maç boyunca herhangi bir anda ve tamamlanmış bir ralliden sonra, herhangi bir
nedenle asıl liberoyu ikinci libero ile yer değiştirme hakkı vardır.
7.3.2 , 12.1
19.3.2.3
Bu yer değişiklikleri, ancak top oyun dışındayken ve servis düdüğünden önce
yapılmalıdır..
12.3, 12.4,
Libero ile oyuncunun yer değişikliği, hakemin servise izin veren düdüğü
ile servis vuruşu arasındaki zaman aralığında yapılmışsa ve bu hata
maçta ilk kez olmuşsa, ralli kesilmeden sonuçlanana kadar beklenir ve
karar ilan edildikten sonra baş hakem, hatalı değişim yapan takımın
oyundaki kaptanını çağırarak libero değişiminin zamanında yapılmasını
sözlü olarak HATIRLATIR.
16.2
Bundan sonra yapılacak olan hatalı libero değişimlerinde, servis
vuruşunun yapılması beklenmeden, hata yapıldığı anda hemen oyun
durdurulur ve takıma geciktirme yaptırımı uygulanır.
19.3.2.4
Her setin başlangıcında, yardımcı hakem takımın başlangıç dizilişini kontrol edene
kadar libero oyun alanına giremez.
1.4.4 ,
7.5.1 Ş. 1b
7.7.2 ,
26.2.2.2
19.3.2.5
Servis düdüğünden sonra fakat servis vuruşundan önce yapılan yer değişikliği
reddedilmemelidir; ancak ralli bitiminden sonra oyundaki kaptana, bunun izin verilmeyen
bir prosedür olduğu ve tekrarının geciktirme yaptırımına neden olacağı hatırlatılmalıdır.
19.3.2.6
Müteakip geç yer değiştirmelerde oyun derhal durdurulur ve takıma geciktirme
75
yaptırımı uygulanır. Bir sonraki servisi atacak takım, geciktirme yaptırımının sonucuna göre
belirlenir.
19.3.2.7
Libero ve yer değişeceği oyuncu, oyun alanına giriş ve çıkışlarını sadece libero
değişim bölgesinden yapabilirler.
19.3.2.8
Liberoya ilişkin tüm yer değiştirmeler, libero takip çizelgesine (ya da kullanılıyorsa,
e-müsabaka cetveline) kaydedilmelidir.
19.3.2.9
Kurallara aykırı bir libero değişimi (daha başkalarının yanında) şunları içerebilir
• Libero değişimlerinin arasında tamamlanmış ralli olmaması
• Liberonun, yer değiştirmiş olduğu kurallara uygun oyuncunun dışında başka bir oyuncu ile yer
değiştirmesi
Kurallara uygun olmayan bir libero değişimi neticesinde uygulanacak olan işlemler, dönüş
hatası yapıldığında uygulanacak olan işlemlerin aynısıdır.
19.3.3 Liberonun yeniden belirlenmesi:
19.3.3.1
Koçun, libero olarak görev yapan oyuncuyu herhangi bir nedenle yedek libero ile
değiştirme hakkı vardır, ancak bu değiştirme işlemi maç boyunca sadece bir kez ve ancak
libero ile yer değiştiren oyuncunun oyun alanına dönmesinden sonra yapılabilir. Bu
değişiklik müsabaka cetvelinin “DÜŞÜNCELER” bölümüne ve libero kontrol cetveline
yazılmalıdır.
Orijinal libero maçın geri kalan bölümünde oyuna tekrar giremez.
Değiştirilerek oyuna giren yedek liberonun hastalanması veya sakatlanması durumunda,
maçın kalan bölümü için, koç, yeniden belirleme anında oyun alanında olmayan herhangi
bir oyuncuyu (orijinal libero dışında) yeni libero olarak belirleyebilir.
Eğer koç takım kaptanını yeni libero olarak belirlerse, takım kaptanı kaptanlık yetkilerinin
tamamından feragat eder. Liberonun sakatlanması veya hastalanması ya da liberonun
yeniden belirlenmesi nedeniyle yapılan libero değiştirmeleri, libero değişimi olarak
sayılmaz.
Libero, takım kaptanı olamaz ancak, liberonun sakatlanması veya
hastalanması durumunda koç, takım kaptanını yeni libero olarak
belirleyebilir. Burada önemli olan konu, belirleme anında, yeni libero
olarak seçilen oyuncunun, oyun alanındakilerden biri değil, takım
sırasındaki yedek oyunculardan libero ile değişen oyuncu dışında birisi
olması zorunluluğudur.
19.3.3.2
Liberonun yeniden belirlenmesi halinde bu oyuncunun numarası müsabaka cetvelindeki
“DÜŞÜNCELER” bölümüne kaydedilmelidir.
7.3.2,
19.1.2
25.2.2.7
76
19.4
LİBERONUN YENİDEN BELİRLENMESİ
19.4.1
Takımın iki liberosu varsa
19.4.1.1.
Takımın iki liberosu varsa ve bunlardan birisi oyuna devam
edemeyecek hale gelirse (oyundan çıkarma, sakatlık, hastalık vs), takımın
sadece bir libero ile maça devam etme hakkı vardır ve ikinci libero, asıl libero
halini alır. Yeniden libero belirlemeye izin verilmez. Bununla birlikte asıl libero
maça devam edemez ve ikinci liberonun da devam etmesi mümkün olmazsa
yeniden libero belirlenebilir.
19.4.2
Takımın tek liberosu varsa
19.4.2.1.
Müsabaka cetveline tek liberonun keydedildiği durumda, liberonun
maça devam edemeyeceği belirtilirse, koç maçın geri kalanı için (liberonun yer
değiştirdiği oyuncu dışında) yeniden belirleme anında oyun alanında olmayan
herhangi bir oyuncuyu libero olarak belirleyebilir. Koç (ya da koçun olmadığı
durumda oyundaki kaptan) yeniden belirleme için yardımcı hakemle muhatap
olmalıdır.
19.4.2.2.
Yeniden belirlenen liberonun maça devam edemeyeceği belirtilirse,
başka yeniden belirlemeler de mümkündür ancak orijinal libero(lar) oyuna
dönemez.
19.4.2.3.
Eğer koç takım kaptanını yeni libero olarak belirlemek isterse buna
izin verilir ancak takım kaptanı kaptanlık yetkilerinin tamamından feragat eder.
19.4.2.4.
Liberonun yeniden belirlenmesi halinde bu oyuncunun numarası
müsabaka cetvelindeki “DÜŞÜNCELER” bölümüne ve libero takip çizelgesine (ve
kullanılıyorsa, e-müsabaka cetveline) kaydedilmelidir. Belirlenen oyuncu, yeni bir
liberonun oyunda olduğunu göstermek için bir ceket ya da yelek giymelidir.
19.5. OYUNDAN ÇIKARMA VE DİSKALİFİYE
Libero oyundan çıkarılır ya da diskalifiye edilirse, derhal takımın ikinci liberosu ile yer değiştirebilir.
Eğer takımın tek liberosu varsa, yaptırımın süresince liberosuz oynamak zorundadır.
BÖLÜM YEDİ
KATILANLARIN DAVRANIŞLARI
20.
DAVRANIŞ KOŞULLARI
20.1
SPORTMENCE DAVRANIŞ
20.1.1 Oyuna katılanlar resmi oyun kurallarını bilmek ve onlara uymak zorundadırlar.
20.1.2 Oyuna katılanlar, sportmenliğe yakışır bir şekilde, hakemlerin kararlarını tartışmaksızın
kabul etmek zorundadırlar.
Herhangi bir şüpheli durumda yalnız oyundaki kaptan vasıtasıyla açıklama isteğinde
bulunulabilir.
5.1.2.1
20.1.3 Oyuna katılanlar hakemlerin kararlarını etkilemek veya kendi takımlarının yaptığı hataları
gizlemek amacına yönelik tutum ve hareketlerden sakınmalıdırlar.
20.2
DÜRÜST SPORCULUK (FAIR-PLAY)
20.2.1 Oyuna katılanlar dürüst sporculuk (FAIR-PLAY) anlayışı içerisinde sadece hakemlere karşı
değil; aynı zamanda diğer görevlilere, rakiplerine, takım arkadaşlarına ve seyircilere
karşı da nazik ve saygılı davranmalıdırlar.
Vid 20.1
20.2.2. Maç esnasında takım mensuplarının kendi aralarında konuşmalarına izin verilir.
Vid 20.3
21.
Vid 20.2
HATALI DAVRANIŞ VE YAPTIRIMLARI
77
21.1
21.2
KÜÇÜK HATALI DAVRANIŞLAR
Küçük hatalı davranışlara yaptırım uygulanmaz. Takım mensubunu veya takımı
oyundaki kaptan aracılığıyla sözle veya el işaretleriyle uyararak takımların yaptırım
uygulanacak seviyeye yaklaşmalarını önlemek baş hakemin görevidir.
5.1.2 ,
21.3
Bu uyarı, bir yaptırım değildir ve derhal ortaya çıkan sonuçları yoktur. Müsabaka
cetveline de kaydedilmemelidir.
Vid 21.1
Vid 21.2
Vid 21.3
YAPTIRIMLARA YOL AÇAN HATALI DAVRANIŞLAR
Takım mensuplarından birinin resmi görevlilere, rakiplerine, takım arkadaşlarına veya
seyircilere yönelik hatalı davranışı, hatanın ciddiyetine göre üç ayrı kategoride
sınıflandırılır:
21.2.1 Kaba davranış: Terbiye ve ahlak prensiplerine aykırı her tür hareket veya aşağılayıcı
ifadeler,
4.1.1
Vid 21.4
Vid.21.5
21.2.2 Saldırgan davranış: İtibar düşürücü veya hakaret edici sözler veya hareketler,
78
21.2.3 Tecavüzkar davranış: Fiili fiziksel saldırı veya saldırgan ya da tehditkar davranışlar,
21.3
YAPTIRIM TABLOSU
Baş hakemin kararına göre ve hatanın ciddiyetine bağlı olarak, uygulanacak ve müsabaka
cetveline kaydedilecek yaptırımlar: ihtar, oyundan çıkarma ve diskalifiyedir.
Ş.9
21.2,
25.2.2.6
Ş.11 (6)
21.3.1 İhtar
Maçta takımın herhangi bir üyesinin ilk kaba davranışı bir sayı ile cezalandırılır ve servis
rakip takıma geçer.
4.1.1,
21.2.1
21.3.2 Oyundan çıkarma
Ş.11 (7)
21.3.2.1
1.4.6 ,
4.1.1
5.2.1,5.3.2
Ş.1a, Ş.1b
Oyundan çıkarma yaptırımı uygulanan bir takım mensubu setin geri kalan kısmında
oynayamaz ve başka bir sonuç olmaksızın takım oturma sıralarının arkasındaki ceza
sahasında oturması gerekir.
Oyundan çıkarma yaptırımı uygulanan bir takım mensubu, o setin sonuna
kadar kendi takımı tarafında bulunan ceza sahasındaki sandalyede oturmak
zorundadır. Set bitimiyle birlikte ceza da biter. Bundan sonra takım
mensubu tekrar oyuna dönebilir. Cezalandırılan koç, yardımcı koç veya
masörse takımını yönetebilir veya görevlerini yerine getirebilir.
Oyundan çıkarılan bir koç sete müdahale etme hakkını kaybeder ve ceza sahasında
oturmak zorundadır.
21.3.2.2
21.3.2.3
Bir takım mensubunun ilk saldırgan davranışına, başka bir sonuç olmaksızın, oyundan
çıkarma yaptırımı uygulanır.
4.1.1,
21.2.2
Aynı takım mensubunun aynı maçtaki ikinci kaba davranışına, bir başka sonuç
olmaksızın, oyundan çıkarma yaptırımı uygulanır.
79
21.3.3 Diskalifiye
Ş.11 (8)
21.3.3.1
Diskalifiye yaptırımı uygulanan bir takım mensubu maçın geri kalan kısmında bir başka
sonuç olmaksızın, Müsabaka Kontrol Alanı’nı terk etmek zorundadır.
4.1.1,
Ş.1a
21.3.3.2
İlk fiziksel saldırıya veya saldırgan ya da tehditkâr davranışa, bir başka sonuç
olmaksızın, diskalifiye yaptırımı uygulanır.
21.2.3
21.3.3.3
Aynı maçta aynı takım mensubu tarafından yapılan ikinci bir saldırgan davranışa, başka
bir sonuç olmaksızın diskalifiye yaptırımı uygulanır.
4.1.1,
21.2.2
21.3.3.4
Aynı maçta aynı takım mensubu tarafından yapılan üçüncü bir kaba davranışa, başka
bir sonuç olmaksızın, diskalifiye yaptırımı uygulanır.
4.1.1,
21.2.1
21.4
HATALI DAVRANIŞ YAPTIRIMLARININ UYGULANMASI
21.4.1 Tüm hatalı davranış yaptırımları bireysel yaptırımlardır, bütün maç için geçerlidirler
müsabaka cetveline kaydedilirler.
ve
21.3,
25.2.2.6
21.4.2 Aynı takım mensubunun aynı maçtaki hatalı davranış tekrarı, artarak cezalandırılır (takım
mensubuna birbirini izleyen her hatası için daha ağır bir yaptırım uygulanır).
4.1.1, 21.2
, 21.3 , Ş.9
21.4.3 Saldırgan davranış ve tecavüzkar davranıştan kaynaklanan oyundan çıkarma ya da
diskalifiye için daha önce bir yaptırım uygulanmış olması gerekmez.
21.2, 21.3
21.5
SET ÖNCESİ VE SETLER ARASINDAKİ HATALI DAVRANIŞLAR
Setlerden önce veya setler arasında meydana gelen herhangi bir hatalı davranış Kural
21.3 uyarınca değerlendirilir ve yaptırımlar bir sonraki sette uygulanır.
21.6
18.1,
21.2 , 21.3
Ş.11
(6,7,8)
YAPTIRIM KARTLARI
UYARI :
Sözlü veya el işareti, kart yok
21.1
İHTAR :
Sarı kart
21.3.1
OYUNDAN ÇIKARMA :
Kırmızı kart
21.3.2
DİSKALİFİYE :
Sarı + kırmızı kart (birlikte)
21.3.3
80
KISIM II
HAKEMLER
SORUMLULUKLARI VE RESMİ EL İŞARETLERİ
Bkz.
BÖLÜM SEKİZ
HAKEMLER
22.
HAKEM GRUBU VE YÖNETİM USÜLLERİ
Hakemlerin sadece aşağıdaki durumlarda ralli bitimini işaret etmeleri çok önemlidir.
- Bir hata yapıldığından emin olduklarında ya da harici müdahale olduğunda,
- Ne tür bir hata yapıldığını tespit ettikleri anda,
- Hakemler, bir hataya binaen düdük çaldıktan sonra, yapılan hatanın ne olduğu
konusunda takımları (seyircileri, tv seyircilerini, v.s.) tam olarak bilgilendirmek için
uluslararası resmi el işaretlerini kullanmak zorundadırlar. (Kural 23.2 ve 28.1)
Sadece resmi el işaretlerinin kullanılmasına izin verilir, başka işaretler ( özel el
işaretleri ya da mimik ve jestler) kullanılamaz.
Oyunun hızlanması nedeniyle, hakem hatalarıyla ilgili sorunlar ortaya
çıkabilir. Bunu önlemek için hakem grubunun çok yakın bir işbirliği içinde olması
gerekmektedir; her oyun hareketinden sonra hakemler kararlarını doğrulamak için
birbirlerine bakmalıdırlar.
22.1
OLUŞUM
Bir maçtaki hakem grubu aşağıdaki görevlilerden oluşur:
-
Baş hakem
Yardımcı hakem
Yazı hakemi
Skor Hakemi
Dört (iki) çizgi hakemi
23
24
25
26
27
Duruş yerleri Şekil 10’da verilmiştir.
81
26
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında bir skor hakemi bulunması zorunludur.
22.2
YÖNETİM USÜLLERİ
22.2.1 Maç esnasında sadece baş ve yardımcı hakemler düdük çalabilir,
22.2.1.1
Ralliyi başlatan servis atışı için işareti baş hakem verir,
22.2.1.2
Bir hata yapıldığından emin olmaları ve hatanın nevini teşhis etmeleri halinde baş ve
yardımcı hakemler rallinin sona erdiğini işaret ederler.
6.1.3, 12.3
22.2.2 Top oyun dışındayken, baş ve yardımcı hakemler bir takımın talebini kabul ya da
reddettiklerini belirtmek için düdük çalarlar.
5.1.2 , 8.2
22.2.3 Bir hakem rallinin sona erdiğini işaret eden düdüğünü çaldıktan hemen sonra, hakemler
resmi el işaretleriyle aşağıdaki hususları belirtmek zorundadır.
22.2.1.2,
28.1
22.2.3.1
Ş.11(2)
Eğer hata için düdüğü baş hakem çalarsa, sırasıyla şunları gösterecektir:
a)
Servis atacak takım,
b)
Hatanın nevi,
c)
Hatalı oyuncu(lar)
12.2.2 ,
Ş.11(2)
Vid 22.1
Yardımcı hakem baş hakemin el işaretlerini tekrarlayarak onu takip eder.
Baş hakemin ralliyi sona erdiren hata düdüğünü çaldığı
durumlarda (serviste karşıya geçmeyen top hariç) yardımcı
hakem, baş hakemin işaretlerini aynen tekrar etmek zorundadır.
22.2.3.2
Eğer hata için düdüğü yardımcı hakem çalmışsa, şunları gösterecektir:
a)
Hatanın nevi,
Vid 22.2
82
Vid 22.3
b)
Hatalı oyuncu (eğer gerekirse),
c)
Baş hakemin el işaretini takip ederek, servis kullanacak takım.
Bu durumda baş hakem ne hatanın nevini ne de hatalı oyuncuyu göstermez, sadece
servis kullanacak takımı gösterir.
12.2.2
Ş.11 (2)
22.2.3.3 Geri hat oyuncusu veya liberonun hatalı hücum vuruşu yapması durumunda, kural
22.2.3.1 ve 22.2.3.2 ye göre her iki hakemde düdük çalıp hatayı işaret eder.
22.2.3.4
Çift hata olması halinde, iki hakem de sırasıyla şunları gösterir:
a)
Hatanın nevi,
b)
Hatalı oyuncular (eğer gerekirse),
17.3 ,
Ş.11 (23)
12.2.2
c)
Baş hakemin yönlendirmesi ile servis kullanacak takım.
Ş.11 (2)
23.
BAŞ HAKEM
23.1
DURUŞ YERİ
Vid 23.1
Baş hakem filenin bir ucuna yerleştirilmiş hakem sandalyesinde oturarak veya ayakta
durarak görevlerini yerine getirir. Bakış hizası, file üst kenar seviyesinin yaklaşık 50
cm yukarısında olmalıdır.
23.2
Ş.1a
Ş.1b
Ş.10
YETKİLERİ
23.2.1 Baş hakem maçı başından sonuna kadar yönetir. Maç esnasında hakem grubunun ve
takımların tüm mensupları üzerinde otorite sahibidir.
Maç esnasında başhakemin kararları kesindir. Baş hakem, hataya düştüklerini fark
ettiği takdirde hakem grubunun diğer mensuplarının kararlarını geçersiz saymaya
yetkilidir.
4.1.1
6.3
Vid 23.2
Baş hakem görevini doğru yapmayan hakem grubu mensubunu değiştirebilir.
23.2.2 Baş hakem aynı zamanda top toplayıcıların, yer silicilerin ve paspasçıların çalışmalarını
da kontrol eder.
3.3
23.2.3 Baş hakem, kurallarda belirtilmemiş olan konular da dahil olmak üzere oyuna ilişkin her
türlü konuda karar verme yetkisine sahiptir.
23.2.4 Baş hakem, kararları hakkında herhangi bir tartışmaya izin vermemelidirler.
Ancak, oyundaki kaptanın talep etmesi halinde, kararlarına esas teşkil eden
kuralların uygulanması veya yorumu hakkında açıklama yapacaktır.
20.1.2
Vid 23.3
5.1.2.1
Eğer oyundaki kaptan baş hakemin açıklamasını kabullenmez ve kararına itiraz
etmek isterse, derhal bu itirazı maçın sonunda kayda geçirme hakkını saklı
tuttuğunu açıklamalıdır. Baş hakemin, oyundaki kaptanın bu hakkına müsaade
etmesi gerekir.
5.1.2.1,
5.1.3.2,
25.2.3.2
23.2.5 Baş hakem maç öncesinde ve esnasında oyun sahasının ve koşullarının oyun
gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemekten sorumludur.
Bölüm I
23.3.1.1
83
23.3
SORUMLULUKLARI
23.3.1 Maçtan önce baş hakem:
23.3.1.1
Oyun sahasının koşullarını, topu ve diğer malzemeleri denetler,
Bölüm I
23.2.5
23.3.1.2
Takım kaptanlarıyla birlikte kura atışı yapar,
7.1
23.3.1.3
Takımların ısınmalarını kontrol eder.
7.2
23.3.2 Maç esnasında, aşağıdaki konularda baş hakem yetkilidir:
23.3.2.1
Takımlara uyarıda bulunmak,
21.1
23.3.2.2
Hatalı davranış ve geciktirmelere yaptırım uygulamak.
16.2, 21.2
23.3.2.3
Aşağıdaki hususlarda karar vermek:
a)
Servis atan oyuncunun ve perdeleme dahil servis atan takımın pozisyon
hatalarına,
7.5, 12.4,
12.5, 12.7.1
Ş.4
b)
Topla oynanırken yapılan hatalara,
9.3
c)
Filenin üst kısmı ile file üst kenar seviyesi üzerindeki hatalara,
d)
Geri hat oyuncularının veya liberonun hücum vuruşu hatalarına,
13.3.3 .13.3.5
e)
Bir oyuncunun, kendi ön bölgesinde bulunan bir liberonun parmak pasından
1.4.1, 13.3.6
11.3.1, 11.4.1
11.4.4
24.3.2.3
Ş.11 (21)
84
gelen topa, file üst kenar seviyesi üzerindeyken yaptığı hücum vuruşunun
tamamlanmasına,
24.3.2.4
Ş.11 (21)
f)
Topun file alt boşluğundan bütünüyle geçmesine ,
8.4.5,
24.3.2.7, Ş.5
g)
Geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya liberonun blok
teşebbüsüne,
14.6.2, 14.6.6
23.3.3 Maçın sonunda müsabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar.
Ş.11(12)
25.2.3.3
Başhakem düdüğünü maçın ilk servis düdüğünden son düdüğüne kadar aynı
tonda, uzunlukta ve herkesin duyacağı biçimde çalmalıdır.
24.
YARDIMCI HAKEM
24.1
DURUŞ YERİ
Yardımcı hakem, baş hakemin karşı tarafındaki direğin yakınında ve onunla yüz
yüze gelecek şekilde, oyun alanının dışında, ayakta görevlerini yerine getirir.
24.2
YETKİLERİ
24..2.1 Yardımcı hakem baş hakemin yardımcısıdır. Ancak kendi görev sahasına giren yetkileri
de vardır.
Ş. 1a
Ş. 1b
Ş. 10
Vid 24.1
Vid 24.2
24.3
Baş hakemin görevine devam etmesi imkansız hale gelirse, yardımcı hakem onun
yerini alır.
24..2.2 Yardımcı hakem yetki çerçevesi dışındaki hataları düdük çalmadan işaret edebilir,
ancak bunlar için baş hakeme ısrar edemez,
24.3
24..2.3 Yardımcı hakem yazı hakeminin çalışmasını kontrol eder,
25.2, 26.2
24..2.4 Yardımcı hakem takımların oturma sıralarındaki takım mensuplarının hareketlerini
kontrol eder ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir.
4.2.1
24..2.5 Yardımcı hakem ısınma sahasındaki oyuncuların hareketlerini kontrol eder.
4.2.3
Vid 24.3
24..2.6 Yardımcı hakem duraklamalar için müsaade verir, sürelerini denetler ve kurallara uygun
olmayan talepleri reddeder,
15, 15.11,
25.2.2.3
24..2.7 Yardımcı hakem her takımın kullandığı mola ve oyuncu değişikliği adedini kontrol eder
ve 2. mola ile 5. ve 6. oyuncu değişikliklerini baş hakem ve ilgili koça bildirir.
24..2.8 Bir oyuncunun sakatlanması halinde, yardımcı hakem istisnai oyuncu değişikliğine
müsaade eder veya oyuncuya 3 dakikalık iyileşme süresi tanır
15.1,
25.2.2.3
15.7, 17.1.2
24..2.9 Yardımcı hakem başta ön bölge olmak üzere zeminin durumunu kontrol eder. Ayrıca
maç esnasında, topların kurallara uygun olup olmadığını denetler.
1.2.1 , 3.
24..2.10
1.4.6,
21.3.2
Yardımcı hakem, ceza sahasındaki takım mensuplarının hareketlerini denetler ve
bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir.
85
Bkz.
24.3
SORUMLULUKLARI
24.3.1 Her setin başlangıcında, netice setindeki oyun alanı değişiminden sonra ve her
gerektiğinde, oyun alanındaki oyuncuların fiili pozisyonlarının pozisyon kâğıtlarındaki
kayıtlara uygunluğunu denetler.
5.2.3.1,
7.3.2, 7.3.5,
18.2.2
24.3.2 Maç esnasında yardımcı hakem aşağıdaki hallerde karar verir, düdük çalar ve işaret
eder:
24.3.2.1
Rakibin oyun alanına ve filenin altındaki boşluğa girilmesine,
11.2 , Ş.5
24.3.2.2
Servis karşılayan takımın pozisyon hatalarına,
7.5 , Ş.4
24.3.2.3
Oyuncunun filenin alt kısmına veya oyun alanının kendi tarafındaki antene hatalı 11.3.1
temasına,
24.3.2.4
Bir geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya liberonun blok 13.3.3, 14.6.2,
teşebbüsüne; ya da geri hat oyuncusu veya libero tarafından yapılan hücum vuruşu 14.6.6
23.3.2.3 d,e,g
hatalarına,
Ş.11 (12)
24.3.2.5
Topun yabancı bir cisme temasına,
8.4.2, 8.4.3
24.3.2.6
Baş hakemin teması görebilecek pozisyonda olmadığı zamanlarda, topun zemine 8.3
temasına,
24.3.2.7 Top, fileyi, geçiş boşluğunun kısmen veya bütünüyle dışından geçerek rakip oyun 8.4.3 , 8.4.4
alanına giderse veya oyun alanının kendi tarafındaki antene değerse,
Ş.5
24.3.3 Maçın sonunda müsabaka cetvelini imzalar.
25.
YAZI HAKEMİ
25.1
DURUŞ YERİ
Yazı hakemi, baş hakemin karşısında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, yazı
masasında oturarak görevlerini yerine getirir.
25.2
25.2.3.3
Ş.1a , Ş.1b,
Ş.10
SORUMLULUKLARI
Yazı hakemi, yardımcı hakem ile işbirliği yaparak, kurallara uygun şekilde müsabaka
cetvelini tutar.
Yazı hakemi kendi sorumlulukları içindeki kurallara aykırı bir durumu hakemlere
bildirmek için zil veya başka bir ses aleti kullanır.
25.2.1 Maçtan ve setten önce yazı hakemi :
25.2.1.1
Yürürlükteki usullere uygun şekilde libero oyuncusunun adı ve numarası da dahil
olmak üzere maça ve takımlara ilişkin verileri kaydeder ve takım kaptanları ile
koçların imzalarını alır,
4.1, 5.1.1,
5.2.2 , 7.3.2,
19.1.2,
19.3.3.2
25.2.1.2
Pozisyon kâğıdından her takımın başlangıç dizilişini kaydeder.
5.2.3.1,
86
7.3.2
Yazı hakemi pozisyon kâğıtlarını zamanında alamadığı takdirde bu durumu derhal
yardımcı hakeme bildirir.
25.2.2 Maç boyunca yazı hakemi;
25.2.2.1
Kazanılan sayıları kaydeder,
6.1
25.2.2.2
Her takımın servis kullanma sırasını kontrol eder ve herhangi bir yanlışlığı servis
atışından hemen sonra hakemlere bildirir,
12.2,
25.2.2.3
Oyuncu değişikliği taleplerinde, oyuncuların numaralarını kontrol ederek ve zili
15.1,15.4.1,
kullanarak talebi kabul ve ilan etmeye yetkilidir ayrıca oyuncu değişikliklerini ve molaları 24.2.6, 24.2.7
kaydeder, yardımcı hakemi bilgilendirir.
Vid 25.1
Vid 25.2
25.2.2.4
Bir duraklama talebinin kurallara uygun olmaması halinde durumu hakemlere bildirir,
25.2.2.5
Setlerin bitimini ve netice setinde 8’inci sayının kaydedildiğini hakemlere bildirir,
25.2.2.6
Yaptırımları ve kurallara uygun olmayan talepleri kaydeder.
25.2.2.7
İstisnai oyuncu değişiklikleri, iyileşme süresi, uzatılmış duraklamalar, harici
müdahale gibi diğer tüm olayları, yardımcı hakemin direktifleri doğrultusunda
kaydeder.
25.2.2.8
Setler arasındaki fasılayı kontrol eder.
Vid 25.3
15.11
6.2, 15.4.1,
18.2.2
15.11.3 16.2,
21.3
15.7, 17.1.2,
17.2, 17.3
18.1
25.2.3 Maç sonunda yazı hakemi;
25.2.3.1
Maçın sonucunu yazar,
6.3
25.2.3.2
Bir itiraz olması halinde, baş hakemin izniyle müsabaka cetveline itiraz edilen olay
hakkında bir beyan yazar veya takım kaptanının /oyundaki kaptanın yazmasına izin
verir.
5.1.2.1,
5.1.3.2, 23.2.4
25.2.3.3Müsabaka cetvelini imzaladıktan sonra, takım kaptanlarının ve daha sonra da 5.1.3.1,
hakemlerin imzalarını alır.
23.3.3, 24.3.3
22.1, Ş.1a
Ş.1b , Ş.10
26.
SKOR HAKEMİ
26.1
DURUŞ YERİ
Skor hakemi masada yazı hakeminin yanında oturarak görevlerini yerine getirir.
26.2
SORUMLULUKLARI
Libero değişimlerini kaydeder,
19.3
Yazı hakeminin çalışmasına yardım eder,
Yazı hakeminin görevine devam etmesi imkânsız hale gelirse, skor hakemi onun
yerine geçer,
26.2.1
Skor hakemi maçtan ve setten önce;
87
26.2.1.1
Libero kontrol cetvelini hazırlar,
26.2.1.2
Yedek maç kağıdını hazırlar,
26.2.2
Skor hakemi maç boyunca;
26.2.2.1
Libero değişimlerinin detaylarını yazar,
19.3.1.1
26.2.2.2
Hatalı libero değişimlerini zili kullanmak suretiyle hakemlere bildirir,
19.3.2.1
26.2.2.3
Teknik molayı başlatır, süresini tutar ve bitirir,
15.4.1
26.2.2.4
Yazı masasındaki manuel skorbordu kullanır,
26.2.2.5
Skorbordun doğru skoru gösterdiğini kontrol eder,
25.2.2.1
26.2.2.6
Eğer gerekirse, bilgileri yedek maç kağıdına geçirir ve yazı hakemine verir,
25.2.1.1
26.2.3
Maç sonunda skor hakemi;
26.2.3.1 Libero kontrol cetvelini imzalar ve kontrol için teslim eder,
26.2.3.2 Maç kağıdını imzalar.
27.
ÇİZGİ HAKEMLERİ
27.1
DURUŞ YERİ
Eğer sadece iki çizgi hakemi kullanılıyorsa, oyun alanının, baş ve yardımcı
hakemlerin sağ elleri tarafındaki köşelerinde ve bu köşelerden 1 ile 2 metre
uzaklıkta, ayakta dururlar.
Ş.1a ,
Ş.1b ,
Ş.10
Her biri kendi tarafındaki hem dip, hem yan çizgiyi kontrol eder.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında dört çizgi hakemi bulunması
zorunludur.
Bu çizgi hakemleri, serbest bölgede, oyun alanının her köşesinden 1 ile 3
metre uzaklıkta, kontrol ettikleri çizginin varsayılan uzantısı üzerinde, ayakta
dururlar.
27.2
Ş.10
SORUMLULUKLARI
27.2.1
Çizgi hakemleri Şekil 12’de gösterilen (40x40 cm) bayrağı kullanarak aşağıda belirtilen
hususları işaret etmek suretiyle görevlerini yerine getirirler:
27.2.1.1
Kendi çizgilerine yakın düşen topun “dahil” veya “hariç” olduğunu,
8.3, 8.4
Ş.12 (1, 2)
27.2.1.2
Harice düşen toplarda topu karşılayan takımın top temaslarını,
8.4, Ş.12 (3)
27.2.1.3
Antenlere temas eden topu, servis atışında geçiş boşluğunun dışından fileyi geçen 8.4.3, 8.4.4
topu vs.,
10.1.1 , Ş.5
Ş.12 (4)
27.2.1.4
Servis atışı esnasında ayağı kendi oyun alanının dışına basan herhangi bir oyuncuyu 7.4, 12.4.3
(servis kullanan hariç) ,
Ş.12 (4)
88
27.2.1.5
Servis kullanan oyuncunun ayak hatalarını,
12.4.3
27.2.1.6
Herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında veya oyuna müdahale 11.3.1, 11.4.4
ederek, oyun alanının kendi tarafındaki antenle temasını,
Ş.12 (4)
27.2.1.7
Rakip oyun alanına doğru geçiş boşluğu dışından fileyi geçen veya oyun alanının 10.1.1, Ş.5
kendi tarafındaki antene temas eden topu,
Ş.12 (4)
27.2.2 Baş hakemin talebi halinde, çizgi hakemi işaretini tekrarlamalıdır.
Bkz.
28.
RESMİ İŞARETLER
28.1
HAKEMLERİN EL İŞARETLERİ
Ş. 11
Hakemler çaldıkları düdüğün nedenini (hatanın nevi veya kabul edilen duraklamanın
nedeni) resmi el işaretiyle belirtmelidirler. Yapılmış olan işaretin bir süre havada
tutulması ve eğer tek elle işaret ediliyorsa hatayı yapan veya talepte bulunan takımın
tarafındaki elin kullanılması gerekir.
28.2
ÇİZGİ HAKEMLERİNİN BAYRAK İŞARETLERİ
Çizgi hakemleri belirlenen hatanın nevini resmi bayrak işaretiyle belirtmeli ve bu
işareti bir süre havada tutmalıdırlar
Kendi çizgilerine yakın düşen “dahil” veya “hariç” topları
Ş. 12
Vid 28.1
Vid 28.2
Vid 28.3
Vid 28.4
Hariç toplarda topu karşılayan takımın topa temaslarını
89
Antenlere temas eden topu, servis atışında
geçen topu vs.,
geçiş boşluğunun dışından fileyi
Servis atışı esnasında ayağı kendi oyun alanının dışına basan herhangi bir
oyuncuyu (servis kullanan hariç) Servis kullanan oyuncunun ayak hatalarını
Herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında veya oyuna müdahale
ederek, oyun alanının kendi tarafındaki antenle temasını
Rakip oyun alanına doğru geçiş boşluğu dışından fileyi geçen veya oyun alanının
kendi tarafındaki antene temas eden topu
Baş hakemin talebi üzerine bir çizgi hakemi işaretini tekrarlamalıdır.
90
RESMİ EL İŞARETLERİ
B
Servis atışına izin vermek
Servis yönünü işaret etmek üzere
elini hareket ettir
K.12.3, 22.2.3.2, 22.2.2.3, 22.2.3.4
BY
Servis atacak takım
Kolunu servis atacak takımın
tarafına doğru uzat
K.12.3, K.22.2.3.1, 22.2.3.2,
22.2.3.3
B
Oyun alanlarının değişimi
Kollarını öden ve arkadan kaldır ve
vücudunun etrafında döndür
K.18.2
BY
Mola
Bir elin avuç içini diğer elinin
parmaklarının üzerine yerleştir ve
sonrasında talep eden takımı göster
K.15.2.1
BY
Oyuncu değişikliği
Kollarını daire biçiminde birbirinin
etrafında çevir
K.15.2.1, K.15.5
Oyuncu değişimi
39
91
B
Hatalı davranış ihtarı
İhtar için sarı kart göster
K.21.3.1, 21.6, 23.3.2.2
B
Oyundan çıkarma
Oyundan çıkarma için kırmızı kart
göster
K.21.3.2, 21.6, 23.3.2.2
B
Diskalifiye
Diskalifiye için iki kartı birlikte göster
K.21.3.3, 21.6, 23.3.2.2
BY
Setin veya maçın sona ermesi
Eller açık olarak kolları çapraz bir
biçimde göğüste birleştir
K.6.2, 6.3
B
Top havaya atılmadan ya da elden
bırakılmadan yapılan servis vuruşu
Açık durumdaki kolunu avuç içi
yukarı bakar biçimde yukarı kaldır
K.12.4.1
92
B
Servisi geciktirmek
Sekiz parmağını açık olarak yukarı
doğru kaldır
K.12.4.4
BY
Blok hatası veya perdeleme
Avuç içleri karşıya bakar biçimde
kollarını birbirine paralel olarak
yukarı kaldır
K.14.6, 12.5, 19.3.1.3,23.3.2.3g,
24.3.2.4
BY
Pozisyon veya dönüş hatası
İşaret parmağı ile daire hareketi yap
K.7.5, 7.7, 27.2.1.4
BY
Dahil top
Kol ve parmaklarla yeri göster
K.8.3, 27.2.1.1
BY
Hariç top
Avuç içleri açık ve vücuda bakar
biçimde kollarını kırarak birbirine
paralel yukarı kaldır
K.8.4, 24.3.2.5, 24.3.2.7
93
B
Tutulmuş top
Avuç içi yukarı bakar biçimde kolunu
yavaşça yukarı kaldır
K.9.2.2, 9.3.3, 23.3.2.3b
B
Çift vuruş
İki parmak açık biçimde yukarı
doğru kaldır
K.9.3.4, 23.3.2.3b
B
Dört vuruş
Dört parmak açık biçimde yukarı
doğru kaldır
K.9.3.1, 23.3.2.3b
BY
Oyuncunun file teması K.11.4.4
Servis topunun geçiş boşluğundan
karşı tarafa geçmemesi K.12.6.2.1
Hata yapılan taraftan fileyi göster
B
Rakibin oyun boşluğundaki topa
temas
Elini avuç içi aşağı bakar biçimde
filenin üstüne getir
K.11.4.1, 23.3.2.3c
BY
Geri hat oyuncusunun, liberonun
hücum hatası veya rakibin servisine
yapılan hücum vuruşu
El ve kol açık biçimdeyken kolunu
dirsekten bükerek aşağı indir
K.13.3.3, 13.3.4, 13.3.5,
23.3.2.3d,e, 24.3.2.4
94
BY
Servisçi oyun alanına temas ederse
veya servis vuruşu anında
oyuncunun ayağı kendi oyun
alanının dışındaysa
Orta çizgiyi veya ilgili çizgiyi göster
K.8.4.5, 11.2.1, 11.2.2, 11.2.2.2,
12.4.3, 23.3.2.3a, f, 24.3.2.1,
24.3.2.2
B
Çift hata ve ralli tekrarı
Her iki başparmağını dik olarak
yukarı kaldır
K.6.1.2.2, 17.2
BY
Top teması
Avuç içini diğer elinin parmaklarına
dikey biçimde hareket ettir
K.
B
Geciktirme uyarısı / ihtarı
Avuç içi hakeme bakacak şekilde,
açık eli bileği üzerine koy veya sarı
kart ile bileği göster
K.15.11, 17.2.2, 23.3.2.2
ÇİZGİ HAKEMLERİNİN İŞARETLERİ
L
Dahil top
Bayrakla oyun alnını göster
K.8.3, 27.2.1.1
95
L
Hariç top
Bayrağı dik olarak yukarı kaldır
K.8.4.1, 27.2.1.1
L
Temas ederek harice giden top
Bayrağı dik olarak yukarı kaldır ve
avuç içini bayrağın üzerinde değdir.
K.
L
Geçiş boşluğu dışından geçen,
antene temas eden top ya da servis
atışı sırasında oyuncunun çizgiye
hatalı teması
Bayrağı başının üzerinde sallayarak
anteni ya da ilgili çizgiyi işaret et
K.
L
Kararsız
Ellerini göğsünün üzerinde çarpraz
duruma getir
K.
96
FASIL III
TANIMLAR
1) MÜSABAKA KONTROL SAHASI: Müsabaka kontrol sahası, oyun alanı ve serbest bölge etrafını
çevreleyen bir koridor olup dış bariyerler veya sınır panolarına kadar olan bütün alanları kapsar.
2) BÖLGELER: Bölgeler, oyun sahasının (oyun alanı ve serbest bölge) bölümleri olup kural kitabında özel
durumlar için (veya belirli kısıtlamalar için) tanımları yapılmıştır. Ön bölge, servis bölgesi, oyuncu değiştirme
bölgesi, serbest bölge, arka bölge, libero değişim bölgesi bu kapsamdadır.
3) SAHALAR: Bunlar serbest bölgenin dışındaki alanlar olup kuralarla tanımlanmış özel fonksiyona
sahiptirler. Isınma sahası ve ceza sahası bu grup içerisindedirler.
4) ALT BOŞLUK: Alttan oyun alanının yüzeyi ile, yanlardan direklerle , üstten filenin alt kısmı ile ve fileyi
direklere bağlayan tel ile sınırlandırılmış olan bir alandır.
5) GEÇİŞ BOŞLUĞU: Geçiş boşluğu ;
- Alttan, file üst kenarındaki yatay bant ile,
- Yanlardan, antenler ve antenlerin uzantılarıyla,
- Üstten, tavanla
sınırlandırılmıştır. Top rakip alana geçiş boşluğu içinden geçerek gitmelidir.
6) GEÇİŞ BOŞLUĞU DIŞI: File dikey düzleminin geçiş düzlemi ile alt boşluk dışındaki kısmıdır.
7) OYUNCU DEĞİŞTİRME BÖLGESİ: Oyuncu değişikliğinin yapıldığı serbest bölgenin içinde bir alandır.
8 ) FIVB KARARLARINA UYMAYAN ŞARTLAR: Bu ifade; Tesis ve malzeme özellikleri ile standartlarda
yapılan düzenlemelere rağmen, FIVB, oyunu geliştirmek ve yeni şartları test etmek için özel ayarlamalar
yapabilir anlamına gelmektedir.
9) FIVB STANDARTLARI: Malzemelerin üretiminde FIVB tarafından sınırlandırılan teknik özellikler ve
limitlerdir.
10) CEZA SAHASI: Müsabaka kontrol sahasının her iki tarafında dip çizgi uzantısının gerisinde, serbest
bölgenin dışında ve takım oturma sıralarının en az 1,5 m gerisinde yerleştirilmelidir.
11) FAUL:
* Kurallara karşı yapılan oyun hatalarıdır,
* Oyun hareketi dışında yapılan kural hatalarıdır,
12 ) TOP SEKTİRME: Dripling ; topu sektirmek demektir (genellikle topu havaya atmaya veya servis atmaya
hazırlanırken). Topun bir elden bir ele taşınması diğer hazırlık hareketlerinin içindedir.
13) TEKNİK MOLA: Talep edilen molalara ilaveten zorunlu olarak kullanılan molalardır. Bu molalar oyunun
analiz edilerek voleybolun tanıtımına ve ilave ticari fırsatların doğmasına olanak sağlar. FIVB nin Dünya ve
Resmi Şampiyonalarında teknik molalar zorunludur.
14) TOP TOPLAYICILAR: Ralli aralarında topu servisçiye vererek oyunun kesintisiz akışını sağlayan
görevlilerdir.
15) KAZANANA SAYI SİSTEMİ: Ralliyi kazananın bir sayı aldığı skor sistemidir.
16) SET ARASI: Set aralarındaki süredir. 5. sette (netice setinde) oyun alanlarının değişiminde herhangi bir ara
verilmez.
97
17) HATIRLATMA: Liberonun geç değişimi nedeniyle, başhakem tarafından oyundaki kaptana kibarca sözlü
olarak yapılan ikazdır.
YAZI HAKEMLİĞİ
98
MÜSABAKA CETVELİNİN DOLDURULMASI
I - MAÇTAN ÖNCE
Yazı hakemi, oynanacak maça ait maç cetvelinin uygun şekilde doldurulup doldurulmadığının
kontrolunu yapmalı, şayet doldurulmamışsa aşağıdaki sıra ile doldurmalıdır.
A - ) Cetvelin üst kısmına :
1.1. Yarışmanın adı
1.2. Şehir ve ülke kodu
1.3. Salon (Stadyum veya spor kompleksinin) adı
1.4. Maçın Safhası (Aşağıda gösterildiği şekilde işaretle)
Eliminasyon : Elim.
Play off
: Seeding veya Qual
Final
: Final
1.5. Maç numarası
1.6. Cinsiyet
: Bayanlar, Erkekler
(İlgili kutuya X işareti koy)
1.7. Kategorisi
: Büyükler, Gençler, Yıldızlar
(İlgili kutuya X işareti koy)
1.8. Tarih (Gün, Ay, Yıl)
1.9. Başlangıç saati (günün programına göre)
1.10.Takımlar – Ülke kodları (Takımların isimleri o günün programında ki sıraya
göre yazılır ve dairelerin içi A veya B yazılması için boş bırakılır. Dairelerin içi
kura atışından sonra doldurulmalıdır.)
B - ) Müsabaka Cetvelinin sağ alt kısmındaki alanın içerisine
1.11. Takımlar (1.10' da yazıldığı sırayla, birinin adı sol tarafa diğerinin ki sağ tarafa
yazılacak, daire içleri A veya B için boş bırakılacak)
1.12. Her iki takımın oyuncularının isimleri ve numaraları yazılır. (Takım kaptanının
numarası daire içine alınır). Eğer Libero olarak görev yapacak oyuncunun adı ve
numarası önceden takım listesinde belirtilmişse, bu oyuncu müsabaka cetvelinde
libero için ayrılmış olan bölümün birinci satırına yazılmalıdır.
1.13. C : Coach adı
AC : Yardımcı Coach adı
T : Masör adı
M : Doktor adı
1.14. Kaptanların imzaları (1.11, 1.12, 1.13 doğrulandıktan sonra )
1.15. Coach’ların imzaları ( 1.11, 1.12, 1.13 doğrulandıktan sonra )
Takımın liberosu, hem diğer oyuncularla beraber takım listesine hem de libero
için ayrılan özel bölüme yazılacaktır.
99
2
5
C - ) En altta sol tarafta " HAKEMLER " başlıklı bölümün içerisine adı soyadı ve
ülkelerini yaz.
1.16. Baş Hakem
1.17. Yardımcı Hakem
1.18. Yazı Hakemi
1.19. Skor Hakemi
1.20. Çizgi Hakemleri (sadece adı ve soyadı)
II - SERVİS İÇİN YAPILAN KURA ATIŞINDAN SONRA
Yazı hakemi maç başlamadan önce aşağıdaki bilgileri almalıdır.
2.1. Baş Hakemden
a) Takımların oyun alanının hangi tarafında maça başlayacaklarını,
b) İlk servisi atacak takımı,
2.2. Yardımcı Hakemden, başlangıç dizilişinde yer alan oyuncuların numaralarının
yazıldığı birinci setin pozisyon kağıdını ister,
2.3. Yazı hakemi aldığı bilgilerle sıra ile aşağıdaki kısımları doldurur.
a) Yazı Hakemi, SET 1 başlıklı sol üstteki tablo dahilindeki A ve B kutularının
10
içine oyun alanındaki konumlarına göre takımların isimlerini (isim kodlarını) kayıt
eder. (Yazı hakeminin solundaki takım A, sağında ki takım B dir.) İlk servisi
atacak olan takımın, daire içindeki S harfinin, karşılayacak olan takımında daire
içindeki R harfinin üzerini (X) ile işaretler. Daha sonra ilk servisi atacak takımın
I pozisyon numarasındaki oyuncunun 1. servis kutusunun içine (√) işareti yapar.
Karşılayacak takımın 1. servis kutusunu ise (X) işaretiyle boydan boya kapatır.
A ve B harfleri takımların konumuna uygun olarak aşağıda belirtilen boş dairelerin
içine yazılır.
i) Maç cetvelinin üst kısmında bulunan “Takımlar” bölümündeki (1.10)
dairelere,
ii) Maç cetvelinin sağ alt kısmında bulunan “Takımlar” bölümündeki (1.11) dairelere,
b) Daha sonra SET 2 başlıklı tablo içerisinde, sağ tarafa A takımının adı, sol tarafa
ise B takımının adını yazar. Yazı hakemi, her takımın daire içindeki S veya R
harflerini (X) ile işaretler. Bu işaretler, o set için ilk servisi atan takımın bir önceki
sette servis karşıladığını gösterir.
c) SET 1 tablosunun altında SET 3 tablosu vardır. Yazı hakemi buraya SET 1 ile
aynı olacak şekilde, takımların isimlerini yazar ve daire içindeki S ve R harflerini
işaretledikten sonra servis atacak takımın 1. servis kutusundaki (1) rakamının
üzerine (√) işareti yapar ve karşılayacak takımın 1. servis kutusunu (X) işaretiyle
boydan boya kapatır.
d) Sağ tarafta, SET 2 tablosunun altında SET 4 tablosu vardır. Eğer gerekirse buraya
SET 2 ile aynı olacak şekilde takımların isimleri kayıt edilir ve daire içindeki S ve
R harfleri işaretlenir.
2.4. Yazı hakemi, yardımcı hakemden, her setten önce pozisyon kağıdını aldığında,
sırasıyla aşağıdaki işlemleri yürütür.
a) "BAŞLANGIÇ OYUNCULARI" başlıklı satırın üzerinde I den VI ya kadar olan
Romen rakamlarının altındaki kutuların içerisine, pozisyon kağıdında,
I den VI ya kadar diziliş sırası belirlenmiş oyuncuların numaralarını kayıt eder.
b) A takımı için ;
I altına
No = 8
II altına
No = 4
III altına
B takımı için ;
I altına
No = 3
II altına
No = 1
No = 5
III altına
No = 6
Birinci set öncesinde, takımlardan diziliş formlarının alınmasından sonra, bu
formlardaki numaraların, müsabaka cetvelindeki takım listelerinde de bulunduğunu
kontrol etmelidir. (eğer formlarda takım listesinde olmayan numara varsa
yardımcı hakeme bildirmelidir.)
10
III - MAÇ BOYUNCA
Maç boyunca yazı hakemi aşağıdaki işlemleri sırasıyla yapar.
3. 1. "SET 1" tablosunun üst kısmındaki "BAŞLANGIÇ" kutusunun içine hakemin
birinci servis için düdük çaldığı anda ki saati yazar. Örneğin 16.02 (Gerçek
başlama zamanını saat ve dakika olarak).
3. 2. Her servisten önce, her set için düzenlenmiş tabloda I'den VI'ya kadar
yazılmış olan Romen rakamlarının altına kayıt edilen oyuncuların, takip etmek
zorunda oldukları sıraya göre servis atıp atmadıklarını kontrol eder.
3. 3. Her set için düzenlenmiş tablonun, sol iç tarafında "SERVİS SIRASI" başlıklı
kısma tekabül eden 4 satırda servis atan oyuncuların numaralarının yazıldığı
kolonun içindeki, 1 den 8'e kadar numaralanmış kutuların sırasını takip ederek
her bir oyuncunun attığı servisleri ve neticesini kontrol eder ve yazar. Yazı hakemi
bu işlemleri aşağıdaki sırayı takip ederek yapar.
a) Birinci servis de, servis atan oyuncuya tekabül eden kolonun, (1) işaretli
servis kutusu içindeki (1) rakamının üzeri ( √ ) ile işaretlenir. Daha sonra
takım servisi kaybettiğinde, oyun içinde takımın o ana kadar almış olduğu
sayıların toplamı aynı kutunun içine yazılır.
b) Daha sonra 1.SET tablosunun rakip takım için ayrılmış kısmına geçer ve
I numaralı pozisyon kolonun 1. servis kutusu boydan boya (X) işaretiyle
kapatıldığından II numaralı pozisyon kolonundaki 1. servis kutusunun içindeki
rakamının üstüne (√) işaretini koyar. Bu sırada takım bir pozisyon döner ve II
numaralı pozisyona kayıt edilmiş oyuncu servisi atar.
Her takımın, I'den VI'ya kadar olan kolonlarının
sağında 1'den 48'e
kadar
numaralandırılmış "SAYILAR" kolonu vardır. Burası, üst kısımdan alt kısma kadar takımın
kazanmış olduğu sayıların üzerinin (/) şeklinde işaretlenerek takımın skorunun kayıt edildiği
kolondur. Takım servisi kaybedince "SAYILAR"
kolonunda işaretlenmiş olan son sayı,
aşağıda, servis atan oyuncuya tekabül eden ve numarası ( √ ) olarak işaretlenmiş olan servis
kutusunun içine yazılır.
3.4. Set içerisinde servis kontrolu ve sayıların kayıt edilmesine ilişkin örnek ;
a) A takımı kura atışı sonucunda ilk servisi atma hakkını kazanır ve I pozisyon
10
numarasında kayıt edilmiş olan 8 numara servisi atar. A takımı ralliyi kazanır ve bir
sayı alır. Yazı hakemi A takımına ait "SAYILAR" kolonundan (1) rakamının üzerini
(/) ile işaretler. Devam eden oyunda, ralli yine A takımı tarafından kazanıldığında
yazı hakemi kolonda ki (2) rakamının üzerini de (/) ile işaretler.
Art arda kazanılan (4) sayıdan sonra A takımı ralliyi kaybeder. Yazı hakemi, A takımının 8
numaralı oyuncusuna tekabül eden I numaralı pozisyon kolonunun 1. servis kutusunun
içine (4) rakamını yazar. Bu bize 8 numaralı oyuncu serviste iken A takımının (4) sayı
kazandığını gösterir.
b) Yazı hakemi daha sonra B takımı tarafına geçer. Ralliyi ve servis atma hakkını
kazandıktan sonra B takımı bir sayı alır ve takımın “SAYILAR” kolonundaki 1
sayısının üzeri (/) işaretiyle çizilir. Sonrasında I numaralı pozisyon kolonunun 1.
servis kutusunun içi (X) işaretiyle boydan boya kapatıldığından II numaralı
pozisyon kolonundaki 1. servis kutusunun içindeki (1) rakamının üzerine (√)
işaretini koyar. Bu B takımının ilk servisinin II pozisyon numarasına kaydedilmiş
olan 1 forma numaralı oyuncu tarafından atılacağını gösterir. Çünkü B takımı
servis atma hakkını kazanınca takım bir tur döner ve II pozisyon numarasındaki 1
forma nolu oyuncu I numaralı pozisyona gelir.
B takımı bir sayı kazanınca, "SAYILAR" kolonundaki (1) sayısının üzeri (/)
işaretiyle çizilir. B takımı bir sonraki ralliyi de kazanınca bir sayı daha alır.
B takımının “SAYILAR” kolonundaki 2 sayısının üzeri (/) işaretiyle çizilir.
B takımı bir sonraki ralliyi kaybedince servisi de kaybeder. Yazı hakemi
B takımının en son servis atan 1 forma numaralı oyuncusuna tekabül eden
kolonun 1. servis kutusunun içine 2 rakamını yazar. Bu 1 forma numaralı
oyuncunun 1. servis sırasını tamamladığında B takımının 2 sayısının olduğunu
gösterir.
c c) Yazı hakemi hemen A takımı kısmına geçer ve ralliyi kazanmak bir sayı
d
kazanmak demek olduğundan “SAYILAR” kolonunda bir sonraki sayı olan
e
5 ‘in üzerini (/) ile çizer. Sonrasında II numaralı pozisyonda kayıtlı ve servisi
f atacak olan 4 forma numaralı oyuncunun 1. servis kutusunun içindeki
g
1 rakamının üzerine (√) işaretini yapar. 4 forma numaralı oyuncu servisi
kaçırmadan önce 2 sayı alır. Yazı hakemi A takımının II numaralı pozisyonda
kayıtlı olan 4 forma numaralı oyuncusunun 1. servis kutusunun içine 7 sayısını
yazar.
d) Yazı hakemi bu şekilde sıra ile set sonuna kadar devam eder ve set 25 – 22 A
takımı lehine biter. Bu anda yazı hakemi bitiş zamanının yazılması için ayrılmış
olan "Bitiş Zamanı" kutusunun içine setin bitiş saatini (örneğin 16.24) yazar.
e) Eğer 24 : 24 beraberlik olursa, set, iki sayı farka ulaşılıncaya kadar devam
eder. ( 26 – 24 ; 27 – 25 )
f) Her iki takımın "SAYILAR" kolonunda üzeri (/) ile çizilmemiş olan sayılar zarf
biçiminde ( ) çizilerek iptal edilir ve alınan son sayı en son servis atan oyuncunun
servis kutusunun içine yazılıp daire içine alınır. Eğer seti karşılayan takım kazanırsa,
son sayı, servis atmamış olan bir sonraki oyuncunun servis kutusuna yazılır. (√ )
İşareti yapılmaz.
10
POINTS
SAYILAR
1
13 25
2
14 26
3
15 27
4
16 28
5
17 29
6
18 30
7
19 31
8
20 32
9
21 33
10
22 34
11
23 35
12
24 36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
"T"
10 : 13
12 : 17
3.5. Netice Setinde (5. Set)
a) Kura atışından sonra, yazı hakemi, oyuna, kendisinin sol tarafında devam
edecek olan takımı 5. Set tablosunun sol tarafına gelecek şekilde, boş dairelerin
içine her bir takım için daha önceden belirlenmiş olan A veya B harflerini
yazar.
b) Yazı hakemi, ilk setteki resmi prosedürün aynısını takip ederek,
"5. SET"
başlıklı tablonun üç kısmını da doldurur. En sağdaki 1. ve sondaki 3. kısma sete
oyun alanının sol tarafında başlayacak takımın, ortadaki 2. kısma da sete oyun
alanının sağ tarafında başlayacak takımın başlangıç dizilişlerini yazar.
c) Setin başlangıcından saha değişimine kadar olan süreçte maç cetvelinin sol
tarafındaki 1. kısma yazılan takımın aldığı molalar ve yaptığı oyuncu
değişiklikleri aynı anda maç cetvelinin en sağdaki 3. kısmına da aynen yazılır.
(8. sayıdaki saha değişiminden sonra mola ve oyuncu değişikliği taleplerinde
herhangi bir tereddüte mahal vermemek için)
d) Bir takımın 8. sayıyı kazanmasından sonra saha değişimi yaptırılır. Saha
değişiminden sonra 5. set tablosunun sol tarafındaki 1. kısma yazma işlemi
yapılmaz. Setin kalan bölümünde, ortadaki 2. ve sağ tarafındaki 3. kısımlara
yazma işlemine devam edilir.
e) 8. Sayıdan sonraki saha değişiminden sonra, sete oyun alanının sol tarafında
başlayan takımın aldığı sayıları ve servis sırasını en sağdaki 3. kısma yazmaya
devam eder.
3. kısmın, üst tarafında ki "DEĞİŞİMDEKİ SAYI" başlıklı bölüme, saha değişimi
sonrası sağ tarafa geçen takımın, saha değişimi esnasında ki sayısı yazılır.
f) Sete oyun alanının sağ tarafında başlayan ve 5. set tablosunun ortasında ki 2. kısma yazılı
10
olan takımın, saha değişimi esnasında, “SAYILAR” Kolonundaki sayısının yanına ok ( →)
işareti konur. Örnek ( → 5).
g ) 8. sayıda servis değişikliği olduğunda, yazı hakemi, servis atma hakkını elde
eden takıma "SAYILAR" kolonundan bir sonraki sayının üzerini (/) ile çizer ve II
numaralı pozisyon kolonundaki servis kutusu numarasına (√) işaretini koyar.
h) Şayet 14 :14 beraberlik olursa, set , bir takım iki sayı fark elde edinceye kadar
devam eder.
3.6. OYUNCU DEĞİŞİKLİKLERİ
Sete başlayan bir başlangıç oyuncusunun değiştirilmesinde aşağıdaki prosedür takip edilir.
Yardımcı hakem tarafından düdük çalınarak veya yazı hakemi tarafından zile
basılarak kabul edilen bir oyuncu değişikliği talebinden sonra, Yazı hakemi, oyuncu
değiştirme bölgesinde, oyuna girecek oyuncunun forma numarası ile tabelada
yazan numarayı, müsabaka cetvelindeki başlangıç dizilişleri ve takım listesinden
kontrol etmek zorundadır. Bu kontrol neticesinde değişiklik kurallara uygunsa
derhal kayıt işlemine geçer ve değişiklik yardımcı hakem tarafından yaptırılır. Kayıt
işlemi tamamlandıktan sonra yardımcı hakeme “her iki elini de havaya kaldırarak
”Tamam” işaretini verir.
Eğer oyuncu değişikliği talebinin kurallara aykırı olduğunu tespit ederse, derhal zile
ikinci kez basarak "Oyuncu değişikliği talebi kurallara uygun değil " işareti
verir. Bu durumda yardımcı hakem hemen yazı hakeminin yanına gitmeli ve talebin
kurallara aykırı olan durumunu müsabaka cetvelinden kontrol etmelidir.
a) Oyuna girecek oyuncunun numarası, oyundan çıkacak oyuncunun numarasının
altına yazılır.
b) Aynı kolon içinde, "DEĞİŞİKLİKTEKİ SAYILAR" bölümünün üst kısmındaki
kutunun içine, her iki takımın o andaki sayıları yazılmalıdır. (oyuncu değişikliği
yapan takımın sayısı sol tarafta, diğer takımın sayısı sağ tarafa )
c) Yedek oyuncunun tekrar değiştirilmesi için talep geldiğinde:
Yazı hakemi, oyuna giren oyuncunun numarasının, oyundan çıkan yedek
oyuncunun numarasının yukarısında yazılı olan numara ile aynı olmasına dikkat
etmelidir. Yedek oyuncunun numarası daire içine alınır. Bu işaret aynı set
içerisinde yedek oyuncunun kurallara uygun olarak oyuna yeniden giremeyeceğini
gösterir.
d) Bu anda "DEĞİŞİKLİKTEKİ SAYILAR" bölümünün alt kısmındaki kutunun içine
her iki takımın sayıları yazılır.
e) Örneğin: B takımının 5 numaralı oyuncusu, 6 numaralı asıl oyuncu ile sayılar
3 : 7 iken yer değiştirip oyuna girdi ve sayılar 7 : 9 olduğunda tekrar oyundan
10
çıktı. Skorun ilk sayısı daima oyuncu değişikliği yapan takımın sayısını gösterir.
f) Sakatlanmış bir oyuncu veya sakatlanmış bir libero oyuncusunun
değiştirilmesiyle ilgili istisnai oyuncu değişiklikleri “DÜŞÜNCELER“ bölümüne
not edilmeli ve maç cetvelinin arkasına da detaylı rapor yazılmalıdır.
Yazı hakemi takımın adını, sakatlanmış oyuncu veya liberonun forma
numarasını ve adını, değişimin hangi sette ve skorda yapıldığını açık bir
şekilde belirtmelidir.
3.7. MOLALAR
Her takımın "SAYILAR" kolonunun altında, "T" harfi ile başlık atılmış üst üste iki
kutu vardır.
a) Bir takım, mola aldığında, yazı hakemi üstteki kutuya takımların o anda ki
sayılarını yazar.
b) Aynı takım ikinci molasını aldığında, yazı hakemi altta ki kutuya takımların
o anda ki sayılarını yazar. İlk olarak daima molayı alan takımın sayısı yazılır.
c) Örneğin: B takımı Skor 7: 12 iken birinci molasını aldı ve ikinci molası skor
21 – 23 ‘ken alındı.
Yazı hakemi, her takımın ikinci molası ile 5. ve 6. oyuncu değişikliklerini
yardımcı hakeme bildirir. (Yardımcı hakemde bu bilgileri başhakeme ve ilgili
koça iletir.)
3.8. YAPTIRIMLARIN KAYDEDİLMESİ:
a) Kurallara Uygun Olmayan Talepler : Kurallara uygun olmayan bir talep
hakemler tarafından red edildiği zaman, bu hatanın kayıt işlemi, “Kurallara Uygun
Olmayan Talep” bölümünde (Yaptırımlar tablosunun yanında) bulunan hata yapan
takımın harfinin (A Takımı – B Takımı) üzerine X işareti konularak yapılır.
b) Hatalı Davranış Yaptırımları:
1) Tüm yaptırımlar maç cetvelinin sol alt kısmındaki tabloya; cezalandırılan
oyuncunun numarasıyla veya maç cetvelinin sağ altında "GÖREVLİLER"
kısmında, oyuncular haricinde ki takım mensuplarının fonksiyonlarına uygun
olarak belirlenmiş harflerle (1.13) yazılmalıdır.
Yaptırımların yazılacağı kolonlar;
(P)
Kolonu
İhtar için
(E)
(D)
Kolonu
Kolonu
Oyundan çıkarma için
Diskalifiye için
Yaptırım uygulanan oyuncunun takımını göstermek için Takımlar kolonunun içine
A veya B, yaptırım anındaki set ve skor ise ilgili kolonların içine yazılır.
10
2) Rakibin hatalı davranışından dolayı uygulanan yaptırım neticesinde alınan
sayılar, “SAYILAR” kolonunda üzeri (/) ile çizilmeli ve daire içine alınmalıdır.
c) Geciktirme yaptırımları için
Geciktirme yaptırımları, müsabaka cetvelinin sol alt tarafındaki tablonun
uygun kolonlarına “D” işareti konularak yazılmalıdır. Geciktirme yaptırımlarının
yazıldığı kolonlar :
W kolonu
P kolonu
(Uyarı için)
(İhtar için)
Takım belirtmek için takımlar kolonuna “A” veya “B” konur ve set numarası ve
skor ise ilgili kolonlara yazılır.
2) Geciktirme ihtarında rakip bir sayı kazanır ve servis atma hakkını elde eder.
Yazı hakemi yukarıda belirtilen şekilde ceza satırını doldurduktan sonra,
“SAYILAR” kolonunda bir sonraki sayının üzerini (/) ile çizip daire içine alarak
normal prosedürü takip ederek kayıt işlemini yapacaktır.
SANCTİONS
YAPTIRIMLAR
W P
E
D
KURALLARA UYGUN
OLMAYAN TALEPLER
TAKIM A
TAKIM B
A
SET
B
SKOR
B
A
A
A
A
A
A
7-9
5-7
22 - 23
22 - 24
14 - 11
20 - 17
23 - 22
Uyarı İhtar İhraç Dis k alifiye
D
D
3
3
D
D
3
1
2
2
2
3
3
3
B TAKIM INA GECİKTİRM E UYARISI
A TAKIM INA GECİKTİRM E UYARISI
A TAKIM ININ 3 NUM ARALI OYUNCUSUNA İHTAR (B TAKIM I 24. SAYIYI KAZANDI)
A TAKIM ININ 3 NUM ARALI OYUNCUSU OYUNDAN ÇIKARILDI
A TAKIM INA GECİKTİRM E İHTARI (B TAKIM I 12. SAYISINI KAZANDI)
A TAKIM INA GECİKTİRM E İHTARI (B TAKIM I 18. SAYISINI KAZANDI)
A TAKIM ININ 3 NUM ARALI OYUNCUSU DİSKALİFİYE EDİLDİ
IV - MAÇTAN SONRA
Her setten ve maçtan sonra yazı hakemi "SONUÇLAR" tablosunu doldurur.
4.1. A takımının adı tablonun sol tarafında ki kısma, B takımının adı ise tablonun
sağ tarafında ki kısma yazılır.
4.2. “Set Süreleri” başlıklı kolona oynanmış her bir setin karşısındaki parantezin
içine setin süresini yazar ve “Toplam Süre” kutusunun içine oynanmış setlerin
toplam süresini dakika olarak yazar.
a) Bir setin süresi
Bir set, hakemin o setin birinci servisi için çaldığı düdükle başlar ve hakemin o
setin son sayısı için çaldığı düdükle sona erer.
b) Maçın Toplam Süresi
10
Bir maç, hakemin birinci setin birinci servisi için çaldığı düdükle başlar ve
hakemin son setin son sayısı için çaldığı düdükle sona erer.
4.3. İki takımında "SAYILAR" başlıklı kolonunun içerisinde; Her bir set için, uygun gelen
kutunun içerisine her bir takımın kazanılmış sayıları ve "TOPLAM" satırının uygun
kutularının içine de oynanmış setlerde kazanılmış olan sayıların toplamı yazılır.
4.4. “W” başlıklı kazanan kolonunun içine, her sette seti kazanan takıma ait uygun
kutunun içerisine “1”, seti kaybeden takıma ait kutunun içine de “0” rakamını
yazar. Sonra "TOPLAM" satırının uygun kutusunun içine de her bir takım
tarafından kazanılmış setlerin toplamını kayıt eder.
4.5. “S” başlıklı Oyuncu Değiştirme kolonunun içerisine her set için yapılmış oyuncu
değişikliklerinin sayısını ve de "TOPLAM" satırının uygun kutularının içine de
oynanmış setler içerisinde, her bir takım tarafından yapılmış oyuncu
değişikliklerinin toplamını yazar. Eğer bir takım hiç oyuncu değişikliği
yapmamışsa, ilgili kutuya “0” yazılır.
4.6. "T" başlıklı kolonun içerisine, her set için kullanılmış molaların sayısını uygun kutu
içerisine yazar. "TOPLAM" satırının uygun kutusunun içerisine de oynanmış setler
içerisinde alınmış olan molaların toplam sayısını kayıt eder. Eğer bir takım hiç
mola kullanmamışsa ilgili kutuya “0” yazılır.
4.7. Daha sonra maçın başlangıç ve bitiş saatini tablonun altındaki kutuların içine yazar
ve maçın toplam süresini en sağdaki bölüme yazar.
4.8. Son satıra kazanan takımın adını ve 3 rakamının sağ tarafına da kaybeden takımın
kazandığı set sayısını yazar.
RESULTS / SONUÇLAR
B
TEAM
HALKBANK
TAKIM
"T"
1
2
0
2
2
S
3
2
5
2
0
W
1
0
1
0
1
P
25
21
25
23
17
A
A
SET (
1
2
3
4
5
(
(
(
(
(
B
Duration
B
20
17
20
20
13
TEAM
ERDEMİRSPOR
)
)
)
)
)
)
TAKIM
P W S
21 0 5
25 1 4
20 0 5
25 1 4
15 0 5
"T"
2
1
2
1
2
Total
Set Duration
Toplam Set süresi
7
12
3
111
Starting Time / Başlama Zamanı
16h15m
WİNNER
KAZANAN
(
90
) 106 2 23
8
Ending Time / Bitiş Zamanı
Total Duration / Toplam Süre
17h47mn
01h 42mn
HALKBANK
3:2
10
4.9. "DÜŞÜNCELER" kısmına ise (Baş hakemin kayıt edilmesine müsaade ettiği)
zamanında yapılmış bir itirazı kayıt eder. Takım kaptanı itirazını yazdıracak veya
kendisi yazacaktır.
REMARKS
DÜŞÜNCELER
4.10. Son olarak aşağıdaki sıra ile ;
- Yazı ve skor hakeminin
- İki takım kaptanının
- Yardımcı hakemin
- Baş hakemin ayrılmış yerlere maçı onaylama imzaları alınır.
APPROVAL / ONAY
Referees
Hakemler
st
1
nd
2
Baş hakem
Name / Adı Soyadı
Country
Ülkesi
Signature / İm za
Güneş ÖZDEMİR
Nuran DEMİRBİLEK
Tuncer KUTAY
Suat KANTARCI
Turan DİNLER
1
Line Judges
Akın CAMBAZOĞLU
3
Çizgi hak e m le ri
Yardımcı hakem
Scorer / Yazı Hakemi
Timer / Skor Hakemi
Maç sonunda takım kaptanı imzası
A
Team Captains
Serkan EZİNDİ
Sezgin ERSEK
2
4
B
Maç sonunda takım kaptanı imzası
TÜRKİYE VOLEYBOL FEDERASYONU (TVF)
10
Voleybol Federasyonun merkezi Ankara’dadır. Voleybol Federasyonu merkez ve yurt içi
teşkilatından oluşur. İdari birimlerin görev yerleri Yönetim Kurulunca belirlenir.
Federasyonun görevleri
Voleybol Federasyonunun görevleri şunlardır;
a) Voleybolun ülke düzeyinde dengeli bir şekilde yayılıp gelişmesini sağlamak, bu konularda her
türlü düzenlemeyi yapmak, kararlar almak ve uygulamak,
b) CEV ve FIVB tarafından konulan ve uygulanan uluslararası kuralların ve her türlü talimatın
uygulanmasını sağlamak ve Türkiye’yi voleybolla ilgili konularda yurt dışında temsil etmek,
c) Yurt dışındaki ve yurt içindeki voleybolla ilgili gelişmeleri izlemek, bu sporla ilgili kişi ve
kuruluşlar arasında ilişkiler düzenlemek, müsabaka, çalışma ve diğer faaliyetleri programlayıp bunların
uygulamalarını kontrol etmek,
d) Antrenör ve Hakemlerin yetiştirilmesini ve eğitilmesini sağlamak, başarılı olanların belgelerini
düzenleyip tescillerini yapmak, bunların çalışmalarını sürekli izlemek,
e) Ülke içinde müsabakalar düzenlemek, ülke içinde düzenlenen tüm müsabakaların devamlılığını
sağlamak, hakem, temsilci ve gözlemci atamasını yapmak,
f) Yabancı ülkelerdeki voleybolla ilgili gelişmeleri ve yenilikleri izleyerek, bu bilgilerden ülke içinde
daha çok kişinin yararlanmasını sağlamak,
g) Voleybol malzemelerinin standartlarını uluslararası kurallara göre tespit ederek, bunların yurt
içinde veya yurt dışında yaptırılmasına veya temin edilmesine çalışmak,
h) Kulüpler, bölge ve il temsilcileri arasında doğabilecek teknik uyuşmazlıkları çözümlemek,
i) Uluslararası federasyonun izni ile uluslararası kurs, seminer, panel, sempozyum ve spor
organizasyonları düzenlemek,
j) Uluslararası müsabakalara iştirak edecek olan milli takımları ve teknik kadroyu seçmek,
(sporcular, menajer, antrenör, yardımcı antrenör, masör, doktor, istatistik ve benzeri elemanlar) seçilen
takımları müsabakalara hazırlamak,
k) Voleybol müsabakalarının düzenlenmesi için talimatlar hazırlamak ve uygulamak,
l) Sonuçlara göre başarılı sporcuların takibini yapmak ve bu sporcuların yetişmesi için gerekli
tedbirleri almak,
m) Her kademedeki sporcular için eğitim ve hazırlık kampları açmak,
n) Voleybol ile ilgili arşiv ve istatistikî çalışmalar yapmak, eğitici film, slayt ve broşür hazırlayarak,
bu konuda basın ve televizyon kuruluşlarıyla işbirliği yapmak,
o) Voleybolda belirli bir sistemin uygulanması için yapılacak işlemleri belirlemek ve uygulamasını
sağlamak,
p) Bölgeler ve illerdeki voleybol temsilcilerinin kendi aralarında ve Federasyonla koordineli bir
şekilde çalışmalarını sağlamak.
Federasyon; hakemler, hakem gözlemcileri ve hakem eğitimcileri ile ilgili işlerini aşağıdaki
kurulları aracılığı ile yürütür:
Merkez Hakem Kurulu,
11
İl Hakem Kurulu,
Gerekli hâllerde MHK’nin önerisi ve Yönetim Kurulunun onayı ile oluşturulacak alt komiteler.
MERKEZ HAKEM KURULU (MHK)
MHK'nin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır;
a) Gerektiğinde uluslararası ve özel müsabakalar ile yurt içinde Türkiye Voleybol Federasyonu tarafından
düzenlenen özel ve resmî müsabakalarda görev yapacak baş ve yardımcı hakemleri atamak,
b) Uluslararası voleybol oyun kuralları ile ilgili her türlü değişikliği ve açıklamayı zamanında hakemlere, hakem
gözlemcilerine ve hakem eğitimcilerine bildirmek,
c) Hakemlerin müsabaka yönetimlerini takip etmek ve değerlendirmek için hakem gözlemciliği
müessesesini düzenlemek,
d) Sezon başlarında hakem gözlemcilerinin isimlerini saptayarak klasmanlara ayırmak ve Türkiye Voleybol
Federasyonu Yönetim Kurulunun onayını müteakip yayınlamak, müsabakalara hakem gözlemcisi atamak,
e) Görevlendireceği hakem gözlemcileri tarafından düzenlenen hakem değerlendirme çizelgelerine göre
voleybol hakemlerinin müsabaka yönetimlerini değerlendirmek,
f) Hakemlerin istek ve şikayetlerini inceleyerek cevaplandırmak,
g) Hakemlerden durumu uygun olanların bu Talimat hükümleri çerçevesinde bir üst dereceye yükselmelerine
karar vermek,
h) Hakemlerin maç yönetimlerinde görülen noksanlıklarla ilgili olarak eğitici nitelikte sözlü ve yazılı
değerlendirmelerde bulunmak, hakem gözlemcisi tarafından düzenlenen değerlendirme çizelgesinin bir suretinin
hakemlere verilmesini sağlamak, sezon başlarında değerlendirme çizelgelerinin hangi tür müsabakalar için
düzenleneceğini kararlaştırarak ilgililere duyurmak,
ı) Hakemlerin tek tip kıyafetle müsabaka yönetmesini sağlamak,
i) Hakemlerin müsabaka yönetimi dışında kalan genel durumları ve tutumları ile yakından ilgilenmek,
j) Ceza Talimatına göre suç sayılan bir fiili işleyen hakem, hakem gözlemcisi ve eğitimcileri hakkında soruşturma
yapmak, gerektiği takdirde usûlüne uygun olarak Türkiye Voleybol Federasyonu Ceza Kuruluna sevk edilmek
üzere Yönetim Kuruluna teklifte bulunmak,
k) FIVB ve CEV yayınlarını takip ederek gerekli bilgi ve dokümanları hakemlere, hakem gözlemcilerine ve
eğitimcilerine iletmek,
l) Federasyon Yönetim Kurulunun onayını alarak seminer düzenlemek, seminerlerde ve izin verilen illerde
düzenlenecek kurslarda görev yapacak eğitimcileri tespit etmek (MHK, açacağı kurs ve seminerler için TVF
Eğitim Kurulu ile işbirliği yapar ve desteğini alır),
1) Her voleybol sezonunun başlamasından önce ve gerekli görülen zamanlarda düzenlenecek
geliştirme seminerlerine katılacak hakemleri, İl Hakem Kurullarından gelen faal hakem listelerinden de
yararlanarak belirlemek ve seminerlere davet etmek,
2) İllerden gelen hakem kursu açılmasına ilişkin talepleri değerlendirerek uygun gördüklerini
Yönetim Kurulunun onayına sunmak, Yönetim Kurulunun onayını almak suretiyle ilgili ille koordineli olarak
kursun açılmasını sağlamak,
3) FIVB, CEV ve Türkiye Voleybol Federasyonunun düzenleyeceği seminerlere katılacak eğitimciler ile
hakemleri tespit etmek ve katılımlarını sağlamak,
m) İHK'lerce birinci derecede verilmiş kararları inceleyip kesin hükme bağlamak,
11
n) İHK'lerin çalışmalarını denetlemek, gerektiği hâllerde toplantılarına katılmak,
o) Hakem, hakem gözlemcisi ve eğitimciler için ulusal geliştirme programı ve 4 yıllık stratejik planı hazırlamak ve
uygulamak,
ö) Gerektiğinde uluslararası seviyede kurs ve geliştirme seminerleri açılmasını ve yabancı eğitimci çağırılmasını,
yabancı ülkelerde açılan geliştirme seminerlerine hakem ve hakem eğitimcileri gönderilmesini Yönetim Kurulunun
onayına sunmak,
p) TVF Eğitim Kurulu tarafından açılacak antrenör kurslarında Uluslararası Oyun Kuralları Bilgisi dersini vermek
üzere bir hakem eğitimcisi görevlendirmek,
r) MHK’nin yıllık faaliyet planını hazırlamak ve bütçesiyle ilgili öneriyi TVF Yönetim Kurulunun onayına sunmak,
s) MHK’nin teşkilatlanma, çalışma prensipleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili bu Talimatta gerekecek
değişiklikleri hazırlamak ve TVF Yönetim Kurulunun onayına sunmak,
ş) Hakemlerin, hakem gözlemcileri ve eğitimcilerinin geliştirilmesi, bunların klasman ve unvanlara ayrılması,
şartlarının belirlenmesi ve diğer iç talimat ve genelgeleri hazırlamak, değişiklik yapmak ve TVF Yönetim
Kurulunun onayına sunmak,
t)
Her yıl hakem, hakem gözlemcileri ve eğitimcilerinin klasman ve kadrolarını belirleyerek TVF Yönetim
Kurulunun onayına sunmak,
u) Hakem, hakem gözlemcileri ile eğitimcilere ödenecek tazminat ve yollukların miktarını tespit etmek,
yöntemlerini belirleyerek TVF Yönetim Kurulunun onayına sunmak,
ü) Müsabaka sırasında oyun kurallarıyla ilgili olarak çıkabilecek anlaşmazlıklarda, TVF Yönetim Kurulunun
konuyla ilgili vereceği karara yardımcı olmak için görüş bildirmek,
v) Hakem, hakem gözlemcileri ile eğitimcilerinin görevlendirme ve değerlendirme kriterlerini belirlemek,
Hakem Bilgi Formunu düzenleyerek her hakeme ait özlük işleri ile ilgili bilgileri içeren dosya tutmak,
y)Yukarıda belirtilen görevlerin yerine getirilmesine yardımcı olmak amacıyla Yönetim Kurulunun onayını alarak alt
komiteler kurmak.
z) Aday hakem kursları ve ulusal hakemliğe yükseltilme sınavlarında kullanılmak üzere soru bankası oluşturmak,
İL HAKEM KURULLARI (İHK)
İHK’nin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır;
a) İl müsabakalarına hakem ve hakem gözlemcisi atamalarını yapmak; atamaları ilgililere duyurmak,
b) İlde kayıtlı hakemleri görevlendireceği hakem gözlemcileri ile denetlemek,
c) Aday hakemlik kursu açılması için Federasyona müracaat etmek,
d) Aday hakemleri saha denemelerine tabi tutmak,
e) İlde kayıtlı hakemlerin sicillerini tutmak, il hakemliği veya ulusal hakemliğe yükseltilmesini uygun gördüğü
hakemler için MHK'ye teklifte bulunmak,
f) MHK tarafından tutulan hakem sicilleri için lüzumlu belgeleri temin ederek MHK'ye göndermek,
g) Oyun kurallarının hakemler tarafından uygulanış biçimi ile ilgili anlaşmazlık veya farklılık olması hâlinde, sorunun
birinci derecede çözümü için, MHK'ye başvurmak,
h) Hakemlerin müsabaka yönetimiyle ilgili olarak geçici veya sürekli kısıtlamayı gerektiren hâllerde, sebebini ilgili
hakeme duyurmak ve hakemin savunmasını istemek; hakemin 7 (yedi) gün içinde vereceği savunması ile birlikte
kurulun düşüncelerini de ekleyerek MHK'ye iletmek,
ı) Federasyon tarafından düzenlenen müsabakalara yazı, çizgi ve skor hakemlerini atamak.
11
HAKEMLİK DERECELERİ
Hakemlik dereceleri aşağıdaki gibidir:
Aday Hakemlik,
İl Hakemliği,
Ulusal Aday Hakemlik,
Ulusal Hakemlik,
Uluslararası Aday Hakemlik,
Uluslararası Hakemlik,
Hakemlerin görevlendirilme esasları şunlardır;
Aday Hakemler; İl ve İlçe müsabakalarında İHK tarafından 34. madde çerçevesinde Baş, Yardımcı, Yazı,
Çizgi ve Skor Hakemi olarak görevlendirilir; iller ve ilçeler arası müsabakalarda yazı, çizgi ve skor hakemliği yapabilirler.
İl Hakemleri; İHK tarafından yetki alanı içindeki müsabakalarda her türlü göreve atanabilirler. MHK tarafından
her türlü iller arası müsabakada baş ve yardımcı hakem olarak görevlendirilebilirler.
Ulusal Aday Hakemler; gerek İHK gerekse MHK tarafından uygun görülen müsabakalarda her
türlü görevi yapabilirler.
Ulusal Hakemler; MHK ve İHK tarafından atandıkları resmî ve özel statülü müsabakalarda her
türlü görevi yapabilirler.
Uluslararası Aday ve Uluslararası Hakemler; her tür müsabakada bütün görevleri yapabilirler
HAKEMLİK DERECELERİNİN YÜKSELTİLMESİ
İl Hakemliğine yükseltilme;
Aday hakemlik süresi en az 1, en çok 2 sezondur. Sürenin başlangıcı, aday hakem kursu sonuçlarının illere
tebliğ tarihidir. İHK, bu süreç içerisinde aday hakemlerin denemelerini adayın kendisinden kaynaklanan sebepler
dışında yapmak zorundadır.
Deneme süresi içinde okul müsabakaları dahil en az 3 resmî müsabakanın baş hakemlik görevini yapan ve
Hakem Gözlemcisinden olumlu rapor alan Aday Hakemler, İHK’nin teklifi, MHK’nin kararı ile İl Hakemliğine
yükseltilirler. 2 sezon üst üste saha denemelerinde başarılı olamayan adaylar voleybol hakemi olamazlar.
Ulusal Hakemliğe Yükseltilme;
İHK; her yıl Mayıs ayı sonuna kadar İl Hakemliğinde aralıksız 3 sezon faal hakemlik yapmış, 41 yaşından
gün almamış ve Ulusal Hakemliğe terfi edebilecek ehliyetteki il hakemleri için aşağıda yazılı belgelerle birlikte
MHK’ye teklifte bulunur. MHK, yükseltilmesi usulüne uygun olarak teklif edilen il hakemlerini açacağı Ulusal
Hakemliğe Yükselme sınavına davet eder. Ayrıca İHK’nin teklifi ile üstün yetenekli görülen il hakemleri de sezon (il
hakemliğinde bekleme süresi) ve müsabaka limiti dikkate alınmaksızın, MHK’nin onayı ile ulusal hakemlik
sınavına davet edilebilirler. MHK’nin şekil, tarih ile yerini tespit ve tayin edeceği sınavların her bölümünden (yazılı
ve sözlü) 80 ve üzeri puan alarak başarılı olan il hakemleri, Ulusal Aday Hakem olurlar.
11
Ulusal Aday Hakemlerden Federasyonca düzenlenen İl Karması Müsabakaları ve her türlü resmi
müsabaka organizasyonunda veya MHK tarafından uygun görülen il müsabakalarında en az üç maçta, Hakem
Gözlemcisinden “Ulusal Hakem olabilir” raporu alanlar, MHK’nin kararı ile Ulusal Hakemliğe yükseltilirler. Ancak 1.
saha denemesinde başarılı olamayanlardan (yıl sonu itibarı ile) 36 yaşından gün almamış ve girmiş olduğu yazılı
sınavdan 90 ve üzerinde puan almış olanlar ikinci kez saha denemesine tabi tutularak ve Hakem
Gözlemcisinden; "Ulusal hakem olabilir." raporu alanlar ulusal hakemliğe yükseltilir. İki defa sınava girerek başarı
gösteremeyen veya İHK tarafından teklif edildiği hâlde her ne suretle olursa olsun iki yıl üst üste sınava girmeyen
hakemler, İl Hakem Kurulunca 3. kez teklif edilemez ve Ulusal Hakem olamazlar.
Müsabakalara Hakem Gözlemcilerinin Atanması
Hakem Gözlemcileri;
Federasyon tarafından düzenlenen müsabakalarda; MHK tarafından atanır.
Bu nedenle MHK her faaliyet sezonu başında hakem gözlemcisi listesini tespit eder. Zorunlu
durumlar olmazsa sezon içerisinde bu listede değişiklik yapılmaz.
Hakem Gözlemcileri, MHK tarafından açılacak kurs ve seminerlere katılmak ve görev alabilmek
için yapılacak sınavda başarılı olmak zorundadırlar.
İHK'ler de bu esaslar uyarınca kendi bölgelerinin listelerini tespit ederler. Ancak bu listeleri
onaylatmak üzere MHK’ye göndermek zorundadırlar.
İHK'ler, MHK’nin listesindeki hakem gözlemcilerinden yararlanabilir.
Listede adları bulunmayan kişilere hakem gözlemciliği görevi verilemez.
Tertip Kurulu: Voleybol müsabakalarını yürütmekten sorumlu olarak kurulan kuruldur.
FIVB
: Uluslararası Voleybol Federasyonunu.
CEV
: Avrupa Voleybol Konfederasyonunu.
7-Türkiye Voleybol Federasyonu
İletişim:
www.tvf.org.tr
Ankara Merkez Ofisi
Emniyet Mah. Milas Sok. No:9/A Beşevler- ANKARA
Tel: 0312 221 40 40
Fax:0312 221 40 10
İstanbul Ofisi
TVF 50. Yıl Spor Salonu
Burhan Felek Spor Sitesi,
Nuh Kuyusu Cad. Seyit Ahmet Deresi Sok. No:5
81150 Zeynepkamil Üsküdar- İSTANBUL
Tel: 216 651 50-52 fax: 0216 651 50 53
11
VOLEYBOL OYUN KURALLARI
REHBERİ VE TALİMATLARI - 2009
(GUIDELINES - INSTRUCTIONS - 2009)
11
KURALLARIN ANALİZLERİ
KURAL 1 - OYUN SAHASI
1 – Şampiyonadan iki gün önce, Kontrol Komitesinin bir bölümü olan Hakem Alt Komitesi
tarafından ölçüler ve sınır çizgilerinin kurallara uygunluğu kontrol edilmelidir. Eğer Kontrol
Komitesi yoksa, şampiyonadan en az bir gün önce, hakemler, sahadaki çizgilerin kurallarda
belirtilen düzende ve ölçülerde çizilip çizilmediğini inceleyerek ve ölçerek kontrol etmelidir.
Hakemler kural dışı bir durum belirlediklerinde bu durumu derhal organizatöre bildirmeli ve
düzeltilmesini sağlamalıdır. Kontrollerde özellikle aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir ;
1.1 Çizgilerin tam 5 cm genişliğinde olup olmadığına (ne daha kalın, ne daha ince)
1.2 Her iki oyun alanındaki çizgilerin ve köşegenlerin (her biri için 12.73 m = 41'9" )
uzunluklarına,
1.3 Çizgilerin renginin, oyun alanı ve serbest bölge renginden farklı bir renkte olmasına,
1.4 Dünya, FIVB veya Resmi Müsabakalarının dışındaki resmi olmayan müsabakalarda,
eğer oyun sahasının üzerinde başka bir oyun alanına ait çizgiler varsa, voleybol oyun
alanı sınır çizgileri rengi, diğer oyun alanlarının sınır çizgileri renginden farklı bir renkte
olmalıdır.
2 - Orta çizgi, oyun alanının her iki tarafının da sınırları içerisinde sayılır. (Kural 1.3.3)
3 - Oyuncuların kendi oyun alanları tarafındaki serbest bölge dışında, topla oynama hakları
vardır. (Servis atma hariç). Bu nedenle, top, takımın kendi oyun alanı tarafında bulunan serbest
bölgenin dışındaki herhangi bir noktadan geri çevrilebilir. Rakip oyun alanı tarafındaki serbest
bölge içindeki top için, durum ve kural farklıdır (Kural 10.1.2).
KURAL 2 – FİLE VE DİREKLER
1 - Başhakem, filenin doğru şekilde gerginleştirildiğini ve esnekliğinin uygun olup olmadığını
kontrol etmelidir. Hakem file esnekliğinin doğru olup olmadığını topu fileye atarak anlayabilir.
Doğru şekilde gerilen filede, fileye atılan top geri gelmeli ancak file malzemesi asla çok elastik
olmamalıdır (lastik gibi).
Eğer file sarkmış, formu bozulmuşsa kullanılmaz.
File dikey düzlemi, orta çizgi boyunca çizginin tam ortasında ve oyun alanı yüzeyine dik
olmalıdır.
Antenler, filenin karşılıklı olarak zıt taraflarına yerleştirilmelidir. (Şekil -3 )
2 - Eğer filenin ipleri yırtılmış ise maç oynatılmamalıdır (Bakınız K-10.3.2).
3 - Yardımcı hakem kura atışından önce sahanın yardımcı ekipmanlarından olan ve file ölçümü
için dizayn edilen ölçü çubuğu ile file yüksekliğini ölçmelidir. Ölçü çubuğu üzerinde, erkekler için
2.43 cm ve 2.45 cm ve bayanlar içinde 2.24 ve 2.26 cm lik uzunluklar işaretlenmiş olmalıdır. Bu
ölçüm esnasında başhakem, yardımcı hakemin yanında durarak ölçümü denetler.
4 - Maç boyunca (ve özellikle her setin başlangıcında) ilgili çizgi hakemleri yan bantların yan
çizgilerin tam üzerinde ve oyun alanı yüzeyine tam dik olup olmadığını ve antenlerin de her bir
11
yan bandın dış tarafında olup olmadığını kontrol etmelidir. Eğer böyle değilse derhal
ayarlatılmalıdır.
5 - Maçtan önce (resmi ısınma devresinden önce) ve maç boyunca, hakemler, direklerin ve
hakem sehpasının oyuncular için herhangi bir tehlike oluşturmamasını kontrol etmelidir
(direklerin etrafındaki kaldırıcıların çıkıntılı parçaları ve direkleri sabitleyen kablolar).
6 - İlave ekipmanlar şunlardır: Takımlar için oturma sıraları, yazı masası, kurallara uygun oyun
duraklamaları taleplerinde (molalar ve istisnai değişiklikler veya bir oyuncu değişikliğinin,
pozisyon kağıdı ile oyun alanındaki diziliş arasında tutarsızlığa neden olduğu durumlarda ) işaret
vermek için sarı veya kırmızı renkte iki adet elektrikli zil (her bir koçun yanına bir elektrikli zil),
baş hakem için sehpa, file yüksekliğinin ölçülmesi için ölçü çubuğu, maç toplarının basınç
kontrolleri için basınç ölçer, pompa, termometre, higrometre, 5 adet maç topu için sehpa,
oyuncu değişikliği için numaralanmış tabelalar 1 – 18 (FIVB veya Dünya Şampiyonalarında 1 –
20), 6 adet paspas (1m genişliğinde), hızlı siliciler için en az 8 adet emici havlu (40cm*40cm
veya 40cm*80cm), her bir ceza sahası için iki adet ceza sandalyesi ve libero ceketi. Dünya,
FIVB veya Resmi Şampiyonalarda teknik molaları ve dönüş hatalarını işaret etmek için yazı
masasında ayrıca zil bulundurulmalıdır.
7 - Organizatör bir file ve iki adet yedek anteni de yazı masası altında bulundurmak zorundadır.
8 - Uluslararası maçlarda elektronik skorboard mecburi olmakla beraber yazı masasında da
manuel skorboard bulunmalıdır.
KURAL 3 - TOP
1 - Yazı masasının yanında üzerine 5 top konulabilen metalden bir top sehpası bulunmalıdır.
(3 top oyunda 2 top yedek)
2 - Yardımcı hakem maçtan önce 5 adet maç topunu alır ve her birinin kurallarla belirlenmiş
özelliklerde (renk, çevre, ağırlık ve basınç) olup olmadığını kontrol eder. Başhakem ile birlikte 3
adet maç topunu ve 2 adet de yedek topu seçerler. Yardımcı hakem maç boyunca, topla ilgili
her husustan sorumludur ve ayrıca maç bitiminde aldığı topların Saha Müdürüne verilmesine de
yardımcı olmalıdır.
3 - Maçlarda sadece FIVB tarafından onaylanmış (her bir yarışma için marka ve tipine karar
verilmiş) , olan toplar kullanılabilir. Hakemin bunu kontrol etmesi ve eğer toplarda FIVB damgası
yoksa maçı başlatmaması gerekir.
4 - Maçtaki 3 top sistemi:
Oyun Kuralları Şekil 10’da görüldüğü gibi, serbest bölge içinde belirli yerlere 6 top toplayıcı
yerleştirilerek bu sistem uygulanır.
Servis bölgelerinin yanında yer alan 2 ve 5 numaralı top toplayıcılar maç başlamadan önce
topu yardımcı hakemden alacaklardır.
Maç esnasında top oyun dışı olduğu zaman:
4.1 - Şayet top oyun alanının dışında ise, en yakın top toplayıcı tarafından alınır ve elindeki
topu
biraz önce servis atmış oyuncuya vermiş olan top toplayıcıya derhal yuvarlanır.
4.2 - Top oyun alanının içindeyse, en yakın oyuncu derhal topu en yakın sınır çizgisinden
oyun
alanı dışına yuvarlamalıdır.
11
4.3 - Top oyun dışı olduğunda, 2 ya da 5 numaralı top toplayıcı mümkün olan en kısa
sürede topu
servis atacak oyuncuya vererek servisin gecikmeden atılmasını sağlamalıdır.
Top, top toplayıcılar arasında, oyun durmuşken zemin üzerinde yuvarlanarak (fırlatılmadan)
nakledilmelidir.
KURAL 4 - TAKIMLAR
1 – FIVB ve Dünya Şampiyonalarında (Özel Şampiyona Yönetmelikleri tarafından
belirtilmedikçe) bir takım en çok 12 oyuncu, en fazla 2 libero ve 4 de teknik görevli olmak üzere
16 veya 18 kişiden oluşabilir. 4 teknik görevli 1 Koç, 1 Yardımcı Koç, 1 doktor (FIVB onaylı) ve 1
masör / fizyoterapist den oluşur.
Diğer şampiyonalarda Gençler ve Yıldızlar Dünya ve Resmi Şampiyonaları’nda bir takım 12
daimi oyuncu ve 4 teknik görevli olmak üzere 16 kişiden oluşur. 4 teknik görevli 1 Koç, 1
Yardımcı Koç, 1 doktor (FIVB onaylı) ve 1 masör / fizyoterapist den oluşur.
Hakemler maçtan önce (resmi protokol esnasında) takım sırasında oturmasına veya ısınma
sahasında bulunmasına izin verilen takım mensuplarının sayısını kontrol etmelidir.
Maç boyunca kayıtlı oyuncular ve FIVB onaylı doktorun dışında sadece 3 kişi (koç, yardımcı koç
ve masör / fizyoterapist) daha takım sırasında oturabilir.
Çünkü müsabaka boyunca sadece takım üyelerinin takım sırasında oturmalarına ve resmi
ısınma devresine katılmalarına izin verilir, başka hiç kimse resmi ısınma devresine katılamaz.
(K- 4.2.2)
2 – Her takımın onüç (13) veya ondört (14) oyuncusu olmasına izin verilen Büyükler FIVB ve
Dünya Şampiyonalarında, her maç için aynı oyuncular olmalı ve her maçta aynı numaralı
formayı giymelidir.
3 - Normal olarak uluslararası resmi maçlarda veya turnuvalarda başhakemin maç kağıdında
isimleri yazılan oyuncuları teşhis etmek amacıyla döküman talep etmesi gereksizdir
(Oyuncuların kimliği maç veya turnuva öncesinde Kontrol Komitesince kontrol edilmiş olacaktır).
Katılanları bağlayan özel bir yönetmelik olması durumunda, eğer Kontrol Komitesi yoksa,
başhakem bu özel yönetmelik gereğince oyuncuların kimliğini kontrol etmelidir. Özel
yönetmelikteki şartlara uymayan oyuncular oynayamazlar. Herhangi bir fikir ayrılığı olursa
başhakem maç kağıdına veya maç kağıdı beraberinde yazılmış olan rapora kendi fikrini
belirtmelidir (Uluslararası resmi maçlar oynanırken başhakem Alt Komitenin kararını veya
görüşünü isteyebilir).
4 - Koç ve takım kaptanı (müsabaka cetvelindeki takım listesini kontrol edip imzaladıkları için)
sahadaki oyuncuların, müsabaka cetvelindeki listede yazılı olan oyuncularla aynı olmasından
sorumludur.
5 - Başhakem kıyafetleri kontrol etmelidir. Kıyafetler K – 4.3 e uygun değilse değiştirilmelidir.
Kıyafetler bir örnek görünmelidir. Özellikle maçın ve her setin başlangıcında, formalar, daima
şortların içinde olmalı ancak durum bu şekilde değilse, oyuncudan, kibar bir şekilde formasını
şortun içine sokması istenmelidir.
Takım kaptanının şeridi (8*2cm) göğüsteki numaranın altına sabitlenmeli ve müsabaka boyunca
net bir şekilde görülmelidir. Hakemler takım kaptanlarının şeridini maça başlamadan önce
kontrol etmelidir.
11
6 - Eğer her iki takımında forma renkleri aynı ise, resmi programda (Berger tablosuna göre) ve
buna göre hazırlanan müsabaka cetvelinde adı ilk olarak yazılan takım, (kura atışından önce)
formasını değiştirmelidir.
7 – Takımın teknik heyeti; elbise, gömlek, kravat veya kurallara uygun serbest kıyafet giyebilir
bunların yanında eşofman ve polo tişört de giyilebilir kıyafetler kapsamındadır.
Takımın teknik heyeti (ön hazırlık görüşmesinde kabul edilmiş olan) aşağıda belirtilen kıyafet
seçeneklerinden birisini seçmek ve buna uygun giyinmek zorundadırlar.
7.1 - Tüm teknik heyet aynı renk ve modelde olmak şartıyla polo tişört ve takım eşofmanı
giyecek,
VEYA
7.2 - Masör dışındaki tüm teknik ekip elbise, gömlek, kravat (erkekler için) veya aynı renk ve
modelde olmak şartıyla kurallara uygun serbest kıyafet giyecektir. Masör polo tişört ve takım
eşofmanı giyebilir.
Eğer koç elbisesinin ceketini veya eşofmanının üstünü çıkarırsa, kıyafet düzenini sağlamak
amacıyla teknik heyetteki diğer üyelerin de aynı anda elbiselerinin ceketlerini veya eşofman
üstlerini çıkarmaları gerekir.
Isınma devresinde, sadece eşofmanlarını giymiş takım üyelerinin oyun alanına girmelerine izin
verilir.
KURAL 5 – TAKIM LİDERLERİ
1 – Başhakem, koçun ve oyundaki kaptanın kim olduğunu bilmeli ve müsabaka boyunca sadece
ikisinin oyuna müdahale etmesine izin vermelidir. Hakemler müsabaka boyunca oyundaki
kaptanların kimler olduğunu bilmelidirler.
2 - Yardımcı hakem ısınma sahasında bulunan veya takım sırasında oturan yedek oyuncuları
maç boyunca denetlemelidir. Setler oynanırken, ısınma sahasında bulunan oyuncular, ısınma
hareketleri yaparken top kullanamazlar. Bundan başka, ne takım sırasında oturan ne de ısınma
sahasında bulunan takım üyelerinin, hakem kararlarına itiraz etme veya protesto etme hakları
yoktur. Böyle bir davranış baş hakem tarafından cezalandırılmalıdır.
3 - Oyundaki kaptan, kuralların uygulamasıyla ilgili açıklama talep ederse, başhakem, eğer
gerekliyse sadece resmi el işaretinin tekrarı ile değil FIVB' nin çalışma lisanı (İngilizce) ile de
kuralların resmi terminolojisini kullanarak kısa bir açıklama yapmalıdır. Oyundaki kaptan, takımı
adına, hakemlerin yapmış olduğu kuralların yorumuna veya uygulanmasına ait açıklama talep
etme hakkına sahiptir. (Bununla beraber, oyuncu değişikliği ile oyundan çıkarak takım sırasında
oturan veya ısınma sahasında olan takım kaptanının böyle bir hakkı yoktur.)
4 - Koçun resmi duraklamalar (mola ve oyuncu değişikliği ) haricinde hakemlerden herhangi bir
şey talep etme hakkı yoktur. Fakat şayet skorboard, kullanılmış resmi duraklamaların sayısını
ve/veya skoru
göstermiyor veya doğru olarak göstermiyorsa, topun oyun dışı olduğu
zamanlarda yazı hakemine bu bilgileri sorabilir.
KURAL 6 – BİR SAYI ALMAK, SET VE MAÇ KAZANMAK
Bir takım, set veya maç için eksik ilan edilirse veya maçta hazır bulunmadığı ilan edilirse yazı
hakemi müsabaka cetvelini Kural 6.4’e göre tamamlamalıdır.
11
KURAL 7 – OYUNUN YAPISI
1 - Diziliş formundaki bilgiler yazı hakemi tarafından müsabaka cetveline yazılmadan önce,
yardımcı hakem ve yazı hakemi, diziliş formlarında yazılan numaraların, müsabaka cetveli takım
listesindeki oyuncu numaralarıyla, uygunluk sağlayıp sağlamadığını kontrol etmelidir. Eğer diziliş
formuna takım listesinde olmayan bir numara yazılmışsa, yardımcı hakem, koçtan, düzeltilmiş
kurallara uygun yeni bir diziliş formu talep etmelidir.
2 - Setler arasındaki 3 dk. sürenin uzamasını engellemek amacıyla, Yardımcı hakem, her setin
sonunda, koçlardan bir sonraki setin diziliş formunu derhal talep etmelidir.
Eğer bir koç, diziliş formunu zamanında vermeyerek oyunun yeniden başlamasını sistematik
olarak geciktiriyorsa, başhakemin takıma geciktirme yaptırımı uygulaması gerekir.
3 - Eğer bir pozisyon hatası yapılmışsa, hakem pozisyon hatası işaretinden sonra hatayı yapan
iki oyuncuyu da işaret etmelidir. Eğer oyundaki kaptan hata ile ilgili daha fazla açıklama talep
ederse, yardımcı hakem takımın diziliş formunu cebinden çıkarıp hangi oyuncuların pozisyon
hatası yaptığını kaptana gösterecektir.
KURAL 8 – OYUNUN SEYRİ
1 - Kural 9.4.1 : “Topun zemine temas eden kısmı sınır çizgilerinin tamamen dışındaysa”
cümlesindeki "tamamen" kelimesinin önemini anlamak gerekir.
2 - 9,50 / 10,00 m lik file uzunluğunun dışında kalan ve fileyi direklere bağlayan kablolar filenin
bir parçası değildir. Bu durum kablolarla beraber direkler içinde geçerlidir. Bu nedenle eğer bir
top, filenin, yan bantları (9m) dışındaki herhangi bir yere temas ederse, yabancı bir cisme temas
etmiş sayılır ve her iki hakem tarafından düdük çalınarak “hariç top” olarak değerlendirilir.
KURAL 9 - TOPLA OYNAMA
1 - Serbest bölge içinde, çizgi hakeminin, yardımcı hakemin veya koçun oyundaki topa
müdahalesi olduğunda;
* Eğer top hakemlere veya koça çarparsa, bu temas “out” olarak değerlendirilir (K-8.4.2)
* Eğer oyuncu, topa temas etmek için hakemlerden veya koçtan destek alırsa bu oyuncunun
hatasıdır (K-9.1.3. Yardımlı vuruş) ve ralli tekrarı olarak değerlendirilmemelidir.
2 - Sadece görülen hatalara düdük çalınması önemlidir. Başhakem, oyuncunun, vücudunun
sadece topla temas eden kısmına bakmalıdır. Hakem kararını verirken vücudun topla temastan
önceki veya sonraki pozisyonundan etkilenmemelidir. FIVB Hakem Komisyonu hakemlerin
yukarıdan aşağıya doğru parmak pas vuruşuna veya kurallara uygun kabul edilen diğer
temaslara izin vermelerini istemektedir.
3 - Kural 9.2.2'nin metnini daha iyi anlamalıyız: ( Top, tutulmamalı veya fırlatılmamalıdır. Top
herhangi bir doğrultuda gidebilir.)
Topun fırlatılması olayı, iki oyun hareketini ihtiva eder. Birincisi topu yakalamak ve sonraki de
fırlatmaktır, hâlbuki topla oynamak demek; topun temas noktasından daha ileriye sekmesi
demektir.
4 - Hakem, özellikle günümüz voleybolunda topun gidiş yönü değiştirilerek yapılan plase hücum
(tip) vuruşlarındaki kurallara uygun temaslara dikkat etmelidir. Bir hücum vuruşunda eğer top
tutulmamış veya fırlatılmamışsa tiplemeye izin verildiği unutulmamalıdır. Tiplemek; Tek el veya
12
parmaklarla topa (bütünüyle file üst kenar seviyesi üzerindeyken) yavaşça hücum vuruşu
yapmak demektir.
Başhakem tek elle yavaşça yapılmış hücum vuruşlarını dikkatle izlemelidir. Eğer böyle bir
tiplemeden hemen sonra top sekmezse ve topa el tarafından eşlik edilmişse ya da top
fırlatılmışsa bu bir hatadır ve cezalandırılmalıdır.
5 - Oyuncuların blok hareketlerine dikkat edilmelidir, eğer oyuncu rakipten gelen topu sadece
karşılamaz ve onu tutarsa (veya kaldırırsa, iterse, taşırsa, fırlatırsa, eliyle eşlik ederse) bu
hareket kural dışıdır. Böyle bir durumda hakem bu bloğu “tutulmuş top” olarak
değerlendirmelidir. (Bu durum abartılmamalıdır)
6 - Ne yazık ki birçok hakem Kural 10.2.3.2’yi anlayamamakta ve bu nedenle de uygulamayı
doğru yapamamaktadır. Hakemler hangi özel pozisyonlardaki vuruşların “takımın birinci vuruşu”
olarak değerlendirileceğini bilememektedirler. Bir takımın dört farklı pozisyonda birinci vuruş
hakkı vardır. (Takımın üç vuruşundan birinci vuruş olarak sayılanlar)
6.1 Servis karşılama vuruşu,
6.2 Hücum karşılama vuruşu (sadece smaç değil, her tür hücum vuruşları; bakınız Kural
13.1.1),
6.3 Rakibin bloğundan gelen topa yapılan vuruş,
6.4 Takımın kendi bloğundan gelen topa yapılan vuruş,
7 - FIVB Dünya müsabakalarının ruhuna uygun olarak ve daha uzun ralliler ve daha seyirlik
hareketleri teşvik etmek amacıyla sadece çok bariz ihlaller cezalandırılacaktır. Bu nedenle bir
oyuncu topla oynamak için çok uygun bir pozisyonda değilse, başhakem topla oynama
hatalarıyla ilgili kararlarında çok katı olmayacaktır.
Örneğin:
7.1) Pasör, topla oynamak için koşuyorsa veya pas atmak amacıyla topa yetişip çok seri
bir hareket yapmak zorundaysa,
7.2) Top, bloktan veya başka bir oyuncudan sektikten sonra oyuncular top ile oynamak
amacıyla koşmak veya çok seri bir hareket yapmak zorundaysa,
7.3) Oyuncu topu tutmadığı veya fırlatmadığı sürece, takımın birinci vuruşu serbestçe
yapılabilir.
KURAL 10 - FİLEDEKİ TOP
KURAL 11 - FİLEDEKİ OYUNCU
1 - Bu kural (K-10.1.2) topun, rakip takımın serbest bölgesinden geriye çevrilmesi hakkını verir.
Yardımcı hakem ve çizgi hakemleri bu kuralı çok iyi bilmeli ve maç esnasında bu tür pozisyonları
hemen farkederek topu kendi oyun sahasına çevirmeye çalışan oyuncuya yol vermek için uygun
hareketler yaparak yardımcı olmalıdırlar.
Eğer top, geçiş boşluğu içinden file dikey düzlemini geçip rakibin serbest bölgesine giderse ve
bir oyuncu bu topa yetişip geriye doğru çevirme teşebbüsünde bulunursa, oyuncu topa temas
ettiği anda hakemler hata düdüğü çalıp “out” işareti yapmalıdırlar.
2 - Oyuncunun file teması ile ilgili kurala dikkatinizi çekeriz. “Bir oyuncunun fileye veya antene
teması, oyunu etkilemediyse hata değildir. Bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında
filenin üst bantına veya antenin, filenin üzerindeki 80 cm lik kısmına temas etmesi (K-11.3.1) her
zaman oyunun etkilenmesi olarak değerlendirilecektir.
12
Topla oynama hareketi; topa yakın oyuncuların, topla oynama teşebbüsünde bulunmak için
yaptıkları her türlü harekettir. Aşağıdaki durumlara dikkat edilmelidir.
Eğer bir oyuncu, kendi oyun alanında bir oyun pozisyonundayken, rakipten gelen top fileye
çarpar ve filenin bu oyuncuya temas etmesine neden olursa (K-11.3.3), bu hata olarak
değerlendirilmez.
3 - Hakemler, fileyi direklere bağlayan ancak filenin bir parçası olmayan, filenin toplam uzunluğu
olan 9.5 m. ya da 10 m dışındaki kablolara dikkat etmelidirler. Bu uygulama hem direkler hem de
filenin antenler dışında kalan kısımları için de geçerlidir. Buna göre, eğer bir oyuncu filenin
toplam uzunluğu dışındaki (filenin antenler dışındaki kısımlarına, kablolara, direklere vb.) temas
ederse, bu temas, hata olarak değerlendirilmez.
4 – Hakemler, ayakla veya vücudun ayaklar üstündeki bir kısmıyla, orta çizginin diğer tarafına
geçerek rakibin oyun alanına girilmesi arasındaki farkı ayırt etmelidirler.
Ayak ile rakibin oyun alanına girildiğinde, ayağın bir kısmı orta çizgiye temas etmeli veya orta
çizginin üzerinde olmalıdır.
5 - Katılan takımlar üst düzey kalitesinde olduğundan file yakınındaki oyun, büyük önem taşır ve
bu nedenle hakemlerin, özellikle topun, blok oyuncularının eline temas ederek oyun alanının
dışına gittiği durumlarda çok dikkatli olması gerekir.
KURAL 12 - SERVİS
1 - Servise izin vermek için, servisçinin, servis vuruşu yapmak için hazır olup olmamasına
bakılmaz, sadece servisçinin topa sahip olup olmadığına bakılır.
2 - Başhakem servis düdüğü çalmadan önce, TV‘de görüntü tekrarı olup olmadığını kontrol
etmeli ve buna göre gerekiyorsa düdüğünü geciktirmelidir.
3 - Başhakem ve ilgili çizgi hakemi, servis atan oyuncunun, servis vuruşu anında veya
sıçrayarak atılan bir servis için sıçradığındaki pozisyonuna dikkat etmelidir. Bir hata yapıldığında,
çizgi hakemi başhakeme derhal işaret vermeli ve başhakem de hemen düdük çalmalıdır. Servis
atacak oyuncu, servis hareketine servis bölgesi dışından başlayabilir fakat vuruş anında,
tamamen servis bölgesi içerisinde olmak zorundadır ( veya sıçramadan önce servis bölgesi
zeminine temas etmiş olmalıdır).
4 - Servis atışı yapılırken, başhakemin servis atan takımı, yardımcı hakemin de servis karşılayan
takımı izlemesi gerekir.
5 - Eğer servis atacak oyuncu, oyunu geciktirme amacıyla servis bölgesine makul bir sürede
gelmiyorsa ya da top toplayıcıdan gelen topu almıyorsa, bu durum, oyuncunun oyunu geciktirme
niyetidir ve takıma geciktirme yaptırımı uygulanır.
NOT : Bir çok hakem ve oyuncu bu metni yanlış yorumlayarak 8 saniyenin, servis oyuncusunun,
servis vuruşunu yapmak için topu havaya attığı ya da elinden bıraktığı andan itibaren
sayılacağını düşünüyor. Bu doğru değildir. Kural metninde açıkça belirtildiği gibi 8 sn süre,
“başhakemin servis düdüğünden sonra“ sayılmaya başlanacaktır.
6 - Servisten gelen top, fileye temas eder ve rakip oyun boşluğuna geçmezse, hakemler 19
numaralı el işaretini yapmalıdır.
12
KURAL 13 - HÜCUM VURUŞU
1 - Rakibin servisine yapılan hücum vuruşu ile ilgili Kural 13.2.4’ün daha iyi anlaşılması için
dikkat edilmesi gereken husus, oyuncuların değil, topun konumudur. Bu konumdaki topa yapılan
hücum vuruşunun tamamlanması durumunda bu bir hatadır ve bu hataya başhakem tarafından
düdük çalınmalıdır.
2 - Geri hat oyuncusunun ve liberonun hücum vuruşunu kontrol ederken, sadece, eğer hücum
vuruşu tamamlanırsa hata yapılmış olunacağını bilmek önemlidir (Top, ya file dikey düzlemini
bütünüyle geçtiğinde ya da rakip oyunculardan birine temas ettiğinde hücum tamamlanır).
KURAL 14 - BLOK
1 - Blokçunun, rakip oyun boşluğundaki her topa, ellerini file üzerinden uzatarak blok yapma
hakkı vardır. Ancak;
* Böyle bir topun, rakip takımın birinci ve ikinci vuruşundan sonra, blokçuların oyun alanına
doğru yönlendirilmesi ve de
* Rakip takımın oyununu devam ettirecek, fileye ve topun geçeceği oyun boşluğuna yeterli
yakınlıkta bir oyuncusunun olmaması gerekmektedir.
Tam tersine, şayet rakip takımın bir oyuncusu topun yakınındaysa ve muhtemelen topla
oynayacaksa, rakip oyuncunun hareketi öncesinde veya esnasında yapılan blok teması, rakibin
oyununu engellemesi nedeniyle hatadır.
Rakibin üçüncü vuruşundan sonra, rakibin oyun boşluğundaki her topa blok yapılabilir.
2 - File düzlemini geçmeyecek ve rakip takıma doğru yönelmeyecek olan paslar veya takım
vuruşlarında (hücum vuruşu olmayan 1. veya 2. vuruşlar), üçüncü vuruş yapılmadan, filenin
ötesindeki topa blok yapılamaz.
3 - Şayet blokçulardan bir tanesi ellerini file üzerinden rakip oyun boşluğuna geçirir ve blok
yapmak yerine topa vurursa bu bir hatadır (“file üzerinden” ifadesinin anlamı, rakibin oyun
boşluğuna, file üzerinden ellerin uzatılması demektir).
4 - Kural 14.6.3. ün metnindeki "rakibin servisine blok yaparsa" nın anlamı; oyuncunun, servisten
gelen topa bloğu tamamlamasıdır.
5 - Top, vücudun herhangi bir yerine dokunabildiğinden, blok esnasında, eğer top aynı hareket
sürecinde ayağa temas etmiş olsa bile, bu temas hata değil, bloktur.
KURAL 15 - KURALLARA UYGUN OYUN DURAKLAMALARI
1 - Skor hakeminin, önde giden takım sette 8 ya da 16. sayılara ulaştığında, zile basarak her bir
Teknik Molayı işaret etmesi gerekir (Yardımcı hakemin bunda sorumluluğu yoktur). Skor
hakemi ayrıca teknik molanın bitimini de zile basarak işaret etmelidir. Spiker, setin ilk teknik
molası verildiğinde “Birinci teknik mola”, teknik mola bittiğinde ise “teknik molanın sonu “
şeklinde anons yapar. İkinci teknik molada da aynı uygulama yapılır. Yardımcı hakemin, yazı
hakeminin teknik molanın bitimini haber veren zilinden önce, oyuncuların oyun alanına
girmemelerine dikkat etmesi gerekir. Aynı zamanda, yazı hakeminin görevini tam olarak yerine
getirdiğini de bulunduğu yerden kontrol etmelidir.
2 - Bir oyuncu sakatlandığında, başhakem derhal oyuncu değişikliği yapılmasını talep etmelidir.
Ciddi bir sakatlanma durumunda hakemler oyunu durdurmalı ve sağlık ekibinin oyun alanına
12
girmesine izin vermelidir. İstisnai değişiklik, sakatlanma nedeniyle, oyuncu değişikliği limitleri
dışında, sakatlanma anında oyun alanında olmayan herhangi bir oyuncunun, sakatlanan
oyuncunun yerine girmesiyle takım tarafından serbestçe yapılabilir (K-15.7). Buna göre
sakatlanarak istisnai olarak değiştirilen oyuncunun, maç boyunca yeniden oyuna girmesine izin
verilmez. İstisnai değişiklik hiçbir koşulda kurallara uygun oyuncu değişikliği olarak
değerlendirilemez.
3 - Hakemler kurallara uygun olmayan oyuncu değişiklikleri arasındaki farkı net bir şekilde
ayırmalı (bir takım kurallara uygun olmayan bir değişiklik yapmışsa ve ne yazı hakemi ne de
yardımcı hakem bunun farkına varamamış ve oyun yeniden başlatılmışsa Kural 15.9) ve kural
dışı bir oyuncu değişikliği talep edildiğinde, talep anında yazı hakemi veya yardımcı hakem
(Kural 16.1.3) tarafından talebin kural dışı olduğu fark edilerek, talep red edilmeli ve takım
gecikme yaptırımı ile cezalandırılmalıdır.
4 - Set başlamadan önce oyuncu değişikliği talebinde bulunulmasına izin verilir ve bu değişiklik,
o set için kurallara uygun oyun duraklaması olarak kaydedilmelidir.
5- Koç mola talep ettiğinde, resmi el işareti yapmak zorundadır. Şayet koç sadece ayağa kalkar,
sözlü olarak talep eder veya zile basarsa, hakemler, koçun ne tür bir talepte bulunduğunu
anlayamazlar ve duraklama talebine izin vermeyerek reddederler. Eğer mola talebi reddedilirse,
başhakem böyle bir durumda, oyunu geciktirme niyetinin olup olmadığını değerlendirmeli ve
gerekirse takıma kurallara göre yaptırım uygulamalıdır.
6 - Oyuncu Değişikliği
6.1 Yardımcı hakem, yazı masası ile direk arasında durur ve yazı hakemi, oyuncu
değişikliğinin kurallara uygun olmadığını gösteren bir işaret (kolları çapraz sallayarak)
yapmazsa, değişiklik yan çizgide yapılır.
Birden fazla oyuncu değişikliği yapılması durumunda, yardımcı hakem, yazı hakeminin
önceki oyuncu değişikliğini kayıt ettiğini belirten el işaretini bekleyecek ve sonrasında diğer
oyuncu değişikliği prosedürüne geçecektir.
6.2 - Birden fazla oyuncu değişikliği sadece belli bir sıra dahilinde yapılabilir; İlk olarak bir
çift oyuncu; bir oyuncu sahanın dışına çıkar diğeri içeri girer sonra diğerleri aynı şekilde
değiştirilir. Yazı hakemine oyuncuları tek tek kontrol etmesi ve değişiklikleri kayıt etmesi için
süre verilmelidir. Buna rağmen, eğer birden fazla oyuncu değişikliği talebi esnasında,
herhangi bir oyuncu, oyuncu değiştirme bölgesine yakın ve oyun alanına girmek için hazır
bir durumda değilse, bu oyuncu değişikliği hiçbir ceza verilmeden red edilir.
Bu nedenle, birden fazla oyuncu değişikliği yapılırken, oyuna girecek yedek oyuncu,
kendisinden önceki oyuncu değişikliğinin yapılmasına kadar oyuncu değiştirme bölgesi
dışında beklemelidir.
6.3 - Koçun ve oyuncuların hızlı ve sakin hareket etmesini sağlamak çok önemlidir.
Yeni oyuncu değişikliğinin amacı, maçın akışını sürdürmek ve oyuncu değişikliği
prosedüründe oluşacak gecikmeleri önlemektir.
Yeni sisteme göre, yedek oyuncunun maça girmeye hazır olmaması nedeniyle
uygulanacak geciktirme yaptırımları en aza indirilecektir.
Oyuna girecek oyuncu, eğer kuralda belirtildiği şekilde oyuna girmeye hazır değilse,
düdük çalmamak veya zili kullanmamak yardımcı hakem veya yazı hakemini
yetkisindedir (K-15.10.3.a, K-15.10.4). Bu durum, eğer gecikmeye sebep olmamışsa,
oyuncu değişikliği talebi yardımcı hakem tarafından herhangi bir yaptırım
uygulanmadan reddedilir.
12
7 - Baş ve yardımcı hakemlerin " Kurallara uygun olmayan duraklama talepleri” başlıklı Kural
15.1.1’i dikkatlice inceleyerek tam olarak öğrenmeleri gerekir.
- Kurallara uygun olmayan talep ne demektir,
- Ne tip durumlardır,
- Böyle durumlarda takip edilecek prosedür nedir,
- Şayet takım aynı maç içerisinde kurallara uygun olmayan bir talebi tekrar ederse ne
yapılmalıdır,
Maç esnasında başhakem, yardımcı hakemin, kurallara uygun olmayan duraklama talepleri ile
ilgili kuralı doğru uygulayıp uygulamadığını kontrol etmelidir.
Yardımcı hakem kurallara uygun olmayan bir talebin, müsabaka cetvelindeki özel yere kayıt
edilmesini sağlamalıdır.
8 - Liberonun yer değişimi (Kural – 19.3.2) ile yardımcı hakem veya yazı hakemi tarafından
kabul edilen ve müsabaka cetveline yazılan kurallara uygun oyuncu değişikliği arasındaki farkın
ayırt edilmesi gerekir (Kural 15.5 - 15.10). Skor hakemi, libero ile yer değişen oyuncunun
numarasının ve hangi sayılarda değiştiğinin bilinmesi için liberonun yer değişimlerini ve aktif
liberonun yedeği ile ne zaman değiştirildiğini bu iş için özel olarak hazırlanmış olan ayrı bir
kağıda yazar.
KURAL 16 - OYUNU GECİKTİRMELER
1 - Hakemin tüm geciktirme ile ilgili prensipleri, geciktirme türlerini ve bunların yaptırımlarını çok
iyi bilmesi gerekir. Ayrıca hakem, kurallara uygun olmayan bir talep ile geciktirme arasındaki
farkı da tam olarak ayırt edebilmelidir.
2 - Hakemler, takımların isteyerek ya da istemeyerek yaptığı tüm geciktirmeleri engellemelidir.
Geciktirme örneği:
Bir oyuncu ayakkabısını bağlamak için hakemden izin isterse oyunu geciktirmiş olur. Böyle bir
izin isteği, ilk seferinde derhal geciktirme yaptırımı ile cezalandırılır.
Geciktirmelerin ana sebepleri (diğerlerinin içinde) :
- oyuncu değişiklikleri
- molalar
- yer silmek
Herhangi bir oyuncu ayakkabısını bağlamak için hakemden izin isterse, bu izin talebi oyuncunun
oyunu geciktirme niyetini gösterir ve geciktirme yaptırımı uygulanmalıdır.
3 - Takımın sadece bir üyesi geciktirmeye sebep olduğu halde, geciktirme yaptırımları, hatayı
yapan takım üyesine değil, takıma uygulanır.
4 - "Geciktirme uyarısı" nın kart gösterilmeden sadece el işareti (25 nolu) ile gösterildiğini ancak
bu cezanın, müsabaka cetvelindeki yaptırımlar tablosunun W sütununa (küçük hatalı
davranışların uyarılmasında ise aksine el işareti yoktur ve bunlar müsabaka cetveline kayıt
edilmez) kayıt edilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir. Bununla birlikte “geciktirme ihtarı” sarı kart
ile işaret edilir ve müsabaka cetvelinin P sütununa kayıt edilir.
5 - Zeminin Silinmesi
Yürürlükte ki prosedürün temel amacı oyuncuların sakatlanmasını önlemek, oyunun normal
akışını sağlamak ve oyuncuları zemini silme zorunluluğundan kurtarmaktır.
5.1. Yer Siliciler ve Malzemeleri
12
5.1.1. Yer Siliciler
Her bir oyun alanında 4 silici * 2 oyun alanı = 8 yer silici
Yer silicilere ciddi bir eğitim verilmelidir ve eğer bunlar tecrübeli voleybol oyuncularından
oluşturulursa daha da yararlı olurlar.
5.1.2. Yer Silicilerin Malzemeleri
- 6 adet 1 m. genişliğinde saplı paspas
- 3 er adet her bir ısınma bölgesinin yanına yerleştirilir.
- 8 adet emici havlunun ( En az 40 * 40 cm. ve En fazla 40 * 80 cm. ebadında) ; 4 tanesi ( 2 2)
hazır olarak skor masasının yanına yerleştirilmeli ve 4 tanesi de küçük sandalyelere oturan
silicilerde olmalıdır.
5.1.3. Silicilerin Yerleşimi (Diyagram A)
5.1.3.1 Bir hızlı silici (toplam 2 adet) oyun alanının dışında, yardımcı hakemin arkasında
topuğunun üzerinde oturmalıdır (ıslak yere koşmaya hazır durumda).
5.1.3.2 Her bir ısınma bölgesinin yanındaki 3 yer silici (toplam 6 adet) küçük sehpalara
oturmalıdır.
(1 hızlı silici, 2 normal silici)
5.1.3.3 Yer silicileri, duruş yerleri neresi olursa olsun oyun alanının etrafındaki ve özellikle
başhakem sehpasının arkasındaki reklam panelinin görünmesini engellememeye dikkat
etmelidirler.
5.2. Oyun Alanı Nasıl Paspaslanacak
FIVB, Oyunun devamlılığını sağlamak ve geciktirme taktiklerini önlemek amacıyla aşağıdaki
kararları almıştır.
5.2.1. Mola, Teknik mola ve Set Aralarında
Üç yer silici birlikte tek bir paspas gibi her iki oyun alanını da siler. Isınma bölgesinin
yanına
yerleştirilmiş olan bu üç silici, saplı paspaslarını mutlaka ön bölgenin kenar çizgisi ile
yardımcı
hakemin yanına kadar getirmelidir.
Üç silici, ek deki A diyagramına göre oyun alanını yılanvari hareketler yaparak
paspaslamaya
başlayacaktır.
5.2.2. Maç içinde, top oyun dışı olduğunda (ralylerin arasında), eğer gerekirse,
5.2.2.1 Hızlı silici, her zaman zemindeki ıslak bölgeyi sezecek, elini kaldırıp ıslak
bölgeyi işaret edecek ve de ralynin sona ermesini bekleyecektir. Hakemin, topun oyun
dışı olduğunu ilan eden düdüğünden hemen sonra, sadece ellerini kaldırmış siliciler (iki
havlu ile) çok hızlı bir
şekilde ıslak bölgeye gitmelidir. Yardımcı hakemin arkasında oturan hızlı silici, her iki
oyun alanının da ön bölgesine dikkat edecektir.
Isınma bölgeleri tarafında oturan 2 hızlı silici hakemin, topun oyun dışı olduğunu ilan
eden
düdüğü çalmasından hemen sonra çok çabuk bir şekilde ıslak bölgeye gitmek için,
kendi
taraflarında ki oyun alanlarının arka bölgesine sürekli olarak dikkatle bakmalıdırlar. Eğer
12
görevli olan bir silici için, birden fazla ıslak bölge varsa, ön bölge içindeki ıslak bölge,
birinci
öncelik hakkına sahiptir. Arka bölge içinde veya oyun alanı dışındaki ıslak bölgeler ise
ikinci
öncelik hakkına sahiptir.
5.2.2.2 Hızlı silme işleminden hemen sonra, hızlı silici(ler) en kısa yoldan oyun alanını
çabuk bir şekilde terk ederek ayrı ayrı kendi yerlerine dönmelidirler.
5.2.2.3 Islak bir bölgenin silinmesi için toplam zaman 6 - 8 saniye arasında olmalıdır. Bu
da hakemin ralyi sona erdiren düdüğü ile, bir sonraki servis için başhakemin düdüğü
arasındaki zamandır. Siliciler oyunu geciktirmeye sebep olmamalıdırlar.
5.2.2.4 Başhakemin, silicilerin operasyonları ile ilgisi yoktur. Bununla beraber, oyun
geciktiğinde veya silicilerin görevlerini layıkıyla yapmadıkları zamanlarda, başhakemin
onları ikaz etme yetkisi vardır.
5.2.2.5 Oyuncuların ve Coach'ların silicilerden ıslak bir bölgeyi silmesini talep etme
hakları yoktur ve de siliciler görevlerini yaparken onlara etki de edemezler.
5.3 - Oyuncuların Sorumlulukları
Eğer oyuncular, riskleri kendilerine ait olmak üzere, kendi küçük havluları ile zemini siliyorsa,
baş hakem oyuncuların silme işlemini bitirmelerini beklemeyecek ve yeri silen oyuncular
doğru pozisyonlarında olacaklardır. Servis vuruşu anında, yeri silen oyuncular doğru
pozisyonlarında değillerse, hakem pozisyon hatası düdüğü çalacaktır.
5.4 - Jüri Üyesinin Sorumlulukları
Gerekli olan şartlarda ve eğer hücum bölgesi içinde kaygan bir alan olduğu görüldüğünde,
Jüri Üyesi (Sadece Jüri Üyesi) top oyun dışı olduğunda, yardımcı hakemden silicileri
çağırmasını talep edebilir. Bu durumda, siliciler büyük paspaslarla oyun alanına koşar ve
yardımcı hakemin göstereceği hücum bölgesindeki kaygan yeri silerler. Bu işlemin
yapılmasından sonra, siliciler derhal kendi yerlerine geri dönerler.
KURAL 17 - İSTİSNAİ OYUN DURAKLAMALARI
Eğer sakatlanmış bir oyuncu kurallara uygun veya istisnai olarak değiştirilemiyorsa, bu oyuncuya
3 dakikalık bir iyileşme süresi tanınır; ancak bir maçta aynı oyuncuya bu hak birden fazla
verilmez.
KURAL 18 - FASILALAR VE SAHANIN DEĞİŞİMİ
1 – Oyuncular, set aralarında maç topları dışındaki topları kullanarak serbest bölgede
ısınabilirler.
2 - Netice setinde, önde giden takım 8. sayıyı aldıktan sonra takımlar sahaları değiştirirler ve set
skor olarak kazanılmış olan 8. sayıdan sonra devam eder. (Eğer 8. sayı, karşılayan takım tarafından alınmışsa, bu takım saha değişiminden sonra, servis atmadan önce dönmelidir. Bu durum
baş, yardımcı ve yazı hakemince kontrol edilmelidir.)
3 - Set aralarında üç top da 2 ve 5 numaralı top toplayıcılarda kalmalıdır. (Top toplayıcıların, bu
topları ısınmak amacıyla oyunculara verme yetkisi yoktur.) Netice seti öncesinde ilk servisi
atacak olan oyuncuya, topu yardımcı hakem verir. Molalarda, oyuncu değişikliklerinde ve netice
12
setinde 8. sayıda yapılan saha değişimi esnasında yardımcı hakem topu almaz. Top, top
toplayıcılarda kalır.
KURAL 19 - LİBERO
1) Bir takımın iki liberosu olduğu durumlarda aktif liberonun adı, koç müsabaka cetvelini
imzalamadan önce, libero için özel olarak ayrılmış iki satırdan birincisine yazılmalıdır.
2) Eğer koç aktif liberoyu yedek libero ile değiştirmek isterse, uygulanacak prosedür oyuncu
değişikliği prosedürü gibidir. Ancak bu değişiklik sadece, liberonun daha önce yer değiştiği
oyuncu ile yer değişip asıl oyuncunun oyun alanına döndüğünde yapılacaktır (K-19.3.3.1).
Aktif liberonun sakatlanması durumunda ve eğer takım listesinde yedek libero yoksa veya yedek
liberoda (oyuna girmiş) sakatlanmışsa koç, yeni bir libero belirleme anında, oyun alanında
olmayan oyunculardan birisini yeni libero olarak belirleyebilir (K-19.3.3.1).
Eğer yeniden belirleme, sakatlanmadan hemen sonra yapılırsa, liberonun yer değiştirme
prosedürüne benzer bir prosedür uygulanır, ya da, eğer yeniden belirleme, sakatlanmadan daha
sonra yapılırsa, oyuncu değişikliğine benzer bir prosedür uygulanır.
Sakatlanmış bir oyuncunun istisnai değişiklikle değiştirilmesi ile yeni libero belirlenmesi
arasındaki farka dikkat edilmelidir. Sakatlanmış bir oyuncu, sakatlanma anında oyun alanında
olmayan bir oyuncu (libero ve yer değiştiği oyuncu hariç) ile istisnai değişiklik yapabilir ancak
yeni liberonun belirlenmesinde ise, yeniden belirleme anında oyun alanında olmayan bir oyuncu
yeni libero olarak belirlenebilir.
Yeni bir libero belirlemenin, bir tercih olduğunu unutmayınız. Koç, bu tercihi kullanabilir veya
kullanmayabilir.
Sakatlanmış bir liberonun bir sonraki maçta tekrar libero olarak oynayabilmesine, özel
şampiyona Kontrol Komitesi tarafından karar verilecektir.
KURAL 20 - DAVRANIŞ KOŞULLARI
KURAL 21– HATALI DAVRANIŞ VE YAPTIRIMLARI
1 - Kural metni ve hatalı davranış tablosunun tam anlaşılabilmesi için bu kuralları çok ciddi bir
şekilde çalışmak gerekir.
2 – Kural 20.2.1 e göre; katılanların aynı zamanda Kontrol Komitesi üyelerine ve seyircilere karşı
da saygılı ve nazik davranışlar sergilemek zorunda olduklarını hatırlatmak önemlidir. Hakemler
aksi davranışları görmezden gelmemelidir.
3 - Kural 21.1’de küçük hatalı davranışlardan bahsedilmekte olup bu tür davranışlarda
yaptırım uygulanmaz. Bu durumda, takıma, oyundaki kaptan ya da başka bir takım üyesi
vasıtasıyla sözle veya el işaretiyle sadece uyarı verilir. (Kart gösterilmez ve müsabaka
cetveline işlenmez)
3 - Kural 21.2’de yaptırımlara yol açan davranışlardan bahsedilmektedir. Bu kurala göre
saldırgan ve tecavüzkar davranışlar ciddi şekilde cezalandırılır. Bu cezalar, ilgili ceza tablosuna
göre müsabaka cetveline kayıt edilir. Prensip gereği, aynı maç içinde tekrarlanan her bir benzer
hatalı davranış, daha ağır bir yaptırıma yol açar.
12
4 - Takım üyelerinin yaptırıma yol açan hatalı davranışlarında, baş hakem tarafından yapılacak
uygulamalar ;
4.1 - Oyun alanındaki bir takım üyesine ;
Eğer “ Yaptırım gerektiren bir hatalı davranış varsa “ baş hakem düdüğünü çalar
(Genelde top oyun dışı olduğunda ancak hatalı davranış ciddiyse mümkün olan en kısa
sürede). Ardından cezalandırılacak oyuncuya hakem sandalyesine yaklaşmasını söyler.
Oyuncu sandalyenin yanına geldiğinde baş hakem uygun kartı(ları) göstererek ingilizce ;
“Sizi, ihtar ediyorum ya da Oyundan çıkarıyorum / diskalifiye ediyorum” der.
Yardımcı hakem bu yaptırımı algıladığını belirtir ve derhal yazı hakemine ilgili yaptırımı
müsabaka cetveline kaydetmesi talimatını verir.
Eğer yazı hakemi müsabaka cetvelindeki bilgilere dayanarak, baş hakemin verdiği
kararın, yaptırım tablosuna aykırı olması nedeniyle Voleybol Kuralları’na uygun
olmadığını belirlerse, bunu derhal yardımcı hakeme bildirmesi gerekir. Yardımcı hakem
de yazı hakeminin verdiği bilgiyi incelemeli ve hatalı bir karar verildiğini teyit ettikten
sonra baş hakemi derhal bilgilendirmelidir. Baş hakem bunun üzerine önceki kararını
düzeltmek zorundadır. Eğer başhakem, yazı hakemi ve yardımcı hakemin uyarılarını
kabul etmezse, yazı hakeminin, başhakemin kararını, müsabaka cetvelindeki
“DÜŞÜNCELER” başlığı altına yazması gerekir.
4.2 - Oyun alanında olmayan bir oyuncu için :
Baş hakem düdüğünü çalıp oyundaki kaptanı hakem sandalyesinin yanına çağırır ve
uygun kartı(ları) göstererek, ingilizce “ ... nolu oyuncuya veya (koça, yardımcı koça,
masöre) , ihtar ediyorum (veya oyundan çıkarıyorum / diskalifiye ediyorum” der.
Oyundaki kaptanın cezalandırılan takım üyesini bilgilendirmesi ve cezalandırılan
oyuncunun da ayağa kalkıp elini havaya kaldırarak cezayı aldığını işaret etmesi gerekir.
Takım üyesinin eli havadayken baş hakem kartı (veya kartları) açıkça göstererek
takımların, yardımcı hakemin, yazı hakeminin ve seyircilerin yaptırımı anlamalarını
sağlamalıdır.
4.3 - Setler arasındaki yaptırımların uygulanması :
Takıma “İhtar” yaptırımı uygulanacaksa ; Baş hakem bir sonraki setin başlangıcından
önce kartını göstermelidir. Eğer Teknik mola esnasında bir hatalı davranış olur ve baş
hakem de sarı kart gösterirse, skor hakemi teknik mola bitiminde oyun yeniden
başlamadan önce skoru yazmalıdır.
Oyundan çıkarma veya diskalifiye yaptırımı uygulanacaksa; Başhakem, koçu
bilgilendirmesi (takımın ikinci kez cezalandırılmasını önlemek amacıyla) için, derhal
oyundaki kaptanı çağırarak, bir sonraki setin başlangıcında, hatalı oyuncu, gösterilecek
kart ve uygulanacak yaptırım hakkında bilgi vermelidir.
5 - Oyun sırasında hakemlerin disipline dikkat etmeleri ve oyuncuların ya da diğer takım
üyelerinin hatalı davranışları için yaptırım uygularken kararlı davranmalıdır. Hakemler
görevlerinin polis gibi küçük bireysel hataların peşinden koşmak değil, oyun hareketlerini
değerlendirmek olduğunu unutmamalıdırlar.
Hakemlerin, oyuncuların ve koçların Hatalı Davranışlar , Geciktirme Yaptırımları ve bunların el
işaretleri arasındaki farkları incelemeleri gerekir.
KURAL 22 - HAKEM GRUBU VE USULLERİ
12
1 – Hakemlerin sadece aşağıdaki durumlarda ralli bitimini işaret etmeleri çok önemlidir.
- Bir hata yapıldığından emin olduklarında ya da harici müdahale olduğunda,
- Ne tür bir hata yapıldığını tespit ettikleri anda,
2 - Hakemler, bir hataya binaen düdük çaldıktan sonra, yapılan hatanın ne olduğu konusunda
takımları (seyircileri, tv seyircilerini, v.s.) tam olarak bilgilendirmek için uluslararası resmi el
işaretlerini kullanmak zorundadırlar. (Kural 23.2 ve 28.1) Sadece resmi el işaretlerinin
kullanılmasına izin verilir, başka işaretler (Ülkeye özgü veya özel el işaretleri ya da mimik ve
jestler) kullanılamaz.
Oyunun hızlanması nedeniyle, hakem hatalarıyla ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Bunu önlemek
için hakem grubunun çok yakın bir işbirliği içinde olması gerekmektedir; her oyun hareketinden
sonra hakemler kararlarını doğrulamak için birbirlerine bakmalıdırlar.
KURAL – 23 - BAŞ HAKEM
1 - Başhakem ekibindeki diğer hakemlerle (Yardımcı hakem, yazı hakemi, çizgi hakemleri)
sürekli işbirliği yapmalıdır. Başhakem, hakem heyetindeki diğer hakemlerin yetki ve
sorumlulukları dahilinde çalışmalarına izin vermelidir. Başhakem aktif görevlerini ayakta durarak
yerine getirmelidir.
Örneğin: Başhakem ralliyi bitiren düdüğünü çaldıktan sonra, derhal diğer hakemlere bakmalı
(Ancak bundan sonra son kararını vererek el işaretlerini yapmalıdır) :
- Başhakem, topun dahil veya hariç olduğuna karar verirken, topun zemine temas ettiği yere
en yakın çizgiden sorumlu olan çizgi hakemine bakmalıdır (Baş hakem çizgi hakemi değildir
ancak ekibindeki arkadaşlarının kararlarını denetlemeye ve gerektiğinde değiştirmeye hakkı
vardır).
- Başhakem, maç boyunca (eğer mümkünse her ralliden sonra ve de servis düdüğünden
önce) yardımcı hakemine bakarak, kendisine herhangi bir hatayı (4 vuruş, çift vuruş v.s.)
işaret edip etmediğini kontrol etmelidir.
2 - Harice giden topun, daha önce karşılayan takım oyuncusuna (Karşılayan takımın
blokçusuna) temas edip etmediği konusunda başhakemin bir şüphesi varsa, bu durumda çizgi
hakeminin kararını kontrol etmelidir. Bundan başka başhakem nihai kararını, hakem heyetindeki
diğer üyelerin işaretlerini de gördükten sonra el işaretleri ile ilan etmelidir. (Hakem, oyuncuya,
topun kendisine temas edip etmediğini asla sormaz.)
3 - Başhakem, yardımcı hakem ile yazı hakeminin idari ve kayıt işlemlerini yapmalarında, yeterli
zamana sahip olduklarından herzaman emin olmalıdır. Örneğin, oyuncu değişikliği talebinin
kurallara uygun olup olmadığının kontrolu ve bunun kayıdının yapılması için yazı hakeminin
yeterli zamanı olmalıdır. Şayet başhakem, hakem heyetindeki arkadaşlarına kendi görevlerini
yapmak için yeterli zamanı vermezse, yazı hakemi ve yardımcı hakem maçın sonraki safhasını
takip edemeyebilecektir. Bu yüzden hakem heyeti üyelerince yapılmış birçok hatalar ortaya
çıkacaktır. Şayet başhakem olayların kontrolu ve idaresi için gerekli zamanı vermezse, yardımcı
hakemin düdük çalarak maçı durdurması gerekir.
4 - Başhakem, kendi kararını veya hakem heyetindeki diğer arkadaşlarının kararlarını
değiştirebilir. Eğer başhakem bir karar verdiğinde (düdük çalınmış) o anda hakem heyetinden
birisinin (yardımcı hakem, yazı hakemi, çizgi hakemi) kendi kararının aksine bir karar verdiğini
görürse şunları yapabilir:
- Eğer kendi kararının doğruluğundan eminse, kendi kararına sadık kalır,
13
- Eğer kendisinin hatalı olduğunu anlarsa kararını değiştirir,
- Eğer hataların, her iki takım oyuncuları tarafından aynı anda yapıldığını belirlerse, başhakem
oyunun yeniden tekrar edilmesi için işaret verir,
- Eğer Baş hakem, yardımcı hakemin kararının hatalı olduğunu belirlerse, bu kararı iptal
edebilir. Örneğin, yardımcı hakem, karşılayan takım tarafından pozisyon hatası yapıldığını işaret
ederse, ancak bu durumda takımın pozisyonu doğru ise, başhakem derhal veya oyundaki
kaptanın itirazından sonra, yardımcı hakemin kararını kabul etmeyip, rallinin tekrar edilmesini
istemelidir.
5 - Şayet başhakem, hakem heyetindeki diğer hakemlerden herhangi birinin görevini yerine
getiremediğini veya objektif olarak yapamadığını gözlemlerse onu değiştirebilir.
6 - Sadece başhakem şahsi ve geciktirme yaptırımlarını uygulayabilir. Yardımcı hakem, yazı
hakemi ve çizgi hakeminin böyle bir hakkı yoktur. Eğer başhakem haricindeki hakemler herhangi
bir kural dışı olayın farkına varırsa, hemen işaret etmeli ve başhakemin yanına giderek bu olay
hakkında bilgi vermelidir. Bu tür yaptırımların uygulamasını sadece başhakem yapar.
KURAL - 24 - YARDIMCI HAKEM
Yardımcı hakemin başhakemle aynı yetenek ve beceriye sahip olması gerekir: Eğer başhakem
rahatsızlanıp görevini yerine getiremezse, yardımcı hakem maçı yönetmek için başhakemin
yerini almalıdır.
Yardımcı hakemin görevleri ve hakları bu kuralda maddeler halinde açıklanmıştır.
Yardımcı hakemin “Sorumlulukları”nı, özellikle de maç sırasında “karar vermesi, düdük
çalması ve işaret etmesi gereken hataları “ iyice inceleyiniz. (Kural 24.3.2)
Yardımcı hakemin, file yakınındaki oyun esnasında, file temasları ile orta çizgi ihlallerini kontrol
etmesi ve blok yapılan tarafa (servis karşılayan takım) konsantre olması gerekir.
Oyuncunun fileye teması ile ilgili değiştirilen kurala dikkat edilmelidir. Yeni kural metninin özü şu
dur ki ” Fileye temas hata değildir” sadece, eğer oyuncunun file teması oyunu etkilerse, bu
temas hatadır.
Yardımcı hakemin ayrıca maç öncesi ve esnasında takımların “pozisyon kağıdını” temel alarak
oyuncuların doğru pozisyonda olup olmadıklarını da dikkatlice kontrol etmesi gerekir. Yardımcı
hakem bu kontrolü yaparken, hangi oyuncunun I numaralı pozisyonda (servis oyuncusu) olması
gerektiğini söyleyebilecek olan yazı hakeminden yardım alır. Bu bilgiyi temel alan yardımcı
hakem elindeki pozisyon kağıdını saat yönünde çevirerek her takımın doğru dönme sırasını
(dizilişini) tam olarak belirleyebilir. Pozisyonları kontrol ederken, II numaralı veya IV numaralı
pozisyonda durmalı ve yüzünü fileye dönerek pozisyon kağıdında belirtilen sırayı izleyerek
pozisyon 1’deki oyuncudan başlamak kaydıyla diğer oyuncuların yerlerini belirlemelidir.
Yardımcı hakem, serbest bölge içinde, takım üyelerinin sakatlanmasına neden olabilecek hiçbir
malzeme (su şişeleri, ilk yardım malzemeleri, oyuncu değiştirme tabelaları vb.) olmadığına
daima dikkat etmelidir.
Yardımcı hakem, molada ve teknik molada sabit bir pozisyonda kalmamalı ve aşağıdaki işlemleri
sırasıyla ve düzenli bir şekilde yapacak şekilde, hareketlerini ayarlamalıdır ;
* Paspasçıların grup halinde ve zamanında yerlerini almalarını sağlar,
13
*Takımların kendi oturma sıralarına yakın bir yere gitmelerini sağlar,
* Yazı hakeminin çalışmasını kontrol eder,
* Skor hakeminden liberonun pozisyonu hakkında bilgi alır,
* Paspasçıların görevlerini yapıp yapmadıklarını kontrol eder,
*Baş hakeme yüzünü döner, ve eğer gerekirse bilgi alır veya verir,
YEDEK HAKEM
Aşağıdaki aktiviteler yedek hakemin sorumlulukları içindedir;
1 - Maçın hakemlerinden biri rahatsızlanır veya maça devam edemeyecek duruma gelirse
yardımcı hakem olarak görev yapar,
2 – Maçtan önce ve set aralarında oyuncu değişikliği tabelalarını kontrol eder,
3 – Eğer bir problem varsa, zillerin çalışıp çalışmadığını kontrol eder,
4 – Serbest bölgenin ve ceza sahasının boş olmasının temininde yardımcı hakeme yardım eder,
5 –Isınma sahasının içindeki disiplini kontrol ederek yardımcı hakeme yardım eder,
KURAL – 25 YAZI HAKEMİ
Özellikle uluslararası maçlar esnasında, hakem heyeti üyeleri ve takımlar ayrı ülkelerden
oldukları için yazı hakeminin görevi çok önemlidir. Bütün uluslararası hakemlerle beraber çizgi
hakemleri de müsabaka cetvelinin nasıl doldurulacağını bilmeli ve eğer gerekirse yazı hakeminin
görevini yapmaya hazır olmalıdır.
Yazı hakemi:
- Birinci set öncesinde, diziliş formlarının alınmasından sonra, bu formlardaki numaraların,
müsabaka cetvelindeki takım listelerinde de bulunduğunu kontrol etmelidir. (eğer formlarda
takım listesinde olmayan numara varsa yardımcı hakeme bildirmelidir.)
- Yazı hakemi, her takımın ikinci mola ile 5. ve 6. oyuncu değişikliklerini yardımcı hakeme
bildirir.
(Yardımcı hakemde bu bilgileri başhakeme ve ilgili koça bildirir.)
- Yazı hakemi, oyuncu değişikliği yapılırken büyük bir dikkatle işbirliği yapmalıdır:
- Yardımcı hakem, düdük çalınarak veya zile basılarak kabul edilen bir oyuncu değişikliği
talebinden sonra direk ile yazı masası arasında oyuncuları ve yazı hakemini görebilecek bir
yere gider ve pozisyon alır. Oyuna girecek oyuncu tabelasıyla yan çizgiye gelir. Yazı hakemi
“değişiklik kurallara uygun değil” işareti vermezse, yardımcı hakem kollarıyla geçiş işareti
yaparak oyuncu değişikliğine izin verir.
Takım birden fazla oyuncu değişikliği talebinde bulunursa, oyuncu değişiklikleri birer birer
yapılmalı ve bu durumda yazı hakeminin de art arda yapılacak her oyuncu değişikliğini kayıt
edecek zamana sahip olmalıdır. Yazı hakemi tabeladaki numaraya ve oyuncunun forma
numarasına bakar. Eğer oyuncu değişikliği kurallara uygun ise müsabaka cetveline kayıt
işlemine başlar ve tamamladıktan sonra, ”iki elini de havaya kaldırarak” kayıt işlemi
tamamlandı anlamına gelen işareti verir.
Yardımcı hakem, yazı hakeminin “Tamam” işaretini gördükten sonra bir sonraki ralliye
hazırlanmak için uygun yere giderek pozisyonunu alır ve başhakeme “Tamam” işaretini
13
tekrarlar ve yardımcı hakemin bu işaretinden sonra, başhakemin bir sonraki servis atma
düdüğünü çalma hakkı doğar. Bu esnada yazı hakemi, servis atacak oyuncunun, takımın diziliş
sırasına göre doğru oyuncu olup olmadığını kontrol etmeye konsantre olmalıdır. Eğer servis
vuruşunu yapan oyuncunun pozisyonu doğru değilse, servis vuruşundan sonra derhal zil ile
oyunu durdurmalıdır. Yardımcı hakem yazı hakeminin kararını kontrol etmek için yazı
masasına gitmeli ve sonrada takımlara ve baş hakeme durum ile ilgili bilgi vermelidir.
- Yazı hakemi, oyuncu değiştirme bölgesinde, oyuna girecek oyuncunun forma numarası ile
tabelada yazan numarayı, müsabaka cetvelindeki başlangıç dizilişleri ve yedek oyuncular
satırlarına bakarak kontrol etmek zorundadır. Eğer oyuncu değişikliği talebinin kurallara aykırı
olduğunu tespit ederse derhal bir elini kaldırıp hareket ettirerek "Oyuncu değişikliği talebi
kurallara uygun değil " der. Bu durumda yardımcı hakem hemen yazı hakeminin yanına gitmeli
ve talebin kurallara aykırı olan durumunu müsabaka cetveli bilgilerinden kontrol etmelidir. Eğer
talebin kurallara aykırılığı doğru ise, oyuncu değişikliği talebi yardımcı hakem tarafından red
edilmeli ve başhakeme oyunu geciktirme işareti yapılmalıdır. Başhakemde düdük çalarak
geciktirme için yaptırım uygulamalıdır. Sonrasında Yazı hakemi yaptırımı müsabaka
cetvelindeki yaptırımlar tablosunun uygun yerine yazmalı ve Yardımcı hakem de, yazı
hakeminin maç kağıdına işlediği yaptırımı kontrol etmelidir.
KURAL – 26 SKOR HAKEMİ
1- Yazı hakeminin yanında oturur. Yazı hakeminin rahatsızlanması durumunda, yazı
hakeminin yerine geçer.
2 - Sorumlulukları :
- Libero kontrol cetvelini (R-6) doldurur ve maç boyunca libero yer değiştirmelerinin
kurallara uygunluğunu kontrol eder,
- Teknik mola zamanı geldiğinde zile basarak molayı başlatır, süresini tutar ve süre
sonunda zile basarak molanın bittiğini işaret eder,
- Yazı hakemi masasındaki skorbordu kullanır,
- Seyircilerin takip ettiği skorbordun, skorları doğru gösterip göstermediğini kontrol eder.
Eğer doğruyu göstermiyorsa düzeltir,
- Mola ve teknik molalarda yardımcı hakeme, her takım için sadece o taraftaki elini
kullanarak, “içeride” veya “dışarıda” el işaretleriyle liberoların pozisyonları hakkında bilgi verir.
- Oyun Jüri Başkanına her bir setin başlangıç ve bitiş saatleri ile maçın başlangıç ve bitiş
saatlerinin yazıldığı formu iletir.
NOT : Skor hakeminin adı müsabaka cetveline yazılmalı ve maç sonunda da müsabaka
cetvelini imzalamalıdır.
KURAL – 27 ÇİZGİ HAKEMLERİ
Özellikle yüksek seviyeli uluslararası maçlarda çizgi hakemlerinin görevi çok önemlidir. Tüm
uluslararası hakemler ve aday hakemler de çizgi hakeminin uygulama içerisindeki görevlerini
çok iyi bilmelidirler. Uluslararası maçlar için Uluslararası ve aday hakemlerde çizgi hakemi
olarak tayin edilebilirler.
13
- Çizgi hakemi maçın başlama saatinden 45 dakika önce giyinmiş olarak oyun alanında veya alkol
testi ünitesinde hazır bulunmalıdır. (FIVB Protokolü)
- Organizatörler çizgi hakemi ve bayraklarını temin etmek zorundadır. Bayrakların rengi zeminin
renginden farklı renkte olmalıdır.
- Dört veya iki çizgi hakemi kullanıldığında, çizgi hakemleri görevlerini çok iyi bilmelidir.
(Uluslararası Voleybol Oyun Kuralları Şekil 10)
- Çizgi hakeminin, sorumlu olduğu çizginin yakınında ki ve servis vuruşu sırasında yapılanlarda
dahil olmak üzere her hatayı işaret etmesi gereklidir.
- Şayet top antene temas eder veya üzerinden ya da dışından geçerek rakip oyun alanına giderse
topun gidiş yönüne en yakın çizgi hakemi hatayı işaret etmelidir.
- Başhakemin rahatça görebilmesi ve herhangi bir şüpheye yer vermemek için kararlar açıkça
işaret edilmelidir.
KURAL – 28 RESMİ EL İŞARETLERİ
Hakemler mutlaka el işaretlerini kullanmalı ve bunlar sadece uluslararası resmi el işaretleri
olmalıdır. Hakemler tarafından, bir hata nedeniyle oyunun bittiğini belirten düdüğün
çalınmasından sonra sırasıyla aşağıdaki işaretler yapılmalıdır:
- Yardımcı hakem bir hata için düdük çaldıktan sonra (mesela bir oyuncunun fileye teması
gibi ) el işaretini, hatanın yapıldığı tarafta bulunarak göstermeye dikkat etmelidir (Kural
28.1). Örneğin eğer yardımcı hakemin sağında bulunan takımın bir oyuncusu fileye
değmiş ve yardımcı hakemde bu hataya düdük çalmış ise, el işaretleri, diğer takımın
bulunduğu taraftan filenin öteki tarafına doğru yapılmamalı, bu nedenle hakem, el
işaretlerini, hata yapılan tarafta yapmak için yer değiştirmelidir.
- Hataları işarette kesinlik (Kural 22.2, 23.3, ve 24.3)
Hakemlerin aşağıdaki iki durumu dikkate alarak derhal düdük çalmaları gerekir ;
1- Hakem, seyircilerin ya da oyuncuların baskısıyla hata düdüğü çalmamalıdır,
2-Hatalı bir değerlendirme yaptığının farkına varan hakem, hatasını (ya da hakem grubundaki
diğer üyelerin hatalarını) düzeltmelidir; ancak bu düzeltmenin hemen o anda yapılması
gerekir,
Hakemler ile çizgi hakemleri "hariç" işaretinin doğru kullanılmasına ve uygulanmasına dikkat
etmelidirler :
1) Hücum vuruşundan veya bloktan sonra “doğrudan hariç”e düşen bütün toplar için,
hakemler tarafından 15 numaralı "Hariç Top" el / bayrak işareti (no15 ve ÇH -2)
yapılmalıdır.
13
2) Hücum vuruşu eğer fileyi geçip blokçuya veya rakip takım oyuncularından birine temas
ettikten sonra oyun alanının dışında bir yere düşerse, hakemler sadece 24 numaralı
"Temas Edilmiş Top" el / bayrak işaretini göstermelidirler.
3) Eğer bir top takımın birinci, ikinci, üçüncü vuruşundan sonra kendi sahasında hariç
olursa
hakemler 24 numaralı "Temas Edilmiş Top" işaretini kullanmalıdırlar.
4) Eğer bir hücum vuruşunda, top fileye (üstüne) çarpar ve rakip blokçuya değmeden
hücum yapılan taraftan ”harice” düşerse, "hariç top" işareti yapılmalı fakat hemen
sonrasında hücum vuruşunu yapan oyuncu gösterilmelidir (herkes topun blokçulara
değmediğini anlasın diye).
Eğer aynı pozisyonda, top bloğa değer ve sonrasında hücum yapılan taraftan harice
giderse,
başhakem önce "hariç top" işaretini yapmalı, ardından da blokçuları göstermelidir.
- Çizgi hakemlerinin bayrak işaretleri, takımların ve seyircilerin görüşü açısından çok önemlidir.
Başhakem çizgi hakemlerinin bayrak işaretlerini kontrol etmeli ve kurallara uygun değillerse
düzeltmelidir.
- Hücum vuruşu hızının 100–120 km/h civarında olduğu yüksek seviyeli uluslararası
müsabakalarda, çizgi hakemlerinin, topun hareketine ve özellikle harice gitmeden önce bloğa
temas eden hücum toplarına konsantre olmaları çok önemlidir.
- Eğer top takımın 3. vuruşundan sonra file dikey düzleminden geçmezse;
- Eğer topla son oynayan oyuncu topa tekrar temas ederse, “çift vuruş” işareti yapılır,
- Eğer başka bir oyuncu topa temas etmişse, “dört vuruş” işareti yapılır,
OYUNUN YÖNETİMİ
BAŞ VE YARDIMCI HAKEMLERİN MAÇTAN ÖNCE, MAÇ ESNASINDA
VE MAÇTAN SONRA YAPMALARI GEREKLİ İŞLEMLER
1- Maçtan önce,
Hakem heyeti yürürlükte olan maç protokolünde (FIVB) maddeler halinde belirtildiği şekilde
maça hazırlanır :
- Baş ve yardımcı hakem haricindeki hakem heyeti üyeleri maçın fikstürdeki başlama saatinden
en az 45 dakika önce hazır bulunmalıdırlar.
- Baş, yardımcı ve yedek hakemler organizasyondaki tıp doktoru tarafından yapılacak olan alkol
testi için doktora başvurmalıdırlar.
- Eğer baş hakem zamanında gelmezse, yardımcı hakem Kontrol Komitesinden izin istedikten
sonra maç prosedürüne başlamalıdır.
- Eğer baş hakem maça gelemez veya alkol testini geçemezse, yardımcı hakem maçı (baş
hakem olarak) yönetir ve yedek hakem de yardımcı hakemin yerini alır. Tek bir müsabakaysa
veya resmi FIVB müsabakasının olmadığı maçlarda kimin yardımcı hakem olarak görev
yapacağı kararını organizatör vermek zorundadır.
13
2- Maç esnasında;
- Servis vuruşu anında, baş hakem servis atan takımın pozisyonunu, yardımcı hakem ise
karşılayan takımın pozisyonunu kontrol eder. Yardımcı hakem karşılayan takımın
pozisyonunun kontrolünü genellikle direğin karşılayan takım tarafında durarak yapar, en fazla
orta çizgi ile hücum çizgisi arasında hareket edebilir. Fakat bununla beraber oyun file
üzerinde oynandığında yardımcı hakem (karşılayan takım tarafındaki) direğin yanına
gelmelidir. Servis atışı esnasında yardımcı hakem mutlaka karşılayan takım tarafında olmalıdır; Aynı şekilde hücum vuruşu esnasında da blok hareketiyle savunma yapan takım
tarafında olmalıdır. Bu nedenle maç esnasında yardımcı hakem sürekli pozisyon
değiştirmelidir.
- Baş hakem sürekli olarak vuruşlara ve oyuncuların veya malzeme ve yabancı cisimlerin top
ile temasına bakmalıdır. Sonuç olarak başhakem öncelikle top temaslarındaki uygunluğu
kontrol eder. Hücum vuruşu esnasında baş hakem doğrudan doğruya hücum yapan
oyuncuya ve topa bakar ve kendi bulunduğu yerdeki bakış açısından topun muhtemel gidiş
yönünü görebilir. Eğer top fileye çarparsa, başhakem file dikey düzlemi yönünde dikkatle
bakmalıdır.
- Şayet oturma sırasındaki veya ısınma sahasındaki takım üyeleri kurallara aykırı hareket
ederlerse, yardımcı hakem, top oyun dışı olduğunda baş hakeme derhal bilgi vermelidir.
Başhakem de bu kişiye gerekli yaptırımı uygular.
- Yardımcı hakem servis karşılayan takımın pozisyon hatası yaptığına dair çaldığı düdükten
hemen sonra, pozisyon hatasını resmi el işareti ile göstermeli ve hatalı oyuncu veya oyuncuları belirtmelidir.
- Oyun kurallarına göre, ilk yapılan hata cezalandırılmalıdır. Gerçekte baş ve yardımcı
hakemler kurallara aykırı farklı şeyleri kontrol ederler, her bir hakemin bir hata için derhal
düdük çalması çok önemlidir. Hakemlerden birinin düdük çalmasıyla oyun sona erer. (Bkz.
Kural 8.2. Oyun dışı top) Hakemlerin ilk düdüğü ile ralli sona erdiği için, baş hakem
tarafından çalınan bir düdükten sonra, yardımcı hakemin başka bir düdük çalma hakkı yoktur.
Şayet iki hakem düdüklerini farklı hatalar için birbiri ardına çalarlarsa oyuncular ve seyirciler
için karışıklığa ve düzensizliğe sebep olurlar.
- Topun oyun dışı olduğu zamanlarda, talep edilen kurallara uygun oyun duraklamalarına
(molalar ve oyuncu değişiklikleri) genellikle yardımcı hakem (kurallar metninde "hakemler "
der) izin verir. Eğer yardımcı hakem duraklama talebinin farkına varamazsa, baş hakem,
yardımcı hakeme yardım ederek bu talebe izin verebilir.
- Maç esnasında şayet yardımcı hakem iki takım arasında sportmenlik dışı hareketler veya
sözler gözlemlerse, topun oyun dışı olduğu ilk durumda başhakeme bilgi vermeli ve
başhakem de davranışın sertliğine göre oyuncuyu(ları) derhal cezalandırmalıdır.
3- Maçtan sonra
FIVB protokolünde belirtildiği gibi her iki hakem, başhakem sehpasının önünde durur.
Her iki takımın oyuncuları kendi dip çizgilerinde dururlar. Başhakem düdüğünü çalar, iki
takım hakemlerin durduğu çizgi tarafından gelirler ve hakemlerin ellerini sıkarlar ve file
boyunca yürüyerek rakiplerinin ellerini sıkıp takım sıralarına geri dönerler. Baş ve
yardımcı hakemler doğruca yazı masasına giderek maç kağıdını kontrol edip imzalar ve
yazı hakemine ve çizgi hakemlerine teşekkür ederler. Ancak hakemlerin işleri burada
bitmez. Maçın bitiş düdüğünden sonra da takımların sportmence davranışlarının kontrol
edilmesi gerekir. Takımların maçtan sonraki oyun sahası ve kontrol sahası içinde
kaldıkları sürede yaptıkları tüm antisportif davranışların da izlenerek, müsabaka
gözlemcisine rapor edilmesi ve müsabaka cetvelinde “ Düşünceler” bölümüne ya da ayrı
bir kağıda rapor olarak yazılması gerekir.
13
13
OYUN KURALLARI
ÖRNEK OLAYLAR KİTAPÇIĞI
2010
İÇİNDEKİLER
SAYFA
KARAR KONUSU
2
İÇİNDEKİLER
3
ÖNSÖZ
4
KISIM I: UYGULAMANIN TEORİK PRENSİPLERİ
OLAYLAR
13
8
KISIM II: OLAYLAR
8
8
8
10
BÖLÜM 1 : KATILANLAR
Yasaklanmış Eşyalar Giymek ................................. 1.1 - 1.2
Kaptan .................................................................... 1.3 - 1.7
Koç ......................................................................... 1.8 - 1.12
12
12
12
BÖLÜM 2 : OYUN FORMATI
Kura atışı ...............................................................
Pozisyon ve Dönüş Hataları ..................................
2.1
2.2 - 2.7
15
15
18
19
21
23
25
BÖLÜM 3 : OYUN HAREKETLERİ
Topla Oynama ......................................................
Filenin Altından Geçme ........................................
Filedeki Oyuncu veya Oyuncunun File Teması ...
Servis ...................................................................
Hücum Vuruşu .....................................................
Blok ......................................................................
3.1 - 3.9
3.10 - 3.12
3.13 - 3.22
3.23 - 3.29
3.30 - 3.34
3.35 - 3.48
29
29
35
35
36
38
39
BÖLÜM 5 : OYUN DURAKLAMALARI VE GECİKMELERİ
Oyuncu Değişiklikleri ...........................................
4.1 - 4.20
Molalar ve Teknik Molalar ...................................
4.21 - 4.22
Kurallara Uygun Olmayan Talepler .....................
4.23 - 4.25
Sakatlanmalar .....................................................
4.26 - 4.29
Oyunu Geciktirmeler ...........................................
4.30 - 4.32
Harici Müdahale ..................................................
4.33 - 4.34
40
BÖLÜM 6 : LİBERO .........................................
5.1 - 5.27
49
BÖLÜM 7 : KATILANLARIN DAVRANIŞLARI ..
6.1 - 6.9
52
BÖLÜM 8 : HAKEMLER VE SORUMLULUKLARI 7.1 - 7.11
55
BÖLÜM 9 : ÖZEL DURUMLAR ........................
8.1 - 8.8
13
ÖNSÖZ
Voleybol son yıllarda büyük oranda büyüdü ve gelişti. Bunu sadece teknik evrede değil,
hatta daha büyük bir gelişme yaşadığını bile söyleyebileceğimiz sosyal evrede de
görebiliriz. Kitlelerin merakı ve katılımı, kalabalıkları kendisine çekmesi ve toplumun tam
kabulü Voleybolu daha da ileri götürme arzumuzun kanıtları ve faktörleridir. Resmi
Voleybol Kurallarının değiştirilmiş bir baskısını yayınlama girişiminin temelini de bu
oluşturmaktadır.
Değiştirilen Kuralların ortak, doğru ve aynı şekilde uygulanması sadece büyük bir iş olmakla
kalmayıp aynı zamanda Voleybolun daha da gelişmesi açısından çok önemlidir. FIVB Örnek
Kitapçığı’nı basarken kitabın büyük yardımı olacağı ve Kuralların dünya çapındaki
uygulamalarına bir bütünlük kazandırmak amacıyla geniş kapsamlı olarak kullanılacağı
düşünülmüştür.
Örnek Kitapçığı, FIVB Oyunun Kuralları Komisyonu tarafından onaylanan resmi kararların
alındığı oyunların bir derlemesidir. Kararlar Resmi Kuralların ruhuna ve anlamına açıklık
kazandırmayı amaçlamaktadır ve tüm onaylanmış müsabakalar sırasında uygulanması gereken
resmi yorumlardır.
FIVB KURALLARI ÖRNEK KİTAPÇIĞI’nın bu baskısı, Klaus Fezer tarafından, Dr.Jim
Coleman’ın formatına dayanarak, Yoshiharu Nishiwaki’nin orjinal çalışmalarından
derlenmiştir.
Bu kitapçık Oyunun Kuralları Komisyonunun diğer üyelerinin, Uluslararası Hakem
Komisyonu başkanı Gavriel Kraus’un ve komisyonunun diğer üylerinin yardımları ve
katkılarıyla oluşturul-muştur.
NOT: Takımların ve oyuncuların adlarıyla belirtilmedikleri yerlerde, oyunlarda söz edilen
her durumun açıkça anlaşılabilmesi için, servis atan takımı ve oyuncularını belirtmek
üzere “S” harfi kullanılmıştır. “R” harfi ise servis karşılayan takım ve oyuncularını
belirtmek üzere kullanılmıştır. Her iki durumda da 2, 3 ve 4 pozisyonları ön hat
oyuncularıdır. S-1 servis atan takımda doğru servis oyuncusu ve R-1 servis karşılayan
takımda son servis oyuncusudur.
Bu Örnek Kitapçığı, 1998 Kural değişikliklerini temel alan üçüncü baskıdır.
14
KISIM I:
UYGULAMANIN
TEORİK
PRENSİPLERİ
14
UYGULAMANIN TEORİK PRENSİPLERİ
Hakem, Kuralları uygulamaya koyan kişidir. Kuralların doğru olarak uygulanması için
hakemlerin Kuralları hatasızca anlayıp oyun içinde kararlı ve doğru bir şekilde
uygulamaları ve en önemlisi kural formülasyonunun temel prensiplerini kavramaları
gerekmektedir. Aksi takdirde Kuralları asla doğru ve kapsamlı olarak anlayamayacaklar
ve doğal olarak doğru şekilde uygulama konusunda büyük zorluklar yaşayacaklardır.
Özellikle de Kurallarda açıkça belirtilmeyen bir olay meydana geldiğinde hakemler
yetkilerini kullanarak doğru kararlar verebilirler. Kural 26.2.3 şöyle der: “Hakem,
Kurallarda belirtilmeyenler de dahil olmak üzere, oyunla ilgili her konuda karar verme
yetkisine sahiptir”. Bu ancak Kuralların formülasyonu ve uygulanmasının temel
prensiplerinin tümüyle kavranmasıyla mümkün olabilir.
Kuralların doğru olarak uygulayabilmek için hakemler Kuralların formülasyonu ve
uygulanmasının aşağıdaki başlıca fonksiyonları ve teorik prensiplerini eksiksiz olarak
bilmelidirler.
1.
Kuralların Fonksiyonu
Doğal olarak, eğer Kuralları doğru şekilde uygulamak istiyorsanız, Kuralların
fonksiyonlarının neler olduğunu bilmeniz gerekir. Genel anlamda Kurallar bir bütün
olarak aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:
A.
Oyunun Tanımlanması
Kurallar, Voleybola özelliklerini kazandırır ve diğer spor dallarından ayırır.
a.
Kurallar oyunun koşullarını, alanını ve gereçlerini; saha yüzeyini ve ölçülerin; file
ve topların yönetmeliklerini belirler.
b.
Kurallar katılanların sayısını, oyundaki oyuncuların sayısını ve pozisyonlarını,
dönüş sıralarını, vs. düzenler.
c.
Kurallar oyun yöntemlerini, topun nasıl oyunda tutulacağını, geçiş boşluğunu ve
sayının, setin ve maçın nasıl kazanılacağını belirler.
B.
Tekniklerin Kurallaştırılması
Kuralların çoğu uygun tekniklerin açık tanımını yapar ve bunları uygun olmayan
ve kural dışı tekniklerden ayırır. Teknikler kategorisi altındaki bu Kurallar doğru şekilde
uygulanabilmeleri için hakemler tarafından hassasiyetle incelenip açıklığa
kavuşturulmalıdır.
C.
Dürüst Koşullarda Oyun
Oyun alanı ve gereçleri, teknikler ve hatta davranışla ilgili tüm Kurallar her iki
takımın tüm oyuncuları için eşittir. Bu, hakemliğin çok hayati bir noktası olan
“DÜRÜSTLÜK”tür. Eğer Kurallar oynayan takımlar için farklı uygulanırsa, hakemler
bunu kasıtlı yapmasalar bile, bu dürüst ve adil olmaz. Bu nedenle Kuralların doğru
olarak anlaşılması ve uygulanması dürüstlük ve adaletin temel unsurudur.
D.
Eğitimsel Fonksiyon
Sportmence Davranış tüm spor dallarında sporcular için temel bir davranış
hedefidir. Bölüm Yedi, “Hatalı Davranış” özel olarak bu amaç için konulmuştur. Tüm
hakemlerin sporun özünü oluşturan bu fonksiyonun üzerinde önemle durmalıdır.
14
Sporun amacı sadece mücadele etmek değil; aynı zamanda bir sportmenlik ve
dürüstlük atmosferi yaratmak ve anlayış ve evrensel dostluk geliştirmektir.
2.
Kuralların Formülasyonunda Etkili Faktörler
Kuralların sporun gelişiminin gereklerine uygun olmak zorundadır. Bu nedenle
Kuralların formülasyonu ve değişimi için aşağıdaki faktörler doğal olarak dikkate
alınmalıdır.
A.
Teknik ve Taktik Gelişim
Kurallar sadece teknik ve taktik gelişimin gereklerine uygun olmakla kalmayıp
sporun gelişimini yönlendirmede inisiyatifi ele almalıdır.
B.
Seyredilebilirlik Gerekleri
Herhangi bir spor olayının promosyonu önemli ölçüde çekiciliğine bağlıdır.
Çekiciliği kalabalıkların duygusal motivasyon seviyesi ortaya koyar. Bu,
SEYREDİLEBİLİRLİK’tir.
C.
Sosyal Reklam Gerekleri
Modern sporun gelişimi büyük oranda sosyal unsura, yani topluma bağlıdır.
Reklam halkın spora ilgi duymasını ve sporu benimsemesini sağlamanın en önemli
ve etkili yoludur. Bu, dikkate alınması gereken temel faktörlerden biridir.
D.
Ekonomik Gerekler
Doğal olarak herhangi bir spor türünü tanıtırken kesinlikle mali desteğe sahip
olmak gerekir. Bu faktör için bazı ayrıcalıklar yapılmalıdır.
3.
Kuralların Uygulanmasının Temel Prensipleri
Kuralların uygulanmasının temel prensipleri doğal olarak yukarıdaki iki evreye
bağlıdır: Kuralların fonksiyonu ve etkili faktörler. Yukarıdaki iki evrenin gerekleri temel
alındığında aşağıdaki noktalar Kuralların uygulanmasının önemli prensipleri olarak
benimsenebilir:
A.
Oyunun İyi ve Dürüst Koşulları
En temel prensip, oyunculara en yüksek performans seviyelerinde oynama
olanağı sunacak olası en iyi koşulları ve fırsatları sağlamaktır. Performans seviyesi
sporun seviyesini yansıtır. Sporcular yıllarca müsabakalara katılmak için yetiştirilir. Bu
nedenle müsabakalar sporcuların eğitimlerinin sonuçlarını ve gerçek oyun seviyelerini
değerlendirmeleri için önemli bir fırsattır. Sporcuların seviyelerinin ya da bir maç ya da
müsabakanın gerçek sonucunun dürüst değerlendirmesi ancak oyuncuların kendilerini
ve performanslarını tümüyle sergileyebilmeleriyle mümkün olur. Bir hakemin her bir
teknik kararın oyuncular üzerinde belirgin psikolojik ve mantıksal etkileri olacağının
14
bilincinde olması gerekir. Herhangi bir psikolojik etki olumlu ya da olumsuz sonuçlar
doğurur. Dolayısıyla hakemliğin temel gereklerinden biri oyuncuların en üst seviyede
performans sergileyebilmeleri için uygun fırsatları yaratmaktır. Bu açıdan hakemin
kararlarıyla ilgili en hayati noktalar eşitlik ve istikrardır. Eşitlik ve istikrarın maddi temeli
doğruluk ve manevi temeli dürüstlüktür. Hakemlerin yüksek performans seviyesi
sergilenmesini kolaylaştıran bir başka nokta da oyunun temposunu doğru şekilde
kontrol etmektir. Tempo ne çok hızlı, ne çok yavaş olmalıdır.
B.Seyredilebilirliği Teşvik Etmek
Seyredilebilirlik sporun promosyonunda başlıca unsurdur. Seyircilerin coşkusunu
uyandırmak da hakemin önemle dikkate alması gereken bir unsurdur. Örneğin, hakem
duraklamaları nasıl azaltabileceğini ve kısaltabileceğini, oyun sırasında nasıl daha
fazla heyecanlı anlar yaratılabileceğini dikkate almalıdır. Hakem ne seyircileri motive
etme inisiyatifine sahiptir, ne de kalabalıkları engelleyip coşkularını söndürebilir.
Hakem sporu teşvik etme sorumluluğu da taşır.
C.
Hakemlerin İşbirliği
En iyi hakemlik faaliyetinin, yani doğru maç yönetiminin idari temeli, hakem grubu
içindeki işbirliğidir. Kurallarda belirtildiği gibi, hakem grubunun her üyesi özel yetkilere
ve sorumluluklara sahiptir. Hakem grubunun her üyesinin sahada verilen görevi
gerektiği gibi yerine getirmesini sağlayacak şekilde belirlenmiş özel bir pozisyonu vardır.
Bu pozisyon o kişiye oyunu tümüyle görmesini engelleyecek sınırlamalar
getirebilse de hakem takımının tüm oyunu daha iyi görmesini sağlayacak şekilde
belirlenmiştir. Dolayısıyla hakemler arasındaki tam işbirliği doğru kararlar verilmesini
sağlamanın ve verilen görevlerle sorumlulukları doğru şekilde yürütmenin tek yoludur.
Sonuç olarak, yukarıdaki tüm noktalar birleştiğinde bir hakemin sadece maçı
yönetme ve Kuralları doğru olarak uygulama görevini üstlenmekle kalmayıp aynı
zamanda oyunun psikolojik, sosyal ve teknik etkileri de dikkate alan bir kişi
olduğu açıktır. Hakem sadece bir organizatör ve hakem değil;aynı zamanda bir
eğitimci ve teşvikçidir.
ÖRNEK KİTAPÇIĞININ NUMARALANDIRMA SİSTEMİ
Örnek Kitapçığının yeni numaralandırma sistemi 2009-2012 Kural Kitapçığı’nın başlıca
bölümlerini yansıtır.
Bu numaralandırma sistemi vakaların daha kolay tanımlanmasını ve Kurallar değiştikçe
vakaların kolayca eklenip çıkarılmasını sağlayacaktır.
14
KISIM II:
OLAYLAR
BÖLÜM 1: KATILANLAR
YASAKLANMIŞ EŞYALAR GİYMEK
1.1
Karar
Bir oyuncu değişikliği yapılır. Yardımcı hakem
oyuna girecek oyuncunun protez bacağı
olduğunu fark eder. Böyle bir alete izin verilir
mi?
Yardımcı hakem bu aletin oyuncuya ya da
oyundaki diğer oyuncuların yaralanmalarına
sebep olacak bir tehlike oluşturmaması halinde
söz konusu oyuncunun oyuna girmesine izin verir.
Bununla birlikte alçılı bir oyuncunun oynamasına
veya takım sırasında oturmasına izin verilmez.
Kural 4.5.1
1.2
Karar
Bayanlar
müsabakasında
bir
oyuncu
parmağına sivri elmas taşlı bir yüzük takmıştır.
Baş hakem oyuncudan yüzüğü çıkarmasını
ister. Oyuncu yüzüğü çıkarmayı dener fakat
yüzüğün parmağından çıkması mümkün
değildir. Oyuncunun, parmağında yüzükle
oynamasına izin verilir mi?
Kuralın prensibi gereği oyuncu yüzüğü çıkarmak
zorundadır. Fakat yüzüğün parmaktan çıkması
gerçekten mümkün değilse, yüzük bantlanmalı ve
böylece
oyuncu
ve
diğer
oyuncular
sakatlanmalara karşı korunmalıdır. Hakemin
oyuncuya ve koça yüzüğün neden olacağı her
türlü sakatlanmanın sonucundan kuralı ihlal eden
oyuncunun sorumlu olduğunu belirtmesi gerekir.
Kural 4.5.1
KAPTAN
1.3
Karar
1999 Amerika Kupasında Arjantin Takımı’nın
oyundaki kaptanı Hugo Conte birçok kez
hakemin kararlarına karşı gelir
ve bazı
kararların veriliş nedeni hakkında sorular sorar.
Baş hakem için uygun davranış şekli nedir?
Baş hakemin takdirine göre bu davranışlar Kural
1.4
Karar
Bayanlar Norceca Şampiyonasında, Porto
Riko’nun Oyundaki kaptanı kendi takımının
servis sırasının doğru olduğundan şüpheye
düşer ve oyun başlamadan önce yardımcı
hakemden oyuncuların pozisyonlarının doğru
olup olmadığının kontrol edilmesini ister.
Oyundaki kaptanın bu hareketi kabul edilebilir
Kurallara uygun bir taleptir.
5.1.2’de ki limitleri aşarsa, baş hakem Kural 21.1’e
göre oyundaki kaptanı önce sözlü olarak uyarmalıdır.
Eğer davranışlar makul anlaşmazlık ölçüleri dışında
devam ederse, oyundaki kaptan kaba davranışı
nedeniyle ralli kaybı (sarı kart) ile cezalandırılmalıdır.
(rakip için sayı ve servis hakkı)
Kural 5.1.2, 20.1, 20.2, 21.2 , Şekil 9
Bu talepte bulunma hakkı takımlar tarafından
suistimal edilmemelidir.
Kural 5.1.2.2
14
bir talep midir?
1.5
Karar
A takımının oyundaki kaptanı, B takımının
oyuncularından hangilerinin ön hatta oynadığını
belirlemekte zorlanır. Bu nedenle oyundaki
kaptan başhakemden rakiplerinin dizilişini
kontrol etmesini ister. Buna izin verilir mi ?
Eğer bu talep sık sık yapılmamışsa, başhakem
yardımcı hakemden rakiplerin dizilişini kontrol
etmesini isteyecektir. Bununla birlikte rakiplerle ilgili
olarak verilecek tek bilgi oyuncuların pozisyonlarının
doğru olup olmadığıdır. Hangi oyuncuların ön ya da
arka hat oyuncuları olduğuna dair hiçbir bilgi
açıklanmayacaktır. Kural 5.1.2.2
1.6
Karar
Oyundaki kaptan çizgi hakemlerinden birinin
blokta top teması işaret ettiğini gördü.
Başhakem ise çizgi hakeminin bu işaretini
görmedi. Oyundaki kaptan başhakemden çizgi
hakemine işaretini sormasını kurallara uygun
şekilde ve kibarca nasıl ister?
Rallinin bitiminde, Oyundaki kaptan başhakemle
1.7
Karar
Karmaşık bir pozisyonda, hatalı bir karar veren
hakeme “S” takımının oyundaki kaptanı
tarafından itiraz edildi. Başhakem oyuncuya
“Hakem kararının nihai olduğunu ve itirazın
kabul edilmeyeceğini “ söyledi. Hakemin bu
ifadesi doğru mudur?
Başhakem hatalıdır. Hakem verdiği kararın nedenini
açıkça izah etmelidir. Oyundaki kaptan eğer bu
açıklamadan tatmin olmazsa, maçın sonunda
anlaşmazlığı resmi bir itiraz olarak kaydetme veya
yazı hakemine kaydettirme hakkını saklı tutar.
Kurallarla veya cezaların uygulanmasıyla ilgili
itirazlara izin verilir ve kabul edilmeleri zorunludur.
Maç sonuna kadar olay ile ilgili tartışmaya izin
verilmez.
Kontrol Komitesi’nin bulunduğu Uluslararası resmi
müsabakalarda itiraz eden takımın koçu, jüri
başkanından bir Bilirkişi Konferansı talep edebilir.
Bilirkişi
Konferansı’nın
prosedürleri
Hakem
Talimatları’nda verilmiştir.
Diğer taraftan takımların, hakemin maç içerisindeki
kararlarına itiraz etmelerine izin verimez.
Kural 5.1.2.1 , 23.2.4
konuşmak için elini kaldırabilir ve kibar bir şekilde
başhakemden kararın yorumunun açıklanmasını
talep edebilir. Hakemin talebi dikkate alması gerekir.
Kural 5.1.2.1 , 20.2.1
KOÇ
1.8
Atina
Karar
Olimpiyat
Oyunları’nda
bir
maçta
Bu
tür
cihazların
kullanımına
izin
verilir.
14
İki
oyunun başlamasından önce başhakem
Brezilya Takım koçunun bir kulaklık taktığını
ve reklam panolarının arakasında oturan
istatistikçiyle konuştuğunu fark eder. Bu tür
cihazlara izin verilir mi?
istatistikçinin oyun sahasının sonundaki reklam
tabelalarının arkasında bir masada oturmalarına izin
verilir ancak oyun alanına, sahasına ya da kontrol
bölgesine giremez veya takım sıralarının yakınına
gidemezler.
1.9
Karar
Almanya ile Kanada arasındaki maçın birinci
ve ikinci setlerinde, Almanya takımının koçu
başhakemin verdiği bazı kararlara karşı çıkar.
Daha sonra, Yardımcı hakeme doğru yürür ve
başhakemin verdiği kararlarla ilgili olarak
açıklamalarda bulunması için ısrar der. Bunun
üzerine yardımcı hakem, koç ile iki kez 10 sn.
den daha fazla bir süre konuşur. Yardımcı
hakemin bu uygulaması kurallara uygun
mudur?
Kural 5.1.2’ye göre sadece oyundaki kaptanın
hakemlerle konuşma ve verilen kararla ilgili açıklama
isteme hakkı vardır. Koçun hakemlerle konuşma
yetkisi yoktur.
Yardımcı hakem koç ile konuşmayı red ederek, onun
kendi sorumluluk bölgesine dönmesini istemeliydi.
Eğer bu etkili olmazsa, uygun yaptırımlar için
başhakeme derhal haber vermeliydi.
Normalde başhakem, koçu bu davranışı nedeniyle
oyundaki kaptan vasıtasıyla uyaracaktır. Ceza
verilmez.
Eğer koçun bu davranışı devam ederse, baş hakem,
koçu kaba davranışı için oyundaki kaptan aracılığıyla
sarı kart ile cezalandıracak ve sonuçta rakip takım
bir sayı kazanacak ve servis atma hakkını elde
edecektir.
Kural 5.1.2, 5.2.3.4, 21.1, 21.2, 21.3
1.10 (1.11)
Karar
CEV Kupası maçında Macar koç serbest
bölgenin içinde oyun alanının yan çizgisine
doğru hareket etti. Mola talep etmek
istediğinde, asistan koça zile basmasını
işaret etti ve zilden sonra mola talebi için
resmi işaretini yaptı.
Böyle bir mola talebi uygulaması kabul
edilebilir mi ?
Bu mola talebi için kabul edilebilir bir uygulamadır.
Öncelikle, koç mola talebinde bulunmaya yetkili bir
kişi olup, mola talebinde bulunulurken hem zile
basmak hem de el işareti yapmak gerekmektedir.
Maçın akışını kolaylaştırmak amacıyla koça tanınan
yeni haklara göre; Koç, serbest bölge içerisinde
hareket edebilir ve takımın başka bir üyesine zile
basma yetkisi vermesine izin verilir ancak resmi el
işaretini koçun yapması zorunludur.
Kural 5.2.1, 5.2.3.3, 5.3.1
14
1.11 (1.12)
Karar
Bayanlar Dünya Şampiyonası’nda Japonya
ile Rusya oynuyordu. Japon takımının asistan
koçu ve antrenörü maç boyunca takım
sırasından sıçrayarak kalkıp yan çizgi
boyunca koşan koçu takip ettiler. Başhakem
bu davranışa engel olmak için herhangi bir
şey yapmadı. Japonların bu davranışı kabul
edilebilir mi?
Kurallar sadece koçun serbest bölgede yan çizgi
boyunca, hücum çizgisinin uzantısı ile ısınma sahası
arasında serbestçe hareket etmesine izin verir.
Müsabakada koç, görev ve sorumluluklarını koç sınır
çizgisinin gerisinden yerine getirmelidir. Takımın
diğer üyeleri takım sırasında oturmalı veya ısınma
sahasında olmalıdır. Başhakem, Japon koçu bu
konu ile ilgili olarak oyundaki kaptan aracılığıyla
uyarmalı ve asistan koç ile antrenörün oturmalarını
talep etmeliydi.
Kural 5.2.3.2, 5.2.3.4, 5.3.1
1.12 (1.13)
Karar
Nyborg ile Austrat arasındaki bir Avrupa
Kupası maçında, Austrat’ın koçu Liberosuna
taktik vermek için dip çizgiden oyun alanına
girdi. Başka bir pozisyonda da orta çizginin
uzantısı ile hücum çizgisinin uzantısı arasında
ayakta durdu. Koçun duruş pozisyonu yazı
hakeminin görüş alanını kapatmıştı. Bu
davranışa karşı hakemlerin doğru uygulaması
ne olmalıdır?
Sadece koçun hücum çizgisi uzantısı ile ısınma
sahası arasındaki serbest bölge içinde yürüme
hakkı vardır. Ancak oyun alanına girerek görevlerini
yerine getirme hakkı yoktur. Bu nedenle koç 3
durumda doğru davranışta bulunmamıştır. Koçun;
1. Takımının oyun alanının arkasında, servis
bölgesinin içinde bulunmasına
2. Hücum çizgisi uzantısı ile orta çizgi arasında
bulunmasına
3. Oyun alanına girmesine,
izin verilmez.
Başhakem, oyundaki kaptan vasıtasıyla koça küçük
hatalı davranış uyarısı vermeliydi. Koça görevi ile
ilgili
hareketleri
yapacağı
alanın
sınırları
hatırlatılmalıydı.
Kural 5.2.3.4
14
BÖLÜM 2: OYUN FORMATI
KURA ATIŞI
2.1
Karar
Bir maçın birinci ve beşinci setinden önce kura
atışını kazanan takım kaptanının seçenekleri
nelerdir?
Kura atışını kazananın üç seçeneği vardır:
1. Servis atmak,
2. Servis karşılamak,
3. Oyun alanının sağ veya sol tarafını seçmek,
Eğer kura atışını kazanan takım kaptanı, oyun
alanının bir tarafını seçerse,
kaybeden takım
kaptanı otomatikman oyun alanının diğer tarafını
almak zorundadır ve bu nedenle servis atma veya
karşılama
haklarından
da
birini
seçmek
durumundadır. Eğer kazanan takım kaptanı servis
atma hakkını seçerse, kaybeden takım kaptanı
otomatikman servis karşılayacağından ancak oyun
alanlarından herhangi birini seçebilir. Eğer kazanan
takım kaptanı servis karşılamayı seçerse, kaybeden
takım kaptanının, takımı otomatikman servis
atacağından sadece oyun alanını seçme hakkı
olacaktır.
Kural 7.1.2
POZİSYON VE DÖNÜŞ HATALARI
2.2
Karar
ABD Ulusal Şampiyonası’nda arka orta
oyuncusu olan Sato, ön orta oyuncusu olan
Miller’ın net bir şekilde önünde durmaktaydı.
Rakip takımın servisçisi tarafından servis
vuruşunun yapılmasından hemen önce Sato
havaya sıçradı ve Miller’ın önünde ve yere
temas etmiyorken servis vuruşu yapıldı.
Sato’nun
takımı
kurallara
uygun
bir
pozisyonda mıydı?
Oyuncular zeminden havaya sıçradıkları
anda,
zeminle
temas ettikleri en son noktadaki
konumlarını korurlar. Bu yüzden Sato havadayken
zeminle en son temas ettiği noktadaki konumunu
koruduğundan, Sato’nun Miller’ın önünde olduğu ve
pozisyon hatası yaptığı kabul edilir ve rakip takıma
bir sayı ve servis atma hakkı verilir.
Kural 7.4, 7.4.2, 7.4.3
2.3
Karar
Servis atılacağı anda arka ortadaki R-6
oyuncusunun her iki
ayağıda, ön ortadaki
R-3’ün ayaklarından çok az gerideydi. Servis
vuruşu yapıldığı anda ise R-6’nın bir eli
R-3’ün ayaklarının açıkça önünde ve zemine
temas eder durumdaydı. Bu karşılayan takım
için kurallara uygun bir pozisyon mudur ?
R6’nın pozisyonu kurallara uygundur. Oyuncuların
pozisyon hatası yapıp yapmadığının değerlendirilmesinde sadece zemine temas eden ayaklar dikkate
alınır.
Kural 7.4.3, 7.5
14
2.4
Karar
Servis vuruşu yapıldığı anda Amerikalı pasör Yardımcı hakem doğru karar vermiştir.
Jeff Stork’un ayağının bir kısmı rakip oyun
Kural 1.3.3 , 7.4
alanına, geri kalan kısmı da orta çizginin
üzerine temas etmekteydi. Yardımcı hakem,
servis vuruşu anında Stork’un bütünüyle kendi
takımının oyun alanını sınırlayan çizgilerin
içerisinde olmaması nedeniyle düdük çaldı.
Yardımcı hakemin kararı doğru mudur ?
2.5
Karar
Brezilya, Bayanlar Grand Prix’sinde bir maç Hakemin mevcut bilgilere dayanarak verdiği karar
oynuyordu. Üçüncü sette servis karşılayan
doğrudur.
Brezilya Takımı bir ralliyi kazandı. Brezilya’nın 6 Kural 7.7.1, 23.2.3
numaralı
oyuncusunun
servis
atması
gerekiyordu. Ancak 5 numaralı oyuncu servisi
attı. Yazı hakemi bu durumu fark edemedi.
5 numaralı oyuncu üç sayı boyunca servis attı.
Bundan İki ralli sonra Brezilya takımı servis
atmak için döndü. 5 numaradan sonra gelen 11
numaralı oyuncu doğal olarak servis atmak için
servis bölgesine gitti.
Servis atışından sonra yazı hakemi yanlış
oyuncunun servis attığını işaret etti. Müsabaka
cetvelinden sadece 5 numaralı oyuncunun
servis atması gerektiği belirlendi. Daha sonra
maçın videokasetinin izlenmesiyle gerçekler
ortaya çıktı, ancak bunlar müsabaka cetvelinden
belirlenemezdi.
Hakem, 11 numaranın servis atışı için
Brezilya’nın “ralli kaybına” karar verdi ve Brezilya
doğru dönüş pozisyonuna getirildi. Başka bir
sayı iptali yapılmadı. Baş hakemin kararı doğru
muydu ?
15
2.6
Kore takımı ralliyi kazanarak sayı ve servis atma
hakkını elde etti. Takım servis için dönmeden
önce, Kore takımının oyundaki kaptanı, yardımcı
hakemden, servisi atacak doğru oyuncunun
belirlenmesi için pozisyon kontrolu yapılmasını
talep etti. Yazı hakemi, yardımcı hakeme 10
numaralı oyuncunun doğru servis oyuncusu
olduğunu söyledi.
10 numaralı oyuncu dört sayı boyunca servis attı.
Aynı oyuncu tekrar servis atacağı sırada yazı
hakemi yardımcı hakeme hata yaptığını ve
aslında 8 numaralı oyuncunun Kore takımı için
servis atması gerektiğini bildirdi.
Başhakem 10 numaralı oyuncu servisteyken,
Kore takımının kazandığı dört sayının iptal
edilmesine karar verdi. Kore takımının pozisyonu
ve sayısı 8 numara servis atacak pozisyona
getirildi. İptal edilen 4 sayılık periyot içerisinde
alınan tüm takım molaları ve yapılan oyuncu
değişiklikleri iptal edildi. (Teknik mola hariç)
Ardından Kore takımı oyundaki kaptanının servis
atacak oyuncuyu öğrenmek için yaptığı talep
anındaki sayıdan itibaren,
8 numaralı
oyuncunun servis atışına izin verilerek oyun
yeniden başlatıldı.
Bu durumda baş hakemin uygulamaları doğru
mudur ?
Karar
Hakemin uygulamaları doğruydu.
Bu tür durumlarda hatalı davranışlar ve teknik molalar
aynen kalır.
Takımlar
kendi
orijinal
pozisyon
kağıdındaki
dizilişlerine uygun olarak geri döndürülmelidir.
Bu olaylar müsabaka cetveline kayıt edilmelidir.
2.7
Karar
Baş hakem servis düdüğünü çaldıktan sonra
takımın sahada 5 oyuncusu olduğunu fark etti.
Libero ve Libero ile yer değiştirecek oyuncu
ısınma sahasındaydılar ve oyuna girip ralliye
katılma niyetleri belli değildi.
Böyle bir durumda hakemlerin doğru uygulaması
ne olmalıdır ?
Baş hakem, serviscinin topa sahip olduğuna ve
takımların oynamaya hazır olduklarına emin olduğu
zaman servis düdüğünü çalmalıdır. Mantıken bu tür
hareketler takımın sorumluluğundadır. Örneğin,
oyuncu servis bölgesi dışından servis atışını
kullanıyorsa veya servis vuruşu anında oyuncunun bir
ayağı oyun alanının dışına temas ediyorsa bu
durumlarda hakem oyuncuya bilgi vermez.
Bu olayda başhakem servis düdüğünü çaldıktan sonra
hatayı ettiğinden, derhal düdük çalarak oyunu
durdurmalı, hatalı takıma geciktirme yaptırımı
uygulamalı ve geciktirme yaptırımının sonucuna göre
de oyuna devam edilmeliydi.
Kural 7.5 , 7.7 , 12.3 , 12.4.3
15
BÖLÜM 3 : OYUN HAREKETLERİ
____________________________________________________________________________
__
TOPLA OYNAMA
3.1
Karar
Erkekler Grand Şampiyonlar Kupası’nda
Japonya ile Hollanda oynuyordu. Japon
servis karşılama oyuncusu Hollanda servisini
kötü bir şekilde karşıladı ve top anten
dışından, file üzerinden geçti.
Japonya pasörü Narita, Hollanda serbest
bölgesindeki bu topu takip etti ve vuruşla
topu kendi oyun alanına doğru yönlendirmek
istedi. Narita’nın vurduğu top ne yazık ki fileyi
geçmedi ve Hollanda’nın oyun alanı
tarafından fileye doğru yöneldi ve Hollandalı
orta blokçu topu tuttu.
Başhakem Hollandalı orta blokçu topu
tutmadan önce düdük çaldı ve “hariç top”
işareti verdi. Hakemlerin işareti doğru
muydu? Top hangi pozisyonda “hariç” olur?
Hakemin “hariç top” kararı doğrudur. Top, filenin
Hollanda tarafındayken serbest bölgenin üzerindeki
boşluktan, oyun alanına doğru, bütünüyle geçtiği anda
“hariç” olmuştur. Bu nedenle top, filenin Hollanda oyun
alanına yan çizgi üzerinden bütünüyle geçtiği anda
“hariç” olur.
Topun, filenin Japonya tarafına doğru geriye
çevrilmesini engellemeye teşebbüs etmemek şartıyla,
serbest bölge içindeki topa Hollandalı bir oyuncu da
vursa, bu hariç top olacaktı.
Kural 10.1.2 , 10.1.2.2
3.2
Karar
İtalyan smaçör Papi geri hat oyuncusuyken
takımın birinci vuruşunu yapmak için
teşebbüste bulundu ve bir elinin avuç içiyle
topa vurdu. Hakem oyunun devam etmesine
izin verdi.
Hakemin doğru uygulaması ne olmalıydı?
Hakemin kararı doğruydu.
Topun
tutulup
tutulmadığına
veya
fırlatılıp
fırlatılmadığına top temasının kalitesine göre karar
verilmelidir. Hakemler, Papi’nin topu tuttuğunu veya
fırlattığını açıkça görmediği bu tür pozisyonlarda düdük
çalmak için acele etmemelidirler.
Kural 9.2.1, 9.2.2, 9.2.3.3, 9.3.4
3.3
Karar
ABD ve Çin arasındaki bir bayan maçında
Çinli Li, Elaina Oden’ın bloğuna smaç vurur.
Top bloktan sekerek Çin takımının sahasına
geri döner. Li manşetle topa vurmaya
teşebbüs eder. Ancak top tek bir harekette ve
hiç bir taşıma veya fırlatma olmaksızın bir
kolundan sekerek diğer kola oradan da
göğsüne temas eder. Başhakem oyunun
devam etmesine izin verir.
Karar doğru
mudur?
Baş hakem doğru karar vermiştir. Bu temas, rakipten
gelen topa yapılmış olan takımın birinci vuruşudur. Çinli
Oyuncu topu tutmadığı ve fırlatmadığı için ve temasların
tek bir oyun hareketi esnasında yapılmasından dolayı
art arda yapılan temaslar kurallara uygundur.
Art arda temaslara izin verilen birkaç tane
vuruş” durumları vardır. Bunlar:
“birinci
1. Servis karşılama.
2. Hücum vuruşunu karşılama. Bu yumuşak ya da sert
bir hücum olabilir.
3. Kendi takımından birinin bloğundan gelen topu
karşılama.
4. Rakibin bloğundan gelen topu karşılama.
Kural 9.2.3.2, 14.2
15
3.4
Karar
Pan-Amerika Oyunları’nda ABD’li Tee
Williams’ın hücum vuruşuna Brezilyalı
oyunculardan biri blok yapmaya çalışır. Top
Brezilyalı oyuncunun ellerine çarpar ve
oyuncuyla file arasında aşağıya doğru inmeye
başlar. Blok oyuncusu tek eliyle topa alttan
vurur. Top Brezilyalı blok oyuncusunun
koluna ve gövdesine hafifçe değer. Hakem
düdük çalar ve “tutulmuş top” işareti verir. Bu
karar doğru mudur?
Vuruşun kurallara uygun mu, yoksa bir “tutulmuş top”
mu olduğunu topa yapılan temas belirleyecektir. Bu
vuruş Brezilya’nın birinci takım vuruşu olduğundan,
Brezilyalı blokçunun tek bir oyun hareketi esnasında
olması şartıyla topa art arda temas etme hakkı vardır.
Bununla birlikte birinci vuruşta da “tutulmuş veya
fırlatılmış top” düdüğü çalmak mümkündür.
Kural 9.2.2, 9.2.3.2, 14.2
3.5
Karar
Pan-Amerika Oyunları’nda Kanada ve
Brezilya arasında oynanan maçta Brezilyalı
oyunculardan biri servisi karşılar. Ancak top
file dikey düzlemini geçtiğinde Kanada’nın ön
orta oyuncusu blok hareketi ile topu geri
yönlendirip
Brezilya’nın
oyun
alanına
düşürür. Bu kurallara uygun mudur?
Topa blok yapmak ve rakip oyun alanına
geri
göndermek kurallara uygundur. Başhakem blokçunun
top ile yaptığı temasın kurallara uygun olup olmadığına
karar vermelidir. Dikkate alınması gereken tek şey, topa
kurallara uygun olarak mı vurulduğu, yoksa “tutulduğu
ve/veya fırlatıldığı” mıdır? Blok hareketinde kurallara
uygun olmayan “tutulmuş top” teması olabilir. Kural
9.2.2
3.6
Karar
Amerikalı oyuncu Dan Landry Hollanda’ya Oyun kurallara uygundur. Bir oyuncunun serbest
karşı
oynarken
seyircilerin
oturduğu bölge dışında topla oynama hakkı vardır. Serbest
koltukların yakınındaki bir topu kurtarmak için bölge dışında, bir oyuncu topu kurtarmak amacıyla
havaya sıçradı. Landry topa temas ettikten sadece kendi oyun sahası tarafında herhangi bir
sonra zemine temas edemeyip seyirci yapının veya takım arkadaşının desteğini alabilir.
koltuklarına düştü. Landry’nin bu hareketi Kural 9 , 9.1.3
Kurallara uygunmudur
3.7
Karar
ABD Bayan Takımı Kanada’ya karşı
oynuyordu. Bir ralli esnasında Kanadalı
oyuncu topa temas edebilmek için seyirci
stantlarının içine kadar koştu. Tam topa
vuracağı sırada bir seyirci kalkıp topu
yakaladı. Kanada koçu seyirci müdahalesi
yüzünden rallinin tekrar edilmesini istedi.
Hakem bunu reddetti. Başhakemin kararı
doğru mudur?
Evet. Oyuncunun topu oyun sahasının kendi tarafındaki
seyirci standından ya da takımın oturma sırası da dahil
oyun sahası dışındaki herhangi bir yerden geri
çevirmesine izin verilir.
Diğer taraftan oyuncunun oyun sahası içinde top için
önceliği olduğu halde, oyun sahası dışında böyle bir
önceliği yoktur.
Kural 9, 9.1.3
15
3.8
Karar
Japonya ve Rusya Bayan Takımları arasındaki
Dünya Şampiyonası maçında Rus oyuncu çok
etkili bir hücum yapar. Japon defans
oyuncusunun savunması çok başarılı olamaz
ve top oyun alanının oldukça uzağına gider.
Bir başka Japon oyuncu topun peşinden
koşup yetişir ve serbest bölgenin dış sınırını
belirleyen reklam panolarının üstüne düşerken
olağanüstü bir hareketle topu kurtarır.
Gösterdiği olağanüstü gayret nedeniyle,
seyirciden büyük alkış alan oyuncu bu
hareketinde topu biraz taşımıştır. Başhakem
düdüğünü çalıp topun tutulduğunu ve
taşındığını işaret eder. Seyirciler hakemin
kararını yüksek sesle protesto ederler.
Hakem
böyle
bir
durumda
nasıl
davranmalıdır ?
Hakem sadece maçı yöneten ve kuralları mekanik
olarak uygulayan bir kişi olarak değil, aynı zamanda
Voleybolun gelişimi için sorumluluğu olan bir kişi
olarak da değerlendirilmelidir. Seyir zevki Voleybolun
gelişmesinde çok önemli bir unsurdur.
Hakem
seyircilerin
etkisinde
kalarak
karar
vermemelidir, ancak seyircileri de hayal kırıklığına
uğratmamalıdır. Hakem kararını verirken teknik ve
sosyal etkiler arasında uygun bir denge kurmalıdır.
Kısacası temel ve sosyal etkilerin devamı için bazı
teknik kurallardan belli bir noktaya kadar kesinlikle
taviz vermek gerekir.
İşte bu hakemlik “sanatı” dır.
3.9 (3.10)
Karar
İtalya ile Japonya arasındaki Erkekler Dünya
Kupası maçında İtalyan smaçör, Japon
blokçunun bloğuna karşı smaç vurdu. Top
blokçunun ellerinden sekerek, antenin
üzerinden geçiş boşluğunun kısmen dışından
ve başhakemin üzerinden İtalya serbest
bölgesine gitti. Japon geri hat oyuncusu topu
filenin Japonya tarafına doğru geriye
çevirmek için topun peşinden koştu. Çizgi
hakemi top “out” işareti verdi ve başhakem
düdük çalıp ralliyi İtalya’nın kazandığını ilan
etti.
Japonlar topun antenin üzerinden geçiş
boşluğunun
kısmen
dışından
geçmiş
olduğunu ve bu nedenle Japon oyunculardan
biri tarafından oynanabileceğini iddia ettiler.
Baş hakemin kararı kurallara uygun muydu ?
Baş hakemin kararı doğru değildi. Top antenin
üzerinden geçiş boşluğunun kısmen dışından rakibin
serbest bölgesine geçti. Bu yüzden Japonların topu
oyun alanının aynı tarafındaki geçiş boşluğu dışından
kendi oyun alanına geri çevirmesi kurallara uygundu.
Top oyunda olduğu sürece çizgi hakemi işaret
vermemeliydi.
Kural 10.1.2
FİLENİN ALTINDAN GEÇME
3.10 (3.11)
Karar
Erkekler Dünya Kupası’nda Hollanda Küba’ya
karşı oynuyordu. Oyunun bir anında Kübalı
smaçör Joel Despaigne geri hat oyuncusuydu.
Bu oyuncuya üç metre çizgisinin önüne bir pas
Kural 11.2.1 “Rakibin oyununa etki etmemek
şartıyla, filenin altından rakip oyun boşluğuna
girilmesine izin verilir” der. Müdahaleye izin
verilmediği çok açıktır. Tamamıyla kendi oyun
15
atıldı. Despaigne üç metre çizgisinin gerisinden
sıçrayarak çok başarılı bir hücum vuruşu yaptı
ve topukları orta çizginin üstünde ayaklarının
büyük bir kısmı ise Hollandalı blokçu
Zwerver’in ayaklarının üstünde olmak üzere
yere düştü. Zwerver bir sonraki topla
oynamaya teşebbüste bulundu ancak topa
ulaşmak için yeterince hızlı hareket edemedi.
alanında olan bir oyuncuya rakibi tarafından çarpılır
ya
da
ayağına
basılırsa
bu
oyuncunun
“müdahale”ye maruz kaldığı kabul edilir. Bu
durumda hatalı oyuncu cezalandırılmalıdır. Olması
muhtemel bu tür hataları tesbit etmek yardımcı
hakemin sorumluluklarından biridir.
Kural 11.2.1, 11.2.2.1 , 11.2.4
Zwerver yardımcı hakeme başvurup oyununa
müdahale olduğunu bildirdi ancak bu başvuru
yardımcı hakem tarafından dikkate alınmadı.
Maç boyunca benzer olaylar defalarca
tekrarlanmasına rağmen yardımcı hakem
tarafından dikkate alınmadı. Yardımcı hakemin
bu kararı doğru mudur?
3.11 (3.12)
Karar
Brezilyalı smaçör ayağını öyle bir salladı ki
yanlışlıkla filenin altından Hollandalı blok
oyuncusuna çarptı.
Bu temas Hollandalı oyuncunun bloktan geri
gelen topla oynamasına engel oldu ve
Hollanda Takımı ralliyi kaybetti. Hakemin ne
yapması gerekirdi?
Hakem, Hollandalı oyuncuya müdahale ettiği için,
Brezilyalı oyuncuya kural dışı hareket düdüğü
çalmalıydı. Ralliyi Hollanda Takımı kazanmalıydı.
Kural 11.2.1
3.12 (3.13)
Karar
Maçın beşinci setinde, oyuncu hücum
vuruşunun
ardından
yere
düştüğünde
dengesini kaybetti ve rakibin oyun alanına
dizleri üzerine düşerek zeminde ıslak bir bölge
bıraktı. Baş hakem düdük çalarak oyunu
durdurduğunda top rakip tarafta oyundaydı.
Hakem sayı ve servisi rakibe verdi. Bu kararı
kurallara uygun muydu?
Eğer hakem yerdeki ıslak bölgenin rakip takım
oyuncuları için tehlikeli olabileceğini düşünüyorsa bu
durum,
rakibin
topla
oynama
girişimini
engelleyebilecek bir oyunu etkilemedir.
Kural 11.4.4
FİLEDEKİ OYUNCU VEYA OYUNCUNUN FİLEYE TEMASI
3.13 (3.14)
Karar
ABD Bayan Takımı servis karşılıyordu. Arka Hareket oyunu etkilemediğinden
oyuncu Lori Endicott Amerika'nın pasörüydü. doğruydu.
Tee Williams topu başarısız bir şekilde karşıladı Kural 11.3.1, 11.4.4
ve Endicott pas atmak için arka bölgeye gitmek
hakemin
15
kararı
zorundaydı. Endicott arka bölgeye gitmek için
geriye dönerken hafifçe fileye temas etti. Hakem
bu file temasına düdük çalmadı.
Hakemin kararı doğru muydu?
3.14 (3.15)
Karar
Olimpiyat Oyunları’nda, Arjantin ve ABD Erkek
Takımları arasındaki bir maçta Amerikalı bir
oyuncu fileye doğru pas atar. Top file dikey
düzlemini geçer. Pasör Stork file dikey
düzleminin diğer tarafına uzanıp pasını atarak
hücum oyuncusu Buck’ın hücum vuruşu
yapmasını sağlar. Hakem bu oyuna hata
düdüğü çalar. Bu oyun kurallara uygun değil
midir?
Hakem doğru karar vermiştir.
Bir oyuncunun file dikey düzlemini geçen topa temas
edip onu kendi oyun alanına geri çevirmesine izin
verilmez.
Bu nedenle Stork’un hareketi kurallara uygun değildir.
Filenin altındaki benzer bir oyun farklıdır. Filenin
altında eğer top file dikey düzlemini sadece bütünüyle
geçerse bu oyun kural dışıdır.
Kural 9 , 11.2.1
3.15 (3.16)
Karar
Bayanlar Dünya Şampiyonası’nda, Japonya ve
Rusya arasındaki bir maçta Japon smaçör
filenin üzerine doğru atılan bir pasa hücum
vuruşu yapar. Rus blokçu, filenin diğer tarafına
uzanmadan, top filenin tam üzerindeyken hücum
oyuncusu ile aynı anda topa temas eder. Aynı
anda yapılan bu temastan sonra top filenin
Rusya tarafındaki sınır çizgilerinin dışında yere
düşer. Hakem ralliyi Japon Takımı’na verir.
Hakemin verdiği karar doğru mudur?
Başhakemin kararı yanlıştır. Rakiplerin aynı anda
yaptıkları temas sonrasında top, sınır çizgilerinin dışına
düşerse, topun yere düştüğü yerin pozisyonuna göre,
filenin karşı tarafında bulunan takım hata yapmış olur.
Top Rusya Takımının tarafındaki sınır çizgilerinin
dışına düştüğü için, ralliyi Rusların kazanması
gerekirdi.
2006 Kongresinde alınan karara göre, iki rakip oyuncu
tarafından file üzerindeki topa aynı anda yapılan temas
sonucunda top bir süre dursa dahi ralli devam eder.
Kural 9.1.2.2, 9.1.2.3
3.16 (3.17)
Karar
Çinli blok oyuncusu Lia Yawen Amerikalı hücum
oyuncusu Tammy Liley’ye blok yapar. Lia blok
yaparken Liley’nin smaç vurduğu top fileyi Lia’nın
kollarına
çarptırır.
Lia’nın
topla
oynama
teşebbüsünde bulunmasına rağmen hakem file
teması işaret etmez. Bu karar doğru mudur?
Eğer file, blok oyuncusuna çarptıysa hata olmaz. Eğer
blok oyuncusu blok hareketi sırasında filenin üst
kısmına (beyaz banta) değerse hata yapmış olur.
Kural 11.3.3, 11.4.4
3.17 (3.18)
Karar
Bir maç esnasında, hücum oyuncusu tarafındanYardımcı hakemin kararı doğru değildir.
vurulan çok sert bir smaça blokçu blok yapar.
Top blokçunun ellerinden seker ve oyun alanı dipKural 11.3.1'e göre; oyunu etkilememek kaydıyla
15
çizgisinin çok uzağına doğru gider. Liberofileye temas hata değildir.
oyuncusu koşar ve topu kurtarmak için plonjon Kural 11.3.1, 11.4.4
atar. Tüm seyirciler bu heyecan verici oyuna
konsantre olmuş ve Libero oyuncusunun
çabalarını alkışlamaktadır. Blok oyuncusu ise
blok hareketini bitirip yere düştükten sonra oyuna
devam etmeye hazırlanmak için döner. Tam
dönerken omzuyla hafifçe fileye temas eder.
Yardımcı hakem file teması için düdük çalar.
Buna hata düdüğü çalınır mı?
3.18 (3.20)
Karar
ABD erkek takımı Küba’ya karşı oynuyordu.
Küba hücum yapıyor ve ABD’li oyuncularda blok
yapmaya
hazırlanıyordu.
Kübalı
hücum
oyuncuları fileye doğru koştu ve Kübalı pasör
Diago çok usta bir aldatmacayla IV numara
pozisyonunda ki hücum oyuncusuna bir pas attı.
Top ABD bloğundan sekti ve ABD arka
bölgesinde oynandı.
Kübalı oyuncunun IV
numara pozisyonundan topa vurduğu anda,
Amerikalı blokçu II numara pozisyonunda ki
Kübalı smaçöre blok yapmaya çalışırken fileye
değdi.
Yardımcı hakem Amerikalı oyuncunun topla
oynamaya çalışırken fileye değmesi nedeniyle
düdük çaldı.
Yardımcı hakemin bu kararı doğru mudur?
Hayır. Yardımcı hakemin kararı doğru değildir. Hücum
vuruşu Küba takımının dört numaralı pozisyonundan,
file teması ise iki numaralı pozisyonundan yapılmıştır.
Ne hücum oyuncusunun ne de blok oyuncusunun
topla oynama durumunda olmaması nedeniyle ve file
teması oyunu engellemediği için file teması kurallara
uygun bir hareketti ve oyun durdurulmamalıydı.
Kural 11.3.1
3.19 (3.21)
Karar
Amerika
NCAA
Ligi’nde
Arizona
Eyalet
Üniversitesi ile Oregon Üniversitesi arasındaki
maçta aşağıdaki pozisyon oluştu. Arizona Eyalet
Üniversitesi orta hücumcusu topa vurmak için
yaklaştı. Arizona pasörü zamanlama hatası
yaparak bir pas attı ve top, hücum oyuncusunun
başının üzerinden gitti ve başka bir oyuncu
tarafından temas edilmeden yere düştü.
Oregon Üniversitesi orta blok oyuncusu, Arizona
Eyalet Üniversitesi orta hücum oyuncusuna blok
yapma teşebbüsündeyken fileye temas etti. File
teması topun Arizona oyun alanına düşmesinden
önce oldu. Hakem Oregon orta blok oyuncusu için
hata düdüğü çaldı. Hakemin kararı doğru muydu?
Hakemin kararı doğruydu. Topa ne hücum oyuncusu
ne de blokçu temas edememesine rağmen, Oregon
Üniversitesi orta blok oyuncusu file üst bandına temas
ettiği sırada, topla oynama hareketi içerisindeydi.
Kural 11.3.1, 11.4.4
15
3.20 (3.22)
Karar
Japon erkek takımı oyun alanının ortasından iki
hücum oyuncusuyla hızlı bir kombinasyon
yapıyordu. Japon pasör topu ortaya atma yerine
IV numaralı pozisyona attı. Bu esnada Kore’nin
orta blokçusu kombinasyonu engellemeye
teşebbüs ederken fileye temas etti. Başhakem
Koreli orta blokçu için file hatası çaldı. Baş
hakemin kararı doğru mudur ?
Evet başhakemin kararı doğrudur.
Eğer hakem
pozisyonu, oyuncu ile topun birbirine yeterince yakın
bir durumdayken, oyuncun file üst bandına temas
ettiği şeklinde değerlendirmişse kararı doğrudur ve file
üst bandına temas gerçekten “file hatasıdır”.
Kural 11.3.1, 11.4.4
3.21 (3.23)
Karar
Japonya Bayanlar Lig Şampiyonası’nda Daiei maçBaş hakemin kararı doğru değildir. File teması, oyunu
sayısı için servis karşılar. Hücum oyuncusu topaetkilemediği için hata değildir.
hücum vuruşunu yaptıktan sonra dengesiz birKural 11.3.1, 11.3.2, 11.4.4
şekilde yere temas eder ve top hala oyundayken
iki adım atıp filenin anten dışındaki kısmına hafifçe
sürtünür. Hakem hata düdüğü çalar ve bu hata ile
maç sona erer. Hakemin kararı doğru mudur?
3.22 (3.24)
Karar
Çin ve Kore arasındaki bir maçta Koreli pasör, Yardımcı hakemin kararı doğru değildir, çünkü
smaçöre pas atar. Hücumcu topa vururken pasörün file teması oyunu etkilememiştir.
diziyle de pasöre çarpar. Bu çarpma pasörün Kural 11.3.1, 11.4.4
fileye sürtünmesine sebep olur.
Yardımcı
hakem pasöre hata çalar.
Bu karar kuralın doğru bir yorumu mudur?
SERVİS
3.23 (3.26)
Karar
Bayanlar NORCECA Şampiyonası’nda yazı
hakemi, Amerikalı servis oyuncusu Elaine
Youngs’ın, doğru servis oyuncusu Thater yerine
servis pozisyonu almış olduğunu fark etti.
Yazı hakemi doğru yapmıştır.
Yanlış bir servis oyuncusu servis atmaya hazır
olduğunda yazı hakeminin hakemleri uyarmadan
önce servis vuruşunun tamamlanmasını beklemesi
gerekir. Yazı hakemi hatayı işaret etmek için zil, çan
ya da benzeri bir işaret cihazı kullanabilir.
Kural 7.7.1, 12.2.1, 12.7.1, 25.2.2.2
Youngs servis için topa temas ettiği anda yazı
hakemi, yardımcı hakeme oyunu durdurmasını
işaret etti. Yazı hakemince yapılan bu hareket
doğru bir hareket midir?
15
3.24 (3.27)
Fransa’da ki Olimpiyat Elemeleri Turnuvası’nda,
bir teknik moladan sonra, hatalı bir servis
oyuncusu servis atmaya hazırlanıyordu. Baş
hakem servis için düdük çaldı. Servis atacak
takım hatanın farkına vardı ve doğru servis
oyuncusu servis atmaya hazır bir şekilde servis
bölgesine girdi. Baş hakem tekrar düdük çalarak
servis atışına izin verdi. Baş hakemin bu işareti
doğru mudur ?
Karar
Hakem hatalıdır. Servis atılmasına sadece bir kez
düdük çalınıp el işareti yapılarak izin verilir. Servis
vuruşunun bu izinden sonraki 8 sn içinde doğru
oyuncu tarafından yapılması gerekir.
Kural 12.4.4
3.25 (3.28)
Karar
NORCECA Şampiyonası’nda Meksika ile
Porto Riko arasındaki maçta Porto Riko’lu
servis oyuncusu
topu havaya attı ancak
sonra yere düşmesine izin verdi. Oyuncu
daha sonra yerden seken topu tuttu ve izin
verilen 8 saniyenin bitiminden önce, hemen
servisi attı. Bu uygulama servisci için kurallara
uygun bir hareket miydi ?
Servis oyuncusunun hareketi
kurallara uygun
değildir. Topa, havaya atıldıktan veya elden
(ellerden) bırakıldıktan sonra tek el veya kolun
herhangi bir kısmıyla vurulmalıdır. Başhakem
tarafından “servis için havaya atma” olarak
sayılan her tür harekete, servis vuruşu
yapılmalıdır.
Kural 13.4.2
3.26 (3.29)
Karar
Servis topu, karşılayan takım tarafından Hakemin kararı doğrudur. Antene temas eden top
oynanmadan önce, fileye ve antene değdi. Baş “out “ dur.
hakem servis hatası düdüğü çaldı. Hakemin Kural 8.4.3
kararı doğru mudur ?
3.27 (3.30)
Karar
Norveç’te ki Vestcup ‘da Klepp ile Oslo
arasında ki maçta birkaç kez, servis atışında
top file üst kenarında ki beyaz bantın tam
altına değdi. Başhakem her seferinde top fileye
değdiği anda düdük çalarak oyunu durdurdu.
Hakem ne zaman düdük çalmalıydı?
Başhakem doğru zamanda düdük çalmıştır. Servis
topu geçiş boşluğundan geçmelidir. Eğer top geçiş
boşluğundan
geçmezse,
servis
otomatikman
hatalıdır ve tam bu anda başhakem tarafından
düdük çalınmalıdır. Başhakem topun yere veya
servis atan takım oyuncularından birine temas
etmesini beklememelidir.
Kural 12.6.2.1
15
3.28 (3.31)
Karar
İngiltere Takımı servis atmaya hazırlanırken
topu
aldı.
Oyundaki
kaptan
servis
oyuncusunun doğru olup olmadığının kontrol
edilmesini talep etti. Yazı hakemi 6 numaralı
oyuncunun servis oyuncusu olduğunu bildirdi.
Oyundaki kaptan bu bilgilerin doğruluğundan
şüphelenir ve karşı çıkar ancak 6 numaralı
oyuncunun servis oyuncusu olduğu tekrarlanır.
Bu olayın sağduyuyla çözülmesi gerekir. İlk hata
İngiltere Takımının koçundadır ve kendi takımının
dizilişini hatalı verdiği zaman yapılmıştır. Bu hataya
yardımcı hakem ve yazı hakeminin dikkatsizlikleri
eklenmiştir.
Oyundaki kaptan yine tatmin olmaz ve
yardımcı hakeme yaklaşmaya teşebbüs
ederken başhakem servis için düdük çalar. O
karışıklık içinde İngiltere Takımı izin verilen
sekiz saniye içinde servis atmadığı için
cezalandırılır.
Müsabaka cetveli tekrar kontrol edildiğinde
İngiltere Takımı koçunun 6 numaralı oyuncunun
iki pozisyonda birden bulunduğu yanlış bir
pozisyon kağıdı verdiği anlaşılır. Doğrusu 6 ve 1
numaralar olması gerekmektedir. Oyundaki
kaptanın da tahmin ettiği gibi 1 numaralı oyuncu
servis atmalıdır. Bu durumda başhakemin doğru
kararı ne olmalıdır?
İngiltere Takımı yanlış servis oyuncusu için
cezalandırılmamalı ve 1 numaralı oyuncuya servis
atma izni verilmelidir.
Diğer yandan, koçun yaptığı diziliş hatası oyunda
gecikmeye yol açmıştır ve bu nedenle geciktirme
uyarısı verilmelidir.
Buna ilaveten, yardımcı hakem, koçtan yeni bir
diziliş kağıdı talep etmelidir.
3.29 (3.32)
Karar
1999 Erkekler Dünya Kupası’nda Kanada’nın
servisi fileye değdi ve Kanada sahasının
zeminine doğru düşmeye başladı. Filenin karşı
tarafında ki bir İspanyol oyuncu top zemine
değmeden önce file altından uzandı ve topu
tuttu.
Buna izin verilir mi ?
Baş hakem, topun kurallara uygun şekilde fileyi
geçmeyeceğini veya geçiş sırasında bir hata
olduğunu tesbit edinceye kadar top oyundadır.
Başhakemin, hatayı tesbit ettiği anda derhal düdük
çalmalıdır. Bu nedenle, hakem düdük çalıp hatayı
işaret ettiği andan itribaren İspanyol oyuncu topu
tutabilir.
Kural 12.6.2.1
HÜCUM VURUŞU
3.30 (3.33)
Karar
ABD Erkek Takımı’nın pasörü Lloy Ball geri hat
oyuncusu iken, hücum bölgesi içinden sıçradı
ve top file üst kenar seviyesinin bütünüyle
üzerindeyken hücum oyuncusuna doğru bir
pas attı. Hücum oyuncusu topa temas
etmeden önce top file dikey düzlemini
bütünüyle geçti ve Brezilyalı pasör Lima
tarafından blok yapıldı. Başhakem rallinin
Başhakemin kararı hatalıdır.
Ball’un pası, geri hat oyuncusunun hatalı hücum
vuruşu olmuş ve bu hücum vuruşu Lima blok yaptığı
anda tamamlanmıştı. Ralli Brezilya tarafından
kazanılmış olmalıydı.
Kural 13.1.3
16
devam etmesine izin verdi.
Bu karar doğru mudur?
3.31 (3.34)
Karar
Brezilya Takımın pasörü ve geri hat oyuncusu
olan Lima, takımın İkinci vuruşunda ön bölge
içerisinden sıçrayarak file üst kenar seviyesinin
tamamen üzerindeki topa temas etti. Lima,
takım arkadaşına pas atmak yerine topa hafifçe
vurarak Kübalı blokçu Hernandez’in üzerinden
filenin diğer tarafına göndermeye karar verdi.
Top file dikey düzlemine gelmeden önce,
Hernandez file dikey düzleminin bütünüyle diğer
tarafına uzandı ve topa blok yaptı. Hakemin
doğru kararı ne olmalıydı?
Bir geri hat oyuncusu tarafından ön bölge içerisinde
ve bütünüyle file üst kenar seviyesi üzerindeki topa,
hücum vuruşu tamamlandığı için Küba’nın ralliyi
kazanması doğru karardır.
Blokçu tarafından topa temas edildiği anda hatalı
hücum vuruşu tamamlanmıştır.
Kural 13.1.1, 13.1.3, 13.2.2, 13.3.3
3.32 (3.35)
Karar
ABD Takımı’nın ikinci vuruşunda Liley topu
file yakınından Çin oyun alanına doğru
gönderdi. Top file dikey düzlemini
geçmemişti. Başhakeme göre,
ABD
takımından bu topa yetişebilecek herhangi
bir oyuncu yoktu. Çinli blokçu Qi filenin
üzerinden karşı tarafa uzandı ve bu topa
blok yaptı. Baş hakemin doğru kararı ne
olmalıdır ?
Takımın ikinci vuruşu olsa bile, eğer top rakip alana
doğru yöneliyorsa bu bir hücum vuruşu olarak
değerlendirilir. Ayrıca hakemin kanaatine göre ABD
takımından herhangi bir oyuncunun bu topa
yetişebilmesi mümkün olmadığından Qi’nin bloğu
kurallara uygundur.
Kural 13.1.1, 14.3
3.33 (3.36)
Karar
Bayanlar Dünya Kupası’nda Mısır takımının
geri hat oyuncusu olan Toson hücum çizgisi
önünden sıçrar ve top file üst kenar seviyesinin
bütünüyle üzerindeyken Mısır takımın ikinci
vuruşu olarak topa smaç vurur. Top filenin üst
kısmına çarpar ve Mısır takımının oyun alanına
geri döner. Başhakem, geri hat oyuncusu
Toson
tarafından
yapılan
bu
hücum
teşebbüsüne düdük çalmaz.
Hakemin kararı doğru mudur ?
Toson tarafından yapılan hücum vuruşunda top, file
dikey düzlemini geçmediğinden veya blokçulara da
temas
etmediğinden
hücum
vuruşu
tamamlanmamıştır. Mısır takımının topu rakip oyun
alanına göndermek için üçüncü bir vuruş hakkı
kalmıştır. Hakem oyunun devam etmesine izin
vermekle doğru bir karar vermiştir.
Kural 9.1, 13.1.3 , 13.2.2 , 13.3.3
3.37
Karar
ABD ve Çin Bayan Takımları arasındaki bir
maçta Çin takımı servis atar. Amerikalı oyuncu
Tee Williams hücum çizgisinin gerisinden sıçrar
ve file üst kenar seviyesinin tamamen üzerindeki
servis topuna temas eder.
Temas hücum
çizgisinin gerisinden yapılır ve top servis atan
takım tarafına geri gönderilir. Hakem oyunun
devam etmesine izin vermekle haklı mıydı ?
Hareket kurallara uygundur.
Servisten gelen toplara blok yapmak ya da file üst
kenar seviyesinin üzerinden gelen servis toplarına
hücum yapmak kurallara aykırı olmasına rağmen,
Williams tarafından yapılan hücum vuruşu, hücum
çizgisinin tamamıyla gerisinden yapıldığı için
kurallara uygundur.
Kural 13.3.4
BLOK
16
3.35 (3.38)
Karar
Bayanlar NORCECA Olimpiyat Elemeleri
Turnuvası’nda Soucy’nin servise yaptığı
karşılama vuruşunda top filenin yakınına doğru
düşüyordu. Geri hat oyuncusu olan Kanadalı
pasör Sawatzke sıçrayarak pas atmak için ön
bölgeye
girdi.
Top,
Sawatzke’nin
ulaşamayacağı kadar yüksekti ve file dikey
düzlemini
geçti.
Bu
sırada
Dominik
Cumhuriyeti’nin orta oyuncusu tarafından tekrar
karşı sahaya gönderildi ve top filenin diğer
tarafında kolları halen file üst kenar seviyesinin
üzerinde olan Sawatzke’nin koluna çarptı.
Sonrasında top sekti ve filenin diğer tarafındaki
Dominik Cumhuriyeti oyun alanına geçti.
Hakemin Swatzke için kural dışı blok hatası
çalması doğru bir karar mıdır ?
Evet, Geri hat oyuncusu Sawatzke tarafından
yapılan blok kurallara aykırıdır. Kasıtlı olarak blok
teşebbüsünde bulunmamış olsa bile Sawatzke’nin
file üst kenar seviyesinden daha yüksekte ve topun
fileyi geçme noktası yakınındaki top teması onu bir
blokçu yapar.
Kural 14.1.1, 14.1.3, 14.6.2
3.36 (3.39)
Karar
Kore ve Almanya Bayan Takımları arasındaki
maçta, Almanya takımından bir oyuncu file
üzerinden rakip oyun boşluğuna uzanarak,
Koreli pasörün ikinci vuruşuna blok yapar.
Başhakem bu harekete düdük çalmaz. Blok
oyuncusunun, filenin üzerinden (diğer tarafa)
uzanarak rakip pasörün topuna blok yapması
kurallara uygun mudur?
Başhakem için önemli olan konu pasörün hareketini
tanımlamaktır.
Başhakemin,
pasörün
ikinci
vuruşundan sonra topun istikametinin fileye paralel
mi olduğunu yoksa fileye doğru yönlenerek bir
hücum vuruşuna mı dönüştüğünü tesbit etmesi
gerekir.
Birinci durumda, top “rakipten gelmediği için” blokçu
hatalı olacaktır.
İkinci durumda pasörün attığı pas “rakipten geldiği
için”
hücum vuruşu olarak değerlendirilmelidir.
Kural 14.3’e göre bir hücum vuruşuna filenin karşı
tarafında blok yapmak hata değildir.
Hakemin parmaklar kullanılarak yapılan hücum
vuruşu ile “parmak pas” arasındaki farkı birbirinden
ayırabilmesi çok önemlidir.
Kural 14.1.1 , 14.3
3.37 (3.40)
Karar
Kübalı
Sarmientos
ABD’li
Timmons’ın
hücumuna blok yapar. Ardından ABD’nin orta
blokçusu Buck, Sarmientos’un bloğuna blok
yapar. Buck’ın bloğu kurallara uygun mudur, bir
bloğa karşı blok yapmak kurallara uygun
mudur?
Evet, blok yapmak,
rakip sahadan gelen topu
engelleme hareketidir, bu nedenle rakibin bloğuna
blok yapmak kurallara uygundur.
Kural 14.1.1
3.38 (3.41)
Karar
Erkekler Dünya Şampiyonası’nda Hollanda ve
Yunanistan arasındaki bir maçta Hollanda’nın iki
blokçusu başarılı bir blok yapar.
Top
Yunanistan sahasına düşmeden hemen önce
kurallara uygun olarak ayağının bir kısmı orta
çizginin Yunanistan tarafına temas eden
Hakem doğru karar vermiştir. Ayak pozisyonu
kurallara uygundur ve ayağa değen top sanki
zemine değmiş gibi değerlendirilmelidir. Hollanda
ralliyi kazanır.
Benzer bir durumda eğer top blokçunun ayağına,
ayak zemine değmeden önce çarparsa, blokçu
16
Hollandalı blokçulardan birisinin ayağına hafifçe Yunan Takımı’nın topla oynama fırsatına müdahale
değer. Hakem başarılı blok kararı verir.
etmiş olur. Bu durumda blokçunun hatası olarak
Bu karar doğru mudur?
değerlendirilir.
Kural 11.2.1
3.39 (3.42)
Karar
Amerikalı blokçu Kiraly filenin Rusya tarafında
topa blok yaptı. Top, Rusya oyun boşluğunda
fileye paralel bir şekilde birkaç metre gitti ve
Amerikalı ön hat oyuncusu Partie bu topu blok
hareketiyle Rusya zeminine düşürdü. Top
Amerika Takımı’nın oyun boşluğuna kesinlikle
girmemişti.
Hakem Partie’nin bloğuna hata düdüğü çaldı.
Hakemin bu kararı doğru mudur?
Başhakem doğru karar vermiştir. Partie’nin hareketi
kurallara uygun değildir. Partie’nin hareketi Kiraly’nin
hareketi ile “tek bir hareket” oluşturmaz ve kolektif
blok olarak değerlendirilemez. Bu nedenle Kiraly’nin
bloğundan hemen sonra Partie tarafından Sovyet
oyun boşluğunda yapılan bir hücum vuruşu söz
konusudur.
Kural 11.1.2, 14.1.1, 14.2 , 14.3
Eğer Kiraly’nin bloğundan seken top, file dikey
düzlemini geçmiş olsaydı ve Partie tarafından bu
topa yapılan temas (hücum vuruşu) filenin Amerika
tarafından yapılsaydı, o zaman bu vuruş kurallara
uygun olurdu.
Kural 13.2.1, 13.3.1, 14.1.1 ,14.2
3.40 (3.43)
Karar
Amerikalı servis karşılayan oyuncu Tammy
Liley’in karşıladığı bir serviste top, Amerikalı
oyuncular tarafından temas edilmese bile fileyi
geçecekti. ABD pasörü Endicott topla kurallara
uygun olarak oynayacak pozisyondaydı. Çinli
blokçu Li filenin dikey düzleminin karşı tarafına
uzandı ve Endicott’a topla oynama fırsatı
vermeden topa blok yaptı. Hakem Li’ye hata
düdüğü çaldı. Hakemin kararı doğru mudur?
Hakem doğru karar vermiştir, blok kurallara uygun
değildir. Başhakemin değerlendirmesine göre, hücum
eden takımın oyunu devam ettirmesinin mümkün
olmadığı durumlar haricinde,
hücum vuruşu
tamamlanana
kadar,
blokçular
filenin
diğer
tarafındaki topa temas edemezler.
Kural 14.3
3.41 (3.44)
Karar
Erkekler Dünya Kupası’nda Amerika Küba ile
oynuyordu. Amerika pasörü Lloy Ball geri hat
oyuncusuydu ve hücum çizgisinin önündeyken
file üst kenar seviyesinden daha yüksekte ki bir
topa hücum vuruşunu yaptı. Bu sırada Kübalı
blokçu Hernandez’de filenin karşı tarafına
uzandı ve rakip oyun boşluğundaki topa Lloy
Ball ile aynı anda temas ederek blok yaptı.
Başhakemin doğru kararı ne olmalıdır?
Başhakem çift hata kararı vermelidir. Geri hat
oyuncusu olan Lloy Ball tarafından yapılan hücum
vuruşu hatalıdır, ancak Hernandez’in hücum
vuruşuyla aynı anda yaptığı blok da kurallara
aykırıdır.Eğer Hernandez’in blok teması, Lloy Ball’ın
hücum vuruşundan sonra yapılmış olsaydı, o zaman
sadece Lloy Ball’ın hücum vuruşu cezalandırılırdı.
Kural 13.3.3 , 14.3 , 14.6.1 , Şekil 7
3.42 (3.45)
Karar
Bayanlar Dünya Kupası’nda Japon Takımı
Kore’yle oynuyordu. Kore takımından Chang
Eğer file üzerinde Nakanishi tarafından topa yapılan
temas, blok hareketiyle yapılmış olsa bile,
16
Yoon-Hee servis atıyor ve Japonya’dan
Obayashi’de servis karşılıyordu. Nakanishi
Japonya takımının pasörüydü ve ön hat
oyuncusuydu. Obayashi’nin karşıladığı top,
Japonya oyun boşluğunda, fileye yakın ve file
üst kenar seviyesinin üzerindeydi. Japon
pasör Nakanishi bu topun file üstünden Kore
oyun boşluğuna geçeceğini anlayınca sıçradı
ve blok hareketi yaparak iki eliyle topa vurup,
filenin Kore tarafına ve Chung Sun-Hye’ın blok
yapan ellerine doğru gönderdi. Japon pasör
Nakanishi’nin oyunu kurallara uygun mudur?
Nakanishi’nin bu teması bir hücum vuruşu olarak
değerlendirilmelidir. Bu nedenle hücum vuruşunda ;
“çift vuruş” yapılmamalı ayrıca top tutulmamalı ve
fırlatılmamalıdır.
Başhakemin, Nakanishi’nin top ile olan temasının
kurallara uygun olup olmadığına ve de topun
tutulmadığına veya fırlatılmadığına karar vermesi
gerekir.
Diğer yandan, elbette ki Chung her iki elini de
kullanarak blok yapabilir ve topun tutulmaması
veya fırlatılmaması şartıyla da blokta birden fazla
top temasına izin verilir.
3.43 (3.46)
Karar
Bayanlar Dünya Kupası’nda bir maçta Mısır
ABD’yle oynuyordu. Amerikalı hücum oyuncusu
Tara Cross-Battle Mısırlı blok oyuncusu
Toson’a karşı çok sert bir smaç vurdu. Top,
Toson’un ellerine, sonra başına çarptı ve
ellerinin arkasına çarpıp sekerek Mısır oyun
alanının gerisine doğru uzaklaştı. Hakem
Mısır’ın topa manşet, pas ve hücum yapmasına
izin verdi. Hakemin Toson’un üç vuruşunun
ardından Mısır Takımı’nın üç vuruş daha
yapmasına izin vermesi
doğru mudur?
Toson topa üç farklı temasta bulunsa da bunlar tek
bir blok hareketinde yapılmıştır.
Bloktan sonra takımın üç top temas hakkı daha
vardır.
3.44 (3.47)
Karar
Erkekler Dünya Şampiyonası’nda Arjantin
Almanya’yla oynuyordu. Bir rallide Alman
oyuncu topu pasla filenin üstünden Arjantin
oyun boşluğuna gönderdi. Arjantinli geri hat
oyuncusu sıçradı ve blok yapmak için file üst
kenar seviyesinden daha yükseğe uzandı.
Alman smaçör blok hareketi yaparak file
düzleminin karşı tarafındaki topa iki eliyle temas
etti. Her iki oyuncu da topa aynı anda temas
ettiler. Hakem çift hata işareti verdi.
Hakemin kararı doğru mudur?
Hakemin kararı doğrudur. Alman smaçör topa blok
hareketiyle vursa da bu bir blok olmayıp, hücum
vuruşunu tamamlamıştır. Blok kendi pasöründen
gelen topu değil, rakip sahadan gelen topu
engelleme hareketidir (Kural 14.1.1). Hücum
oyuncusunun ilk top teması rakibin oyun boşluğunda
olduğuna göre hücum kurallara uygun değildir.
Kural 13.3.1
Arjantinli geri hat oyuncusu file üst kenar
seviyesinden daha yüksekte topa temas ederek
bloğu tamamlamıştır (Kural 14.1.1). Bir geri hat
oyuncusunun blok tamamlaması hatadır.
Kural 14.6.2
Her iki oyuncu da aynı anda hata yaptığına göre ralli
çift hatayla biter.File üst kenar seviyesinin üzerindeki
bu karmaşık olayda hakemin oyunu çok dikkatli
gözlemlemesi gerekir.
Eğer önce Alman oyuncu topa temas etseydi, Alman
oyuncu hatalı olurdu. Eğer topa ilk önce Arjantinli
oyuncu temas etseydi, sadece Arjantinli oyuncu
hatalı olurdu.
Kural 9.1, 14.2, 14.4.1
16
3.45 (3.48)
Karar
Olimpiyat
Elemeleri
Bayanlar
Final
Turnuvasında Hollanda Çin önünde 24 – 20
öndeydi. Hollandalı blokçu Chaine Ataelens
kollektif bloğa yetişemedi ve Çinli oyuncu topa
vurduğu anda kollektif bloktan yaklaşık iki adım
uzaktaydı.
Ataelens blok yapmak için file üst kenar
seviyesi üzerine uzanamadan önce top, file alt
kenarı
ile
üst
kenarı
arasındaki
bir
yükseklikteyken Ataelens’e çarptı. Sonrasında
Hollandalılar ralliyi kazanmadan önce topa üç
vuruş daha yaptılar. Başhakemin rallinin
Hollandalılar tarafından kazanılması kararı
doğru muydu?
Başhakemin ralliyi Hollandalıların kazanmasına izin
veren kararı doğru değildi. Ataelens, kollektif bloğun
bir parçası değildi ve top kendisine çarptığı anda file
üst kenar seviyesinin üzerinde değildi. Bu yüzden
Ataelens bir blokçu sayılamazdı. Onun top teması
takımın üç vuruşundan biriydi, Hollanda takımı 4
vuruş hatası yapmıştı ve ralliyi kaybetmeliydi.
Kural 9.3.1 , 14.1.1
3.46 (3.49)
Karar
Viyana ile Pire takımları arasındaki Avrupa
Şampiyonlar Ligi maçında, Yunan takımının
hücumu sonrasında top, elleri file üst kenar
seviyesinin üzerinde olan Avusturyalı blokçunun
kafasına çarptı. Topla temas file üst kenar
seviyesinin altındaydı. Bu vuruştan sonra,
Avusturya takımı topla üç kez daha oynadı ve
üçüncü vuruşlarında hakem düdük çalarak “dört
vuruş” kararı verdi. Kararı doğru muydu?
Karar doğru değildi. Topla temas file üst kenar
seviyesinin altında yapılmış olsa dahi, hareket bir
bloktu çünkü vücudun bir bölümü file üst kenar
seviyesinin üstündeydi.
Kural 9.1 , 14.1.1, 14.4.1
3.47 (3.50)
Karar
Slovakya ile Hollanda arasındaki Avrupa Ligi
maçında, iki Hollandalı oyuncu topa blok
yapmak istedi ancak Slovak hücumcu topu
tipledi. Blokçulardan birisi topa, bloktan yere
inmişken ve tüm vücudu file üst kenar
seviyesinin altındayken vurdu. Oyuncu topa
tekrar vurduğunda, hakem “çift vuruş” hatası
çaldı. Karar doğru muydu?
Karar doğruydu. Topa temas anında blokçunun
vücudunun hiçbir bölümü file üst kenar seviyesinin
üzerinde değildi. Bu nedenle hareket bir blok kabul
edilmez ve ikinci temasda bir “çift vuruş” tur.
Kural 9.1 , 14.1.1, 14.4.1
3.48 (3.51)
Karar
Bir geri hat oyuncusu ön bölgeden sıçrayarak,
top file üst kenar seviyesinin tamamen
üzerindeyken hücum vuruşu yaptı. Rakip tarafta
ise Libero bu topa blok yapmaya çalıştı.
Başhakem düdük çaldı ve ralliyi hücum yapan
takım lehine verdi. Rakip takımın oyundaki
kaptanı
açıklama
talebinde
bulununca,
başhakem,
kaptana
Liberonun
blok
teşebbüsünün ilk gerçekleşen hata olduğunu
söyledi. Karar doğru mudur?
Başhakemin yorumu doğrudur. Hücum vuruşu, top
file dikey düzlemini tamamen geçtiğinde ya da
blokçu temas ettiğinde hata olur. Liberonun blok
teşebbüsü,
rakibin
hücum
vuruşunun
tamamlanmasından önce gerçekleşen bir hareket
olduğundan ilk yapılan hatadır.
Kural 19.3.1.3
BÖLÜM 5 : OYUN DURAKLAMALARI VE GECİKMELER
16
OYUNCU DEĞİŞİKLİKLERİ
4.1
Karar
Üç yedek oyuncu, oyuncu değiştirme bölgesine
girdi.
Talep yazı hakemi tarafından kabul
edildikten sonra, koç sadece iki oyuncu
değişikliği yapmaya karar verdi. Yardımcı
hakemin izlemesi gereken uygulama nedir?
Bu durum herhangi bir gecikmeye neden olmadığı
sürece kurallara uygundur. Bu nedenle yardımcı
hakem sadece iki değişikliğini gerçekleştirir.
Kural 15.10.2, 15.10.3a, 15.10.4, 16.1
4.2
Karar
Maçın üçüncü setinde, yedek oyunculardan biri
oyuncu değiştirme bölgesine girerken diğeri
ısınma bölgesini henüz terk etmişti ve oyuncu
değiştirme bölgesine girmeye çalışıyordu.
Mevcut kurallara göre kaç oyuncu değişikliğine
izin verilir?
Oyuncu değişikliğinin talep edildiği an, oyuncuların
değiştirme bölgesine girdikleri andır. Bu durumda
yardımcı hakem sadece değiştirme bölgesine giriş
yapmış oyuncuyu kabul eder. İkinci değişiklik
kurallara uygun olmadığından reddedilir.
Kural 15.10.3b, 15.11.1.3
4.3
Karar
Küba ve Kamerun arasında oynanan maçın
üçüncü setinde Küba takımı bir oyuncuyu,
oyuncu değiştirme bölgesine göndermek
suretiyle, oyuncu değişikliği talebinde bulundu.
Oyuncu, oyuna girmeye hazır olmadığından,
talep reddedildi ve takıma geciktirme yaptırımı
uygulandı. Yaptırım uygulanır uygulanmaz
Küba takımı tekrar değişiklik talebinde bulundu.
Küba’nın İkinci talepte bulunması kabul edilir
mi?
Oyuncu değişikliği talebi kurallara uygun olmadığı için
kabul edilmedi. İlk talebi reddedildiğinden, takıma
aynı duraklamada ikinci bir değişiklik talebinde
bulunma hakkı verilmez. Aynı takım tarafından tekrar
değişiklik talebinde bulunulabilmesi için en azından
bir tamamlanmış ralli oynanmalıdır.
Kural 15.3.2
4.4
Karar
Brezilya Erkek Takımı’nın koçu, bir oyuncu
değişikliği talep etti. Yedek oyuncu, oyuncu
değiştirme bölgesine yanlış “numara levhası” ile
geldi. Oyuncu geri dönüp doğru levhayı almak
istedi.
Başhakem geciktirme yaptırımı
uyguladı; ancak oyuncu değişikliğine de izin
verdi. Başhakemin kararı doğru mudur?
Hakemin kararı doğru değildir. FIVB Dünya
Müsabakalarında oyuna girecek oyuncu, oyuncu
değiştirme bölgesine doğru numaralı levha ile
girmelidir. Bu nedenle Brezilya takımının talebi
reddedilmeli ve geciktirme yaptırımı uygulanmalıdır.
Kural 15.10.3a, 16.1.1, 16.2
4.5
Karar
Dominik Cumhuriyeti ve Porto Riko arasındaki
maçta Dominik Cumhuriyeti koçu takımına
oyuncu değişikliği işareti yaptı. Bu esnada,
oyuna girmek üzere gelecek oyuncu, değişiklik
talebi yardımcı hakem ya da yazı hakemi
tarafından
kabul
edildiğinde
değişiklik
bölgesinde hazır olabilmek için, ısınma
bölgesinden koşmaya başladı. Küçük bir
gecikme meydana geldiği için yardımcı hakem
değişikliğe izin verdi. Yardımcı hakemin kararı
doğru mudur?
Yardımcı hakemin kararı doğru değildi, oyuncu
değişikliğine izin verilmemeliydi. Hakem bu durumda
yetkisini kullanmalıdır. Kural 15.10.3‘e göre asıl talep
oyuna girecek oyuncunun, oyuncu değiştirme
bölgesine girmesidir. Eğer yedek oyuncu, oyuncu
değiştirme bölgesine geç gelerek bir sonraki rallinin
başlamasında bir gecikmeye neden oluyorsa,
değişiklik gerçekleştirilmez ve takım “geciktirme”
yaptırımı ile cezalandırılır.
Kural 15.10.3, 16.2
4.6
Karar
Almanya ile Türkiye arasındaki bir maçta, Türk
Karar doğrudur. 8 numaralı oyuncu ile 10 numaralı
16
takımı oyuncu değişikliği talebinde bulundu. 8
numaralı oyuncu, oyuncu değiştirme bölgesine
10 numaralı tabela ile geldi. Koç ise 8 numaralı
oyuncu ile 9 numaralı oyuncuyu değiştirmekte
ısrar etti. Kısa bir tartışmadan sonra yardımcı
hakem oyuncu değişikliğini reddetti ve
Türkiye’ye geciktirme yaptırımı uygulandı. Bu
karar doğru mudur ?
oyuncunun değişebilmesi kurallara uygundur. Ancak
koç 8 numaralı oyuncu ile 9 numaralı oyuncuyu
değiştirmekte ısrar etmiştir. Oyuncu hatalı numara
tabelası (10 numara) ile geldiği için bu durum
karışıklığa sebep olmuş ve Türk takımının oyunu
geciktirmesi nedeniyle doğru bir kararla takım
geciktirme yaptırımı ile cezalandırılmıştır.
Kural 16.1.1, 16.2
4.7
Karar
Suudi Arabistan ile Kuveyt takımları arasındaki
büyük erkekler maçının ikinci setinde Suudi
Arabistan’ın 5 numaralı oyuncusu sakatlandı ve
istisnai olarak değiştirildi. İstisnai değişiklik
yapıldıktan sonra aynı oyun duraklaması içinde
Suudi Arabistan koçu ilaveten kurallara uygun
oyuncu değişikliği talebinde bulundu ve
yardımcı hakemde bu talebi kabul etti.
Yardımcı hakemin oyuncu değişikliği talebini
kabul etmesi doğru bir uygulama mıydı?
Karar doğrudur. Suudi Arabistan’ın sakatlanan 5
numaralı oyuncusu, sakatlandığı ve kurallara uygun
oyuncu değişikliği hakkı olmadığı için mecburen
istisnai olarak değiştirildi.
Bu olayda, istisnai oyuncu değişikliğinin yapıldığı
oyun duraklamasında Suudi Arabistan koçunun
herhangi bir oyuncu değişikliği talebi olmamıştı bu
nedenle koçun halen kurallara uygun oyuncu
değişikliği talebinde bulunma hakkı vardı. Sonuç
olarak, istisnai değişiklik ve kurallara uygun oyuncu
değişikliği aynı oyun duraklaması içinde birbiri ardına
yapılabilir.
Kural: 15.7
4.8
Karar
A Takımının 6 nolu oyuncusu maçtan diskalifiye
edilir. Diskalifiye edilen 6 numaralı oyuncu,
oyuncu değişikliği hakkı bulunduğu için yedekte
bulunan 7 numaralı oyuncu ile kurallara uygun
olarak değiştirilir. Bu değişiklik takımın setteki
birinci oyuncu değişikliğidir ve takım oturma
sırasında üç oyuncu daha oturmaktadır.
Bir sonraki ralli esnasında oyuna giren 7
numaralı oyuncu oyuna devam edemeyecek
şekilde sakatlanır. Bu durumda, baş hakem
sakatlanan 7 numaralı oyuncunun yerine
kenardaki üç oyuncudan birisinin istisnai
oyuncu değişikliği yapılarak oyuna girmesine
izin verir.
Kural 15.8 “Oyundan çıkarılan veya diskalifiye
edilen bir oyuncu kurallara uygun oyuncu değişikliği
ile değiştirilmelidir. Bu mümkün değilse takım eksik
ilan edilir” demektedir. Bu durumdaki ilk uygulama
kurala uygun olarak yapılmış ve diskalifiye edilen 6
numaralı oyuncu 7 numaralı oyuncu ile kurallara
uygun oyuncu değişikliği yapılarak değiştirilmiştir.
Değişiklik tamamlandıktan sonra A Takımının takım
sırasındaki tüm oyuncuları oyuna girebilecek
durumdadır. Daha sonra ikinci olarak sakatlanma
olur ve 7 numaralı oyuncu, oyuna devam
edemeyecek şekilde sakatlanır. Bu durumda 7
numaralı oyuncu öncelikle kurallara uygun oyuncu
değişikliği ile değiştirilmeli ancak eğer böyle bir
değişiklik mümkün olamıyorsa o zaman istisnai
oyuncu değişikliği yapılarak değiştirilmelidir.
Kural: 15.7, 15.8
Karar doğru mudur?
16
4.9
Karar
ABD ve Arjantin arasındaki maçın ilk setinin
başlamasından önceki resmi ısınma esnasında
Arjantin Erkek Takımı’nın pasörü Kantor
oynayamayacak
şekilde
sakatlanır.
Sakatlanan oyuncu pozisyon kağıdında takımın
başlangıç servisini atacak oyuncu olarak
yazılmıştır.
Hakem oyuncu değişikliği için Arjantin koçuna
izin verir. Sakatlanan oyuncu pozisyon kağıdına
yazıldığından oyuncu değişikliğinden önce bir
ralli oynaması zorunluluğu var mıdır ?
Hayır. Hakemin sakatlanan oyuncunun kurallara
uygun oyuncu değişikliğiyle değiştirilmesine izin
vermesi doğru bir karardır. Pozisyon kağıdının
yardımcı hakeme veya yazı hakemine teslim
edilmesinden sonra Libero değişiklikleri dışındaki
değişiklikler sadece kurallara uygun oyuncu
değişikliği prosedürü ile yapılabilir. Bir sette bir
takıma 6 oyuncu değişikliğine kadar izin verilir.
Kural 7.3.2, 7.3.4
4.10
Karar
A-7’nin takım sırasında olması gerekirken
oyunda olduğu fark edildi. A takımı izin verilen
altı oyuncu değişikliği hakkını da kullanmıştı.
Takımın kurallara uygun oyuncu değişikliği
hakkı kalmadığına göre, hakemlerin izlemesi
gereken doğru uygulama nedir?
A takımı diziliş hatası yapmıştır. Yapılması gereken
uygulama Kural 15.9.2’de verilmiş olup aşağıdaki
sıra ile uygulanmalıdır.
a. A takımına ralli kaybettirilir ve B takımı bir sayı ve
servis atma hakkı kazanır.
b. Oyuncu değişikliği düzeltilir. A-7 oyundan çıkarılır
ve doğru oyuncu oyun alanına alınır. Bu düzeltme,
bir oyuncu değişikliği olarak sayılmaz.
c. A-7 kuraldışı olarak oyundayken “A”
takımı
tarafından alınan tüm sayılar silinir ancak rakibin
sayıları aynen kalır.
d. “A” takımına başka ceza verilmez.
Kural 15.9.2
4.11
Karar
B Takımı beş oyuncu değişikliği hakkını
kullanmıştı, iki B takımı oyuncusu oyuncu
değiştirme bölgesine girdi.
Yardımcı hakemin doğru uygulaması ne
olmalıdır?
B takımının beş oyuncu değişikliği hakkını
kullanması nedeniyle, talep, altıncı oyuncu
değişikliği için geçerlidir. Yardımcı hakem, koça
sadece bir oyuncu değişikliği yapabilmesinin
mümkün olduğunu hatırlatmalı ve hangi oyuncuyu
değiştireceğini sormalıdır.
Gecikme olmadığı için, diğer oyuncu değişikliği
talebi herhangi bir yaptırım uygulanmaksızın
reddedilecektir.
Kural 15.5, 15.6, 15.11, 16.1
4.12
Karar
ABD’deki Ulusal Şampiyona’da çok güçlü iki
takım oynuyordu. R-2 ve R-5 çok güçlü hücum
oyuncularıdır.
Bir
sette
R-5
oyuncu
değişikliğiyle çıkarılır ve sonra tekrar oyuna geri
döner. Setin sonlarına doğru R-5 ön
oyuncuyken oynayamayacak şekilde sakatlanır
ve istisnai oyuncu değişikliğiyle değiştirilmesi
gerekir.
Koç, R-5’in ciddi bir şekilde sakatlanıp yerde
yattığını görür ve hemen Liberosuna R–2 nin
yerine oyuna girmesini işaret eder. R-5’in
muayenesi yapılırken R-2 oyundan çıkar ve
yerine Libero oyuna girer. Bu durumda libero
Bu değişiklikler kurallara uygun değildir. R-5
sakatlandığı anda R-2 oyun alanında olduğu için bu
iki oyuncu kurallara uygun olarak değiştirilmez.
Sakatlanan R-5 set içinde daha önce oyundan çıkıp
tekrar oyuna girdiği için kurallara uygun değişiklik
hakkı olmadığından istisnai olarak değiştirilmelidir.
(Koç, sakatlanan oyuncu için; sakatlanma anında
oyun alanında olmayan, Libero ile yer değişen veya
Libero dışındaki herhangi bir oyuncu ile istisnai
değişiklik yapma talebinde bulunabilir.)
Koç tarafından yapılan diğer uygulamalar istisnai
değişiklikten sonra yapılmalıdır.
16
arka bölgede oyunda, R-2 ise takım Kural 15.7
sırasındadır. Daha sonra yapılan muayene
neticesinde R-5’’in oyuna devam edemeyeceği
belirlenir. Bunun üzerine koç sakatlanan R-5’in
yerine, istisnai değişiklikle R-2’yi oyuna almak
istediğini belirtir. Birbirini takip eden bu oyuncu
değişiklikleri kurallara uygun mudur?
4.13
Karar
Kuveyt Ligi’nde ki bir maçta, koç iki oyuncu
değişikliği talebinde bulundu. Yazı hakemi
taleplerin uygunluğunu kontrol ederken bir
tanesinin kurallara uygun diğerinin ise uygun
olmadığını belirledi. Yardımcı hakemin doğru
uygulaması ne olmalıydı?
Yardımcı hakem kurallara uygun oyuncu değişikliği
talebine izin verip değişikliği yaptırır. Kurallara uygun
olmayan talepler, değişiklik sırasına bakılmaksızın
reddedilir.
Kurallara uygun olmayan bir oyuncu değişikliği talebi
“geciktirme” ile cezalandırılır. Eğer geciktirme ilk kez
yapıldıysa sadece geciktirme uyarısı verilir ancak
bundan sonra ki geciktirmeler cezalandırılır.
Kural 15.6, 16.1.3
4.14
Karar
Kore ve Almanya arasındaki bir Dünya
Şampiyonası maçında Kore’nin koçu oyuncu
değişikliği talep etti. Oyuncu değişikliği işlemi
tamamlandıktan sonra yazı hakemi oyuncu
değişikliğinin “kurallara uygun olmadığını”
bildirdi. Bunun üzerine yardımcı hakem oyuncu
değişikliğini yaptırmadı.
Sonrasında Kore
takımının oyundaki kaptanı, yardımcı hakeme,
oyuncu değişikliğinin hatalı olduğu konusunda
aynı görüşte olmadığını bildirdi. Yardımcı
hakem maç kağıdını kontrol ettiğinde, ilk
oyuncu değişikliğinin aslında “kurallara uygun
olduğunu” fark etti ve oyuncu değişikliğini
“yeniden yaptırdı”. Bu durum hakemler için çok
sıkıntı vericiydi.
Böyle bir durumda Yardımcı hakem ne
yapmalıdır?
Yardımcı hakemin yaptığı uygulama doğru olmakla
beraber böyle bir durumda, yardımcı hakemin karar
vermeden önce mutlaka müsabaka cetvelinden
durumu kontrol etmesi gerekirdi.
4.15
Karar
A Takımının oyuncusu, oyuna girmeye hazır
olarak
oyuncu
değiştirme
bölgesinde
duruyordu. Buna karşın sahadaki değişecek
oyuncu, oyundan çıkmayı reddetti. Baş hakem
bu durumun bir geciktirmeye neden olduğuna
hükmetti ve takıma geciktirme yaptırımı
uyguladı. Bununla birlikte oyuncu değişikliğine
de izin verdi. Bu doğru mudur?
Evet,
başhakemin
kararı
doğrudur.
Yedek
oyuncunun hazır olmadığı durumda izlenecek
uygulama oyuncu değişikliğinin reddedilmesi ve
takıma geciktirme yaptırımı uygulanmasıdır.
Bununla birlikte, bu durum için geciktirmeye neden
olan yedek oyuncu değil, sahadaki oyuncudur.
Hakem oyuncu değişikliğine izin vererek kuralları ve
kuralların ruhunu iyi bildiğini göstermiştir.
Kural 16.1.1, 23.2.3
4.16
Karar
Bir hakemin “gerçeklere” dayanan karar vermesi çok
önemli bir konudur. Verilmiş olan kararların
değiştirilmesi, maç için çok ters bir atmosfer
yaratabilir. Böyle bir durum, oyuncular ve seyirciler
üzerinde hakemlere karşı güvensizliğe ve muhalif
davranışlara yol açabilir.
Macaristan Kupası Final maçının ikinci setinin Hakemlerin oyuncu değişikliğini iptal etme kararları
başında pozisyon kontrolü sırasında, yardımcı doğrudur. Sorun şudur ki setin başındaki bu
hakem pozisyon kağıdı ile A Takımının değişiklik, iki oyuncu tarafından prosedüre uygun
16
sahadaki dizilişi arasında bir uyumsuzluk fark
etti. Bir numaralı pozisyonda, pozisyon
kağıdında kayıtlı olan 7 numaralı oyuncu yerine
sahada 5 numaralı oyuncu vardı. Bunu takımın
koçuna iletti ve koç sahadaki mevcut dizilişle
oyuna başlamak istedi. Bu nedenle sayılar 0-0
iken bir oyuncu değişikliği yaptı. Değişiklik
gerçekleştirilmedi ancak sadece müsabaka
cetveline kaydedildi. Bu sırada Libero, 5
numaralı oyuncuyla yer değiştirdi. Üç tur sonra,
Libero 4 numaralı pozisyona geldiğinde, yerine
7 numaralı oyuncu girdi. Koç 7 numaralı
oyuncunun 5 numaralı oyuncu ile oyuncu
değişikliği için değişiklik talebinde bulundu.
Değişiklik gerçekleştirildikten sonra, baş hakem
bu değişikliğin zaten sayılar 0-0 iken
gerçekleştiğini ve hata olduğunu fark etti. Oyun
kaptanıyla kısa bir tartışmanın ardından, ikinci
“gerekli olmayan” değişikliği iptal etti. Oyun bir
yaptırım uygulanmaksızın devam etti. Bu doğru
bir işlem midir?
olarak gerçekleştirilmemiştir ve buna bağlı olarak
koç ve oyuncular buna dikkat etmemiş ve oyunu
gereksiz yere durdurmuşlardır. Oyun birkaç dakika
durduğundan,
takıma
geciktirme
yaptırımı
uygulanmalıydı.
Bu durum, koçun yanlış anlaşılmaları gidermek
üzere el işareti vermek zorunda olduğu bir
durumdur.
4.17 (Yeni)
Karar
Takımın 6 numaralı oyuncusu, oyuna girmeye
hazır olarak oyuncu değiştirme bölgesine girdi.
Yazı Hakemi de korna çalarak değişik talebini
kabul etti. Ancak takımın koçu tam bu esnada
değişiklikten vazgeçerek oyuncusunu ısınma
bölgesine gönderdi.
Değişiklik
yapılmalı
mıydı?
Hakemlerin
uygulaması gereken doğru prosedür nedir?
Oyuncu değişikliği talebi doğrudur ve Yazı Hakemi
tarafından korna çalınarak kabul edilmiştir. Talep
olduğu için oyun durmuştur. Değişiklğin yapılması
zorunlu değildir ancak değişiklik prosedürü
gecikmeye sebep olduğu için geciktirme yaptırımı ile
cezalandırılmalıdır.
Kural 15.4.2, 15.4.3, 16.1.1
4.18 (Yeni)
Karar
Baş Hakemin servis düdüğünden
yedek oyuncu değişiklik bölgesine
Hakemi değişikliği kabul etmedi
durmadı. Ralliyi bittikten sonra
Hakem,
Yazı
Hakeminden
cetvelinde kurallara uygun olmayan
talepleri için bulunan kutuya işaret
istedi. Bu doğru bir uygulama mıdır?
sonra bir
girdi. Yazı
ve oyun
Yardımcı
müsabaka
duraklama
koymasını
Yardımcı Hakemin uygulaması doğrudur. Bu durum
müsabaka cetveline kaydedilmesi gereken tipik bir
kurallara uygun olmayan duraklama talebidir. Eğer
kurallara
uygun
olmayan
duraklama
talebi
tekrarlanırsa, geciktirme yaptırımı uygulanmalıdır.
Kural 15.11.2, 16.1.1
Karar
4.19 (Yeni)
Baş Hakem servis düdüğünü çaldığı anda bir
yedek oyuncu değişiklik için değişiklik
bölgesine yaklaşmaktaydı. Yazı Hakemi, Baş
Hakemin düdüğünü fark edemedi ve değişiklik
için kornayı çaldı. Ancak yedek oyuncu geç
kalmış olduğunu fark etti ve takım sırasına
Baş hakem ralliyi durdurmak zorunda kalmıştır.
Gerçek bir oyuncu değişikliği talebi olmamasına
rağmen oyun, değiştirileceğini düşünen sahadaki
oyuncu tarafından geciktirilmiştir ve geciktirme
yaptırımı uygulanması gerekmektedir. Servis atacak
takım, geciktirme yaptırımının sonucuna göre
belirlenmelidir.
17
geri döndü. Oyun durdu ve sahada bulunan ve
değiştirilecek olan oyuncu değişiklik bölgesine
gitti. Bu durum için hakemlerin izleyeceği
doğru prosedür ne olmalıdır?
Eğer Baş hakem ralliyi durdurmamış ve servis
atılmış olsaydı, o zaman oyuncu değişikliği için
değişiklik bölgesine giden oyuncu pozisyon hatası
yapmış olabilirdi.
Yeni oyuncu değişikliği sisteminde, Yazı hakeminin
çok dikkatli olması gerekmektedir. Bu olayda hata,
gerçekten bir oyuncu değişikliği talebi olmamasına
rağmen kornayı çalan Yazı Hakeminindir.
Kural 15.11.2, 16.1.1
Karar
4.20 (Yeni)
Baş Hakem servis düdüğünü çaldığı anda bir
yedek oyuncu değişiklik için değişiklik
bölgesine yaklaşmaktaydı. Yazı Hakemi, Baş
Hakemin düdüğünü fark edemedi ve değişiklik
için kornayı çaldı. Ancak yedek oyuncu geç
kalmış olduğunu farketti ve takım sırasına geri
döndü. Oyun durmadı. Ralliyi sona erdiğinde
Yardımcı
Hakem,
Yazı
Hakeminden
müsabaka cetveline kurallara uygun olmayan
duraklama talebini işaretlemesini istedi.
Yardımcı Hakemin davranışı doğru mudur?
Oyun durmadığı ve hata Yazı Hakemi tarafından
yapıldığı için bu olay ne bir kurallara uygun olmayan
duraklama talebi ne de bir geciktirme olarak
değerlendirilemez. Bu nedenle Yardımcı Hakem
hatalıdır.
Kural 15.10.3a, 15.10.3c
MOLALAR VE TEKNİK MOLALAR
4.21 (4.17)
Karar:
Asya Bayanlar Şampiyonasında Tayland –
Japonya maçında skor 6:6 iken Tayland yanlış
oyuncusunun servisi sonucunda iki sayı kazanır
ve skor 8:6 olur. Hakemler teknik mola verirler
ve yanlış oyuncu teknik moladan sonra da
servis atmaya devam eder ve takımı iki sayı
daha kazanarak skor 10:6 olur. Bu anda yazı
hakemi 5 numaralı oyuncunun bir süredir dönüş
hatası
yaparak
servis
attığını
belirler.
Başhakem kuralı uygular ve rakibe bir sayı ve
servis atma hakkı verilir ve Tayland takımının
dönüş hatası yaptığı süreçte aldığı sayılar iptal
edilir. Tayland’ın pozisyonu düzeltildikten sonra
oyuna devam edilir. Takımlardan biri 8’inci
sayıya ulaştığında hakemler tekrar teknik mola
vermezler.
Karar doğrudur. Teknik molaların amacı TV de
pozisyonların tekrarı, analizlerin yapılması ve
reklâmlardır. Bunların çoğu da önceden belirlenip
anlaşmaya bağlanmıştır.
4.22 (Yeni)
Karar
B Takımı 7:4 önde iken bir sayı daha kazanarak
skor 8:4 olur ve A Takımının koçu mola talep
eder. Otomatik olarak Teknik Mola uygulanmış
olduğundan Yardımcı Hakem bu talebi
reddeder. Bu uygulama doğru mudur?
Daha önce hatalı da olsa ilk teknik mola 8’inci
sayıda verildiği için ikinci bir teknik mola
verilebilmesi için 16’ncı sayıya ulaşılmış olması
şarttır.
Kural 15.4.1
Teknik mola B Takımı 8.inci sayıya ulaştığı zaman
otomatik olarak verildiğinden ve Teknik Molalar oyun
duraklamalarından önce verilmesi gerektiğinden
Yardımcı Hakemin mola talebini reddetmesi
doğrudur. Eğer A Takımının koçu Teknik Moladan
17
sonra mola almak isterse tekrar talep etmelidir.
Kural 15.3.2
KURALLARA UYGUN OLMAYAN DURAKLAMA TALEPLERİ
4.23 (4.18)
Karar
Erkekler Dünya Şampiyonası’nda Kübalı koç
setin sonuna doğru bir oyuncu değişikliği talep
etti. Yedek oyuncu koçun seslenmelerini
duymadı ve talep anında oyuncu değiştirme
bölgesi yakınında bulunamadı. Başhakem
geciktirme uyarısı verdi ve zamanında oyuncu
değiştirme
bölgesi
yakınında
olmayan
oyuncunun geri gitmesini işaret etti. Bunun
ardından hakemlerle bir tartışma yaşandı.
Bundan sonra Brezilya, mola ve ardından
oyuncu değişikliği talebinde bulundu. Hemen
sonrasında Küba takımı da oyuncu değişikliği
talebinde bulundu ve bu kez talep uygun
görüldü. Oyun devam etti ve Küba setle birlikte
maçı da kazandı.
Hakemin kuralı doğru uygulayamadı. Koçun hem
işaretle, hem de sözlü olarak yaptığı oyuncu
değişikliği talebinde, oyuncunun, oyuncu değişikliği
için doğru pozisyonda olmaması nedeniyle Küba’ya
verilen geciktirme uyarısı doğruydu. Geciktirme
uyarısından sonra Brezilyalı koçun mola ve oyuncu
değişikliği talebi de kurallara uygundu. Brezilya’nın
molasından sonra, Küba tarafından yapılan son
oyuncu değişikliği talebi kurallara uygun değildi.
Yapılamayan bir oyuncu değişikliği nedeniyle
geciktirme uyarısı alan bir takımın, müteakip oyuncu
değişikliği talebine, bir tamamlanmış ralliyi
oynandıktan sonra izin verilmelidir. Önceden,
kurallara uygun olmayan bir talepte bulunulması
nedeniyle, Küba’nın yaptığı son oyuncu değişikliği
talebinin ceza verilmeden reddedilmesi gerekirdi.
Kural 15.3.1, 15.3.2, 15.10.3, 15.11.1.3, 16.1.1,
16.1.2, 25.2.2.6
Hakem kuralları doğru uygulayabildi mi?
4.24 (4.19)
Karar
NORCECA
Şampiyonası’nda
Dominik
Cumhuriyeti’yle oynayan Meksika Takımı iki
mola hakkını da kullanmıştır. Daha sonra set
içinde Meksika’nın oyundaki kaptanı üçüncü
mola talebinde bulunur ve bu talep yardımcı
hakem tarafından kabul edilir. Üçüncü molanın
verilmesinden hemen sonra yazı hakemi bunun
Meksika’nın üçüncü molası olduğunu fark eder
ve yardımcı hakeme bildirir. Hakemler için doğru
uygulama nedir?
Üçüncü mola talebi uygun olmayan bir talepti ve ceza
verilmeksizin derhal reddedilmesi gerekirdi ancak
müsabaka cetveline de kaydedilmesi gerekirdi.
Başhakeme hata bildirildi ve mola derhal sona
erdirildi. Başhakem Meksika Takımı’nın oyundaki
kaptanını bilgilendirdi ve bu hareketin oyunu
etkilemesi ve geciktirmesi nedeniyle takımı geciktirme
uyarısı ile cezalandırdı.
Kural 15.11.1.4, 16.1.5, 25.2.2.6
4.25 (4.20)
Karar
Top Teams Kupası’nda Szeged (Macaristan)
ile Kakanj (BIH) oynuyordu. Maç esnasında
Szeged takımından bir yedek oyuncu,
başhakemin Szeged için servis düdüğünü
çalmasından hemen sonra oyuncu değiştirme
bölgesine girdi. Yazı hakemi kornaya bastı ve
oyun durdu.
Başhakem durumun farkına vardı ve elleriyle
işaret ederek talebi reddetti. Bu anda oyuna
girecek ve çıkacak oyuncuların her ikisi de
oyuncu değişikliği yapmak üzere oyuncu
değiştirme
bölgesine
gidip
doğru
Bu olay kurallara uygun olmayan talebe tipik bir
örnektir.
Oyuncu değişikliği talebi reddedilmeli ve duraklama
uzatıldığı ve karışıklık meydana geldiği için Szeged
takımına geciktirme yaptırımı uygulanmalıdı. Eğer bu
yaptırım geciktirme ihtarı (sarı kart) değilse servis
tekrarı verilmiş olmalıydı.
Kural 15.11.1.1
Yardımcı hakemin servis atan takımın pozisyon
hatalarıyla ilgili karar vermeye ne hakkı ne de
17
pozisyonlarını aldı.
Başhakem Szeged’li oyuncuya servis atması
için ısrar etti. Servis vuruşu yapıldığı anda
yardımcı hakem servis atan takımın oyun
alanında yedi oyuncu olduğu için düdük çaldı
ve pozisyon hatasını işaret etti. Baş ve
yardımcı
hakem
arasındaki
kısa
bir
görüşmeden sonra, başhakem servis için
tekrar işaret verdi. Bu karar doğru mudur?
sorumluluğu vardır. Yardımcı hakem böyle bir
durumda düdük çalarsa ralli mutlaka tekrar
ettirilmelidir.
Kural 15.11, 23.3.2.3a, 24.3.2.2, 25.2.2.6
SAKATLANMALAR
4.26 (4.21)
Karar
Amerika
Ulusal
Şampiyonası’nda
oyun
esnasında, Amerikalı oyuncu Lewis’in burnuna
bloktaki takım arkadaşının dirseği çarptı.
Lewis’in burnu kanadı. Lewis’in koçu oyuncu
değişikliği talep etti. Ancak oyuna girecek
oyuncu yazı hakemi masasına eşofmanlarıyla
geldi.
Hakemin doğru uygulaması ne olmalıdır?
Oyuncu değişikliklerinin önceden planlanmadığı bu
gibi durumlarda hakemler mutlaka yetkilerini
kullanmalıdırlar. Oyuna girecek oyuncuya ceza
verilmeden eşofmanını çıkarması ve oyuna girmesi
için makul bir süre verilmesi gerekir. Dikkat edilmesi
gereken diğer konuda bir sakatlanma olduğu anda
oyuncunun kanaması varsa, oyuncu, kanaması
durduruluncaya kadar, kurallara uygun oyuncu
değişikliği ile veya Libero değişimi ile oyundan
alınmalı
ve
oyuncunun
formasındaki
kan
temizlenmelidir.
Kural 4.4, 15.5, 15.10.2, 15.10.3 , 17.1.1
4.27 (4.22)
Karar
Erkekler Dünya Kupası’nda Hollandalı pasör
Peter Blange savunma yaparken dizinden
sakatlandı.
Koçlar
oyuncunun
yanına
geldiğinde, Blange zemine uzanmış bir şekilde
sahada kalmıştı. Hollanda Takımı’nın doktoru
sakatlığı kontrol etti. Yaklaşık iki dakikalık
tedaviden sonra Blange tekrar oynayabileceğini
bildirdi. Blange’nin oyuna devam etmesi üzerine
hakem maçın başlaması için düdük çaldı. Bu
durumda Hakemin doğru kararı ne olmalıdır?
Oyuncunun sağlığı için takım doktorunun oyun
alanına gelmesine izin verilmelidir. Eğer önemli bir
sakatlanma meydana gelirse, başhakem oyunu
derhal durdurmalı ve sağlık ekibinin oyun alanına
girmesine izin vermelidir. Eğer sakatlık koçun ya da
doktorun sahaya girmesini gerektirecek kadar
ciddiyse, oyuncunun en az bir ralli için saha dışına
alınması gerekir. Oyuncunun sahadan çıkarılması
kurallara uygun oyuncu değişikliği prosedürüyle
yapılmalıdır.
Prensip olarak, bir sakatlanmada başhakem
tarafından oyuncu değişikliği istenilmeden önce,
sakatlanan
oyuncuya,
sakatlık
durumunun
belirlenebilmesi (oyuna devam edip edemeyeceği)
için makul bir süre verilmelidir. Sakatlanarak oyunu
terk eden bir oyuncu kurallara uygun oyuncu
değişikliği ile değiştirilmelidir. Eğer bu mümkün
değilse istisnai değişiklik yapılmalıdır.
Kural 15.7, 17.1.2
17
4.28 (4.23)
Karar
Almanya takımı bir sette beş oyuncu
değişikliği hakkını kullanmıştı. Maça başlamış
olan Alman oyunculardan biri oyun dışına çıktı
ve tekrar oyuna döndükten sonra sakatlandı.
Sakatlanan
oyuncu
istisnai değişiklikle
değiştirildi. Başhakem bu istisnai değişikliğin
Almanya takımının altıncı oyuncu değişikliği
olduğuna ve takımın bu sette başka bir
oyuncu değişikliği yapma hakkının olmadığına
karar verdi. Almanya koçu kuralların yorumu
ile ilgili soru sordu. Kuralların doğru yorumu
nedir?
Sakatlanmış oyuncu, istisnai değişiklik vasıtasıyla
değiştirilebilirdi. Alman koç, sakatlanma anında,
Libero ve Libero ile değişen oyuncu haricinde,
oyunda olmayan oyunculardan herhangi birisini
seçebilir ve sakatlanan oyuncuyla istisnai
değişiklik yapabilirdi. İstisnai değişiklik, kurallara
uygun altı oyuncu değişikliğinden biri olarak
sayılamaz ve Almanya’nın kurallara uygun oyuncu
değişikliği sayısını değiştirmez.
Kural 15.1, 15.6 , 15.7
4.29 (4.24)
Karar
Ralli esnasında bir oyuncu kanamalı bir şekilde
sakatlandı.
Rallinin
sonunda
başhakem
oyuncuyu çağırarak, kanayan bir yarayla oyuna
devam etmek yasak olduğundan kanamanın
durması için hemen tıbbi yardım alması
gerektiğini söyledi. Tedavi bir dakika kadar
sürdü. Kanama durdurulduktan sonra oyun
devam etti. Başhakemin uygulaması doğru
mudur?
Sakatlığın önemine bakılmaksızın kanayan bir
yarayla oynanmasına izin verilmez. Hakemler
sakatlığı fark eder etmez oyunu durdurmalı ve
oyuncuya tıbbi yardım almasını söylemelidirler.
Takım oyuncuyu değiştirmek zorunda değildir. Bu
nedenle,
başhakemin
geciktirme
yaptırımı
uygulamaması ya da takıma duraklama talebinde
bulunmasını söylememesi kabul edilebilir bir
uygulamadır.
FIVB Sağlık Komisyonunun Kararı
OYUNDAKİ GECİKTİRMELER
4.30 (4.25)
Karar
Erkekler Dünya Kupası’nda Japonya ile Çin
oynuyordu.
Maçta
üçüncü
setin
başlamasından önce, hakem takımların oyun
alanında ki yerlerini almaları için işaret verdi.
Japonya takımı sahaya gelmedi. Japonlar çok
yavaş bir şekilde hareket edince, başhakem
geciktirme uyarısı verdi (cezasız). Bundan
sonra Japon takımı sahadaki yerini aldı. Baş
hakemin davranışı uygun bir hareket miydi ?
Evet baş hakemin kararı doğrudur. Takımların oyun
alanındaki pozisyonlarını almaları için davet
edilmeleri gerekir. Eğer gelmezlerse, başhakem o
takıma geciktirme uyarısı vermelidir.
Sadece
geciktirme uyarıları müsabaka cetveline kayıt edilir.
Eğer takım hala oyun alanına gelmediyse sarı kart ile
geciktirme ihtarı verilmelidir. Eğer buna rağmen takım
oyun alanındaki yerini almadıysa bu durum takımın
oynamayı red etmesi olarak değerlendirilir ve takımın
maçta hazır bulunmadığı ilan edilip ceza olarak da
maç kaybettirilir. Böyle bir durumda Skor 3:0 ve
setlerde 0-25, 0-25, 0-25 olarak kayıt edilir.
Eğer bir moladan sonra, bir takım oyun alanına geç
dönüyorsa aynı prosedür uygulanmalıdır.
Kural 6.4.1, 16.1
17
4.31 (4.26)
Karar
Kazanılan bir ralliden sonra Brezilya Bayan
Takımı oyuncuları bir araya toplanıp
bir
sonraki ralli için stratejilerini tartıştılar. Baş
hakem oyuncuların bir araya toplanmadığı
normal durumlarda, pozisyonlarını almalarına
yetecek kadar bir süreye izin verdi ve
sonrasında düdük çaldı ve servis atmaya hazır
olmadıkları için Brezilya Takımı’nı geciktirme
uyarısı ile cezalandırdı. Baş hakemin kararı
doğru mudur ?
Hakem doğru karar vermiştir. Hakemin, oyuncuların
bir sonraki oyun için pozisyonlarını almalarına
yetecek makul bir süreden daha fazlasına izin
vermek gibi bir zorunluluğu yoktur. Hakem böyle bir
durumu iyice muhakeme etmelidir. Hakem, uygun
şekildeki sevinme ve kutlamalara izin vermeli, ancak
oyunun geciktirilmesine izin vermemelidir.
Kural 16.1.2 , 16.1.5.
4.32 (4.27)
Karar
Bir oyuncu, takım arkadaşlarından birinin attığı
plonjonun zeminde oluşturduğu ıslak bölge
nedeniyle oynamayı reddeder. Hakemin doğru
uygulaması ne olmalıdır?
Hakemin birçok olguyu dikkate alması gerekir. “Hızlı
siliciler” zemindeki ıslaklığı silmelidir. Oyuncular
ayrıca zemini silmek için kendi havlularını da
kullanabilirler. Kontrol Komitesi bulunan maçlarda
eğer ıslaklık büyükse, sıcaklık 25 derecenin üstünde
ve nem % 61’in üzerindeyse Oyun Jürisi yardımcı
hakeme ek siliciler kullanma yetkisi verebilir. Diğer
yandan maçın kontrolü daima başhakemin elindedir.
Eğer Kontrol Komitesi yoksa ve hakem ek zemin
silicisine ihtiyaç olduğuna kanaat getirirse, tercihini
bu yönde kullanabilir.
Sonuç olarak eğer takım oynamayı reddediyorsa,
hakem takıma geciktirme ya da hazır bulunmama
cezası verebilir.
Kural 1.5, 5.1.2.2, 6.4.1 , 16.2
HARİCİ MÜDAHALE
4.33 (4.28)
Karar
Oyun esnasında seyirciler rallilerin bitiminden Başhakem maçı durdurmalı ve organizatör ya da
sonra oyun alanına girdiler ve hakemlerin Kontrol Komitesi’nden düzeni yeniden sağlamak için
kararlarına itiraz ederek maçı engellediler.
tedbir almalarını istemelidir. Bu duraklama müsabaka
cetveline kaydedilmelidir.
Kural 17.2 ,17.3
17
4.34 (4.29)
Karar
Atlanta Olimpiyat Oyunları’nda Küba ile Kanada
Bayan
Takımları
arasında
ki
maçta
oyunculardan biri ile televizyon kamerası
arasında bir problem oldu. Kübalı oyuncu servis
atıyorken oyun sahasının sonunda ki televizyon
bom kolu aşağıya doğru sallandı ve servisçiye
çarptı. Oyuncu bu müdahaleye rağmen servis
hareketine devam etti ve servis atışını yaptı ve
de top rakip oyun alanına gitti ve ralli devam
etti.
Başhakem oyunu durdurmadı ve tekrar
ettirmedi ve de Küba takımının herhangi bir
protestosu olmadı. Başhakemin verdiği karar
doğru muydu?
Maç çok çekişmeli olduğu için büyük bir ilgi görmüş ve
heyecanlı bir kalabalığın maçı izlemesi nedeniyle bu
olay meydana gelmiş baş hakem de bu durumda
doğru karar vermiştir. Bununla birlikte, başka
durumlarda başhakem ralliyi tekrarlatmayı dikkate
almalıdır.
BÖLÜM 5 : LİBERO
5.1
Karar
Dünya Şampiyonası’nda bir maçın başında ABD
Erkek Takımının Koç’u Doug Beal başlangıç
dizilişini teslim etti. Yardımcı hakemin dizilişleri
kontrolundan önce, Amerikalı Libero oyuncusu
Eric Sullivan geri hat oyuncusu Nygaard ile yer
değiştirdi. Maçın başlamasından önce diziliş
kontrolu yaparken yardımcı hakemin doğru
uygulaması ne olmalıdır?
Asıl oyuncu Nygaard pozisyon kontrolu yapılırken
oyun alanında olmak zorundaydı. Herhangi bir uyarı
veya ceza verilmeden Nygaard ile Sullivan derhal yer
değiştirmelidir. Yardımcı hakem dizilişi kontrol eder
etmez Libero Sullivan ile Nygaard yer değiştirebilir.
Eğer bu durum maçta bir kez daha olursa ya da eğer
gecikme uzun olursa ve başhakem bu hareketin bir
geciktirme olduğuna karar verirse hakem geciktirme
cezası verecektir.
Kural 19.3.2.2
5.2
Karar
Bir takımın Libero dahil yedi oyuncusu vardı.
İkinci sette 6 numaralı başlangıç oyuncusu
diskalifiye ile cezalandırıldı.
Baş hakem
takımı eksik ilan etti ve rakip takım maçı
kazandı. Baş hakemin kararı doğru mudur ?
Libero kurallara uygun oyuncu değişikliği ile oyuna
katılamayacağından ve diskalifiye edilen oyuncunun
da kurallara uygun oyuncu değişikliği yapılarak
değiştirilmesi gerektiğinden başhakemin kararı
doğrudur. Kurallara uygun oyuncu değişikliği için
yedek oyuncu olmadığından karar doğrudur.
Kural 6.4.3, 19
5.3
Karar
Kırmızı takımın Libero dahil sekiz oyuncusu vardı.6 numaralı oyuncu kurallara uygun oyuncu değişikliği
Maçın ikinci setinde kırmızı takımın
6 ile değiştirilemediğinden, hatalı oyuncunun takımı
numaralı oyuncusu kurallara uygun oyuncu eksik ilan edilir ve 2. seti kaybeder.
değişikliği ile oyundan çıktı ve oyuna geri döndü. Kural 6.4.3 , 15.7, 15.8, 19.3.2
Daha sonra 6 numaralı oyuncu diskalifiye ile
cezalandırıldı. Hakemin doğru uygulaması ne
olmalıdır?
17
5.4
Karar
Takımın Libero dahil yedi oyuncusu vardı. İkinci
sette maça başlayan 6 numaralı oyuncu
sakatlandı. Baş hakem Liberonun kurallara
uygun oyuncu değişikliği prosedürü ile oyuna
girmesine izin verdi ve maç bu dizilişle sona
erdi. Baş hakemin kararı doğru mudur?
Hakemin kararı hatalıdır. Liberonun ne kurallara
uygun oyuncu değişikliği ile ne de istisnai değişiklikle
oyuna girmesine izin verilmez. Takım için iki yol
vardır. Eğer 6 numara sakatlanma anında ön
bölgedeyse takım üç dakikalık iyileşme süresini talep
etme hakkına sahiptir. Eğer oyuncu oyuna devam
edemezse, takım seti veya muhtemelen maçı
kaybeder. Bunun dışında, eğer 6 numaralı
sakatlanmış oyuncu arka bölgedeyse ve Libero takım
sırasındaysa, takım, Libero ön bölgeye gelinceye
kadar 6 numarayla Liberoyu yer değiştirebilir. Libero
ön bölgeye geldiğinde 6 numaralı oyuncu tekrar oyuna
dönmelidir yoksa takım eksik ilan edilir.
Kural 15.7 , 15.8 , 17 , 19.3.2
5.5
Karar
Libero oyuncusu, 5 numaralı oyuncu yerine
oyun alanındaydı. Libero oyuncusu o sette
oyundan çıkarma ile cezalandırıldı. Maçın
devam etmesi için doğru uygulama nedir?
Oyundan çıkarma ya da diskalifiye durumlarında, eğer
takımın iki Liberosu varsa, koç rezerv Liberoyu, aktif
Liberonun yerine hemen oyuna alabilir.
Eğer takımın tek Libero’su varsa, 5 numaralı oyuncu
tekrar oyun alanına dönmelidir. Bu durumda takımın
setin sonuna kadar Liberoyu kullanma hakkı yoktur.
Libero bir sonraki sette tekrar oyuna dönebilir.
Eğer bu ceza diskalifiye olsaydı maçın kalan
bölümünde takımın Liberoyu kullanma hakkı olmazdı.
Kural 6.4.3, 19.1.1, 19.3.2, 19.3.3
5.6
Karar
ABD Erkek Takımı Liberosu Eric Sullivan beş
numaralı pozisyondaydı. ABD bir sonraki ralliyi
kazandı ve takım bir pozisyon döndü. Libero,
başlangıç oyuncusu 2 forma numaralı Jeff
Nygaard ile doğru olarak yer değiştirdi ve Jeff
Nygaard ön bölgede oyuna girdi. Oyun
başlamadan önce, ABD koçu Doug Beal oyuncu
değişikliğine karar vererek kurallara uygun bir
oyuncu değişikliği ile 2 numaralı Nygaard’ın
yerine 7 numaralı Tom Hoff ‘u oyuna aldı. Her iki
hareket de aynı oyun duraklamasında yapıldı.
Başhakemin bu iki oyuncu değişikliğinin
yapılmasına izin vermesi doğru bir karar mıdır?
Uygulama doğrudur. Ancak gereksiz protestolardan
kaçınmak için terminoloji önemlidir.
Libero oyuncusu başlangıç oyuncusu 2 numaralı
Naygaard ile “yer değiştirdi”. Sonrasında 7 numaralı
Hoff kurallara uygun oyuncu değişikliği ile 2 numaralı
Naygaard ile değişti.
Bu yüzden iki ralli arasında sadece bir oyuncu
değişikliği yapılmış ve bu müsabaka cetveline
kaydedilmiş ve kural ihlali yapılmamıştır.
Kural 15.3.2 , 19.3.2
5.7
Karar
Batı
Kupası’nda
Norveç’de ki en ilginç
olaylardan
birinde,
Libero
bir
numaralı
pozisyondaki oyuncuyla yer değişecekken,
değişme zamanında yapılamadığından gecikme
oldu. Değişiklik hakemin düdüğünden sonra
ancak
servis
vuruşundan
önce
yapıldı.
Başhakemin doğru uygulaması ne olmalıdır?
Hakem rallinin kesintisiz olarak devam etmesine izin
vermelidir. rallinin sona ermesinden sonra baş hakem
hatalı oyuncuya sözlü uyarıda bulunmalıdır. Bundan
sonraki
gecikmeler
geciktirme
cezası
ile
Bununla beraber, eğer yer değiştirme servis
vuruşundan sonra yapılmış olsaydı hakem kural ihlali
17
için düdük çalmalıydı. (pozisyon hatası)
Kural 19.3.2.3
5.8
1998 NORCECA Yıldız Kızlar Şampiyonası’nda
ABD ile Meksika oynuyordu. ABD özel serviscisi
Candace McNamee oyundaki orta blokçu Amber
Holmquist’in yerine oyuna girdi. McNamee ‘nin
servisinden sonra McNamee’nin yerine Libero
oyuncusu Erin Bird oyuna girdi. Libero Erin Bird
ön hat pozisyonuna geldiğinde normal Libero
değişikliği yaparak Holmquist ile yer değiştirdi.
Bu anda ABD koçu Dieter Collins Holmquist’in
kural dışı bir şekilde oyuna girdiğinin farkına
vardı ve Holmquist’in yerine McNamee’in oyuna
girmesi için zile basarak teşebbüste bulundu.
Çünkü Holmquist ancak kurallara uygun oyuncu
değişikliği yapılması halinde oyunda kalabilirdi.
Baş hakem Amerikalı servisciye servis işareti
vermeye hazırlandığında, yardımcı hakem ABD
takımının kurallara uygun olmayan talebini
reddetti.
Başhakem,
Amerikalı
servis
oyuncusuna servis atması için işaret vermeye
hazırlandığında,
oyun
alanında
Amerikan
takımından olmaması gereken bir oyuncu
bulunduğunun
farkına
vararak
hatanın
düzeltilmesi için uygun değişikliğe izin verdi ve
de oyunun bu küçük gecikmesi için Amerikan
takımını geciktirme uyarısı ile cezalandırdı. Baş
hakemin davranışı uygun muydu?
Karar
5.9
Karar
ABD ile Yunanistan arasındaki Erkekler Dünya
şampiyonası maçında, ABD’nin başlangıç orta
blokçusu Jeff Nygaard’dı. Nygaard servis atmaya
geldiğinde ABD koçu Doug Beal Nygaard’ın
yerine özel servisci Chip McCaw’ı oyuna aldı.
Servisi kaybettikten sonra McCaw Libero Eric
Sullivan ile yer değiştirdi. Sullivan ön pozisyona
geleceği sırada Nygaard oyun alanına koştu ve
Sullivan ile yer değiştirdi.
İki sayı sonra Yunan Takımı Nygaard’ın McCaw
ile oyuncu değişikliği yapmamış olduğunu ve bu
nedenle de Libero değişikliğinin kurallara aykırı
olduğunu fark etti. Yunan takımı bu durumu
protesto etti. Hakem Konferansı toplandı ve
sonrasında ABD takımına cezasız olarak
McCaw’ın yerine Nygaard’ın oyuna girmesi için
oyuncu değişikliği yapma izini verildi.
Kural uygulaması üç bölümdür. İlk olarak, bu durum
kurallarda net bir şekilde açıklanmadığı için Kural
23.2.3’e göre “Başhakem kurallarda belirtilmemiş
olanlarda dahil olmak üzere oyuna ilişkin her türlü
konuda karar verme yetkisine sahiptir.”
İkinci olarak, bu durumda, ABD takımı kurallara
uygun olmayan oyuncu değişikliği için ralli kaybı ile
cezalandırılmalı, ayrıca kurallara uygun olmayan bu
durumun gerçekleştiği andan itibaren ABD takımı
tarafından kazanılmış ve Libero Kontrol Kağıdına
göre tespit edilebilen
sayılar da silinmelidir.
Nygaard’ın kurallara uygun olarak tekrar maça
dönmesi için ABD takımının McCaw’ın yerine
Nygaard’ı oyuna almak için kurallara uygun oyuncu
değişikliği talep etmesi gerekirdi.
Üçüncü olarak, bu durumda Libero ile uygun yer
değiştirme ve oyuncu değişikliği aşağıdaki şekilde
yapılmalıydı.
* Sullivan ön pozisyona gelmek üzere döneceği
zaman McCaw ile Sullivan yer değiştirmeliydi.
* Sonrasında Koç Beal McCaw’ın yerine
oyuna Nygaard’ın girmesi için kurallara uygun
oyuncu değişikliği talep etmeliydi. Bu yer
Bu doğru bir uygulama mıydı ?
Başhakem hakemlik sanatının gerçek bir ustasıydı.
Hakemlerin oyuna küçük müdahalede bulunarak,
oyunculara oyunu oynatma niyeti kapsamında
başhakem doğru bir karar verdi.
Eğer Amerika takımı tarafından bu tür hatalara
devam edilseydi yaptırım uygulanması gerekirdi.
17
değiştirmeler / kurallara uygun oyuncu değişiklikleri
oyunda aynı oyun duraklamasında yapılmış
olmalıydı.
Kural 19.3.2.1 , 23.2.3
5.10
Karar
Erkekler Dünya Kupası’nda
ki bir maçta
Arjantin ile Kanada oynuyordu. Hakem Arjantinli
servisci Hügo Conte’ye servis atması için düdük
çaldı. Bu esnada Conte, Arjantin Liberosunun
oyun alanından ayrıldığını ancak yerine oyuncu
girmediğini fark etti bu yüzden Arjantin oyun
alanında Conte dahil sadece beş oyuncu vardı.
Conte kuralların izin verdiği ölçüde servisi
geciktirdi ve sonrasında attı. Servis vuruşu
anında Libero yerine geçecek olan oyuncu
oyun alanında I numaralı pozisyondaydı, fakat
kendisinin asıl yeri IV numaralı pozisyondu.
Oyuncu net olarak pozisyon hatası yapmıştı.
Takımlar ralliyi oynadı ve Arjantin kazandı.
Daha sonra Kanada’nın oyundaki kaptanı
hakeme yaklaştı ve Arjantin’in pozisyon hatası
yapması
nedeniyle
Kanada’nın
ralliyi
kazanmasını beklediğini söyledi ve oynanan
rallinin kararı ile ilgili açıklama talebinde bulundu.
Hakemin kararı ne olmalıydı ?
Bu olayda üç hata yapılmıştır.
Birincisi, Takım yerleşmeden ve servis atmaya hazır
değilken, hakem servis için düdük çalmamalıydı.
Servis düdüğünü geciktirmeliydi. Eğer bu oyunda bir
gecikmeye sebep olduysa Arjantin takımına
geciktirme uyarısı verilmeliydi.
İkincisi, Libero değişimi sadece servis düdüğünden
önce yapılabilir. Üçüncüsü, Arjantin takımı servis
vuruşu anında pozisyon hatası yapmıştı.
Arjantin pozisyon hatası yaptığı için ralliyi kaybetmesi
gerekirdi. Servis vuruşu anında Libero yerine giren
oyuncu VI numaralı pozisyonda olsaydı, rallinin
oynanması ve Arjantin takımının Kural 19.3.2.3’e
göre cezalandırılması gerekirdi. (Bu davranışın ilk kez
yapılması nedeniyle Arjantin takımının baş hakemden
bir geciktirme uyarısı alması gerekirdi.)
Kural 7.5.1, 12.3 , 19.3.2.2 , 19.3.2.3
5.11
Karar
Bir maçta Libero oyuncusu 6 numaralı
oyuncunun yerine oyuna girmişti. Libero topun
arkasından koşarken bacak adalesinden
sakatlandı ve oyuna devam edemedi.
Sonrasında koç 6 numaralı oyuncuyu
sakatlanmış Liberonun yerine yeni Libero
olarak seçmeye karar verdi. Bu mümkün
müdür?
Eğer takımın iki Liberosu varsa, Liberonun
sakatlanması / hastalanması halinde, koç, aktif
Liberoyu rezerv Libero ile hemen değiştirebilir. Eğer
rezerv Libero sakatlanırsa, koç yeniden belirleme
anında sahada olmayan oyunculardan birini yeni
Libero olarak belirleyebilir.
Eğer takımın tek bir Liberosu varsa, seçenek,
rezerv Liberonun sakatlanması durumuyla aynıdır.
Böylece durum takımın kaç tane kayıtlı Liberosunun
olduğuna bağlıdır. Eğer bir tane ise, öncelikle 6
numaralı oyuncu sakatlanan Liberonun yerine
oyuna girmelidir. Sonrasında koç, 6 numaralı
oyuncunun takım sırasında olmasına izin vermek
için kurallara uygun oyuncu değişikliği kullanmalıdır.
Daha sonra 6 numaralı oyuncuyu yeni Libero olarak
belirleyebilir. Eğer 6 numaralı oyuncu o set içinde
kurallara uygun olarak değiştirilemiyorsa, o set için
yeniden belirlenmiş Libero olamaz. Takımın rezerv
Liberosunun olduğu durumda koçun sadece rezerv
liberoyu kullanma hakkı vardır.
Kural 19.3.3.1, 19.3.3.1
17
5.12
Karar
Nyborg ile Varhaug arasında oynanan bir
Avrupa maçında Nyborg’un koçu aynı
zamanda Liberoydu. Koç oyun alanı
dışındayken hücum çizgisi uzantısı ile ısınma
sahası arasında yürüyerek takımına talimatlar
verdi. Hakem bu hareketi engellemedi.
Hakemin bu kararı doğru muydu?
Hakemin kararı doğrudur. Mevcut kurallara göre,
Libero oyundaki kaptan veya takım kaptanı olamaz.
Liberonun koç olması kurallarca yasaklanmamıştır.
Bu nedenle bu, Libero-koç ikili görevine izin verilir ve
hakem Liberonun takım sırasında kalmasında ısrar
edemez.
Kural 5.2.3.4, 19.1.3
5.13
Karar
Olimpiyat oyunlarında ABD Erkek Takımı
Arjantin ile oynuyordu. Amerikanın orta
blokçusu Tom Hoff, Libero Eric Sullivan ile yer
değiştirmiş
olduğundan
takım
sırasında
oturuyordu.
Sullivan
VI
numaralı
pozisyondayken
V
numaralı
pozisyona
geldiğinde Hoff dalgınlıkla oyun alanına girdi ve
Sullivan çıktı. ABD serviscisi servisi atmadan
önce Hoff yaptığı hatanın farkına vardı ve
derhal Sullivan ile tekrar yer değiştirdi. Baş
hakem hatalı değişimi görmezden geldi ve
servis için düdük çaldı. Baş hakemin bu
davranışı doğru muydu?
Kural 19.3.2.1’e göre iki Libero değişimi arasında
bir ralli olmalıdır. Bu şekildeki iki değişiklik aynı
oyuncularla yapıldığı zaman ve oyun kesintiye
uğramamışsa dikkate alınmaz ve ceza verilmeksizin
oyunun devam etmesine izin verilir. Bu bir hakemlik
sanatıdır.
Diğer taraftan, eğer Sullivan yer değiştirmeler
arasında gerekli olan bir ralli olmaksızın başka bir
oyuncuyla yer değiştirmiş olsaydı, ABD ralli kaybı
ile cezalandırılmış olacaktı ve hatalı yer değiştirme
düzeltilecekti.
Kural 19.3.2.1
5.14
Karar
Kuveyt Ligi’nde ki bir maçta Libero ön hatta 4
numaralı pozisyondaydı. Baş hakem 3 sayı
sonra hatalı pozisyonun farkına vardı. Hakemin
doğru karar vermesi için ne yapması gerekir?
Servisçi topa vurana kadar Liberonun pozisyon hatası
yoktur. Libero’nun takibi ve yanlış yer değiştirmeleri ile
ilgili hakemleri bilgilendirmek Skor Hakeminin
görevidir. Servis vuruşu yapıldığı anda hakem, skor
hakeminin yardımıyla Liberonun kaç ralli pozisyon
hatası yaptığını belirlemelidir. Takım pozisyon hatası
yaptığı esnada kazanmış olduğu sayıları ve son ralliyi
kaybeder. Diziliş düzeltilir ve oyuna devam edilir.
Kural 7.5.4, 19.3.1.1, 26.2.2.1, 26.2.2.2
5.15
Karar
Asya Büyük Erkekler Şampiyonasındaki birHakemin kararı doğru değildir.
maçın ısınma devresinde, Libero oynayamayacak Eğer takımın iki Liberosu varsa, koç sakatlanmış aktif
şekilde sakatlandı. Koç yeni bir Libero belirlemek Liberoyu, rezerv Libero ile hemen değiştirebilir. Eğer
istedi. Belirlenmek istenen yeni Libero takım rezerv Libero da sakatlanırsa, koç yeniden belirleme
kaptanıydı ve 1. setin başlangıç pozisyonunaanında sahada olmayan oyunculardan birisini yeni
yazılmıştı. Başhakem kurallara göre Liberonun neLibero olarak belirleyebilir.
takım kaptanı ne de oyundaki kaptanEğer takımın tek bir Liberosu varsa, seçenek, rezerv
olamayacağını belirterek talebi reddetti. Hakemin Liberonun sakatlığı durumunda olduğu gibidir.
kararı doğru mudur?
Anlatılan olayda hakemin kararı yanlıştır.
Liberonun takım kaptanı ya da oyundaki kaptan
olamayacağı doğruysa da mecburiyet halinde takım
kaptanı tüm yetki ve sorumluluklarını bırakarak
yeniden belirlenmiş Libero olabilir.
Kaptan setin başlangıç dizilişinde yazıldığından
aşağıdaki işlemler sırasıyla yerine getirilmelidir.
18
1. Maç başlamadan önce takım kaptanı başka bir
yedek oyuncu ile kurallara uygun oyuncu değişikliği
yapılarak oyun dışına alınır.
2. Koç, yeni bir takım kaptanı seçmek için hakemden
talepte bulunur,
3. Takım kaptanı yeni Libero olarak belirlenir,
4. Başhakem yeni Libero olarak belirlenen Liberonun
formasını değiştirmesini (veya rezerv malzeme olarak
bulundurulan üstlük veya yeleği giymesini) ister.
5. Yazı hakemine;
*Takım listesinde takım kaptanı olan oyuncunun
yeni Libero olarak belirlendiği,
*Yeni Libero olarak belirlenen takım kaptanının
yerine koç tarafından seçilen yeni takım kaptanı
bildirilir.
Maç kâğıdındaki “DÜŞÜNCELER” bölümüne yeni
Libero ve yeni takım kaptanının belirlenmesi ile ilgili
detaylar kaydedilmelidir.
Kural 5, 19.1.4, 19.2
5.16
Karar
A Takımı art arda iki ralliyi kaybedince oyun
alanında 6 nolu pozisyonda bulunan Libero
oyundan çıktı ve yerine asıl oyuncu oyuna girdi.
Koç, bir ralli oynanmadan, oyundan çıkan
Liberoyu derhal 5 pozisyon numaralı oyuncunun
yerine tekrar oyuna soktu. Yardımcı hakem bu
olayın farkına varamadı ancak baş hakem
durumu tespit etti ancak yine de servis için
düdüğünü çaldı. Servis vuruşu yapılır yapılmaz
baş hakem düdük çaldı ve karşılayan A takımı
için Libero değişimi nedeniyle pozisyon hatası
yapıldığını işaret etti.
Baş hakemin uygulaması doğru mudur?
Baş hakemin kararı doğrudur.
Servis vuruşu yapılıncaya kadar, herhangi bir hata
oluşmaz. Genelde servis karşılayan takımın yapmış
olduğu pozisyon hataları için düdük çalma yetkisi
yardımcı hakemin sorumlulukları içerisindedir. Fakat
bu durumda, oynanan rallide Liberonun oyun alanında
bulunma hakkı olmadığından (ralli servis vuruşu ile
başladığından), yardımcı hakem Libero değişim
hatasını tesbit edemediğinden , baş hakemde tesbit
ettiği bir hataya izin veremeyeceğinden ve de yardımcı
hakeme yardım etmesi gerektiğinden baş hakem
düdüğünü çalmıştır. Normalde Libero değişikliklerinin
takip edilmesi skor hakeminin görevidir. Bu olayda
servis vuruşu yapılır yapılmaz skor hakeminin kornaya
basarak hatayı işaret etmesi gerekirdi.
Kural 19.3.2.1, 19.3.2.2, 19.3.2.3, 23.2.3
5.17
Karar
Ralli bitince oyun alanındaki Libero asıl oyuncu ile Yardımcı hakemin uygulaması doğru değildir. Rallinin
yer değiştirir. Başhakem bir sonraki ralli için servistakımlardan birinin lehine sayı olarak sonuçlanmasıyla
düdüğünü çalar. Servis vuruşundan sonra yedek sona ereceği bir gerçektir. Ralli iptal edildiğinden, iki
toplardan biri oyun alanına girince başhakem Libero değişimi arasında bir ralli geçmemiştir, ama
durumu fark eder ve düdük çalıp “çift hata” (ralli hakemlerin bir takımın hata yapmasını önlemelerine
tekrarı) işareti verir. İptal edilen rallinin tekrarı içinizin verilmez.
servis düdüğü çalmadan önce Libero 6 numaralıKural 19.3.2.1
pozisyondaki oyuncu ile yer değiştirmek için
teşebbüste bulunur. Yardımcı hakem değişime
izin vermez ve Liberoyu geri çağırır.
5.18
Karar
18
Atina Olimpiyat Oyunlarında İtalyan erkek Hakemlerin kararı yanlıştır.
takımının Liberosu oyun içinde sakatlandı.Bu bir sakatlanma durumu olsa bile, Libero yerine
Yardımcı
hakem
sakatlık
durumunungirdiği asıl oyuncu ile yer değiştirebilirdi. Ayrıca Libero,
belirlenebilmesi için doktor ile birlikte koçun da rezerv Libero ile değiştirilene veya sakatlanan rezerv
oyun alanına girmesine izin verdi. Koç, LiberoyuLibero yeniden belirlenene kadar maça devam etme
oyun dışına almaya karar verdi ve Libero ile hakkına sahipti.
değişen asıl oyuncu arka bölgede oyuna girdi.
Libero oyun alanından çıktıktan sonra kendisini iyiBu yüzden; bu olayda arada bir ralli geçmeden, art
hissettiğini söyleyerek oyun alanına tekrar arda iki Libero değişikliği yapılması nedeniyle hata
dönmek istediğini belirtti. Hakemler Liberonunoluşmuştur.
oyun alanına tekrar dönmesine izin verdiler ve Kural 19.3.2.1
maça kaldığı yerden devam edildi. Karar doğru
muydu?
5.19
Karar
A Takımının Liberosu maçın çok kritik bir
yerinde sakatlandı. Koç, Liberonun yer
değiştirdiği, takım sırasındaki asıl oyuncuyu
yeni Libero olarak belirledi ve hemen oyuna
girmesini istedi. Buna izin verilir mi?
Hakemler buna izin vermemelidir. Kuraldaki ifadeler
takımları bu tür hatalı düşüncelerden korumak içindir.
Örneğin yeni belirlenen Libero 4 numaralı pozisyona
geldiğinde kiminle yer değiştirecektir? Cevap; hiç
kimseyle. Takım eksik ilan edilecektir. Bu nedenle
aşağıdaki prosedür takip edilmelidir:
Eğer takımın iki Liberosu varsa, koç sakatlanmış aktif
Liberoyu rezerv Libero ile hemen değiştirebilir. Eğer
rezerv Libero sakatlanırsa, koç yeniden belirleme
anında sahada olmayan oyunculardan birisini yeni
Libero olarak belirleyebilir.
Eğer takımın tek bir Liberosu varsa, seçenek, rezerv
Liberonun sakatlığı durumunda olduğu gibidir:
Sakatlanan Libero, değiştiği asıl oyuncuyla yer
değiştirmelidir. Bu oyuncu kurallara uygun olarak
değiştirilmelidir. Değişikliğin ardından Libero olarak
yeniden belirlenebilir. Sahaya da ancak bir
tamamlanmış rallinin ardından girebilir.
Kural 15.6.2, 19.3.2.1, 19.3.3.1
5.20
Karar
A Takımının Liberosu kolundan sakatlandı ve
yeni bir Libero belirlendi. Sakatlanan Libero
maçın kalan bölümünde takım sırasında oturdu.
Buna izin verilir mi?
Müsabaka cetveline yazılmamış oyuncular ısınma
devresine katılamazlar. Bu nedenle takım sırasında da
oturamazlar. Ancak bu olayda, sakatlanma maçın
ilerleyen
bölümünde
olduğundan
ve oyuncu
yürüyebildiğinden takımlar için herhangi engel veya
tehlike oluşturmamıştır. Bu son ifade kural açısından
çok önemlidir. Bu olayda oyuncunun takım sırasında
oturması için izin verilmelidir. Ancak oyuncu tedavi
edilmek durumundaysa, takım doktoruna, oyuncuyu
takım sırasının arkasında veya kontrol sahası dışında
emniyetli bir yere konumlaması önerilmelidir.
Şekil 1.a ve Tanımlar
5.21
Karar
18
NORCECA kupasında bir maç sırasında A
takımının Liberosu sayılar 11:11 iken V
numaralı posizyondaki oyuncu ile yer değiştirdi.
Bu esnada B takımının bir oyuncusu kaba
davranışı sebebiyle ihtar aldı ve A takımına sayı
verildi. Sayı sonucunda A takımı bir tur dönüş
gerçekleştirdi. Bu dönüş sebebiyle Libero aynı
duraklama esnesında tekrar yer değiştirmek
zorunda kaldı ve hakemler bu değişikliğe izin
verdiler. Karar doğru mudur?
Karar doğrudur. A takımı sayı kazanmış ve dönüş
gerçekleştirmek zorundadır. Normalde iki Libero
değişikliği arasında tamamlanmış bir ralliyi olması
gerekmektedir.
Ancak
bu
olayda
rallinin
tamamlanmış olduğu varsayılır.
Kural 19.3.2.1
5.22
Karar
Bir maçta Libero hasta olduğunu belirtti. Takım
doktoru aktif viral enfeksiyonu nedeniyle
Liberonun 40,5 C ateşi olduğunu belirledi ve
maçın kalan bölümünde oyuna devam
edemeyeceğini bildirdi. Bu tür bir durumda yeni
bir Libero belirlenmesine izin verilir mi?
Eğer takımın iki libero oyuncusu varsa aktif liberonun
sakatlanması veya hastalanması durumunda rezerv
libero ile değiştirilebilinir.
Eğer takımın tek bir Liberosu varsa veya rezerv
Liberonun oyun alanında sakatlanması durumunda
yeni libero belirleme prosedürü uygulanır.
Kural 19.3.3.1
5.23
Karar
2006 Erkekler Dünya Şampiyonası finalinde
Polonya Liberosu sakatlandı. Koç Liberoyu
hemen, o anda sahada olmayan ve Liberoyla
yer değiştirmemiş, 17 numaralı oyuncuyla
değiştirmeye karar verdi. Henüz bir ralli
oynanmadan yeni belirlenen liberoyu oyuna
soktu. Hakem bu duruma izin verdi. Bu yer
değiştirme uygulaması doğru mudur?
Serbest değişiklikler denenmiş fakat FIVB Kongresi
tarafından henüz onaylanmamıştır. Oyundaki Libero
sakatlanırsa
önce
normal
oyuncu
ile
yer
değiştirmelidir. Ancak bu şekilde yeniden belirleme
(veya takımın rezerv liberosu varsa Libero değişikliği)
yapılabilir. Dolayısı ile hakemler bu durumda hatalıdır.
Kural 19.3.2.1, Oyun Kuralları Rehberi (Guidelines)
5.24
Karar
Yazı hakemi maçtan önce 9 numaranın libero
olarak belirlendiği, A takımının 12 kişilik listesini
müsabaka cetveline kaydetti. Libero için ayrılmış
olan özel satıra ise listede numara belirtilmesine
rağmen
yanlışlıkla15
numaralı
oyuncuyu
kaydetti. Koç ve takım kaptanı cetveli imzaladı.
İlk sette sayılar 15:10 A takımı lehine iken yazı
hakemi hatayı fark etti. Doğru karar ne olmalıdır?
Bu hata, yazı hakemi tarafından yapılan bir kayıt
hatasıdır ve takım için cezai bir sonuç doğurmaz. Yazı
hakemi doğru numarayı “Düşünceler” bölümüne
kaydedecektir.
Kural 19.1.2
5.25
Karar
Maçın birinci setinde, A takımının Liberosu,
takımının tamamıyla aynı renk ve tasarıma
sahip bir formayla oynadı. Set, bu takım lehine
25:21 sonuçlandı. İkinci setin başında, B
takımının koçu bu duruma ve setin sonucuna
itiraz etti. Doğru karar nedir?
Yanlış forma oyuna etki etmediğinden, ilk setin
sonucu iptal edilmeyecektir. Libero formasını
değiştirmelidir.
Kural 19.2
5.26 (Yeni)
Karar
Japonya ile Bulgaristan arasında oynan Dünya
Ligi karşılaşması esnasında Japon Takımının
koçu 7 numaralı aktif liberoyu 1 numaralı rezerv
libero ile değiştirmek istedi. Rezerv libero 7
Aktif Liberonun, Rezerv Libero ile değişikliği Libero
Değişiklik Bölgesinden, herhangi bir formalite
olmaksızın (tabelalar olmadan vs..) yapılmalıydı.
Eğer aktif Libero oyunda ise öncelikle normal oyuncu
18
numaralı tabela ile oyuncu değiştirme bölgesine
geldi ve değişiklik oyuncu değişikliği gibi
gerçekleştirildi.
Yardımcı
Hakem,
Yazı
Hakeminden
bu
değişikliği
müsabaka
cetvelindeki “Düşünceler” bölümüne yazmasını
istedi. Prosedür doğru mudur?
5.27 (Yeni)
İki oyuncu rakibin hücum vuruşundan gelen
topa blok yapmak için sıçradılar. İki oyuncunun
arasında Libero’da sıçradı fakat vücudunun
hiçbir bölümü filenin üst kenar seviyesinden
daha yükseğe geçmedi. Yine de Yardımcı
Hakem, Liberonun bu hareketini Blok
Teşebbüsü olarak kabul edip düdük çaldı.
Karar doğru mudur?
ile değiştirilmelidir. Daha sonra koç Yardımcı Hakemi
iki Liberonun değişikliği ile ilgli bilgilendirmelidir Bir
sonraki rallinin bitiminde sonra rezerv libero oyuna
Libero Değişiklik Bölgesinden girebilir.
Kural 19.3.2.1, 19.3.2.2, 19.3.2.4, 19.3.3.1
Karar
Karar doğru değildir. Liberonun vücudunun hiçbir
bölümü filenin üst kenar seviyesinden daha yükseğe
geçmemesinden dolayı sıçraması Blok Teşebbüsü
olarak kabul edilemez.
Kural 14.1.1, 14.1.2, 14.1.3
BÖLÜM 6 : KATILANLARIN DAVRANIŞLARI
6.1
Karar
Dünya Kupası’nda, bir ralli bitiminden sonra,
sinirlenen bir İspanyol oyuncu topa ayakla
vurdu. Başhakem oyuncuyu bu küçük hatalı
davranışı için uyardı.
Başhakemin uygulaması doğru mu dur?
Başhakemin uygulaması doğrudur. Bu tür küçük hatalı
davranışlar başhakem tarafından kontrol edilmelidir.
Diğer taraftan, eğer, topa ayakla vuruş, oyuncular,
hakemler veya seyirciler için tehlike oluşturduysa bu
bir kaba davranıştır. Başhakemin bunun bir kaba
davranış olduğuna karar verme ve oyuncuyu sarı kart
cezası ile cezalandırma yetkisi vardır. Yazı hakemi
kaba davranışta bulunan oyuncunun numarasını
müsabaka cetvelindeki yaptırımlar tablosunun içine
kayıt edecektir.
Başhakem, bir oyuncuya küçük hatalı davranışı için bir
sözlü uyarı yapabilir ya da takımın sürekli küçük hatalı
davranışları için oyundaki kaptana bir takım
uyarısında bulunabilir, Eğer ciddi bir hareket olduysa
hakemin direkt olarak yaptırım uygulama yoluna gitme
yetkisi vardır.
Kural 21.1 , 21.2
6.2
Karar
1995 Erkekler Dünya Kupası’nda Hollanda
Küba’yla oynuyordu. Zorlu ikinci set sırasında
Hollandalı pasör Peter Blange Kübalı blokçuları
şaşırtan olağanüstü bir pas attı. Hollandalı
smaçör Van der Meulen büyük bir beceriyle topu
zemine vurdu. Kübalı blokçular şaşkınlık içinde
Van der Meulen’e blok yapmaya teşebbüs
ederken Kübalı pasör Diago, hakemi Van der
Meulen’in fileye değdiğine inandırmak için, fileyi
alttan kasten çekti.
Hakemin kararı hatalıydı. Kübalı oyuncunun fileye
temas ederek oyuna müdahale etmesi nedeniyle ralli
Hollanda Takımı tarafından kazanılmalıydı. Daha
sonra Diago’ya hakemleri yanıltma teşebbüsündeki
kaba davranışı için ihtar (sarı kart: takım bir sayı kaybı
ile cezalandırılır ve servis rakip takıma geçer)
verilmelidir.
Kural 21.2.1, 21.3
18
Yardımcı hakem bu aldatma hareketini gördü ve
Hollanda takımının ralliyi kazandığını işaret etti.
Daha sonra başhakem Diago’yu uyardı. Diego
için bu ceza doğru mudur?
6.3
Karar
Bir Dünya Ligi maçında Brezilya takımının koçu
rallinin sonunda ayağa kalkar ve
hakemin
kararına katılmadığını ifade eder bir tarzda
ellerini sallar.
Buna izin verilir mi?
Koçun belirli normal tepkilerini ifade etmesine izin
verilir. Eğer bu tepkiler küçük hatalı davranış olarak
değerlendirilirse, başhakem koçu uyarılmalıdır. Eğer
tekrarlanırsa, Koç kaba davranış için sarı kartla
İhlalin bir ralli sırasında meydana gelmesi halinde
ceza rallinin sonunda ve rallinin sonucuna ek olarak
verilmelidir. Bazı büyük dünya müsabakalarındaki
Özel Hakemlik Talimatları daha başka cezaları da
içerebilir.
Kural 5.2.3, 21.1, 21.2, 21.3
6.4
Karar
Bir maçın set arasında, Mavi takımın 3 numaralı
oyuncusu hakemlerden birine el işaretiyle kaba
davranışta bulunur ve başhakem tarafından
oyuncuya kaba davranış cezası verilir. Mavi
takım bir sonraki setin ilk servisini atacaktır. Bu
durumda başhakemin doğru uygulaması ne
olmalıdır?
Bir maçın setleri arasında yapılan hatalı davranışların
cezaları bir sonraki sette oyunun başlamasından önce
uygulanır. Bu durumda hakem ilk servisten önce
düdük çalıp cezayı işaret eder ve mavi takım ralliyi
kaybeder. Karşılayan takım bir sayı kazanır, döner ve
servis atar.
Kural 21.5
Her iki takımında cezalandırılacağı bir durumda, önce
servis atan takım sonra da servis karşılayan takım
cezalandırılır. Aşağıda setler arasında verilen
cezaların bir özeti verilmiştir; bunlar müsabaka
cetveline kaydedilmelidir:
1- Servis atan takım oyuncusuna uyarı. Ceza yoktur.
2- Servis karşılayan takım oyuncusuna uyarı. Ceza .
yoktur.
3- Sadece servis atan takım oyuncusuna ihtar.
Servis atan takım ralliyi kaybeder.
Servis karşılayan takım bir sayı kazanır, döner ve .
servis atar.
4- Sadece servis karşılayan takım oyuncusuna ihtar.
Servis atan takıma sayı verilir.
5- Her iki takıma öncelik gözetmeden verilen ihtar.
a. Servis atan takım ralliyi kaybeder,
karşılayan
.
takım 1 sayı kazanır
b. Servis karşılayan takım bir pozisyon döner.
.
Ardından takıma ralli kaybı verilir.
c. Asıl servis atan takım bir sayı aldığı için
döner . ve servis sırasındaki ikinci oyuncusuyla
servise . başlar. Skor 1-1 dir.
d. Bir takım her cezalandırılışında rakip bir sayı
.
alır. Bu nedenle sayılar 24-25 iken iki takıma da .
aynı anda ihtar verilmesi durumunda, set 24-26 .
olarak bitirilmemeli ancak iki takımada verilen
.
ihtar
cezası
sonrasında
skor
25-26
ya
18
. getirilmelidir.
6.5
Karar
ABD Erkek takımı servis karşılıyordu. Lloyd Ball
pasördü ve arka bölgeden kaçıyordu. Amerikalı
genç servis karşılama oyuncusu topu öyle kötü
bir vuruşla karşıladı ki pasör Ball’ın bu topa
yetişebilme şansı yoktu. Top yere temas edip
oyun dışı olduktan sonra pasör Ball üzüntüyle
fileyi alttan çekti.
Bu bir hata mı dır?
Kural 21.3’e göre başhakeme, hatalı davranışın
derecesine bağlı olarak oyuncuyu cezalandırma
yetkisi verilir. Fileyi çekmek çoğu kez hayal kırıklığına
uğramış bir oyuncunun normal bir heyecan tepkisidir
ve bu tepki hakem sanatı ile kontrol edilebilmelidir.
Bazı durumlarda, hakemi yanıltmak amacıyla filenin
kasıtlı olarak çekilmesi kaba davranış olarak
değerlendirilebilir
ve
bundan
dolayı
Bu olayda ise, oyun esnasında hakemi yanıltma
teşebbüsü olmadığından, kaba davranış için ceza
verilmemelidir.
Kural 21.2, 21.2.1 , 21.3
6.6
Karar
Başhakemin blok teması ile ilgili kararı bir
oyuncuyu çok öfkelendirdi. Hatalı oyuncu fileyi
çekti ve başhakem ellerini sallayarak oyuncuyu
uyarıp yerine geçmesini işaret etti. Başhakem
tarafından uyarıldıktan sonra bile oyuncu
başhakeme doğru kaba jestler yaparak ve
bağırarak yürüdü.
Hakem oyuncunun hareketlerini saldırgan
davranış olarak değerlendirip kırmızı kart
cezasıyla cezalandırdı ve oyuncu setten çıkarıldı.
Başhakemin bu kararı uygun mudur?
Hakem ellerini sallayarak yaptığı bir uyarı vasıtasıyla
oyuncuyu oyun alanındaki yerine geri döndürerek
problemi yatıştırmaya teşebbüs etti. Bu uyarı başarılı
olmadığı zaman Kural 21.3 baş hakeme oyuncuyu
cezalandırma yetkisi vermektedir. Bu kuralda hakeme,
hatalı davranışın derecesine bağlı olarak oyuncuyu
cezalandırma yetkisi verilir. Kaba davranış için oyuncu
kaba davranış cezası alır ve bu cezayla rakip bir sayı
alır ve servis rakibe geçer. Daha ağır bir kaba
davranış için oyuncu saldırgan davranış cezası alır ve
bu ceza ile set sonuna kadar oyundan çıkarılır.
Tecavüzkar davranıştan dolayı oyuncu maçtan
diskalifiye edilir.
Dikkat edilmesi gereken konu, kaba davranışın hatalı
takımın ralli kaybına neden olurken, saldırgan
davranış ile tecavüzkar davranışta ise bir ralli kaybı
cezasının olmamasıdır.
Kural 21.1 , 21.2 , 21.3
6.7
Karar
1999 Dünya Ligi’nde Brezilya ile Kanada
arasındaki maçta bir oyuncu saldırgan davranış
nedeniyle doğrudan doğruya oyun alanından
çıkarıldı. Maçın bu anına kadar takıma ne bir
uyarı ne de bir ceza verilmişti.
Aynı takımın herhangi bir başka üyesinin
bundan sonraki küçük hatalı davranışında
hakemin uygulaması ne olmalıdır ?
Hakem ilk seferinde oyuncuyu oyun alanı dışındaki
ceza sahasına göndermekle doğru karar vermiştir.
Bariz saldırgan davranışta bulunulması durumunda,
başhakem oyuncuyu önceden uyarmadan oyundan
çıkarmalıdır. Hakem normalde takımın yaptırım
uygulanacak seviyeye yaklaşmasını engellemek için
çaba göstermelidir. Hatalı davranış yaptırımları
sadece kişisel yaptırımlardır ve aynı takımın diğer
üyelerine daha önce verilmiş olan yaptırımlar dikkate
alınmayacaktır. Bu yüzden baş hakem, bir oyundan
çıkarma yaptırımından sonra takımın diğer üyelerine
uyarılarda bulunabilir veya ihtarlar verebilir.
Kural 21
18
6.8
Karar
Maçtan sonra takımlar el sıkışırken takım
kaptanlarından birisi baş hakeme karşı, maç
esnasında olsa yaptırım uygulanabilecek,
sportmenlik dışı bir tavır sergiledi. Başhakemin
doğru uygulaması nasıl olmalıdır?
Maç, hakemlerin son düdüğünün ardından henüz
bitmemiş olduğundan, bir takım mensubu sahadaki
tüm
idari
görevler
tamamlanana
kadar
cezalandırılabilir.
Başhakem
takımın
ilgili
mensuplarını, bu olay için takım kaptanını, yaptırım
hakkında bilgilendirmeli ve yaptırımı müsabaka
cetvelinin DÜŞÜNCELER bölümüne kaydetmelidir.
Sonraki müsabakalarda oyuncuların oynatılabilmesine
ilişkin
tüm
sonuçlar
ilgili
örneklere
göre
uygulanacaktır.
6.9
Karar
Macaristan Ligi maçlarından birinde 7 numaralı
oyuncu Libero ile yer değiştirmişti ve kenarda
oturuyordu. Hakemin bir kararı ile ilgili olarak
yüksek sesle itirazda bulundu. Başhakem bu
oyuncuyu ihtarla cezalandırdı. Oyuncu tavrını
değiştirmedi ve hakemi alkışladı. Başhakem
bunun üzerine oyuncuya oyundan çıkarma
cezası verdi. Oyundan çıkarılan oyuncu aynı
hareketlere devam edince diskalifiye cezası
aldı. Doğru uygulama nasıldır?
Oyundan çıkarılan ya da diskalifiye edilen oyuncu
derhal değiştirilmelidir. Bu nedenle Libero ile yer
değiştirmeli ve kurallara uygun bir oyuncu değişikliği
yapılmalıdır. Eğer bu mümkün değilse, takım 5
oyuncudan oluşacaktır ve bu nedenle eksik ilan
edilecektir. Oyundan çıkarma (veya diskalifiye)
anındaki skor, müsabaka cetveline kaydedilmelidir.
Kural 6.4.3, 15.8
BÖLÜM 7 : HAKEMLER VE SORUMLULUKLARI
7.1
Karar
Oyun esnasında Brezilya takımının koçu yazı
hakemine doğru yüksek sesle konuşarak
hakemin dikkatini dağıtır. Yardımcı hakem koça
yazı hakemine müdahale etmemesini söyler.
Yardımcı hakemin hareketi doğru mudur?
Koç, oyuncu ya da takımın başka bir üyesi resmi
olarak sadece başhakem tarafından uyarılır veya
cezalandırılabilir. Eğer yardımcı hakem uyarılması
gerekli bir durum tesbit ederse, bu durumu
başhakeme mutlaka iletmeli ve konu başhakem
tarafından değerlendirilerek sonuçlandırılmalıdır.
Kural 23.3.2.2
Bununla beraber hakemlik sanatının ruhuna uygun
olarak eğer böyle durumlar yardımcı hakem
tarafından birkaç kelime ile halledilebiliyorsa yaptırım
uygulanırken oyun durmayacağı için oyun için olumlu
bir gelişme olacaktır.
7.2
Karar
Yardımcı hakem, başhakeme Amerikalı yedek
oyuncu Eric Sato’nun ısınma sahasında ayakta
durması ya da ısınma hareketi yapması
gerekirken yerde oturduğunu işaret eder.
Başhakem Amerika Takımı’nı küçük hatalı
davranış için sözlü olarak uyarır ve Sato’yu
ayağa kaldırır.
Başhakemin kararı doğru
mudur?
Başhakemin bu uygulaması hatalıdır. Isınma
sahasındaki oyuncuların ayakta durma zorunlulukları
yoktur. Diğer taraftan, oyuncuların bu saha içinde
sıra, iskemle ve duvar üstünde oturmalarına da izin
verilmez. Isınma sahası oyuncuların oyuna
hazırlanabilmeleri için tasarlanmıştır.
Kural 4.2.1, 4.2.3, 24.2.4 , 24.2.5
18
7.3
Karar
ABD yıldız bayan
takımının koçu yazı
hakemine yaklaşır ve Meksika takımının aldığı
mola sayısı hakkında bilgi ister. Yazı hakemin
uygun davranışı ne olmalıdır?
Yazı hakemi koça yanıt vermemelidir. Genel olarak
koçların yazı hakeminden bilgi sormalarına izin
verilmez. Ancak alınan molaların yazılamadığı bir
elektronik skorboard kullaınılıyorsa, koçlara, yazı
hakeminden sadece kendi takımları hakkında ki
bilgileri istemelerine izin verilir. Bunu da hem yazı
hakeminin dikkatinin dağılmayacağı hem de maçın
gecikmeye uğramayacağı bir zamanda sorabilirler.
Kural 25.2.2
7.4
Karar
ABD Ulusal Şampiyonası’nda Kenneth Allen
Club
Takımı’nın
oyundaki
kaptanı
başhakemden oyun sırasındaki bir olayın
yorumunu istedi. Açıklama oyundaki kaptanı
tatmin etmiş gibiydi.
Kenneth Allen maçı kaybetti. Maç bittikten
sonra Kenneth Allen’ın takım kaptanı
müsabaka kağıdına bir itiraz kaydetmeye
teşebbüs etti. Başhakem bunu red etti.
Başhakemin bu kararı doğru mu dur ?
Başhakem doğru karar vermiştir. Olay anında
Kenneth Allen’ın oyundaki kaptanı bir itirazdan
bahsetmemiştir.
Kural 5.1.2.1, 5.1.3.2, 23.2.4
7.5
Karar
İskoçya’daki
bir
turnuvada
Elliots
ve
Grangemouth arasındaki bir maçın üçüncü
setinde skor 23-23 beraberedir.
Yardımcı
hakem Grangemouth için “pozisyon hatası”
çalar. Grangemouth karara itiraz eder; ancak
sonuç alamaz. Skorun Elliots lehine 24-23
olmasının ardından bir sonraki serviste yardımcı
hakem Grangemouth’a yine “pozisyon hatası”
çalar ve seti Elliots kazanır. Grangemouth’un
oyundaki kaptanı her iki hakeme tekrar itiraz
eder. Kısa bir tartışmadan sonra başhakem iki
kararın da hatalı olduğunu kabul eder.
Bununla birlikte başhakem, setin bittiğini ve
kararlarla ilgili düzeltme yapılamayacağını
bildirir. Devam eden itirazlara rağmen, hakem
oyunu dördüncü setle devam ettirir.
Grangemouth’un takım kaptanı maçın sonunda
itirazını resmi olarak kaydeder.
Başhakemin bu uygulaması doğru mudur?
Başhakem hata yapmıştır. Hakemler, kuralların
uygulanmasıyla ilgili olarak diğer hakemlerin
kararlarını düzeltme yetkisine sahiptir. Baş Hakem
maçı üçüncü set ve sayılar 23-23’den tekrar
başlatmalıydı.
FIVB müsabakalarında Müsabaka Kontrol Komitesi,
bu bariz hatayı düzeltirdi.
18
7.6
Karar
Bayanlar Dünya Kupası’nda Çin, Kore’yle
oynuyordu. Üçüncü sette Çin’in koçu Lang Ping
zile basarak mola işareti yaptı. Yardımcı hakem
içgüdüsel olarak düdük çaldı ancak ardından
Çin Takımı’nın son molasını zaten kullanmış
olduğunu fark etti.
Sonrasında takımların oyun alanında kalması
için ellerini sallayarak işaret verdi ve çok küçük
bir geciktirme olduğundan Çin Takımı’nı
“kurallara
uygun
olmayan
talep”
ile
cezalandırmadı.
Bu esnada Çinli koç elleriyle oyuncu değişikliği
yapmak istediğini işaret etti.
Yardımcı hakem bunun “uygun olmayan talep”
olması nedeniyle ellerini sallayarak yedek
oyuncuyu geri gönderdi ve oyun devam etti.
Yardımcı hakemin uygulaması doğru mudur?
Yardımcı hakem yanlış uygulama yapmıştır. Yardımcı
hakemin takımların kullandığı oyun duraklama
sayılarını bilmesi ve kontrol etmesi gerekir. Koçun el
işareti yaparak mola talep ettiğinde, yardımcı
hakemin, Çin takımının molasının kalmadığını bilmesi
ve düdük çalmadan bu talebi red etmesi gerekirdi.
Karışıklık, yardımcı hakemin zilin sesiyle birlikte
düdük çalmasıyla başlamıştır. Hakemin Çin
Takımı’nın başka molası kalmadığını bilmesi gerekir.
Küçük bir gecikme olduğundan, yardımcı hakem
herhangi bir yaptırım olmaksızın süratle oyunu tekrar
devam ettirmekle doğru bir uygulama yapmıştır.
Bununla beraber, oyuncu değişikliği talebi iki ralli
arasındaki oyun duraklamasında istenen tek talep
olduğundan, oyuncu değişikliği talebinin kabul
edilmesi gerekirdi.
Kural 15.1, 15.2.1, 15.11, 16.1, 16.2 , 24.2.6 , 24.2.7
7.7
Karar
Bayanlar NORCECA Şampiyonası’nda ABD
Kanada’yla çok zorlu bir maç oynuyordu .
Beşinci setin başında Amerikalı koç Kent Miller
pozisyon kağıdını verdi. Baş hakem takımların
oyun alanına girmesi için işaret etti.
Bu işaret üzerine ABD’li oyuncular oyun
alanındaki pozisyonlarını alırlarken Kanadalı
oyuncular hala takım sırasının etrafında
toplanmış vaziyettelerdi. Baş hakem Kanada
Takımı’na oyun alanındaki yerini alması için
işaret etti. Kanadalı koç görünüşe bakılırsa ABD
oyuncularının oyun alanındaki pozisyonlarını
belirledi ve ardından pozisyon kağıdını yardımcı
hakeme sundu.
Baş hakem Kanada koçunu “geciktirme uyarısı”
ile cezalandırdı. Koç Miller Kontrol Komitesi’ne
itiraz ederek Kanada Takımı’nın “kaba davranış”
ile cezalandırılması ve ABD Takımı’na sayı
verilmesi gerektiğini söyledi.
Bu durumda doğru uygulama ne olmalıdır ?
Baş hakem ilk hatayı Kanada Takımı’ndan pozisyon
kağıdını almadan Amerika Takımı’nı oyun alanına
yönlendirmekle yapmıştır.
Amerika Takımı’nın oyun alanında olması nedeniyle
başhakemin verdiği geciktirme uyarısı doğru
olabilirdi. Ancak diğer taraftan Kanada koçunun bu
durumdan avantaj sağladığı da açık olduğundan,
Kontrol Komitesi tarafından Kanada koçuna kaba
davranış cezası uygulanmış olmalı ve ABD takımına
servis atma hakkı ve bir sayı verilmeliydi.
7.8
Karar
Bayanlar Dünya Kupası’nda, Küba ile Brezilya
arasındaki bir maçta mola sırasında Kübalı koç
serbest bölgenin, ısınma sahasına en yakın
olan köşesinde tüm takımıyla toplanır.
Hakemler bunu engellemek için hiçbir
girişimde bulunmaz.
Kural 15.4.2 ye göre “mola esnasında takımın kendi
oturma sıralarının yanındaki serbest bölgeye gitmesi
zorunludur.” Bu nedenle, Yardımcı Hakem Küba
takımına oturma sıralarının yanına gitmelerini
söylemelidir.
Kural 15.4.2
18
Hakemler davranışı doğru mudur?
7.9
Karar
Olimpiyat
Elemeleri
Turnuvası
Bayanlar
Finali’nde ikinci sette Hırvatistan Kore önünde
6 – 5 öndeydi. ralliden sonra oyuncular oyun
alanında ıslanan bölgeyi bulmaya çalışıyordu.
Kore’nin yardımcı koçu yan çizgiye geldi ve
oyuncuların ıslak bölgeyi bulmasına yardım etti.
Sonrasında baş hakem Kore kaptanını çağırdı
ve yardımcı koça takımın oturma sırasında
kalmasını söylemesini istedi. Baş hakemin bu
hareketi doğru bir karar mıydı ?
Başhakemin kararı doğrudur. Yardımcı koçun takım
sırasında oturmasına izin verilir ancak maça
müdahale hakkı yoktur. Sadece koçun, koç çizgisi
gerisinden yan çizgi boyunca yürümesine izin verilir.
Kural 5.2.3.4 , 5.3.1
7.10
Karar
Olimpiyat Elemeleri Turnuvası’nda Kore Çin ile
oynuyordu. İkinci sette sayılar 8 – 6 Kore lehine
iken, Kore’nin koçu, yardımcı hakeme servis
atacak oyuncunun doğru olup olmadığını sordu.
Yardımcı hakem yazı hakemi ile maç cetvelini
kontrol ettikten sonra servis atmaya hazır olan
oyuncunun doğru olduğunu söyledi. Başhakem
maça devam etti.
Kore takımının bu uygulaması doğru mudur?
Uygulama doğru değildir.
Takım üyelerinden sadece oyundaki kaptanın
hakemlerle konuşmasına izin verilir. Bu yüzden
koçun yardımcı hakemle konuşmasına izin verilmez.
Başhakem kaptanı çağırmalı ve koçun hakemlerle
konuşma hakkının olmadığını, koça hatırlatmasını
istemeliydi.
Kural 5.1.2
7.11
Karar
Yıldız Bayanlar Dünya Şampiyonası’nda Küba
Slovakya ile oynuyordu. Slovakya koçu mola
talep etti. Yardımcı hakem mola için düdük çaldı
ancak Başhakem, yardımcı hakemin düdüğünü
duymadığından o da servis için düdük çaldı.
Yardımcı hakem Slovakya’nın mola talebi için
yeniden düdük çaldı. Bu karışıklık içinde
başhakem Slovakya takımına geciktirme uyarısı
verdi. Aynı setin sonlarına doğru servis atan
oyuncu oyunu geciktirdiği için Slovakya’ya bir kez
daha geciktirme
yaptırımı uyguladı. Bu
Slovakya’nın ikinci geciktirmesi olduğundan
geciktirme ihtarı nedeniyle Küba bir sayı kazandı.
Bu sayı Küba’nın 14. sayısıydı ve bir sonraki
ralliyi de kazanan Küba maçı da kazandı.
Slovakya
takımı geciktirme
yaptırımlarına
şiddetle itiraz etti.
Slovaklar yaptıkları itirazda haklı mıydı?
Slovakların itiraz için haklı bir nedeni vardı.
Hakemlerin birbirleriyle anlaşamadığı bu tür
durumlarda, takımlar cezalandırılmamalıdır.
Bu
yüzden Slovakya takımına verilen ilk geciktirme
uyarısı doğru değildi. Bu durumda Slovakya takımına
sadece ikinci olay için geciktirme uyarısı vermek
gerekiyordu ve eğer bu yaptırım uygulansaydı asla
itirazlar olmayacaktı.
Diğer taraftan, Slovakların ilk geciktirme yaptırımı
uygulandığı anda, karara yazılı itiraz haklarını
kullanacaklarını başhakeme bildirmeleri gerekirdi.
Ancak bunu bildirmedikleri için itiraz etme haklarını
da kaybettiler.
Kural 5.1.2.1
BÖLÜM 8 : ÖZEL DURUMLAR
19
8.1
PRENSİP
Küba ve Kanada arasındaki bir maçta Küba
bayan takımı çok canlı ve hızlı bir oyun
sergilemektedir.
Kanada
Takımı,
Küba
takımının bu hızını kesmek için oyunun
temposunu kasıtlı olarak düşürmektedir.
Hakemin bu durumda ki davranışı ne
olmalıdır?
“Tempo” Voleybolun çok hassas bir öğesidir. Her
8.2
Karar
Küba ve Peru Bayan Takımları arasındaki
Dünya Kupası maçında, Kübalı oyunculardan
birinin zemin silme havlusu formasından
kurtulup Perulu blokçuların arasına düşer. Oyun
devam eder ve ralliyi Küba Takımı kazanır.
Bu durumda havlunun oyunu ne derecede
etkilediğine
karar
vermek
başhakemin
değerlendirmesine bağlıdır. Havlu, rakiplerin aktif
blokçularının arasına düştüğüne göre bunun ralli
sonucunu etkileme veya bir sakatlığa sebep olma
ihtimali vardı. Bu nedenle ralli’nin tekrarlanmış olması
gerekirdi. Diğer taraftan ralli bitmişse ve yere düşen
havlu rallinin sonucunu etkilememişse rallinin tekrar
edilmesi gerekmez. Eğer bu hareket kasıtlı
yapılmışsa ya da tekrarlanmış bir hareketse, başka
yaptırımlar uygulanacaktı.
Kural 17.2
Bu durumdaki doğru karar nedir?
takımın kendine özgü bir oyun temposu vardır.
Tempo ile ilgili bir kural yoktur ancak iyi bir hakemin
performansı içerisindeki temel faktörlerden bir tanesi
de temponun kontroludur. Uygun bir tempo maçın
yüksek kalite de oynanmasını sağlayacaktır. Diğer
yandan oyunun normal akışı içinde hakem oyunu
sabit bir tempoda götürmelidir. Hakem iyi bir maçın
akışını yavaşlatan hiçbir dış etkiye ve gecikme
nedeniyle takımlardan birinin başarılı performansının
düşmesine izin vermemelidir.
Bu da başka bir hakemlik “sanatı”dır.
8.3
Karar
Kuveyt Ligi’nde ki bir maçta üçüncü sette skor
9-7 iken salonda elektrik kesildi. Bu sette her iki
takımın birer oyuncusu da maçtan diskalifiye
edilmişti. Maça başka bir salonda devam edildi.
Kural 18.3.2.2 ye göre; Kesilmiş olan set iptal
edilir ve aynı takım mensupları ve başlangıç
dizilişiyle yeniden oynatılır. Diskalifiye edilmiş
oyuncuları kullanmada doğru uygulama nedir,
üçüncü setteki olduğu gibi yeniden oyuna
başlatılır mı ?
Böyle bir sete kaldığı yerden devam edilirse ne
diskalifiye edilmiş ne de oyundan çıkarılmış
oyuncuların oynamasına izin verilmez. Başlangıç
dizilişinde olmayan takımdaki başka bir oyuncu, bu
oyuncunun(ların) yerini almalıdır.
8.4
Karar
Bundan başka, elektriklerin kesildiği ana kadar
müsabaka cetveline kayıt edilmiş olan diğer bütün
cezalar, yeni sete mutlaka taşınmalıdır
Bayanlar Dünya Kupası maçında Brezilya ile
Hollanda oynuyordu. İkinci sette seyircilerin
maçı takip ettiği skorbord doğru neticeyi
göstermiyordu.
İlk hata yazı hakeminindir.
Kural 25.2.2.1
İkinci hata skorbord operatörünün, üçüncü hata ise
her bir ralli neticesinde yazı hakemi ile koordinasyon
kurarak skorun doğruluğunu kontrol etmeyen yedek
Heyecanlı Brezilya koçu derhal yazı hakemi, yazı hakeminindi.
başhakem ve Kontrol Komitesi’ne itiraz etti. Kural 26.2.2.5
Delegasyon Başkanları’na ayrılan bölümde Başhakem, yardımcı hakem aracılığıyla hatalı
oturan Brezilya Delegasyon Başkanı da koçu davranışın maç cetveline kaydedildiğinden emin
19
desteklemek için Kontrol Komitesi masasına olmalıdır.
geldi.
Kural 25.2.2.6
Brezilyalı oyundaki kaptan, hakemin verdiği hatalı
Başhakem düdük çalıp Brezilya’nın oyundaki davranış cezasını Brezilyalı koça iletmeliydi. Bunu
kaptanını çağırdı ve Brezilya koçuna kaba yapmadığında, oyuncu cezalandırılmalıydı.
davranış cezası verdiğini bildirdi. Brezilyalı Kural 21
oyundaki kaptan cezayı Brezilyalı koça iletmek Kontrol Komitesi, Brezilya Delegasyon Başkanı’nın
zorunda olmasına rağmen bunu yapmadı. Kontrol Komitesi masasına yaklaşmasına izin verdiği
Bunun ötesinde ortaya çıkan kargaşada, için hatalıydı. Oyun Jürisi Başkanı skorun
yardımcı
hakem
de
Brezilyalı
koçun düzeltilebilmesi amacıyla Hakem Konferansı işareti
cezalandırılmasını kaçırdı ve kaba davranış vererek maçı durdurmalıydı. Oyun Jürisi Başkanı’nın
cezası müsabaka cetveline kayıt edilmedi.
Hakem Konferansı’na başhakemi ve Hakem
Bu arada Kontrol Komitesi üyeleri, bir Hakem Delegesi’ni de dahil etmesi gerekirdi. Yardımcı
Konferansı yapılacağını ilan etmeden önce hakem davet edilebilir ancak son kararda oy verme
hakkı yoktur.
Hakem
Konferansı ile ilgili
skorbordun hatalı olduğunu belirlediler.
problemlerde, diğer hakemler de davet edilerek
Bunlara ilaveten yazı hakemi de hata yapmıştı; bilgilerine başvurulabilir.
ancak yedek yazı hakemi hatayı belirleyip Kural rehberi ve Talimatlarına bakınız.
Kontrol Komitesi üyeleri ve Brezilyalı koçla Kural : 25.2.2.6 , 25.2.2.7
mutabık kaldı. Skor düzeltildi ve müsabaka
cetveline olayla ilgili hiçbir rapor yazılmadan
oyuna devam edildi. Bu olay nasıl bir şekilde ele
alınmalıdır ?
8.5
Karar
ABD ile Brezilya Erkek takımları arasındaki
maçta Amerikalı oyuncunun servisten gelen
topa yaptığı karşılama vuruşu anten dışındaki
boşluktan orta çizginin ötesine ve Brezilya
serbest bölgesine doğru gitti. Amerikalı pasör
Lloyd Ball rakibin serbest bölgesinin içinde
yardımcı hakemin de ötesindeki bu topun
peşinden koştu. Ball direği ve yardımcı hakemi
geçiyorken hemen topa yetişip geri çevirmek
amacıyla direğe tutunarak destek aldı. Hakem
oyunun devam etmesine izin verdi. Baş
hakemin bu kararı kurallara uygun mudur ?
Baş hakemin kararı doğrudur. Ball topa
vuruyorken direkten destek almadığı için oyun
kurallara uygundur. Oyun hem çok güzel hem de
kurallara uygundu.
Kural 9.1.3
8.6
Karar
Dördüncü setin başında A takımının pozisyon
kağıdında 6 numaralı pozisyonda kayıtlı olan 15
numaralı oyuncusunun yerine 11 numaralı
oyuncu sahadaydı. Pozisyon kontrolü sırasında
yardımcı hakem bu uyumsuzluğu fark etmedi.
Pozisyon kontrolünün ardından 11 numaralı
oyuncunun yerine Libero hemen oyuna girdi.
Daha sonra 11 numara tekrar Libero ile yer
değiştirdi. İlk teknik mola, sayılar 8:5 A takımı
lehine iken gerçekleşti. Teknik molanın
ardından
11
numara
servis
atmaya
hazırlanıyordu. Yardımcı hakem sahadaki
yanlış oyuncuyu işaret etti ve hatayı oyundaki
kaptana ve koça açıklamaya başladı. Uzun bir
tartışmaydı ve başhakem de sandalyeden
Birçok hatanın yapıldığı karışık bir durumdu.
İlk hata setin başlangıcında yapıldı. A takımının
dizilişi pozisyon kağıdına uygun değildi. Yardımcı
hakem de bu uyumsuzluğu fark edemedi.
İkinci hata teknik molanın ardından gerçekleşti. B
takımına, A takımının pozisyon hatası nedeniyle
bir sayı daha verilmeli ve sayılar 6:0 B takımı
lehine olmalıydı.
Üçüncü hata, B takımı sekizinci sayıya ulaştığında
ikinci bir teknik molanın verilmesiydi.
Eğer bu maçta bir Kontrol Komitesi olsaydı, Oyun
Jürisi Başkanı da dizilişi kontrol etmek zorundaydı
ve duruma müdahale ederek dizilişi düzeltirdi.
B takımı tarafından yapılacak bir itiraz, hakemlerin
hatası sonucu verilmeyen sayının verilmesini
19
inerek geldi. Libero takip cetvelinin kontrolünün sağlayacak “Judge'
ardından, 11 numaranın setin başından beri koşulları yaratırdı.
oyunda olduğu açıkça görüldü. Bu nedenle
başhakem A takımının aldığı tüm sayıların
iptaline karar verdi. B takımının sayıları geçerli
kaldı ve skor 5:0 lehlerine olacak şekilde servisi
kazandılar. Birkaç ralli sonra, B takımı 8:5
öndeyken tekrar teknik mola verildi. Hakemlerin
doğru uygulaması nasıl olmalıydı?
Conference”
için
gerekli
8.7
Karar
Rus Liginde Moskova ve Belgorod takımları
arasındaki maçta, hakem Belgorod'ın servis
atmasına karar verdi. O anda Belgorod 6
numaralı oyuncuyu 9 numara ile değiştirdi. Bu
esnada başhakem, çizgi hakemlerinin işaretleri
doğrultusunda kararını değiştirdi ve ralliyi
Moskova'ya verdi. Bunu fark eden Belgorod
koçu değişikliğin silinmesini ve dizilişin
düzeltilmesini talep etti. Yardımcı hakem buna
izin verdi ve oyun Belgorod'un orijinal
pozisyonuyla devam etti. Bu uygulama doğru
mudur?
Başhakem,
Belgorod'un
oyuncu
değişikliği
yapmasına temel teşkil eden,
kararını
değiştirdiğinden oyunun ruhu adına koçun talebi
kabul edilebilirdi.
8.8 (Yeni)
Karar
Polonya liginde, yanlışlıkla A takımının 6
numaralı
oyuncusu
müsabaka
cetveline
yazılmamıştı. Bu oyuncu resmi ısınmada yer
aldı. Ayrıca maç esnasında ısınma bölgesinde
bulundu ve takım sıralarında oturdu. Maçın
3üncü setinde 3 numaralı oyuncu ile değiştirildi
ve yazı hakemi bu değişikliğe müsade etti.
Daha sonra yazı hakemi 6 numaralı oyuncunun
müsabaka cetvelinde kayıtlı olmadığını farketti.
Hakemler değişikliği iptal edip A takımının 6
numaralı oyuncu oyunda bulunduğu sürece
aldıkları sayıları iptal ettiler. B takımının
kazandığı sayılar kaldı ve ayrıca bir sayı ve
servis atma hakkı verildi.
Bu doğru prosedür müydü?
Hakemlerin uygulaması doğruydu.
Bu olayda bazı hatalar meydana geldi:
Öncelikle, A takımının kaptanı ve koçu müsabaka
cetvelini imzalarlarken 6 numaralı oyuncunun
müsabaka cetveline yazılmadığını farketmiş
olmaları gerekirdi.
Daha sonra hakemler ve yazı hakemi resmi ısınma
esnasında bu durumu ortaya çıkarmış olmaları
gerekirdi.
Yazı hakemi oyuncu değişikliği esnasında listeden
kontrolunu yapmadı.
Hata ortaya çıkarıldığı zaman kurallara uygun
olmayan
oyuncu
değişikliği
gibi
hareket
edilmeliydi.
Yine de, bu hata bitmiş bir setten sonra farkedilmiş
olsaydı, set A takımı için kaybedilmiş, oyuncu
değişikliğinden sonraki sayıları silinmiş ve rakip
kakımın sayıları 25’e tamamlanmış olacaktı.
Eğer hata maç bittikten sonra farkedilmiş olsaydı.
A takımı maçı kaybetmiş olacaktı.
Kural 4.1.3, 4.2.2, 15.9
19

Uluslararası Oyun Kuralları - Türkiye Voleybol Federasyonu

Transkript

Benzer belgeler

Kapla Tahtalarının Matematik Becerilerine Katkısı

adres - Umut Uludag, PhD

Bu PDF dosyasını indir - Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi

Oyunlarda Yapay Zeka Sunumu

online_oyunlarda_mikro_makro_odeme

BASKETBOL AÇIKLAMALAR

Press Kit`i indirmek için tıklayınız

Poster - Mühendislik Fakültesi

Hakem ve Gözlemci El Kitabı