Tektronix osiloskop ölçme teknikleri

İNCELEME
Tektronix osiloskop
ölçme teknikleri*
Netes Mühendislik
Bu yazıda osiloskop temel ölçme teknikleri incelenmektedir. Osiloskop ile
yapılan en temel ölçme gerilim ve zaman ölçümüdür. Diğer tüm teknikler bu iki
temel tekniğin üzerine yapılandırılmıştır.
B
uradaki
çalışmada osiloskop
ekranında görsel
olarak
yapılan
ölçmeler incelenmektedir, görsel ölçme
analog
enstrümanlarda
yaygın bir teknik olup, sayısal osiloskop ekranlarının
da yüzeysel yorumlanması
için kullanılır.
Bilindiği gibi, sayısal osiloskopların çoğunluğunda,
yaygın ölçme işlemlerini
basitleştiren ve hızlandıran
otomatik ölçme araçları bulunmaktadır. Böylece ölçme
sonuçlarınızın güvenirliliği
ve doğruluğu daha da iyileştirilmektedir. Bu yazımızda açıklanan manüel ölçme
işlemi, otomatik ölçmelerin işleyişini ve kontrolünü
daha anlaşılır kılacaktır.
94
GERİLİM ÖLÇMELERİ
Bir devredeki iki nokta arasındaki elektriksel potansiyelin miktarı gerilim olarak
isimlendirilir, birimi volt olarak ifade edilir. Genellikle
bu noktalardan biri topraktır
(sıfır volt). Gerilim tepe-tepe
noktaları arasında da- sinyalin maksimum ile minimum
noktası arasında ölçülebilinir. Bu neden ile ölçmek
istediğiniz gerilim tipini belirtmeniz gereklidir.
Osiloskop öncelikli olarak
bir gerilim ölçüm cihazıdır.
Gerilimin ölçülmesini takiben diğer parametreler
hesaplanarak belirlenir. Örneğin Ohm kanuna göre,
bir devrenin iki noktası arasındaki gerilim direnç ile
akımın çarpımına eşittir. Bu
büyüklüklerden her hangi
iki tanesi ile üçüncüyü aşağıdaki formüller ile hesaplayabilirsiniz:
Elektrik gücü hesaplama
formülü ise yararlandığımız diğer bir formüldür,
buna göre DC sinyalin gücü
gerilim(V) ile akımın (I) çarpımına eşittir. AC sinyaller
için güç hesaplaması daha
karmaşıktır, fakat diğer büyüklükleri hesaplamak için
önce gerilimi hesaplamak
gereklidir. Şekil 1’de tepe
gerilimi (VP) ve tepeden- tepeye gerilim (VP-P) şekli yer
almaktadır.
S.T. OTOMASYON MART 2012
Gerilim ölçümü için en temel metod, osiloskopun
düşey skalası üzerinde, dalga şeklinin yayıldığı divizyonların sayılmasıdır. Şekil
2’de görüldüğü gibi dalga
şeklinin ekranı düşey olarak tam kaplayacak şekilde
ayarlanması halinde gerilim
ölçmesi en iyi şekilde gerçekleştirilir.
Birçok osiloskop imleçler
aracılığı ile dalga şekli ölçmelerini otomatik olarak
gerçekleştirir, bu durumda
gratikül üzerinde yer alan
işaretleri saymaya gerek
yoktur. İmleç (cursor) basitçe bir ifade ile ekran üzerinde hareket ettirebileceğiniz
bir çizgi olarak tarif edilir.
Gerilim genlik ölçümleri için
yatay iki imleç aşağı yukarı
hareket ettirilir, zaman ölçümleri içinde sağ-sol hareket eden iki adet dikey çizgi
bulunmaktadır. İmleçlerin
bulundukları konumlar ile
devamı 96. sayfada