1913-1916 Yılları Arası Şeri`iyye Sicili

K.K.T.C Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Osmanlı Paleografyası ve Arşivcilik Eğilimi Ana Bilim Dalı
1913-1916 Yılları Arası Şer'iyye Sicili
Yüksek Lisans Tezi
Hazırlayan Canan TÜRKMEN
Tez Danışmanı Doç. Dr. Habib Derzinevesi
Lefkoşa-2004
Eğilim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü'ne,
Canan Türkmen'e ait 1913-1916 Yılları arası Şer'iyye Sicili adlı araştırma, jürimiz tarafından
Osmanlı Pâleografyası ve Arşivcilik Ana Bilim dalında YÜKSEK LİSANS tezi olarak kabul
edilmiştir.
Başkan:
Prof. Dr. Levent KÖKER
Doç. Dr. Habib DERZİNEVESİ
Onay
Yukarıda imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım.
...... / ......... /2004
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
I-GİRİŞ
A-l913-1916Tarindeki Siyasi Olaylar
B-Sömürge Döneminde Kıbrıs'ın İdari Yapısı
C-Sömürge Döneminde Yargı Sistemi
D-İngiliz Döneminde Kıbrıs Türklerinin Durumu
II- MAHKEMELER
A- Şer'iye Mahkemeleri
B- Mahkeme Personeli
1- Kadılar
2- Naibler
3- Kâtipler
4- Kassamlar
5- Muhzırbaşı ve Muhzırlar
6- Tercümanlar
7- Şahitler
C- Kıbrıs'ta Aile Yapısı
1- Evlenme
2- Boşanma
3- Ölüm
4- Velayet. Vesayet ve Nafaka
D- Vakıflarla İlgili Davalar
III-METİN
KAYNAKÇA
SONUÇ
LAKAPLAR
YERLEŞİM BİRİMLERİ NİN İ SİMLERİ
- Kazalar
- Nahiyeler
- Köy İsimleri
- Mahalle İsimleri
- Camiler
- Bahçeler
- Çiftlik
- Meslekler
İNDEKS
TERMİNOLOJİK SÖZLÜK
METNİ N FOTOKOPİSİ
HARİTA
ÖNSÖZ
Bu Şer'iyye sicili 1913-1916 yıllarında Lefkoşa, Mağusa ve Girne Kazalarında görülen
çeşitli mahkeme davalarını kapsamaktadır.
Şer'iyye Sicilleri Kıbrıs Türk toplumunun sosyal, kültürel, ekonomik ve iktisadi tarihini
yansıtmaktadır. Devlet-halk ilişkileri, köy, kaza ve nahiyelerdeki dava türleri, meydana gelen
veya gelişen siyasi meseleler, aile yapısı ve problemleriyle ilgili ayrıntılı bilgileri Şer'iyye
Sicillerinde bulabiliriz.
Kıbrıs'taki bazı yer isimlerinin şimdiki isimlerinden farklı olması, kişilerin lakap ve
isimleri ve metnin orijinal yazısının okunaksızlığı, sicili okuma zamanımı genişleterek,
değerlendirme yapacağım vakti kısıtlamış oldu. Neticede ufak tefek bazı hatalarım olmuş
olabilir.
Bu çalışmamda baştan beri beni destekleyen değerli hocam Doç. Dr. Habib
DERZİNEVESİ'ye, fikir ve yardımlarıyla katkıda bulunan Yrd. Doç. Dr. Ömer YARAŞIR'a ve
Belgin DEMİRER’E teşekkürlerimi bir borç bilirim. Ayrıca bu çalışmaya başlamamda beni
teşvik eden, görev yaptığım Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi Müdürü Gökhan ŞENGÖR'e,
beni destekleyen ve sabır gösteren eşim, ailem, dostlarım ve arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Canan TÜRKMEN
Lefkoşa-2004
I-GİRİŞ
A-1913-1916 TARİHİNDEKİ SİYASİ OLAYLAR
1878'de Rusların İstanbul kapılarına kadar dayanması üzerine Osmanlı Sarayı İngiltere
ile gizli bir anlaşma yapmak zorunda kaldı. 4 Haziran 1878'de yapılan bu anlaşma uyarınca
Kıbrıs İngilizlere kiralanıyor, karşılığında ise Ruslara karşı İngiliz desteği öngörülüyordu.
Anlaşmaya göre Ruslar işgal ettikleri Batum, Ardahan ve Kars illerinden çekilmezse veya
başka yerleri işgal etmeye kalkışırsa İngilizler Osmanlılara yardım edecekti. Bu anlaşmanın
ikinci maddesine göre Rusya işgal ettiği topraklardan çekilirse 4 Haziran 1878 anlaşması sona
erecek ve Kıbrıs Osmanlılara iade edilecekti.
2 Temmuz 1878 tarihinde İngiliz donanmasına bağlı gemiler Larnaka önlerine geldi. 12
Temmuz 1878'de Lefkoşa'da yapılan bir törenle Türk bayrağı indirilerek yerine İngiliz bayrağı
çekildi. Böylece Kıbrıs bir kez daha el değiştirirken üç asır süren Osmanlı döneminde yöneten
durumundaki Türkler yönetilen durumuna düştü.
4 Haziran 1878 anlaşmasına göre Kıbrıs'taki Müslüman halkın din işleri amaçları için
var olan Şer’i mahkemeler var olmaya devam edecekti. Evkafa ait mülkün ise Osmanlı
Hükümeti tarafından atanan Kıbrıslı bir Türk müftü ve İngiliz Hükümeti tarafından atanan bir
görevli tarafından ortaklaşa idare edilmesi öngörülüyordu. Anlaşmanın bir diğer maddesi
gereğince Kıbrıs'ta elde edilen vergi geliri, İngiliz yönetiminin masrafları düşüldükten sonra
Osmanlı Hükümetine ödenecekti. 1
Kıbrıs'ın bu özel statüsü 1914 yılına kadar, yani otuz altı yıl sürdü. Birinci Dünya
Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğunun Almanya'dan yana savaşa girmesi üzerine Osmanlı
Türkleri ile İngilizler karşı karşıya savaşmak durumuna düşmüşlerdi, zira İngilizler itilaf
Türkler ise ittifak devletleri tarafında idiler. İngilizler işte bunu vesile ederek 5 Kasım 1914’de
yani Osmanlı İmparatorluğu savaşa katıldıktan bir hafta sonra Kıbrıs hükümet gazetesinin özel
bir sayısı ile birlikte bir Order In Council yayınlayarak, iki devlet arasındaki harpten dolayı
1878 muahedesi ile ilgili diğer anlaşmaların feshedildiğini ve adanın İngiliz İmparatorluğuna
katıldığını ilan ettiler.2
1
2
Seyit Yolak, 1571 'den Günümüze Kıbrıs Türk yönetimleri, .sayfa 23
Ahmet Gazioglu. İngiliz İdaresinde Kıbrıs 1878-1960. sayfa 27
1917 yılında Kıbrıs Türklerinden ya İngiliz yurttaşlığına geçmeleri ya da adayı terk
etmeleri istendi. Bu dönemde Kıbrıs Türklerinin sekizde biri adayı terk etti. Daha sonraları bir
kısım Türk daha adayı terk etti.
1918 yılında Ruslar Kars, Ardahan ve Batum'da plebisit yapılmasını kabul ettiler ve
yapılan oylamada halkın yüzde 97'si bu illerin Türklere geri verilmesi yönünde oy kullandı.
Bunun üzerine birçok kimse ve özellikle Kıbrıs Türkleri İngilizlerin 1878 Anlaşmasının
şartlarına uyup adayı Türklere iade edeceğini ümit etmeğe başladılar. Ancak İngilizlerin böyle
bir niyeti yoktu. Daha sonra, 1923'de yapılan Lozan anlaşması ile İngiltere'nin 1914 yılında
gerçekleştirdiği tek yanlı ilhak yasal bir şekle sokuldu.
B-SÖMÜRGE DÖNEMİNDE KIBRIS'IN İDARİ YAPISI
Osmanlı yönetiminin son yıllarında Kıbrıs'ta uygulanan idari ayırım İngilizler
tarafından aynen korundu. Ada altı kaza ve on altı nahiyeye bölünmüştü. Bunlar
l-Lefkoşa (Nahiyeleri: Değirmenlik, Dağ, Omorfo ve Lefke)
2-Magusa (Nahiyeleri: Mağusa, Mesarya ve Karpaz)
3-Larnaka (Nahiyesi: Larnaka)
4-Limasol (Nahiyeleri: Limasol, Kilan, Evdim ve Piskobu)
5-Baf (Nahiyeleri: Baf, Hirsofu ve Kukla)
6-Girne (Nahiyesi: Girne)3
Osmanlı döneminde kazaları idare eden kaymakamların yerine kaza Komiserleri
atandı. Yine Osmanlı döneminde kazalar nahiyelere bölünmüştü ve her nahiyeyi bir Müdür
yönetirdi. Bunu aynen devam ettiren İngiliz yönetimi nahiyelere Müdür atamaya 1940 yılına
kadar devam etti. Köylerdeki muhtarlıklar ise aynen devam ettirildi. Türk köylerinde Türk
muhtarlar, Rum köylerinde Rum muhtarlar vardı. Karışık köylerde hem Türk hem de Rum
muhtarlar vardı.
C-SÖMÜRGE DÖNEMİNDE YARGI SİSTEMİ
3
Seyit Yolak, 1571 'den Günümüze Kıbrıs Türk Yönetimleri, sayfa 20
İngilizler ada yönetimini devraldıktan sonra, Osmanlılarla yapılmış olan anlaşma
uyarınca sadece müslümanların evlenme, boşanma ve miras konularında yetkili şer'î
mahkemeler sürdürüldü. Bunların yanında her konudaki davalar için iki İngiliz yargıçtan
oluşan ve aynı zamanda Temyiz mahkemesi olan bir Yüksek mahkeme oluşturuldu. Bu
mahkemeye ilaveten her kazada, sınırlı yetkisi olan ve başkanı İngiliz olan bir kaza mahkemesi
oluşturuldu. Bu mahkemelerin, bir Rum bir Türk olmak üzere iki de üyesi vardı. Bunlara ek
olarak her nahiyede bir adet olmak üzere on altı sulh mahkemesi oluşturuldu. Bu mahkemelere
Türk veya Rum yargıçlar atanırdı. Ancak bu yargıçların yetkileri Yüksek komiser tarafından
sınırlandırılırdı ve bazı durumlarda yetkileri çok kısıtlı idi.
D- İNGİLİZ YÖNETİMİNDE KIBRIS TÜRKLERİNİN DURUMU
Adanın İngilizlere kiralandığı anlaşmada aile ve din işleri ile ilgili Şer'î mahkemelerin
varlığını devam ettirmesi ve Vakıfların İngilizlerle birlikte yönetilmesi öngörülüyordu.
İngilizler başlangıçta buna uydular. Ancak Birinci Dünya Savaşında Osmanlı İmparatorluğu ile
karşı cephelerde yer almaları sonucu I914'de ada İngiltere tarafından tek taraflı olarak ilhak
edildi. Vakıfların idaresi için Osmanlılar tarafından bir Müftü atanması da bundan sonra
kaldırıldı ve müftüyü İngilizler atamaya başladı. 1921 yılında Türkiye’den kitap ithali bile
yasaklandı.4
II-MAHKEMELER
Tanzimattan önceki yıllarda Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentteki en yüksek
yargıçlık görevini "kazasker" yapmakla idi. Kazasker, askerler ve siviller arasındaki
4
Seyit Yolak, 1571’den Günümüze Kıbrıs Türk Yönetimleri, sayfa 29
anlaşmazlıkların halledilmesi için Kadılar tayin ederdi. Başkentte iki ayrı adli divan
bulunuyordu. Birincisine doğrudan doğruya Padişah başkanlık ediyordu ve-adı Divan-ı
Hümayun idi. İkincisi İkindi Divanı olup Sadrazamın başkanlığında idi. Çok önemli meseleler
veya istinaflar, önem derecelerine göre birinci veya ikinci divan tarafından görüşülüyordu.
Şeyh-ül islam, fetvaların çıkarılmasından sorumlu olan en yüksek dini yetkili olup
İslam hukukunun tefsirinde en otoriter şahıs idi. Padişahlar dahi bir harp ilanından önce Şeyhül İslamın fetvasını alırlardı. Sultan II. Selim Kıbrıs'ı fethetmeden önce Şeyh-ül İslam'ın
fetvasını almıştı. Şeyh-ül İslam'dan sonra Molla ve Müftüler geliyordu. Müftüler, vilayetlerde
her hangi bir davanın görülmesinde kanunların tefsirini yapmakla görevli idiler.
Molla aynı zamanda Baş Kadı diye bilinir, vilayetlerdeki adli mekanizmanın başı
sayılırdı. Bu makamın altında "menasibi devriye" diye bilinen Şer'iyye Hakimleri, bunların
altında da Kadı ve daha sonra da naibler vardı. Bu Hakimler, sınıflarına uygun olarak hukuk
bilgisine sahip olmak, özel imtihanlar geçmek ve bu alanda eğitim görmek zorunda idiler.
Hukuk dersleri, padişah tarafından kurulup idame ettirilen medreselerde veriliyordu. Fatih
Sultan Mehmet tarafından İstanbul'da kurulan "Medrese hulkuzat" hakimlerin hukuk öğrenimi
aldıkları ve eğitildikleri esas medrese idi.
Kıbrıs'ta bir Molla ve kazalarda da bir kaç Kadı Naib’ler bulunuyordu. Hukuki noktalar
üzerinde Fetva veren bir Müftü vardı. Kanunlar Müftü tarafından çıkarılan fetvalarla tefsir
edilir ve tatbik edilirdi. Görünüşe göre istinaflar da Adli Kurullar olan Divan'lara yapılıyordu. .5
Ortodoks Kilise Mahkemeleri ise bağlı bulundukları cemaatin dini ve ailevi işlerine
bakmakla görevli idiler.
Tanzimattan sonraki Mahkemeler aNizamiye-Sivil Mahkemeler
b-
Ticaret Mahkemeleri
c-Şer'iyye Mahkemeleri dKilise Mahkemeleri
e-Kançılar Mahkemeleri
1860 yılında Ticaret Kanun Zeyli adlı kanunla Ticaret Mahkemeleri kuruldu. Bu
mahkemelerden bir tanesi de Larnaka'da idi.
5
Seyit Yolak, 1571’den Günümüze Kıbrıs Türk Yönetimleri, sayfa 29
1861 yılında Ticaret Mahkemeler Takibat kanunuyla "İstinafı Deaviyi Ticaret Divanı"
isimli bir istinaf Mahkemesi kuruldu. Bu mahkemeler önceleri Ticaret Bakanlığına bağlı iken
bilahere 1875 senesinde çıkarılan bir fermanla Adalet Bakanlığına bağlandı.
1864 yılında çıkarılan “Vilayet Nizamnamesi” adlı kanunla. Kıbrıs adası dahil bütün
vilayetlerde aşağıda görülen Nizamiye Mahkemeleri kuruldu:
1-Deavi Mahkemeleri-İIk Başvurulan Mahkeme
2-İstinaf Mahkemeleri-Bunlar da iki kademeli idiler.
İstinaf mahkemelerinin üst kademesi “Divan-ı Temyiz”, alt kademesi ise “Meclis-i
Temyiz” idi. Bu mahkemelere mensup hakimlerin İstanbul'daki Hukuk Okulu'ndan mezun
olmaları gerekiyordu.
Osmanlı
İdaresinin
sonlarına
doğru.
Kıbrıs'ta
Şer'iye,
Kilise,
ve
Kançılar
mahkemelerine ek olarak Temyiz mahkemeleri de kuruldu. Bunlar, Lefkoşa Kadısı
başkanlığında, iki Türk ve iki de Hristiyan üyeden müteşekkil idi. Bütün kazalarda Kaza
Kadıları başkanlığında eşit sayıda Türk ve Hristiyan üyelerden kurulu Deavi Mahkemeleri
bulunuyordu.
Bu mahkemeler ancak üç yıla kadar hapislik cezasını gerektiren cinai suçları yargılama
yetkisine sahiptiler. Temyiz Mahkemeleri şimdiki Ağır Ceza mahkemesi tarafından görülen
davalara bakmakla ve kaza mahkemelerinden yapılan istinafları incelemekle görevli idiler.
Biraz önce söylediğimiz gibi vilayet kabul edilen büyük yerlerde, iki çeşit istinaf
mahkemesi bulunmakla beraber, adayı bir vali idare ettiği halde, Kıbrıs bir mutasarrıflık
olduğundan, burada da bu mahkemelerin her iki seviyesinin bulunduğunu söyleyebilecek
durumda değiliz.
Temyiz mahkemesi Tanzimat’tan sonraki yıllarda en yüksek istinaf mercii olmayıp
Tanzimat'tan sonra 1868 yılında teşkil edilen "Divan-ı Ahkam-ı Adliye" isimli Yüksek Adli
Kurul, Osmanlı İmparatorluğunun en yüksek istinaf mercii oldu. Bu kurulla birlikte, devlet ile
muhtelif şahıslar arasındaki davalara bakabilecek adli Kurul ile ilgili olarak, vilayetlerden bu
kurula istinaf edilirken takip edilecek usul tanzim ediliyordu. Buna göre, istinaf edecek şahsın,
İstinafını belirli bir süre içerisinde, Yüksek Adli Kurul'a iletilmek üzere vilayetin en yüksek
hükümet memuruna vermesi gerekiyordu. Vali veya en yüksek memur ise, dava ve istinaf
edilen mahkeme kanalı ile ve ilk posta ite İstanbul'daki Yüksek Adli Kurul'a gönderirdi. İstinaf
eden şahsın veya vekilinin bu tarihten itibaren iki ay zarfında Yüksek Adli Kurul'a müracaatla
davasının görülmesine hazır olmasını bildirmesi gerekiyordu.
Tanzimat’tan sonra teşekkül eden Ticaret Mahkemeleri, Osmanlı mahkemelerinin özel
bir dalıydı. Larnaka'da böyle bir Ticaret Mahkemesi vardı. Bu mahkemenin 4 Türk ve 2
Hristiyan üyesi olup vali veya yüksek rütbeli bir memurun başkanlığında toplanıyordu. Bu
mahkemenin almış olduğu kararların tatbikinden sorumlu olan “İcra cemiyeti" adında ayrı bir
Daire mevcuttu.
Yukarıda bahis konusu edilen mahkemeler 1882'de yürürlüğe giren Kıbrıs Adliye
Mahkemeleri emri ile kapatılmışlar ve bunların yerini Yüksek Mahkeme, Ağır Ceza
Mahkemesi, Kaza mahkemeleri ve Köy sulh mahkemeleri almıştır. Daha önce de söylediğimiz
gibi adanın işgalinden sonraki yıllarda da Osmanlı hukuku, çeşitli değişiklik ve ilavelerle
kullanılmağa devam etmiştir. 1882 Adli Mahkemeler emrinin 23 üncü maddesinde şöyle
denmektedir.
"Bir Osmanlı'nın davasında hüküm verecek, veya bir Osmanlı tab'asının suçlandırıldığı
bir davada cinai hükme varacak olan her mahkeme ve hakim zaman zaman yazılı Kıbrıs
kanunları ile değiştirilen veya tadil edilen Osmanlı Kanunlarını tatbik edecektir."
1927 Kıbrıs Adliye Mahkemeleri emrinin 27nci maddesinde ise: "Gerek sivil, gerekse
cezai her hangi bir davada hüküm vermeğe yetkili mahkeme ve hâkimler. Kıbrıs Kanunları ile
zaman zaman değiştirilip tadil edilen Osmanlı Kanunlarını tatbik edecektir" denmektedir.
A-ŞER’İYYE MAHKEMELERİ
Osmanlı Devleti'nde yargı ve yürütme görevlerini, Şer'î Mahkemeler ve aynı zamanda
Şer'î Mahkemelerin verdiği kararlar için temyiz makamı olan Dîvân-ı Hümâyûn yerine
getirmekteydi. Bu görevlerin yürütülmesinde hukuki temel Şer'î hukukun kaynağı olan Kur'ânı Kerim, sünnet, icma ve kıyas olarak belirlenmiş ve Hanefi fıkhı esas alınmıştır. Ancak
davacıların istekleri üzerine diğer üç sünni mezhebin (Şâfi, Mâliki. Hanbelî mezhepleri)
herhangi birisi de geçerli olabilmekteydi.
Şer'î Mahkeme. Şer'î hukuk alanına giren bütün işleri takip eder, problemleri çözer,
verilen hükümlerin uygulanıp uygulanmadığını denetler ve uygulanmasını sağlardı. Ayrıca örfi
kanunların, nizamların denetlenmesinden ve uygulanmasından da sorumlu idi. Kişilerin
birbirleriyle olan anlaşmalarında ve devletle olan her türlü mukavelelerinde onaylama ve
resmileştirme yetkisi de Şer'î mahkemede idi. Mülk satışlarının onaylanması, ödenen borçların
ibraz edilmesi, boşanmaların tasdik edilerek resmileştirilmesi, vakfiyelerin düzenlenmesi ve
tatbikinin sağlanması, vasiyetlerin düzenlenmesi ve yerine getirilmesi, her türlü senet ve
mukavelenin düzenlenmesi ve tescili, insanların birbirleriyle olan mukavele ve anlaşmaları
Şer'î Mahkeme'de onaylanmakta ve icrası denetlenmekteydi. Bu gibi işler bugün noterlerin
baktıkları işlerdir. Yine Şer'î Mahkemenin hakimi durumunda olan kadı, örfi kanunların ve
hükümlerin uygulanmasından sorumludurlar. Bunun için iltizamla ilgili anlaşma ve belgelerin
düzenlenmesi, uygulanması ve vergilerin kanunlara uygun olarak tarh ve tahsilinin sağlanması
gibi kişilerle devlet arasındaki işler de Şer'î Mahkeme'de görülmekteydi. Ayrıca kadı hükmü
olmadan ceza ve cerime verilmesi kesinlikle yasaklanmıştır.
Şer'î Mahkeme'nin yetki alanı; Kadı'nın kazâ (Şer'î Hukuk'un hayata geçirilmesi)
yetkisini kullandığı yer anlamında kullanılan “Kazâ” (Kadılık) idi. Kazâ denilen bu idari
bölge; Osmanlı Devleti'nin. memleket idaresindeki ana sistemini oluşturmuştur. Padişah ve
Divan-ı Hümâyûn bu sistem yoluyla memleketi kendisine bağlamakta, kanunları ve
6
buyruklarını kadılıklar eliyle uygulamaktaydı.
Mahkeme'nin verdiği hükümler hem Şer'î kanunlara vc hem de Örfi kanunlara uygun
olmak zorundaydı. Zaten Örfi kanunlar, maliye, toprakların tasnifi ve bunların
6
Mehmet Ali Durmuş, Hicri 1120-1121 tarihli Lefkoşa'nın 7 numaralı şer'iyye sicili, sayfa 7, İzmir 1997
kullanılmasıyla ilgili konularda, şer'î hükümlere ters düşmemek şartıyla, günün gerektirdiği
düzenlemelerin yapıldığı kanunlardır. Şer'î Mahkeme; Mülk olan arazilerin, evlerin, bahçelerin
dükkanların ve ev ile birlikte çevresindeki tamamlayıcı unsurların meydana getirdiği menzil
tabir edilen meskenlerin alım-satımı, hibesi, vereseye intikal etmesi gibi her türlü mülkiyet
davalarında doğrudan şer'î hükümlere göre karar vermekteydi. Yine vakıf haline getirilen
topraklarda da şer'î hükümler birinci derecede hüküm kaynağı idi. Ancak Kadı, mîrî
topraklarla ilgili meselelerde şer'î hükümlerin yanı sıra Örfi Kanunlara da uymak zorunda idi.
Şeriat'a uygun olsa bile Örfî kanunlara aykırı olarak verilen kararlar hükümsüz
sayılabilmekteydi.
Kazâ sınırlan içerisinde, Subaşı, Sancakbeyi, Beylerbeyi, ve diğer askeri-idari
yetkililer ve makamlar kadının verdiği kararlara karışamazlardı. Bu saydığımız görevliler
mahkemenin kararlarını yalnız uygulamakla görevlendirilmişlerdi. Bu görevlilerin kadı hükmü
olmadan ceza ve cerime vermesi kesinlikle yasaklanmıştı. Kadı, askeri makam ve görevlilerin
kendi yetkisi dahilindeki bir işe karışması durumunda, bunları doğrudan doğruya merkeze
şikayet edebilirdi.
Şer'î Mahkeme'nin verdiği kararlar, ilgililer tarafından Dîvân-ı Hümâyun'a götürülmek
suretiyle bozulabilirdi. Mahkemeler için Dîvân tek temyiz mercii olarak görülmektedir.
Temyiz için Dîvân-ı Hümayûn'a götürülen davalar, Padişahın hükmüyle aynı kadıya geri
havale olunabilir, başka bir kadı davanın görülmesi için görevlendirilebilir veya davaya
doğrudan doğruya Dîvân-ı Hümayun'da bakılarak kesin hükme bağlanırdı.
Şer'i hukuk ferdi hayat ve toplum hayatıyla ilgili bütün konularda geçerli olduğu için,
Şer'î Mahkemeler'in görev alanı da günümüzdeki mahkemelere oranla çok genişti.
Müslümanlar hem ferdi hem de toplumsal hayatlarında Şeriat'a tâbi idiler. Osmanlı
tebaasından olan gayri müslimler ise özel hayatlarında kendi dinlerine ve mezheplerine karşı
sorumlu, birbirleriyle olan ilişkilerde ve Müslümanlar ile olan ilişkilerinde Şer'î hukuka karşı
sorumlu idiler. Gayri müslimlerin kendi aralarında meydana gelen her türlü hukuki
anlaşmazlıklara da Şer'î mahkeme bakmaktaydı.
Osmanlı tebaasından olmayan gayri müslimler de, Osmanlı tebaasından olan
Müslüman ve zimmiler ile aralarında bir iş ve anlaşmazlık olduğu zaman Şer'î Mahkeme'ye
başvurabildikleri gibi, kendi aralarındaki ihtilafları halletmek için de Şer'î Mahkeme'ye
başvurabilmekteydiler. Bu ihtilaflar yine yabancılar arasında teşkil edilen hakem heyetleri
aracılığıyla görülmekte ve bu hakemlerin kararları kadı tarafından sicil defterine
kaydedilmekteydi.
Şer'î Mahkeme'ye herhangi bir sebeple başvuran kimseler, kendilerini mahkemede
temsil
etmeleri
için
vekil
görevlendirebilmekteydiler.
Osmanlı
Devleti'ndeki
Şer'î
.Mahkemelerin genel olarak tabi oldukları Hanefi mezhebine göre vekâlet; caiz ve bilinen bir
tasarruf hakkında, bir kimsenin kendisinin yerine bir başkasını yetkili tayin etmesidir. Vekalet;
mal ve mülkün tasarrufu ve korunması, gibi mali konularda geçerli olduğu gibi bir insanın
namusunun, iffetinin korunması, aile hayatıyla ilgili kararların verilmesi gibi konularda da
geçerli sayılmıştır.
İncelediğimiz sicilde bulunan davalarda, vasi tayini ile ilgili 15, Vekâlet vermekle
ilgili 11 dava kaydı bulunmaktadır.
Şer'î Mahkemeler'de Şer'iyye Sicilleri "sakk-î şer'î" denilen bir usule göre
yazılmışlardır. Bu usulün kendine özgü bazı kuralları vardır. Sicilimiz incelenildiğinde
birbirine benzer davaların aynı usûl üzere yazıldığı görülmektedir.
Şer'î Mahkeme'nin başında kadı bulunmaktaydı. Kadıların emri altındaki memurlar ise
Naip, Kâtip, Kassamlar, Muhzırlar ve Mahkeme tercümanlarıdır.
B-MAHKEME PERSONELİ
1-KADILAR:
Kadılar medrese tahsili görüp icazet alan kimseler arasından seçilerek tayin edilirlerdi.
Medreselerden mezun olan kişiler kadı olmak için kazasker divanına başvururlardı. Bu şekilde
başvuranlar hemen kadı olarak atanabildiği gibi, bir müddet müderrislik görevi verildikten
sonra da tayin edildikleri anlaşılmaktadır. Eğer aynı kadılığa birden fazla talip çıkarsa, bunların
aralarında imtihan yapılırdı. Ancak XVII. Yüzyıldan itibaren bu imtihanların nadiren yapıldığı,
daha çok rica ve iltimas ile kadı tayini yapılmıştır.
Kadıların tayinleri, azilleri vc görev yerlerinin belirlenmesi kazasker aracılığıyla
olmaktaydı. Kazasker, kadılarla ilgili bu gibi işleri bir buyuruldu ile padişaha arzeder, aldığı
hükme göre kadıların işlerini düzenlerdi. Ayrıca kadıların tanzim ettikleri vakıfname ve
mülknameleri de Rumeli ve Anadolu kazaskerleri tasdik ederdi. Kadılar beratlarını alırlarken
kendilerinden berat resmi alınırdı.
Bir kazada görev sürelerini dolduran kadılar İstanbul'a giderek kazaskerin yanında
tecrübe kazanmaktaydılar. Görev sıraları gelince de derecelerine uygun bir kadılığa tayin
olunmaktaydılar.
2-NAİBLER:
Şer'î mahkemede Kadılar adına çeşitli hizmetlerde görev alan naibler (vekil kadı)
bulunmaktaydı. Naib; Kadıların kendi kazaları dahilindeki nahiyelerde şer'î görevlerini yerine
getirmek için tayin ettiği bir memurdu. Kadılar bu tayini iltizam usuluyla yapmaktaydı. Naib,
Şer'î Mahkeme'de kadıya vekalet ettiği gibi, gerektiği zaman şer'î muamelelere bakmak üzere
köylere ve mahallelere de gönderilirdi. Kazanın büyük veya küçük oluşuna göre bir veya
birden fazla nâib tayin edilebilmekteydi. Nâiblerin görev aldıkları kaza büyük olduğu takdirde,
bunlara mevâli nâibleri adı verilmekteydi. Naibler bu gibi kazalarda bakmakla yükümlü
oldukları görevin özelliğine göre; bâb naibleri, ayak naibleri ve arpalık naibleri adlarıyla
adlandırılabilmekteydi. Büyük kazalara tayin edilen kadılar zaman zaman görevlendirildiği
kazaya hiç gitmeden, naib vasıtasıyla görevlerini yerine getirebilmekteydi. Naib kadıdan aldığı
vesikayı kazaskere tasdik ettirirdi. Kadılar mahkemeye başvuranlardan kendileri için belirli
resimler almaya yetkili olduklarından, naiblikleri bu gelirlere tekabül eden bir bedel karşılığı
verebiliyorlardı. Sicilimizde yalnız Lefkoşa Kadısına bağlı Lefke naibi Hasan Hilmi Efendi'yi
görüyoruz.
3-KATİPLER:
Şer'î Mahkemelerde sicilleri yazan, vesikaları tanzim eden görevlilerdi. Ayrıca
Mahkeme dışarısında herhangi bir keşif vc inceleme gerektiğinde katipler, bilirkişi olarak da
görevlendirilebilmekteydi. Bu sicildeki katip Mehmed Zeki Efendidir.
4-KASSAMLAR:
Vefat etmiş bir kimsenin terekesini varislere taksim eden şer'î memura kassam
denilirdi. Kassamlar; askeri sınıfın terekesini tutan kazasker kassamları ve halkdan vefat
edenlerin terekesini tutan kassamlar olmak üzere iki kısma ayrılmaktaydılar. Kazasker
Kassamları her kazada bulunabildikleri gibi. birden fazla kaza için bir tek Kazasker kassamı
görevlendirilenilmekteydi. Adlarından da anlaşılacağı üzere bu kassamlar kazaskerlere bağlı
idiler. Halktan vefat edenlerin terekesini tutan kassamlar ise şer'î mahkemede bulunur vc
doğrudan doğruya kadı tarafından tayin olunurlardı.
5-MUHZIRBAŞI ve MUHZIRLAR:
Muhzırlar, mahkemeye getirilmesi gereken kimseleri mahkemeye çağıran görevlilerdi.
Muhzırlar icab ettiği zaman mahkemeye celbedilecek kimseleri zor kullanarak da
getirebiliyorlardı. Bir mahkemede çalışan muhzırlar arasında İşlerin dağıtılması muhzırbaşı
tarafından yapılırdı. Muhzırbaşılık görevi iltizam usulü ile verilmekteydi. Ayrıca kadılardan
tayin sırasında alınan berat resminin yarısı katipler, muhzırbaşı ve muhzırlar arasında
paylaştıtılmaktaydı.
6-TERCÜMANLAR:
Osmanlı Devleti'ndc XVI. Yüzyıldan itibaren büyük bir gelişme gösteren Tercümanlık
müessesesi, bazı konularda devlet teşkilatının vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Cengiz
Orhonlu Tercümanlık müessesini; Divân-ı Hümâyun Tercümanlığı. Müessese tercümanlığı,
Eyalet Tercümanlığı, Mahkeme Tercümanlığı, Yabancı Elçi ve Konsolos Tercümanlığı olmak
üzere dört kısımda ele almıştır.
Bu Tercümanların yanı sıra Şer'î Mahkemelerde "Mahkeme Tercümanı" adıyla anılan
Tercümanlar da bulunmaktaydı. Mahkeme Tercümanlarının görevleri şer'î mahkemenin baktığı
davalar ile sınırlandırılmıştı. Mahkeme Tercümanları, Türkçe bilmeyen kimselerle ilgili
davalarda hazır bulunur ve mahkemede söylenenleri tercüme ederdi. Mahkeme Tercümanları
da beratla tayin edilmekteydi. Mahkeme tercümanı olmak isteyen kişi kadıya başvurur, kadı
başvuruyu kabul ettikten sonra, bunu merkeze
arz ve teklif ederdi. Merkez mahkeme Tercümanlığı başvurusunu kabul ederse, önerilen kişiye
berat gönderilir ve Mahkeme Tercümanlığı berat tarihinden itibaren başlardı.
Kadı ve Kaymakam'dan daha yüksek bir statüde oldukları kabul edilen Kıbrıs'taki
konsolosların yanında da birer tercüman ve Konsoloslar tarafından seçilen iki Yeniçeri görev
yapmaktaydı.
7-ŞAHİTLER:
Şer'î Mahkemede bir davanın görülmesi sırasında, davalı, davacı ve kadı haricinde en
az üç kişinin mahkemede bulunması gerekmekteydi. Mahkemede hazır bulunan bu kişilere
'"Şuhûdü’l-hâl" denilmekteydi. Bu kişilerin dava konusunun meydana çıkması veya gelişmesi
hakkında bilgi sahibi olmaları şart değildi. Bu kimselere "şuhûdü’l-hâl" denilmesinin nedeni
davanın görüşüldüğüne ve Mahkemede dava ile ilgili olayları şahit olmalarıydı. Kadı, bazı
durumlarda, memleketin örf ve geleneklerini iyi bilen bu insanların (Şuhûdü’l-hâlin) dava
konusu hakkındaki düşüncelerini de almaktaydı. Ayrıca bu şahitler, Kadı’nın tarafsız olarak
görevini yerine getirdiğinin de bir deliliydi.
Şer'î hukuka göre kadınlar da şahitlik yapabilmekte ancak iki kadının şahitliği, bir
erkeğin şahitliğine eşit kabul edilmektedir. Ancak Osmanlı Devteti'ndeki Şer'î Mahkemelerde
dava konusuyla ilgisi bulunmayan kadınların mahkemeleri izlemeleri adet değildi.
Şer'î Mahkeme'de davaların görülmesi sırasında hazır bulunanların, genellikle davacı
veya davalılarla akrabalık, zümre veya görev itibariyle yakınlığı olan kimseler olduğu
görülmektedir.
Mahkemede Şuhûdü’l-hâl olarak bulunan kimseler, dava konusunun görülmesine
doğrudan bir etki yapmamakta, asıl etkili olan şahitler ise, davalı veya davacının dava konusu
hakkında gösterdikleri şahitler olmaktaydı. Kadı, davanın görülmesi sırasında iddia sahibinin
gerektiği zamanlarda iddia ettiği konuyla ilgili olarak "beyyine" (delil-şahit) göstermesini
istemekteydi. İddia sahibi de konu hakkındaki bilgisi olan en az iki kişiyi şahit olarak gösterir,
muhzırlar şahit gösterilen bu kimseleri mahkemeye çağırırlardı. Bu şahitlerin dava
konusundaki söyledikleri mahkemede delil olarak kabul edilirdi. Şahitlerin söyledikleri sicile
aynen kaydedildikten sonra, "şehâdetlcri makbule olmağın" ibaresi kullanılmıştır. Bu ibareden
anlaşılacağı üzere, şahit olarak gösterilen kimselerin herhangi bir şüphe arzetmesi durumunda
şahitliklerinin kabul edilmediği de anlaşılmaktadır.
Mahkemede gördüğümüz bu şahitlerin dışında, mahkeme dışında da bazı hukuki
durumların geçerli olabilmesi için şahit gösterilmesi gerekmekteydi. Boşanmanın hukuki
olarak geçerli olabilmesi için. karı-kocanın boşandıklarını iki şahit huzurunda söylemeleri
gerekmekteydi. Burada dikkati çeken nokta boşanmanın mahkemede değil, bu şahitler
huzurunda gerçekleşmesidir. Mahkemeye ise nafaka ile ilgili olarak başvurulabilmekteydi.
C-KIBRIS'DA AİLE YAPISI
I-EVLENME
Osmanlı Devleti'nde temel hukuki dayanak olarak kabul edilen Hanefi fıkhına göre
evlilik; erkek ile kadının birbirlerinden faydalanma mülkiyetini ifade eden bir akit olarak kabul
edilmiştir. İslam Hukuku'nda evliliklerin, iki şahit huzurunda yapılması şartı dışında şekil
olarak başka bir şartı yoktur. Ancak erkek ile kadının evlenebilmeleri için bazı şartlara haiz
olmaları gerekmektedir. 6
Bir erkeğin evlenebilmesi için baliğ olması şart değildir. Ancak bu nikahın fiili olarak
gerçekleşmesinin bir şartıdır. Kadının evlenebilmesi için dişiliği tam olan bir kadın olması ve
evleneceği erkeğe şüphe bulunmayacak şekilde kesin bir haramla yasaklanmış olmaması
gerekir. Erkek hala, teyze, nine, kardeş vs....birinci dereceden akrabası olan bir kadın ile
evlenemez. Başka birisiyle evli bir kadınla, iddet bekleyen kadınla evlenmek de haramdır.
Yine Müslüman bir kadın, Müslüman olmayan bir erkekle evlenemez. Erkek ise ehli kitab bir
kadınla evlenebilir. Ehli kitab olmayanlarla evlenilmesi ise kesinlikle yasaklanmıştır.
Buluğ çağına gelmeyen erkek ve kız çocuklarını babaları, dedeleri ve asebeleri
durumundaki birisi evlendirebilir. Hanefi mezhebine göre baliğ olmamış kişilerin rızânın
olması şart değildir. Ancak akil ve baliğ olan erkek ve kadın, onayları alınmadan velileri veya
başkaları tarafından evlendirilemez. Böyle bir durumda izinleri olmadığını belirterek
mahkemeye başvururlarsa nikah düşer.
Şer'î olarak evlilik için gerekli şartlara sahib olan erkek ile kadının nikahlanması için
iki şahidin huzurunda evlendiklerini bildirmeleri yeterlidir. Ancak örfi olarak, evliliğin insan
hayatında çok önemli bir yer teşekkül etmesi sebebiyle nikah akdinin herkes tarafından bilinen
birisi tarafından yaptırılması uygun görülmüştür.
Şer'î hukuk bir erkeğin aynı anda dört kadın ile evlenmesine cevaz vermekle beraber
sicilimizde bir erkeğin birden fazla kadınla aynı anda evlenmesini çok nadir olarak
görebiliyoruz. Yalnızca 203 nolu davada Durmuş'un Eleniden olma çocuklarının, nikahsız
ikinci eş olarak Eleni ile yaşadığını ve Eleni’den olan çocukların varisleri olduğunun
isbatlanması için açılan davayı görebiliyoruz.
Sicilimizde evlenme, boşanma, miras ve nafaka ile ilgili kayıtlarda, kadına verilen
mihr-i muaccel ve mihr-i müeccelden sık sık sözedilebilmektedir. Nikah sırasında erkeğin
kadına verdiği (mihr-i muaccel) ve vermeği taahhüt ettiği (mihr-i müeccel) mal ve paraya
mehir adı verilmekledir. Hanefi mezhebine göre mehir; kadının, kocasının kendisi ile
evlenmek için akit yapması ve cinsi ilişkide bulunmasıyla hak ettiği maldır. Mehir sunni dört
mezhebce de meşru sayılmış ve vacib olarak kabul edilmiştir. Ancak mehir nikah akdinde
vacib olmasına rağmen evliliğin şartı değildir. Mehrin satılması ve mülk edilmesi caiz
7
Mehmet Alı Durmuş. Hicri 1120-1121 Tarihli Lcfkoşa'nın 7 Numaralı Şer iyye sicili, izmir 1997
herhangi bir şey olması, bilinen bir şey olması ve hileden uzak olması şarttır. Buna göre mehir
nakit olarak verilebildiği gibi, herhangi bir eşya. mülk veya mal ile mübadelisi mümkün olan
bir menfaat da mehir olabilir.
Mehir; ödendiği zaman itibariyle iki kısma ayrılmaktadır. Nikah sırasında hemen
verilen para veya mal mihr-i muaccel, ölüm veya boşanma halinde verilmesi taahhüd edilen
para veya mal ise mihr-i müeccel adını almaktadır.
■
2-BOŞANMA
Boşanma evli karı-koca arasındaki evlilik bağının her hangi bir sebepten'dolayı
çözülmesi ve karı-koca arasındaki alâkanın kesilmesi demektir. Şer'î hükümlere göre boşanma;
talak, muhalea ve mahkeme kararı şeklinde olabilir.
İster talak, ister muhalea isterse mahkeme kararıyla olsun, kadının boşandıktan sonra
tekrar evlenebilmek için belirli bir süre beklemesi gerekmektedir. Bu süreye fıkhi olarak iddet
adı verilmektedir. Evliliğin etkilerinden geriye kalanların sona ermesi için şer'an sınırı tespit
edilmiş bir süre demektir. Boşanmış kadının yeniden evlenebilmesi için üç hayız müddeti
"iddet" beklemi şart koşulmuştur. İddet, kadının hamile olmadığının anlaşılması veya ayrılma
veya kocasının vefatı dolayısıyla kadının üzüntü ve kederinin geçmesi için gerekli
görülmüştür. Kadın haklarında iddet; Kitap, sünnet ve icma ile şer’an vaciptir. Erkek için iddet
sözkonusu değildir. Erkeklerin boşandıkları ehli kitap kadınların da, kocanın hakkına riayet
etmek amacıyla iddet beklemeleri vaciptir.
Şer'î hukuka göre; kocasından boşanan kadının beklediği bu süre içerisinde geçiminin
sağlanması yine kocasının sağlaması gerekmektedir. Bunun için boşanma sırasında kocanın
kadına belirli bir miktarda para vermesi öngörülmüştür. Kocanın verdiği bu paraya "iddet
nafakası" adı verilmektedir. Ancak muhalea ile boşanmalarda kadın bu parayı kocasına
muhalea bedeli olarak bağışlayabilmekteydi.
a) Talak:
"Talak"ın kelime anlamı; yol vermek, bağı çözmek ve serbest bırakmaktır Fıkıhta ise
"talak" ve benzeri lafızlarla, derhal veya ilerde olmak üzere nikah bağını kaldırmak demektir
Talak ile boşanma, talak için şart koşulan lafızların {boşol. boşsun, bana haramsın, vb..) erkek
tarafından söylenmesiyle hemen gerçekleşeceği gibi herhangi bir şart öne sürülerek de
gerçekleşebilmektedir. Mesela erkek hanıma "şu işi yaparsan boşol, boşol, boşol" derse ve
kadın da sözedilen işi yaparsa talak gerçekleşir. Talakın geçerli olabilmesi için erkeğin aklının
başında ve söylediği şeylerin farkında olması gerekir. Delinin ve baygın kimsenin yaptığı talak
geçerli değildir.
Talakla ilgili davaların mahkemeye intikal etmesi; kadının kendini boşayan kocasından
mihr-i müeccelesini ve nafakasını teslim aldığını beyan etmesi suretiyle olmuştur.
b) Muhalea:
Muhalea kelime anlamı "çıkarmak ve gidermek”tir. Örfi olarak "evliliği ortadan
kaldırmak" anlamına gelmektedir. Fıkıhta ise her mezhebin muhaleayı ayrı tarifi vardır.
Muhaleanın tarifinde olduğu gibi uygulamasında da dört sunni mezheb farklılık
göstermektedir.
Hanefi fıkhına göre Muhalea, Hul' veya hul’ manasındaki kelimeleri kullanarak,
kadının kabul etmesi şartıyla nikâh mülkiyetinin kaldırılmasıdır. Ayrıca muhaleanın geçerli
olabilmesi için kadın tarafından, mülk edinilebilecek bir malın erkeğe verilmesi şarttır. Eğer
kadın erkeğe bu bedeli ödemez ise boşanma geçerli olur. Ancak muhalea anlamına gelmez,
talak ile boşanma hükmüne girer. Muhalea âlimlerin çoğunluğuna göre caiz kabul edilmiştir.
Muhaleanın geçerli olabilmesi için; Hul'un kadın tarafından, vekili veya velisi
tarafından istenilmesi, geçerli bir evlilik akdinin bulunması, bedelin kadın tarafından
ödenmesi, kocanın "hul" ve aynı anlamında bir kelimeyi şahitler huzurunda söylemesi ve
kadının muhaleayı kabul etmesi gerekir.
Muhalea bedeli olarak, kadının belli bir müddet küçük çocuklarının nafakasını
karşılaması da kabul edilmekteydi. Ayrıca kadının mihr-i muaccelesinden veya iddet
nafakasından vazgeçmesi muhalea bedeli olarak kabul edilmiştir.
Eşlerin muhalea ile boşanması hul’ meclisi denilen yerde mahkemeye gelmeden önce
gerçekleşmektedir. Hul’ meclisinde bizzat bulunmak zorundadırlar. Ancak mahkemeye vekil
gönderebilmekteydiler.
Kocasından muhalea ile boşanmış olan kadın, mahkemeye başvurarak kocası ile
muhalea ile boşandıklarını ve aile hukukuyla ilgili hiç bir bağlarının kalmadığı ve diğer
konulara dair de aralarında anlaşmazlık olmadığını beyan etmekteydi.
3-ÖLÜM
İslam hukukuna göre bir kimsenin ölümünden sonra geride bıraktığı bütün mal varlığı,
ölen kimseye yakınlığı şer'î olarak tespit edilen kimseler arasında belirli fıkıh ve hesap
kurallarına göre paylaştırılmıştır. Osmanlı Devleti'nde bu paylaşımın yapılması için kassamlar
görevlendirilmiştir. Ölen kimsenin geride bıraktığı mallara tereke denilmiştir. Kassamlar, ölen
kimsenin terekesini tespit ederek Şer'î Miras hukuku'na göre varislere paylaştırılmasını
sağlamaktaydılar.
Kassamların
tespit
ettikleri
terekeler,
borçlarıyla
ve
varislere
paylaştırılmasını sağlamaktaydılar. Kassamların tespit ettikleri terekeler, borçlarıyla ve
varislere
verilen
paylarla
beraber
"Tereke
defterleri"
adıyla
Şer'iyye
Sicillerine
kaydedilmekteydi Ayrıca varisler terekeden hisselerini aldıktan sonra Şer'î Mahkeme'ye
giderek terekeden hisseleri aldıkları tescil ettirmekteydiler. Terekeyle ve tereke hisseleriyle
ilgili her türlü anlaşmazlıklar da Şer'î Mahkeme'ye intikal ettirilmekteydi.
Hanefi fıkhına göre tereke, ölen kişinin borcunu karşılamıyorsa vasiyet ilan
edilememekte, mirasçılara da bir şey verilmemiştir. Tereke vefat edenin borcunu
Ödemeye yetmez ise varisler bu borcu ödemekle yükümlü tutulmamışlardır. Bu durumda
tereke; alacakları olan paranın oranına göre alacaklılara göre paylaştırılmıştır.
4-VELAYET, VESAYET VE NAFAKA
Velayet; bir kişinin yardıma muhtaç birisinin mali veya şahsi bütün haklarını görmesi,
gözetmesi ve bunlar hakkında her türlü tasarruf hakkına sahip olmasıdır. Vesayet ise; daha
ziyade mali haklarını görüp gözetilmesi ve mali olarak onu temsil edebilmesidir. Velayet
görevini üstlenen kimseye veli, vesayet görevini üstlenen kimseye de vasi denilir. Velayet ve
vesayet altına verilme; bir çocuğun anne babasının boşanması veya ölmesi durumunda olduğu
gibi, bir insanın akli vc fiziki olarak kendi işini göremeyecek durumda olması halinde söz
konusu olur.
Eşlerin boşanması durumunda çocuk anneye verilir ve ergenlik çağına kadar velayetini
annesi üstlenir. Anne vefat eder veya başka birisi ile evlenirse çocuğun velayeti annesi
tarafından akrabası olan en yakın kadına geçer. Çocuk büyüyüp ergenlik çağına gelince velayet
hakkı babaya geçer. Baba vefat ederse baba tarafından en yakın akraba velayeti üstlenir.
Veliler veya vasiler herhangi bir sebeple çocuğa bakamayacak duruma gelirlerse çocuğun
velayeti veli veya vasi olabilecek diğer bir kimseye devredilir.
D-VAKIFLARLA İLGİLİ DAVALAR
Osmanlı Devleti'nde XVII. ve XVIII: yüzyıllarda vakıf müesseseleri; dini vecibelerin
yerine getirilmesi ve beledî, eğitim ve sosyal hizmetler için tahsis edilmişlerdir. Dini
vecibelerin yerine getirilmesi için gereken tesislerin veya dini olarak önemi olan yerlerin imarı,
bakımı ve onarımı için kurulan vakıfların yanında, bu gibi tesislerde görev alacak kişilerin
geçimini sağlamak için de vakıflar kurulmuştur. Beledî, eğitim ve sosyal hizmetlerin
sağlanması için kurulan vakıflar: Medreseler, kütüphaneler, imaretler, çeşmeler, hanlar,
hamamlar vb. tesislerdir. Saydığımız bu tesislerin inşa edilmesi, ihtiyaçlarının karşılanması,
bakımı, onarımı ve devamlılığının sağlanmasında vakıflardan yararlanılmıştır. Vakıfların
kurulmasında güdülen bir başka amaç da, bir kimsenin ölümünden sonra başka birisine istediği
mülkünü serbestçe intikal ettirmek istemesi olarak görülmektedir. Zira miras hukukuna göre
bütün mirasçıların terekeden alacakları hisse belli olduğu için mülk sahibi sağlığında herhangi
bir mülkünün tamamını bırakacağı varisini hibe veya vasiyet yoluyla seçebilmekte onun
dışında istediği mülkü istediği varise bırakması mümkün olmamaktaydı. Bunun yanında îslam
hukukuna göre. bir kimsenin bütün mallarının üçte birinden fazlasını vasiyet etmesi kabul
edilmediği için bir varise islenilen mülkün intikal ettirilmesinin en sağlam yolu, söz konusu
vasinin mütevelli olduğu bir vakıf kurmaktı.
İncelediğimiz sicilde beş adet vakfiye bulunmaktadır. Vakıf arazisinin kullanım
hakkının satılması, vakfın mütevelli tarafından mutasarrıflara teslim edilmesi, Vakfedilen
bahçenin kiralanması, vakıf için mütevelli belirlenmesi ve Kuran okunması için mushaf ve
para vakfedilmesi vakıfla ilgili kayıtların konularını teşkil etmektedir.
METİN
Sayfa 1
Da`vâ no:1
Orjinal no Numro 1/913
Konu: Vasî Ta`yîni
Lefkoşa kazâsına tâbi` Mora karyesi sâkinlerinden Ahmed bin Nuri bin Ahmed’in
sulbîyye-i sagîre kızları Emete ve İsmet ve sulbî sagîr oğlu Nuri’nin tesviye-i
umûrlarına ve emvâli mevrûselerinin hıfz ve hırâsetine bir vasî ta`yîni lazım gelüp
sigarı mezbûrenin anaları Moralı Hürmüz binti Canbaz Salih umûr-u vesâyeti
mezkûreye ehl olduğu Lefkoşalı Kunduracı Hasan Efendi ibni Süleyman ve Lefkoşalı
Kunduracı Mehmed Efendi ibni Hüseyin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince
sigarı mezbûrenin vakt-i rüşd-ü sedâdlarına değin tesviye-i umûrlarına ve emvâli
mevrûselerini hıfz ve hırâsete mezbûre Hürmüz hanımına vasî ta`yîn olunduk da ol dahi
vesâyeti mezkûreyi kabul eylemişdir Fi 14 Nisan 1913 ve Fi 8 Cemâzie`l-evvel 1331
Sayfa 1
Da`vâ no:2
Orjinal no Numro 2/913
Konu: Terekeden alacak talebi
Moralı Hacı Mustafa bin Ahmed meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed bin Nuri’nin
veresesinden zevcesi ve eytâmı vasîsi karye-i mezkûreli Hürmüz binti Salih mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde erzâk esmânından ezgayrı îfâ altı yüz doksan beş
guruş alacağım olmağla terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Lefkoşa’da Aya
Sofya mahalleli Kunduracı Hasan Efendi ibni Süleyman ve yine mahalle-i mezbûreli
Kunduracı Mehmed Efendi ibni Hüseyin müteveffâ-yı mezbûr hayatında iş bu müddeî
Hacı Mustafa’ya altı yüz doksan beş guruş zimmeti olduğunu ikrârına şehâdet
etmişlerdir Fi 14 Nisan 913 ve 8 Cemâzie`l-evvel 331
Sayfa 1
Da`vâ no:3
Orjinal no Numro 3/913
Konu: Vekâlet
Moralı müteveffâ Ahmed bin Nuri’nin zevce-i menkûhe-i metrûkesi ve eytâmı vasîsi
Moralı Hürmüz binti Salih meclis-i şer`de Moralı Hacı Mustafa bin Ahmed mahzarında
tereke-i mezkûreye müteallik kâffe-i husûsâtın icrâ`sına vekâleti âmme-i sahîhe ile bi-lîsâle ve bi-l-vesâyâ mezbûr Hacı Mustafa’yı vekîl ederek ol dahi kabul etmişdir Fi 14
Nisan 913 ve Fi 8 Cemâzie`l-evvel 1331
Sayfa 2
Da`vâ no:4
Orjinal no 4/913
Konu: Nafaka Da`vâsı
Girne kazâsına tâbi` Ağırda karyesi sâkinelerinden Fatma binti Ahmed tarafından bervech-i âtî hususda vekîli müseccel-i şer`isi karye-i mezkûre ahâlîsinden Pekmez
Mustafa bin Çakır İbrahim meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûrenin zevci dahili karye-i
mezkûre ahâlîsinden Mehmed Salih bin Ahmed mahzarında mezbûr Mehmed Salih
müvekkilem mezbûreyi bundan bir buçuk sene mukaddem dokuz yüz on guruş mihr-i
muaccel ve iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak
henüz mihr-i muaccelini îfâ etmediği gibi zevcesi mezbûreyi karye-i mezkûrede bilâ
nafaka bilâ münfik şer`î terk etdiğinden mihr-i muaccel mezkûr dokuz yüz guruşu edâ
ve îfâya ve mihr-i muacceli mezkûru îfâ ederek bir mesken-i şer`de iskân ve infâk
edinceye kadar nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi içün bir meblağı i`tâ`ya mezbûr
Mehmed Salih’e tenbîh olunmak bi-l-vekâle matlıbumdur diyü da`vâ etdik de mezbûr
Mehmed Salih cevabında müvekkile-i mezbûre dokuz yüz on guruş mihr-i muaccel ve
iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccel ile zevce-i medhûl bihâsı olduğunu ve mihreyn
mezkûreyn zimmetinde deyn-i olduğunu tâbi`en ikrâr ve i`tirâf edüp Ağırda
karyesindeki hanesine geldiği sûretde nafakasını rü`yet edeceğini beyân eylemiş ise de
mihr-i muaccelini îfâ etmeden zevcesini kendi hanesine götürmeğe şer`en hakkı
olmayacağı ba`de-t tefhîm mihr-i muaccel mezkûru dokuz yüz on guruşun müddeiyye-i
müvekkile-i mezbûreye edâsına ba`de-l hükm tenbîh olunduğu ve muacceli mezkûru îfâ
eyleyüb bir mesken-i şer`î tedârik ederek zevcesini iskân ve infâk edinceye kadar nafaka
ve levâzım-ı zarûriyyesi için zevce-i mezbûr Mehmed Salih üzerine şehrî altmış guruş
nafaka farz ve takrîr olunmuşdur Fi 14 Nisan 913 ve Fi 8 Cemâzie`l-evvel 331
Sayfa 2
Da`vâ no:5
Orjinal no 5/913
Konu: Vekâlet
Şahıs Lefkeli Abdûlaziz Efendi ibni Hacı Hüseyin ve Kamil bin Mehmed Onbaşı
ta`rîfleriyle ma`rûfe olan Lefkeli Emine binti Ali meclis-i şer`de da`vâ vekîli Hâfız
Cemal Efendi mahzarında an-asıl Lefke’li olub Mısır’da Asvanda sâkini iken vefât eden
Mehmed Râşid Efendi Hacı Hüseyin Efendi hayatında bana bir veled-i zükûr hissesi
vasiyyet etmekle terekesinden da`vâ ve muhâkeme ve muhâsamaya Cemal Efendi’yi
vekîl ederek ol dahi kabul eyledi Fi 15 Nisan 913
Sayfa 2
Da`vâ no:6
Orjinal no 6/913
Konu: Ferâğ izni
Moralı müteveffâ Kahveci İbrahim bin Mehmed’in sulbî sagîr oğlu Mehmed’in vasî
mensûbu anası Hadice Hanım ibnetü Hacı Halil Efendi meclis-i şer`de takrîr-i kelâm
ederek karye-i mezkûrede 3308 numrolu koçan ile iki dönüm ve 3305 numrolu koçan
ile altı dönüm ve 3307 numrolu koçan ile üç buçuk dönüm ve 3303 numrolu koçan ile
üç buçuk dönüm ve 3306 numrolu koçan ile beş dönüm ve 3304 numrolu koçan ile bir
buçuk evlek ki cem`an yirmi dönüm bir buçuk evlek tarlanın nısf-ı hisse-i şâyiası vasîsi
olduğum sagîri mezbûr Mehmed’in malı olup ve sagîri mezbûre Lefkoşa’da iştirâ`
olunan bir mesken hissesinin semeni verilmek üzere intîfâ` olunmayan mezkûr arazi
hissesinin bedeli misliyle âhere ferâğı hakkında enfa` olmağla ol vechle ferâğına bana
izin verilmek matlubumdur dedik de hâl-i vasî-i mezbûrun takrîri meşrûhu üzere olduğu
Moralı Mehmed Ağa ibni Muhtar Hasan ve karye-i mezkûreli Mehmed bin Mustafa
Efendi ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince arazi-i mezkûreyi bedel-i misliyle
talebine ferâğa ve bedelinden meskeni şer`î mezkûr esmânını edâya vasî-i mezbûr izin
verildi Fi 8 Nisan 913 ve 12 cemâzie`l-evvel 331
Sayfa 3
Da`vâ no:7
Orjinal no Numro 7
Konu: Satış İzni
Moralı müteveffâ Hüseyin bin Hâfız Mehmed’in sulbî sagîr oğulları Mehmed ve
İsmail’in ba hücceti şer`î vasîye-i mensûbesi anası Hacer Hanım ibnetü Bekir Çavuş
meclis-i şer`de takrîr-i kelâm ederek 3609 numrolu koçan ile iki evlek ve 3611 numrolu
koçan ile bir evleğin dörtte üçü ve 3618 numrolu koçan ile üç evlek ki cem`an beş evlek
ve bir evleğin dörtte üçü nâm-ı araziler müteveffâ-yı mezbûr Hüseyin’den intikal edüp
ve müteveffâ-yı mezbûrun âhere olan düyûn-ı müsbetesinin te`diyesi içün mezkûr
tarlalar satılmak yetimler hakkında menfa`atli olup çünkü daniler mahkeme-i
nizâmiyyeye mürâcaatla sattıracak olurlar ise hayli masraf mûcib olacağından ol vechle
bedeli misliyle satup bedelinden düyûn-ı mezkûreye te`diyeye bana izin verilmek
matlubumdur dedik de hâl-i vasîyye-i mezbûrenin takrîri meşrûhu üzere olduğu Moralı
Molla Mehmed bin Ahmed ve Moralı Mehmed bin Mustafa’nın ihbârlarıyla mütehakkık
olmağın mûcibince sagîranı mezbûranın mezkûr arazilerini bedeli misliyle talebine
ferâğına ve bedelinden düyûn-ı müsbite-i mezkûreyi îfâya vasîye-i mezbûreye izin
verildi Fi 18 Nisan 913 ve 12 Cemâzie`l-evvel 331
Sayfa 3
Da`vâ no:8
Orjinal no Numro 8 /993
Konu: Rüşd iddiâ`sı
Kaymaklı Mandrezli müteveffiye Ayşe binti Ahmed Haşim’in sulbiyye kızı olup bervech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Penbe Ayşe binti Veli meclis-i şer`de hâl-i sagîranda
vasî-i mensûbu karye-i mezkûreli emmisi Ali bin ibni Hacı Hüseyin mahzarında âkile
ve bâliga ve reşîde olub umûrunu rü`yete muktedire ve iâneti vasîden müstenfiye
olduğundan eytâm sandığında bulunan parasının tarafına teslimini da`vâ müddeî
aleyhinin inkârına binâen rüşd-ü müddeâsını karye-i mezkûreli Abdulhamid bin Hacı
Hüseyin ve karye-i mezkûreli Hüseyin bin Abdulcabbar ile isbât etmişdir Fi 21 Nisan
913 Kaymaklılı Hüseyin bin Hacı Hasan ve Mustafa Mehmed ve Ahmed Hacı
Hüseyin’den lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olundu Fi 25 Nisan
913 mûcîbince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne ba`de-l hükm tenbih olundu Fi 20
Haziran 1913
Sayfa 4
Da`vâ no:9
Orjinal no 976
Konu: Vakfiyye
Lefkoşa kazâsına tâbi` Lefke kasabası sâkinlerinden Lefke’li Nuri bin Selim ve Hasan
bin Mehmed ta`rîfleriyle ma`rûfe olan Nazife kadın binti İskuri (skuri) Hasan meclis-i
şer`de ber-vech-i âtî vakfına li-ecl-il tescil mütevelli ta`yîn eylediği Lefkoşa
sâkinlerinden da`vâ vekîli Hâfız Cemal Efendi ibni Hacı Niyazi Efendi mahzarında
takrîr-i kelâm ederek mezkûr Lefke kasabasında 5444 numrolu koçan ile mutasarrıf
olduğum Arif Ağa bağçesi dimekle ma`rûf tarafları Receb bin Hüseyin bağçesi ve yol
ve merayı Mehmed Emin ve Havva kadın İskuri Hasan bahçeleri ile mahdûd iki dönüm
mülk bağçemi vakf ve habs idüp şöyle şart ve ta`yîn eylemekle ben hayatda oldukça
vakf-ı mezkûruma mütevellime olup vefâtımdan sonra oğlum Ali Faik Efendi bin
müderris mütevelli ola ve ba`de merkûm Ali Faik’in evlâd ve evlâd evlâdı batnen ba`de
batnın ekber ve erşedi mütevelli ola ve ba`de el inkıraz diğer evkâf-ı islâmiye gibi
Osmanlı Evkaf Müdürü’nün taht-ı idâresinde olarak ol vakit gallesi Lefke mektebi
zükûranın ihtiyâcâtına sarf oluna ve bağçe-i mezkûru kendim hayatta oldukça dilediğim
gibi tasarruf edüp vefâtımdan sonra olacak mütevelliler icâr ederek hâsıl olacak
gallesinden ba`de-t-ta`mîm ve-t-terhîm senevi bir hâtmi şerîf kırâât etdirüp hâsıl olacak
sevâbı evvela fahr-i kâinât efendimiz hazretlerinin rûh-u şerîflerine ve saniyen âl ve
evlâd ve eshâb u tâbi`in ve teb`i tâbi`in ve âmme-i müctehidin hazeratının ervâhı
şerîfelerine ve ba`de ve fâtiha kendi rûhuma ve âbâd ve ecdâd ve ümmehât ve
ceddâtımın ve sair akrabâ ve taallukatımın ervâhına hibe oluna ve hâtmi şerîfi kırâât
eden efendiye yüz yirmi guruş virile ve fazla-i galle her batın evlâd ve evlâdım
beyninde mütesaviyen taksîm oluna ve evkâf müdürünün taht-ı idâresine geldiğinde
ber-vech-i muharrer Lefke mekteblerinin ihtiyâcâtına sarf oluna ve bu ta`yîni kuyûd
virile mütevelli mûmâ-ileyh teslim ol dahi vakfiyyet üzere kabz ve teslim eyledikten
sonra vâkıfe-i mezbûre vakf-ı akar imâm a`zam hazretleri indinde menzile-i âriyetde
olub rücû` meşrû` ve imâm Muhammed hazretleri indinde vakf-ı menâfi`-i vakf-ı kendi
nefsine şart ile vakf-ı batıl olduğuna binâen vakf-ı mezkûrdan rücû` ve bağçe-i mezkûru
mülküne istirdâd eyledik de mütevelli mûmâ-ileyh dahi İmâm Ebu Yusuf indinde vakf-ı
mücerred vakfet dimekle ve imâm Muhammed indinde teslim il-el mütevelli
bulunmağla vakf-ı sahîh olur diyü red ve teslimden imtinâ` ile mûterâfiân ve her biri
fasl ve hasme tâlibân olduklarından kıbel-i şer`den dahi vakf-ı mezkûrun sıhhatı ve
lüzumuna hükmü sahîh-i şer`î ile hükm olundu Fi 15 cemâzie`l evvel 1331 ve Fi 21
Nisan 1913
Şühûdü`l-hâl Lefkeli Nuri bin Selim
Lefkeli Hasan bin Mehmed
Lefkeli Ali Faik Efendi ibni müderris
ve Laptalı Ömer Efendi ibni Molla Hasan ve Zabtiye Asım
Sayfa 5
Da`vâ no:10
Konu: Tereke talebi
Lefke kasabası sâkinelerinden Emine binti Ali bin Mehmed Raşid Efendi tarafından
vekîli müseccel-i şer`isi Cemal Efendi ibni Hacı Niyazi Efendi meclis-i şer`de an-asıl
Lefkeli olup Mısır’da Asvan’da vefât eden Mehmed Raşid Efendi ibni Hacı Hüseyin
Efendi’nin veresesinden sulbî kebîr oğlu Lefkeli Hüseyin Efendi tarafından kendinin
ber-vech-i âtî hususunda vekîli müseccel-i şer`isi Sadreddin Efendi ibni Ali Efendi
mahzarında mezbûr Hüseyin Efendi dahi hazır olduğu halde da`vâ ve takrîr-i kelâm
ederek müvekkilem mezbûr Emine’nin min kabl-el eb ceddî Mehmed Raşid Efendi ibni
Hacı Hüseyin Efendi hayatında Fi 15 Kânûn-ı evvel 1900 tarihinde Mısır’da Asvan
mahkeme-i şer`iyyesinde hin-i vefâtında oğlu müteveffâ Ali’nin kızları Ayşe ile
müvekkilem Emine’ye bir veled-i zükûr hissesi vasiyyet ederek tarihi mezkûr ile
müverrah mahkeme-i mezkûreden ihdâr olunan ve zeyli Mısır kadılığı ile Asvan
İngiltere konsolosluğundan ve ba`dehû Kıbrıs mahkeme-i şer`iyyesinden musaddak bir
kıt`a vesâyet-i hücceti şer`iyyesi istihsâl eylemiş ve mezbûr Mehmed Raşid Efendi 1909
sene-i ifrenciyesinde vefât ederek verâseti zevce-i menkûhe-i metrûkesi Mısırlı Fatma
binti Yunis ile sulbî kebîr oğlu Hüseyin Efendiye münhasıra olub mezbûrtan vasîlerden
Ayşe binti Ali mezbûr Mehmed Raşid Efendi’den daha mukaddem vefât eylediği cihetle
tereke-i müteveffâ-yı mezbûrun sülsünü müvekkilem mezbûr Emine içün taleb ederim
diyü da`vâ ve vesâyeti hücceti şer`iyye-i mezkûresini ibrâz ve irâe eyledik de vekîl-i
müddeî aleyh Sadreddin Efendi cevabında vesâyeti mezkûreyi inkâr ve müteveffâ-yı
mezbûrun verâseti olvechle olduğunu bi-l ikrâr 1909 sene-i ifrenciyesinde vefât eylediği
verâseti zevcesi Fatma binti Yunis ile sulbî oğlu mezbûr Mehmed Raşid Efendi’ye
münhasıra olduğuna Fi 30 Temmuz 1911 tarihlü Asvan mahkemesinden sadır olan
İngiliz konsolosundan musaddık i`lâm-ı şer`iyye ibrâz ve irâe eylemiş ve mezbûr Ayşe
binti Ali’nin dahi altı sene mukaddem vefât eylediğini kabul eylediğini beyân eyledi Fi
29 Nisan 1913
Sayfa 6
Da`vâ no:11
Orjinal no 46
Konu: Alacak da`vâsı
4
bin
lira
buğday kile 5 4 bin
0
15
0
arpa kile 11 4 ½ 2
4
7
4
arpa kile 5,3
15
burçak samanı çuval 3
9
_______________
4
6
4
Moralı Hacı Halil Muhtar Hüseyin meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed bin
Nuri’nin sagîr evlâdları Emete ve İsmet ve Nuri’nin vasî mensûbunu anaları Hürmüz
bin Salih’in bi-l-isâle ve bi-l-vesâyâ vasîsi Hacı Mustafa bin Ahmed mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde bâlâda muharrir buğday ve arpa ve samanı
esmanından dört lira altı şilin dört buçuk guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı
Ali bin Halil Murad müteveffâ-yı mezbûr hayatında müddeî mezbûrdan ber-vech-i
muharrer arpa ve buğdayı ve samanı alup esmânı olan dört lira altı şilin dört buçuk
guruşun borcu olduğuna şehâdet etdi Fi 9 Mayıs 913
Sayfa 6
Da`vâ no:12
Konu: Borca tanıklık
Moralı Mustafa Murad Hasan iki kile buğdayı on dört şilin beş kile arpa on beş şilin üç
çuval saman dokuz şilin buğdayın iş bu müddeî ile borcu olduğuna şehâdet etdi ve Fi 8
Haziran 913 tarihli zabıtda dahi isbât olunmağla şühûdu mezbûrenin makbûl-üş-şahâde
idükleri Muhtar Hacı Halil Efendi ve Halil Efendi haber verilmeleriyle ba`de-l-half
edâsına hükm olundu Fi 8 Haziran 913
Sayfa 6
Da`vâ no:13
Konu: Vasî ta`yîni
Lefke kasabası sâkinelerinden iken bundan akdem vefât eden Zehra Hanım ibnetü
Osman Efendi’nin sadriyye sagîre kızı Seniha’nın vakt-i rüşd-ü sedâdına değin tesviye-i
umûruna ve emvâl-i mevrûsesini hıfz ve hırâsete bir vasî nasb ve ta`yîni ehemm ve
elzem olup ve sagîre-i mezbûrenin babası Lefkeli Salih Ağa ibni Hacı İsmail’in umûr-u
vesâyet-i mezkûreyi îfâya ehl olduğu Lefkeli Hasan Hilmi Efendi ibni Hüseyin Efendi
ve Lefkeli Mehmed Efendi ibni İzzet Efendi ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mücîbince sagîre-i mezbûrenin vakt-i rüşd ve sedâdına değin tesviye-i umûruna ve
emvâli mevrûsesini hıfz ve hırâsete babası mezbûr Salih Ağa vasî ta`yîn olunarak ol
dahi kabul eyledi Fi 15 Mayıs 913 ve Fi 9 Cemâzie`l ahir 331
Sayfa 6
Da`vâ no:14
Konu: Rüşd iddiâ`sı
Kaymaklılı müteveffâ Hacı Mustafa Salih’in sulbî oğlu olub ber-vech-i âtî rüşdünü
iddiâ` eden Ahmed İzzet meclis-i şer`de vasî mensûbu karye-i mezkûreli emmisi
İbrahim ibni Salih mahzarında âkil ve bâliğ ve reşîd olup umûrunu rü`yete muktedir ve
iâneti vasîden müstagnî olduğunu da`vâ müddeî aleyhin inkârına binâen rüşd-ü
müddeâsını karye-i mezkûreli Osman bin Hacı Mustafa ve yine karye-i mezkûreli
Mehmed bin Hüseyin ile isbât eyledi Fi 16 Mayıs 913 şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üşşahâde olduklarını Kaymaklı Mandrezli Ali bin Hacı Hüseyin ve İbrahim bin Mustafa
Çavuş ihbâr etmeleri ile mûcibince müddeî mezbûr Ahmed İzzet’in rüşdüne hükm
olundu Fi 20 Haziran 1913
Sayfa 7
Da`vâ no:15
Konu: Vekil ta‘yini
Abohorlu Nazım bin Hüseyin meclis-i şer`de da`vâ vekîli Sadreddin Efendi muvâcehe
Behçet Efendi mahzarında Lefkoşalı Süleyman bin Hasan’ın kızı Bahire’ye merkûm
Nazım izin ve icâzeti olmayarak ve kendi olmayarak akd-ı nikâh edilmiş olduğundan
fesh-i da`vâ zımnında mahkeme ve müdâfaaya mûmâ-ileyhe Sadreddin Efendi Behçet
Efendi’yi münferiden ve müctemian bulunmak üzere vekîl ederek onlar dahi kabul
eylediler Fi 22 Mayıs 1913
Sayfa 7
Da`vâ no:16
Orjinal no 98
Konu: Vakıfname
Lefke kasabası sâkinelerinden şahsı Lefke nâibi Hasan Hilmi Efendi ibni Hacı Emin
Efendi ve Şükrü bin ibni Muhammed Ali Efendi ta`rîfleriyle ma`rûfe Ayşe binti Selim
Ağa meclis-i şer`de ber-vech-i âtî vakfına li-ecl-il tescil mütevelli ta`yîn eylediği Lefke
müderrisi Hüseyin Zihni Efendi ibni Hacı Emir Efendi mahzarında takrîr-i kelâm ederek
nefsi Lefke’de yukarı mahallede yirmi üçüncü numro ile merkûm tarafları Fatime kadın
ve yol ve vakıflar ile mahdûd bir bâb mülk-i menzil ile bir evlek mikdârı bağçeyi vakf
ve habs edüp şart ve ta`yîn eylemekle vakfı mezkûrumun tevliyeti hayatta oldukça bana
ve bad-ı vefâtı Lefkeli Ahmed Remzi bin Şükrü Hüseyin ve ba`de vefâtı evlâd ve evlâdı
evlâdının batnen ba`de batnın ekber ve erşedi mütevelli ola ve ba`de-l inkıraz re`y-i
hakim ûl vefât ile bir mütevellî ta`yîn oluna ve menzil ve bağçe-i mezkûreye bir
mütevelli icâr olunup ba`de-t-ta`mîm ve-t-terhîm gallesinden senevi üç hatmi şerîf
kırâât ettirilüb biri i`ydi fitrda ve biri i`ydi adhâ ve biri şehr-i rebî-ül-evvelde ihdâ`
oluna ve yine senevi bir mevlidi şerîf Lefkede Piri Paşa câmi şerîfinde kırâât olunup
akabinde mezkûr hatmi şerîfin biri ihdâ` oluna ve hatemâtı Şerife mevlidi şerîften hâsıl
olan ecr ve sevâbı ba`dı vefâti kendi rûhumla âbâ ve ecdâd ve ümmehât ve ceddât ve
sair akrabâ ve teallükatımın erbâhına ihdâ` oluna ve birer hatmi şerîf ile mevlidi şerîf
için yüz yirmişer guruş sarf ve i`tâ` oluna ve fazlai galle mütevelli olduğunda mezbûr
Ahmed Remzi Efendi ve evlâdına ve evlâdı evlâdına nevbeti tevliyet gelmediğinde
fazlai galle her batında bulunan evlâd beyninde mütesâviyen taksîm oluna evlâdın
inkırazıyla âherden mütevelli ta`yîn olunduğunda fazla-i galle-i Lefke mekteplerinin
levâzımına sarf oluna diyü ta`yîn şart ve ta`yîni kuyûd birle mütevelli mûmâ-ileyhe
teslim ol dahi vakfiyyeti üzere kabz ve teslim eyledikten sonra vakfe-i mezbûre vakf-ı
akar İmâm a`zam hazretleri indinde menzile-i âriyetde olmağla rücû` meşrû` ve İmâm
Muhammed hazretleri indinde vakfı nâfi` ve kabz-ı nefsine şart ile vakf batıl olduğuna
binâen vakf-ı mezkûrdan rücû` ve menzil ve bağçe-i mezkûru kel evvel mülküne
istirdâd ve mütevelli-i mûmâ-ileyh dahi İmâm Ebû Yusuf hazretleri indinde vakf-ı
mücerred vakfet dimekle ve İmâm Muhammed indinde teslimi il-el mütevelli
bulunmağla vakfı sahîh ve lazım olur diyü ve bu teslimden imtinâ` eyledik de kıbel-i
şer`den dahi vakfı mezkûrun sıhhat ve lüzumuna hükmü sahih şer`î ile hükm olundu Fi
16 Cemâzie`l-ahir 1331
Şühûdü`l-hâl muvâcahe Behçet Efendi
Ve Lefke naibi Hasan Hilmi Efendi
ve Lefkeli Şükrü Bey bin Mehmed Ali Efendi
Kâtib Mehmed Zeki Efendi
ve Zabtiye Asım
Sayfa 8
Da`vâ no:17
Konu: Vasi Ta‘yîni
Margi karyesi sâkinelerinden Fatma binti Hasan’ın sadrı sagîr oğulları Yusuf ve
Süleyman’ın tesviye-i umûrlarına vasî nasbı lazım olup ve sigarı mezbûranın babaları
Matyatlı Mustafa bin İbrahim’in vesâyeti mezkûreyi îfâya ehl olduğu Margili Salih Ağa
ibni Halil ve yine Margili Abdullatif bin Halil ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince sagîran-ı mezbûranın vakt-ı rüşd-ü sedâdına değin tesviye-i umûrlarına ve
emvâli mevrûselerini hıfs ve hırâsete mezbûr Mustafa kıbel-i şer`den vasî nasb ve ta`yîn
olundu Fi 17 Cemâzie`l ahir 331 ve 23 Mayıs 913
Sayfa 9
Da`vâ no:18
Konu: Vekâlet
Lefkoşa’da Câmi cedid mahallesi sâkinlerinden Süleyman bin Hasan tarafından bervech-i âtî hususunda vekîli müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli Cemal Efendi ibni Hacı
Niyazi Efendi meclis-i şer`de müvekkil mezbûrun kızını Bahire’nin zevce-i gayrı dahili
Abohorlu Nazım bin Hüseyin’in kendinin ber-vech-i âtî hususunda vekîl-i müseccel-i
şer`ileri Hoca Behçet Efendi ibni Usta İbrahim Ağa ve da`vâ vekîli Mustafa Sadreddin
Efendi ibni Ali Efendi muvâcehesinde müvekkilanı mezbûran dahi hazır oldukları halde
takrîr-i kelâm ederek müvekkilem mezbûr Süleyman’ın bâliga kızı on dört yaşında
Bahire bundan takriben iki ay yirmi yedi gün mukaddem beş İngiliz lirası muaccel ve
beş yüz bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle (babası ve velisi müvekkilem mezbûrun)
izin ve rızâ`sı münzem olmaksızın mücerred kendi rızasıyla nefsini hin-i akden berü
hâlâ mihr-ü nafaka i`tâ`sından âciz bulunan ve bu sûretle ve müvekkilem mezbûr
Süleyman ile kızı mezbûre Bahire Saliha’dan olduğu halde mezbûr Nazım (hin-i
akidden beru ) hudud-ı şer`iyye haricine çıkan yani fâsikı mücâhere olan ve alenen
şarabı humr bir kimse bulunduğu cihetle küfv-i olmadığından şer`en nikâhda kısmını
müvekkilem mezbûr Süleyman’ın vilayeti hasebiyle bi-l-vekâle taleb ederim diyü da`vâ
etdik de müddeî aleyh vekîlleri Sadreddin ve Behçet Efendiler cevablarında müvekkil
müddeî ve mûmâ-ileyh Süleyman iş bu kızı Bahire’nin anası Emine binti Ahmedi
bundan on üç sene mukaddem tatlîk ederek kızı mezbûre Bahireyi anasının nezdinde
bırakup ve vezâifi velâyetini tarihi mezkûreden berü terk eylediğinden vilayeti zail
olduğu ve zail olan şey avdet etmeyeceğinden ve mezbûre Bahire el-yevm bâliga ve
kebîre olub nikâhı sahih ile iş bu Nazım bin Hüseyin’e nefsini akd eylediğinden ol
emrde mezbûr Süleyman’ın bi-hasebül velâye böyle bir da`vâ ikamesine hakkı
olmadığını beyân ve müdâfaa eylediği Fi 27 Mayıs 1913 vekîl müddeî aleyhe Hoca
Behçet Efendi müddeî mezbûr Süleyman’ın hak vilayetini ve ikame-i da`vâya
salahiyetini kabul eyledikten sonra ber-vech-i âtî müdâfaasını beyân ediyor müvekkili
mezbûr Nazım Hüseyin akdden berü menkûhesinin mihr-ü nafakasını i`tâ`dan âciz
olmayıp kendisi ashâbı hırfetden ve zirâ` takımından olup ve maîşetini tedârike
muktedir olduğunu ve müvekkili mezbûr nazım alenen şarabı humr olmayup tımarına
müdavim olduğunu vefasık-ı mücâher olmadığını ve menkûhesiyle beraber kayın
pederine her cihetle kefv-i olduğunu ve menkûhe-i mezkûre ile zevce-i merkûm Nazım
iki kız karındaşı evlâdları bulunduğunu ve nisben dahi kefv olduğunu beyân eyledi Fi 5
Temmuz 1913
Sayfa 10
Da`vâ no:19
Orjinal no 1015
Konu: Vekâlet
Abohorlu müteveffiye Şerife binti küçük Osman’ın sadriyye kızı olup ber-vech-i âtî
rüşdünü iddiâ` eden Hatice Hanım ibnetü Mehmed Ağa karye-i mezkûrede akd olunan
meclis-i şer`de babası ve vasîsi mezbûr Mehmed Ağa ibni Hacı Bekir mahzarında âkile
ve bâliga ve reşîde olup umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedire ve iâneti vasîden
müstagnîye olduğunu da`vâ ve müddeî aleyh vasî-i mezbûrun inkârına binâen rüşd-ü
müddeâsını Abohorlu İbrahim Ağa ibni Salih ve Salih bin Hacı Halil ile isbât eyledikten
sonra şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl-üş-şahâde olduklarını Muhtar İbrahim Ağa
ibni Hacı Bekir ve İmâm Ahmed Seyid Efendi ibni Hacı İsmail ihbârlarıyla mütehakkık
olmağın mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 8
Haziran 913 ve yine mezbûre Hatice Hanım mahalle-i mezkûrde Lefkoşa kazâsı eytâm
sandığında bulunan parasını ahz ve kabz ve tarafına irsâl ve isâle babası mezbûr
Mehmed ağayı vekîl ederek ol dahi kabul eyledi Fi 8 Haziran 913
Sayfa 10
Da`vâ no:20
Konu: Tereke Da`vâsı
Abohorlu Muhtar İbrahim Ağa ve Mehmed Ağa ve ibnan-ı Bekir ta`rîfleriyle
ma`rûfenin kefili Sıdık binti Osman Abohorda akd olunan mecliste takrîr-i kelâm
ederek müteveffâ zevce gayr-ı dahilim Moralı Abdülhamid bin Hasan terekesinden yedi
lira muaccelden mütebâki beş lira ile bin bir guruş müeccelini taleb ve da`vâ muhâkeme
ve münhasime ve ahz ve kabz dedesi İbrahim Ağa ibni Salihi vekîl ederek ol dahi kabul
etdi Fi 8 Haziran 1913
Sayfa 10
Da`vâ no:21
Orjinal no 46
Konu: Tesbit belgesi
şilin
lira
1
1
buğday kile 3
4
7
1
arpa kile 11
4
8
2 (toplam)
4
Moralı Hacı Halil bin Muhtar Hasan Mora karyesinde akd olunan meclis-i şer`de Moralı
müteveffâ Ahmed bin Nuri’nin eytâmı vasîsi ve zevcesi Hürmüz binti Salih’in vekîli
müseccel-i şer`isi Hacı Mustafa Ağa ibni Ahmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde arpa ve buğday esmânından iki lira sekiz buçuk şilin alacağı olduğunu
da`vâ vel inkâr ma`lûm Mustafa Efendi ibni İsmail ve Fi 9 Mayıs 913 tarihlü zabıtda
muharrir olduğu üzere Moralı Ali bin Halil Murad isbât etmişlerdir üç varaka
yukarıdaki zabıtda hükm olundu Fi 8 Haziran 913
Sayfa 10
Da`vâ no:22
Orjinal no 47
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Hacı Mehmed bin Ahmed karye-i mezkûrede akd olunan meclis-i şer`de Moralı
müteveffâ Ahmed bin Nuri’nin eytâm-ı vasîsi vekîli Hacı Mustafa bin Ahmed
mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 1 Nisan 912 tarihlü ve bir sene da`vâlı
sened mûcibince beş yüz seksen sekiz guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Mora
muallimi Raci Efendi ibni Mevlânâ Efendi şehâdet etdi Fi 8 Haziran 913 ve Moralı
Mehmed bin Tahir dahi şehâdet etmişdir Fi 8 Haziran 1913 şâhidân-ı mezbûran Moralı
Hacı Halil Muhtar Hasan’dan ve Hacı Hüseyin Ahmed’den lede-l-tezkiye adl ve
makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın müteveffâ-yı mezbûrun zevcesi Hürmüz
muvâcehesinde ba`de-l-half vel hükm Fi 10 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 11
Da`vâ no:23
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Hacı Mehmed Ahmed meclis-i şer`de müteveffâ Moralı Ahmed bin Nuri’nin
eytâm-ı vasîsi vekîli Hacı Mustafa Ağa ibni Ahmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde haremi Emine meâlinden ve kendi yedinden Fi 15 Kânûn-ı evvel 912
tarihlü sened ile ve Fi 1 Kânûn-ı sânî 913 tarihine kadar müeccel olmak üzere dört yüz
yedi guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Muhtar Hacı Halil Efendi ve Mehmed Paşa
kefili bin Hüseyin şehâdet etmekle ve Fi 8 Haziran 913 ba`de-t-tezkiye vel half vel
hükm Fi 9 Haziran 913
Sayfa 11
Da`vâ no:24
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Mehmed Ağa Muhtar Hasan meclis-i şer`de müteveffâ Ahmed bin Nuri eytâmı
vasîsi vekîli Hacı Mustafa mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde olan esmânı ve
hark ta`mîri ücreti olarak cem`an yüz on dört guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr
Moralı Ömer Ağa bin Mehmed iş bu müddeiyyenin müteveffâ-yı Ahmed Nuri’de yüz
guruş olan esmânından alacağı olduğunu şehâdet etdi ve İsmail bin Hasan dahi kendi
yüz guruş olan esmânından alacağı olduğunu şehâdet etdi Ali bin Mustafa ve Mustafa
bin Murad Hasan dahi iş bu müddeiyyenin müteveffâ-yı mezbûrda on dört guruş alacağı
olduğunu şehâdet etdi şühûdu mezbûre makbûl-üş-şahâde olduğuna Muhtar Hacı Halil
Efendi ve Zühdü Bey ibni Arif Salih ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf meblağı mezbûrun
edâsına hükm olundu Fi 8 Haziran 913
Sayfa 11
Da`vâ no:25
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Zühdü Bey Arif Salih meclis-i şer`de vekîl-i mezbûr Hacı Mustafa mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 1 Ağustos 909 tarihlü sened ile ibtidâ-i Ağustos
910’a kadar vadelü on üç şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Ahmed bin
Hasan ve Moralı İsmail bin Hacı Mehmed dahi isbât etmekle makbûl-üş-şahâde
olduklarını Muhtar Hacı Halil Efendi ve Mehmed Ağa Muhtar Hasan ihbâr etmeleriyle
ba`de-l-half meblağı mezbûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu
Fi 8 Haziran 913
Sayfa 11
Da`vâ no:26
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Emine kadın Osman meclis-i şer`de vekîl-i mezbûr Hacı Mustafa mahzarında
müteveffâ Ahmed Nuri zimmetinde 15 Mart 910 tarihlü sened ile ibtidâî temmuz 910’a
kadar vadelü altı yüz guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Muhtar Hacı Halil Efendi
Hasan isbât etdi Fi 8 Haziran 913 müddeiyye-i mezbûre müteveffâ-yı mezbûrun zevcesi
Hürmüz binti Salih mahzarında irâe eylediği Moralı Mehmed bin Hasan dahi ber-nehc-i
şer`î şehâdet etmekle şâhidân-ı mezbûran Moralı Hacı Hüseyin Ahmed ve Hacı Halil
Muhtar Hasan’dan ba`de-t-tezkiye makbûl oldukları ihbâr olunmağın mûcibince ba`del-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm
olundu Fi 10 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 12
Da`vâ no:27
Orjinal no 48
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Emine kadın Osman meclis-i şer`de vekîl-i mezbûr Hacı Mustafa mahzarında
müteveffâ Ahmed Nuri’nin Fi 15 Ağustos 909 tarihlü ve ibtidâî ağustos 910’a kadar
da`vâlu sened ile beş yüz yetmiş dokuz guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Muhtar
Hacı Halil Efendi ibni Hasan ve Osman bin Hüseyin şehâdet etdiler Fi 8 Haziran 913
şâhidân-ı mezbûran Moralı Hacı Hüseyin Ahmed ve Hacı Halil Muhtar Hasan’dan
ba`de-t-tezkiye makbûl-üş-şahâde oldukları ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-l- half vel
hükm Fi 10 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 12
Da`vâ no:28
Orjinal no 49
Konu: Alacak da`vâsı
Yenice köylü Meryem Hanım ibnetü İbrahim meclis-i şer`de vekîl-i mezbûr Hacı
Mustafa mahzarında müteveffâ Ahmed Nuri zimmetinde Fi 1 Teşrîn-i evvel 909 tarihli
ve bir sene da`vâlu sened ile sekiz yüz otuz altı guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr
Moralı İsmail bin Murad Hasan iş bu müdddeiyyenin müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde
sekiz yüz otuz guruş alacağı olduğunu isbât etdi Fi 8 Haziran 913 müddeiyye-i mezbûre
zevce-i mezbûre Hürmüz binti Salih mahzarında irâe eylediği Moralı Ömer Ağa Hasan
dahi ber-nehc-i şer`î isbât etmekle şâhidân-ı mezbûran Moralı Hacı Hüseyin Ahmed ve
Hacı Halil Muhtar Hasan’dan lede-l-tezkiye makbûl-üş-şahâde oldukları ihbâr
olunmağın mûcibince ba`de-l-half vel hükm Fi 10 Teşrîn-ı evvel 913
Guruş
378
Buğday kile 6 -----
63
412
Arpa kile
25
790
16
bir buçuk sene evvel alınmış
Da`vâ no 28’in devamı
Yine mezbûre Meryem Hanım mezbûr Hacı Mustafa mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde ber-vech-i bâlâ yedi yüz doksan buçuk guruş alacağı olduğunu da`vâ vel
inkâr Fi 8 Haziran 913 Misadalı(Mitsadalı) İsmail bin Hasan müteveffâ Ahmed Nuri de
iş bu müddeiyyenin kilesi yirmi beş guruşdan on altı buçuk kile arpa ile altı kile buğday
alacağı olduğuna şehâdet etdi müteveffâ-yı mezbûr Ahmed Nuri’nin anası Hacı Emete
binti Mehmed ve zevcesi Hürmüz Hanım Canbaz Salih müteveffâ Ahmed Nuri’nin iş
bu müddeiyyeye on altı buçuk kile arpa ve yedi kile buğday esmânı olarak cem`an yedi
yüz doksan buçuk guruş borcu olduğuna şehâdet etdi ve Lefkoşalı Hasan Efendi
Süleyman dahi tarihi mezkûrede veresiye buğdayın kilesi yedi şilin olduğuna şehâdet
edüp bunların makbûl-üş-şahâde olduklarını Muhtar Hacı Halil bin Hasan ve Molla
Mehmed bin Ahmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf edâsına hükm olundu Fi 9 Haziran
913
Sayfa 12
Da`vâ no:29
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Halil Efendi Mehmed meclis-i şer`de vekîl-i mezbûr Hacı Mustafa mahzarında
müteveffâ Ahmed Nuri zimmetinde Fi 21 Teşrîn-i evvel 910 tarihlü ve Fi 22 Teşrîn-i
sânî 910’a kadar vadelü sened ile dokuz yüz on guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr
Moralı Hasan bin Emir ve Mehmed bin Ahmed Çipuri müteveffâ-yı mezbûrun mezbûr
Halil Efendi dokuz yüz on guruş borcu olduğuna şehâdet etdi şâhidân-ı mezbûranın
makbûl-üş-şahâde olduklarını Muhtar Halil Efendi Hasan ve Zühdü Molla Arif haber
vermeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezbûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrun
edâsına hükm olundu Fi 8 Haziran 913
Sayfa 13
Da`vâ no:30
Orjinal no 51
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Emine Osman meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Sefer bin Mehmed’in
veresesinden zevcesi Emine Molla Hüseyin’in vekîl-i müseccel-i şer`isi Mehmed Zeki
Efendi mahzarında Fi 7 Teşrîn-i sânî 910 tarihlü sened ile ibtida-î temmuz 911’e kadar
da`vâlı üçyüz seksen üç buçuk guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Molla
Mehmed Ahmed ve Moralı Muhtar Hacı Halil bin Hasan olvechle şehâdet etdiler Fi 8
Haziran 913 makbûl oldukları ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-l-half vel hükm Fi 10
Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 13
Da`vâ no:31
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Mustafa bin İsmail vekîl-i mezbûr Mehmed Zeki Efendi mahzarında müteveffâ
Sefer Mehmed zımnında elli dört guruş otuz para kahve parası alacağı olduğunu da`vâ
vel inkâr Molla Mehmed bin Ahmed ve Zühdü Bey bin Arif Salih isbât etdiler Fi 8
Haziran 913 şâhidân-ı mezbûran makbûl-üş-şahâde idükleri İmâm Yusuf Ziyaeddin
Efendi ve Muhtar Halil Efendi ihbâr etmeleriyle ba`de-l-half vel hükm Mora Fi 16
Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 13
Da`vâ no:32
Orjinal no 21
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Mehmed Muhtar Hasan meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Salih bin Ahmed
Yakub’un veresesinden kebîr oğlu Mustafa mahzarında 23 Teşrîn-i evvel 912 tarihlü
sened ile ibtidâî Temmuz 913’e kadar vadelü sened ile yedi yüz yirmi guruş alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Molla Mehmed bin Ahmed isbât etdi Fi 8 Haziran 913
Mora imâmı Raci Efendi ibni Mevlânâ Efendi isbât etmekle şâhidân-ı mezbûranın
makbûl-üş-şahâde olduklarını Halil Efendi ibni Mehmed ve Hacı Mustafa bin Ahmed
ihbârlarıyla mütehakkık olmağın ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezbûrun tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 9 Haziran 913
Sayfa 13
Da`vâ no:33
Konu: Rüşd iddiâ‘sı
Moralı Havva binti Çoban Hasan’ın sadrı oğlu olup rüşdünü iddiâ` eden Hüseyin bin
Avcı Mustafa meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî mensûbu babası Moralı Avcı Mustafa
bin Hasan mahzarında âkil ve bâliğ ve reşîd olup umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedir ve
iânet-i vasîden müstagnî olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Halil Efendi ibni Mehmed ve
Hacı Mustafa Ağa ibni Ahmed isbât eylediler Fi 9 Haziran 913 makbûl-üş-şahâde
olduklarını İmâm Raci Efendi ibni Mevlânâ Efendi ve Mehmed Muhtar Hasan haber
vermeleriyle mezbûr Hüseyin’in rüşdüne hükm olundu Fi 9 Haziran 913
Sayfa 14
Da`vâ no:34
Konu: Alacak da`vâsı
Lefkoşalı Hürmüz binti Salih meclis-i şer`de Moralı müteveffâ zevci Ahmed bin
Nuri’nin veresesinden anası Hacı Emine Mehmed mahzarında zevci müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde bin bir guruş mihr-i müeccel alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr
Moralı Halil Efendi ibni Mehmed şehâdet etdi Fi 9 Haziran 913 müddeiyye-i mezbûre
meclis-i şer`de müteveffâ-yı mezbûrun sagîr oğlu Nuri’nin li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn
kılınan Mehmed Zeki Efendi mahzarında irâe eylediği Moralı Ömer Ağa ibni Hasan
dahi müddeiyye-i mezbûrenin bin bir guruş mihr-i müeccelini ber-nehc-i şer`î isbât
etmekle Moralı Hacı Hüseyin’in Ahmed ve Hacı Halil Muhtar Hasan’dan lede-l-tezkiye
makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun
tereke-i müteveffâ-yı mezbûruna edâsına hükm olundu Fi 10 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 14
Da`vâ no:35
Orjinal no 7
Konu: Alacak
Mora câmi şerîfi mütevellisi Hacı Mustafa bin Ahmed meclis-i şer`de Moralı müteveffâ
Abdulhamid bin Halil’in eytâmı vasîsi Moralı Mehmed Ağa ibni Hüseyin mahzarında
câmi şerîf mezbûr mealinden Fi 1 Temmuz 98 tarihlü sened ile bir sene da`vâlu üç yüz
altmış altı buçuk guruş ile îfâsına kadar yüzde on iki guruş hesabıyla fâizinden on sekiz
şilin îfâ edip ledel hesab mütebakısını taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Moralı Mehmed
bin Hacı Hüseyin ve Moralı Mehmed bin Ahmed ol vechle isbât etmekle şâhidân-ı
mezbûranın makbûl-üş-şahâde olduklarını Muhtar Halil Efendi îfâ ve Molla Mehmed
bin Ahmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun edâsına hükm
olundu Fi 9 Haziran 913
Sayfa 14
Da`vâ no:36
Konu: Alacak
Mora câmi şerîfi mütevellisi Hacı Mustafa Ahmed meclis-i şer`de müteveffâ Ahmed
Nuri’nin veresesinden anası Hacı Emete binti Mehmed mahzarında müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde câmi şerîfi mezbûr mealinden Fi 1 Teşrîn-i evvel 917 tarihlü sened
ile dokuz ay vadelü dokuz yüz on yedi guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı
Muhtar Hacı Halil bin Hasan ve Halil Efendi ibni Mehmed isbât etmekle ba`de-l tezkiye
vel half vel hükm Fi 9 Haziran 913
Sayfa 14
Da`vâ no:37
Orjinal no 21
Konu: Alacak
Moralı Mustafa İsmail meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Abdülhamid bin Halil’in
eytâmına vasî ta`yîn olunan Moralı Mehmed Ağa ibni Hüseyin mahzarında kahve
parasından yetmiş altı guruş otuz para alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Molla
Mehmed bin Ahmed şehâdet etdi Moralı Zühdü bin Arif Salih dahi isbât etmekle
makbûl-üş-şâhâde idüklerini İmâm Ziyaeddin Efendi ve Muhtar Halil Efendi ihbâr
etmekle ba`de-l-half vel hükm Fi 16 Teşrîn-i sânî 913 Mora
Sayfa 14
Da`vâ no:38
Orjinal no 51
Konu: Alacak
ve yine Moralı Sadık Hacı Mehmed meclis-i şer`de vasî mezbûr Mehmed Ağa
mahzarında kahve parası olarak müteveffây-ı mezbûr Abdülhamid zimmetinde kırk dört
buçuk guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Muhtar Hacı Halil bin Hasan isbât
etdi Fi 9 Haziran 913 Moralı Ali bin Halil Murad dahi isbât etmekle ba`de-t-tezkiye vel
half vel hükm Fi 9 Haziran 913
Sayfa 15
Da`vâ no:39
Konu: hukûk Da`vâsı
Lefkoşalı Fatma binti Emir tarafından vekîl-i müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli Yorgo
Karineu Efendi meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûranın zevci dahili Girne kazâsına
tâbi` Temlos karyeli Hüdaverdi bin Mehmed Onbaşı tarafından kendisine vekîl-i
müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli Sadreddin Efendi mahzarında da`vâ ederek müvekkilem
mezbûranın zevci mezbûr Hüdaverdi ile adem-i imtizâclarına mebnî Temlos
karyesinden Lefkoşa’ya gelmiş ve zevci merkûm Hüdaverdi’nin köyündeki hanesinde
kalmış olan ber-vech-i âtî müfredâtı gösterilen ve malı bulunan çeyiz eşyası ki
şilin
kıymet
5
yemeni yorgan, 1 basma yorgan, 2 me çarşaf
2
şal, çarşaf 1, yedirme çarşaf 1, alaca çarşaf 2
8
minder, 3 yasdık, 13 me` takım (3 minder ikrar 13 yasdık me`
3
ipekli pamuk yasdık 6
8
karyola me takım (ikrâr)
2
şişe adet 20 karyolalı libaz çift 1
5
tencere 2me kapak 1 kuplu tas 1 iki kuplu tas 1 kadaif sinisi 1
takım)
10
pilav sinisi 1 yemek sahanı 2 yemek sinisi 1 tabak 13
10
1
ayna 1
5
mısır hasırı 1
5
namaz seccadesi
10
17
boru dolab 1, ve derûnunda basma entari 5, humayun gömlek 4
53
humayun baş çarşafı 1
53 liraya bâliğ oluyor mezkûr eşyayı aynen ve istihlâk etmiş ise bedelen tarafıma teslim
etmesini bi-l-vekâle taleb ederim diyü da`vâ etdik de vekîli mûmâ-ileyh Sadreddin
Efendi cevabında müddeiyye-i müvekkile-i mezbûre müvekkili mezbûr Hüdaverdi’nin
mihr-i müsemmâ-î ma`lûme ile zevce-i medhûl bihâsı olduğunu ikrâr edüp ancak
bâlâdaki eşyadan (minder 3 yastık 13 me takım) (karyola 1 ve derununda 1 katık ve 1
pamuk yatak ve bez basma yorgan ) (evset ayna) mevcut olub müvekkili mezbûrun
hanesinde yedinde olub ma edâ talep ettiği eşya olmadığını mamafih iş bu da`vâ sırf bir
hukûk da`vâsı olduğundan mahkeme-i nizâmiyyeye havâlesini taleb ederim dedik de
müddeî aleyhin talebi üzerine mahkeme-i nizâmiyyeye havâle olundu Fi 12 Haziran
1913
Sayfa 16
Da`vâ no:40
Konu: Kocaya itâatsizlik
Dizdar köylü zenci Nesib Lâla bin Abdullah meclis-i şer`de zevce-i medhûl bihâsı
karye-i mezkûreli Dudu binti Gulle Mustafa meclis-i şer`de mezbûre Dudu mihr-i
müsemmâ-i ma`lûme ile takriben yirmi seneyi mütecâviz müddetten beru zevce-i
medhûl behem olub zevciyet beynimizde kaime iken on beş günden beru kendi
hanemden karye-i mezkûreli Salu Ahmed nâm-ı şahsın hanesine gittiğinden kendi
haneme gelüp bana itâat ve hukuk-ı zevciyete mürâât etmesini taleb ederim diyü da`vâ
etdik de mezbûre Dudu cevabında müddeî merkûm Nesib Lâla yirmi sene müddeti
mütecaviz bir müddetten berü zevci dahili olduğunu ikrâr ve on beş günden berü zevci
hanesinden firâr ile merkûm Salu Ahmed’in hanesine gittiğini i`tirâf ederek zevci
merkûmu artık kabul etmeyeceğini ve kendisine itâat etmeyeceğini beyân eylemiş
olmağla müddeî aleyh mezbûre Dudu’nun zevci merkûm Nesib Lâla’nın hanesine gidüp
zevcine itâat ve hukûk-u zevciyete mürâât etmesine hükm ve tenbîh olundu Fi 28 Receb
331 ve Fi 3 Temmuz 913
Sayfa 16
Da`vâ no:41
Konu: Çocukların ihtiyaçlarının temini
Girne kazâsına tâbi` Vasilya karyesi sâkinlerinden iken bundan tasarrufât-ı kavliyeden
hicr olunan ve husus-ı âtî elbeyânda taahhüdât-ı kıbel-i şer`den tasvîb olunan Nidai bin
Hacı Mehmed Ağa meclis-i şer`de kazâ-i mezkûre tâbi` Lapta karyesi sâkinelerinden
zevce-i müteallikası Sıdıka Hanım ibnetü Molla Hüseyin’in vekîl-i müseccel-i şer`isi
babası mezbûr Molla Hüseyin bin Mehmed mahzarında takrîr-i kelâm ederek zevce-i
müteallikam mezbûre Sıdıka Hanım ile zevciyet beynimizde kaime iken feraşımdan
hâsıl ve mezbûreden mütevellid dokuz yaşında Hüseyin ve yedi yaşında Hüseyin naman
oğullarını lazım gelen mekteblere i`zâm ile tahsîl ilm-i kemâl ettirilmek şartıyla anası
müvekkile-i mezbûre nezdinde bırakmağa muvâfakat idüp ve mezbûranın infâk ve aksa
vesair levâzım-ı zarûriyyelerine sarf olunmak üzere dahi müvekkile-i mezbûre Sıdıka
Hanıma Fi 4 Şaban 331 tarihinden itibaren şehri on beş şilin virmeği taahhüd eyledim
dedik de vekîl-i mezbûr Molla Hüseyin dahi bi-l-vekâle süveri meşrûha dâiresinde
kabûl ve mütekabile taahhüd etmekle gıbb-et-tasdîk el şer`î mâvaka bi-t-taleb keteb
olundu Fi 29 Receb-ül ferd 331
Sayfa 16
Da`vâ no:42
Orjinal no 990
Konu: Borç ödeme izni
Piroili mecnûne Fatma Hacı Mehmed’in bâ hücceti şer`î vasî mensûbu kebîr oğlu
Mehmed Şefik Efendi ibni Mustafa Efendi meclis-i şer`de takrîr-i kelâm ederek enâm
mecnûne-i mezbûrenin Lefkoşa eytâm sandığına bâ sened deyni olan mebâliğin
tesviyesi içün karye-i mezkûre dahilinde 1915 nomrolu koçan mûcibince dört dönüm ve
1914 nomrolu koçan mûcibince altı dönüm ve 1913 nomrolu koçan mûcibince on iki
dönüm ve 1912 numrolu koçan ile dört dönüm ve 1916 numrolu koçan ile dört dönüm
ki cem`an otuz dönüm arazinin altı sehimde bir sehim hissesiyle 1920 numrolu koçan
ile iki evlek hırman yeri nâm-ı arazi-i miriye mecnûne-i mezbûrenin olub mezkûr
hisseleri satup bedelinden dini mezkûre mahsûben i`tâ` kılınmak hakkında hayırlı
olduğundan ledel müzâyede sekiz liraya bâliğ olduğundan ve zaten mezkûr arazilerden
menfa`at hâsıl olmayub meblağı mezkûr dahi bedeli misli bulunmadığından ol vechle
tâlibine ferâğıma ve bedelini eytâm sandığına olan borca îfâya bana izn verilmek
matlubumdur didik de hâl-i merkûmun takrîr-i meşrûhu üzere olduğunu Lefkoşalı
Derviş Efendi ibni Mesud Mehmed Efendi ve Piroili Mehmed bin Salih ihbârlarıyla
mütehakkık olmağın mûcibince ol vechle talebine ferâğına vasî-i mezbûre izn verildi Fi
5 Şaban 331 ve Fi 10 Temmuz 913
Sayfa 17
Da`vâ no:43
Konu: Reşitlik
Kaymaklılı Derviş Mehmed bin Hasan’ın sulbiyye kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü
iddiâ` eden Sıdıka meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî mensûbu anası karye-i mezkûreli
Penbe binti Hacı mihr mahzarında âkile ve bâliga ve buluğuna rüşd-ü münzeme olub
umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iânet-i vasîden müstagnîye olduğundan eytâm
sandığına bulunan parasının tarafına teslimini da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Ali bin Hacı
İbrahim ve yine Kaymaklılı Hüseyin bin Abdülcabbar müddeiyye-i mezbûrenin âkile
bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnîye
olduğuna şehâdet etdiler Fi 12 Temmuz 1913 şâhidân-ı mezbûran bâ varaka-i mestûre
Kaymaklı imâmı Ahmed Hamid Efendi ve muhtarı Molla Mustafa bin Hüseyin ve
komisyon a`zâsından Abdülkadir Hüseyin’den lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde
oldukda ihbâr olunmağla mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne hükm olundu Fi
18 Temmuz 913
Sayfa 17
Da`vâ no:44
Orjinal no 996
Konu: Nafaka
Girne kazâsına tâbi` Ağırdağ karyesi ahâlîsinden olub diyâr-ı âhere azîmetle hayat
memâtı mechûl olan Ahmed bin Mustafa’nın zevcesi Kömürcü karyeli Zeliha binti
Hüseyin meclis-i şer`de takrîr-i kelâm ederek mezbûr Ahmed bin Mustafa benim zevci
dahilim iken bundan tahminen kırk dört sene mukaddem diyâr-ı âhere azîmetle hayat
memâtı mechûl ve şu sûretle mefkud olub ancak bana cinsi nafakadan bir şeyi
bırakmadığı gibi münfik-i şer`iyyem dahi olmadığından karye-i mezbûrede kâin emvâl
gayr-ı menkulesinden umûruna mikdâr-ı kâfî nafaka ve levâzım-ı zarûriyyem için
meblağı takrîr olunmak matlubumdur dedik de hâl-i mezbûrenin takrîr-i meşrûhu üzere
olduğu Lefkoşalı Mehmed Ağa ibni Mustafa Gönyelili Veli dayı bin Hüseyin ve
Ayarmolalı Hasan bin Hüseyin’in âlâ tarîk-üş-şahâde ihbârlarıyla mütehakkık olub
müddeiyye-i mezbûre ba`de-t-tahlîf el şer`î müddeiyye-i mezbûre Zeliha’nın nafaka ve
kisve bihâ vesair levâzım-ı zarûriyye için zevci gaib mezbûr Ahmed üzerine (kadar
ma`rûf idüğü şühûdu mezbûre ihbârlarıyla mütehakkık olan) şehri beş şilin meblağı farz
ve takrîr olunub meblağı mefrûz mezkûr kendi nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesine harc-ı
sarf ledel hâce istidâneye ve indel-lütf zevci mezbûr Ahmed üzerine rücu`a mezbûre
Zeliha hâtûna izn verilmeğin mâvaka bi-t-taleb keteb olundu Fi 21 Şaban 1331 25
Temmuz 913
Sayfa 17
Da`vâ no:45
Orjinal no 993
Konu: Rüşd
Hususu âtî elbiyanın fazl-ü beyânına kıbel-i şer`de me`zûn olduğum cihetle mahkeme-i
şer`iyyede akd eylediğim meclis-i şer`de Şillura karyesi müteveffâ Hacı Ahmed
Mehmed’in sulbiyye kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Fatma binti Hacı
Ahmed meclis-i şer`de anası ve vasîsi karye-i mezbûre sâkinelerinden Hacı Akile binti
Hacı Hüseyin mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete
kadire ve iânet-i vasîden müstagnî olduğunu da`vâ ve müddeî aleyha vasî mezbûrun
inkârına binâen rüşd-ü müddeâsını Şillura karyesi muhtarı Hüseyin bin Ahmed ve
komisyon a`zâsından Hasan Ağa bin Hacı Hüseyin isbât eyledikten sonra şâhidân-ı
mezbûranın adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri Lefkoşalı Bakkalbaşızade Mustafa Efendi
bin Hacı Hüseyin ve Omorfo kazâsı müdiri Mehmed Ali Efendi bin Kasab Nuri
ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince müddeiyye-i mezbûre Fatma binti Hacı
Ahmed’in rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu hükm-ü mezkûr tarafımızdan tasdîk ve
infâz olundu Fi 28 Temmuz 913 ve Fi 21 Şaban 331 ve 25 Temmuz 1913
Sayfa 18
Da`vâ no:46
Konu: Rüşd
Lefkoşa kazâsında mezbûranı müteveffâ Ahmed Efendi ibni Hasan’ın sulbî oğlu olub
rüşdünü iddiâ` eden karye-i mezkûreli Hüseyin meclis-i şer`de tereke-i müteveffâ-yı
mezbûre bi-l-emâne vaz`-ı yedi mütehakkık olub ber-vech-i âtî husûsunda husûmeti
re`y olunan mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi mahzarında âkil ve bâlig ve reşîd
olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğu cihetle eytâm
sandığında bulunan parasının tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve müddeî aleyhinin rüşd
müddeâsını inkârına binâen Arab Ahmed mahallesinde sâkin Hacı Ferec bin Abdullah
Lefkeli olub Lefkoşa’da Arab Ahmed mahallesinde sâkin Salih bin Selim müddeî
mezbûrun âkil bâliğ ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedir iâneti vasîden
müstagnî olduğuna şehâdet etmişlerdir Fi 28 Temmuz 1913 şâhidân-ı mezbûran bâ
varaka-i mestûre Arab Ahmed mahallesi muhtarı Hilmi Efendi ibni Hacı Mehmed
Efendi ve komisyon a`zâsından El-hâc İbrahim Efendi ve Süleyman ibni İbrahim sırren
ve ba`de alenen lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağla
mûcibince müddeî mezbûr Hasan’ın rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 21
Temmuz 1913 ve Fi 27 Şaban 1331
Sayfa 18
Da`vâ no:47
Konu: Rüşd
Abohorlu müteveffâ Sami Ahmed’in sulbiyye kızı olub rüşdünü iddiâ`eden Emine
Hanım meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî-i mensûbesi anası Nimet Hanım Hacı
Mustafa mahzarında âkile bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedire
olub iânet-i vasîden müstagnî olduğunu da`vâ vel inkâr müddeiyye-i mezbûre rüşd-ü
müddeâsını Mahmud Paşa mahallesi sâkinlerinden Ahmed Efendi ibni Barutcuzade
Mustafa Efendi ve mahalle-i mezbûr sâkinlerinden Mustafa Efendi ibni Ahmed ile isbât
eylemişlerdir Fi 30 Temmuz 1913 şâhidân-ı mezbûran Mahmud Paşa mahallesi imâmı
Hafız Raif Efendi ve muhtarı Mehmed Efendi Molla Hüseyin’den bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyyei mezbûre Emine Hâtûnun rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu ve Fi 31 Temmuz 913
Fi 27 Şaban 1331
Sayfa 18
Da`vâ no:48
Orjinal no 999
Konu: Rüşd
Margili müteveffâ Hüseyin bin Emir Hasan’ın sulbiyye kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü
iddiâ` eden Ayşe Hanım meclis-i şer`de li-ecl-il maslaha vasî mensûbu cedd-i a`lâ Dayı
ibni Hacı Alaeddin mahzarında âkile bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete
muktedire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğundan emvâlin mevrûsesinin tarafına
teslimini da`vâ ve müddeî aleyhanın rüşd müddeâsını inkârına binâen Arab Ahmed Paşa
mahallesi sâkinlerinden Ahmed Cevdet Efendi ibni Mehmed ve Margili Mehmed Ağa
ibni Ali müddeiyye-i mezbûrenin âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu rü`yete
muktedire ve iâneti vasîden müstagnî olduğuna şehâdet etdiler Fi 8 Ağustos 1913
Ahmed Cevdet Efendi Arab Ahmed mahallesi imâmı Mehmed Tayyib Efendi ve
komisyon a`zâsından El-hâc İbrahim Efendi ibni Ali ve Hüseyin Veyis Efendilerden ve
Mehmed Ağa dahi Margi muhtarı Salih Halil ve komisyon a`zâsından Mehmed Şah Ali
ve Ali bin Hasan Abdullatif Halil’den bâ varaka-i mestûre sırren ve alenen lede-ltezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyye-i
mezbûrenin rüşdüne hükm olundu Fi 3 Zilkade 1331 mezbûre Ayşe Hanım meclis-i
şer`de zevci Lefkoşalı Mustafa Sami Efendi ibni Ahmed Hamid bin mahzarında pederi
müteveffâ-yı mezbûrdan müntakil eytâm sandığında olan parasını ahz ve kabze ve
tarafına irsâl ve isâle zevci merkûmu vekîl iderek ol dahi kabul etdi Fi 3 Teşrîn-i evvel
913 Ayşe Hamid
Sayfa 19
Da`vâ no:49
Orjinal no 997
Konu: Miras paylaşımı
Kıbrıs ceziresinin Mağusa kazâsına tâbi` Konedra karyesi ahâlîsinden iken bundan
akdem Der-saâdete azîmetle mekteb-i hukukda tahsîlde iken vefât eden Eyüb Efendi
ibni Mustafa Onbaşı ibni Süleyman’ın anası karye-i mezbûre sâkinelerinden Ayşe binti
Mehmed meclis-i şer`de Lefkoşa kazâsına tâbi` Kaymaklı Mandrez karyesi ahâlîsinden
Ali bin ibni Hacı Hüseyin mahzarında takrîr-i kelâm ederek oğlum mezbûr Eyüb
Efendi’nin hayatında mezbûr Ali Bey zimmetinde cihet-i karzdan alacak hakkı olan
otuz guruşu kıblel ahz vel istîfâ` bundan tahminen yedi sekiz ay evvel İstanbul’da bilâ
veled vefât eylemiş ve verâseti anası olduğum cihetle benimle li-ebeveyn emmileri Arif
ve Molla İsmail vâlidânı Süleymana münhasıra bulunmuş olmağla meblağ-ı mezkûrdan
hisseme isâbet eden on guruşu mezbûr Ali Bey’den bi-l verâse taleb ederim diyü da`vâ
etdik de mezbûr Ali’nin cevabında mezbûr Eyüb Efendi’ye otuz guruş deyni olduğunu
ikrâr ve mâ-adâ vefâtıyla verâsetinin iş bu müddeiyye ile emmilerine intikal eylediğini
inkârı içün bana yine havâle olunduk da Fi 13 Ağustos 913 Ayasofya mahallesi
sâkinlerinden Ahmed Pertev Efendi ibni Zühdü Efendi’nin şehâdeti Konedralı olub
İstanbul’da mekteb-i hukûk talebesinden Eyüb Efendi ibni Mustafa Onbaşı tahminen
sekiz dokuz mâh evvel İstanbul’da vefât eylediğine şehâdet eyledi Ömeriye mahallesi
sâkinlerinden Mustafa Mahir Efendi ibni Osman Ağa’nın şehâdeti Konedralı Eyüb
Efendi ibni Mustafa Onbaşı bundan tahminen yedi sekiz ay evvel İstanbul’da vefât
eyledi Ömeriye mahallesi sâkinlerinden Osman Necmi Efendi ibni Naci Efendi mezbûr
Konedralı Eyüb Efendi’nin bundan tahminen sekiz ay mukaddem İstanbul’da vefât
eylediğine şehâdet eyledi Konedralı Molla Hüseyin bin İsmail’in şehâdeti müteveffâ
Konedralı olub Efendi ibni Mustafa Onbaşı’nın verâseti anası Ayşe binti Mehmed liebeveyn bin emmileri Arif ve Molla İsmail vâlidân-ı Süleyman’a münhasıra olduğuna
ve başka vârisi olmadığını bilmediğini şehâdet eyledi ve Lefkoşa’da Câmi-i cedid
mahallesi sâkinlerinden Mehmed Zeki Efendi bin Mehmed’in şehâdeti müteveffâ Eyüb
Efendi ibni Mustafa Onbaşı’nın veresesi anası Ayşe Mehmed li-ebeveyn emmileri Arif
ve Molla İsmail vâlidân-ı Süleyman’a münhasıra olub başka vâris olduğunu bilmediğini
şehâdet eyledi Fi 14 Ağustos 1913 şühûdu mezbûrundan Ahmed Pertev Efendi
Ayasofya mahallesi imâmı Mehmed Salahi Efendi ve muhtarı Hafız Osman Efendi ibni
Müsevvid Osman Efendi’den ve Mustafa Mahir Efendi ve Osman Necmi Efendi
Ömeriye mahallesi imâmı Mehmed Ragıp Efendi ibni Şükrü Efendi ve muhtarı
Mehmed Şükrü Efendi’den ve Konedralı Molla Hüseyin dahi karyenin mü`temeni
ahâlîsinden Hacı Tevfik Efendi ibni Hacı Mehmed Efendi ve Mehmed Salih bin Hacı
Hasan ve Ahmed bin Mehmed Ali’den ve Mehmed Zeki Efendi dahi Câmi-i cedid
mahallesi muhtarı Ahmed Selim Efendi ibni Hacı Hüseyin Ağa ve komisyon a`zâsından
Ahmed Efendi ibni Ali Efendi ve Ahmed Refik Efendi ibni Osman’dan bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba`dehû alenen lede-l-tezkiye adl makbûl-üş-şahâde oldukları ihbâr
olunmağın mûcibince mezbûr Eyüb Efendi’nin vefâtıyla veresesi müddeiyye-i mezbûr
Ayşe Hâtûn ile li-ebeveyn emmileri Molla İsmail ve Eyüb Efendi’nin hin-i vefâtında
ber hayat bulunan Arif vâlidân-ı Süleyman’a münhasıra olduğuna ba`de-l hükm tenbih
olundu Fi 22 Ağustos 913 ve Fi 20 Ramazan 331
Sayfa 20
Da`vâ no:50
Orjinal no 962
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Emine binti Abdullah tarafından ber-vech-i âtî hususda vekîl-i müseccel-i
şer`isi da`vâ vekîl-i Hıfzı Bey ibni Sami Efendi meclis-i şer`de müvekkilesi mezbûrenin
zevci dahil Bilelyeli Halil İbrahim ibni Hacı Ahmed mahzarında da`vâ ederek mezbûr
Halil İbrahim müvekkilem mezbûreli bundan yirmi iki güne mukaddem “bu kadın
benden boş olsun” diyerek tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir olan bin guruş mihr-i
müeccelesiyle iddet nafakasını bi-l-vekâle taleb ederim diyü da`vâ etdik de müddeî
aleyh mezbûr Halil İbrahim cevabında zevcesi müvekkile-i mezbûreyi ber-vech-i
muharrer yirmi iki güne mukaddem tatlîk eylediğini ve mihr-i müeccel mezkûr bin bir
guruş zimmetinde deyni olduğunu tâbi`en ikrâr ve i`tirâf etmekle mûcibince mihr-i
müeccel mezkûr bin bir guruş ile müddeiyye-i mezbûrenin iddet nafakası içün bi-tterâzi takrîr olunan üç yüz guruş ki cem`an bin üç yüz bir guruşunun müddeiyye-i
müvekkile-i mezbûreye edâ ve teslimi ba`de-l hükm tenbîh olunduğu kayd-ı şud Fi 26
Eylül 913 ve Fi 25 Şevval 331
Sayfa 20
Da`vâ no:51
Orjinal no 47
Konu: Tereke
Bey köylü Sıdıka Osman’ın vekîl-i müseccel-i şer`isi Abohorlu İbrahim Ağa Salih
meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Abdülhamid bin Halil’in sagîr oğulları Hüseyin ve
Halil ve Mehmed’in vasî mensûbu dayıları Moralı Mehmed bin Hüseyin mahzarında
da`vâ ederek müvekkilem ve sagîrem Sıdıka’ya müteveffâ-yı mezbûr Abdulhamid
hayatında yedi İngiliz lirası mihr-i muaccel ve bin bir guruş mihr-i müeccel
tesmiyesiyle tezevvüc ve gayrı dahil olarak vefât edüb ancak mihr-i muacceli nakden ve
havâleten ahz ve istîfâ eylediği cihetle bin bir guruş mihr-i müeccelini terekesinden
taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Bey köylü Mehmed Ağa İbrahim müteveffâ-yı
mezbûr hayatında müvekkile-i müddeiyye-i mezbûre Sıdıka’ya yedi İngiliz lirası
muaccel ve bin bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle akd-ı nikâh ederek ile-l vefât tahtı nikâhında olduğuna ber-nehc-i şer`î isbât eyledi Fi 25 Şevval 1331 Fi 26 Eylül 913
Abohorlu Ahmed Ağa ibni Mehmed müteveffâ-yı mezbûr Abdülhamid hayatında
müddeiyye-i mezbûre Sıdıka’yı hayatında yedi İngiliz lirası muaccel ve bin bir guruş
mihr-i müeccel ile akd-ı nikâh iderek ile-l vefât taht-ı nikâhında bulunduğunda bernehc-i şer`î şehâdet eyledi Fi 26 Eylül 913
Sayfa 20
Da`vâ no:52
Konu: Tereke vekâleti
Mehmed Ağa İbrahim Bey köy muhtarı İbrahim Ahmed ve komisyon a`zâsından
Mehmed İbrahim’den ve Ahmed Ağa Mehmed dahi Abohor imâmı Ahmed Sayıd
Efendi ile muhtarı İbrahim Hacı Bekir ve komisyon a`zâsından Rasıh Osman ve Ahmed
Sarı Hüseyin’den bâ varaka-i mestûre sırren ve alenen tezkiye olundu Fi 8 Teşrîn-i
evvel 913 ba`de-l-half mihr-i müeccel mezkûr bin bir guruşun tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 24 Kânûn-ı evvel 913 mezbûr Sıdıka Osman
tereke-i mezkûreden hissesi olan meblağı ahz ve kabza dedesi Abohorlu İbrahim Ağa
Salihi vekîl ederek ol dahi kabul etdi Fi 24 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 21
Da`vâ no:53
Konu: Boşanma da`vâsı
Labtalı zâtı ma`rûfe Latife binti Mustafa tarafından ber-vech-i âtî hususda vekîl-i
müsecceli şer`isi Cemal Efendi ibni Hacı Niyazi Efendi müvekkile-i mezbûrede hazıra
olduğu halde mezbûrenin zevci Labta’da sâkin Adem Efendi ibni Hacı Latif Efendi
tarafından kezâlik vekîl-i müseccel-i şer`isi Mustafa Sadreddin Efendi mahzarında
kezâlik mezbûr Adem Efendi dahi hazır olduğu halde da`vâ ederek mezbûr Adem
Efendi müvekkilem mezbûrede iki buçuk sene mukaddem mihr-i müsemmâ-i ma`lûme
ile tezevvüc ve dahil olarak ancak gayb olub icrâ`-ı ma`lûme-i zevciyete gayrı muktedir
bulunduğundan şer`en tefrîkini taleb ederim diyü da`vâ etdik de vekîl-i müddeî aleyh
cevabında müvekkile-i mezbûre Latife müvekkili Adem Efendi’nin mihr-i müsemmâ-i
ma`lûme ile zevce-i medhûl bihâsı olduğunu ikrâr edüb ancak müvekkili gayb olmayub
zevcesini babası Mustafa ve anası Fatma binti Ahmed hanesinden dört ay mikdârı
kendisine teslim etdiklerini ancak icrâ`-ı muâmele-i zevciyete kıyâm eylediğinde evvela
zevcesi murâfakat etmeyüb müteâkıben baba ve anası odalarına gelüp kendisi takrîr ve
hanesinden tard etmekde olduğunu binâen aleyh icrâ`-ı muâmele-i zevciyete muktedir
olduğunu beyân ve zevcesini kendi hanesine götürmek üzere tarafına teslimini taleb
etmektedir zevce-i mezbûreye zevcenin Labtada kirasında bulunan ve mesken-i şer`î
olan hanesine gidüb bir sene-i kameriyye zevcinde icrâ`-ı muâmele-i zevciyet içün
âmâde olub olmadığı suâl olunduk da imtinâ` etmekle zevci mezbûr ber-vechi-şer`î
muâraza men olundu Fi 28 Şevval 1331
Sayfa 21
Da`vâ no:54
Konu: Miras paylaşımı
Lefkeli müteveffiye Zehra Hanım ibnetü Osman Efendi’nin sadriyye sagîre kızı
Seniha’nın bâ hücceti şer`î vasîsi babası Salih Ağa Hacı İsmail meclis-i şer`de takrîr-i
kelâm ederek sagîre kızım vasîsi olduğum Seniha’ya anası müteveffiye-i mezbûreden
müntakil Lefke kasabasında kâin emvâl-ı gayr-ı menkuleyi verese-i sâire ile kısmeti
âdile ile taksîm etmenin hakkında hayırlı olduğundan taksîmine bana taraf şer`den izin
verilmek matlıbumdur dedik de hâl-i vasî-i mezbûrun takrîr-i meşrûhu üzere olduğu
Lefkeli Abdulaziz Efendi ibni Hacı Hüseyin ve Lefkeli Hasan Hilmi Efendi ibni
Hüseyin Efendi’nin alâ-tarîk-iş-şehâde ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince
sagîre-i mezbûrenin ber-vech-i muharrer emvâli gayr-ı menkulesini müşterekleriyle
kısmet-i âdile ile taksime vasî-i mezbûre izin verildi Fi 1 Ağustos 331
Sayfa 21
Da`vâ no:55
Konu: Mal taksîmi
Lefkeli müteveffiye Zehra Hanım ibnetü Osman Efendi’nin sadriyye sagîre kızı
Seniha’nın bâ hücceti şer`î vasîsi babası Salih Ağa ibni Hacı İsmail meclis-i şer`de
takrîri kelâm ederek sagîre kızım vasîsi olduğum Seniha ile verese-i sairesine anası
müteveffiye-i mezbûreden müntakil Lefke kasabasında kâin ma`lûm-el-hudûd velmüştemelât-ı emvâli Lefkoşalı Hacı İbrahim Ağa’yla Fi 26 Nisan 917 tarihlü sened ile
seksen lira mukabelesinde merhûmuna olub emvâli mezkûre-i verese-i saire ile taksîm
olunarak sagîre-i mezbûreye Lefkede tarafları Maratasa yolu ve Asaf Hüseyin Efendi ve
Hamid Hüseyin Efendi ve Sadiye Salih ve Salih Hacı İsmail ve Hark ve Molla Tahsin
Geçidi ile mahdûd iki buçuk dönüm bağçe ve yine Lefkede Salih Hacı İsmail
bahçesindeki havza cereyan eden mâ-i cârîden beher on altı günde on iki dönüm mâ-i
cârî isâbet etdiği deyni mezkûrden dahi re`s-ül-mâl ve fâizinden yirmi sekiz lira isâbet
etmekle sagîre-i mezbûrenın ber-vech-i muharrer emvâlini âhere (sayfa 22) terhîn
ederek yirmi sekiz lira yine fâizi nisâbesini dahi zam edüb istikrâz ederek deyni mezkûr
îfâ eylemek ve ba`de bağçe-i mâ-i cârî mezkûreli hâsılatından iki sene zarfında deyni
mezkûr tamamen îfâ etmek üzere meblağı mezkûr istikrâzı eylemek sagîre-i mezbûre
hakkında enfâ` ve ûlâ olmağla ol vechle istikrâzına bana izin verilmek matlubumdur
diyerek senedi mezkûr dahi meclis-i şer`e ibrâz olunmağla hâl-i vasî-i mezbûrun takrîr-i
meşrûhu üzere olduğunu Lefkeli Hasan Hilmi Efendi ibni Hüseyin Efendi ve yine
Lefkeli Mehmed İzzet Efendi ibni Mustafa ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince
mezkûr yirmi sekiz liraya fâizi nisâbını zam ile bağçe ve mâ-i cârî mezkûru terhîn
iderek istikrâzı eylemek ve anası müteveffiye-i mezbûreden sagîre-i mezbûreye isâbet
eden deyni îfâ eylemek ve bağçe-i mezkûrede ile mâ-i cârî mezkûrun hâsılatının iki sene
zarfında meblağ-ı müstakriz-i mezkûr-ı tesviye eylemek üzere vasî-i mezbûre izn verildi
Fi 6 Zilkade 1331
Sayfa 22
Da`vâ no:56
Orjinal no 1009
Konu: Nafaka talebi
Lefkoşalı Zahide Hanım ibnetü Hacı Ahmed Efendi meclis-i şer`de zevci müteallikı
Girneli olub Şillura karyesinde sâkin Molla Hüseyin ibni Osman mahzarında da`vâ
ederek mezbûr Molla Hüseyin zevci dahilim olub bundan yirmi güne mukaddem
beyânen tatlîk etmekle zimmetinde takrîr olan muaccelemden mütebâki iki yüz altmış
guruş ile iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccelimi ve iddet nafakamı taleb ederim diyü
da`vâ etdik de mezbûr Molla Hüseyin cevabında müddeiyye-i mezbûre zevci medhûl
bihâsı iken yirmi güne mukaddem beyânen tatlîk eylediğini muaccelden mütebâki iki
yüz altmış guruş ile iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccel zimmetinde deyni olduğunu
ikrâr ve i`tirâf etmekle mûcibince mihreyni mezkûreyn olan cem`an beş yüz on bir
guruş halen ve müddeiyye-i mezbûrenin iddeti nafaka vesair levâzım-ı zarûriyye-i
müessesi süknâsı için dahi bi-t-terâzi takrîr olunan iki yüz guruş dahi hin-i istihkakında
müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslimi müddeî aleyh mezbûr Molla Hasan’a ba`de-l
hükm tenbîh olundu Fi 6 Zilkade 1331 ve Fi 2 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 22
Da`va no:57
Konu: Rüşd
Kaymaklı Mandrezli Fatma Mehmed’in oğlu olub rüşdünü iddiâ` eden Tahir bin
Abdulhamid meclis-i şer`de hâl-i sigarında mensûbu babası Abdulhamid bin Hacı
Hüseyin mahzarında âkile ve bâliga ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve
iâneti vasîden müstagnî olduğunu da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Muhtar Mustafa bin
Hüseyin Ağa ve Kaymaklı Mandrezli Hüseyin bin Mustafa Çavuş müddeî mezbûrun
âkil bâliğ ve reşîd olub iâneti vasîden müstagnî olduğuna şehâdet etdiler Fi 6 Teşrîn-i
evvel 913 şâhidân-ı mezbûran Kaymaklı muhtarı Mustafa Hüseyin ve komisyon
a`zâsından Rüstem Hüseyin ve Mehmed Hacı İbrahim Abdulkadir Hüseyin’den lede-ltezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeî mezbûrun
rüşdüne hükm olundu Fi 21 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 23
Da`vâ no:58
Orjinal no 1012
Konu: Nafaka da`vâsı
Piroili Dudu binti İbrahim meclis-i şer`de zevci dahili karye-i mezkûreli Mahmud bin
Hasan ve vekîli Cemal Efendi mahzarında da`vâ ederek mezbûr Mahmud beni bundan
beş sene mukaddem bir İngiliz lirası mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil
olarak yine bundan yirmi gün mukaddem beni hanesinden tard etmekle nafaka ve
levâzım-ı zarûriyyemi ve merkûmenin feraşından hâsıl ve bundan mütevellid ve hâlâ bihak kü`l-hizâne hicr ve terbiyemde olan bir yaşında Şerifenin nafakasını dahi merkûm
Mahmud’dan taleb ederim diyü da`vâ etdik de vekîl-i mûmâ-ileyh Cemal Efendi
cevabında müvekkili mezbûr Mahmud iş bu müddeiyye-i mezbûreye hiç akd-ı nikâh
etmediğini binâen-aleyh mezbûreden mütevellid Şerife nâm-ı sagîre dahi müvekkili
mezbûrun evlâdı olmadığını beyân ve mezbûr Mahmud dahi tasdîk etmekle müddeiyyei mezbûreden müddeâsına mutâbık tenbîh taleb olundu Fi 8 Teşrîn-i evvel 913 müddeî
aleyh Mahmud üç sene mukaddem müddeiyye-i mezbûreli doksan bir guruş mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olduğunu ve bundan iki sene mukaddem tatlîk
ederek mihr-i müeccelini îfâ eylediğini ve sagîre-i mezbûre Şerîfe’ye tatlîkinden on ay
sonra müddeiyye-i mezbûre tevellid eylediğini ve sagîre-i mezbûre veledi meşrûhu
olduğunu tâbi`en ikrâr ve i`tirâf eyledi sagîre-i mezbûrenin irzaiye ve levâzım-ı
zarûriyye-i sairesi için babası mezbûr Mahmud üzerine yevmiye iki guruş meblağı farz
ve takrîr olundu ol emrde müddeiyye-i mezbûre mihr-i müeccelinin bir lira olduğunu ve
ba`de müddeî aliyye iki sene evvel tatlîk ederek mihr-i müeccelini îfâ eylediğine dair
tenbîh taleb olundu Fi 8 Zilkade 1331 ve Fi 8 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 24
Da`vâ no:59
Orjinal no 40
Konu: Alacak
Lefkoşalı Enise Hanım ibnetü Ali meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed Nuri
eytâmına li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Mehmed Zeki Efendi mahzarında Fi 6
Eylül 912 tarihlü ve bir sene da`vâlu sened ile müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde dokuz
lira on üç şilin beş guruş alacağı olduğunu da`vâ ve sened-i mezkûr ibrâz eyledik de
müddeî aleyhin inkârına binâen Abdiçavuş mahallesi sâkinlerinden Mehmed
Necmeddin Efendi ibni Salih Ağa müteveffâ-yı mezbûr hayatında mezbûre Enise
Hanıma ol mikdâr meblağ-ı deyni olduğuna şehâdet etdi Ayasofya mahallesinde sâkine
Moralı Hacı Penbe Hanım ibnetü Nuri ve mahalle-i mezbûreli Zehra binti Nuhzade
İbrahim Efendi dahi ol vechle şehâdet etdiler Fi 10 Teşrîn-i evvel 913 mezbûr Mehmed
Necmeddin Efendi Abdiçavuş mahallesi imâmı İsmail Hakkı Efendi ve muhtarı
Mehmed Atai Efendi’den ve mezbûrtan Hacı Penbe ve Zehra Hâtûnlar dahi Ayasofya
mahallesi imamı Hatibzade Mehmed Salahi Efendi ve muhtarı Hafız Osman Efendi’den
bâ varaka-i mestûre sırren alenen lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağın mûcibince ba`de-l-half vel hükm Fi 12 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 24
Da`vâ no:60
Orjinal no 52
Konu: Alacak
Meluşalı Hasan Hacı Mehmed Ağa meclis-i şer`de Moralı müteveffâ sagîr bin
Mehmed’in eytâmına li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Mehmed Zeki Efendi
mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 14 Eylül 919 tarihlü sened mûcibince
Fi 1 Temmuz 910 tarihine kadar müeccel olmak üzere üç yüz dört guruş alacağım
olmağla terekesinden taleb ederim diyü da`vâ ve sened-i mezkûru ibrâz eyledik de
müddeî aleyhin inkârına binâen Meluşa’da sâkin Vadilili Muallim Abdulkadir Efendi
ibni Hüseyin şehâdet etmişdir Fi 10 Teşrîn-i evvel 913 Meluşalı Abdulkadir bin Hacı
Mustafa dahi müteveffâ-yı mezbûrun iş bu müddeî mezbûre ber mûcib-i sened ile üç
yüz dört guruş borcu olduğuna şehâdet etdi şâhidân-ı mezbûran Moralı Mustafa Murad
Hasan ve Sadık Hacı Mehmed’den lede-l-tezkiye makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağla ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûr üç yüz dört guruşun tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 11 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 25
Da`vâ no:61
Orjinal no 6003
Konu: Vasî ta`yîni
Gönyelili müteveffiye Hadice binti Hacı Hüseyin’in kızı olub rüşdünü iddiâ`eden
Emine binti Hacı Molla Hasan meclis-i şer`de hal-i sigarında vasî mensûbu babası
Gönyelili Hacı Molla Hasan bin Kanlı Mustafa mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde
olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğundan anası
müteveffiye-i mezbûreden müntakil emvâlinin tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve
müddeî aleyhin inkârına binâen müddeiyye-i mezbûrenin rüşd-ü müddeâsını Gönyelili
Mehmed Ağa ibni Nazlı Hasan ve Gönyelili Hafız Mehmed Şevki Efendi ibni Veli isbât
eylemişlerdir Fi 14 Teşrîn-i evvel 913 şâhidân-ı mezbûran Gönyelili Mustafa Hüseyin
Amca ve Mehmed bin Hacı Hasan’dan lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri
ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne hükm olundu Fi 14
Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 25
Da`vâ no:62
Orjinal no 6002
Konu: Vekâletname
Avlonalı müteveffâ Hasan Fellah Ali ve Hadice Durmuş Ali naman müteveffiyenin
kızları olub ber-vech-i âtî rüşdlerini iddiâ` edenler Müride ve Sıdıka meclis-i şer`de hali sigarlarında vasî-i mensûbları daîleri Peristeronalı Hüseyin bin Durmuş Ali
mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrlarını bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti
vasîden müstagnî olduklarından ebeveynleri müteveffiyan mezbûrandan müntakil
emvâli mevrûselerinin taraflarına teslimini da`vâ vel inkâr müddeiyyan mezbûran bervech-i muharrer rüşd müddeâlarını Peristeronalı Hasan bin Molla Mehmed ve
Peristeronalı İbrahim bin Hacı Hüseyin ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe edâ-yı şehâdet-i
şer`iyye eylediler Fi 15 Teşrîn-i evvel 1913 şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl-üşşahâde idükleri Attarzade İbrahim Hakkı Efendi ve Mehmed Arif Efendi Şükrü
Efendi’den ledel tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağla mûcibince
müddeiyyan mezbûranın rüşdlerine hükm olundu Fi 15 Teşrîn-i evvel 913
mezbûrtandan Müride ber-vech-i muharrer eytâm sandığında bulunan paralarını ahz ve
kabz ve tarafına irsâl ve isâle zevci Peristeronalı zevci İbrahim bin Hüseyini ve Sıdıka
dahi ber-vech-i muharrer parasını ahz ve kabz ve tarafına irsâl ve isâle daîsi mezbûr
Hüseyin bin Durmuş Ali’yi vekîl ederek onlar dahi bi-l-muvâcehe kabul eylediler Fi 15
Teşrîn-i evvel 913 Sıdıka Fellah Hasan, Müride Fellah Hasan
Sayfa 26
Da`vâ no:63
Konu: Nafaka talebi
Girne kazâsına tâbi` Trabeza karyesi sâkinelerinden Zeliha binti Şakir tarafından vekil-i
müseccel-i şer`isi da`vâ vekili Hıfzı Bey ibni Sami Efendi meclis-i şer`de müvekkilesi
mezbûrenin zevci müteallikı karye-i mezkûreli Asaf bin Ali Ağa mahzarında da`vâ
ederek müvekkilem mezbûre ile mezbûr Asaf’ın zevciyet beyinlerinde kaime iken Fi 29
Eylül 913 tarihinde tatlîk etmekle zimmetinde takrîr olan iki yüz elli bir guruş mihr-i
müeccelesiyle iddet nafakasını taleb ederim diyü bi-l-vekâle da`vâ ve müddeî aleyh
mezbûr cevabında zevcesi mezbûre Zeliha’ya tarihi mezkûrda tatlîk eylediğini ve mihr-i
müeccel mezkûr zimmetinde deyni olduğunu ikrâr ve i`tirâf etmekle mûcibince mihr-i
müeccel mezkûr iki yüz elli bir guruş hâlâ ve müvekkile-i mezbûrenin izzet-i nafaka-i
muâyenesi ve müennes süknâsı içün dahi iddetinin inkızâ`sına değin iş bu tarihden
itibaren yevmi beş guruş takrîr olunmuşdur Fi 24 Teşrîn-i evvel 1913
Sayfa 26
Da`vâ no:64
Konu: Nafaka Talebi
Gönyelili Emine binti Osman meclis-i şer`de (karye-i mezkûreli olub ayru ayru
günlerde üç defa celb-nâme-i teblîğ olunduğu halde gelmeyüb teblîği isbât olunmak
üzere havâle olunduktan sonra zuhûr eden) zevci sabıkı Halil İbrahim bin Ahmed
muvâcehesinde da`vâ ederek merkûm Halil İbrahim ile zevciyet beynimizde kaime iken
feraşından hâsıla ve benden mütevellide ve hâlâ bi-hâkkü`l-hizâne hicr ve terbiyemde
olan dört yaşında Fatma’nın nafakasını taleb ederim diyü da`vâ etdik de mezbûr Halil
İbrahim’in tasdîkine binâen iş bu tarihinden itibaren sagîre-i mezbûrenin nafaka ve
kisve bihâ vesair levâzım-ı zarûriyyesi için babası mezbûr Halil İbrahim üzerine yevmi
üç guruş meblağı farz ve takdîr olunub meblağı mefrûz mezkûr ile üç celb-nâme masrafı
olan iki buçuk şilinin edâsına hükm olundu Fi 29 Teşrîn-i evvel 913 müddeî aleyh
masrafa müddeiyye-i meclisde îfâ etmişdir Fi 29 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 26
Da`vâ no:65
Orjinal no 199
Konu: Rüşd
Anbeliku karyeli müteveffiye Gülsün Hanım ibnetü Hüseyin Efendi’nin sadrı oğlu olub
rüşdünü iddiâ` eden Hasan Efendi ibni Mustafa Efendi meclis-i şer`de vasî mensûbu kız
karındaşı Penbe Hanım ibnetü Mustafa Efendi mahzarında âkil bâlig ve reşîd olub
umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan ol vechle
mevrûsenin tarafına teslimini da`vâ vel inkâr karye-i mezkûreli Tahir Ağa ibni Hasan
Ağa karye-i mezkûre Molla Hasan ibni Hüseyin müddeî mezbûrun âkil bâliğ ve reşîd
olduğuna şehâdet etmişlerdir Fi 29 Teşrîn-i evvel 1913 şâhidân-ı mezbûran Lefkeli
Kamil Efendi ve Salih Efendi veledân-ı Mehmed Efendi’den kâtîbi mahkeme Mehmed
Zeki Efendi ma`rifetiyle lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağın mûcibince müddeî mezbûr Hasan Efendi’nin rüşdüne hükm ve teblîğ olundu
Fi 30 Teşrîn-i evvel 913
Sayfa 27
Da`vâ no:66
Konu: Vasî ta`yîni
Şilluralı müteveffâ Ahmed Hacı Hasan Damdelen’in sulbî murâkıb oğlu Mehmed
Efendi’nin tesviye-i umûruna bir vasî nasb ve ta`yîni ehemm ve elzem olub vesâyeti
mezkûreye îfâya anası Lefkoşalı Nafia Hanım ibnetü Zeki Efendi’nin ehliyyeti olduğu
ve zikr-i âtî meblağı dahi kadir ma`rûf olduğu Lefkoşalı Mehmed Bahaeddin Efendi
Hacı Rasıh Efendi ve Hüseyin’in ibni Hacı Halil Efendi ihbârlarıyla mütehakkık
olmağla mûcibince murâfık-ı mezbûrun vakt-i rüşd-ü sedâdına değin tesviye-i umûruna
anası mezbûr Nafia Hanım vasî ta`yîn olarak ol dahi ba`de-l izn murâfık-ı mezbûrun
nafaka ve kisve bihâ ve müennes-i süknâsı ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için babası
müteveffâ-yı mezbûrdan müntakil malı tamamından iş bu tarihden itibaren şehri üç
İngiliz lirası meblağ farz ve takrîr olunmuşdur Fi 15 Teşrîn-i sânî 913 ve Fi 15 Zilhicce
331
Sayfa 27
Da`vâ no:67
Konu: Tereke da`vâsı
Moralı Emete Hacı Mehmed vefât ederek verâsete kebîr oğulları Hacı Kadir ve
Mehmed ve Ali ve kebîre kızları Penbe ve Fatma veledanı Çoban Hasana münhasıra
olduğu Moralı Mehmed Ağa ibni Muhtar Hasan ve Hacı Hüseyin Ağa ibni Ahmed
ihbârlarıyla mütehakkık olduktan sonra verese-i mezbûrden meclis-i şer`de Moralı
müteveffâ Salih Ahmed Yakub’un eytâm-ı vasîsi karındaşı Hacı Hüseyin Ağa ibni
Ahmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde mevrûseleri Emete Hacı
Mehmed’in Fi 27 Kânûn-ı sânî 912 tarihlü ve 1913 senesini ağustos ibtidâsına kadar
müeccel olmak üzere bir lira on dokuz şilin alacağı olub vefâtıyla kendilerine intikal
eylediğinden tereke-i müteveffâ-yı sânî mezbûrdan taleb ve da`vâ ve mûmâ-ileyh vasî
mezbûrun inkârına binâen Moralı Hüseyin bin Mehmed ve Moralı İbrahim bin Ahmed
ber-nehc-i şer`î isbât eyledikden sonra şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üş-şahâde
idüklerini İmâm Ziyaeddin Efendi ve Mehmed Ağa Muhtar Hasan ihbâr etmeleriyle
ba`de-t-tahlîf el şer`î tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan meblağı mezkûrun edâsına hükm
olundu Mora Fi 16 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 27
Da`vâ no:68
Orjinal no 24
Konu: Alacak da`vâsı
Moralı Ali bin Halil Murad meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed bin Nuri’nin sagîr
oğlu Nuri’nin tesviye-i umûruna muvakkaten vasî nasb ve ta`yîn olunan Hacı Hüseyin
Ağa ibni Ahmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde hidmet ücretinden on
şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Mehmed Ağa ibni Muhtar Hasan ve
Mustafa bin Hüseyin Murad şehâdet ederek makbûl-üş-şahâde olduklarını İmâm
Ziyaeddin Efendi ve Halil Efendi ibni Mehmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`î
meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Mora Fi 16
Teşrîn-i sânî 1913
Sayfa 28
Da`vâ no:69
Konu: Tereke da`vâsı
Moralı Hacı Hüseyin bin Ahmed meclis-i şer`de Moralı müteveffâ sagîr Mehmed’in
veresesinden kebîr oğlu Abdullah mahzarında müteveffâ-yı mezbûr hayatında bundan
iki sene mukaddem yedi çuval saman verüb esmânı olan yetmiş guruş zimmetinde
olmağla terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Moralı Arif bin İbrahim çuvalı
hazır olub müteveffâ samanı aldığını bilir ise de mikdârını bilmediğini beyân etdi
müddeî mikdâr ile esmânını bilür şâhidi olmadığını der-miyân eylemiş ve müddeî aleyh
Abdullah ile müteveffâ-yı mezbûrun zevcesi Emine binti Hüseyin tahlîf olunarak
verese-i müteveffâ-yı mezbûre müddeî merkûm muârazadan men` olundu Mora Fi 16
Teşrîn-i sânî 1913
Sayfa 28
Da`vâ no:70
Konu Tereke da`vâsı
Moralı Fatma binti Mustafa meclis-i şer`de zevci Moralı müteveffâ Salih bin Ahmed’in
kebîr oğlu Ahmed mahzarında zevci müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde dokuz yüz bir
guruş mihr-i müeccelini tereke-i mezkûreden taleb ve da`vâ ve izinnâmesini irâe eyledik
de Moralı Ömer Ağa ibni Hasan ve Halil bin Ahmed şehâdet etmeleriyle şâhidân-ı
mezbûranın adl ve makbûl-üş-şahâde idüklerini İmâm Ziyaeddin Efendi ve Mehmed
Ağa Muhtar Hasan ihbâr etmekle ba`de-t-tahlîf el şer`î mûcibince meblağı mezkûrun
edâsına hükm olundu Fi 16 Teşrîn-i sânî 1913
Sayfa 28
Da`va no:71
Konu: Alacak
Moralı Mehmed Ağa ibni Muhtar Hasan meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Salih bin
Ahmed’in kebîr oğlu Ahmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde arpa
esmânından mütebâki beş şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr beyâna havâle oldu
Mora Fi 16 Teşrîn-i sânî 1913
Sayfa 28
Da`vâ no:72
Konu: Vasî ta`yîni
Moralı müteveffâ Salih bin Ahmed’in sulbî sagîr oğulları 12 yaşında Hüseyin ve 10
yaşında Hasan 7 yaşında İbrahim ve 1 yaşında kızı Süreyya’yı tesviye-i umûrlarına bir
vasî nasb ve ta`yîn olunmak ehemm ve elzem olub umûr-u vesâyeti mezkûreyi îfâya ehl
olduğu İmâm Ziyaeddin Efendi ve Mehmed Ağa Muhtar Hasan ihbârlarıyla mütehakkık
olmağın mûcibince sagîri mezbûrenin vefât-ı rüşd-ü sedâdlarına değin tesviye-i
umûrlarına emmileri Hacı Hüseyin Ağa ibni Ahmed vasî ta`yîn olunduk da ol dahi
kabul etmişdir Mora Fi 16 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 29
Da`vâ no:73
Konu: Alacak
Moralı Sadık bin Hacı Mehmed meclis-i şer`de müteveffâ Ahmed Nuri’nin sagîr oğlu
Nuri li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Hacı Hüseyin Ağa ibni Ahmed mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde doksan guruş otuz para erzâk esmânından alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Mustafa bin Hasan Murad ve Moralı Molla Hasan bin
Hüseyin şehâdet etmeleriyle şâhidân-ı mezbûran makbûl-üş-şahâde olduklarını İmâm
Ziyaeddin Efendi ve Halil Efendi ibni Mehmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`î
meblağ-ı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Mora Fi 16
Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 29
Da`vâ no:74
Konu: Alacak
Moralı Halil bin Ahmed İmâm meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed Nuri’nin sagîr
oğlu Nuri li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Hacı Hüseyin Ağa ibni Ahmed
mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde erzâk esmânından yüz dört guruş alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı İsmail Ağa ibni Hasan Murad ve Moralı Mustafa bin
Hasan Murad şehâdet edüb şâhidân-ı mezbûran makbûl-üş-şahâde idüklerini İmâm
Ziyaeddin Efendi ve Halil Efendi ibni Mehmed ihbârlarıyla mütehakkık olmağın ba`det-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu Mora Fi 16 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 29
Da`vâ no:75
Konu: Alacak
Moralı Zühdü Bey Arif Salih meclis-i şer`de müteveffâ Moralı Abdülhamid bin Halil’in
eytâmı vasîsi Mehmed Ağa bin Hüseyin mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde
burçak esmânından on şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Moralı Yakub’dan Hasan
ve Moralı Ahmed bin Çolak Halil şehâdet etmeleriyle makbûl-üş-şahâde idüklerini
İmâm Ziyaedddin Efendi ve Halil Efendi Mehmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf vel
hükm Mora Fi 16 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 29
Da`vâ no:76
Konu: Alacak
Moralı müteveffâ İbrahim Çavlı Hüseyin terekesine bi-l me`mûriyeye vazı`-ül-yed olub
ber-vech-i âtî ikame-i da`vâya kıbel-i şer`den me`zûn olan mahkeme kâtîbi Mehmed
Zeki Efendi meclis-i şer`de Moralı müteveffâ sagîr Mehmed’in eytâmına li-ecl-il
maslaha vasî ta`yîn kılınan emmileri Halil Efendi Mehmed mahzarında müteveffâ-yı
mezbûr sagîrin müteveffâ-yı ol mezkûr İbrahim Çavlı hayatında 1 Ağustos 904 tarihlü
ve bir sene da`vâlu sened ile beş yüz beş guruş deyni olmağla terekesinden da`vâ vel
inkâr Moralı Halil İmâm Ahmed ve Muhtar Hacı Halil bin Hasan isbât etmeleriyle
şâhidân-ı mezbûran İmâm Ziyaeddin Efendi ve Mehmed Ağa Muhtar Hasan’dan lede-ltezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağla mûcibince beş yüz beş
guruşun sagîr terekesinden İbrahim Çavlı terekesine edâsına hükm olundu Mora Fi 17
Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 30
Da`vâ no:77
Orjinal no 34
Konu: Alacak
Lefkoşalı Canpolad Paşa vakfı mütevellisi Asaf Bey meclis-i şer`de Ayakebîrli
müteveffâ Hüseyin bin Şemseddin Mustafa’nın veresesinden li-ebeveyn erkarındaşı
Osman bin Şemseddin mahzarında vakf-ı mezkûr mealinden Fi 21 Temmuz 906 tarihlü
ve bir sene vadelü sened mûcibince deyni olan üç bin dokuz yüz otuz bir guruşdan ez
gayri îfâ üç bin üç yüz on bir guruş alacağı olmağla terekesinden da`vâ vel inkâr
Lefkoşalı Câmi cedid mahallesi sâkinlerinden Hacı Arif Efendi ibni Molla Hasan ve
İbrahim Paşa mahallesi sâkinlerinden İhsan Bey ibni Sadık Efendi ber-nehc-i şer`î bi-lmuvâcehe isbât etmişlerdir Fi 21 Teşrîn-i sânî 913 şâhidân-ı mezbûrandan İhsan Bey
İbrahim Paşa mahallesi imâmı Hafız Münir Efendi ve muhtarı Mustafa Onbaşı ve Hacı
Arif Efendi Câmi cedid mahallesi imâmı Hafız Mehmed Nidai Efendi ve muhtarı bâ
varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olmağın
mûcibince ba`de-l-half meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu Fi 1 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 30
Da`vâ no:78
Konu: Vekâlet
Moralı müteveffiye Ayşe Mehmed Ali’nin veresesinden anası zâtî ma`rûfe Şerife binti
Hasan meclis-i şer`de zevci Moralı Mehmed Ali bin Ahmed mahzarında kızı
müteveffiye-i mezbûrenin zevci Moralı Sadık Hacı Mehmed zimmetinde yedi lira mihri müeccel ve sekiz lira mihr-i muaccelden hissesine isâbet eden meblağı mezbûrdan
da`vâ ve mahkeme ve muhâsamaya ve ahz ve kabz zevci mezbûr Mehmed Ali’yi vekîl
ederek ol dahi kabul etdi Fi 28 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 30
Da`vâ no:79
Konu: Alacak
Moralı müteveffiye Ayşe binti Mehmed Ali’nin veresesinden babası Moralı Mehmed
Ali bin Ahmed kendi tarafından bi-l-isâle ve müteveffiye-i mezbûrenin anası Şerife
binti Hasan tarafından bi-l-vekâle meclis-i şer`de kızları müteveffiye-i mezbûrenin
zevci gayr-ı dahil Moralı Sadık bin Hacı Mehmed mahzarında da`vâ ederek kızımız
müteveffiye-i mezbûreye hayatında merkûm Sadık bundan sekiz sene mukaddem yedi
İngiliz lirası mihr-i müeccel ve sekiz lira mihr-i muaccel ile akd-ı nikâh iderek henüz
dahil olmadan vefât etmekle zimmetinde olan mihreyni mezkûreyinden bizlere mevrûs
yedi buçuk lirayı mezbûr Sadık’tan taleb ederim diyü bi-l-isâle ve bi-l-vekâle da`vâ
etdik de mezbûr Sadık cevabında müddeî mezbûru bi-l cümle kelimât-ı meşrûhesinde
tasdîk ve i`tirâf ve mihreyni mezkûreyinde el-yevm zimmetinde deyni olduğunu dahi
kabul etmekle mûcibince mihreyni mezkûreyinden müddeiyyan mezbûran Mehmed Ali
ve Şerife’nin hisseleri olan yedi buçuk guruşun edâsına ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi
29 Teşrîn-i sânî 913 ve Fi 29 Zilhicce 1331
Sayfa 31
Da`vâ no:80
Konu: Vekâlet
Şilluralı müteveffâ Ahmed Hacı Hasan Damdelen’in zevcesi ve yetimi Mehmed’in
vasîsi ve anası Nafia Hanım ibnetü Zeki Efendi meclis-i şer`de karındaşı İbrahim Zeki
Efendi ibni Zeki Efendi mahzarında tereke-i müteveffâ-yı mezbûre aleyhinde ikame
olunan da`vâlarda müddeî aleyh sıfatıyle mahkeme ve muhâsamaya mezbûr İbrahim
Zeki Efendi’yi vekîl ederek ol dahi kabul etdi Fi 29 Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 31
Da`vâ no:81
Konu: Tenzil da`vâsı
Ayvasıllı Hasan bin Ahmed meclis-i şer`de müteveffâ Şilluralı Ahmed Hacı Hasan
Damdelen’in zevcesi ve yetimi vasîsi Nafia Hanım’ın vekîli karındaşı İbrahim Zeki
Efendi mahzarında da`vâ ederek müteveffâ-yı mezbûre Fi 19 Teşrîn-i evvel 913 tarihlü
sened ile deynim olan dört liraya mahsûben on beş kile arpa teslim eylediğim cihetle
esmâna olan üç yüz on beş guruşun tenzilini taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Ayvasıllı
Şükrü bin Mehmed ve Şilluralı Ali bin Mercan ol vechle şehâdet etmişlerdir Fi 29
Teşrîn-i sânî 913
Sayfa 31
Da`vâ no:82
Konu: Nafaka da`vâsı
Denyalı Tevhide Mehmed Ağa meclis-i şer`de zevci müteallikı karye-i mezbûreli
Abdülkerim bin Halil mahzarında zevciyet beyinlerinde kaime iken bundan yirmi iki
gün mukaddem (benden boşsun) diyerek tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir olan üç
yüz elli bir guruşu mihr-i müeccelem ile iddet nafakamı taleb ederim dedik de mezbûr
Abdülkerim’in tasdîkine binâen üç yüz elli bir guruş müeccelinin hâlâ ve iddet-i
inkızâ`sına değin mukayyed bi-t-terâzi takdîr olunan iki yüz guruş dahi hin-i
istihkakında müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslimi müddeî aleyh Abdülkerim ba`de-l
hükm tenbîh olundu Fi 8 Kânûn-ı evvel 913 ve Fi 10 Muharrem 332
Sayfa 32
Da`vâ no:83
Konu: Hisse talebi
Kadalyondalı (Katalyondalı) müteveffâ İsmail Onbaşı bin Mehmed’in ber-vech-i âtî
vârisi olduğunu iddiâ` eden Margili Mehmed bin Ali meclis-i şer`de müteveffâ-yı
mezbûrun zevce-i menkûhe-i metrûkesi ve murâfıka kızı Naciye’nin anası ve vasîsi
Kadalyonda sâkinelerinden Hacı Fatma binti Mehmed mahzarında da`vâ ederek mezbûr
İsmail Onbaşı bundan altı sene mukaddem vefât ederek verâseti zevcesi Hacı Fatma
binti Mehmed ve mezbûreden mütevellide kızları Münise ve Penbe ve Naciye ile ve
diğer zevcesi müteveffiye Hanife’den mütevellide Ayşe ve Emine nâm-ı kızları ile
müteveffâ-yı mezbûrun li-ebeveyn karındaşı müteveffâ İbrahim’in oğulları Kamil ve
Salih ve diğer li-ebeveyn karındaşı pederim Ali bin Mehmed’in oğulları benim ile
Mustafa ve Halil İbrahim ve diğer li-ebeveyn er karındaşı müteveffâ Halil’in oğlu
Hüseyin’e münhasıra ve müteveffâ-yı mezbûr İsmail Onbaşı ve İbrahim ve Ali ve
Halil’in babaları Mehmed bin Abdullah ve anaları Hadice binti Abdullah olub verâseti
bunlara münhasıra başka vâris olmadığından tereke-i müteveffâ-yı mezbûre dahil vâzı`ül-yed olan mezbûr Hacı Fatma’dan hissemi taleb ederim diyü da`vâ etdik de müddeî
aleyhanın verâseti mezkûreye inkârına binâen Margili Ali Dayı bin Hacı Alaeddin bernehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât eyledi Fi 11 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 32
Da`vâ no:84
Konu: Vasî ta`yîn
Margili Abdullatif bin Halil müteveffâ-yı mezbûrun verâseti ber mûcib müddeî
kimselere münhasıra olduğuna bi-l-muvâcehe ber-nehc-i şer`î isbât eyledi müddeî
aleyha Hacı Fatma Ayşe ve Emine nâm-ı kızları müteveffâ-yı mezbûrun kızları
olmayub mechûl-ül-neseb bulunduklarını beyân eyledi Fi 12 Kânûn-ı evvel 913
şâhidân-ı mezbûran Margi imâmı Ahmed Hamdi Efendi ibni Yusuf ve muhtarı Salih bin
Halil ve komisyon a`zâsından Ali Hasan’dan bâ varaka-i mestûre evvelen sırren ba`de
alenen lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince
“müddeî aleyhanın itirazı dahi gayr-ı mu`teber olduğundan” müteveffâ-yı mezbûrun
verâseti Kazafanlı müteveffâ Hacı İsmail Efendi ibni Hacı Ahmed’in sagîr oğlu
Mehmed Naim ve murâfıka kızı Zekiye ve sagîre kızı Ayşe’nin tesviye-i umûrlarına bir
vasî nasb olunmak lazım olub karındaşları Ahmed Tevfik Efendi ibni Hacı İsmail
vesâyeti mezkûreyi îfâya ehl olunduğu Kazafanalı Hüseyin Efendi ibni Hasan ve
Lefkoşalı Haşim Ağa ibni Hüseyin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mezbûrenin vakt-i
rüşd-ü ve sedâdlarına değin tesviye-i umûrlarına mezbûr Ahmed Tevfik Efendi vasî
ta`yîn olarak ol dahi kabul etdi Fi 19 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 32
Da`vâ no:85
Orjinal no 43
Konu: Alacak
Lefkoşalı Avkat Paskal Kostantinidi Efendi meclis-i şer`de Luricinalı müteveffâ Ömer
bin Mustafa’nın veresesinden zevcesi Emine Yusuf mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde Fi 7 Teşrîn-i sânî 913 tarihlü sened mûcibince Hüseyin talebinde verilmek
üzere iki lira beş şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Luricinalı Mustafa Gazi bin
Yusuf ve Yusuf bin Mustafa Luricinalı ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât etmeleriyle
Muhtar Yusuf Ağa ve Hüseyin bin Bekir Onbaşı adl ve makbûl-üş-şahâde idüklerini
ihbâr etmeleriyle ba`de-l-half vel hükm Fi 20 Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 32
Da`vâ no:86
Orjinal no 11
Konu: Teblîğ kararı
Zevcesi Hacı Fatma binti Mehmed ve kızları Munise ve Penbe ve Naciye ve Ayşe ve
Emine ile karındaşı oğulları Kamil ve Salih veledânı İbrahim ve Mehmed ve Mustafa ve
Halil İbrahim veledânı Ali ve Hüseyin bin Halile münhasıra olmadığına ba`de-l hükm
tenbîh ve teblîğ olundu Fi 13 Şubat 913 Fi 17 Rebî-ül-evvel 332
Sayfa 33
Da`vâ no:87
Orjinal no 1008
Konu: Vasî ta`yîni
Girne kazâsına tâbi` Bilelle karyesi ahâlîsinden iken bundan akdem vefât eden Ahmed
bin Abdullah’la murâfıka kızı Naciye’nin tesviye-i umûruna bir vasî nasbı lazım olub
anası Bilelleli Nezire Hacı Hüseyin umûr-u vesâyeti mezkûreye îfâya ehl olduğu
Bilelleli Ahmed bin Arif ve Rıfat Hacı Ahmed’in ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince murâfıka mezbûrenin vakt-i rüşd-ü sedâdına değin tesviye-i umûruna
aleyhinde tasaddî edeceği muâmelesi muteber olmamak üzere anası mezbûrde Nezire
vasî ta`yîn olunarak ol dahi kabul eyledi Fi 23 Kânûn-ı evvel 913 ve Fi 25 Muharrem
332
Sayfa 33
Da`vâ no:88
Orjinal no 177
Konu: Vasî ta`yîni
Peristeronalı müezzin Mehmed bin Mustafa meclis-i şer`de li-ebeveyn kız karındaşı
Aliye binti Mustafa ma`tûhe olub umûrunu rü`yete gayr-ı muktedire olduğundan
hicriyle bir vasî ta`yîni taleb eylemiş ve karye muhtarı Ali Fehmi Efendi a`zâdan
Hüseyin bin Durmuş Ali’nin imzalarıyla mahz ve muhtar mihriyle mahdûd bir kıt`a
şehâdetnâme dahi ibrâz eylemiş olmağla mezkûr Muhtar Ali Fehmi Efendi ibni Durmuş
Ali ve Lefkoşalı Attarzade İbrahim Hakkı Efendi meclis-i şer`de hazeran olub bi-lhakika mezbûre Aliye Mustafa ma`tûhe ve sersem bir hâtûn olub umûrunu rü`yete gayrı muktedire ve bir vasîye ihtiyacı olduğunu ihbâr etmeleriyle mezbûr Ali’ye tasarrufat-ı
kavliyeden hicr olunarak umûrunu rü`yete mûmâ-ileyhanın ehliyyetini ihtiyâr etdikleri
mezbûr Mehmed bin Mustafa hin-i vasî ta`yîn olunub üzerine dahi Muhtar Ali Fehmi
Efendi hin-i nâzır ta`yîn olunmağla kabul etmişlerdir Fi 26 Muharrem 332 ve Fi 24
Kânûn-ı evvel 913
Sayfa 33
Da`vâ no:89
Konu: Alacak ve vekîl ta`yîni
Mezbûre Aliye Mustafa hazıra olub âkile ve umûrunu rü`yete muktedire olduğunu
iddiâ` ederek muhâkeme ve muhâsamaya Hıfzı Bey bin Sami Efendi’yi vekîl eylemişdir
ol dahi kabul eylemekle 8 Kânûn-ı sânî 914 yevm-i mahkeme tahsisi kılındı Fi 2
Kânûn-ı sânî 914 vekîl mûmâ-ileyh Hıfzı Bey meclis-i şer`de müvekkili mezbûre hazır
olduğu halde vasî-i mezbûr Mehmed Mustafa mahzarında mezbûre Aliye Mustafa âkile
ve reşîde olub umûrunu bizzat rü`yete muktedire olduğunu da`vâ ve müddeî aleyha
vasî-i mezbûr cevabında mezbûre Aliye’ye bazı bazı yani bazen on beş günde ve bazen
bir iki ay zarfında bir cinnet hastalığı gelüb kendini bilmez bir raddeye varır ve bu
vakitlerde emvâlini telef ve sarf ider ezcümle Peristeronalı eniştesi İbrahim Ağa Hacı
Hüseyin’den üç lira alub altı liraya sened verdi ve merkûmun oğlu Ahmed’e yirmi
liralık bir kıt`asına bilerek para almadı ve beslemesi Ahmed bin Naci zabtiyelikden
çıkmak için beş lira verdi ve yine yedi lira borçlanub merkûm Ahmed’e vererek telef
etdi ve yine geçenlerde iki dönüm arazisini merkûm İbrahim Ağa’nın damadını Hüseyin
Mehmed Aliye satub esmanını güya umûruna sarf edecek diyü telef ve sarf etmek üzere
iken ben men etdim binâen aleyh mezbûrde idâre-i umûra gayr-ı muktedir olduğundan
taht-ı vesâyetde kalması lazımdır diyü müdâfaa ve beyân eyledi müddeiyye-i mezbûre-i
vekîlinin inzimâm-ı tasdîkiyle İbrahim Ağa Hacı Hüseyin’den iki lira iki şilin karzen
para alub ol mikdâr meblağa sened verdiğini ve Ahmed İbrahim kızkarındaşının oğlu
olub ba`de-l vefât kendine kırâât-ı kur`ân etmek için yirmi lira hibeten sened verdiğini
ve beslemesi Ahmed bir Naci üç yaşında olub şimdiye kadar kendi besleyüb
büyütdüğünü ve zabıtalıkdan beş lira virüb çıkartdırarak kendi işlerine nezaret içün
köye götürtdüğünü ve öküz iştirâ` etmek üzere İzzet Efendi’den yedi lira istikrâz iderek
öküz alamayacağı cihetle umûruna sarf itdiğini ve borcunu ödemek için bir mikdâr tarla
satacağını ve kendi umûrunu rü`yete muktedire bulduğunu beyân eylemiş olmağla
müddeiyye-i mezbûr ile vekîli Hıfzı Bey’den şâhid taleb olduk da (sayfa 34) Abohorlu
müteveffâ Hacı Mehmed Ağa ibni Hasan’ın zevce-i menkûhe-i metrûkesi Abohorlu
Ayşe binti Mustafa meclis-i şer`de müteveffâ-yı mezbûrun veresesinden oğlu müteveffâ
Receb Ağa’nın mahdûmı Mehmed Efendi mahzarında müteveffâ-yı mezbûr Hacı
Mehmed Ağa bundan yirmi dört sene mukaddem kendisini üç yüz bir guruş mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil ola zevciyet beyinlerinde kaime iken mezbûr
Hacı Mehmed Ağa bundan iki ay mukaddem vefât etmekle meblağı mezkûr
terekesinden taleb ederim diyü da`vâ ve Fi 26 Haziran 89 tarihlü izinnâme-i resmiye
ibrâz eyledik de müddeî aleyhin mihr-i müeccelimin mikdârını bilmediğini beyân
eylemesi üzerine beyâna havâle olduk da müddeiyye-i mezbûre hin-i akdde hazır
bulunan şâhidler ber hayat olmadıklarını der-miyân eylemiş olmağla mihr-i mislinin
isbâtı taleb olunmuş olmağla müddeiyye-i mezbûre Ayşe Hanım isbâtındaki hâtûnlar üç
yüz bir guruş mihr-i müeccel ile akd olunur olduğunu Abohorlu İbrahim Ağa ibni Salih
ve Beyköylü Mehmed Ağa İbrahim ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât eylediler
şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl-üş-şahâde oldukları Abohor Hacı Ali bin Mehmed
ve Abohorlu Ahmed bin Sarı Hüseyin tarafından ihbâr olunmağla mûcibince ba`de-ttahlîf el şer`î meblağı mezkûr üç yüz bir guruşun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan
müddeiyyeye edâsına hükm ve tenbîh olundu Fi 3 Kânûn-ı sânî 914 mezbûre Ayşe
mihr-i müeccel mezkûr ile zevci müteveffâ-yı mezbûr terekesinden hissesi ahz ve kabz
oğlu Bekir bin Bekri’yi vekîl eyledi Fi 3 Kânûn-ı sânî 914
Sayfa 34
Da`vâ no:90
Orjinal no 11
Konu: İsbât
Peristeronalı İzzet Efendi bin Hacı Osman ve mezbûre Aliye âkile olub kendi emvâl ve
emlâkini idâreye muktedire olduğunu ve vasîye ihtiyacı olmadığını ve kendisinde hiçbir
gün alâmeti cinneti müşâhede olmayub tâmm-ül-akıl bulunduğunu ber-nehc-i şer`î isbât
eyledi Peristeronalı Hasan bin Mehmed Çavuş ve mezbûre âkile olub umûrunu rü`yete
muktedire olduğunu ve hiçbir gün cinneti olmadığını ve vasîye muhtaç olmadığını bernehc-i şer`î isbât eyledi Peristeronalı Ali Ağa ibni Hüseyin mezbûre Aliye âkile ve
reşîde olub kendi umûrunu rü`yete muktedire olduğunu ve cinneti ve sersemliği
olmadığını ve vasîye ihtiyacı olmadığını şehâdet eyledi Peristeronalı Hüseyin bin Ali
mezbûre Aliye âkile ve umûrunu rü`yete muktedire olub vasîye ihtiyacı bulunmadığını
ve bir gün sersemlik bir cinneti bulunmadığını ber-nehc-i şer`î isbât eyledi Fi 8 Kânûn-ı
sânî 914 şühûdü mezbûrenin adl ve makbûl-üş-şahâde olduklarını müderris Osman
Efendi ve İmâm Raci Efendi ve Yusuf Ağa Efendi meclis-i şer`de ihbâr etmişlerdir
Peristerona Fi 14 Haziran 914 mûcibince mezbûre Aliye’nin tasarrufat-ı kavliyeden
hicr-i kasd edilmişdir Fi 20 Haziran 914
Sayfa 35
Da`vâ no:91
Orjinal no 59
Konu: Alacak
Luricinalı Mustafa İbrahim meclis-i şer`de Luricinalı müteveffâ Ömer Mustafa’nın
veresesinden zevcesi Emine binti Yusuf mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde
da`vâr esmânından Fi 14 Eylül 913 tarihlü sened mûcibince 23 Nisan 914’e kadar
da`vâlu üç lira alacağı olub vadesine değin işleyecek faizi olan iki şilin iki guruş bi-ttenzil mütebâki iki lira on yedi şilin yedi guruşu terekesinden taleb ederim diyü da`vâ
vel inkâr Luricinalı Mustafa bin Yusuf Gazi ve Luricinalı Yusuf bin Mustafa ber-nehc-i
şer`î bi-l-muvâcehe isbât eylediler Fi 5 Kânûn-ı sânî 914 şâhidân-ı mezbûran karye
imâmı İsmail Hakkı Efendi ve Muhtar Yusuf Ali ve a`zâlardan Arif İbrahim’den bâ
varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu Fi 12 Kânûn-ı
sânî 914
Sayfa 35
Da`vâ no:92
Orjinal no 58
Konu: Alacak
Luricinalı Ahmed bin Mustafa Gazi meclis-i şer`de karye-i mezkûreli müteveffâ Ömer
Mustafa’nın zevcesi Emine Yusuf mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde ciheti
karzden altı İngiliz lirası alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr karye-i mezkûreli Yusuf bin
Mustafa ve Arif bin Mustafa kezâlik ber-nehc-i şer`î isbât eylediler Fi 5 Kânûn-ı sânî
914 şâhidân-ı mezbûran İmâm İsmail Hakkı Efendi ve Muhtar Yusuf Ali ve a`zâları
Arif İbrahim’den bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri
ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûr altı liranın edâsına
hükm olundu Fi 12 Kânûn-ı sânî 914
Sayfa 35
Da`vâ no:93
Konu: Alacak
Luricinalı olub kendisinde bazı alaim-i cinnet müşâhede olunmasına binâen müteveffen
şîfâhâneye kaldırıldığı ihbâr olunan Hüseyin bin Yusuf Çamuri’ye li-ecl-il maslaha
müteveffen vasî ta`yîn olunan mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi meclis-i şer`de
Luricinalı müteveffâ Ömer Mustafa’nın zevcesi Emine Yusuf mahzarında müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde merkûm Hasan bin Yusuf’un ciheti karzden on şilin alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Luricinalı Mustafa bin Yusuf Gazi ve Yusuf bin Mustafa bernehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât eylediler Fi 5 Kânûn-ı sânî 914 şâhidân-ı mezbûran
karye-i mezkûre imâmı İsmail Hakkı Efendi ve muhtarı Yusuf Ali ve a`zâdan Arif
İbrahim’den bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağla mûcibince meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu mezbûr Hasan Yusuf
Darülşîfâdan çıkarıldığı cihetle meclis-i şer`de tâmm-ül-akıl Fi 12 Kânûn-ı sânî 914
olduğundan Zeki Efendi mahzarında meblağı mezkûrun tarafına teslimini taleb eylemiş
ve merkûmun hakikaten tâmm-ül-akıl olub kendi umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedir
olduğunu karye-i mezkûreli Süleyman bin Arif ve Yusuf bin Mustafa Çavuş alâ-tarîk-işşehâde hazır vermeleriyle merkûm Hasan ba`de-t-tahlîf meblağı mezkûrun kendisine
edâsına hükm olundu Fi 3 Nisan 914
Sayfa 35
Da`vâ no:94
Orjinal no 55
Konu: Alacak
Luricinalı Emine binti Yusuf meclis-i şer`de Luricinalı zevci müteveffâ Ömer bin
Mustafa’nın sagîr oğlu Musatafa’ya li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan kâtîb Mehmed
Zeki Efendi mahzarında zevci müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 11 Teşrîn-i sânî
1909 tarihlü izinnâme mûcibince iki bin bir guruş mihr-i müeccel alacağı olduğundan
terekesinden da`vâ vel inkâr Luricinalı Mustafa bin Yusuf Gazi ve Yusuf Mustafa bernehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât eylediler Fi 5 Kânûn-ı sânî 914 şâhidân-ı mezbûran
Luricinalı Hüseyin bin Bekir Onbaşı Arif bin Mustafa’dan lede-l-tezkiye adl ve makbûlüş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-l-half vel hükm Fi 5 Kânûn-ı sânî
914
Sayfa 36
Da`vâ no:95
Konu: Alacak
Lefkoşalı Mehmed Münür Bey ibni Halil Efendi meclis-i şer`de Ayaservunolu
müteveffâ Hüseyin Ahmed’in tesmiye-i li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan İbrahim
Hakkı Efendi ibni Emin mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 15 Haziran
913 tarihlü sened ile nısf-ı Fi 1 Ağustos 913’de ve diğer nısfını dahi 1 Ağustus 914’de
te`diye olunmak üzere yirmi dört lira on şilin alacağından mütebâki on dört lira beş şilin
alacağım olmağla terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Ayaservunolu Mustafa
Kahya ibni Ahmed ve karye-i mezkûreli Süleyman bin Hüseyin ber-nehc-i şer`î şehâdet
etdiler Fi 15 Kânûn-ı sânî 914 şâhidân-ı mezbûran karyenin imâmı Ahmed Hilmi Efendi
ve muhtarı Mustafa Hasan ve komisyon a`zâsından İsmail Hüseyin’den bâ varaka-i
mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince
ba`de-l-half fâizi bi-t-tenzil mütebâki on üç lira on şilin üç guruşun edâsına hükm
olundu Fi 28 Kânûn-ı sânî 914
Sayfa 36
Da`vâ no:96
Konu: Verâset
Ortaköylü müteveffiye Tevhide Hasan’ın verâseti zevci İbrahim bin Halil ve babası
Hasan Durmuş ve anası müteveffid Ayşe’nin anası Fatma kadın binti Hacı Hüseyin ve
sadrı sagîr oğlu Halil’e münhasıra olduğunu Ortaköylü Ahmed bin Durmuş Ali ve
Hasan bin Durmuş Ali ve alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr etdiler Fi 19 Kânûn-ı sânî 914
Sayfa 36
Da`vâ no:97
Konu: Alacak
Lefkoşalı Molla Hüseyin Efendi ibni Mehmed Ali meclis-i şer`de Ayaservunolu
müteveffâ Hüseyin Onbaşı ibni Ahmed yetimine li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan
Mehmed Zeki Efendi mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde erzâk esmânından
üç yüz seksen beş buçuk guruş alacağım olmağla terekesinden taleb ederim da`vâ vel
inkâr Ayaservunolu Ali bin İsmail müteveffâ-yı mezbûrun hayatında iş bu müddeiyye
üç yüz seksen beş buçuk guruş deyni olduğunu ikrâr eylemekle şehâdet eyledi ve yine
Ayaservunolu Salih bin Hüseyin şehâdeti üç yüz seksen beş buçuk guruş müteveffâ-yı
mezbûrun iş bu müddeiyye deyni olmağına şehâdet eyledi Fi 22 Kânûn-ı sânî 914
şâhidân-ı mezbûran İmâm Ahmed Hilmi Efendi ve Muhtar Mustafa Hasan ve komisyon
a`zâsından İsmail Hüseyin’den ba`de-t-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağın mûcibince ba`de-l-half meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan
edâsına hükm olundu Fi 29 Kânûn-ı sânî 914
Sayfa 37
Da`vâ no:98
Konu: Alacak
Moralı Mehmed Ağa Muhtar Hasan meclis-i şer`de Ayakebîrli müteveffâ Molla
İbrahim bin Hasan’ın tesmiyesine li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Mehmed Zeki
Efendi mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 6 Şubat 913 tarihlü ve ibtidâî
Temmuz 913 tarihine kadar da`vâlu sened mûcibince on iki şilin alacağım olmağla
terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Ayakebirli Halil İbrahim bin Salih ve
yine Ayakebîrli Hacı Hüseyin bin Mustafa ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât eylediler
Fi 29 Kânûn-ı sânî 914 şâhidân-ı mezbûran Ayakebîr muhtarı Hüseyin Hacı İbrahim ve
komisyon a`zâsından Ahmed Hasan ve Menteş bin Menteş’den bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın ba`de-t-half meblağı mezkûr
on iki şilinin tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 20 Şubat 914
Sayfa 37
Da`vâ no:99
Konu: Vekâlet
Ayalı müteveffâ Molla İbrahim bin Hasan’ın zevcesi zâtî ma`rûfe Naziyet Hanım
meclis-i şer`de karındaşı Hüsnü Efendi ibni Mehmed mahzarında tereke-i müteveffâ-yı
mezbûre müteallik kaffe-i deâvîde müddeî ve müddeî aleyh sıfatlarıyla muhâkeme ve
muhâsama ve kaffe-i hususun rü`yet ve tesviyesine karındaşı mezbûr Hüsnü Efendi’yi
vekîl ederek ol dahi kabul eylemişdir Fi 10 Şubat 914
Sayfa 37
Da`vâ no:100
Konu: Alacak
Lefkoşalı Şükrü Efendi ibni İbrahim meclis-i şer`de Ayakebîrli müteveffâ Molla
İbrahim bin Hasan’ın veresesinden zevcesi Narin Mehmed’in vekîli Hüsnü Efendi ibni
Mehmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde üç yüz seksen iki guruş alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr beyâne havâle olundu Fi 10 Şubat 914 Ayakebîrli Hüseyin bin
Mehmed ihtiyâtının iş bu müddeî mezbûre müteveffâ-yı mezbûrun üç yüz seksen iki
guruş borcu olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi Ayakebîrli Hasan bin Yusuf
müteveffâ-yı mezbûrun iş bu müddeî Şükrü Efendi üç yüz seksen iki guruş borcu
olduğuna ikrârına şehâdet eyledi Fi 10 Şubat 914
Sayfa 37
Da`vâ no:101
Orjinal no 1013
Konu: Vasî ta`yîni
Lefke nâhiyesine tâbi` Elye karyesi ahâlîsinden Kara Salih bin Hasan nâm-ı kimesne
gayet ihtiyâr olduğu cihetle muhtel-il şuûr ve mestûre olduğundan umûr-u idâresini
rü`yete gayrı muktedir olduğunu umûr-u idâresine bir vasî nasb ve ta`yîni lazım
idüğünü Lefkoşalı İbrahim Efendi ibni Zeki Efendi ve Tahir Vehbi Efendi’nin alâ-tarîkiş-şehâde ihbârlarından ve mezbûr ve Salih’in meclis-i şer`de vuku` bulan muâyene ve
tecrübesinde zâhir-i nümâyan olmağın mezbûr Kara Salih tasarrufâtı kavliyeden hicr
olunarak umûrunu rü`yet ve tesviyeye oğlu Hasan’ın ehl ve erbâb olduğu şâhidân-ı
mezbûranın ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince mezbûr Kara Salih’in tesviye-i
umûruna ve emvâlini hıfz ve hırâsete oğlu mezbûr Hasan vasî ta`yîn olunduk da ol dahi
kabul etmişdir Fi 12 Temmuz 914
Sayfa 38
Da`va no:102
Konu: Nafaka
Labtalı ma`tûhe Hadice Hacı Hasan’ın bâ hücceti şer`î vasî oğlu Labtalı Ahmed bin
Tulumbacı Mehmed’in talebiyle mahcûre-i mezbûrenin nafaka ve kisve bihâ ve sair
levâzım-ı zarûriyyesi için malından şehri bir lira meblağı farz olunması muvâfık idük de
Labtalı Hasan bin Hüseyin ve Mustafa bin Mehmed Şah ihbârlarıyla mütehakkık
olmağın mûcibince ma`tûhe-i mezbûre nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi için iş bu
tarihden itibaren şehri bir lira meblağı farz ve takrîr ve meblağı mefrûzı mezkûr
mezbûrenin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesine harc ve sarf ve lede-l-hâce istidâneye ve
ind-el-zafer mezbûrenin malına rücû` vasî-i mezbûre izin verildi Fi 14 Şubat 914 ve Fi
16 Rebî-ül-evvel 332
Sayfa 38
Da`vâ no:103
Konu: Alacak
Fotalı müteveffâ Hasan Ali Sadık’ın eytâmı Halil ve Mustafa ve Hasan’ın anaları ve
hazineleri zâtî ma`rûfe Fotalı Zehra binti Ali Bey meclis-i şer`de mezkûr eytâmının
nafaka ve levâzım-ı zarûriyyeleri için eytâm sandığından alacak iki lirası ahz ve kabz ve
tarafıma irsâl ve isâle Fotalı Hüseyin bin Sakallı Ali’yi vekîl ederek ol dahi kabul etdi Fi
13 Şubat 914
Sayfa 38
Da`vâ no:104
Orjnal no 1014
Konu: Vakfiye
Kalavaç karyeli olub zâtî Abohorlu Hüseyin Hacı Halil ve Mehmed bin Hüseyin
ta`rîfleriyle ma`rûfe Fatma binti Süleyman meclis-i şer`de ber-vech-i âtî vakfına
mütevelli nasb ve ta`yîn eylediği Abohorlu Ahmed Ağa bin Sarı Hüseyin mahzarında
takrîr-i kelâm malımdan altı yüz guruş ifrâz ve hasbeten-en-lillah vakf ve habs edüb
şöyle şart ve ta`yîn eylemekle meblağı mezkûr bâ-yedd-i mütevelli istirbâh olunub
beher sene gallesinden Abohor câmi şerîfinde bir mevlidi şerîf kırâât olunub hâsıl olan
sevâbı âbâ ve ecdâd ve ümmehât ve ceddât ve taallukatımın erbâhına ve ba`de vefâtı
kendi rûhuma dahi ihdâ` oluna ve galleden kırk beş guruş mevlidi şerîfi kırâât eden
efendi ile şeker vesairesine sarf olunub fazlası mütevelliye aid ola ve mezbûr Ahmed
Ağa hayatta oldukça kendisi mütevelli olub bade vefâtihü evlâd ve evlâd ve evlâdının
erşedi ma`rûfat-ı şer` ile mütevelli ta`yîn olub şerâiti mezkûre icrâ` oluna diyü meblağı
mezkûr mütevelli mûmâ-ileyhime teslim ol dahi vakfiyet üzere kabz ve teslim olduktan
sonra vakıfe-i mezkûr vakfından rücû` ve mütevelli dahi teslimden imtinâ` eyleye
kemâ-hüve-l-mestûr fi el kütübül fıkhiyye mûterâfiân olduklarında kıbel-i şer`de dahi
vakfı mezkûrun sıhhat ve lüzumuna hüküm oldu Fi 17 Rebî-ül-evvel 332 şuhûdü’l-hâl
kâtîbi Mehmed Zeki Efendi Abohorlu Ali bin Sarı Hüseyin
Sayfa 39
Da`vâ no:105
Konu: Alacak
Piri Paşa ve Kuraku câmi şerîfleri mütevellisi Asaf Bey Küfi Efendi meclis-i şer`de
Lefkeli müteveffâ Ormancı Hüseyin bin Yusuf’un isbâta li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn
olunan li-ümm ceddesi Lefkoşalı Kezban bin Mustafa mahzarında mezkûr câmiler
emvâlinden 20 Şubat 908 tarihlü sened ile ve bir sene da`vâlu sened ile yirmi iki lira
deyni olub yirmi liranın Fi 20 Şubat 913’e kadar vakfı îfâ olunmağla burda evvel fâizi
ile terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Lefkeli Daniş Efendi ve Kamil Ağa
ibni Mehmed isbât etmeleriyle şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üş-şahâde oldukları Ali
Nazmi Efendi ve Ata Bey ibni Molla İbrahim tarafından ihbâr olunmağın ba`de-l-half
meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu Fi 6 Mart 914. Yirmi iki lira ile bir şilin altı
guruş mürûr-ı eyyâm vakfını tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan virildi Fi 9 Mart 914
Sayfa 39
Da`vâ no:106
Konu: Alacak
Lefkeli müteveffâ Ormancı Hüseyin bin Yusuf’un verâseti zevcesi Hürmüz binti Ali ve
kebîr oğlu Asım ve sagîr oğulları Ahmed ve Veysi ve kebîre kızı Afet Hanım’a
münhasıra olduğu Lefke naibi tarafından ihbâr olunarak mütehakkık olduktan sonra
sagîranı mezbûrana li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan da`vâ vekîli Sadreddin Efendi
meclis-i şer`de takrîr-i kelâm ederek müteveffâ-yı mezbûrun Piri paşa ve Kuraku câmi
şerîfleri meâlinden Asaf Bey’e yirmi iki lira vesair kimselere dahi yedi lira mikdârı
deyni olub Anbeliku karyesinde on sekiz dönüm bağı mûmâ-ileyh Asaf Bey’in merhûn
olduğundan mezkûr bağ lede-l-müzâyede otuz buçuk lirada talebi üzerinde takdîr
etmekle mezkûr bağı verese-i kibar ile ahâlîne bey`i ve esmânından ma`rûfat-ı şer` ile
din-i mezkûr-ı tesviye etmekle eytâm haklarında müntakil olmağa verese-i kibar ile
maân beyyine bana izin virilmek matlıbumdur didik de hâl-i vasî-i mezbûrun takrîri
üzerine olduğu Lefkeli Kamil Ağa ibni Mehmed ve Ata Bey Molla İbrahim tarafından
ihbâr olunmağın mûcibince mezkûr bağı ol vechle verese-i kibar ile maân ve esmânını
düyûnâtı mezkûre tesviye edilmek üzere mahkeme-i şer`iyyeye teslim vasî-i mezbûre
izin verildi Fi 6 Mart 914
Sayfa 39
Da`vâ no:107
Konu: Alacak
Lefkoşalı Kunduracı Hasan Efendi ibni Osman meclis-i şer`de Ayalı müteveffâ Molla
İbrahim bin Hasan’ın zevcesi Naziyet binti Mehmed Efendi’nin vekîl-i müsecceli şer`isi
Hüsnü Efendi ibni Mehmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde kundura ve
potin esmânından bâ defter ezgayrı teslim yüz altmış bir guruş alacağı olduğunu da`vâ
vel inkâr Câmi-i cedid mahalleli Mustafa bin Ahmed müteveffâ-yı mezbûrun iş bu
müddeiyye yüz altmış bir guruş borcu olduğuna şehâdet etdi Mahmud Paşa mahalleli
Ahmed bin Cemal’in şehâdeti müteveffâ-yı mezbûrun iş bu müddeiyye yüz altmış bir
guruş borcu olduğuna şehâdet etdi Fi 11 Mart 1914 şâhid mezbûr Mustafa câmi-i cedid
mahallesi imâmı Hafız Mehmed Nidai Efendi ve muhtarı Mustafa bin Hüseyin ve
komisyon a`zâsından Ahmed Ali Efendi diğer şâhid Ahmed dahi ve Mahmud Paşa
mahallesi imâmı Hafız Asaf Efendi ve muhtarı Molla Mehmed bin Molla Hüseyin’den
bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan
edâsına hükm olundu Fi 27 Mayıs 914
Sayfa 40
Da`vâ no:108
Konu: Alacak
Afanyalı Molla Salih bin Hacı Halil meclis-i şer`de Ayakebîrli müteveffâ Molla İbrahim
bin Hasan veresesinden zevcesi Naziyet binti Mehmed Efendi’nin zevcesi Hüsnü Efendi
ibni Mehmed mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde 1 Temmuz 914’e kadar
da`vâlu olmak üzere dört yüz yetmiş üç guruş alacağı olduğunu da`vâ ve müddeî
aleyhin inkârına binâen Afanyalı Mehmed Nazım Efendi ibni Hacı Halil ve Ayakebirli
Osman bin Ali müteveffâ-yı mezbûrun ibtidâî Temmuz 914’e kadar ve dört yüz yetmiş
üç guruş borcu olduğuna şehâdet eylediler Fi 11 Mart 914 şâhidân-ı mezbûran Afanya
imâmı Mehmed Kamil Efendi ve muhtarı Ali Rıza ve komisyon a`zâsından Ahmed
Hüseyin Çavuş ve Mustafa Molla Hüseyin ve Ayakebîr imâmı Mustafa Şevki Efendi
Molla Mehmed ve muhtarı Hüseyin Hacı İbrahim ve komisyon a`zâsından Menteş bin
Menteşden bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûr dört yüz yetmiş üç guruşun
edâsına hükm olundu Fi 3 Nisan 914
Sayfa 40
Da`vâ no:109
Konu: Emvâl idâresi
Luricinalı Hasan Yusuf Çamuri mecnûn olduğu cihetle Darülşîfâya alındığından
Lefkoşa Komiserliği vasıtasıyla tıbbıyyeye müdüriyetimde lede-l-isti`lam alınan 23
Şubat 914 tarihlü ve 469/913 tarihlü tahrîrât-ı sulbiyyede merkûmun şimdiye kadar
meâlinde Darülşîfâdan çıkamayacağı bildirilmiş ve merkûmun emvâlinin idâresini anası
Rahime binti Kara Hasan’ın ehl olduğu Muhtar Yusuf Ağa ve İbrahim bin Yusuf’un
ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince mecnûn-ı merkûmun hâl-i ifâketine değin
tesviye-i umûruna ve emvâlinin idâresine mezbûre Rahime vasî ta`yîn olarak ol dahi
kabul eylemişdir Fi 13 Mart 914
Sayfa 40
Da`vâ no:110
Konu: Boşanma
Lefkeli zâtî Mehmed İbrahim ve Hakkı Efendi Hacı Halil Efendi ta`rîfleriyle ma`rûfe
Nafia Hanım İbrahim meclis-i şer`de zevci gayrı dahil Lefkeli Hüseyin bin Uskuri
Hasan mahzarında mihr-i müsemma-i ma`lûmesinin nısfları üzerine zevci gayrı dahil
merkûm Hüseyin Ağa ile mahalle-i sahihe-i şer`iyye ile hâl olduğunda ol dahi hâl-i
mezkûr-ı kabul ve tarafının yendiğinden zimmetlerinin ibrâ-i ıskat eyledikten sonra
merkûm Hüseyin ve mezbûre için (üçden dokuza boşadım) dahi demiş olmağla kayd
olundu Fi 24 Mart 1914
Sayfa 40
Da`vâ no:111
Konu: Rüşd
Girneli müteveffiye Behiye Hanım Hasan Fakih yetimi olub ber-vech-i âtî rüşdünü
iddiâ` eden Murad Efendi ibni Mehmed Efendi meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî
mensûbu Kazafanlı Fehim Bey ibni Molla İbrahim mahzarında âkile bâliga ve reşîd
olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan eytâm
sandığında bulunan parasının tarafına teslimini da`vâ vel inkâr Arab Ahmed mahallesi
sâkinlerinden Haşim Ağa ibni Hüseyin ve Abukavuk mahallesi sâkinlerinden Kahveci
Mustafa Efendi ibni Ali ber-nehc-i şer`î müddeî mezbûrun rüşdüne şehâdet etdiler Fi 7
Nisan 914 şâhidân-ı mezbûrandan Haşim Ağa Arab Ahmed imâmı Mehmed Tayyib
Efendi ve muhtarı Hilmi Efendi Hacı Mehmed ve Kahveci Mustafa Efendi dahi
Abukavuk mahallesi imâmı Mehmed Seyid Efendi ve muhtarı Hüseyin Efendi Ahmed
ve komisyon a`zâsından Mehmed Şah Hüseyin’den bâ varaka-i mestûre şırren ve alenen
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeî
mezbûr Murad Efendi’nin rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 14 Nisan 914
Sayfa 41
Da`vâ no:112
Konu: Nafaka talebi
Ayakebîr karyeli zâtî ma`rûfe Meryem binti Hüsnü meclis-i şer`de zevci müteallikı ve
Fotalı İsmail bin Hüseyin Efendi mahzarında mezbûr İsmail bundan üç ay evvel beni üç
buçuk İngiliz lirası mihr-i muaccel ve üç yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle
tezevvüc ve dahil olarak yine bundan evvel sekiz gün evvel “benden boş ol” diyerek
tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir mihr-i muaccelimden mütebâki iki buçuk lira üç
yüz elli bir guruş mihr-i müeccelemi ve iddetim inkızâ`sına dair nafaka ve sair levâzım-ı
zarûriyye mezbûr İsmail’den taleb ederim diyü da`vâ ve müddeî aleyh mezbûr İsmail
cevabında müddeiyye-i mezbûre mihr-i müsemmâ-i mezkûre ile zevce-i medhûl bihâsı
olduğunu ikrâr edüb ancak 30 Mart 330 tarihinde mahzarı şühûdda mihr-i muaccel ve
müeccel iddet nafakasını bağışlayarak kendisini tatlîk eylediğinden bir güne deyni
kalmadığını beyân ve müddeiyye-i mezbûrenin inkârına binâen beyâna havale olunduk
da ve Fotalı Mehmed Efendi ibni İbrahim “müddeiyye Meryem 8 Mart rûmi 330’da
gece zevci hanesinden Sami’nin hanesine firâr ederek oraya gitdik ve odada müddeiyyei Meryem nikâh ve ağırlık ve nafakamı koçan bağışladım”dedi zevci İsmail dahi
“benden boş ol” diyerek tatlîk eyledi müddeî aleyh, müddeiyyeye bir güne cebr-i
isti`mâl etmedi müddeiyye bi-t-tav` ve-l rızâ` ikrârını eyledi ve Fotalı Mehmed bin
Mustafa’nın şehâdeti 8 Mart 914’de Saminin evinde müddeiyye Meryem nikâh ve
ağırlık ve nafakamdan hiç alacağım yoktur diyerek koçanı bağışladı zevci İsmail dahi
kendisini benden boş ol diyerek tatlîk eyledi zevci müddeiyyeye bir güne cebr ve darb
isti`mâl etmedi zevci rızâ`sıyla ikrâr eyledi Fi 9 Nisan 914 ve 5 Haziran 914’e te`hîr
olundu.
Sayfa 42
Da`vâ no:113
Konu: Nafaka talebi
Lefkoşa sâkinelerinden Arab köylü Penbe binti Hüseyin meclis-i şer`de zevci müteallikı
Kaymaklı Mandrezli Hasan bin Kara Hüseyin mahzarında da`vâ ederek merkûm Hasan
bundan altı buçuk sene evvel bin dört yüz elli iki guruş mihr-i muaccel ve beş yüz elli
bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak yine bir ay sekiz güne
mukaddem tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir olan beş yüz elli bir guruş mihr-i
müeccelemi ve iddet nafaka ve levâzım-ı zarûriyyemi taleb ederim diyü da`vâ etdik de
mezbûr Hasan cevabında müddeiyye-i mezbûre zevce-i medhûl bihâsı iken bundan bir
ay sekiz güne mukaddem tatlîk eylediğini ve ancak mihr-i müeccel ve iddet nafakasını
kendisine hâl eylediğini beyân ve müdâfaa eyledik de müddeiyyenin inkârına binâen
müddeî aleyh hiç şâhidi olmadığını beyân eylemekle müddeiyye-i mezbûre ba`de-ttahlîf el şer`î beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccelinin îfâsına ve mezbûrenin iddeti
inkızâ`sına değin nafaka ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için takrîr olunan yüz guruşu dahi
hini istihkakında te`diyeye merkûm Hasan’a ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 19
Cemâzie`l-evvel 1332 ve Fi 15 Nisan 1914
Sayfa 42
Da`vâ no:114
Konu: Alacak
Lefkoşalı tüccar Mihaili Hristodolu Dimboli meclis-i şer`de Moralı müteveffâ Ahmed
Nuri’nin veresesinden kızı Emine Hanım mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde
mal fatura esmânından bâ defter beş yüz yetmiş iki guruş alacağı olduğunu da`vâ vel
inkâr Moralı Mustafa bin Murad Hüseyin ve Moralı müteveffânın zevcesi Hürmüz binti
Salih ve müteveffânın kızı Hıfziye Hanım müteveffâ-yı mezbûrun müddeî merkûme beş
yüz yetmiş iki guruş borcu olduğuna şehâdet edüb şâhidlerin makbûl olduğuna
Attarzade Hakkı Efendi ve Lefkoşalı Hasan bin Salih ihbârlarıyla mütehakkık olub
ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezbûrun edâsına hükm olundu müddeî beş yüz guruşun
fazlasını veresesine bağışlamışdır Fi 28 Nisan 914
Sayfa 42
Da`vâ no:115
Konu: Vasî ta`yîni ve hisse satma izni
Girne kazâsı sâkinlerinden iken bundan akdem vefât eden Türk Mehmed bin
Mustafa’nın sulbî sagîr oğlu Ömer ve sulbiyye-i murâfıka kızı Şerîfe’nin tesviye-i
umûrlarına bir vasî nasb ve ta`yîni lazım olub umûr-u vesâyeti mezkûreyi îfâya ehl
olduğunu Girneli Mustafa bin İbrahim ve Hasan bin İbrahim ihbârlarıyla mütehakkık
olan sagîr ve murâfık-ı mezbûrun anaları el-yevm Lefkoşa’da sâkine İsmet binti Kara
Mehmed sagîr ve murâfık-ı mezbûrenin tesviye-i umûrlarına vasî nasb ve ta`yîn
olunduktan sonra mezbûreli İsmet yine meclis-i şer`de takrîr-i kelâm ederek Girne
kazâsında Acemzade mahallesinde 7942 numrolu koçan ile taraflar yol Hacı Mehmed
Zeki Efendi ve Mister Baronak Baronakiyan ve Mustafa Efendi Hacı Kapudan
menzilleriyle mahdûd bir bâb mülk menzilin yirmi dört sehimde on dört sehim mezbûr
Ömerin yedi sehmi Şerife’nin mal mevrûseleri olub menzil-i mezkûr müşrif-i harâb
olub ta`mîrine sagîr ve murâfık-ı mezbûrun kuvve-i maliyeleri gayrı müsaid olub ben
hissemi satacağım cihetle onların hisseleri dahi mütebâki olunub esmâna eytâm
sandığına istirbâh olunmak haklarında enfa` ve ulâ olmağla beyâna bana izin virilmek
matlıbumdur didik de mezbûrenin takrîri meşrûhu vâkıa mutâbık ve nefs-ül-emr
muvâfık olduğunu mezbûran Mustafa ve Hasan ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince murâfık-ı sagîr-i mezbûrun ber-vech-i muharrer hane-i mezkûrde olan
hisselerini semeni misliyle talebine bey`e ve muâmele-i lazımesini bi-l icrâ semeni ahz
ve kabz ile eytâm sandığına teslime mezbûrde İsmete izin verildi Fi 4 Mayıs 914 ve Fi 8
Cemâzie`l-ahir 1332
Sayfa 43
Da`vâ no:116
Konu: Nafaka talebi
Lefkoşalı Hadice binti Mehmed meclis-i şer`de zevci dahil Gönyelili Hüseyin bin Ejder
Ali mahzarında da`vâ ederek mezbûr Hüseyin bundan akdem mihr-i müsemmâ-i
ma`lûme ile beni tezevvüc ve dahil olarak yine bir hafta mukaddem talâk-ı ric`î ile tatlîk
ve yine iş bu meclis-i şer`de rücû` eylemekle nafaka ve levâzım-ı zarûriyyemi rü`yetden
imtinâ` etmekle üzerine kadar ma`rûf-ı meblağı takrîr olunması matlubumdur didik de
gıbs sual mezbûr Hüseyin cevabında müddeiyye-i mezbûre ol vechle mihr-i müsemmâ-i
ma`lûme ile zevci medhûl bihâsı iken bir hafta mukaddem talâk-ı ric`î ile tatlîk edüb
yine rücû` eylediğini beyân ve güne götürüb bir mesken-i şer`de iskân ve nafakasını
rü`yet etmekden imtinâ` etmekle bir mesken-i şer`î tedârikiyle iskân ve nafakasını
rü`yet edinceye değin nafaka ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için mezbûr Hüseyin üzerine
yirmi dört buçuk guruş meblağı farz ve takrîr bulundu Fi 8 Mayıs 1914
Sayfa 43
Da`vâ no:117
Konu: Zimmet bağışı
Koçatlı olub zâtî Hakkı Efendi ibni Hacı Kamil Efendi ve Mustafa Hacı Ali ta`rîfleriyle
ma`rûfe Havva binti Mehmed ve meclis-i şer`de zevci gayrı dahili Margili Osman bin
Mustafa mahzarında yedi lira mihr-i muaccel ve üç buçuk lira mihr-i müeccelenin lazım
gelen nısfları üzerine zevci gayrı dahil mezbûr Osman ile hâl olduk da ol dahi kabul
ederek yek diğerinin zimmetlerini ibra-i ıskat ve kabul eyledikleri kayıd olundu 9 Mayıs
914
Sayfa 43
Da`vâ no:118
Konu: Hane terki ve boşanma
Ekserovunolu Sadık bin İbrahim ve Kara Mestan bin İbrahim taraflarından ber-vech-i
âtî müddeî ve müddeî aleyhanın zevci ve zevce olduklarını ve şahıslarını ta`rîf
eylediklerinden sonra karye-i mezkûre sâkinlerinden Ali bin Osman meclis-i şer`de
zevce-i medhûl bihâsı karye-i mezkûreli İsmail bin Yusuf mahzarında da`vâ ederek
bundan iki buçuk sene mukaddem beş yüz bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle
mezbûre Yasemini tezevvüc ve dahil olarak zevciyet beynimizde kaime iken iki buçuk
ay evvel hanemden firâr etmekle meskeni şer`î olan zaten ikamet etdiğimiz haneme
gelip bana itâat ve hukûk-u zevciyete mürâât etmesini taleb ederim didik de ol dahi
cevabında iki buçuk sene mukaddem beş yüz bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle
müddeî mezbûr kendisini tezevvüc ve dahil olarak meskeni şer`î olan hanesinden
ikâmet etmek üzere iken bundan beş ay evvel karye-i mezkûrede anası Dudu’nun
hanesine Yusuf Mannav ve Halil Hasan ve Ali Hasan ve Yusuf Derviş ve İbrahim
Mannav ve Yusuf ve Muhtar Hüseyin Ahmed ve Hoca Kamil Efendi ve İbrahim Sağiri
zevci getirüb ebeveyni dahi hazır olduğu halde üç defa “benden boş olsun “diyerek
kendisini talâk-ı selâse ile tatlîk eylediğini beyân ve müdâfaa eyledik de müddeî
mezbûrun talâkı mezkûru kat`iyyen inkârına binâen beyâna havâle olunduk da Fi 29
Mayıs 914 Ekserovunolu Halil bin Hasan’ın şehâdeti fi rûmi ibtidâî kanûn 914’de
karye-i mezkûrede müddeî aleyhin ebeveynin hanesi derûnunda ve daha birçok kimseler
olduğu halde müddeî Ali Osman üç defa benden boş olsun diyerek zevcesi Yasemini
tatlîk etdi diyü şehâdet etdi. Ekserovunolu Hüseyin bin Sürmeli’nin şehâdeti “rûmi
ibtidâî Kânûn-ı sânî 914 karye-i mezkûrede zevcenin babası hanesine giden zevci Ali
Osman üç defa benden boş olsun diyerek zevcesi Yasemini tatlîk eylediğine şehâdet
etdi Fi 5 Haziran 914
Sayfa 44
Da`vâ no:119
Konu: Alacak
Peristeronalı Mustafa bin Molla Mehmed meclis-i şer`de karındaşı müteveffâ Hasan
Molla Mehmed’in sagîre kızı Ayşe’ye li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Hakkı Efendi
Attarzade mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde hayatında bir buçuk İngiliz
lirası alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Peristeronalı Ali bin Hüseyin ve Hadice binti
Hüseyin müteveffâ-yı mezbûrun müddeî merkûme bir buçuk lira deyni olduğuna
şehâdet etdiler Fi 11 Haziran 914 Peristerona
Sayfa 44
Da`vâ no:120
Konu: Rüşd
Lefkeli Emine Hanım Salim Efendi’nin oğlu olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden
Mehmed Münir Efendi ve ibni Salih Efendi meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî mensûbu
babası Salih Efendi Mehmed Efendi mahzarında âkil bâliğ ve reşîd olub umûrunu bi-nnefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğu cihetle mal-ı mevrûsunun tarafına
teslimini da`vâ vel inkâr Lefkeli Hasan Hilmi Efendi ibni Emin Efendi ve Harid Efendi
ibni Hasan Kara Ağa Efendi şehâdet etmişdir Fi 13 Haziran 914 Lefke
Sayfa 44
Da`vâ no:121
Konu: Alacak
Luricina sâkinlerinden iken bundan iki ay evvel vefât eden Ramazan bin İbrahim
Çamuri’nin veresesi zevce-i menkûhe-i metrûkesi Hadice binti Yusuf ve sulbî evlâdları
dokuz yaşında Ayşe ve sekiz yaşında Şerife ve altı yaşında İbrahim nâm-ı sigara
münhasıra olduğu bi-l-ihbâr mütehakkık olduktan sonra karye-i mezkûreli Muhtar
Yusuf Ağa bin Ali Paça meclis-i şer`de sigarı mezbûruna li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn
olunan mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde 6 Mayıs 1913 tarihlü ve ibtidâî Ağustos 913’e kadar da`vâlu sened ile on
beş lira on sekiz şilin ve bâ defter erzâk esmânından sekiz yüz guruş alacağı olduğunu
da`vâ vel inkâr karye-i mezkûreli Yusuf bin Osman mûcibince şehâdet etmişdir Fi 26
Haziran 914
Sayfa 44
Da`vâ no:122
Konu: Vekâlet
Minare köylü Naim Abdullah yetimesi Meryemin anası Hadice Abdullah meclis-i
şer`de bâ izin şer`î mezbûre Meryeme karye-i mezkûrede iştirâ` eylediğini hane-i malı
ve kahvehane hissesi esmânından makbuzundan mütebâki iki lira iki şilin beş guruş
eytâm sandığından ahza tarafından Yeminzade İbrahim Efendiyi vekîl etmişdir Fi 29
Haziran 914 Hadice Abdullah
Sayfa 44
Da`vâ no:123
Orjinal no 11
Konu: Borç
Luricinalı İbrahim Yusuf müteveffâ-yı mezbûr Ramazanın müddeî merkûm Yusuf
Ağa’ya ber mûcibi sened on beş lira on sekiz şilin ve bâ defter sekiz yüz guruş borcu
olduğunda ikrârına şehâdet etmişdir Fi 6 Teşrîn-i evvel 914
Sayfa 45
Da`vâ no:124
Konu: Alacak
Lefkoşalı Sofokli Misuri meclis-i şer`de Ayaservunolu müteveffâ Hüseyin Onbaşı bin
Ahmed’in eytâmına li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn olunan Mehmed Zeki Efendi
mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 15 Teşrîn-i evvel 913 ve 25 Teşrîn-i
sânî 913 tarihlerinde bey` eylediği burçak ve pamuk çekirdeği esmânı olan cem`an sekiz
yüz şilin dokuz guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Ayaservunolu Mehmed bin Ali
ve Ayaservunolu Ali bin İsmail müteveffâ-yı mezbûrun iş bu müddeî merkûme ciheti
mezkûrdan sekiz yüz yetmiş dokuz guruş borcu olduğuna şehâdet etmişdir Fi 3
Temmuz 1914 şâhidân-ı mezbûran karye-i mezkûre imâmı Ahmed Hilmi Efendi ve
Muhtar Mustafa Hasan ve komisyon a`zâsından Ahmed Hasan’dan bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-ttahlîf el şer`î meblağı mezkûr sekiz yüz yetmiş dokuz guruşun tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrdan edâsına hükmü bâ tenbîh olundu Fi 21 Temmuz 914
Sayfa 45
Da`vâ no:125
Konu: Boşanma da`vâsı
Yenicami mahallesi sâkinelerinden Gülsüm binti Hasan meclis-i şer`de zevci müteallikı
Gönyeli karyeli Ahmed bin Arab Ahmed mahzarında da`vâ ederek mezbûr Ahmed
benim zevci dahilim iken bundan sekiz gün mukaddem talâk-ı selâse ile beni müteallik
etmekle üç İngiliz lirası mihr-i müeccelemi ve iddet nafakası merkûmdan taleb ederim
didik de ol dahi cevabında müddeîyye-i mezbûre zevce-i medhûl bihâsı iken sekiz güne
mukaddem talâk-ı selâse ile tatlîk eylediğini ve mihr-i müecceli olan üç lira zimmetinde
deyni olduğu ikrâr ve i`tirâf etmekle mûcibince mihr-i müeccel mezkûr üç liranın halen
ve iddeti inkızâ`sına değin nafaka ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için takrîr olunan yüz
lirayı hin-i istihkakında müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslim müddeî aleyh mezbûr
Ahmed’e ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 30 Temmuz 914 ve 6 Ramazan 1332
Sayfa 45
Da`vâ no:126
Konu: Alacak
Değirmenlikli Pavli Teofaridi meclis-i şer`de Balıkıtreli müteveffiye Servet Hacı
Ahmed’in eytamına li-ecl-il maslaha vasi ta`yin olunan Mehmed Zeki Efendi
mahzarında müteveffiye-i mezbûr zimmetinde Fi 27 Temmuz 912 tarihlü sened
mûcibince Fi 9 Eylül 913’e kadar da`vâlu bir kıt`a sened ile iki bin altı yüz on iki guruş
alacağı olub hulûl-u va`deden îfâsına kadar yüzde on iki fâizi zam ve ilave edilmek
üzere alacağı olduğunu da`vâ ve sened-i mezkûru ibrâz ve irâe eyledik de müddeî
aleyhin inkârına binâen Lefkoşa’da Ayasofya mahallesi ahâlîsinden Salih Bahaeddin
Efendi ibni Selim Ağa şehâdet etmişdir Fi 31 Temmuz 914 ve Balıkıtreli Mehmed Hacı
Mustafa dahi mûcibince şehâdet edüb şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üş-şahâde
idüklerini Muhtar Kara Hasan Abdullah ve Ahmed Hacı Mustafa’nın ihbârlarıyla
mütehakkık etmişdir Fi 4 Eylül 914
Sayfa 46
Da`vâ no:127
Konu: Vâris isbatı
Eytâm sandığı hesabında 80/1907 numroda mukayyed Madyatlı ademet-ül iktidâr
Rahime binti Hüseyin bundan on iki güne mukaddem vefât ederek verâseti kebîr oğlu
Ali bin Nuri’ye münhasıra olarak başka vârisi olmadığını Matyatlı Mustafa bin Mehmed
ve Matyatlı Halil bin Hüseyin meclis-i şer`de ihbâr etmişlerdir Fi 7 Ağustos 914
Sayfa 46
Da`vâ no:128
Konu: Alacak
Luricinalı Hüseyin bin Süleyman meclis-i şer`de karye-i mezkûreli müteveffâ Ramazan
bin İbrahim Çamuri’nin yetimine li-ecl-il maslaha vasî ta`yîn kılınan mahkeme kâtîbi
Mehmed Zeki Efendi mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 18 Ağustos 1911
tarihlü ve Fi 1 Teşrîn-i evvel 911’e kadar da`vâlu sened mûcibince yedi yüz otuz bir
guruş alacağı olduğunu da`vâ ve müddeî aleyhin inkârına binâen beyâne havâle olunduk
da Fi 18 Ağustos 914 Luricinalı Muallim İsmail Efendi ibni Bekir müteveffâ-yı mezbûr
hayatında sened-i mezkûr mûcibince iş bu müddeî Hüseyin yedi yüz otuz bir guruş
deyni olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi Fi 5 Şubat 915
Sayfa 46
Da`vâ no:129
Konu: Boşanma
Arab köylü Nazife binti Hüseyin meclis-i şer`de zevci dahil Trabezeli Durmuş bin
Mehmed mahzarında merkûm Durmuş ile zevciyet beynimizde kaime iken bundan
yirmi iki gün mukaddem haremimi boşadım diyerek beni tatlîk etmekle tefrîkimi taleb
ederim diyü da`vâ ve müddeî aleyh mezbûr Durmuş cevabında müddeiyye-i mezbûre
Nazife zevce-i menkûhe-i medhûl bihâsı olduğunu ikrâr ve mâ-adâ talâkı mezkûr-ı bi-l-
inkâr mezbûre Nazife el-yevm zevcesi olduğunu beyân etmekle müddeiyyeden
müddeâsına mutâbık beyyine taleb olundu Fi 26 Ağustos 914
Sayfa 47
Da`vâ no:130
Konu: Vakfiye
Lefkoşa kazâsına tâbi` Minareli köylü olub şahsı Lefkoşalı Rıza Efendi ibni Hacı Hasan
Efendi ve Minareli köylü olub Lefkoşa’da sâkin Ahmed bin Hasan ta`rîfleriyle ma`rûfe
Fatma kadın binti Hacı Şakir meclis-i şer`de ber-vech-i âtî vakfına li-ecl-il tescil
mütevelli ta`yîn eylediği oğlu karye-i mezkûreli Molla Hüseyin bin Kasım mahzarında
takrîr-i kelâm ederek Minare köylü 1058 numrolu ve Fi 8 Eylül 1893 tarihlü koçan ile
mutasarrıf olduğum 60/321 numrolu Molla Hüseyin Kasım tarlasında magrûs altı sak
mülk zeytun eşcârımı vakf ve habs edüb şöyle şart ve ta`yîn eylemekle eşcârı
mezkûrenin menfa`at ve tevliyeti hayatta oldukça bana ait olub vefâtımdan sonra oğlum
Molla Hüseyin Kasım mütevelli ola ve ba`dehû evlâd ve evlâdı ve evlâdının batnen
ba`de batnın ekber ve erşedi mütevelli ola ve mütevelli olan zât-ı eşcâr-ı mezkûre
gallesinden senev-i karye-i mezkûrede câmi-i şerîfinde bir mevlidi şerîf kırâât etdirilib
hâsıl olacak âher ve sevâbı kendi rûhumla âbâ ve ecdâd ve ümmehât ve ceddâtımınm
rûhuna ihdâ` oluna ve ba`de vefâtı mevlidi şerîf mesârihimden fazla kalacak gallenin
nısfı mütevelli olacak olan oğlum Molla Hüseyin’e ve diğer nısfı kızım Hadice Hanım
ibnetü Hacı Mahmud Efendi’ye aid ve bunların vefâtında galleden hisseleri kendi evlâd
ve evlâdları beyninde batnen ba`de batnın taksîm oluna diyü vakf ve habs edüb teslim
ile-l mütevelli eyledikten sonra vakıfe-i mezbûre vakf-ı akar İmâm Azem hazretleri
indinde menzile-i âriyetde olduğundan ve İmâm Muhammed indinde vakf-ı menfaat-ı
vakf-ı nefsine şart eylediğinden tamamıyla vakfeden rücû` ve mütevelli dahi İmâm Ebu
Yusuf indinde vakf-ı mücerred vakfet dimekle ve İmâm Muhammed indinde teslim elmütevelli bulunmakla red ve teslimden imtinâ` ile mûterâfiân ve her biri faslı hasmına
tâlibân olduklarında kıbel-i şer`den vakf-ı mezkûrun sıhhat ve lüzumuna hükm olundu
Fi 14 Şevval 1322 şuhûdü’l-hâl Mora imâmı Yusuf Ziyaeddin Efendi Rıza Efendi ibni
Hacı Hasan Efendi ve Ahmed bin Hasan
Sayfa 48
Da`vâ no:131
Konu: Alacak
Ayakebirli müteveffiyan Hacı Ahmed ibni Hacı Mustafa ve Şerife binti Mehmed’in
oğulları olub el-yevm on sekiz yaşında bulunan Cemil meclis-i şer`de takrîr-i kelâm
ederek ben el-yevm on sekiz yaşında ve âkile ve bâliga ve umûrunu rü`yete muktedir
olub karye-i mezkûrede bulunan arazilerimi zirâat etmekde olduğumdan bir re`s
ineğime eş ederek bir öküz iştirâ` edüb tarlalarımı zer` etmek için bir öküz esmânı ile
tohum esmânı olarak ebeveynimden müntakil eytâm sandığında bulunan paramdan
sekiz lira iki şilin beş guruşun tarafıma verilmesi taleb ederim didik de hâl-i mezbûrun
takrîri meşrûhu üzere olduğu karye-i mezkûre muhtarı Hüseyin Ağa Hacı İbrahim ve
Ali bin Hasan ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince merkûm Cemil’e icrâ`-ı
zirâat etmeğe ber-vech-i muharrer bir öküz ve tohum iştirâ` etmek üzere sekiz lira iki
şilin beş guruş verilmesine kıbel-i şer`den izn verildi Fi 16 Eylül 914
Sayfa 48
Da`vâ no:132
Konu: Rüşd
Kuru manastır karyesi ahâlîsinden iken bundan akdem vefât eden Ömer bin Hüseyin’in
sulbiyye kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Nazife Hanım meclis-i şer`de hâl-i
sigarında vasî-i mensûbu anası Havva binti Hacı Mustafa mahzarında âkile ve bâliga ve
reşîde ve umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedire olduğundan bahisle eytâm sandığında
bulunan parasının tarafına teslimini da`vâ ve vasî-i mezbûrun inkârına binâen
Kurumanastırlı Halil bin Mehmed ve Derviş Hacı Ahmed müddeiyye-i mezbûrenin
âkile ve bâliga ve reşîde ve kendi işini bizzât görmeye muktedire olub iâneti vasîden
müstagnî olduğuna bil-muvâcehe ber-nehc-i şer`î isbât eylediler. Fi 18 Eylül 914
şâhidân-ı mezbûran adl ve makbûl-üş-şahâde olduklarını Kurumanastırlı Halil İbrahim
bin İsmail ve Hasan Mehmed meclis-i şer`de ihbâr etmeleriyle mûcibince müddeiyye-i
mezbûrenin rüşdüne ve eytâm sandığında bulunan parasının tarafına verilmesine hükm
ve tenbîh olundu Fi 18 Eylül 914
Sayfa 49
Da`vâ no:133
Konu: Alacak
Abohorlu müteveffâ Halil Efendi ibni Hacı Mehmed Ağa’nın sulbiyye kızı olub bervech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Fatma Hanım meclis-i şer`de vasî-i mensûbu ceddesi
Moralı Havva Hanım Hacı Hüseyin Ağa mahzarında âkile bâliga ve reşîde ve umûrunu
bizzât rü`yete muktedire olub seni dahi yirmiye tecavüz eylediğinden eytâm sandığında
bulunan parasının tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve müddeî aleyhin inkârına binâen
Moralı Hüseyin Ata Efendi ibni Hacı Şükrü ve Mora imâmı Yusuf Ziyaeddin Efendi
ibni Ahmed müddeiyye-i mezbûrenin ber-vech-i muharrer âkile bâliga ve reşîde olub
umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğuna bi-lmuvâcehe ber-nehc-i şer`î şehâdet etmişlerdir Fi 19 Eylül 1914 şâhidân-ı mezbûran
Mora muhtarı Hacı Halil bin Hasan ve komisyon a`zâsından İsmail Hasan ve Zühdü
Arif’den bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr
olunmağın mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi
17 Teşrîn-i evvel 914
Sayfa 49
Da`vâ no:134
Konu: Tereke taksîmi
Kaymaklı Mandrezli müteveffiye Ayşe binti Hacı Osman’ın anası ve vârisi olub şahsı
Kaymaklılı Mustafa bin Mehmed Şah ve Ahmed bin Büyük Hüseyin ta`rîfleriyle
ma`rûfe Fatma binti Hacı Hasan meclis-i şer`de kızı müteveffiye-i mezbûreden ber
mûcib zimmeti kısam hissesine isâbet eden iki lira on şilin iki guruşu müteveffiye-i
mezbûrenin sagîre kızları Meryem ve Zehra Benat Ahmed hibe-i sahihe-i şer`iye ile
hibe ve mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendiye teslim eyledik de ol dahi bi-l
memuriyeye ittihâb ve tesellüm edüb eytâm sandığına irsâl kılınacağı iş bu mahalle-i
şer`î verildi Fi 22 Eylül 914 Fatma Hacı Hasan Kaymaklı Mandrezli
Sayfa 49
Da`vâ no:135
Konu: Hisse bölüşümü
Kaymaklı Mandrezli müteveffiye Ayşe binti Halil’in babası ve vârisi Hacı Osman bin
Hacı Hasan ve zevci Ahmed bin Büyük Hüseyin meclis-i şer`de mevrûseleri
müteveffiye-i mezbûreden ber mûcib zimmeti kısam mezbûr Hacı Osmana müntakil iki
lira on şilin iki guruş hissesini ve mezbûr Ahmede müntakil üç lira on beş şilin iki guruş
hissesini müteveffiye-i mezbûrenin sagîre kızlarını Meryem ve Zehra’ya münâsafeten
hibe-i sahihe-i şer`iyye ile hibe ve eytâm sandığına teslim edilmek üzere mahkeme
kâtîbi Zeki Efendi teslim eyledi didiklerinde ol dahi ittihâb ve tesellüm ve kabul
eylediği kaydı şud 23 Eylül 914 Hacı Osman Hacı Hasan Ahmed Büyük Hüseyin
Sayfa 49
Da`vâ no:136
Konu: Nafaka
Müddeî aliyye Salahi Efendi Lefkoşalı olduğundan binâen husûsu âtî-ül beyânın rü`yeti
Kıbrıs kadılığı cenâb-ı âlîsinden havâle buyurulmağla Lefkeli Eşref Hanım ibnetü Ata
Bey tarafından vekîli şer`isi babası Ata Bey ibni Molla İbrahim meclis-i şer`de
Lefkoşalı İmâm Salahi Efendi ibni Mustafa’nın vekîl-i müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli
Hıfzı Bey ibni Sami Efendi mahzarında mûmâ-ileyh Salahi Efendi feraşından hâsıl ve
zevce-i müteallikası müvekkile-i mezbûre Eşref Hanım’dan mütevellid bir buçuk
yaşında Ahmed Aziz nâm-ı sagîrin nafaka ve kisve bihâ ve sair levâzım-ı zarûriyyesi
için babası mûmâ-ileyh Salahi Efendi üzerine bir meblağı takrîrini vekîli mezbûr Ata
Bey da`vâ ve vekîli mûmâ-ileyh Hıfzı Bey ta`rîfine binâen sagîre-i mezbûrun nafaka ve
kisve bihâ ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için bi-t-terazi babası mûmâ-ileyh Salahi Efendi
üzerine tarihinden itibaren yüz guruş takrîr olunmağla edâya tenbîh olundu Fi 10
Teşrîn-i evvel 914 ve 18 Zilkade 1332
Sayfa 50
Da`vâ no:137
Konu: Nafaka
Kazafanalı Hadice Mustafa tarafından vekîl-i şer`isi babası karye-i mezkûreli Mustafa
bin Salih meclis-i şer`de kızı mezbûrenin zevci gayrı dahil Minareli köylü Mehmed
Salih bin Ali mahzarında mezbûr Mehmed Salih kızım mezbûreye yedi sene evvel üç
bin guruş mihr-i muaccel ve bin yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle akd-ı
nikâh etmiş ise de şimdiye kadar müeccelini îfâ ile dahil olmadığı gibi nafakasını rü`yet
etmediğinden mihr-i muaccelini mezkûru îfâ etmesini ve îfâ ile dahil olarak nafakasını
rü`yet edinceye değin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesini rü`yet etmesini taleb ederim
dedik de mezbûr Mehmed Salih vekîli müddeiyye-i mezbûreye bil-cümle kelimâtı
meşrûhasında tasdîk ve i`tirâf etmeğin mûcibince müvekkile-i mezbûrenin üç bin guruş
mihr-i muaccelini edâya ve îfâ edüb de dahil olarak nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesini
rü`yet edinceye değin nafaka ve kisve bihâ ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için şehri bir
İngiliz lirası îfâya ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 23 Zilkade 332 ve 14 Teşrîn-i evvel
1914
Sayfa 50
Da`vâ no:138
Konu: Rüşd
Defderalı müteveffâ Molla Mustafa bin Hacı Ahmedin sulbî oğlu olub ber-vech-i âtî
rüşdünü iddiâ` eden Musa meclis-i şer`de vasî mensûbu eniştesi Lefkoşalı Salih Efendi
ibni Hacı Hüseyin mahzarında âkile bâliga ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete
kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan emvâlin mevrûsesinin tarafına teslimini
da`vâ ve müddeî aleyh vasî-i mezbûrun inkârına binâen rüşd-ü müddeâsını Yeni câmi
mahallesi sâkinlerinden Derviş bin Hüseyin ve Defderalı Mehmed bin Mustafa müddeî
mezbûrun âkil bâlig ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedir ve vasîye ihtiyacı
olmadığını isbât etmişdir Fi 27 Teşrîn-i evvel 914
Sayfa 50
Da`vâ no:139
Konu: Vekâlet
Şahsı Vasilyalı Yusuf bin Mustafa ve Lefkoşalı Ahmed Remzi bin Kamil ta`rîfleriyle
ma`rûfe Fatma binti Mehmed Ali meclis-i şer`de da`vâ vekîli Paskal Kostandinidi
Efendi mahzarında zevci müteallikı Nidai Hacı Mehmed ağadan beş yüz elli bir guruş
mihr-i müeccelini taleb ve da`vâ ve ahz ve kabz ve mahkeme ve muhâsamaye Paskal
Efendi’yi vekîl ederek ol dahi kabul etdi. Fi 2 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 51
Da`vâ no:140
Konu: Rüşd
Kaymaklılı müteveffâ Mustafa Efendi ibni İsmail’in sulbî kızı olub rüşdünü iddiâ` eden
Zehra meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî-i mensûbu dayısı Lefkoşa sâkinlerinden
Ahmed Ağa ibni Mehmed mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde müteehhile olub
umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğundan eytâm
sandığında bulunan emvali mevrûsesinin tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve vasî-i
mezbûrun inkârına binâen ve rüşd-ü müddeâsını İbrahim Paşa mahalleli Mehmed bin
Bekir ve Abukavuk mahalleli Ahmed Onbaşı bi-l-muvâcehe ber-nehc-i şer`î şehâdet
etmişlerdir Fi 3 Teşrîn-i sânî 912 şâhidân-ı mezbûran Abukavuk mahallesi imâmı
Mehmed Seyid Efendi ve muhtarı Molla Hüseyin Ahmed ve İbrahim Paşa mahallesi
imâmı Hafız Beşir Efendi ve muhtarı Hacı Mustafa Onbaşı’dan bâ varaka-i mestûre
sırren ve alenen lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne hükm ve tefhîm olundu. Fi 13 Teşrîn-i sânî
914
Sayfa 51
Da`vâ no:141
Konu: Nafaka
Luricinalı Emin Dudu binti İsmail meclis-i şer`de zevci dahili karye-i mezkûreli
Mustafa Yusuf Gazi mahzarında da`vâ ederek mezbûr Mustafa Fi 20 Mart 1907 tarihlü
olub meclis-i şer`de ibrâz eylediğim izinnâme mûcibince beni beş yüz bir guruş mihr-i
muaccel ve altı yüz bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak
sekiz aydan berü nafakamı rü`yet etmediği gibi mihr-i muaccelemi îfâ etmediğinden
mezbûr beş yüz bir guruş mihr-i muaccelemi ve nafaka ve levâzım-ı zarûriyyem için
üzerine mikdârı kâfi meblağı farz ve takrîr olunmasını taleb ederim dedik de mezbûr
Mustafa cevabında müddeiyye-i mezbûreyi ol mikdâr mihr-i tesmiyesiyle tezevvüc ve
dahil olduğunu ve mihr-i muaccel mezkûre mukâbil Luricinada 4888 numrolu ve 1
Mayıs 907 tarihli koçan mûcibince bir hane ma` havlının altı sehiminde bir sehimini
mezbûreye bin beş yüz guruş ferâğ eylediğini beyân ve mezkûr koçana meclis-i şer`de
ibrâz olunmağla muaccelden borcu kalmadığını ve karye-i mezkûrede kâin oğlunun
tasarrufunda ve kendi idâresinde bulunan odasına geldiği halde nafakasını rü`yet
edeceğini beyân ve müdâfaa eyledik de müddeiyyenin inkârına binâen beyâna havâle
olundu Fi 4 Teşrîn-i sânî 914 mezbûr Mustafa mezkûr hane hissesini müddeiyye-i
mezbûreye muacceline mahsuben verdiğine hiç şâhidi olmadığını beyân etmekle
müddeiyye-i mezbûre ba`de-t-tahlîf el şer`î beş yüz bir guruşun müddeiyye-i mezbûreye
edâsına ve muacceli mezkûru edâ ile bir mesken-i şer`î ile ibrâz ile iskân ve nafakasını
rü`yet edinceye değin takrîr olunan şehri altı şilini müddeiyye-i îfâya müddeî aleyh
mezbûr Mustafa Çavuş ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 4 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 52
Da`vâ no:142
Konu: Nafaka
Matyatlı Nazime binti Mustafa meclis-i şer`de zevci müteallikı Kadalyondalı Hasan bin
Halil mahzarında da`vâ ederek mezbûr Hasan bundan yirmi ay mukaddem bin bir guruş
mihri muaccel ve beş yüz bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle beni tezevvüc ve dahil
olarak yine iş bu meclis-i şer`de tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir olan mihr-i
mezkûrınca ve iddet nafakamı ve feraşımdan hâsıla ve bundan mütevellide olan ve hâlâ
bi-hakkü`l-rızâ`a ve-l hizâne hicr ve terbiyemde olan dokuz aylık Emine nâm-ı kızının
nafakasını taleb ederim diyü da`vâ etdik de müddeî aleyh mezbûr Hüseyin müddeiyye-i
mezbûreyi ber-vech-i muharrer bi-l cümle kelimâtı meşrûhesinde tasdîk ve i`tirâf
etmeğin mûcibince mihreyni mezkureyn olan bin beş yüz iki guruş meblağı halen ve
mezbûrenin iddeti münkaziye oluncaya değin takrîr olunan yüz elli guruş hini
istihkakında ve sagîre-i mezbûrenin nafaka ve irzâ`iyye ve sair levâzım-ı zarûriyyesi
için takrîr olunan şehri altmış guruş müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslimi müddeî
aleyh Hasan’a ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 4 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 52
Da`vâ no:143
Konu: Nafaka
Falusalu Penbe binti Kamil Efendi meclis-i şer`de zevci dahil karye-i mezkûreli
Mustafa bin Hüseyin Efendi mahzarında da`vâ ederek mezbûr Mustafa bundan
tahminen yedi sene mukaddem mihr-i müsemmâ-i ma`lûme ile zevci dahil olub ancak
üç dört ay tecavüzden nafaka ve levâzım-ı zarûriyyemi rü`yet etmediğinden ve bir
meskeni şer`isi dahi bulunmadığından kendi nafakam ile feraşından hâsıla ve benden
mütevellide üç yaşında Dudu ve kendinin feraşından hâsıl ve benden mütevellid üç
aylık Salahi hâlâ bi-hakkü`l ve-l rızâ` hicr ve terbiyemde olmağla sagîranı mezbûranın
dahi nafaka ve ırzâ`iyye ve sair levâzım-ı zarûriyyelerini mezbûr Mustafa’dan taleb
ederim diyü da`vâ etdik de mezbûr Mustafa müddeiyye-i mezbûreye bi-l cümle kelimâtı meşrûhesinde tasdîk ve i`tirâf etmeğin mûcibince bir mesken-i şer`î tedârik ile zevce
ve evlâdlarını iskân ile nafaka ve levâzım-ı zarûriyyelerini rü`yet edinceye değin zevce-i
mezbûr Penbe’nin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesiyle sagîranı mezbûranın nafaka ve
irzâ`iyesi için mihrine şehri altmış guruşdan cem`an yüz seksen guruş nafaka meblağ
farz ve takrîr olunub meblağı mefrûz mezkûru müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslim
müddeî aleyh mezbûr Mustafa’ya ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 16 Zilhicce 332 ve Fi
5 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 53
Da`vâ no:144
Konu: Nafaka
Elyeli Şerife binti İslam tarafından vekîli şer’îsi babası İslam bin Hüseyin meclis-i
şer`de kızı müvekkilesi mezbûrenin zevci dahil karye-i mezbûreli Hilmi bin Ali
mahzarında da`vâ ederek mezbûr Hilmi müvekkilem ve kızım mezbûre Şerifeyi bundan
altı sene mukaddem bin guruş muaccel ve beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel
tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak ancak mihr-i muaccel mezkûru henüz îfâ
etmediğinden bin guruş muaccelini ve kendi nafakasıyla feraşından hâsıla ve
müvekkilem mezbûreden mütevellide ve hâlâ bi-hakkü`l-hizâne hicr ve terbiyesinde
olan iki buçuk yaşında Sare nâm-ı sagîre kızının nafakasını taleb ederim diyü bi-lvekâle da`vâ ve müddeî aliyye mezbûr Hilmi vekîli müddeiyyenin bi-l cümle iddiâ`sını
bâlâda muharrer olduğu üzere kabul ve i`tirâf etmeğin mûcibince mihr-i muaccel
mezkûr bin guruş müddeiyye-i mezbûreye hâlâ edâya ve ba`de-l îfâ bir meskeni şer`î
tedârik ile zevci ve kızını iskân ve infâk edinceye değin mihrine takrîr olunan şehri
altmış guruşdan cem`an yüz yirmi guruş tarihden itibaren mâh ve mâh müddeiyye-i
mezbûreye edâya mezbûr Hilmi’ye ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 16 zilhicce 332 ve Fi
5 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 53
Da`vâ no:145
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Atiye binti Rüstem meclis-i şer`de zevci müteallikı Gönyeli karyeli Ali bin
Paşa mahzarında takrîr-i kelâm ederek mezbûr Ali bundan evvel dört ay mukaddem yüz
bir guruş mihr-i muaccel ve elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle beni tezevvüc ve
dahil olarak bundan yirmi iki gün mukaddem beni tatlîk etmekle muaccelemi altı şilin
bana nakden ve beş şilin dahi bi-l havâle borcuma îfâ ile tesviye eylemiş ise de elli bir
guruş mihr-i müeccelemi ve iddet nafakamı taleb ederim dedik de mezbûr Ali
cevabında müddeiyye-i mezbûreyi ol mikdâr mihr-i tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olub
yine yirmi iki güne mukaddem tatlîk eylediğini ikrâr ve ol vechle muacceleni îfâ
eylediği gibi müddeiyyenin borcu için ve takrîren te`diyesinden muaccel mezkûr bi-ttenzil yedi buçuk şilin alacağı olduğundan mihr-i müeccel ve iddet nafakasına mahsub
edilmesini beyân eylemiş ve müddeiyye-i mezbûre inkâr etmiş olmağla müddeî aleyhin
müddeiyye-i mezbûrede bir gün alacağı var ise mahkeme-i âidesine mürâcaat etmesi
lazım geldiği tefhîm olunub müddeiyyenin elli bir guruş mihri müeccel ve iddet
nafakası için hin-i istihkakında olmak üzere takrîr olunan yüz guruş ki cem`an yüz elli
bir guruş müddeiyye-i mezbûreye edâ ve teslim müddeî aleyhin ba`de-l hükm tenbîh
olundu Fi 7 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 54
Da`vâ no:146
Konu: Alacak
Vasilyalı Fatma Mehmed Ali tarafından ber-vech-i âtî hususda vekîl-i müseccel-i şer`isi
avkat Paskal Kostantidi Efendi meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûrenin zevci müteallikı
Vasilyalı Nidai bin Hacı Mehmed Ağa ( ki Mahmud ise de iş bu da`vâda müdâfaa ve
muhâkemeye kıbel-i şer`den me`zûn idilmişdir) mahzarında da`vâ ederek mezbûr Nidai
müvekkilem mezbûreye bundan sekiz sene mukaddem beş yüz elli bir guruş mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak mezkûr tarihinden üç dört ay sonra tatlîk
etmekle mihr-i müecceli mezkûru hâlâ edâ etmediğinden taleb ederim diyü da`vâ etdik
de mezbûr Nidai cevabında müvekkile-i mezbûreye sekiz sene mukaddem tezevvüc ve
dahil olarak yine dört ay sonra tatlîk etmediğini ikrâr edüb ancak mihr-i müeccelin
mikdârını bilmediğini beyân etmekle beyâne havâle olundu Fi 12 Teşrîn-i sânî 914 Fi
30 Teşrîn-i sânî 914’e te`hîr olundu Vasilyalı Kerim bin Salih hazır olarak yedi sekiz
sene evvel iş bu müddeî aleyh Nidai müddeiyye-i Fatma Mehmed Ali’yi Vasilyada
câmi-i şerîfde akdı nikâh etdi mihr-i müeccel beşyüz bir veyahud beş yüz elli bir
guruşdan kangısı olduğunu iyi hatırlayamam el-yevm Kırnıda sâkin Behçet Efendi akd-ı
nikâh etdi Fi 30 Teşrîn-i sânî 914 müddeî vekîli Paskal Efendi müddeî aleyh vekîli Hıfzı
Bey muvâcehesinde irâe eylediği Vasilyalı İbrahim bin Ahmed’in şehâdeti bundan sekiz
sene mukaddem Nidai Hacı Mehmed Ağa Fatma Mehmed Ali’ye beş yüz elli bir guruş
mihr-i müeccel ile Vasilya câmi-i şerîfinde akd-ı nikâh eyledi diyü ber-nehc-i şer`î
şehâdet etdi Nidai’nin vekîli kim olduğu hatırımda değildir Fi 1 Kânûn-ı sânî 914
şâhidân-ı mezbûran bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri
ihbâr olunmağın mûcibince beş yüz bir guruş mihr-i müeccelin edâsına hükm ve tenbîh
olundu Fi 16 Rebî-ül-evvel 333
Sayfa 55
Da`vâ no:147
Konu: Alacak
Kalavaçlı Ayşe binti Mehmed meclis-i şer`de zevci müteveffâ Kalavaçlı Aziz bin
Ali’nin veresesinden kebîre kızları Asiye ve Müride mahzarında zevci müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde bin yüz elli bir guruş mihr-i müeccel alacağı olduğundan
terekesinden da`vâ vel inkâr Kalavaçlı Mustafa bin Abdullah müddeiyye-i mezbûreye
müteveffâ-yı mezbûr Aziz bin yüz elli bir guruş mihr-i müeccel ile tezevvüc ve dahil
olub ile-l vefât zevce-i menkûhe-i medhûl bihâsı olduğuna şehâdet etmişlerdir Fi 13
Teşrîn-i sânî 914 Kalavaçlı Ahmed Ağa ibni İsmail müteveffâ-yı mezbûr müddeiyye-i
mezbûreyi bin yüz elli bir guruş mihr-i müeccel ile akd-ı nikâh eylediğini ve ile-l vefât
zevcesi olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet eyledi Fi 23 Teşrîn-i sânî 914 şâhidân-ı
mezbûranın makbûl-üş-şahâde oldukları Kalavaçlı Ahmed Mustafa ve Halil Küçük
Mehmed ihbâr etmeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezbûr bin yüz elli bir
guruşun edâsına hükm olundu Fi 23 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 55
Da`vâ no:148
Konu: Nafaka
Labtalı zâtî ma`rûfe Lütfiye Hanım ibnetü Korkud Mustafa tarafından ber-vech-i âtî
hususda vekîl-i müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli Sadreddin Efendi meclis-i şer`de
müvekkile-i mezbûrenin zevci Labta sâkinlerinden Adem Efendi ibni Hacı Mustafa
Efendi’nin kezâlik ber-vech-i âtî hususda vekîl-i müseccel-i şer`isi da`vâ vekîli Cemal
Efendi mahzarında da`vâ ederek mezbûr Adem Efendi müvekkilem mezbûreye dört bin
guruş mihr-i muaccel ve bin bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle bundan dört sene üç
ay mukaddem tezevvüc ve dahil olub ancak beynehümâda muâmele-i zevciyet vuku`a
gelmediğinden ve mihr-i muaccel mezkûru îfâ etmediğinden ve dört seneden berü dahi
ayru bulunmakda olduğundan nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi için zevci mezbûr Adem
Efendi üzerine mikdârı kâfî meblağı takrîrini taleb ederim diyü da`vâ etdik de vekîli
mûmâ-ileyh Cemal Efendi cevabında müddeiyye-i müvekkile-i mezbûr Lütfiye Hanım
müvekkili Adem Efendi’nin ol mikdâr mihreyn ile tezevvüc ve dahil olub beynehümâda
muâmele-i zevciyet vuku`a gelmediğini ikrâr ve ma-âdâ mihr-i muaccel mezkûru dört
bin guruş müvekkile-i mezbûrenin babası Labtalı Mustafa Korkuda Arif örf ve adeti
beldeye tevfiken bi-t-teslim müvekkile-i mezbûreye irsâl kılındığı cihetle muaccelden
bir güne deyni olmadığını ve Labtada tedârik eylediği mesken-i şer`iyye gelüb sâkin
olarak itâat ve hukûk-u zevciyete mürâât etdiği sûretde nafaka ve levâzım-ı
zarûriyyesini bi-l-müddet rü`yet edeceğini beyân eylemiş ve vekîl-i müddeiyye-i
muaccelin îfâ olduğunu inkâr etmekle beyâne havâle olundu Fi 16 Teşrîn-i sânî 914
vekîli müddeiyye-i ba`de-l istifsâh müvekkilesi Lütfiye Hanım zevci Adem Efendi’ye
nefsini teslim edüb zevcinin adem-i iktidârına binâen muâmele-i zevciyete gayrı
muktedir olduğunu beyân eylemiş ve vekîli müddeî aleyh müvekkili dahil olmamış ise
de zevcesi nefsini teslim etmediğinden muâmele-i zevciyet icrâ` kılınmadığını beyân
eyledi Fi 16 Teşrîn-i sânî 914 ve 27 Teşrîn-i sânî 914’e te`hîr olundu müddeî aleyh
Adem Efendi Cemal Efendiye vekâletden azl ederek mahkeme ve muhâsama ve
müdâfaaya Hıfzı Beyi vekîl ederek ol dahi kabul etdi Fi 28 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 56
Da`vâ:149
Konu: Rüşd
Lefke kasabası sâkinelerinden iken bundan akdem müteveffiye olan Zehra ibnetü
Abdülmütallibin sadriyye oğlu olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Hasan bin
Süleyman meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî mensûbu olan babası kasaba-i mezkûreli
Süleyman bin Mevlüd mahzarında âkile ve bâliga ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs
rü`yete muktedir olduğundan anası müteveffiye-i mezbûreden müntakil eytâm
sandığında bulunan parasının tarafına teslimini da`vâ ve vasî mezbûrun inkârına binâen
müddeî mezbûr müddeâsını kasaba-i mezkûreli Ali Faik Efendi ibni müderris ve
Mehmed Münir Efendi ibni Salih Efendilerle bi-l-muvâcehe ber-nehc-i şer`î isbât eyledi
Fi 19 Teşrîn-i sânî 914 katibi mahkeme Mehmed Zeki şâhidân-ı mezbûran Lefke
muhtarı Hasan Hilmi Efendi ve komisyon a`zâsından Mehmed Behaaddin Efendi’den
bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde oldukları ihbâr olunmağın
mûcibince müddeî mezbûrun rüşdüne hükm olundu Fi 8 Kânûn-ı evvel 914
Sayfa 56
Da`vâ no:150
Konu: Rüşd
Peristeronalı Ömer Hüseyin Katmer Fi 15 Teşrîn-i evvel 914’de vefât ederek zevcesi
Ayşe meddah Aliyi ve kebîre kızı rüşdiyyeyi ve evlâdı yedi yaşlarında Hüseyini terk
eylediği mahkeme-i şer`iyyeye ihbâr olunmuş ve mahkemece tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrun tahrîr ve bey`-i için vaz`-ı yed olunmağla kıyâm edilmiş ise de mezbûr
Hüseyin kebîr ve reşîd olub emvâlini bi-z-zât rü`yete muktedir olduğunu iddiâ` eylemiş
ve Peristeronalı Muslu Hüseyin ve İbrahim bin Ali meclis-i şer`de hazeran olunub
mezbûr Hüseyin âkile ve bâliga ve reşîd olub kendi umûrunu bi-z-zât rü`yete muktedir
olduğunu alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr etmeleriyle mûcibince tereke-i müteveffâ-yı mezbûre
vaz`-ı yed edilmeyerek bi-z-zât kendi idârelerine terk olunmuşdur Fi 20 Teşrîn-i sânî
914
Sayfa 56
Da`vâ no:151
Konu: Alacak
Kalavaçlı Halil bin Küçük Mehmed meclis-i şer`de Kalavaçlı müteveffâ Aziz bin
Ali’nin veresesinden zevcesi Ayşe Mehmed ve kebîre kızları Asiye ve Müride
mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 1 Ağustos 914 tarihlü ve bir sene
da`vâlu sened mûcibince yedi yüz elli guruş ve Fi 10 Kânûn-i sânî 914 tarihlü olub
ibtidâî ağustos 914’e kadar da`vâlu sened ile iki yüz otuz bir buçuk guruş ki cem`an
dokuz yüz otuz yedi guruş alacağım olmağla terekesinden taleb ve da`vâ ve müddeî
aleyhin inkârlarına binâen Kalavaçlı Ahmed Ağa ibni İsmail müteveffâ-yı mezbûrun iş
bu müddeî Halil’e 1 Ağustos 914 tarihlü ve ibtidâî ağustos 915’e kadar bir kıt`a sened
ile yedi yüz elli guruş borcu olduğunu ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi Kalavaçlı Mehmed
bin Halil müteveffâ-yı mezbûrun bir kıt`a sened ile ibtidâî Ağustos 915’e kadar da`vâlu
yedi yüz altı guruş borcu olduğuna kezâlik ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi Kalavaçlı
Yakub bin Ömer ve müteveffâ-yı mezbûrun Fi 10 Kânûn-i sânî 914 tarihlü sened ile
ibtidâî ağustos 914’e kadar da`vâlu iş bu müddeî iki yüz otuz bir buçuk guruş deyni
olduğunu ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi Kalavaçlı Halil İbrahim bin Ahmed iş bu
müddeiyye-i müteveffâ-yı mezbûrun ibtidâî ağustos 914’e kadar da`vâlu bir kıt`a sened
ile iki yüz otuz bir buçuk guruş deyni olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet etdi. İş bu dört
şâhid adl ve makbûl-üş-şahâde olduklarını karye muhtarı Mustafa bin Abdullah ve
karye mezkûre ahâlîsinden Ahmed bin Mustafa ihbâr etmeleriyle mûcibince ba`de-ttahlîf el şer`î otuz yedi guruş fâiz bi-t-tenzil dokuz yüz guruş yani beş lira tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına ba`de-l hükm tenbîh olundu 23 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 57
Da`vâ no:152
Konu: Alacak
Lefkoşalı ve Doktor Behiç Bey ibni Hasan Nesib Bey meclis-i şer`de Abohorlu
müteveffiye Refiye Hanım ibnetü Salihin veresesinden anası Kezban Hâtûn
muvâcehesinde müteveffâ-yı mezbûre zimmetinde ücreti tedâvi ve muâlece esmanından
iki lira dört şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Abohorlu Mehmed Salih bin Kara
Mustafa ve Salih Hacı Mehmed ber-nehc-i şer`î isbât edüb makbûl-üş-şahâde idükleri
lede-l-tezkiye mütehakkık olduktan sonra ba`de-t-tahlîf el şer`i meblağı mezbûrun
tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm oluundu Fi 26 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 57
Da`vâ no:153
Konu: Rüşd
Kömürcülü Zehra Sadık’ın sadrı oğlu olub bu kere rüşdünü iddiâ` eden Rıfat bin
Mehmed meclis-i şer`de vasîsi emmisi Kömürcülü Mustafa bin Sucu Hüseyin
mahzarında âkil ve bâlig ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir iâneti vasîden
müstagnî olduğundan emvâlinin tarafına teslimini da`vâ vel inkâr Ağırdalı Molla
Hüseyin bin Hasan ve Kömürcülü Ahmed bin Hacı Mustafa Çomun müddeî mezbûrun
âkil bâlig ve reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî
olduğuna ber nehc-i şer`i bi-l-muvâcehe şehâdet eylediler Fi 8 Kânûn-ı evvel 1914
şâhidân-ı mezbûran Kömürcü muhtarı Hüsnü bin Hüseyin ve a`zâdan Mehmed Efendi
Hacı Mustafa Efendi ve Ağırdağ karyesi muhtarı Mehmed Salih bin Hacı Mustafa
a`zâsı Ahmed Çırak Hüseyinden bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üşşahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeî mezbûrun rüşdüne hükm ve teblîğ
olundu Fi 18 Kânûn-i evvel 914
Sayfa 57
Da`vâ no:154
Konu: Boşanma
Lakadamyalı Rahime binti Mehmed meclis-i şer`de zevci dahil Ağırdalı Mehmed Emin
bin Osman mahzarında mezbûr Mehmed Emin beni on bir İngiliz lirası mihr-i muaccel
müteveffâ ve beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil
olarak ancak mezkûr Ağırda karyesinde beni iz`âc etmekde olduğundan beynimizde
muâşeret gayrı mümkün olmağla karye-i mezkûreden infisâl etmemle nafaka ve
levâzım-ı zarûrîyyemi rü`yet etmesin diyü da`vâ ve müddeî aleyh mezbûr Mehmed
Emin müddeiyye-i mezbûre ol mikdâr mihreyni tesmiyesiyle zevce-i medhûl bihâsı
olduğunu ikrâr ve iz`âc eylediğini inkâr ederek karye-i mezkûrede evvelce ikâmet
eyledikleri mesken-i şer`i olan hanesine gelmesini teklif beyân ve gıbb-es sual zevce-i
mezbûre karye-i mezkûredeki hanesine gitmekden imtinâ` etmekle nafaka lazım
gelmediği tenbîh olundu Fi 12 Kânûn-ı evvel 914
Sayfa 58
Da`vâ no:155
Konu: Ağırlık ikrârı
Varakadan nakil olundu
Müddeiyye vekili Sadreddin Efendi müddeî aleyh vekili Hıfzı Bey hazır olarak müddeî
aleyhin ikame eylediği Ortaköylü Yorgancı İbrahim bin Halilin şehâdeti-ben
yorgancıyım mart 911 içinde Labtada idim müddeiyyenin babası Korkud dayı beni
kızının cehazını hazır etdirmek için aradığında acele ederek ben damadım Adem
Efendi’den ağırlığı aldım tiz hazır edeceğiz diyerek kızı müvekkile-i mezbûrenin
ağırlığı aldığını ikrâr etdi muaccelin mikdârı ne kadar olduğunu bana söyledi Labtalı
Mustafa bin Hüseyin’in şehâdeti bundan üç buçuk sene mukaddem müddeiyyenin
babası Labtalı Korkud Mustafadan istedim yirmi iki lira kızının ağırlığını damadı Adem
Efendi’den aldığını beyan eder idi ve bu vechle şehâdet ederim Fi 27 Teşrîn-i sânî 914
Sayfa 58
Da`vâ no:156
Konu: Mesken tedariği
Mezbure Letife Hanımın vekili Sadreddin Efendi Adem Efendi’nin vekili Hıfzı Bey
muvâcehesinde müvekkilesi Adem Efendi’ye mesken-i şer`î tedârik eylediği halde itâat
ve hukuk-u zevciyete mürâât edeceğini ve aksi halde nafaka bedeli takdîrini taleb etmiş
ve Hıfzı Bey dahi kabul etmekle 30 Temmuz 915 tarihine kadar mesken-i şer`î tedârik
ile mahkemede hazır bulunmaları için te`hîr olundu Fi 16 Temmuz 915 tarafeyn
vekilleri Sadreddin Efendi ve Hıfzı Bey hazır olub bir mesken-i şer`i tedâriği için
tarafının muvafâkatıyla Fi 16 Ağustos 915 tarihine te`hîr olundu Fi 30 Temmuz 915
Sayfa 58
Da`vâ:157
Konu: Nafaka
Müddeî vekîli Sadreddin Efendi müddeî aleyh Adem Efendi ile vekîli Hıfzı Bey hazır
oldu müddeî aleyh Adem Efendi henüz bir mesken-i şer`î tedârik edemediğini çünkü
Labtada muallimlikden infisâl eylediği cihetle Kıbrıs’da kangi karyeye muallim ta`yîn
olunub giderek sakin olacağını bilmediğini ve kangi karyeye muallim ta`yîn olunarak
oraya gitdiğinde orada bir mesken-i şer`î tedarik edeceğini beyân eyledi mezbûr Adem
Efendi’yi bir mesken-i şer`î tedârik ile zevcesi müvekkile-i mezbûreyi iskân ve infâk
edinceye değin nafaka ve kisbe bihâ ve sair levazımı zarûriyyesi için yevmi yarım
şilinden şehri on beş şilin nafaka bedeli farz ve takrîr olundu Fi 5 Şevval 1333 ve Fi 16
Ağustos 915
Sayfa 58
Da`vâ no:158
Konu: Mesken tedâriğinin beyânı
Müddeiyye vekîli Sadreddin Efendi müddeî aleyh Adem Efendi hazır oldular Adem
Efendi Arab Ahmed mahallesinde bir mesken-i şer`î tedârik etdiğini beyân eylemiş ve
mahkeme katibi Zeki Efendi tarafeyn ile i`zâm olunub lede-l muayene hane-i mezkûr
mesken-i şer`î olduğunu inhâ` ve Sadreddin Efendi dahi kabul ederek menzil-i
mezkûrun miftahı Sadreddin Efendi’ye teslim olunmuş ve müvekkilesi mezbûrenin
menzil-i mezkûre gelüb sâkine olarak zevcine itâatına ve hukuk-u zevciyete mürââtına
tenbîh olunduğu ve nafaka muktedirenin iskat edildiği tefhîm olundu Fi 26 Ağustos 915
Sayfa 59
Da`vâ no:159
Konu: Rüşd iddiâ`sı ve hisse talebi
Gönyelili Ali bin Hüseyin Amcanın sulbi oğulları olub rüşdlerini iddiâ` edenler Ömer
ve Hüseyin meclis-i şer`de hal-i sigarlarında vasî-i mensûbları Amcaları Gönyelili Hacı
Yusuf bin Hüseyin Amca mahzarında da`vâ ederek biz âkil ve bâliğ ve reşîd olub
umûrumuzu bi-n-nefs rüyete muktedir ve iâneti vasiden müstagnî olduğumuz cihetle
eytâm sandığında bulunan hissemizi ve li-ebeveyn karındaşımız Mehmed bundan bir
buçuk sene mukaddem vefât ederek verâseti anamız Emine binti Hacı Ömer ile bizlere
münhasıra olduğu cihetle mezbûr Mehmedin dahi kezâlik eytâm sandığında bulunan
parasından hisselerimizi taleb ederiz diyü da`vâ ve müddeî aleyhin inkârına binâen
Gönyelili Veli bin Hacı Hasan müddeiyan mezbûran âkil bâliğ ve reşîd olub umûrlarını
bi-n-nefs rü`yete kadirler ve iâneti vasiden müstagnidirler li-ebeveyn karındaşları
Mehmed bundan bir buçuk sene evvel vefât ederek verâseti anaları Emine Hacı Ömer
ile li-ebeveyn karındaşları mezbûran Ömer ve Hüseyine münhasıradır diyü edâ-yı
şehâdet etmişdir Gönyelili Ahmed bin Hüseyin dahi müddeilerin âkil bâliğ ve reşîd olub
umûrlarını bi-n-nefs rü`yete kadirler ve iâneti vasiden müstagnî olduklarına ve
karındaşları Mehmed bundan bir buçuk sene evvel vefât ederek verâseti anaları Emine
binti Hacı Ömer ile li-ebeveyn er karındaşları mezbûran Ömer ve Hüseyine münhasıra
olduğuna ber nehc-i şer`î şehâdet etmişlerdir Fi 14 Kânûn-ı evvel 1914 şâhidân-ı
mezbûran Gönyeli muhtarı Molla Veli Ali ve a`zâdan Molla Ahmed Hüseyin’den bâ
varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mücîbince müddeiyan mezbûranın rüşdlerine ve müteveffâ Mehmedin verâseti anası
Emine Hacı Ömer ile müddeiyan mezbûrana münhasıra olduğuna ba`de-l-hükm tenbîh
olundu Fi 22 Kânûn-ı evvel 1914
Sayfa 59
Da`vâ no:160
Konu: Vasî ta`yîni
Labtalı Mustafa bin Kamil Efendi mecnûn olub elyevm Darülşifada bulunduğundan
umûrunun rü`yetine ve emvâlinin hıfz ve hırâsetine bir vasî ta`yîni lazım olub ve
mecnûn-ı merkûmun kebîr oğlu Salih Efendi umûr-u vesâyeti mezkûreyi ifaya ehl
olduğu Labtalı Mustafa bin Mehmed ve Süleyman bin Şakirin ihbarlarıyla mütehakkık
olmağın mücîbince mecnûn mezbûrun emvâlini hıfz ve hırâsete ve umûr-u lazımesini
rü`yete oğlu mezbûr Salih vasî ta`yîn olunarak ol dahi vesâyeti mezkûreyi kabul eyledi
Fi 14 Kânûn-ı evvel 914
Sayfa 60
Da`vâ no:161
Konu: Rüşd ve tereke
Dizdar köylü Ayşe Abdullahın kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden Latife binti
İbrahim meclis-i şer`de mahkeme kâtîbi olub tereke-i mezkûreye bi-l-me`mûriyye vaz`iül-yed bulunan husûs-ı ati-ül-beyânda husûmeti rey olmayan Mehmed Zeki Efendi
mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olunan umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedire ve
iâneti vasîden müstagnîye olduğundan eytâm sandığında bulunan parasının tarafına
teslimini da`vâ ve müddeî aleyhin rüşd-ü müddeâsını inkârına binâen İplik Pazarı
mahallesi sâkinlerinden Hacı Safvet Efendi ibni Hacı Mustafa Efendi ve Dalili Kamil
Ağa bin Hacı Ömer müddeiyye-i mezbûrenin âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bin-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğuna ber nehc-i şer`i bi-lmuvâcehe şehâdet eylediler Fi 3 Kânûn-ı evvel 914 şâhidi mûmâ-ileyh Hacı Safvet
Efendi İplik Pazarı imâmı Ahmed Hamdi Efendi ve muhtarı Molla Hüseyin bin
Mehmed Ali’den ve mezbûr Kamil Ağa Dali karyesi imâmı Ali Rıza Efendi ve a`zâdan
Ali Hüseyinden (muhtarın mihr-i resmiyesi dahi mensûh olduğu ) bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyyei mezbûrenin rüşdüne ba`de-l hükm teblîğ ve tenbîh olundu Fi 18 Kânûn-ı evvel 914
Sayfa 60
Da`vâ no:162
Konu: Hisse talebi
Ayaservunolu Rahime binti İbrahim meclis-i şer`de müteveffiye kızı Emine’nin zevci
metrûku Yusuf bin Hasan mahzarında da`vâ ederek mezbûr Yusuf kızım müteveffiye
Emine binti Ahmed’in zevci dahili iken bundan on dört sene mukaddem vefât etmekle
zimmetinde mütekarrir olan beş yüz bir guruş mihr-i müeccelesinden hisseme isâbet
eden meskeni üç buçuk guruş süds hissemi taleb ederim diyü da`vâ etdik de mezbûr
Yusuf cevabında müddeiyye-i mezbûre zevcesi müteveffiye Emine’nin anası olduğunu
ve mezbûre on dört sene mukaddem vefât eylediğini ve mihr-i müeccelini beş yüz bir
guruş olduğunu ikrâr edüb ancak müteveffiye-i mezbûrenin mihr-i müeccel
metrûkesinden müddeiyye-i mezbûre ile on üç sene evvel yedi adet keçi üzerine sulh
olarak mezkûr kimselere teslim eylediğini binâen-aleyh mihr-i müeccel ve tereke-i
müteveffiye-i mezbûreden müddeiyye-i mezbûreye bir güne deyni olmadığını beyân ve
müdâfaa eyledik de müddeiyye-i mezbûrede tarih-i mezkûrde kabz eylediği yedi keçi
müteveffiye-i mezbûrenin terk eylediği keçilerden hissesine isâbet eden olub mihr-i
müeccel şemvâli olmadığını beyân etmekle müddeî aleyhden müdâfaasına mutâbık
beyyine taleb olundu 28 Kânûn-ı evvel 914’e te`hîr olundu Fi 21 Kânûn-ı evvel 914
müddeî aleyh Yusuf müdâfaasına mutâbık bir şâhidden mâ-adâ hiç şâhid olmadığını
beyân ve müddeiyyenin tahlîfine taleb olmağla mezbûre Rahime ba`de-t-tahlîf el şer`i
meblağı mezkûr seksen üç buçuk guruşun edâsına hükm ve tenbîh olundu Fi 28 Kânûn-ı
evvel 914 ve Fi 11 Safer 1333
Sayfa 61
Da`vâ no:163
Konu: Vasî ta`yîni
Lefkeli müteveffâ Raif Efendi ibni Hasan Efendi’nin sagîre kızı Ayşe’nin tesviye-i
umûruna bir vasî ta`yîn lazım olub sagîre-i mezbûrenin anası Misli Hanım ibnetü Hacı
Adem Efendi umûr-u vesâyeti mezkûreyi îfâya asl olduğu Lefkoşalı Emin Efendi ibni
Hacı Mustafa ve Hüseyin Efendi ibni Mehmed Ağa’nın ihbârlarıyla mütehakkık
olmağın sagîre-i mezbûrenin vakt-i rüşd-ü sedâdına değin tesviye-i umûruna ve
emvâlini hıfz ve hırâsete kıbel-i şer`den anası mezbûre Misli Hanım vasî ta`yîn
olunarak ol dahi ba`de-l makbûl vasîyye-i mezbûre talebiyle sagîre-i mezbûrenin nafaka
ve kisve bihâ ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için iş bu tarihden itibaren kadri ma`rûfe
olduğu mezbûran muhzırların ihbârlarıyla mütehakkık olmağın şehri iki İngiliz lirası
farz ve takrîr olundu Fi 28 Kânûn-ı evvel 914 ve Fi 11 Sefer 1333
Sayfa 61
Da`vâ no:164
Konu: Mütevelli ta`yîni (tereke)
Balıkıtre karyesi sâkinlerinden iken vefât eden Salih Behaaddin Efendi ibni Selim
Ağa’nın sulbî kebîr oğlu Bahir Efendi ve sulbîyye-i kebîre kızı ve Sabiha Hanım gaib
an-il beled bulunduklarından babaları müteveffâ-yı mezbûreden müntakil mallarının
idâre ve muhâfazası için kayyum ta`yîni lazım olub ve mezkûr yetimlik umûrunu
idâreye enişteleri Mustafa Efendi ibni Mehmed Ali ehl olduğu Lefkoşalı Hakkı Efendi
ve Rafet Efendi ebnan Hacı Kamil Efendi’nin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince gaiban-ı mezbûrana mezbûr Mustafa Efendi kayyum ta`yîn olunarak ol dahi
kabul eyledi Fi 25 Safer-ül hayr 1333 ve Fi 11 Kânûn-i sânî 915
Sayfa 61
Da`vâ no:165
Konu: Nafaka
Kaymaklılı Ahmed Ağa ibni Hüseyin meclis-i şer`de sulbî kebîr oğulları Eğlence
karyesinde sâkinler Hasan ve Aziz mahzarlarında fakîr ve ihtiyâr olub kâru kisbe ademül muktedire olduğundan oğulları mezbûran ile Kaymaklı’da sâkin Mehmed’den nafaka
ve levâzım-ı zarûriyyesi için iş bu tarih takrîrini taleb ve da`vâ ve mezbûranın
tasdîklerine binâen merkûm Ahmed Ağa’nın nafaka ve kisve bihâ ve sair levâzım-ı
zarûriyyesi için iş bu tarih-i cihetden itibaren mezbûran Hasan ve Aziz üzerlerine şehri
otuz guruş meblağı takdîr olunub diğer oğlu Mehmed’in huzuruyla üzerine nafakadan
hisse-i takrîri için te`hîr olundu Fi 26 Safer 1333 ve Fi 12 Kânûn-i sâni 915 merkûm
Mehmed dahi hazır olub edâ-ı vak`-i kendisine tefhîm olunduk da kabul ve tasdîk
etmekle mezbûr Mehmed üzerine şehri otuz guruş takdîr olundu Fi 26 Safer 333 ve Fi
13 Kânûn-ı sânî 915
Sayfa 61
Da`vâ no:166
Konu: Nafaka
Lefkonuklu Ayşe binti Halil zevci müteallikı Kırnı karyesinde sâkin Ali Osman bin
Mustafa’dan bir yaşında Mustafa’nın nafakasını da`vâ edeceği cihetle fakîr olub serveti
on liradan dûn olduğunda mezkûr da`vânın meccânen ta`kîb olunmasını taleb eylemiş
ve Lefkonuklu Mustafa bin Mehmed ve Lefkonuklu Hüseyin Niyazi Efendi ibni
Mehmed meclis-i şer`de ol vechle mezbûrenın fakîre olub serveti on liradan dûn
olduğuna şehâdet etmeleriyle mûcibince mezkûr da`vânın meccânen ta`kîbine emr
verilmişdir i`lâmının dahi meccânen i`tâ`sına karar verilmişdir Fi 7 Mayıs 915 ve Fi 15
Kânûn-ı sânî 915
Sayfa 62
Da`vâ no:167
Konu: Nafaka
Piroili Fatma binti İbrahim meclis-i şer`de zevci dahil Piroili Ahmed bin Arif
mahzarında mezbûr Ahmed bundan yirmi üç sene mukaddem mihr-i müsemmâ-i
ma`lûme ile tezevvüc ve dahil olarak zevciyet beynimizde kaime iken on üç aydan berü
nafakamı rü`yet etmediğinden nafaka ve levâzım-ı zarûriyyem için üzerine mikdâr-ı
kâni meblağı takrîr olunmak matlıbumdur diyü da`vâ etdik de ol dahi cevabında
müddeiyye-i mezbûre tarihi mezkûrden beru zevce-i medhûl bihâ`sı olduğunu ve ancak
on üç aydan berü kendi hanesinden firâr eylediği cihetle nafakasını rü`yet etmediğini
beyân eylemiş ve müddeiyye-i mezbûre bir mesken-i şer`i tedârik eylediği halde
zevcenin hanesine gideceğini beyân eylemiş olmağla tarafeyn müddeiyye-i mezbûrenin
el-yevm sâkin olduğu hanenin kirası zevci tarafından verilerek orada ikisi sâkin olub
nafakasını rü`yet etmek üzere muvâfakat etmişlerdir Fi 21 Kânûn-ı sânî 915
Sayfa 62
Da`vâ no:168
Konu: Nafaka
Lefkonuklu Ayşe binti Halil meclis-i şer`de zevci müteallikı Kırnı karyesinde sâkin Ali
Osman bin Mustafa muvâcehesinde merkûm ile zevciyet beynimizde kaime iken
feraşından hâsıl ve benden mütevellid hâlâ bi-hakkü`l-hizâne ve-l rızâ`a hicr ve
terbiyemde olan beş aylık Mustafa nâm-ı sâgiran-ı irzâ`iye ve nafaka ve sair levâzım-ı
zarûriyyesi için üzerine mikdârı kâfî nafaka takdîrini taleb ve da`vâ etdik de müddeî
aleyhin tasdîkine binâen sagîri mezbûran irzâ`iye ve nafaka ve sair levâzım-ı zarûriyyesi
için babası mezbûr Ali Osman üzerine şehri sekiz şilin meblağı farz ve takrîr olundu Fi
21 Kânûn-ı sânî 915 ve Fi 6 Rebî-ül-evvel 333
Sayfa 63
Da`vâ no:169
Konu: Nafaka talebi
Labtalı Nafia Hanım ibnetü Mehmed Müderris Efendi tarafından ber-vech-i âtî hususda
vekili müseccel-i şer`isi olub gayrıyı dahi tevkîle me`zûn olan babası mezbûr Mehmed
Müderris Efendi ibni Mustafa Efendi tarafından kezâlik ber-vech-i âtî hususda
muhâkeme ve muhâsamaya vekil eylediği da`vâ vekili Cemal Efendi ibni Hacı Niyazi
Efendi meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûrenin zevci müteallikı Girneli zabtiye 1153
numroda mukayyed Yusuf Onbaşı ibni Mustafa mahzarında da`vâ ederek mezbûr Yusuf
Onbaşı müvekkilem mezbûreye bâkire iken bundan takriben dokuz buçuk ay
mukaddem yirmi lira mihr-i muaccel ve on lira müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil
olarak yine bundan üç buçuk ay mukaddem tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir
mihreyn-i mezkûreyn olan otuz lira ile merkûmun feraşından hâsıl batnında mütebeyyin
hamile dahi olmağla vaz`-ı haml ile iddeti münkaziyye oluncaya değin nafaka ve
levâzım-ı zarûriyyesi için üzerine mikdârı kâfî meblağı takdîrini taleb ederim diyü da`vâ
etdik de mezbûr Yusuf Onbaşı cevâbında müvekkile-i mezbûreye ol mikdârında yirmi
lira muaccel ve on lira müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak üç buçuk ay evvel
tatlîk eylediğini ve müteallikasının hamlini ikrâr ve i`tirâf ederek mihr-i muaccel
mezkûr yirmi lirayı (müvekkile-i mezkûre bakir olduğu cihetle) babası mezbûr Mehmed
Müderris Efendiye ol tarihde îfâ eylediğini ve mihr-i müeccel mezkûr on lira
zimmetinde deyni olduğunu beyân etmekle müvekkile-i mezbûrenin on lira mihr-i
müeccelinin edâsına hükm olunarak müvekkile-i mezbûrenin vaz`-ı haml ile iddeti
münkaziyye oluncaya değin nafaka ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için merkûm Yusuf
Onbaşı üzerine yevmi yarım şilin meblağı farz ve takrîr olundu mihr-i muaccelin îfâ
olunduğunu yani babası mezbûr Mehmed Müderris Efendiye te`diye olunduğunu
külliyen inkâr etmeleriyle beyâne havâle olundu Fi 19 Şubat 915 müddeî aliyyenin
beyân eylediği şâhidlerin esâmîsi Labtalı Ahmed Bilal Molla Hüseyin Salih, Mehmed
Salih olub hini akdde meclis-i mezkûrde cemâât huzurunda muaccelini aldığını ikrâr
eylemişdir Fi 5 Mart 915 tarihine te`hîr olundu 11 Mart 915’e te`hîr olundu Fi 2 Mart
915 Fi 5 Nisan 915’e tehir olundu tarafeyn hazır olub müddeî aliyye şâhid getirmek
üzere te`hîr taleb etmekle Fi 22 Nisan 915 tarihine te`hîr olundu Fi 5 Nisan 915
Sayfa 63
Da`vâ no 169’un devamı
müddeî vekili Cemal Efendi ile müddeî aliyye Yusuf Onbaşı meclis-i şer`de hâsıl
olunarak müddeî aleyhin ikame eylediği Labtalı Ahmed bin İbrahim Bilalin şehâdeti
ben akdde Yusuf Onbaşının vekili idüm bir seneye karibdir Labtada Nafia Hanım ile
Yusuf Onbaşının akd-ı meclisinde müvekkilenin babası Mehmed Müderris Efendi cihaz
eşyasını irâe ile bunlar kızımındır ağırlığa dair bir şey söylenmedi Müddeiyye vekili
Cemal Efendi
Şilin
lira
3
dolab 1
10
1
boru 1
5
1
kanepe 2
15
5
beş lira on beş şilin kıymetinde mezkûr eşyaları Yusuf
Onbaşı iştirâ` edüb el-yevm müddeiyye yedinde olduğundan muacceli mahsuben
tenzilini kabul eylediğini beyân eyledi Fi 22 Nisan 915 müddeî aliyye Yusuf Onbaşı ile
müddeiyye vekili Mehmed müderris Efendi Girne’de ma`kud meclisde hazır oldular
müddeiyye vekili balâda Mehmed beş lira on beş şilinden mâ-adâ dört lira beş şilin
mukabilinde Yusuf eşya aldıklarını kabul ve mütebâki on lirayı taleb eder Yusuf
Onbaşıya müteaddid defalar şâhid ikamesi için mehl verildiği halde ikame-i bey`ineden
izhâr âciz ederek bi`t-taleb mezbûr Mehmed Müderris Efendi ba`de-t-tahlîf el şer`i
meblağı mütebâki mezbûr on liranın edâsına hükm olundu ve tarafına teblîğ olundu Fi
21 Haziran 915 mezbûr Mehmed Müderris Efendi kızı mezbûre vaz-ı haml ederek
Mehmed Ratıb tesmiye olunmuş ve haml nafakasını sagîri mezbûrun irzâ`iye ve nafaka
ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için takrîrini taleb etmekle ba`de-t-tasdîk mezbûr on beş
şilinin “haml nafakasını bilâ iskât” sagîri mezbûrun irzâ`iyye ve levâzım-ı zarûriyyesi
için mezbûr Yusuf Onbaşıya takrîr olunub tefhîm olundu Fi 21 Haziran 915
Sayfa 64
Da`vâ no:170
Konu: Borçların ödenmesi
Girne kazâsına tâbi` Yorgoz karyesi sâkinlerinden iken bundan akdem vefât eden Hasan
bin Hacı Ali’nin sadrı sagîr oğlu Ali ve sadriyye sagîre kızları Gülsüm ve Münisenin
vasî mensûbları karye-i mezkûre ahâlîsinden emmileri Mustafa bin Hacı Ali’nin bervech-i âtî hususda vekili olduğu karye-i mezkûre ahâlîsinden Fatma bin Halil ve
Mehmed bin Ahmedin meclis-i şer`de şehâdetlerinden ve karye-i mezkûrde Muhtar
komisyon a`zâsından musaddıkı merkûm Mustafa’nın imzasıyla mümzâ-ı varid olan
varakadan mütebeyyin olan karye-i mezkûre ahâlîsinden İbrahim Ağa ibni Halil meclis-
i şer`de takrîri kelâm ederek müteveffâ-yı mezbûrun bazı kimselere on sekiz lira kadar
düyûnu mütehakkıkası olub karye-i mezkûrede 2010 ve 2011 kapu numrolu iki kıt`a
koçan ile müteveffâ-yı mezbûrdan veresesine müntakil iki dönüm tarlanın 24/36
sehimini vârisi kibar ile ma`an talibine ferâğ ederek alınacak bedelinden deyn-i mezkûr
te`diye olunmak haklarında enfa` olmağla ol vechle vasî-i mezbûr Mustafa’ya izin
verilmek matlıbumdur diyü bi-l-vekâle beyân etmekle hâl vekili mezbûrun takrîr-i
meşrûhu üzere olduğu mezbûran Kazım ve Mehmedin ihbârlarıyla tahkik olmağın
mûcibince sigarı mezbûrenin ber vech-i muharrer hisselerini vârisi kibar hisseleriyle
ma` bedel misliyle âhere ferâğa ve muâmele-i lazımesini icrâya ve bedelini ahz ile
müteveffâ-yı mezbûrun düyûn-ı müsbetesini îfâya vasî-i mezbûr Mustafa’ya izn verildi
Fi 19 Temmuz 1915
Sayfa 64
Da`vâ no:171
Konu: Mal paylaşımı
Balıkıtre karyesi ahâlîsinden Ahmed bin Mustafa’nın sulbî murahık oğlu Osman’ın
tesviye-i umûruna ve karye-i mezkûrede kâin olub babası merkûmun kendisine iştirâ`
eylediği bir hırman hissesini hissedaran saire taksime bir vasî nasb ve ta`yîni lazım
olduğu umûr-u vesâyet-i mezkûreye îfâya babası merkûm Ahmed bin Mustafa’nın ehl
idüğü Lefkoşalı Mehmed Münir Efendi ibni Akil Efendi ve Balıkıtreli Mustafa bin
Osman’ın ihbârlarıyla ind-el-şer`ül enver mütehakkık olmağın mûcibince murâfık-ı
mezbûrun tesviye-i umûruna ve hırman hissesini hissedaran saire ile kısmet-i âdile ile
taksime mezbûr Ahmed Ağa kıbel-i şer`den vasî ta`yîn olunarak ol dahi kabul eyledi Fi
8 Rebî-ül-âhır 1333
Sayfa 64
Da`vâ no:172
Konu: Nafaka
Elyeli Huriye binti Ali Efendi meclis-i şer`de zevci dahili Elyeli olub Kaymaklı
karyesinde sâkin Abdülaziz bin Kamil mahzarında da`va ederek mezbûr Abdülaziz
bundan takriben on buçuk mah mukaddem iki bin guruş mihr-i muaccel ve bin bir guruş
mihr-i müeccel tesmiyesiyle beni tezevvüc ve dahil olarak altı mahdan beru beni bilâ
nafaka Elyede bırakub Kaymaklı karyesine geldiğinden iki bin guruş mihr-i muaccelemi
îfâ ve ba`de-l îfâ bir meskeni şer`i tedârikle beni iskân ve nafakam rü`yet edinceye
değin üzerine mikdârı kâfî nafakamı bedeli farz ve takrîr olunmasını taleb ederim dedik
de merkûm Abdülaziz cevabında müddeiyye-i mezbûreye ol mikdâr mihreyni ile on
buçuk ay evvel tezevvüc ve dahil olduğunu ve mihr-i muaccel mezkûr iki bin guruş
zimmetinde mezbûreye hâlâ deyni olduğunu ve kendisi Kaymaklı karyesinde sâkin
olunacağı cihetle müddeiyye-i mezbure Kaymaklı veya Lefkoşa’ya gelir ise iskân ve
infâk edeceğini beyân eylemişdir müddeiyye-i mezbûrenin iki bin guruş mihr-i
muaccelini îfâya ba`de-l hükm zevci merkûm Abdülazize tenbîh olduğu mihr-i muaccel
mezkûrını ba`de-l îfâ bir meskeni şer`î tedârik ve zevcesini iskân ve infâk edinceye
değin zevce-i mezbûrenin nafaka ve kisve bihâ`sı ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için
tarihinden itibaren zevci mezbûr Abdülaziz üzerine şehri on şilin meblağı farz ve takrîr
olunmuşdur. Fi 8 Mart 915 ve Fi 21 Rebî-ül âhır 333
Sayfa 65
Da`vâ no:173
Konu: Kayıt
Mezbûre Huriye mihr-i muaccel ve müeccel ve iddet nafakası üzerine zevci merkûm
Abdülaziz ile muhâlife-i sahihe-i şer`iye ile hâl olarak ol dahi hâl-i mezkûr-ı kabul ve
yek diğerinin hukuk-u zevcine müteallik zimmetlerini ibrâ ve kabul eylediklerini kayd
şud Fi 8 Mart 915
Sayfa 65
Da`vâ no:174
Konu: Alacak
Arkacalı zâtî ta`rif şer`i ile ma`rûfe Fatma binti Mehmed Emir Ali tarafından ber-vech-i
âtî hususda vekili müseccel-i şer`isi da`vâ vekili Hıfzı bey meclis-i şer`de Arkacalı
Mümine binti Molla Mustafa’nın kezâlik vekili müseccel-i şer`isi Sadreddin Efendi
mahzarında da`va ederek Arkacalı Kamil bin Molla Mustafa bundan takriben iki sene
mukaddem vefât ederek verâseti zevcesi müvekkilem mezbûre Fatma’ya ve li-ebeveyn
kız karındaşı müddeî aleyha Mümineye münhasıra olub müteveffâ-yı mezbûr Kamil
hayatında tahminen yirmi sene mukaddem beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel
tesmiyesiyle müvekkilem mezbûreye akd-ı nikâh ederek tezevvüc ve dahil ve ilel vefât
zevce-i menkûhesi olmağla beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccelini tereke-i mezkûreden
bi-l-vekâle taleb ederim diyü da`va etdik de vekili mûmâ-ileyh Sadreddin Efendi
cevabında müteveffâ-yı mezbûr hayatda takriben yirmi sene mukaddem müddeiyye-i
mezbûreli tezevvüc ve dahil olduğunu ikrâr ve mihr-i müeccelenin mikdârını
bilmediğini beyân ve müteveffâ-yı mezbûr vefâtından tahminen bir bir buçuk sene
mukaddem müddeiyye-i mezbûre ile mihr-i müeccel üzerine muhâlefet olduklarından
mihr-i müeccel talebine hakkı olmadığını müdâfaa eyledik de vekil-i müddeiyye-i
mezbûre muhâlefe-i mezkûreyi inkâr ederek mezbûr Kamilin hini vefâtında mezbûre
Mümine emvâli menkulesinden zevce-i mezbûrenin hissesini îfâ eyledi diyü beyân
eyledi vekili müddeî aleyhadan müdâfaasına mütabık beyyine taleb olundu Fi 16 Nisan
915 tarihine te`hîr olundu Fi 5 Nisan 915 mezbûre Mümineye meclis-i şer`de vekili
mûmâ-ileyh Hıfzı Bey muvâcehesinde müddeiyye-i müvekkile-i mezbûre Fatma
Mehmed Emir Ali mûrisi müteveffâ-yı mezbûrun ile-l vefât zevce-i menkûhesi
olduğunu ve beş yüz elli bir guruş mihr-i müecceli olub tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrdan te`diyesini kabul eylediğini beyân etmekle mûcibince tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrdan müddeiyye-i mezbûrenin beş yüz elli bir guruş müeccelinin edâsına hükm
ve tenbîh olundu Fi 14 Nisan 915 ve 29 Cemadie`l evvel 333
Sayfa 66
Da`vâ no:175
Konu: Nafaka
Elyeli Ülfet binti Kara Hüseyin tarafından ber-vech-i âtî hususda vekili müseccel-i
şer`isi babası Elyeli Kara Hüseyin bin Mahmud meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûrenin
zevci gayrı dahil Elyeli Mehmed bin İsmail mahzarında da`vâ ederek mezbûr Mehmed
müvekkilem ve kızım mezbûreyi bundan yirmi iki ay mukaddem bin doksan iki guruş
mihr-i muaccel ve beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ederek
ancak mihr-i muaccel henüz îfâ etmediği gibi nafakasını dahi rü`yet etmekde
olduğundan mihr-i muaccel mezkûran îfâsıyla dahil olarak nafakasını rü`yet etmesini ve
mihr-i muaccel mezkûr îfâ edinceye değin nafaka bedeli olarak bir meblağı farz ve
takdîr olunmasını taleb ederim dedik de ol dahi cevabında müvekkile-i mezbûreyi yirmi
iki ay mukaddem beş yüz elli bir guruş mihr-i muaccel iki yüz elli bir guruş mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ederek henüz dahil olmadığını ve mihr-i muaccelini îfâ
etmediğini ve nafakasını rü`yet etmediğini beyân ve mihrinin fazla-i mütalebe da`vâsını
inkâr etmekle müddeiyye vekilinden fazla-i müddeâsını mutâbık beyyine taleb olundu
Fi 9 Nisan 915 mezbûre Ülfet merkûm Mehmed ile hâl ve sulh ve ibraye ve ahz ve
kabze babası Kara Hüseyini vekil ederek ol dahi kabul eyledi Fi 15 Nisan 915 tarihine
te`hîr olundu Fi 9 Nisan 915 vekil-i mezbûr Kara Hüseyin merkûm Mehmed ile
mihrinin nısıfları için beş yüz elli bir guruş üzerine bi-l vekâle muhallâ-ı sahihe-i şer`iye
ile hâl olduk da ol dahi hallini kabul ve yek diğerinin zimmetlerini ibrâ-i ıskat ve kabul
eylediklerini kaydı şud Fi 16 Nisan 915
Sayfa 67
Da`vâ no:176
Konu: Haremin terki
Kaymaklı Mandrezli Mustafa Kara Hüseyin tarafından ber-vech-i âtî hususda vekili
müseccel-i şer`isi Fehmi Bey Ahmed Kemal Efendi müvekkili mezbûrun zevce-i
medhûl bihâsı karye-i mezkûreli Firdevs binti Ali mahzarında mezbûre Firdevsi
müvekkilem mezbûr bundan beş sene mukaddem mihreyn-i müsemmâ-i ma`lume
tezevvüc ve dahil olarak bir vasiyet beyinlerinde kaime iken bundan yirmi beş gün
mukaddem zevci müvekkilem mezbûrun hanesini terk ile başka mahale gitdiklerinden
karye-i mezkûrede kâin müvekkilem zevci mezbûrun hanesine gelüb kendisine i`tâat ve
hukûk-u zevciyete mürâât etmesini bi-l-vekâle taleb ederim diyü da`va etdik de
mezbûre Firdevsi cevabında müvekkil-i mezbûr Mustafa dört sene mukaddem mihreyni müsemmâ-i ma`lûme ile zevci dahili olduğunu bundan yirmi beş gün on sene kadar
zevci merkûm ile birlikte olduğunu ve bundan yirmi iki güne mukaddem Lefkoşa’da
Kaymaklılı Kunduracı Mehmedin vefâtında Kunduracı Mehmed İsmail Lefkoşalı ve
Kaymaklılı Ahmed Halil ve Orta köylü İzzet Mehmed hazır olduğu halde “haremimi
terk etdim boşadım” diyerek kendisini tatlîk eylediğini binâen-aleyh müteallik olduğu
cihetle i`tâat etmediğini beyân ve bunlardan başka telaka hiç şâhidi olmadığını dermiyân eyledi müddeî Mustafa Kara Hüseyin hususu mezkûrda Fehmi Bey ile
müctemian Hıfzı Bey Sami Efendi bulunmak üzere Hıfzı beyi dahi vekil ederek ol dahi
kabul eyledi. Müddeî vekiller talâk-ı müdâfaasını inkâr ederek beyâna hâsıl olundu 30
Nisan 915 tarihine te`hîr olundu Fi 26 Nisan 915 mezbûre Firdevs ber-vech-i bilâ
müdâfaa ve muhâkemesine Avkat Cemal Efendi’yi vekil eylemişdir ol dahi kabul eyledi
Fi 26 Nisan 915
Sayfa 67
Da`vâ no:176’nın devamı
Müddeî vekilleri Fehmi Bey ve Hıfzı Bey ile müddeî aleyha vekili Cemal Efendi hazır
oldular müddeî aleyh vekilinin getirdiği Orta köylü muhtar İzzet bin Mehmed’in
şehâdeti tahminen on on beş gün evvel Lefkoşa’da Yoğurtcu Mehmed Ağa’nın dükkanı
yanında “haremini firâr etdiğini duyduğumdan Mustafa Kara Hüseyin’e sual etdim o da
“terk etdim” didi sual ve familyası için olub cevabında o da familyası için terk etdim
didi ben orada yalnız idim Küçük Kaymaklılı Ahmed bin Halil’in şehâdeti on beş güne
mukaddem karındaşı kunduracı Mehmed’in Lefkoşa’da kâin dükkanında Mustafa Kara
Hüseyini çağırdım hareminin meselesini sordum haremim kaçtı barışacakmın yoksa terk
etdin mi diyü sordum terk etdim didi Mehmed İsmail orada hazır idi merkûm tahlîf
idildi Lefkoşalı Abukavuk mahalleli Mehmed bin İsmail’in şehâdeti on beş gün evvel
Mustafa Kara Hüseyin dükkanımın önünden geçerdi Ahmed Ağa kendini çağırdı ve
familyanın meselesini ne yaptın diyü sordu Mustafa da terk etdim dedi merkûm tahlîf
edildi Fi 30 nisan 915 şâhidlerden Ahmed bin Halil ve Mehmed bin İsmail Küçük
Kaymaklı karyesi ve Abdi çavuş mahallesi İmâm ve muhtarından bâ varaka-i mestûre
tezkiye olunduk da allahü âlem tâbiriyle cerh eyledikleri ve Orta köylü İzzet
Mehmed’in makbûl-üş-şahâde idi ve karye muhtarı a`zâdan Mustafa Hüseyin Derviş
Mustafa mestûre zeyline şerh ile ta`dil eylemişler ise de bir şâhid adl nisab şehâdet
olmayub müddeiyye müdâfaasında bunlardan başka hiç şâhid olmadığını beyân
eylediğinden müddeî aleyha vekili Cemal Efendinin talebiyle müddeî Mustafa Kara
Hüseyin ba`de-t-tahlîf el şer`î müddeî aleyhanın talâkı müdâfaası red olunub nikâhın
hatemine ve zevce-i mezbûrenin zevcine i`tâat ve hukûk-u zevciyete mürâât etmesi
lazım geldiği ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 18 Haziran 915
Sayfa 68
Da`vâ no:177
Konu: Vasî ta`yîni
Luricinalı müteveffâ Emir bin Mustafa Çavuş’un sulbî sagîr oğlu Mustafa ve sulbîyye-i
sagîre kızı Rahime’nin tesviye-i umûrlarına bundan akdem vasî ta`yîn olunan emmileri
Yusuf bin Osman vesâyeti mezkûreden istîfâ eylediğine binâen sagîranı mezbûranın
vakt-i rüşd-ü ve sedâdına değin tesviye-i umûrlarına ve emvâli mevrûselerini hıfz ve
hırâset ehliyyeti izbâr olunan dedeleri Luricinalı Mustafa Çavuş bin Yusuf kıbel-i
şer`den vasî ta`yîn olunarak ol dahi kabul eylemişdir. Fi 22 cemadie`l ahır 333
Sayfa 68
Da`vâ no:178
Konu: Ta`kîb kararı
Ayakebirli Hürmüz binti Molla Ali oğlu karye-i mezkûreli Mustafa Şevki Efendi ibni
Mehmed Efendi aleyhinde nafaka da`vâsında bulunduğu cihetle mezbûre fakire
olduğuna karye-i mezkûreli Salih bin Yusuf Efendi ve Menteş bin Menteş ihbâr
etmeleriyle mütehakkık olmağla mezbûrenin mezkûr da`vânın meccânen takibi için
celbnâme ve i`lâm meccânen verilmesine emr verilmişdir Fi 17 Mayıs 915
Sayfa 68
Da`vâ no:179
Konu: Alacak
Şilluralı müteveffâ Ahmed Ağa Hacı Hasan Damdelenin murâfık oğlu Mehmed Zeki
Efendi’nin vasî-i mensûbu anası Nafia Hanım Mehmed Zeki Efendi meclis-i şer`de
vasîsi olduğu mezbûr Mehmed Zeki Efendi’nin geçenlerde duçar olunduğu hastalığın
tedavisi için altı ay devam eden Doktor Behiç Beyin ücreti tedavisiyle eczacı Mustafa
Efendi’nin bu müddet zarfında verdiği muâlece esmanı olarak cem`an seksen beş liranın
murâfık-ı mezbûr malından mûmâ-ileyha Doktor Behiç Bey ile icracı Mustafa îfâya
verilmek üzere tarafına i`tâsını taleb ve bir kıt`a istid`â` takdim etmekle hâl-i vasî-i
mezbûrun takrîr-i meşrûhu üzere olub altı ay müddeti murâfık-ı mezbûru mûmâ-ileyh
Doktor Behiç Bey tedâvi eylediğine ve saliha mezbûr icracı Mustafa Efendi’den
alındığına ve mezkûr ücret ve mesalihı esmana kadar ma`rûf idüğüne Lefkoşa
ahâlîlerine da`vâ vekili Sadreddin Efendi ibni Ali Efendi ve Fatsalı Mustafa Fevzi
Efendi ve Hüseyin Ağa ibni Mehmedin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince
mezkûr meskeni beş liradan evvelce vasî-i mezbûre i`tâ kılınan on lira ba`de-t-tenzil
mütebâki yetmiş beş liranın mûmâ-ileyha Doktor Behiç Bey ve icracı Mustafa Efendiye
verilmek üzere murâfık-ı mezbûr malından vasî-i mezbûreye i`tâ` karar verilmişdir Fi
19 Mayıs 915
Sayfa 68
Da`vâ no:180
Konu: Rüşd iddiası
Margili müteveffiye Afet Hacı Alaeddin oğlu Osman bin Mustafa meclis-i şer`de hâl-i
sigarında vasî-i mensûbu karye-i mezkûreli Mustafa bin Hacı Ali mahzarında âkile
bâliga ve reşîde olub umûrunu rü`yete muktedir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan
eytâm sandığında bulunan parasının tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve vasî-i mezbûrun
rüşd-ü müddeâsını inkârına binâen Margili Salih bin Halil ve İsmail Hacı Ali ber nehc-i
şer`i şehâdet etmişlerdir. Fi 28 Mayıs 915 şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl-üşşahâde idükleri Margi muallimi Zihni Efendi ibni Kamil Efendi ve Mustafa Efendi
Hamdi Efendi’nin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince müddeî mezbûrun
rüşdüne hükm olundu Fi 4 Haziran 915
Sayfa 69
Da`vâ no:181
Konu: Rüşd
Bilelyeli müteveffâ Arif bin Abdullahın kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden
Faika Hanım meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasîye-i mensûbesi anası Dervişe binti Hacı
Ahmed mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve
iâneti vasîden müstagnîye olduğundan eytâm sandığında bulunan parasının tarafına
teslimini taleb ve da`vâ müddeî aleyhin inkârına binâen Bilelyeli Hacı Hüseyin bin
Abdullah ve Bilelyeli Muhtar Hasan bin Hacı Ahmed müddeiyye-i mezbûrenin âkile ve
bâliga olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğuna ber
nehc-i şer`i bi-l-muvâcehe îfâ-i şehâdet etmişlerdir Fi 1 Haziran 915 şâhidân-ı mezbûran
bâ varaka-i mestûre Bilelyeli karyesi imâmı Abdülhalim Efendi ibni Ahmed Aziz
Efendi ve komisyon a`zâsından Hasan Sami Hacı Hüseyin ve Mehmed Hacı Ahmed
ağadan lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr kılındı Fi 12 Haziran 915
mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin rüşdüne ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 7 Temmuz
915
Sayfa 69
Da`vâ no:182
Konu: Nafaka
Ayakebîrli Hürmüz binti Molla Ali tarafından ber-vech-i âtî hususda vekili müseccel-i
şer`isi oğlu Lefkoşa’da sâkin Hüsnü Efendi ibni Mehmed meclis-i şer`de müvekkilesi
mezbûrenin kebîr oğlu Ayakebîr muallimi Mustafa Şevki Efendi ibni Mehmed
mahzarında bi-l vekâle da`vâ ederek anamız müvekkilem mezbûre Hürmüz fakire ve
kâr ve kisbe adem-ül kadire ve ihtiyar olduğundan nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi
oğulları benimle iş bu müddeî aleyh Mustafa Şevki Efendi ve diğer karındaşlarımız
Şakir ve Hüseyin ebnan-ı Mehmed üzerlerine şer`en lazım olub benimle Şakir ve
Hüseyin mezbûrenin kısmen nafakasını rü`yet etdiğimizden nafaka ve levâzım-ı
zarûrîyyesinin bir bedelinin mezbûr Mustafa Şevki Efendi üzerine takdîrini taleb ederim
diyü da`vâ etdik de mezbûr Mustafa Şevki Efendi’nin tasdîkine binâen müddeiyye-i
müvekkile-i mezbûrenin nafaka ve kisve bihâsı vesair levâzım-ı zarûriyyesinin bir rücû`
için bi-t-terâzi mezbûr Mustafa Şevki Efendi üzerine şehri beş şilin meblağı farz ve
takrîr olundu Fi 5 Haziran 915 ve Fi 22 Receb 333
Sayfa 69
Da`vâ no:183
Konu: Rüşd
Defteralı müteveffâ Sadık Ahmed’in kızı Ümmühan meclis-i şer`de müteveffâ-yı
mezbûrdan eytâmına müntakil olub eytâm sandığında bulunan paralarına bi-l emane
vazı`-ül-yed bulunan mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi mahzarında takrîri kelâm
ederek ben âkile ve bâliga ve reşîde ve müteehhile olduğundan babam müteveffâ-yı
mezbûrdan benimle karındaşlarım Derviş ve Mustafaya intikal edüb eytâm sandığında
bulunan paradan hissem ile karındaşım mezbûr Mustafa bundan akdem vefât ederek
verâseti anamız Havva Molla binti Ali ile bana ve diğer karındaşımız mezbûr Derviş
intikal eylediğinden mezbûr Mustafanın parasından dahi hissemi taleb ederim diyü
da`vâ vel inkâr Defderalı İbrahim bin Mehmed müddeiyyenin reşîde ve kebîre ve iâneti
vasîden müstagnîye olduğuna ve mezbûr Mustafa bundan akdem vefât ederek verâseti
anası Havva Molla binti Ali ile karındaşları Derviş ve müddeiyye-i mezbûre Ümmühana
münhasıra olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet etmişdir Defderalı Mustafa bin Hüseyin
dahi müddeiyyenin müddeasına mutabık ber-nehc-i şer`î şehâdet etmişdir Fi 9 Haziran
915 şâhidân-ı mezbûran karye-i mezkûre muhtarı Halil İsmail imâmı Mehmed Emin
Hüseyin ve a`zâdan İbrahim Yusuf vasîsi Mehmedden bâ varaka-i mestûre lede-ltezkiye makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olmağın mûcibince verâseti mezkûre ile
rüşdüne hükm ve tenbîh kılındı Fi 28 Temmuz 915
Sayfa 70
Da`vâ no:184
Konu: Alacak
Gönyeli karyesinde Kanlı çiftliğinde sâkin iken bir buçuk ay evvel vefât eden Hüseyin
Ağa Kanlı Mustafa’nın zevcesi Havva Hacı Osman meclis-i şer`de müteveffâ-yı
mezbûrun veresesinden li-ebeveyn erkarındaşı Hacı Hüseyin Kanlı Mustafa
muvâcehesinde müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel
alacak hakkı olduğunu da`vâ vel inkâr vereseden Hacı Mustafa bin Kanlı Mustafa ve
Gönyelili Hacı Ali Ağa ibni Hacı Hüseyin ber-nehc-i şer`i bi-l-muvâcehe şehâdet
etmişlerdir şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl-üş-şahâde idüklerini Gönyelili Ali
Çavuş bin Kara Bıçak Mehmed ve Mehmed bin Yusuf ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`i meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan
edâsına hükm olundu Fi 11 Haziran 915
Sayfa 70
Da`vâ no:185
Konu: Alacak
Yine müddeiyye-i mezbûre Havva vereseden mezbûr Hacı Hasan mahzarında zevci
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde on adet koyun esmanında dokuz lira beş şilin alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Gönyelili vereseden Hacı Mustafa Kanlı Mustafa ve Gönyelili
Mehmed bin Hacı Yusuf ber nehc-i şer`i şehâdet etmişlerdir şâhidân-ı mez buranın adl
ve makbûl-üş-şahâde olduklarına Gönyelili Hacı Ali Ağa ibni i Hacı Hüseyin ve Ali
Çavuş bin Kara Bıçak Mehmed’in ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince ba`de-ttahlîf el şer‛i meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu
Fi 11 Haziran 915
Sayfa 70
Da`vâ no:186
Konu: Nafaka
Minareli köylü zâtî Zeki Efendi ve Hilmi Onbaşı ta`rîfleriyle ma`rûfe Emetullah binti
Mustafa meclis-i şer`de anası karye-i mezkûreli Sıdıka binti Ahmed mahzarında zevci
gayrı medhûl bihâsı Kambillili Ali Emsal bin Mehmed Salih Efendi’den on lira
muacceleni taleb ve da`vâ ve îfâ ile dahil oluncaya değin nafakasını taleb ve da`vâya
muhâkeme ve muhâsamaya anası Sıdıkayı vekil ederek ol dahi kabul etmişdir Fi 18
Haziran 915
Sayfa 70
Da`vâ no:187
Konu: Nafaka
Kazafanalı Emine binti Mustafa Girne’de ma`kud meclis-i şer`de müteveffâ oğlu Hacı
İsmail Efendi’nin kebîr oğlu Kazafanalı Tevfik Efendi mahzarında da`vâ ederek bir
oğlum müteveffâ-yı mezbûrdan müntakil süds hissemi mezbûr Tevfik Efendi ile
karındaşlarına terk eylediğimden nafaka ve levâzım-ı zarûrîyyemi rü`yet edecek bir
güne iradem kalmadığından mezbûr Tevfik Efendi ile karındaşı Sadık Efendiye
nafakam lazım gelüb nafaka ve levâzım-ı zarûrîyyenin nısfını mezbûr Tevfik Efendi
üzerine takdîrini taleb ederim dedik de Tevfik cevabında mezbûre Emine oğlu Hacı
İsmail Efendi’den müntakil tahminen yüz lira kıymetinde emval hissesini kendisiyle
karındaşlarına verdiği ikrâr ve şimdi Mesut Efendi’den babası Hacı İsmail müntakil
hisseden mezbûreye de bir mikdâr harup ve zeytin hissesi kaldığını ve pek cüz`i
olduğunu beyân eylemesi mezbûrenin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi için şehri bir
ingiliz lirasının nısfı mezbûr Tevfik Efendi üzerine takrîr olundu Fi 21 Haziran 915
Sayfa 71
Da`vâ no:188
Konu: Hakkının bağışlanması
Abukavuk mahalleli zâtî ma`rûfe Emine binti Abdullah zevci dahili Denya muallimi
Malyalı Mehmed Sûret Efendi ibni Emir Hüseyin mahzarında yüz seksen iki guruş
muaccel ve üç yüz altmış dört guruş müeccel ve iddet nafakası üzerine zevci merkûm
Mehmed Sûret Efendi ile muhalife-i sahihe-i şer`i ile hâl olarak ol dahi hâl-i mezkûrun
kabul ve yek diğerinin hukûk-u zevcine müteallika zimmetlerini ibrâ-i ıskat eylemişdir
Fi 25 Haziran 915
Sayfa 71
Da`vâ no:189
Konu: Alacak
Lefkoşalı Havva Hacı Şükrü meclis-i şer`de Abohorlu müteveffâ Hüseyin Mani
Mustafa’nın veresesinden zevcesi ve sagîr oğulları Mehmed Salih ve Hasan ve
Osman’ın vasîleri Sıdıka binti Osman mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde beş
lira yedi buçuk şilin 6 Teşrîn-i sânî 912 tarihlü sened ile bir sene da`vâlu olmak üzere
deyni olub bu meblağı mezkûru mukabil Abohor karyesinde bir hanesi dahi merhûn
olduğundan meblağı mezkûr terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Lefkoşalı
İbrahim Efendi ibni Yahya ve müteveffâ-yı mezbûrun kebîr oğlu Mustafa ber-nehc-i
şer`i şehâdet etmeleriyle şâhidân-ı mezbûran adl ve makbûl üş-şehâde idüklerini
müteveffâ-yı mezbûrun diğer Emir bin Hüseyin ve Abohorlu Muhtar İbrahim Ağa ihbâr
etmeleriyle ba`de-t-tahlîf el şer`i meblağı mezkûrun edâsına hükm olundu Fi 26 Haziran
915
Sayfa 71
Da`vâ no:190
Konu: Vekil ta`yîni
Lefkeli zâtî Lefkeli Molla Tahsin bin Mustafa ve Osman bin Hüseyin ta`rîfleriyle
ma`rûfe olan Nager binti Hasib meclis-i şer`de vükelayı da`vâdan Nesim bey ibni Sami
Efendi mahzarında müteveffâ zevci medhûl bihâsı Lefkeli Hüseyin bin Şakirden mihr-i
müeccel ve muaccel ve hukukü şer`iyye-i sairesini taleb ve da`vâ ve mukâkeme ve
muhâsamaya mezbûr Naim Beyi vekil ta`yîn ederek ol dahi kabul etmişdir Fi 30
Haziran 915 ma`rûfe Lefkeli Osman Hüseyin, ma`rûf Lefkeli Molla Tahsin Mustafa
Sayfa 71
Da`vâ no:191
Konu: Nafaka
Mora karyeli zâtî ma`rûfe olan Sadiye binti Mercan meclis-i şer`de da`vâ vekili Hafız
Osman Cemal Efendi mahzarında zevci müteallikı karye-i mezkûreli Arif bin
Mercandan mihr-i müeccel ve iddet nafakasını ve hukûk-u şer`iyye sairesini taleb ve
da`vâ ve mukâkeme ve muhâsamaya mezbûr Hafız Osman Cemal Efendi’yi vekil ta`yîn
ederek ol dahi kabul etmişdir Fi 1 Temmuz 915
Sayfa 72
Da`vâ no:192
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Ömer Mustafa ve Moralı Mehmed Molla Hasan ta`rîfleriyle ma`rûfe Emine
Hanım Molla Hasan tarafından vekil-i müseccel-i şer`isi da`va vekili Naim Bey Sami
Efendi meclis-i şer`de Moralı Hüseyin bin Hasan mahzarında bi-l vekâle da`vâ ederek
merkûm Hüseyin müvekkilem mezbûreyi bundan iki buçuk ay evvel mukaddem sekiz
lira muaccel ve beş yüz bir guruş müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak bundan
on altı güne mukaddem talâk-ı selâse ile tatlîk etmekle zimmetinde mütekarrir olan
sekiz lira muaccelden mütebâki üç lira ile beş yüz guruş mihr-i müeccelini ve feraşından
hâsıl ve müvekkilem mezbûrenin batnında tebeyyün haml dahi olmağla vaz-ı haml ile
iddeti münkaziyye oluncaya değin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesini bi-l-vekâle taleb
ederim diyü da`vâ ve mezbûr Hüseyin cevabında müddeiyye-i mezbûreyi ol tarihinde ol
mikdâr mihreyni ile tezevvüc ve dahil olub on altı gün evvel talâk-ı selâse ile tatlîk
eylediğini ve muaccelden mütebâki üç lira ile mihr-i müeccel mezkûr zimmetinde deyni
olduğunu ikrâr ve i`tirâf ve hamilini inkâr eyledik de mûcibince mihr-i muaccel
mezkûrdan mütebâki üç lira ile beş yüz bir guruş mihr-i müeccelini müddeiyye-i
mezbûreye edâ ve teslim merkûm Hüseyin’e ba`de-l hükm tenbîh olunduğu ve
müddeiyye-i mezbûrenin iddeti münkaziyye oluncaya değin nafaka ve levâzım-ı
zarûriyyesi iş bu tarihi hüccetden itibaren yevmi üç guruş meblağı farz ve takrîr olundu
Fi 1 Temmuz 1915 ve Fi 18 Nisan 333
Sayfa 72
Da`vâ no:193
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Huriye Hanım Hüseyin Ağa meclis-i şer`de zevci dahili Lefkeli İbrahim
Efendi ibni İmâm Abdulaziz Efendi mahzarında da`vâ ederek mezbûr İbrahim Efendi
bundan bir sene mukaddem yirmi lira muaccel müteveffâ ve on bir lira mihr-i müeccel
tesmiyesiyle beni tezevvüc ve dahil olunarak ancak beynimizde adem-i imtizâc vuku`na
binâen Lefke’den Lefkoşaya geldiğinden nafaka ve levâzım-ı zarûriyyemi rü`yet
etmesini taleb ederim diyü da`vâ ve müddeî aleyh zevci merkûm cevabında müddeiyyei mezbûreye yirmi lira muaccel müteveffâ ve beş yüz guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle
tezevvüc ve dahil olduğunu ikrâr ve Lefke’de mesken-i şer`î olan hanesine geldiği
sûretde nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesini rü`yet edeceğini beyân ve müddeiyye-i hane-i
mezkûrun mesken-i şer`î olmadığı iddiâ` etmesine binâen Lefkeli Hacı Sabit Efendi ve
Molla Tahsin Mustafa hazeranı olub hane-i mezkûrun mesken-i şer`î olduğunu alâtarîk-iş-şehâde ihbâr etmeleriyle müddeiyye-i hane-i mezkûrda mefrûşât olmadığını
beyân ve İbrahim Efendi tedârik edeceğini beyân etmiş olmağla meskeni şer`î mezbûre
sırren lazım gelen mefrûşâtın ihzârı ile Lefke naibi Hilmi Efendiye ba`de-l irâe meclis-i
şer`de bihâ inhâ` etmesi için ancak 8 Temmuz 915 tarihine te`hîr olundu Fi 1 Temmuz
915 mezkûr haneye bir minder ve bir karyola takımı ve mutbah takımı zevci mezbûr
ihzâr eylediğini ledel muayene Lefke naibi Hilmi Efendi 5 Temmuz 915 tarihlü varaka
ile inhâ` etmekle mûcibince zevce-i mezbûre hane-i mezkûre gidüb zevcine i`tâat ve
hukûk-u zevciyete mürâât etmesi tarafına tefhîm ve tenbîh olundu Fi 8 Temmuz 915
Sayfa 73
Da`vâ no:194
Konu: Alacak
Gönyelili Hacı Ömer Ağa ibni Hüseyin Amca meclis-i şer`de müteveffâ Gönyelili
Hüseyin Kanlı Mustafa veresesinden li-ebeveyn karındaşı Hacı Mustafa bin Kanlı
Mustafa mahzarında müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde bir sene mukaddem nakden ikrâz
eylediğim sekiz lira on dokuz şilin üç guruş alacak hakkım olub ol babda bana i`tâ`
eylediği mümzâ bir kıt`a deyni senedini zay eylediğimden meblağı mezkûr tereke-i
mezkûreden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Dülger Abdülkadir Efendi
ibni Hüseyin’in şehâdeti müteveffâ-yı mezbûr Hüseyin Kanlı Mustafa bundan bir sene
mukaddem iş bu müddeiyye-i mezbûr Hacı Ömer Ağadan sekiz lira on dokuz şilin üç
guruş para istikrâz edüb kendi imzası altında bir kıt`asına dahi i`tâ` eyledi ve Gönyelili
Ömer bin Molla Alinin şehâdeti iş bu müddeiyye-i mezbûr Hacı Ömer Ağaya
müteveffâ-yı Hüseyin Kanlı Mustafanın geçen sene istikrâzı ile bir kıt`a mahz i`tâ`
eylediği sened mûcibince sekiz lira on dokuz şilin üç guruş borcu vardır diyü şehadet
etmişlerdir Fi 2 Temmuz 1915 şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üş-şahâde olduklarını
Attarzade Hakkı Efendi ve Rıfat Efendi Kamil Ağadan ba`de-t-tezkiye makbûl-üş-
şahâde olduklarını ihbâr etmeleriyle fedâen beynehümâ on dokuz şilin üç guruş bi`ttenzil mütebâki sekiz liranın terekeden edâsına hükm olundu Fi 16 Ağustos 916
Sayfa 73
Da`vâ no:195
Konu: Alacak
Denyalı Afet binti Ahmed meclis-i şer`de Denyalı müteveffâ Mehmed Ağa bin
Hüseyin’in sagîre kızı Ayşe’nin vasî-i mensûbu dedesi Ali Çavuş bin mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde bundan sekiz ay mukaddem cihet-i farz şer`den i`tâ
eylediğim bir İngiliz lirası alacağım olmağla terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel
inkâr Denyalı Muhtar Yusuf bin Hacı Hasanın şehâdeti bundan sekiz ay evvel
müteveffâ Denyalı Mehmed Ağa hayatında müddeiyye-i Afetden bir lira ödünç aldığını
bana ikrâr etdi ikrârına şehâdet ederim Denyalı Muallim Mehmed Sûret Efendi ibni
Emir Hüseyin’in şehâdeti bundan tahminen dokuz ay evvel Denyalı Mehmed Hüseyin’e
iş bu müddeiyye-i Afet Hâtûn bir lira ödünç verdi parayı verirken gördüm şehâdet
ederim diyü şehâdet etmişlerdir Fi 2 Temmuz 1915
Sayfa 74
Da`vâ no:196
Konu: Vakıfnâme
Kıbrıs ceziresinin Lefkoşa kazâsına tâbi` Mora karyesi ahâlîsinden Hüseyin Ağa ibni
Hacı Ahmed kazâ-i mezkûr mahkemesinden meclis-i şer`de takrîri kelâm ederek Fi 5
Zilhicce 1330 tarihlü ve 951 kayd numrolu vakfiyye-i ma`mûl-ün bihâ ile vakf ve tescil
eylediğim elli ingiliz lirasının tevliyetini vefâtımdan sonra biraderzadem Hüseyin Ata
Efendi ibni Şükrü Ağa’ya ve badı vefâtihi evlâd ve evlâdı ve evlâdının batnen bade
batnın ekber ve erşedine ve kırâât olunacak iki hatmi şerîf Mora câmi şerîfinde imâmı
tarafından kırâât oluna ve fazla galle-i karye-i mezkûre câmi-i şerîfinin tenviriyesine ve
hasır ve kilim iştirasına sarf edile diyü diğer şeraiti meyanında ta`yîn ve tahsis eylemiş
ise de el-hâletü hâzihi mezkûr şartlardan rücû` ile vakti mezkûruma vefâtımdan sonra
akrabamdan Lefkoşalı Yusuf Ziyaeddin Efendi ibni Ahmed Ağa ve badı vefâtihi evlâd
ve evlâdı ve evlâdının ekber ve erşed ve eslahı batnen bad`de batnın mütevelli ola ve
vakıfnâme-i mezkûrda muharrer hatemât-ı şerîfeyi mûmâ-ileyh Yusuf Ziyaeddin Efendi
arzu etdiği mahalde kırâât eyleye ve fazla-i galle-i karye-i mezkûre mekteblerinin
levâzıma sarf oluna ve vakıfnâme-i mezkûrda muharrer diğer şurutum kemâ-fi-s-sâbık
baki ola diyü ta`yîni şurut eyledim didik de gıbb-et-tasdik el şer`i mâ hüvel vaki` bi`ttaleb keteb olundu Fi 26 Şaban 333 ve 10 Temmuz 915 şuhûdü’l-hâl Kâtibi mahkeme
Mehmed Zeki, Moralı Arif bin Mercan, kıbel-i şer`den dahi tasdîk olundu. Fi 10
Temmuz 915. Hüseyin Ağa Hacı Ahmed Moralı emriyle imzasını vaz eyledim
Sayfa 75
Da`vâ no:197
Konu: Nafaka
Moralı zâtî ma`rûfe Sadiye binti Mercan tarafından vekil-i müseccel-i şer`isi da`va
vekili Cemal Efendi meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûrenin zevci müteallikı Moralı
Arif bin Mercan mahzarında müddeiyye-i mezbûre dahi hazıra olduğu halde da`vâ
ederek müvekkilem mezbûrde Sadiye merkûm Arif’in zevce-i menkûhe-i medhûl bihâsı
iken bundan kırk üç güne mukaddem seni tatlîk etdim diyerek tatlîk etmekle
zimmetinde mütekarrir olan bin bir guruş mihr-i müeccelini ve iddet nafaka ve
levâzımını taleb ederim diyü da`vâ ve mezbûr Arif cevabında zevce-i menkûhe-i
medhûl bihâsı mezbûrde Sadiye’yi tarihi mezkûrda tatlîk etdiğini ve mihr-i müecceli
olan bin bir guruş zimmetinde mezbûreye deyni olduğunu ikrâr ve i`tirâf etmekle
mûcibince bin bir guruş muaccelenin halen ve iddetinin inkızâ`sına değin takrîr olunan
iki yüz yetmiş guruş nafaka ve levâzım-ı saire bedelini dahi hini istihkakında
müddeiyye-i mezbûreye îfâya mezbûr Arif ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 10 Temmuz
915
Sayfa 75
Da`vâ no:198
Konu: Alacak
Lefkoşalı Şerife Hanım ibnetü Ali Çavuş meclis-i şer`de zevci gayrı dahili Denyalı
müteveffâ Mehmed Ağa ibni Hüseyin’in sulbiyye-i sagîre kızı Ayşe’ye li-ecl-il maslaha
vasî ta`yîn olunan mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi mahzarında müteveffâ-yı
mezbûr Denyalı bundan on beş ay mukaddem sekiz lira mihr-i muaccel ve beş lira mihri müeccel ile akd-ı nikâh olub mihreyn-i mezkûreyn zimmetinde iken vefât etmekle
terekesinden taleb ederim diyü da`vâ vel inkâr İbrahim Paşa mahalleli Mehmed Ağa bin
Ali Abukavuk mahalleli Ahmed bin Mustafa müteveffâ-yı mezbûr hayatında tarihi
mezkûrda sekiz lira muaccel ve beş lira müeccel tesmiyesiyle müddeiyye-i mezbûre ile
akd-ı nikâh icrâ` olunduğuna ber-nehc-i şer`i şehâdet etmişlerdir Fi 13 Temmuz 915
şâhidân-ı mezbûrandan Mehmed Ağa İbrahim Paşa mahallesi muhtarı Hacı Mustafa
Onbaşı Hasan ve komisyon a`zâsından Mehmed Hasan Efendi ve Ahmed Mustafa
Abukavuk mahallesi imâmı Mehmed Seyid Efendi ve Muhtar Molla Hüseyin
Ahmedden bâ varaka-i mestûre sırren ve alenen lede-l-tezkiye adl ve makbûl üş-şehâde
idükleri ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î mihreyn-i mezkûreyn olan on
üç liranın tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 18 Temmuz 915
Sayfa 75
Da`vâ no:199
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Sabiha binti Hacı Balcı Mehmed meclis-i şer`de zevci müteallikı Gönyelili
Hüseyin Ejder Ali muvâcehesinde mezbûr Hüseyin Ejder Ali ile mihr-i müeccel ve
iddet nafakam ve feraşından hâsıl ve bundan mütevellide ve hala bi-hakkü`l-hizâne hicr
ve terbiyemde olan sekiz aylık Sıdıka’nın nafakasını kendine bağlayıp beni tatlîk etmiş
ise de ben fakire olduktan başka sagîrin nafakası için tevkit dahi etmediğimizden
üzerine nafaka ve irzâ`iye vesair levâzım-ı zarûriyye takrîrini taleb ederim diyü da`vâ
müddeî aleyh ol vechle kabul ve tasdîk ederek ol babda mezbûre tarafından tanzîm
etdirilen ve imzasıyla mümzası bulunan Fi 29 Haziran 915 tarihlü varaka-i muhâkemeye
ibrâz eylemiş ve fi-l hakika senedi mezkûrde bir güne tevfit olmadığını ve yalnız
“çocuğumuz bulunan Sıdıkanın nafakasını dahi merkûm Hüseyin Ağa’dan istemem biz-zât kendim beslemeye iktidarım olunub iş bu senedim zevcim Hüseyin Ağa’ya i`tâ`
eylerim” cümlesinden ibaret olduğu görmüş olmağla mûcibince sagîre-i mezbûrenin
nafaka ve irzâ`iye ve sair levâzım-ı zarûriyyesi için babası mezbûr Hüseyin Ejder Ali
üzerine şehri altı şilin meblağı takrîr olunarak istidâne ve sarf müddeiyye-i mezbûreye
izin verildi Fi 30 Temmuz 915 mezbûre Hadice fakire olub hiçbir malı olmadığına
Lefkoşalı Hakkı Hacı Kamil Efendi ve Mehmed bin Hüseyin’in ihbâr ve şehâdetleriyle
mütehakkık olmağla meccânen alenen i`tâ`sına emr verildi Fi 26 Temmuz 915
Sayfa 76
Da`vâ no:200
Konu: Tereke
Koççinolu müteveffâ Arif bin Hüseyin’in sagîre oğulları Şükrü ve Şerife’nin eytâm
sandığında bulunan beş lira on altı şilin yedi guruş bi-l me`mûriye vazı`-ül-yed bulunan
mahkeme kâtîbi Mehmed Zeki Efendi mahzarında mezbûran Şükrü ve Şerife’nin anası
Koççinolu Meryem binti Yusuf meclis-i şer`de mezbûran Şükrü ve Şerife’den Şükrü on
sene mukaddem ve Şerife bir sene üç ay mukaddem vefât ederek verâsetleri bi hikmül
münâsaha bana münhasıra olmağla eytâm sandığında bulunan paranın tarafıma teslimini
taleb ederim dedik de müddeî aleyhin verâset ve vefât müddeâsını inkârına binâen
Koççino muhtarı Molla Feyzi bin Çelul ve Koççinolu İzzet bin Salih ber-nehc-i şer`i
şehâdet eylediklerinden sonra şâhidân-ı mezbûranın adl ve makbûl üş-şehâde idükleri
Lefkeli Hacı Sayıd Efendi ibni Mehmed ihbâr etmişlerdir Fi 11 Ağustos 915 Koççinolu
olub Lefkoşa’da sâkin Mehmed bin İbrahim dahi şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üşşahâde idüklerini meclis-i şer`de beyân etmekle mûcibince merkûman Meryem ve
Şükrü’nün vefâtlarıyla verâsetleri hasran anaları müddeiyye-i mezbûre Meryem Yusuf
münhasıra olduğuna ve eytâm sandığında olan altı lira iki şilin beş guruşun mezbûre
Meryem i`tâ`sına hükm ve tenbîh olundu Fi 17 Ağustos 915
Sayfa 76
Da`vâ no:201
Konu: Tereke
Lefkeli Nager binti Hasib meclis-i şer`de zevci dahil olub bundan dört buçuk ay evvel
vefât eden Lefkeli Şükrü bin Hüseyin’in veresesinden terekesine vâzı`-ül-yed bulunan
kızı Heybetinin hususu âtî-ül-beyânda vekil-i müseccel-i şer`isi olduğu bu babda ahz-ı
vekâlete me`zûn edilen Lefke naibi Hilmi Efendi tarafından inhâ` edilen zevci Lefkeli
Hüseyin bin Bican Onbaşı muvâcehesinde da`vâ ederek müteveffâ-yı mezbûr Şükrü
bundan on on bir sene mukaddem beni beş yüz bir guruş mihr-i muaccel ve iki yüz elli
guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak zevciyet beynimizde kaime
iken dört buçuk ay evvel vefât etmekle zimmetinde olan mütekarrir el`ân mihreyni
mezkûreynimi tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan taleb ederim diyü da`vâ ve müddeî
aleyha vekili Hüseyin Bican cevabında müddeiyye-i mezbûre müteveffâ-yı mezbûrun
zevce-i menkûhesi olduğunu inkâr ve beyinlerinde hiç nikâh mün`akid olmadığını
beyân etmekle müddeiyyeden şâhid ikâmesi taleb olundu (müddeiyye-i mezbûr
şâhidleri Lefkeli İbrahim bin Aziz Efendi ve müddeiyye-i er karındaşı ve Ahmed Hasib)
olub başka hiç şâhidi olmadığını beyân etdi 30 Ağustos 915 tarihine te`hîr olundu Fi 16
Ağustos 915 (11.) müddeiyye Nager Hüseyinin talebiyle bila müddet te`hîr olundu Fi 30
Ağustos 915 (12.) Fi 2 Teşrîn-i sânî 915 tarihine te`hîr olundu 22/9/915
Sayfa 76
Da`vâ no: 201 A
Badehu terkim vekâlet şahid oldur ki Lefkoşa mahkeme-i şer`iyyesinde Lefkeli Nager
binti Hasib ile mihr-i müeccel ve muaccel ancak muhâkem olmak üzere tarafımdan
zevcem Hüseyin Bican Onbaşıyı vekili dahili olduğu mütebeyyin vekaletnâme i`ta`
kılındı 14 Ağustos 915 Lefkeli Heybeti hanım binti Şükrü Hüseyin Lefkoşa ve Girne
kazaları muhakeme-i şer`iyyesinde Nager binti Hasib ile muhâkeme olmağla zevci
Hüseyin Bican Onbaşıyı huzurunda vekil eyleyerek imza eylemişdir Fi 14 Ağustos 915
Naibi Lefke Hasan Hilmi
Sayfa 77
Da`vâ no:202
Konu: Ta`kîb kararı
Ayakebîrli Meryem binti Mehmed zevci Kurumanastırlı Mehmed aleyhinde ikame
eylediği kendi ve evlâdları Hasan Hüseyin’in nafakası da`vâsında meccânen celb-nâme
ve ta`kîbât icrâ`sı için fakir-ül hâl olduğunu Lefkoşalı Hüsnü Efendi Mehmed ve
Mustafa Fevzi Efendi Salih’in alâ-tarîk-iş-şehâde ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
mûcibince meccânen da`vâsının ta`kîb olmasına emr verildi Fi 17 Ağustos 915
Sayfa 77
Da`vâ no:203
Konu: İsbat
Orundalı Mehmed bin Durmuş meclis-i şer`de Orundalı olub bundan sekiz sene
mukaddem vefât eden Durmuş bin Osman’ın li-ebeveyn er karındaşı olub verâseti
edâsıyla tereke-i müteveffâ-yı mezbûre vâzı`-ül-yed bulunan Orundalı Mehmed bin
Osman’ın ber-vech-i âtî hususda vekili müseccel-i şer`isi da`vâ vekili Varlam Efendi
mahzarında merkûm Mehmed dahi hazır olduğu halde da`vâ ederek müteveffâ-yı
mezbûr Durmuş benim babam olub verâseti benimle diğer evlâdları Osman ve Huriye
ve Emineye münhasıra olub bizler Eleni nâm-ı hâtûndan mütevellidler sulbî sahîh
evlâdları olduğumuzdan ve müteveffâ-yı mezbûr hayatında ile-l vefât bizler evlâdları
olduğumuzu ikrâr ve i`tirâf eylediğimizden mezbûr Mehmed’in tereke-i mezkûreden
kef-i yediyle tarafımıza teslimini taleb ederiz diyü da`vâ etdik de vekil-i mezbûr
cevabında müteveffâ-yı mezbûr ile iş bu müddeîlerin anaları Eleni beyninde nikâh akd
edilmediği cihetle müteveffâ-yı mezbûrun evlâdı meşrû`ları olmadığını beyân ile
müddeîlerin verâseti müddeâlarını inkâr eyledik de beyâne havâle olundu Orundalı Ali
Faik Efendi ibni Hacı Mustafa’nın şehâdeti ben mekteb muallimiyim müteveffâ Durmuş
Osman’a bi-d-def`ât söylerdim Eleni’ye nikâh akd-ı etmesün şimdiye kadar geçindik
derdi ve şimdiye kadar geçindik dediğini nikahsız geçindiğini söylerdi ve iş bu müddeî
Mehmed ile karındaşları Osman ve Kadriye ve Emine nikâhsız olarak mezbûre
Eleni’den mütevellid evlâdları olduğunu söylerdi Lakadamyalı olub Orundada sâkin
Hüseyin bin Halil’in şehâdeti müteveffâ Orundalı Durmuşu tanırım iş bu müddeî
Mehmed ile karındaşları Osman ve Emine ve Kadriye Eleni nâm-ı hâtûndan mütevellid
evlâdları olduğunu söylerdi ve Orundada daima işhâd ederdi ve derdi ki vekili ben olur
isem iş bu Mehmed ve Osman ve Emine ve Kadriye evlâdlarımdır ve vârislerimdir
Eleni ile Durmuş beyinlerinde nikâh olduğunu bilmem kendilerini nikâhsız tanırım
köyce bunları Durmuş nikâhsız Eleniden mütevellid piç evlâdları olduğunu bilmeyiz
lakin Durmuş evlâdları olduğunu kabul ederek eşhâd etdi bana ve sairlerine her vakt bu
sûretle ikrâr ve eşhâd ederdi Orundalı Hüsnü bin Molla Mehmed’in şehâdeti müteveffâ
Durmuş verâseti nikâhsız karısı Eleniden mütevellid evlâdları iş bu müddeî Mehmed ile
Osman ve Emine ve Kadriyeye münhasıradır Durmuş hayatında vefâtından evvel bizi
eşhâd etdi “Mehmed ve Osman ve Emine ve Kadriye evlâdlarımdır ve vârisimdir” dedi
bu evlâdlar hep vefâtına kadar bir evde sâkin idiler Eleni ile Durmuş nikâhsız idi iş bu
evlâdlar Eleniden mütevelliddir ve Durmuş daima köyde bu dört çocuklarım
evlâdlarımdır diyü söylerdi ben şimdi bunlar müteveffâ-yı mezbûrun evlâdları tanırım
müddeî başka şâhid olmadığını beyân eyledi Fi 30 Temmuz 915 şâhidân-ı mezbûran
Hüsnü ve Hüseyin Orunda muhtarı Osman Fevzi Hasan ve komisyon a`zâsından Kamil
Emir Ali ve Hasan Hüseyin’den bâ varaka-i mestûre sırren (Sayfa 76) ve alenen lede-ltezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın ber mûcib fetva-ı şerifeyi
müteveffâ-yı mezbûrun verâseti merkûmun Mehmed ve Osman ve Emine ve Kadriye
münhasıra olub evlâdları olduğuna ba`de-l hükm tenbîh olundu Fi 10 Muharrem 1334
Sayfa 77
Da`vâ no:203 A
İş bu da`vâ zabıtnâmesinden müsteban olan müteveffa Durmuş’un evvel ve ahir ikrarı
(Osman ve Mehmed ve Emine ve Kadriye nâm-ı evladlarım ve varislerimdir) dır ibaret
olur bunlar Eleni nâm-ı hatundan mütevellid ve Eleni ise nikahsız olduğu şahidlerden
kendi tefsir ve mütâlaaları oluyor halbu ki mukarreben nesebin ikrarına bakılur
şahidlerin kendi tefsir ve mütâlaalarına itibar yokdur binaen aleyh merkûmun Osman ve
Mehmed ve Emine ve kadriye şer`en müteveffa Durmuş evlad ve varisleri olmak lazım
gelür El müfdi El hakir Mehmed Ziyaeddin
Sayfa 78
Da`vâ no:204
Konu: Alacak
Moralı Sare binti Ali meclis-i şer`de zevci dahil karye-i mezkûreli müteveffâ Osman bin
Hüseyin’in sagîr evlâdları Ahmed ve Mehmed’in li-ecl-il maslaha vasiyye-i
mensûbeleri ceddeleri karye-i mezkûreli Emine binti Çoban Osman mahzarında zevci
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 11 Kânûn-ı evvel 911 tarihlü izinnâme mûcibince
hâlâ tesviye edilmemiş iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccel alacağının tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan tesviyesi zımnında da`vâ vel inkâr müddeiye-i mezbûre Sare
müteveffâ-yı mezbûr Osman’ın hâlâ tesviye edilmemiş iki bin iki yüz elli bir guruş
mihr-i müeccel ile zevce-i medhûl bihâsı olduğunu karye-i mezkûreli Mehmed Onbaşı
ibni Çoban Hasan ile Halil bin Hacı Hüseyin şehâdet etmişlerdir Fi 10 Eylül 915
şâhidân-ı mezbûran Mora imâmı Hafız Ali Rıza ve Muhtar Zühdü bin Arif ve komisyon
a`zâsından İsmail bin Murad Hasan ve Mehmed bin Muhtar Hasan’dan bâ varaka-i
mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın ba`de-t-tahlîf
el şer`î meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 14
Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 78
Da`vâ no:205
Konu: Rüşd
Kotrafalı Samuri Hasan bin Osman’ın kızı olub ber-vech-i âtî rüşdünü iddiâ` eden
Peristeronada sâkin Nadire meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasiyye-i mensûbesi anası
Hadice binti Muharrem mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs
rü`yete kadire ve iâneti vasiden müstagnîye olduğundan eytâm sandığında bulunan
parasının tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve müddeî aleyhin inkârına binâen
Peristeronalı olub Lefkoşa’da Câmi-i cedid mahallesinde sâkin Terzi Süleyman Efendi
ibni Mustafa ve Peristeronalı Molla Mustafa bin Molla Mehmed müddeiyye-i
mezbûrenin âkile ve bâliga ve reşîde yirmi yaşını mütecavize olub umûrunu bi-n-nefs
rü`yeti kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğuna ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe
îfâya şehâdet etmişlerdir Fi 11 Eylül 915 Mehmed Zeki Terzi Süleyman Efendi Câmi-i
cedid imâmı Mehmed Kazım Efendi ve Muhtar Mustafa Efendi Hüseyin’den ve Molla
Mustafa Peristeronalı imâmı Muharrem Veysi Efendi ve Muhtarı Ahmed Raşîd Efendi
ve komisyon a`zâsından Ahmed Nuri ve Hasan Hacı Osman’dan bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince mezbûrenin
rüşdüne hükm olundu Fi 1 Teşrîn-i evvel 915 mezbûre Nadire eytâm sandığında
bulunan parasını tamamen ahz ve kabz ve tarafına irsâl ve isâle zevci Peristeronalı
Ahmed Molla Mehmed vekil ederek ol dahi kabul eyledi Fi 22 Teşrîn-i evvel 915
emriyle imzasınıyazdım Mustafa Munla Mehmed
Sayfa 79
Da`vâ no:206
Konu: Rüşd
Orundalı müteveffâ kahveci Ahmed bin Hüseyin’in sulbî oğlu olub ber-vech-i âtî
rüşdünü iddiâ` eden Orundalı İsmail bin Ahmed hâl-i sigarında vasî-i mensûbesi anası
Orundalı Ünzile binti Osman mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-nnefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan emvâli mevrûsesinden kef-i
yediyle tarafına teslimini taleb ve da`vâ müddeî aleyhinin rüşd-ü müddeâsını inkârına
binâen Orundalı Ali Faik Efendi Hacı Mustafa müddeî mezbûrun âkile ve bâliga ve
reşîd olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden müstagnî olduğuna
şehâdet etdi Lakadamyalı olub Orundada sâkin Hüseyin bin Halil’in şehâdeti iş bu
müddeî İsmail âkile ve bâliga ve reşîddir ve umûrunu bi-n-nefs rü`yete muktedir ve
iâneti vasîden müstagnîdir şâhidân-ı mezbûran Orundalı Hüsnü bin Molla Mehmed ve
Mehmed bin Durmuş ve Ali bin Hüseyinden lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde
idüklerini ihbâr etmeleriyle mûcibince müddeî mezbûrun rüşdüne ve emvâlinin tarafına
teslimine hükm ve tenbîh olundu Fi 30 Ağustos 1915
Sayfa 79
Da`vâ no:207
Konu: Ta`kîb kararı
Piroide sâkin Minareli köylü Mehmed bin Kanlı’nın kudret-i maliyesi on liradan noksan
olduğuna Piroili muhtarı Salih Ağa bin Mehmed ve Piroili Ahmed bin Halil ihbâr
etmeleriyle mezbûr Mehmed’den zevce-i müteallikası Piroili Dudu İbrahim aleyhindeki
da`vâsının meccânen ta`kîb edilmesine emr verildi Fi 20 Ağustos 915
Sayfa 79
Da`vâ no:208
Konu: Vasî ta`yîni
Lefke sâkinelerinden Nazife Hanım ibnetü Hacı Mustafa nâm-ı hâtûna bundan yirmi
dört güne mukaddem hâtûn ârız olarak Dâr-üş-şifâ`ya konulmuş ve umûr-u lazımesini
rü`yete bir vasî ta`yîni lazım gelmiş olduğunu Lefkoşalı Mustafa Efendi ibni Hacı
Hasan ve Ali bin Hüseyin ihbârlarıyla mütehakkık olub vesâyeti mezkûreyi îfâya
mezbûrenin eniştesi Lefkoşalı Ahmed Efendi ibni Hüseyin ehl idüğü mezbûrenin
ihbârlarıyla mütehakkık olmağla mûcibince mecnûne-i mezbûrenin umûr-u lazımesini
rü`yete ve emvâlini idâre ve muhâfazaya kıbel-i şer`den mezbûr Ahmed Efendi vasî
ta`yîn olarak kabul eylemişdir Fi 31 Ağustos 915 ve 20 Şevval 333 mecnûne-i
mezbûrenin sekiz yaşında Salih yedi yaşında Ayşe ve dört yaşında Hüseyin nâmında üç
evlâdı olduğu ve sigarı mezbûrenin Peristerona karyesinde yirmi dönüm arazilerinden
başka bir malları olmadığını ve ber münfik şer`ileri dahi olmadığını bi-l beyân anaları
mecnûne-i mezbûre meâlinden bir nafaka takrîrini vasîleri Ahmed Efendi Hüseyin taleb
eylemiş ve merkûmun takrîr-i meşrûhu vâkıa mutâbık olduğundan Lefkoşalı Mustafa
Efendi Hacı Kapudan alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr eylemişdir Fi 20 Eylül 915 mecnûne-i
mezbûrenin bâlâda muharrer evlâd-ı sigarının vasîleri merkûm Ahmed Efendi ibni
Hüseyin’in bâlâda beyân olunan takrîr-i vasî-i vâkıa müteallik olduğunu Lefkeli Berber
Hüseyin Efendi ibni Hacı Osman alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr eylemişdir Fi 21 Eylül 915
sigar-ı mezbûrenin nafaka ve kisve bihâsı ve sair levâzım-ı zarûriyyeleri için kadri
ma`rûf olan beherine şehri onar şilinden otuz şilin takrîr olundu Fi 27 Eylül 915
Sayfa 80
Da`vâ no:209
Konu: Vekil tayini
Lefkoşalı zâtî ta`rîf el şer`î ile ma`rûfe Münevver Hanım ibnetü Mustafa Hıfzı Efendi
tarafından ber-vech-i âtî hususda da`vâ ve muhâkeme ve muhâsamaya vekil-i müsecceli şer`isi da`vâ vekili Mustafa Sadreddin Efendi meclis-i şer`de müvekkile-i mezbûre
zevci dahili Labta sâkinlerinden Mehmed Adem Efendi ibni Hacı Lütfi Efendi
tarafından kendinin hususu âtî-ül beyanda müdâfaa ve muhâsamaya vekil-i müseccel-i
şer`isi da`vâ vekili Hıfzı Bey ibni Sami Efendi mahzarında mezbûr Adem Efendi dahi
hazır olduğu halde bi-l-vekâle da`vâ ederek müvekkilem Münevver Hanım bâliga ve
bâkire olarak bundan on ay mukaddem beş lira mihr-i müeccel ve iki lira on şilin mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve mihr-i muaccel mezkûr îfâ etmeden dahil olub on ay
birlikte bulundukları halde mezbûr Adem Efendi aynı olub muâmele-i zevciyete gayrı
muktedir bulunduğundan zevcesine zaferyab olamayub el`ân bâkire olduğundan sırren
tefrikini taleb ederim ve muacceli mezkûrun îfâsı için tenbîh edilmesini taleb ederim
diyü da`vâ etdik de vekil-i mezbûr Hıfzı Bey cevabında müvekkile-i mezbûreyi
müvekkili mezbûr Adem Efendi bundan on ay mukaddem beş lira muaccel ve iki lira on
şilin müeccel tesmiyesiyle bâkire olduğu halde tezevvüc ve dahil olduğu ve muaccel
mezkûr îfâ eylediğini beyân ve ancak zevcine müvekkile-i mezbûrede el-yevm on üç
yaşında ve bâliga ve bâkire olub cüssesinin muâmele-i zevciyete tahammülü
olmadığından müvekkili muâmele-i zevciyete kıyâm eylemediğini ve müvekkili mezbûr
Adem Efendi de anânet olmayub mehl şer`î verildiği halde müddeiyyenin da`vâsının
butlânı tezâhür edeceğini yani mezbûr Adem Efendi muâmele-i zevciyet îfâsına
mütekarrir olduğu beyân ve müdâfaa eyledik de on emirde muaccelen îfâ edildiğine dair
müddeî aleyhimden müdâfaasına mütabık beyyine taleb olundu Fi 31 Temmuz 1915
müddeiyye-i mezbûre Münevver Hanım hususu mezkûrde Sadreddin Efendi’yi azl ile
Cemal Efendi’yi vekil ta`yîn eylemiş ve ol dahi kabul eyledi Fi 15 Teşrîn-i sânî 1915
Sayfa 81
Da`vâ no:210
Konu: Rüşd
Peristeronalı müteveffiye Şefika binti İsmail’in kızı olub rüşdünü iddiâ` eden Penbe
binti Mustafa meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî-i mensûbu babası Mustafa bin
Mehmed Çavuş mahzarında âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete
kadire ve iâneti vasîden müstagnîye olduğundan eytâm sandığında bulunan parasının
tarafına teslimini da`vâ ve müddeî aleyhin rüşd-ü müddeâsını inkârına binâen
Peristeronalı Mustafa bin Salih ve Peristeronalı Ömer bin Hüseyin müddeiyye-i
mezbûrenin âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rüyete muktedire olub
iâneti vasîden müstagnîye olduğuna ber-nehc-i şer`î şehâdet etmişlerdir Fi 3 Eylül 915
şâhidân-ı mezbûran Peristerona muhtarı Ahmed Raşid Efendi ve imâmı muharrem
Vehbi Efendi ve a`zâdan Ahmed Nuri Efendi ve Hasan Osman’dan bâ varaka-i mestûre
lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyyei mezbûrenin rüşdüne hükm olundu Fi 15 Teşrîn-i Evvel 915
Sayfa 81
Da`vâ no:211
Konu: Vekâlet
Lefkoşalı olub zâtî Ahmed Tevfik Efendi ibni Hasan ta`rîfleriyle ma`rûf olan Vahide
Hanım ibnetü Osman Efendi meclis-i şer`de da`vâ vekili Mehmed Fehmi Bey Efendi’yi
zevci iki derede sâkin Ahmed Nidai Efendi de olan mihr-i müeccel ve hukûk-u
sairesinin taleb ve muhâkemesi için vekil eyledi ve Mehmed Fehmi Bey dahi vekâleti
kabul eyledi Fi 23 Eylül 917
Sayfa 81
Da`vâ no:212
Konu: Nafaka
Lefkoşalı Vahide Hanım ibnetü Osman Efendi tarafından vekil-i müseccel-i şer`isi
Mehmed Fehmi Bey meclis-i şer`de müvekkilesi mezbûrenin zevci dahil iki derede
sâkin olub üçüncü celb-nâme ile meclis-i şer`de hazır olan Ahmed Efendi ibni Tahir
Efendi mahzarında da`vâ ederek müvekkilem mezbûre mezbûr Ahmed Efendi’nin kırk
beş seneden berü zevce-i menkûhe-i medhûl bihâsı olub zevciyet beyinlerinde kaima
iken iki seneye karîb bir müddetden berü bilâ nafaka bilâ münfik şer`î terk eylediğinden
bir mesken-i şer`î tedârikiyle iskân ve infâk edinceye nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi
için üzerine mikdârı kâfî meblağı takdîrini taleb ederim diyü bi-l-vekâle da`vâ etdik de
mezbûr Ahmed Efendi cevabında müvekkile-i mezbûre Vahide Hanım kırk beş seneden
berü zevce-i menkûhe-i medhûl bihâsı olduğunu ve iki derede kâin hanesine geldiği
sûretde iskân ve infâk edeceğini beyân eylemiş ve müddeiyye-i vekili menzil-i
mezkûrun mesken-i şer`î olmadığını beyân ve müdâfaa eyledik de menzil-i mezkûrun
mesken-i şer`î olmadığını isbât ancak müddeî aleyhden şâhid taleb olundu Fi 18 Kânûn-
ı evvel 915 ve Fi 1 Kânûn-ı sânî 916 tarihine te`hîr olundu tarafının muvâfakatıyla bilâ
müddet te`hîr olundu Fi 1 Kânûn-ı sânî 916 müddeiyye ile vekili ve müddeî aleyh hazır
oldular müddeiyye menzil-i mezkûrda sâkin olmağı kabul eylemiş ve ol vechle
müddeiyye-yi zevcesi merkûm Ahmed Efendi menzil-i mezkûrda iskân ve infâk ve
levâzım-ı zarûriyyesini îfâya ve tarafeyn hukûk-u zevciyete mürââta tenbîh olundu Fi 21
Kânûn-ı sânî 916
Sayfa 82
Da`vâ no:213
Konu: Rüşd
Kaymaklılı müteveffâ Hasan bin Büyük Hüseyin kızı olub rüşdünü iddiâ` eden karye-i
mezkûreli Meryem meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî-i mensûbu emmisi Sadık bin
Hüseyin mahzarında âkile bâliga ve reşîde ve müteehhile olduğundan ve iâneti vasîden
müstagnîye bulunduğundan eytâm sandığında bulunan dokuz lira on üç şilin üç guruşun
parasının tarafına teslimini da`vâ vel inkâr rüşd-ü müddeâsını Kaymaklılı Salih bin
Mustafa ve Kaymaklılı İzzet bin Mustafa ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe edâya şehâdet
şer`iye eylemişlerdir Fi 27 Eylül 915
Sayfa 82
Da`vâ no:214
Konu: Alacak
Lefkoşalı Sadiye binti İsmail Ağa meclis-i şer`de Kaymaklılı müteveffâ Mehmed bin
Kofalı Salih’in veresesinden zevcesi Emetullah binti Mustafa mahzarında müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde dokuz lira altı şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr müteveffâ-yı
mezbûrun kebîr oğlu Abdülkadir ve damadı Salih bin Mustafa ber-nehc-i şer`î şehâdet
ederek şâhidân-ı mezbûran makbûl üş-şahâde idüklerini Attarzade Hakkı Efendi ve
İzzet Mustafa ihbârlarıyla mütehakkık olarak ba`de-t-tahlîf tereke-i müteveffâ-yı
mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 27 Eylül 915
Sayfa 82
Da`vâ no:215
Konu: Alacak
Kaymaklı Mandrezli Emetullah ibnetü Mustafa Efendi meclis-i şer`de karye-i mezkûreli
müteveffâ Mehmed bin Kofalı Salih’in veresesinden kebîr oğlu Abdülkadir mahzarında
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde altı lira on dokuz şilin mihr-i müeccel alacak hakkı
olduğunu da`vâ vel inkâr karye-i mezkûreli Salih bin Mustafa ve İzzet bin Mustafa bernehc-i şer`î şehâdet ederek şâhidân-ı mezbûran adl ve makbûl üş-şahâde idükleri
Attarzade Hakkı Efendi ve Mehmed Zeki Efendi ihbârlarıyla mütehakkık olmağın
ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm
olundu Fi 27 Eylül 915
Sayfa 83
Da`vâ no:216
Konu: Alacak
Lefkoşalı Kunduracı Mehmed Şah Efendi ibni Hüseyin meclis-i şer`de Kaymaklılı
müteveffâ Ahmed bin Hacı Mehmed’in zevcesi âkile binti Ahmed muvâcehesincde
Ayakkabı esmânından on yedi şilin alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Hasan
Efendi ibni Hüseyin Lefkoşada Yenicami mahallesinde sâkin Minareli köylü Ahmed
bin Hacı Ali ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe edâyı şehâdet şer`iye eylemişlerdir Fi 28
Eylül 915 şâhidân-ı mezbûran Yenicami mahallesi imâmı Mehmed Kazım Efendi ve
Muhtar Mustafa Efendi Hüseyin ve Kaymaklı imâmı Hafız Yusuf Efendi ibni Hasan ve
a`zâdan Abdülkadir Hüseyin ve Hüseyin bin Hüseyin’den bâ varaka-i mestûre lede-ltezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın ba`de-t-tahlîf el şer`i meblağı
mezkûrun edâsına hükm olundu Fi 11 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 83
Da`vâ no:217
Konu: Alacak
Kaymaklılı Yennaku Hristoğlu meclis-i şer`de Kaymaklılı müteveffâ Ahmed Hacı
Mehmed’in zevcesi Akile binti Ahmed muvâcehesinde müteveffâ-yı mezbûrda Fi 14
Teşrîn-i sânî 914 tarihlü ve altı ay vadelü bir kıt`a sened mûcibince on dört lira altı şilin
dört guruş ile erzâk esmânından on üç şilin sekiz guruş alacağı olduğundan terekesinden
da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Muhtar Hasan bin Hüseyin ve müteveffâ-yı mezbûrun kebîr
oğlu Mustafa bin Ahmed ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe şehâdet etmişlerdir Fi 28 Eylül
915 şâhidân-ı mezbûran Kaymaklı imâmı Hafız Yusuf Efendi ve a`zâdan Abdülkadir
Hüseyin ve Hasan bin Hüseyin’den bâ varaka-i mesture lede-l-tezkiye adl ve makbûlüş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun
edâsına hükm olundu Fi 29 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 83
Da`vâ no:218
Konu: Alacak
Kaymaklılı Ahmed Büyük Hüseyin meclis-i şer`de Kaymaklılı müteveffâ Ahmed Hacı
Mehmed’in zevcesi Akile binti Ahmed muvâcehesinde müteveffâ-yı mezbûrda Fi 18
Eylül 914 tarihlü ve ibtidâî Mart 915’e kadar vadelü bir kıt`a sened mûcibince yedi lira
on beş şilin ve Fi 4 Kânûn-ı evvel 914 tarihlü sened ile ibtidâî Ağustos 915 tarihine
kadar da`vâlu yedi buçuk kile burçak “ki el-yevm kilesi elli guruşdan üç yüz yetmiş beş
guruş eder” alacağı olduğundan terekesinden da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Muhtar Hasan
Ağa ibni Hüseyin ve mezbûr Mustafa bin Ahmed ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe şehâdet
etmişlerdir Fi 28 Eylül 915 şâhidân-ı mezbûran balâda muharrer Yennaku
Hristoğlu’nun da`vâsında Fi 2 Teşrîn-i evvel 915 tarihlü mestûre ile Kaymaklı karyesi
imâmı Hafız Yusuf Efendi ibni Hasan ve a`zâdan Abdülkadir Hüseyin ve Hasan
Hüseyin’den lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûr cem`an dokuz lira on altı şilin üç
guruşun tereke-i mezkûreden edâsına hükm olundu Fi 11 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 83
Da`vâ no:219
Konu: Alacak
Lefkoşalı Mustafa Zaim Efendi tarafından ber-vech-i âtî hususda vekil-i müseccel-i
şer`isi Hıfzı Bey meclis-i şer`de müteveffâ Kaymaklılı Ahmed Hacı Mehmed’in zevcesi
Akile binti Ahmed muvâcehesinde müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde Fi 28 Mart 915
tarihlü ve üç ay vadelü sened mûcibince iki lira dört şilin ve Fi 12 Nisan 915 tarihlü
sened mûcibince ve ibtidâî temmuz 915’e kadar vadelü üç lira altı şilin müvekkilem
mezbûrun alacağı olmağla terekesinden da`vâ vel inkâr Mahmut paşa mahallesinde
sâkin Ali Rıza Efendi ibni Arif Ağa müteveffâ-yı mezbûrun mezbûr Mustafa Zaim
Efendi’ye iki lira dört şilin sened-i mezkûr mûcibince deyni olduğuna şehâdet etmişdir
Ömeriye mahalleli Galib bin Hacı Mehmed sâlif-üz-zikr iki kıt`a sened mûcibince üç
lira altı şilin ve iki lira dört şilin müteveffâ-yı mezbûrun müddeî merkûme deyni
olduğuna şehâdet etmişdir Fi 30 Eylül 915
Sayfa 84
Da`vâ no:220
Konu: Alacak
Minareli köy karyesi ahâlîsinden Salih bin Kale Mehmed müteveffâ-yı mezbûr Ahmed
Hacı Mehmed’in mezbûr Mustafa Zaim Efendi üç lira altı şilin borcu olduğunu
müteveffâ-yı mezbûrun verese-i kibarından Mustafa bin Ahmed mahzarında şehâdet
etmişdir Fi 15 Teşrîn-i evvel 915 Ali Rıza Efendi Arif Ağa Mahmut Paşa mahallesi
muhtar vekili Mustafa Mehmed ve İmâm Hafız Mehmed Raif Efendi ve Galib bin Hacı
Mehmed ve Mehmed Zeki Ömeriye mahallesi muhtarı Mehmed Şakir Efendi ve
komisyon a`zâsından Derviş bin Ahmed ve Salih bin Kale Mehmed Minareli köylü
Muhtarı Molla Hüseyin bin Kasım ve komisyon a`zâsından Hasan bin Ahmedden bâ
varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın
mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrenin tereke-i mezkûreden edâsına hükm
olundu Fi 17 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 84
Da`vâ no:221
Konu: Alacak
Lefkoşalı Emine Hanım Hacı Mehmed meclis-i şer`de müteveffâ Kaymaklılı Ahmed
Hacı Mehmed’in veresesinden zevcesi Akile Hanım mahzarında müteveffâ-yı mezbûr
zimmetinde tarla bedeli icârından dört buçuk lira alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr
Kaymaklılı Muhtar Hasan Ağa ibni Hasan ber-nehc-i şer`î şehâdet etmişdir Kaymaklılı
Abdülkadir bin Ahmed dahi kezâlik şehâdet etmişdir ba`de-t-ta`dil vel tezkiye şehâdet
makbûl olmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun edâsına hükm
olundu Fi 11 Teşrîn-i evvel 915ve Fi 30 Eylül 915
Sayfa 84
Da`vâ no:222
Konu: Alacak
Ayaservunolu Fatma Hüseyin meclis-i şer`de zevci müteveffâ Molla Mustafa bin
Hasan’ın veresesinden Ayşe mahzarında zevci müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde ber
mûcib izinnâme iki yüz elli bir guruş alacağı olduğunu da`vâ vel inkâr karye-i
mezkûreli İsmail bin Hüseyin ve diğer İsmail bin Çoban Hüseyin ber-nehc-i şer`î bi-lmuvâcehe şehâdet eylediklerinden sonra şâhidânı mezbûran adl ve makbûl üş-şahâde
idükleri Ayaservunolu Süleyman bin Hüseyin ve Hasan bin Molla Mustafa ihbârlarıyla
mütehakkık olmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 7 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 84
Da`vâ no:223
Konu: Alacak
Ayamarinalı Meryem binti Ahmed tarafından ber vech-i âtî hususda vekili müsecceli
şer`isi da`vâ vekili Varlam Efendi meclis-i şer`de mezbûrun Meryem dahi hazır olduğu
halde Dinalı olub bundan sekiz sene mukaddem vefât eden İzzet bin Mustafa’nın sagîr
evlâdları Mustafa ve Müride’nin vasî mensûbu dedeleri Peristeronalı İbrahim Ağa bin
Hüseyin mahzarında müteveffâ-yı mezbûr hayatında bundan dokuz sene mukaddem
müvekkilem mezbûreye beşyüzelli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve
dahil olarak zevce-i menkûhesi iken vefât etmekle beşyüz bir guruş mihr-i müeccelini
terekesinden taleb ve da`vâ ve müddeî aleyhde vasî-i mezbûrun inkârına binâen beyâna
havâle olundu Fi 26 Teşrîn-i evvel 915 tarihine te`hîr olundu müddeiyye ve vekili hazır
11 Teşrîn-i evvel 915 vasî-i mezbûr hazır olmadığından vasî-i muvakkat müteveffât
ta`yîn olunan Mehmed Zeki Efendi hazır merkûm İbrahim Ağa dahi hazır olundu Dinalı
Mustafa bin Mehmed’in şehâdeti bundan tahminen sekiz sene mukaddem iş bu müddeî
Meryem binti Ahmed Dinalı İzzet Mustafa hayatında beş yüz elli bir guruş mihr-i
müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil ve ile-l vefât zevce-i menkûhesidir Dinalı Salih
bin Hasan’ın şehâdeti tahminen sekiz sene mukaddem ve Dinalı İzzet Mustafa
hayatında iş bu müddeiyye Meryem beş yüz elli bir guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle
tezevvüc ve dahil oldu ve ile-l vefât zevciyet beyinlerinde kaima idi Fi 26 Teşrin-i evvel
şâhidân-ı mezbûran Dina muhtarı Hüseyin Mısdık ve muallimi Derviş Efendi Hasan ve
komisyon a`zâsından Kamil bin Ömer’den bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye adl ve
makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı
mezkûrun tereke-i müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına hükm olundu Fi 11 Kânûn-ı sani
Sayfa 85
Da`vâ no:224
Konu: Hisse paylaşımı ve terki
Bilelyeli müteveffâ Arif bin Abdullah’ın evlâdları olub bundan kebîr ve reşîd olan
şahıslar Bilelyeli Hasan bin Ali ve Refet bin Hacı Ahmed ta`rîfleriyle ma`rûf Ahmed
Ağa ve Fezile Hanım meclis-i şer`de takrîri kelâm edüb müteveffâ pederimiz Arif
Abdullahın müntakil 2/95 numroda mukayyed eytâm sandığında bulunan paradan biz
hissemizi aldığımız cihetle fâizlerinden bize kalan hissemizi hemşiremiz Faika Hanım’a
terk eyledik de el-yevm eytâm sandığında bulunan paranın kâfesinin mezbûre Faika
Hanıma verilmesi içün vaz`-ı imzâ eylenir Fi 17 Teşrîn-i evvel 1915 şuhûdü’l-hâl
Mehmed Zeki Onbaşı, Hilmi Ali, Ahmed bin Arif Bilelyeli, Fazile binti Arif Bilelyeli,
emirleriyle imzâlarımızı koydum Refet bin Hacı Ahmed Bilelyeli
Sayfa 85
Da`vâ no:225
Konu: Vasî ta`yîni
Lefkeli Feyzi Efendi ibni Hasan Mahmud tarafından verilen istid`â` üzerine merkûmun
anası Lefkede Apliç mahallesinde sâkine Ayşe Hanım ibnetü Arnabud Hasan’ın bundan
akdem şuûruna halel tari olarak emvâlini idâreye olan gayr-ı muktedire olduğunu ve
emvâlini hıfz ve hırâsete bir vasî ta`yîni lazım idiğini ve Lefkeli Hasan Hilmi Efendi
ibni Hacı Emin Efendi umûr-u vesâyeti mezkûreyi îfâya ehl olduğu Lefkeli Hilmi
Efendi Emin Hüseyin Efendi ve Lefkeli Ali bin ibni müderris Hüseyin Efendi
ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince kanunen mehcûr olan mecnûne-i
mezbûrenin emvâlini idâreye mûmâ-ileyh Hilmi Efendi vasî ta`yîn olarak kabul etdi Fi
22 Teşrîn-i evvel 915 ve 13 Zilhicce 1333
Sayfa 85
Da`vâ no:226
Konu: Mal paylaşımı
Peristeronalı müteveffâ Hüseyin bin Molla Mehmed’in sagîre kızı Ayşe’nin vasî-i
mensûbu emmisi Peristeronalı Mustafa bin Molla Mehmed meclis-i şer`de takrîri kelâm
ederek müteveffâ-yı mezbûr Hasan ile karındaşlarına babaları mezbûr Molla
Mehmed’den müntakil Peristerona karyesinde kâin olub mezbûr Hasan hayatında
karındaşlar ile taksîmini icrâ` eylediği ve kendi hissesine efrâz eylediği araziler sagîre
kızı mezbûre Ayşe nâmına kaydını icrâ` ettirmek sagîre-i mezbûre hakkında enfa`
olduğundan ol vechle bana tarafı şer`den izin verilmek matlubumdur didik de hâl-i
mezbûrun takrîri meşrûhu üzere olduğunu Peristeronalı Arif bin Ali ve Mustafa bin
Hüseyin ihbârlarıyla mütehakkık olmağın mûcibince mezkûr arazileri kısmet-i âdile ile
taksîmini icrâ`ya ve muâmele-i lazımesini icrâ`ya dahi mezbûre izn verildi Fi 13
Zilhicce 333 ve 22 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 86
Da`vâ no:227
Konu: Verâset
Görneçli müteveffâ Hasan bin Ali Baş’ın sagîr oğlu olub Morada sâkin Hasan bundan
tahminen bir ay mukaddem vefât ederek verâseti anası Şerife binti Mehmed ile li-eb er
karındaşı Hüseyin’e münhasıra olduğuna Görneçli Hacı Salih bin Hasan ve Görneçli
Halil İbrahim bin Salih alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr etmişlerdir Fi 29 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 86
Da`vâ no:228
Konu: Rüşd
Kaymaklı Mandrezli Mustafa Çavuş ibni Hacı Hüseyin’in kızı olub rüşdünü iddiâ` eden
Atike meclis-i şer`de vasî mensûbu karındaşı Mehmed bin Mustafa Çavuş mahzarında
âkile ve bâliga ve reşîde olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadire ve iâneti vasîden
müstagnîye olduğunu da`vâ vel inkâr rüşd-ü müddeâsını Kaymaklı Mandrezli Ali bin
ibni Hacı Hüseyin ve Kaymaklı Mandrezli Ahmed bin Hacı Hüseyin ber nehc-i şer`î bilmuvâcehe îfâsı şehâdet şer`iye eylediler Fi 29 Teşrîn-i evvel 915 şâhidân-ı mezbûran bâ
varaka-i mestûre Kaymaklı muhtarı Sadık bin Hüseyin ve İmâm Hafız Yusuf Efendi
ibni Hasan ve komisyon a`zâsından Abdülkadir Hüseyin’den lede-l-tezkiye adl ve
makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeiyye-i mezbûrenin
rüşdüne hükm ve tenbîh olundu Fi 23 Teşrîn-i sânî 915 ve Fi 15 Muharrem 1334
Sayfa 86
Da`vâ no:229
Konu: Rüşd
Orundalı Hüseyin Fetin Efendi ibni Mehmed Ali meclis-i şer`de vasî-i mensûbu babası
Lakadamyalı Mehmed Ali bin Kerim mahzarında âkile ve bâliga ve reşîd olub umûrunu
bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan eytâm sandığında
bulunan parasının tarafına teslimini taleb ve da`vâ ve müddeî aleyhin ve rüşd-ü
müddeâsını inkârına binâen beyâne havâle olundu Lakadamyada sâkin Muallim
Mehmed Tahir Efendi ibni Hüseyin ve Lakadamyada sâkin İbrahim bin Ahmed müddeî
mezbûrun ber-vechi muharrer rüşd-ü müddeâsını ber-nehc-i şer`î îfâsı şehâdet
etmişlerdir Fi 29 Teşrîn-i evvel 915 şâhidân-ı mezbûran Lakadamya muhtarı Mustafa
İbrahim ve a`zâdan Hamza Hasan ve Halil Hasan’dan bâ varaka-i mestûre lede-l-tezkiye
adl ve makbûl-üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince müddeî mezbûrun
rüşdüne hükm ve tenbîh olundu Fi 11 Teşrîn-i evvel 915
Sayfa 86
Da`vâ no:230
Konu: Hisse talebi
Görneçli müteveffâ Hasan bin Ali Baş’ın sagîr oğlu olub gençliğinde vefât eden
Hasan’ın vârisleri anası Şerife Mehmed ile li-eb karındaşı Hüseyin meclis-i şer`de
takrîri kelâm ederek sagîri mezbûrun eytâm sandığında bulunan bi-l-umûm hissesinden
dokuz lirası mezbûr Hüseyine hissesi olarak verilmek vesiyem mütebâkisi dahi mezbûre
Şerife’nin hissesiyle sagîri mezbûr Hasan’a hayatında nafakasıyla şehri edâsına ve
ba`de-l vefât techiz ve tekfine sarf eylediği mebâliğ-i mahsub idilmek üzerinde
rızâ`larıyla sulh olduklarını meclis-i şer`de beyân etmeleriyle ba`de-t tasdîk iş bu
mahalle-i şerh verildi Fi 3 Teşrîn-i sânî 1915 Şerife binti Mehmed Moralı, emriyle
imzâsını koydum ve şahidim Osman Ahmed şuhûdü’l-hâl Mehmed Zeki ve Mustafa
Mehmed Kuru Manastırlı, Hüseyin bin Hasan Ali Baş Görneçli emriyle imzasını
koydum ve şahidim Osman Ahmed
Sayfa 87
Da`vâ no:231
Konu: Nafaka
Minareli köylü Emetullah binti Mustafa meclis-i şer`de zevci gayrı dahili Kambillili Ali
Emsal bin Mehmed Salih mahzarında mezbûr Ali Emsal bir sene mukaddem on lira
muaccel beş lira müeccel tesmiyesiyle beni tezevvüc ederek henüz ma`lûme-i îfâ
etmediğinden muacceli mezkûrun îfâsıyla dahil oluncaya değin nafaka ve levâzım-ı
zarûriyyem için üzerine mikdârı kâfî meblağı takdîrini taleb ederim diyü da`vâ ve
merkûm Ali Emsal cevabında müddeiyye-i mezbûreye ol mikdâr mihreyn ile tezevvüc
ve gayrı dahil olduğunu ve muacceli henüz îfâ etmediğini kabul etmekle mûcibince
müddeiyye-i mezbûrenin mihr-i muaccelini îfâ ile dahil olub birlikde nafaka ve
levâzımını rü`yet edinceye değin müddeiyye-i mezbûrenin nafaka ve sair levâzım-ı
zarûriyyesi için zevci mezbûr Ali Emsal üzerine tarihinden itibaren şehri bir İngiliz
lirası fâiz ve takrîr olmuşdur Fi 16 Muharrem 334 ve Fi 24 Teşrîn-i sânî 915
Sayfa 87
Da`vâ no:232
Konu: İnşaat masrafı
Müddeiyye-i Koçinolu Saliha sayesine tarafından babası Mehmed Ali Feramez müddeî
aleyh mezbûrenin zevci dahili Koçinolu Bilal Hasan ber-vech-i âtî sulh oldular_merkûm
Mehmed Ali Koçinoda sahili bahrda damadı Bilale meccânen bir arsa verüb merkûm
Bilal mahâlli mezkûre kendi mülkü olmak üzere bir hane inşa edecek ve mezkûr hanede
zevci ile zevce sâkin olacaklar merkûm Bilal hane-i inşa etdikten sonra merkûm
Mehmed Ali kızını zevcine teslim etmezse hanenin inşaat masrafını kamilen Bilale i`tâ`
ile haneyi kendisi kabul edecek ve iş bu inşaatın ikmaliyle zevcesi iskân etdirmek için
merkûm Bilal iki ay zarfında bitirecekdir Fi 6 Kânûn-i evvel 915
6 kanûnî evvel 915
Mehmed Ali bin Feramez Koçino
Bilal bin Hasan Koçino emirleriyle
İmzalarıyla imzalarını vaz eyledim
Mehmed Zeki
Huzuru şer`de ber vech-i bâlâ sulh olarak vaz-ı imza etmişlerdir Lefkoşa kazâsı Fi 6
Kanun-i evvel 915
Sayfa 87
Da`vâ no:233
Konu: Alacak
Kambilli karyesi sâkinlerinden iken bundan on bir gün evvel vefât eden Ahmed bin
Mustafa’nın zevcesi Vasilyalı Meryem binti Mehmed meclis-i şer`de müteveffâ-yı
mezbûrun veresesinden babası Kambillili Mustafa bin Hasan muvâcehesinde
müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde üç yüz elli bir guruş mihr-i müeccel alacağı
olduğundan terekesinden da`vâ ve fakir olduğundan da`vâsının meccânen rü`yeti taleb
ve müddeî aleyhin inkârına binâen ve Kambillili Hüseyin bin Halil ve Mehmed bin
Hüseyin bi-l-muvâcehe ber-nehc-i şer`î isbât ve müddeiyyenin fakir olduğunu ihbâr
etmişlerdir şâhidân-ı mezbûran Kambillili Ahmed bin Hasan ve Mehmed Salih bin
Aliden lede-l-tezkiye adl ve makbûl üş-şahâde idükleri ihbâr olunmağın mûcibince
ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezbûr üç yüz elli bir guruş mihr-i müeccelinin tereke-i
müteveffâ-yı mezbûrdan edâsına ba`de-l hükm ve tenbîh iş bu da`vânın i`lânın
meccânen i`tâ`sına emr verildi Fi 4 Safer-ül hayr 1334 ve Fi 11 Kânûn-ı evvel 1915
Sayfa 88
Da`vâ no:234
Konu: Alacak
Lefkoşalı Doktor Behiç Bey ibni Nesib Bey meclis-i şer´de müteveffâ Kaymaklılı
Ahmed Hacı Mehmed’in zevcesi Akile binti Ahmed muvâcehesinde müteveffâ-yı
mezbûr zimmetinde ücreti tedâvi ve muâlece esmanı olarak otuz bir buçuk şilin alacağı
olduğunu da`vâ vel inkâr Kaymaklılı Hüseyin Ağa ibni Hüseyin ve Kaymaklılı Hüseyin
bin Hasan ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe isbât etmişlerdir şâhidân-ı mezbûrandan
Hasan Ağa altı aydan evvel şehâdet ederek lede-l-tezkiye makbûl-üş-şahâde idüğü ihbâr
olunmağın ve Hüseyin bin Hasan makbûl-üş-şahâde idüğü Hilmi Onbaşı ve Mehmed
Zeki Efendi ihbârlarıyla mütehakkık olmağın ba`de-t-tahlîf el şer`î meblağı mezkûrun
tereke-i mezkûreden edâsına hükm olundu Fi 13 Kanûn-ı evvel 915
Sayfa 88
Da`vâ no: 235
Konu: Verâset
Ayvasıllı müteveffiye İsmet binti Mehmed Bican’ın sagîr oğlu Hasan’ın bundan bir ay
evvel Ayvasıl karyesinde vefât ederek verâseti babası Hasan bin Bayram nâm-ı
kimesneye münhasıra olduğuna Ayvasıl muhtarı Şükrü bin Mehmed ve Ayvasıllı
Hüseyin bin Hasan meclis-i şer`de alâ-tarîk-iş-şehâde ihbâr etmişlerdir Fi 16 Kânûn-ı
evvel 915
Sayfa 88
Da`vâ no:236
Konu: Rüşd
Kazafanlı müteveffiye Dervişe binti Molla Kamil’in vârisi ve karındaşı olan Kazafanlı
Mustafa bin Kamil meclis-i şer`de hâl-i sigarında vasî-i mensûbesi anası karye-i
mezkûrede sâkin Havva Hanım ibnetü Molla Salih mahzarında âkile ve bâliga ve reşîd
olub umûrunu bi-n-nefs rü`yete kadir ve iâneti vasîden müstagnî olduğundan kız
karındaşı mezbûre Dervişe’den müntakil eytâm sandığında olan parasının tarafına
teslimini da`vâ vel inkâr Kazafanlı Molla Hüseyin bin Emir Mustafa ve Kazafanlı
Mustafa bin Hüseyin ber-nehc-i şer`î bi-l-muvâcehe edâyı şehâdet-i şer`iye
eylemişlerdir Fi 17 Kânûn-ı evvel 915 şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üş-şahâde
idüklerini Kazafanlı Fehim bin Molla İbrahim meclis-i şer`de ihbâr etmişlerdir Fi 11
Mart 916 Kazafanlı Mustafa Hacı Mehmed dahi şâhidân-ı mezbûranın makbûl-üşşahâde idüklerini ihbâr etmekle mûcibince müddeî mezbûrun rüşdüne hükm olundu Fi
11 Mart 916
Sayfa 88
Da`vâ no:237
Konu: Verâset
Ağırdalı müteveffiye Melek binti Mustafa Efendi’nin sagîre kızı Melek bin İbrahim
bundan sekiz ay mukaddem müteveffiye olarak verâseti babası mezbûr İbrahim bin
Hacı Mehmed’e münhasıra olduğunu Ağırdalı Mehmed Salih bin Ahmed ve Ağırdalı
Ahmed bin Hacı Mehmed meclis-i şer`de ihbâr etmişlerdir Fi 31 Kânûn-ı evvel 1916
Sayfa 89
Da`vâ no:238
Konu: Vekil ta`yîni
Kazafanlı Mustafa bin Hüseyin Alemdar meclis-i şer`de fakir ve ihtiyâr olub kebîr
oğulları Hüsnü ve Mehmed ve Hasan ve Ali ve Osman ve Ahmed’den nafaka da`vâ ve
muhâkeme ve muhâsamaya da`vâ vekili Cemal Efendi’yi vekil ta`yîn eylemişdir Fi 17
Kânûn-ı evvel 915 müddeî Mustafa Hüseyin Alemdar müddeî aleyhden oğlu Hasan
Mustafa müddeî müddeî aleyhden nafaka taleb ederim bi-t-terâzi şehri dört şilin nafaka
takrîr olundu Fi 17 Kânûn-ı evvel 915 Fi 10 Safer 334
Sayfa 89
Da`vâ no:239
Konu: Nafaka talebi
Müddeî merkûm Mustafa Hüseyin’in vekili Cemal Efendi meclis-i şer`de müvekkili
merkûmun evlâdlarından mezbûrden Hüsnü ve Mehmed ve Osman mahzarında
müvekkili mezbûr fakir ve ihtiyar olduğundan ve kâr ve kisbe adem-ül kudret
bulunduğundan üzerlerine nafaka bedeli takdîrini taleb etmekle ba`de-t-tasdîk tarafının
rızâ`larıyla müvekkili mezbûr Mustafa’nın nafaka ve kisve bihâsı vesair levâzım-ı
zarûriyyesi için mihrine şehri üçer şilin meblağı farz ve takrîr olundu Fi 30 Kânûn-ı
evvel 915 ve Fi 23 Safer 334
Sayfa 89
Da`vâ no:240
Konu: Nafaka
Ayabîfânlı Refiye Hüseyin meclis-i şer`de zevci müteallikı Angolemli Sami bin
Durmuş Ali mahzarında zevcem merkûm bundan beş ay evvel beni müteallik etmekle
feraşından hâsıl batnında mütebeyyin haml olmağla vâz-ı haml ile iddetim münkaziyem
oluncaya değin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyem ancak üzerine mikdârı kâfî meblağı
takdîrini taleb ederim didik de gıbbet tasdik mezbûrenin vaz-ı haml ile iddeti münkaziye
oluncaya değin nafaka ve levâzım-ı zarûriyyesi için zevci müteallikı mezbûr Sami
üzerine tarihinden itibaren şehri yetmiş beş guruş meblağı takrîr olundu Fi 15 Kânûn-ı
sânî 916
Sayfa 90
Da`vâ no:241
Konu: Alacak
Çatalköylü Sultan binti Kara Ahmed tarafından gayrıyı dahi tevkile me`zûn olmak üzere
vekili karındaşı İbrahim bin Kara Ahmed’in vekil eylediği Cemal Efendi meclis-i şer`de
müvekkile-i mezbûrenin zevci müteallikı Çatalköylü Mehmed bin Ali Bey tarafından
vekili Fehmi Bey meclis-i şer`de mezbûran İbrahim ile Mehmed dahi hazır oldukları
halde da`vâ ederek müvekkilem mezbûreyi mezbûr Mehmed Fi 27 Şubat 1913 tarihinde
bin dört yüz elli bir guruş mihr-i muaccel ve iki yüz elli bir guruş mihr-i müeccel
tesmiyesiyle tezevvüc ve dahil olarak yine üç sene mukaddem tatlîk etmekle
zimmetinde mütekarrir olan mihreyn-i mezkûreyni olan evlâd bin yedi yüz iki guruşu
taleb ederim diyü da`vâ etdik de vekili mûmâ-ileyhe cevabında müvekkili mezbûrun
müvekkile-i mezbûreyi ol tarihde mihreyn-i mezkûreyn ile tezevvüc ve dahil olduğunu
ve üç sene evvel tatlîk eylediğini ikrâr edüb mihr-i müecceli mezkûr zimmetinde olan
ve yine olduğunu kabul ederek mihr-i muaccel-i mezkûr hini duhûlde bundan altı sene
mukaddem üç liraya müvekkile-i mezbûre Sultan ve anası Emine binti İbrahim ile sulh
olarak bedeli sulh mezkûr müvekkile-i mezbûre teslim edilmiş olmadığından
muaccelden bir güne borcu kalmadığını müdâfaa eyledik de müddeiyye vekili Cemal
Efendi’nin inkârına binâen sulh-ı mezkûr ile bedeli sulhun te`diye edildiği beyâne
havâle olunarak mihr-i müeccel mezkûr iki yüz elli bir guruşun edâsına hükm olundu Fi
23 Kânûn-ı evvel 915 Fi 8 Kânûn-ı sânî 916 tarihine te`hîr olunur 23/12 915 iş bu da`vâ
bilâ müddet te`hîr olunmuşdur 8/1/916
Sayfa 90
Da`vâ no:242
Konu: Vekâlet
Defderalı olub zâtî ma`rûfe olan Ayşe Hanım ibnetü Mehmed Ağa mahkeme-i şer`iyede
ikame olunacak müeccel ve muaccel da`vâlarında bulunmak içün Hıfzı Bey’i vekili
ta`yîn eylemişdir ol dahi vekâl şuhûdü’l-hâl eti kabul eyledi Fi 1 Şubat 916 Mehmed
Zeki