Untitled

Transkript

Untitled

D o g¯ a , S a g¯ l ı k V e Tu r i z m K e n t i
YALOVA
A City of Nature, Health And Tourism
Tarihi sekiz binyıl önce başlayan Yalova, ev sahipliği
yaptığı bütün medeniyetlerin ticaret, liman, sayfiye
ve sağlık merkezi olmuştur. Günümüzde de gelişimini
sürdürmekte ve zenginliklerini arttırıp yurt içinden ve
yurt dışından gelen misafirlerle paylaşmaktadır.
Yalova has been a trade, harbor, resort and health center hub
for all civilizations it hosted throughout its 8000-year history.
Yalova continues to evolve even today, increasing its wealth
that it shares with its domestic and international guests.
Yayına Hazırlayan
Pre-Production
İpek Bilgisayar Endüstri ve
Ofis Otomasyon Sis. Ltd. Şti.
Yayınlayan
Publisher
Yalova Belediyesi
Metin Yazımı ve Belgeleme
Copywriter and Documenting
Raif Kaplanoğlu, Nuri Taner
Esra Nigar Irmak
Editör
Editor
Esra Nigar Irmak, Aytekin Vural
İçerik ve Tasarım
Content and Design
NDR Tasarım ve Reklamcılık
Grafik Tasarım
Graphic Design
Merve Selvi S.
Kapak (Minyatür)
Cover (Miniature)
Suna Selma Koçal
Baskı
Printing House
Doğuş Ofset
Basım Tarihi
Printing Date
Aralık 2012
İÇİNDEKİLER
Contents
Baflkan'ın Sunumu
The Mayor’s Message
07
‹flgal Yılları
The Invasion Years
30
Do¤asında Binbir Rengi A¤ırlayan Kent
The Town That Hosts A Myriad Of Natural Colors
52
Termal
Termal
74
Kent Müzesi Hakkında
About The City Museum
09
Göçlerle Büyüyen Yalova
Yalova Expands With Migration
32
Cennet ‹lçeleri Ve Köyleriyle Yalova
Yalova With Paradise Provincial Districts And Villages
54
Termal Kaplıcaları ve Hamam Kültürü
Thermal Spas And Bath Culture
76
Prehistorik ve Hellenistik Dönem
Prehistoric And Hellenistic Eras
10
Kentin Kaderini De¤ifltiren Önder
The Leader Who Changed The City’s Destiny
36
Demografik Yapı
Demographic Structure
56
Çiçek Kenti Yalova
The City Of Flowers
80
Do¤u Roma (Bizans) Dönemi
Eastern Rome (Byzantine Era)
12
Yürüyen Köflk ve Atatürk Köflkleri
The “Moving Kiosk” And The Atatürk Pavilions
40
Do¤al Güzelliklerin Bulufltu¤u Kent
A Town Which Blends Natural Beauty
60
Tarım ve Seracılık
Agriculture And Greenhouse Plantations
84
Atatürk: “Yalova is my town”
44
Zengin Türlerin Ev Sahibi Yalova
Yalova Hosts A Wealth Of Species
64
Organik Tarım
Organic Farming
86
“ Yalova Benim Kentimdir” Atatürk
Türklerin Yalova Bölgesine Gelifli
The Arrival Of The Turks In The Yalova Region
16
Yalova’nın Kuruluflu
The Founding Of Yalova
18
Termal, Yeniden Sa¤lık ve Turizm Merkezi Oldu
Termal, Regaining Its Reputation As A Health And Tourism Center
46
Festivaller - Etkinlikler
Festivals - Events
66
Dokumacılık ve El Sanatları
WeavingAnd Handicrafts
90
Kral Yolu’ndan Modern Yollara
From the King’s Road To Modern Highways
24
Amerikan Hava Üssü
American Air Base
50
Kültürel Mekanlar
Cultural Venues
68
Sanayi ve Ticaret
Industry And Trade
94
‹stanbul Sarayı’nın Kileri Yalova
Yalova, The Breadbasket Of The Istanbul Palace
28
Modernleflen Yalova
Yalova, Towards A Modern City
51
Termal ve Kaplıcalarıyla Yalova
Yalova With Its Thermals And Spas
72
Tarihi Yapılardan Bir Geçit
A Parade Of Historical Monuments
100
BAŞKANIN SUNUMU
The Mayor’s Message
Zaman hızla akıp gitmekte ve insanların, toplumların,
şehirlerin ve ülkelerin yaşadıkları bir süre sonra “tarih”
olmaktadır. Hayatın her anında tarihle iç içe ama
genellikle de tarihten haberdar olmadan yaşarız. Oysaki
tarih, geçmişimiz olduğu kadar geleceğimizdir de…
Zamanı durdurmak imkânsız olmasına rağmen belirli
aralıklarla sabitlemek ve tarihten geleceğe pencereler
açmak elimizdedir. Sadece bu pencerelerden
bakılınca görülebilen ortak anılarımız, aynı zamanda
geleceğimize de ışık tutar.
6
Yalova Belediyesi Kent Müzesi
Time passes quickly and it isn’t long before the experiences
of people, societies, cities and countries become ‘history’.
Generally speaking, we live intertwined with history every
second of our lives without being aware of that history.
Nonetheless, history is as much as our past as it is our
future…
Although it is impossible to stop time, it is up to us to freeze
frame it at certain intervals and open windows linking history
to the future. Not only do our common memories serve to
shine the light on our future, they can only be view by looking
through these windows.
Belediyemiz tarafından yaptırılan Kent Müzesi de
bize, şehrimizin ortak hafızasına tanıklık etme imkânı
veren ve geleceğimize ışık tutan bir penceredir. Bu
pencereden bakınca, Yalova’nın tarihini, kültürünü,
sosyal hayatını, ekonomisini, iz bırakan insanlarını ve
daha birçok değeri görmek ve sahip olduklarımızın
farkına varmak mümkündür.
Commissioned by our municipality, the City Museum is that
window which provides the opportunity to eyewitness the
common memory of our city and shines the spotlight on our
future. Looking through this window, it is possible to see the
history, culture, social life, economy, personalities and many
other values of Yalova and become aware of what we own.
Uzun ve titiz bir ekip çalışması sonucunda ortaya
çıkan Yalova Kent Müzesi, bu şehrin hemşehrileri
olarak hepimizin ortak kültür mirasıdır. Bu mirasa sahip
çıkmak ve şehrimizin kimliğini oluşturan değerleri
çocuklarımıza aktarmaksa hepimizin görevidir.
Having emerged as a result of a long and meticulous team
effort, the Yalova City Museum is the common cultural
heritage of all of this city’s citizens. It is up to all of us to own
up to this heritage and pass down to our children the values
constituting the identity of our city.
Elinizde tuttuğunuz Yalova Kitabı, Kent Müzesi’nde
sergilenen materyallerden yararlanılarak hazırlanmıştır.
Bu nedenle, Yalova Kent Müzesi’ni ziyaret ederek
kitapta yer alan bilgilerden daha fazlasını yerinde
görebilirsiniz. Bu vesile ile emeği geçen bütün herkese
şahsım ve şehrim adına sonsuz teşekkürlerimi sunmak
isterim.Kent Müzesi’ni gezerken karşılaşmak ümidiyle
saygılarımı sunuyorum.
The Yalova Book you hold in your hands was prepared
through the compilation of materials on display at the City
Museum. For this reason, you can obtain much more
information than what is found in this book by dropping by
the Yalova City Museum. So, I’d like to take this moment to
present the infinite gratitude on behalf of myself and my city
to all those who have spent their valuable time in putting this
work together. With my sincere regards and the hope of
meeting you one day while strolling through the City Museum.
Yakup Bilgin KOÇAL
Yalova Belediye Başkanı
Yakup Bilgin KOÇAL
Mayor of Yalova
7
KENT MÜZES‹ HAKKINDA
About The City Museum
Şehir tarihimizde önemli bir yeri olan Yalova
Hükümet Konağı, Yalova Valiliği ve Yalova
Belediyesi’nin ortak girişimiyle hazırlanan
Rekonstrüksiyon Projesi kapsamında yeniden ihya
edilerek; Kültür ve Turizm Bakanlığından aldığımız
özel müze kurma izni ile Yalova Belediyesi tarafından
“Kent Müzesi” olarak halkımızın ziyaretine açılmıştır.
Bu tarihi yapının müze olarak işlev kazandırılması
kültürel mirasımızın gelecek nesillere aktarılması ve
yaşatılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Müzenin mekânsal yerleşimi, zemin kat ve giriş
kat olmak üzere iki katı içermektedir. En üst katın
resmi kutlama ve sergi alanı olarak kullanılması
planlanmıştır. Müzede ele alınan konular, alan
genişliği ve pano boyutlarının el verdiği ölçüde,
kronolojik bir dizinle işlenmiş; duvar panolarıyla
anlatılması yeterli olmayan kentsel bilgiler ise
monitörler ve kiosklarla desteklenmiştir. Müze
içerisinde LCD ekranlarda izlenecek prodüksiyonlar,
belirli konulara göre seçilmiştir.
8
Constituting an important place in the history of our city,
the Yalova Government House was opened to the public
as the ‘City Museum’ by the Yalova Municipality through
permission to establish a private museum obtained from the
Ministry of Culture and Tourism. The Government House was
reconstructed within the framework of the Reconstruction
Project which was prepared as a joint venture between the
Yalova Governor’s Office and the Municipality of Yalova. This
historical structure bears great importance from the aspect
of achieving the function of a museum and perpetuating and
conveying our cultural heritage to future generations.
The spatial layout of the museum is comprised of two
floors, the ground floor and the entrance floor. The top floor
has been planned to be utilized as an official reception
and exhibit hall. The topics covered at the museum were
laid out in chronological order to the extent of the interior
space and panel dimensions allowed; Information regarding
the city that could not be conveyed on wall panels was
reinforced with screens and kiosks. The films to be viewed
on LCD screens inside the museum were selected
according to certain subjects.
Müzemizde, 8 bin yıl öncesine dayanan ilk yerleşim
izlerinden, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet
Dönemi’ne uzanan tarihsel süreç ve bugünkü
Yalova; bilgi, belge ve fotoğraflarla anlatılmış,
yerel yönetim, kardeş şehirler, nüfus, eğitim, spor,
sanayi, tarım, coğrafi yapı, ilçeler, turizm ve sosyal
yaşam gibi konulara yer verilmiştir. “Kentin Kaderini
Değiştiren Önder” ve “Yalova Benim Kentimdir”
başlıklı panolarımızda Atatürk’e geniş yer ayrılmıştır.
Hareketli teşhir standlarında, bağış yoluyla alınmış
etnografik eserler ve belgeler sergilenmiştir. Alan
içerisinde Kent Maketi, Yürüyen Köşk ve Cami
Maketine yer verilmiş kentte çiçekçilik, dokumacılık
ve kaplıca kültürü ile ilgili konular dekorlarla birlikte
canlandırılmıştır.
Our museum covers a 8000-year period of history, spanning
from traces of the first settlements to the Ottoman Empire and
Republic era. This history and today’s Yalova is conveyed
through information, documents and photographs. Some
of the main topics include; local administration, sister
cities, population, education, sports, industry, agriculture,
topography, provincial districts, tourism and social life. Atatürk
was given wide coverage with panels entitled “The Leader
Who Changed The Destiny of the City” and “Yalova Is My City”.
Ethnographic objects and documents that have been donated
are on exhibit at moving display stands. Also the models of
the City, the Moving Pavilion and a Mosque are on exhibit.
Besides, subjects dealing with the city’s floriculture, weaving
and hotsprings culture are visualised with proper décor.
Yalova Kent Müzesi, bütün kentlinin bir buluşma
noktası olduğu kadar; kentin tarihini ilgilendiren her
alanda ortak bir kültürel üretim merkezi olarak da
varlığıyla şehrin yaşam kalitesinin yükseltilmesine
katkıda bulunacaktır. Kentlilik ve tarih bilincinin
geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve aidiyet duygusunu
geliştirerek sosyal dayanışmayı arttırması gibi
birçok rol üstlenecek olan Kent Müzesi, hemşehri
olma bilincini güçlendirerek, kent kültürümüzü
gelecek nesillere aktaracağımız bir mekân olarak
gelişimini sürdürecektir. Yalova’yı ziyaret eden yerli
ve yabancı gezginlerin, kenti süreklilik ve bütünlük
içinde tanımasına yardımcı olacaktır. Kent içinde bir
kent yaratmak adına yapılan çalışmalarda desteğini
ve katkılarını esirgemeyen tüm kişi, kurum ve
kuruluşlara içtenlikle teşekkür ederiz.
The Yalova City Museum, as well as being a meeting place
for all our citizens, will also contribute towards raising the
lifestyle of the city through its existence and as a public
cultural studies center in every area related with the city’s
history. The museum will be undertaking a number of roles
such as enhancing and popularising the urban cultre and
historical awareness throughout the community, increasing
the social solidarity by fostering the sense of belonging.
The City Museum shall continue to its progress as a venue
we shall convey our city culture to future generations by
bolstering citizenship awareness. It will be of assistance in
defining Yalova, within a continual and integral perspective,
to local and foreign travelers visiting the city. We cordially
thank all individuals, institutions and establishments which
were kind enough to contribute in this effort conducted in
the name of ‘creating a city within a city’.
9
Roma Kandili / Çiftlikköy,
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 6848
Roman-era oil lamp / Çiftlikköy Istanbul
Archaeological Museums Inv. No: 6848
Roma Dönemi Maşrapa / Taşköprü
Roman-era dipper Taşköprü Istanbul
Archaeological Museums Inv. No:9369
Bölgeden Yalova topraklarını gösteren en eski harita / Tabula Peutingerian - 13. yy.
The oldest map showing the Yalova region. / Tabula Peutingerian - 13th century
PREHİSTORİK VE HELLENİSTİK DÖNEM
Prehistoric and Hellenistic Eras
Minik testi / İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 6849
Small jug. Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 6849
Ticaret Amphorası / Çiftlikköy
Mercantile Amphora / Çiftlikköy
Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 6851
10
En eski yerleşim izlerine rastlanan Göktepe mevkii
Göktepe locale where the oldest settlement traces are found.
Yalova'da, 8 bin yıl öncesine kadar uzanan uygarlık
tarihi belirlenmiştir. Yalova’nın bilinen en eski yerleşim
yerinin, Samanlı Köyü yakınlarındaki “Göztepe”
olduğu düşünülmektedir. Göztepe yerleşimi zamanla
hemen yanındaki Samanlı köyüne taşınmıştır. Tarihin
her döneminde bir yerleşim yeri olarak tercih edilen
Samanlı Göztepe mevkii, İstanbul Kadıköy ilçesindeki
Fikirtepe Neolitik Dönem Kültürü ile benzerlik
göstermektedir.
Civilized history in the Yalova region dates back as far
as eight thousand years ago. Yalova’s oldest known
settlement site is thought to be “Göztepe”, located near the
village of Samanlı. Over time, the settlement of Göztepe
shifted over to the village of Samanlı. Having been a
preferred settlement throughout history, the Samanlı
Göztepe vicinity demonstrates similarities to the Neolithic
Period Culture found at the Fikirtepe site in Istanbul’s
provincial district of Kadikoy.
Trakya’dan Anadolu içlerine doğru göçlerle gelen
Bithynialılar, Marmara'nın doğusuna yerleşmişlerdir.
M.Ö. 8. yüzyılda yaşanan ikinci göç hareketleriyle de,
Marmara kıyısına yeni kentler kurulmuştur. M.Ö. 6.
yüzyılın sonlarında kadar bölgede Lidyalılar egemen
olmuştur. Bu tarihten sonra bölge İran kökenli
Pers İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiş,
Hellespontus Frigya’sı Satraplığı'na bağlanmıştır. M.Ö.
4. yüzyılda ise, Yalova bölgesini de içine alan Doğu
Marmara bölgesinde bir Bithynia Krallığı kurulmuştur.
M.Ö. 74 yılından sonra Yalova’nın da içinde bulunduğu
Bithynia toprakları, Türklerin egemenliğine kadar Roma
hakimiyetinde kalmıştır.
Having migrated from Thrace towards the Anatolian
hinterlands, the Bithynians settled in the eastern region of the
Marmara Sea. A second wave of migration occurred during
the 8th century BCE, when they established new towns
along the Marmara coastline. By the late-6th century BCE,
the region was dominated by the Lydians. Subsequently,
the region was put under the control of the Persian Empire,
of Iranian origin, and annexed as the Satrapy of Hellespont
Phrygia. The Bithynian Kingdom was founded in the eastern
Marmara, which encompassed the Yalova region during the
4th century BCE. Nicomedia / Izmit became the center of
this kingdom. The Bithynian territory, which included Yalova,
was put under the sovereignty of the Romans in 74 BCE,
whereupon this region, including Yalova was to remain under
Roman domination until the arrival of the Turks.
Hellenistik Kandil / İstanbul Arkeoloji
Müzeleri, Env. No: 6850 I Hellenistic oil
lamp. Istanbul Archaeological Museums
Inv. No: 6850
11
DOĞU ROMA I B‹ZANS DÖNEM‹
Eastern Rome I Byzantine Era
Antik Çağ yazarlarına göre Roma döneminde Yalova’da;
Samanlı’da kurulu olduğu düşünülen Ksenodochion,
Çiftlikköy’de kurulu olduğu bilinen Pylai ile Heraklie
(Ereğli), Helenepolis (Hersek), Pythia (Termal) gibi
önemli kentler vardı. Bu yerleşimler, Yalova’nın sahip
olduğu doğal zenginliğin, liman kentleri aracılığı ile
körfez üzerinden gemilerle taşınmasını sağlardı. Bu
kentlerden Pylai (Çiftlikköy), Roma İmparatorluğu
hanedan ailesine ait özel bir iskele konumundaydı. M.S.
10-11. yüzyıllarda Türklerin bölgeye gelişi ile birlikte
Pylai (Çiftlikköy) halkının, Elmalık Köyü’nde bulunan
kaleyi inşa ederek buradaki korunaklı alanda yaşamaya
başladığı düşünülmektedir.
According to writers of antiquity, the Yalova region
had important cities during the Roman era, such as
‘Xsenodochion’, which is believed to be where presentday Samanlı is located, ‘Pylai’, which is known to have
been founded at today’s Çiftlikköy, ‘Herakleia (Ereğli)’,
‘Helenopolis” (Hersek),’ and ‘Pythia (Termal)’. These
settlements facilitated the shipment of Yalova's natural
richness with ships to harbor towns on the Gulf of Izmit.
Of these towns, Pylai (Çiftlikköy) was a private pier which
was owned by the Roman Emperor dynasty family. With
the Turks arriving in the region in the 11th century, the
citizens of Pylai (Çiftlikköy), erected a fortress in the village
of Elmalık, and it is believed they began to live in this
protected area.
Doğu Roma İmparatoru, I. İustinianos, stratejik önemi
olan Helenepolis (Hersek) kentinde birçok mimari
yapı inşa ettirdi. Helena’nın, oğlu Konstantinius’un
Hıristiyanlığı serbest bir din ilan etmesi ile birlikte
Hıristiyanlığı seçtiği ve zamanının büyük bir kısmını
Helenepolis’te geçirdiği bilinmektedir. Helenepolis
zamanla etrafı surlarla çevrili kiliseler, saraylar ve
resmi binalarla donatılmış büyük bir kent konumuna
ulaşmıştır.
The Eastern Roman Emperor, Justinian the 1st
commissioned several structures in the town of Helenopolis
(present day Hersek), which was of strategic importance.
Helena chose Christianity, which was declared an
unfettered religion by her son, and spent most of her time
at Helenapolis. Over time, Helenopolis was transformed
into a large town complete with churches, palaces and
official buildings surrounded by protective walls.
M.S. 4. yüzyılda İmparator I. Konstantinius ve annesi
Helena, Pythia’ya (Termal) sık sık gelip, burada imar
faaliyetlerinde bulundu. M.S. 525 yılında İmparatoriçe
Theodora da 4 bin kişilik bir grupla Termal’e
gelerek burada önemli imar faaliyetleri yürütmüştür.
İmparatoriçe sadece Termal’e değil, bölgedeki tüm
kilise, manastır ve sosyal kuruluşlara katkılarda
bulunmuştur. 1932 yılında, Atatürk’ün emriyle Prof. Dr.
Arif Müfit Mansel başkanlığında Termal’de yapılan kazı
çalışmalarında, bu döneme ilişkin çok sayıda anıtsal
yapı ortaya çıkarılmıştır.
Emperor Constantine I and his mother Helena visited Pythia
(Termal) frequently and contributed towards the public
works activities here during the 4th century. Empress
Theodora executed important public works activities when
she came to Termal with a group of four thousand peple in
the year 525. In addition to Termal, the Empress also made
contributions to all the churches, monasteries and social
institutions in the region. Excavation studies conducted
at Termal under the direction of Prof. Dr. Arif Müfit Mansel
and the directive of Atatürk in 1932 revealed numerous
monumental structures pertaining to this period.
Termal’de bulunan, “Exedra” olarak adlandırılan yapı
A structure called ‘Exedra’ which was excavated at Termal.
Cenaze Şöleni Konulu Mezar Taşı / Hellenistik dönem.
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 4624T I Gravestone
depicting Funeral Ceremony, Hellenistic era / Istanbul
Archaeological Museums, Inv.No: 4624T
Helena’nın antik dönem sikkesi üzerindeki portresi
The Portrait of Helena on an ancient coin.
Helenapolis/Hersek Antik Şehri’nin su kemerleri
Aqueducts of the ancient city of Helenopolis / Hersek
Çiftlikköy’deki Kara Kilise
The Black Church at Çiftlikköy
Thedora Mozaiği I Thedora Mosaic
12
Dionysios oğlu asker Phokritos'a ait mezar taşı / İlyasköy.
İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Env. No: 7912T I Gravestone of
Phokritos the warrior son of Dionysios, İlyasköy. Istanbul
Archaeological Museums Inv. No: 7912T
13
Haçlıların Yalova’dan geçen göç yolları / Başbakanlık Osmanlı Arşivi
Routes taken by the Crusaders passing through Yalova / Prime Ministry Ottoman Archives
14
15
TÜRKLER‹N BÖLGEYE GEL‹Ş‹
The Arrival of the Turks in the Region
Haçlıların Yalova’dan geçen göç yolları / Başbakanlık Osmanlı Arşivi I Migration paths
of the Crusaders that passed through Yalova. / Prime Ministry Ottoman Archives.
Haçlıların Yalova topraklarındaki savaşlarını gösteren resim
A painting depicting Crusader battles on Yalova lands
16
1071 yılında gerçekleşen Malazgirt Meydan
Savaşı’ndan sonra, Kutalmışoğlu Süleyman Şah
komutasındaki Selçuklu orduları, 1081 yılında İznik’i
alarak burayı başkent yaptı. Aynı yıl, İmparator I.
Aleksios Komnenos ve Süleyman Şah’ın yaptığı
anlaşma ile iki ülke arasındaki sınır, Dragon/Yalakdere
olarak belirlendi. Bu bölge, 1096 yılındaki I. Haçlı
Seferleri sırasında büyük bir çatışmaya sahne oldu.
Subsequent to the Battle of Manzikert in 1071, the Seljuk
armies commanded by “Kutalmışoğlu Suleyman Shah”,
captured Iznik in 1081 and declared it their capital. The
same year, Emperor Alexios Comnenus I and Suleyman
Shah signed a treaty that stipulated Dragon / Yalakdere as
the boundary between their two nations. This region was
the site of a major confrontation during the First Crusade
Campaign of 1096.
Yalova, tarih içinde çeşitli yağmalanmalara ve
felaketlere maruz kaldı. Bunların en acısı ise
Haçlıların gelişiyle yaşandı. Haçlılar 6 Ağustos 1096
tarihinde, körfezi geçip Yalova bölgesine geldi.
I. Haçlı orduları; uzun süre Hersek’te konaklayıp,
tüm bölgeyi yakıp yıktı. Selçuklular, 21 Ekim 1096
tarihinde, Dragon Vadisi’nde başlattıkları akınla
Haçlıları pusuya düşürdü. Fakat I. Haçlı Seferine
katılan asıl büyük orduların bölgeye gelmesiyle
Selçuklular geri çekildi.
Yalova experienced various disasters and pillaging
throughout history. One of the most destructive events
occurred with the onslaught of the Crusaders, who crossed
the gulf and arrived in the Yalova region on August 6th,
1096. The Crusade Armies remained in Hersek for a long
time, wreaking havoc throughout the entire region. On
October 21st of the same year, the Seljuks ambushed
the Crusaders with a raid they began at Dragon Valley.
However, the Seljuks were forced to retreat upon the arrival
of the huge armies that had joined the First Crusade.
Hersek - İznik arasındaki Kral (Hacılar) Yolu
The King’s (Crusaders) Route between Hersek - İznik.
17
18
19
YALOVA’NIN KURULUŞU
The Founding of Yalova
Orhan Gazi döneminde Çobankale ve Yalak Ova
toprakları, İzmit’e bağlı bir tekfurluk olup, “Yalakonya”
adıyla anılmaktaydı. Yalova’nın tümüyle fethi, Orhan
Gazi döneminde, İznik ve İzmit’in fethinden sonra
ancak 1337 yılında gerçekleşmiştir. Bu fetihler ise,
Orhan Gazi’nin büyük oğlu Şehzade Süleyman
Paşa’nın komutasındaki Akçakoca ve Kiççi Murat’ın
birlikleriyle sağlanmıştır.
The lands of Çoban Fortress and Yalak Plain were known
as ‘Yalakonya’ and formed a property management center
connected to Izmit during the era of Orhan Gazi. The
complete conquest of Yalova occurred during the Orhan
Gazi era, in the year 1337, after the conquest of Iznik and
Izmit. These conquests were conducted with the units
of Akçakoca and Kiççi Murat under the command of the
eldest son of Orhan Gazi, Crown Prince Süleyman Pasha.
İlk Osmanlı kroniklerinde “Yalak Ova” veya “Yalak
Abad” olarak anılan yer, bir yerleşim alanı olmayıp,
Karamürsel ile Armutlu arasında kalan coğrafi bölgeyi
ifade ediyordu. 16. yüzyıla kadar,
Yalak Ova adıyla anılan bir ilçe bulunmasına
karşın Yalova adlı bir yerleşim merkezi
yoktu. Bugünkü Yalova şehri Kanuni Sultan
Süleyman’ın Sadrazamı Rüstem
Paşa tarafından yaptırılan ilk
cami ve han ile kurulmuştur.
Asırlarca ufak bir köy
konumunda olan Yalova,
Cumhuriyet döneminde,
Atatürk’ün ilgisi ve Yalovalıların
dinamizmi sayesinde büyük bir
kente dönüştü.
The place referred to as ‘Yalak Ova’ or ‘Yalak Abad’ in
the first Ottoman chronicles was not a settlement area
and described as a geographic area situated between
Karamürsel and Armutlu. Referred to as ‘Yalak Ova’ until
the 16th century, there was no settlement area called
“Yalova” even though it was a provincial district. The
city of present day Yalova was established with the
first mosque and commercial inn which were built
by Rüstem Pasha, who was the Grand Vizier of
Sultan Süleyman the Magnificent. Remaining a
small village for centuries, Yalova was transformed
into a large town during the Republic era, thanks to
Atatürk’s interest and the dynamism of
Yalova’s citizens.
Yalovalıların 19. yüzyıla kadar kullandığı
suyu Rüstem Paşa’nın vakfettiğine
dair belge I The document showing that
Rüstem Pasha endowed the water used by
the citizens of Yalova until the 19th century.
20
Yalova’nın fethine katılan Akçakoca
Akçakoca, who participated in the
conquest of Yalova.
Rüstem Paşa Camii I Rustem Pasha Mosque
21
19. yüzyılda Yalova Limanı I Yalova Harbour, in the 19. Century
22
23
KRAL YOLU’NDAN MODERN YOLLARA
From the King’s Road to Modern Highways
Avrupa’dan Anadolu’ya giden “Kral Yolu”nun önemli
bir bölümü, Yalova sınırları içinden geçmekteydi.
Kral Yolu, Gebze’den Hersek’e, oradan da İznik
istikametinden Anadolu’ya gitmekteydi. “İpek Yolu”
ve “Hacılar Yolu” olarak da adlandırılan bu yolun,
Roma İmparatoru I. Konstantinus zamanında önemi
daha da arttı. İmparatorun 4. yüzyılın başında,
İstanbul’dan Anadolu’ya giden yolda değişiklik
yapması, Yalova’nın da kaderini değiştirdi.
Nikomedia (İzmit) yolunu kullanılamaz hale getiren
İmparator, yolcuların Aigialoi (Dil İskelesi)’ne gelip
buradan kayıklarla karşı yakadaki Helenopolis
(Hersek) çıkmasını sağladı. Genelde askeri amaçlarla
kullanılan bu yol, böylelikle çok daha işlek hale geldi.
Kırkgeçit/Dragon Vadisi’ni, Haçlı ve Osmanlı orduları
da sıklıkla kullanmıştı. Vadiden geçen bu yol,
Selçuklu ile Bizans arasında sınır oluşturmaktaydı.
Yalova aynı zamanda İpek Yolu güzergahındaydı.
Bu güzergâh, Yalova-Bursa yolunun yapımına kadar
önemini korumuştur.
İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerine yakın olması
nedeniyle Yalova karayolu her dönemde ulaşımın
ana merkezi konumundaydı. Yalova, İstanbul’dan
ve Kuzey Anadolu’dan Ege ve Akdeniz’e geçiş
yolu üzerinde önemli bir konuma sahiptir. Başta
Samanlı olmak üzere Paşa Limanı, Topçular,
Hersek ve Kapan gibi limanlardan yapılan ihracat
Yalova halkına gelir kaynağı sağlamıştı. Bursa,
Orhangazi ve İznik ovalarında üretilen ürünler,
özellikle Samanlı İskelesi yoluyla ihraç ediliyordu.
Taşköprü’nün sahilinde bulunan Kapan ve Topçular
limanları ise İstanbul’a giden kerestenin vergisinin
alındığı limanlardı. Günümüzde de İstanbul, Bursa
ve Kocaeli illeri arasında yer alan Yalova’ya, kara ve
denizyolu ile yoğun yolcu giriş çıkışı olmaktadır.
Eski Hacılar Yolu’nu gösteren harita
A map showing the old Pilgrims Road
24
An important section of the ‘King’s Road’ that stretched
from Europe to Anatolia, passed through the borders of
Yalova. The King’s Road, went from Gebze to Hersek and
from there to Anatolia via the direction of İznik. Also known
as “The Silk Road” or “The Crusaders’ Road”, this road’s
importance increased further during the time of Roman
Emperor Constantine the 1st. The destiny of Yalova
also changed in the early-4th century when the emperor
made some changes to the road that led from Istanbul to
Anatolia.
Having rendered the Nicomedia (Izmit) useless, the
emperor facilitated travelers who arrived at Aigialoi (Dil
İskelesi) to continue on to Helenopolis (Hersek) on the
opposite shore with caiques. Generally used by the army,
this road was rendered more beneficial for the public.
The Kırkgeçit/Dragon Valley was also frequently utilized
by the Crusader and Ottoman Armies. Passing through
the valley, this road comprised of the border between the
Byzantine and Seljuk territories. Concurrently, Yalova was
on the Silk Road route. The importance of this route was
preserved until the construction of Yalova-Bursa Road.
Antik Hersek Limanı I The ancient Hersek Harbor
İznik’ten Yalova bölgesine giden eski Kral Yolu (İpek Yolu)
The old King’s Road (Silk Road) that went from Iznik to the Yalova
Due to its proximity to Istanbul, Kocaeli and Bursa,
the Yalova Highway was in the main central position
of transport during every period. Yalova represents an
important position along the transit road from Istanbul
and North Anatolia to the Aegean and Mediterranean.
Local products grown on the plains of Bursa, Orhangazı
and Iznik were exported from the harbors of Paşa Limanı,
Topçular, Hersek, Kapan and particularly Samanlı, to
provide the people of Yalova with a source of income.
Situated on the Taşköprü shoreline, the harbors of Kapan
and Topçular were where levies for lumber headed to
Istanbul were collected. Today’s Yalova is a bustling
entry and exit point for overland and maritime passengers
transiting between Istanbul, Bursa and Kocaeli provinces.
Eski Kral Yolu’nun yapımı sırasında açılmış yollar
Road that opened during the construction of the old King’s Road
Eski Kral Yolu’nun yapımı sırasında açılmış yollar
Road that opened during the construction of the old King’s Road
Elmalık sınırları içerisinden geçen eski Roma Yolu
The ancient Roman Road that passes within the boundaries of Elmalık
25
Taşköprü hava sahası I Taşköprü air space
Yalova İskelesi I Yalova Harbour
Yalova İskelesi I Yalova Harbour
Yalova Dereağzı I Yalova Dereağzı
1960’larda Yalova İskelesi ve şehir hatları vapurları
Yalova Pier and city line steamboats in the 1960’s
Eski Yalova İskelesi I The old Yalova Pier
26
Şehiriçi minibüs terminali I Innercity minibus garage
27
İSTANBUL SARAYI'NIN KİLERİ YALOVA
Yalova, The Breadbasket Of The ‹stanbul Palaces
İstanbul Sarayı’nın meyve ve sebze ihtiyacını büyük
ölçüde Yalovalılar sağlamaktaydı. Yalovalılar, çok erken
dönemlerden başlayarak pazar için üretim yapmaya
başlamıştı. Zamanla meyve ve sebze üretimi konusunda
uzmanlaştılar ve tüm ülkeye meyve fidanı üretir hale
geldiler. İstanbul pazarlarına getirilen elmalar bugün
bile “Yalova Elması” ismiyle satılmaktadır. Samanlı
Dağları’nın güzel kokulu kestanesi, Akköy’ün bamyası
ve bezelyesi, Kocadere’nin fasulyesi, Şenköy’ün
kızılcığı, kirazı, çileği, karpuzu şehrin başta gelen meyve
ve sebzeleridir.
İklimi ve bitki zenginliği yönünden arıcılık faaliyetleri
için de uygun bir bölge olması nedeniyle, Yalova’da
yüzyıllardır kaliteli bal üretimi gerçekleştirilmişti.
19. yüzyıla kadar, Osmanlı saraylarının bal ihtiyacı
Yalova’dan karşılanırdı.
The produce needs of the Istanbul Palace were provided
to a great extent by the citizens of Yalova, who had begun
producing fruits and vegetables for the marketplace from
very early times. They gradually became specialists on the
subject of produce production and were producing fruit
tree saplings for the entire country. Even today, apples that
are sold in Istanbul wholesale markets are sold as ‘Yalova
Apples.’ Amongst the principal produce that originates in the
region are fine smelling chestnuts that grow in the Samanlı
Mountains, peas and okra of Akköy, beans of Kocadere
and Şenköy’s cranberries, cherries, strawberries and
watermelon.
Kocadere-İskele, odun sevki
Transporting wood, Kocadere-Pier
For centuries, quality honey was produced in Yalova due
to the region’s suitability of apiculture activities from the
standpoint of climate and wealth of vegetation. So, much of
the honey needs of Ottoman palaces were supplied from
Yalova until the 19th century.
Sebze-meyve üretiminin yanısıra İstanbul'un odun
ve kömür gereksinimi de genellikle Yalova’dan
karşılanmaktaydı.
In addition to produce production, the wood and coal needs
of the capital Istanbul were generally met by Yalova.
Ayrıca İstanbul’daki yapılarda kullanılacak kesme
taşların büyük bölümü, asırlardır Yalova ve Hersek
bölgesinden gitmekteydi. İstanbul’da çalışan yapı ve taş
ustaları da büyük oranda Yalova’lı idi.
Moreover, a great portion of the ashlar blocks used in the
construction of structures in Istanbul was quarried in the
Yalova and Hersek regions. A great number of construction
and stone masons who worked in Istanbul were from Yalova.
Akköy’de arıcılık
Apiculture at Akköy
Merkez pazar yeri I Site of the central bazaar
28
Hacımehmet Ovası, elma bahçesi
Apple garden, Hacımehmet Plain
Gökçedere Taş Ocağı’nda çalışma
Work at the Gökçedere Stone Quarry
29
İŞGAL YILLARI
İstiklal Madalyalı kahramanlardan adları bilinenler;
Heroes known to have been recepients of ‘War of Liberation’ Medal
The Invasion Years
Kurtköylü Abdullah Kutluay
Çiftlikköylü Ahmet Demirtaş
Kabaklılı Ahmet Kara Mehmet
Kirazlılı Ahmet Özey
Dereköylü Ahmet Yıldırım
Kabaklılı Akif Öz
Gacık köylü Ali Engin
Ali Kılavuz
Çukurköylü Ali Koyun
Dereköylü Ali Köken
Dereköylü Ali Lafçı
Gökçedereli Ali R. Güntepe
Ali Sunar
Arif Sayın
Gacık köylü Aziz Arıcı
Bekir Sıtkı İnal
Çiftlikköylü Bekir Süyünç
Ekrem Türkler
Hakkı (Şehit) Özer
Denizçalılı H. İbrahim Gencer
Halil Gül
Gacık köylü Halil Örs
Kirazlılı Hasan Acartürk
Soğucaklı Hurşit İleri
Çalıcalı Hüseyin Günay
Çalıcalı Hüseyin Gündoğdu
Çalıcalı Hüseyin Turgut
Güllüklü Hüsnü Kurtuluş
Kirazlılı İdris Tükenmez
Teşvikiyeli İsmail Büyükyıldız
Paşaköylü İsmail Kemal Aydın
Üvezpınarlı İsmail Üstün
Sultaniyeli Mehmet Aydemir
Mehmet Balkış
Kabaklılı Mehmet Dumlupınar
Çiftlikköylü Mehmet Ezgi
Dereköylü Mehmet Köşen
Dereköylü Mehmet Ş. Sözer, İ. Ethem
Kurtköylü Mustafa Akbaş
Çınarcıklı Mustafa Çoşkun
Gacık köylü Mustafa Güçlü
Akköylü Mustafa Karademir
Sultaniyeli Orhan Aydemir
Üvezpınarlı Ömer Kılıç
Çiftlikköylü Ramazan Karca
Burhaniyeli Rasim Koçal
Soğucaklı Rasim Savaşır
Soğucaklı Recep Altan
Dereköylü Selim Apay
Taşköprülü Selim Engin
Safranlı Şaban Akın
Soğucaklı Tevfik Özbek
Çınarcıklı Yakup Çevik
Ortaburunlu Yusuf Gencer
Akköylü Yusuf Ziya
Güneyköylü Zafir Güney
Çengiler (Sugören) Köyü’ndeki Ermeni çetecilerin depoladığı silahlar
Armenian gangs stashed weapons in the village of Çengiler (Sugören)
30 Ekim 1918’ de Mondros Ateşkes Antlaşmasının
imzalanmasından sonra, Anadolu yer yer işgal
edilmişti.
27 Haziran 1920 tarihinde İngiliz Güçleri Yalova
sahiline çıkıp resmi makamlara talimatlar vererek fiili
işgale başladı. Eylül ayında Yunanlıların Yalova’yı işgal
etmesi ile bölgede katliamlar başladı. 1921 yılının
Nisan ayında birçok köy tahrip edildi. Köy halkının
büyük bir bölümü acımasızca şehit edildi.
İşgal günlerinde, Yalova topraklarında onlarca müfreze
ve milli kuvvet kuruldu. Bu kuvvetler vatan aşkıyla
kenti savundu. Yalova Müdafaa-i Hukuk Başkanı
Refik Bey’in çabaları ve Kızılay’ın girişimi ile Yalova
topraklarına ilk Uluslararası Heyet 12 Mayıs 1921
tarihinde geldi. Hazırlanan raporda köylerin tahrip
edildiği ve halkın katliama uğradığı belgelendi. Bu
incelemelerle birlikte, çok sayıda göçmen, gemilerle
İstanbul’a nakledildi.
19 Temmuz 1921 tarihinde stratejik nedenlerle
Yalova’dan ayrılan Yunan askeri bir daha şehre
gelmedi. Böylece Yalova düşmanla bir çarpışma
yaşamadan işgalden kurtuldu.
30
Certain parts of Anatolia were occupied after the signing of
the Mudros Treaty on October 30th, 1918.
British forces commenced their actual occupation of Yalova,
when they went ashore and gave orders to local officers on
June 27th, 1920. Massacres in the region began when the
Greeks occupied Yalova in September. A number of villages
were damaged and a major proportion of their populations
were ruthlessly murdered during April, 1921.
26 Mayıs 1921 tarihinde Yalovalı göçmenler Gülnihal Vapuru ile naklediliyor
The Gülnihal Steamer transporting immigrants from Yalova, May 26th, 1921.
Dozens of detachments and millitias were organized on
Yalova lands during this occupation and they defended the
city with the love of their motherland.
The first international commission was brought to the Yalova
region through the efforts of the Chairman of the Yalova
League of Legal Defense, Refik Bey and the initiative taken
by the Red Crescent on May 12th, 1921. Their written report
documented that villages were destroyed and their citizens
massacred. Together with these inspections, countless immigrants were transported by ship to Istanbul.
The Greek forces departed Yalova from strategic reasons on
July 19th, 1921, never to return. Thus, Yalova was rescued
from occupation without battling the enemy.
Yalova’da kurtuluş günü resmi geçit töreni
A parade ceremony on Liberation Day.
31
Yalova İskelesi I Yalova Pier
GÖÇLERLE BÜYÜYEN YALOVA
Yalova Expands With Migration
Yalova tarih boyunca Trakyalı Bithynlerden
Helenlere, Romalılardan Slavlara, Bulgarlardan
Türklere, Rumlardan Ermenilere kadar çok çeşitli
halklara ev sahipliği yapmıştır.
Yalova’nın Osmanlı egemenliğine girdiği dönemde,
Armutlu’dan Karamürsel’e kadar olan kıyı boyunca
genellikle Rumlar yaşamaktaydı. 17. yüzyılda ise Yalova
bölgesine Celalilerden kaçan Ermeniler yerleşmişti.
Türk, Rum ve Ermenilerden oluşan Yalova halkı,
asırlarca hoşgörünün egemen olduğu bir ortamda
yaşadı. 19. yüzyılda ise Balkanlar ve Kafkaslardan
gelen göçmenlerle bu etnik zenginlik daha da arttı.
I.Dünya Savaşı’nda yaşanan işgal sonrası 1922 yılında,
bölgeyi terk eden Rum ve Ermenilerin yerine Yunanistan
göçmenleri yerleştirildi. Bugün Yalova’da yaşayan tüm
göçmenler, kendi etnik özelliklerini koruyarak şehrin
kültürel zenginliğine katkıda bulunmaktadır.
İşgal yıllarında Yalova ve çevresinde yaşayıp bölgeden göç etmek zorunda kalan Rum ve Ermeniler I Greeks and Armenian who lived in
Yalova and its environs were forced to immigrate during the Occupation years.
32
Throughout history, Yalova accommodated a myriad of
people such as Thracian Bithynians, Helens, Romans,
Slavs, Bulgarians, Turks, Greeks and Armenians.
During the era when Yalova went under Ottoman
sovereignty, generally Greeks lived along the shore
from Armutlu to Karamürsel. Armenians who fled from
the Celalis settled in the Yalova region during the 17th
century. Comprised of Turks, Greeks and Armenians,
the Yalova population lived in a tolerant environment
for centuries. This ethnicity was further enriched with
immigrants from the Balkans and Caucasian region during
the 19th century. After the War of Liberation, the Greeks
and Armenians who abandoned the region were replaced
by Turks who migrated from Greece. Today, all the
immigrants who live in Yalova contribute towards the city’s
cultural wealth by preserving their unique ethnic qualities.
İşgal sonrası Yunanistan’ı terk eden mübadiller
Refugees who left Greece after the Occupation.
Bölgeden göç eden Rum ve Ermeni göçmenler
Greek and Armenian immigrants who migrated from the region.
33
Cumhuriyet Meydanı I Cumhuriyet Square
Çiftlikköy Sahil Evleri I Çiftlikköy Shoreline Homes
KENT‹N KADER‹N‹ DEĞ‹ŞT‹REN ÖNDER
The Leader Who Changed The City’s Destiny
Kadıköy Kaza Yolu I Kadikoy Township Road
Roma ve Bizans döneminde, İstanbul’un mesire alanı
olarak önemini koruyan Yalova, I. Dünya Savaşı ile
uğradığı yıkım sonrasında eski görkemini kaybetmişti.
Yalova’nın kaderi, 1929 yılında Atatürk’ün Yalova’ya
gelişi ile değişti. Yalova’nın ilk imar planı Atatürk’ün
direktifiyle hazırlandı. Atatürk, ufak bir köy olan
Yalova’yı bir kent haline getirerek adeta şehrin ikinci
kurucusu oldu ve yörenin kalkınmış, yaşanabilir ve
çağdaş bir yer olması için büyük çaba gösterdi.
Preserving its importance as an excursion area of Istanbul
during the Roman and Byzantine eras, Yalova had lost
its former magnificence after the destruction sustained
during World War I. Yalova’s destiny was to change with
the arrival of Atatürk in the year 1929. Yalova’s first urban
plan was drafted through the directive of Atatürk. So to say,
he was the city’s second founder. He spent great effort in
transforming Yalova from a small village to a town also to turn
the area into a developed, livable and contemporary place.
Atatürk’ün ölümünden sonra Yalova, Atatürk’ün ilgisi
ve sevgisine layık bir gelişim süreci sergileyerek, kısa
süre içerisinde modern bir kent kimliğine kavuştu.
1958 yılında Bursa-Yalova yolunun tamamlanması,
1960’lı yıllarda sahil turizminin gelişmesi, Yalova’nın
kalkınmasına büyük katkı sağladı. Yalova şehri bir
yandan modern binalarla şekillenirken, “Zümrüt Yalova”
adına yakışır biçimde doğayı da korumayı sürdürdü.
Subsequent to Atatürk’s death, Yalova exhibited a
development process deserving of his attention and affection.
The city achieved an identity of a modern town within a short
time. The completion of the Bursa-Yalova Highway in 1958,
as well as the development of shore tourism in the 1960’s
contributed greatly towards Yalova’s development. While the
city of Yalova was shaped with modern building on one hand,
it continued to present its natural surrounded in a manner that
fits its nickname “Emerald Yalova.”
Gazipaşa Caddesi I Gazipaşa Avenue
36
Cumhuriyet Meydanı I Cumhuriyet Square
Esenköy I Esenkoy
37
Yürüyen Köşk I The Moving Kiosk
YÜRÜYEN KÖŞK VE ATATÜRK KÖŞKLER‹
The “Moving Kiosk” and the Atatürk Kiosks
Atatürk’ün Yalova’ya sık sık gelmesi ve kaplıcalara
uzun ziyaretlerde bulunması nedeniyle, ayrı ayrı
yerlerde köşkler yaptırılmıştır. Atatürk’ün Yalova’ya
geldiğinde kaldığı üç köşk bulunmaktadır. Bunlardan
en ünlüsü “Yürüyen Köşk” adıyla bilinen, Millet
Çiftliği’ndeki köşktür. İki katlı, ahşap karkas küçük bir
yapıdır. 12 Eylül 1929 tarihinde, 22 gün gibi kısa bir
zamanda tamamlanmıştır. Zaman zaman bu köşke
gelip çalışmakta olan Atatürk, 1930 yılında, bir gün
çiftliğe gittiğinde, köşkün hemen yanındaki yaşlı
çınar ağacının dallarını kesmeye çalışan bir bahçıvan
ile karşılaşır. Ağacın dallarının uzamış olduğu için
binanın duvarına dayandığını öğrenen Atatürk,
imkânsız gibi görünen bir emir verir ve köşk, altına
tramvay rayları döşenerek, 5 metre kadar ağacın
uzağına kaydırılır. Bu olay nedeniyle halk, bu köşke
“Yürüyen Köşk” adını vermiştir.
Atatürk’ün bir diğer köşkü, Baltacı Çiftliği’ndeki
köşktür. 19. yüzyılın sonlarında yapıldığı tahmin
edilmektedir. Köşkün sonradan Atatürk’ün istek
ve beğenisiyle tekrar tertip edilmiştir. Atatürk’ün
Yalova’daki üçüncü köşkü ise; “Termal Atatürk
Köşkü”dür. 1929 yılında yaptırılmıştır. Köşk kargirdir
ve iki katından başka arazinin meylinden elde edilen
bodruma ve çatı katına sahiptir. Atatürk’ün bu köşkteki
odası ve eşyaları korunarak, ziyarete açılmıştır.
Due to the frequent visits to Yalova and his extended stays
at the hot springs, Atatürk had kiosks constructed at three
separate places. The most famous of these is the villa
at Millet Farm, which is known as “Moving Kiosk”. It is a
small, two-storey structure with a wooden frame. It was
completed in a short 22-day period on September 12th,
1929. Having come to this villa to work from time to time,
Atatürk encountered a gardener who was attempting to
cut the branches off an old plane tree right next to the villa
when he visited the farm one day in 1930. Learning that the
tree branches had leaned against the wall of the building,
Atatürk issued a seemingly impossible order, whereas
tramway rails were slipped under the villa and it was slid
about five meters away from the tree. It is for this incident
that the locals nicknamed this villa the ‘The Moving Kiosk.’
(Yürüyen Köşk)
TİGEM Atatürk Müzesi Baltacı Çiftliği Köşkü
TİGEM Atatürk Museum, Baltacı Farm Kiosk
Termal Atatürk Köşkü I Termal Atatürk kiosk
Another of Atatürk’s villas is the one at Baltacı Farm. It
is presumed to have been constructed in the late 19th
century. It was renovated in accordance with Atatürk’s
demands and tastes later on. Atatürk’s third pavilion in
Yalova is known as the “Termal Atatürk Kiosk,” which
was constructed in 1929. The two-storey kiosk was
constructed from stones piled on top of each other. It also
has a basement obtained from the slope of the property.
Atatürk’s room and possessions at this kiosk have been
preserved and are available for public viewing.
8 Ağustos 1930 tarihinde Köşk’ün yürütülmesi çalışmaları
Moving activities of the Villa in 8th of August 1930
8 Ağustos 1930 tarihinde Köşk’ün yürütülmesi çalışmaları
Moving activities of the kiosk in 8th of August 1930
40
Atatürk’ün Köşk’ün yürütülmesine nezareti
Atatürk’s surveillance at the ‘Moving Kiosk’s movement
41
Atatürk, Fethi Bey ile Yalova’da Millet Çiftliği’ni gezerken. 19 Ağustos 1930
Atatürk with Fethi Bey (Okyar) wandering through Millet Farm in Yalova. August 19th, 1930
42
43
“YALOVA BEN‹M KENT‹MD‹R” ATATÜRK
“Yalova is my town” Atatürk
Atatürk, Recep Zühtü ile Yalova Baltacı Çiftliği’nde.17 Temmuz 1932
Atatürk and Recep Zühtü at Yalova Baltacı Plantation. July 17th, 1932
Atatürk ve Fethi Okyar Serbest Parti kurulmadan önce Yalova’da I Atatürk and
Fethi Okyar in Yalova prior to the establishment of ‘Free Republic Party’
Atatürk, S. Bozok ve K. Ali ile Baltacı Çiftliği’ne giderken. 20 Haziran 1937
Atatürk on his way to Baltacı Plantation with S. Bozok and K. Ali. June 20th, 1937
Atatürk with Fethi Bey (Okyar) wandering through Millet Farm in Yalova. August 19th, 1930.
44
Yalova, Atatürk’ün çalışmalarını yaptığı ve dinlendiği
bir yerdi. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’ni ilgilendiren
birçok önemli kararı da Yalova’da aldı. Türk demokrasi
tarihinde önemli bir adım olan Serbest Cumhuriyet
Fırkası çalışmalarının, Yalova’da başlatıldığı
söylenebilir. Nitekim Atatürk, Fethi Okyar Bey ile bu
amaçla Yalova’da görüşmüştü.
Yalova was a place where Atatürk conducted studies and
relaxed. Atatürk also made several important decisions
that concerned the Republic of Turkey at Yalova. It can
be said that the “Free Republic Party” studies, which were
important steps in the history of Turkish democracy, were
initiated in Yalova. As a matter of fact, Atatürk met with
Fethi Okyar at Yalova for this purpose.
Termal’in doğal güzelliği, şifalı suları, örnek çiftlikler
yapmak için bölgede uygun alanların olması ve
elverişli ulaşım imkânları nedeniyle Atatürk, Yalova’ya
büyük önem verdi. Atatürk’ün Yalova’yı ilk ziyareti,
19 Ağustos 1929 Pazartesi günü, saat 16:00’da
gerçekleşti. Halk bu ziyarete çok büyük bir ilgi
göstermişti. 20 Ağustos 1929’da tekrar Yalova’yı
ziyaret eden Atatürk, 29 Ağustos Cumartesi günü,
Başbakan İsmet İnönü ile tekrar Yalova’ya geldi.
Aynı yıl, Yalova’nın ilçe olarak İstanbul’a bağlanması
kararını çıkardı.
Atatürk paid great importance to Yalova for the natural beauty
at Termal, for its therapeutic waters, as well as its convenient
transportation opportunities and the suitable lands to create
sample farms. Atatürk’s first visit to Yalova took place at
4 p.m. Monday, August 19th, 1929. The people showed
great interest in this visit. Having visited Yalova again on
August 20th, 1929, Atatürk visited Yalova once again with
Prime Minister İsmet İnönü on Saturday, August 29th. The
same year, the decision was made to put Yalova under the
administration of İstanbul as a provincial district.
Atatürk Yalova’da inceleme yaparken
Atatürk on an inspection tour of Yalova
45
TERMAL, YEN‹DEN SAĞLIK VE
TUR‹ZM MERKEZ‹ OLDU I Termal, Regaining its
Reputation As A Health And Tourism Center
Atatürk, hayran olduğu Termal kaplıcalarının
dünyaca ünlü bir merkez olması için girişimlerde
bulundu. Kısa sürede orman yolları açıldı, yeni
sıcak-soğuk su boruları ve depoları döşendi.
Termal-Yalova arasındaki yol düzenlendi. Termal
turizmi için çalışmalar yürütüldü. Bahçe düzenlemesi
için görevlendirilen ünlü bahçıvan Pandelli Usta,
Termal’e kırk yıldan daha uzun bir süre hizmet verdi.
Atatürk sayesinde Termal, dünyanın en güzel sağlık,
şifa, doğa ve dinlenme merkezlerinden biri haline
geldi.
Atatürk, Yalova’ya son olarak 21-22 Ocak 1938
gecesi sabaha karşı geldi. Yeni yapılan Termal
Oteli’nin ilk konuğu oldu. Atatürk otelde 9 gün
kaldı. İlk kaldığı gün, hastalığı teşhis edildi. 1 Şubat
1938’de bazı fabrikaları açmak üzere Bursa’ya gitti.
Bu, Atatürk’ün Yalova’dan son ayrılışı oldu…
Atatürk took the initiative in order to turn the Termal hot
springs he found so fascinating into a world famous center.
Within a short period, forest roads were opened, new
hot-cold water pipes and storage stations were laid. The
Termal-Yalova road was arranged properly. Studies were
carried out for thermal hot springs tourism. Appointed the
task of the garden landscaping, the famous gardener,
Pandelli Usta was employed at Termal for more than forty
years. Thanks to Atatürk, Termal was transformed into one
of the world’s finest centers of health care, therapy, nature
and relaxation.
Atatürk paid his last visit to Yalova on the night and morning
of January 21-22, 1938. He was the first guest to stay at
the newly constructed Termal Hotel. Atatürk stayed at the
hotel for nine days. His illness was diagnosed on the first
day of his stay. He went to Bursa on February 1st, 1938
to inaugurate some factories. This was to be Atatürk’s final
departure from Yalova…
Atatürk Savanora Yatı ile Yalova İskelesi’nde
Atatürk on board Savarona Yacht at Yalova Pier.
46
Atatürk’ün Yalova’da protokol tarafından karşılanışı
Atatürk is greeted by protocol in Yalova
Yalova’da bir dinlenme anında soldan sağa: Makbule Ata’dan, Gazi Mustafa Kemal, Yunus Nadi, Afet İnan. 8 Ağustos 1932
A moment of relaxation at Yalova, from left to right; Makbule Atadan, Gazi Mustafa Kemal, Yunus Nadi, Afet Inan. August 8th, 1932
47
Yalova Kent Meydanı | Yalova Town Square
48
49
Amerikan Hava Üssü
İzmit Körfezi'nin kıyısında Kaytazdere sınırları içinde
kurulan Amerikan Hava Üssü, önceleri Karamürsel
sınırları içindeydi. II. Dünya Savaşı sırasında istimlak
edilerek Hava Kuvvetlerine devredilen bugünkü Eğitim
Merkezi'nin yer aldığı arazi, önceleri Amerikan Hava
Üssü olarak da kullanılmıştı.
The American Air Base
The American Air Base that was established within
the borders of Kaytazdere on the shore of the Gulf of
Izmit was previously within the borders of Karamürsel.
The land where today’s Training Center is located was
expropriated during World War II and turned over to the
Air Force and was also used as an American Air Base.
1960-1980 yılları arasında Karamürsel-Yalova
arasında kurulan bu NATO Üssünde yaklaşık üçbin
Amerikalı görev yapmaktaydı. 1980 askeri darbesine
kadar bu üste çalışan Amerikalıların birçoğu Yalova'da
ikamet ediyordu.
Approximately 3000 Americans were stationed at
this NATO Base which was established between
Karamürsel and Yalova and operated between 19601980. Many of the Americans who worked at this base
resided in Yalova until the 1980 military takeover.
MODERNLEŞEN YALOVA
Yalova, Towards A Modern City
Yalova, Rüstem Paşa’nın isteği ile yapılan cami,
han, okul ve hamam gibi eserlerin çevresinde
kurulmuştu. Yalova’nın ilk şehir planı ise, Atatürk’ün
isteği üzerine 1935 yılında hazırlandı. Dünyaca ünlü
şehir plancısı olan Henri Prost, Yalova ve Termal’in
modern planlarının çizimi için davet edildi. Yakın
dönemde, 1980’li yıllarda yapılmış olan kent ve imar
planları ise depremden sonra Yalova Belediyesi
tarafından yeni yönetmeliklere göre revize edildi.
Yalova’da yerel yönetim yapılaşma açısından
çevreye duyarlı bir kent oluşturma çabasını
sürdürmektedir. Bu amaçla Yalova Belediyesi ve
paydaşları tarafından hazırlanan “Yalova Kent
Sağlık Planı”, Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
tarafından kabul edilmiştir.
Yalova was established around the public works
commissioned by Rüstem Pasha and built by Mimar
Sinan, such as a mosque, commercial inn, school and
baths. Yalova’s first urban city plan was prepared in 1935
in accordance with a request put forward by Atatürk. The
world famous urban planner Henri Prost was invited to draft
modern plans for Yalova and Termal. In more recent times,
the city and zoning plans which were made in the 1980’s
were revised after the earthquake by the Yalova Municipality
according to new regulations.
The Yalova Municipality is continuing its efforts to create
an urban settlement plan that is more sensitive to the
environment. In this regard, the ‘Yalova City Health Plan’
prepared by the Yalova Municipality and its shareholders
found acceptance by the World Health Organization (WHO).
İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Atatürk Kitaplığı Nadir Eserler Koleksiyonu
IBB Directorate of Libraries and Museums, Atatürk Library Collection of Rare Works
50
51
Dipsiz Göl, Erdal Yavuzak I Dipsiz Lake by Erdal Yavuzak
Delmece Yaylası I Delmece Plateau
DOĞASINDA BİNBİR RENGİ AĞIRLAYAN KENT
The Town That Hosts A Myriad Of Natural Colors
Türkiye’nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi’nin
güneydoğusunda bulunan Yalova, İzmit Körfezi
girişinde yer almaktadır. Yüzölçümü itibariyle
Türkiye’nin en küçük illerinden biridir. Yalova’nın
güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman
örtüsü ile kaplıdır. Ormanlık alanlarda genellikle kayın,
meşe, gürgen, kestane ve ıhlamur ağaçları görülür.
Situated in the northwest of Turkey in the southeastern
quadrant of the Marmara Region, Yalova is located at the
entrance of the Gulf of Izmit. From the standpoint of total
land area, it constitutes one of the smallest provinces in
Turkey. The steep slopes to the south of Yalova are covered
entirely with thick forest, which is generally comprised of
oak, horn beech, beech, chestnut and linden trees.
Kuzey kıyılarındaki düzlükler dışında, dağlık ve
ormanlık bir alanda kurulu olan Yalova’nın güneyi,
Kuzey Anadolu sıradağlarının uzantısı olan Samanlı
Dağları ile çevrilidir. Çınarcık’tan başlayarak
genişleyen verimli kıyı ovaları ise, doğuda
Altınova’ya kadar uzanır.
Besides the flats along the northern shores, Yalova
is founded on a mountainous and forested area. The
southern quadrant of the city is surrounded by the Samanlı
Mountains, which are an extension of the Northern Anatolian
mountain range. The fertile coastal plains that start from
Çınarcık extend all the way to Altınova in the east.
Gökçedere Barajı I Gökçedere Dam
52
Su Düşen Şelalesi I Sudüşen Waterfalls
53
CENNET İLÇELERİ VE KÖYLERİYLE YALOVA
Yalova With Paradise Provincial Districts And Villages
Yalova, 5 Haziran 1995 tarihli Kanun Hükmünde
Kararname ile “il statüsüne” kavuştuktan sonra
Çınarcık, Çiftlikköy, Termal beldeleri ile Gemlik
ilçesine bağlı Armutlu beldesi ve Karamürsel’e bağlı
Altınova beldesi ilçe yapılarak Yalova’ya bağlandı.
Böylece Yalova, merkez ilçe oldu.
Yalova’nın ilçeleri tarihle iç içedir. Yalova’nın birçok
ilçesi yükselen bir turizm değerine sahiptir ve
Atatürk’ün izlerini taşımaktadır. 6. yüzyıldan itibaren
rağbet gören Termal, Bizans döneminde İmparator
İskelesi’nin bulunduğu Çiftlikköy ve Osmanlı
döneminde bölgedeki ürünlerin dağıtımının yapıldığı
Çınarcık, Yalova'nın önemli ilçeleridir.
Bizans ve Osmanlı Dönemleri’nden kalma eserlere
rastlanan Çınarcık İlçesi çok eski bir yerleşim yeridir.
Günümüzde Çınarcık İlçesi; yazlıkları, otel, motel
ve pansiyonları ile turizmin geliştiği bir yöre niteliği
kazanmıştır. Marmara Bölgesi’nin en gözde tatil
beldelerinden biri olan Çınarcık, kolay ulaşımı,
temiz denizi, orman ve sayfiye alanları ile çekiciliğini
korumaktadır.
According to the statutory decree legislated in July 5th 1995,
Yalova became a province. The districts; “Çınarcık”, “Çiftlikköy”,
“Termal”, “Armutlu” and “Altınova” -which have been towns
formerly- are currently administration divisions of Yalova.
Most of Yalova’s provincial districts are nested with historical
heritage. Several of Yalova’s districts have rising tourism
values and bear the traces of Atatürk. Termal, which has
been popular from the 6th century onwards, Çiftlikköy which
had the Emperor’s Pier during the Byzantine era, and Çınarcık
from where the region’s products were shipped during the
Ottoman era, are important provincial districts of Yalova.
Altınova
Termal
Armutlu
Çiftlikköy
The Çınarcık provincial district, where one can encounter
historical structures dating from the Byzantine and Ottoman
eras, is a very old settlement area. Today’s Çınarcık district
achieved a quality of a tourism area with a plethora of
summer houses, hotels, motel and pensions. As one of
the most favorite holiday towns of the Marmara Region,
Çınarcık maintains its attractiveness as it’s easy to reach,
has a clean shoreline, and features plenty of forested and
countryside scenery.
1336 yılında fethedilen Armutlu, asırlarca Rum ve
Türklerin birlikte yaşadığı bir belde idi. Önceleri
Gemlik’e bağlı bir bucak olan Armutlu, Yalova’nın
il olması ile 1995 yılında ilçe oldu. Kocaeli’ne bağlı
Karamürsel’in bir bucağı iken 1995 yılında Yalova’ya
bağlanan Altınova İlçesi ise, eski Hellenepolis (Hersek)
Kenti’nin mirasını taşımaktadır. Altınova, Kocaeli
Körfezi’nin en dar yerinde olduğu için tarih boyunca
önemli yolların geçtiği bir durak olmuştur. İlçe
sahilinde 30 kadar tersane kurulmuştur.
Conquered in the year 1336, Armutlu was a township where
Greeks and Turks lived in harmony for centuries. It was a
community district administered by Gemlik and became a
provincial district when Yalova became a province in 1995.
Formerly administered by Kocaeli Province, Altınova provincial
district was also annexed to Yalova in 1995. The district
bears the heritage of the ancient Hellenopolis (Hersek).
Because Altınova is in the region of the narrowest spot of
the Gulf of Kocaeli, it has been a stop where important
routes passed throughout history. Around 30 shipyards were
established along the provincial district’s coastline.
Anadolu’nun en ünlü kaplıcalarının bulunduğu Termal,
1929 yılında Atatürk’ün ziyareti ile adeta yeniden
doğmuştur. Planı tekrar hazırlanmış, bu doğrultuda
yurtdışından uzmanlar getirilmiştir.
Termal region, which features the most famous hot springs
of Anatolia, was practically reborn in 1929, by Atatürk’s
visits. Foreign specialists were brought here to redraft the
urban plan.
Çınarcık
54
55
DEMOGRAFİK YAPI
Demographic Structure
Yalova, 16. yüzyılın ikinci yarısında ufak bir köydü.
1523 yılında Yalak-Abad kazasında 1.006 aile
yaşamaktaydı. 1844 yılında ise Yalova’da yaklaşık
100’e yakın hane bulunmaktaydı.
Yalova was a small village during the second half of the
16th century. There were 1006 families living in the YalakAbad township in the year 1523. There were almost 100
households in Yalova in 1844.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaklaşık 350 hanesi olan
Yalova’da, 1940 yılında sadece iki mahallede 2.300
kişi yaşamaktaydı.
In the first years of the Republic, there were 350 households
in Yalova and in 1940 the number of people living in two
neighborhoods of the township was 2300.
Yalova nüfusu 1935-2010 yılları arasında yaklaşık
12 kat arttı. Özellikle 1960-1980 arasında deniz
turizminin gelişmesi ile hızlı bir nüfus artışı yaşandı.
Yalova’nın 1970’teki nüfusu 42.589’a, 2010’da ise
203.741’e yükseldi.
Yalova’s population rose 12-fold between the years 19352010. There was a particular rise in population with the
development of maritime tourism between 1960 and 1980.
While Yalova’s population was 42,589 in 1970 this rose to
203,741 in 2010.
Günümüzde ise şehir merkezi nüfusu 100 bini
aşmaktadır. İlin nüfusu ise 200 binin üzerindedir.
At the present time while the population of the city proper
currently exceeds 100,000, the population of the province is
over 200,000.
Eski Yalova İskelesi I Old Yalova Pier
Hükümet Konağı I Government Office
56
Kent Meydanı I Town Square
57
Teşvikiye, Murat İbranoğlu I Teşvikiye by Murat İbranoğlu
58
59
DOĞAL GÜZELLİKLERİN BULUŞTUĞU KENT
A Town Which Blends Natural Beauty
Erikli Çifte Şelale, Erdal Yavuzak I Erikli Waterfalls, by Erdal Yavuzak
Armutlu Yarımadası’nın kuzey kıyılarında, Samanlı
Dağları’nın eteklerinde kurulu olan Yalova, coğrafi
konumu ve doğal zenginlikleri ile önemli bir cazibe
merkezidir. Yalova ve çevresi bu özellikleriyle
denizin ve yeşilin kaynaştığı bir turizm bölgesidir.
Established on the northern shores of Armutlu Peninsula, in
the foothills of the Samanlı Mountain, Yalova is an important
center of attraction for its geographic position and its natural
wealth. Yalova and its environs constitute a tourism region
where these features mingle with the sea and the greenery.
Makro-klima iklim tipi olarak, Akdeniz ile Karadeniz
iklimleri arasında geçiş iklimi özelliği gösteren
Yalova, kimi dönemlerde karasal iklim özelliklerini
de yansıtmaktadır. İlde yazlar kurak ve sıcak, kışlar
ılık ve bol yağışlıdır. Yalova bölgesinde ılıman bir
hava akımı egemendir.
As a macro climate type, Yalova features a transition climate
between the climates of the Mediterranean and Black Seas,
it also reflects the characteristics of terrestrial climate during
certain periods of the year. Summers in the province are
arid and hot. Warm with high precipitation during the winter.
A temperate weather flow dominates the Yalova region.
Yalova’nın yaklaşık yüzde 60’ı ormanlarla kaplıdır.
Yalova bitki örtüsü, iklim özelliklerine, yüksekliğe,
denize uzaklık ve yakınlık durumuna göre
değişkenlik gösterir. Ormanlarında genellikle kayın,
meşe, gürgen, kestane ve ıhlamur ağaçları görülür.
Yalova’nın koruma kurulu tarafından tescil edilmiş
çok sayıda anıt ağacı vardır.
About 60% of Yalova is comprised of forest. The
vegetation cover of Yalova varies according to climatic
features, elevation and distance from the sea. The forests
are generally comprised of oak, horn beech, beech,
chestnut and linden trees. There are numerous ‘monument
trees’ which have been registered by the conservation
board in Yalova.
Kent Ormanı I City Woods
Çifte Şelale I Çifte Waterfalls
60
61
Flamingo, Hersek Lagünü, Fatih Bülbül I Flamingo, Hersek Lagoon, by Fatih Bülbül
62
63
Kayın Baştankarası, Termal, A. Serkan Gökçe
Marsh tit, Termal, by A. Serkan Gökçe
Kocabaş, Termal, Fatih Bülbül
Hawfinch, Termal, by Fatih Bülbül
Yeşil Papağan, Tigem, Fatih Bülbül
Green Parrot, Tigem, by Fatih Bülbül
Sincap, Safranköyü, Fatih Bülbül
Squirrel, Safranköy, by Fatih Bülbül
Kızıl Şahin, Paşaköy Fatih Bülbül
Red Falcon, Paşaköy by Fatih Bülbül
Tosbağa, Safranköy, Fatih Bülbül
Turtle, Safranköy, by Fatih Bülbül
ZENG‹N TÜRLER‹N EV SAH‹B‹ YALOVA
Yalova Hosts A Wealth Of Species
Yalova zengin ve farklı ekosistem çeşitliliği nedeniyle
değişik ve çok nadir canlı türlerine ev sahipliği
yapmaktadır. Yalova’nın, başta orman alanları olmak
üzere tüm coğrafyasında çeşitli vahşi hayvan türlerine
rastlamak mümkündür.
Altınova ilçesinde ki 1. derece doğal sit alanı olan
Hersek Lagünü sadece Yalova için değil tüm
Marmara Bölgesi için barındırdığı kuş çeşitliliği ve
türleri açısından önemli bir bölgedir. Burası adeta
Yalova’nın kuş cennetidir. Nesli tükenmek üzere
olan flamingo kuşları Hersek Lagününde özellikle kış
mevsiminde görülebilmektedir. Hersek Lagünü değişik
mevsimlerde, dünyada nesli tehlike altında olan birçok
su kuşu türü barındırmaktadır.
Yalova yerleşik ve göçmen kuşlarıyla Türkiye
faunasında önemli bir yere sahiptir. İl genelinde
yaklaşık 238 kuş türü görülebilmektedir. Bu türlerden
bir kısmı sadece göç esnasında dinlenme ve
beslenme amaçlı, diğer kısmı ise yaz mevsiminde
üreme amaçlı Yalova’ya gelmektedir.
Because of its rich and unique ecosystem diversity,
Yalova hosts various endangered species. Primarily in
forested areas, it is possible to encounter various wildlife
species in all of its geography.
The Hersek Lagoon, which is a 1st Degree conservation
zone in the provincial district of Altınova, holds important
status from the aspect of its aviary diversity and species
it shelters not only for Yalova but for the entire Marmara
Region. This is regarded as the bird paradise of Yalova
Province. The endangered flamingoes can be seen in
the Hersek Lagoon particularly during the winter season.
Hersek Lagoon shelters several species of water fowl that
are endangered throughout the four seasons of the year.
Yalova holds an important place in the fauna of Turkey
with its indigenous and migratory birds. Approximately
238 species of birds can be seen throughout the
province. While some of these species land during their
migrations for rest and nutrition, a great majority of them
come here to reproduce during the summer season.
Yeşilbaş Ördek, Hersek Lagünü Fatih Bülbül
Greenhead Duck, Hersek Lagoon, by Fatih Bülbül
64
Küçük Akbalıkçıl, Hersek Lagünü
Egret, Hersek Lagoon
Kuğu, Hersek Lagünü, Fatih Bülbül I Swan Hersek Lagoon, by Fatih Bülbül
65
FESTİVALLER VE ETKİNLİKLER
Festivals and Events
Yalova Valiliğine bağlı kurum ve kuruluşlar,
belediyeler, çeşitli dernek ve vakıflar kentin kültürel
ve sanatsal değerlerini korumak, geliştirmek,
gençlere sanatsal destek vermek amacıyla sürekli
kültürel etkinlikler ve festivaller organize etmektedir.
Kentte kişisel gelişim ve eğitim seminerlerinin yanı
sıra çeşitli akademik ve entelektüel konuları içeren
bilimsel ve sanatsal konferanslar, anma geceleri,
müzik dinletileri, çocuk ve yetişkin tiyatro oyunları,
Ramazan etkinlikleri ve yaz festivalleri gibi sayısız
etkinlik düzenlenmektedir.
Bunlardan bazıları; “Yalova Kurtuluş Günü”,
“Kocadere- Tavşanlı- Akköy Şehitlerini Anma Günü”,
“Nevruz Bayramı”, “Fevziye Köyü Yağlı Güreşleri”,
“Altın Çınar Festivali”, “Kadırga Şenlikleri”, “Kaplıca
Şenlikleri”, “Delmece Yayla Şenlikleri”,”Türk
Boyları Kültür Şöleni”, “Şenköy Kızılcık Şenliği”,
“Uluslararası Çiçekçilik Fuarı”, “Tiyatro Etkinlikleri”
ve “Müzik Festivali”dir. Ayrıca, uzun yıllardan beri
TUFAG, YAFEM, KAFKAS ve BAL-GÖÇ Dernekleri
tarafından halk oyunları festivalleri düzenlenmektedir.
The various institutions and establishments, associations,
foundations, municipalities which are under the aegis of the
Yalova Governor’s Office; continually organize cultural events
and festivals with the purpose of preserving and developing
the city’s cultural and artistic values and also supporting its
young people.
Besides the personal development and training
seminars, countless events such as scientific and artistic
conferences comprised of academic and intellectual topics,
commemmorative evenings, music concerts, children's
and adult theater plays, as well as Ramadan activities and
summer festivals are held in the city.
TUFAG etkinlikleri I TUFAG events
Amongst these are; “Yalova Liberation Day”, “KocadereTavşanlı- Akköy Martyr Commemmoration Day”, “Newroz
Holiday”, “Fevziye Village Grease Wrestling”, “The Gold Plane
Festival”, “Kadırga Festivities”, “Kaplıca Festivities”, “Delmece
Plateau Festivities”, “Turkic Tribes Culture Festival”, “Şenköy
Cranberry Festival”, “International Flower Fair”, “Theater
Events” and “Music Festival”. Also, folk dance festivals
have been organized for many years in the city by TUFAG,
YAFEM, KAFKAS and BAL-GÖÇ Associations.
YAFEM etkinlikleri I YAFEM events
BAL-GÖÇ Derneği Etkinlikleri I BAL-GÖÇ Association Events
Fevziye Köyü Yağlı Güreşleri I Oil wrestling in Fevziye Village
Kocadere Şehitlerini Anma Günü I Kocadere Memorial Day
66
Kuzey Kafkas Kültür Derneği Etkinlikleri I Northern Caucasian
Culture Association Events
67
KÜLTÜREL MEKÂNLAR
Cultural Venues
Yalova'da ülkemizin en seçkin kültür mekanları
bulunmaktadır. Örneğin Yalova’da yapılan Raif Dinçkök
Kültür Merkezi, Türkiye’de inşa edilen en önemli kültür
mekanlarından biridir. Merkez, sadece barındırdığı çok
sayıda salon ve sergi salonu ile değil, anıtsal ve estetik
değerleri açısından da benzersiz bir yapı olarak gelecek
kuşaklara taşınacaktır.
Some of Turkey’s most distinguished culture venues are
found in Yalova. The Raif Dinçkök Culture Center which
was constructed in Yalova is one of the most important
culture venues erected in Turkey. The center is not only
unique from its numerous auditoriums and exhibition
halls, it is a structure that will convey its monumental and
aesthetic values to future generations.
İbrahim Müteferrika adıyla açılan Türkiye’nin ilk Kağıt
Müzesi de Raif Dinçkök Kültür Merkezi içinde yer
almaktadır. Müze, kağıttan tasarlanan iç mekanı,
interaktif medya unsurları ve 3 boyutlu görüntü
teknolojisinin mükemmel uyumuyla harmanlanmıştır.
Müze atölyesinde kağıt geleneksel olarak üretilebilecek,
çeşitli sanatsal çalışmalar yapılabilecektir.
Opened to the public with the name İbrahim Müteferrika,
Turkey’s first Paper Museum is also located in the Raif
Dinçkök Culture Center. The museum combines its
interior space designed from paper with 3D imaging
technology in some incredible harmony. Artists are able
to create various artistic studies and produce oldfashioned paper in the museum workshop.
1994 yılında faaliyete geçen Uğur Mumcu Kültür
Sanat Merkezi, Yalova Belediyesi’ne ait olup yıl içinde
birçok etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır. Yine Yalova
Belediyesi’ne ait Barış Manço’nun adının verildiği açık
hava tiyatrosu ise, 5.000 kişi kapasitelidir.
The “Uğur Mumcu Culture and Arts Center” which
opened in 1994 belongs to the Yalova Municipality and
holds several events throughout the year. The Yalova
Municipality “Barış Manço Outdoor Theater” can handle
5000 people.
2005 yılında Termal’de açılan Mehmet Rasim Mutlu
Kültür Merkezi'nde sema gösterileri yapılmaktadır; her
yıl Haziran ayında, dünyanın değişik ülkelerinden bir
araya gelen Türk Musikisini Araştırma ve Tanıtma Grubu
(TÜMATA) sema gecelerini burda düzenlemektedir.
Opened in Termal in the year 2005, the “Mehmet
Rasim Mutlu Culture Center” organizes whirling dervish
performances. Moreover, the Turkish Music Research
and Promotion Group (TÜMATA) organizes dervish nights
here every year during the month of June.
2010 yılında hizmete giren Çiftlikköy Kültür Merkezi'nde
birçok kültürel ve sanatsal faliyet gerçekleşmektedir.
The "Çiflikköy Cultural Center" which opened in 2010
holds many cultural and artistic organisations.
Barış Manço Anfi Tiyatro I Barış Manço Outdoor Theater
68
Coğrafya öğretmeni Mesude Engin tarafından, tiyatro
yazarı eşi Sabahattin Engin ve kendi adına çocuklara
bağışlanan, Türkiye’nin ilk çocuk tiyatro binası
niteliğindeki yapı; tiyatro salonu, kütüphane, fuaye
ve sahne arkasıyla dört ana mekândan oluşmaktadır.
200 kişi kapasiteli tiyatro salonu; koltuklarından sahne
yüksekliğine ve iç hacmine kadar çocuklara özel
olarak tasarlanmıştır. Sahne arkası, sanatçıların hem
dinlenmesine hem de oyun hazırlıklarının yapılması için
gerekli tüm mekânlara sahiptir.
Geography teacher, Mesude Engin and her husband,
playwright Sabahattin Engin donated a structure that is
regarded as Turkey’s first children’s theater building. This
venue is comprised of four main spaces, the theater
hall, a library, a foyer and a backstage. The 200-seat
theater hall was especially designed for children, from the
armchairs, to the height of the stage to the interior volume.
The backstage has all the needed spaces for performers
to relax as well as to prepare for their plays.
Çocuk Tiyatrosu I Children's Theatre Venue
Çiftlikköy Kültür Merkezi
Çiftlikköy Culture Center
Mumcu Kültür Sanat Merkezi
Uğur Mumcu Culture and Arts Center
Raif Dinçkök Kültür Merkezi I Raif Dinçkök Culture Center
69
Yalova Halk Eğitim Merkez I Yalova Public Education Center
Yalova Halk Eğitim Merkezi
Yalova'da faaliyette bulunan kültür kurumları içinde en
önemlilerinden biri 1969 yılında kurulan Halk Eğitim
Merkezi'dir. Bu kurumun binası, 1999 Yalova depreeminde ağır hasar aldığı için yıkılmış, yerine Konferans
Salonu inşa edilmiştir. 2004 yılında Termal yolu üzerinde yapılan yeni hizmet binasına taşınarak faaliyetlerini
sürdürmeye devam etmektedir.
Yalova Public Education Center
One of the most important culture institutions that operate
in Yalova is the “Public Training Center”, which was established in 1969. The building of this institution sustained
major damage in the 1999 Yalova earthquake and was
torn down, whereas a Conference Hall was constructed in
its place. It continues its activities after its move to a new
service building constructed over the Termal Road in 2004.
Kütüphaneler
İl Halk Kütüphanesi ise 15 Nisan 2002 tarihinde
hizmete açılmıştır. Yılmaz Tüzünataç İl Halk
Kütüphanesi, Çınarcık Halk Kütüphanesi ve
Taşköprü Belediyesi Kütüphanesi de uzun yıllardır
hizmet vermektedir.
Libraries
The Provincial Public Library was opened on April 15th
2002. Moreover; the Yılmaz Tüzünataç Provincial Public
Library, the Çınarcık Public Library and the Taşköprü
Municipality Library have been serving the public for
many years.
İl Halk Kütüphanesi I Public Library
70
Yılmaz Tüzünataç İl Halk Kütüphanesi
Yılmaz Tüzünataç Public Library
Sinemalar
Yalova’da önceki yıllarda Kervan, Banu, Melek, Park,
Menekşe, Arzu, Özen, Mine (Açık Hava Sinemaları),
Aydın, Ergün ve Venüs Sinemaları (Kapalı Sinemalar)
Yalovalı sinemaseverlere hizmet vermekteydi. Bu
sinemaların çoğu ekonomik nedenlerle, bazıları da iş
değişikliği sebebiyle kapandı.
Movie Theaters
In previous years, movie houses such as Kervan, Banu,
Melek, Park, Menekşe, Arzu, Özen, Mine (Outdoor
Cinemas), Aydın, Ergün and Venüs (Indoor Cinemas) served
movie lovers in Yalova. Most of these cinemas closed down
due to economic reasons while others due to a change in
business operations.
Termal Kaplıcaları da, büyük önder Atatürk’ün
bizzat yaptırdığı bir sinema salonuna ev sahipliği
yapmaktadır. 19. yüzyılın sonlarında inşa edilen yapı,
Cumhuriyet’in ilk döneminde sinema binası olarak işlev
görmüş, daha sonraları itfaiye binası ve depo olarak
kullanılmıştır. Yalova Valiliği ve Milli Saraylar Daire
Başkanlığı’nın çalışmaları sonucu Bursa Kültür ve
Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun onayladığı aslına
uygun projeye göre restore edilerek, 2006 tarihinde
toplantı salonu, sinema ve kafeterya hizmeti sunmak
üzere halkın hizmetine açılmıştır.
In addition, the Thermal spas feature a movie theater that was
built on orders by the great leader Ataturk himself. Constructed
in the late 19th century, this structure was transformed into a
movie house during the early period of the republic, and later
used as a warehouse building and a fire department building.
As a result of restoration studies conducted by the Yalova
Governorship and the Directorate of National Palaces, the
building was opened to the public again in 2006. According to
the orginal construction plan -approved by the Bursa Cultural
and Natural Heritage Conservation Board- the facility has been
restored to serve as a meeting hall, cinema and cafeteria.
Kent merkezinde, 1995 yılında kurulan “Cinema77”
sineması halen faaliyettedir. Büyük alışveriş
merkezlerinin içinde de sinemalar bulunmaktadır.
Established in 1995 in the city center, the “Cinema77” is still in
business. There are also movie theaters in the major shopping
centers in Yalova.
Termal Sinema I Cinema Termal
Termal Sineması I Cinema Termal
71
TERMAL VE KAPLICALARIYLA YALOVA
Yalova With Its Thermals And Spas
Yalova’da, Roma-Bizans ve Osmanlı dönemlerinde
kesintisiz bir kaplıca kültürü yaşanmıştır. Kaplıcalar;
ısıtmaya ihtiyaç duyulmadan sıcak suyun doğadan
elde edildiği ve yapının içinde fazladan bir sıcak su
havuzunun bulunduğu hamamlardır. Osmanlılar,
bir yandan Bizans’tan kalma hamamları onarırken,
bir yandan da kendileri için yeni kaplıcalar, termal
hamamlar yapmışlardır. Yalova’daki Termal Kaplıcalar,
Roma-Bizans dönemi yapılarının onarılması ile
asırlardır yaşayan hamamlardır.
72
There has been an uninterrupted hot springs culture in
Yalova which began in the Roman era, and continued
through the Byzantine and Ottoman eras. The spas
are baths structures which have water in a pool that
doesn’t need any heating. While the Ottomans repaired
the baths that remained from the Byzantines, they also
constructed new spas and thermal baths for themselves.
With the renovation of the Roman-Byzantine era
structures, the Thermal Spas in Yalova are baths which
have survived for centuries.
73
TERMAL
Termal
Termal’deki yerleşmenin Antik Çağ’daki adı Pythia
veya Therma olarak bilinmektedir. Sonraları ise Pylai
(Çiftlikköy) ve Pythia (Termal) adları birleştirilerek bölgenin
ortak adı Pylopythia olarak anılmıştır. Termal Kaplıcaları,
İmparator I. İustinianos (M.S. 527–565) tarafından 6
kubbeli olarak yaptırılmıştır. Hamamın üstü kurşunla kaplı
olduğu için Kurşunlu Hamam denilmektedir. Zamanla
tahrip olan Kurşunlu Hamamı’nı Sultan Abdülhamit, 1900
yılında 3 kubbeli olarak onarmıştır.
The settlement in Termal was known in antiquity as ‘Pythia’
or ‘Therma’. Later on, these names Pylai (Çiftlikköy) and
Pythia (Termal) were combined and the region was named
‘Pylopythia.’ The Termal Spas were built as a six-domed
structure by Emperor Justinian I (527–565 CE). These
baths are called “The Leaded Baths” (Kurşunlu Hamamı)
because the domes are coated with lead. The Kurşunlu
Hamamı which became dilapidated over time, was repaired
as a three-domed structure by Sultan Abdülhamid in 1900.
İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Atatürk Kitaplığı Nadir Eserler Koleksiyonu
IBB Directorate of Libraries and Museums, Atatürk Library Collection of Rare Works
74
75
TERMAL KAPLICALARI VE HAMAM KÜLTÜRÜ
Thermal Spas And Bath Culture
Yalova’ya 10 kilometre uzaklıktaki Termal Kaplıcaları,
Roma döneminden beri bir şifa merkezi olarak ilgi
görmektedir. Termal’de Sultan Banyo, Valide Banyo
ve Kurşunlu Banyo gibi tarihi hamamlardan başka, bir
de açık havuz bulunmaktadır. Muhteşem bir doğanın
içinde konumlanan hamamlar çeşitli hastalıklara şifa
olurken, şifalı “Mide Suyu” ve “Göz Suyu” olarak
adlandırılan çeşmeler de büyük ilgi görmektedir.
Termal; günümüzde, şehrin aşırı gürültüsünden
uzakta, doğa ile iç içe yaşamayı seven yerli ve
yabancı turistler için tercih edilen bir mekandır.
Gür ormanlar içine saklanmış tarihi Termal
Kaplıcaları’nda, doğa ile uyumlu ve aslına uygun bir
biçimde yeniden inşa edilmiş Termal Otel’in dışında,
Çamlık ve Çınar Otelleri’ndeki hamamlarda da kaplıca
suları kullanılmaktadır. Termal, çok nadide ağaç ve
çiçeklerle bezenmiştir.
76
Located 10 kilometers outside Yalova, the Termal Spas
have been a curative center since the Roman era. In
addition to the historical “Sultan’s Baths”, the “Dowager
Sultan’s Baths”, and “Leaded Baths”, Termal also
features an outdoor pool. Set within incredible natural
surroundings, these baths provide cures for seemingly
all ailments, and there are even therapeutic fountains
called “Stomach Water” and “Eye Water” which garner
quite a lot of interest.
Far from the cacophony of today’s city, Termal is a
venue popular with local and foreign tourists who love
living in the midst of natural surroundings. Secluded
within thick forests, the historical Termal Spas feature
the Termal Hotel, which was reconstructed according to
its original plan and in a natural setting. The baths at the
Çamlık ve Çınar Hotels also use the spa waters. Termal
is embellished with very rare trees and flowers.
77
Osman Beg Heykeli, Osmanlı Çeşmesi I Statue of Osman Bey, Ottoman Fountain
78
79
Ç‹ÇEK KENT‹
The City of Flowers
Çiçek, Yalova’nın simgesidir. Türkiye’de üretilen
kesme çiçeklerin dörtte birini Yalova karşılamaktadır.
Yalova, saksı ve dış mekân çiçekçiliğinde ülkemizin en
önemli üreticisi konumundadır. Kentte yetiştirilen süs
bitkileri ülkenin her yerinde satıldığı gibi, yurt dışına da
ihraç edilmektedir. Yalova’da kesme çiçek üretiminde
karanfil birinci sırada gelmektedir. Yalova’da çiçekçilik,
en önemli tarım faaliyetidir.
Flowers are the symbol of Yalova. Yalova produces a quarter
of all cut flowers produced in Turkey. It is the country’s most
important manufacturer of potted plants and landscaping
floral needs. Decorative plants grown in the city are sold all
over the country, and are also exported abroad. Carnation
ranks first in the production of cut flowers in Yalova.
Floriculture is the most important agricultural activity in the city.
Termal ve Yalova’nın bahçe düzenlemesi için dönemin
en ünlü bahçıvanı olan Pandelli Usta görevlendirilmişti.
Pandelli Usta, Termal’e ve Yalova’ya 40 yılı aşkın
süre hizmet verip çeşit çeşit çiçekler yetiştirmiş ve
Yalovalılara bu çiçekleri yetiştirmeyi öğretmiştir.
The era’s most famous gardener, Pandelli Usta (Master
Pandelli) was assigned to conduct the landscaping for
Termal and Yalova. Master Pandelli was employed for more
than 40 years at Termal and Yalova, raising a number of
various flowers and aslo taught the citizens of Yalova how to
raise them.
“Flower Show / Yalova Süs Bitkileri Fuarı” ilk defa 2003
yılında Cumhuriyet alanında düzenlenmiştir. Sonraki
yıllarda fuarın tüm organizasyonu Yalova Ticaret ve
Sanayi Odası tarafından gerçekleştirilmiştir.
The “Flower Show / Yalova Decorative Plants Fair” was
first held in 2003 on the Republic Square. In subsequent
years, this fair was organized by the Yalova Chamber of
Commerce and Industry.
Yalova’da ayrıca Türkiye’nin ilk özel “Arboretum”u yani
ağaç müzesi de yer almaktadır. 1980 yılında, TEMA
Vakfı’nın da kurucusu Hayrettin Karaca tarafından 135
dönümlük bir alanda kurulan Arboretum içerisinde kaya
türleri, çeşitli bitkiler, iris, gül bahçeleri ve Türkiye’de
yetiştirilmiş bonsai bitki koleksiyonlarından örnekler yer alır.
Moreover, the first privately-run Arboretum, that is, a tree
museum, in Turkey was established in Yalova. In the year
1980, the founder of the TEMA Foundation, Mr. Hayrettin
Karaca established this Arboretum over a 135-acre area. It
features examples of a bonsai tree collection grown in Turkey,
different types of rock, various plants and rose gardens.
Arboretum I Arboretum
80
Çiçek Saati I Flower Clock
Çiçek Serası I Flower Greenhouse
Çiçek Serası I Flower Greenhouse
Çiçek Halısı, Uğur Bölükbaş I Flower Carpet, photo by Uğur Bölükbaş
81
82
83
TARIM VE SERACILIK
Agriculture And Greenhouses
Atatürk, 1929 yılında Yalova’ya geldiğinde, bölgede
tarım ve hayvancılıkta örnek olacak çiftlikler kurdu.
Yalova’nın doğusundaki Millet, batısındaki Baltacı
Çiftlikleri’ni kendi parasıyla satın alarak çevre köylere
örnek olmak üzere modern tarım ve hayvancılık
merkezleri haline getirdi. Yurt dışından getirilen
tohumlar bu arazilerde denendi ve Yalovalı çiftçilere
dağıtıldı.
Merinos ve Karagül koyun ırkları da, Baltacı ve
Millet Çiftlikleri’nde yetiştirilerek Türk hayvancılığına
kazandırıldı. Sütçülük ve süt ürünleri için Avusturya
ve Macaristan’daki sütçülük okullarından mezun
ustabaşları getirildi. Bu ustabaşılar, bölgedeki
gençleri de yetiştirdi.
Atatürk, 1937 yılında Yalova çiftliklerini, ülkedeki
diğer tüm çiftliklerle birlikte Türk halkına bağışladı.
Vasiyetinde; “Çevre köyler için lokomotif görev
yapmasını, yeni araştırmalar ve kooperatifler
kurmak suretiyle memleket ekonomisine katkı
sağlamasını…” istemişti. Atatürk’ten sonra, değişik
isimler altında hizmet veren bu çiftliklerden Baltacı
Çiftliği, 1957 yılında Devlet Üretme Çiftliği Genel
Müdürlüğü, 1983 yılında ise, Tarım İşletmeleri Genel
Müdürlüğü bünyesine alındı.
When Atatürk arrived in Yalova in 1929 one of the first
things he did was to set up farms that were to become
exemplary in farming and animal husbandry in the region.
Purchasing the “Millet Plantation” to the east of Yalova and
the “Baltacı Plantation” at West of the city with his own
funds, Atatürk turned these into modern farming and animal
husbandry centers that set examples for the surrounding
villages. Seeds brought from abroad were experimented
with in these lands and distributed to Yalova farmers.
Merinos and Karagül sheep stocks were raised at the
Baltacı and Millet farms and brought into the fold of Turkish
animal husbandry. Specialists who were graduates of
vocational diary schools in Austria and Hungary were
brought here to train the young people in the region.
Atatürk with Fethi Bey (Okyar) wandering through Millet Farm in Yalova. August 19th, 1930
In 1937, Atatürk bequeathed his Yalova farms, as well
as all his other farms around the country to the Turkish
people. In his will, he requested: “they serve as the
impetus for surrounding villages and contribute to the
nation’s economy by means of setting up cooperatives…”
After Atatürk these farms served under different names.
Baltacı Farm, was put under the aegis of the General
Directorate of State Production Farms in 1957 and later
under the General Directorate of Farm Operations in 1983.
Koruköy
Kadıköy
84
85
Organik Tarım
Yalova son yıllarda organik tarım alanında büyük
gelişme göstermektedir. 2009 yılında organik tarım
sertifikasyon sisteminde kayıtlı çiftçi sayısı 129 idi.
Aynı yıl, yaklaşık 2 bin dekara ulaşan organik tarım
alanındaki 35 bin ağaçtan 500 ton civarında organik
ürün elde edilmiştir.
86
Organic farming
In recent years, there have been major developments in the
field of organic farming in Yalova. As of 2009, there were
a total of 129 farms which were registered as operating
with the “organic farming certification system”. The same
year, around 500 tons of organic products were harvested
from aproximately 35,000 trees on organic farms that had
reached two square kilometers in area.
Yalova’da organik arıcılık da hayata geçirilmeye
başlanmıştır. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,
Yalova Arı Yetiştiricileri Birliği ile Ordu Arıcılık
Araştırma İstasyonu Müdürlüğü tarafından ortaklaşa
yürütülen proje kapsamında (MAS) kestane ve
ıhlamurun çiçeklenme dönemlerinde Yalova
balının bileşenleri ve kalitesi ile ilgili çalışmalarda
bulunulmaktadır.
Moreover, organic apiculture activities are actualised in
Yalova. Within the scope of the project, conducted jointly
by the Provincial Directorate of Food-Agriculture and
Livestock; Yalova Beekeepers Association and Directorate
of Beekeeping Research Station in Ordu province, the
components and quality of Yalova honey are underresearched during the pollination of chestnut and linden trees.
Meyve fidancılığı
Yalova’nın asırlardır en önemli tarım ürünü
meyveydi. Yalova, meyve fidancılığının da merkezi
oldu. Kentte 2010 yılında, toplam 55.000 adet fidan
üretildi. Türkiye’deki kivi üretiminin dörtte biri de
Yalova’dan sağlanmaktadır.
Fruit tree nursery operations
For centuries, fruit was the most important farm produce
of Yalova, which had become a fruit tree nursery center as
well. A total of 55,000 fruit tree saplings were product in the
city, in 2010. A quarter of Turkey’s kiwi fruit production is
realized in Yalova.
87
Sugören Köyü, Halil Süder I Sugören Village, photo by Halil Süder
88
89
DOKUMACILIK VE EL SANATLARI
Weaving And Handicrafts
Gelenek-Görenekler
Kentin etnik yapısı itibariyle çeşitlilik arz eden
birçok gelenek bulunmaktadır. Tarihsel süreç içinde
toplumun sosyo-kültürel yapısında da meydana
gelen değişimlerle kız isteme, söz kesme, nişan, kına
gecesi, düğün, adak adama ve askere uğurlama gibi
gelenekler yaşatılmakta olup her ailede farklı özellikler
taşıyabilmektedir.
El Sanatları
Yörede halı dokumacılığı özellikle Sugören Köyü’nde
oldukça önemli bir geçim kaynağı olmuştur. Evlerdeki
tezgâhlarda el emeği ile dokunan ipek halılar, yurt içi ve
yurt dışındaki meraklılarına ulaştırılmaktadır. Özellikle
Güneyköy olmak üzere yün halı dokumacılığı da
gelişmiştir.
Güneyköy’de, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı DÖSİM
üreticisi olan Mehmet Atışan, boynuzdan takılar ve süs
eşyaları yaparak boynuz işlemeciliğini yaşatmaktadır.
İpekböcekçiliği, 1890’lı yıllardan beri öncelikli olarak
Güneyköy’de yapılmış, bunu Kurtköy, Sugören,
Aktoprak, Fevziye, İlyasköy ve çevre köyler takip
etmiştir. Günümüzde unutulmuş olan ve bundan
dolayı Kültür ve Turizim Bakanlığı ve Yalova
Valiliği’nin ortaklaşa katkılarıyla Meral Evcin Özdemir
eğitmenliğinde ''Koza İşleme'' kursu açılmıştır.
Yalova ilçe ve köylerinde,
seramik, gümüş takı gibi
turizm amaçlı hediyelik
eşya üretimi de
gerçekleşmekte
olup, göğsü çam
ağacından, gövdesi
ıhlamur ağacından elde
edilen, “gumuz“ denilen
çalgı aleti de üretilmektedir.
İpek kozası ile süslenmiş keseler
Scrubpads decorated with silk cocoons
90
Traditions
There are a number of traditions that highlight the diversity of
the city's ethnic structure. Traditions such as asking for the
hand of a girl, the matrimony promise, engagement, henna
night, wedding, dedicating votives and soldier sendoffs have
been a part of the socio-cultural structure throughout history,
each family undertakes them in a slightly different manner.
Handicrafts
The weaving of carpets has been a primary source of
income, particularly in the village of Sugören. Silk carpets
which are woven by hand on looms in homes are acquired
by carpet lovers both domestically and abroad. Wool carpet
production has developed particularly in the vicinity around
Güneyköy.
Mehmet Atışan, who produces for the DÖSİM (Ministry of
Culture and Tourism Circulating Capital Enterprise), keeps
the handicraft of ‘horn engraving’ alive by making costume
jewellery from horn.
The business of sericulture has been conducted primarily
in Güneyköy since the 1890’s. This was followed by the
villages of Kurtköy, Sugören, Aktoprak, Fevziye, İlyasköy
and other surrounding villages. Because this handicraft
was close to being forgotten forever, Meral Evcin Özdemir
has opened a “Cocoon Processing” course with the joint
contributions of the Ministry of Culture and Tourism and the
Yalova Governorship.
İpek böcekleri kozalarını delmeden işlenmeyi bekliyor
Silk cocoons before process
Sugören
Also the production of tourism-related
gift items such as ceramics and
silver costume jewelry is carried out
in Yalova’s provincial districts and
villages. Besides, a musical instrument
called ‘gumuz’ is produced in the
territory. This instrument’s body is crafted
from linden wood and its breastplate,
from pine wood.
Boynuzdan yapılmış kadeh
A goblet crafted from horn
Sugören
91
Kirazlı Küçük Sanayi Sitesi | Kirazlı Small Industrial Park
92
93
SANAY‹ VE TİCARET
Industry And Trade
Yalova ekonomisi, sanayi sektöründe tekstil ve kimya
ağırlıklıdır. Yalovalı girişimciler, özellikle Cumhuriyet
döneminde ulusal markalar yaratmıştır. Ülke çapında
anılan ve markalaşan Yalova kolonyağı ile Yalova
rakısı bu tür girişimlere örnek gösterilebilir. 1745
yılında ise Elmalık Köyü'nde Türkiye'nin ilk kağıt
fabrikası açılmıştır. Yalova'daki Sanayi kuruluşları,
kendi alanlarında ülkemizin en önemli kapasitelerine
sahip büyük ölçekli kuruluşlardır.
Kentte Çiftlikköy, Taşköprü, Kirazlı ve Kaytazdere
olmak üzere dört küçük sanayi sitesi bulunmaktadır.
Bu dört küçük sanayi sitesinde yaklaşık 1.500 küçük
sanayi işletmesi faaliyet göstermektedir. Bu sitelerde
5.000 kişi çalışmaktadır.
Yalova Ticaret Odası, 1 Ocak 1968 tarihinde,
İstanbul Ticaret Odası’ndan nakledilen 122 üye ile
kurulmuştur. 1995 yılında Yalova’nın il olması ile
Yalova Ticaret Odası, “Yalova Ticaret ve Sanayi
Odası”na dönüştürülmüştür. Yalova Ticaret ve
Sanayi Odası’nın 14 meslek grubuna kayıtlı 4 binin
üzerinde üyesi vardır.
İpek Kağıt Fabrikası I İpek Kağıt, Paper Factory
94
Yalova’s economy is mainly based on textiles and
chemicals in the industrial sector. Entreprenuers from
Yalova created national brands especially during the
Republic era. Examples of these enterprises are Yalova
Cologne and Yalova Rakı. Turkey’s first paper factory was
opened in Elmalık Village in the year 1745. Yalova has
large-scale industrial establishments that possess our
nation’s most significant capacities in their sectors.
Demir Atölyesi I Iron Foundry
There are four small industrial zones in the city; Çiftlikköy,
Taşköprü, Kirazlı and Kaytazdere. There are approximately
1500 small-sized industrial facilities conducting business
in these four small industrial zones, employing a total of
5,000 workers.
122 members, transferred from the Istanbul Chamber
of Commerce founded the Yalova chamber of Comerce
on January 1st, 1968. During the process of Yalova
becoming a province, the Yalova Chamber of Commerce
was transformed into the Yalova Chamber of Commerce
and Industry in 1995. There are more than four thousand
members of the Yalova Chamber of Commerce and
Industry, registered in 14 vocational groups.
Kiremithane, Akköy I Brick furnace, Akköy
Yağhane, Koruköy I Oil Press Plant, Koruköy
AKSA
95
Dereağzı, Motorhane I Shipyard, Dereağzı
Esenköy Koza İşletme Binası I Esenköy Cocoon Processing Plant
TAR‹H‹ YAPILARDAN B‹R GEÇ‹T
Şehirlerin anıtsal yapıları, o şehrin görsel hafızalarıdır.
Yalova’da bulunan binlerce yıllık anıtsal yapılar, kent
tarihini yaşatmaktadır. Yalova’da; Roma - Bizans
döneminden cumhuriyet dönemine kadar uzanan
çok sayıda tescilli tarihi yapı ve tescilli “doğal alan”
bulunmaktadır.
Monumental structures are the visual memories of the cities
where they are erected. The monumental structures dating
back through the millennia in Yalova perpetuate the history
of the town. There are numerous registered historical
structures in Yalova ranging from the Roman-Byzantine era
up to the Republic period.
Kent de birçok önemli kale kalıntısı da mevcuttur.
Çobankale ve çevresi, Altınova - Hersek Köyü’nden
İznik yönüne giden tarihi Roma Yolu üzerinde, son
derece stratejik bir konumdadır. 27 Temmuz 1302
tarihinde yapılan ünlü Bapheus Savaşı (Yalakova
Savaşı) bu kale çevresinde yapılmıştır. Elmalık Kalesi,
Elmalık Köyü’nün 500 metre kadar güneyinde, 270
rakımlı Bahçe Tepe üzerindedir. Ayrıca Samanlı
Köyü’nde eski kalenin de çok az bir kalıntısı
bulunmaktadır.
There are several important remnants of fortresses in
Yalova. ‘Çobankale’ is situated at an extremely strategic
point over the historical Roman Road which comes from
the direction of Altınova-Hersek Village and continues
towards Iznik. The famous Battle of Bapheus was fought
around this fortress on July 27th, 1302. The “Elmalık”
fortress is atop the 270 m. high “Bahçe Hill” which is about
500 meters south of the village, Elmalık. Moreover, there
are a few remnants of an ancient fortress in the village of
Samanlı.
Yalova’nın 3 km doğusunda, Çiftlikköy Başkent Sahil
Sitesi içindeki Karakilise’nin VI. yüzyılda yapıldığı
düşünülmektedir. Kentte, özelliklerini koruyarak
günümüze gelebilen en eski yapılardan birisidir. Üst
kısmı açık olan yaklaşık 6 metre çapındaki kubbesi,
8 pencereli bir kasnak üzerinde yer almaktadır.
Situated within the Başkent seaside holiday resort in
Çiftlikköy, three kilometers east of Yalova, the Karakilise
(Black Church) is thought to date back to the 6th century. It
is the oldest structure that has remained intact in the Yalova
region. The six-meter wide dome, the top part of which is
exposed, is positioned over a hoop with eight windows.
Kara Kilise I The Black Church
100
Çobankale I Çobankale
Elmalık Kalesi I Elmalık Castle
101
TAR‹H‹ YAPILARDAN B‹R GEÇ‹T
Hersekzade Ahmet Paşa Hamamı I Hersekzade
Ahmet Pasha Bath
Valide Köprü I Stone Bridge
(Valide Bridge)
Rüstempaşa Camii, Kanuni Sultan Süleyman’ın
Sadrazamı Rüstem Paşa (1500-1561) tarafından
yaptırılmıştır. Külliye içinde yapılmış olan han ve diğer
eserler ne yazık ki günümüze ulaşamamıştır.
The Rüstempaşa Mosque was commissioned by Sultan
Suleyman’s Grand Vizier Rüstem Pasha (1500-1561).
Unfortunately, the commercial inn and other works
constructed within the complex are no longer extant.
Yalova’nın Altınova İlçesi, Hersek Köyü’nde bulunan ve
16. yüzyılın başlarında inşa edilmiş Hersekzade Ahmet
Paşa Külliyesi’nden bugün geriye kalan sadece cami,
hamam ve su deposudur.
Hersekzade Ahmet Pasha Complex is situated in the village
of Hersek. Only the mosque, baths and water tank are still
intact from this early16th century structure.
19.yüzyılda yapıldığı düşünülen Hacı Ali Paşa Camii, geç
dönemde yapılan onarımlarla özeliğini yitirmiştir. Armutlu
İlçesi’ndeki İskele Camii de sonradan yenilenmiştir.
Yalova'da anıtsal değerde birçok köprü de
bulunmaktadır. Taşköprü beldesine adını veren
tarihi Taşköprü, beldenin kuzeyinde akan bir derenin
üzerindedir. Armutlu yolu üzerindeki köprü, Yalakdere
yakınlarındaki Valide Köprü, Termal Suşehri’ndeki köprü
ve Gaziosmanpaşa Mahallesi’ndeki bir semte adını
veren Kemerköprü tarihi köprülerdir.
Hersekzade Ahmet Paşa Mezarı I Tomb of Hersekzade
Ahmet Pasha
Taşköprü I Stone Bridge
Esenköy Bülbülderesi mevkiinde ise koza işletmesi
olarak kullanılmış olan tarihi bir bina mevcuttur. Üç
katlı olan yapının ikinci ve üçüncü katlarında ipek
böceği yetiştirmek için kullanılmış ahşap bölümler
bulunmaktadır.
Yalova'da sivil mimari örneği olan tarihi ev sayısı da
oldukça çoktur. Genellikle çatıları ahşap olup alaturka
kiremit örtülüdür. Pencereler ahşap kasalıdır.
Hersekzade Ahmet Paşa Külliyesi I Hersekzade Ahmet Pasha Complex
102
Believed to have been constructed during the 19th century,
the Hacı Ali Pasha Mosque has lost its characteristics
due to renovation work carried out in recent years. The
Iskele Mosque in the provincial district of Armutlu was also
renovated later on.
Several monumental bridges are found in Yalova such as
the historical Taşköprü, which the Taşköprü township was
named after. Other historical bridges in the province include
the one spanning the Armutlu Road, “The Valide Bridge” in
the vicinity of Yalakdere, the bridge at Termal Suşehri and
“Kemerköprü”, from which a district of Gaziosmanpaşa
neighbourhood takes its name.
There is a historical building situated at Esenköy Bülbülderesi
which was utilized to process cocoons. There were wooden
sections used to raise silkworms on the second and third
floors of this three-storey structure.
There are countless historical houses which are examples
of civil architecture in Yalova. They generally have wooden
roofs and are covered with ‘alaturka’ sun-baked tiles. Their
windows have wooden frames.
Çınarcık
103
Yalova benim Kentimdir.
104
K. Atatürk

Untitled

Transkript

Benzer belgeler

SAVAŞ ALANI VE ŞEHİTLİKLER TURU TRUVA

Bursa Büyükşehir Belediyesi 3 Boyutlu Kent Rehberi

yalova sosyal bilimler dergisi - Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler

yap› 278 Ocak 2005

Türkçe, Bilimsel Düşünce ve Atatürk

Ocak/Şubat/Mart 2012

ATATÜRK`ÜN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR İLE İLGİLİ SÖZLERİ

St. Petersburg