dediği oldu - The Other Town

GÜNCEL
01.04.2011
K
O
M
Ş
U
D
A
N
Bu filmi kaçırmayın
EVREN DEDE
Herkül Millas ve Nefin Dinç’in haz›rlad›¤› Öteki Kasaba belgesel filmi geçen hafta Selanik’te gösterime sunuldu. Selanik Film
Festivali’nden ödülle ayr›lan film 16 Nisan’da bu kez ‹stanbul’da
Pera müzesinde seyircisiyle buluflacak.
Öteki Kasaba belgeseli Türkiye’de Birgi, Yunanistan’da da Dimitsana olmak üzere iki kasabay› konu al›yor. Her iki halk›n birbirlerine karfl› hâlâ ciddi önyarg›lar bar›nd›rd›¤›; ulus devletlerin
planlad›¤› e¤itim sistemi, bayramlardaki törenler, müzeler, kamusal alandaki heykeller ve söylemler ‘öteki’ olarak adland›r›lan taraf
Türk veya Yunan oldu¤unda olumsuz anlam bar›nd›rd›¤›n› anlat›yor belgesel.
Belgeselde gösterilen önemli bir ayr›nt›, her iki köydeki insanlar›n önyarg›lar›n›n bilincinde bile olmad›klar›. Bak›yorsunuz Türk
hakk›nda önyarg›s› olan Yunanl› veya Yunan hakk›nda önyarg› tafl›yan Türk, içerisinde bulundu¤u, yani yaflad›¤› durumdan haberdar bile de¤il. Örne¤in belgeselde belediye baflkan›yla konufluluyor,
ayd›nlarla konufluluyor, “Yok böyle bir fley” cevab›n› veriyorlar,
“Karfl› tarafta böyle bir önyarg› olabilir, ama bizde böyle fleyler
yok!” Siz ama var bu önyarg›, bak›n anlatal›m deseniz de, bilmek
istemiyor, ö¤renmek istemiyorlar. ‹flte Millas ve Dinç’in belgeselinde bu durumu gözler önüne seriliyor.
Filmin sonunda 4 – 5 yafl›ndaki çocu¤un bile ‘öteki’ hakk›ndaki görüfllerinin olumsuz oldu¤unu, Yunan’› veya Türk’ü düflman
gören bu küçücük çocuklar›n bulundu¤unu görünce de üzülüyorsunuz nitekim.
‹statistiki bilgilerin bile Türklerin ve Yunanl›lar›n birbirlerine
karfl› önyarg›lar› oldu¤unu ortaya koydu¤unu belirten Millas.
“Anaokuldaki çocuktan, 80 yafl›ndaki adama kadar önyarg›lar var.
Önyarg›lar›n oldu¤unu biliyoruz, ama bunu kabul etmiyoruz.
Böyle bir fley yok diyoruz. B›rak›n bildi¤imiz gibi yaflayal›m diyor
bu anlay›fl. Bunu bir kimlik meselesi gibi görüyor.” diye yorumluyor mevcut durumu.
‹ki halk›n birbirine olan önyarg›s›n›n sadece tarihî geçmiflten
de¤il, bu geçmiflin ve tarihî olaylar›n yeniden üretilmesinden ve efsanelefltirilmesinden kaynakland›¤›n› dile getiren Millas, “Tarihi
geçmifl yeniden üretiliyor ve tekrar üretiliyor. Bu durum geçmifli
al›p, mitoslara dönüfltürmemizden ve kafalara kaz›nmas›ndan kaynaklan›yor. Bak›n Yunanistan’da Türk iflgalinden söz ediliyor, ama
yak›n geçmiflteki Alman iflgali veya Bulgar iflgali unutuluyor. Tarihin kendisinden çok, tarihin tekrar tekrar üretilmesidir as›l mesele.
Örne¤in Yunanistan’da Osmanl›’yla ilgili olarak tarih kitaplar›nda
baz› de¤ifliklikler yap›l›nca neden k›yamet kopuyor? Biz filme bunlar› katt›k. Bunlar› anlatt›k.” fleklinde anlat›yor belgeseli.
Peki her iki halk›n önyarg›lar›n› tüm ç›plakl›¤›yla ortaya koyan
bu belgesele seyircinin tepkisi nas›l olur acaba? Selanik Film Festivali’nde gösterime girmeden önce insanlar›n k›zabilece¤ini düflünüyordu Millas ve Dinç. Ama öyle olmad›, Selanik’teki seyirci alk›fllad› belgesel filmi, hatta be¤endi, filmi seyirci ödülüne lay›k gördü.
Türk – Yunan iliflkilerinde veya Türk – Ermeni iliflkilerinde
mevcut durumu de¤ifltirecek olanlar sadece mevcut hükümetler olmamal›. Millas’›n da dedi¤i gibi, siyasetçiler do¤ruyu bilmelerine
ra¤men, siyasî bedel ödememek ad›na do¤rular› yapmad›klar›n› da
çok gördük bizler. O yüzden taraflar›n önyarg›lar›n›n afl›lmas›nda
siyasetten ba¤›ms›z bir flekilde çal›flan sivil toplum örgütlerine çok
ifl düflüyor. Siyasetçilere bask› yapan, politikac›lar› do¤ru yola gelmeleri için zorlayan sivil toplum örgütleri sayesinde gelecekte önyarg›lar›n afl›ld›¤› komflu ülkelerin dost vatandafllar› olabilece¤iz.
Bugüne kadar Türk – Ermeni önyarg›lar›n› ele alan Millas’›n yapt›¤› tarzda bir belgesel yap›ld› m› maalesef bilmiyorum. Ama yap›lmad›ysa, bence acilen hayata geçirilmesi gereken projelerden biri
olmal›. Ermenistan’dan ve Türkiye’den birer kasaba seçilerek halklar›n “öteki” olarak adland›rd›¤› karfl› kimli¤e karfl› ne hissettikleri,
e¤itim sistemi ve mitoslara da yer verilerek bir belgesel haz›rlanmal›; t›pk› Herkül Millas ve Nefin Dinç’in haz›rlad›klar› gibi…
[email protected]