Makaleyi Yazdır - Edebiyat Fakültesi Dergisi

Makaleyi Yazdır - Edebiyat Fakültesi Dergisi

,
Hc!ıcettepe CİntversU;esi EdebiYat ~"J)ergiSi
CUt14/
sayı 1-2 / ss. 119-129
,
,
'
~
HetneQlursaôl~ut).
m»tlar
1naktanv&ıgeçmeytct:JJz.çünku
,
okı,ı-
onIıp-da'ya-
aııtanivericek
'[ornıulu
ar;ışamunızabir
'.'
biZe
mak~
~"'Ç~~;~',ş11r~ce.
neden diirtyaya geldiiifuıZı .ve yaşadıgumzı söyiçJndeyiz.
K1mi
leyecek Qtr ilk öykilniiIi .~'
'zaıııan k6ztltık btröy~anY9ruz.,,~
öykUS1ln1l' k1ıUı, zaman dakendibtreyselöy-,
kjiıqÜZ\1.Ktni1 ~aı}.~tntti
bir;eyselôyk11müzU
~~~üY1~~tmı'Jayı
'"
Unıuyoruz.
tlmbertoıOCO(l995:157-ı58J
O.
. .,
,
,
Yirminct,
ı
YözyıIın.
..
"
'edebiyat
,,','
,i
.,',
~debtr1şi4
~eıhVJnu:f
',0
-
.'"
-,
.
ortakbır dUŞQn\\Ş6rMtChelBınoııtt.ıS6z1er1e<l1leg~t$.t~dP":
"
"'An1atı..'yaZuı,~~b~
"
'
'"
'
6,ıçÜde'~ibtr.~@~;g~rçegı,ks.v~
raın~8kIteh1oi.'bdKuşWmJ-
Uıttiay.başhldı~',.
~an' ô~e;
dek.. ôneç a..tlenı1zde.sOnra
Fla,~tli.g~~ve't)~diı.
~Urek11:o~
o~4a. ~.~
an~Jaç~l~.~tor
19~n:1,7)
,
,
,"
BUTOR'~'s6zl~sa<i~ki~r.d-ııd~.d..
,toPlu.
ve
uluslar düıey:Uude.ge~şten, ~~v~gel~e~
ptr,dogru
üzerinde deıerıeııdtru\ek m~nd\1r.
,:Bu..'dımmıda ınitıer~ni ..deş,
.
tanlardaJ.1j.efsane
,
.
.
'.
. .
.
.,
,
.
,
'
,
"
".
,~".ma~"i~ôyküleı'edogrudeg!şen
~kiştninyaiılıanbir '~',U~ kaı'Şıla~aeaktır..lia1kın;~U:a.nhit.ısı
labsıolarak geneıan1amda,adlatiQırabikc~~teıneıan1atı
türü
e.rasındaldWiyükfar~önçelik1e~e~e,kabtd,etil.\ek,gerekir. Öte
,y~dan anlatı d~nfziIİden.iki ,ada'seçtpbqfkiadaı:arasınclı,ıki'
c:ografi
(*)',Hacettepe.Cırirvet81test/'~ebıYat~.
TI11"kOOıveEd~tfB61thnti.
Türk Edebiyatı AriabUJ.ınDıili; Araştırnıa~"',
' . ,,:
c
,
Yeni
i,
119
120
Ecki~o.rgs
Gerek romanlara gerekse rtla.:SailaraUtı1hsel' açıdanbakarken de-,
gini1111esigere~ep pitbaş~,öz~_BeF~t,ı)r<i~IQ~aWarRada.
an~
latJjcın Qlayl~n,atd~4a,:iS~~iS~e~de.,v~ol~
tariıhsel gerçeklikttr.UınJ:rertoEÇ(}
bunu ,:'~tüıA"o
,adİanchnr.
Art.a1an ~ gerç~ki d\İ1:1yaata$ında.iti'~Jıhl
birUiş~~tt:Kurmaca
dünya. bir yanclan gerç:ekdürijQya'gl;reithıha'sınırh
bir dünya o14Ş~
tururken öte
,
~dange~kd1)tıyaya~nı
o1aylaıf.1dşt1er.özellikler
ekle<ıigtrtden. - on~' göre' dabagentş'bird1'biya.kUrai.;' Bu durumda
kumıaca ','dM ya. !~att1gı ,'.Ue "btt:tnet; ;;~uti "ôt~ıne; uzanıt (Eco
,
1995:98);'
"
ECQ'.n\W. ~atıwn~$.~~,.,Y~~~r
..r~~arin',
da
nıasal1anrı <1a~rqkıunııU~!~.~u.~eti,bUgi1ereJşaret
etınesiPakınmıd$1\6netntict1r.~~\,"ba~~.
gerçek,01aylann h1kAyest,ôlan. ~an;
~~çe.;;~,
v("-".çevre, degtştirdikçe. asıl söyleyen unutUldukça, aSlındaki b~'unsrla
yi~nn1Ş. b~ye~e,
,c:iaha!Çq1ç,};1~~.;wı~I~,to~"rrezel
1987:135-1Ş(1},Q~91~şa!..
~t\1t~.ıetı,~~l~,say~
1(egc}Çlerebagb'
ll1şIq1erle demtitken, ~~,yed~41u~~ermden.
asla
,
kQPpı~;o.ııın
yqammın,'gmen.,:Ve
gÖ~ddertnii,..inançlannın,
beklentiletüıin g~yel\llnıtlaı'uım1zletini'taŞıınıttır,
daima.
''O ha1deriıaeal1ann..biı' ulusun;~'tarUUJıe~ettıklertni
soylemek.'çok yanlış oı~.'çünkt1QııJer..~'ki~plB.nnın
yazmadlaı'bir
'"şeyi içerirler: ,Bir ulu
',ha.~,rftf.lttal'~UtSaJhakkındayapJ.lan
,
araş~a"ortaya~~~ft(bn«indünyaIİ1aSa11atımn
hemen hemen bePterydarVE:~~ı13ı~ac;gelişttkleH
göz ötuİneaıın1iS8..'
sanatıtt; '$~ecf Mt oldiıld~
sah1anmn
deııı,'but\1n
.
s~
gerçegt)
ı!ltısU1'l 1n-
da$l~ı1~ V"~g~tçeı4eriıpIıgizli ta-,
rihiıı~t~~ugu q(\ş11qü)e, ııu-.ÖteY8A~
aynı durutn,biraz dftha farklı
o1arak.1"()tnan' iÇ,İti ge'~ '.rl1~:aQ~.,m~aiöre'
ÇQkclah~,yakin
birçaıw~nÜ
oln1 "'b,ir1İk,te",'omıya 'Çı)pşesetleIindenbuyana.
,tür P~g~~gıi~
'~iımıeb~j~~1.Uaşqg1J~ıdtbir
pilinç
no1rtaşuUn V~getçe~'anl~yJ,Şırun~$eı~bgtbipir.
,Ayrıca anJatıya,daya1,ı türter ~e
1ti'I.yer.~~,ta,svjrt~',enagn-l1klıve
,aynntılı biçimde Y~I"veren t>ir..tUr.obU"akiroınıuılaı'ıJ;)tar1b ,açısından
okunmaya elvmşlıyapısına. ,Veıçaga.,itop).Uına. inş~tamklık
etme
işlevine
dedegtnınekgeretdr.
"
'
l21
"
"
.
'~i.
.
'1qpıum8at~bkdri.sİş
.
.'
.:
"
'.,
.
.;
'.
'.C
.'
,
.
".
en
~if~.:v(~ann;:~atrq;i
te~ı:.hr'1d)IJ
re\ÇRinttpie-rııuııendQItiıUş
~;,
~e;'
it,adem'1:b.~ı
deniZ
y'üzUonJZ:~!.4ıYtaôgerksi1m
sOIi ~rece' ~:Fal.t,"4(k!i
de'
,
vaı:hg.ideİ'k
,s.iJfpİrve'~atı
nıaIı~lmaya
mu~,tPp
. nıİleŞf:y}'.~c;t
.~:k'
{an-
~ere~
an.ıd
tükeUm(pku~nal ammdal)i~~,o11rıa~~1JtItnJ:'~adeu., ~endf.~r1pe
.
kapanarak~ ,k9n.ıı:. M~
{ıe,~. meI:kezden' (ari18.tıcıdan) 'çok k1şiy~
'. '«(iin1e}1cirerel aymarida'd~;BQD.::d<ieee
. t>1ç1ıDdegetçeıd~~'b>pı~:.t.teYt:
~,..ve'.,hareketl1
~man:
bir
'iek 'md-kefd~1ya-
zardan'~~. t;el\]t}~:~
~',ijk~~at&) ~.'
masaı~'~arkij ~~t',.~ti~kt~~YQ~,ro~an
damasal
da b1r'yaııdan:tQplumSaJ'~.f\.ft~b~
b~ tŞ1eVi~ anda'ger..
.
,
çekleş~~'
.
Öte.
.
dart. .~Ve
elbeticfki fark,~
,..
.
\
_,"
" '.'
. "'1':>
-
J.'
;:tıman1atmWy~la;daıma
~arin.tyd
v~. ..'
boyutlu ~ır~~,.
.'.
-
-tarihsel
~,dogaldır.
:" 't~~
.
derih
..'
PerrevN~tı,BoAATAV.m.aSt;4~.~J~u ~ari"Masal. ~
"hikaye:ve.:roıu~#p~;" ;"'(~'b,tr#~J\~h~:~rtnin~aiuU
olmasabi1e~'
az~"
ct;Ji_!~an'(
'bır ülke. ~;.
.
r1ride.uzun ~:Y8#Ysş'"
gt)ru Qile~m-ı""
.
.', ,c'.'btrtöpIfunıo\M
';""'Ü'992a:i4)<"ktıDdekt'sözİert
~ı=~~:.:~~~:
bakal~ ,iç1nden',~V4'I*,~J)iıt.~
'",
,
i
19Q28.:18),ıken.'~~.k~~'b~'~.'~,dogD;1aktadır
, daha pa$ıangiç~.'
F~ther
ıld ,trin1P'.~~tün~rinde..
,.
-,
,.
.
.
~F'
-',
-
",.;
'-, .
;
,.'
'~-
.
Q1rdünya
le
.tü;rü..(Boratav
~.
'
ha1kınne);'
. .
.
.,
E,d8!Jiyat~(OeFgi$1
kesimind~I1. her i~teqib~ ~Şitın~rastıen~da~irgerçektir.
Bu.
cw1atlIi1n. ~'topıuntun;-J>t1t\in.~içt#I),~91du~
,bir şey ,gibi;
çok.,özgürı. ÇQk etkin QireYl~bııebiç~r~~aJ}:
ty,IJiüylekopup ay-
nlamayacalda.gbir~e!l'gi9i)~Yfaın~1:~n1\11ugu'jnu
.
..
dQ~
(autor .199l;~~..
Öte. }'aJ}:daı;ı.,~s~u,l~rı~ttopluJ;I1un$ÔZlübeııegınde
,$ak1~pgel1ş~ep.do.~liJ..i~~IAU~wıııuınsalaJgxyl~ba-
gmtih oıd~.
.roIJliUıatms~k4'
~~aniazilı.
.
belgesel Ü{ÜI1ler s~da,.deierı~eı~ge~lQ:igı:ge~~
edilD1eın.~ı1dir;
gözardı
'.
"
3~
~çekU1t~ek~)rnW~h~W~~~i.a~l~~dü~ünü1d\igürıde.
her. iki
.'
taşıQİjJhı.öncel11d~be1irtınek
getürün. de yapay ~~1.
o~
~.
rekir. Masan~nn"Qir~ış~h-~oıqnu,:1
eVvel.za,maıi:1Çirıde..n kalıplaşmış söZleriyle başlaınahıb.6Uların.yaJ;>8:ytığ)naYani
kut..'tek~rlemelen.
en
açik..
işarettir.'
~iteldtı?;"inasal...
'ba~ı
mac~
.'
"dfh1eYtciyigerÇeküstüve.~eltıdışı'h~ya
aııJtırıtİak içinbir giriş.
(...) hayal oyun1anYlayalanin petdesı arkasından gerçegıgörineye bir
davet"tir. ~ratay ı9922c~3}:.~tckerleme)m~"anlatılanbikayeniri
getçekten. farklı. bir ,kavrayışı' cli1egetirdiginihatırıatarak
dinleyicileri
yabancılaştUWı."yaşadıkla,rıp~ttan'kOPnuıı$"Jnl.
kendilerini. masal
dUnYaSına.ka:pt.J.raralthayal ~'~Ybobnalannı~ngeneyen"
(GÜI1ayl9$7: 130l unsur1ard1r.Iio~bu'türden
kalıpla.şmış, ve
~tntiŞı~selolarak.~'
.~~t1Jf.. ()Idefbuıunm~a
bir'likte.. bir "~~
4~a ,nksa,w1aiımd_~tiQar(m.okuYUcu.
.gerçek
dAnyay~.nek.adarpe~~
.~$~.~luınna(:a.PJrdü,~yaYaad1nı
tıgınıbilme. D1.esaf~taşıınak'~ı;undac4ı'.
açiİdanıattta4;ır.:
i'
',.
U~rto
,..'
"
"
Biramatı"ınetniy1eka'r$ı~Ş1Yagehnehin.
bıçmd~vOLERJI)G',inaÇSlZ
"~'.
~~~!i:;ac:4rU
. .',
,(j~~'.'...
m~.
..
ver4igl"bt.~
çekten
o1aılf.,w~{ECO:
.
.
"askıya
Jcabul etInesidir.
'iStn~'arlıafi1anitı.b..yaı.
.'
. .
.,"',
temel kurah. okurun
~ı
.bI,i.yUannyaısn~"'WJ)ykü'()ldugiınu
~.dt1ştınmes1n1ge~."bil-
r~;,.(".}'Yw.aı-ıgerçekwr,~
B'it' .~'kuima , çaafıl "mas..', ,~<~b
.1
,
'_
, ~ .8~
.
at-
EÇO. b~uşôyle
.
.
.
i:
.
.
uı ,
..
.uyQrID-._i yap~.
v-r qI).\J,ri anıa.tUk,\an
.87)
.
',.,
.
ger,
,..".
.
.',
,
t. ,~
,,,'~
n ya da h ~ '.bir
anlatılardır;Bu
du'
kurmaca. $6~~e.stSyıed1k1emıı
.
..
..
.. .
.
..
...,
. .
.
.
'
.
rumda "d~.ı.b.ue.'
"~.~..~"1lV'
olduguna .tn.arıdıgıveya gerçeltteıı.Qldu~t)~
,ı...ndıripaYI!-.lYEQ!in.."~
.ç4b~. bir .o4\Y'ar. ciizis1ııtn
anlatımı.~~dolayısıyla dan başıms:tteıer ge1dllt1fakkında1dııtdapm"
(Ec6 1995: 136)
.,
.
:,.
,
kastedUııiektedir.
'.
"'~ij(ı
.'
Burada''Y
aP4:y
~
tı'''ı;ian
!taSı..
t1
~",
'~
~~en.
. ..
.
',
..
..
~
'
'
.
'.
123
"
.,
.,,~'
:--
oOı1':~.
_
.
_.
_..
,~,','_: :
.,
..
!~
. !J~
..
.
_.';,
.'_'
Ji" ;~::1'(;'\':'
I,:"",' -"';~:::';"':'-~""
~
ECO.~~;
.'
.'
;
.'.".
'eotin.:
ı~
.
.
.~~~,~~:
..~~:tst$)1~t:r~.,_
FALCJt
.~nıey'
....~. . J."" ı .
-,~~;.i&,
.
"
J,
. .'.
. ."..
.~.
'Mfth.
.
'c.;'
.
..
".
'.
~Ata:'
..'
7-ıd~~"~
.
.Cambr1çlğe
=~:~:;~;:::
1983.
"IUrk
..
.
~
~( ~~:,
'..:~~
= ::
.
:
ft6
l ~9
7... .
L
,
.
t
...
'';'
A:~::::;:~~
.
.
. ..
.. . .
V
.
~J;r:..~ttepeOn1.
'
~
,
,..
...
~
nı..
~~Y
i..
.
.
..
:..:..
"""
.'
.,
.
.
.~.c.~:~.y.ıt...:ıafanbUI.
c
'.'
.
,.
.,.