Untitled

Transkript

Untitled

HİZMETE ÖZEL
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2
YÖNETİCİ ÖZETİ-------------------------------------------------------------------------------------------------- 4
BÖLÜM I
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun-------------- 6
I.1 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un Amacı ve Bu
Kapsamda Sağlanan Destekler----------------------------------------------------------------------------------- 6
BÖLÜM II
Çeşitli Kurum ve Kuruluşlar Tarafından Sağlanan Ar-Ge ve Yenilikçilik
Destekleri 8
II.1
TÜBİTAK Tarafından Bilim Teknoloji Yenilikçilik Araştırmalarını Desteklemek ve
Özendirmek Üzere Geliştirilen Programlar -------------------------------------------------------------------- 8
II.2
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Ar-Ge Proje Destekleri --------------------------- 15
II.3
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Sağlanan Destekler ------------------------------------ 16
II.4
Dış Ticaret Müsteşarlığı Tarafından Sağlanan Destekler ---------------------------------------- 20
II.5
Hazine Müsteşarlığı Tarafından Uygulanan Destekler ------------------------------------------- 22
II. 6
KOSGEB Tarafından Sağlanan Destekler ---------------------------------------------------------- 22
II. 7
Türk Patent Enstitüsü (TPE) Tarafından Sağlanan Destekler ----------------------------------- 26
BÖLÜM III
III. 1
Ana Politika Metinleri ve Uluslararası Raporlarda Ar-Ge ve Yenilikçilik -------- 28
9. Kalkınma Planı (2007-2013) ---------------------------------------------------------------------- 28
III.2 2007 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Program -------------------------------------------------------- 30
III.3 TEPAV- Dünya Bankası “Türkiye: Yatırım Ortamı Değerlendirilmesi Raporu” --------------- 31
TABLOLAR
Tablo 1: TÜBİTAK Destek Programları --------------------------------------------------------------------------- 8
Tablo 2: Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı- Yıllara Göre Verilen Destek Miktarları -------- 9
Tablo 3: Desteklenen Proje Pazarı Platformları --------------------------------------------------------------- 10
Tablo 4: KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı------------------------------------------------------------- 11
Tablo 5: Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları ----------------------------------- 14
Tablo 6: Yıllara Göre TTGV Tarafından Desteklenen Teknoloji Projeleri --------------------------------- 15
Tablo 7: TGB-Yıllar İtibarıyla Tahsis Edilen Ödenek Tutarları---------------------------------------------- 18
Tablo 8: TÜBİTAK Fikri Haklar Ofisine Gönderilen Patent Teşvik Başvuruları ------------------------- 27
YOİKK Sekreteryası
Son güncelleme: Ağustos 2008
1
HİZMETE ÖZEL
GİRİŞ
Türkiye’de Ar-Ge faaliyetlerinin ve yenilikçiliğin desteklenmesi yolu ile rekabet gücünün artırılması
hususu temel politika metinlerinde önemle üzerinde durulan hususlardandır. Bu konunun önemi Yatırım
Danışma Konseyi üyeleri tarafından da her yıl dile getirilmektedir. Bu doğrultuda, bilindiği üzere 30
Ocak 2008 tarihinde gerçekleştirilen Yönlendirme Komitesi Toplantısında, başkanlığı TÜBİTAK
tarafından yürütülmek üzere YOİKK Ar-Ge Teknik Komitesi kurulmasına karar verilmiş ve komite 4
Nisan 2008 tarihinde gerçekleştirilen Yönlendirme Komitesi toplantısı sonrasında eylem planını
açıklayarak çalışmalarına başlamıştır.
Son yıllarda Türkiye’de Ar-Ge yatırımlarına verilen desteğin artmasıyla birlikte değişen politika
önceliklerine paralel olarak Türkiye, 2003-2005 yılları arasında Çin ile birlikte Ar-Ge harcamalarında
en büyük artışı gösteren ülke olmuştur. Türkiye’nin son dönemde Ar-Ge alanında sağlamış olduğu
iyileştirmelere, AB 2007 Türkiye İlerleme Raporu’nda da dikkat çekilmektedir. Söz konusu raporda,
“Bilim ve araştırma alanında iyi bir ilerleme kaydedilmiştir. Genel olarak, Türkiye, katılım için bu
alanda iyi hazırlanmış durumda olup; bütünlüklü bir araştırma stratejisinin tasarımı ve uygulanması
bakımından ileri düzeydedir.” ifadesine yer verilmektedir. Ancak son dönemde Türkiye’de Ar-Ge
harcamaları alanında yaşanan olumlu gelişmeler, ABD, Japonya, Çin ve Almanya gibi ülkelerde
gerçekleştirilen Ar-Ge harcamaları seviyesini yakalamaktan uzaktır. Bu doğrultuda, Bilim ve Teknoloji
Yüksek Kurulu (BTYK) 10. Toplantısında alınan karar gereğince 2006 yılı itibarıyla %0.76 olan Ar-Ge
harcamaları/GSYİH oranının 2010 yılı itibarıyla %2 seviyesine çıkarılması hedeflenmiştir.
Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi ve yenilikçiliğin yaygınlaştırılması amacıyla bu alanda önemli
destek unsurları içerecek şekilde oluşturulan “5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun” Mart 2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Söz konusu
Kanunda belirtilen gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasına ilişkin esaslar, 6 Ağustos 2008 tarihinde
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğ’de yer almaktadır.
Çalışmanın birinci bölümünde söz konusu Kanun’la getirilen yenilikler incelenmekte ve ikinci
bölümünde ise Türkiye’de mevcut düzenlemeler çerçevesinde:
•
TÜBİTAK,
•
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı,
•
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
•
Dış Ticaret Müsteşarlığı,
•
Hazine Müsteşarlığı,
2
HİZMETE ÖZEL
•
KOSGEB ve
•
Türk Patent Enstitüsü
tarafından sağlanan Ar-Ge ve yenilikçilik destek programları detaylarına yer verilmektedir.
Çalışmanın üçüncü bölümünde, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetleri konusunun ana politika metinleri ve
uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan çalışmalarda ele alınış biçimleri incelenmektedir. Bu bölümde
9.Kalkınma Planı (2007-2013) ve 2007 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programı gibi ana politika
metinlerinin yanı sıra TEPAV ve Dünya Bankası tarafından ortaklaşa olarak hazırlanan “Türkiye:
Yatırım Ortamı Değerlendirme Raporu”ndaki ‘Teknolojik İlerleme: Yenilikçilik ve Teknoloji
Benimseme” bölümünde ele alınan tespitlere ve politika önerilerine yer verilmektedir.
3
HİZMETE ÖZEL
YÖNETİCİ ÖZETİ
MEVZUAT
İlgili Mevzuat Adı
Resmi Gazete- Tarih/Sayı
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği
(Seri No.1)
06.08.2008/26959
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun
12.03.2008/ 26814
KOSGEB Destekleri Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik
22.05.2007/26529
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin
Yönetmelik
16.01.2007/26405
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın
Uygulanmasına İlişkin Tebliğ
08.12.2006/26370
TÜBİTAK Proje Teşvik ve Destekleme Esaslarına
İlişkin Yönetmelik
21.09.2006/26296
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
06.07.2001/24454
98/10 sayılı Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına
İlişkin Tebliğ
04.11.1998/23513
4
HİZMETE ÖZEL
ÖZEL SEKTÖRE YÖNELİK AR-GE ve YENİLİKÇİLİK DESTEKLERİ
Destek Adı
Yetkili/ Uygulayıcı
Kuruluş
Sanayi Ar-Ge Projeleri
DesteklemeProgramı
DTMTÜBİTAK/TEYDEB
Proje Pazarları
Destekleme Programı
KOBİ Ar-Ge Başlangıç
Destek Programı
Teknoloji ve Yenilikçilik
Odaklı Girişimleri
Uluslararası Sanayi ArGe Projelerini
Teknoloji Geliştirme
Bölgeleri
San-Tez Programı
Projeleri Desteği
TÜBİTAK/ TEYDEB
Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı & Maliye
Bakanlığı
Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı
Dış Ticaret Müsteşarlığı
(DTM)- TTGV
TTGV
Ortak Teknoloji
Geliştirme Proje Desteği
Stratejik Odak Konuları
Projelerine Sermaye
Desteği
DTM-TTGV
EUREKA Projeleri
DTM-TTGV
Yatırımlarda Devlet
Yardımları
Hazine Müsteşarlığı
Teknoloji Geliştirme ve
Yenilik Programı
Patent Teşvikleri
Azami destek oranı: %60
Destek süresi azami 36 aydır.
Nisan 2008 itibariyle sağlanan hibe destek tutarı toplam 682,5
milyon ABD Dolarıdır.
Destek miktarının üst sınırı her yıl Bilim Kurulu tarafından
belirlenmekte ve etkinlik öncesi tek kalemde ödenmektedir.
Destek oranı: %75,
Proje bütçesi azami 400.000 YTL ve 18 ay süre ile sınırlı ilk iki
proje.
Destek oranı: %75
Destek miktarı en fazla 100.000 YTL ve süre azami 12 aydır.
Destek oranı: %75
Ticarileştirme Projeleri
Desteği
Merkezi (TEKMER)Genç Girşimci
Geliştirme Programı
Destek Bilgileri
KOSGEB
TÜBİTAK- Türk Patent
Enstitüsü
4691 sayılı Kanun kapsamında TGB’lerde faaliyet gösteren
firmalarda çalışan arşatırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personeline
çeşitli vergi avantajları sağlanmaktadır.
Azami destek oranı: %60
Destek oranı: %50
Destek miktarı en fazla 1 milyon ABD Doları ve süre azami 24
aydır.
Destek oranı: %50
Destek miktarı en fazla 1 milyon ABD Doları ve süre azami 12
aydır.
Destek oranı: %60
Destek miktarı en fazla 2,5 milyon ABD Doları ve süre azami
12 aydır.
Destek oranı: %100
Destek miktarı en fazla 100.000 ABD Doları ve süre azami 12
aydır.
Destek oranı: %50
Destek miktarı en fazla 100.000 ABD Doları ve süre kısıtı
yoktur.
Ar-Ge yatırımları için uygulanacak faiz desteği miktarının
yatırım kredilerinde 300.000 YTL, işletme kredilerinde 100.000
YTL’yi geçemeyeceği öngörülmektedir. Uygulamaya yönelik
çalışmalar devam etmektedir.
Geri Ödemeli Destekler ve Geri Ödemesiz Destekler başlıkları
altında sağlanan desteklerin destek oranı %50 ile %80, destek
üst limitleri 5.000 ile 200.000 YTL arasında değişmektedir.
• Başlangıç giderleri için geri ödemesiz azami 4.000 YTL,
• Makine-teçhizat ve ofis donanımları için teminat karşılığı
geri ödemeli olarak azami 40.000 YTL,
• Finansal Kiralama yolu ile alınan makine-teçhizat ve ofis
donanımlarının, kiralama süresi en fazla 4 yıl olacak
şekilde, faturada yer alan peşin bedeli ve KDV dışında
kalan kiralama giderleri için verilecek geri ödemesiz
desteğin üst limiti 10.000 YTL’dir.
Ulusal düzeyde geri ödemesiz, uluslararası düzeyde geri
ödemeli ve geri ödemesiz destekler bulunmaktadır.
5
HİZMETE ÖZEL
BÖLÜM I
I.1
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un Amacı ve Bu
Kapsamda Sağlanan Destekler
28 Şubat 2008 tarihinde kabul edilen ve 12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “5746 sayılı
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”un temel hedefleri arasında:
o
Ar-Ge harcamalarının GSYH içindeki payının yükseltilmesi,
o
Katma değeri yüksek mal ve hizmet üretiminin artırılması,
o
Verimliliğin artırılarak üretim maliyetlerinin düşürülmesi,
o
Araştırmacı ve nitelikli işgücü istihdamının desteklenmesi,
o
Ar-Ge kapsamındaki doğrudan yabancı yatırımların ülkeye girişinin hızlandırılması,
o
Yurt dışındaki Türk araştırmacıların yurt içinde istihdam edilmesi,
o
Rekabet öncesi iş birliği projelerinin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi
yer almaktadır.
Bu Kanun kapsamında, yatırımcılara herhangi bir sektör ya da faaliyet kolu ayrımı yapılmaksızın,
teknoloji merkezleri, Ar-Ge merkezleri, Ar-Ge ve yenilik projelerine ilişkin 2023 yılına kadar
sağlanması öngörülen Ar-Ge indirimi, gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi desteği, damga
vergisi istisnası, teknogirişim sermayesi desteği gibi çeşitli destek ve teşvikler sağlanmaktadır:
o
Ar-Ge indirimi: Yapılacak Ar-Ge harcamalarının %100’ü yapıldığı yılda ve ayrıca
amortisman yoluyla da amortisman süresince vergi matrahından düşülecektir. Böylece
Ar-Ge harcamalarının %200’ünün vergi matrahından indirilmesi mümkün olacaktır.
500 ve üzerinde tam zamanlı eş değer Ar-Ge personeli çalıştıran Ar-Ge merkezlerinde o
yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum
kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılabilecektir.
o
Gelir vergisi stopajı teşviki: Ar-Ge personeli ücretlerinin doktoralı olanlarda %90’ı,
diğerlerinde ise %80’i gelir vergisinden istisna edilmiştir.
o
Sigorta primi teşviki: Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta
primi işveren hissesinin yarısı 5 yıl süreyle bütçeden karşılanacaktır. Teknoparklardaki
mevcut vergisel teşviklere ilave olarak buralarda çalışan Ar-Ge personelinin ücretleri
üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren hissesinin yarısı da aynı şekilde bütçeden
karşılanacaktır.
(Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak
olan destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli
sayısının yüzde onunu geçemez.)
6
HİZMETE ÖZEL
o
Damga vergisi istisnası: Bu kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri
ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır.
o
Teknogirişim sermayesi desteği: Teknoloji alanında orijinal bir fikri hayata
geçirebilecek sermayeye ihtiyaç duyan, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi
bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek
lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden
birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişilere, teminat aranmaksızın
100.000 YTL’ye kadar teknogirişim sermayesi desteği hibe olarak verilecektir.
o
Ayrıca, bu düzenlemeden faydalanamayan mükellefler için, Kurumlar Vergisi ve Gelir
Vergisi Kanunları uyarınca, % 40 olarak uygulanan Ar-Ge indirimi oranı % 100’e
çıkarılmıştır. Böylece kurumlar ile gelir vergisi mükellefleri, Ar-Ge harcamalarının
tamamını indirim konusu yapabileceklerdir.
7
HİZMETE ÖZEL
BÖLÜM II
Çeşitli Kurum ve Kuruluşlar Tarafından Sağlanan Ar-Ge ve Yenilikçilik Destekleri
II.1 TÜBİTAK Tarafından Bilim Teknoloji Yenilikçilik Araştırmalarını Desteklemek ve
Özendirmek Üzere Geliştirilen Programlar
"Türkiye'nin rekabet gücü ve refahını artırmak ve sürekli kılmak için; toplumun her kesimi ve ilgili
kurumlarla iş birliği içinde, ulusal öncelikler doğrultusunda bilim ve teknoloji politikaları geliştirmek,
bunları gerçekleştirecek altyapı ve araçların oluşturulmasına katkı sağlamak, Ar-Ge faaliyetlerini
özendirmek, desteklemek, koordine etmek, yürütmek, bilim ve teknoloji kültürünün geliştirilmesinde
öncülük yapmak” amacı ile kurulmuş olan TÜBİTAK ülke çapında Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinin
desteklenmesi amacıyla çeşitli destek programları oluşturmuştur. Tablo 1’de söz konusu programlar
hakkında yapılan ayrıntılı bir sınıflandırma yer almaktadır.
Tablo 1: TÜBİTAK Destek Programları
Ana Destek Programı
Alt Destek Unsurları
Bilim ve Toplum
•
•
•
Akademik Ar-Ge Destekleri
Sanayi Ar-Ge Proje
Destekleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kamu Kurumları Araştırma
ve Geliştirme Projelerini
Doğa Eğitimleri Destekleme Programı
Bilim Kampları / Okulları Destekleme
Programı
Bilim Merkezi Kurulması Destek
Programı
Araştırma Projeleri
Hızlı Destek
Patent
Evrensel Araştırmacı (EVRENA)
Uluslararası Projeler
İŞBAP
Kariyer Programları
Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme
Programı
Proje Pazarları Destekleme Programı
KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri
(TEKNOGİRİŞİM)
Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
Projelerini Destekleme Programı
Bilimsel Toplantı Destekleme Programı
Kamu Kurumları Araştırma ve
Geliştirme Projeleri Destekleme
Programı
Uygulayıcı Birim
Bilim ve Toplum Daire
Başkanlığı
Araştırma Destek Programları
Başkanlığı (ARDEB)
Teknoloji ve Yenilik Destek
Programları Başkanlığı
(TEYDEB)
Kaynak: www.tubitak.gov.tr
8
HİZMETE ÖZEL
II.1.1. TÜBİTAK Sanayi- Ar-Ge Proje Destekleri
Sanayi kuruluşlarının Araştırma Geliştirmeye (Ar-Ge) daha fazla kaynak ayırmasını
özendirmek, sanayi kuruluşlarının kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın iş birlikleri ve
ortaklıklar sağlamasını teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK Yenilik ve Destek Programlığı
Başkanlığı (TEYDEB) ve Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) tarafından
çeşitli destekleme programları yürütülmektedir.
1. Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme Programı
1995 yılından beri TÜBİTAK ile Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) iş birliği içinde yürütülmekte olan
Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, firma düzeyinde katma değer yaratan kuruluşların Ar-Ge
çalışmalarını teşvik etmek ve bu yolla Türk sanayisinin Ar-Ge yeteneğinin yükseltilmesine katkıda
bulunmak üzere oluşturulmuştur.
1.1 İlgili Mevzuat
•
98/10 sayılı Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ,
•
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına
İlişkin Yönetmelik,
•
Sanayi Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama
Esasları
1.2 Destek Miktarları
2007 yılı Nisan sonu itibarıyla 60,5 milyon ABD Doları tutarında program kapsamında destek
sağlanmış olup, program kapsamında desteklenen projelere toplam 682,5 milyon ABD Doları tutarında
hibe destek sağlanmıştır.
Tablo 2: Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı- Yıllara Göre Verilen Destek Miktarları
Destek Miktarı
(Milyon $)
19951999
35
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008*
TOPLAM
20
30
25
38
46
100
128
200
60,5
682,5
*30.04.2008 itibarıyla ödenen tutar
Kaynak: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 17. Toplantısı- Toplantı Hazırlık Notları
9
HİZMETE ÖZEL
2 Proje Pazarları Destekleme Programı
Proje Pazarları Destekleme Programı;
üniversitelerden, araştırma kurumlarından ve sanayi
kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelmesi ve tarafların somut proje önerilerini paylaşarak
muhtemel iş birlikleri olanaklarının aranması için düzenlenen etkinliklerin desteklenmesi için
oluşturulmuştur.
2.1 İlgili Mevzuat
•
Ar-Ge Proje Pazarı Platformu Destekleme Programı Uygulama Esasları
2.2 Destek Unsurları
Ar-Ge Proje Pazarı Platformunu Destekleme Programı için Kurum’un sağlayacağı destek miktarının üst
sınırı her yıl Bilim Kurulu tarafından belirlenir. Destek ödemeleri etkinlik öncesi tek kalemde
yapılmaktadır.
Tablo 3: Desteklenen Proje Pazarı Platformları
Proje Adı
Proje Sahibi
Agroendüstri Ar-Ge Proje Pazarı
İnşaat Teknolojileri Üretim Ar-Ge Proje Pazarı
Tasarım ve Üretim Ar-Ge Proje Pazarı
Bilişim Ar-Ge Proje Pazarı
Üretim, Ürün Geliştirme, Teknoloji Yönetimi,
Sanayide Bilişim Ar-Ge Proje Pazarı
Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Makina Cihaz ve Sistem Tasarımı ve Üretimi ArGe Proje Pazarı
Ar-Ge Proje Pazarı II
Ar-Ge Proje Pazarı III
Ebiltem-Esbaş Ar-Ge Proje Pazarı
Ege Üniversitesi
ODTÜ
ODTÜ
ODTÜ
9 Eylül Üniversitesi
Çukurova
Üniversitesi
Ege Üniversitesi
Ege Üniversitesi
Ege Üniversitesi
Toplam
Proje Sayısı
96
76
111
58
39
Yıl
2002
2002
2002
2003
2003
50
2003
160
106
110
2003
2004
2005
Kaynak: www.tubitak.gov.tr
10
HİZMETE ÖZEL
3 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
16 Mart 2007 tarihinde başlatılan KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destekleri kapsamında, ülke sanayinin
%98’ini oluşturan KOBİ’lerin Ar-Ge faaliyetlerinin istenen düzeye erişmesini sağlamak amacıyla,
piyasa koşulları ve uluslararası anlaşmalar kapsamındaki yükümlülükler dahilinde, KOBİ niteliğindeki
sanayi kuruluşlarının Ar-Ge ve yenilik projeleri harcamalarının geri ödemesiz (hibe) olarak
desteklenmesini amaçlamaktadır.
3.1 İlgili Mevzuat
•
•
KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Uygulama Esasları
Program kapsamında yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün
kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim
teknolojilerinin geliştirilmesi konularında KOBİ’ler tarafından yürütülen 400.000 YTL bütçe ve 18 ay
süre ile sınırlı ilk iki projeye TÜBİTAK tarafından %75 oranında hibe şeklinde mali destek
sağlanmaktadır.
Tablo 4: KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
2007*
2008**
TOPLAM
Proje Başvuru Sayısı
578
400
978
Destek Kararı Verilen Proje Sayısı
162
192
354
-
4
4
1,6
1,6
Sonuçlanan Proje Sayısı
Ödenen Destek Tutarı
(Milyon $)
* 16.03.2007- 31.12.2007 dönemi
** 30.04.2008 itibarıyla
Kaynak: BTYK 17. Toplantısı- Toplantı Hazırlık Notları
11
HİZMETE ÖZEL
4 Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı (TEKNOGİRİŞİM)
Girişimcilik olgusunun teknoloji ve yenilik odaklı firmalara yönelmesini ve lisans, yüksek lisans veya
doktora düzeyinde eğitimli öğrenci ve mezunların bilgi ve araştırmalarını ticari ve katma değeri yüksek
ürünlere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK, Teknoloji ve Yenilik Odaklı
Girişimleri Destekleme Programını (TEKNOGİRİŞİM) kurgulamış ve uygulamaya almıştır.
4.1 İlgili Mevzuat
•
•
Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişmleri Destekleme Programı Uygulama Esasları
Program
kapsamında,
girişimcilerin
firmalarını
kurmalarının
ardından,
personel,
malzeme,
alet/teçhizat/yazılım, seyahat, danışmanlık, hizmet alımı, ofis kira gideri ve ofise ait su, elektrik, ısıtma
ve iletişim giderlerinin TÜBİTAK tarafından %75 oranında, en fazla 100.000 YTL ve bir yıl süre ile
desteklenmesi öngörülmektedir.
TEKNOGİRİŞİM Programında başvurular iki aşamalı olarak alınmaktadır. İlk aşamada girişimciden iş
fikrini tanıtması ve ikinci aşamada ise bu iş fikrinin hayata geçirilmesi için bir iş planı sunması
istenmektedir. 16 Mart 2007-30 Nisan 2008 arasında, desteklenmesi uygun bulunan girişim planı sayısı
18’dir.
12
HİZMETE ÖZEL
5 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
8 Temmuz 2007 tarihinde başlatılan Program kapsamında uluslararası ortak destek programlarında
(EUREKA, EUROSTARS, Avrupa Birliği Çerçeve Programları altında ortak proje çağrılarına çıkan
programlar ve benzeri uluslararası program ve projeler) yer alan, sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın
Türkiye’de yerleşik katma değer yaratan kuruluşların nitelikli araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik
projelerine destek sağlanmaktadır.
TÜBİTAK tarafından %75’e varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlanması amaçlanmaktadır. Destek
programına 30 Nisan 2008 tarihi itibarıyla 18 adet proje başvurusu yapılmıştır. Program kapsamında 7
proje desteklenmekte olup, 7 projenin değerlendirme süreci devam etmektedir.
5.2 Avrupa Birliği Çerçeve Programları
AB Çerçeve Programları, Avrupa Birliği’nde çok uluslu araştırma ve teknoloji geliştirme projelerinin
desteklendiği başlıca Topluluk Programı’dır. İlki 1984 yılında başlayan Çerçeve Programları (ÇP) çok
yıllı programlar olup, kapsamı ve programa ayrılan bütçe miktarı her bir programda artış
göstermektedir.
Çerçeve Programları’nın başlıca amaçları arasında, Avrupa’nın bilimsel ve teknolojik temelinin
güçlendirilmesi, endüstriyel rekabetin desteklenmesi ve ülkeler arası iş birliğinin teşvik edilmesi
sayılabilir. AB’nin Mart 2000’de yapılan Zirve Toplantısı’nda belirtilen ve Lizbon Stratejisi olarak
adlandırılan strateji kapsamında ise, AB’nin "dünyanın en dinamik rekabetçi bilgi temelli ekonomisi"
olması hedeflenmiştir.
2013 yılına kadar yürürlükte olan AB 7. Çerçeve Programı, ülkelere tahsis edilen maddi bir yardım
olmamakla birlikte, AB Lizbon hedeflerinin hayata geçirilmesine katkıda bulunacak ve Avrupa’da
ekonomik ve toplumsal katma değer yaratacak "projelere" mali destek sağlamaktadır. Türkiye’nin söz
konusu programa katılım kararı, 29 Haziran 2007 tarih ve 26567 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanmıştır. Türkiye’nin program kapsamındaki muhtemel katkı payının 423,5 milyon Avro
düzeyinde gerçekleşmesi öngörülmektedir.
13
HİZMETE ÖZEL
II.1.2. TÜBİTAK Sanayi- Ar-Ge Proje Destekleri- Genel Değerlendirmeler
1995 yılından bu yana sector ve büyüklüğüne bakılmaksızın özel sektör kuruluşlarına yönelik olarak
verilmekte olan Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında, gerçek ve
tüzel kişilerin bilimsel ve teknolojik bilgiyi ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme
aşamalarında yapacağı, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme, iyileştirme, işbirliği ve
kümeleşme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri, değerlendirilmekte, izlenmekte ve geri ödemesiz olarak
desteklenmektedir.
30 Nisan 2008 tarihi itibarıyla Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları
kapsamında 1.468 adet proje desteklenmekte olup, 773 adet proje önerisinin değerlendirme süreci
devam etmektedir.
Tablo 5: Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008*
Proje Başvuru Sayısı
260
333
374
418
503
595
711
1498
722
Destek Kararı Verilen Proje Sayısı
180
275
286
279
374
449
534
732
367
Destek Kapsamına Alınan Harcama
Tutarı (Milyon $)**
71
113
70
86
76
169
228
332
-
Destek Miktarı (Milyon $)
20
30
25
38
46
100
128
200
62
* 30.04.2008 itibarıyla
** Oluşturulan Ar-Ge Hacmi
Kaynak: BTYK 17. Toplantısı- Toplantı Hazırlık Notları
14
HİZMETE ÖZEL
II.2
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Ar-Ge Proje Destekleri
TTGV tarafından girişimcilere Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği, Ticarileştirme Projeleri
Desteği ve Ortak Teknoloji Geliştirme Proje Desteği adı altında üç tür destek sağlanmaktadır:
1. Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği
•
Destek kapsamı: Proje bütçesinin en fazla %50'sine kadar ve en fazla 1 milyon ABD Doları,
faizsiz, geri ödemeli destek, proje süresi en fazla 2 yıl.
•
Destek oranı: Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM)-DFİF Kaynakları (%75)
TTGV Öz Kaynağı (%25)
2. Ticarileştirme Projeleri Desteği
•
Destek kapsamı: Proje bütçesinin en fazla %50'sine kadar ve en fazla 1 milyon ABD Doları,
faizsiz, geri ödemeli destek, proje süresi en fazla 1 yıl.
•
Destek oranı: TTGV Öz Kaynağı (%100)
3. Ortak Teknoloji Geliştirme Proje Desteği
•
Destek kapsamı: Proje bütçesinin en fazla %60’ına kadar ve en fazla 2,5 milyon ABD Doları,
faizsiz, geri ödemeli destek, proje süresi en fazla 2 yıl, en az 3 ortak.
•
Destek oranı: TTGV Öz Kaynağı (%100)
TTGV tarafından 2007 yılında, toplam 59 milyon ABD doları tutarında 88 proje desteklenmiştir.
Tablo 6: Yıllara Göre TTGV Tarafından Desteklenen Teknoloji Projeleri
Desteklenen Proje Sayısı
Desteklenen Sözleşme Tutarı
(Milyon $)
Toplam Proje Bütçeleri Tutarı (Milyon $)
2002
2003
2004
2005*
2006
2007
51
16,4
67
15,4
64
25,3
25
7,4
101
29,7
88
29,5
34,0
30,8
50,9
14,4
59,4
59,0
* 2004 yılında, TTGV ile DTM’nin birlikte çalışma esaslarını düzenleyen yeni protokol hazırlama çalışmaları
başlamış ve 2005 yılının ortalarında çalışma sonlandırılarak 17.06.2005 tarihinde yeni Protokol imzalanmıştır.
Bu süre zarfında firmalar ile destekleme sözleşmesi imzalanamadığı için 2005 yılı rakamları, diğer yıllara oranla
düşük kalmıştır.
Not: TTGV, bu destekler için Hazine Müsteşarlığı/Dünya Bankası (HM/DB) kaynaklı Teknoloji Geliştirme Projesi
(TGP) ve Endüstriyel Teknoloji Projesi (ETP) ile Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) kaynaklarını kullanmıştır.
Kaynak: TTGV
15
HİZMETE ÖZEL
II.3
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Sağlanan Destekler
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yenilikçi firmaların desteklenebilmesi amacıyla Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde kurulu şirketler ile bu bölgelerde çalışanlara sağlanan kolaylıklar ve San-Tez
programı kapsamındaki destekler kullanılmaktadır.
1.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri
Türkiye’de üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin iş birliğini sağlayarak;
•
Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturmak
maksadıyla teknolojik bilgi üretmek,
•
Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek,
•
Ürün kalitesini veya standardını yükseltmek,
•
Verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek,
•
Teknolojik bilgiyi ticarileştirmek,
•
Teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek,
•
Teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak,
•
Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak,
•
Teknoloji transferine yardımcı olmak ve
•
Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak
teknolojik alt yapıyı sağlamak amaçlarıyla kurulmuş olan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB)’nin
sayısı 2008 yılı itibarıyla 30’a ulaşmıştır. Bunlardan 18’i faaliyete geçmiş olmakla birlikte 12 TGB’nin
fiziki altyapı çalışmaları devam etmektedir. Bu bölgelerde Mart 2008 tarihi itibarıyla;
•
Firma sayısı 879’a,
•
İstihdam edilen personel sayısı 10.000’e,
•
Üzerinde çalışılan proje sayısı 2.671’e,
•
İhracat 400 Milyon ABD Dolarına,
•
Yabancı firma sayısı 32’ye, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 450 milyon A.B.D. Dolarına,
•
Alınan patent sayısı 165’e
ulaşmıştır.
TGB’lerde faaliyet gösteren firmalarla, bu firmalarda görev yapan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge
personeline 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda çeşitli vergi avantajları
sağlanmaktadır.
16
HİZMETE ÖZEL
1.1 TGB Yönetici Şirketlerine sağlanan destekler:
•
Bölgelerin kurulması için gerekli arazi temini, alt yapı ve idare binası inşası ile ilgili
giderlerin yönetici şirketçe karşılanamayan kısmı, yardım amacıyla Bütçe imkanları
ölçüsünde Bakanlık tarafından karşılanır.
•
Yönetici şirket Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve
harçtan muaf tutulur.
•
Yönetici şirketin bu kanunun uygulanması kapsamında elde ettiği kazancı 31.12.2013
tarihine kadar vergiden müstesnadır.
•
Atık su arıtma tesisi işleten Bölgelerden atık su bedeli alınmaz.
1.2 TGB’de faaliyet gösteren girişimcilere sağlanan destekler:
•
Bölgede faaliyet gösteren
gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu
Bölgedeki yazılım ve Ar-Ge'ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları
31.12.2013 tarihine kadar vergiden müstesnadır.
•
Bu süre içerisinde münhasıran bu bölgelerde
ürettikleri
ve sistem yönetimi, veri
yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama
yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri de katma değer vergisinden müstesnadır.
•
Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili
ücretleri 31.12.2013 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır.
1.3 TGB’de görevli öğretim üyelerine sağlanan destekler:
•
Bölgede görevlendirilen öğretim üyelerinin Bölgede elde edecekleri gelirler üniversite
döner sermaye kapsamı dışında tutulur.
•
Öğretim elemanları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların
sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu Bölgelerde şirket kurabilir, kurulu bir şirkete
ortak olabilir ve / veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabilirler.
Teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar
vergisinden istisna bulunduğu süre içinde, sadece bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri
yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı
şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden de istisnadır. (KDVK geçici m. 20)
17
HİZMETE ÖZEL
TGB’de faaliyet gösteren firmalara 2004-2007 yılları arasında toplam 23.975.400 YTL ödenek ayrılmış
olup, 2008 yılı itibarıyla tahsis edilen bütçe ödeneği tutarı 8.560.000 YTL’dir (Bu tutar tahsis edilen ek
ödenekle birlikte toplam 13.060.000 YTL’dir).
Tablo 7: TGB-Yıllar İtibarıyla Tahsis Edilen Ödenek Tutarları
Yıllar
Ödenek Tutarları (YTL)
2004
2.610.000
2005
3.466.400
2006
7.999.000
2007
9.900.000
2008*
13.060.000
*ek ödenek tutarı ile birlikte
Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
2.
San-Tez Programı
Üniversite-sanayi iş birliğinin kurumsallaştırılmasını ve üniversitelerde yapılan bilimsel çalışmaların
ticarileştirilerek katma değer yaratacak ürün ve süreçlere dönüştürülmesini sağlamak amacıyla, Sanayi
ve Ticaret Bakanlığı tarafından “SAN-TEZ Programı” başlatılmıştır. Söz konusu program kapsamında
gerçekleştirilecek destekleme faaliyetlerini düzenleyici yönetmelik, Eylül 2006 tarihinde yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.1 Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Ar-Ge alanında destek verebilmesini teminen
Bakanlığın Teşkilat Kanunu’nda değişiklik yapılmıştır.2 Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma
düzeyinde katma değer yaratan, ülkemizde yerleşik işletmeler ve üniversitelerin iş birliği ile
hazırlanacak projeler bu programdan yararlanabilir.
SAN-TEZ Programı kapsamında 2006 yılından itibaren toplam 291 proje başvurusu yapılmış, bu
projelerin 111 adedi desteklenmeye başlanmıştır. Desteklenen projelerin toplam tutarı 30.714.784,50
YTL olup, %75’i Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.
2.1 San-Tez Programının Hedefleri
•
Üniversite-sanayi-kamu iş birliğini kurumsallaştırmak,
•
Katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemleri geliştirilmesi desteklenerek
ülkemizin dünya pazarında rekabet gücünün yükseltilmesine yardımcı olmak,
•
KOBİ'lerin teknoloji ve Ar-Ge kültürü edinmelerini sağlamak,
1
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Tezleri (San-Tez) Projelerinin Desteklenme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G.
09.09.2006/26284).
2
5593 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Daire Kanun
(R.G. 07.03.2007/26455).
18
HİZMETE ÖZEL
•
Özellikle, sanayimizin %98'ini oluşturan ve halen geleneksel üretim yöntemi ile çalışmaya
devam
eden
KOBİ'lerimizi
teknolojik
ürün
ve
üretim
yöntemlerini
kullanmaya
cesaretlendirmek,
•
Bu işletmelerin kendi öz varlıklarıyla gerçekleştiremeyecekleri Ar-Ge, teknoloji ve innovasyona
yönelik çalışmaların hem üniversite hem de devlet desteği ile gerçekleştirilmesini sağlamak,
•
Üniversitede yapılan akademik bilginin ticarileşmesini sağlamak,
•
Akademisyenler ve üniversite mezunu gençler arasında şirketleşme kültürünü yaygınlaştırarak
yenilikçi yeni şirketler doğmasını sağlamak,
•
Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin tez
konularının KOBİ'ler tarafından talep edilen, imalat sanayine yönelik yeni teknolojilere dayalı
ürün, üretim yöntemi ve Ar-Ge tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak belirlenmesini sağlamak,
•
Bu projelerde daha fazla sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisinin desteklenmesini
sağlayarak nitelikli eleman sayısının artırılmasına yardımcı olmak,
•
Bu projelerde çalışan tez öğrencilerinin ileride bu firmalarda Ar-Ge personeli olarak istihdam
edilmesinin önünü açmaktır.
2.2 Proje Destek Oranı
Desteklenmesine karar verilen SAN-TEZ projelerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanan
en yüksek destek oranı %75 olup, toplam proje bedelinin %25'inin kuruluş tarafından nakdi olarak
karşılanması gerekmektedir.
19
HİZMETE ÖZEL
II.4
Dış Ticaret Müsteşarlığı Tarafından Sağlanan Destekler
1. İlgili Mevzuat
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ (98/10 sayılı Tebliğ3)
Tebliğ kapsamındaki düzenlemeler doğrultusunda Ar-Ge Projeleri:
* Yeni bir ürün üretilmesi,
* Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi,
* Maliyet düşürücü ve standart yükseltici mahiyette yeni tekniklerin uygulanması,
* Üretimle ilgili olarak yeni bir teknoloji geliştirilmesi veya yeni teknolojinin yurt
koşullarına
uyumu konusunda bilimsel esaslara uygun ve araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin her
safhasını belirleyecek mahiyette hazırlanacak çalışma ve teknoloji uyarlamasını,
ifade etmektedir.
• Yetkili Kuruluş
: Dış Ticaret Müsteşarlığı
• Başvuru Mercii
: TÜBİTAK, TTGV
• Yararlananlar
: Sanayi kuruluşları, yazılım geliştirmeye
yönelik firmalar/kuruluşlar ile sektör ve
büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma
değer yaratan bütün kuruluşlardır.
2. Desteğin Kapsamı
2.1 Ar-Ge Faaliyetlerinin Proje Bazında Desteklenmesi
Kuruluşların kendi bünyelerinde veya Türkiye’de olmak kaydıyla bünyeleri dışında gerçekleştirdikleri
Ar-Ge faaliyetleriyle ilgili giderlerinin belli bir kısmının karşılanmasına yöneliktir.
•
Yetkili Kuruluş
•
Uygulamacı Kuruluş
: TÜBİTAK
•
Temel Destek Oranı
: % 50
•
Azami Destek Oranı
: % 60
•
Destek Süresi
: 3 yıl
Bir önceki dönemle ilgili ve ölçülebilir olmak koşuluyla destek kapsamında yer alan başlıca harcamalar
şunlardır:
•
Personel giderleri (araştırmacı ve araştırmada kullanılan teknisyen)
•
Araştırma faaliyeti için kullanılan alet, teçhizat, yazılım giderleri
3
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı’na ilişkin uygulamayı 1995 yılından beri düzenleyen 95/2 sayılı Tebliğ,
04/11/1998 tarihli ve 23513 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 98/10 sayılı “Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge)
Yardımına İlişkin Tebliğ” ile yürürlükten kaldırılmıştır.
20
HİZMETE ÖZEL
•
Araştırma için kullanılan danışmanlık hizmeti ve eşdeğer hizmet alım giderleri
•
Ülke içindeki Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri
•
Doğrudan Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili malzeme alımı vb. giderleri.
•
Patent başvuru giderleri
2.2 Projelere Sermaye Desteği Sağlanması
•
Yetkili Kuruluş
•
Uygulamacı Kuruluş
: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)
•
Destek Oranı
: % 50
TTGV ile proje sahibi kuruluş arasında bir sözleşme imzalanması esasına dayanmaktadır. Sermaye
desteği iki şekilde sağlanmaktadır:
2.2.a. Ürün Geliştirme Projelerine Sermaye Desteği
Ticari değeri olan yeni ürün oluşturulması veya mevcut ürünlerin rekabet gücünün yükseltilmesine ya
da bu amaçla üretim yöntemi, sistemi ve tekniklerinin araştırılmasına ve geliştirilmesine yönelik Ar-Ge
projelerine, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan projeyi yürüten sanayi kuruluşunu teşvik eder
nitelikte destek sağlanmasıdır.
•
Azami destek süresi : 2 yıl
•
Azami destek tutarı : 1 milyon $
Ürün geliştirme projeleri sonucunda ticari uygulamaya geçilmesi halinde, projeye sağlanan sermaye
destek miktarı, projeyi yöneten kuruluş veya ticari uygulamayı başlatan üçüncü şahıslar tarafından,
DFİF’e geri ödenir.
2.2.b. Stratejik Odak Konuları Projelerine Sermaye Desteği
“Stratejik Odak Konuları Projeleri”, ülkemizde mevcut sanayi yapısı, teknoloji ve insan birikimi ile
uluslararası karşılaştırmalı üstünlüklerin dinamiği esas alınarak, hangi alanlarda teknolojik projeler
yürütülmesinde yarar bulunduğunu veya araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin ülkemizde gelişip
yaygınlaşması için alınması gereken tedbirleri tespit eden projelerdir.
•
Destek oranı
•
Azami destek tutarı : 100.000 $
•
Azami destek süresi : 1 yıl
: Proje giderlerinin tümü
2.3 Destek Kapsamındaki Diğer Projeler
•
EUREKA projelerinin süre kısıtlaması olmaksızın %50 oranında; bu kapsamda
üniversitelerin yapacakları harcamaların 100.000 $’a kadar,
21
HİZMETE ÖZEL
•
Birden çok sanayi kuruluşunun TÜBİTAK/TTGV ile birlikte kurdukları şirketlerin Ar-Ge
harcamalarının %60 oranında desteklenmektedir.
II.5
Hazine Müsteşarlığı Tarafından Uygulanan Destekler
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ’de4, “Ar-Ge
konusunda yapılacak yatırımların gerçekleştirilmesi için Hazine Müsteşarlığı tarafından uygun görülen
yatırım dönemini müteakip azami 1 yılllık sürede gerekli olan işletme malzemelerinin teminine yönelik
olarak kullanılacak en az 6 ay ve en çok 12 ay vadeli işletme kredileri ile ilgili olarak her bir itfa
planında belirtilen ödenecek faizin veya kar payının, Yeni Türk Lirası cinsi kredilerde 5 puanı, döviz
kredilerinde ise 2 puanı bütçeden karşılanabilir.” ibaresi yer almaktadır.
Bu doğrultuda, Ar-Ge yatırımlarında faiz desteği tutarının proje bazında yatırım kredisi için 300.000
YTL, işletme kredisi için 100.000 YTL’yi geçemeyi ifade edilmiştir. Tebliğ’de yer alan faiz desteğinin
uygulamaya geçirilmesine yönelik olarak çalışmalar sürdürülmektedir.
II. 6
KOSGEB Tarafından Sağlanan Destekler
“Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli sanayi işletmelerinin
oranını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu
ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek” amacı ile kurulmuş olan KOSGEB 55 uygulama
merkezi ve KOSGEB Hizmet Merkezlerinin bulunmadığı illerde Sanayi ve Ticaret Odaları ile yapılan
protokoller neticesinde oluşturulan 76 adet sinerji odağı ile KOBİ’lere çeşitli destek imkanlarını
sunmaktadır. Bu kapsamda KOSGEB desteklerinden
•
Yasal statüsü ne olursa olsun, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait olup,
•
1-250 kişiden az çalışan istihdam eden
•
Yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu yirmi beş milyon YTL’yi aşmayan,
•
Avrupa
Topluluğunda
Ekonomik
Faaliyetlerin
İstatistiki
Sınıflaması
(NACE)
sınıflandırmasına göre İmalat Sanayi veya bilgisayar yazılımı üretimi kapsamında
faaliyette bulunan
işletmeler faydalanabilmektedir.
4
2006/3 nolu Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (R.G.
08.12.2006/26370)
22
HİZMETE ÖZEL
Sermayesinin %25'inden fazlası büyük işletmelere ait olup 250'den fazla işçi çalıştıran işletmelerle
sermayesinin %50'den fazlası İl Özel İdaresi ve Belediyelere ait olan işletmeler, işletme tanımına
uysalar bile KOSGEB Desteklerinden yararlanamazlar.
İşletmelerin desteklerden yararlanabilmesi için KOSGEB Veri Tabanına dolduracakları Yararlanıcı
Durum Tespit Formları ile dahil olmaları gerekmektedir.
KOSGEB tarafından Ar-Ge ve yenilikçilik programlarına yönelik olarak Teknoloji Geliştirme ve
Yenilikçilik Programı kapsamında destekler verilmektedir.
1. Teknoloji Geliştirme ve Yenilikçilik Programı
Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip işletmelerin, ulusal ve uluslararası
platformlarda rekabet edebilecek teknolojik düzeyde kurulması, gelişmesi ve yeni ürün üretilmesi veya
geliştirilmesi amacı ile Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) ve Duvarsız Teknoloji İnkubatörü
(DTİ) İşbirliği Protokolleri kapsamında ve “Teknoloji Geliştirme ve Yenilikçilik Programı”na katılan
girişimcilere geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere iki tür Ar-Ge desteği sağlanmaktadır:
o
Geri Ödemeli Destekler

Malzeme Teçhizat ve Prototip Üretimi ile ilgili Giderler ve Deneme Amaçlı
Hammadde Temini Desteği

o
Kalite Geliştirme ve Teknolojik Donanım Desteği
Geri Ödemesiz Destekler

Danışmanlık Desteği

Ar-Ge Sonuçlarını Yayımlama Desteği

İşlik Tahsisi

Yurt Dışı Kongre Konferans Panel Sempozyum Toplantı Teknoloji Fuarlarına
Katılım Desteği

Başlangıç Sermayesi Desteği

Teknopark Kira Desteği

İş Geliştirme Desteği
Bu desteklerden Kalite Geliştirme–Teknolojik Donanım Desteği, Teknopark Kira Desteği ve İş
Geliştirme Desteği proje tamamlandıktan sonra diğerleri ise proje aşamasında verilmektedir.
23
HİZMETE ÖZEL
1.1 İlgili Mevzuat
KOSGEB tarafından verilen teknolojik Ar-Ge desteklerine yönelik usul ve esaslar, Mayıs 2007
tarihinde yayımlanan yasal düzenleme ile belirlenmiştir.5
1.2
Destek Kapsamı ve Üst Limitleri
1.2.a. Geri Ödemeli Destekler
Malzeme, teçhizat ve prototip üretimi ile ilgili giderler ve deneme amaçlı hammadde
temini için
1) Teçhizat ve demirbaşların teminat karşılığı satın alınması halinde; verilecek desteğin üst
limiti 200.000 (iki yüz bin) YTL, Destek Oranı: %80’dir. Bu destek geri ödemeli destek kapsamındadır.
Proje süresi tamamlandıktan sonraki 12 ay geri ödemesiz dönem olup, bu süreyi müteakip 24 ayda 8 eşit
taksitte geri ödeme yapılmaktadır.
2) Teçhizat ve demirbaşların finansal kiralama yolu ile alınması halinde; teçhizat ve
demirbaşların faturada yer alan peşin bedeli ve KDV dışında kalan finansal kiralama giderlerine
verilecek desteğin üst limiti 50.000 (elli bin) YTL, destek oranı ise %50’dir.
Kalite Geliştirme ve Teknolojik Donanım Desteği
Bu destek türü, projesi KOSGEB birimi tarafından desteklenerek başarıyla tamamlanan
işletmelerin; daha önceki projenin geliştirilerek devamı niteliğindeki yeni bir proje oluşturulması
durumunda sağlanmaktadır. Bu destek türünde;
1) Kalite geliştirme ve teknolojik donanım için gerekli demirbaşların teminat karşılığı satın
alınması halinde; verilecek desteğin üst limiti 50.000 (elli bin) YTL, destek oranı ise %80’dir.
2) Kalite geliştirme ve teknolojik donanım için gerekli demirbaşların finansal kiralama yolu ile
alınması halinde; teçhizat ve demirbaşların faturada yer alan peşin bedeli ve KDV dışında kalan finansal
kiralama giderlerine verilecek desteğin üst limiti 15.000 (on beş bin) YTL, Destek Oranı:%50.
5
KOSGEB Destekleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (R.G. 22.05.2007/ 26529).
24
HİZMETE ÖZEL
1.2.b. Geri Ödemesiz Destekler
Danışmanlık Desteği
İşletmelerin yurt içi/yurt dışı üniversite öğretim elemanlarından teknik, yönetim, finansman, pazarlama
konularında alacağı danışmanlık hizmeti için KOSGEB tarafından sağlanan destektir. Danışmanlık
hizmeti desteği üst limiti 20.000 (yirmi bin) YTL, Destek Oranı:%80’dir.
Ar-Ge Sonuçlarını Yayınlama Desteği
Ar-Ge çalışmasının sonuçlarının tanıtımı ve duyurulması amacı ile işletme tarafından kitap, broşür, CD
ve benzeri doküman yayınlanması giderleri için 3.000- YTL destek sağlanmaktadır.
İşlik Tahsisi
Yararlanıcılara, Ar-Ge ve Teknolojik Yenilik Projelerini gerçekleştirebilmeleri için proje süresine bağlı
olarak 24 (yirmi dört) aya kadar işlik tahsis edilebilir. Bu süre, mevcut işletmeler için en fazla oniki ay,
yeni kurulan işletmeler için yirmidört ay uzatılabilir.
Yurtdışı Kongre, Konferans, Panel, Sempozyum, Teknoloji Fuarlarına Katılım Desteği
İşletmelerin, Ar-Ge konusuna ilişkin yurt dışı kongre, konferans, panel, sempozyum, teknoloji fuarları
ile teknoloji transfer amaçlı yurt dışı toplantılara katılım ve ziyareti için 5.000-YTL’ye kadar destek
verilir.
Başlangıç Sermayesi Desteği
Ar-Ge Projesi onaylandıktan sonra şirketlerini kuran veya Ar-Ge proje başvurusu tarihi itibariyle son bir
yıl içinde şirketini kurmuş olan ve Teknoloji Geliştirme Merkezi bünyesinde işlik tahsis edilen
işletmelere, işliklerde Ar-Ge faaliyetlerine başlamalarından sonra verilecek geri ödemesiz destek tutarı
10.000 (on bin) YTL,
Teknopark Kira Desteği
Projesi KOSGEB Birimi tarafından desteklenerek başarıyla tamamlanan işletmelerin mezun olduktan
sonraki 1 yıl içinde teknoparklarda yer alması durumunda teknopark kira bedeli olarak 20.000 –YTL’ye
kadar destek verilir.
25
HİZMETE ÖZEL
İş Geliştirme Desteği
Projesi başarı ile tamamlanan işletmelere, üretime geçiş sürecindeki finansal ihtiyacı karşılamak üzere
15.000-YTL destek verilmektedir.
1.3 Destek Başvurusu
Destek başvuruları Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) ve Duvarsız Teknoloji İnkubatörü (DTİ)
Müdürlüklerine veya online olarak http://destek.kosgeb.gov.tr adresinden yapılabilmektedir.
Sağlanan bu desteklere ilaveten; Üniversite-Sanayi İş Birliğinde önemli rol oynayan TEKMER’ler;
Öğrencilerin kariyer planlaması yaptığı bir dönemde, alışıla gelmiş alternatifler dışında, girişimciliği
önlerine bir seçenek olarak sunarak, üniversiteli gençleri girişimciliğe -yani kendi işini kurmayayöneltmek amacı ile Genç Girişimci Geliştirme Programları da düzenlenmektedir.
Genç Girişimci Geliştirme Programı’ndan başarı ile mezun olmuş, yapılabilirlik etüdü ve iş planını
başarı ile hazırlanmış girişimcilere; iş kurmaya yönelik başlangıç giderleri ile makine-teçhizat ve
donanım giderlerini karşılamaya yönelik “Yeni Girişimci Desteği” sağlanır.
Bunun yanı sıra KOSGEB tarafından 2008 yılından itibaren verilmeye başlanmış olan yeni bir faiz
desteği programı ile orta-ileri ve ileri teknoloji sektörlerinde faaliyet gösteren 1.000 KOBİ’nin makine
ve teçhizat yatırımları için KOBİ başına 100.000 YTL; orta-düşük ve düşük teknoloji sektörlerinde
faaliyet gösteren 1.000 KOBİ için KOBİ başına 50.000 YTL tutarında faiz kredisi desteği
sağlanmaktadır. Bu destek kapsamında KOBİ’lerin seçimi sırasında AR-GE yatırımlarına öncelik
verilmektedir.
II. 7
•
Türk Patent Enstitüsü (TPE) Tarafından Sağlanan Destekler
Hezarfen Projesi: KOBİ’lerde yenilikçilik yapısının geliştirilmesi ve yenilikçi yapının KOBİ
işletme kültürlerine yerleştirilmesi amacıyla oluşturulan Hezarfen Projesi kapsamında planlanan
seminer, çalıştay, tarama ve danışmanlık hizmeti gibi çalışmalara, pilot bölge olarak seçilen
Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde başlanmıştır.
•
Patent Teşvikleri: Türkiye’nin ulusal ve uluslararası patent başvurularının sayısını artırmak
amacıyla, 23 Ağustos 2006 tarihinde TÜBİTAK ve TPE arasında bir protokol imzalanmıştır.
TÜBİTAK ve TPE iş birliğinde gerçekleştirilen patent başvurusu teşvik sisteminin esasları,
26
HİZMETE ÖZEL
ilgili ikincil mevzuatta patent teşvikleri konusunda yapılan değişiklikle belirlenmiştir.6 Söz
konusu protokol çerçevesinde Türkiye’de gerçekleştirilen özgün çalışmalar sonunda ortaya
çıkan patentler için patent başvurularının yapılması teşvik edilmektedir. Bu bağlamda, TPE,
WIPO (PCT başvurusu) ve EPO (EP başvurusu) nezdinde yapılacak patent başvurularının
masraflarının destek kapsamındaki miktarları, TÜBİTAK tarafından karşılanmaktadır.
11.08.2008 tarihi itibarıyla, TÜBİTAK nezdinde yapılan teşvik başvuruları ile ilgili istatistikler
aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Tablo 8: TÜBİTAK Fikri Haklar Ofisine Gönderilen Patent Teşvik Başvuruları*
Ulusal Geri Ödemesiz Patent Desteği
Uluslararası Geri Ödemesiz Patent Desteği
Uluslararası Geri Ödemeli Patent Desteği
* Ağustos 2008 itibarıyla
Kabul
Edilen
Başvuru
Sayısı
571
İncelemesi
Devam
Eden Başvuru
Sayısı
58
Reddedilen
Başvuru Sayısı
113
16
6
6
4
3
55
Kaynak : Türk Patent Enstitüsü
6
TÜBİTAK Proje Teşvik ve Destekleme Esaslarına İlişkin Yönetmelik (R.G. 21.09.2006/ 26296).
27
HİZMETE ÖZEL
BÖLÜM III Ana Politika Metinleri ve Uluslararası Raporlarda Ar-Ge ve Yenilikçilik
III. 1
9. Kalkınma Planı (2007-2013)
1. Ar-Ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesine Yönelik Politikalar
•
Verimliliğin ve rekabet gücünün artırılması amacıyla Ar-Ge faaliyetlerinin yenilik üretecek
şekilde ve pazara yönelik olarak tasarımlanması sağlanacaktır. Bu kapsamda Ar-Ge
harcamalarının GSYİH içindeki payı ve harcamalarda özel sektörün ağırlığı artırılacaktır. Bu
çerçevede, bilim ve teknoloji politikasının temel amacı özel sektörün yenilikçilik yaratma
yeteneğinin artırılmasıdır.
•
Teknoloji geliştirme amaçlı girişimciliğin özendirilmesi ve yenilikçi düşüncelerin hayata
geçirilmesi için risk sermayesi ve benzeri araçlar yaygınlaştırılacaktır. Bunun yanı sıra, özel
sektörün belirlenen öncelikli alanlarda araştırma enstitüleri ve/veya merkezleri kurması teşvik
edilecektir.
•
Özel sektör başta olmak üzere, toplumun her kesiminde bilim, teknoloji ve yenilikçilik
kültürünün ve farkındalığının artırılması için bilinçlendirme çalışmaları yürütülecektir.
•
Araştırmacı insan gücü nitelik ve nicelik yönünden geliştirilecek ve özel sektörde araştırmacı
istihdamı teşvik edilecektir. Yurt dışındaki Türk araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak
üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkanlar sağlanacaktır. Ayrıca, ihtiyaç duyulan
alanlarda yabancı araştırmacıların Türkiye’de istihdam edilmeleri desteklenecektir.
•
Ulusal yenilikçilik sistemi içinde yer alan kurum ve kuruluşlar görev ve faaliyetleri itibarıyla
gözden geçirilerek kurumlar arası iş birliğini de artıracak etkin bir yapı kurmak üzere gerekli
yasal ve kurumsal düzenlemeler yapılacaktır. Bilim ve teknoloji alanındaki politika, program ve
projelerin yürütücü kurumlardan bağımsız olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi yönünde
düzenlemeler yapılacaktır.
•
Üniversitelerde desteklenen Ar-Ge faaliyetlerinin ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel
gelişimine katkı verecek şekilde tasarımlanması ve bu çalışmaların bilimsel yayın dışındaki
patent ve benzeri sonuçlarının da akademik yükselmede dikkate alınması sağlanacaktır.
•
Üniversite-sanayi iş birliğinin geliştirilmesi ve üniversitelerdeki Ar-Ge insan gücü ve
altyapısının özel sektör tarafından kullanılması desteklenecektir. Üniversiteler ile özel sektörü
bir araya getiren Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin altyapıları tamamlanacak ve öncelikli
alanlarda uzmanlaşmaları özendirilecektir.
•
Geleceğe yönelik olarak nanoteknoloji, biyoteknoloji, yeni nesil nükleer teknolojiler ile
hidrojen ve yakıt pili teknolojileri; sanayi politikasının öncelik vereceği sektörlerdeki
araştırmalar; yerli kaynakların katma değere dönüştürülmesini amaçlayan Ar-Ge faaliyetleri; aşı
28
HİZMETE ÖZEL
ve anti-serum başta olmak üzere yaşam kalitesinin yükseltilmesine yönelik sağlık araştırmaları;
bilgi ve iletişim teknolojileri ile savunma ve uzay teknolojileri öncelikli alanlar olarak
desteklenecektir.
•
Ar-Ge faaliyetleri sonucunda oluşan bilginin sanayiye ve üretime aktarılmasında görev yapacak
Teknoloji Transfer Merkezleri kurulacaktır. Ayrıca teknoloji seçimi, transferi, yönetimi gibi
konularda danışmanlık yapacak özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının kurulması da
desteklenecektir.
•
Kamu tedarik sistemi, Ar-Ge çalışmalarını ve yerli teknoloji geliştirilmesini destekleyen bir
yapıya kavuşturulacaktır.
•
Başta AB ülkeleri olmak üzere bilim ve teknoloji alanında yetkin olan ülkeler ile bilgi ve
teknoloji transferi amaçlı iş birliği faaliyetleri yürütülecektir.
2. Sanayi ve Hizmetlerde Yüksek Katma Değerli Üretim Yapısına Geçişin Sağlanmasına Yönelik
Politikalar
•
Tekstil, hazır giyim ve deri sektöründe ileri teknolojiler içeren ve çok fonksiyonlu ürünler
geliştirilecek ve Ar-Ge çalışmaları özendirilecektir. Bu sektörlerde hızlı değişen modanın yakın
takibi, modayı etkileme ve moda tasarımına bağlı olarak ürün farklılaştırması yoluyla rekabet
gücü sürdürülecektir.
•
Demir-çelik sektöründe kaliteli ve katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesine ve çevrenin
korunmasına yönelik Ar-Ge çalışmaları desteklenecektir.
•
Otomotiv sanayiinde, yüksek katma değer yaratan, sürdürülebilir rekabet gücü bulunan,
öncelikle gelişmiş pazarlara ihracatı hedefleyen ve gelişmiş Ar-Ge yeteneğine sahip bir sanayi
yapısı oluşturulması öngörülmektedir.
•
Otomotiv sanayiinde rekabet gücününsürdürülebilirliği için üretim alanında sağlanan yetkinlik
devam ettirilecek, teknoloji geliştirme ve Ar-Ge alanlarında yetkinlik geliştirilecek, ana ve yan
sanayi arasında konsept ve tasarım aşamasından başlayan bir iş birliği geliştirilecektir.
•
Elektrikli makinalar sanayiinde mevzuata uygun üretim ve Ar-Ge faaliyetlerinin artırılmasını
teminen sektör kuruluşlarının katkısıyla yüksek gerilim kısa devre güç laboratuvarı
kurulacaktır.
•
Savunma sanayiinde; ihtiyaçları güvenli ve istikrarlı bir biçimde milli imkanlarla karşılamak
üzere rekabetçi, kendine yeten, esnek, ülke sanayii ile bütünleşmiş, ortak üretim-tasarım ve ArGe alanlarında uluslararası iş birliği çalışmalarına etkin katılım sağlayan bir yapıda üretimin
geliştirilmesi ve bunun için gerekli altyapı ile teknolojik ve yönetsel kabiliyetlerin kazanılması
temel hedeftir.
29
HİZMETE ÖZEL
•
Ulusal savunma sanayiini geliştirmek amacıyla, mevcut altyapıdan ve teknoloji yeteneğinden
azami faydalanan, verimliliği, Ar-Ge’ye dayalı tedariki, yurt içi teknoloji ve kabiliyet edinimini
esas alan bir sistem ve mevzuat oluşturulacaktır.
•
Orta ve yüksek teknoloji sektörlerinde Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerine ve Ar-Ge altyapısına
öncelik verilecek, büyük ölçekli yatırım, ortak yatırım ve kapsamlı Ar-Ge projeleri
desteklenecektir.
•
İşletmelerin ortak Ar-Ge, ortak tedarik ve pazarlama faaliyetlerine önem verilecektir.
İşletmelerin fiziki altyapı ihtiyaçları karşılanacak, ağ oluşturma ve kümelenme girişimleri
desteklenecektir. İşletmelerin belirlenmiş sanayi bölgelerinde kurulması ve mevcutların bu
alanlara taşınması özendirilecektir.
III.2 2007 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Program
2007-2013 dönemi için hazırlanan 9. Kalkınma Planı’nda bilim ve teknoloji politikasının temel amacı,
özel sektörün yenilikçilik yeteneğini artırmak, bilim ve teknolojide yetkinleşmek ve bu yetkinliği
ekonomik ve sosyal faydaya dönüştürmek olarak tanımlanmıştır.
Ülkemizde Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payı 2005 yılı itibarıyla yüzde 0,79 iken, AB
ortalaması yüzde 1,74’tür. Bu oranın 2013 yılında yüzde 2’ye çıkarılması hedeflenmiştir. Ar-Ge için
ayrılan kamu yatırım miktarı 2003 yılında 319 milyon YTL iken, 2007 yılında 903 milyon YTL’ye
çıkarılmıştır.
Ar-Ge çalışmalarının ürüne dönüşmesi ve rekabet gücüne katkısının artırılmasında önemli rol üstlenen
özel sektörün yenilikçilik yeteneği ve kapasitesinin artırılması için çalışmalar devam etmektedir. Bu
çerçevede, bir taraftan özel sektörün Ar-Ge projelerine yapılan destek miktarı ve teşvikler artırılırken,
diğer taraftan bilgiyi üreten ve kullanarak katma değere dönüştüren kesimleri bir araya getirmek için
kurulan ve bünyesindeki firmaların çeşitli teşviklerden faydalanmasına imkan veren teknoloji geliştirme
bölgeleri ile teknoloji merkezlerinin sayısı artırılmıştır. Ayrıca, Ar-Ge konusunda sağlanan vergi
teşviklerini düzenlemek üzere hazırlanan “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Diğer yandan, 2005 yılında TÜBİTAK tarafından uygulamaya geçirilen TARAL Programı kapsamında
başlatılan, Akademik ve Uygulamalı Ar-Ge Destek, Kamu Ar- Ge Destek, Sanayi Ar-Ge Destek,
Savunma ve Uzay Ar-Ge Destek, Bilim ve Teknoloji Farkındalığını Artırma ve Bilim İnsanı Yetiştirme
ve Geliştirme konularındaki programlar devam etmektedir.
30
HİZMETE ÖZEL
AB ülkeleri ile bilimsel ve teknolojik iş birliğini artırma ve Avrupa Araştırma Alanı’nın bir parçası
olma doğrultusunda, AB’nin bilim ve teknoloji alanındaki Yedinci Çerçeve Programına tam katılım
sağlanmıştır. Katılım için imzalanan mutabakat zaptı 29 Haziran 2007 tarihli ve 26567 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
III.3 TEPAV- Dünya Bankası “Türkiye: Yatırım Ortamı Değerlendirilmesi Raporu”
1. Yatırım Ortamı Bakımından Tespit Edilen Eksiklikler
•
Ar-Ge’ye düşük özel sektör yatırımı ve yenilikçilik üzerine kısıtlı kamu-özel sektör iş birliği,
•
Az sayıda patent, endüstriyel tasarım ve bilimsel yayın,
•
Yeni ürünlerin getirilmesi ya da mevcut ürün hatlarının yenilenmesi yoluyla firmaların düşük
yenilikçilik yapma oranı (benzer gelir düzeyine sahip ülkelerle karşılaştırıldığında),
•
Lisans alma yönetiminin kısıtlı kullanılması ve sadece birkaç sektörde iyi bir şekilde
yararlanılması,
•
Sermaye mallarının ithalatının ve yabancı doğrudan yatırımın, teknoloji benimsenmesi için
önemli araçlar olmaması,
•
Yenilikçilik için özellikle başlangıçta finansmana erişimin yetersiz olması.
2. Son/Devam Eden Hükümet Faaliyetleri & Kısa Vade için Planlanan Girişimler (6 Aylık)
•
Yeniliğin desteklenmesi için TÜBİTAK’ın bütçesinde artış (2005-2006 Mali Yılında 720
milyon dolar),
•
Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) oluşturulması ve DPT tarafından hazırlanan “Bilgi Toplumu
Stratejisi 2006-2010” belgesinin tamamlanması,
•
Endüstri-üniversite iş birliğinin arttırılması için TÜBİTAK, KOSGEB ve TOBB girişimleri,
•
Fikri Mülkiyet Hakları mevzuatın Fikri Mülkiyet Hakları Uzmanlar Komitesi tarafından devam
eden incelemesi,
•
TPE’nin kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi,
•
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun (2001) ve Ar-Ge Vergi Muafiyeti sağlayan Kanunun
(2005) kabul edilmesi,
•
Risk sermayesi düzenlemelerine yönelik revizyonlar (2003 ve 2004),
•
KOBİ’lerin
finansmana
erişimini
geliştirmek
için
Büyüyen
Girişimler
Piyasasının
oluşturulması.
31
HİZMETE ÖZEL
3. Orta Vade için Önerilen Eylemler (6 ay ile 3 yıl)
•
Ar-Ge, uygulamalı yenilikçilik ve teknoloji benimsenmesini ortak olarak desteklemek için tüm
bilim ve teknoloji politikalarının merkezine verimli yeniliği yerleştiren yenilikçilik stratejisi ve
politikalarının benimsenmesi,
•
Ar-Ge teşviği etkinliklerinin, mali öngörülerinin ve AB Müktesebatı ile uyumluluklarının
değerlendirilmesi,
•
Uluslararası en iyi uygulamalarla uyumun sağlanması için TÜBİTAK’ın idari ve kurumsal
yapısının gözden geçirilmesi,
•
TÜBİTAK, ÜSAMP (Üniversite Sanayi Ortak Araştırma Merkezleri Programı), KOSGEB ve
TEKMER (Teknoloji Geliştirme Merkezi) gibi mevcut yenilik aracı kuruluşlarının rollerinin ve
etkinliklerinin sistematik olarak değerlendirilmesi (bağımsız uzmanlarca) ve bunları ve bunların
programlarını uluslararası en iyi uygulamalara uygun hale getirmek için gerekli değişikliklerin
yapılması,
•
Teknoparklarda
çalışan
araştırmacılara
sağlanan
faydaların
tüm
araştırmacılar
için
genişletilmesi
•
Fikri Mülkiyet Hakları mevzuatının Avrupa Topluluğu direktifleri ile tam uyumunun
sağlanması ve AB standartlarına uygun olarak TPE’nin özerkliğinin geliştirilmesi,
•
Sermaye piyasasının likiditesini arttırmak için reformlar getirilmesi ve uluslararası en iyi
uygulamaya dayalı yeni risk sermayesi fonlarının oluşturulması için Hükümet fonlarının tahsisi
yoluyla risk sermayesi endüstrisi üzerindeki kısıtlamaların azaltılması.
32

Untitled

Transkript

Benzer belgeler

İstanbul, 11.08.2016 Konu :6728 Sayılı Torba Kanun İle Ar

T.C. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI Eğitim ve Yayın

İlaç Sektöründe Ar

markalaşmanın arkasındaki en büyük güç, ar-ge

REFİK ÜREYEN 1938 yılında İstanbul`da doğmuş ve İTÜ Makine

Araştırma - Samsun Tabip Odası

Sunumlarda İzlenmesi Gereken Esaslar