Kültürel içerikler

ispanya
Kültürel içerikler
Kültürel içerikler Özet
İspanya
Özet
Ülkenin Tanıtımı2
• Mekan ve komşu ülkeler
• Başkent ve diğer büyük şehirler
• Para birimi
• Nüfus
• Dini yapısı
• Yönetim yapısı
• Resmî diller
• Diğer konuşulan, resmîyeti olmayan diller:
• Özgün yiyecek, içecek, genel görenekler, alışkanlıklar
• Popüler Turistik Yerler
• Popüler Festivaller ve Organizasyonlar
Seyahat Için Hazırlıklar
5
• Schengen ve Avrupa Birliği bölgelerinde seyehat
etmek
• Genel Sağlık Sigortası
• Polis, Acil Tıbbi Yardım, Yangın Kurtarma Servisi gibi
önemli numaralar (eğer ülkenizde uygunsa, Avrupa
Acil Yardım Numarası 112’yi aklınızda tutun)
• Önemli Not
• Temel Sözcükleri Öğrenmek
• Günlük Ortalama Masraflar
• Çalışma izni
Ulaşım6
• Hedef ülkeye nasıl ulaşılır?
• Sehirler arası Ulaşım
• Şehir Ulaşımı
• Taksi tutmak
• Avrupa içerisine inerken veya toplanırken alınması
gereken güvenlik önlemleri
• Öğrenciler için Farklı Oranlar
• Araç Kiralama
• Kara yolunun Kuralları
• Büyük Şehirler Arasındaki mesafe
Alışveriş
• Büyük marketler / Süpermaket zincirleri
• Tipik/Alışılmış İhtiyaçlar Nereden Alınır?
• Alkol ve Sigara Alımındaki Sınırlamalar
• Pazarlık yapmak mümkün müdür?
• Açılış Saatleri
• Genel Ödeme Şekilleri
• Uzunluk ve Ağırlık Ölçü Birimleri
10
İş yerinde
11
• Çalışma Saatleri
• Çalışma Sözleşmesi
• Maaş
• Çalışma Tatili Günleri
• Sosyal Güvenlik Üyeliği
• İspanya’da İş aramak için İlgi Çekici Linkler
• İş Sertifikaları
• İş yerindeki görgü kuralları
Sosyal Davranış
13
• “Siesta”
• Ev sahibi ve Komşularla İyi İlişkiler
• Kızlar/Erkekler ile İlişkileri Yönetme ve
Yönlendirmenin Yolu
• Sarhoş Olmayın
• Uyuşturucu Maddeler
• Sigara İçmek
• Kişisel Sohbet Konuları
• İspanyol Beden Dili
• Öpüşme ve Tokalaşmanın Değerlendirilmesi
• Ev Ziyaretleri
• Masada Kibarlık
• Barbarlık Hareketinin Sorumluluğu
• Sosyal Toplantılardaki Konu Başlıkları
Dışarıda Yemek
15
• Sosyal Hayat
• Restoranlar
• Restoranın Açılış Saatleri
• Restoranlarda Masa Seçimi
• Barlar ve Restoranlarda Kibarlık
• Bahşiş Vermek
• Ödeme Fiyatları
• Gece Hayatı
Acil Durum
17
• Sağlık Aciliyeti Durumu
• Acil Durumdaki Kazazedeye Yardımda Yasal
Zorunluluk
• Yaralanma durumunda
• Hırsızlık Durumunda
• Yangın Durumunda
• Kayıp Şeyler
• Tipik sağlık problemleri ve hastalıklar
1 / 17
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
İspanya
Ülkenin Tanıtımı
Mekan ve komşu ülkeler
Yönetim yapısı
İspanya, resmi olarak İspanyol Krallığı olarak bilinir, Avrupa’da
ki beşinci en büyük ülkedir. Avrupa’nın güneybatısındaki Iber
yarımadasında konumlanmıştır. Sınırları; Kuzey’de Fransa, Batı’da
Portekiz, Akdeniz kıyışeridi (Kuzey, Güney ve Batı)dir. Aynı
zamanda Akdeniz’de Baeleric Adaları, Kanarya Adaları, Afrika kıyı
şeridine doğru uzanan bir kaç adacık ve Kuzey Afrika’da 2 özerk
şehir, Ceuta ve Melilla, ki bunlarda Fas sınırındadırlar. Buna ek
olarak, Llívia kasabası, Fransa’da bulunan bir İspanyol eksklavdır.
İspanya monarşiyle yönetilmektedir. Ama farklı diller ve tarihsel,
politiksel ve kültürel gelenekler kadar çeşitli ekonomik ve
sosyal yapısı olan farklı dinlerin bir araya gelmesiyle oluşmuş
muhtelif bir ülkedir. Bu yüzden de, anayasa kendini yönetme
hakkını verir ve garanti eder bunun sonucu da şu şekilde ortaya
çıkmıştır, 17 Özerk Topluluk ve 2 Özerk Şehirden meydana gelen
İspanya, Avrupa’nın merkezî olamayan ülkelerinden bir tanesidir.
Bunlardan bir kaçı, Navarre, Basque Country, Catalonia ve Galicia
gibi bölgeler tarihsel, kültürel ve dinsel geleneklerine bağlı, özerk
statülere saygıları olan topluluklardır.
Başkent ve diğer büyük şehirler
Başkent:
Madrid (3.2 milyon)
Büyük Şehirler:
Barcelona (1.6 milyon)
Valencia (1 milyon)
Seville (0.8 milyon)
Zaragoza (0.7 milyon)
Bilbao (0.3 milyon)
Resmî diller
•
•
Para birimi
Para Birimi:
Euro
Döviz
değiştirilebilecek
yerler
Bankalar
Diğer yetkili yerler hoteller ve seyehat
acentaları
Nüfus
47.1 milyon insan.
Dini yapısı
•
•
•
•
İspanyolca %100 (%89 anadil/ülke çapında resmî)
Katalanca %16 (%9 anadil/ Catalonia, Balearic Adalarında
resmî)
Valensiya dili (%9,5)
Galik dili %7 (%5 anadil / Galicia’da resmî)
Bask dili %1.6 (%1 anadil / Basque Country ve Navarre’de ki
bir kaç bölgede resmî).
Aranez dili (Gascon Occitan’ın bir türevi) Val d’Aran’da
resmîdir (Pyreenes).
Diğer konuşulan, resmîyeti olmayan diller:
•
•
Asturian-Leonese (eski León and Asturias Krallığında)
Aragonese ( Huesca eyaletinde, Aragon)
Tüm etnik grupların yerli İspanyol vatandaşları: toplam nüfusun
%88’ini oluşturmaktadır.
Göçmenler: %12, (Bunların %57’si İspanya’nın Kuzey
Amerika, Afrika ve Asya Filipinlerinden gelen eski kolonilerdir.
Geri kalanıysa çoğunlukla Avrupa’nın doğusundan (%17’si
Romanyalılar, Bulgarlar, Ruslar, Sırplar, Hırvatlar, Bosnalılar,
Ukraynalılar ve Arnavutlar), Kuzey ve Batı Afrika’dan (%14,76’sı
Faslılar, Cezayirliler, Senegalliler, Gineliler, Nijeryalılar ve
Kamerunlular), Kuzey, Batı ve Avrupa’nın Merkezinden (%21’i
İngilizler, Portekizliler, Polonyalılar, ve Almanlar) ve Orta Avrupa
insanlarını Lübnanlı ve Suriyeli topluluklar, Hintliler, Pakistanlılar
ve Çinlileri de içermektedir.
2 / 17
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
Özgün yiyecek, içecek, genel görenekler,
alışkanlıklar
İspanya’nın ana yemekleri; sabah kahvaltısı, öğle yemeği ve
akşam yemeğidir. İspanyollar genelde az kahvaltı ederler, öğlen
yemeğinde çok yerler ve akşam yemeklerini geç saatlerde yerler.
Sabah 11’de çay ve bisküvi türevleri yemek yaygın bir alışkanlıktır.
Kahvaltı ile ogle yemeği ya da kahvaltı ile akşam yemeği arasında
tapas (ispanyol yemeği) yemek de oldukça yaygındır. Bu gelenek
bardan bara dolaşmayı, bira ve şarap eşliğinde, özel yiyecekleri
tatmayıda içermektedir. Kahve ise yemek aralarında, günün her
vakti içilebilmektedir.
İspanya’da saatler Batı ülkelerinden farklıdır. Sabah kahvaltısı 7
ila 8 buçuk arası yenir. Sabah atıştırmaları 10 ile 11 arasındadır.
Öğlen yemeği 1 buçuk ile 4 arasında yenir ve günün en önemli
öğünüdür. İspanyollar akşam yemekleri geç saatte, 9’dan sonra
yerler. – özellikle yaz ayları ve haftasonlarında.
Çoğu insan kahvaltısını kafeteryalarda veya büfeden eder ve
genellikle kahve yanında çörek veya tost ya da içecek olarak
portakal suyunu tercih ederler. İspanya’nın en geleneksel
kahvaltısı sütlü kahve veya sıcak çikolatayla servis edilen “churros”
(küçük fazla pişmiş donat) veya “porras” (büyük uzun donat)dır.
“İkinci Kahvaltı” ise genellikle, sütlü kahveden ve bir parça omlet
veya peynirli ve jambonlu sandviçten oluşur.
Evdeki kahvaltı, bir fincan kahve veya bir bardak sade veya
çikolatalı sütten oluşur. Bu içecekler kahvaltıda, bisküviler, mini
kekler, küçük çörekler veya üzerine tereyağı ve reçel sürülmüş
ekmekle tüketilir.
Güney ve Akdeniz bölgelerinde, evde ya da dışarıdaki kafelerde,
kahvaltı genellikle sütlü kahveyle zeytinyağlı ve üzerine domates
püresi sürülmüş (isteğe bağlı) kızarmış ekmekle yapılır.
Günün ortasında yenen yemekse üç ana tabaktan oluşur. Bunlar
; birinci, ikinci tabaklar ve tatlıdır. Tatlıdan sonra yemek kahveyle
sonlanır. Başlangıç tabağı, hafif bir çorba, salata veya sebze
yemeğinin yanında, nohut ve fasulye gibi daha ağır bir yemek de
olabilir. Ara tabağı balık veya et yemeği olarak servis edilebilir.
Tatlıysa, taze meyve, yoğurt, peynirli tart, dondurma veya kek
arasında çeşitlilik gösterir. Yemeği az sütlü kahve denilen “café
cortado” veya süt içerek bitirmekse İspanyol geleneğidir.
İspanya
vardır. Her bölge, az ya da çok bilinen lezzetlere ve özelliklere
sahiptir. Buna ek olarak İspanyol mutfağı, son yıllarda yaygın bir
popülerliğe ve evrensel bir tanınmışlığa yetişmektedir.
En iyi bilinenlerden bazıları Asturya usulü fasulye yahni,
Zeytinyağı –sarımsak ve tuzla yapılan İspanyol “Pil Pil Cod” sosu, sarımsak ve acı biber soslu barlam balığı ”Ajoarriero Cod”, ahtapot,
fırında kuzu, Madrilian yahnisi, domates ve yağ ile birlikte
ekmek, deniz ürünleriyle birlikte Valensiya Pilavı, kızarmış balık,
balık yahnisi, patatesli omlet, kurutulmuş et (Serrano jambonu,
İspanyol sucuğu, kan sosis) ve çeşitli peynirler, İspanyol soğuk
çorbası (gazpacho), İspanyol hamur tatlısı churro, pirinçli puding,
Limonlu vanilya kreması custard, kızarmış ballı ekmek torrijas ve
krem karameldir. Yiyeceğe en çok kıymet verilen bölgeler Bask
Eyaleti, Navara, Galişya ve Katalonya’dır.
Daha büyük şehirlerde, kahvaltıyı ve öğle yemeğini dışarda
yemek daha yaygın bir gelenektir. Küçük ve kırsal yerleşimlerde,
İspanyollar çoğunlukla öğle yemeğini evde yerdikten sonra
öğleden sonra ve akşam saatlerinde çalışmaya devam ederler. Öte
yandan ara öğünler kafelerde, iş yerlerinde ve büfe tarzı küçük
restoranlarda yenir. Çocuklar ara öğünleri okulda yerler. Akşam
yemekleriyse çoğunlukla haftasonu olmak üzere dışarda yenir.
Her bölgenin çeşitli yiyecek ve içecekler için farklı porsiyon
ve boyları anlatan farklı kelimeleri vardır. Herhangi bir şey
söylemeden önce diğer müşterileri gözlemlemek doğru ifade
adına faydalı olacaktır.
Flickr Creative Commons: madrid2011mjm
İspanya’da, yerel ve geleneksel mutfağında kullanılan ürünler
arasında – sebzelerden zeytinyağlarına, balıktan et ürünlerine
–, ikliminde, gelenek ve göreneklerinde büyük bir çeşitlilik
3 / 17
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
Popüler Turistik Yerler
(Turistik yerlerin listesi ve dışarıya bağlı linkler aşağıdadır)
1. Endülüs: Alhambra, Sierra Nevada and the Granada’daki
Alpujarra, the Mosque and Kordoba’daki Medine
Azahara(güzel şehir anlamındaki) Kalıntıları , El Rocío,
Doñana Ulusal Parkı ve Huelva’daki La Rabida Manastırı,
Cabo de Gata (Almeria) Ulusal Parkı ve Sevilla, Ronda ve
Cádiz şehirleri. En iyi plajlar Costa del Sol (Málaga), Costa
de la Luz (Cádiz ve Huelva’da) ve Costa de Almeria’dadır. http://www.andalucia.org
2. Akdeniz Kıyısı: 2. Costa Dorada ve Costa Brava
(Katalonya), Costa Blanca (Alicante), Costa Azahar
(Valensiya).
3. Galişya: 3. Rías Bajas ve Santiago de Compostela’daki
ortaçağ dönemi şehri. www.turgalicia.es
4. Asturya: Picos de Europa Ulusal Parkı, Gijón, Oviedo ve
Covadonga Bakire Tapınağı. http://www.principadodeasturias.com/
5. Bask Eyaleti:: San Sebastian, Bilbao, (Guggenheim
Müzesi) ve Urdaibai Biyosfer Rezervi. http://turismo.euskadi.net/es/
http://www.guggenheim-bilbao.es/
6. Navarre ve Aragon Pireneleri. http://www.turismo.navarra.es
7. Katalonya: Barselona, Costa Dorada, Costa Brava ve
Katalonya Pireneleri. http://www.catalunya.com
8. Extremadura: Cáceres, Üçüncü Anıtsal Avrupa ve Mérida
Roma Tiyatrosu.
http://www.turismoextremadura.com/
9. Castilla-León: Burgos and León Kathedralleri. Salamanca,
Ávila, Segovia and Ciudad Rodrigo Tarihi Şehirleri.
http://www.turismocastillayleon.com
10. Castilla-La Mancha: Toledo, ve Cuenca’daki Büyülü Şehir
ile Asma Evler.
http://www.turismocastillalamancha.com/
11. Madrid bölgesi: 11. Madrid (El Prado, Reina Sofía ve
Thyssen Bornemisza Müzesi, Retiro Park ve Kraliyet Sarayı),
San Lorenzo de El Escorial Kraliyet Sarayı ve Aranjuez
Kraliyet Sarayı.
İspanya
http://www.turismomadrid.es/
Popüler Festivaller ve Organizasyonlar
En Popüler Festivaller:
• Sanfermin Festivali (Temmuz’da, Pamplona’da)
• Semana Santa (Mart-Nisan’da, Sevilla’da)
• Las Fallas (Mart’ta, Valensiya’da)
• Nisan Festivali (Nisan’da, Sevilla’da)
• Cádiz ve Tenerife Karnavalları (Şubat –Mart’ta)
• Romería del Rocío (Mayıs’ta, Huelva’da)
• Moros y Cristianos (Temmuz-Ağustos’ta, Alicante, Murcia,
Almería bölgesinde)
Daha fazlası için:
http://www.tourspain.org/ http://www.spaininfo.com/
En Popüler Kültürel Etkinlikler:
• San Sebastian Caz Festivali (Temmuz)
http://www.heinekenjazzaldia.com
• Uluslararası Flemenko Festivali “Cante de las Minas” (Mayıs) http://www.fundacioncantedelasminas.org/
• Mérida Klasik Tiyatro Festivali (Temmuz ve Ağustos)
http://www.festivaldemerida.es/
• Madrid , Sevilla, Barcelona, Pamplona ve Bilbao Boğa
Güreşi Etkinlikleri (Mayıs-Ağustos)
http://www.portaltaurino.com/portal/
• San Sebastian Film Festivali (Eylül)
http://www.sansebastianfestival.com/
• Malaga İspanyol Filmleri Festivali (Nisan) http://www.festivaldemalaga.com/
• Katalonya Uluslararası Fantastik Filmler Festivali (Ekim’de,
Sitges’de).
http://sitgesfilmfestival.com
Flickr Creative Commons: José Javier Carte
4 / 17
Kültürel içerikler Seyahat Için Hazırlıklar
İspanya
Seyahat Için Hazırlıklar
Schengen ve Avrupa Birliği bölgelerinde
seyehat etmek
Schengen Bölgesi aşağıda adı geçen ülkelerdeki
bölgelerdir:
Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda,
İtalya, Letonya, Lichtenstein, Litvanya, Lüksemburg, Malta,
Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya,
ve İsveç ve İsviçre.
Schengen bölgeleri Schengen Antlaşmasıyla sağlanmış olup,
vatandaşların nerelerde dolaşabileceğini simgeler. Schengen
Bölgesi otmatikman Avrupa Birliği’nin aynısı değildir. Ne tüm
Avrupa Birliği Schengen bölgesini içerir ne de Schengen Bölgesi
tüm Avrupa Birliği ülkelerini kapsamaktadır. Bunun anlamı,
Schengen vize antlaşması olmayan ülkelere girdiğinizde,
girdiğiniz bölgenin ayrı vizesi, giriş şarları ve pasaport
kontrol sistemlerine yönlendirileceksiniz. Schengen
vizesine üye olmayan ülkeler: İngiltere, Bulgaristan, Romanya ve,
yakın zamanda, Hırvatistan.
Genel Sağlık Sigortası
Halk sağlığı hizmeti, İspanya’da yasal olarak oturma izni
almış İspanyol olmayan herkese ve bütün İspanyol nüfusuna
sağlanmaktadır. Sağlık sistemi, her özerk bölgenin hastaneleri
ve Sağlık Merkezlerine bağlı kamusal ağlar tarafından
düzenlenmektedir.
Sistem iki aşamada düzenlenir:
Temel Sağlık Hizmeti (PHC) sağlık merkezlerinden oluşur
ve kadrosunda aile hekimleri, Çocuk doktorları, hemşireler
ve yöneticiler bulunur. Bazı merkezler ayrıca sosyal hizmet
görevlilerine, fizyoterapistlere ve doğum hemşiresine sahiptir.
Bu sağlık merkezlerinden faydalanmak için kişinin gidip randevu
alması veya evine en yakın sağlık merkezine başvurması
gerekir. Acil doktorları ve hemşireleri 112 arandığı taktirde acil
durumlarda muayne için evlere gidebilirler.
Özel Sağlık Hizmeti/Sigortası(SHC), uzman doktorlar ve
hastahanelerin bulunduğu Tıbbi Uzmanlık Merkezleri tarafından
sağlanır. Bir hastahanede tedavi olmak ya da bir uzmana görünmek
için, acil durumlar haricinde, hastaların aile doktorlarından
referans gösterebilmesi zorunludur. Tedaviyi tamamladıklarında,
hastalar ve onların klinik bilgileri, sonradan onları tarayacak olan
aile doktorlarına tekrar geri döner.
Özel Sağlık Hizmeti/Sigortası(SHC) , uzman doktorlar ve
hastahanelerin bulunduğu Tıbbi Uzmanlık Merkezleri tarafından
sağlanır. Bir hastahanede tedavi olmak ya da bir uzmana görünmek
için, acil durumlar haricinde, hastaların aile doktorlarından
referans gösterebilmesi zorunludur. Tedaviyi tamamladıklarında,
hastalar ve onların klinik bilgileri, sonradan onları tarayacak olan
aile doktorlarına tekrar geri döner.
İspanya’ya geçici bir seyahat planlayan herkesin Avrupa Sağlık
Sigortası Kartı alması gereklidir. (EHIC). Bu kart ücretsiz
olarak onaylanır and başvurulan yerin yerel sağlık yetkilisinden
temin edilebilir. Geçerli olması için, başvuran kişilerin, kendi
ülkelerindeki sağlık sigortası kapsamında olmaları gerekir.
Kart kısa dönem sağlık hizmetini kapsar ve birini eve götürmek
üzere hava ambulansı temini gibi ülkeye gönderme masraflarını
içermez. Sağlık hizmetine ihtiyacı olan herkesin kartlarını uygun
sağlık profesyonellerine, doktorlara, eczacılara veya sağlık
çalışanlarına göstermeleri gerekir.
Devlet/Halk hastahanelerinde tüm sağlık hizmetleri ücretsizdir.
Bunlara tüm muayene ve tedavi masrafları dahildir. İlaçlar
daima resmi bir reçete formu kullanılarak doktorlar tarafından
reçetelenir ve hasta fiyatların yüzde 40 ila yüzde 60’ını öder.
Ancak; kendi ülkenizde, özel ya da genel herhangi bir sağlık
sigortası kapsamında değilseniz, tüm sağlık hizmeti masraflarınızı
kendiniz karşılamak zorundasınız.
Kartını yurtdışına getirmeyi unutan ya da kartını kaybeden kişiler
için, aynı hizmetleri sağlayacak olan bir yenileme sertifikası da
kabul edilebilir. Tüm yapmaları gereken, yasal sağlık hizmeti
yetkisinden kendilerine yenileme provizyon belgesini faks ya da
e-mail olarak iletmelerini istemektir.
Polis, Acil Tıbbi Yardım, Yangın Kurtarma
Servisi gibi önemli numaralar (eğer
ülkenizde uygunsa, Avrupa Acil Yardım
Numarası 112’yi aklınızda tutun)
Acil bir durumda, en yakın sağlık merkezine gidin ve, eğer gerekli
ise 112’yi arayarak ambulans çağırabilirsiniz.
Önemli Not
konsolosluk olduğunu öğrenin. Adresi, telefon numarasını ve mail
adresini rahatlıkla bakabileceğiniz bir yere not ediniz.
Temel Sözcükleri Öğrenmek
Ülkeye girmeden önce, sağlık ve acil durumlar(ders 15 ve 16),
seyahat ve konaklama(ders 4-7 arası) ile ilgili olanlar gibi temel
sözcük ve ifadeleri bilmek önemlidir.
5 / 17
Kültürel içerikler Seyahat Için Hazırlıklar
İspanya
Günlük Ortalama Masraflar
Çalışma izni
İspanya’da günlük harcama masrafları, Avrupa Birliği değerleri
içerisindedir.. Kalacağınız bölge ya da şehire bağlı olarak farklılık
gösterebilir, ancak örneksel fiyatlar şöyle olabilir:
Avrupa Birliği vatandaşlarının İspanya’da ne oturma ne de çalışma
iznine ihtiyaçları yoktur. Ancak; kendi şehir hükümetlerinde ve
her ulusal polis ofisinde bulunsa da, Merkez Yabancı Kaydı’nda
kayıtlı olmaları zorunludur. Bunun dışındaki kişilerden oturma ve
çalışma iznine sahip olmaları talep edilmektedir.
Kişinin Genel Temel Harcamaları
Paylaşımlı konaklamada oda kiralama
Öğrenci Yurtlarında Konaklama
Geçinme
Ulaşım
Boş zaman değerlendirme
Aylık fiyatlar
200-300 EUR
350-450 EUR
200-300 EUR
100 EUR
150-200 EUR
Flickr Creative Commons: dynamosquito
6 / 17
Kültürel içerikler Ulaşım
İspanya
Ulaşım
Hedef ülkeye nasıl ulaşılır?
Bu, yolculuk için uygun zamanın seçilmesine göre değişir. En
ucuzu otobüstür, ancak seyahat uzun ve buna bağlı olarak da
konforsuz geçmektedir.
Avrupa havayolları uygun fiyatlar sunmakta ve uluslararası
uçuşlarla eşdeğer olmaktadır. Özellikle yazın ve Barselona, Bilbao,
Alicante, Murcia, Valensiya ve Málaga gibi turizm merkezlerine
ucuz maliyetlerle ulaşım yapılmaktadır.
Sehirler arası Ulaşım
Büyük şehirlerden diğerlerine ya da şehirlerin bir yerinden ötekine
en uygun ve ekonomik ulaşım biçimi, iyi ve sık servis veren otobüs
ve trenlerdir.
Ulusal Devlet Tren Şirketi , çok uzun mesafelere dahi seferler
düzenleyen RENFE’dir (İspanya Ulusal Demiryolları). Tren biletleri,
tren istasyonlarındaki gişelerden (satış gişesi veya otomatlar),
veya taşra illerinde RENFE ofislerinden ve Internet Websitesi http://www.renfe.es. Üzerinden satın alınabilir. Yüksek hızlı ve
uzun mesafe trenlerinde Öncelikli(birinci) sınıf veya Turist(ikinci)
sınıf arasında seçim yapmak da mümkündür. Yüksek Hızlı Trenler
(AVE) yüzde 30 daha pahalıdır ancak iki kat daha hızlıdır.
Ayrıca; FEVE (İspanyol Dar Bölge Demiryolları www.feve.es),
Eusko Trenbideak (Bask Eyalet Demiryolları www.euskotren.
es), Ferrocarriles de la Generalitat de Calatuña (www.fgv.
es) veya Ferrocarriles de la Junta de Andalucía (www.
ferrocarrilesandaluces.com) gibi bölgesel tren hizmeti veren
demiryolu şirketleri de mevcuttur. Tüm güzergahlar ve tarifeler
şirketlerin takdire değer websitelerinde yer almaktadır.
Ancak; Madrid ve barselona üzerinden geçmeden büyük şehirlere
ve küçük kasabalara seyahat etmek için, otobüsler genellikle daha
ucuz ve günlük servis sunmaya elverişlidirler.
Büyük İspanyol şehirlerini birbirine ve bunları küçük kasabalara
bağlayan pek çok otobüs ulaşımı şirketleri vardır. En büyükleri
Alsa, Continental Bus, Bilmanbus and Auto-Res’tir. Bunların
biletlerini online olarak http://www.movelia.es adresinden
edinmek mümkündür.
Feribotlar ve deniz otobüsleri, anakara ile (La Península) Balearic
adaları’nı ve İspanya’nın Kuzey Afrika yerleşim bölgeleri Ceuta
and Melilla’yı birbirine bağlar. Ana ulusal feribot şirketi Acciona
Trasmediterránea (http://www.trasmediterranea.es) ’dır.
Daha fazlası için:
http://www.lonelyplanet.com/İspanya/transport/gettingaround#ixzz2W1r7Qj56
Şehir Ulaşımı
En büyük İspanyol şehirleri, ulaşımın birinci öncelikli anlamı olan
yeraltı metro ağına sahiptir. Hatta bazılarında tramvaylar vardır.
Ancak büyük veya küçük ölçekli tüm şehirlerde en geniş çaplı
ulaşım sağlayanlar şehiriçi otobüslerdir. Tüm bilgiye ulaşmanın en rahat yolu, bütün şehirlerin resmi ya da
turist websiteleridir. Bunlar yolu organize etmede yardımcı olacak
olan, rota, tarife bağlantılar ve planlayıcılar hakkındaki detaylı
bilgileri içermektedir.
Planlara ayrıca istasyonlarda, otobüs ve tramvay duraklarında,
belediye binalarında, turiszm bürolarında, ulaşım şirketi ve bilet
ofislerinde ulaşmak mümkündür. Otobüs ve tramvaylar için,
rotalar durakların yakınında listelenir. Ancak durakların tamamı
isimleriyle belirtilmez, bu yüzden nerede inileceğini sürücülere
ve genellikle çok dost canlısı olan digger yolculara sormak daha
iyidir.
Büyük şehirlerin çoğunda, biletler ve şehiriçi ulaşım tipik tarzdadır.
Biletler ve ulaşım kartları tüm şehir ulaşımında geçerlidir. Çeşitli
zaman aralıklarında geçerli ulaşım kartları ve özel biletler(24
saatlik, haftalık, aylık) ve ön ödemeli ulaşım kartları da satın
alınabilir.
Biletler ve Ulaşım Kartları metro istasyonlarındaki bilet
gişelerinden, otomatlardan veya otobüslerle tramvaylarda satın
alınabilmektedir.
Otobüse ya da tramvaya ön kapıdan binerek orada ödemeyapar
ve normal olarak arka herhangi bir kapıdan inersiniz. Otobüsten
inmek için, duraktan önce “parade” yazılı butona basmanız
gerekmektedir.
Otobüslerde tüm güzergah boyunca bilet görevlisi bulunmaz,
fakat belli zamanlarda otobüse bir yetkili binerek sizden geçerli
biletinizi göstermenizi isteyebilir.
Ön ödemeli kartlar, tütün mamülleri satıcılarından, kitapçılardan,
pastahanelerden ve bazı durumlarda on-line satın alınıp
doldurulabilmektedir. Bazı şehirlerde ulaşım kartları da on-line
olarak satın alınabilir.
Normal biletlerle kıyaslandığında, dönemsel biletleri ve
ön ödemeli kartları kullanmak fiyatı büyük oranda aşağıya
çekmektedir.
Daha detaylı bilgi için:
http://www.expatica.com/es/essentials_moving_to/essentials/
Public-transport-in-İspanya_15222.html
7 / 17
Kültürel içerikler Ulaşım
Taksi tutmak
Genelde İspanya’da taksi tutmanın birkaç farklı şekli
vardır:
• Resmi taksi duraklarında: Genellikle havaalanları, tren veya
otobüs istasyonlarıve şehrin çeşitli stratejik noktalarında yer
alırlar. Sıranın en başındaki taksiye binmek mecburidir.
• Yol üzerinde: Üzerinde yeşil ışık ile hareket ettiği zaman el
kaldırarak.
• Telefonla taksi çağırmak: Bu hizmet tüm şehirlerde
bulunmaktadır. Telefon ettiğinizde belirtilen adrese bir taksi
gönderilir. Hizmet ücreti alınır.
Taksi aynı şirketten önceden telefonla ayırtılabilir.
Taksiler tavanlarında yer alan tanımlayıcı TAXI yazısı sayesinde
kolaylıkla tanınabilir. Bazı şehirlerde taksilerin kendilerine özgü
rekleri veya şehir levhasıyla birlikte yatay bantları vardır. Her
şehire göre bunlar değişir.
Taksi ücretleri resmidir ve her şehrin belediyesi tarafından
kontrol edilir.Bu ücretler taksinin “bayrak düşürme” denilen bir
erşilebilirlik miktarı ve kat edilen mesafenin karışımı olan bir
miktardan hesaplanır.Havaalanı, tatil, gece veya telefonla çağrı
için ek ücretler de eklenebilir. Yalnızca uzun mesafeler ve turistik
turlar için pazarlık yapılabilir.
Nakit ödemeniz zorunludur ve bir makbuz veya ödeme kaydı talep
edebilirsiniz. Ve de taksi sürücüsü bunu vermeye mecburdur.
Avrupa içerisine inerken veya toplanırken
alınması gereken güvenlik önlemleri
•
Sıvılar: Içecekler, diş macunu, kozmetik kremler ya da
jeller hareketli bir plastic çantada taşınmalıdır –maksimum
1 litre kapasitesi olmalıdır- ve 100ml’den fazla depolayıcı
olmamalıdır. Sıvı koruyucaları 100ml’in üstündeyseler
check-in’den geçmiş bavullarda muhafaza edilmelidirler.
İlaçlar bu kapsama girmezler. .
• Keskin nesneler: Silah olarak kullanılabilecek herhangi
keskin bir nesne uçağa alınmaz. Günlük kullanımda olan
keskin nesneler küçük makas gibi, bavulunuzda durmalıdır..
• Patlayıcı ve yanar maddeler: Havai fişekler, aerosollu
boya maddeleri, toksik maddeler vb. Hiç bir şekilde ne uçağa
ne de bagaja alınmaktadır.
• Hiçbir silah ve türevi uçak kabininde bulunamaz.
• Kabin Bagajı Ağırlığı ve Boyutu Götüreceğiniz araçgereçlerin sayısı ve bavulunuzun boyutunu uçağa binmeden
evvel havalimanı şirketlerinden kontrol ediniz. Her zaman
yasaklı eşyalarla alakalı yönergeleri okuyun.
Elinizdeki makaleleri okuyun ve tuttuğunuz bavulunuzu her
İspanya
zaman gözleyin
Havalimanı şirketinizin mail adresinden yasaklı malzemelerin
listesini inceleyin ya da yurtdışına çıkmadan evvel sorun.
Genel güvenlik için , götürülen her şey kontrolden geçecektir.
Kokpit kapıları, herhangi yetkisiz girişi önlemek amacıyla,
yolculuk boyunca kilitli tutulacaktır.
*Kaynak: http://europa.eu/youreurope/citizens/travel/safety/
air-security/index_en.htm
Daha detaylı bilgi için, ”The International Air Transport
Association” sitesini ziyaret edin::
http://www.iata.org/policy/Pages/default.aspx.
Öğrenciler için Farklı Oranlar
Genel olarak, Uluslararası Öğrenci Kartı’nızı göstererek, tüm
ulaşımlarda 30 yaşın altındaki öğrenciler için indirimler
alabilirsiniz. (http://www.isic.org).
Avrupa Gençlik Kart ile(Carnet Joven), müze girişleri ve otobüsler
için indirimli fiyatlardan da faydalanabilirsiniz (http://www.
eyca.org)
Araç Kiralama
Bir araba kiralamak da iyi bir çözümdür, çünkü özgürlük verir
ve İspanya’da güzel otoyollar vardır. Oto kiralama şirketleri
havaalanlarında, tren ve otobüs istasyonlarında, otellerde ve şehir
merkezlerinde yer almaktadır. En büyük oto kiralama şirketleri
Atesa (www.atesa.es) , Autoeurope (www.autoeurope.es) Avis
(www.avis.es), Europcar (www.europcar.es), Hertz (www.hertz.
es), Pepecar: (www.pepecar.com/es/index_new.html) gibi
küresel şirketlerdir. Ayrıca çoğu turistik bölgelerde, pekçok küçük
şirket de bulunmaktadır ve fiyatları çok daha düşüktür, ancak
araçların dayanıklılığı daha azdır.
Neredeyse tüm şirketlerin websiteleri üzerinden araç kiralama
seçeneği bulunmaktadır, ancak çoğu durumda önceden şirkete
kayıtlı bir müşteri olmamız gerekmektedir.
Sürücü belgenizi, kimliğinizi veya pasaportunuzu ve kredi kartınızı
göstermeniz gerekecektir. 21yaşın üzerinde olmalısınız. Fiyata
sigorta ve yakıt masrafları ilave olacaktır. Üçüncü Parti Motor
Sigortası İspanya’daki minimum talep edilen sigortadır ve oto
kiralama şirketleri size bu minimum sigortayı da sağlamaktadır.
Daha fazlası için:
http://www.lonelyplanet.com/İspanya/transpor t/gettingaround#ixzz2W1qDumTn
8 / 17
Kültürel içerikler Ulaşım
İspanya
Kara yolunun Kuralları
Araçlar yolun sağ tarafından sürülür. Ön koltuktaki emniyet kemerlerini kullanmak zorunludur ve emniyet kemerleri arka koltuğa da
takılabiliniyorsa onlar da zorunlu hale gelir. Döner kavşaklarda, solunuzdaki araca yol vermeniz gerekir. Kavşakta akan trafiğin yönüyse
sağdır. Geçitlerde, yol üstünlüğü sağdan gelen araca aittir. Motosiklet kullananların kask giymesi zorunludur.
Otobanlarda hız limiti 120 km/h, açık yoldaysa 90 ile 100 km/h arasıdır. Kasabalardaki limitse 50 km/h dır. Kandaki alkol oranı 50mg/100ml
aşağısında ya da 0.05% olmalıdır. Otostop çekmek İspanya’da alışagelmiş değildir ve otobanlarda otostop çekmek yasaktır.
Küçük trafik ihlallerinde trafik cezaları 90 Avroya kadar çıkabilmektedir. Daha ciddi trafik ihlalleri içinse trafik cezaları 90 Avrodan 300 Avroya
kadar olabilir ve araç sahibinin ehliyetine üç aya kadar el konulabilir. Daha ciddi suçlardaysa, cezalar 300 Avrodan 600 Avroya kadar çıkabilir
ve araç sürücüsünün ehliyetine kalıcı olarak el konulabilinir. Ceza Puanları; ciddi olduğu düşünülen ihlaller ile kaybedilir ve 2, 3, 4’ten 6 puana
kadar kaybedilebilir. Gündüz en fazla 8 puan kaybetmek mümkündür. Ciddi trafik ihlalleri alkollü ya da uyuştucu tesirinde araba sürmek, alkol
testini reddetmek veya belirlenmiş hız oranından hızlı sürmek olarak adlandırılabilinir.
Büyük Şehirler Arasındaki mesafe
Barcelona
Bilbao
Madrid
Seville
Valencia
Zaragoza
Barcelona
-
620
621
1046
349
296
Bilbao
620
-
395
993
633
324
Madrid
621
395
-
538
352
325
Seville
1046
993
538
-
697
863
Valencia
349
633
352
697
-
326
Zaragoza
296
324
325
863
326
-
Flickr Creative Commons: Tomás Fano
9 / 17
Kültürel içerikler Ulaşım
İspanya
Alışveriş
Büyük marketler / Süpermaket zincirleri
Pazarlık yapmak mümkün müdür?
Büyük alışveriş merkezleri şehrin dışına kurulmuş ve arabalar için
yol gösteren levhalar bulunmaktadır.
Fakat İspanyol halkı günlük taze ürünler için yakın pazarlara
gitmeyi tercih eder. Bu yüzden şehir merkezlerinde ve komşu
kentlerde birçok market ve meyve dükkanları, fırın, manav, kasap
ve balık pazarları gibi belirli alanlar için açılan küçük marketler
de bulunur. Her şehirde, büyük bir çeşitliliğe sahip marketler
bulabilirsiniz. Haftalık kurulan sokak pazarlarından özel taze
sebze ve meyveleri, soğuk etleri, tuzlanmış balıkları ve peynirleri
almanız mümkündür. Bu tür pazarlarda iyi ürünler ve ucuz fiyatlar
bulunur.
Neredeyse bütün market ve süpermaketlerde şekersiz, diyet veya
vejetaryen yiyecekler bulunur. Organik ve vejetaryen ürünler özel
marketlerde veya “sağlık marketleri”nde satılmaktadır. Bunun
yanısıra helal et satan İslami geleneğe uygun kasap marketleri
de bulunur.
Genelde, küçük ya da rutin alışverişte değildir. Bu artık
kaybolmuş eski bir gelenektir. Fakat sokak pazarlarında ve
Akdeniz bölgelerinde ve şehirlerden ziyade köylerde daha kolayca
uygulanabilir. Bununla beraber pazarlık, ev, araba, arazi gibi
büyük alımlarda sıklıkla yapılmaktadır.
Tipik/Alışılmış İhtiyaçlar Nereden Alınır?
Bu kuruluşlarda sıkça tüketilen birçok bölgesel ürünler satın
alınabilir(jambon, peynir, sebzeler, yağlar, şaraplar, tatlılar ...).
Daha hassas ve pahalı olanlar “Delicatessen” veya “Gurme” olarak
bilinen özel mağazalardan satın alınabilir. Büyük marketlerin bazı
bölümlerinde de bu cinsten bölümler vardır. Ayrıca internette online olarak İspanya’nın tüm bölgelerinden bölgesel ürünleri satan
pekçok “Gurme”dükkanları vardır.
Alkol ve Sigara Alımındaki Sınırlamalar
Tüm süpermarketler ve kasap dükkanları genellikle alkollü içecek
satmaktadır. 18 yaşın altında kişilere satışı yasaktır.
Ayrıca özel alkollü içki ve şarap satan dükkanlar da mevcuttur ki
bunlarda daha fazla çeşit ve markada, daha özel veya ihraç malı
olanlar dahil içkileri bulmak mümkündür. Bunlar “Vinotecas”
(mahzenler) veya “Tiendas de vinos y licores” (Alkol ve Şarap
Dükkanları) olarak adlandırılır.
Flickr Creative Commons: Ewan Munro
Açılış Saatleri
Dükkanlar ve işyerleri genellikle 9:00 veya 9:30’dan 13:30 ya da
14:00’e kadar açıktır. Daha sonra kapatırlar ve normalde 17:00’den
20:00’ye kadar tekrar açarlar. Pek çok ticari kuruluş cumartesi
öğleden sonraları ve Pazar tüm gün kapalıdır.Turistik bölgelerde,
yaz süresince bu ticari açık kalma süreleri normalde haftanın 7
günü 21:00 veya 22:00’ye kadar değiştirilir.
Eczanelerin açılış saati programları digger ticari kuruluşlardan
çok fazla farklı değildir.Bu programın yanında bir dizi eczane
“de guardia”(nöbetçi) olarak farklı bölgelerde tatillerde veya
tüm gece kalırlar. Tüm eczanelerin, hangisinin nöbetçi olarak
açılacağını belirten listeleri vardır.
Bankalar; Cumartesi günleri kapalı oldukları yaz ayları dışında
Pazartesiden Cumartesiye 8:30’dan 14:00’a kadar açıktır. Bazı ana
büroları öğleden sonra süresince de açık olabilir..
Genel Ödeme Şekilleri
Günlük ve küçük alımlar için nakit ödeme yapmak alışılmıştır.
Ancak kredi kartı kullanımı çok geniş kapsamlıdır ve tüm
dükkanlarda pratik olarak ödeme yapılabilir. Visa en yaygın
karttır ancak digger herhangibiri de sorunsuz kullanılabilir. Küçük
miktarları ödemek için kart kullanılmamaktadır.
Uzunluk ve Ağırlık Ölçü Birimleri
İspanya’da metrik sistem kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan
uzunluk ölçüsü birimi metredir.Uzun mesafeleri ölçmede
kilometre kullanılır. En yaygın kullanılan ağırlık ölçü birimi
kilogramdır. Flickr Creative Commons: Daniel Lobo
10 / 17
Kültürel içerikler İş yerinde
İspanya
İş yerinde
Çalışma Saatleri
İspanya’da İş aramak için İlgi Çekici Linkler
İspanya’da maksimum çalışma saati 40 saate sabitlenmiştir. Fazla
mesai ücreti çalışma ssatleri hesaplanarak tazmin edilebilir.
Çalışma zamanlarına şirketler karar verir. Daha fazla uzatılmış
saatler sabah 8-9’dan 13:30-14 ‘e ve öğleden sonra 16’dan19:30’a
kadardır. Ancak sanayi sektörü sabah 7-9’dan öğleden sonar 17182e kadar çalışmaya alışmıştır. Hükümet ve Halk Hizmetleri ise
sabah 8-9’dan öğleden sonra 15:00’a kadar çalışmaya alışmıştır.
19 yaş üzeri insanlar için, günlük maksimum çalışma saati 9
saattir. 6 saatten daha fazla devamlı çalışmak zorunluluğu olan
durumlarda, 15 dakika mola hakkı vardır.
18 yaşın üzerindeki insanlar için maksimum günlük çalışma saati
eğitim dahil 8 saattir. 4 buçuk saatin üzerinde devamlı çalışmanın
zorunlu olduğu durumlarda 30 dakika mola hakkı vardır.
•
Çalışma Sözleşmesi
İş sözleşmesi yazılı olmalıdır. Şirketin ve çalışanın çalışma süresi,
iş konusu, zaman çizelgesi ve koşulları, tatiller ve maaş gibi ana
bilgileri içermelidir. Sözleşme her iki tarafça imzalanmak ve
işveren aracılığı ile Ulusal İstihdam Servisi(INEM) bürosuna takip
eden 10 gün içerisinde iletilmek zorundadır.
•
•
•
•
•
•
•
http://europa.eu/youth/working/finding_a_job /index_
es_es.html
http://ec.europa.eu/eures
http://www.060.es/todo_sobre/buscar_trabajo/indexides-idweb.jsp
http://www.sistemanacionalempleo.es/OfertaDifusionWEB
/recogeDatos.jsp
http://www.sepe.es
http://www.redtrabaja.es
http://www.thinkİspanya.com/services/joboffers/
http://www.recruitmentİspanya.com/
İş Sertifikaları
Staj veya çıraklık döneminiz sonunda, şirketten kaldığınız süreyi
kapsayan bir sertifika talep edebilirsiniz. Bu durumun size olumlu
bir referans getirmesi de normaldir.
Maaş
İspanya’daki minimum yasal ücret her yıl hükümet tarafından
ayarlanır. 2013 yılı için bu oran aylık 748,30 eurodur. Bu
herhangi bir aktivite için yaş veya cinsiyet gözetmeksizin kabul
edilmektedir. Maaş genellikle aylık olarak ödenir.
Çalışma Tatili Günleri
İspanya’da şirketler yılda 22 gün tatil vermek zorundadırlar. Buna
ek olarak genellikle 14 gün çalışılmayan gün ve 36 boş gün vardır.
Sosyal Güvenlik Üyeliği
İşe başlamak üzere olan bir kişi Sosyal Güvenlik Üyeliği numarası
için başvuruda bulunmalıdır. Bu numara Sosyal Güvenlik
bürolarında talep edilmektedir. Sosyal güvenliğe kayıtlı olmak
zorunludur ve işe ilk başlama gününü etkiler. Sosyal güvenliğe
üye tüm çalışanlar halka açık sağlık hizmetlerinin tümü için
ücretsiz sağlık sigortası kapsamına alınırlar.
http://www.seg-social.es/prdi00/groups/public/documents/
binario/365.pdf
Flickr Creative Commons: Municipio Pinas
11 / 17
Kültürel içerikler İş yerinde
İş yerindeki görgü kuralları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İspanyol insanı tanışıncaya kadar bir hayli resmi olabilirler.
Tanışma sonrası kurallar biraz daha esnetilebilir.
Her zaman dakik olun. Diğer bir ifadeyle, işe her zaman 1015 dakika erken gelmelisiniz
Sorularınızı en baştan sormaya gayret edin.
Çalışma saatleri süresince sigara ve alkollü içeceklerin
içilmesi yasaktır.
Gerçek şudur ki İspanyol görgü kurallarında yüzeysel hiçbir
şey yoktur, aslında bazıları saygı göstermenin, kibar olmak
ve düzene bağlı kalmak yolunda görgü kurallarından çok
daha önemli olduğunu söyler. Bu nedenle İspanya’da bir
gülümseme ya da sıcakkanlı bir ses tonu ile karşılaşırsanız,
bunun zorlamayla değil samimi olduğu konusunda rahat
olabilirsiniz.
“Sihirli kelimeleri” söylemeyi unutmayın: hols (merhaba), adiós (hoşçakalın), gracias (teşekkürler), por favor (lütfen).
İspanyollar ile ilişki kurarken, kendinizi gösterme şekliniz
kritik öneme sahiptir. Bu durumlarda, iletişim resmidir ve
protocol kurallarını izler. Yeteneklerinizi ve başarılarınızı
tarif ederken tevazu sergilemek en iyisidir.
Resmi giyinmeniz gerekli değildir(eğer bankacılık gibi özel
bir alanda, ya da takım giymenizi talep eden bir firmada
çalışmıyor iseniz). Ancak her zaman düzgün giyinmelisiniz. Tartışmadan mümkün olduğunca kaçının. İspanyollar
herkesin içinde haksız olduklarını kabul etmeyi sevmezler.
Güven ve kişisel ilişkiler iş dünyasının köşe başlarıdır.
Birçok toplum gibi İspanyollar diğerlerinin gözünde iyi
göründüklerini düşünür ve aptalca görünmekten her zaman
kaçınmaya çalışırlar.
Başkalarını eleştirmeyin. Bu hiç hoş bir davranış biçimi
değildir.
İspanyollar birlikte çalıştıkları ya da hareket ettikleri kişinin
karakterine büyük önem verirler.
Hiyerarşi ve statü çok önemlidir. Eğer işyerinde sizinle benzer
statüde insanlarla ilişkide iseniz daha rahat olabilirsiniz,
ancak şefler ve müşteriler ile resmiyette olmak daha iyidir.
Hiyerarşik bir ülke olduğundan, karar vermek şirketin
zirvesinin elindedir. En üst düzeyde kararları alan kişiyle asla
tanışmamanız olasıdır.
Konuşurken sözünüz kesilebilir. Bu bir hakaret değildir,
çoğunlukla karşıdaki kişinin söylediklerinizle ilgilendiğini
ifade eder.
İspanyollar bozuntuya vermeyi pek sevmezler, bu nedenle,
özellikle de İspanyolca konuşmadığınızda, gerekmedikçe
birşey anlamadıklarını söylemeyeceklerdir. Beden dilinizi
kullanmaya özen göstermelisiniz.
İspanyollar çok mükemmelliyetçidir. Her dakika bunun
İspanya
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
anlaşıldığından emin olmak için ,yeniden göstereceklerdir.
Eğer size verilen bir talimatı anlamadıysanız , tekrar sorun.
Anamış numarası yapma tuzağına düşmek kolaydır, ama
eğer gerçekten anlamadıysanız iki taraf içinde faydalı
değildir.
Eğer sonraki bir tarihte imzalanacak resmi bir sözleşme ya
da anlaşma söz konusu olan bir durum varsa, ilk olarak sözlü
anlaşmaya varmalısınız.
İspanyollar her iki tarafın da bir işin ya da anlaşmanın
koşullarına tam anlamıyla bağlı kalmasını beklerler.
Randevular zorunludur ve önceden telefon veya faks yoluyla
alınmalıdır. Bir hafta öncesinden yazılı veya telefonla
onayını alın.
Toplantılar için işyerine vaktinde gelmeye çalışmalısınız.
İlk toplantı genellikle resmidir ve birbirini tanıma amaçlıdır.
İspanya içerisinde farklı etnik dil kökenli gruplar vardır,
bunların farklı kültürlere ve dillere sahip olduklarını
keşfedeceksiniz: Galişyalılar, Katalonyalılar, Valensiyalılar,
İspanyollar ve Basklar. Galişya, Bask eyaleti, Navarra,
Katalonya, Balear Adaları ve Valensiya’da resmi diller vardır.
Hepsi baskın dil olan İspanyolcayı konuşur, ancak diğer
kültürleri gözardı etmek nezaketsizlik olur.
Buna ilişkin bir konu da, İspanya içerisinde her iki tarafın da
güçlü hislerle ifade edildiği, ulusal ve bağımsız hareketler
grupların arasında yer almaktadır. Bunu tartışırken dikkatli
ve saygılı olun.
Artı olarak, İspanya’da farklı uyruklara mensup insanlar da
bulunmaktadır: Latin Amerikalılar, Faslılar, Litvanyalılar,
Romanyalılar, Bulgarlar, Çinliler, Hintliler… Kültürel
farklılıklara saygı göstermeye dikkat edin.
İşteyken veya genelde, İspanya’daki boğa güreşleri, din,
ve ulusalcılıkla ırkçılık arsında kuşatılmış politik konular
gibi “sıcak meseleler” hakkında konuşmaktan kaçının. Bu
konuları ortaya koyarken, duygular derinleşir. Komunizm
ve faşizm gibi radikal siyasi görüşler genel tartışma konusu
değillerdir. Düzgün bir bağlama gereksinimi vardır. İspanyol
toplumu İkinci dünya Savaşı’na götüren ve İkinci Dünya
savaşı sonrası 1975’e kadar süren bir diktatörlüğü yaratan
oldukça kanlı bir toplumsal savaşın korkularını taşımaktadır.
12 / 17
Kültürel içerikler Sosyal Davranış
İspanya
Sosyal Davranış
“Siesta”
Uyuşturucu Maddeler
Siesta genellikle ogle yemeği sonrası öğleden sonranın ilk
saatlerinde verilen kısa uyku molasıdır. İklimden ziyade kültürle
daha sıkı bir ilişkisi vardır. Yaz döneminde ve güneydeki merkezi
ve Akdeniz bölgeleri gibi, yüksek sıcaklıklara bağlı olarak öğleden
sonra bir ölü periyoda ihtiyacın olduğu sıcak bölgelerde daha uzun
süren bir alışkanlıktır, ki bu zaman diliminde heryer kapanarak
insanlar teoride uyuyup rahatlayabilirler..
Kişisel olarak herhangi bir uyuşturucuyu bulundurmak İspanya’da
suç değildir. İspanya’da evinizin özel alanında bulunduğu
sürece herhangi bir uyuşturucuyu yetiştirmek, sahip olmak veya
kullanmak yasaldır. Ancak halka açık alanlarda ve sokakta bunu
yapamazsınız.
Yaparsanız veya 50 gr.dan fazla bulundurursanız hapse atılabilir
ve yasadışı uyuşturucu dağıtmaktan dolayı yüklü bir para cezası
ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Sigara İçmek
Yeni tütün karşıtı kanun sonrası(Ocak 2011), toplu kullanım
alanları ile halka açık alanlarda sigara içilmesi hiçbir istisna
olmaksızın yasaklanmıştır. Bu kısıtlama üniversiteler haricindeki
eğitim merkezlerinin açık alanlarında, sağlık merkezlerinin
çevresinde ve çocuk parklarına yakın bölgelerde geçerlidir. Hava
alanlarında, sadece açık alanda içilmesine müsade edilerek kapalı
alanda içilmesi elenmiştir.
Kişisel Sohbet Konuları
Flickr Creative Commons: Marije, Peru eta Lili
Ev sahibi ve Komşularla İyi İlişkiler
Müstakil evde de apartman dairesinde de kalsanız komşularınızı
hoş tutmak size daima yardımcı olur. Fırsat bulur bulmaz kendinizi
takdim edin. Gürültüyü makul bir değerde tutun ve daima temizlik
yapmak onları sizing tarafınızda tutmaya yardımcı olur.
Kızlar/Erkekler ile İlişkileri Yönetme ve
Yönlendirmenin Yolu
Bazı samimi durumlarda, herkes herkesi öpecektir(her yanağa bir
öpücük) ve buna alışmak zorunda kalacaksınız. Arkadaşın arkadaşı
olan insanlarla ilk tanışmanızda bile size öpücük vereceklerdir.
Sarhoş Olmayın
Genelde herhangi bir yasaklama yoktur ve barlarda,
restoranlarda, birahanelerde, gece klüpleri ve eğlence
mekanlarında içki içebilirsiniz. Fakat sarhoş olmak anti-sosyal
bir davranış olarak görülmektedir. Genel olarak İspanyol
insanları için, içki içmek yemeklere eşlik eden ve sosyal ilişkileri
güçlendiren bir eğlencedir. Sosyal ve kültürel hayatın bir
parçasıdır.
Günlük hayatta sorulan ve cevaplanan en yaygın sorular; isim ve
soyisim, vatandaşlık ya da nereli olunduğu, yaş, iş ve de mevcut
ikamet edilen yerle ilgilidir. “Tú” veya “vosotros” denilen resmi
olmayan tavırla hareket edilir.
Özel hayat veya iş hayatında insanlar tanışıyorlarsa, evlilik
durumu, aile, önceki eğitim ve iş hayatları veya özel hayatla
alakalı diğer konular hakkında sohbet etmeleri normaldir.
İspanyol Beden Dili
Jestler(el kol hareketleri) büyük çapta konuşmalara eşlik eder ve
konuşma hareketlendikçe İspanyollar bir o kadar jestlerle ifade
kullanır. Birçok İspanyolun beden dili kendini ifade etme tekniğine
göre elleri aşağı yukarı sallama hareket ettirme veya evrensel
jestler şeklinde değişir. Ancak güvenilir bir iş arkadaşınıza tanıdık
gelmeyen jestleri anlamada güçlük çektiğinizi söylemekten
çekinmemelisiniz.
Konuşma esnasında İspanyollar sadece rahatsız edici derecede
yakın durmakla kalmayıp, ayrıca kolunuza ya da omzunuza tokat
da atabilirler. Böyle bir durumda kalırsanız, bu yalnızca kendi özel
alanınıza çekilmenize çalışmanız için sebep oluşturacaktır.
13 / 17
Kültürel içerikler Sosyal Davranış
Öpüşme ve Tokalaşmanın Değerlendirilmesi
İspanya
•
önce kendilerine almalarını isteyecektir.
Yiyeceği geri çevirmek onu tabağınızda bırakmaktan daha
iyidir.
Yemeğinizi bitirdiğinizi, çatal ve bıçağınızı tabağınıza
parallel şekilde bırakarak çatalın yüzünü yukarı çevirerek,
tutacakları sağa dönük olacak şekilde koyarak belirtin.
Ev sahibi ya da onur konuğu kalkıncaya kadar masadan
kalkmayın
Erkekler arasında genellikle tokalaşılır, ve eğer güven çoksa
bunun yerini kola veya omuza tokat atmak alabilir.
Erkekler ile kadınlar arasında genellikle el sıkışılır. Ancak arada
arkadaşlık ya da kişisel ilişki varsa her yanağa birer öpücük olmak
üzere öpmek normaldir.
Kadınlar arasında yanaklardan birer kez öpmek veya kucaklamak
geneldir. Ama selamlaşma bir toplantı veya işyeri gibi resmi
koşullarda ise selamlaşmak için el sıkışmak yeterlidir.
Samimi bir İspanyol size ilk olarak dokunmuyorsa, asla iyi
tanımadığınız bir İspanyola dokunmayın, kucaklamayın ya da
sırtına vurmayın.
İspanyollar genellikle konuşurken çok yakın dururlar ve elleriyle
çok konuşurlar. İşgale uğramış gibi hissetmeyin.
İspanyol Hükümeti barbarlığa karşı, en sıkı düzeyde yeni bir kanun
hazırlamaktadır. Buna göre toplumsal düzeni ciddi derecede
etkileyecek herhangi bir barbarlık hareketi, internet de dahil ne
şekilde olursa olsun, organize suç olarak değerlendirilecektir.
Ev Ziyaretleri
Sosyal Toplantılardaki Konu Başlıkları
•
•
•
•
•
•
•
Eğer öğle ya da akşam yemeğine bir eve davetli iseniz;
bir şişe şarap ya da likör, veya tatlı(kek-pasta türleri,
dondurma), çikolata, gibi bir detayı götürmek adettir ve
bazen, eğer çok samimiyseniz, kendi pişirdiğiniz bir yemeği
de götürebilirsiniz.
Bu hediyeyi tüm konuklarla paylaşmak ev sahibi için
geleneksel bir nezakettir.
Öğle yemeği vakti ev sahibiyle alakalıdır ancak genellikle
öğle yemeği saat 14:00 ile 15:00, ve akşam yemeği de 21:00
ile 21:30 saatleri arasındadır.
Evde kahve içmeye davetliyseniz, bir kek ya da pasta çeşidi
götürmek adettir. Kahve içimi vakti 16:30’da başlar ve
genellikle saat 20:00’de son bulur.
Ev sahiplerinizin çocukları olduğunu biliyorsanız, akşam
yemeğine dahil olabilirler, bu yüzden onlar için küçük bir
hediye her zaman takdir görecektir.
Oturmaya davet edilinceye kadar ayakta kalın. Özel bir yer
gösterilebilir.
Ayakkabılarınızı çıkarmayın.
•
•
Barbarlık Hareketinin Sorumluluğu
Toplumsal toplantılarda tartışılan konu başlıkları genellikle
konuklar arasındaki güvene bağlıdır, ancak yasaklı konular
yoktur. Bu bir ortak duygu meselesidir. Eğer bir aile ya da arkadaş
toplantısı daha kişisel sorunlara temas edebilirler,ancak toplantı
sosyal konudaysa ve herkesi ilgilendiren genel konularla ilgili ise
orada olmayan insanlar hakkında konuşmaktan kaçının.
İş arkadaşlarıyla yapılan sosyal toplantılarda insanların
aktivitilerine gore konuları yönlendirebilirsiniz, ancak bu
toplantılarda amaç sorunlardan uzaklaşmak ve insanların birbirini
tanıması olduğu için, konuları diğer meselelere çeşitlendirmek
önerilir.
Her durumda; politika, din, seks, hastalıklar ve hoş olmayan
şeyleri konuşmaktan ve çekişmeye, tartışmaya ve hatta birinin
gücenmesine sebep olmaktan kaçınmak tavsiye edilir.
Eşek şakası yapmayın veya birini aptal gibi gösterecek biçimde
yalanlamayın.
Olağanüstü bir hal yoksa imla hatalarını düzeltmeyin.
Eğer kendisiyle daha fazla konuşmak istemiyorsanız, birini yalnız
bırakmayın. Bir grup bulup onu aralarına katılmaya davet etmek
ve tanıştırmak daha iyidir.
Masada Kibarlık
•
•
•
•
•
•
Yemek yerken ellerinizi daima görünür halde tutun.
Bileklerinizi masanın kenarına uzatır durumda tutun.
Yemek yerken dirseklerinizi masanın üzerine koymayın. Bunu
yemek sonrası veya sonraki yemeği beklerken yapabilirsiniz.
Ev sahipleri başlayana kadar yemeğe başlamayın.
Yiyeceklerin çoğunu yemek için tabak çatal kaşık vs. kullanın.
Meyve dahi bıçak ve çatalla yenir.
Yemeğinizi bitirmediyseniz, çatal bıçağın üzerine gelecek
şekilde tabağınızın üzerine çapraz koyun.
Ev sahibi once konuklara servis yapacak veya konuklarına
Flickr Creative Commons: _iBaNe_
14 / 17
Kültürel içerikler Dışarıda Yemek
İspanya
Dışarıda Yemek
Sosyal Hayat
İspanya’da sosyal hayat çok derindir ve genellikle arkadaşların ya
da ailelerin ev ziyaretleri ya da birbirleri ile bar veya restoranlarda
buluşmaları aracılığı ile gelişir.
Genellikle bu buluşmalar günde iki kez yemek öncesinde
gerçekleşir.
İspanyol insanları boş zamanlarının çoğunu arkadaşları ve aileleri
ile parklarda, piknik alanlarında, bulvarlarda, ve barlarda ya da
kafeteryalarda buluşmakla geçirirler. Barlar ve kafeteryalar İspanya
kültürünün gerçek bir parçasıdır. Pratikte bu işletmelerden, her
şehrin her sokağının her köşesinde vardır. Buralarda insanlar
konuşup çay-kahve ya da içki içmek için buluşurlar.
Arkadaşlarla buluşmak, sohbet etmek, kart oyunları ya da domino
oynamak ya da maç izlemek için ya da sadece günün stresini
atmak için toplanma lokalleri de vardır.
Şarap değiş-tokuşu yapmak ya da şarap içmek tipik bir İspanyol
geleneğidir. Arkadaşlarla yürüyüş yapmak, “tapa” denilen günlük
tek kişilik ya da “raciones” dedikleri paylaşılacak kadar büyük yiyeceklerden yemek, bira, şarap veya hafif içecekler içmek için
barlarda buluşmak gelenekseldir.
İspanya belki de insanların birlikte her sıklıkla sokaklara çıkıp
birlikte şehrin farklı barlarında birşeyler içmek üzere toplanma
konusunda iyi bir bağa sahip olduğu tek ülkedir.
Bask eyaleti, Navarra and Asturya’daki , et ve ızgara balık ve
farklı şarap çeşitlerini sunan restoranlar bu gruptadır. Ayrıca
sahil bölgelerinde ve yazın tapa, paella,deniz mahsulleri ve
balık yemenin mümkün olduğu sahil barları (chiringuto) çok
popülerdir. Endülüs’te kızarmış balık sunan “freduria” lar vardır.
Birçok restoran öğle yemeği için alakarte seçimden daha ucuz
olan bir menü sunar. Bir menu genellikle iki cins yemek ve bir
tatlıdan oluşur.Her bir yemek için birkaç farklı seçenek seçmek
mümkündür ve ayrıca ekmek ve şarap ya da farklı bir içecek de
dahildir.
Alakart akşam yemekleri yaygındır ve paylaşma konusunda sıkıntı
olmaz, fakat garsona belirtilmesi gerekir.
“Paella”. Flickr Creative Commons: sanfamedia.com
Restoranın Açılış Saatleri
Restoranlar öğle yemeği vakitlerinde saat 13:00’ten 16:00’ya
kadar ve akşam yemeği vakitlerinde saat 20:30’dan 23:00’a kadar
açıktırlar. Atıştırma barları, ve kafeler sabah 7:30’dan 23:00
civarına kadar açıktır.
“Tapas”. Flickr Creative Commons: Allan Reyes
Restoranlar
Sundukları mutfağın çeşidine bağlı olarak yeterli çeşitlilikte
restoranlar vardır. ”Arrocerías” denilenler pirinç bazlı yiyeceklerde
uzmanlaşmıştır.”Asadores” (Izgaracılar) fırınlanmış ya da
kızartılmış et ürünleri, ve ”Marisquerías” isimliler de, çeşitli balık
ve deniz mahsulleri sunarlar. Yartıcı “ yüksek aşçılık” ise özellikle
Bask eyaleti ve Katalonya’da gelişmiştir.
Makul fiyatlarda öğlen yemeği menülerinden yemek için, küçük
ve aile tarzı lokantalar ile atıştırmalık barlar daha iyidir.
Bazı bölgelerde ayrıca tipik ve geleneksel tarzda restoranlar da
vardır. “Sidrerías” (elma şarabı restaurantları ve barları) denilen
Restoranlarda Masa Seçimi
Barlarda ve kafelerde boş olan herhangi bir masaya oturmak
normaldir. Restoranlarda direct oturmadan garsondan yer istemek
daha iyidir.
Barlar ve Restoranlarda Kibarlık
Barlara, kafelere ve restoranlara girip çıkarken, oraya ilk gelişiniz
olsa bile garsonlara samimiyetle selam vermek ve vedalaşmak
gelenektir. Eğer garsonlar sizinle ilgilenmekte gecikiyorsa
dikkatini çekmek için bir el kol jesti yapabiliriz.
İnsanların yemek yedikleri bir yere girerken, onlara “afiyet olsun”
anlamında “que aproveche” demek kibarlıktır. Tabi ki bu büyük bir
restoranda kabul görmez.
15 / 17
Kültürel içerikler Dışarıda Yemek
İspanya
Bahşiş Vermek
Gece Hayatı
Bahşiş vermek bir zorunluluk değildir, ve nezaketen niyet edilen
personeli takdir etmeye yönelik bir jesttir. Bahşiş genellikle
hesabın yüzde 5’ini geçmez. Eğer küçük miktardaysa bazen artan
bozuk paralar bırakılır.
Gece hayatı İspanya’da barlarda ve trend klüplerde geçmektedir.
Yazın teraslar alışılagelmiştir.
Genellikle arkadaşlarla gerçekleştirilir ve yüksek sesle müzik
dinlenirken arkadaşlarla konuşmaya çalışırken içki içilir veya dans
edilir.
Genellikle akşam yemeğinden sonra geceyarısı 12 civarında
başlar ve barlar genellikle sabah saat 3-4 civarı kapanır.
Ödeme Fiyatları
İspanyol insanları nadiren bireysel olarak ödeme yaparlar. Hesabı
ayrı ayrı istemek bir gelenek değildir ancak hesabı paylaşmak
olağandır.
Ya birisi davet eder ve tüm hesabı öder ya da herkesin eşit miktar
ödeyeceği şekilde ortak bir paylaşım yapılır. “A escote” denilen,
herkesin eşit miktar ödediği ödeme şekli de oldukça yaygındır.
Flickr Creative Commons: Bert Kaufmann
16 / 17
Kültürel içerikler Acil Durum
İspanya
Acil Durum
Sağlık Aciliyeti Durumu
Acil bir durumda en yakın sağlık merkezine gidin ve eğer
gerekiyorsa 112’ye telefon ederek ambulans çağırın. 112
numarası İspanya’daki tüm acil servislerin santralini oluşturur.
Bu numarayı aradığınızda acil durum teknisyenleri hangi
birimin gitmek zorunda olduğuna- itfaiye, polis,ambulans, sivil
savunma…- karar verir ve ilkyardım tavsiyeleri verir.
Polis ve Sivil Koruma. Buna ilaveten Navarre, Bask eyaleti ve
Katalonya’nın da bölgesel polisi bulunmaktadır.Bunların bazı
yerlerde benzer görevleri olduğundan her olayda hangisinin
aranacağını bilmek kolay değildir, ancak genellikle koordine
olmuşlardır. Şüpheniz varsa 112’ye telefon edin.
Yangın Durumunda
Yangın durumunda 112’yi arayın.
Acil Durumdaki Kazazedeye Yardımda Yasal
Zorunluluk
Kayıp Şeyler
İspanya’da ciddi kaza veya acil durum kurbanlarına yardım etmek
kanunen zorunludur. Bunu yapmamak, “yardımı reddetmek” diye
adlandırılan suça dahildir ki hapse atılmakla sonuçlanabilir.
Birşey kaybederseniz uygun şehirdeki Belediye Kayıp Eşya Bürosu
(Oficina Municipal de Objetos Perdidos) ile irtibata geçebiliirsiniz.
Websitesinden de iletişim kurabilirsiniz.
Yaralanma durumunda
Tipik sağlık problemleri ve hastalıklar
Eğer biri yaralanırsa, en temel şey 112’yi arayarak acil durum
ekiplerini harekete geçirmeleri için yetkilileri uyarmaktır. Hiçbir
şey yapmayın, sadece sizden emin olmaları ve daha fazla zarar
vermekten kaçınmak için polis ve ambulansı bekleyin. Öncelikle
de bir başkasına sebep olmasını önlemek için kaza yerini
işaretlemelisiniz.
Hırsızlık Durumunda
Hırsızlık durumunda, 091 numaralı telefondan direk olarak Ulusal
Polis’e de ulaşabilirsiniz. Şikayettte bulunmak istiyorsanız bunu
902102112’yi arayarak yapabilirsiniz, ancak 48 saatten önce bu
şikayetinizi imzalamak için polis merkezine gitmelisiniz. PoIisin
olmadığı küçük bir kasabada iseniz 062 numaralı telefonla
arayarak durumu Guardia Civil denilen teşkilata bildirmelisiniz.
Hırsızlığa karşı sigortanız varsa, sigorta gelirini alabilmek için
imzalı şikayetinizin örneğine ihtiyacınız olacaktır.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dolor de Cabeza (başağrısı)
Dolor de Estómago (mide ağrısı)
Diarrea (ishal)
Gastroenteritis (Mid eve barsak iltihabı)
Catarro/resfriado (soğuk algınlığı)
Dolor en el brazo (kol ağrısı)
Dolor en la pierna (bacak ağrısı)
Dolor en el pecho (göğüs ağrısı)
Dolor en la garganta (boğaz ağrısı)
Dolor en el pie (ayak ağrısı)
Vómito (kusma)
Fiebre (ateş)
Dolor de oídos (kulak ağrısı)
Hemorragia (kan kaybı)
İspanya’da üç çeşit polis vardır: Yerel ya da Belediye Polisi, Ulusal
17 / 17
eBridge2 VET Mobility
ITURBROK S.L.
(Spain)
Spāņu Kultūras Centrs Séneca
(Latvia)
LHL / Lanbide Heziketaren Lagunak
(Spain)
ALETHEIA s.r.o.
(Czech Republic)
Projinal Education Consultancy
(Turkey)
MESCOMP S.A
(Poland)
Centro Europeu de Línguas
(Portugal)