kırmızı, yeşil

GÖRME KUSURLARI ve RENK KÖRLÜĞÜ
Hazırlayanlar:
TUBA ALPRASLAN (050517009)
MUSTAFA SERCAN ARIKAN (050517014)
Fen Bilgisi Eğitimi A.B.D.
PROF. DR. FİGEN ERKOÇ
Gazi Eğitim Fakültesi
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
GÖZ KUSURLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
MİYOPLUK
HİPERMETROPLUK
ASTİGMATİZM
PRESPİTLİK
ŞAŞILIK
RENK KÖRLÜĞÜ
KATARAKT
GÖZ TANSİYONU
GÖRÜNTÜNÜN OLUŞUMU
Gözlerimizin bir cismi net görebilmesi için
cisimlerden gelen ışınların, saydam tabaka
tarafından kırılarak sinir tabakası üzerine
düşmesi gerekir.
Eğer görüntü retina’ya (gözün sinir
tabakasına) düşmezse bulanık görürüz.
Bu bir "Göz kusuru" dur.
Temel olarak 3 grup kusur bulunur:
Miyopi, Hipermetropi ve Astigmatizm.
Miyopluk
Miyop (uzağı görememe): En
sık karşılaşılan kırılma
kusurudur.
Özellikle uzak görme
bozulmuştur. Yüksek
miyopide yakın görme de
etkilenmiştir. Sebebi, gelen
görüntünün göz arkasındaki
retina tabakasının önünde
odaklanmasıdır.
Gençlerde daha sık
rastlanmaktadır. İlk belirtisi
gözlerin kısılarak bakılmasıdır.
Kişi uzağı göremez, örneğin normal mesafeden değil de,
yazıyı gözüne daha yakın tutarak okur. Miyopide
korneanın kırma gücü normalden fazladır. Bu tür
miyopiye kırılma miyopisi adı verilir. Birde gözün ön-arka
aksının uzun olmasına bağlı miyopi vardır buna da
aksmiyopisi adı verilir. Her iki tür miyopide de oluşan
görüntü, retinanın üzerine değil retinanın önüne
düşmektedir. Miyopi (-) camla yani konveks camla veya
laserle düzeltilir.
Hipermetropluk
Hipermetrop (yakını
görememe): Özellikle
yakın görme
bozulmuştur. Yüksek
derecelerde uzak görme
de etkilenmektedir.
Nedeni, gelen
görüntünün retina
tabakasının arkasında
odaklanmasıdır.
Çocuklarda ve ileri
yaşlarda daha sık
rastlanmaktadır.
Kişi uzağı görür yakını göremez. Hipermetropide
miyopidekinin tam aksi, korneanın kırma gücü zayıf, ya
da gözün ön-arka çapı kısadır. Her iki durumda da
görüntü teorik olarak retinanın arkasında bir yere
düşmektedir. Hipermetropi (+) konveks camla düzeltilir.Bu
görme kusurunda da laser ile başarılı sonuçlar
alınmaktadır.
Astigmatizm
Astigmat (çarpık görme):
Cisimler çarpık veya iç içe
geçmiş gibi görülmektedir.
Öndeki şeffaf tabakanın
düzgünlüğünün bozulmasına
bağlı olarak görüntü birkaç
odağa birden düşmektedir.
Hem uzak, hem de
yakındaki görüntüler çarpık
algılanmaktadır.
Gözün yapısı, dıştan bakıldığı zaman küre
şeklindedir. Korneanın bu muntazam yapısı
Astigmat gözde bozulmuştur. Daha anlaşılır bir
şekilde izah etmek için şöyle düşünebiliriz;
şişirilmiş balonun bir tarafından bastırılınca, karşı
tarafta düzensiz bir bombeleşme olur astigmat
gözde korneanın durumunu buna benzetebiliriz.
Böylece korneanın yatay ve dikey eksenlerindeki
uyumsuzluktan dolayı kırılma sonucu görüntü,
retina üzerinde nokta şeklinde değil çizgi şeklinde
oluşur. Astigmat, miyopi ve hipermetropi ile
birlikte olabilir. Astigmat kusur, gözlükle düzeltilir.
Presbitlik
Presbiyopi(yaşlı göz):
40 yaşın üzerinde
yaşlanmaya bağlı
olarak ortaya çıkan
yakını görememe
problemidir. Yaş
ilerledikçe yakın
görme zayıflığı da
artmaktadır. Göz
merceğinin esnekliğini
kaybetmesine bağlıdır.
Hipermetrop varsa
daha erken yaşlarda
da görülebilmektedir.
Şaşılık
Strabismus olarak da adlandırılan şaşılık, gözlerin, bir ya da
daha fazla koordinatta birleşme eksikliği anlamına gelir.
Şaşılığın temel tipleri şunlardır:
1- Yatay şaşılık
2- Düşey şaşılı
3- Torsiyonel şaşılık
Şaşılığın iki ya da hatta üç tipinin karışımları meydana gelir.
Şaşılığa, sıkça, görme sisteminin birleşme mekanizmasının
anormal bir “ayarı” neden olur. Yani, bebeğin iki gözünü aynı
nesne üzerine fikse etmek üzere yaptığı ilk gayretlerinde,
gözlerden biri tatmin edici şekilde fikse olurken diğeri fikse
olamaz ya da ikisi de yeterli şekilde fikse olabilir ancak bu
eşzamanlı değildir. Kısa bir sürede sinirsel kontrol yollarında
gözün konjüge hareket paternleri anormal bir şekilde
“ayarlanmış” olur, öyle ki gözler hiçbir zaman birleşemezler.
Katarakt
Katarakt genellikle yaşlı kişilerde ortaya çıkan yaygın bir
göz bozukluğudur. Katarakt, mercekte yer alan bulutlu
veya opak bir alan veya alanlardır. Katarakt
oluşumunun erken safhasında, bazı mercek liflerinde
proteinler denatüre olur. Daha sonra, bu proteinler
normal saydam protein lifleri yerine, opak alanlar
oluşturacak şekilde koagüle olurlar.
Katarakt görmede ciddi kayıplara yol açacak ölçüde ışık
geçişini
engellerse,
merceğin
cerrahi
yoldan
çıkartılması ile kusur düzeltilir. Bu yapıldığında göz
kırma gücünün önemli bir kısmını kaybettiğinden, güçlü
bir konveks mercek gözün önüne yerleştirilerek veya
yapay bir mercek çıkartılan merceğin yerine implante
edilerek bu kayıp karşılanmış olur.
Göz Tansiyonu
Göz tansiyonu (glokom) çoğunlukla 40 yaşından sonra
ortaya çıkan ve sinsi seyreden bir hastalıktır. Erken belirti
vermediği için kalıcı körlüklere sebep olabilmektedir. Göz
tansiyonu, göz içi basıncının artmasıyla görme sinirlerinde
kalıcı hasarlar oluşmasıdır.
Bazı göz tansiyonları ender de olsa doğuştan gelir.
Çocuklarda gözlerde büyüme, sulanma ve ışıktan rahatsız
olma gibi belirtiler varsa mutlaka hekime başvurmalıdır.
Göz tansiyonunu tespit etmek, günümüz teknolojisi ile çok
kolaylaşmıştır. Bu nedenle 40 yaşından sonra göz
tansiyonu muayenesi yaptırmak yerinde olur. Sinsice
ilerleyen bir hastalık olduğu için erken teşhis çok önemlidir.
Miyoplar, ailesinde göz tansiyonu olanlar ve göz ameliyatı
geçirenler bu konuda daha duyarlı olmalıdırlar.
RENKLERİN GÖRÜLMESİ
Trikromazi teorisi: Üç ayrı renge hassas (mavi,
kırmızı, yeşil) üç ayrı koni tipi reseptör vardır. Üç
ayrı
konide
doğan
elektriksel
potansiyel
değişikliklerin oranına göre farklı renkler algılanır.
Karşıt renkler teorisi: Rengi, gangliyon hücrelerinin
renge özel reaksiyonları belirler. Karşıt renkler:
Siyah-beyaz, kırmızı-yeşil, mavi-sarıdır.
Kırmızı hiperpolarizasyon oluştururken, yeşil aynı
hücrelerde depolarizasyon yapmaktadır.
• Temel önem taşıyan bir diğer gözlem,
beyaz, renk skalasında yer alan
herhangi bir renk, hatta renk
skalasında yer almayan mor gibi bir
renge ait duyunun kırmızı (dalga boyu
723-647 nm), yeşil (575-492 nm) ve
mavi ışığın (492-450 nm) farklı
oranlarda karıştırılmasıyla
oluşabileceğinin gösterilmesidir.
RENK KÖRLÜĞÜ
Renk körlüğü olan şahıslar oldukça geniş renk spektrumunu, özellikle
sarı ve mavi renkleri ayırt edebilirler. Fakat genellikle kırmızı ve yeşil
renkleri ayırt edemezler. Bu kusurlar resesif ve X’e bağlı karakterlerdir.
Erkekte germ hücresi dışındaki bütün hücreler 44 somatik kromozoma
ek olarak bir X ve bir Y kromozomu taşıdığı için, X kromozomunda
anormal genin (mutasyon) bulunması halinde bu erkeklerde renk
körlüğü fenotipte ortaya çıkmaktadır.
Renk körü olan bazı bireyler bazı renkler arasında ayrım yapamazken
diğer bireylerde sadece bir renk zayıflığı bulunur.
–anomali son eki renk zayıflığını gösterirken –anopi son eki renk
körlüğünü gösterir
Prot-, döter- ve tri- ön ekleri sıra ile kırmızı, yeşil ve mavi koni
sistemlerinin kusurunu gösterir.
• Renkli görmenin normal olduğu kişilerde protoanomali,
döteranomali ve tritanomali bulunan bireylere trikromat
denir; bunlarda 3 koni sisteminin tümü vardır fakat bu
sistemlerden bir tanesi zayıf olabilir.
• Dikromatlar sadece 2 koni sistemine sahip kişilerdir;
bunlarda
protoanopi,
döteranopi
veya
tritanopi
bulunabilir.
• Monokromatlarda yalnız tek bir koni sistemi vardır veya
bazı durumlarda görüldüğü gibi konilerin tümü doğmalık
olarak bulunmaz.
• Dikromatlar sadece 2 temel rengi karıştırarak kendi renk
spektrumlarını eşleştirebilirken; monokromatlar sadece
tek bir temel rengin yoğunluğunu değiştirerek bunları
eşleştirir.
RENK KÖRLÜĞÜ ÖRNEKLERİ
şekildeki rakamı
kırmızı-yeşil
renk körü olanlar
3, renk körü
olmayanlar ise 8
olarak görür.
bu şekilde ise rakamıkırmızı yeşil renk körü
olanlar 70, renk körü
olmayanlar
ise 29 olarak görür.
bu şeklimizde ise kırmızıyeşil
renk körü olanlar 4veya
2, renk körü olmayanlar
ise 42 olarak görürler.
bu şekilde ise kırmızı-yeşil
renk körü olanlar 5 olarak
görür.
Renk körü olmayanlar ise
bir şey göremezler.
PERİSCOPİC, BİNOCULAR VE STEREOSCOPİC GÖRÜŞ
• Periscopic görme, gözleri lateral, yani başın yan yüzlerinde yer almış
hayvanlarda görülür. Bu hayvanlarda görüş monocular’dır. İki göz
aynı şayi aynı anda göremez.
• Binocular görmede her iki göz bir cismi aynı zamanda görür.
• Stereoscopic görüş hacimli görüştür ve boşluğun 3 boyut tam olarak
idrak edilir.