Nodejs Kitap

Node.js
Dr. Özcan Kasal
İçindekiler
Bölüm 1: Node.js
1
Giriş
2
Node.js Nedir?
2
Node.js Kullanım Alanları
3
Node.js Avantajları ve Dezavantajları
3
Neler Öğrendik?
5
Bölüm 2: Kurulum ve Geliştirme Ortamı Oluşturma
7
Node.js Kurulumu
8
Windows Üzerinde Kurulum
9
Mac OS X Üzerinde Kurulum
11
Ubuntu Üzerinde Kurulum
12
Geliştirme Ortamı için Gerekli Araçlar
13
Konsol Kullanımı ve İlk Node.js Programı
14
Node.js Betiklerini Yürütme
15
Neler Öğrendik?
17
Bölüm 3: Node.js Modülleri
19
Giriş
20
Node.js Modül Anatomisi
21
Örnek Modül Yaratma
22
require Komutu
23
module.exports Komutu
26
module.exports ve exports
27
Node.js Modüllerini Gruplama
28
Neler Öğrendik?
29
vii
Node.js İçindekiler
Bölüm 4: NPM ile Paket Yönetimi
31
Giriş
32
JSON
32
NPM Paket Yönetim Sistemi
34
NPM ile Paket Yükleme ve Kaldırma
36
package.json Dosyası ve Kullanımı
38
Bağımlılıklar ve Bağımlılık Yönetimi
40
Yerel ve Global Node.js Modülleri
41
Neler Öğrendik?
Bölüm 5: Olaylar ve Veri Akımı
42
43
Giriş
44
EventEmitter Sınıfı ve Kullanımı
44
I/O İşlemleri, PATH ve FS Modülleri
51
path Modülü
54
fs Modülü
55
Dosya Açma
56
Dosya İstatistiklerini Görüntüleme
57
Dosyaya Yazma
59
Dosya Okuma
60
Dosya Kapatma
61
Dosya Konumu Değiştirme
62
Dosya Silme
63
Klasör Yaratma
64
Klasör İçeriğini Listeleme
65
Klasör Silme
66
viii
Node.js İçindekiler
Stream Yönetimi
67
Okunabilir Stream
67
Yazılabilir Stream
70
Pipe (Veri Yolu)
70
Pipe Zinciri
71
Neler Öğrendik?
72
Bölüm 6: Node.jz ve Http
75
Giriş
76
HTTP Başlıklarının Anatomisi
76
HTTP Sunucusu Yaratma ve Çalıştırma
79
HTTP Sunucusu Üzerinde İlk Program
81
HTTP Yöntemleri
84
Örnek Uygulama HTML Formu
84
HTTP Yanıt Statü Kodları
87
Neler Öğrendik?
89
Bölüm 7: Express ile Web Yönetimi
91
Giriş
92
Express Nedir?
92
Express Kurulumu
Jade ile Html Şablonu Oluşturma
93
100
include Komutu
103
extends Komutu
103
Express Request Nesnesi
104
Express Response Nesnesi
104
Rota Yönetimi
105
Neler Öğrendik?
109
ix
Node.js İçindekiler
Bölüm 8: MongoDB
111
Giriş
112
NoSQL Veritabanlarına Genel Bakış
112
MongoDB Kurulumu
115
Windows Üzerinde Kurulum
115
Ubuntu Üzerinde Kurulum
117
MongoDB Sunucusu Çalıştırma
118
JSON ve BSON
119
MongoDB Veri Modeli
120
Koleksiyon adları
121
Döküman Veri Tipleri
121
Döküman _id Değeri
122
MongoDB Komutları
123
Koşullu Arama
125
Sıralama
126
Limit Ekleme
126
Döküman Güncelleme
126
Döküman Silme
127
Koleksiyon Adı Değiştirme
127
Koleksiyon Silme
128
Veritabanı Silme
128
Node.js ile MongoDB Kullanımı
128
Mongoose Modelleri
130
Örnek Uygulama
134
Çalışma Ortamının Hazırlanması
135
Uygulama Geliştirme Adımları
137
Uygulamanın Geliştirilmesi
137
Neler Öğrendik?
148
x
Node.js İçindekiler
Bölüm 9: Socket.ıo ile Gerçek Zamanlı Uygulama Geliştirme 151
Giriş
152
WebSocket Teknolojisine Genel Bakış
152
Socket.io ve Node.js ile Kullanımı
156
Socket.io Protokolü
160
Örnek Uygulama Sohbet Odası
161
Çalışma Ortamının Hazırlanması
162
Sohbet Odası Tasarımı
162
İstemci Socket Bağlantılarının Yapılandırılması
163
Neler Öğrendik?
Bölüm 10: MVC Mimarisi ve Saıls.js
167
169
Giriş
170
Neden MVC?
170
Saıls.js ve Kurulumu
171
Api Klasörü
174
Assets Klasörü
174
Config Klasörü
174
Views Klasörü
174
Sails.js Genel Yapılandırma Ayarları
174
MongoDB Bağlantısı Oluşturma
178
Şablon Motoru Yapılandırması
178
JavaScript Yapılandırması
182
Model Oluşturma
185
Controller Yapılandırma
186
Neler Öğrendik?
189
xi
Node.js İçindekiler
Bölüm 11: Sessıon Yönetimi ve Yetkilendirme
191
Giriş
192
Session Nedir?
192
HTTP Çerezleri
193
JavaScript ve Çerezler
196
Node.js ile Session Yönetimi
199
Passport ile Yetkilendirme
207
Neler Öğrendik?
221
İndeks
222
1
Node.js
Bu Bölümde
Giriş
Node.js Nedir?
Node.js Kullanım Alanları
Node.js Avantajları ve Dezavantajları
Neler Öğrendik?
2
2
3
3
5
Bu bölümde, size Node.js platformunu genel hatlarıyla tanıtmaya çalışacağız. Bloklamayan I/O (dosya
sistemine yazma ve okuma) işlemlerinin, socket yönetimi ve diğer tüm işlemlerin Node.js platformu ve
JavaScript ile asenkron program akışı modeli içerisinde doğal bir şekilde yapılabilmesinin vazgeçilmez
rahatlığından bahsedeceğiz.
2
Bölüm 1
Node.js
Giriş
Yeni bir dil öğrenmek istiyorsanız ya da yeni bir platform kullanmak durumundaysanız bu yolda en önemli adım öğreneceğiniz dili ya da platformu, genel
çalışma prensiplerini, diğer dillerden ya da platformlardan ayrılan yönlerini öğrenmek olabilir. Bu detaylara hakim olduğunuz zaman, bu dilin ya da platformun sizin amaçlarınız için uygun olup olmadığına karar verebilirsiniz.
Node.js özellikle web için dizayn edilmiş olan ve internet tarayıcıları tarafından
desteklenen JavaScript dilinin sunucu tarafında kullanılabilmesine olanak
sağlamıştır. Böylece sunucu ve istemci için kodlama farklılıklarını ortadan
kaldırmıştır. Tek programlama dili kullanarak tüm ihtiyaçların giderilmesinin
önünü açmıştır. Veri tipi olarak JSON benzeri bir yapı kullanan MongoDB’nin
de vitrinlerde yerini almasıyla Node.js ve dolayısıyla JavaScript gücünü
tümden artırmıştır. WebSocket gibi günümüz web teknolojilerini kullanabilen
uygulamaların tek dil çerçevesinde geliştirilmesini sağlamıştır.
JavaScript sayesinde elde edilen geliştirme kolaylığının yanısıra Node.js tek yürütmeli (single threaded) mimari yapı içerisinde asenkron program akışını kullanmaktadır. Bu ise geliştiricilere geliştirdikleri yazılımlarda yüksek performans
ve ölçeklendirilebilme olanaklarını sunmuştur. Bunlara ek olarak Node.js ile
birlikte gelen paket yönetim sistemi NPM ile geliştiriciler ihtiyaç duydukları paketleri bir havuzdan elde ederek kolayca uygulamalarına ekleyebilmektedirler.
Node.js Nedir?
Node.js sunucu tarafında JavaScript kodlama dilini kulanarak web uygulamaları
geliştirmek için kullanılan açık kaynaklı bir yürütme çevresi platformudur. Node.
js için geliştirici ekip nodejs.org adresindeki proje sayfasında şu tanımlamayı
yapmakta:
Node.js platformu Chrome V8 JavaScript motoru üzerine inşa edilmiş bir Javascript
yürütme platformudur. Node.js platformunun olay-güdümlü, bloklamayan bir I/O
modeli kullanması platformu hafif ve verimli bir hale getirmektedir. Node.js platformunun paket ekosistemi olan NPM, dünyadaki en geniş açık kaynak ekosistemidir.
Web programcılığı ile az ya da çok ilgilenmiş olan geliştiriciler bir noktada JavaScript ile karşılaşmışlardır. İnternet tarayıcıları üzerinde bir sanal makina
içinde yürütülen JavaScript kodları açılan pencere çerçevesi içinde ulaşılabilir
durumdadır. Genellikle JavaScript dilini html belgelerindeki DOM elemanlarını
değiştirmek ya da AJAX istekleri göndermek için kullanmışızdır. Aslına bakarsanız JavaScript dili tıpkı diğer programlama dilleri gibi geniş özelliklere sahip
Node.js Avantajları ve Dezavantajları
3
bir programlama dilidir. Google Chrome için geliştirilen V8 JavaScript sanal makinası sayesinde JavaScript kodlarını tarayıcı çerçevesi dışında yüksek hızlarda
yürütmek mümkün hale gelmiştir. Bu sayede Node.js platformu dosya sistemine ulaşabilmekte, modül yapısı sayesinde ölçeklendirilebilir web uygulamaları
geliştirmeye uygun olarak HTTP sunucusu görevi de görebilmektedir.
Node.js Kullanım Alanları
Eğer sunucu ile kullanıcı arasında sürekli bir bağlantı gerektiren ve bu
bağlantı üzerinde yoğun olarak gerçek zamanlı veri transferi gerçekleştiren bir
uygulama tasarlamak istiyorsanız Node.js sizin için uygun bir platform olabilir.
Node.js ve Socket.io kombinasyonu ile kullanıcıya gerçek zamanlı olarak
güncelleme bilgileri veren bir uygulama geliştirebilirsiniz. Ruby on Rails gibi
programlama dillerini kullanarak yazılan uygulamalar sunucu üzerinde büyük
yük ortaya çıkarabilirler. Çünkü her bir aktif kullanıcı için ayrı bir sunucu süreci
başlatılacaktır. Node.js ise her bir kullanıcı için ayrı bir sunucu süreci başlatmaya
gerek duymadan tek bir süreç üzerinde tüm işlemleri olay-döngüsü modeli
içerisinde yürütebilir.
Örneğin bir sohbet uygulaması tasarlamak istiyorsanız Node.js uygun bir platform olacaktır. Benzer şekilde online oyun servisleri, ortak çalışma platformları
gibi alanlarda Node.js üstün performansı ile göz dolduracaktır. İnternet üzerinde konuyla ilgili biraz araştırma yaparsanız göreceksiniz ki milyonlarca kullanıcısı bulunan, internet üzerinden satış gerçekleştiren birçok firma Node.js platformunu kullanmaktadır.
Sosyal medya olarak adlandıracağımız, kullanıcıların yoğun etkileşim içinde
bulunduğu, resim, video, ses dosyalarının yoğun olarak paylaşıldığı sistemlerde
Node.js yüksek performans, düşük sistem gereksinimleri ve geliştirme maliyeti
sağlayabilir.
Node.js Avantajları ve Dezavantajları
Öncelikle Node.js ile uygulama geliştirilirken sunucu ve istemci tarafındaki kodlar
için tümüyle JavaScript kullanılması, veri transferi, form doğrulama, veritabanı
işlemleri (MongoDB kullanılarak) ve DOM öğelerinin etkileşimli özelliklerine
kadar aynı dil kullanılması geliştirici için hayatı oldukça kolaylaştırmaktadır.
Sunucu yapılandırması Apache veya Tomcat ile karşılaştırılamayacak kadar basittir. Birkaç satırlık kod ile tam anlamıyla fonksiyonel bir http sunucusu yaratabilirsiniz.
8
Bölüm 2
Kurulum ve Geliştirme Ortamı Oluşturma
Node.js Kurulumu
Node.js platformu çeşitli işletim sistemleri için geliştirilmiş kurulum programlarını da kullanıcılara sunmaktadır. Node.js platformunu kurmak için öncelikle
platformun internet sayfası olan http://nodejs.org adresine ulaşmamız gereklidir. Resim 2.1’de görüldüğü gibi platformun anasayfasında Node.js’in iki sürümü hızlıca indirilebilir durumdadır.
Resim 2.1 Node.js Anasayfası
Burada Node.js platformunun sürümleri hakkında bir parantez açmak gerekiyor. Şu anda Node.js platformunun uzun süre desteklenen sürümü 4.2.2 (Long
Term Support ya da kısaca LTS). Bunun yanında son kararlı sürümü 5.0.0. Kitapta
Node.js geliştirme konularını ele alırken 4.2.2 sürümünü göz önüne alacağız.
5.0.0 sürümü her ne kadar kararlı bir sürüm olsa da ve bazı yeni özellikleri beraberinde getirse de Node.js geliştiricilerinin bu sürüme vereceği destek sekiz ay
ile sınırlı. Halbu ki LTS sürümlerine verilen destek 18 ay sürmekte. Bu anlamda
LTS sürümleri Node.js platformunu yeni tanımaya başlayan geliştiriciler için uygun bir seçim olacaktır.
Şimdi Node.js platformunun çeşitli işletim sistemleri için kurulumunun nasıl yapılacağı konusunu ele alalım. Node.js Anasayfası üzerinde DOWNLOADS kısmına giriş yaptığımızda Resim 2.2.’de görebileceğimiz gibi çeşitli platformlar için
kurulum dosyalarına erişebiliriz.
Node.js Betiklerini Yürütme
15
Resim 2.14 Konsol Üzerinde Node.js Sürüm Numarasını Görüntüleme
Node.js platformunun kurulumunu anlatırken bahsettiğimiz gibi Node.js konsol
arayüzüne erişmek için konsol üzerinde node komutunu giriyoruz. Konsol
arayüzüne ulaştıktan sonra isterseniz ilk programı yazalım. Konsol ekranına
javaScript ile çıktı sağlamak için kullandığımız komut şöyledir.
console.log("Konsolda yer alacak ifade");
Şimdi konsol üzerinde bu komutu kullanarak ilk programımız yazalım. Konsol
üzerinde Merhaba Dünya yazdırmak için Resim 2.15’te görülen kodu çalıştırdığımızda ekrana istediğimiz ifade yazdırılacaktır.
Resim 2.15 İlk Node.js Programı
DİKKAT
Dikkat ederseniz ilk programımızdaki ifadede Türkçe karakter kullanmaktan
kaçındık. Kullandığınız konsol programı UTF-8 karakter kodlamasını kullanıyorsa bir probleme yol açmayabilir. Eğer sisteminiz UTF-8 dil kodlaması için
doğru şekilde yapılandırılmadıysa Türkçe karakterler bir yürütme hatasına yol
açabilir. Bunun için kitaptaki konsol için kodlama örneklerinde Türkçe karakter kullanmaktan kaçınacağız.
Node.js Betiklerini Yürütme
Konsol üzerinde JavaScript kodlarını nasıl yürüteceğimizi bir önceki başlıkta
ele almıştık. Node.js geliştirme çalışmalarının büyük çoğunluğu dosya sisteminize kayıtlı .js uzantılı JavaScript dosyalarınızı yönetme şeklinde gerçekleşeceği için konsol üzerinde bu dosyaların nasıl çağrılacağının, içeriklerindeki
kodların nasıl yürütüleceğinin bilinmesi oldukça önemli. Dosya sisteminde
4
NPM ile Paket
Yönetimi
Bu Bölümde
Giriş
JSON
NPM Paket Yönetim Sistemi
Neler Öğrendik?
32
32
34
42
Bu bölümde
Öncelikle Node.js platformunun kullandığı en önemli
araçlardan biri olan JSON veri transferi formatı üzerinde kısaca duracağız. NPM paket yönetim sistemini kullanarak yerel ve global modüllerin yüklenmesini, kaldırılmasını ve uygulamalarda kullanılmasını göreceğiz.
32
Bölüm 4
NPM ile Paket Yönetimi
Giriş
Node.js platformu gücünü akıllıca tasarlanmış modül yapısının yanısıra NPM
paket yönetim sisteminden almaktadır. NPM ile geliştiriciler yazdıkları modülleri diğer geliştiricilerle paylaşabilmektedir. NPM bu modüllerin taranabilmesine,
bağımlılıkların otomatik olarak çözümlenebilmesine olanak vermiştir. JSON veri
transferi formatını kullanan NPM ile geliştiriciler için proje geliştirme ve paylaşma konusunda bir standart oluşturulmuştur diyebiliriz.
JSON
Farklı noktalarla veri alışverişi yapacak bir sistemin tasarımı yapılırken bir veri
formatı ve transfer için protokol belirlenmelidir. JSON hafif, metin temelli bir
veri transfer formatıdır. İnsan tarafından okunabilir olması, platformdan bağımsız olması, XML formatına göre çok daha az yer kaplaması gibi özellikleriyle zaman içinde geliştiriciler arasında popüler hale gelmiştir. Temel olarak JavaScript
dilinin bir alt kümesi kullanılarak ortaya çıktığı için özellikle JavaScript dili tarafından doğal olarak çözümlenebilmektedir.
JSON veri formatı iki tür yapı üzerine inşa edilmiştir.
1. İsim/değer çifti koleksiyonu
2. Sıralı değer listesi
Örnek olarak alttaki koda bakalım. Süslü parantezler içerisinde üç adet isim/
değer çifti bulunmakta. Bunlar virgül ile ayrılmış ve isim ile değer arasına iki
nokta üst üste konulmuştur.
{
"ad" : "Özcan",
"soyad" : "Kasal",
"dogumTarihi" : 1981
}
Yukarıdaki örneği biraz daha geliştirelim. E-posta adreslerini saklayabilmek için
bir isim/değer çifti daha ekledik. Burada isim olarak eposta kullanıldığını görebilirsiniz. Değer kısmında ise [ ve ] parantezleri arasında virgülle ayrılmış
sıralı bir liste olduğunu görebilirsiniz.
JSON
33
{
"ad" : "Özcan",
"soyad" : "Kasal",
"dogumTarihi" : 1981,
"eposta" : [
"[email protected]",
"[email protected]",
"[email protected]"
]
}
Genel olarak JSON veri yapısı süslü parantezler içinde virgülle ayrılmış isim/değer çiftlerinden oluşur. Burada isim mutlaka çift tırnaklar arasına alınmış metin
olmalıdır. Değer ise; String (alfanumerik), Number (numerik), Boolean (Doğru/
Yanlış), Array (dizi), Object (nesne) ya da Null (boş) veri formatlarından biri olmalıdır. dizi formatındaki değerler köşeli parantezlerin arasına alınır. JSON veri
formatı JavaScript dilinin bir alt kümesinden türetildiği için JSON nesnelerinin
JavaScript nesnelerine çevrilmesi ya da tersi oldukça basit bir işlemdir. Yukarıdaki örnekte bulunan ifadeyi bir string değişkenine aşağıdaki gibi atayalım.
var text = '{' +
'"ad" : "Özcan",' +
'"soyad" : "Kasal",' +
'"dogumTarihi" : 1981,' +
'"eposta" : [' +
'"[email protected]",' +
'"[email protected]",' +
'"[email protected]"' +
']' +
'}';
text değişkeninden yola çıkarak bir JavaScript nesnesi elde etmek için JSON.
parse() yöntemini kullanabiliriz.
var obj = JSON.parse(text);
Böylece geçerli bir JavaScript nesnesi elde etmiş oluruz. Nesnenin özelliklerine
alışılmış şekilde ulaşabiliriz.
7
Express ile Web
Yönetimi
Bu Bölümde
Giriş
Express Nedir?
Jade ile HTML Şablonu Oluşturma
Express Request Nesnesi
Express Response Nesnesi
Rota Yönetimi
Neler Öğrendik?
92
92
100
104
104
105
109
Bu bölümde
Express paketini kullanarak web sunucusu yaratmayı öğreneceğiz. Express ile yarattığımız sunucu için
yapılandırma ayarlarını yapmayı, rota düzenlemeyi,
HTTP isteklerini yönetmek için Request ve Response
nesnelerini kullanmayı öğreneceğiz. Bunların yanısıra Jade şablon motoru ile HTML şablonu oluşturmayı
ve Express uygulamalarında kullanımını öğreneceğiz.
92
Bölüm 7
Express ile Web Yönetimi
Giriş
Önceki bölümde Node.js platformunu kullanarak HTTP isteklerini nasıl yönetebileceğimiz konusuna bir giriş yaptık. Node.js platformunun çekirdek modüllerini kullanarak HTTP isteklerini yönetmeye çalışmak geliştiriciler için tekerleği
yeniden icat etmek gibidir diyebiliriz. Hızlı şekilde web uygulamalarının geliştirilebileceği, HTTP ile ilgili temel konuların mümkün olduğunca az kod yazarak
halledilebileceği çeşitli paketler mevcuttur.
Express.js projesi Node.js platformunun http modülü ile ilgili işlemleri kolay kullanılabilir bir hale getirmek için geliştirilmiş bir projedir. http modülünün sağladığı işlevlerle sınırlı kalmayarak sunucu rotalarını yönetme, HTTP yanıt mesajlarını düzenleme/yönlendirme, çerezleri yönetme gibi konularda ek işlevler
sağlamaktadır.
Express Nedir?
Node.js platformu için geliştirilmiş olan paketler içerisinde bugüne kadar belki
de en popüler olan paket Express paketidir. Node.js ile geliştirilmiş web uygulamalarının çoğunluğunda Express kullanıldığını kolayca söyleyebiliriz. Peki Express'i bu kadar popüler yapan ne ki? Önceki bölümde gördüğümüz gibi Node.js
platformu ile HTTP sunucusu oluşturmak birkaç satırda mümkün iken niye bir
çerçeve program kullanalım?
Bu sorulara çeşitli dozda yanıtlar verilebilir. Özetle şunları söylemek sanırım
yeterli olur. Günümüzde web uygulamalarının uyması zorunlu olmasa da tercih
edilen çeşitli kalıplar mevcut. Uygulamanız mümkün olduğunca MVC yapısına
uygun olmalı. Rota yönlendirmeleriniz REST ilkeleri çerçevesinde yapılmalı. Tabi
bu tip standartlara uygun bir web uygulamasını yalnızca Node.js platformunun
çekirdek modüllerini kullanarak geliştirmek gereksiz zaman israfı olabilir. Ayrıca
zaten keşfedilmiş ve geliştiricilere sunulmuş olan araçları kullanmak yerine
bunları her seferinde yeniden yaratmak genel prensipler açısında çok uygun
olmayabilir.
Madalyonun diğer tarafında ise bu tip çerçeve programların geliştiricilere getirdiği kısıtlar bulunmakta. Geliştiriciler için kullanılan araçların sağladığı esneklik
oldukça önemli bir konu. Bazen hayatını ne kadar kolaylaştıracak olsa da önüne
konulan kısıtlar nedeniyle geliştiriciler uzun yolu tercih edebilirler.
100
Bölüm 7
Express ile Web Yönetimi
Basitçe anlatmak gerekirse extends komutu ile kullanılacak şablon sayfaya
eklenmekte. Bu şablon yine view klasöründe bulunan layout.jade dosyasıdır.
Jade şablon motoruna bu bölümün devamında ayrıntılı olarak değineceğiz.
Üstteki kodun devamını özetlemek gerekirse block content komutu ile layout.
jade şablonunda yer alan content kısmına referans verilmektedir. Devamında
yer alan kodlar layou.jade şablonunun content kısmında görüntülenecektir.
routes/index dosyasında tanımlanan title değişkeni sayfaya yine title
adıyla aktarılmıştır. Dikkat ederseniz tarayıcımızla ana sayfayı açtığımızda rota
dosyasında tanımlandığı gibi title değişkeni ile ekrana Express yazdırılmıştır.
Jade ile Html Şablonu Oluşturma
Jade aslına bakarsanız html oluşturabilen bir dil olarak nitelendirilebilir. Express
paketi için ön tanımlı şablon motoru olarak kullanılmaktadır. Node.js platformunun dışında Jade şablon motoru php, scala, ruby, python ve java dilleri ile de
kullanılabilmektedir. Jade ile sayfaya geçilen veri yorumlanarak sayfa içerisinde
istenildiği şekillerde görüntülenmesi sağlanabilmektedir.
Genel anlamda şablon motorlarını kullanmamızın sebeplerinden biri sayfalarımızı dinamik olarak oluşturabilmektir. Sayfanın görüntülenme şekliyle ilgili bir
değişiklik yapmak istersek sadece şablonlarımızda değişiklik yaparak diğer sayfalarımıza bu değişikliklerin yansımasını sağlayabiliriz.
Jade şablon motoru boşlukları ve satır girintilerini anlamlandırarak kendi dilinin bir parçası halinde kullanabilmektedir. Jade için satır başlarında bulunan
kelimeler HTML etiketleri olarak yorumlanırlar. Örneğin; satır başında div kelimesi varsa bunun html karşılığı <div></div> olarak yorumlanmaktadır. Yani Jade
kullandığımızda etiket açmak ve uygun noktalarda bu etiketleri kapatmak gibi
bir zorunluluğumuz yoktur. Örnek vermek gerekirse;
div
h1 Merhaba Express
p Bu ilk Jade kullanimi
satırları Jade tarafından yorumlanarak HTML diline şöyle çevrilmektedir.
<div>
<h1>Merhaba Express</h1>
<p>Bu ilk Jade kullanimi</p>
</div>