Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan - Geomatik Mühendisliği Bölümü

Transkript

Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan - Geomatik Mühendisliği Bölümü
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı –
Giriş, Tanım, Tarihsel Gelişim, Fonksiyonlar
Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan
2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Dersi Veren Öğretim Üyeleri






Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan (A Şubesi)
Yrd. Doç. Dr. Serkan Karakış (B Şubesi)
0 372 2574010 – 1718
[email protected]
http://geomatik.beun.edu.tr/abdikan/
Öğrenci Görüşme Saatleri: Çarşamba 10:00 – 12:00
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
2
Dersin Kaynakları
 Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr.
Aycan Murat MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE,
Yrd. Doç. Dr. K. Sedar GÖRMÜŞ, 2011-2012.
 Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.
 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin
Yayıncılık / Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008
 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren:
Baki Koyuncu Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref
Sağıroğlu, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
 Çeşitli İnternet Kaynakları
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
3
Dersin Başarı Kriterleri

Derse Devam: %70

Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80)
Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödevler + Quizler
(%20)]


Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı
Notu %60
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
4
TBTK Dersinin İçeriği













Temel bilgi teknolojilerine giriş.
Bilgisayarın tanımı, tarihi, fonksiyonları.
Bilgisayar içerisinde elektronik iletişim.
Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın temel işlemleri.
Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın bileşenleri.
Bilgisayar teknolojisi - Çevre birimleri.
Mikrobilgisayar teknolojileri (Bilgisayar donanımları).
İşletim sistemleri.
Windows işletim sistemleri.
Microsoft Word uygulamaları.
Microsoft Excel uygulamaları.
Microsoft PowerPoint uygulamaları.
Programlama, grafik uygulamalara (CAD) ve algoritmalara giriş.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
5
Giriş - Tanım

Bilgisayar: Kendisine verilen bilgileri çok süratli bir
şekilde işleyen, aritmetik ve mantıksal işlemleri otomatik
olarak yapan, verilerden yeni bilgiler elde edebilen bir
makinadır.

Bilgisayara verilen işlenmemiş bilgiler girdi (veri),
bilgisayar verisine dönüştürülerek, onlarla mantıksal ve
matematiksel işlem yaparak sonuçları çıkarma işlemi
çıktı (bilgi) olarak tanımlanır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
6
Giriş - Tanım

Giriş: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından
sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler
ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır.

İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri
ölçüsünde yapılan işlemler.

Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler,
işlenen veriler bellekte saklanır.

Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor yada
belgelerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan
veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
7
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1671 yılında Gottfried von Leibniz,
zaman alıcı ve rutin aritmetiksel işlemleri
kendisinin yerine yapacak bir makine
tasarlamıştır.
Leibniz’in
geliştirmiş
olduğu araç, tekrarlı toplama işlemlerini
yaparak,
iki
sayının
çarpımını
bulabiliyordu. Bunun dışında çıkarma,
bölme ve karekök alma işlemlerini de
gerçekleştirebiliyordu. Bu aracın adı
Step Reckoner’dı ve hiçbir zaman
yaygın bir kullanımı olmamıştır.
Leibniz, bilgisayarın temel çalışma
prensibi
olan
ikili
sistemin
de
öncülerindendir.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Gottfried Wilhelm von Leibniz
8
İkili sayı sistemi (binary numbers)
Gündelik hayatta sayıları ifade etmede
onluk sayı tabanı (decimal)
kullanılmaktadır.
 İkilik sayı sistemde ise sayılar iki
tabanında yazılarak elde edilirler.
 Tüm sayıların ifadesinde 0 ve 1
rakamları kullanılır.

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Bu sisteme göre, derecelendirilmiş bir tekerleğin çeşitli pozisyonları,
farklı basamaklara karşılık geliyordu. Tekerleğin gerektiği kadar
döndürülmesi ile, sonuçlar elde ediliyordu.
Leibniz’in “Step Reckoner”ı
(daha sonra “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan ve 4 işlem yapabilen hesaplama aracı)
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
10
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Leibniz’in geliştirmiş olduğu hesaplama aracı (Step Reckoner) daha
önce de belirttiğimiz gibi hiçbir zaman yaygın bir kullanım alanı
bulamamıştır. Bunun üzerine Leibniz 1673’te çalışmalarına devam
ederek geliştirmiş olduğu aracı tekrar gözden geçirerek hemen hemen
aynı özellik ve yeteneklere sahip “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan
aracını geliştirmiştir.
Leibniz Wheel (Leibniz Çarkı)
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
11
Leibniz Çarkı
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Leibniz’in Leibniz Wheel adlı hesaplama makinesi
Pascal’ın Pascaline adlı hesaplama makinesi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
13
ToggleButton1
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1678’de Pierre Grillet, John Napier’in ve Blaise Pascal’ın
makinelerinden esinlenerek bir hesap makinesi geliştirmiştir. Bu
makine Napier’in çubukları ve Pascal’ın makinesinin mekanizmalarını
bir arada kullanarak toplama, çıkarma işlemlerini gerçekleştiriyordu.
Bu araç diğer iki araca göre çok daha küçük ve hafifti bu özelliği aracın
ilk taşınabilir hesap makinesi olmasını sağlamıştır.
Grillet’in taşınabilir hesap makinesi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
16
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1673’ten 1800’lerin başına kadar hesaplama işlemleri için geliştirilen
araçlarda çok da fazla bir değişiklik yaşanmamıştır. Kullanılan
malzeme, çalışma mantığı ve makinelerden yapılması istenenler
genellikle aynıdır. Bu dönemde en çok göze batan nokta, geliştirilen bu
araçların daha önceki dönemlere göre daha yaygın olarak kullanılmak
istenmesidir. Kullanım alanının genişlemesi, bu araçların ticari olarak
üretilmesini de beraberinde getirmiştir.
Şu ana kadar gösterilen araçların tümü tamamen donanım
unsurlarından yani mekanik olarak ve elle çalışan parçalar bütünü
biçimindedir. 19. yy’ın başlarından itibaren hesaplama makineleri ve
diğer mekanik araçların kendi kendilerine ya da daha az insan emeği
ile çalıştırılması düşüncesi yaygınlaşmaya başlamıştır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
17
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1780 yılında Benjamin Franklin elektriği bularak
elektronik alanında çok önemli bir gelişime ön ayak
olmuştur.
1805’te Fransız bir tekstil sanayicisi olan Joseph – Marie
Jacquard ilk kez bir makineyi kendi kendine çalışabilecek
konuma getirmiştir. Bu işlemi delikli kartlar (Punched
cards) kullanarak gerçekleştirmiştir. Bu kartlar ikili sisteme
göre hazırlanmış, üzerlerinde belirli aralıklarla delikler olan
ve her delik ve delikler arası boşluğa göre sayı değerleri
alan en eski bilgisayar programlama araçlarıdır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
18
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Jacquard kendi dokuma tezgahlarında bir desenden birden fazla ve
hızlı olarak dokumak için kartlar üzerine desen ve renkleri ikili sistem
(0,1) mantığı içerisinde tanımlayarak dokuma tezgahlarını
programlama yoluna girmiştir. Jacquard, dokuma tezgahını denetleyen
ve delikli kartlar esasına göre çalışan bir mekanizma kurmuştur. Her
karttaki delik kalıbı kullanılacak ipliğin rengini belirliyordu. Çalışanların
konumu da kartlara göre belirleniyor böylelikle de makinanın çalışması
kontrol ediliyordu.
Joseph-Marie Jacquard
Delikli kart
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
19
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Jacquard’ın delikli kartlar ile çalışan programlanabilir dokuma tezgahı
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
20
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
21
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1820 de Charles Xavier Thomas, Leibniz’in makinesini geliştirmiştir.
Thomas’ın bilgisayarın gelişimine olan etkisi, ilk kez bir hesaplama
makinesinin ticari olarak üretilip satılması yönünde olmuştur.
Arithmometer
Charles Xavier Thomas
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
22
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Arithmometer
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
23
Arithmometer örneği
ToggleButton1
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1822’de Charles Babbage İngiltere’de karmaşık
matematiksel tabloların formüle edilmesini sağlayan
“Difference Engine – Fark Makinesi” adlı bir makine
geliştirmiştir. Özellikle astronomların, muhasebecilerin ve
diğer kamu görevlilerinin çok sık kullanmak zorunda
kaldıkları çeşitli matematiksel tablolar ve bu tablolardaki
değerler üzerinde yapılan işlemler oldukça yorucuydu çok
zaman alıyordu ve hata yapma olasılığı çok fazlaydı
Bu gereksinimler üzerine Babbage, 1833 yılında her hangi
bir matematiksel işlemi, kullanıcının verdiği her hangi bir
sırayla yapabilecek bir makine tasarladı. Bu makineye
“Analytical Engine – Analitik Makine” adı verildi.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
25
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Analitik Makine, buhar enerjisiyle çalışacak,
dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana
gelecek, delikli kartlar yardımıyla denetlenecekti.
Analitik Makine, temel olarak iki bölümden meydana
gelecekti; kullanılacak sayıların ve ara sonuçların
depolanacağı bir bellek – memory ve işlemleri
gerçekleştiren bir işlemci – processor. Ancak mali
olumsuzluklar ve tasarındaki bazı aksaklıklar bu
aracın geliştirilmesini engelledi. Analitik Makine diğer
geliştirilecek olan araçlar için önemli bir hareket
noktası oluştur.
Özellikle bellek ve işlemci kavramları bundan sonraki
gelişmelerde oldukça önemli bir yer tutacaktır.
Charles Babbage
Babbage’nin tasarlamış olduğu Analitik Makine ilk
genel amaçlı bilgisayardır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
26
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1830 yılında, Augusta Ada King, bilgisayar
tarihinin ilk programını hazırlayarak bir aracın
çalışması için uygulamıştır. King Babbage’nin
tasarladığı
fakat
geliştiremediği
Analitik
Makine’nin çalışması için gereken programı
hazırlamış, ancak o da bu makinenin
geliştirilmemesi nedeniyle kullanılamamıştır.
King, in hazırlamış olduğu yazılım, daha sonraki
yıllarda bilgisayarların yazılım bölümü için
önemli bir başlangıç olacaktır. Bu tarihten
itibaren bilgisayarlar sadece donanım ile değil
yazılım ile de çalışır hale getirilecektir. 1979
yılında Augusta Ada King adı bir bilgisayar
programına verilmiştir. (ADA Programlama Dili)
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Augusta Ada King
27
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Difference Engine – Fark Makinesi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
28
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Difference Engine – Fark Makinesi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
29
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Analytical Engine – Analitik Makine
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
30
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1855’te George Scheutz
çalışmalarını temel alarak
tasarlamışlardır.
ve Edvard Scheutz Babbage’ın
ilk kez basit mekanik bilgisayarı
1857’de Charles Wheatstone, hesaplama makinelerinde veri
depolamak amacıyla ilk kez kağıt şerit uygulamasını gerçekleştirmiştir.
Geliştirmiş olduğu bu uygulama daha sonraları bilgisayarlarda delikli
kart ve ikili sistem kullanımının yaygınlaşmasına olanak tanımıştır.
Charles Wheatstone
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
31
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1874’te Christopher Latham Sholes bilgisayarın temel parçalarından
olan klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye Sholes’un adıyla “Sholes
Keyboard” bilinmektedir. Ancak günümüzde bu klavye daha çok “Q”
veya “QWERTY” klavye olarak tanınmaktadır. Şu anda hemen hemen
tüm PC lerde kullanılan klavye Q klavyedir.
Sholes Klavyesi “Q” veya “QWERTY”
(Sholes Keyboard)
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Christopher Latham Sholes
32
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Sholes Klavyesi prototipi
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Üretilen ilk daktilo
33
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1876’da Alexander Graham Bell dünya iletişim tarihini kökünden
değiştiren ve büyük toplumsal gelişmelere ön ayak olan telefonu
bulmuştur. Telefonun kullanım mantığı, 1991 de Internet’in bulunarak
yaygınlaşmasını da beraberinde getirmiştir. Telefonun icadının önemi
günümüzde çok daha iyi anlaşılmaktadır.
Bell’in geliştirdiği ilk telefon
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Alexander Graham Bell
34
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1884’te Hermann Hollerith delikli kartlar yardımıyla çalışan ve
matematiksel tabloları hesaplayabilen makinesine üretim izni almıştır.
1890’da yine Hermann Hollerith Amerikan Nüfus dairesinin de
desteği ile, delikli kartlar ve elektrik enerjisi ile çalışan “Tabulating
Machine” i geliştirmiştir. Hollerith’in geliştirmiş olduğu makine
hesaplamaların daha hızlı ve güvenilir bir biçimde yapılmasını
sağlıyordu. Tabulating Machine 1890’daki Amerikan nufüs sayımında
kullanılarak denenmiş ve üretilmesine karar verilmiştir. Bu makine
daha önceleri 8-9 yıl süren nüfus sayımı işlemlerini 2-3 yıla indirmiştir.
Hollerith 1896 yılında Tabulating Machine Co. Adlı şirketi kurarak ilk
kez hesaplama ve bilgisayar kuruluşunun oluşmasını sağlamıştır.
Tabulating Machine Co. daha sonra, (1924) şu anda dünyanın en
büyük bilgisayar donanım ve yazılım üreticisi olan International
Business Machines adını alacaktır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
35
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1890 ABD Nüfus Sayımında Kullanılan “Tabulating Machine”
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
36
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Hollerith’in Hesaplama Makinesi (Tabulating Machine)
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
37
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Hollerith’in kurmuş olduğu şirketle beraber, hesaplama ve benzeri
işlemler amacıyla üretilen araçların üretimi ticari olarak gelişmeye
başlamıştır. Üretilen araçlar genellikle devlet kurumlarında (Askeri
kurumlar, Mali işlemlerle ilgili kurumlar vb.) kullanılmaya başlanmıştı.
Böylelikle bu araçlardan seri üretime geçiş eğilimi ortaya çıkmıştır.
1911 yılında Hermann Hollerith’in kurmuş olduğu Tabulating
Machines Co., Computing Scale Company ve International Time
Recording şirketleri birleşerek Computing– Tabulating – Recording
Company adını almış daha geniş bir çalışma alanı kurmuştur.
1924 yılında Computing– Tabulating – Recording Company ismini
International Business Machines Co. (IBM) olarak değiştirmiştir.
1925’te Vannevar Bush, ilk kez geniş kapsamlı analog hesaplama
makinesi olan “Differential Analyzer”ı geliştirmiştir.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
38
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Vannaver Bush
Differential Analyzer
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
39
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Differential Analyzer 5
ana
bölümden
meydana gelmekteydi.
1. Girdi birimi, 2. Çıktı
birimi, 3. Veri iletiminin
ve
hesaplamaların
yapılmasını
sağlayan
şaftlar ve çarklar, 4.
Makineyi çalıştıran ana
burgu ve 5. Elektrik
motoru.
Differential Analyzer
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
40
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1927 yılında yine Vannevar Bush, 1925’te
geliştirmiş
olduğu
Differential
Analyzer’ı
geliştirerek yeni bir model olan “Product
Intergraph”ı tasarlamıştır.
 1927’de ilk kez Londra ile New York arasında
görüntü iletişimi sağlanmış bu da televizyonun
ve görüntü aktarımının başlangıcı oldumuştur.
 1931 yılında Alman bilimadamı Konrad Zuse
elektrik enerjisi ile çalışan ilk hesaplama
araçlarından biri olan Z1’i tasarlamıştır. Zuse’nin
geliştirmiş olduğu bu araç, programlanabilen ilk
bilgisayar olarak ele alınmaktadır. Z1 bilgisayara
klavye ile girilen verileri okuyarak ne yapması
gerektiğini belleğinde tutabilme yeteneğine sahipti.
Daha sonra John von Neumann bu özelliği
geliştirmiş ve yaygınlaştırmıştır. Zuse daha sonra
Z2, Z3 ve Z4 adlı bilgisayarları da geliştirmiştir.

TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Konrad Zuse
41
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946


Zuse’nin geliştirmiş olduğu aracın bir belleği ve bir tür aritmetik
işlemcisi vardı. Z1 genel amaçlı bir bilgisayar olarak tasarlanmıştı
ve her türlü aritmetiksel hesabı yapabiliyordu. Veri girişi için bir
klavye kullanılıyor, sonuçlar ikili sisteme göre elektrikli ampuller ile
okunuyordu. Zuse’nin geliştirdiği ikinci bilgisayar olan Z2 de ise
klavye yerine veri girişi için delikli kartlar kullanılmıştır.
Zuse II.Dünya Savaşı sürerken Nazi yönetimine şifre kırmak için bir
bilgisayar geliştirme projesi sundu. Ancak savaşın uzun süreli
olmayacağını planlayana Alman yönetimi bu dönem için uzun süreli
bir plandan kaçındı. Zuse kendi şirketini kurarak uçak fabrikalarında
kullanılmak üzere Z3 ve Z4 bilgisayarlarını tasarladı. Savaş
sırsında Zuse’nin geliştirdiği bilgisayarların büyük çoğunluğu yok
oldu. Savaş sonunda Zuse’nin Z4 bilgisayarı Müttefikler tarafından
ele geçirildi. Daha sonra Zuse’nin ZUSE KG şirketi SIEMENS
tarafından satın alındı.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
42
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Konrad Zuse’nin geliştirmiş olduğu ilk programlanabilir bilgisayar “Z1”
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
43
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Z1’i meydana getiren bileşenler
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
44
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Z1 ve Z2 1931- 1938 yılları arasında geliştirilerek üretilmiştir.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
45
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Konrad Zuse ve Z1
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
46
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Z3, 1939 – 1961 yılları arasında geliştirilerek üretilmiş ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
47
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1961’de üretilen Z3 ve elemanları
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
48
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1936’da August Dvorak, 1874’te Christopher Latham Sholes’in
geliştirmiş olduğu “Q” klavyenin yerine Dvorak (Keyboard)
klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye, çok kullanılan sesli harfleri
birbirine yakın hale getirerek yazma işlemini “Q” klavyeye göre
çok hızlı bir hale getirmiştir. Özellikle IBM ve Apple Macintosh
marka bilgisayarlar bu klavyeyi kullanmaktadırlar. Daha
sonraları Microsoft’a uygun hale getirilmiştir.
Q Klavye
TBTK Dersi, Ders Notları
Dvorak Klavyesi
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
49
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1937’de çalışmalarına başlayan ABD’li bilimadamları
George Stibitz ve S.B. Williams 1940’da ilk dijital
elektronik bilgisayarı geliştirmiştir. Stibitz’in geliştirmiş
olduğu bu araç “Complex Number Calculator” olarak
bilinmektedir. Bu araç ikili sisteme göre çalışmaktaydı.
Complex Number Calculator
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
50
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
George Stibitz ve Model K
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
51
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946





George Stibitz’in geliştirmiş olduğu Complex Number Calculator
adlı araç, telefon hattına bağlı bir yazıcı (teleprinter), bir
bilgisayar ve bir telefon hattını aynı anda kullanan ilk bilgisayar
sistemidir. Bu araç aynı zamanda ilk internet uygulaması olarak
da kabul edilebilir.
1940’da Bell Laboratuarları’nda uzaktan işlem yapma denemeleri
gerçekleştirilmeye başlandı ve bunun için terminaller oluşturuldu.
1941’de Alan M. Turing ve M.H.A. Neuman, Colossus adlı
bilgisayarı tasarladılar. Bu bilgisayar, II.Dünya Savaşı’nda
Almanlar’ın Enigma Kodlarının çözülmesi işleminde kullanılmış ve
savaşta önemli rol oynamıştır.
1941’de Konrad Zuse “Z3” adlı bilgisayarı tasarladı.
1942’de Howard H. Aiken ilk digital bilgisayar olan HARVARD
MARK-I’i geliştirdi (IBM ASCC-Automatic Sequence Controlled
Calculator) .
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
52
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Mark-I için Charles Babbage’nin çalışması
temel alınmıştır. Ancak buhar gücü yerine
elektrik, mekanik aktarıcılar yerine ise
elektro-mekanik düzenekler kullanılmıştır.
Mark-I genellikle ilk bilgisayar olarak kabul
edilir. Oysa ilk Amerikan bilgisayarı
Zuse’nin
bilgisayarından
çok
daha
başarısız olmuştur. Mark-1 ile Z serisi
bilgisayarlar arasında önemli bir farklılık
hükümetleri
tarafından
desteklenip
destelenmemeleridir. Zuse, bilgisayarlarını
kendi kaynakları ile gerçekleştirmiş; Aiken
ise, hükümet ve ordudan büyük destekler
görmüştür.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
Howard Hathaway Aiken
53
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
IBM – ASCC MARK-1
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
54
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
IBM – ASCC MARK-1
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
55
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1944’te Grace Murray Hopper, Mark-1’in çalışmasını sağlayacak
yazılımı hazırlamış ve bu işlemde adını duyurmaya başlamıştır.
 1945’te John von Neumann EDVAC adlı bilgisayarda delikli kartlar ile
yüklü program işlemini gerçekleştirmiştir.
 1943’te yapımına başlanan ENIAC adlı bilgisayar 1946 yılında
tamamlandı. ENIAC (Electronic Numerical Integrator and
Computer) mali kaynakları Pentagon tarafından karşılanan bir
deneme çalışması olarak başlamıştır. ENIAC, 30 ton ağırlığında,
yaklaşık 18.000 vakum tüpü, 1500 röle, 70.000 direnç ve 10.000
kondansatörden meydana gelen ve 10 x 15 m yani 150 metrekarelik
bir alanı kaplayan dev bir makine idi. ENIAC’ın çalışması için 700
KW’lık güce gereksinim vardı. Bu makine on haneli 5000 sayıyı bir
saniye içinde toplayabiliyordu. Mekanik hesap makinelerinden 1000
kat daha hızlıydı ve o güne kadar elde edilen en büyük işlem hızının
(Mark-1) yaklaşık 20 katına sahipti. Tümüyle elektronik olarak
çalışan ilk bilgisayar, ENIAC’tır.

TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
56
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Electronic Numerical Integrator and Computer - ENIAC
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
57
Bilgisayarın Tarihi: 1950 - Günümüz
1. Kuşak (1950-1958): Lambalı teknolojiye sahip
(Eniac).
 2. Kuşak (1958-1964): Transistörlü bilgisayarlar.
 3. Kuşak (1965-1971): Transistör
yerine elektronik devreler kullanan bilgisayarlar.
(Bilgisayarları arası bağlantı kurabiliyor.)
 4. Kuşak (1972-günümüz): Günümüz
bilgisayaları.

Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
59
Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar
Vakumlu tüpler
 Ağır hacimli ve geniş yer kaplayan
 Fazla ısındıkları için uzun süreli soğutma
işlemi gerektirir
 Bellek alanı küçüktür
 Tekdüze işlerde kullanılmıştır

Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
61
Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar
Vakum tüpleri  Transistör
 Daha ucuz ve hacimleri daha küçük
 Bellek kapasitesi artmıştır
 Sağutmaya daha az ihtiyaç duyar
 Daha hızlı
 Amaca uygun programla çalışabilmekte

Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
63
Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar

Hibrid teknoloji (analog ve dijital)
 Tümleşik devreler (çipler)
 Donanım ve yazılım birleştirilmeye çalışılmış
 Birden fazla program aynı anda
çalışabilmekte
 Geniş bellek ve hızlı çalışma
 Hacimsel küçülme
 Daha ucuz ve daha güvenilir
Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
65
Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar
Tek bir çip üzerine yerleştirilmiş çoklu
devreler ile bellek kapasitesi artırıldı
 Yazılımlar geliştirilerek kullanıcıya
kolaylık sağlandı
 Donanım özellikleri artırıldı
 Girdi ve çıktı bilgileri için çeşitli çevre
ürünleri geliştirildi
 İletişim sistemi geliştirildi

Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar




Yapay zeka kullanan bilgisayarlar
(Artificial Intelligence)
Düşünebilen ve karar verebilen
Ögrenme, bilgi kazanma, nedensonuç ilişkisi kurabilme,
İnsan beyninin yapabildiği
fonksiyonları modeller,
simülasyonlar yardımı ile anlamaya
çalışmak ve uygulamak
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
67
Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar

Sosyal zeka (Social Intelligence)
Bilgisayarın Fonksiyonları

Bir bilgisayar, verileri işler ve çıktı (bilgi) olarak elde
etmemizi sağlar. Bilgisayarların temel fonksiyonları
şöyle özetlenebilir: girdi, işlem, depolama, çıktı,
kontrol vb işlemler.

Girdiler bilgisayara kullanıcı tarafından girilen verilerdir.
Bilgisayarlar klavye, fare, tarayıcı gibi birimlerden alınan
girişleri kabul ederler. İşlemci (processor) tarafından
işlenen bu veriler daha sonra ekran, yazıcı gibi çıktı
aygıtlarıyla kullanıcıya iletilir.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
69
Bilgisayarın Fonksiyonları
Bir bilgisayarın temel fonksiyonlarını yerine getirmede kullanılan temel
birimleri:
işlem birimi: Bu birimde bütün işlemler denetlenir. Aritmetik
işlemler, bellek yönetimi bu birim tarafından yerine getirilir.
Ana
Aritmetik/Mantık
birimi: Toplama, çıkarma gibi aritmetik işlemler ve
mantık işlemlerinin yapılmasını sağlar.
Ana
Bellek: Verilerin, komutların ve ara sonuçların saklandığı alan.
Kontrol
birimi: Diğer bileşenleri uyumlu hale getirir.
Giriş/Çıkış
birimi: Veri girişini ve işlenen bilgilerin kullanıcıya
gösterilmesini sağlayan işlemleri yönetir.
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
70
GELECEK HAFTA:
Bilgi ve Teknoloji Kavramları
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
71
KAYNAKLAR
 Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat
MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE, Yrd. Doç. Dr. K. Sedar
GÖRMÜŞ, 2011-2012.
 Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.
 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin Yayıncılık /
Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008
 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren: Baki Koyuncu
Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref Sağıroğlu, Pegem Akademi
Yayıncılık, Ankara.
 Çeşitli İnternet Kaynakları
TBTK Dersi, Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE
72

Benzer belgeler