Buyuk Fikirler Olusturmanin 101 Yolu

Buyuk Fikirler Olusturmanin 101 Yolu
SORUNLARI KAVRAMAK
1.YOL: MEVCUT DURUMU TANIMLAYIN
Buyuk fikirler olusturmakta atacaginiz ilk adim, o an icin nerede oldugunuzu acikca kavramaktir. Mevcut durumunuzu
tanimlarken, yapabildiginiz olcude cok ve farkli olcum araci kullanin. Ornegin, asagidaki basliklari kullanabilirsiniz:
*Arka plan
*Gereksinim
*Cografi / fiziksel konum
*Zaman parametreleri
*Rekabet durumu
*Mali durum
*Eldeki kaynaklar
*Elde bulunmayan kaynaklar
Bunun nasil isledigine iliskin bir ornek vereyim. 1982’de New York’taki bir reklam ajansi icin cesitli bagimsiz isler
yapiyordum. Ajansin musterilerinden biri, Teksas’tan Granby Havacilik AS idi. Granby son derece guzel gorunumlu,
yuksek randimanli dort kisilik ozel ucaklardan iki ayri model uretmisti. Granby’nin karsilastigi sorun “Goklerdeki Porsche”
diye sunulan 120.000 dolarlik ucagin satislarinin oldukca yavas olmasiydi. (sayi 100’un altindaydi) Oysa Granby’nin en
iyi yilinda, yani yaklasik 36 ay once satilan ucak sayisi 400’un uzerindeydi. Ajans baskani Bruce Friedlich, Granby icin
ortaya bazi fikirler atip atmayacagimi sordu. Sonuc olarak bir haftam vardi. Ben de yukarida cercevesini cizdigim yontemi
uyguladim.
*Arka plan Granby, dort kisilik tek motorlu ozel ucaklardan iki model uretiyor: 400 ve 500. Modeller birkac yil once onemli
olcude modernize edilip kaliteleri yukseltildigi icin, ucaklarin ozellikle randiman ve kalite acisindan kusursuz bir imaji var.
Buna karsin satislar dusmus. Granby ucaklari neredeyse ozel olarak is adamlari tarafindan kendi baslarina ucmak icin
satin aliniyor. Kullanim alani, bos zamanlarda ucmaktan cok is yolculuklari. Ilk kez ucak satin alanlar icin uygun bir
model degil.
*Gereksinim Granby icin satislari artirmaya yarayacak, alaninda suregiden onderligini iyice aciga cikaracak, hizla
uygulanabilecek ve cok fazla paraya mal olmayacak buyuk bir fikir.
*Cografya Granby Teksas’ta. ABD’nin dort bir yanindan ve sinirli olcude dunyanin cesitli yerlerinden musterileri var.
*Zaman Ana kavramlara bu hafta ihtiyacimiz var. Birkac ay icinde fikrin yururluge girmesi gerek.
*Rekabet Durumu Granby ucagi ustun bir urun, fiyati da uygun. Yuksek hiz ve inanilmaz bir yakit randimani sunuyor.
*Mali Durum Son derece dusuk bir butcemiz var.
*Eldeki Kaynaklar Alici bir izleyici kitle, 4.500 Granby sahibinden olusan sadik bir zemin ; destekleyici havacilik medyasi
*Elde Bulunmayan Kaynaklar Dunyanin parasi, dunyanin zamani
2.YOL: HEDEFI TANIMLAYIP OLCULEBILIR KILIN
Hedef onemlidir ve olculebilir olmalidir. Hedefleri nasil olcersiniz? Hedefler izi surulebilecek terimlerle ifade
edilebilmelidir. Ornegin: Genel Havacilik Imalatcilari Birligi’nin aylik raporlarindan olculebilecek sekilde, Granby’nin birinci
siradaki pazar payini gelistirerek satislari yuzde 10 yukseltmek.
3.YOL: BOSLUKLARI BELIRLEYIN
Bir sonraki basamak mevcut durumunuzla arzuladiginiz durum arasindaki bosluklari belirlemek olacaktir. Granby
analizimize geri donelim ve secenekleri tek tek gozden gecirelim.
*Arkaplandaki bosluk Sanayi kotu durumda. Urunun kusursuzluguna karsin musteriler duraksiyor gibi.
*Gereksinimlerdeki Bosluk Ses getirecek etkili bir promosyon olusturup satislari ve pazar payini artiracak bir yol bulmak
gerek.
*Mali bosluk Ne yaparsak yapalim, maliyeti cok yuksek olmamali. Butcemiz 180.000 dolar civarinda. Bu da ulke capinda
olacak bir kampanya icin cok az.
4.YOL: COZMEYE CALISTIGINIZ SORUNUN OZUNU SAPTAYIN
1/10
Dogru sorunu nasil saptarsiniz? Potansiyel sorun alanlarinin bir listesini yapin ve herbirinin karsisina gercekten bir
sorununuz olup olmadigini yazin. Granby ornegimize geri donelim. Satislar dusuk. Sorunun ozu bu degil, satislar niye
dusuk?
Oyleyse sorun nedir? Yanit cok fazlaya mal olmasidir. Satin almak icin cok fazla, kullanmak icin cok fazla. Fiyatlari nasil
asagi cekebiliriz? Granby’nin ucak fiyatini fazlaca indirmesi mumkun degil. Yine de satislara yardimci olacak tek sey,
maliyette dusus saglamak. Dolayisiyla gercek sorun buydu.
5.YOL: IZLEYICI KITLEYI, KULLANICILARI,
YARARLANANLARI BELIRLEYIN
Bir baska adim, kime konusuyor oldugunuzu acikca kavramaktir. Granby ornegimizde bunlari soyle siralayabiliriz:
Granby ucagi sahipleri, granby saticilari, mevcut baska ucak sahipleri, lisansli pilotlar, potansiyel ucak sahipleri, yeni
pilotlar, havacilik medyasi, granby calisanlari (islerinin gelecegi konusunda) .Bu kategorilerin neler oldugunu saptayip
kavramak, fikirlerinizi gelistirmekte onemli bir adimdir.
6.YOL: BIRAZ ARASTIRMA YAPIN
Cevrenizde, sizin icin yararli olmayi bekleyen ne cok enformasyon var. Kutuphanelere gidip sunlari inceleyebilirsiniz:
Rehberler, referans kitaplari, ansiklopediler, yilliklar, atlaslar, sozlukler, biyografiler, gazeteler, dergiler.
Ya da bazi ozgun arastirmalar yapabilirsiniz: Anket gibi
7.YOL: BIR ODAK GRUBU OLUSTURUN
Bu, insanlari denetimli bir cevrede gruplar halinde topladiginizda ve ugrasiniz icin genis kapsamli bir arastirma
yuruttugunuzde ise yarar.
Iyi odak gruplarinin sirri, gruba dogru insanlari almakta ve grubu ne elde etmek istediginizi gercekten kavrayan deneyimli
ve isi kolaylastiran biri tarafindan yonlendirmektir.
8.YOL: BIR GZFT ANALIZI YAPIN
Duruma bakip degerlendirmenin bir baska yolu da GZFT testi yapmaktir. GZFT’nin acilimi “Guclu yanlar, Zayif yanlar,
Firsatlar, Tehlikeler”dir.
GZFT teknigi size sorunun ozu konusunda sifir noktasindayken son derece yardimci oldugunu, hatta olasi cozumlerin
yonunu belirlemenizi sagladigini goreceksiniz.
9.YOL: ODEVINIZIN KISA BIR TANIMINI YAZIN
Isin onemli yonlerini mantiksal bir duzen icinde siralamak, bosluklari teshis etmenize yardimci olacaktir. Bunu kendiniz
ya da calisma ekibiniz icin yaziyor olsaniz bile ozel bir dil (jargon) kullanmaktan sakinin ve onceki bilgilerinize
yaslanmayin.
10.YOL: SORUNU ALTI YASINDA BIR COCUGA ACIKLAYIN, SONRA DA O SIZE ACIKLASIN
Alti yasinda dost canlisi bir cocuk bulun ve sorunu ona aciklamaya calisin. Burada hedefiniz isi iyi becerip daha sonra
cocugun sorunu size aciklayabilmesini saglamaktir.
Cocugun formule edecegi sozleri cok dikkatle dinleyin. Onyargilarina ket vurulmamis bir zihnin neler uretebilecegini
gorunce sasiracaksiniz.
ZIHNI ANLAMAK
11.YOL: FIKIRLER OLUSTURMANIN NICIN ZOR OLDUGUNU ANLAYIN
“Fikir insani” olmanin cok zor oldugunu, onlarin sonradan ortaya cikmadiklarini oyle dogduklarini dusunerek buyuruz ve
bu duruma razi oluruz. Kendimiz icin bu on yargiya dayanan engeller yaratir ve onlari dogrulugun yoluna dikeri; oysa
buyuk fikirler olusturabilecegimiz yer tam da orasidir.
12.YOL: FIKIRLER OLUSTURMANIN NICIN KOLAY OLDUGUNU ANLAYIN
Fikirler olusturmak kolaydir. Cunku bunu yapabilmemizi saglayacak surec ve teknikleri ogrenmeye dogustan
yetenekliyiz. Bunun icin butun gereken, temel bir kavrayis ve surec uzerine birazcik deneyimdir. Boyle olunca bizi
engelleyen hersey cozulup gidecektir.
Pratik yapin. Bir daha deneyin. Deneyimli yasayin. Rahatlik duzeyi yukselecek ve cok gecmeden kendi yarariniza buyuk
fikirler olusturuyor olacaksiniz.
13.YOL: SAG / SOLBEYIN YAPISINI KAVRAYIN
Beynin sag tarafi yaratici, gorsel, mekansal, kavrayislarimizi yonetir. Beynin sol yani ise mantiksal, matematiksel, yargiya
varici ve analitik etkinliklerimizi yonetir.
Burada uzerinde durulmasi gereken nokta, bunlarin iki farkli islev grubunun olmasidir. Beyin buyuk bir buhar makinesi
gibi dusunulebilir. Bir yonde hareket etmeye basladi mi bunu surdurme egilimindedir.
14.YOL: MANTIK TUZAGINDAN KACININ
Zihin herseyin mantiksal olarak islemesini ister. Herseyi kucuk bolmelere ayirarak duzenlemeye ve bunlari orada
2/10
saklamaya yatkinizdir.
Bu buyuk fikirler olusturmanin onunde dikilen bir engeldir. Bazi buyuk fikirler gorunuste mantiksizdir. Kendimize farkli
davranabilmek konusunda izin vermeliyiz. Mantiksal olmak ise yarayabilir. Buna izin vardir. Mantik tuzagindan kacinin.
15.YOL: ZEKA TUZAGINDAN KACININ
Son derece zeki insanlarla son derece yaratici insanlar arasinda mantiksal bir bag oldugunu dusunerek kendinizi
aldatmayin. Bir insan ne kadar zekiyse, genis deneyimlerine dayanma olasiligi o kadar artar.
Kendinizi kliselere, basmakalip dusuncelere baglamak yaraticiliginiza zarar verebilir, oyleyse zeka tuzagina dusup
basarisiz olmayin.
16.YOL: ENFORMASYON TUZAGINDAN KACININ
Bir sorun hakkinda ne kadar cok sey bilirseniz, cozmek o kadar kolaylasir. Gercekten oyle mi? Fikirler olusturmada
bilgilenmemis insanlarin size yardim etmesine izin verirseniz, son derece acik olan ama bir turlu fark edemediginiz
cozumun bir sans eseri onunuze firladigini gorebilirsiniz. Bir sorunu cozmeye calisirken araya birkac tane de hicbir sey
bilmeyen kisi alin.
17.YOL: ANLAMSIZ LAKIRDILARINIZI ANLAMAYA CALISIN
Uyanik oldugunuz her zaman, bu bos laf etmeler, bu lakirdilar surup gider. Kimileri buna alt-konusma diyor, kimileri de
alt-yazi.
Bunun sizi yonlendirmesine izin vermeyin. Onu susturmak icin bilincli bir girisimde bulunmaniz gerekebilir. Bu ic lakirdilar
ozellikle dinleme yeteneginizin onunu tikar. Onu dusunmenizle uyumlu tutmaya calisin. Size rakip olacagina ortak olsun.
KENDI YARATICILIGINIZI KURMAK
18.YOL: BIR CEP TEYBI TASIYIN
Cep teybi konusarak kullanabilecegimiz bir not defteridir. Teybinizi bir yigin notla doldurduktan sonra basa sarip not
defterinizin basina oturun, herseyi bir guzel yazin. Kaydedip de unuttugunuz irili ufakli pek cok baslik karsisinda
saskinliga ugrayacaksiniz.
19.YOL: BILGISAYARINIZDA BIR FIKIR - TASLAK
PROGRAMI KULLANIN
Bir fikir - taslak programinin isleyisi soyledir: Program size birbiriyle veya birbiri arasinda ilintilendirilebilecek bir dizi baslik
ve alt baslik yaratabilme olanagi sunar. Fikirlerinizi gelistirirken bunlar arasinda dolasarak, ayrintili bir tanim ve ozet
yazmak ya da bir teklif veya bir sunum olusturmak turunden daha sonra gerceklestirilecek bir calismaniz icin
dusuncelerinizi kolaylikla dogru bir duzene koyabilirsiniz.
Bu program, sizi buyuk miktarda konu disi ayrintiya bogmaksizin, buyuk goruntu uzerinde calismanizi saglar.
20.YOL: DUYULARINIZA ANTRENMAN TAPTIRIN
Butun duyulariniz yaraticiliginizi kurmakta size yardimci olabilir. Ancak onlari etkin bir konumda tutmak kaydiyla! Gorme,
isitme, koklama, tatma ve dokunma duyulariniz gun boyunca cesitli girdiler alirlar, ancak kendinizi yeni bir duyum
durumuna alistirip bu uyumu bozmaniz cok uzun zaman almaz.
21.YOL: BILDIK BIR SEYI ON DAKIKALIGINA INCELEYIN
Bildik nesneleri muhakkak sayma, kusku duymaksizin kabul etme egilimindeyizdir; zihinlerimizde yalnizca gelisiguzel bir
imajini barindiririz. Buradaki odev algilama becerilerinize biraz idman yaptirmaktir.
Yaraticiliginizi kurmak zihninizi keskinlestirmek demektir, bunun anlami da algilarinizi guclendirmektir.
22.YOL: BIR SORUN UZERINDE DUSUNMEYE COZUM ANININ HEMEN ONCESINDE BASLAMAYIN
Fikirler hakkindaki en carpici seylerden biri de beynimizi otomatik pilota baglayabilecegimiz gercegidir. Beyninize temel
kavramlari ve bunlara iliskin bir dizi uyarimi verecek olursaniz, bir sure sonra size uzerinde calisabileceginiz kavramlar
verecektir.
Oyleyse: Soruna iliskin ozet metni okuyun. Konuyla ilgili makaleleri tarayin. Videoya bir goz atin. Birkac kisiyle konusun.
Sonra eski halinize donun. Siz diger etkinliklerinizle ilgilenirken, bu konuda dusunmeniz bilincaltindan surecektir.
23.YOL: GOZLERINIZI KAPAYIP ZIHNINIZI KENDI HALINE BIRAKIN
Agir bir is makinesi ya da araba kullanmiyorsaniz, hayal kurmak pek cok harika seye yarayacaktir.
Arkaya iyice yatirilmis bir ucak koltuguna oturup sikca camdan disari goz atip bulutlari ya da daha iyisi, bir gunbatimini
izleyebilirsiniz. Bu turden bir cevrede bilincaltinizi bir sorunla ugrasmak cok ise yarayacaktir.
24.YOL: RUYASINA YATIN
Beyninizi durdurmak olanaksizdir. Haril haril calismaya devam edecektir. Bundan yararlanin. Ozellikle de uyurken
zihninizde dolanip duran bir dizi sorunla yataga girebilirsiniz. Uyumaya calisin. Sabah oldugunda sizi bekleyen gercekci
bir cozumle karsilasacaksiniz
25.YOL: YOLCULUK ALISKILARINIZI YIKIN
3/10
Her yolculuga tipki bir turist gibi, goreceklerinizin dusunu kurarak cikin. Gittiginiz yerdeki tuhaf kucuk dukkanlarin
vitrinlerine bakin. Zihninizi acik tutup “akisa birakin” .
26.YOL: OKUMA ALISKILARINIZI YIKIN
Bir kutuphaneye gidin veya gazete bayiinden farkli birsey alin. On kapaga yakin bir yerde bulunan ozetlere, buradaki
kucuk kutucuklara bir goz atin. Iclerinde bir suru ilgi cekici sey bulacaksiniz. Okurken etkin de olun. Gazeteden
makaleler kesin.
27.YOL: TELEVIZYON VE RADYO ALISKILARINIZI YIKIN
Butun bir aksami TV seyrederek gecirin ama bu normalde hic seyretmediginiz bir tv programi olsun. Butun bu
“aliskilarinizi yikin” aliskinizi kazanmaniz amaciyla yaptigimiz seylerde temel hedef sizi yerinizden iyice kipirdatmak.
28.YOL: YEMEK ALISKILARINIZI YIKIN
Garip bir lokantaya gidin. Siparis icin yardim isteyin. Ya da bildiginiz bir lokantaya gidip her zaman yediklerinizden
tumuyle farkli bir sey isteyin.
29.YOL: BIR KITAPCIDA YA DA KUTUPHANEDE
KITAPLARI KARISTIRIN
Yeni bir konuda bilgilenmek amaciyla bir kitapciya ya da kutuphaneye gitmek gercekten ilgi cekicidir. Kitaplari boyle
karistirirken, mevcut tasari ya da sorununuzla baglantilar kurabilmek icin ugrasin. Bu sunu nasil etkiler? Bunu yapan bir
kitabiniz oldugunu varsaysak!
30.YOL: GOZLERINIZI ACIP MIMARIYE BAKIN
Eski bir binaya bundan sonraki ilk gidisinizde yapi ozelliklerine soyle bir bakin. Cevrenizde normalde ayirdina
varmadiginiz ne cok ayrinti bulundugunu gorup carpilacaksiniz. Dus gucunuzun gorduklerinizle canlanmasina izin verin.
Ortaya cikacak fikirler sizi de saskinliga ugratacaktir.
31.YOL: TANIDIK BIR KATLI MAGAZA YA DA ALIS VERIS MERKEZINI ALISILMADIK BIR BICIMDE ZIYARET EDIN
Magazaya girdiginiz zaman normalde istemeyeceginiz turden birseyler arayin. Sergilenen mallardan birinin ureticisi
oldugunuzu dusleyin. Urununuzun nasil sergilenmesini isterdiniz? Satislari daha iyi duruma getirmek icin degistireceginiz
uc sey ne olurdu? Musteri icin ne yapardiniz?
32.YOL: ALISILMADIK KUKKANLARI DOLASIN
Tuhaf alis veris bolgelerinde dolasmak buyuleyicidir. Ya da daha once hic gitmediginiz kucuk bir market veya kucuk
butiklerin bulundugu tuhaf kentlerdeki su eski alis veris pazarlari. Kafanizda cozmeye calistiginiz bir sorun varken boyle
yerlere gidin. Cozumler arayarak ortalikta dolasin.
33.YOL: BIR MUZEYI ZIYARET EDIN -YANINIZA DA COCUK ALIN
Bir sanat galerisine yada muzeye giderken yaniniza gencten birini alin. Boylece cocuklara kendi yaraticiliklarini kurmakta
yardimci olurken, siz de kendinize yarayabilecek bir seyler edinebilirsiniz.
34.YOL: BIR TICARET FUARI YADA SERGISINI GEZIN
Ilgi alaninizdaki son gelismelerin durumunu ogrenmek istiyorsaniz, boyle bir yere gitmeniz gerekir.
Oraya acik bir zihinle gidin. Sergi munasebetiyle basilan brosurlerden edinmeye bakin. Olabildigince cok kisinin kartini
almaya calisin. Ortalikta fikirler bulmayi hedefleyerek dolasin. Standlardaki en yetkili kisilerle temas kurup sohbet etmeye
calisin.
35.YOL: BILDIK BIR FILM IZLEYIN
Burada onerilen etkinlik, bir filmi yeniden izlemektir, ama kendimizi film ekibinden birinin yerine koyarak! Sozgelimi
yonetmen olun. Cekimlerde kullanilan cerceveleri inceleyin, kamera hareketlerini izleyin.
Filmdeki gulunc hatalari bulmak da cok zevklidir. Kucumen yanlisliklari bulmak, farkindaligimizi kurmamizda bize
yardimci olur.
36.YOL: “AMA” DEMEYIN, “VE” DEYIN
“Ama” su anlamlara gelir: Haricinde, mustesna; ancak; ondan baska; ondan baska turlu; lakin; mamafih.
“Ve” su anlamlara gelir: hem; ek olarak; dahasi ayni olcude. Ama demek uzereyken kendinizi ve demeye zorlayin ve
neler olacagini gorun. Saskinliga ugrayacaksiniz! Engeller bir bir yikilacak.
37.YOL: BASKA BIRININ BAKIS ACISINI KULLANIN
Bu yontem “eger” uzerine kuruludur. Eger siz bir musteri olsaydiniz, ona nasil gorunurdu? Eger siz satis elemani
olsaydiniz yapmayi umdugunuz pazarliga nasil bir tepki verirdiniz. Kendinize sorun: “karsimdaki kisinin bu fikre nasil bir
tepki gostermesini istiyorum?”
38.YOL: CIZGI TAMAMLACA OYNAYIN
Gereken tek sey birazcik kagit ve bir kalemdir. Kagida birseyler ciziktirip bunu karsidakine verirsiniz. Oyun arkadasiniz
cabucak bu ciziktirmeyi birseyin resmine donusturmek zorundadir. Ortaya cikan sonuclara cogu zaman siz de
4/10
sasiracaksiniz.
39.YOL: “BU BASKA NE OLABILIR?” OYNAYIN
Fikir, cocuga evde kullanilan siradan bir nesneyi gosterip “bu baska ne olabilir?” diye sormaktir. Burada carpici olan sey,
fikirlerin disariya sel gibi akmasidir.
40.YOL: KURALLARIN SOYLEMEDIGI SEYLERE KULAK VERIN
Bir grup insanla karsilikli etkilesime dayali bir fikir gelistirme seansi duzenlemezden once su ornegi kullanir: dokuz nokta
bulmacasi. Hedef kalemi kaldirmadan cizilecek dort duz cizgiyle butun noktalarin uzerinden gecmektir.
41.YOL: YANAL DUSUNUN
Yanal dusunus uzmani Edward de Bono bunu soyle tanimlar: Bir kavramla baslayan ve ardindan cozume ulasana dek
bu kavramla calismaya devam eden dikey dusunus, gittikce daha derinlesen bir cukur acmak gibidir; bir cozum
gelistirmeden once soruna alternatif yollardan bakmayi kesfeden yanal dusunce ise farkli yerlerde bir yigin cukur acmak
gibidir.
GRUP HALINDE FIKIRLER OLUSTURMAK
42.YOL: BIR BEYIN FIRTINASI SEANSI YAPIN
Bir beyin firtinasi seansi cok sayida fikri hizli bir sekilde olusturmaniza yardimci olacaktir. Bu yontem iyi bir yonlendirme
altinda bir arada calisan insanlarin, ayni konuda bireysel olarak calismasindan cok daha genis olcekli fikir ve olanaklar
uretebilecegi onermesi uzerine kurulmustur.
43.YOL: KISA BIR TOPLANTI GUNDEMI HAZIRLAYIN
Beyin firtinasi seansindan bir iki gun once toplanti gundemini olusturmak lazimdir. Belge su bilgileri icermeli:
Yer, tarih, saat
Konu
Hedeflenen urunun tanimlanmasi
Hedef urune varilmasi icin gereken zaman araligi
Seansa kimlerin katilacagi
Destekleyici arkaplan materyali
44.YOL: ISI KOLAYLASTIRACAK BIRI KULLANIN
Beyin firtinasi seanslari toplantiyi yonlendirip denetleyecek birini gerektirir. Bu sureci kolaylastirmakta deneyimli biri
olmalidir. Yonlendiricinin su becerileri olmasi gerekir:
Bir grup insan onunde durup amaclanan husus hakkinda akillica ve ilgi cekici bir sekilde konusabilme yetenegi
Yuksek bir enerji duzeyi gosterebilme, grubun enerji duzeyini kontrol edebilme
Grubun yoldan cikmasini engelleme
Grup halinde fikirler olusturmada kullanilan cesitli teknikleri bilme
Iyi bir zamanlama duygusu
45.YOL: SEANSI PLANLAYIN
Yonlendirme isiyle gorevli kisi seansi cok onceden planlamak zorundadir. Kullanilabilir zamani gozden gecirin ve ozel
alanlar icin belli sinirlamalar koyun.
46.YOL: ODADA URKUTUCU OLMAYAN BIR YERLESIM DUZENI KULLANIN
Yerlesim duzeni acik olmali, herkes birbirini gorebilmelidir. Herkes yonlendiricinin ve yazmanin neler yaptigini
gorebilecek konumda olmalidir.
47.YOL: OLUMSUZ TEPKILERLE BASA CIKIN
Grubunuzu fikir gelistirme havasina sokmak istiyorsaniz, normalde icinde barindirdiginiz kisitlamalari bir kenara
birakmaniz gerekir. Herhangi bir olumsuz dusuncenin su yuzune cikmasina izin vermeyin. “Ah bu asla ise yaramaz. Cok
pahaliya cikar, ustelik kisa surede benimsenmesi olanaksiz. Sacmalik bu.” Bu tur yorumlar odada dusmanlik yaratmaya
yarar ancak.
48.YOL: UNUTMADAN ONCE BIR YERE KAYDEDIN
Yonlendirici ya da bir yazman ortaya cikan herseyi kaydetmelidir. Bunun iki amaci vardir. Bir, hicbirseyin
kaybolmadigindan emin olursunuz. Iki, bu herkese soyledikleri herhangi birseyin tekrar ele alinip aleyhlerinde delil olarak
kullanilabilecegini gosterir.
49.YOL: KATILIMI TESVIK EDIN
Beyin firtinasi yaparken herkesin buna katilmasi gercekten onemlidir. Bazi insanlar toplantinin idaresini ele almak
isterler, bazilari firsat dustukce ucuk bir yorumda bulunmak ister. Herkesin isin icinde oldugundan emin olmak ve bunu
saglamak yonlendiricinin gorevidir.
50.YOL: SORUNUN CAMURDAN BIR MODELINI YAPIN
5/10
Bu bir seansin baslangicinda yakin kullanilabilecek iyi bir tekniktir. Cunku herkesin yaratici olabilecegini gosterir, herkesi
cabucak sarar ve buzlari eritir. Katilimcilardan sorunun ya da is kolunun veya hizmetin konu her ne ise, uc boyutlu bir
modelini yapmalarini isteyin.
51.YOL: YANYANA OTURANLARIN SOHBET ETMESINI ENGELLEYIN
Bu tur toplantilarda kucuk sohbetlerin boy gostermekte oldugunu ve ayni anda boyle iki uc sohbet merkezi olustugunu
goreceksiniz. Bunlarin durdurulmasi gerekir.
52.YOL: FARKLI DISIPLINLERDEN INSANLARI BIRARAYA GETIRIN
Taze bir bakis acisi her zaman cok degerlidir. Grup ideal olarak bir ya da iki uzman dan, bir ya da iki genel bilgi
sahibinden, belki musterilerinizden ve sorunun butunuyle disindan bir ya da iki kisiden olusur.
53.YOL: SORU SORAN BIR TUTUM BENIMSEYIN
Cocuklugumuzda birseyleri anlamak icin kullandigimiz yontem sorular sormaktir. Yaslandikca bize anlatilanlari
kabullenme yonundeki egilimimiz iyice artar. Bu bizi ne yazik ki, buyuk fikirlerin olusmasinin onune gecen en belirgin
kisitlamalardan birine goturur.
54.YOL: NITELIGIN DEGIL NICELIGIN PESINE DUSUN
Grup seansinin buyuk bir bolumu olabildigince cok fikir gelistirmeye ayrilmalidir. Konu “bu isleyecek mi ?” degildir. Asil
konu sudur: “Bu kadari yetisir mi dersiniz?”
55.YOL: DINLEMEYI OGRENIN
Dinlemenin pek cok avantajidir: Dikkatiniz ele alinan konuya daha da odaklanir ve daha fazla bilgi sahibi olursunuz.
Dinlemeyi basariyorsaniz, hedefe ulasma sansiniz artacaktir.
56.YOL: IZLEDIGINIZ YOLDA KALIN
Siz fikir olusturma evresindeyken biri degerlendirme yapmaya baslarsa, konu uzerindeki yargilara daha sonra
varacaginizi belirtin.
Eger katilimcilarinizdan birinin seansa hukmetmesine izin verilmisse, ortada surup giden ortulu bir savas olacaktir.
Gerekirse bir mola verin ve sucluyu rahatca konusabileceginiz bir koseye cekip ona seansin amacini ve bu amaca
ulasmaniz gerektigini anlatin.
57.YOL: GRUBUN ENERJISINI UST DUZEYDE TUTUN
Belli bir sure sonra grup enerjisini yitirmeye baslayacaktir. O sirada ozellikle zorlu bir sorun uzerine calisiyor olabilirsiniz.
Artik ortaligi birazcik sarsalamanin zamani gelmis demektir.
Bu fiziksel bir etkinlik olabilir. Pencereyi acip odayi havalandirabilir-siniz.
58.YOL: OZETLEYIN, FIKIR BIRLIGI SAGLAYIN,
GOREVLERI BELIRLEYIN
Seans sonuna yaklasirken, nerede bulundugunuzun ozetini yapmali ve durumun bu oldugu konusunda fikir birligi
saglamalisiniz. Bundan sonra da odevlerin belirlenmesi gerekir.
COZUM GELISTIRME TEKNIKLERI
59.YOL: IZLEYICI KITLENIZIN GEREKSINIMLERINI ANLAYIN
Buyuk fikirler olusturabilmek icin, izleyici kitlenizi bilmeli, onlarin gereksinimlerini kavramali ve onlara hizmet vermeyi
hem istemeli hem de bunu yapabilecek konumda olmalisiniz. Onlarla ne zaman bir araya gelip konusacaginizi
bilmelisiniz. Ve bunu nasil yapacaginizi da bilmelisiniz.
Izleyici kitlenizi kavramak, yalnizca ustunuzde sizi elestirecek belli sayida bir grubun bulundugunu anlamak degildir.
Bunun otesine gecmelisiniz.
60.YOL: HEDEFLERINIZI KAVRAYIN
Hedef onermeniz ne kadar acik olursa, buna ulasmak icin o olcude iyi stratejiler gelistirebilirsiniz. Pek cok insan hedef ve
strateji kavramlarini karistirir.
Bir “hedef” basitce soylersek elde etmek istedigimiz seydir. “Strateji” ise hedefi elde etmek icin nasil bir plan kurmus
oldugunuz anlamina gelir.
61.YOL: SU ANDA NE DUSUNUYORLAR
Izleyici daha iyi kavramak icin kullanilacak yararli bir yontem de onlarin mevcut tutumlarini bulgulamaktir. Bunu su yolla
gerceklestirebilirsiniz:
Onlarla ise resmiyet karistirmadan konusarak
Onlar uzerine arastirma yaparak
Konuyla ilgili medya organlariyla konusmak
Rakip firmayla konusmak
Yargilara varmak
6/10
62.YOL: NE DUSUNMELERINI ISTIYORUZ
Beyin firtinasi seansinda herkese, izleyici kitlenin ne dusunecek olduguna inandiklarini sorun. Duvara asilmis “onlarin ne
dusunmesini istiyoruz” baslikli bir kagit suregiden seansa yardimci olacaktir
63.YOL:. .. . .ICIN NE YAPMAMIZ GEREK
Onceki iki yontemi biraraya getirirseniz, yanit gerektiren mantiksal bir sorun elde edersiniz: “Su anda ne dusunuyorlar?”
“Ne dusunmelerini istiyoruz?” “Onlarin bu sekilde dusunmeleri icin ne yapmaliyiz?”
Sorunun dile getirilisine dikkat edin. Soru, en genis olanaklara izin verecek olcude acik ucludur. Bu alistirma size sorunu
cozeceginiz stratejinin ne olacagini gosterecektir.
64.YOL: BU ASAMADA BIR STRATEJIYE GEREKSINIMINIZ VARDIR
Pek cok insan bir sorun duyar duymaz bunu cozmek icin ortaya fikirler atmaya baslar. Ama (ve) fikirler heryere
dagilabilir. Fikirleri ise yarar bir bicimde gelistirmek icin, belirlenmis bir soruna yonelik strateji gereksinimiz vardir. Bu
fikirlerin bazisi hic de kotu degildir. Ve eger stratejiniz varsa sorunla daha ilgili bir grup toparlayabilirsiniz.
65.YOL: DIKEY DUSUNUN
Dogru yolda ilerlediginizi duyumsuyorsaniz, dikey dusuncenin sakincasi yoktur. Burada bir sorun hakkinda sorulabilecek
ve dogru yonde cozum gelistirmeye yardimci olabilecek bazi sorular veriyoruz:
Sorundan kimler etkileniyor ( bir liste yapin )
Her bir etki turunu belirleyip farkliliklarini arastirin
Etkiyi en az uc farkli yoldan tanimlayin
Ne tur cozumler onerildigine bakin
66.YOL: BASARININ NEYE BENZEDIGINI TANIMLAYIN
Kendinize iliskin gelecege donuk projeksiyonlar yapabiliyorsaniz, basardiginizi varsayarak elde ettiginiz seyin
gorunusunu tanimlayan bir dizi onerme dusunebilirsiniz. Bundan dogrudan bir fikir uretemeyebilirsiniz, bir sure sonra da
uretebilirsiniz.
67.YOL: NE TUR OVGU SOZLERI SOYLENECEK
Burada amac kazananin sizin hakkinizda ve yapmis oldugunuz sey uzerine soyleyecegi bir dizi cumle duslemektir. Ideal
olani sizin icin bunu yapmasini musterinizden istemeniz. Musterinizden dinleyeceginiz sozler size tam anlamiyla dogruyu
gosterecek bazi gizli hedef ve kaygilari aciga cikarmanizda yardimci olabilir.
68.YOL: OZNITELIKLERIN LISTESINI YAPIN
Cozumler gelistirme surecinin bir parcasi olarak yararli bir teknik de aracin, sorunun ya da cozumun oz niteliklerinin
listesini yapip buradan cikan seyleri gormektir. Dusunebildiginiz oz nitelikler arttikca, bunlar daha yararli hale gelecektir.
69.YOL: BIR ONERMEDE BULUNUN
Istediginiz yere varma basarisini gostermenin yolu ne soylediginizle dogrudan ilgilidir. Insanlar ozellikle de ikna edici bir
gorusunuz varsa, soylediklerinizi kabul etme egilimindedirler.
Yeni bir fikri nasil basariyla uygulayabilirsiniz? Buna uygun bir onerme de bulunun. Ve tam da fikir olusturma
evresindeyken hersey hakkinda herseyi soyleyebilirsiniz. Buna izniniz var.
70.YOL: BIR COZUM URETIN
Cozum uretme isi onu hayata gecirmekle baslar. Cozum bir butun olusturmalidir ve bunu yalin bir gelistirme teknigi
gerektirir. Kusursuz olmali ve icinde yanitlari barindirabilmelidir. Her zaman kullandigim tekniklerden biri, uc basit
basliktan yararlanarak cozumun bir tanimini yapmaktir:
Nedir
Nasil isliyor
Ne yapiyor
71.YOL: COZUMDEN KAYNAKLANAN GEREKSINIMLERI BELIRLEYIN
Cozumu daha da gelistirebilmek icin, yaptiginiz tanimin sonucunda ortaya cikan gereksinimleri belirlemek iyi olacaktir.
Daha da gelistirmek icin her bir gereksinim in uzerinde calisilmasi gerekir.
72.YOL: BIR SOZLUK VE KAVRAMLAR DIZINI KULLANIN
Bir kitapta ikide bir sozluk tanimlari verildigini farketmis olsaniz gerek. Bu, bir noktayi acikliga kavusturmak ve hepimizin
ayni dalga boyunda bulundugumuzdan emin olabilmek icin cok yararli bir tekniktir.
73.YOL: SOZCUK CAGRISIMI
Sorunun tanimini ele alin ve icindeki anahtar sozcukleri belirleyin. Nitelikli insanlarin cok mu cok istedigi, ama esas
olarak artik paralarinin yetmedigi kaliteli ozel bir urunun (kisiye ozel ucak) satislarini nasil yukseltebiliriz?
Anahtar sozcukler sunlardir:
Satislari yukseltmek
7/10
Kalite
Ozel urun
Kisiye ozel ucak
Nitelikli insanlar
Cok istemek
Artik satin almaya para yetmemek
74.YOL: BIR SOZCUK CAGRISIM HALKASI YAPIN
Bir grupla birlikte sozcuk cagrisimi oynamanin ev bu arada enerji duzeyini yuksek tutmanin en iyi yollarindan biri bir
halka yapmaktir. Yonlendirici bir sozcuk secer ve odada olabildigince hizli dolasarak sirasi gelen kisiden son duydugu
sozcugun cagristirdigi bir baska sozcuk soylemesini ister. Bir sure sonra yeterince sozcugunuz oldugunda oyunu birakin
ve fikir uyaricilari yoluyla ortaya neler ciktigini gormek icin sozcukleri siralayin.
75.YOL: FIKIRLERI BIRBIRI USTUNE KOYUP BAGLAYIN
Eger bir grup ile birlikte calisiyorsaniz, iste size son derece yararli bir teknik. Yonlendirici gruptakilerden, onceden
uzerinde fikir birligine varilmis sorunun ozel bir yonune odaklanmanizi ister. Herkes bir parca kagit alir ev soz konusu
yone iliskin bir fikir yazar. Fikirlerin yazimi bittiginde kagitlar masanin uzerine konur. Sonra herkes bir kagit alir ve fikirler
uzerinde cesitli duzenleme ve degisiklik yapabilir.
76.YOL: SORUNU BIR INSAN RESMIYLE ILISKILENDIRIN
Bu, bir onermeyi cesitli bakis aciklarindan degerlendirmek icin kullanilabilecek hizli bir yontemdir. Ise onermeyi
belirtmekle baslayin. Yonlendirici cesitli kaynaklardan insan resimleri toplamis olmalidir. Yonlendirici herkese birer resim
dagitip resimdeki kisiler hakkinda birer oyku yazmalarini ve bu kisiler uzerinde calisilan onermeye nasil bir tepki
vereceklerini anlatmalari istenir.
77.YOL: AYKIRI VEYA KISKIRTICI OLUN VE NE ELDE ETTIGINIZI GORUN
Basmakalip tiplerden siyrilin. Resimler hakkinda oykuler yazarken olabildigince siradisi olmalidir.
78.YOL: PARALEL SORUNLARA / COZUMLERE / BENZERLIKLERE GOZ ATIN
Sorunuzu tanimlayin, ardindan herkesten benzer bir sorun ortaya atmalarini isteyin. “Bu sorun neye benziyor?, Baska
seylerle paralelligi ne ?” Bu isleme yaklasik 20 dakika ayirabilirsiniz. Ardindan bu cozumleri gercek sorununuzla iliskili
kilip kilmadigina bakin.
79.YOL: SORUNU BIR MECAZLA ANLATIN
Burada hedef sorunu bir mecaz araciligiyla anlatmaktir. Gruptakilerden bunu yapmalarini isteyin. Ardindan da bu
mecazlarin ne tur seyler dile getirdigini inceleyin.
80.YOL: BIR RESME BAKIP SORUNLA ILISKILENDIRIN
Bir dizi renkli ve gercekten guzel fotograf gostermek icin bir dia projektoru kullanin. Bunlardan biri olagan ustu bir doga
fotografi olabilir. Her resmi perdede en az bir dakika bekletin ve gruptakilerden resme bakarken sorun hakkinda
dusunmelerini isteyin.
81.YOL: CESITLI EYLEMLER BULUP SORUNA UYGULAYIN
Gruptakilerden 5 dakika icerisinde sorunun cozumune uygulanabilecek 20 tane eylem bulmalarini isteyin. Gruptakilerden
dile getirmelerini isteyeceginiz eylem turleri sunlar gibi olmalidir:
Buyut
Kucult
Rengini degistir...vs.
82.YOL: BIR SOZCUK BULUP SORUNLA ILISKILENDIRIN
Elinize bir sozluk alin ve rasgele bir sayfa acin. Bu yolla buldugunuz sozcugu yuksek sesle okuyun. Gruptaki herkesten
sozcugu sorunla iliskilendirip aklina gelenleri yazmasini isteyin. Bunu sikilana dek defalarca uygulayin.
83.YOL: RAKIBINIZIN YERINE GECIP KENDI ISNIZI BITIRECEK PLANLAR YAPIN
Kendinizi rakibin yerine koyarak soruna farkli bir perspektiften bakabilirsiniz. Ve bunun sonucu olarak ortaya pek cok
ilginc fikir cikabilir.
84.YOL: HICBIR SEY YAPMAZSANIZ NE OLUR
Bir dizi eylem planlarken elimizdeki seceneklerden biri de hicbir sey yapmamaktir. Sorununuzun isigi altinda bu
yaklasima bir goz atin. Gruptan eyleme gecmemenin ne tur sorunlar doguracagini yazmalarini isteyin.
85.YOL: DURUMU TERSINE CEVIRIN, ARDINDA COZUMU TERSINE CEVIRIN
Durumu elden geldigince tersine cevirerek tanimlayin. Ortada ne varsa tam tersini soyleyin. Sorunu yeniden tanimlayin.
Tersine cevrilmis sorundan ortaya cikan cozum yollarini gozden gecirin. Ardindan da bu yeni cozumu de tersine cevirin.
Ve size yeni fikirler verip vermedigine bakin.
8/10
86.YOL: SORUNU YENIDEN TANIMLAYIN
Uzun bir fikir uretme surecinin ardindan bir degisiklige hazir olsaniz gerek. Sorunu yeniden tanimlayin. Gruptan uc
dakika icinde uzerinde fikir birligine varmis oldugunuz sorunu yeniden tanimlamalarini isteyin. Ve ortaya cikan sonuclari
yeniden gozden gecirin.
87.YOL: TIKANIP KALDIGINIZDA ZIHINSEL BIR GEZINTIYE CIKIN
Ayni sorun uzerine uzun sure calisiyorsaniz, artik zihinsel bir gezintiye cikma zamani gelmis demektir. Durumun
dinamiklerini degistirin. Herkes yerini degistirebilir. Bir baskasini isleri kolaylastirmakla yukumlu kilabilirsiniz. Gruba
tumuyle yeni bir konu verin.
88.YOL: BIR RESIM VEYA AKIS SEMASI CIZIN
Grafiklerle dusunmek, duruma basit bir karalama araciligiyla bakarken kesfedemediginiz sorun alanlarini belirlemenize
yardimci olabilir. Gelismeyi goruntulerle veya tablodaki bir dizi basamak araciligiyla nasil betimleyebileceginiz uzerine
dusunun.
89.YOL: PARA GETIRECEK MI
Basini alip uc noktalara gitmek kolaydir ve yaratici bir cozum gelistirme seansinin buyuk bolumu boyunca yapmak
istedigimiz sey de budur. Para uzunca bir sure soz konusu olmamalidir. Ama bazi kati gerceklerle yuzyuze kalmanizi
gerektiren bir an geliverir. Iste o zaman bu sorunun yaniti ne olacaktir?
90.YOL: ENGELLERI FIRSATLARA DONUSTURUN
Cozume yaklasmissaniz, basarinin onunde duran engelleri belirleyin ve bunlari nasil birer firsata donusturebileceginizi
dusunun. Olasi musteri itirazlarini iceren bir liste hazirlayabilir ve bu yolla itirazin ustesinden gelebilecek bir onerme
uretebilirsiniz.
91.YOL: VARSAYIMLARI SORGULAYIN
Buyuk fikirler gelistirme programinizin degerlendirme bolumune yaklasirken, sorgulayici bir tutum takinmaya baslayin.
Projenizden hic mi hic etkilenmemis bir banka muduru veya bir sirket baskani olun. Ve munasebetsiz sorular sormaya
baslayin.
FIKIRLERI OLCMEK ICIN TEKNIKLER
92.YOL: FIKIRLERI GRUPLARA AYIRIP SIRAYA DIZIN
Duvarlariniz bir yigin karalamalarla dolup tasti, artik bundan bir anlam cikarmaya gerek duyuyorsunuz. Burada bir
“bilgisayar fikir duzenleme programi” ise yarayacaktir. Artik girisilecek is butun fikirleri ozel kategori altinda toplamak
olacaktir. Gruptan, bir kategori icindeki fikirleri bes dakika icinde bir siralama yapmalarini isteyebilirsiniz.
93.YOL: AVANTAJ VE DEZEVANTAJLARA GOZ ATIN
Hangi yone gideceginiz konusunda karara varmakta zorlaniyorsaniz, yardimci olacak iyi bir teknik avantaj ve
dezavantajlarin listesini cikartmaktir.
94.YOL: CIKARDIGINIZ SONUCU SATAN BIR REKLAM YAZIN
Sonucta bir reklam kullanacak olun ya da olmayin, dusuncenizin urununu satan bir reklam yazin. Bu, kavramlarinizi
berraklastirmaya yarayacaktir.
95.YOL: COZUMU BILDIREN GAZETE BASLIKLARI YAZIN
Degerlendirme tekniginizin bir parcasi olarak, gelistirdiginiz cozumun basinda ne sekilde yer alacagini gostermek
amaciyla gazetecilik becerilerinizi aciga cikarmaya bakin. Yalnizca ovgu dolu haberler yazmakla yetinmeyin. Bir dizi
elestirel yaklasim ornegi hazirlayin.
Bu teknigin bir uzantisi olarak, gazetecilerle soylesiyormus gibi yapmak bile ise yarayabilir.
96.YOL: BIR BASKA GZFT ANALIZI YAPIN
GZFT analizinin ise yarayacagi tek yer sorunun sinirlamalarini belirleme degildir. Bu teknik cozumunuzu degerlendirme
evresinde de size yardimci olacaktir. Herseyi bitirmeden once bu kez onerilen cozum uzerine bir GZFT testi yapin ve
bundan ne tur duzeltim onerileri ciktigini gorun
97.YOL: MODELLER YAPIP SONUCLARI ARASTIRIN
Fikrin tanimlanmasi ne kadar gercekci olursa, onu daha iyi sinama sansiniz da o olcude artar. Bu yuzden en iyisi
buldugunuz cozumun bir modelini yapmaktir; bunu gercek olculerde yapabilirseniz ideal olur. Yaptiginiz ne olursa olsun,
bir parca kagit uzerinde karaladiginiz kisa bir tanimin bile cozumunuzun isleyeceginden emin olmak konusunda size
yardimi dokunacaktir.
98.YOL: NICIN BASARISIZ OLABILIR? BASARISIZLIGA UGRAMA POTANSIYELINI GOZDEN GECIRIN
Basarmayi umdugunuz seyi alisilmadik olcude karamsar bir bakis acisindan ele alin ve en kotuyu dusunun. Kahrolasi
basarisizlik. Parlak cozumunuz nicin tepetakla gidecek? Olabilecek en kotu sey ne ? Buna ne sebep olacak?
99.YOL: ANA YARARLARI BELIRLEYIP SIRAYA KOYUN
9/10
Insanlar urunleri degil, yararlari satin alirlar. Ana yarar belli bir ozellige gore kurulmus onermenizin kabul edilmesinde en
belirleyici olan nedendir. Bir ozellige bakarak bir yarari nasil tanir ve ana yarara nasil ulasirsiniz? Bu is icin tavsiye edilen
yontem “yani” sorusunu sormaktir. Cozumunuzden bu yolla sectiginiz ana yararlari bir araya getirin ve bunlari bir onem
sirasina koyun.
100.YOL: BIR GERCEKLIK SINAMASI YAPIN
Buldugunuz cozumu aciklayacaginiz gune kadar tam bir gizlilik icinde calisarak duslere dalmak hos olabilir. Iyi de
cozumunuzu gercek dunyaya saldiginiz vakit kendi ayaklari uzerinde durabilecek mi bakalim? Gerceklik sinamasi
kesinlikle cok yararlidir. Elde edilecek sonucla oyle ya da boyle hic ilgisi bulunmayan bagimsiz kisilerle belli bir odak
grubu icinde konusmak cok yararli olacaktir. Sakin yalnizca kendi yargilariniza yaslanmayin.
101.YOL: ISINIZI BITIRDIGINIZDE SAKIN DURMAYIN
Cunku bir cozume ulasmis, bunu gelistirmek icin onay almis, gerekli finansmani saglamis, urunu ortaya cikarmis olmaniz
ve bunu piyasaya surmus olmaniz artik orada durmaniz anlamina gelmez. Sonucu gercek dunyada edinilen deneyimin
isigi altinda inceltip islemeyi surdurmelisiniz. Buyuk fikirler olusturmayi surdurun. Pazarin bir adim onunde gidin.
Kaynak Site: Ismail KIRBAS ile Web Sitesi Tasarimi http://www.kirbas.com
Belge Adresi: www.kirbas.com/index.php?id=284
10/10