Radyografi Cihaz Özellikleri ve Çalışma Yöntemleri

Transkript

MODÜL 13 RADYOGRAFİ CİHAZ ÖZELLİKLERİ VE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ EĞİTİMİN İÇERİĞİ 1.  ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ 2.  ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARI 3.  ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE RADYASYONDAN KORUNMA VE SORUMLULUKLAR 1.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ"
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİNİN AMACI Endüstriyel radyografinin amacı üre?m sonucunda ortaya çıkabilecek hata ve problemleri tespit etmek maliyet kayıplarını en aza indirmek ürün kalitesini arTrmakTr Uygulama girici ve nüfuz edici ışınlar x ve gama ışınları ile yapılır Radyografi tekniği tahribatsız muayene tekniği (NDT) olarak da bilinir, Teknik, malzemenin iç yapısına ilişkin görüntünün alınmasına dayanır Görüntü iki şekilde alınır, geçici olarak ekran üzerine ve kalıcı olarak film üzerine 3 1.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÖRÜNTÜNÜN OLUŞTURULMASI Film üzerinde görüntü oluşturulması, x-‐ışınlarının malzeme içinden geçerken soğurulması prensibine dayanır Ix = Io e -‐ µ x Ix = Io e -‐ µ(x-‐d) d
4 1.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE HEDEF Temel hedef, kalite teminini ve kalite kontrolünü sağlamakTr. Kalite . temini ile; malzemenin tasarım sacasından imalat sacasına kadar geçen süre içinde üre?len malın iyi mi -‐ kötü mü ? güvenilir mi -‐ güvenilmez mi? Kalite kontrolü ile; dayanıklı mı ? Sağlam mı ? cihazlar radyasyon kaynağına göre gruplandırılır 5 1.
KATEGORİLER 6 1.
KATEGORİLER Kategori I Dakika veya saat mertebesi gibi kısa süre içerisinde çok yakınında bulunan kişilerde ölüm veya sürekli hasara neden olan radyasyon kaynağı. Kategori 2 Kategori 1 de verilen süreden daha uzun süre çok yakınında bulunan kişilerde ölüm veya sürekli hasara neden olan radyasyon kaynağı. Kategori 3 Kategori 2 de verilen süreden daha uzun süre çok yakınında bulunan kişilerde sürekli hasara neden olan radyasyon kaynağı. Kategori 3 de verilen radyasyon kaynakları kesin olmamakla birlikte ölüme neden olabilir. Kategori 4 Kategori 3 de verilen süreden daha uzun süre çok yakınında bulunan kişilerde geçici hasara neden olan radyasyon kaynağı. Sürekli hasar gözlenmez. Kategori 5 Radyasyon kaynakları, kesin olmamakla birlikte, kişilerde küçük geçici hasara neden olabilir. 7 1.
RADYOGRAFİ CİHAZLARININ SINIFLANDIRILMASI KULLANILAN RADYASYON TÜRÜNE GÖRE RADYOGRAFİ CİHAZLARI 1. X-‐RADYOGRAFİ 2. GAMA RADYOGRAFİ 3. BETA RADYOGRAFİ 4. NÖTRON RADYOGRAFİ 5. VE BENZERİ KULLANIM ŞEKLİNE GÖRE RADYOGRAFİ CİHAZLARI SHUTTER TİPİ 1. 2. ROTASYON TİPİ 3. PROJEKSİYON TİPİ 4. CRAWLER TİPİ 5. SUALTI RADYOGRAFİSİ 6. HIZLANDIRICILAR (5 Mev ) TAŞINABİLİRLİKLERİNE RADYOGRAFİ CİHAZLARI 1.  P SINIFI (PORTATİF) 2.  M SINIFI (MOBİL) 3. F SINIFI (FIX-‐ SABİT) 8 1.
RADYOGRAFİ CİHAZLARININ SINIFLANDIRILMASI 9 1.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZ TİPLERİ Endüstriyel radyografi cihazları X-‐ışını radyografi cihazlar Gamagrafi cihazları Açısal demet ipli Panoramik demet ipli Projektör ipi 3. Sınıf Boru içi (Crawler) Genel kullanım Nötron, proton,elektron radyografi cihazları 1. Sınıf Projektör (2. sınıf) Kapaklı Dönmeli Su alm ipi 10 1.
RADYOAKTİF MADDENİN GÜVENLİ TAŞINMASI En önemlileri; x-‐ışını radyografi cihazları ve gama ışını radyografi cihazları olup çalışma alanları; gama radyografi kapalı alan endüstriyel radyografi uygulamaları açık alan X-‐ ray radyografi 11 2
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARI"
X-‐IŞINI RADYOGRAFİ CİHAZLARI • 
kV, kalite faktörü (gerilim veya girişkenliği) • 
mA, kan?te faktörü (akım veya elektron sayısı ) • 
ince ve az yoğun malzemelerin radyografi çekimlerinde kullanılır (0-‐300 kV) 12 2.
X-‐IŞINI RADYOGRAFİ CİHAZLARI X-‐ışını radyografi cihazları genellikle, hata ve aşınma türü problemleri tespit etmek amacıyla kullanılır kulanım yerleri; •  kaynak yerlerinde •  kaynak dikişlerinde •  basınçlı kazanlarda •  döküm malzemelerinde •  araç las?k ve jantlarında •  uçak kanatlarında •  gemi gövdelerinde •  elektrik santralı parçalarında 13 2.
GAMAGRAFİ CİHAZLARI •  Yoğun ve kalın malzemelerin çekimlerinde kullanır •  Kaynak seçimi malzeme yoğunluğu ve kalınlığına bağlıdır •  En çok kullanılan kaynaklar Ir-‐192, Se-‐75, Co-‐60 ve Cs-‐137 (kIlavuz kaynak) •  Kapalı bir zırh içinde muhafaza edilirler •  Çekimler, sistem kapağı açılarak veya kaynak zırhtan dışarı çıkarTlarak yapılır •  Çalışma esnasında kaynağın zırh içine geri girmemesi veya kapsülün hasar görmesi durumunda kaza riski ortaya çıkabilir 14 2.
KAPALI TİP CİHAZLAR (DÖNMELİ VE KAPAKLI) Çalışma Pozisyonu Güvenli Pozisyon Dönemeli Tip Kapaklı Tip 1.  Zırh 2.  Kaynak 15 2.
PROJEKSİYON TİPİ CİHAZLAR kalite faktörü ; enerji (MeV) kanite faktörü ; akivite (Ci, Bq) 16 2.
BORU TİPİ CİHAZLAR Crawler ipi •  cihazlarda otoma?k uyarı sistemi olmalı •  uyarı sinyali gürültülü çalışma ortamlarında borunun içinden duyulabilecek şiddepe olmalıdır. •  crawler ışınlama konumunda olmadığı zaman, boru dışındaki doz hızı 100 μSv/
h değerinden fazla olmamalıdır. 17 2.
BORU TİPİ CİHAZLAR Sualm ipi •  tüneller ve deniz platormlarında kulanılırlar •  kolimatör kullanılması zorunludur •  yeterli güvenlik sağlandıktan sonra çekime başlanmalı 18 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARINDA RADYASYONDAN KORUNMA VE SORUMLULUKLAR"
X-‐IŞINI CİHAZI KULLANIM TEKNİK ŞARTLAR •  IEC veya TS uyumlu olmalı •  Açık alan radyografilerinde 300 kV’e kadar kumanda ünitesi ile tüP arasındaki kablo uzunluğu en az 20 m olmalı, daha yüksek potansiyellerde ise daha uzun olmalı •  Cihaz çalışTrma anahtarı, cihaz kapalı durumda iken çıkarılabilir, x-‐ışını üre?lirken veya üretmeye hazırken çıkarılamaz mekanizmaya sahip olmalı •  Kumanda ünitesi üzerinde , kapalı, hazır, x-‐ışını üre?liyor olduğunu gösterir kırmızı, sarı, yeşil ışıklı uyarı lambaları olmalı •  Işınlama süresini gösterir saat olmalı •  Kumanda masası üzerinde kV ve mA göstergeleri olmalı 19 3.
X-‐IŞINI CİHAZI KULLANIM TEKNİK ŞARTLAR •  Tüpün 1 m uzağında sızınT radyasyonu şidde? 10 mR/saat‘I geçmemeli •  Çalışma esnasında ?treşim, kayma, eğilme, düşme çarpma gibi istenmeyen durumlara karşı tüpün güvenliğini sağlayacak sabitleyici olmalı •  Açısal demet ?pi cihazların demet sınırlayıcı koni ve diyafram gibi kolimatörleri olmalı •  Doz hızını azaltmak ve görüntü kalitesini arTrmak için cihazın el kitabında önerilen uygun kalınlıklarda filtreler olmalı •  Panoramik ışınlama yapabilen tüpler üzerinde “panoramik x-‐ışını cihaz” yazılı ibare olmalı 20 3.
PROJEKTÖR TİPİ GAMAGRAFİ CİHAZLARI TEKNİK ŞARTLAR •  Kaynak tutucu ile kumanda kablosu kendiliğinden ayrılamaz mekanizmaya sahip olmalı •  Kaynak zırh içine çekildiğinde sistemin güvenliğini otoma?k sağlayan mekanizma olmalı •  Cihazın kılavuz ve kumanda kablo bağlanTları ile kilit sistemi , taşıma ve depolama esnasında her türlü dış etkenlere karşı korumalı olmalı •  Kılavuz kablosunun diğer ucunda kaynağın dışarı çıkmasını engelleyecek durdurucu olmalı •  Cihaz kilit sistemi kaynağın giriş çıkışı esnasında güvenliği sağlayacak mekanizmaya sahip olmalı •  Cihaz, kılavuz ve kumanda kablosu bağlı olmadan kaynağın dışarı çıkışını engelleyecek mekanizmaya sahip olmalı 21 3.
KABLO BAĞLANTILARI 22 3.
LİSANS SAHİBİNİN SORUMLULUKLARI •  Mesleki ışınlanmaları minimumda tutmak •  Uygun ve yeterli teçhizat, donanım ile radyasyon korunmasını sağlamak •  Uygun korunma aletleri ve izleme cihazlarını temin etmek ve düzenli kullanılmalarını sağlamak •  Çalışanlara belirli aralıklarla eği?mini sağlamak 26 3.
RKS’NİN SORUMLULUKLARI •  Çalışanların radyasyon güvenliğini sağlamak •  En uygun ölçüm cihazı temin ezrmek •  Cihazların kalibrasyonlarını yapTrmak •  Radyasyondan korunması ile ilgili ölçüm programlarını hazırlamak ve çalışanlara uygulama yapTrmak •  Radyasyon kaynaklarının emniye? ve radyasyon güvenliğine ilişkin standart ve mevzuaTn uygulanması için lisans sahibi ile birlikte yerel talimatları hazırlamak •  Çalışanları mevzuat ve planlar doğrultusunda bilgilendirmek •  Tehlike veya kaza durumu için "Tehlike Durum Planı"nı hazırlamak •  Tehlike durumları için tatbikatlar ve uygulamalar yapmak •  Çalışma alanlarında kolayca görülecek yerlere ikaz e?ketleri, çalışma talimatları ve kaza durumu müdahale planını asmak, 27 3.
RKS’NİN SORUMLULUKLARI •  Çalışma alanlarında radyasyon güvenliği kriterlerinin uygulanmasını sağlamak •  Radyasyon kaynaklarının emniye?ni ve güvenliğini sağlamak, •  SızınT tes?ni, depolanmasını ve takibini yapmak •  Radyoak?f aTkların yöne?mi için gerekli işlemleri yürütmek, •  Radyoak?f kaynakların bekle?ldiği kalıcı ve geçici depoların emniye?ni sağlamak •  Radyasyon görevlileri ve ziyaretçiler için radyasyon güvenliği ile ilgili önlemler almak •  Radyasyon görevlilerinin radyasyondan korunma konusunda eği?minde görev almak •  Yönetmeliğin 69. maddesinde belir?len kayıtları tutmak. 28 3.
ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI •  Radyasyondan korunma için her türlü kurala uymak •  Radyasyon ölçüm cihazlarını doğru kullanmak •  Lisans sahibi ve radyasyondan korunma sorumlusu ile koordineli olmak 29 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE RADYASYONDAN KORUNMA doz hızı cinsinden, 0.5 μSv/saat X-‐ışını cihazları sadece yüksek voltaj uygulanması durumunda radyasyon yayarlar Gamagrafi cihazları sürekli radyasyon yayarlar Açık alan çekimlerinde her iki cihaz için güvenlik şeridi için doz sınırı, hapalık doz cinsinden, 0.02 mSv (halk dozu) 0.4 mSv (radyasyon işçisi) 0.5 μSv/saat (halk dozu) 10 μSv/saat (radyasyon işçisi) 30 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE RADYASYONDAN KORUNMA Radyasyon güvenliği açısında çalışma esnasında bulundurulması gerekli araç ve malzemeler 0.5 μSv/saat Ø  ölçüm cihazı/cihazları Ø  dözimetre Ø  e?ketler Ø  çevirme ipleri Ø  ikaz lambaları Ø  kolimatörler Ø  koruyucu engeller Cihazın taşınmasında veya çalışma alanı içinde bir yere nakil edilmesinde taşıma kurallarına uymalı ve tekerlekli araç kullanılmalı 31 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE RADYASYONDAN KORUNMA Gamagrafi cihazlarına kaynak yüklenmesi esnasında radyasyona maruz kalma riski fazla olduğu için kaynak yüklemesi ve transferi mutlaka TAEK tara|ndan yetkilendirilmiş kişi veya kuruluşlar tara|ndan yapılmalıdır. 32 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Radyografi çalışmaları, radyasyondan korunma konusunda eğiilmiş kişiler tara|ndan yapılmalı; 33 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çalışan personel belirli periyotlarla mbbi kontrolden geçirilmeli; 34 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çalışma esnasında MUTLAKA radyasyon ölçüm cihazı bulundurulmalı 35 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Hem TAEK onaylı Kişisel dozimetre (Film, TLD, OSL) hem de elektronik dozimetre MUTLAKA kullanmalıdır. 36 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Doz kayıtları tutulmalı ve tüm vücut dozları yılık doz sınırını aşmamalı efek?f doz 20mSv/yıl beş yılın ortalaması efek?f doz 50mSv/yıl herhangi bir yıl efek?f doz 6mSv/yıl 18 yaşından küçükler eşdeğer doz 150mSv/yıl gözler eşdeğer doz 500mSv/yıl el, ayak ve deri 37 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ RKS, personele gerekli radyasyon güvenliği eği?mini vermiş olmalı ve her çalışma öncesinde dikkatli olması konusunda mutlaka uyarmalıdır 38 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Cihazların kullanılabilme durumları sık sık kontrol edilmeli; -‐  çalışma sırasında kullanılacak aletlerden ortaya çıkabilecek problemleri bilmelidir, -‐ kaynak hakkında yeterli bilgiye sahibi olunmalı kaynak kılavuz uç kablosu Kumanda ünitesi Güvenlik malzemeleri kolimatör mastar Zamanlayıcı 39 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çalışma öncesi hazırlıklar; •  Ölçme ale?ni kontrol et çalışTğından emin ol •  Cihaz kilit sistemini kontrol et •  Depo ile ilgili envanteri doldurulduğundan emin ol •  Cihazın depo dışında olduğunu kayıt de~erine işaretle •  Cihazı taşıyıcı aracı e?ketle •  Taşıma güvenliğini sağla •  Radyoak?f madde taşıma kurallarına uy 40 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çalışma esnasında hazır bulundurulması gerekli malzemeler; •  radyasyon kaynağı •  kılavuz kablosu, sürgü ve kontrol kabloları •  demet sınırlayıcılar, •  koruyucu engeller •  uyarı işaretleri ve sinyaller •  radyasyon ölçme ale?, •  dozimetreler •  acil durum müdahale alet ve malzemeler 41 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Cihaz bakımı belirli aralıklarla mutlaka yapılmalı ve kayıtları tutulmalı; 42 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çekim öncesi hazırlıklar ; •  Uygun bir çalışma planı hazırlamak •  Kaynak ak?vitesini belirlemek •  Işınlama süresini hesaplamak •  Çalışma alanında zırhlanacak yerleri tespit etmek •  Kontrollü alan ve halk için müsaade edilen sınırları tespit etmek •  Çalışma alanına giriş çıkışları kontrol etmek •  Cihaz kilit sistemini kontrol etmek •  Kaynağın zırh içine dönüp dönemeyeceğini kontrol etmek •  Ölçme ale?ni kontrol etmek 43 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ •  Çalışmaları en uygun yer ve zamanda yapmak •  Çalışma için gerekli izni ve diğer belgeleri tedarik etmek •  Kullanılacak cihazları önceden çalışma alanına ge?rmek •  Korunma engellerini yerlerine koymak 44 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ •  uyarı işaretlerini ve levhaları hazırlamak •  çalışma alanın insansız alan olmasının kontrol etmek •  kılavuz kabloyu bağlamak •  kontrol kablosu kontrol etmek •  kilit sistemini kontrol etmek •  sürgü kablosu pig-‐tail bağlamak •  bağlanTnın güvenli yapıldığı kontrol etmek •  kumanda ünitesini engel arkasına yerleş?rmek •  kolimatörü uç kabloya bağlamak •  kaynağın ışınlama pozisyonunu belirlemek •  uyarı lambası ve işaret levhalarını yerleş?rmek •  test ışınlaması yapmak 45 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çekim esnasında yapılması gerekenler; •  Demet sınırlayıcısı (kolimatör) kullanılmalı •  Radyasyon deme?, insansız alanlara yönlendirilmeli •  Çekim esnasında koruyucu engellerin arkasına saklanmalı •  Dişli sistem kolu devir sayısını (giriş-‐çıkış sayısı) takip edilmeli •  Bu işlem için odyometre (zaman göstergesi) kullanılmalı •  Çekim yaparken kontrollü alandan uzaklaşılmalı •  Koruyucu engel civarında radyasyon doz şidde? müsaade edilen dozu geçmemeli 46 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ •  her çekim bi?minde kaynağın radyografi cihazı içine geri çekildiğinden emin olunmalı •  her ışınlamadan sonra kolimatörden radyografi cihazına kadar, olan kısım ölçüm ale? ile taranmalı •  filmlere çekim yerlerine ait belirleyici işaretler takılmalı •  çekim alanına veya tehlike sahasına dışarıdan birinin girmesi gibi beklenmedik bir durumda kaynak hızlı bir şekilde cihaz içine geri çekilmeli 47 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Kaza durumu •  Kaynak, radyografi cihazı içine geri gelmemiş ise, engelin arkasında uzak bir yerde beklemeli •  Doz hızı ölçülmeli •  Engelin arkasında uzak bir yerde geç ve doz şiddetleri ölçülmeli •  Çevre güvenliği sağlanır. •  Gerekiyorsa engelin yeri değiş?rilmeli veya yeni engeller yerleş?rilir. •  Tehlike Durumu Planı uygulamaya konulmalı •  Kol çevrilmiyorsa, kontrol kablosunu el ile geri çekmek için dişli kutusunun sökülmesi gerekebilir 48 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ •  Pigtail (kaynak tutucu) sürgü kablosundan ayrılmış veya kaynak kılavuz tüp içinde sıkışmış ise öncelikle kaynağın güvenlik alTna alınması gerekir •  Böyle bir durumda kablo döndürülerek kaynağı itmek sure?yle demet sınırlayıcı içine geri çekilir •  Kılavuz kablosunun radyografi cihazına yakın olan bölgesine ilave bir zırhlama yapılarak kontrol kablosunun bağlanT yeri çekilebilir, •  Böylece kılavuz kablosunun kaynak bulunduran bölgesi de zırhın alTna çekilmiş olacak ve ölçülen doz şidde? azalacakTr •  Kaynak üzerine daha fazla zırhlama yapılması, radyografi cihazından kılavuz kablosu bağlanTsından ayrılmasını sağlayacakTr 49 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİDE GÜVENLİ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Çekim sonrası yapılması gerekenler; •  Kolimatörden radyografi cihazına kadar radyasyon ölçümü alınır •  Cihazı bağlanTları sökülür •  Kontrol kablosu büyük halkalar halinde sarılır •  Pigtail (Kaynak tutucu) radyografi cihazı içine kilitlenir ve kontrol kablosunun pigtail ile olan bağlanTsı sökülür ve pigtail kapağı kapaTlır. •  Projektör kılavuz kablosu bağlanTsı ayrılır ve kaynak çıkış tapası yerine kapaTlır •  Kaynak, projektör içerisinde kilitli konumuna ge?rilir. 50 3.
İZLEME (MONITORING) İzleme, radyoak?f madde, radyasyon kaynağı veya radyasyon yayan cihazlarla yapılan çalışmalar esnasında radyasyonların vereceği hasarları veya zararları en aza indirmek için, çalışanların ve çalışma alanlarının radyasyon güvenliğini sağlamak amacıyla radyasyon korunması görevlileri tara|ndan belli periyotlarla izlenmesi demek?r. İzleme iki şekilde yapılır, •  Alan Monitoring •  Personnel Monitoring 51 3.
ALAN İZLEME Çalışma alanlarının periyodik olarak kontrol edilerek izlenmesi demekir Nasıl? §  Kulanılacak aletlerle §  Kontrollü alanların radyasyon ölçümleriyle §  Her çekimden sonra tekrar ölçüm yapılarak §  Dokümantasyon toplanarak §  Kontroller periyodik olarak yapılarak 52 3.
ALAN İZLEMESİ -‐ İŞBAŞI 53 3.
PERSONEL İZLEMESİ Çalışma süresince maruz kalınan ışınlamaları veya alınan radyasyon dozunu ve muhtemel kontminasyonu, kullanılan alet, cihaz ve dozimetrelerle tespit etmek ve izlemek?r. 54 3.
PERSONEL İZLEME İÇİN KULLANILAN CİHAZLAR §  Radyografik çalışmalar çok sıkı takip edilmelidir §  TLD/Film/OSL dozimetreler bulundurulmalı §  Elektronik dozimetre kullanılmalı §  Dokümantasyon §  Acil durum eylem planı 55 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARININ TAŞINMASI Taşımadan önce mutlaka taşıma formu doldurularak TAEK’e faks ile gönderilmelidir Taşımada özel araçlar kullanılmalıdır Kesinlikle toplu taşıma araçları kullanılmamalıdır. Radyoak?f kaynaklı cihazların (Ir-‐192, Se-‐75, Cs-‐137 ,vb) depodan araca, araçtan çalışma yerlerine taşınmalarında arazi ve çalışma alanlarının uygun olması durumunda tekerlekli araç veya arabası kullanılmalıdır Gamagrafi cihazlarının çekim yerlerine taşınmasında bütün cihaz bağlanTları sökülmeli, kaynağın güvenli konumda olduğunun radyasyon ölçüm cihazı ile kontrolü yapılmalıdır. 56 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARININ TAŞINMASI Ø  E"ketleme; Şartlar
Sınıf
Taşıma indisi (TI)
Yüzeyin herhangi bir noktasında en
yüksek radyasyon seviyesi
0
≤ 0.005 mSv/h
1 dahil 0-1
0.005 mSv/h-0.5 mSv/h
II - SARI
10 dahil 1-10
0.5 mSv/h-2 mSv/h
III - SARI
> 10
2 mSv/h-10 mSv/h
III - SARI ve
Özel Koşullu
I - BEYAZ
57 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARININ TAŞINMASI Ø  E"ketleme; 58 3.
ENDÜSTRİYEL RADYOGRAFİ CİHAZLARININ DEPOLANMASI •  Depoya yerleş?rmeden önce radyografi cihazı temizlenir •  Güvenli olarak depoya konulduğu kayıt de~erine yazılır. •  Gamagrafi cihazları fiziksel güvenliğin sağlandığı bir yer olması gerekmektedir •  Depo sadece bu amaçla kullanılmalı •  Depo anahtarı radyasyon sorumlusunda bulunmalı •  Yerleşim alanı (apartman, ofis vb) olan yerler bu amaçla kullanılmamalı •  Fakirleş?rilmiş Uranyum malzemesinden yapılmış olan kolimatörler de cihaz ile birlikte depoda bulundurulmalıdır. •  Gamagrafi cihazlarının şan?yede beton kuyu içinde depolanması sırasında yağmur vb gibi olaylar göz önüne alınarak; kapak, zeminin üzerinde olmalı, kuyunun bulunduğu alan tel örgü ile çevrilerek üzerine radyasyon uyarı işaretleri takılmalı ve tel örgü kapısı anahtar ile kilitli tutulmalıdır. 59 3.
KAPALI ALANLARDA RADYASYON GÜVENLİĞİ AÇISINDAN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR •  Laboratuar çevresi radyasyon ölçümleri düzenli olarak yapılmalı, (yapılacak radyasyon kontrolları ile güvenliğin sağlanıp sağlanmadığı tespit edilir) •  Radyasyon ölçüm cihazları ve alan monitörleri bulundurulmalı •  Çalışanlar, alarm dozimetresi ve TLD dozimetresi kullanmalı •  Çalışma öncesi ve sonrası doz kayıtları tutulmalı •  Laboratuar giriş kapısı üzerinde sesli ve ışıklı sistem bulundurulmalı •  Ölçüm cihazların kalibrasyonları düzenli olarak yapılmalı •  Kapalı çekim odası girişi labirent koridor şeklinde olması tercih edilmelidir. mümkün olmadığı durumlarda giriş kapısının duvarlar ile aynı korumayı sağlayacak kalınlıkta ve sızdırma yapmayacak şekilde uygun malzeme (kurşun v.b) ile kaplanmış olmalıdır •  Laboratuar sürekli havalandırılmalı 60 3.
KAPALI ALANLARDA RADYASYON GÜVENLİĞİ AÇISINDAN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR •  Kapalı alanın bir tane giriş kapısı bulunmalıdır. Giriş kapısı üzerinde ve kapalı çekim odası içerisinde, cihazların radyasyon ürezği zamanlarda sesli ve ışıklı uyarı veren sistemler takılmalıdır •  Giriş kapısı üzerinde cihaz ile bağlanTlı olarak, kapının tam kapanmadığı durumlarda cihazların radyasyon üretmesini engelleyecek veya cihazlar çalışırken kapı açıldığında radyasyon üre?mi otoma?k olarak durdurabilecek özellikte ve yedekli, mekanik veya elektronik devre kesiciler (interlock) bulunmalıdır. 61 3.
KAPALI ALANLARDA RADYASYON GÜVENLİĞİ AÇISINDAN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR •  Kumanda ünitesi kapalı çekim odası dışında olmalıdır. Kapalı alan girişinde sabit ve taşınabilir radyasyon ölçüm cihazları ile kapalı alanda çalışma yöntemlerinin yazılı olduğu talimat bulunmalıdır. •  Kapalı radyografi odası içerisinde cihazların radyasyon üre?mini istendiği zamanlarda kumanda •  ünitesinden bağımsız olarak durdurabilecek özellikte acil durdurma düğmesi/
kablosu bulunmalıdır. •  Montaj sahaları veya inşa halindeki alanlarda yapılan çalışmalarda, çalışma alanının alt ve üst katlarında yeterli koruma önlemleri sağlanmalıdır. •  Kapalı alan girişinde radyasyon sembolü ile radyasyon alanı uyarı işaret ve levhaları bulunmalıdır. •  Kabinet radyografi çalışmalarında kullanılan kabinlerin özellikleri de kapalı alan için verilenlerle uyumlu olmalıdır 62

Radyografi Cihaz Özellikleri ve Çalışma Yöntemleri

Transkript

Benzer belgeler

SAW (YÜZEYSEL AKUSTİK DALGA) SAAT OSİLATÖRÜ

makina haziran kapak sonn.indd

Presentation File

Tanıtım Broşür 1 - Prosys Koruyucu Sistemler

XR 6000, Yeni Nesil Siluet

ENVİ-CLEAN Sistemi - Cevremuhendisligi.org

PowerPoint Sunusu