Gazlar

GENEL KİMYA
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
GAZLAR
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Gazlar
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Sıvı Basıncı
 Bir gazın basıncı, sıvı basıncıyla kıyaslanarak dolaylı yoldan ölçülür.
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Barometre Basıncı
Evangelista Toricelli
(1608-1647)
Bu düzeneğe barometre denir.
Bir barometredeki civa yüksekliğine barometre basıncı (mmHg) denir.
kg.m-1.s-2 = N
N/m2 = Pa
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
Basınç Birimleri
Atmosfer
Atm
Milimetre civa (mmHg)
mmHg
Torr
Torr
= 760 Torr
Paskal
Pa
= 101325 Pa
Kilopaskal
kPa
= 101,325 kPa
Bar
Bar
= 1,01325 bar
Milibar
mbar
= 1013,25 mbar
1 atm ≈760 mmHg
* 76,0 cm (760 mm) yükseklikte civa sütununun basıncına eşdeğer basıncı
oluşturabilecek su sütununun yüksekliği ne olur?
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Manometreler
Pgaz= Pbar
a) Gaz basıncı barometre
basıncına eşittir.
Pgaz= Pbar +∆P
(∆P= g x h x d >0)
b) Gaz basıncı barometre
basıncından büyüktür.
Pgaz= Pbar +∆P
(∆P= -g x h x d <0)
Pbar= Pgaz +∆P
c) Gaz basıncı barometre
basıncından küçüktür.
* Şekillerdeki barometre basıncı 748,2 mmHg (d=13,6 g/cm3 ) ve civa seviye
farkı 8,6 mm olduğuna göre Pgaz =?
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
*
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Gaz Yasaları
• Boyle Yasası
Sabit sıcaklıkta, sabit miktardaki bir gazın hacmi, basıncı
ile ters orantılıdır.
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
Robert Boyle
(1627-1691)
* 35,8 litrelik Ar(g) ile dolu bir silindir, içi boşaltılmış 1857 litrelik bir tanka
bağlanıyor. Sıcaklık sabit tutulduğunda son basınç 721 mmHg ise, ilk silindirdeki
gazın basıncı atm cinsinden nedir?
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Charles Yasası
Sabit basınçtaki, belirli miktar bir gazın hacmi, Kelvin sıcaklığı
ile doğru orantılıdır.
-273,15⁰C = 0 K
Jacques Charles
(1746-1823)
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Sıcaklığı 24⁰C de oda sıcaklığında sabit tutulan bir balon hava ile 3,5 L ye şişiriliyor.
Daha sonra bir kış günü Erzurum’da dışarı çıkarılıyor. Dışarıdaki sıcaklık -30 ⁰C
olduğuna göre dışarıda balonun hacmi ne olur? (P= sabit)
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Standart (Normal) Basınç ve Sıcaklık
Standart Sıcaklık ve Basınç (STP):
0 ⁰C = 273,15 K ve 1 bar = 105 Pa
• Avogadro Yasası
Sabit sıcaklık ve basınçta, bir gazın hacmi miktarı ile doğru orantılıdır.
1 mol gaz = 22,414 L (0 ⁰C, 1 atm de) = 22,711 L (STP de)
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Gaz Yasalarının Birleştirilmesi
1) İdeal Gaz Denklemi
R: gaz sabiti
İdeal gaz denklemine uyan bir gaza ideal gaz veya mükemmel gaz denir.
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• R’nin Yaygın Kullanılan Değerleri
Sayısal Değeri
Birimi
0,082057
atm L mol-1 K-1
0,083145
bar L mol-1 K-1
8,3145
kPa L mol-1 K-1
8,3145
Pa m3 mol-1 K-1
8,3145
J mol-1 K-1
*
*
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
2) Genel Gaz Denklemi
• İdeal Gaz Denkleminin Uygulamaları
Mol Kütlesi Tayini
*
Gaz Yoğunlukları
*
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Kimyasal Tepkimelerde Gazlar
*
Birleşen Hacimler Yasası
Gazların aynı sıcaklık ve basınçta mol ilişkileri yerine hacim ilişkilerinin
kullanılmasıdır.
*
• Gaz Karışımları
İdeal gaz denklemi gaz karışımlarında da kullanılır. Mol sayısı gaz
karışımlarının toplam mol sayısı olarak kullanılır.
*
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Dalton’un Kısmi Basınçlar Yasası
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
*
• Gazların Kinetik-Molekül Kuramı
Gaz molekülleri sürekli hareket ederler, birbirleriyle ve kabın çeperleri ile
çarpışırlar.
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• Molekül Hızlarının Dağılımı
• Graham Yasası
Efüzyon, gaz moleküllerinin bulundukları kaptaki küçük bir delikten kaçmasıdır.
Difüzyon (yayılma), rastgele molekül hareketi sonucu moleküllerin göç
etmesidir.
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
• İdeal Olmayan (Gerçek) Gazlar
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM