Bu eserin tam metnini indirmek için tıklayın

Transkript

International Journal of Languages’ Education and Teaching
ISSN: 2198 – 4999, Mannheim– GERMANY
UDES 2015 p. 2195-2217
THE STATUS OF LOCAL DIALECTS IN TEACHING ARABIC AS A FOREIGN LANGUAGE IN
TURKEY
TÜRKİYE'DE YABANCI DİL OLARAK ARAPÇA ÖĞRETİMİNDE LEHÇENİN YERİ 1
Osman Düzgün 2
ABSTRACT
Although there are different forms of classification, in general, Arabic is classified in five main groups. These are in order Ancient
Arabic, Classical Arabic, Medieval Arabic, Modern Arabic and local dialects which are constantly evolving alongside with the
standard language, especially in the last two stages.
In the Arabic-speaking regions, the 23 Arab countries, 10 African countries, the non-Arab countries such as Niger and Chad are
also included. In this wide geographical area, it is inevitable to be different characteristics in the terms of standard language. This
environment has formed a variety of fields of Arabic. Each language has generated the colloquial languages which of the masses
of public communicate easier and faster with each other with them depending on a number factors. The diversity of language
fields and having difficulty in speaking the literary language due to be more regular and more complexity of standard Arabic for
masses of public and similar reasons have led to the emergence of Arabic dialects.
In this paper, dialects courses of the students who study Standard (fasih) Arabic in Turkey will be discussed. It will be given
information about the textbooks and audiovisual additional resources which are studied in the courses. In this paper will also be
given the views of the students about studying Syrian and Egyptian dialects.
Key Words: Standart Arabic, Arabic Dialects, Dialectology, Education of the Dialect
ÖZET
Arapça, farklı sınıflandırma şekilleri olmakla birlikte genel olarak beş temel grupta değerlendirilmektedir. Bunlar sırasıyla Eski
Arapça, Klasik Arapça, Orta Arapça, Modern Arapça ve özellikle son iki aşamada standart dilin yanında sürekli gelişen yerel
lehçelerdir.
Arapçanın konuşulma alanları içerisinde, 23 Arap ülkesi, 10 Afrika ülkesi, Nijer ve Çad gibi Arap olmayan ülkeler de yer
almaktadır. Bu geniş coğrafyada standart dile göre farklı hususiyetlerin olması kaçınılmazdır. Bu ortam, Arapçanın çeşitli dil
sahalarını oluşturmuştur. Her dil, birtakım faktörlere bağlı olarak geniş halk kitlelerinin daha kolay ve hızlı anlaşabildikleri halk
dillerini doğurmaktadır. Dil sahalarının çeşitliliği, edebî dilin daha kurallı ve karmaşık olması nedeniyle halk kitlelerinin fasih dili
konuşurken zorlanmaları vb. hususlar Arapçanın lehçelerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Bu tebliğde, Türkiye'de fasih Arapça öğrenimi gören öğrencilerin lehçe dersleri ele alınacaktır. Bu derslerde okutulan ders
kitapları ve görsel-işitsel ek kaynaklar hakkında bilgi verilecektir. Tebliğde ayrıca, özellikle Suriye ve Mısır lehçelerinin
öğretimine ilişkin öğrencilerin görüşlerine de yer verilecektir.
Anahtar Kelimeler: Fasih Arapça, Arapçanın Lehçeleri, Lehçebilim, Lehçe Eğitimi
Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen “1.Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi
Sempozyumu’nda” sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
2 Yrd. Doç. Dr., Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, Arap Dili ve Edebiyatı Anabilim
Dalı, e-posta: [email protected].
1
2196
Osman DÜZGÜN
1. GİRİŞ
Dilbilim, dili statik bir olgu ve toplumun bütün fertlerinin zihinlerinde kayıtlı sesli simgesel
bir sistem olarak değerlendirmektedir3. Lehçe (dialect) kavramı ise; “Kişinin toplumsal
konumuna göre esnek biçimde kullandığı dinamik bir yapıdır.”4. Lehçe, bir dilin değişik
ülkelerde ve bölgelerde, yine aynı dil birliğinden kimselerce konuşulan biçimidir. Ağız
(parler, mundart) ise, aynı lehçe içinde daha küçük yerleşim bölgelerine özgü olan ve daha
küçük ayrımlara dayanan konuşma biçimidir5.
Lehçe farklılıklarında coğrafya, iklim ve fiziki etkenlerin yanı sıra siyasi unsurlar, göç, savaş
gibi toplumsal olaylar da etkili olabilmektedir. Arapların bulundukları, geniş coğrafya ve
kalabalık nüfusa sahip dil havzasında standart dile göre farklı hususiyetlerin olması
kaçınılmazdır. Bu geniş coğrafyada Arapçanın çeşitli dil sahaları oluşmuştur. Dil sahalarının
çeşitliliği, edebî dilin daha kurallı ve zor olması nedeniyle halk kitlelerinin bu dil karşısında
aciz kalmaları gibi hususlar Arapçanın ağız ve şive üstü bir yapı olan lehçelerinin ortaya
çıkmasına yol açmıştır. Bu lehçeler, bazen standart dilden o kadar uzaklaşmaktadırlar ki,
orada uzun süre bulunmamış insanlar yöresel bazı kelimeleri anlayamamaktadırlar. Öte
yandan pek çok insan standart dili iyi konuşmakla beraber, kendi yöresine gittiğinde
yöresinin lehçesini hiç zorluk çekmeden konuşabilmektedir. Bu duruma dilbilimde ‘iki dillilik’
(diaglossia-izdivâciyyetü’l-luga) adı verilmektedir6.
Bu olgu; siyasi, kültürel, bilimsel ve toplumsal pek çok tezahürü olan bir sorundur. Araplar
resmî olmayan ortamlarda kendi coğrafyalarında konuşulan halk dilini kullanırlarken gazete,
dergi ve kitaplarda, televizyonlardaki kültürel programlar ve haber yayınları ile diplomaside
standart Arapçayı tercih etmektedirler.
Bununla birlikte, fasih Arapçayı iyi şekilde öğrenmiş bir yabancı, bir Arap ülkesine gittiğinde eğer lehçe eğitimi almamışsa- otobüs durağında, lokantada, çarşı-pazarda ve hatta devlet
dairelerinde daha önce hiç duymadığı ve anlayamadığı karma bir dille karşılaşmaktadır. Bu
da, lehçe eğitiminin ne denli önemli olduğunu vurgulamaktadır.
2. Arap Dili ve Lehçelerinin Tasnifi
Arapça, bir takım bilim adamlarınca bölümlemeye tâbi tutulmuştur. Bu bölümleme; 1- Eski
Arapça, 2- Klâsik Arapça, 3- Orta Arapça, 4- Yeni (Modern) Arapça. 5- Bu son iki aşamada
edebî yazı diline paralel olarak devamlı gelişen mahalli lehçeler şeklindedir7.
Klasik Arapça tabiriyle bugün mevcut en eski edebî metinlerde, Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadiste
gördüğümüz, daha sonraları da Arapça’nın yayıldığı yerlerde din, şiir, edebiyat ve ilim dili
olarak ana çatısı değişmeden devam eden, lehçeler üstü Arapça kastedilir. Bu dil muhtelif
bölgelerde, daha İslâmiyet öncesinden bugüne kadar mevcut farklı lehçelerin yanında
kendisine mahsus bir gelişme seyri çizmiştir. Arapça’dan bahseden eski müellifler klasik
S., Ullmann, Devru’l-Kelime fî’l-Luga, çev. Kemal Bişr, Mektebetü’ş-Şebâb, Kahire, 1975, s. 23
Temmâm Hassân, el-Luga Beyne’l-Mi‘yâriyye ve’l-Vasfiyye, Mektebetu el-Angelo el-Mısriyye, Kahire, 1958, s. 184.
5 Doğan Aksan, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara, 2003, I, 141, 142.
6 el-Bedrâvî Zehrân, “İzdivâciyyetü’l-luga ve darûretü resmi siyâsetin lugaviyye”, MMLA, Kahire, 1989, c. LXV, s. 89
7Bu dönemler için bkz. H. Wehr-J. W. Fück, “Arabiyya Arabic Language And Literatüre”, The Encylopedia of Islam
(New Edition), E. J. Brill, Leiden, 1979, s.561-573.
3
4
UDES 2015
TÜRKİYE'DE YABANCI DİL OLARAK ARAPÇA ÖĞRETİMİNDE LEHÇENİN YERİ
2197
lehçeyi el-Arabiyye, eski büyük lehçeleri luga (meselâ lugatu Kureyş), konuşma dilini avam
dili (lugatu’l-âmme, lugatü’l-avâm) diye adlandırmışlardır8.
Orta ve Modern Arapça döneminde gelişme gösteren lehçeler (lugatu’l-âmme, lugatü’l-avâm)
ise, farklı sınıflandırmaları bulunmakla birlikte, genellikle şu şekilde tasnif edilmiştir9.
Arap Lehçelerinin Tasnifi (Versteegh'e göre10)
Yukarıda gösterilen bölgelere göre farklılık gösteren Arap Lehçeleri altı gruba
ayrılmaktadır11:
1) Arap Yarımadası Grubu:
Bu grupta Necdi Lehçesi, Umman Lehçesi, Hicaz Lehçesi, Yemen Lehçesi gibi diyalektler yer
almaktadır.
2) Mezopotamya Grubu:
Irak Lehçesi, Kuzey Mezopotamya Lehçesi
3) Yakındoğu Grubu:
Suriye, Lübnan, Filistin, Ürdün Lehçesi
4) Mısır Grubu:
Kahire Lehçesi, Saidi Lehçesi, Sudan Lehçesi, Çad Lehçesi, Darfuj Lehçesi
5) Kuzey Afrika Grubu (Mağrib):
Fas Lehçesi, Tunus Lehçesi, Cezayir Lehçesi, Libya Lehçesi
6) Diğer Bölge Lehçeleri (Nüfusu az olup Arapça konuşulan yerler):
Mardin, Siirt, Hatay, Şanlıurfa Lehçesi, İran’ın Huzistan bölgesinde kullanılan lehçe, Nijerya
Lehçesi, Kıbrıs Lehçesi, Malta Lehçesi. Maltaca Avrupa Birliği’ndeki tek Semitik dildir.
Çetin, Nihad M., “Arap Maddesi”, TDVİA, c. III, s. 282.
Geniş bilgi için bkz: Haeri, Niloofar, Sacred Language, Ordinary People: Dilemmas of Culture and Politics in Egypt,
Palgrave Macmillan, New York 2003; Bassiouney, Reem, Arabic Sociolinguistics, Edinburgh University Press 2009;
Mitchell, Terence Frederick, Pronouncing Arabic, Clarendon Press 1990; Mohand, Tilmatine, "Substrat et
convergences: Le berbére et l’arabe nord-africain", Estudios de Dialectologia Norteaafricana y Andalusi, 1999,
4:99–119.
10 Kees Versteegh, The Arabic Language, Edinburg University Press, 2001, s. 134.
11 Doç. Dr. Mehmet Hakkı Suçin ile Arapça Lehçeler Hakkında Söyleşi, Geniş bilgi için bkz:
http://www.academia.edu/3987931/Arap%C3%A7a_Leh%C3%A7elere_Dair_Haz%C4%B1rl%C4%B1k_%C3%9
6%C4%9Frencilerinin_R%C3%B6portaj%C4%B1
8
9
UDES 2015
2198
Osman DÜZGÜN
Bu lehçelerin birbirinden ne denli farklı olduğunu görmek için aşağıdaki tabloda yer alan
örneği inceleyelim.
Lehçe
Okumayı çok severim.
Fasih Arapça
Ene uhibbu'l-kirâ'e kesîran.
Mısır Lehçesi
Ene bahibb el-irâya awi.
Suriye Lehçesi
Kitîr bhibi'l-ireye
Irak Lehçesi
Ânî ahibb el-grâya kulli.
3. Türkiye’de Lehçe Eğitimi Veren Lisans Programları
Yukarıda bahsedilen 6 farklı lehçenin her biri, Arap Dili ve Edebiyatı, Arapça MütercimTercümanlık, Arap Dili ve Eğitimi lisans programlarında okutulmamaktadır. Bu
programlarda, Arap dünyasında kullanımı fazla olan Mısır ve Suriye lehçelerine ağırlık
verilmektedir. Programlar ve lehçe dersleri, aşağıdaki tabloda görülmektedir.
3.1. Arap Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalları
Üniversite
Ders
durumu
Kontenjan
Lehçe dersi
İSTANBUL
67
Suriye (5.-6.)/
Mısır (7.-8.)
Seçmeli
ANKARA
31
Mısır
Zorunlu
SELÇUK (KONYA)
57
Arap Ülkeleri ve
Diyalektleri I
Irak-Mısır
Zorunlu
ATATÜRK
(ERZURUM)
62
-
Okutulmuyor
47
Arap Lehçeleri I-II
Seçmeli
(Hoca
olmadığından
seçilemiyor)
62
-
Okutulmuyor
41
Arapçanın
Lehçeleri
Zorunlu
KİLİS 7 ARALIK
DİCLE
(DİYARBAKIR)
MARDİN
ARTUKLU
Ders
saati
2
2
Kitap adı
Syrin Collaquial
Arabic
Kallimni ‘Arabi
Bishweesh
Arapça Lehçeler/
Derleme
Mısır Arapçası
Konuşma
Kılavuzu ve Gezi
Rehberi
(Hamdi Yıldız)
-
2
3
UDES 2015
-
-
2199
3.2. Arap Dili ve Eğitimi Anabilim Dalları
Üniversite
Programın
Adı
GAZİ
(ANKARA)
ADIYAMAN
İSTANBUL
AYDIN
Kontenjan
Lehçe
Dersi
Arapça
Öğretmenliği
47
Arapçanın
Lehçeleri
(Mısır)
Arapça
Öğretmenliği
41
Arapça
Öğretmenliği
25
Ders
Saati
Kitap
Zorunlu
3
Arapça
Lehçeler
/
Derleme
Zorunlu (Hoca
olmadığından
okutulamıyor)
3
-
Zorunlu
5
-
Ders Durumu
Arapçanın
Lehçeleri
Arapçanın
Lehçeleri
(SuriyeMısırÜrdün)
3.3. Arapça Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalları
Üniversite
İstanbul
29 Mayıs
Programın
Adı
MütercimTercümanlık
(Arapça)
Kontenjan
Lehçe
Dersi
Ders
Durumu
Ders
Saati
Kitap
20
Arapçanın
Lehçeleri
Zorunlu
3
-
Zorunlu
2
Syrain
Collaquial
Arabic
/
Derleme
Zorunlu (Hoca
olmadığından
okutulamıyor)
3
-
Kırıkkale
(Arapça)
36
Okan
(Arapça)
18
Arapçanın
Lehçeleri
I-II-III-IV
SuriyeFilistin
Arapçanın
Lehçeleri
I-II
Not: Tablolardaki "–" işareti, öğrencilerin ilgili dersin dönemine gelmediklerini ya da lehçe
dersinin öğreticisi bulunmadığından dolayı okutulmadığını ifade etmektedir.
4. Lehçe Dersinde Kullanılan Temel Kaynaklar
4.1. Suriye Lehçesi
Syrian Colloguial Arabic, A Functional Course, Mary-JaneLiddicoat, Richard Lennane,
İman Abdul Rahim, Australia 1999, 436 s.
Bu kitap, Suriye lehçesi okutulan üniversitelerde ders kitabı olarak kullanılan kitaplardandır.
Kitap, sınıf içinde kullanılan temel yapı ve kalıplardan oluşan bölüm ile başlamakta, bunu,
Arapça ve lehçelerine dair bilgilerin bulunduğu kısım takip etmektedir. Kitap ve kullanımı
hakkında kısa bilgilerden sonra, Arap harfleri üzerinde durulmaktadır. 20 sayfadan oluşan bu
bölümde, harflerin çıkaklarına, başta, ortada ve sonda yazımlarına temel düzeyde
UDES 2015
2200
Osman DÜZGÜN
değinilmiştir. Bu bölümdeki, yazma ve okumaya yönelik alıştırmalar ses dosyalarıyla
desteklenmiştir. Kitapta, 8 ünite bulunmaktadır ve her ünite 5 dersten oluşmaktadır. Kitapta
Arapça ve transliterasyon harfleri birlikte kullanılmıştır. Kitaptaki alıştırmaların cevapları,
kitabın sonuna eklenmiş, bunu indeks ve yazı alıştırmalarını içeren 50 sayfalık bölüm takip
etmiştir.
Ders müfredatı şu şekildedir:
Diyalog-Metin
Kelimeler
İngilizce çevirisi
Konu anlatımı
Alıştırmalar
Konu Anlatımı
Alıştırmalar
4.2. Mısır Lehçesi
Arapça Lehçeler (‫)اللهجات‬, Prof. Dr. Azmi Yüksel, 87 s.
Uzun yıllar, Ankara ve Gazi Üniversitesinde ders kitabı olarak okutulan bu kıymetli kitap,
rahmetli Prof. Dr. Azmi Yüksel tarafından hazırlanmıştır. Prof. Dr. Azmi Yüksel, Fasih
Arapçanın yanında, Arap Lehçelerinden en azından birinin öğretilmesi gerektiğini ve lehçe
eğitiminin bir ihtiyaç olduğunu vurgulamıştır. Bu dersin, Türkiye'de, lisans düzeyinde
okutulmasına, telif ettiği ders kitabıyla ve yetiştirdiği öğrencileriyle zemin hazırlayan Prof.
Dr. Yüksel, bu alanın akademik bir bakış açısıyla ele alınmasını sağlamıştır.
Kitap, "Konuşma dillerindeki ortak özellikler" başlığı altında, Arap lehçelerindeki ortak
özelliklerden 12 madde zikrederek başlamaktadır. Bunu takip eden bölüm, "Konuşma Dilinin
Ülkelere Göre Birtakım Özellikleri"dir. 5 sayfadan oluşan bu bölümde, Mısır, Irak ve Körfez
lehçelerinin, fonetik özelliklerinden, gramer yapılarından ve yörelere özgü kelimelerden
bahsedilmektedir.
Kitap, 47 dersten oluşmakta ve 20 sayfadan oluşan bir sözlükçe ile son bulmaktadır. Kitap,
Transkripsiyon alfabesiyle daktilo ile telif edilmiş, bazı Arapça ibareler ise, el yazısı ile
yazılmıştır.
Ders müfredatı:
Diyalog
Kelime ve Kalıplar
Açıklamalar
Alıştırmalar (bazı derslerde)
UDES 2015
2201
5. Lehçe Dersinde Kullanılabilecek Diğer Kaynaklar
1) Suriye Lehçesi
1.1. Pimsleur Language Programs Arabic (Eastern) I, 2005.
İki kitap kitaptan oluşan bu setin I. kitabı, Bir giriş, Arapça ve lehçelerinden bahsedilen
bölüm ve 18 dersten oluşmaktadır. Bu derslerin akabinde Arap Alfabesindeki harflerin başta,
ortada, sonda ve yalın halde yazımları ele alınmıştır.
Doğu Lehçesi adı altında Suriye Lehçesini ele alan kitapta, dersler, günlük konuşma dilinde
kullanılan kelimeler ve bunların İngilizce karşılıklarından oluşmaktadır. Derslerde
öğretilmesi hedeflenen kelimeler Arap harfleriyle yazılmış ve İngilizce karşılıkları verilmiştir.
Ses dosyalarında bu kelimelerin telaffuzu üzerinde detaylı durulmuştur.
Setin ikinci kitabı ise, 30 üniteden oluşmaktadır ve her ünitede farklı bir konu işlenmiştir.
Üniteler ses dosyalarıyla desteklenmiştir.
1.2. Arabic Syrian Course, Defense Language Institute Foreing Language Center, 1983,
12 Modül (200 s.) + 136 sayfalık alıştırma kitabı
12 Modülden oluşan kitapta,48 dersten bulunmaktadır ve bütün derslerin-alıştırmaların
sesleri mevcuttur.
Konuşma alıştırmalarının yer aldığı alıştırma kitabı, birçok aktiviteden oluşmaktadır.
Her modülün yaklaşık 150-200 sayfadan oluştuğu bu set, alanında en kapsamlı çalışmalardan
biri olarak kabul edilmektedir. Ancak ses kayıtları eskidir.
Konu Anlatımı
Fiiller + kalıp ifadeler
Alıştırmalar (2 grup)
Sınıf için alıştırmalar
Ev ödevi
Özet
Gramer
Değerlendirme
Konuyla ilgili ek bilgiler
Ünitenin kelimeleri
UDES 2015
2202
Osman DÜZGÜN
1.3. Arabic On The Move( 3CDs + Guide) (Language on the Move), Jane Wightwick,
2005, 32 s.
Konuşulan Arapçayı (Suriye Lehçesi) öğretmeyi hedefleyen bu set, 32 sayfalık bir kitaptan ve
3 ses cd'sinden oluşmaktadır.
Dersler günlük kullanım, temel kalıplar ve çeşitli diyaloglar içermektedir.
1.4. Arabic Manual, A Collaqual Handbook in the Syrian Dialect, F. E. Crow, Cornell
University Library, 1901, 333 s.
2) Filistin Lehçesi
2.1. Speaking Arabic, J. Elihay, Minerva Publishing House, 2013, IV c.
Set, Arap alfabesine dair bir girişle başlamakta ve 50 dersten oluşmaktadır. Derslerde Arap
alfabesi yerine transliterasyon kullanılmıştır. Kitaplarla birlikte, içlerinde ses dosyalarının
bulunduğu 5 cd de verilmektedir. 50. Derste, komşu lehçeler adı altında, Lübnan, Suriye ve
Mısır lehçelerinden temel düzeyde bahsedilmekte ve Filistin lehçesiyle karşılaştırılmalı
olarak yüzeysel ele alınmaktadır.
Kelimeler
Diyalog-Metin
Açıklamalar
Gramer
Alıştırmalar (İngilizce Çeviri, boşluk doldurma, Arapça çeviri)
Alıştırmaların cevapları, her kitabın sonuna eklenmiştir.
2.2. Yalla Nihki Arabic, A Course in Collaquial Jerusalem Arabic, Ömer Osman (II cilt)
İlk baskısı 1986, ikinci baskısı 2009'da yapılan set 2 ciltten ve 7 ses cd'sinden oluşmaktadır.
Birinci cilt 24 üniteden, ikinci cilt ise, 3 bölümden oluşmaktadır. Bunlar, sırasıyla, 45 adet kısa
hikayeden, kısa haberlerden ve gazete haberlerinden oluşmaktadır. I. Ciltte, Arap alfabesi
yerine transliterasyon kullanılmıştır. Diğer ciltteki metinler hem Arap alfabesiyle hem de
Transliterasyonla birlikte verilmiştir.
Diyalog – Metin
Alıştırma
Gramer
Kalıp ifadeler
Arapça İngilizce Çeviri Alıştırmaları
UDES 2015
2203
3) Mısır Lehçesi
3.1. Kalaam Gamiil, An Intensive Course in Egyptian Colloquial Arabic, Abbas Al-Tonsi,
Laila Al-Sawi, Suzanne Massoud, 2013, II c.
Kelime ve gramer bilgilerinin derslerde yoğun bir şekilde ele alındığı set, orta düzey Arapça
bilgisine sahip yabancılar için hazırlanmıştır. Dersler, günlük konuşmada kullanılabilecek
temel kalıplar üzerine yoğunlaşmıştır.
Setin ikinci kitabında, farklı konulardan oluşan birçok metin yer almaktadır. Bu ciltte ayrıca,
nahiv ve sarfa yönelik bilgiler bulunmaktadır. Set, 2 kitap ve 2 cd'den oluşmaktadır.
Yeni kelimeler
Konuyla ilgili kalıp ifadeler
Gramer
Kültürel notlar
Alıştırmalar
3.2. Kallimni ‘Arabi, An Intermediate Course in Spoken Egyptian Arabic, Samia Louis,
Iman A. Soliman
5 kitaptan oluşan set, Mısır lehçesi öğretiminde kullanılan temel kaynaklar arasındadır.
Her kitabın yanında, kitapta yer alan diyalog, metin ve alıştırmaların seslendirildiği cd
bulunmaktadır.
1.
2.
3.
4.
5.
Bishweesh, 2008, 268 s.
Kallimni ‘Arabi, 2007, 432 s.
Kallimni ‘ArabiAktar, 2008, 336 s.
Kallimni ‘ArabiMazboot, 2009, 232 s.
Kallimni ‘Arabi fi Kull Haaga, 2009, 304 s.
3.3. Kilma Hilwa, Egyptian Arabic Through Popular Songs: Intermediate Level, Bahaa EdDin Ossama, 2015, 185 s.
Ümmü Gülsüm, Ferîd el-Atraş vb. şarkıcıların şarkılarıyla Mısır Arapçası öğretmeyi
hedefleyen bu set, bir dili öğrenmenin en iyi yollarından birinin, o dilde söylenmiş şarkıları
dinlemek olduğunu ileri sürmektedir. Bu sayede, Arap dünyasının büyük kültür
merkezlerinden biri olan Mısır'ın, gelenekleri ve kültür hayatının öğrenilebileceğini
öngörülmektedir.
Kitaptaki derslerde, kelime bilgisi, gramer yapısı, kullanım ve dinleme, yazma ve konuşmaya
yönelik iletişimsel alıştırmaların yanı sıra, Mısırlı sanatçılara ait, 20 meşhur şarkı ele
alınmıştır. Kitap Mısır lehçesini, orta seviyede bilen kimselere hitap etmektedir.
UDES 2015
2204
Osman DÜZGÜN
3.4.
Kullutamam!,
An
Introduction
to
Manfred Woidich, Rabha Heinen-Nasr, 2004, 352 s.
Egyptian
Colloquial
Arabic,
Hem fasih Arapçanın hem de Mısır lehçesinin birlikte öğretilmesi gerektiğini öngören kitap,
Hollanda'da birçok üniversitede Mısır Lehçesi öğretiminde kullanılmaktadır. Arapça
transkripsiyon sisteminin kullanıldığı kitapta, Arap alfabesi ele alınmış, dilbilgisi kuralları
verilmiş ve son kısma da İngilizce-Arapça, Arapça-İngilizce sözlük eklenmiştir.
Günlük hayatta kullanımı muhtemel olan diyalog – metinler ve basın diline ait parçalar
kitapla birlikte verilen cd'de seslendirilmiştir.
3.5. ‘Arabi Liblib, Egyptian Colloquial Arabic for the Advanced Learner, Kamal Al
Ekhnawy, Jamal Ali, 2010.
Set, üç ciltten oluşmaktadır. Bunlar sırasıyla:
1. Adjectives and Descriptions, 192 s.
Günlük yaşamda kullanılan dili öğretmeyi hedefleyen kitapta, Sıfatlar ve betimlemeler ele
alınmakta, temel düzeyde nahiv, sarf ve kelime bilgisi üzerinde durulmaktadır.
2. Proverbs, 190 s.
İlgili setin bu kitabı, atasözleri ve kullanımları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Burada ele alınan
atasözleri tamamiyle harekeli olarak verilmiştir.
3. Idioms and Other Expressions, 316 s.
İlgili setin bu kitabı, deyimler ve kalıp ifadeler üzerinde yoğunlaşmaktadır.
3.6. Umm al-Dunya, Advanced Egyptian Colloquial Arabic, Abbas Al-Tonsi, Heba Salem,
Nevenka Korica Sullivan, 2013, 426 s.
Daha önce Fasih Arapça eğitimi alan öğrencilere yönelik olan bu set, içinde video ve ses
dosyalarının bulunduğu bir dvd ile birlikte satılmaktadır.
Dilin yanında kültürünü de öğretmeyi hedeflen bu çalışmada, 10 video ile desteklenen dersler
bulunmaktadır. Bu kitapta, Fasih ve lehçe formlarının fonetik ve sentaks farklılıkları üzerinde
de durulmaktadır.
3.7. BBC Get By In Arabic, A Quick Beginners` Course For Holidaymakers And
Businesspeople, Salah el-Ghobasy, Hilary Wise, 1988, 94 s.
Adından da anlaşılacağı gibi bu set, Tatil ya da iş için Mısır'a gidenlere yönelik hazırlanmış
başlangıç düzeyine hitap eden bir çalışmadır. Kitapla birlikte, basıldığı yıllarda 2 kaset
verilmiştir. Bu kasetlerin ses dosyalarına web üzerinden ulaşılabilmektedir.
6 Bölümden oluşan kitap, telaffuza dair bilgilerden, derslerden, cevap anahtarlarından,
kelime listesinden ve Arapça okuma alıştırmalarından oluşmaktadır. Kitapta transliterasyon
kullanılmıştır.
UDES 2015
2205
Temel kelime ve kalıp ifadeler
Diyaloglar
Kelimeler
Açıklamalar, Gramer
Ek kelimeler
Alıştırmalar
3.8. Collaquial Arabic of Egypt, The Complete Course For Beginners, Jane Wightwick,
Mahmoud Gaafar, 2004, 303 s.
Başlangıç düzeyine hitap eden ve 2 cd ile birlikte satılan kitap, Arap fonetiği ve alfabesiyle
başlamakta ve 14 dersten oluşmaktadır. Kitaptaki metinler ve diyaloglar transliterasyon
kullanılarak yazılmıştır. Derslerden sonra kitapta, gramer özeti, diyalogların arapçaları,
Alıştırmaların cevapları, İngilizce-Arapça ve Arapça-İngilizce sözlük yer almaktadır.
Giriş
Diyalog-Metin
Kelimeler
Kalıp İfadeler
Alıştırmalar
3.9. Pimsleur Language Programs Arabic (Egyptian), 2005.
İki kitap kitaptan oluşan bu setin I. kitabı, Bir giriş, Arapça ve lehçelerinden bahsedilen bölüm
ve Arap Alfabesindeki harflerin başta, ortada, sonda ve yalın halde yazımlarından
oluşmaktadır. Bu bölümü, 18 dersten oluşan bölüm takip etmektedir.
Mısır Lehçesini ele alan bu kitapta, dersler, günlük konuşma dilinde kullanılan kelimeler ve
bunların İngilizce karşılıklarından oluşmaktadır. Derslerde öğretilmesi hedeflenen kelimeler
Arap harfleriyle yazılmış, ancak İngilizce karşılıkları, Suriye Lehçesindekinin aksine,
verilmemiştir. Ses dosyalarında bu kelimelerin telaffuzu üzerinde detaylı durulmuştur.
3.10. Conversational Arabic in 7 Days (Master Language Survival Skills in Just One
Week!), Sâmi Ebû Tâlib, Amerika, 2004, 96 s.
Bu çalışma, Seyahat esnasında kullanılabilecek 750 temel kalıbı, ve 7 günde gündelik hayatta
kullanılan Mısır lehçesini öğretmeyi hedeflemektedir.
UDES 2015
2206
Osman DÜZGÜN
Kitap, Giriş, Hangi Arapça? (Arap Lehçeleri) ve Telaffuz konularını ele alarak başlamakta ve 7
üniteden oluşmaktadır.
Üniteleri takiben, Cevap anahtarları, İngilizce-Arapça Tematik sözlük, Arap Ülkeleri, Arapça
yazı yazma vb. konuları içeren bölümler yer almaktadır. Kitapta transliterasyon
kullanılmıştır.
Diyalog
Kelime ve kalıplar
Giriş
Gramer
Alıştırmalar
Kültürel not
Diyalog
Kelime ve kalıplar
Giriş
Gramer
Alıştırmalar
3.11. A Pocket Dictionary of the Spoken Arabic of Cairo, English–Arabic, Virginia Stevens,
Maurice Salib, 2004, 176 s.
Kısa süreliğine de olsa Kahire'de kalmak isteyen kimseler için hazırlanan bu çalışmada, 6500
kelime transkripsiyon sistemiyle yazılmıştır. İsimler çoğul ve dişil formlarıyla birlikte verilen
bu sözlükte, fiil ve sayıların öğretimine yönelik tablolar da bulunmaktadır.
3.12. Mısır Lehçesi Öğretiminde Kullanılabilecek Diğer Eserler:
1. The Spoken Arabic of Egypt, J. Selden Willmore, London 1901.
2. Egyptian Self-Taught, C. A. Thimm, London, 1898.
3. Egyptian Colloquial Arabic, A Conversation Grammar and Reader, WHT. Gairdner,
Cambridge, 1917, 300 s.
4. Dirr`s Colloquial Egyptian Arabic Grammar for the Use of Tourists, Henry Frowde, Çev.
W. H. Lyall, 1904, 165 s.
5. Arabic Basic Course, Egyptian Dialect, Defense Language Institute Foreing Language
Center, 1981, America, 12 Modul..
6. PDQ Arabic Quick Language Course, Linguaphone, Jane Wightwick, Mahmoud Gaafar,
London, 2005, 73 s.
7. Beginning Cairo Arabic, Walter Lehn, Peter Abbod, The University of Texas, 1965, 298
s.
8. An Arabist`s Guide to Egyptian Colloquial, Daniel Pipes, 1983, 61 s.
9. Rough Guides Dictionary Egyptian Arabic
UDES 2015
2207
10. El-Kitâb fi Te'allumi'l-Arabiyye with DVDs, Kristen Brustad, Mahmoud al-Batal, Abbas
al-Tonsi, Georgetown University Press, Washington, 2004. (Bu setin video
dosyalarında önce fasih sonra mısır lehçesinin kullanımı bulunmaktadır.)
11. Arabic-English Vocabulary, For the Use of English Students of Modern Egyptian Arabic,
D. A. Cameron, London, 1892, 322 s.
4) Irak Lehçesi
4.1. Pimsleur Language Programs Arabic(Eastern) II (Körfez ve IrakLehçesi), 2005.
İki kitap kitaptan oluşan bu setin I. kitabı, Bir giriş, Arapça ve lehçelerinden bahsedilen bölüm
ve 18 dersten oluşmaktadır. Bu derslerin akabinde Arap Alfabesindeki harflerin başta, ortada,
sonda ve yalın halde yazımları ele alınmıştır.
Doğu Lehçesi adı altında Körfez ve Irak Lehçesini ele alan kitapta, dersler, günlük konuşma
dilinde kullanılan kelimeler ve bunların İngilizce karşılıklarından oluşmaktadır. Derslerde
öğretilmesi hedeflenen kelimeler Arap harfleriyle yazılmış ve İngilizce karşılıkları verilmiştir.
Ses dosyalarında bu kelimelerin telaffuzu üzerinde detaylı durulmuştur.
4.2. Arabic Iraqi Course, Defense Language IstituteForeing Language Center, 1983.
Bu set, 12 modülden ve 48 dersten oluşmaktadır. Her modül yaklaşık olarak 150-200
sayfadan oluşmaktadır.
Bütün derslerin ve alıştırmaların sesleri mevcuttur. Alanında en kapsamlı kitaplardan biridir.
Konu Anlatımı
Fiiller + kalıp ifadeler
Alıştırmalar (2 grup)
Sınıf için alıştırmalar
Ev ödevi
Özet
Gramer
Değerlendirme
Konuyla ilgili ek bilgiler
Ünitenin kelimeleri
5) Fas, Tunus, Cezayir Lehçesi
5.1. From Eastern to Western Arabic, Margaret Omar, Foreign Service Institute, 1974,
47 s.
UDES 2015
2208
Osman DÜZGÜN
Daha çok gramere dayalı bir öğretim sistemi takip eden kitapta, Giriş, transkripsiyon sistemi,
Telaffuz, Kelimeler ve Ekleri, cümleler, Kelimeler ve Sosyal Durumlar gibi konular ele
alınmıştır. Ekler kısmında, Fiil çekim tabloları, Suriye Lehçesi ve Fas Lehçesindeki ortak
kelimeler, Sözlükçe ve kaynakça bulunmaktadır.
Kitabın tümünde transkripsiyon alfabesi kullanılmıştır.
5.2. Moroccan Arabic (‫)الدارجة الـمغربية‬, Peace Corps Morocco, 2011, 194 s.
18 Dersten oluşan kitapta, dersler, Arap Alfabesi, Transkripsiyon ve İngilizce çevirileri ele
alınarak oluşturulmuştur. Ekler kısmında, Fas Arapçası fonetiği, Ek gramer bilgileri, ek kalıp
ifadeler, Fas dini ve resmi bayramları, Fiil sözlükçesi, Gramer ve kelime indeksleri
bulunmaktadır. Kitapla birlikte bir cd ya da dvd bulunmamaktadır.
Giriş
Kelime ve Kalıplar
Diyalog-Metin
Alıştırmalar
Gramer
Alıştırmalar
6) Ürdün Lehçesi
Peace Corps Jordan, Pre-Departure Arabic Language Materials, 21 s.
10 dersten oluşan kitapta, gramer notları, kültürel notlar ve yabancı dil öğrenim teknikleri ele
alınmıştır. Kitabın yanında bir adet cd de bulunmaktadır.
Tablo halinde temel Kelime ve kalıp ifadeler (İngilizce, Arapça ve Transliterasyon)
Alıştırmalar
(Eşleştirme, boşluk doldurma, tekrar etme vb.)
7) Yemen Lehçesi
Kitâbu'l-Lehceti's-San‘âniyye, Abdurrahman Mutahhar, b.y.y., b.t.y., 55 s.
20 Dersten oluşan kitap, Arap alfabesiyle telif edilmiştir.
Kelimeler
Diyalog-Metin
Alıştırmalar
UDES 2015
2209
8) Lübnan Lehçesi
Pimsleur Language Programs Arabic (Lebanese)
9) Suudi Arabistan Lehçesi
9.1. Saudi Arabic Basic Course, Foreign Service Institute, Margaret Ömer, 1975, 305 s.
9.2. Pimsleur Language Programs Arabic (Eastern)
10) Libya Lehçesi
Spoken Libyan Arabic, Eerik Dickinson, 2004, USA, 399 s.
11) Körfez Lehçeleri
Teach Yourself Gulf Arabic, Jack Smart, Frances Altorfer, 1999, 320 s.
14 dersten oluşan kitap, giriş, kullanım şekli, Fonetik ve transliterasyon, Arap alfabesi
konularıyla başlamaktadır. Kitapta transliterasyon kullanılmıştır.
Hedefler
Diyalog-Metin
Notlar
Diyalog-Metin
Notlar
Diyalog-Metin
Notlar
Diyalog-Metin
Notlar
Önemli kelime ve kalıplar
Gramer
Alıştırmalar
Kültürel Notlar
Pratik kullanımlar
12) Diğer Çalışmalar
12.1. Lonely Planet Middle East Phrase Books & Dictionaries, 2013.
İlgili yayınevi tarafından, Fasih Arapça ve Mısır, Körfez, Suriye, Tunus Lehçelerini içeren 5
farklı kitap yayımlanmıştır.
Kitaplar, Giriş, fonetik, dil zorlukları, zaman, sınır geçme, bilet, ulaşım, yönler, konaklama,
banka ve iletişim, gezip görme, alışveriş, fotoğraf çekme, iletişime geçme, dışarıda yemek
yemek, içecekler, özel diyetler/alerjiler, acil durumlar, sağlık ve sözlük gibi bölümlerden
oluşmaktadır.
UDES 2015
2210
Osman DÜZGÜN
Genellikle 65 sayfadan oluşan kitaplarda ayrıca, Arap yemekleri, kısa tarihçe, bayramlar vb.
kültürel notlar da verilmektedir.
12.2. Ultimate Arabic Beginner-Intermediate: Modern Standard, Egyptian, Iraqi,
Lebanses, Saudi, Zvjezdana Vrzić, Rana G. Hejazeen, Living Language, 2006, 536 s.
Bu sette, Modern Standart Arapçanın yanı sıra, 4 farklı lehçenin de eğitimi verilmektedir. Bu
Lehçeler, kitabın adından da anlaşılacağı gibi, Mısır, Irak, Lübnan ve Suudi Arabistan
lehçeleridir. 35 dersten oluşan öğretim setinde 8 de ses cd’si bulunmaktadır. İlk cd'de Fasih
arapça, sonraki 4 cd'de ise sırasıyla, Mısır, Irak, Lübnan ve Suudi Arabistan lehçeleri ele
alınmaktadır.
12. 3. Instant Immersion Arabic (Arabic Edition): Eastern Colloquial, 8 CDs Set 2004,
123 s.
Beraberinde 8 cd verilen bu çalışma, Diplomatik-askeri görev ya da kısa süreli gezi için Suriye
bölgesine giden kişilere yönelik, kullanılan konuşma dilini öğretmeyi hedeflemektedir.
Web üzerinde setin kitabına ulaşılamamıştır. Kitapla verilen cd’lerin içerikleri şu şekildedir.
1. cd: Giriş, gramer, soru sorma
2. cd: İnsanlarla buluşma, tanışma
3. cd: Şehirde gezinti, yol sorma
4. cd: Konaklama, dışarıda yemek yemek
5. cd: Kıyafet, Vücudun azaları, Alışveriş
6. cd: Doktora gitme, Hava durumu, seyahat etme
7. cd: Turizm, aile, okula gitme
8. cd: Lisans ve üstü eğitim, işe girme
6. Öğrencilerin Lehçe Dersine Yönelik Değerlendirmeleri
Kırıkkale Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, Arapça
Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden 40 kişi
ile yapılan anketin soruları ve değerlendirmeleri şu şekildedir:
1. Daha önce bir Arap ülkesine gittiniz mi?
UDES 2015
2211
Evet; 10
Hayır;
30
Grafikten anlaşılacağı gibi, öğrencilerin sadece 1/4'ü Arap ülkelerine gidebilmiştir. Lehçe
öğretimi ve kazanımı, pratik ile gelişeceğinden bu oran oldukça düşüktür.
2. Hangi Arap ülkesine gittiniz ve burada ne kadar kaldınız?
0%
Suriye
17%
Ürdün
25%
Suudi
Arabistan
17%
Mısır
25%
Sudan
16%
Arap ülkesinde ne kadar kaldınız?
12 Hafta
13%
8 Hafta
25%
6 hafta
13%
2 hafta
25%
4 hafta
12%
5 hafta
12%
UDES 2015
2212
Osman DÜZGÜN
İlk grafikten, Arap ülkelerine giden öğrencilerin genellikle Ürdün ve Mısır'ı tercih ettiğini,
bunu sırasıyla, Suriye, Suudi Arabistan ve Sudan'ın takip ettiğini görmek mümkündür.
İkinci grafiğe baktığımızda, öğrencilerin, Arap ülkelerine gittiklerinde genellikle, 2 ya da 8
hafta kalmayı tercih ettiklerini görmekteyiz. Lehçe pratiği için kalınan bu sürenin azlığı göze
çarpmaktadır.
3. Lehçe dersi almadan önce hangi lehçeyi biliyor ve konuşabiliyordunuz?
Mısır
7%
Suriye
5%
Bilmiyordum
88%
Bu grafikte, Lehçe dersin göremeden önce öğrencilerin % 88'inin her hangi bir lehçeyi
bilmediği, sadece %7 ve %5'lik kısmın Mısır ya da Suriye lehçelerini bildikleri ortaya
çıkmaktadır.
4. Sizce, Arap Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Eğitimi, Arapça Mütercim-Tercümanlık
Anabilim Dalları’nda lehçe dersi okutulmalı mı?
Kararsızım
5%
Hayır
10%
Kesinlikle
Evet
45%
Evet
40%
Bu grafikte, Lehçe dersinin Edebiyat, Eğitim ve Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dallarında
okutulmalımı sorusuna, % 45 Kesinlikle Evet, % 40 Evet, % 10 Hayır ve % 5 Kararsızım
cevabını vermiştir. Görüldüğü üzere, Lehçe eğitimine öğrencilerin bakışı %85'le okutulmalı
yönündedir.
UDES 2015
2213
5. Üniversitede lehçe dersi aldıysanız, hangi lehçeyi öğrendiniz?
Filistin
25%
Mısır
37%
Suriye
38%
Bu grafikte ise, öğrencilerin, Suriye, Mısır ve Filistin lehçelerini öğrendiğini görmek
mümkündür.
7. Öğrencilerin, Lehçe Dersine İlişkin Değerlendirmeleri:
1. Lehçe öğrenmek çok avantaj sağlamaktadır.
2. Lehçe dersi 4 yıla yayılarak okutulmalıdır.
3. Lehçe dersinin materyal ve öğretim teknikleri zenginleştirilmelidir.
4. Lehçe dersinde pratiğe ağırlık verilmelidir.
5. Farklı lehçe öğretimi için öğrenciye yeterli süre verilmelidir.
6. Lehçe dersi, öğrencilere seçmeli olarak sunulmalı ve 4 dönem okutulmalıdır.
7. Lehçe dersi Fasih Arapçaya göre daha zordur.
8. Lehçe dersinin ders saati arttırılmalıdır.
9. Fasih Arapça eğitimi verildikten sonra lehçe dersi okutulmalıdır.
10. Fasih Arapça ve lehçe eğitimi aynı anda verilmelidir.
11. Ders olarak iyi bir şekilde okutulmalıdır.
12. Suriye ve Mısır Lehçesi dışında diğer lehçeler de okutulmalıdır.
13. Lehçe hocası, alanında uzman olmalı ve derse hazırlanarak gelmelidir.
14. Yurtdışına çıkılarak bu ders pekiştirilmelidir.
8. SONUÇ
Yukarıda ele aldığımız, Lehçe öğretimine yönelik hazırlanan, ulaşabildiğimiz 44 kaynak
incelendiğinde, sömürü amacıyla daha 18. yy'da başlatılan Batı menşeli çalışmaların bu
alanda oldukça önde olduğu göze çarpmaktadır. Lehçe öğretimine yönelik Türkiye'de yapılan
akademik çalışmalar göz önüne alındığında ise Prof. Dr. Azmi Yüksel'in ders notu olarak
hazırladığı çalışmadan başka bir kaynağa rastlanılamamıştır.
Bu çalışma sonucunda, Lehçe öğretimine yönelik Arap Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Eğitimi
ve Arapça Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dallarında ihtilaf söz konusu olduğu ortaya
çıkmıştır. Bazı Anabilim Dalları, Lehçe öğretimini bir gereksinim olarak görmüş ve Lehçe
dersini, ders müfredatına zorunlu olarak bazıları da seçmeli ders olarak eklemiştir. Sayısı az
UDES 2015
2214
Osman DÜZGÜN
olan bazı Anabilim Dalları da, bu dersi, müfredatlarına malesef hiç koymamıştır. Ancak,
"Kervan yolda düzülür (ya da düzelir)" mantığı ile hareket edip, gerekli altyapı
tamamlanmadan, ilgili ders müfredat programına girse bile, bu dersi okutacak hoca
bulunamadığı da bir gerçektir.
Öğrencilerin Lehçe dersine yönelik yapılan ankette, sadece 1/4'ünün Arap ülkelerine
gidebildiği, bu ülkere gidebilen öğrencilerin de, buralarda genellikle, 2 ya da 8 hafta
kalabildiklerini, %85 oranında da Lehçe dersinin, Lisans programlarında okutulması
gerektiği sonuçları ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, Lisans programları bazında, Arap
Ülkelerindeki Üniversite ve ilgili anabilim dallarıyla irtibata geçilmeli ve daha çok öğrenciye,
burslu olarak yurtdışında pratik yapma imkanının sağlanması gerekmektedir. Kendi
imkanlarıya yurtdışına çıkan öğrenciler genelde 2 aydan fazla kalamamaktadır. Bu süreç, hem
pratik yapma hem de öğrendiği dilin (fasih-lehçe) kültürünü yakından tanıma adına oldukça
azdır.
Bu anket bağlamında, öğrenciler, Lehçe öğreniminin kendilerine avantaj sağladığını, bu
dersin 4 yıla yayılarak okutulması gerektiğini, bu derste kullanılan materyal ve öğretim
tekniklerinin zenginleştirilmesi gerektiğini ve ders saatinin arttırılmasının gerektiğini
vurgulamışlardır.
Sonuç olarak, genelde Lehçe bilimi ve özelde ise Suriye ya da Mısır lehçesi konusunda Batı
menşeli pek çok çalışma yapılmış olmakla beraber bu alanın ülkemizde yeterli bir şekilde ele
alındığını söylemek oldukça zordur. Bu alan, Türkiye'deki akademisyenlerin ele alması
gereken son derece önemli ancak bir o kadar da ihmal edilmiş bir alandır. Özellikle Arapça
öğrenen kişilerin karşılaştıkları Arap dünyasındaki iki dillilik problemi söz konusu olduğunda
konunun üstüne hiç değilse pedagojik olarak daha fazla yaklaşılması gerektiği ifade edilebilir.
Arap dilinin geniş havzası içinde yaşayan bu lehçelere kayıtsız kalmak çok da gerçekçi bir
durum olmasa gerektir.
KAYNAKÇA
Kitaplar
Aksan, D., N., (2003). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara.
Al-Ekhnawy, K., ve Ali, J., (2010). ‘Arabi Liblib, Egyptian Colloquial Arabic for the Advanced
Learner.
Al-Tonsi, A., Salem, H., ve Sullivan, N., K., (2013). Umm al-Dunya, Advanced Egyptian Colloquial
Arabic.
Arabic Iraqi Course, Defense Language IstituteForeing Language Center, 1983.
Bassiouney, R., (2009). Arabic Sociolinguistics, Edinburgh University Press.
Brustad, K., al-Batal, M., ve al-Tonsi, A., (2004). El-Kitâb fi Te'allumi'l-Arabiyye with DVDs,
Georgetown University Press, Washington.
Dickinson, E. (2004). Spoken Libyan Arabic, USA.
Ebû Tâlib, S. (2004). Conversational Arabic in 7 Days (Master Language Survival Skills in Just
One Week!), Amerika.
el-Ghobasy, S., ve Wise, H., (1988). BBC Get By In Arabic, A Quick Beginners` Course For
Holidaymakers And Businesspeople.
UDES 2015
2215
Haeri, N., (2003). Sacred Language, Ordinary People: Dilemmas of Culture and Politics in Egypt,
Palgrave Macmillan, New York.
Instant Immersion Arabic (Arabic Edition): Eastern Colloquial, 8 CDs Set, 2004.
Lonely Planet Middle East Phrase Books & Dictionaries, 2013.
Louis, S., ve Soliman, I., A. Kallimni ‘Arabi, An Intermediate Course in Spoken Egyptian Arabic.
Margaret , O. (1974). From Eastern to Western Arabic, Foreign Service Institute.
Margaret , O. (1975). Saudi Arabic Basic Course, Foreign Service Institute.
Mitchell, T. F., (1990). Pronouncing Arabic, Clarendon Press.
Moroccan Arabic (‫)الدارجة الـمغربية‬, Peace Corps Morocco, 2011.
Mutahhar, A. (b.t.y.). Kitâbu'l-Lehceti's-San‘âniyye, b.y.y.
Ossama, B. (2015). Kilma Hilwa, Egyptian Arabic Through Popular Songs: Intermediate Level.
Peace Corps Jordan, Pre-Departure Arabic Language Materials
Pimsleur Language Programs Arabic (Egyptian), 2005.
Pimsleur Language Programs Arabic (Lebanese)
Pimsleur Language Programs Arabic(Eastern) II (Körfez ve IrakLehçesi), 2005.
S. Ullmann, (1975). Devru’l-Kelime fî’l-Luga, Çev. Kemal Bişr, Mektebetü’ş-Şebâb, Kahire.
Smart, J., ve Altorfer, F., (1999). Teach Yourself Gulf Arabic.
Stevens, V., ve Salib, M., (2004). A Pocket Dictionary of the Spoken Arabic of Cairo, English–
Arabic.
Temmâm, H., (1958). el-Luga Beyne’l-Mi‘yâriyye ve’l-Vasfiyye, Mektebetu el-Angelo elMısriyye, Kahire.
Versteegh, K., (2001). The Arabic Language, Edinburg University Press.
Vrzić, Z., ve Hejazeen, R., G., (2006). Ultimate Arabic Beginner-Intermediate: Modern Standard,
Egyptian, Iraqi, Lebanese, Saudi, Living Language.
Wightwick, J., ve Gaafar, M., (2004). Collaquial Arabic of Egypt, The Complete Course For
Beginners,
Woidich, M., ve Heinen-Nasr, R., (2004). Kullutamam!, An Introduction to Egyptian Colloquial
Arabic.
Makaleler:
Mohand, T., (1999).
Substrat et Convergences: Le Berbére et L’arabe Nord-Africain, Estudios de Dialectologia
Norteaafricana y Andalusi, 4, 99–119.
Çetin, N., M., (1991)
Arap Maddesi”, TDVİA, 3, 282.
el-Bedrâvî, Z., (1989).
İzdivâciyyetu’l-Luga ve Darûratu Resmi Siyâse Lugaviyye, MMLA, Kahire, 65, 89.
Wehr, H., ve Fück, J. W., (1979).
Arabiyya Arabic Language And Literatüre, The Encylopedia of Islam (New Edition), E. J. Brill,
Leiden, 561-573.
UDES 2015
2216
Osman DÜZGÜN
İnternet Kaynağı
http://arapdili.adiyaman.edu.tr/TR/Sayfalar/Kisiler/Akademik-Personel-491. 07 Nisan 2015
tarihinde erişildi.
http://dogudil.kku.edu.tr/Okul%20Site%20Yeni%20Dosya/arap_ter/files/derstablosu.pdf
07 Nisan 2015 tarihinde erişildi.
http://dogudilleri.artuklu.edu.tr/arap_dili_ve_edebiyati/ 06 Nisan 2015 tarihinde erişildi.
http://gef-yabancidiller-arapdili.gazi.edu.tr/posts/view/title/dersler-ve-icerikleri-8759 06
Nisan 2015 tarihinde erişildi.
http://www.29mayis.edu.tr/bolum/ceviribilim-bolumu-arapca-mutercim-tercumanlikprogrami-6.html. 07 Nisan 2015 tarihinde erişildi.
http://www.academia.edu/3987931/Arap%C3%A7a_Leh%C3%A7elere_Dair_Haz%C4%B1r
l%C4%B1k_%C3%96%C4%9Frencilerinin_R%C3%B6portaj%C4%B1. 2014 yılında erişildi.
http://www.amazon.com/Arabic-Eastern-II-Comprehensive-Understand/dp/0743544900.
11 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.amazon.com/Lonely-Planet-Middle-Phrasebook-Dictionary/dp/1741791391.
http://www.atauni.edu.tr/#!birim=arap-dili-ve-edebiyati-. 06 Nisan 2015 tarihinde erişildi.
http://www.aucpress.com/p-3063-a-pocket-dictionary-of-the-spoken-arabic-of-cairo.aspx.
http://www.aucpress.com/p-3072-kullu-tamam.aspx. 13 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.aucpress.com/p-3482-kallimni-arabi-bishweesh.aspx. 13 Mayıs 2015 tarihinde
erişildi.
http://www.aucpress.com/p-3751-arabi-liblib.aspx. 13 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.aucpress.com/p-3752-kalaam-gamiil.aspx. 13 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.aucpress.com/p-4767-umm-al-dunya.aspx. 13 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.aucpress.com/p-4934-kilma-hilwa.aspx . 13 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.barnesandnoble.com/w/arabic-on-the-move-with-3-cds-janewightwick/1102880265?ean=9780071456746. 14 Mayıs 2015 tarihinde erişildi.
http://www.dicle.edu.tr/dogu-dilleri-ve-edebiyati-bolumu-lisans-programlari. 06 Nisan
2015 tarihinde erişildi.
http://www.ebs.aydin.edu.tr/index.iau?Page=BolumGenelBilgiler&BK=289. 07 Nisan 2015
tarihinde erişildi.
http://www.speaking-arabic.com/ 14 Mayıs 2016 tarihinde erişildi.
http://www.syrianarabic.com/downloads/Syrian%20Colloquial%20Arabic.zip. 11 Mayıs
2015 tarihinde erişildi.
EK1.
Lehçe Dersi İle İlgili Öğrenci Anketi
Sevgili Öğrenciler;
UDES 2015
2217
Aşağıdaki anket, şuan kullanmakta olduğunuz Arapça Lehçeler dersinde okutulan ders
kitabına yönelik düşüncelerinizi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Aşağıdaki soruları
dikkatlice okuyunuz ve cevaplayınız. Cevaplarınız akademik bir araştırma için
kullanılacaktır.
Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederim
Yrd. Doç. Dr. Osman Düzgün
1. Daha önce bir Arap ülkesine gittiniz mi? Cevabınız evet ise ülke ismini yazınız. ______________
2. Bu ülkede ne kadar kaldınız? _______________________________________________________________________
3. Hangi lehçeyi biliyor ve konuşabiliyorsunuz? _____________________________________________________
4. Sizce, Arap Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Eğitimi, Arapça Mütercim-Tercümanlık Anabilim
Dallarında Lehçe dersi okutulmalı mı?________________________________________________________________
5. Üniversitede Lehçe dersi aldıysanız, hangi lehçeyi öğrendiniz?_________________________________
6. Lehçe Dersine yönelik değerlendirmeleriniz.__________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
UDES 2015

Bu eserin tam metnini indirmek için tıklayın

Transkript

Benzer belgeler

GelAnalyzer 3 ©: The first Arabic Bioinformatic software for gel

ortadoğu yıllığı

Dersler ve içerikleri - Arap Dili Eğitimi Anabilim Dalı

Arap Devrimleri`nin müziği mücadeleyle yayılıyor | Marksist.org

doktora programı açılması için başvuru formu

Arap Baharı Orta Doğu`ya nasıl bir hava getirir? Lara Friedman

TÜRKÇEDEN ARAPÇAYA ÇEVRİLEN EDEBİ ESERLER (1990