Hasta Kararı – Tedbirinizi Alın

Hasta Kararı –
Tedbirinizi Alın
Hastanın kendisi için vereceği karar neden önemlidir?
Hasta kararını nasıl yazarsınız?
Hasta kararını nerede saklayabilirsiniz?
Sizi temsil edecek bir yakınınızın anlamı nedir?
Önemli adresler:
Hasta kararı neden önemlidir?
Bir kaza veya bir hastalık neticesinde, kendinizle ilgili karar veremez
duruma gelebilirsiniz. Hazırladığınız hasta kararı ile, böyle durumlar için
tedbir alabilir, hangi tıbbi müdahaleleri isteyip, istemediğinizi önceden
belirtebilirsiniz.
Hasta kararı, doktorların zor kararlar vermesi gerektiği durumlarda kolaylık
getirir ve «acaba hasta ne isterdi?» sorusuyla karşı karşıya kalındığında da,
aile yakınlarının üzerinden yükü kaldırır.
Bir kac örnek:
Sayın A., 35 yaşında, ağır bir trafik kazası geçirmiş. Hastanede yatıyor
ve solunum cihazına bağlı yaşıyor. Konuşabilecek durumda değil.
Durumu belirsiz. Boynundan aşağı felç kalabilir ve yaşamı boyunca solunum
cihazına bağlı yaşayabilir. Doktorlar eşiyle konuşup, böyle bir durumda
kocasının ne isteyebileceğini eşine sorarlar.
Bayan K., 65 yaşında, beyninde aniden büyümüş bir tümör var. Bu nedenle
konuşamıyor ve söylemek istediklerini artık ifade edemiyor. Kanser hastalığı
tedavi edilemez durumda. Işın terapisi imkanı ile tekrar konuşması mümkün
olabilir ama tedavi çok ağır olduğu için (haftada beş kez altı seanslık ışın
terapisi), doktorlar ve hastabakıcılar, bayan K.‘nın durumunda böyle sarsıcı
bir terapinin anlamlı olduğundan emin değiller. Tedavi ekibi, bu nedenle
ailesine başvuruyor.
Bayan S. 85 yaşında ve bir kaç yıldır Alzheimer-Demans hastası.
Hastalığına rağmen, neşeli ve hayatından memnun görünüyor ama artık
gittikçe daha az yiyor ve daha çok halsizleşiyor. Bayan S. nin tekrar güç
kazanması için, suni beslenme olanağı var. Fakat, bayan S. nin böyle bir
tedaviye rıza göstermesi gerekiyor. Yapılan konuşmalarda çelişkili ifadelerde bulunuyor. Doktorlar, bayan S. nin konuyu anlamadığı izlenimi
ediniyorlar. Bu nedenle, çocuklarıyla bağlantı kuruyorlar ve bundan sonra
nasıl devam etmeleri gerektiğini soruyorlar.
2 | Hasta kararı neden önemlidir?
Siz, aşağıdaki sorular üzerine hiç
düşündünüz mü?
■■
Hayati tehlikenin olduğu durumlarda, hangi tedaviyi istersiniz?
■■
Siz, örneğin; artık yürüyemez veya konuşamaz hale gelseniz de
veya zihinsel olarak geri kalsanız da herşeye rağmen yaşamaya devam
etmek ister istermiydiniz?
■■
Siz, bedensel veya zihinsel engellerle yaşamayı düşünebilir misiniz?
Hangileriyle yaşayabilirdiniz, hangileriyle yaşayamazdınız?
■■
Tıbbi müdahalelere ilişkin alınacak kararlarda önemli olacak, dünya
görüşünüz veya dini inançlarınız var mı?
■■
Aileniz, arkadaşlarınız veya aile hekiminiz, hayati tehlike teşkil eden
hastalığınızın olması durumunda, ne istediğiniz konusunda bilgi sahibi
mi?
■■
Aile yakınlarınızdan veya arkadaşlarınızdan kim, doktorla birlikte böyle
bir kararı sizin adınıza en iyi şekilde alabilir?
Bilmeniz gerekenler:
Hastalıkta, kazada veya hayatın bitme noktasında, zor durumlar için
isteklerinizi önceden tespit edebilmeniz için iki yol var:
▸▸ Yazılı bir hasta kararıyla → S. 4 bakınız
▸▸ Sizi temsil edecek, güvendiğiniz bir kişiye verilecek yazılı
açıklamayla → sayfa 5
3 | Hasta kararı neden önemlidir?
Hasta kararının önemi:
Siz, tıbbi tedavilere ilişkin kişisel isteklerinizi yazılı olarak tutabilirsiniz.
Hasta kararınızda, hayati tehlikenin söz konusu olduğu durumda, sizin için
nelerin önemli olduğunu, hangi tedavileri kabul edip, hangilerini
reddettiğinizi kesin olarak belirtebilirsiniz.
Doktorlar veya aile fertleriniz, sizin belirlediğiniz hasta kararıyla, zor
durumlar için olan istekleriniz ve arzularınız üzerine önemli bilgiler edineceklerdir.
Hasta kararınızda, ölümünüzden sonra bedeninizin ne olacağına, hayatınız
sona erdiğinde sizin için önemi olan, yapılmasını istediğiniz dini törenleri
belirtebilirsiniz. Aynı zamanda, otopsiyi kabul edip etmediğinizi ve organ
bağışı yapmak isteyip istemediğinize karar verebilirsiniz.
Hasta kararını nasıl yapabileceğinize ilişkin çeşitli seçenekler vardır. Bunu
kendiniz yazabilirsiniz veya bir kurumun basılmış formu ile isteklerinizi
belirtebilirsiniz. → Sayfa 7+8 bakınız.
Hasta Kararının kullanılması, 2012 nin sonuna kadar İsviçre’de Hasta kararı
uygulaması konusundaki yasalar kantonlara göre farklı şekillerde düzenlenmiştir. Çoğu kantonda, hasta kararının dikkate alınmasını talep eden yasalar
mevcuttur.
1 Ocak 2013 tarihinde, hasta kararı kullanımını, bütün İsviçre’de tek bir
biçimde düzenleyen, «Yetişkinleri Koruyucu Yasa» yürürlüğe girecektir.
Hasta kararını nasıl yazarsınız?
■■
Eğer hasta kararını kendiniz yazmak isterseniz, dokümanınızda
aşağıdaki noktalara dikkat etmek zorundasınız:
––
––
––
––
Kimlik bilgilerinizi içermeli (adınız, soyadınız, doğum tarihiniz),
istekleriniz açık olmalı,
üzerine tarih yazılmalı ve
kendi elinizle imzalanmış olmalı.
4 | Hasta kararının önemi:
■■
Çeşitli kurumlar, üzerinde hemen hemen bütün gerekli maddeleri içeren
yazılı, sadece tarih sadece tarih atılıp, imzalanması gereken basılmış
formlar sunuyorlar. Asıl olarak, bu formlar geçerlidir ama bu dokümanlar kişisel durumlara uymayabiliyor ve bu nedenle çoğu zaman kullanılamıyor.
■■
İçinde, seçiminizi yapabileceğiniz, tıbbi tedavilere ilişkin mevcut olanakların yazılı olduğu formlar var. Bunlar detaylı hazırlanmış ve isteklerinizi
daha iyi yazabilme olanağı sunan, genellikle kendi başınıza doldurabileceğiniz, çok sayfalı dokümanlardır.
■■
Hasta kararının yazılması için danışmanlık hizmeti sunan kurumlar vardır.
Bir hasta kararının doldurulmasına yönelik sorularınızla ilgili, orada bilgi
edinebilirsiniz.
■■
Bazı doktorlar, hasta kararının yazılmasında yardımcı olurlar.
Aile doktorunuza bu konuda sorabilirsiniz.
Hasta kararı formu ve danışma hizmeti sunan kurumların önemli adreslerini,
broşürün sonunda bulabilirsiniz.
Bilmeniz gerekenler:
▸▸ Kendinizi ifade edebildiğiniz sürece, hazırlamış olsanız
bile, hasta kararınız değil, sözlü ifadeleriniz geçerlidir.
Hasta kararının ücreti ne kadardır?
Tam olarak hazırlanmış formların çoğu ücretsizdir. Kısmi hazırlanmış hasta
kararlarının ücreti 10 ila 20 Frank arasındadır. Hasta kararının hazırlanmasında yapılan danışmanlık hizmetlerinin ücreti kurumlara göre değişir.
5 | Hasta kararının önemi:
Hasta kararını nerede
saklayabilirsiniz?
■■
Hasta kararını ya hep üzerinizde taşıyınız ya da hasta kararınızın
olduğunu belirten bir kimlik taşıyınız.
■■
Siz, bir hasta kararınızın olduğunu ve koyduğunuz yeri, doktorunuz
aracılığı ile sağlık sigortası kartınızın üzerine kaydedebilirsiniz (acil
durumlar için bilgiler kısmı).
■■
Hasta kararınızı, kullanılması gerektiğinde, bulunabilecek bir yerde
saklayın. Örneğin güvendiğiniz bir kişiye veya aile doktorunuza verebilirsiniz.
■■
Hasta kararını saklamanın diğer bir yolu da, ücret karşılığında
saklanmasıdır.
6 | Hasta kararını nerede saklayabilirsiniz?
Sizi temsil edecek yakınınızın
anlamı nedir?
Kendinizi ifade bile edemez duruma geldiğiniz haller için, sizi temsil edecek
bir yakınınızı ve onun yedeği olabilecek birini yazılı olarak belirleyebilirsiniz.
Bu yakınınız, tıbbi kararlarda, doktorlara karşı sizi temsil eder ve sizin
görüşlerinizi bildirir. Temsilciniz olan bu yakınınız, sağlık durumunuzla ilgili
bilgilendirilir ve her türlü tıbbi müdahale ve bakım konularında doktorlarla
birlikte sizin yerinize yetkili olarak karar verebilir.
Sizin temsilciniz olan bu yakınınız, istekleriniz konusunda ne kadar ayrıntılı
bilgi sahibi olursa, sizi o kadar iyi temsil eder. Eğer hasta kararı yazarsanız,
temsilciniz olacak yakınınızı kararlarınız konusunda iyi bilgilendiriniz.
Bilmeniz gerekenler:
▸▸ Eğer, sizi temsil edecek bir yakınınızı belirlerseniz, bu kişi, mevcut
kararlar konusunda ve hastalık durumunuzla ilgili doktorlar tarafından bilgilendirilecek ve tedavi planlamasına etkin olarak katılacaktır.
▸▸ Sizi temsil edecek bir yakınınızı seçseniz bile, diğer aile
fertlerinizin kendi görüşlerini bildirme hakkı her zaman vardır.
İsteklerinizin yerine getirilmesi için ne
yapabilirsiniz? – Kısaca önemli notlar
■■
Aile fertlerinizle, kafanızdaki düşüncelerinizi ve hayati tehlikenin olduğu
durumlar için neleri arzu ettiğinizi paylaşınız.
■■
Aile doktorunuzla, kafanızdaki düşünceleri ve sağlık durumununuzun
kritik olması durumunda, tıbbi tedaviyle ilgili isteklerinizi paylaşınız.
■■
İsteklerinizi yazılı hale getirdiğiniz bir hasta kararı hazırlayınız. Hasta
kararını hazırlarken, tarafsız bir kişiden danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
Adresler, broşürün arka sayfasındadır.
7 | Sizi temsil edecek yakınınızın anlamı nedir?
Önemli Adresler
Schweizerisches Rotes Kreuz (SRK) – İsviçre Kızıl Haçı (Almanca)
Şahsi, detaylı et ve mesleki sır yükümlülüğü altında yapılan danışmanlık hizmeti
ücretlidir. Hasta kararı ve danışmanlık hizmeti, hasta kararının hazırlanması için
İsviçre Kızıl Haçı’nın aşağıda adresleri yazılı, kantonlardaki kurumları tarafından
hizmete sunulmaktadır ve kişinin ikamet adresine bakılmadan tarafsız olarak
hizmet sunulur:
Aargau: Glarus:
Graubünden:
Luzern:
Wallis: Zug: Zürich:
Sarnen: Solothurn:
St. Gallen:
www.srk-aargau.ch
www.srk-glarus.ch
www.srk-gr.ch
www.srk-luzern.ch
www.rotes-kreuz-wallis.ch
www.srk-zug.ch
www.srk-zuerich.ch
www.srk-unterwalden,ch
www.srk-solothurn.ch
www.srk-sg.ch
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
Tel.:
062 835 70 40
055 650 27 77
081 258 45 84
041 418 70 35
027 924 55 32
041 710 59 46
044 388 25 25
041 660 75 27
032 652 42 47
071 227 99 66
Basler Patientenverfügung – Basel Hasta Kararı (Almanca)
Karar internetten indirilebilir (ücretsiz), danışmanlık hizmeti ve saklı tutma imkanı
vardır (herbiri için 50.– Fr.).
Editör: GGG Voluntas, die Medizinische Gesellschaft und das
Universitätsspital Basel-Basel Sağlık Birliği ve Üniversite Hastanesi.
www.basler-patientenverfuegung.ch
Caritas Schweiz – İsviçre Caritası (Almanca, Fransızca, İtalyanca)
İnsanca ölebilmek. Karar, ek belgeleriyle birlikte yazılı olarak veya internet
üzerinden ısmarlanabilir 15.– Fr.). Telefonla danışmanlık hizmeti mümkün.
Caritas Schweiz, Löwenstr. 3, 6002 Luzern, Telefon 041 419 22 22, [email protected],
www.caritas.ch
Dialog Ethik- Etik Diyalog (Almanca, Fransızca)
Karar, ücretsiz internetten indirilebilir. Kağıt baskı olarak ısmarlanabilir (12.– Fr.).
Saklı tutma imkanı vardır ve ücretlidir (129.– Fr.).
Dialog Ethik, Sonneggstr. 88, 8006 Zürich, Telefon 044 252 42 01,
[email protected], www.dialog-ethik.ch
8 | Önemli Adresler
FMH, Verbindung der Schweizer Ärztinnen und Ärzte FMH, İsviçre Doktorlar Birliği
(Almanca, Fransızca, İtalyanca)
Karar, internetten ücretsiz indirilebilir.
FMH, Elfenstr. 18, 3000 Bern, Telefon 031 359 11 11, [email protected]
www.fmh.ch/service/patientenverfuegung.html
Pro Mente Sana (Almanca, Fransızca)
Karar, internetten ücretsiz indirilebilir.
Schweizerische Stiftung, Pro Mente Sana, Hardturmstr. 261, Postfach, 8031 Zürich,
Telefon 044 563 86 00, [email protected]
www.promentesana.ch
Schweizerische Patienten-Organisation – İsviçre Hastalar-Organizasyonu
(Almanca, Fransızca)
Hasta Kararı, kılavuzuyla birlikte internet üzerinden ısmarlanabilir (13.– Fr.)
SPO Patientenschutz, Eigerplatz 12, 3007 Bern, Telefon 031 372 13 11,
[email protected], www.spo.ch
GGG Voluntas (Almanca)
Şahsi hasta kararının hazırlanmasında danışmanlık hizmeti, saklı tutma imkanı,
her ikiside ücretli.
GGG Begleiten, Voluntas, Leimenstr. 76, 4051 Basel, Telefon 061 225 55 25,
[email protected], www.ggg-voluntas.ch
9 | Önemli Adresler
Künye:
Editör: İsviçre Kızıl Haçı
Metin: Peter Lack, lic. theol., Basel
Redaksiyon: Renate Bühlmann, SRK
Broşürler, PDF olarak, Almanca, Arnavutça, İspanyolca, Portekizce, Sırpça/
Boşnakça ve Türkçe dillerinde mevcuttur.
Broşürleri internetten indirmek için:
–– www.migesplus.ch – Bir çok dilde sağlık bilgileri. İsviçre Kızıl Haçı,
Sağlık ve Entegrasyon Departmanı
–– www.redcross.ch
Broşürler, migeplus.ch’nın uzman ve maddi desteği ile hazırlanmıştır.