charles robert darwın

Mehmet Sakınç
İTÜ
2009
2
200 yıl önce 12 Şubat 1809 da insanlık düşünce
tarihi için önemli bir kişi dünya merhaba
diyecektir.
Çocukluk yılları çoğunlukla kırlarda doğa ile içiçe
özellikle de bitkilere ve de küçük böceklere ilgi
ile
geçer.
Gelecekte
papaz
olmayı
düşünmektedir. Ailesinin ısrarı ile doktor olmayı
zor da olsa kabul eder ama anestezisiz
ameliyatlarda gördükleri onu bu meslekten
soğutur. O, kırlarda kelebekler, kuşlar, böcekler,
bitkiler, taşlar, fosiller ile uğraşmalı, onların
koleksiyonlarını yapmalıdır. Darwin aslında iyi
bir koleksiyoncu ve gözlemcidir.
3
Cambridge’de botanik ve jeoloji profesörü olan hocası John
Stevens Henslow onun hayatının biçimlenmesinde rolü olan
en önemli kişidir. Papaz olmaya karar veren Darwin,
Henslow’un diretmesiyle doğa bilimlerine iyice merak sarar.
Hatta özellikle jeoloji ile ilgili toplantılara devamlı davet etmesi
onun bu konulardan uzak kalmamasını sağlamak içindir.
Darwin Cambridge’den 1831 yılında diplomasını aldığında
Ağustostur. O yazı Jeoloji profesörü Adam Sedwick ile
Gallerde arazide geçirecektir. Ayın sonunda evine döner. Onu
bir sürpriz beklemektedir. Henslow dan bir mektup gelmiştir.
Ancak zarfın içinde ikinci bir zarf daha vardı, o da Matematikçi
ve astronom George Peacock’tandır. Darwin’e bir teklif
yapmaktadır. HMS Beagle bir keşif gezisine çıkacaktır. Genç
bir doğa bilimci olarak kendisinin herhangi bir ücret karşılığı
olmaksızın bu geziye katılıp katılmayacağını öğrenmek
istemektedir. Onu Peacock’a öneren’de Henslow’un kendisidir.
John Stevens Henslow
Adam Sedwick
4
HMS BAEGLE
5
HMS BEAGLE: FITZROY ve DARWIN
Robert FitzRoy (meteorolog)
27 Yaşında 1832
Darwin gezi fikrini kabul etti. Ancak bu konuda kıraliyet bir para
yardımında bulunmuyordu. Masrafları ailesi karşılayacaktı. İlk
karşılaşmada Darwin’in bırakacağı izlenim çok önemliydi.
Fitzroy ile görüşmesi sonrası her ikisi de birbirlerinden hoşnut
kalmışlardı. FitzRoy’un otoriter kişiliği Darwin’e güven vermişti.
Aynı kamarayı kullanacaklardı. Darwin’in tahminine göre 500
sterline bu yolculuğu bitirebilirdi. Belki daha da fazla olabilirdi.
C .R. Darwin (Doğa Bilimci)
22 Yaşında 1832
HMS BEAGLE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Uzunluk: 27.50 m
Genişlik: 07.50 m
Sudan Yüksekliği: 03.80 m
İtici Güç: Rüzgar ve yelken
Donanım: 10 top, 6 tüfek (İnceleme
gezileri) için
Kapasite: 70 kişi
Beagle İngiliz Donanmasına ait Cheeroke
sınıfı küçük bir yelkenlidir. Süratli hareket
edebilen, her türlü manevrayı kolaylıkla
yapabilen üç direkli, 10 topu olan Beagle
1802 de Napolyon savaşları için
yapılmıştır. Savaş sonrasında üç önemli
görevi
yerine
getirecektir.
Dünya
okyanuslarına yaptığı üç keşif gezisinde,
gidilen yerlerin haritalarının (batimetri ve
kıyı)
yapılmasında
önemli
görevler
üstlenmiştir.
II. Seferinde Darwin vardır.
11 Mayıs 1820 de suya indirilen Beagle’ın
maliyeti 7.800 sterlindir.
7
DARWIN’İN EŞYALARI
•
•
•
12 gömlek
1 heybe
1 çift terlik
1 çift hafif yürüme ayakabısı
1 mikroskop tek mercekli
1 jeoloji pusulası
1 pusula
2 tabanca
1 Tüfek
1 teleskop
1 kalem kutusu
1 Jeolog Çekici
5 simisometers
3 Barometre
1 Açı ölçer
1 Kamera Lusida
1 hygrometer
1 taksidermi Kitabı
2-3 İspanyolca lugat
14 Diğer kitaplar Humboldt’un "Personal
Narrative" ve Lyell’ın "Principles of Geology Vol. 1
1 para çantası
8
II. HMS BEAGLE KRONOLOJİSİ
1831
27 Aralık
1832
18 Ocak–08 Şubat
28 Şubat–18 Mart
04 Nisan–05 Temmuz
26 Temmuz–19 Ağustos
06 Eylül–17 Ekim
02–26 Kasım
16 Aralık–26 Şubat, 1833
1833
01 Mart–6 Nisan
28 Nisan 23 Temmuz
03–24 Ağustos
11–17 Ağustos
24 Ağustos–6 Ekim
08–20 Eylül
06–19 Ekim
27 Eylül–20 Ekim
21 Ekim–06 Aralık
14–28 Kasım
1834
23 Aralık–04 Ocak
09-19 Ocak
29 Ocak–07 Mart
10 Mart–04 Nisan
13 Nisan 12 Mayıs
18 Nisan–8 Mayıs
28 Haziran–13 Temmuz
31 Temmuz–10 Kasım
14 Ağustos–27 Eylül
Devonport’tan (İngiltere) ayrılış
Cape Verde Adaları
Bahia
Rio de Janerio
Montevideo
Bahia Blanca
Montevideo
Tierra del Fuego
Falkland Adaları
Moldanado
Rio Negro’nun Ağzı
El Carmen’den Bahia Blanca’ya Gezi
Arjantin kıyı araştırması
Bahia Blanca’dan Buenos Aires’e gezi
Moldanado
Santa Fe ve Parana nehri boyunca gezi
Montevideo
Mercedes’e gezi
Desire Limanı
St. Julian Limanı
Tierra Del Fuego
Falklan Adaları
Santa Cruz Nehri araştırması
Santa Cruz’dan iç kesimlere gezi
Chiloe Adası
Valparaiso
Andlara gezi
9
1835
21 Kasım–04 Şubat
08–22 Şubat
04–07 Mart
13 Mart–10 Nisan
27 Mart–17 Nisan
17 Nisan- 27 Haziran
27 Nisan–04 Temmuz
12–15 Temmuz
19 Temmuz–07 Eylül
16 Eylül–20 Ekim
15–26 Kasım
21–30 Aralık
1836
12–30 Ocak
02–17 Şubat
03–14 Mart
02–12 Nisan
29 Nisan–09 Mayıs
31 Mayıs–18 Haziran
07–14 Temmuz
19–23 Temmuz
01–06 Ağustos
12–17 Ağustos
02 Ekim
Chiloe ve Chonos Takımadaları
Valdivya
Valparaiso
Santiago’dan And’lara oradan da Mendoza’ya
Conception Çevresi
Şili Kıyıları
Coquimbo ve Copiapo’ya gezi
Iquiqui (Peru)
Callao
Galapagos Adaları
Tahiti
Yeni Zelanda
Sydney
Tasmanya
King George’s Sound
Cocos Adaları
Mauritius
Good Hope (Ümit Burnu)
St. Helena
Ascencion Adası
Bahia (Brezilya)
Pernambuco
Falmouth (İngiltere)
10
Darwin’i keşif gezisine götürecek HMS Beagle
hazırdı. 1831 yılının 27 Aralığı’nda, yağmurlu
bir günde Plymouth’dan demir aldı. 4 yıl 10 ay
25 gün sürecek keşif gezisi başlamıştı.
1831-1836
11
Beagle 4 Ocak da Medeira Adası’na geldi.
Karaya çıkan Darwin burada çok kısa notlar
almakla yetindi. İki gün sonra Kanarya
Adalarına vardılar, ancak karaya çıkamadılar.
Sebep İngiltere’deki kolera salgınıydı. 12 gün
karantinada beklemeleri gerekliydi. Kaptan
FitzRoy burada kalmadan Cape Verde’ye
doğru yelken açtı. Beagle 16 ocakta
Santiago’da demirledi.
12
İLK KEŞİF - CAPE VERDE
Santiago’ya demirleyen Beagle’dan ayrılan Darwin
adanın güneyinde Porta Praia bölgesinde keşif
gezisinin ilk araştırmasını yaptı. Uçurumun
kenarında 45 m yükseklikte deniz kabuklarından
oluşan bir tabaka buldu. Burası bir zamanlar sular
altında olmalıydı ve yükselmişti. Bu keşif C. Lyell’in
bu konudaki düşüncelerini destekliyordu. Yerkabuğu
çok büyük zaman aralığında yavaş yavaş
yükseliyordu (Uniformitarianizim)
13
FERNANDO DE NORONHA - BREZİLYA
16 Şubat 1832 de Beagle Brezilya’ya açıklarındaki
Fernado De Noronha da demirler. Burada dört gün
kalacaklardır. Bu süre içinde Darwin özellikle adanın
jeolojisi ile ilgilenecektir. Ada tümüyle volkaniktir.
Devasa bazalt sütunları dikkati çekmektedir. Kuşların
çoğu endemiktir. Çalılar ve küçük koruluklar bu tip
yaşam için uygundur.
Yapraksız ağaçların yaygınlığı dikkati çekmektedir.
Yapraksız ağaçlar
Elaenia ridleyana
Physalis peruviana
14
Fernando de Noranha
15
Sula leucogaster
16
SALVADOR ve AZİZLER KOYU
28 Şubat da Beagle Salvador’a
(Bahaia) gelir ve Azizler koyuna
demir atar. Darwin tropikal yağmur
ormanlarında
birkaç
günlük
araştırma
gezileri
yapacaktır.
Burada Kaptan Fitzroy ile kölelik
konusunda tartışma çıkar. Kaptanın
bu fikri şiddetle savunmasına
karşılık Darwin’in bu konudaki
görüşü bellidir. O kölelikten yana
değildir. Darwin için en önemli
araştırma Salvador ile Rio de
Janeiro arasındaki Abralhos bariyer
resiflerindeki çalışmaları olacaktır.
Thraupis ornata
Harpia harpyja
Sarcoramphus papa,
17
ABRALHOS RESİFLERİ
Salvador ile Rio de Janeiro arasındaki bu mercan
kayalıkları günümüzde dünyanın en önemli sualtı
hazinelerinden biri olma özelliğine sahiptir. Darwin’in bu
keşif gezisinde skuba yapma şansı olmadığı için
denizaltı yaşamı hakkında bir bilgisi ve gözlemi de
yoktur. Ancak kıyı alanlarında ve de gemiden atılan
ağla sualtı dünyası hakkında bilgi sahibi olabilmektedir.
18 Martta Salvador’dan demir alan Beagle navigasyon
ve haritalama yapmak için resiflerin etrafında iki hafta
geçirir. Bu süre içinde Darwin mikroskobunu kullanarak
okyanus yüzeyinde kahverengi bir tabaka oluşturan tüp
şekilli organizmaları inceleyecektir.
Sula leucogaster
18
ST. PAUL ADALARI
Anous minutus
Anous stolidus
Sula variegata
Grapsus grapsus
Beagle 7 Şubatta Santiago’dan demir
alır. Yelkenler bir kez daha rüzgarla
Anous
minutus
dolacaktır.
İlk ada
St. Paul kayalıklarıdır.
Darwin burada karaya çıkar. Kayalıklar
deniz seviyesinden 25 metre kadar
yükselmiştir. Her taraf deniz kuşu
gübresi ile kaplıdır. Burada iki kuş
tanımlar. Biri sümsük kuşu diğer ise
deniz kırlangıcıdır. *Bunlar insanı o
kadar tanımıyorlardı ki Darwin’in yanına
kadar
yaklaşıp
onunla
birlikte
yürümekten korkmadılar*.
Tuza dayanıklı yosunlar, mantarlar ve son
derece verimsiz kayalar. Darwin buradan
olduğunca örnek alıp, notlar tutar. Yavaş yavaş
ortama alışmaya başlamıştır.
Sterna paradisaea
Sula leucogaster
19
RIO DE JANERIO, MALDONADO,
MONTEVIDEO, BAHIA BLANCA, TIJUCA
YAĞMUR ORMANI
Darwin Rio da kaldığı sürece çok
iş yapar. O sırada Beagle yarım
kalmış görevine devam etmek için
tekrar kıtanın kuzeyine gitmiştir.
Burada 710 m yüksekliğindeki
Granit domu şeklindeki Corcavado
Dağı’nın eteklerinde kiraladığı evin
bahçesinde topladığı örnekleri
tasnif ederek ve onlar hakkında
notlar tutarak ve çoğu zamanını
hemen arkasındaki Tijuca tropikal
ormanında yürüyerek ve örnek
toplayarak geçiren Darwin, yorucu
günlerin
verdiği
tatlı
stresi
üzerinden çabucak atar. Sanki
burada yeniden doğmuş gibidir.
İklim ve koşullar o kadar iyiydir ki
buradan ayrılmak istemez.
20
TIJUCA YAĞMUR ORMANLARI ve CORCAVODA
21
Peraxillia tetrapetala
Florisuca fusca
Ramphastos toco
22
RIO DE JANERIO
Beagle 3 Nisan 1832 de Rio’ya varır.
Tayfalar İngiltere’den gelen ilk mektuplarını
burada alacaktır. Darwin yanına üç gemici
alarak iki gün geçireceği Rio Macea’ya
kadar yaklaşık 200 km kadar sürecek bir
kara yolculuğuna çıkar. Bu uzun süren
yolculuk sırasında birçok köye uğrar.
Yolculuk sırasında ender bitki, böcek ve
hayvan örnekleri toplayarak bunları
koleksiyon haline getirir. 23 Nisan’da geri
dönecektir. Ancak Beagle eksik kalan
araştırmaları
için
Salvador’a
geri
dönmüştür. Beagle’ın gelmesini beklerken
okuduğu Lyell’in kitabı türlerin kökeni
hakkındaki düşüncelerinde ona yeni
ufuklar açacaktır.
23
TIJUCO’ DAN - PAMPALARA
FOSİLLER
1832 ye kadar Güney Amerika paleontolojisi
hakkında çok fazla bir bilgi yoktur. 50 yıl önce
Arjantin’de bulunan
Megatherium fosili
yapılan en son keşiflerdendi. Fosil şu anda
Madrid
Müzesi’ndedir.
Bundan
başka
Mastodon dişlerinin varlığı da bilinmektedir.
Darwin’in özellikle Bahia Blanca ve Punta
Alta’da yaptığı arazi çalışmalarında önemli
fosiller bulur ve bunları koleksiyonuna dahil
eder.
Megalonyx
Macrouchenia
24
Punta Alta-Bahia Blanca
Buradaki fosiller Darwin’in
200. yılı kutlamaları
nedeniyle Harward Doğa
Tarihi Müzesi’nde
sergileniyor
25
26
Cortaderia selloana
27
PAMPALAR
28
Gaucho
Bolas
Bolas
Patogonya kızılderilileri
Gaucho
29
Rhea darwini
30
Zorillo
Spilogale angustifrons
31
Lama guanacoe
32
Pseudalopex fulvipes
33
TIERRA DEL FUEGO – FALKLAND ADALARI
Beagle 1 yıl sonra bulanık körfezlerden
kurtulup, daha da güneye, daha soğuk,
daha berrak, daha mavi denizlere doğru
yol almaya başlar. Gemideki Fuegia’ların
ülkesi Tierra del Fuego’ya doğru ilerler.
Burada yaşayanlar Darwin’nin dikkatini
çekmiştir: Bir defa çok iri idiler. Saçları
uzun ve dağınık, gözlerinin çevresinde
beyaz halkalar vardı. Yanakları kırmızı ve
siyah çizgilerle boyanmış, yüzleri kadavra
gibi zayıf ve koyu renkliydi.
34
FUGEIAN AİLESİ
35
TIERRA DEL FUEGA
36
Deniz aslanları Pinnipedia
37
Chloephaga picta - Magellan Kazı
38
BEAGLE KANALI
39
TIERRA DEL FUEGA DÜZLÜKLERİ
40
Gavilea lutea
Sierra İspinoz’u
Phrygilus patagonicus
Gavilea lutea
Codonorchis lessonii
Fuchsia magellanica
Codonorchis lessonii
41
42
Mirounga angustirostris
Coragyps atratus - Hindi Akbabası
Aptenodytes Patagonica
Kral Penguen
Dusicyon australis endemik,
1876 da yok oldu
43
Eudyptes chrysocome - Kaya Dansçısı Penguen
44
Mirounga angustirostris - Deniz Fili
45
Otaria flavescens- Falkland Deniz Aslanı
46
Polyborus plancus - Caracara
- Falkland Şahini
47
Thalassarche melanophrys siyah kaşlı Albatros
48
FALKLAND-MONTEVIDEO-TIERRA DEL FUEGO
Falkland Adalarındaki çalışma sonrası Beagle tekrardan kuzeye doğru yelken açar. Burada eksik
kalan işleri tamamlamak ve İngiltere’den gelen postaları almak için bu geriye dönüş
gerçekleştirilecektir. Bu arada Adventure yeniden donatılır. Darwin gezinin bu kısmında daha önce
gidemediği yerlere keşif gezleri düzenler. Bunlardan en önemli iki bölge, Bahia Blanca’nın
kuzeyinde bulunan Sierra Ventana ve daha güneydeki Santa Cruz bölgeleridir. Buradaki
araştırmalar (özellikle de jeoloji) sonrasında Beagle Magellan Boğazı’nı 12 Haziran 1834 de
geçerek geride Atlantik’i bırakıp resifler okyanusu Pasifik’e açılacaktır. And Kıyıları’nı takiben
kuzeye doğru Şili kıyılarına yelken açacaklardır.
49
Phalacrocorax atriceps – Mavi Gözlü Karabatak - Beagle Kanalı
50
Phalacrocorax atriceps kolonisi Beagle Kanalı
51
Viola coronifera
Viola dasyphylla
Embothrium coccineum
Viola coronifera
Viola cotyledon
Viola sacculus
Viola vulcanica
Oxalis adanophylla
52
Ourisia poeppigii
çeken çok önemli
Buradaki çalışmalar keşif gezisinin önemli bir bölümümü oluşturur. Darwin nehir boyunca ciddi
jeoloji araştırmaları yapar. Burada dikkatini çeken, daha önceleri bir çok yerde de gördüğü deniz
kabukları içeren tabakaların vadinin her iki yamacında bulunmasıdır. Darwin’in teorisine göre And
Dağları yavaş bir şekilde yükselmektedir. Bu gözleme göre gezegen durağan değil, hareketlidir.
Darwin Santa Cruz ekskürsuyonu için Beagle tayfalarından oluşan bir ekip kurar, amacı And
Dağları’na ulaşmaktır. Ancak 12 gün botlarla süren 320 km lik gezide bunu başaramaz ve geri
döner.
53
Santa Curuz Vadisi 1833
54
Santa Cruz Bölgesinde silisleşmiş ağaç Araucaria petrificada
55
Arucaria
56
Beagle için Atlantiği terketme
zamanı
gelmiştir.
Santa
Cruz’dan
Güneye
inip,
Magellan Boğazı’nı geçtikten
sonra Pasifik Okyanusu’na
yelken açarlar. Önlerinde koca
bir okyanus ve birçok ada en
önemlisi Galapagos vardır.
57
Perito Moreno Buzulu
58
FitzRoy Dağı Arjantin Patagonta
59
RESİFLER OKYANUSU
Beagle gezegenin diğer bir
Okyanusuna geçer. Burada bir
süre kuzeye doğru Andları
takiben Şili’nin orta kısımlarına
kadar gelir. İki önemli şehir olan
Conception ve Valparaiso da
uzun zaman kalacaklardır.
Darwin’in burada yaşadığı en
önemli olay 1834 Şili Depremi
olur.
60
12 Haziran 1834 de Beagle Chiloe
Adası’na ulaşır. Çoğu tayfa İngiltere’den
gelen postalarını aldır. Kısa bir süre
burada kalan Beagle 23 Temmuz da
Valparaiso’ya gelir. Darwin buradan
başlayarak
And
Dağlarına
iki
ekskürsüyon gerçekleştirecektir.
AND DAĞLARI I. KEŞİF GEZİSİ
14 AGUSTOS - 27 Eylül 1834
Darwin’in keşif gezisi, Navidad’tan Valparaiso’ya
kadar sahil kesimlerde devam eder. Darwin’in
amacı buradaki deniz kabukları içeren tabakaları
görmektir. Böylece kıtanın batı kısımlarının nasıl
yükseldiği konusunda fikir yürütebilecekti.
61
Valdivian yağmur ormanları
CHILOE ADASI
Darwin 21 Kasım 1834 de San Carlos
Körfezi’ne
demirleyen
Beagle’dan
adaya ayak basar. Adanın okyanusa
bakan batı kesimleri bu bölgeye özgü
Valdivian Yağmur Ormanları ile kaplıdır.
Bu tip ormanlar tüm Şili’nin kıyı
boyunca And’lar ile sahil arasında yer
alır.
CHILOE ADASI
62
Fulica armillata
Phalacrocorax olivaceus
Theristicus melanopis
Cathartes aura
Spheniscus magellanicus
Milvago chimango
63
Leucophaeus scoresbii
Sturnella loyca
Zonotrichia capensis
VALDIVIAN YAĞMUR ORMANLARI
64
CONCEPCION - DEPREM
Darwin karaların yükselmesi ile ilgili gözlemlerini
yaparken başına bir talih kuşu konar. 20 Şubat
1835 de Şili’nin önemli kentlerinden biri olan
Concepcion’da sabah saat 11 de yer büyük bir
gürültüyle sarsılır. Darwin o sırada elma
bahçelerinin yaygın olduğu yerde gözlem
yapmaktadır. Toprak sıvı üzerinde yüzen bir
kabuk gibi ayaklarının altından kayar. Sahildeki
Beagle demirinden kurtulmuş da denizin dibine
vuruyormuş
gibidir.
Talcahuano
limanına
vardıklarında işin ne boyutta olduğunu ve
dehşetini anlayacaklardır. Deniz bütün şiddeti ile
geri çekilmiş limanda demirli gemiler yosunlu bir
zemin üzerinde yan yatmışlardı. İç kesimlerdeki
Concepcion kısa süre içinde tümüyle tahrip
olmuştu. Oluşan tsunami dalgaları liman kentini
bir anda yerle bir etmiştir. Depremden bir ay
önceki olaylar ise çok daha ilginçtir. Kıyıdan 150
km içeride olan Osorno Yanardağı patlamış,
sonradan
Aconcagua
ve
Coseguina
Yanardağları’nın
da
indifa
ettiğini
öğrendiklerinde Darwin’in şaşkınlığı bir kat
artacaktır.
Osorno Yanardağı
1798
65
DEPREM SONRASI KATEDRAL
66
AND DAĞLARI II. KEŞİF GEZİSİ
18 MART- 10 NİSAN 1834
Darwin Satiago şehrinden And Dağlarına II.
keşif gezisini planladı ve sabah saat 04 de 10
katırla yola çıktı. Yanında İspanyol yardımcısı
vardı. Amacı And Dağlarında kar sınırına kadar
gitmekti. 5.791 m kadar tırmandı. Buradan
kıtanın doğusuna bakış muhteşemdir. Darwin
bundan çok etkilenir. 29 Mart’ta Uspalatta
geçidini geçerek Mendoza’nın kuzeyine gelir.
Burada birkaç gün geçirerek bölgenin jeolojisini
inceler. Gördüğü manzara onu hayrete
düşürecektir. Deniz seviyesinden 1828 m
yükseklikte denizaltı volkanizmasının oluşturdu
lavların burada ne işi vardır? Ayrıca çok daha
önemli bir gözlemi daha onu şaşırtmaya devam
eder. Çok sayıda taşlaşmış ağaç fosili bu
bölgede bulunmaktadır. Darwin kendi kendine
şu soruları sorar. Bu kara parçası ne kadar
zamandır su altında kalmıştır? Ve ağaçlar nasıl
taşlaşmıştır.? Lyell’in Jeolojinin prensipleri
kitabı, onun bu düşüncelerine ve teorisini adım
adım oluşturmasına ışık tutmaya devam
edecektir.
Uspalatta geçidi
67
H.M.S. Beagle 7 Eylül 1835 de Callao’dan
(Peru) Galapagos adalarına, yelken açtı. 15
Eylül-20 Ekim 1835 arasında Adalarda
incelemelerde bulunan ve birçok örnek toplayan
Darwin kızkardeşine yazdığı mektupta şöyle
demektedir.
“Adaları görünce Zooloji ve Jeoloji konusunda
başarısız olmak düşüncesi beni çok
endişelendirdi”.
CALLOA-Peru
68
GALAPAGOS
69
TARİHÇE ve EKOSİSTEM
İspanyol Rahip Tomas de Berlanga Galapagos Adalarını 1535 de
Peru’ya giderken keşfeder. Güçlü okyanus akıntıları gemisini
Adalara sürüklemiştir. Ancak adalar o kadar çoraktır ki, çok kötü ve
zayıf bir bitki örtüsü etrafı kaplamıştır. Fazla da su yoktur. Bu
nedenle Berlanga kısa bir süre sonra burayı terk eder. Galapagos
aslında korsanlar için son derece uygun sığınma yeridir.
1804 de ilk yerleşim İrlandalı Patrick Watkins ile gerçekleşir. Daha
sonra 1835 de Darwin buraya gelecektir. Galapagos Adaları, ana
karaya (Ekvator) yaklaşık 1000 km uzaklıkta ve tam ekvatorun
üstünde, genelde nemli ve sıcak ortam koşulları egemendir.
Galapagos 13 büyük ada , 6 küçük ada, 107 çok küçük adacıktan
oluşmaktadır. Adaların oluşumu yaklaşık 4 milyon yıl öncesine
kadar gider. Adalar volkanik olduğu için her an bir adanın
kaybolabilir
ya
da
yeni
bir
ada
oluşabilir.
Ana Adaların isimleri şöyledir.
Baltra, Darwin, Española, Fernandina, Floreana, Genovesa
Isabela, Marchena, kuzey Seymour, Pinta, Pinzón, Rábida, San
Cristóbal, Santa Cruz, Santa Fe, Santiago, South Plaza ve Wolf.
Adalarda dört ana ekosistem dikkati çeker. Birincisi son derece fakir
alanlar ve gelişmiş dev boyutlu kaktüs ormanları, ikinci ekosistem
tipi subtropical ormanlar, diğeri ise nemli ormanlardır. Başka bir
ortam da çalı ve otlardan oluşan geniş düzlük alanlardır.
70
71
JEOLOJİ
Güney Amerika kıyılarının 1000 km
batısında yer alan Galapagos takım adaları,
Pasifik Okyanusu’nda önemli bir konumda
olan sıcak noktalardır. Sıcak nokta ya da
hot spot lar doğrultu atımlı fayların
bulunduğu
levha sınırlarından çıkan
magmanın oluşturduğu volkanik adalardır.
Eski birer atol olan adalar akıcı bazaltlarla
örtülmüştür. Bunların kalıntıları adalarda
belirgin olarak görülür.
72
ATOL OLUŞUMU
Atoller mercan kayalıklarıdır. Mercanlar ise özellikle
tropikal kuşakta çok fazla yayılım gösteren ve
koloniler oluşturarak yaşayan omurgasız canlılardır.
Devamlı büyüyerek gelişirler. CaCo3 den oluşmuş
son derece sert kabukları vardır. Mercan kayalıkları
denizcilerin korkulu rüyasıdır. Pasifikte birçok gemi
bu kayalıklara çarpıp batmıştır.
Darwin’in
atollerin oluşumu üzerine geliştirdiği
hipotez bugün de geçerliliğini korumaktadır.
Darwin’in atol çizimleri
73
GALAPAGOS ADALARI
SANTIAGO
75
Galapagos Köpekbalığı
76
Geochelone nigra abingdoni
Pinta Adası
77
Amblyrhynchus cristatus
78
Fregata magnificens
79
Colibridae
80
Grapsus grapsus
81
Conolophus subcristatus
82
Zalophus wollebaeki
83
Spheniscus mendiculus
84
Donnelle Oxley
85
Sula sula kırmızı ayaklı sümsük kuşu
Sula granti
Espanola Adası Galapagos Albatrosu
Dionedea irrorata
88
Nycticorax violaceus
Santiago Adası sarı tepelikli gece balıkçılı
89
90
TAHİTİ’YE DOĞRU
20 Ekim 1835 de sabahın erken saatlerinde Beagle kuvvetli rüzgarı da
arkasına alarak, yelkenlerini şişirerek Galapagos’u arkasında bırakır ve
Tahiti’ye doğru yol alır. Darwin’nin yanında yüzlerce örneğin yanı sıra
gözlemlerini anlatan detaylı notları vardır. Dönüş yolculuğu başlamış gibidir
ama yine de önlerinde bir yıl daha sürecek ve görülecek yerler
bulunmaktadır. 1835 Kasımının 15 inde 5.150 km lik yolu, günde 240 km
yol alarak katettikten sonra Tahiti adasına ulaşır ve Matavai Koyuna
demirler. Darwin burada 10 gün geçirecektir. Bu süre içinde adanın iç
kesimlerine ekskürsüyonlar düzenleyen Darwin
birçok bitki örneği
toplayacaktır.
91
TAHITI MATAVAI KOYU, Darwin 1835
92
NEW ZEALAND- Adalar Koyu
21 Aralık 1835 akşamı Beagle New Zealand
Adaları’nın kuzeyindeki Adalar Koyu’na demirler.
Burası güçlü rüzgarlara karşı korunaklı bir yerdir.
Darwin 23 Aralıkta koydan 20 km kara içinde
olan Vaimate yerleşim yerine küçük bir bot ile
hareket edecektir. Akşama doğru oraya gelir. Bu
yolculukta eğrelti ağaçları onun dikkatini
çekecektir.
Adalar Koyu
93
AVUSTRALYA’YA DOĞRU
30 Aralık 1835 de Beagle
Avustralya ya doğru hareket etti.
Darwin
Yeni
Zelanda’dan
ayrıldığı için mutluydu. 1 Ocak
1836. Yeni bir yıla daha girilmişti.
Beagle
arkasında
yılları
bırakmıştı ama ileriki yıllarda
bunun değeri çok daha iyi
anlaşılacaktı. Üç Kıral adalarına
uğramadan geçtiler. 12 Ocak
1836 da Sydney koyuna Beagle
demirledi. Burası İngiltere’ye çok
benziyordu. 16 Ocak’da bir
kılavuz önderliğinde ve iki at ile
kara içine doğru 120 km kadar
yapılacak olan keşif gezisine
başlanıldı.
Burada
Güney
Amerika bitki topluluğuna göre
floranın
son
derece
zayıf
olduğunu
gözledi.
Ancak
bölgesel vahşi yaşam ilginçti.
Özellikle
acayip
görünümlü
platypus dikkat çekiciydi.
Platypus
94
TASMANIA -VAN DEIMAN ÜLKESİ
1836 30 Ocak da Darwin ve Beagle
Avustralya’dan ayrılır. Güneye doğru
Tasmania, eski ismiyle “Van Deimels
Land” e 5 Şubat’ta demirler. Darwin
burada 10 gün kalacaktır. Bu süre
içinde adanın iç kesimlerine jeolojik
incelemeler için beş keşif gezisi
yapacaktır.
Tasmanya Kurdu
Abel Tasman (Duch) 1642
Tasmania nın keşfi
95
Thylacinus cynocephalus Keseli Kurt ya da
Tasmanya Kurdu veya kaplanı 1910 yok olduğu
tarih.
96
Sarcophilus harrisii Tasmanya Canavarı
97
KING GEORGE KOY’U - GÜNEY AVUSTRALYA-COCOS-MAURITIUS
17 Şubat’ta Beagle King George koyuna geldi.
Burada demirledikten sonra kısa bir süre burada
kaldılar ve daha sonra Darwin ve Beagle 250 mil
Güney Doğudaki Perth’e hareket etti. Dönüş ve
ülke hasreti kendini daha sık hissetirmeye
başlamıştı.
13 Mart 1836 da Beagle Avustralya’dan ayrıldı.
Keeling adaları diğer adıyla Cocos ve sonrasında
Mauritius ve Madgascar’a yelken açtı. Bu adalar
mercan resiflerinden oluşuyordu. Darwin adaların
oluşumlarında battığını tahmin etti. Adaların
etrafında birkaç gün süren keşif gezisine çıktı.
Plajlar tümüyle Hindistan cevizi ağaçları ile
kaplıydı. Birkaç küçük kuş, kertenkele, çok çeşitli
böcek
ve
çok
sayıda
çeşitli
mercan
kolonileri’nden oluşan küçük bir ada koleksiyonu
oluşturdu. Bunları gerektiği şekilde koruma altına
aldı. Onun teorisine göre, bitki tohumları buraya
okyanusu aşarak gelmişti.
98
COCOS’DA hindistan cevizi Ağaçları ve Plaj
99
12, Nisan 1836 da Beagle Cocos’dan ayrılır.
Tayfalar gemiye birçok yiyecek alırlar. Bunların
arasında kaplumbağa, domuz, hindistan cevizi,
tavuk ve çok sayıda bal kabağı dikkati çeker. Beagle
Kuzey Keeling, Chagos ve Rodriguez Adalarına
uğramadan Mauritius’a doğru yoluna devam eder.
29 Nisan da Port Louis limanına demirler ve burada
bir kaç gün kalır.
9 Mayıs’da Beagle Port Louis den ayrılır ve
Madagasgar Adası’nın yanından geçerek 31
Mayıs’da Güney Afrika’nın ucundaki Cape Town
yakınlarındaki Simons Koyuna demirler.
100
Mauritius’da gün batımı, Port Luis
101
GÜNEY AFRİKA
3 Haziran 1836 da Darwin burada
3 yıl önce kurulan kıraliyet
araştırma
merkezini
ziyaret
edecektir. Başkan doğa bilimci
John Herschel ile volkanlar,
deprem ve kıtaların yükselmesi
konusunda
bilgi
alışverişinde
bulunacaklardır. Ayrıca, insanın
kökeni ve yeni türlerin oluşması da
bu
tartışmaların
içinde
yer
alacaktır.
SIMONS KOYU
102
SIMONS KOYU
103
St. HELENA ADASI
18 Haziran da HMS Beagle Cape
Town’da ayrılır ve burnunu kuzeye,
Afrika’nın batı sahillerine çevirir.
Haziran 29 da Oğlak Dönencesini
geçen HMS Beagle 8 Temmuz da St.
Helena Adası’na demirler. Darwin
burada 5 gün geçirecektir. Darwin’e
göre burası son derece ıssız ve terk
edilmiş bir yerdir. Ada Atlantik’in
ortasında volkanik kayalardan oluşmuş
büyük bir dağdır. Darwin zamanını
bölgenin
jeolojisini
öğrenerek
değerlendirir.
Napoleon St. Helena’da
1790
104
ASCENSION ADASI
4 Haziran 1836
da öğlen
saatlerinde Beagle Ascension
Adası’na doğru yelken açar.
Haziran’ın
19
unda
akşam
saatlerinde Adaya ulaşır. Adada
İngiliz denizcileri ile köle Afrikalılar
yaşamaktadır. Darwin burada
dört gün kalır. Bu süre içinde 858
m yüksekliğindeki Green Hill’e
çıkar
ve bölgede volkanlar
hakkında gözlemlerde bulunur.
Bu ada biyolojik açıdan önemlidir.
Kumsalları yeşil kaplumbağaların
yumurtlama yeridir.
Chelonia mydas
105
TEKRAR GÜNEY AMERİKA
23 Haziran 1836 FitzRoy San Salvador’daki
ölçümlere ilavelerde bulunmak için tekrar O
bölgeye gitmeleri gerektiğini belirtir. Bu açıklama
Darwin’i üzer. Dönüş yolculuğunda böyle bir
değişiklik moralini bozacaktır ama pek de aldırış
etmez. O da orada başka gözlemlerde bulunma
fırsatını değerlendirebilirdi. 1 Agustos da HMS
Beagle Brazilya’da Bahia de los Santos’a gelir.
FitzRoy yeni ölçümler alırken Darwin tropikal
ormanın içlerine yeni keşif gezileri yapacaktır. 17
Agustos’da çalışmalar biter ve Beagle tekrar
kuzeye doğru yelken açar. Yollarının üstünde
uğrayacakları birkaç ada daha vardır.
106
CAPE VERDE ADALARI
Darwin İngiltere’ye doğru gittiklerinden dolayı
memnundur. Geride kalan hastalıklar, deniz
tutmalarını, rahatsızlıklarını unutmuştur. Beş yıldır
gözlediği biyoloji ve jeoloji onu yeni yeni
düşünceler içine sokmuştur. Topladığı binlerce
örnek ve oluşturduğu muhteşem koleksiyondan
çıkan sonuçlar insanın aklına inanılmaz boyutlar
kazandıracaktır. Agustos 21 de Beagle ekvatoru
geçer. 31 Agustos’da Cape Verde adalarında
Porta Praya’ya gelirler. Burada beş gün
geçireceklerdir.
Porta Praya
St. Jago Krateri
107
AZOR ADALARI
5 Eylül’de Beagle Azor Adalarına doğru
yelken açar. 9 Eylül de Yengeç
Dönencesini geçer. 20 Eylül de HMS
Beagle Azorlara gelir ve Terceira Koyuna
demirler. Darwin burada volkanizmayı
inceleyecektir. 21 Eylül 1836 da Beagle
Azor Adalarını terkeder. 25 Eylül de
İngiltere’ye doğru durmaksızın yol alacaktır.
Artık son durak İngiltere'dir.
Krater Gölü ve Atol
108
İNGİLTERE ve EVE VARIŞ
2 Ekimde1836 da HMS Beagle bu
muhteşem araştırma gezisine başladıktan
4 yıl, 9 ay ve 5 gün sonra İngiltere’ye
dönmektedir.
Beraberinde
Darwin,
koleksiyonları ve düşünceler vardır.
Beagle
Falmouth’a demirlediğinde
yağmurlu ve fırtınalı bir akşamdır. Darwin
iki
gün
sonra
ailesi’nin
yanına
Shrewsbury’ye hareket eder.
109
Londra Doğa Tarihi Müzesi, 2007
Charles Darwin ve Charles Lyell
110