Yükseköğretimde Kadın Liderliğini Geliştirme ve Güçlendirme

Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİNİ
GELİŞTİRME VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞTAYI
RAPORU
Prof. Dr. Funda SİVRİKAYA ŞERİFOĞLU
Düzce Üniversitesi Rektörü
Yrd. Doç. Dr. Ayla KEÇECİ
Düzce Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü
Prof. Dr. Nigar DEMİRCAN ÇAKAR
Düzce Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
İÇİNDEKİLER**
Yükseköğretimde Kadın Liderliğini Geliştirme ve Güçlendirme Çalıştayı Yönetici Özeti .................... 5
Çalıştayın Amaç ve Kapsamı ................................................................................................................ 10
Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’in Konuşması ............................................................ 12
Açılış Konuşmaları ................................................................................................................................ 13
Panel I: Yükseköğretimde Kadın Liderliği............................................................................................ 15
Panel II: Yükseköğretimde Kadın Liderliğinin Geliştirilmesine İlişkin Stratejiler ............................... 18
Grup Çalışması I: Yükseköğretimde Kadın Liderliği: Sorunlar ............................................................ 22
Grup Çalışması II: Yükseköğretimde Kadın Liderliği: Öncelikler ve Stratejiler .................................. 24
Yükseköğretimde Kadın Liderliği: Sorunlar ve Öneriler
Konulara Göre Özet Tablolar ................................................................................................................ 27
Yapılması Beklenen Düzenlemeler ....................................................................................................... 31
Sosyal Program
Katılımcılar............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Grup Çalışması Grupları
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
TABLOLAR LİSTESİ**
Tablo 1. Çalışma gruplarının yükseköğretimde kadın liderliği ile ilgili belirledikleri sorunlar
.................................................................................................................................................. 22
Tablo 2. Çalışma gruplarının yükseköğretimde kadın liderliği ile ilgili belirledikleri
öncelikler ve stratejiler ............................................................................................................. 25
Tablo 3. Konulara göre derlenmiş sorunlar listesi ................................................................... 28
Tablo 4. Konulara göre derlenmiş öneri ve stratejiler ............................................................. 29
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİNİ GELİŞTİRME VE
GÜÇLENDİRME ÇALIŞTAYI
YÖNETİCİ ÖZETİ
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ
29 Kasım 2012, DÜZCE
Ülkemizin yükseköğretim alanında önemli bir ikilem mevcuttur: Türkiye’de yükseköğretim
kurumlarında kadın akademisyen oranlarının Batılı ülkelere kıyasla oldukça yüksek
olmasına ve kadın akademisyenlerin akademik kariyer basamaklarını tırmanırken cam
tavan
ile
karşılaşmamalarına
rağmen,
kadınlar
ülkemizdeki
yükseköğretim
kurumlarının yöneticilik/liderlik pozisyonlarında çok az temsil edilmektedirler.
Ülkemizde kadın akademisyenler için cam tavan akademik kariyerde değil yöneticilik
pozisyonlarına yükselirken mevcuttur.
Çalıştay’da yer alan iki panelde ve grup çalışması oturumunda bu ikileme yol açan nedenler
ve çözüm önerileri tartışılmıştır. Açılış panelinin başkanlığını İstanbul Teknik Üniversitesi
eski rektörü Prof. Dr. Gülsün SAĞLAMER yürütmüş olup, Kocaeli Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Sezer KOMSUOĞLU, ; UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birimi Başkanı Saniye Gülser
CORAT ve Wissema Danışmanlık Şirketi kurucusu, “Towards Third Generation
Universities” Kitabının yazarı Prof.Dr. Johan G. WISSEMA panelist olarak yer almışlardır.
“Yükseköğretimde Kadın Liderliğinin Geliştirilmesine Yönelik Stratejiler” başlıklı kapanış
panelinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yıldız ECEVİT’in panel
başkanlığında Ortadoğu Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Feride ACAR ile
Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berna DENGİZ yer almışlardır.
Çalıştay’a katılan tüm katılımcılar, her masada bir rektör, bir rektör yardımcısı ve bir kadın
araştırmaları merkezi müdürü olacak şekilde beş ayrı masada gruplanarak iki ayrı grup
çalışması yürütülmüştür. İl grup çalışması oturumunda yükseköğretimde kadın liderliğini
engelleyen sorunlar, ikinci grup çalışmasında ise bu sorunlara yönelik çözüm önerileri ve
stratejiler tartışılmıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Panel ve grup çalışmalarında yürütülen tartışmalarda, kadınların yükseköğretim kurumlarında
yöneticilik pozisyonlarında az görülmeleriyle ilgili olarak aşağıdaki ana sorunlar dile
getirilmiştir:
 Kadın liderliğini teşvik eden politika/mevzuat eksikliği, yetersizliği, yaptırım gücünün
olmaması
 Çalışma hayatında kadının iş-aile yaşamı dengesini sağlamasına yönelik destek
mekanizmalarının (kreş, yarı-zamanlı çalışma, esnek çalışma, vb) eksikliği/yetersizliği
 Kadınlar arası işbirliği ağlarının, destek mekanizmalarının (koçluk) ve örgütlenmenin
eksikliği
 Akademik yaşamda erkek egemen karar alma süreçleri, kurallar ve eğilimler
 Kadın lider rol modellerinin az sayıda olması ve görünür olmaması
 Kadınların yöneticilik pozisyonlarına aday olmaması, özgüven eksikliği
Yükseköğretim kurumlarında kadın liderliğinin gelişmesi ve güçlenmesi için önerilen politika
ve stratejiler de şunlardır:
HÜKÜMET VE TBMM’DEN BEKLENTİLER
 Yeni yükseköğretim yasasında her düzey için en az yüzde 30 kadar kadın yönetici kuralı
getirilmesi
 Yeni yükseköğretim yasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin düzenlemelerin yer
alması
 Mevcut 2547 sayılı Yasa’da üniversitelerin yönetim organlarına yönelik maddelerde
(Madde 13-Madde 19) kadınlar lehine yüzde 30 kota konması
 Akademik ve idari kurullarda ve komisyonlarda kadın oranları için 2023’e kadar yüzde
50 hedefinin belirlenmesi
 Kadının annelik rolüne ilişkin sorumluluklarından kaynaklanan sorunların çözülmesinde
kreş, yaz okulu, etüt evleri, oyun evleri, lojman olanakları vb. destek mekanizmalarının
arttırılması ve işyerleri için yasal zorunluluk haline getirilmesi
 08/10/1996 Tarihli 22781 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Özel Kreş ve Gündüz
Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında
Yönetmeliğin 21. Maddesi’nde yer alan kuruluşların tatil günlerinde de hizmet
verebilmelerinin zorunlu olması
 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 192. Maddesinin yoruma açık olduğu, evlilik
birliğinin huzur ve yararının gözetilmesinde subjektif değerlendirmelerin yapılabileceği
düşünülmektedir. Bu nedenle ilgili kanun maddesinin daha açık ifade edilmesi
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
önerilmektedir.
 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 207. Maddesinde yer alan doğum yardımı
ödeneğinin anne-babaya ayrı ayrı verilmesi önerilmektedir. Ödeneğin yalnızca babaya
verilmesinin kadın-erkek eşitsizliğini derinleştireceği düşünülmektedir.
 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 104. Maddesine kadın memurlar için yarı-zamanlı
çalışma olanağının eklenmesi ve babanın çocuk bakımına daha fazla zaman ayırmasına
olanak sağlanması
 Kadın yöneticilerin yasaların üretilmesinde aktif rol alması
 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 105’te cinsel tacize yönelik yaptırımların
arttırılması
 15/02/2011 tarihli 27863 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6112 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un Yayın Hizmeti
İlkeleri Bölümünde yer alan Madde 8’e ve Yayın Hizmeti İçeriği bölümünde yer alan
Madde 14’e ek bir madde ile kadın liderliğine yönelik programların hazırlanması
önerilebilir/vurgulanabilir.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NDAN BEKLENTİLER
 Müfredatın ve eğitim kitaplarının aile içi rollerin paylaşımı, erkek-kadın rolleri,
toplumsal cinsiyet eşitliği açısından gözden geçirilmesi ve yenilenmesi
 Aile içi rollerin paylaşımı, erkek-kadın rolleri, toplumsal cinsiyet eşitliği konularında
eğiticilerin eğitimi çalışmalarının yürütülmesi
YÖK’TEN BEKLENTİLER
 Yeni yükseköğretim yasasında her düzey için en az yüzde 30 kadar kadın yönetici kuralı
getirilmesi
 Yeni yükseköğretim yasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin düzenlemelerin yer
alması
 Kurumsal yapılarda eşit temsil hakkı, kadın adayların pozisyon başvurularına teşvik
mekanizmaları, çalışma etiğine yönelik mevzuatın yürürlüğe konması
 Öğretim üyesi yetiştirme programları benzeri “kadın lider yetiştirme” programlarının
geliştirilmesi
 Mevcut 2547 sayılı Yasa’da üniversitelerin yönetim organlarına yönelik maddelerde
(Madde 13-Madde 19) kadınlar lehine yüzde 30 kota konması
 Akademik ve idari kurullarda ve komisyonlarda kadın oranları için 2023’e kadar yüzde
50 hedefinin belirlenmesi
 Kadınların akademik yaşamda daha fazla yer almasını sağlayacak uygulamaların (yarı
zamanlı çalışma, evden çalışma, vb) mevzuatta yer alması
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
 Her yıl düzenli olarak “Kadın” konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantıların
yapılması, periyodik toplantılarda rol modeller olarak başarılı kadınların davet edilmesi
 Üniversitelerdeki kadın araştırma ve uygulama merkezlerinin YÖK bünyesinde genel bir
koordinasyon biriminin oluşturulması
 Kadın konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantılar konusunda üniversitelerin
kaynaklarının arttırılması
 Kadınların yöneticiliğin alt kademelerinden itibaren cesaretlendirilmesi
 Kadın yöneticilerin yükseköğretimle ilgili yasaların üretilmesinde aktif rol alması
 Üst düzey erkek yöneticilere yönelik farkındalık eğitimlerinin verilmesi
ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİLER
 Üniversitelerde kreş oluşturularak çalışma hayatının kolaylaştırılması
 Akademisyen Kadınlar Birliği’nin kurulması
 Kadın araştırma ve uygulama merkezleri arası işbirliği, her yıl düzenli olarak “Kadın”
konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantıların yapılması, periyodik toplantılarda
rol modeller olarak başarılı kadınların davet edilmesi
 Web sayfası, ilişki ağları (network) kurulması, kadın yöneticilerin diğer kadınlara koçluk
(mentor) yapması
 Rol modellerin geliştirilmesi ve iyi uygulamaların paylaşılmasını sağlayan ağların
oluşturulması
 Kadınların yöneticiliğin alt kademelerinden itibaren cesaretlendirilmesi
 Kadın lider yetiştirme eğitimlerinin kurumsallaşması, kadın liderlik becerilerinin
geliştirilmesi için çeşitli eğitim programlarının sunulması (İletişim becerileri, çatışma
çözümü, zor insanlarla başa çıkma, kriz yönetimi)
Çalıştay’da kadın yöneticilerin ‘içeriden’ bakış açısıyla değerlendirilen sorunlar ve çözümler,
yükseköğretim kurumlarının tüm üst düzey yöneticilerinin ve ilgili diğer paydaşların
katılımıyla düzenlenecek ikinci bir toplantıya temel teşkil edecektir. Kadın akademisyenlerin
yöneticilik pozisyonlarına aday olmalarını desteklemek, kadın liderliğini geliştirmek ve
güçlendirmek üzere bir dizi kişisel gelişim ve liderlik eğitimleri de düzenlenecektir.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma ŞAHİN ve Düzce Valisi Adnan YILMAZ ile birlikte katılımcılar
TBMM Eşitlik Komisyonu Başkanı, Kocaeli Milletvekili Azize Sibel GÖNÜL ile birlikte katılımcılar
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
ÇALIŞTAYIN AMAÇ VE KAPSAMI
Ülkemizin yükseköğretim alanında önemli bir ikilem mevcuttur: Türkiye’de yükseköğretim
kurumlarında kadın akademisyen oranlarının Batılı ülkelere kıyasla oldukça yüksek
olmasına ve kadın akademisyenlerin akademik kariyer basamaklarını tırmanırken cam
tavan
ile
karşılaşmamalarına
rağmen,
kadınlar
ülkemizdeki
yükseköğretim
kurumlarının yöneticilik/ liderlik pozisyonlarında çok az temsil edilmektedirler. Kısaca,
ülkemizde kadın akademisyenler için cam tavan akademik kariyerde değil yöneticilik
pozisyonlarına yükselirken mevcuttur.
İstatistikler bu gerçeği çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Yükseköğretim kurumlarındaki
öğrencilerin yüzde 45’i, akademisyenlerin yüzde 40,8’i ve profesörlerin yüzde 27,6’sı
kadındır (Türkiye’de Kadın’ın Durumu Raporu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğü, Nisan 2012). Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında sadece
Romanya ve Letonya bu kadar yüksek oranda kadın profesöre sahiptir; AB ortalamaları yüzde
17 seviyesindedir (She Figures 2009, Statistics and Indicators on Gender Equality in Science,
European Commision, 2009). Doğa bilimleri, mühendislik ve teknoloji ile tıp bilimleri
alanlarında ülkemizdeki kadın profesör oranları AB ortalamalarının iki katından fazla
seviyelere ulaşmaktadır.
AB’nin bilimde cinsiyet eşitliğiyle ilgili olarak kullandığı bir cam tavan endeksi göstergesi
olan GCI (Glass Ceiling Index); tüm öğretim üyeleri (profesör, doçent ve yardımcı doçent)
nüfusu içindeki kadınların oranının, profesörler içindeki kadın oranına bölümü olarak
tanımlanmıştır. Endeks 1’den büyüktür ve 1 değerini alması akademik kariyerde cam tavanın
var olmadığını göstermektedir. Türkiye için bu endeks tüm AB ülkeleri arasında en düşük
değere (1,3) sahiptir (She Figures, 2009); diğer bir deyişle, kadın akademisyenlerin yardımcı
doçentlikten profesörlüğe yükselmede en az zorlukla karşılaştığı ülke Türkiye’dir.
Yükseköğretim kurumlarında kadın lider (rektör) oranlarına bakıldığında ise durum tam tersi
bir görünüm sergilemektedir: Ülkemizde mevcut olan 168 üniversiteden sadece 12’sinde
kadın rektör görev yapmaktadır. Bu da yüzde 7 oranına karşılık gelmektedir. Avrupa Birliği
ülkelerinde çalışan araştırmacılara yönelik olarak Avrupa Komisyonu tarafından 2012 yılında
hazırlanan rapora göre; AB’de kadın profesör oranı yüzde 18 gibi Türkiye’dekine göre çok
düşük bir seviyede olmasına rağmen kadın rektör oranı yüzde 13 seviyesinde görünmektedir;
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
bu oran Norveç’te yüzde 32’yi, İsveç’te yüzde 27’yi ve Finlandiya’da yüzde 25’i bulmaktadır
(Researchers' Report, European Commission, 2012).
Düzce Üniversitesi tarafından düzenlenen Yükseköğretimde Kadın Liderliğini Geliştirme ve
Güçlendirme Çalıştayı ya da kısaca Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı,
yükseköğretim alanında liderlik pozisyonlarında kadın akademisyenlerin yer almaları
konusundaki
engelleri
irdeleyebilmek,
sebepleri
ortaya
koyabilmek
ve
kadın
akademisyenlerin yöneticilik görevlerinde daha fazla yer almasını sağlayacak adımları
tartışmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Elginkan Vakfı’nın destekleriyle düzenlenmiş olan
Çalıştay’a Düzce Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Funda SİVRİKAYA ŞERİFOĞLU ev
sahipliği yapmıştır. Çalıştaya; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma ŞAHİN, TBMM
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı ve Kocaeli Milletvekili Azize Sibel GÖNÜL,
UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birim Başkanı Saniye Gülser CORAT, Elginkan Vakfı Müdürü
İlhan ÜTTÜ, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sezer KOMSUOĞLU, Nevşehir
Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Filiz KILIÇ, Giresun Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Aygün
ATTAR, Okan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ayşe Şule KUT, İstanbul Kültür Üniversitesi
Rektörü Prof.Dr. Sıddıka Semihat DEMİR ve çeşitli üniversitelerden dokuzu rektör
yardımcısı olmak üzere yöneticiler ve akademisyenlerden oluşan toplam 36 kişi katılmıştır.
Çalıştay’da kadın yöneticilerin ‘içeriden’ bakış açısıyla değerlendirilen sorunlar ve çözümler,
yükseköğretim kurumlarının tüm üst düzey yöneticilerinin ve ilgili diğer paydaşların
katılımıyla düzenlenecek ikinci bir toplantıya temel teşkil edecektir. Kadın akademisyenlerin
yöneticilik pozisyonlarına aday olmalarını desteklemek, kadın liderliğini geliştirmek ve
güçlendirmek üzere bir dizi kişisel gelişim eğitimleri de düzenlenecektir.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
AİLE VE SOSYALPOLİTİKALAR BAKANI FATMA ŞAHİN’İN
KONUŞMASI
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma ŞAHİN Çalıştay’a katılarak yükseköğretim alanında
da kadın varlığına verdiği önemi göstermiştir. Bakan Fatma ŞAHİN; kadın rektörler, rektör
yardımcıları ve yöneticiler ile tanışmış ve önemli bir konuşma yapmıştır. Konuşmasında;
dünya ile rekabet etmek için özellikle kadın-erkek eşitliği ve kadın liderliğinin önemine
değinmiştir. Bu konularda Bakanlık nezdinde ilgili çalışmaları yürüttüklerini dile getirmiştir.
Her aşamada bilimin üstünlüğüne inanmak gerektiğini belirten Bakan ŞAHİN, yenidünya
düzenine ulaşabilmek için bilimsel verilerden ve kaynaklardan yararlanılması gerektiğini
ifade etmiştir. Kadın liderliği konusunun ülkemizde geri planda kaldığının altını çizen Bakan
ŞAHİN; kadın liderliği için her alanda, çiftçi, işçi, esnaf ve iş hayatında yapılan her türlü
etkinliğin oldukça önemli olduğunu vurgulamıştır. Bakanlık olarak Çalıştay raporlarını
önemsediklerini belirtmiştir. Kadın rektörlerin oranının ülkemizde yüzde yedi civarında
olduğunu söyleyen Fatma ŞAHİN, bu oranın arttırılması yönündeki çalıştay önerilerini
değerlendirerek YÖK, Hükümet ve Meclis nezdinde ilgili girişimleri başlatacaklarını ifade
etmiştir.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
AÇILIŞ KONUŞMALARI
Açılış konuşmasını yapan Düzce Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Funda SİVRİKAYA
ŞERİFOĞLU, amacın kadın-erkek tüm akademisyenlerin birlikte ürettikleri, kadınların
kullanılmayan
kapasitelerini
gerçekleştirmelerini destekleyen çalışma
ortamlarının
sağlamak
oluşturulmasına
olduğunu
ifade
katkı
etmiştir.
Ülkemizde akademik alanda kadınların
varlığının Avrupa ortalamalarının üstünde
olduğunu;
ancak
mekanizmalarında
karar
alma
yeterince
temsil
edilemediklerini istatistiklerle göstermiş ve bu durumu “Yükseköğretimde kadın ikilemi”
olarak adlandırmıştır. Bu duruma sebep olan faktörler arasında; kadının üst pozisyonlara
aday olma konusundaki isteksizliği, kadının performans-bazlı kültürde rekabet etme
konusundaki gönülsüzlüğü (aile-çocuk sorumlulukları, kreş/anaokulu yetersizliği, eşin
kariyeri, araştırma yeterliliğinde sorun, özgüven eksikliği, rol model eksikliği,.. gibi
sebeplerle), rol modellerin sayıca az oluşu ve görünür olmayışı, kadının tanınma ve
yükselme için daha fazla çaba harcamasının gerekmesi, değerlendiricilerin erkek ve
değerlendirme süreçlerinin erkek egemen çevreler olması, ayrımcılığın gizli kalması,
kadının kendi hakları konusundaki eğitimsizliği ve bilgisizliği ile ataerkil düşünce yapısını
saymıştır. Yükseköğretimde kadın liderliğini geliştirmek ve güçlendirmek için; kadının
üst pozisyonlara aday olmasını kolaylaştıracak destek sistemlerinin kurulmasını, esnek aile dostu istihdam koşullarının oluşturulmasını, okulöncesinden itibaren eğitim sistemi ve
eğitim malzemesinin kadının ev dışı rollerini tanıtan şekilde değiştirilmesini, akran
eğitimi, mentorluk ve iletişim ağları yoluyla kadın lider adaylarının desteklenmesini,
olumlu rol modellerin tanıtımıyla kadınların yöneticilik görevlerine özendirilmesini
önermiştir. Değişimin gerçekleşmesi için, erkeksi yönetim modellerinden uzaklaşılarak
transformasyonel/dönüşümsel liderlik anlayışının benimsendiği bir paradigma değişimi
gerektiğini vurgulamıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Çalıştaya katkı ve destek sağlayan Elginkan Vakfın Müdürü İlhan ÜTTÜ, Vakıf olarak bu
türlü
etkinlikler
için
her
zaman
destek
sağlayacaklarını ifade etmiştir. Özellikle kadınların
eğitim
olanaklarının
desteklenmesini
önemsediklerini belirten ÜTTÜ, kadınların çalışma
hayatına
daha
fazla
katılmalarının
kaliteyi
arttıracağına dikkat çekmiştir. Ülkemizde seçme ve
seçilme hakkının birçok Avrupa ülkesinden daha
önce kazanıldığını söyleyen ÜTTÜ, geçen süreyi
çok
iyi
değerlendiremediğimizi
belirtmiş,
Çalıştay’ın ise özellikle yükseköğretim alanında oldukça önemli katkılar sağlayacağına
inandığını belirterek sözlerini sonlandırmıştır.
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı ve Kocaeli Milletvekili Azize
Sibel GÖNÜL ise 2009 yılında kurulmuş olan
Komisyon’un
çalışmalarından
bahsederek,
erkeklerin bu tür toplantılara katılımlarını
sağlamakta güçlük yaşadıklarını ifade etmiştir.
Kadın
varlığının
Meclis’ten
Bakanlıklara
kadar
yeterli
olmadığını
belirtmiştir.
Anayasa’da “Kadınlar ve erkekler eşit haklara
sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini
sağlamakla yükümlüdür” maddesinin yer aldığını, kadına pozitif ayrımcılığın uygulanmasının
gerekliliğini vurgulamıştır. Ülke olarak özel sektörde kadın yöneticiliği oranında ikinci sırada
olduğumuzu, ancak ataerkil yapı nedeniyle yükseltilmelerde performansın çok fazla ön plana
alınmadığını belirtmiştir. GÖNÜL bu sorunun çözümü için gayretli, istekli, kararlı ve
mücadeleci olunması gerektiğini ifade etmiştir. Parlamentoda yüzde 14’lük kadın oranının her
yıl yüzde 5’lik bir artış gösterdiğini, bunu diğer alanlarda da görmek istediklerini belirtmiştir.
Kadın oranlarının arttırılması için; pozitif ayrımcılık, performansa dayalı değerlendirme ve
liderlik pozisyonlarında isteğin arttırılması gerektiğini belirterek sözlerini tamamlamıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
PANEL I: YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİ
Panel Başkanı
Prof.Dr. Gülsün SAĞLAMER, İstanbul Teknik Üniversitesi eski rektörü, EUA/IEP
Yönetim Kurulu Üyesi
Konuşmacılar
Saniye Gülser CORAT, UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birimi Başkanı
Prof. Dr. Sezer KOMSUOĞLU, Kocaeli Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Johan G. WISSEMA, Wissema Danışmanlık Şirketi Kurucusu, “Towards Third
Generation Universities” Kitabının Yazarı
“Yükseköğretimde Kadın Liderliği” konulu panelde; İstanbul Teknik Üniversitesi eski
rektörü, Avrupa Üniversiteler Birliği Kurumsal Değerlendirme Programı (EUA-IEP)
Yönetim
Kurulu
Üyesi
Prof.
Dr.
Gülsün
SAĞLAMER
açılış
konuşmasını
gerçekleştirmiştir.
Prof. Dr. Gülsün SAĞLAMER; kadın liderliğinin geliştirilmesi ve
güçlendirilmesinin günümüz için oldukça büyük bir önem
taşıdığını belirtmiştir. Ülkemizde liderlik kavramından söz
edilirken tek kişi ve onun yeteneklerine ve birikimlerine yönelik
tanımlar yapıldığını, bu durumun ise otoriteyi pekiştirdiğini,
aslında “Liderlik”ten çok “Lider Takımı” kavramının ön plana
çıkması gerektiğini vurgulamıştır. Kaotik bir yaşam alanı olan
dünyamızda patronlara değil fakat liderlere ve lider takımlara
ihtiyacımız olduğunu vurgulamıştır. Yükseköğretimde kadın
akademisyenlerin karar verme süreçlerine talip olmaları için daha fazla “Rol Model”e
gereksinim olduğunu ve “Cam Tavan”ın ötesine geçmeyi başarmış kadın akademisyenlerin
görünürlüğünün
arttırılmasının
gerektiğini
belirtmiştir.
Kadın
akademisyenler
için
ödüllendirme mekanizmalarının oluşturulması ve araştırma olanaklarının dağılımına dikkat
edilmesi gerektiğini ifade eden SAĞLAMER, pozitif ayrımcılık kavramının Avrupa’da 15-20
yıl önce kullanıldığını ancak pozitif ayırımcılığın liyakate göre yapılması gereken atama ve
yükseltmelerde yoğun eleştiri aldığını bu nedenle de günümüzde daha az kabul gördüğünü
belirtmiştir. Yaşam ve iş dengesinin kurulabilmesi için kreş, anaokulu vb. olanakların
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
geliştirilerek
kadınların
çalışma
hayatının
kolaylaştırılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr.
Gülsün SAĞLAMER; yükseköğretimde kadının temsili
konusunda Yükseköğretim Kurulu’nun aktif rol alması
gerektiğini ve konu ile ilgili toplantılara daha fazla
katılım sağlamasının ve çeşitli projelerle konunun
gündemde
kalmasının
sağlanmasının
önemini
vurgulayarak sözlerini sonlandırmıştır.
UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birim Başkanı Saniye Gülser
CORAT; UNESCO’nun kadın ve kızların eğitimleri ile ilgili
projelerinden söz etmiş, kadının akademik alan dâhil tüm
alanlarda ihmal edildiğini belirtmiştir.
ABD’den
istatistikler
veren
OECD, AB ve
CORAT;
ABD’de
yükseköğretim kurumu rektörleri içinde kadın oranının
yüzde 26 olduğunu göstermiştir. Kadınların bu pozisyonlara
gelirken ortalama olarak erkeklerden daha fazla yıl eğitim
verdiklerini
ve
önce
başka
bir
yöneticinin
yanında
çalıştıklarını belirtmiştir. Kadınların erkekler tarafından
belirlenmiş olan ve onların standart ve kriterlerini yansıtan
sistemler içinde değerlendirildiklerini, ortalama olarak daha az ücret aldıklarını ifade etmiştir.
Türkiye’de kadın akademisyen oranının yüksek olmasının ülkemiz açısından değerli
olduğunu, ancak dünya ölçeğini yansıtmadığını ifade etmiştir. Pozitif ayrımcılığı
önemsediğini belirten CORAT; kota sistemlerinin oldukça gerekli olduğunu, mentorluk, rol
model vb. uygulamaların engellerin kaldırılmasında önemli bir araç olduğunu, toplumsal
cinsiyet eşitsizliğinin dünyanın her yerinde görülebildiğini ve kararlı bir şekilde konuyu
sürekli
gündemde
tutmak
gerektiğini
vurgulamıştır.
“Yükseköğretimde
Kadın
Liderliği”
konulu
Panelde konuşmacı olarak yer alan Kocaeli
Üniversitesi
Rektörü
Prof.
Dr.
Sezer
KOMSUOĞLU; sözlerine Türkiye’deki yerel
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
yönetimlerdeki ve üniversitelerdeki durumu değerlendirerek başlamıştır. Yükseköğretim
alanında kadın rektör oranının çok düşük olduğunu vurgulayan KOMSUOĞLU, batıda rol
model olan kadın sayısının doğu ve güneydoğu bölgelerinden daha yüksek olduğuna dikkat
çekmiştir. Genç akademisyenlerin ülkenin bu bölgelerine de giderek hizmet etmelerinin
önemine değinmiştir. Cumhuriyetin kuruluşunun ilk yıllarında olduğu gibi kadınların yaşama
katılmasını sağlayan etkinlikleri örneklemiştir. Dünyadan ve ülkemizden kadına özgü olarak
kabul edilmeyen (Savunma Bakanlığı gibi) alanlarda dahi çok başarılı olan ve rol model
olabilecek kadın liderlerden örneklerden vermiştir. Kadınların çoğunlukla seçim yarışına
girmekten çekindiğini, eşlerin ve çocukların bu süreçte destek olmasının liderlik yolunda
önemli bir katkı sağlayacağını belirterek konuşmasını sonlandırmıştır.
“Üçüncü Kuşak Üniversitelere Doğru” kitabının yazarı, Wissema Danışmanlık Şirketi
kurucusu Johan G. WISSEMA panelde yaptığı konuşmada,
kadınların liderlik
pozisyonlarında
yer
almak istememe
nedenlerini iddialı olmama, iş yaşamının ikinci planda
tutulmasına ilişkin bilinçaltı düşünceler, terfi aşamalarını yeteri
kadar bilmeme, iş hayatında liderlik pozisyonları için erkekleri
daha çok destekleme olarak açıklamıştır. Örgütlerdeki liderlik
pozisyonlarını elde edebilmek için öncelikle yapılan işte iyi
olunması ve işin peşinin bırakılmaması gerektiğini vurgulayan
WISSEMA; kadın dayanışmasının çok önemli olduğunu,
mentorluk yapılması gerektiğini, üniversitelerde kadın liderliği
bölümlerinin kurulması gerektiğini belirterek konuşmasını
tamamlamıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
PANEL II: YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİNİN
GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN STRATEJİLER
Panel Başkanı
Prof. Dr. Yıldız ECEVİT, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Konuşmacılar
Prof. Dr. Feride ACAR, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Berna DENGİZ, Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı
“Yükseköğretimde Kadın Liderliğine İlişkin Stratejilerin Değerlendirilmesi” konulu
panelde; Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız ECEVİT ve Prof.
Dr. Feride ACAR, Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berna
DENGİZ yer almışlardır.
Panelin açılış konuşmasını yapan Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Yıldız ECEVİT; Çalıştayın ilk oturumunda da yer alan pozitif ayrımcılık kavramının
değerini düşürmeye çalışan akımların var
olduğunu;
ancak
kadın-erkek
eşitliğini
sağlamak ve arzu edilen yönetici kadrolarında
yer almak bakımından bu kavrama eskiden
olduğu
gibi
değer
vermek
gerektiğini
belirtmiştir. Toplumsal cinsiyet yargılarıyla
mücadele etmede “Kadından kadına köprü”
olarak tanımladığı ‘mentoring’ kavramını çok
önemli bulduğunu belirten ECEVİT, daha üst
kademelerde yer almış akademisyenlerin yükseköğretim alanında ilerlerken daha alt
kademedeki meslektaşlarının ellerini tutmaları gerektiğini ifade etmiştir. Yükseköğretimde
kadın liderliğine yönelik önemli bir engel olarak görülen iş-aile yaşamı dengesinin
kurulabilmesi için çocuk ve yaşlı bakımı vb. konularda devlet desteğinin sağlanması
gerektiğini
vurgulamıştır.
Yükseköğretimde
toplumsal
eşitliği
sağlayabilmek
için
üniversitelerde kadın-erkek eşitliği ikliminin yaratılmasının, üniversitelerin kadın dostu
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
olmasının ve bu düşüncenin akademik ve idari tüm personele yayılmasının gerektiğine dikkat
çekerek sözü diğer panelistlere devretmiştir.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim
üyesi Prof. Dr. Feride ACAR, Birleşmiş Milletler (BM)
Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi (CEDAV)
sözleşmesi ile ilgili bilgiler vermiştir. 1985 yılından itibaren
Sözleşmeye Türkiye’nin taraf olduğunu belirten ACAR;
sözleşmenin dokuz (9) temel insan hakları sözleşmesinden biri
olduğuna dikkat çekmiştir. CEDAV’a taraf olmanın kadınlara
karşı -dolaylı ya da dolaysız- her türlü ayrımcılığa yönelik
mücadele etmek ve bu ayrımcılıkları ortadan kaldırmak amacıyla
çalışmaların yürütülmesini kabul etmek anlamını taşıdığını ifade
etmiştir. CEDAV denetim organlarının eğitim (10. Madde), eşitlik (7.Madde) ve istihdamda
eşitlik (11.Madde) bakımından ülke raporlarını değerlendirdiğini, son 10 yılda akademide
kadın konusunda birçok ülkenin sıkıntı yaşadığını dile getirmiştir. Sıkıntı yaşayan ülkelerin
beklenenin aksine ekonomik göstergeler bakımından üst sıralarda olan ülkeler olduğunu ifade
etmiştir. Pek çok ülkede akademik yaşamda kadınların seçtikleri alanların toplumun kalıp
yargılarının çok fazla etkisi olduğunu, özellikle mühendislik, matematik, fen bilimleri vb.
alanları erkekler, daha kadınsı görülen sosyal, tıp vb. alanların kadınlar tarafından tercih
edildiğini belirtmiştir. CEDAV tarafı ülkelerden gelen raporlarda kadın liderlerin az
olduğunun, kadın akademisyenlerin araştırma fonlarına ve kaynaklarına sınırlı ölçüde
erişebildiklerinin, öğrencilerin toplumsal kalıp yargılara göre alan seçiminde bulunduklarının
yer aldığına dikkat çeken ACAR; CEDAV’ın topyekûn kültürel değişime gidilmesi yönünde
önerileri bulunduğunu belirtmiştir. CEDAV dilinde pozitif ayrımcılık kavramı yerine “geçici
özel önlemler” kavramının yer aldığını belirten Prof. Dr. Feride ACAR, işe alımda, alan
seçimlerinde,
işte
yükselmede
eşitliğin
sağlanabilmesi için somut tarih, oran vb.
belirtilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bununla
birlikte devlet teşviklerinin arttırılması, kaynak
kullanım açısından araştırma fonu sağlayan
kuruluşların
denetlenerek
cinsiyet
eşitliği
konusunda teminat vermelerinin gerekliliği
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
ortaya konmuştur.
Türkiye’de akademide kadın konusunda olumlu bir tablo olduğunu belirten ACAR; bu
durumu Cumhuriyet dönemi reformlarıyla gelişen devlet ideolojisi, sosyal ve kültürel olarak
akademisyenliğin kadınlara uygun görülen meslek olması ve erkekler tarafından boş bırakılan
alanlar olmasına bağlamıştır.
Prof. Dr. Feride ACAR üniversitelerde her türlü ayrımcılığın –kadınlar lehine bile olsayapılmaması, girişimlerin üniversite yapısının feminizasyonuna yol açmaması gerektiğini
vurgulamıştır. 1990’lı yıllardan sonra Yükseköğretim Kurumu (YÖK)’nun yapısının
değişmesiyle birlikte terfilerin standardize edilmesinin, her kurumun içyapısı ve kültüründen
ziyade rakamlarla tanımlanan liyakat ölçülerine dayandırılmasının kadınların lehine işlediğini
belirtmiştir. Ancak YÖK’ün toplumsal cinsiyete bağlı olan güçlüklerle mücadele etmede özel
önlemler almadığını, tam tersine herkes için eşit olan bir yaklaşım getirdiğini ifade etmiştir.
Türkiye’de toplumsal cinsiyeti temel alan eylem planları ve stratejik planların bir an önce
hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayan ACAR, üniversitelerde yaşanan iç evliliğe yönelik
(kadın akademisyen-erkek akademisyen) olarak eşlerin kariyer planlamalarını göz önünde
bulundurmak gerektiğini de belirterek sözlerini sonlandırmıştır.
Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berna DENGİZ; Başkent
Üniversitesi’ndeki kadın akademisyen oranının
yüzde 56, idari personel oranını
olduğunu
belirterek
akademisyen
kendilerini
oranı
bu
yüzde 52
Amerika’daki
ile
konuda
kadın
karşılaştırıldığında
oldukça
gördüğünü
ifade
etmiştir.
Mühendislik
Fakültelerinde
ilerlemiş
Ülkemizde
çalışan
kadın
akademisyen oranının yüzde 28 olduğunu ifade
eden DENGİZ, bu oranla ilgili düşüşe yönelik
bir kaygı taşıdığını belirtmiştir. Prof. Dr. Feride ACAR’ın belirttiği üzere Cumhuriyet
döneminin mirasını tükettiğimizi ifade eden DENGİZ, bu mirası tüketmemek için farklı
politikalar üretilmesi gerektiğinin altını çizmiştir. Ülkemizde kadınların yükseköğretim
alanına daha fazla katılımını sağlamak için kurumsal desteklerin yaratılması gerektiğini
belirterek; siyasilerin bunun üzerinde düşünmelerini, hukuksal düzenlemelerin gerekli
olduğunu, yeni YÖK yasasında bazı değişikliklerin yapılmasını önermiştir. Aile ve Sosyal
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Politikalar Bakanlığı ile kadın akademisyenlere rol model olacak öğretim üyelerinin
kadınların akademik hayata kazandırılmasında ve liderlerin yetiştirilmesinde her bir
akademisyenin sorumluluğu olduğunu ve konunun peşini bırakmamamız gerektiğini
vurgulamıştır.
Daha çok lider yaratabilmek için hukuki boyutuyla Üniversitelerdeki
yapılanmalarda (bölüm başkanlıkları, kurullar, çeşitli yönetim kademeleri vb.) belli oranların
konması gerektiğini belirten DENGİZ, özellikle yönetim alanına girmeye çekinen
akademisyenler için sürekli destek mekanizmalarının sağlanması gerektiğini, çeşitli dernekler,
kuruluşlar vb. kurulması gerektiğini ifade ederek sözlerini sonlandırmıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
GRUP ÇALIŞMASI I
YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİ: SORUNLAR
“Yükseköğretimde Kadın Liderliğini Geliştirme ve Güçlendirme Çalıştayı”na katılan tüm
katılımcılar; her masada bir rektör, bir rektör yardımcısı ve bir kadın araştırmaları merkezi
müdürü olacak şekilde beş ayrı masada gruplanarak iki ayrı grup çalışması yürütmüştür. Bu
grup çalışmalarının birincisinde, yükseköğretimde kadın liderliğinin önündeki engeller ve
yaşanan sorunlar tartışılmıştır. Her grubun listelediği ve aşağıdaki tabloda yer verilen
sorunlar, oturumun sonunda tüm gruplarla paylaşılmıştır.
TABLO 1. Çalışma gruplarının yükseköğretimde kadın liderliği ile ilgili belirledikleri
sorunlar
GRUP 1
GRUP 2
GRUP 3
1. Akademik kültürün bilimsel rekabete uygun olmaması
2. Erkek egemen kültür (güven eksikliğinin oluşması)/ Toplumsal cinsiyet
konusunda kalıp yargıların bulunması
3. Hedeflerin yüksek olmaması ve rol model eksikliği
4. Biyolojik indirgemecilik anlayışının bulunması
1. Çalışma hayatında destek mekanizmalarının eksikliği
2. Kadın liderliğini teşvik eden politika/ mevzuat eksikliği ve yaptırımın
olmaması
3. Ailesine yeterli zaman ayıramayacağı endişesinin bulunması
1. YÖK Yasasında ve yeni yasa taslağında toplumsal cinsiyet eşitliliği ile
ilgili herhangi bir etik kavramının, ilkelerin ve maddelerin olmaması/
uygulamayı teşvik edecek yasal etik anlayışının bulunmaması,
kadınların ekonomik yoksunluk ve dışlanma nedeniyle öğrenim-öğretim
hayatından dışlanması, devletin sistemli kaynak ve desteğinin olmaması
2. Baskı ve ayrımcılık uygulanması (Mevcut eşitlik gözeten yasal
uygulamada hakların gaspı, yükselme eşit ücret vb. yetersizliği,
kadınların çalışma hayatını kolaylaştıracak değil vazgeçirecek
uygulamaların bulunması, evlendirme çocuk sahibi olma vb.)
3. Kadınların bilgilendirilerek güçlendirilmesine ilişkin teşvik/ destek
mekanizmasının ve araçlarının geliştirilmemesi, çalışma-aile/çocuk
yaşamı dengesinin kurulamaması ve bunun için gerekli düzenlemelerin
yetersiz olması
4. Mücadele, direnme, dayanışma zayıflığı (Kadınların ilişki ağlarının
olmaması, bilgi kaynak israfının olması)
5. Çevrenin etkisi ve kadınların özgüven isteğinde kültürel engellerin
bulunması (Kadınların yöneticiliğe talip olması yolunda önündeki
engellerin adlandırılıp gerekli bilgi/konuşma/ifade özgürlüğünün meşru
ortamının bulunmaması, çevrenin kadını yönetici pozisyonda
görmemesi, yeterli rol model olmaması
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
GRUP 4
GRUP 5
1. Rol çatışması
2. Kurum içi erkek egemen eğilimlerin bulunması
3. Liderliğe ilişkin kişisel/ kişiler arası tercihlerde farklılıkların yaşanması
1. Kadının çok fazla rolünün olması, annelik rolünü destekleyecek
kurumsal desteğin yeterli olmaması
2. Kadınlar arası desteğin ve örgütlenmenin eksik olması
3. Hedefe odaklanma ve hedef (dava) yetersizliği, toplumsal bilinçaltı
oluşturmada medyanın olumsuz bir etki yaratması
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
GRUP ÇALIŞMASI II
YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİ: ÖNCELİKLER VE
STRATEJİLER
Grup çalışmalarının ikincisinde, yükseköğretimde kadın liderliğini geliştirebilmek ve
güçlendirebilmek üzere, bir önceki grup çalışmasında listelenen sorunlara çözüm önerileri ve
stratejiler tartışılmıştır. Her grup, kendi gruplarının listelediği sorunları veya diğer
katılımcıların listelediği sorunları veya sorunların bütününü göz önünde bulundurarak çözüm
önerileri ve stratejiler geliştirmekte serbest bırakılmıştır. Grupların listelediği ve aşağıdaki
tabloda yer verilen öneriler, oturumun sonunda tüm gruplarla paylaşılmıştır.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Tablo 2. Çalışma gruplarının yükseköğretimde kadın liderliği ile ilgili belirledikleri
öncelikler ve stratejiler
GRUP 1
1. Kadınların daha fazla yer almasını sağlayacak uygulamaların (part
time-home ofis) yaratılması (Bu sayede kadın akademisyen havuzu
geliştirilebilir ve liderlik programı için fırsat yaratılabilir)
2. Ev işleri, yemek vb. kolaylaştırmak için ekonomik katkı payı
arttırılırak ekstra ücretlendirmenin sağlanması.
3. Akademisyen Kadınlar Birliğinin kurulması (Özellikle kadın hakları
alanında çalışan kişilerin katılımının sağlanması)
4. Mentorlük uygulamalarının yapılması
5. Kadın yöneticilerin yasaların üretilmesinde aktif rol almasının
sağlanması
6. Başarıya yönelmeyi sağlamak için erken yaşta kız çocukların
eğitilmesi
7. Rol modellerin daha görünür olması için medyadan destek alınması,
medyada farkındalık oluşturulması
8. Yasal düzenlemeler (Üniversitede kreş oluşturulmasında kolaylıklar
vb.), iyileştirme çalışmalarının yapılması
9. Kadınların çalışma hayatını kolaylaştıracak önlemlerin alınması (kreş
vb.)
1. İyi örnekler ve rol modellerle buluşmaların sağlanması
2. Toplumsal önyargıları giderici girişimlerin geliştirilmesi
GRUP 2
3. Anaokulundan itibaren eşitlik eğitiminin (cinsiyet eşitliği, yurttaşlık
eğitimi) verilmesi
4. Yeni yükseköğretim yasasında her düzey için minimum yüzde 30
kadar kadın yönetici kuralı getirilmesi
5. Genç kadın akademisyenlere idari görevlere gelebilmeleri için zaman
tanıyarak destek mekanizmalarının yasal kurumsal zorunluluk haline
getirilmesi (Kreş, esneklik vb.)
6. Akademik veya idari komisyon veya kurullarda kadınların belli oranda
(2023’e kadar yüzde 50 ) belirlenmesinin yasal olarak zorunlu
bulunması/ uygulanmadığı durumlarda yaptırım uygulanması
7. Kadın liderliği kültürünün gelişmesi için çalıştaylar, projeler, ve
programlar geliştirilmesi, uygulanması, kadınların bunlara katılımının
teşvik edilmesi
8. Üniversiteler tarafından kadın liderlik becerilerinin geliştirilmesi için
özel eğitim imkanlarının sunulması (iletişim becerileri, çatışma
çözümü, zor insanlarla başa çıkma, kriz yönetimi, müzakere vb.)
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
GRUP 3
GRUP 4
1. Mevcut yasalarda, YÖK 2547 sayılı Yükseköğretim Yasasında,
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile ilgili herhangi bir düzenlemenin
olmaması; bu düzenlemenin yeni yasa taslağında yer alması
2. Kreşlerin açılması, çalışma saatleri konusunda esneklik sağlanması,
süreçlerin şeffaflığı ve kontrolü, lojman vs.
3. Karar mekanizmalarının hesap verilebilirliğinin olması
4. Mentorlük, eğitim programları, farkındalık yaratılması için eğitim
programlarının düzenlenmesi, rol modellerin geliştirilmesi ve iyi
uygulamaların paylaşılması ve bu yönde kadınlar arası ağların
geliştirilmesi
1. Aile paylaşımının geliştirilmesi ve desteklenmesi, erkek-kadın
rollerinin açıkça ortaya konması, program değişikliklerinin yapılması,
eğiticilerin eğitimi uygulamalarının yapılması, kitapların cinsiyet
eşitliği açısından gözden geçirilmesi
2. Kreş ve anaokullarının kurumlarda yeteri miktarda olması ve
ekonomik olarak elverişli olması (Kampüs için sayıca yeterli)
3. Etüt evleri-oyun evleri, lojman olanaklarının bulunması
4. Kurumsal yapılarda eşit temsil hakkının olması, kadın adayların
pozisyon başvurularına teşvik edilmesi, çalışma etiğine yönelik
mevzuatın yürürlüğe konulması (cinsel taciz dahil)
5. Akademide kadın lider yetiştirme eğitimlerinin kurumsallaşması
6. Öğretim üyesi yetiştirme programlarına kadın lider yetiştirme
modülünün eklenmesi
7. Mentoning, networking uygulamalarının yapılması
8. Rol modellerin görünür kılınması (İyi örneklerin öne çıkarılması)
9. Kadınların
yöneticiliğin
alt
kademelerinden
itibaren
cesaretlendirilmesi
10. Üst düzey erkek yöneticilerin kadınları cesaretlendirmek için
farkındalık eğitimi alması
GRUP 5
1. Kadınlar arası ilişki ağının güçlendirilmesi (Kadın merkezleri arası
işbirliği, her yıl düzenli olarak kadın konulu sempozyum türü bilimsel
toplantıların yapılması, periyodik toplantılarda rol modeller olarak
başarılı kadınların davet edilmesi, web sayfası-network kurulması,
kadın bilim adamları derneğinin kurulması)
2. Medyada başarılı kadın rol modellerin güncel tutulması (sohbet
programları, dizilerde cinsiyet ayrımcılığının denetlenmesi)
3. Kadının annelik rolünden kaynaklanan sorumluluk çözülmesinde kreş,
yaz okulu vb. destek merkezlerinin arttırılması
4. Göreve yükselme ve girişte standartların olması, yasal uygulamaların
olması
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
YÜKSEKÖĞRETİMDE KADIN LİDERLİĞİ: SORUNLAR VE
ÖNERİLER
KONULARA GÖRE ÖZET TABLOLAR
Grup çalışması oturumlarında katılımcılar tarafından gruplar halinde listelenen sorunlar ve
çözüm önerileri, aşağıdaki tablolarda konulara göre derlenmiş ve özetlenmiştir.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Tablo 3. Konulara göre derlenmiş sorunlar listesi
ANA TEMA
AKADEMİK KÜLTÜR/
ÇALIŞMA ORTAMI
SORUNLAR
Bilimsel rekabete uygun olmayan kültür
Çalışma hayatında destek mekanizmalarının eksikliği/yetersizliği
Kadınların bilgilendirilerek güçlendirilmesine ilişkin destek mekanizmasının ve araçlarının geliştirilememesi,
çalışma-aile-çocuk yaşamı dengesinin kurulamaması, rol çatışması ve bunun için gerekli düzenlemelerin (kreş,
anaokulu vb.) eksikliği
Mücadele-direnme-dayanışma zayıflığı, ilişki ağlarının yeterince kurulamaması, kadınlar arası desteğin ve
örgütlenmenin eksikliği, bilgi kaynak israfı
Kurum içi erkek egemen eğilimler
YASAL
DÜZENLEMELER
Kadın liderliğini teşvik eden politika/mevzuat eksikliği, yetersizliği, yaptırım gücünün olmaması
YÖK yasasında ve yeni taslakta toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili herhangi bir etik kavramının, ilkelerin,
maddelerin bulunmayışı
Devletin sistemli kaynak ve desteğinin olmaması
Baskı ve ayrımcılık uygulanması, eşitlik gözeten mevcut yasal uygulamalarda hakların gaspı, yükselme, eşit ücret
vb. yetersizliği,
SOSYO-KÜLTÜREL
ETKENLER
Kadınları çalışma hayatına özendirecek, kolaylaştıracak değil vazgeçirecek uygulamaların (erken yaşta evlendirme,
çocuk sahibi olma vb.) bulunması
Biyolojik indirgemecilik
Çevrenin etkisi ve kadınların özgüven isteğinde kültürel engellerin bulunması, kadınların yöneticiliğe talip
olmaması, önündeki engellere yönelik bilgi/konuşma/ifade özgürlüğünün meşru ortamının bulunmaması, çevrenin
kadını yönetici pozisyonda görmek istememesi, yeterli rol model bulunmaması
Toplumsal bilinçaltı oluşturmada medyanın rolü
KİŞİSEL
ÖZELLİKLER
Hedeflerin yüksek olmaması
Kişisel/kişilerarası tercihler
Hedefe odaklanma ve hedef (dava) yetersizliği
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Tablo 4. Konulara göre derlenmiş öneri ve stratejiler
ANA TEMA
ÇALIŞMA
KOŞULLARI
MALİ DESTEKLER
ÖRGÜTLENME
İLİŞKİ AĞLARI
YASAL
DÜZENLEMELER
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
1. Kadınların yükseköğretim alanında daha fazla yer almasını sağlayacak uygulamaların
oluşturulması (örneğin part time çalışma, home-ofis vb.)
2. Kadının annelik rolüne ilişkin sorumluluklarından kaynaklanan sorunların çözülmesinde kreş,
yaz okulu, etüt evleri, oyun evleri, lojman olanakları vb. destek mekanizmalarının arttırılması
ve yasal zorunluluk haline getirilmesi
3. Ev işleri, yemek vb. kolaylaştırmak için ekstra ücretlendirmelerle ekonomik katkı payının
arttırılması
4. Akademisyen Kadınlar Birliği’nin kurulması
5. Kadınlararası ilişki ağlarının güçlendirilmesi (Kadın merkezleri arası işbirliği, her yıl düzenli
olarak “Kadın” konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantıların yapılması, periyodik
toplantılarda rol modeller olarak başarılı kadınların davet edilmesi)
6. Web sayfası-networking kurmak, Mentoring
7. Rol modellerin geliştirilmesi ve iyi uygulamaların paylaşılmasını sağlayan ağların
oluşturulması
8. Kadınların yöneticiliğin alt kademelerinden itibaren cesaretlendirilmesi
9. Üniversitelerde kreş oluşturulmasında kolaylıklar sağlanarak çalışma hayatının
kolaylaştırılması
10. Kadın yöneticilerin yasaların üretilmesinde aktif rol alması
11. Yeni YÖK yasasında her düzey için minimum yüzde 30 kadar yönetici kuralı getirilmesi
12. Akademik-İdari komisyonlar ya da kurullarda kadınların belli oranda (2023’e kadar yüzde 50)
belirlenmesinin yasal olarak zorunlu tutulması, uygulanmadığı durumlarda yaptırım
uygulanması
13. Toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin yeni yasa taslağında düzenlemelerin yapılması
14. Göreve yükselme ve girişte standartların olması, yasal uygulamaların bulunması
15. Kurumsal yapılarda eşit temsil hakkı, kadın adayların pozisyon başvurularına teşvik, çalışma
etiğine yönelik mevzuatın yürürlüğe konması (Cinsel taciz dahil)
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
EĞİTİM
MEDYA DESTEĞİ
16. Yaşanan/yaşanabilecek hak gasplarına yönelik ilgili mekanizmaların hesap verebilirliğinin
olması
17. Öğretim üyesi yetiştirme programlarına “Kadın lider yetiştirme” modülünün eklenmesi
18. Akademide kadın lider yetiştirme eğitimlerinin kurumsallaşması
19. Üst düzey erkek yöneticilere yönelik farkındalık eğitimlerinin verilmesi
20. Aile paylaşımı, erkek kadın rolleri, program değişikliği, eğiticilerin eğitimi, kitapların cinsiyet
eşitliği açısından gözden geçirilmesi
21. Mentörlük, eğitim programları, farkındalık yaratılması için eğitim programlarının
düzenlenmesi,
22. Üniversiteler tarafından kadın liderlik becerilerinin geliştirilmesi için özel eğitim imkanlarının
sunulması (İletişim becerileri, çatışma çözümü, zor insanlarla başa çıkma, kriz yönetimi vb.)
23. Erken yaştaki kız çocuklara cinsiyet eşitliği, yurttaşlık eğitim vb. verilmesi
24. Medyada başarılı kadın rol modellerin güncel tutulması, sohbet programları ve dizilerde
cinsiyet ayrımcılığının denetlenmesi
25. Medyada farkındalık oluşturacak programların yapılması, toplumsal önyargıları giderici
girişimlerin geliştirilmesi
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
YAPILMASI BEKLENEN DÜZENLEMELER
Çalıştaydaki oturumlarda katılımcılar tarafından dile getirilen ve tablolarda özetlenen
hususlarla ilgili olarak yükseköğretim alanında düzenlemeler yapma erkine sahip tüm kurum
ve kuruluşlara görevler düşmektedir. Aşağıdaki tabloda ana başlıklar halinde bu beklentiler
sıralanmıştır.
HÜKÜMET VE TBMM’DEN BEKLENTİLER
 Yeni yükseköğretim yasasında her düzey için en az yüzde 30 kadar kadın yönetici kuralı
getirilmesi
 Yeni yükseköğretim yasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin düzenlemelerin yer
alması
 Mevcut 2547 sayılı Yasa’da üniversitelerin yönetim organlarına yönelik maddelerde
(Madde 13-Madde 19) kadınlar lehine yüzde 30 kota konması
 Akademik ve idari kurullarda ve komisyonlarda kadın oranları için 2023’e kadar yüzde
50 hedefinin belirlenmesi
 Kadının annelik rolüne ilişkin sorumluluklarından kaynaklanan sorunların çözülmesinde
kreş, yaz okulu, etüt evleri, oyun evleri, lojman olanakları vb. destek mekanizmalarının
arttırılması ve işyerleri için yasal zorunluluk haline getirilmesi
 08/10/1996 Tarihli 22781 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Özel Kreş ve Gündüz
Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında
Yönetmeliğin 21. Maddesi’nde yer alan kuruluşların tatil günlerinde de hizmet
verebilmelerinin zorunlu olması
 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 192. Maddesinin yoruma açık olduğu, evlilik
birliğinin huzur ve yararının gözetilmesinde subjektif değerlendirmelerin yapılabileceği
düşünülmektedir. Bu nedenle ilgili kanun maddesinin daha açık ifade edilmesi
önerilmektedir.
 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 207. Maddesinde yer alan doğum yardımı
ödeneğinin anne-babaya ayrı ayrı verilmesi önerilmektedir. Ödeneğin yalnızca babaya
verilmesinin kadın-erkek eşitsizliğini derinleştireceği düşünülmektedir.
 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 104. Maddesine kadın memurlar için yarı-zamanlı
çalışma olanağının eklenmesi ve babanın çocuk bakımına daha fazla zaman ayırmasına
olanak sağlanması
 Kadın yöneticilerin yasaların üretilmesinde aktif rol alması
 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 105’te cinsel tacize yönelik yaptırımların
arttırılması
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
 15/02/2011 tarihli 27863 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6112 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un Yayın Hizmeti
İlkeleri Bölümünde yer alan Madde 8’e ve Yayın Hizmeti İçeriği bölümünde yer alan
Madde 14’e ek bir madde ile kadın liderliğine yönelik programların hazırlanması
önerilebilir/vurgulanabilir.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NDAN BEKLENTİLER
 Müfredatın ve eğitim kitaplarının aile içi rollerin paylaşımı, erkek-kadın rolleri,
toplumsal cinsiyet eşitliği açısından gözden geçirilmesi ve yenilenmesi
 Aile içi rollerin paylaşımı, erkek-kadın rolleri, toplumsal cinsiyet eşitliği konularında
eğiticilerin eğitimi çalışmalarının yürütülmesi
YÖK’TEN BEKLENTİLER
 Yeni yükseköğretim yasasında her düzey için en az yüzde 30 kadar kadın yönetici kuralı
getirilmesi
 Yeni yükseköğretim yasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin düzenlemelerin yer
alması
 Kurumsal yapılarda eşit temsil hakkı, kadın adayların pozisyon başvurularına teşvik
mekanizmaları, çalışma etiğine yönelik mevzuatın yürürlüğe konması
 Öğretim üyesi yetiştirme programları benzeri “kadın lider yetiştirme” programlarının
geliştirilmesi
 Mevcut 2547 sayılı Yasa’da üniversitelerin yönetim organlarına yönelik maddelerde
(Madde 13-Madde 19) kadınlar lehine yüzde 30 kota konması
 Akademik ve idari kurullarda ve komisyonlarda kadın oranları için 2023’e kadar yüzde
50 hedefinin belirlenmesi
 Kadınların akademik yaşamda daha fazla yer almasını sağlayacak uygulamaların (yarı
zamanlı çalışma, evden çalışma, vb) mevzuatta yer alması
 Her yıl düzenli olarak “Kadın” konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantıların
yapılması, periyodik toplantılarda rol modeller olarak başarılı kadınların davet edilmesi
 Üniversitelerdeki kadın araştırma ve uygulama merkezlerinin YÖK bünyesinde genel bir
koordinasyon biriminin oluşturulması
 Kadın konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantılar konusunda üniversitelerin
kaynaklarının arttırılması
 Kadınların yöneticiliğin alt kademelerinden itibaren cesaretlendirilmesi
 Kadın yöneticilerin yükseköğretimle ilgili yasaların üretilmesinde aktif rol alması
 Üst düzey erkek yöneticilere yönelik farkındalık eğitimlerinin verilmesi
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİLER
 Üniversitelerde kreş oluşturularak çalışma hayatının kolaylaştırılması
 Akademisyen Kadınlar Birliği’nin kurulması
 Kadın araştırma ve uygulama merkezleri arası işbirliği, her yıl düzenli olarak “Kadın”
konulu sempozyum, kongre vb. bilimsel toplantıların yapılması, periyodik toplantılarda
rol modeller olarak başarılı kadınların davet edilmesi
 Web sayfası, ilişki ağları (network) kurulması, kadın yöneticilerin diğer kadınlara koçluk
(mentor) yapması
 Rol modellerin geliştirilmesi ve iyi uygulamaların paylaşılmasını sağlayan ağların
oluşturulması
 Kadınların yöneticiliğin alt kademelerinden itibaren cesaretlendirilmesi
 Kadın lider yetiştirme eğitimlerinin kurumsallaşması, kadın liderlik becerilerinin
geliştirilmesi için çeşitli eğitim programlarının sunulması (İletişim becerileri, çatışma
çözümü, zor insanlarla başa çıkma, kriz yönetimi)
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
SOSYAL PROGRAM
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı’nın oturum aralarında KOSGEB Girişimcilik
Kursu’nu başarıyla tamamlayıp hibe destekle pastane işletmeye başlamış olan bir kadın
girişimcinin ürettiği kurabiyeler, öğle yemeği arasında ise Nilüfer Kadın Kooperatifi üyesi
kadınların ürettiği ve Düzce’nin yöresel yemeklerinden oluşan bir mönü sunulmuştur.
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
KATILIMCILAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Fatma ŞAHİN
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı
Azize Sibel GÖNÜL
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı, Kocaeli Milletvekili
Prof. Dr. Funda SİVRİKAYA ŞERİFOĞLU
Düzce Üniversitesi Rektörü
İlhan ÜTTÜ
Elginkan Vakfı Müdürü
Prof. Dr. Gülsün SAĞLAMER
İstanbul Teknik Üniversitesi Eski Rektörü, EUA-IEP Yönetim Kurulu Üyesi
Prof. Dr. Sezer KOMSUOĞLU
Kocaeli Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Yıldız ECEVİT
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Berna DENGİZ
Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Feride ACAR
Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. J.G. WISSEMA
Wissema Danışmanlık Ltd.
Saniye Gülser CORAT
UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birimi Başkanı
Prof. Dr. Aygün ATTAR
Giresun Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Filiz KILIÇ
Nevşehir Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Ayşe Şule KUT
Okan Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Sıddıka Semihat DEMİR
İstanbul Kültür Üniversitesi Rektörü
Prof Dr. Zeynep Çiğdem KAYACAN
İstanbul Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Ayşe Sevim GÖKALP
Kocaeli Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Meral ÖZBEK BOSTANCIOĞLU
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Sondan DURKANOĞLU FEYİZ
Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Süheyla SÜRÜCÜOĞLU
Celal Bayar Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Şule ALTUN
Bursa Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Sonay ÇEVİK
Avrasya Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Prof. Dr. Sermin ÖRNEKTEKİN
İstanbul Kültür Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Nigar Demircan ÇAKAR
Düzce Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU
İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Safinaz ATAOĞLU
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı
Yrd. Doç. Dr. Ayla KEÇECİ
Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü
Prof Dr. Münevver TEKCAN
Kocaeli Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü
Doç. Dr. İncilay CANGÖZ
Anadolu Üniversitesi Kadın Kadın Çalışmaları Merkezi Müdür Yardımcısı
Yrd. Doç. Dr. Ayla BERKİTEN ERGİN
Sakarya Üniversitesi Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı
Yrd. Doç. Dr. Şule AY
Düzce Üniversitesi Kadın Sorunları ve Araştırmaları Merkezi Müdürü
Öğr.Gör. Aysun KARAAHMET
Giresun Üniversitesi Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdürü
Yrd. Doç. Dr. Fahriye HAYIRSEVER
Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi
Yrd. Doç. Dr. Aslıhan KUYUMCU VARDAR
Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi
35
Araş. Gör. Serpil YAZICI ŞAHİN
Kocaeli Üniversitesi
36
Murat ÖZEN
Elginkan Vakfı
37
Nihan YAŞAR
Elginkan Vakfı
38
Nagehan ÇELEBİ
Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
GRUP ÇALIŞMASI GRUPLARI
Prof. Dr. Gülsün SAĞLAMER
İstanbul Teknik Üniversitesi, EUA/IEP Yönetim
Kurulu Üyesi
Prof. Dr. Aygün ATTAR
Giresun Üniversitesi Rektörü
Yrd. Doç. Dr. Ayla BERKİTEN ERGİN
Kocaeli Üniversitesi Kadın Sorunlarını Araştırma
ve Uygulama Merkezi Müdürü
Yrd. Doç. Dr. Fahriye HAYIRSEVER
Düzce Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Meral Özbek BOSTANCIOĞLU
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektör
Yardımcısı
Prof. Dr. Sezer KOMSUOĞLU
Kocaeli Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Sonay ÇEVİK
Avrasya Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Safinaz ATAOĞLU
Düzce Ü. Tıp Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU
İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Münevver TEKCAN
Kocaeli Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma
Ve Uygulama Merkezi Müdürü
Yrd. Doç. Dr. Şule AY
Düzce Üniversitesi Kadın Sorunları ve
Araştırmaları Merkezi Müdürü
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Prof. Dr. Ayşe Şule KUT
Okan Üniversitesi Rektörü
Saniye Gülser CORAT
UNESCO Cinsiyet Eşitliği Birimi Başkanı
Prof. Dr. Süheyla SÜRÜCÜOĞLU
Celal Bayar Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Sermin ÖRNEKTEKİN
İstanbul Kültür Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Berna DENGİZ
Başkent Üniversitesi
Aysun KARAAHMET
Giresun
Üniversitesi
Kadın
Araştırmaları
Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü
Prof. Dr. Filiz KILIÇ
Nevşehir Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Yıldız ECEVİT
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Şule ALTUN
Bursa Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Nigar DEMİRCAN ÇAKAR
Düzce Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. Sondan DURKANOĞLU FEYİZ
Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Doç. Dr. İncilay CANGÖZ
Anadolu Üniversitesi Kadın Çalışmaları
Merkez Müdür Yardımcısı
Yrd. Doç. Dr. Ayla KEÇECİ
Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Prof. Dr. Sıddıka Semihat DEMİR
İstanbul Kültür Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Ayşe Sevim GÖKALP
Kocaeli Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof Dr. Zeynep Çiğdem KAYACAN
İstanbul Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Prof. Dr. J.G. WISSEMA
Wissema Danışmanlık Ltd.
Prof. Dr. Feride ACAR
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Aslıhan KUYUMCU VARDAR
Düzce Üniversitesi Öğretim Üyesi
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012
Yükseköğretimde Kadın Liderliği Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, 29 Kasım 2012