Et - İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi

Et - İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi

!SLAM HUKUKU ARA"TIRMALARI
DERG!S!
Say: 15
Nisan 2010
www.islamhukuku.com
www.islamhukuku.org
www.islamhukuku.net
ISSN 1304-1045
16. Say Ekim 2010
!SLAM !KT!SADI
ÖZEL SAYISI
SAYI ED!TÖRLER!
Prof. Dr. Ali ACAR
Selçuk Üniversitesi !ktisadi ve !dari Bilimler Fakültesi
KONYA
[email protected]
Dr. Aytaç AYDIN
KONYA
[email protected]
!SLAM HUKUKU ARA"TIRMALARI DERG!S!
www.islamhukuku.com www.islamhukuku.org www.islamhuku.net
Journal of Islamic Law Studies
‫ﳎﻠﺔ ﺍﻟﺒﺤﻮﺙ ﺍﻟﻔﻘﻬﻴﺔ ﺍﻻﺳﻼﻣﻴﺔ‬
Say / Number / 15 : ‫ﺍﻟﻌﺪﺩ‬
Yl / Year / 2010 : ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬
Nisan ve Ekim aylarnda ylda iki say çkar. Hakemlidir
Sahibi / Publisher / ‫ﺻﺎﺣﺒﻬﺎ‬
Mustafa ÖZDEM!R
Mehir Vakf Genel Ba"kan / General Director of Mehir Wakfi / ‫ﺭﺋﻴﺲ ﺍﻟﻮﻗﻒ‬
Editör / Editor-in-chief / ‫ﺭﺋﻴﺲ ﺍﻟﺘﺤﺮﻳﺮ‬
Prof.Dr. Sa#et KÖSE
Say Editörü / Guest Editor / ‫ﺍﻋﺪﺍﺩ ﺍﻟﻌﺪﺩ‬
Dr. Murat $!M$EK
Editör Yardmcs / Associate editor / ‫ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺭﺋﻴﺲ ﺍﻟﺘﺤﺮﻳﺮ‬
Doç. Dr. Muharrem Klç
Yayn Kurulu / Editorial Board / ‫ﻫﻴﺌﺔ ﺍﻟﺘﺤﺮﻳﺮ‬
Prof.Dr. Halil !brahim ACAR - Dr. Ahmet AKMAN - Y.Doç.Dr. Abdüsselam ARI - Prof.Dr. Servet ARMA%AN-Prof.Dr. Nasi ASLAN - Doç.Dr.Tevhit AYENG!N - Dr. Tuncay BA$O%LU - Doç.Dr. Murteza
BED!R - Doç.Dr. Recep C!C! - !Dr.A. Hakan ÇAVU$O%LU - Prof.Dr. $amil DA%CI - Prof.Dr. Nihat DALGIN - Prof.Dr. Sabri ERTURHAN - Prof.Dr. H. Tekin GÖKMENO%LU - Prof.Dr. H. Mehmet GÜNAY
- Y. Doç.Dr. Menderes GÜRKAN - Doç.Dr. Hasan HACAK - Doç.Dr. Abdurrahman HAÇKALI - Prof.Dr.
Abdullah KAHRAMAN - Doç.Dr. Cengiz KALLEK - Doç.Dr. Ali KAYA - Dr. Saim KAYAD!B! - Dr. Hüseyin KAYAPINAR - Doç.Dr. Muharrem KILIÇ - Prof.Dr. Ferhat KOCA - Doç.Dr. !smail KÖKSAL - Doç.Dr.
$ükrü ÖZEN - Y.Doç.Dr. Ali !hsan PALA - Dr. Ali PEKCAN - Y.Doç.Dr. !zzet SARGIN - Doç.Dr. Haluk
SONGUR - Dr. Osman $AH!N - Dr. Murat $!M$EK - Doç.Dr. Hasan TANRIVERD! - Prof.Dr. Talip TÜRCAN - Dr. Mustafa YAYLA - Prof.Dr. Mustafa YILDIRIM - Doç.Dr. Kemal YILDIZ - Dr. Ya"ar Y!%!T
Dan#ma – Bilim Kurulu / Advisory – Scientific Board / ‫ﺍﳍﻴﺌﺔ ﺍﻻﺳﺘﺸﺎﺭﻳﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬
Prof.Dr. Hamza AKTAN - Prof.Dr. Vecdi AKYÜZ - Prof.Dr. H. Yunus APAYDIN - Prof.Dr. Fahrettin
ATAR - Prof.Dr. !. Hakk AYDIN - Prof.Dr. M. Akif AYDIN - Prof.Dr. Ali BAKKAL - Prof.Dr. Mustafa
BAKTIR - Prof.Dr. Ali BARDAKO%LU - Prof.Dr. Abdülaziz BAYINDIR - Prof.Dr. Faruk BE$ER - Prof.
Dr. !brahim ÇALI$KAN - Prof.Dr. Orhan ÇEKER - Prof.Dr. Hamdi DÖNDÜREN - Prof.Dr. !. Kâfi DÖNMEZ - Prof.Dr. Celal ERBAY - Prof.Dr. Mehmet ERDO%AN - Prof.Dr. Mehmet ERKAL - Prof.Dr. Osman
ESK!C!O%LU - Prof.Dr. Be"ir GÖZÜBENL! - Prof.Dr. Hasan GÜLEÇ - Prof.Dr. Hayreddin KARAMAN
- Prof.Dr. Muhsin KOÇAK - Prof.Dr. Salim Ö%ÜT - Doç.Dr. Ahmet ÖZEL - Prof.Dr. Mehmet $ENER
- Prof.Dr. Salih TU% - Prof.Dr. Mustafa YILDIRIM - Prof.Dr. Davut YAYLALI - Prof.Dr. Y. Vehbi YAVUZ
Kitap Tantm/ Book Review / ‫ﺣﻮﻝ ﺍﻟﻜﺘﺐ‬
Dr. A. Hakan ÇAVU$O%LU
Özetler/ Summaries/‫ﻣﻠﺨﺼﺎﺕ‬
Y.Doç.Dr. Haluk SONGUR/Dr. Saim KAYAD!B!
Bibliyografya Kontrol/ Bibliographic control/ ‫ﻣﺮﺍﺟﻌﺔ ﺍﳌﺼﺎﺩﺭ‬
Muhammet Ali DANI$MAN
Uluslararas !li#kiler Koordinatörü/Coordinator of Int. Relations/ ‫ﻣﻨﺴﻖ ﺍﻟﻌﻼﻗﺎﺕ ﺍﻟﻌﺎﳌﻴﺔ‬
Necmettin KIZILKAYA-Necmeddin GÜNEY
Yaz !#leri Müdürü/Editorial assistant
Abdullah $AFAK
e-mail: sa#[email protected]
ISSN 1304-1045
Kapak: Doç.Dr. Muhittin OKUMU$LAR
!slâm Hukuku Ara"trmalar Dergisi EBSCO’nun hazrlad& Academic Search Complete (ASC)’de indekslenerek özetleri yaynlanacaktr. Ayrca dergide yaynlanan yazlar EBSCO’nun elektronik tarama
motorlarnda yaymlanarak ilim dunyasna sunulacaktr.
!slam Hukuku Ara"trmalar Dergisi Index Islamicus tarafndan taranmaktadr.
Journal of Islamic Law Studies (!HAD) is indexed in Index Islamicus.
Yayn !lkeleri
1- Dergide yaymlanmas istenen yazlar !slam Hukuku ile ilgili olmaldr: !slam hukuku ile ilgili ça&da"
bir problem, !slam hukuk tarihi, edebiyat, son dönem, daha önce ya"am" ya da ça&da" !slam hukukçularnn ve eserlerinin tantm, önceki fukahann yazm" olduklar risalelerin ne"ri ve tercümesi, sempozyum ve tez de&erlendirmeleri vb. konularda olmaldr.
2- Ara"trma ilmî metotlara uygun olmaldr.
3- Ara"trmaya !ngilizce veya Arapça özet eklenmelidir.
4- Ara"trmalar hakemlerin (en az iki hakem) olumlu görü"ünden sonra yaymlanr.
5- Dergide yaymlanan yazlarn dil ve içerik bakmndan sorumlulu&u yazarlarna aittir.
6- Yaymlanmayan yazlar sahiplerine iade edilmez.
Principles and Regulations For Publication
1- Research submitted for publication, should be based on Islamic jurisprudence
2- Research should concentrate on issues,
-questions and contemporary problem,
-history of Islamic jurisprudence,
-its literature,
- past and contemporary Islamic legists, dealing with Islamic subjects, with their works,
-critical publications and translations of treatises (unpublished manuscripts) of the past Islamic legists
/ jurists about various subjects,
-notes on symposiums, conferences, congresses or theises etc.
3- Research should be followed scentific methods.
4- A satisfied abstract shold be attached to the research to be translated into English or Arabic.
5- Researches should be arbitrated by Islamic legists/jurists according to methods which indicates
principles and procedures of arbitration
6- The opinions expressed in the articles are solely those of the authors
7- Researches which not published, will not be returned.
‫ﻗﻮﺍﻋﺪ ﺍﻟﻨﺸﺮ ﻭﺷﺮﻭﻃﻪ‬
‫ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﺍﳌﺮﺍﺩ ﻧﺸﺮﻩ ﰱ ﺍﳌﺠﻠﺔ ﻣﺒﻨﻴﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻔﻘﻪ ﺍﻻﺳﻼﻣﻲ‬1
‫ﺍﻟﺘﻌﺮﻳﻒ ﺑﺎﻟﻔﻘﻬﺎﺀ‬
‫ ﺃﻥ ﻳﻨﺼﺐ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻘﻀﺎﻳﺎ ﻭﺍﳌﺴﺎﺋﻞ ﻭﺍﳌﺸﻜﻼﺕ ﺍﳌﻌﺎﺻﺮﺓ ﺍﳌﺘﻌﻠﻘﺔ ﺑﺎﻟﻔﻘﻪ ﺍﻻﺳﻼﻣﻲ ﺃﻭ ﺗﺎﺭﳜﻪ ﺃﻭ ﺃﺩﺑﻪ ﺃﻭ‬2
.‫ﻢ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ ﺃﻭ ﲢﻘﻴﻖ ﺭﺳﺎﺋﻞ ﻓﻘﻬﺎﺋﻨﺎ ﺍﻟﻘﺪﺍﻣﻰ ﻭﺗﺮﲨﺘﻬﺎ ﺃﻭ ﺗﻘﻴﻴﻢ ﺍﳌﺆﲤﺮﺍﺕ ﺃﻭ ﺍﻟﺮﺳﺎﻻﺕ ﺍﱁ‬‫ﺍﳌﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﻭﺍﳌﺘﻘﺪﻣﲔ ﻭﺍﳌﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﻊ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﳒﺎﺯﺍ‬
‫ ﺃﻥ ﻳﻮﺍﻓﻖ ﺍﻟﺒﺤﺚ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻨﺎﻫﺞ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬3
‫ ﺃﻥ ﻳﺮﻓﻖ ﺑﺎﻟﺒﺤﺚ ﺧﻼﺻﺔ ﻣﺴﺘﻮﻓﻴﺔ ﻟﻪ ﻟﺘﺮﲨﺘﻬﺎ ﺍﱃ ﺍﻟﻠﻐﺔ ﺍﻹﳒﻠﻴﺰﻳﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬4
‫ ﺗﻨﺸﺮﺍﻟﺒﺤﻮﺙ ﺑﻌﺪ ﺃﻥ ﻳﺘﻢ ﺍﻟﺘﺤﻜﻴﻢ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺍﳌﺘﺨﺼﺼﲔ ﻭﻓﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻋﺪ ﺍﻟﺘﺤﻜﻴﻢ‬5
‫ ﲨﻴﻊ ﺍﳌﺴﺆﻭﻟﻴﺎﺕ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ ﻭﺍﻟﻘﻀﺎﺋﻴﺔ ﻟﻠﺒﺤﻮﺙ ﺍﳌﻨﺸﻮﺭﺓ ﰱ ﺍﳌﺠﻠﺔ ﻋﻠﻰ ﻣﺆﻟﻔﻴﻬﺎ‬6
‫ﺎ‬‫ ﺍﻟﺒﺤﻮﺙ ﺍﻟﱵ ﻻ ﺗﻨﺸﺮﻻ ﺗﻌﺎﺩ ﻷﺻﺤﺎ‬7
Adres / Address / ‫ ﺍﻟﻌﻨﻮﺍﻥ‬:
Musalla Ba&lar Sarnç sok. No: 2 – Selçuklu/KONYA
Tel: 0.332.236 14 60
Fax: 0.332. 236 14 65
www.mehir.org
Mehir Vakf Türkiye Gönüllü Te"ekküller Vakf ve IDSB üyesidir.
Bask
Dumat Ofset Matbaaclk San. Tic. Ltd. $ti.
Gersan Sanayi Sitesi 654. Sk. No: 54 Ergazi - Batkent / ANKARA
Tel: (0312) 257 11 78 - 79- 80 • www.dumat.com.tr • [email protected]
!Ç!NDEK!LER
Editörden
Makaleler
Sosyal Bir Sorun Olarak Trak (Kur’ân-Sünnet Ba!lamnda Bir Yakla"m)
Trafc: as a Social Problem
(An Approach in the Context of the Qur’!n and al-Ah!d"th) ....................... 13-38
Prof. Dr. Saffet KÖSE
#slâm’da Çevre ve Korunmas
Protecting the Environment in Islam ........................................................... 39-56
Prof. Dr. Servet ARMA$AN
Küreselle"me Sürecindeki Dini Diyalog Söylemlerinde Ba"vurulan Kur’ân
Âyetlerinin ‘#nanç’ ve ‘De!er’ Kavramlar Açsndan Tahlili
The Analysis of Some Verses are Referred to them in the Discourse of
Interfaith Dialogue during the Process of Globalization............................ 57-100
Doç. Dr. Fethi Ahmet POLAT
#slam Hukukuna Sosyolojik Bak" ...................................................... 101-126
Zur soziologischen Betrachtung des Islamischen Rechts
Prof. Dr. Joseph SCHACHT / Çev. Prof. Dr. Bülent UÇAR-Hakk ARSLAN
#slâm’ Mezhebleri Yok Ederek Islah Etmek:
%evkânî ve Yemende Onu Tenkit Eden Zeydîler................................ 127-150
Bernard HAYKEL / Çev. Nail OKUYUCU
Günümüz Türk Aile Dokusunda Zihniyet De!i"ikli!i Üzerine
Gözleme Dayal Bir Analiz
An Analysis of Mindset Change in
Today’s Turkish Family Fabric Through Observation ............................. 151-174
Prof. Dr. Saffet KÖSE
Fkhî Açdan Biyolojik Annelik ve Babalk
Biological Parenthood from the Juristic Point of View ............................ 175-196
Prof. Dr. Sabri ERTURHAN
Ta"yc Annelik -Fkhi Bir Bak"Surrogacy – The View of Judicial ........................................................... 197-208
Dr. Ülfet GÖRGÜLÜ
Kadnn Bo"anma Hakk Ba!lamnda Post Modern
Bir Yakla"m Örne!i: #ftidâ
An Example of Post Modern Approach to the Problem of
Women’s Right to Divorce: Iftid! ............................................................ 209-240
Dr. #brahim YILMAZ
Ca‘ferî Fkhnda Bo"ama Mahdudiyetleri
Investigation of Limits in Divorce Rights in Ca‘fer" Law ......................... 241-264
Dr. Ahmet N#YAZOV
Organ Nakil ve Ba!"na #slamn Hukuki ve Ahlaki Yakla"m
Islamic Legal and Ethical Views on Organ Transplantation and Donation ..265-278
Ghulam – Haider Aasi / Çev. Doç. Dr. Mehmet ERDEM
Tahvîlü’l-mevâzîn ve’l-mekâyîl e"-"er‘iyye ilâ el-mekâdîr el-mu ‘âsra
!"#$#%&' ()*+ ,-. /012(&' -3%4$"5' %67$85' 9&: ;<=%>&' ?<6$@5'A B6C'05' ?60D
Transformation of the Religious Weights and Measures Units into
Contemporary Units of Measurement..................................................... 279-302
Prof. Dr. Hüseyin Muhammed er-RABABEA
Tarihi Süreçteki Geli"imi Açsndan Hz. Peygamber’in
Tasarruarnn Tasni
The Historical Process of the Prophetic Conducts in View of
Binding in Islamic Law ............................................................................ 303-344
Dr. Murat %#M%EK
Darülfünûn Müfredatnda Bir Ders: Hikmet-i Te"ri’ ve Bir Metin
A Lesson in Curriculum of The D!r-al-fun#n: Wisdom of Legislation
(Hikmatu’t-ta$r"‘) and a Text ................................................................... 345-370
Prof. Dr. Abdullah KAHRAMAN
el-Muvâfakât’n Fkh Usûlü Gelene!inde Takip Edilmemi" Olmas Üzerine
The Reasons for not Using al-Muvafakat in Islamic Jurisprudence Tradition.....371-384
Doç. Dr. Abdurrahman HAÇKALI
#slam Hukuk Felsefesi Açsndan %ah Veliyyullah Dihlevî’de #rtifâk (SosyoEkonomik Geli"im A"amalar) Teorisi
Theory of al-Irtif!q!t (Stages of Socio-Economic Development) in Shah Wali
Allah Dehlawi in View of Philosophy of Islamic Law ............................... 385-400
Dr. Murat %#M%EK
#slâm Hukuku Açsndan Usulsüz Vedia Akdi
Contract of Depositum Irregulare According to the Islamic Law............. 401-430
M. Fatih TURAN
#slam Hukukunda Yemin ve Ahlakîlik
The Oath in Islamic Jurisprudence and its Ethical Implicatons .............. 431-452
Dr. Abdurrahman CANDAN
Tahkik Makaleler
Cinlerle Evlilik Konusunda Hanefî Fakihi Hâmid el-‘#mâdî’nin Teka‘ku‘u’"-"enn fî nikâhi’l-Cinn Adl Risâlesi
Teka‘ku‘u’sh-shenn f" nik!hi’l-jinn, Treatise of Hanaf" Faq"h H!mid al-‘Im!d"
(1103- 1171/1692-1758) on Marriage With Jinns ................................... 453-464
Prof. Dr. Saffet KÖSE
Hâmid el-‘#mâdî’ye Ait “Zehru’r-rabî‘ fî musâ‘adeti’"-"efî‘”
Adl Risâlenin Tahkîki
Edition critique Zahr al- rab"‘ f" mus!‘ada al-$af"‘ by Hamid el-‘%madi
(1758-1692/1171-1103) .......................................................................... 465-494
Mutiullah SIDDÎKÎ
Kirmastîzâde ve Rehn Adl Eseri
Krmastzade and His Work Named “Rehn” ........................................... 495-528
Hasan ÖZER
Kitap Tantmlar
Subhi Receb Mahmesanî, #slam Hukuk Felsefesi,
Türkiye %lahiyatçlar Birli&i Vakf Yay., Ankara 2009, 251s. .................... 529-532
Ahmet Yasin KÜÇÜKT#RYAK#
9
editör’den
!slam Hukuku Ara"trmalar Dergisi (!HAD) yayn hayatnn 8. ylnda
15. sayya ula"m" bulunmaktadr. Bu yln birinci dergisi olan Nisan 2010 says ile sizlerle bulu"mu" olmann mutlulu&u içerisindedir. Dergimiz, !slam
hukuku sahasnda akademik bir üslupla çal"malarna devam etmektedir.
!slam Hukuku Ara"trmalar Dergisiyle ilgili önemli iki haberi yazar
ve okuyucularmzla payla"mak istiyorum. Birincisi ilanda da yer ald& üzere dergimizin 16. says !slam !ktisad Özel Says olarak çkacak olup, bu
saynn editörlü&ünü de&erli ilim adamlar Prof. Dr. Ali ACAR ve Dr. Aytaç
AYDIN üstlenmi" bulunmaktadr. Bu vesileyle de&erli akademisyen ve yazarlarmzdan !slam iktisad ile ilgili ara"trmalarn dergiye ula"trmalar
beklenmektedir. Burada duyurmak istedi&imiz ikinci haber ise, !slam Hukuku Ara"trmalar Dergisinin 17. Saysnn da Ebû Hanîfe Özel Says olarak
çkmasnn planlanm" olmasdr. Bu konudaki çal"malar devam etmekte
olup, gerekli bilgiler 16. sayda sizlere duyurulacaktr.
Elinizdeki 15. Sayda sosyal ve kültürel ça&da" problemlerle ilgili makaleler yannda a&rlkl ara"trmalar, aile hukuku alanyla ilgilidir. Ayrca
fkhn usûl ve füru alanyla alakal muhtelif makaleler de yaynlanm"tr. Üç
risale tahkiki ve bir kitap tantm da bu sayda yer almaktadr.
Bu sayda ilk makale olarak Prof. Dr. Sa#et KÖSE tarafndan kaleme
alnan güncel ve sosyal bir problem olan trafik sorununu inceleyen yaz yer
almaktadr. Bu çal"masnda KÖSE, her i"in kendi tabii kural çerçevesinde
yaplmas gerekti&inden hareketle tabii kural bozan durumun fesat çkaraca&na i"aret etmi", ardndan trafi&in i"leyi"ini do&rudan ve dolayl olarak konu alan Kur’ân ve sünnet verilerine dayanarak trafikle ilgili bir takm
önemli ilkelere ula"m"tr. Bu ilkeler arasnda yoldaki insanlara eziyet vermeme, yolun hakkn verme, ta"yclkla ilgili sorumluluklara riayet etme,
araçla "aka yapmaktan ve laubalilikten saknma, esteti&e önem verme saylabilir. Dergide ikinci makale ise Prof. Dr. Servet ARMA%AN’n !slamn çevre
hukukuna müteallik hükümlerini ele alan “!slâm’da Çevre ve Korunmas”
adl yazsdr. Daha sonra Doç. Dr. Fethi Ahmet POLAT’n kaleme ald&,
10
özellikle dindarlar aras ili"kilerde ahlâkî de&erleri merkeze almay gerekli
gören, ayrca inançlara sayg göstermenin, de&erleri el birli&i ile muhafaza
ve müdafaa etmenin, her ilahî din mensubunun görevi oldu&unu ileri süren
ve küreselle"me sürecindeki dini diyalog söylemlerinde referans gösterilen
âyetleri bu ba&lamda de&erlendirmeye tabi tutarak tahlil eden ara"trmas
yer almaktadr. Ardndan dergide iki çeviri makale gelmektedir. Bunlardan
ilki Prof. Dr. Bülent UÇAR ve Hakk ARSLAN tarafndan tercüme edilen
Joseph SCHACHT’n “!slam Hukukuna Sosyolojik Bak"” adl makalesidir.
Schacht, !slam ceza hukuku özelinden yola çkarak genel manada !slam
hukukunun olu"umu hakknda oldukça "üpheci bir tavr içerisinde büyük
iddialarda bulunmakta, gerek orijin gerekse sonraki dönem uygulamalar
açsndan !slam hukukunun ba"arl olamad&n ileri sürmektedir. !kinci
tercüme makale ise Nail OKUYUCU tarafndan çevrilen Bernard HAYKEL’in
$evkânî üzerinden Zeydî anlay" irdeleyen “!slâm’ Mezhebleri Yok Ederek
Islah Etmek: $evkânî ve Yemende Onu Tenkit Eden Zeydîler” adl çal"madr.
15. saydaki yazlarn a&rlkl konusunu te"kil eden aile hukuku alanyla ilgili makalelere gelince, bunlardan ilki yine Prof. Dr. Sa#et KÖSE’nin,
günümüz Türk aile dokusunda meydana gelen olumsuz zihniyet de&i"iklikleri konusunda gözleme dayal olarak tespit etti&i hususlar gündeme getirdi&i makalesidir. Ardndan yine aile hukuku konusunda Prof. Dr. Sabri
ERTURHAN’n, gayr- me"rû ili"ki sonucu do&an çocuklarn biyolojik baba
ve anneleriyle aralarndaki nesep ili"kisini, !slâm hukuku açsndan sorgulad&, ayrca zina mahsulü çocuklarla ilgili di&er hukukî meselelere de&indi&i
“Fkhî Açdan Biyolojik Annelik ve Babalk” adl ara"trmas yer almaktadr.
Bir sonraki yaz da ise Dr. Ülfet GÖRGÜLÜ, son zamanlarda güncel bir konu
haline gelen ta"yc annelik meselesini içerdi&i hukukî, ahlakî ve sosyal
problemler yannda dinî/fkhî boyutuyla da ele almaktadr. Daha sonraki
ara"trmada Dr. !brahim YILMAZ, Doç. Dr. Abdülaziz Bayndr dan"manl&nda hazrlanan Fatma Yldz’n, Kur’ân ve Sünnete Göre Kadnn Evlili&i
Sona Erdirme Hakk (!ftidâ) adl Yüksek Lisans tezindeki görü"leri tahlil ve
tenkide tabi tutarak kadnn bo"ama yetkisi konusundaki yakla"mlar ele
almaktadr. Dr. Ahmet N!YAZOV ise ara"trmasnda $iî-Caferî fkhna göre
bo"amaya getirilen snrlamalar incelemektedir. Daha sonra Ghulam–Haider Aasi’nin “Organ Nakil ve Ba&"na !slamn Hukuki ve Ahlaki Yakla"m”
adl makalesinin Doç. Dr. Mehmet ERDEM tarafndan gerçekle"tirilen tercümesi yer almaktadr.
!slam Hukuku Ara"trmalar Dergisinin bu saysnda yine önemli bir
yenilik, uluslararas indekslere açlmasnn önemli bir sonucu olarak Ürdün’de Belkâ Uygulama Üniversitesi Ö&retim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Muhammed er-Rababea tarafndan bizlere ula"trlan “Tahvîlü’l-mevâzîn ve’l-mekâyîl e"-"er‘iyye ilâ el-mekâdîr el-mu ‘âsra” adl Arapça makalenin yaynlan-
11
masdr. Bu ara"trmasnda er-Rababea, Kur’ân ve sünette yer alan a&rlk,
hacim ve uzunluk ölçü birimlerini ve bunlarn ibadet ve muamelatta tatbikini inceledikten sonra bunlarn modern/muasr ölçü birimleri açsndan
de&erlerini ortaya koymu"tur. Bu makalenin ardndan fkh usûlü ile alakal
dört ara"trma sray almaktadr. Bunlardan ilki tarafmzdan kaleme alnan
Hz. Peygamber’in tasarruarnn tasnifini tarihi süreçteki geli"imi açsndan
ele alan ara"trmadr. Di&er ikisi ise !slam hukuk e&itimi açsndan takip
edilen ders ve eserlerin de&erlendirildi&i ara"trmalardr. Bunlar, Prof. Dr.
Abdullah KAHRAMAN’n Hasan Fehmi’nin “hikmet-i te"rî” adn ta"yan
ders notlarn inceledi&i “Darülfünûn Müfredatnda Bir Ders: Hikmet-i Te"ri’ ve Bir Metin” adl çal"mas ile Doç. Dr. Abdurrahman HAÇKALI’nn ders
kitab "eçimindeki yakla"mlar ortaya koymaya çal"an “el-Muvâfakât’n Fkh Usûlü Gelene&inde Takip Edilmemi" Olmas Üzerine” adl makalesidir.
Dördüncüsü ise yine tarafmzdan yazlan “!slam Hukuk Felsefesi Açsndan
$ah Veliyyullah Dihlevî’de !rtifâk (Sosyo-Ekonomik Geli"im A"amalar) Teorisi” adl makaledir.
Fkh usûlü ile ilgili yukardaki ara"trmalarn ardndan bu sayda füru
fkhla alakal iki makale sray almaktadr. Bunlar M. Fatih TURAN’n “!slâm Hukuku Açsndan Usulsüz Vedia Akdi” adl ara"trmas ile Dr. Abdurrahman CANDAN’n “!slam Hukukunda Yemin ve Ahlakîlik” adndaki çal"masdr. Bunlardan sonra üç adet tahkik makale gelmektedir. Bunlar srayla
Prof. Dr. Sa#et KÖSE’nin, “Cinlerle Evlilik Konusunda Hanefî Fakihi Hâmid
el-‘!mâdî’nin Teka‘ku‘u’"-"enn fî nikâhi’l-Cinn Adl Risâlesi”; Mutiullah SIDDÎKÎ’nin “Hâmid el-‘!mâdî’ye Ait “Zehru’r-rabî‘ fî musâ‘adeti’"-"efî‘” Adl Risâlenin Tahkîki” ile Hasan ÖZER’in “Kirmastîzâde ve Rehn Adl Eseri” adl
tahkiklerdir. XX. Yüzyl !slam hukukunun en önemli isimlerinden Lübnanl
hukukçu Subhi Receb Mahmesanî’nin Türkçeye tercüme edilen !slam Hukuk Felsefesi adl eserinin Ahmet Yasin KÜÇÜKT!RYAK! tarafndan yaplan
tantm ile saymz son bulmaktadr.
Son olarak bu sayya kymetli ara"trmalar ile katkda bulunan çok
de&erli yazarlarmza te"ekkür ederiz. Yine bu saynn hazrlanmasnda büyük eme&i bulunan dergimizin ba" editörü saygde&er Prof. Dr. Sa#et KÖSE
hocamza "ükranlarm arz ederim. Ayrca derginin basm ve da&tm konusundaki desteklerinden dolay Mehir Vakf ba"kan, çal"anlar ve gönüllülerine te"ekkür ederim.
Say Editörü
Dr. Murat "!M"EK