BİR HASRET ÖYKÜSÜ: MÜBADELE - Türk

Transkript

Bu program Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir.
Αυτό το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δημοκρατία της Τουρκίας.
Διάλογος της Κοινωνίας Πολιτών
TÜRK-YUNAN MEDYA BULUŞMASI
ΓΕΦΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΟΥΡΚΙΑΣ - ΕΛΛΑΔΑΣ
G
DERGİ-ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
www.turkeygreecemediabridging.com
AĞUSTOS 2015 Αύγουστος
2
TURKEY
GREECE
MEDIA
BRIDGING
BİR HASRET ÖYKÜSÜ: MÜBADELE
Μια ιστορία της νοσταλγίας: Ανταλλαγή
project art creative mice
ANLAMAK, ANLATMAK, ANLAŞMAK...
Sivil Toplum Diyaloğu Programı; Medya,
STK ve Kamu Personelini daha güçlü bir
işbirliği için biraraya getiriyor.
www.siviltoplumdiyalogu.org
21-22 April 2015
21-22 Nisan 2015
13-14 May 2015
13-14 Mayıs 2015
16-17 June 2015
16-17 Haziran 2015
TO EXPLAIN, TO LISTEN & TO
UNDERSTAND EACH OTHER...
Civil Society Dialogue Programme brings
together Media, CSO and Public Officials
for a stronger cooperation.
www.civilsocietydialogue.org
09-10 September 2015
09-10 Eylül 2015
7-8 October 2015
7-8 Ekim 2015
21-22 October 2015
21-22 Ekim 2015
Bu program Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir.
Αυτό το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δημοκρατία της Τουρκίας.
TURKEY
GREECE
MEDIA
BRIDGING
Διάλογος της Κοινωνίας Πολιτών
Projesi
ΓΕΦΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
ΤΟΥΡΚΙΑΣ - ΕΛΛΑΔΑΣ
project art creative mice
G
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
İÇİNDEKİLER
İmtiyaz Sahibi / Υπεύθυνος έκδοσης
Ali Akgün / Αλί Άκγκιουν
[email protected]
Genel Yayın Yönetmeni / Αρχισυντάκτης
Arzu Akgün / Αρζού Άκγκιουν
[email protected]
Yayın Danışmanı / Σύμβουλοι Σύνταξης
Burak Bekdil / Μπουράκ Μπέκντιλ
Hürriyet Daily News
Doç. Dr. Burcu Sümer / Καθ. Δρ. Μπουρτζού Σουμέρ
Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi Öğretim Görevlisi
Τμημ. Επικοινωνίας του Πανεμ. Άγκυρας
Özge Mumcu / Οζγκέ Μουμτζού
Gazeteci / δημοσιογράφος
Sedat Bozkurt / Σεντάτ Μπόζκουρτ / Fox Tv
Yrd. Doç. Dr. Sevgi Can Yağcı Aksel
Αναπλ. Καθ. Δr. Σεβγκί Τζαν Υαγτζί Ακσέλ
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Görevlisi
Τμημ. Επικοινωνίας του Πανεμ. Άγκυρας
Zafer Çakmak / Ζαφέρ Τσακμάκ
Habertürk Ankara Temsilcisi / Άγκυρας
TÜRK-YUNAN MEDYA BULUŞMASI PROJESİ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΦΥΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ-ΕΛΛΑΔΑΣ
Proje Koordinatörü / Συντονιστής Προγράμματος
Aral Group
Arzu Akgün
[email protected]
Proje Asistanı / Βοηθός Προγράμματος
Aral Group
Fatoş Dervişoğlu
[email protected]
Proje Koordinatörü / Συντονιστής Προγράμματος
A4 Art Design
Berin Myisli
04
ή
νταλλαγ
Α
Η
/
le
mübade
Proje Asistanı / Βοηθός Προγράμματος
A4 Art Design
Ξένια Χατζηαγγελή
www.turkeygreecemediabridging.com
[email protected]
Bu dergi Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin mali desteği ile üretilmiştir. Bu derginin
içeriğinden sadece Aral Group sorumludur ve hiçbir şekilde Avrupa Birliği, Türkiye Cumhuriyeti
veya Avrupa Birliği Bakanlığı’nın görüşlerini yansıttığı şeklinde yorumlanamaz.
Türk Yunan Medya Buluşması projesi Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından ortak
finanse edilen Sivil Toplum Diyaloğu Programı çerçevesinde gerçekleştiriliyor. Program, Türkiye
ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerden sivil toplum kuruluşlarının, ortak bir konu etrafında bir araya
gelerek, toplumların birbirini tanımaları, karşılıklı bilgi alışverişi ve kalıcı diyalog kurmalarını
sağlayan bir platform olarak geliştirildi. Programın teknik uygulamasından Avrupa Birliği
Bakanlığı sorumlu. Merkezi Finans ve İhale Birimi ise Programın sözleşme makamı.
Dergide yayınlanan makale, yazı, haber ve fotoğrafların sorumluluğu yazarların sahibine aittir.
Το περιοδικό αυτό εκδόθηκε με την υλική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Αποκλειστικός υπεύθυνος για το περιεχόμενό του είναι το Aral Group και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί
να θεωρηθεί ότι αντικατοπτρίζει τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Τουρκικής Δημοκρατίας ή του
υπουργείου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Το πρόγραμμα Γεφύρωση των Μέσων Ενημέρωσης Τουρκίας-Ελλάδας πραγματοποιείται στα πλαίσια του
προγράμματος Διαλόγου Κοινωνίας Πολιτών που χρηματοδοτείται από κοινού από την Τουρκική Δημοκρατία
και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε ως πλατφόρμα συνάντησης των θεσμών της κοινωνίας
πολιτών της Τουρκίας και των κρατών μελών της ΕΕ με αφορμή κάποιο κοινό θέμα, και στοχεύει στην καλύτερη
γνωριμία μεταξύ των κοινωνιών, στην αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών και στη δημιουργία μόνιμων διόδων
διαλόγου. Για την τεχνική εφαρμογή του προγράμματος υπεύθυνο είναι το υπουργείο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων
και αναθέτουσα αρχή η Κεντρική Μονάδα Χρηματοδοτήσεων και Αναθέσεων.
Η ευθύνη για τα άρθρα, κείμενα, ρεπορτάζ και φωτογραφίες της έκδοσης ανήκει στους συγγραφείς.
Ataç 1 Sk. 25/11 Kızılay, Ankara / Turkey
T: +90.312 433 2725 F: +90.312 434 2725
Baskı/ΕκτυΕκτυπώσεις: TDV Yayın, Mat. ve Ticaret İşl. 0312 354 91 31
Sayı/αριθμός: 2 Basım Tarihi/ ιστορίαιστορία: 31.08.2015
36
ίδευση
α
π
κ
ε
/
eğitim
G
20
πρέσβυς
/
i
lç
e
k
ü
büy
44
32
ς
ύμβουλο
σ
/
n
a
m
danış
ουσική
μ
/
ik
z
ü
m
TRGR
3
MÜBADELE
BİR HASRET ÖYKÜSÜ: MÜBADELE
Mια Ιστορία Νοσταλγίας: Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ
*Bayan Mitra siyah elbisesinin önündeki cepten bir patik çıkardı. Tek bir patik...
“Al bunu İkbal Hanım. Bir gün bu toprağa dönersen öbür teki evinde, duvarda asılı olacak.
Sen de Türkiye’ye götür bu teki. Anna Maria’nın bir ayağı toprağında olsun”
* (Bir Avuç Mazi-Fügen Ünal Şen)
* Η κυρία Μήτρα έβγαλε μια πλεκτή κάλτσα από την μπροστινή τσέπη του μαύρου
φορέματος της...
“Πάρ’ την αυτήν, κυρία Ικμπάλ. Εάν γυρίσεις κάποια μέρα σε αυτά τα χώματα, η άλλη μονή
θα είναι στο σπίτι, κρεμασμένη στον τοίχο. Πάρε αυτή την μονή στην Τουρκία. Το ένα πόδι
της Άννας - Μαρίας να είναι στα χώματα της”
* (Μια χούφτα Παρελθόν - Φουγκέ Ουνάλ Σεν)
4 www.turkeygreecemediabridging.com
Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ
Okuduğunda insanın içini sızlatan,
boğazına bir yumruk gibi saplanan ve
en olmadık anlarda akla gelen gerçek
yaşam hikâyeleriyle doludur güzel
yurdumuz Anadolu... Bu hikâyelerin
belki de en dokunaklıları ve en
acımasızları iki toprağın insanlarının
yer değiştirmek zorunda bırakıldığı
mübadelede, bu toprakların bağrına
gözyaşıyla yazılmışlardır. Neler
yoktur ki bu gözyaşında... Sırtta
alelacele toplanmış iki bavul, elde
açlıktan, yorgunluktan, hastalıktan
kıvranan çocuklar... Arkada bırakılan
eş, dost, toprak, yıllarca verilen emek,
ataların mezarları, geçmiş...
İster Selanik, Kavala; ister Samsun,
İzmir olsun hikâyeler hep aynıdır.
Yıllarca aynı topraklarda yaşamış
kök salmış insanlara sen bu toprağın
vatandaşı değilsin ve şuraya
gideceksin denmiş ve kısa bir süre
içerisinde uzun yıllar yaşadığı
köyünü, kasabasını, evini terk etmesi
istenmiş. İstenmiş istenmesine de;
ne Yunanistan’da yaşayan Türk
halkı gelmek istemiş, ne Anadolu’da
yaşayan Yunan halkı bırakmak istemiş
yıllarca vatan bildiği topraklarını.
Ama ne çare! Evlerin bembeyaz kireçli
duvarlarına son bir kez el sürülür,
gözyaşıyla ıslanmış dudaklarla son
bir kez öpülüp koklanır ve ardına
bakılarak terk edilir, yine gelirim
umuduyla...
Mübadele Tarihi
İki ülke halkını böylesi zor bir
duruma maruz bırakan TürkiyeYunanistan Nüfus Mübadelesi, 1923
yılında Lozan Barış Antlaşması’na
ek olarak yapılan sözleşme uyarınca
Türkiye ve Yunanistan Krallığı’nın
kendi ülkelerinin yurttaşlarını din
esası üzerine zorunlu göçe tabi
tutmasına verilen addır. Göçe tabi
tutulan kişilere ise mübâdil denir.
Mübadele ile 1.200.000 Ortodoks
Hristiyan Rum Anadolu’dan
Yunanistan’a, 500.000 Müslüman
Türk de Yunanistan’dan Türkiye’ye
göç etmek zorunda kalmıştır.
Είναι γεμάτη με πραγματικές
ιστορίες που σου ραγίζουν
τη καρδιά όταν τις διαβάζεις,
κάθονται σα μια γροθιά στο
λαιμό και σου έρχονται στο
μυαλό στις πιο απρόβλεπτες
στιγμές, έτσι είναι η όμορφη
μας πατρίδα, η Ανατολία... Ίσως
οι πιο συγκινητικές και οι πιο
σκληρές από αυτές τις ιστορίες
γράφτηκαν στη ψυχή αυτών των
χωμάτων στην ανταλλαγή που
αναγκάστηκαν οι άνθρωποι των
δύο χωρών. Και τι δεν υπάρχει
σε αυτά τα δάκρια... Στην πλάτη
δύο μπαούλα που ετοιμάστηκαν
βιαστικά, στα χέρια παιδιά που
υποφέρουν από την πείνα, την
κούραση και τις αρρώστειες...
Συγγενείς και φίλοι, χώματα,
ο κόπος χρόνων, οι τάφοι των
προγόνων, το παρελθόν που
αφήνουν πίσω...
Είτε Θεσσαλονίκη, Καβάλα, είτε
Σαμψούντα, Σμύρνη, οι ιστορίες
είναι πάντα ίδιες. Σε ανθρώπους
που ρίζωσαν για χρόνια στα
ίδια χώματα, είπαν ότι δεν
είναι πλέον υπήκοοι αυτών των
εδαφών και θα πας στο τάδε
μέρος και τους ζητήθηκε να
εγκαταλείψουν μέσα σε σύντομο
χρονικό διάστημα τα χωριά, τις
κωμοπόλεις και τα σπίτια που
ζούσαν για χρόνια. Το ζήτησαν
μεν, αλλά ούτε ο τουρκικός λαός
που ζούσε στην Ελλάδα ήθελε
να έρθει, ούτε και ο ελληνικός
λαός που ζούσε στην Ανατολία
ήθελε να εγκαταλείψει τα χώματα
που ήξερε για πατρίδα του.
Όμως καμία ελπίδα! Αγγίζουν
για μια τελευταία φορά τους
ασβεστωμένους τοίχους των
σπιτιών, φιλούν και μυρίζουν για
μια τελευταία φορά με δάκρια
στα μάτια τους τοίχους και τα
εγκαταλείπουν κοιτώντας πίσω
τους με την ελπίδα ότι κάποια
μέρα θα ξαναγυρίσουν...
Η ιστορία της Ανταλλαγής
Η Ανταλλαγή Πληθυσμών
Τουρκίας - Ελλάδας που υπήρξε
μια μεγάλη πληγή για τους
λαούς των δύο χωρών, είναι η
ονομασία που αποδόθηκε στην
υποχρεωτική μετανάστευση που
έκαναν οι ίδιοι οι υπήκοοι της
Τουρκίας και του Βασίλειου της
Ελλάδας βάσει της πρόσθετης
συμφωνίας και βάσει θρησκείας,
TRGR
5
MÜBADELE
Mübadele kapsamına giren kişiler
ile mübadele kapsamına girmeyen
kişiler arasındaki ayrımın ana
kıstası ırk ya da dil değil din olduğu
için Rum denilenlerin arasında,
Türkçe’den başka dil bilmeyen
ve konuşmayan Türk Ortodoks
Hristiyan Gagavuzlar ile Karamanlı
Ortodokslar, Yunanistan’dan gelen
Müslümanların arasında da Türklerin
yanında Drama, Kavala, Karacaova
ve Kesriye’den gelen Bulgarca ve
Makedonca konuşan Pomaklar,
Rumence konuşan Ulahlar, Rumca
(Yunanca) konuşan Patriyotlar ve
kendi dilleriyle konuşan Arnavutlar
da bulunmuşlardır.
Türkiye-Yunanistan nüfus
mübadelesi kapsamında Türkiye’de
sadece İstanbul kenti ile Gökçeada
ve Bozcaada’da oturan Rumlar,
Yunanistan’da ise sadece Batı
Trakya Türkleri mübadeleden muaf
tutulmuşlardır.
Mübadelede Drama, Girit, Kavala,
Selanik, Vodina ve Yanya’dan
Türkiye’ye gelen nüfus Doğu Trakya
ve Batı Anadolu’da Rum azınlığın
ayrılışı ile boşalan yerlere iskân
edilmişlerdir. Mübadillerin yoğun
olarak iskân edildikleri şehirler
Adana, Balıkesir, Bilecik, Bursa,
Çanakkale, Edirne, İstanbul, İzmir,
Kırklareli, Kocaeli, Manisa, Mersin,
Samsun ve Tekirdağ idi.
Sözleşmenin içeriği
Sözleşme 19 maddeden oluşuyordu.
Sözleşme gereği 1 Mayıs 1923 tarihi
itibariyle Türkiye topraklarındaki
Rum/Ortodoks nüfus ile Yunanistan
topraklarındaki Türk/Müslüman
nüfus arasında zorunlu göç
uygulaması şarta bağlanmış oluyordu.
Mübadeleye tabi tutulmayacak
olanlar sözleşmenin 2. maddesinde
belirtildiği üzere Batı Trakya Türkleri
ile İstanbul Rumları idi.
3. madde ile 18 Ekim 1912
tarihinden itibaren yerlerinden göç
etmiş olanlar da mübadele kapsamına
alınıyordu.
6. ve 7. maddelere göre göçe tabi
tutulanlara her iki hükümette gereken
kolaylığı gösterecek, mübadil kişi
terk ettiği ülkenin vatandaşlığından
çıkacak yeni geldiği ülkenin
vatandaşlığını alacaktı.
5. maddeye göre mübadillerin
mülkiyet haklarına hiçbir zarar
verilmeyecekti. 8. maddeye göre
ise mübadiller her çeşit taşınır
mallarını hiçbir vergiye tabi olmadan
yanlarında getirebileceklerdi.
9. maddeye göre mübadillerin
geldikleri yerde bırakmış oldukları
mallar Karma Komisyon tarafından
tasfiye edilecekti. Bu madde 18 Ekim
1912’den sonra yerlerinden ayrılanları
da kapsayacaktı.
που συνάφθηκε στη Συνθήκη
Ειρήνης της Λωζάννης το 1923.
Τα άτομα που αναγκάστηκαν
στην υποχρεωτική ανταλλαγή
ονομάζονται ανταλλαγέντες.
Με την ανταλλαγή μεταφέρθηκαν
υποχρεωτικά 1.200.000
Ορθόδοξοι Χριστιανοί Ρωμιοί
από την Ανατολία στην Ελλάδα
και 500.000 Μουσουλμάνοι
Τούρκοι από την Ελλάδα στην
Τουρκία. Το κύριο κριτήριο
ανάμεσα στα άτομα που
συμπεριλήφθηκαν στην
ανταλλαγή και σε αυτά που
δεν συμπεριλήφθηκαν, δεν
ήταν η φυλή ή η γλώσσα και
γι’ αυτό το λόγο ανάμεσα σε
όσους αποκαλούνταν Ρωμιοί
υπήρχαν και Τούρκοι Ορθόδοξοι
Χριστιανοί Γκαγκαούζοι και
Καραμανλήδες Ορθόδοξοι που
δεν γνώριζαν άλλη γλώσσα εκτός
των Τουρκικών, και ανάμεσα
στους Μουσουλμάνους που
ήρθαν από την Ελλάδα υπήρχαν
πέρα από τους Τούρκους και
Πομάκοι από τη Δράμα, τη
Καβάλα, το Καρατζάοβα και
την Κεσρίγιε που μιλούσαν
Βουλγαρικά και Σλαβικά), Βλάχοι
που μιλούσαν Ρουμάνικα,
Πατριώτες που μιλούσαν
Ρωμέϊκα (Ελληνικά) και Αλβανοί
που μιλούσαν τη δική τους
γλώσσα.
Στο πλαίσιο της ανταλλαγής
πληθυσμών Τουρκίας - Ελλάδας,
εξαιρέθηκαν μόνο οι Ρωμιοί που
κατοικούσαν στην πόλη της
Κωνσταντινούπολης, την Ίμβρο
και την Τενέδο και οι Τούρκοι της
Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα.
Στην ανταλλαγή, ο πληθυσμός
που ήρθε από τη Δράμα,
την Κρήτη, τη Καβάλα, τη
Θεσσαλονίκη, τη Βοδίνα και
τα Γιάννενα εγκαταστάθηκαν
στα μέρη που είχαν εκκενωθεί
μετά από την αποχώρηση
της ελληνικής μειονότητας
στην Ανατολική Θράκη και τη
Δυτική Ανατολία. Οι πόλεις
όπου εγκαταστάθηκαν ως επί
το πλείστον οι ανταλλαγέντες
ήταν τα Άδανα, το Μπαλίκεσιρ,
το Μπιλέτζικ, η Προύσα, το
Τσανάκαλε, η Αδριανούπολη, η
Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη,
το Κιρκλάρελι, το Κοτζάελι,
η Μανίσα, η Μερσίνη, η
Σαμψούντα και το Τεκίρνταγ.
Το περιεχόμενο της Συνθήκης
Η Συνθήκη αποτελούνταν από
19 άρθρα. Βάσει της συνθήκης,
ως από 1η Μαΐου 1923 θα γινόταν
αναγκαστική ανταλλαγή ανάμεσα
στον ελληνορθόδοξο πληθυσμό
της Τουρκίας και τους Τούρκους
Μουσουλμάνους στην Ελλάδα.
Όσοι δεν θα
συμπεριλαμβάνονταν στην
ανταλλαγή, ήταν οι Τούρκοι της
Δυτικής Θράκης και οι Έλληνες
της Κωνσταντινούπολης, όπως
αναφέρεται στο 2ο άρθρο της
συνθήκης.
Με το άρθρο 3,
συμπεριλαμβάνονταν στην
ανταλλαγή και οι άνθρωποι που
είχαν φύγει από τον τόπο τους
από τις 18 Οκτωβρίου 1912 και
μετά.
Σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 7, και
οι δύο κυβερνήσεις θα έκαναν τις
απαραίτητες διευκολύνσεις για
τους πρόσφυγες, ο ανταλλαγείς
θα έχανε την υπηκοότητα της
χώρας που εγκαταλείπει και θα
αποκτούσε την υπηκοότητα της
χώρας στην οποία ερχόταν.
Σύμφωνα με το 5ο άρθρο, οι
ανταλλαγέντες δεν θα έχαναν τα
δικαιώματα ιδιοκτησίας τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 8, οι
ανταλλαγέντες θα μπορούσαν
να μεταφέρουν όλη τη κινητή
ιδιοκτησία τους χωρίς να
υπόκειται σε οποιαδήποτε
φορολόγηση.
Σύμφωνα με το 9ο άρθρο, οι
περιουσίες στους τόπους που
άφηναν οι ανταλλαγέντες, θα
ρευστοποιούνταν από τη Μεικτή
Επιτροπή. Αυτό το άρθρο θα
συμπεριλάμβανε και όσους είχαν
εγκαταλείψει τα σπίτια τους μετά
τις 18 Οκτωβρίου 1912.
Τα άρθρα 11, 12 και 13 ήταν
σχετικά με την ίδρυση της
μεικτής επιτροπής που θα
αναλάμβανε να εφαρμόσει τη
συνθήκη. Η μεικτή επιτροπή
προβλεπόταν να ιδρυθεί μέσα σε
έναν μήνα από την ημερομηνία
που θα έμπαινε σε εφαρμογή η
συνθήκη.
Στο άρθρο 14 αναφερόταν ότι
οι ανταλλαγέντες θα έπαιρναν
περιουσίες με τις ίδιες ιδιότητες
και ισάξιες με εκείνες που είχαν
αφήσει πίσω.
Ενώ στα άρθρα 15, 16, 17 και 18
ρυθμίστηκαν οι υποχρεώσεις
των μερών απέναντι στη Μεικτή
Επιτροπή, οι διευκολύνσεις
που θα παρασχεθούν κατά
την πραγματοποίηση της
11, 12 ve 13. maddeler sözleşmenin
uygulamasını üstlenecek karma
komisyonun kurulması ile ilgiliydi.
Karma Komisyonun sözleşmenin
yürürlüğe girdiği tarihi izleyen bir ay
içinde kurulması öngörülüyordu.
14. maddede göçmenlere yeni
geldikleri ülkede geride bıraktıkları
mallara eş değer nitelikte ve değerde
mal verileceği belirtilmişti.
15, 16, 17 ve 18. maddeler ise
tarafların Karma Komisyona karşı
yükümlülükleri, mübadelenin
gerçekleşmesi sırasında sağlanacak
kolaylıklar, mübadeleye tabi
olacak kişilere duyuru yapılması,
sözleşmenin yürürlüğünün
emniyete alınması için her
iki hükümetin yapacağı yasal
değişiklikler yer almıştır.
yitirdi. Mübadillerin yerleşmeleri de
biraz sıkıntılı oldu. Gelen herkese
yetebilecek kadar ev, iş yeri ve tarla
maalesef verilemedi. Her iki hükümet
malların ancak yüzde yirmisi kadarını
verebildi. Kısaca söylemek gerekirse
zengin bir köy bir anda yoksul
duruma düştü. Ekonomik sorunların
dışında mübadiller gittikleri yerlerde
farklı bir kültürden, farklı bir kültüre
gittikleri için dışlanma yaşadılar.
Örneğin Türkiye’den gidenlerin bir
kısmının ana dili Türkçe olduğundan
ανταλλαγής, η ανακοίνωση που
θα γίνει στους ανταλλαγέντες και
οι νομικές τροποποιήσεις που
θα κάνουν οι δύο κυβερνήσεις
για την ασφάλεια της ισχύος της
συνθήκης.
bunlar hiç Yunanca bilmiyordu.
Aynı şekilde Yunanistan’dan gelen
mübadillerin de bir kısmının ana
dili Türkçe olmadığı için sıkıntılar
yaşadılar. Özellikle o dönemlerde
ulus devlet sürecinde Türkçe konuş,
Yunanca konuş kampanyaları
mübadilleri zor durumda bıraktı.
Aradan 90 sene geçmesine rağmen
bu insanlar hala kendi kültürlerini
devam ettirmek için bir çaba
içerisindeler.”
Günümüzde bu çaba karşılıklı
olarak her ülkede mübadillerin
bir araya geldikleri, paylaşımlarda
bulundukları derneklerle kendini
gösteriyor. Her iki ülkede de çok
sayıda mübadil dernekleri bulunuyor.
Bu derneklerden birkaçıyla yaptığımız
röportajları sizlerle paylaşıyoruz.
στα νέα χώματα που ήρθαν. Σε
γενικές γραμμές, οι πρόσφυγες
εγκαταστάθηκαν στα σπίτια
όσων ανταλλαγέντων είχαν
φύγει. Ο λαός που είχε συνηθίσει
σε άλλες συνθήκες διαβίωσης,
δυσκολεύτηκε να προσαρμοστεί
στις συνθήκες ζωής της περιοχής
που εγκαταστάθηκε.
Ο Σεφέρ Γκιουβέντς, Πρόεδρος
του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων
Λωζάννης, παιδί κι ο ίδιος μιας
οικογένειας που ήρθε με την
ανταλλαγή από την περιοχή Νέα
Απολλώνια (Εγρί Μπουτζάκ) της
Θεσσαλονίκης, μιλάει για την
ανταλλαγή και την μετέπειτα
περίοδο:
“Κατ’ αρχήν η ανταλλαγή
πραγματοποιήθηκε έξω από
την ελεύθερη βούληση των
ατόμων. Το ταξίδι, δηλαδή η
μετανάστευση ήταν δύσκολη.
Οι ανταλλαγέντες γενικότερα
εγκατέλειψαν τις χώρες τους
Μετά από την Ανταλλαγή
Όσα διαδραματίστηκαν έδειξαν
ότι πολλά από τα άρθρα της
συνθήκης δεν εφαρμόστηκαν. Οι
λαοί και των δύο χωρών πέρασαν
πολλά δεινά κατά τη διάρκεια
και κατόπιν της ανταλλαγής.
Τους περίμενε μια δύσκολη
ζωή, τόσο ψυχικά όσο και υλικά,
Mübadele Sonrası
Yaşananlar gösteriyor ki,
sözleşmedeki maddelerin
birçoğu yerine getirilmiyor. Her
iki ülkenin halkı da mübadele
sırasında ve sonrasında çok
acılar çekiyor. Yeni geldikleri
topraklarda hem madden hem
manen zorlu bir yaşam onları
bekliyor. Genellikle giden
mübadil bölgelerine, evlerine
gelenler yerleştiriliyor. Farklı
geçim şartlarına alışkın olan halk,
yeni geldikleri bölgenin şartlarına
uyum sağlamakta zorlanıyor.
Kendisi de Selanik’e bağlı Eğri Bucak
(eski adı Niyapolonia) beldesinden
göç eden bir ailenin çocuğu olan
Lozan Mübadilleri Vakfı Başkanı
Sefer Güvenç, göç ve sonrasını şöyle
anlatıyor:
“Göç olayı öncelikle bireylerin kendi
özgür iradelerin dışında gerçekleşti.
Yolculuk yani göç çok zorlu geçti.
Mübadiller genelde ülkelerini
deniz yoluyla terk ettiler. Haftalar
süren bir yolculuktan sonra yeni
vatanlarına ayak bastılar. İndikleri
limanlardan iç bölgelere yolculuk
yaparken de sıkıntılar çektiler ve
o yolculuk da aylarca sürdü. Bu
yolculuklar sırasında çok sayıda
insan salgın hastalıklardan yaşamını
μέσω θαλάσσης. Πάτησαν
στη νέα τους πατρίδα μετά
από ταξίδι εβδομάδων.
Αντιμετώπισαν αντιξοότητες και
κατά τη διάρκεια του ταξιδιού
τους από τα λιμάνια αποβίβασης
προς τα ενδότερα της χώρας. Κι
αυτό το ταξίδι διήρκησε μήνες.
Πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή
τους κατά τη διάρκεια αυτών των
ταξιδιών λόγω των μεταδοτικών
ασθενειών. Η εγκατάσταση των
ανταλλαγέντων ήταν επίσης
προβληματική. Δυστυχώς
δεν επαρκούσαν τα σπίτια,
οι δουλειές και τα χωράφια
για όλους όσους ήρθαν. Και οι
δύο κυβερνήσεις μπόρεσαν να
δώσουν μόνο το είκοσι τις εκατό
των περιουσιών. Εν συντομία,
ένα πλούσιο χωριό ξαφνικά έγινε
φτωχό. Πέραν των οικονομικών
προβλημάτων, οι ανταλλαγέντες
περιθωριοποιήθηκαν στα
χώματα που πήγαν λόγω της
διαφορετικής κουλτούρας. Για
παράδειγμα, ένα μέρος όσων
έφυγαν από την Τουρκία είχαν
ως μητρική τους γλώσσα την
τουρκική, και δεν γνώριζαν
καθόλου ελληνικά. Κατά τον
ίδιο τρόπο, οι ανταλλαγέντες
που ήρθαν από την Ελλάδα
δεν είχαν ως μητρική τους
γλώσσα τα τουρκικά και
αντιμετώπισαν προβλήματα.
Ειδικά οι εκστρατείες του “Μίλα
Τουρκικά”, “Μίλα Ελληνικά” που
προώθησαν οι κυβερνήσεις στη
διαδικασία της δημιουργίας του
έθνους κράτους, δυσκόλεψε τη
ζωή των ανταλλαγέντων. Παρότι
πέρασαν 90 χρόνια, αυτοί οι
άνθρωποι προσπαθούν ακόμη
να συνεχίσουν τη δική τους
ιδιαίτερη κουλτούρα”.
Αυτή η προσπάθεια σήμερα
δείχνει να επιβιώνει μέσω των
συλλόγων όπου είναι μέλη οι
ανταλλαγέντες των δύο χωρών
και ανταλλάσσουν εμπειρίες
και απόψεις. Υπάρχουν πολλοί
σύλλογοι ανταλλαγέντων και στις
δύο χώρες. Σας παρουσιάζουμε
κάποιες από τις συνεντεύξεις
που πήραμε από αυτούς τους
συλλόγους.
TRGR
7
MÜBADELE
Lozan Mübadilleri Vakfı Başkanı Sefer Güvenç
Σεφέρ Γκιουβέντς, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων Λωζάνης
“BARIŞ KÜLTÜRÜNÜ GELİŞTİRMEYİ AMAÇLIYORUZ”
« Στοχεύουμε να αναπτύξουμε την κουλτούρα της ειρήνης »
υπογραφή της Συνθήκης της
Ανταλλαγής Πληθυσμών.
Ο Σεφέρ Γκιουβέντς εκτελεί
χρέη γενικού γραμματέα του
ιδρύματος και μας μίλησε για
τα έργα του ιδρύματος και την
ανταλλαγή.
Μπορείτε να μας δώσετε
πληροφορίες για τις εργασίες
που πραγματοποιείτε σχετικά
με τους ανταλλαγέντες;
Lozan Mübadilleri Vakfı; 1923
yılında imzalanan “Nüfus
Mübadelesi Sözleşmesi” sonrasında,
Türkiye’den Yunanistan’a,
Yunanistan’dan da Türkiye’ye
göç ettirilen milyonlarca insanın
arkalarında bıraktıkları kültürel
mirasın korunması için çalışmalar
yürütüyor. Lozan Mübadillleri
Vakfı Genel Sekreteri Sefer Güvenç,
vakfın çalışmaları ve mübadele
konusunda bilgiler verdi.
Vakıf olarak Mübadillerle ilgili
gerçekleştirdiğiniz çalışmalar
hakkında bize bilgi verebilir
misiniz?
Biz şunu biliyoruz, mübadelenin
Το Ίδρυμα Ανταλλαγέντων
Λωζάννης δραστηριοποιείται
για την προστασία της
πολιτιστικής κληρονομιάς
που άφησαν πίσω τους
εκατομμύρια άνθρωποι που
μετανάστευσαν από την
Τουρκία στην Ελλάδα και το
αντίστροφο μετά από την
Αυτό που ξέρουμε εμείς
είναι ότι η κύρια αιτία
της ανταλλαγής ήταν ο
πόλεμος. Επομένως ένας
από τους βασικούς στόχους
του ιδρύματος μας είναι η
ανάπτυξη της κουλτούρας
της ειρήνης. Δηλαδή εμείς
δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει
πρόβλημα ανάμεσα στους
δύο λαούς. Επομένως,
παρακαλούμε τους
κυβερνήτες των δύο χωρών
να διοικήσουν τις χώρες τους
με βάση την κουλτούρα της
ειρήνης. Ένας άλλος σκοπός
του ιδρύματος μας είναι
το θέμα της ανταλλαγής
που δεν είχε ερευνηθεί
σχεδόν καθόλου μέχρι τη
σύσταση του ιδρύματος.
Δηλαδή δεν υπήρχε το θέμα
της ανταλλαγής ούτε στη
esas sebebi savaşlardır.
Dolayısıyla bizim vakfımızın
temel hedeflerinden bir
tanesi de barış kültürünü
geliştirmektir. Yani biz; iki halk
arasında bir sorun olduğunu
düşünmüyoruz. Dolayısıyla her
iki ülke yöneticilerine de barış
kültürü doğrultusunda ülkelerini
yönetmelerini rica ediyoruz.
Vakfımızın diğer bir amacı ise;
Türkiye’de yakın tarihimize kadar
pek işlenmemiş olan mübadele
konusudur. Mübadele konusunda
vakfın kuruluşuna kadar neredeyse
yok denecek sayıda araştırma
vardı. Yani ne edebiyatta ne
sanatta ne de bilimde mübadele
konusu yoktu. Çünkü mübadele;
unutulmuş ve unutturulmuş bir
konuydu. Biz öncelikle yakın
tarihimiz ve mübadeleyi bilimsel
olarak araştırmakla yola koyulduk.
Bu konuyla ilgili sempozyum ve
söyleşiler gerçekleştiriyoruz. Aynı
zamanda mübadele ile ilgili çok
sayıda yayınımız da bulunuyor.
Mübadillerin; kültürel ve folklorik
değerlerini koruyup yaşatmak
adına da çalışmalar yapıyoruz.
Çünkü mübadiller oradan
gelirken yanlarında bir parça eşya
getiremediler, sadece belleklerini
getirdiler. Yani bu bellekler onların
folkloru ve kültürleridir. Yani bizim
soyut kültürel miras dediğimiz
mirası beraberinde getirdiler
ve bizde bu öğeleri derleyerek,
bunların korunması ve yaşatılması
için çalışmalar yapıyoruz. Örnek
vermek gerekirse, oluşturduğumuz
koro ile mübadele döneminde
her iki yakada söylenen türküleri
seslendiriyoruz. Bunu Türkçe,
Yunanca, Pomakça, Makedonca,
Glakça ve değişik dillerde
söylüyoruz.
Yine insanlığın ortak kültürel
mirası olduğuna inandığımız
mübadele döneminden kalan
cami, tekke, kilise, manastır
gibi yerlerin restore edilmesi,
korunması için çaba gösteriyoruz.
Çünkü biz o yapıların bulunduğu
coğrafyanın kültürel mirası
olduğuna inanıyoruz ve o yapıların
korunması ve restore edilmesi
konusunda farkındalık yaratmaya
çalışıyoruz.
Türkiye ve Yunanistan halkları
arasında dostluğun ve iş birliğin
gelişmesi için çaba gösteriyoruz.
Türkiye’den Yunanistan’a daha
önce siyasi gerginlik nedeniyle
gidemeyen, doğdukları toprakları
ziyaret edemeyen insanlar şimdi
λογοτεχνία, ούτε στη τέχνη,
ούτε στην ανταλλαγή. Διότι
η ανταλλαγή ήταν ένα θέμα
που ξεχάστηκε και αφέθηκε
να ξεχαστεί. Εμείς κατ’ αρχήν
ξεκινήσαμε ερευνώντας
επιστημονικά την εγγύτερη
ιστορία μας και την ανταλλαγή.
Πραγματοποιούμε συμπόσια
και ομιλίες σχετικά με το
θέμα. Ταυτόχρονα έχουμε και
πολλές εκδόσεις σχετικά με την
ανταλλαγή. Κάνουμε εργασίες
και για την προστασία και
διατήρηση των πολιτιστικών
και παραδοσιακών αξιών
των ανταλλαγέντων. Διότι οι
ανταλλαγέντες δεν μπόρεσαν
να φέρουν τίποτα μαζί τους
όταν ήρθαν, έφεραν μόνο τις
μνήμες τους. Δηλαδή έφεραν
μαζί τους την πνευματική
πολιτιστική κληρονομιά τους
και εμείς κάνουμε εργασίες
συγκεντρώνοντας αυτά τα
στοιχεία κάνουμε εργασίες για
την προστασία και διατήρηση
αυτών των στοιχείων. Για
παράδειγμα, δημιουργήσαμε
χορωδία που εκτελεί τα
τραγούδια που έλεγαν στις
δύο όχθες την εποχή της
ανταλλαγής. Εκτελούμε αυτά
τα τραγούδια σε διάφορες
γλώσσες, όπως τουρκικά,
ελληνικά, πομακικά, σλαβικά,
κ.α.
Επιπλέον καταβάλλουμε
προσπάθειες για την
ανακαίνιση και προστασία
χώρων όπως τεμένη, τεκέδες,
εκκλησίες, μοναστήρια
που ανήκουν στην περίοδο
της ανταλλαγής που
θεωρούμε ότι είναι κοινή
πολιτιστική κληρονομιά
της ανθρωπότητας. Διότι
πιστεύουμε ότι είναι
πολιτιστική κληρονομιά
της γεωγραφίας όπου
βρίσκονται αυτά τα κτίρια
και προσπαθούμε να
δημιουργήσουμε συνείδηση
για την ανακαίνιση αυτών των
δομών.
Καταβάλουμε προσπάθειες
για την ανάπτυξη της φιλίας
και συνεργασίας ανάμεσα
στους λαούς Τουρκίας και
Ελλάδας. Άνθρωποι που δεν
μπορούσαν να πάνε από την
Τουρκία στην Ελλάδα λόγω
της πολιτικής έντασης, τώρα
άρχισαν να επισκέπτονται
τα χώματα που γεννήθηκαν.
Δηλαδή εμείς ενώνουμε τους
ανταλλαγέντες των δύο χωρών.
Στα χωριά που εγκαταλείψαμε
εμείς ζουν Έλληνες Ορθόδοξοι,
επομένως τόσοι αυτοί που
ήρθαν, όσο και αυτοί που
έφυγαν, μοιράστηκαν κοινές
λύπες. Αυτοί οι άνθρωποι πάνε
επίσκεψη στο χωριό σαν να
επισκέπτονται τις οικογένειες
τους και και δημιουργούνται
πολύ όμορφες φιλίες. Μία από
τις πολυτιμότερες δουλειές
που κάνουμε είναι αυτή και
τέτοιου είδους εργασίες μας
συνεχίζονται.
Οι άνθρωποι στη χώρα μας
πόση γνώση έχουν για το θέμα
της ανταλλαγής;
Παρότι πέρασαν 90 χρόνια
από την ανταλλαγή, είναι
ένα συμβάν που δεν γνωρίζει
ευρέως η κοινή γνώμη. Το θέμα
της ανταλλαγής δεν υπάρχει
στα σχολικά βιβλία, ενώ όταν
γίνεται αναφορά στα άρθρα
της Συνθήκης Ειρήνης της
Λωζάννης, αναφέρεται μόνο
σε μία φράση. Δεν υπάρχει
καμία πληροφορία πέραν
της Ανταλλαγής Πληθυσμών
Τουρκίας - Ελλάδας. Ιδιαίτερα
μετά από την ίδρυση του
ιδρύματος μας, αυξήθηκαν
οι επιστημονικές μελέτες. Ως
TRGR
9
MÜBADELE
διδακτορικές εργασίες στα
πανεπιστήμια με θέμα την
ανταλλαγή. Πλέον το θέμα της
ανταλλαγής έχει αρχίσει να
μπαίνει και στη λογοτεχνία.
Γράφονται πολλά αφηγήματα
και μυθιστορήματα για την
ανταλλαγή. Στην Τουρκία
για πρώτη φορά άνοιξε το
Μουσείο Ανταλλαγής του
Τσατάλτζα με θέμα την
ανταλλαγή. Με αυτές τις
εργασίες που γίνονται, αυτή
η συνείδηση διαδίδεται
συνεχώς. Ειδικά η τρίτη και
τέταρτη γενιά έχει περιέργεια
και ερευνά το θέμα της
ανταλλαγής. Οι μαθητές
λυκείου και οι φοιτητές
πανεπιστημίου ζητούν
την υποστήριξη μας και
επωφελούνται από τα αρχεία
μας για τις έρευνες τους.
πληροφορίες για το πρότζεκτ
σας “Ανταλλαγέντες Δύο
Φορές Ξένοι”;
doğdukları toprakları ziyaret
etmeye başladılar. Yani biz
her iki tarafın mübadillerini
buluşturuyoruz. Bizim orada
terk ettiğimiz köylerde Rum
Ortodokslar yaşıyor dolayısıyla
hem giden hem de gelen
mübadiller ortak acıları paylaştı.
Bu insanlar köy ziyaretlerinde
ailelerini ziyarete giderlermiş gibi
gidiyorlar ve çok güzel dostluklar
kuruluyor. Yaptığımız en önemli
işlerden bir tanesi budur ve bu tarz
çalışmalarımız devam ediyor.
Ülkemizde insanlar mübadele
konusunda ne kadar bilgiye
sahipler?
Mübadelenin üzerinden 90 yıl
geçmesine rağmen mübadele
kamuoyunda pek bilinmeyen
bir olay. Mübadele konusu ders
kitaplarında yer almıyor sadece
Lozan Barış Anlaşması’nın
maddeleri sıralanırken bir cümle
içerisinde geçiyor. Türkiye ve
Yunanistan Nüfus Mübadelesi
dışında herhangi bir bilgi yok.
Özellikle Vakfımız kurulduktan
sonra mübadele konusunda
bilimsel çalışmalar arttı. Vakıf
olarak iki tane uluslararası
konferans yaptık. Mübadelenin 80.
yılında yani 2003 yılında ilk kez
mübadele sempozyumu yaptık.
Bu sempozyumda Türk ve Yunan
akademisyenler bir araya gelerek
mübadeleyi çeşitli boyutlarıyla
tartıştı. Türkiye’den Vakfımız ve
Koç Üniversitesi; Yunanistan’dan
Küçük Asya Araştırmaları Merkezi
ve Azınlık Grupları Araştırma
Merkezi ile birlikte mübadelenin
90. yılında Türk Yunan Nüfus
Mübadelesi Sempozyumu yaptık.
Şuanda üniversitelerde mübadele
ίδρυμα διοργανώσαμε δύο
διεθνή συνέδρια. Στα 80 χρόνια
της ανταλλαγής, δηλαδή το
2003 για πρώτη φορά κάναμε
συμπόσιο ανταλλαγής.
Σε αυτό το συμπόσιο
συναντήθηκαν Τούρκοι και
Έλληνες ακαδημαϊκοί και
συζήτησαν για την ανταλλαγή
στις διάφορες διαστάσεις της.
Διοργανώσαμε Συμπόσιο για
τα 90 χρόνια της Ανταλλαγής
Πληθυσμών Τουρκίας - Ελλάδος
όπου συμμετείχαν από την
Τουρκία το Ίδρυμα μας και
το Πανεπιστήμιο Κοτς, ενώ
από την Ελλάδα το Κέντρο
Μικρασιατικών Σπουδών
και το Κέντρο Ερευνών
Ομάδων Μειονότητας. Επί
του παρόντος εκπονούνται
μεταπτυχιακές και
Στο πλαίσιο του έργου μας που
εκτελείται με την υποστήριξη
της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
μεταφέραμε και στις δύο χώρες
21 άτομα που επιλέχθηκαν από
διάφορες ομάδες ηλικίας, τα
οποία δεν είχαν επισκεφθεί
την Ελλάδα και την Τουρκία
στο παρελθόν λόγω διάφορων
προκαταλήψεων. Κάναμε μια
μεγάλη εκ βαθέων συζήτηση
με αυτά τα άτομα πριν από
την επίσκεψη. Κάναμε και
μία συζήτηση μετά από την
επίσκεψη. Στη συζήτηση που
κάναμε μετά, τα άτομα μας
είπαν ότι ένιωσαν σαν να
μην πήγαν σε κάποιο ξένο
μέρος, σαν να πήγαν σε μια
επίσκεψη συγγενών τους
και ότι φιλοξενήθηκαν πολύ
καλά. Αυτή η εξέλιξη δείχνει
την επιτυχία του πρότζεκτ
konusunda master ve doktora tezi
yapılıyor. Artık mübadele konusu
yavaş yavaş edebiyatta yer almaya
başladı. Mübadele ile ilgili çok
sayıda öykü, roman yazılıyor.
Türkiye’de ilk defa göç temalı Çatalca
Mübadele Müzesi açıldı. Yapılan
bu çalışmalar ile bu bilinç gittikçe
yaygınlaşıyor. Özellikle üçüncü
ve dördüncü kuşaklar mübadele
konusunu merak edip araştırıyorlar.
Lise ve üniversitelerdeki öğrenciler,
araştırmalar için bizden destek isteyip
arşivlerimizden yararlanıyorlar.
Yürütmüş olduğunuz Mübadiller
Onlar İki Kere Yabancıydılar
projeniz hakkında bilgi verebilir
misiniz?
Avrupa Birliği’nin desteğiyle
yürüyen projemiz kapsamında çeşitli
önyargılar nedeniyle Yunanistan’ı
ve Türkiye’yi daha önce ziyaret
etmemiş değişik yaş gruplarından
seçilen 21 kişiyi her iki ülkeye
götürdük. Bu kişilerle ziyaret öncesi
derinlemesine bir görüşme yaptık.
Birde ziyaret sonrası bir görüşme
yaptık. Ziyaret sonrası yaptığımız
görüşmelerde kişiler; hiç yabancı
bir yere gitmediklerini sanki bir
akraba ziyaretine gittiklerini ve iyi bir
şekilde ağırlandıklarını dile getirdiler.
Bu durumda, projenin bizim
açımızdan başarısını göstermektedir.
Bu tür ziyaretlerle iki halk
arasındaki önyargıların kırılacağına
inanıyoruz. Projemiz kapsamında
Lozan Mübadilleri Vakfı Korosu
Yunanistan’da bir konser verdi ve
ortağımızın korosu Küçük Aksanlar
Derneği Korusu’da Türkiye’de
bir konser verdi. Bu tarz kültürel
etkinlikler, iki halk arasındaki dostluk
ortamının gelişmesine önemli katkılar
sağlıyor.
Projelerinize Yunanistan’dan nasıl
tepkiler aldınız?
Çok olumlu tepkiler aldık. İlk defa
Türkiye’yi ziyaret eden insanlar;
bütün o çekingenliklerinin ve
önyargılarının boşa olduğunu,
Türkiye’ye gelip Türklerle
karşılaştıktan sonra iki halk
arasındaki benzerlikleri keşfettiklerini
söylediler. Her iki halka da ayrılan
noktalarını yaz desek çok az yazarlar
ama ortak noktaları deyince liste
uzayıp gider.
Geleceğe dair gerçekleştirmek
istediğiniz projeleriniz var mı?
Biz vakfın amaçları doğrultusunda
projeler yazıyoruz. Şu anda bir
από τη δική μας άποψη.
Με τέτοιες επισκέψεις
πιστεύουμε ότι θα άρουμε
τις προκαταλήψεις των
δύο λαών. Στο πλαίσιο
του πρότζεκτ μας, η
Χορωδία του Ιδρύματος
Ανταλλαγέντων Λωζάννης
έδωσε μια συναυλία στην
Ελλάδα και η χορωδία του
εταίρου μας, η Χορωδία του
Κέντρου Μικρασιατικών
Ερευνών έσωσε μια
μας είπαν ότι δεν υπήρχε
λόγος για τους φόβους και
τις προκαταλήψεις που
είχαν, ότι ανακάλυψαν τις
ομοιότητες ανάμεσα στους
δύο λαούς όταν ήρθαν και
επισκέφθηκαν την Τουρκία
και γνώρισαν τους Τούρκους.
Αν τους πούμε να γράψουν
τα σημεία που χωρίζουν
τους δύο λαούς, θα γράψουν
πολύ λίγα πράγματα, ενώ
για τα κοινά σημεία η λίστα
θα είναι ατελείωτη.
Υπάρχουν πρότζεκτ
που θέλετε να
πραγματοποιήσετε στο
μέλλον;
sergimiz var. Yunanistan’da
önümüzdeki ay Kavala’da ve Thassos
Adası’nda Hasretin İki Yakası Mübadil
Aile Öyküleri sergimiz açılacak. Türk
ve Yunan ortalama 80 aile kendi göç
öykülerini yazdı. Yunanistan’la olan
kültürel iletişimimiz devam ediyor.
Yunanistan’da kurulmuş olan mübadil
sivil toplum kuruluşları ve azınlık
topluluk örgütleriyle çok yakın
ilişkilerimiz ve ortak çalışmalarımız
bulunuyor. Araştırma yapan kişilere
elimizden geldiğince arşivimizle
katkıda bulunuyoruz.
συναυλία στην Τουρκία.
Τέτοιου είδους πολιτιστικές
εκδηλώσεις συμβάλλουν τα
μέγιστα στην ατμόσφαιρα
της φιλίας μεταξύ των δύο
λαών.
Τι είδους αντιδράσεις
υπήρξαν στην Ελλάδα για το
πρότζεκτ σας;
Εμείς γράφουμε πρότζεκτ
σύμφωνα με τους σκοπούς
του ιδρύματος. Επί του
παρόντος έχουμε μια
έκθεση. Τον επόμενο
μήνα στην Ελλάδα, στη
Καβάλα και στη Θάσο θα
εγκαινιάσουμε την έκθεση
μας με θέμα “Οι Δύο
Όχθες της Νοσταλγίας.
Ιστορίες Ανταλλαγέντων
Οικογενειών”. Περίπου 80
τουρκικές και ελληνικές
οικογένειες έγραψαν
τις δικές τους ιστορίες
προσφυγιές. Η πολιτιστική
επικοινωνία που έχουμε
με την Ελλάδα συνεχίζεται.
Έχουμε πολύ στενές σχέσεις
και κοινές εργασίες με τις
ΜΚΟ ανταλλαγέντων και
τις μειονοτικές οργανώσεις
στην Ελλάδα. Βοηθούμε όσο
μπορούμε τα άτομα που
κάνουν έρευνα ανοίγοντας
τους τα αρχεία μας.
Υπήρξαν πολύ θετικές
αντιδράσεις. Άνθρωποι
που επισκέπτονταν για
πρώτη φορά την Τουρκία
TRGR
11
MÜBADELE
Ankara Lozan Mübadilleri Derneği Başkanı Serdar Akar
Κώστας Χριστοφίδης, Πρόεδρος του Συλλόγου Ιμβρίων Αθηνών
“YAŞANAN ACILARI BİR KEZ DAHA PAYLAŞIYORUZ”
« Μοιραζόμαστε για Άλλη μια Φορά τον Πόνο που Έζησαν»
Yüzlerce insanın hayatını değiştiren
mübadelenin kendisi için anlamını
Ankara Lozan Mübadilleri
Derneği Başkanı Serdar Akar
şu şekilde ifade ediyor: “Bizim
için mübadele; bu zorunlu göçü
konuşmayan dedelerimizin ve
ninelerimizin anılarını konuşmak,
kalanları konuşturmak ve
mübadele değerlerini korumak ve
yaşatmaktır.”
Sizi daha yakından tanıyabilir
miyiz?
Derneğin şuanda beşinci
döneminde ikinci başkanı olarak
görev yapıyorum. Benim babam
ve annem tamamen Rumeli’den
gelmiş, mübadildir. Babam tarafı
mübadele kapsamında 1924 yılında
Gülcemal gemisiyle Selanik’ten
Samsun’a gelmişler ve Samsun’dan
Yozgat merkeze yerleştirilmişlerdir.
Annem tarafı Samsun’a geldikten
sonra Yozgat’ın Akdağmadeni
ilçesine yerleştirilmişlerdir.
Dedemler şuanda Kozana’nın
Kayalar İlçesi Trepişte Köyünden
ve Babaannemler yine Kozana’nın
Kayalar İlçesi Uçana köyünden
Türkiye’ye gelmişlerdir. Anne
tarafımdan Dedem Kozana’nın
Kayalar İlçesi Çalcılar Köyünden
ve Anneannem Selanik
Vilayetindendir dolayısıyla
Ο Σερντάρ Ακάρ, Πρόεδρος
του Συλλόγου Ανταλλαγέντων
Λωζάννης, μιλάει για τη
σημασία που έχει για τον ίδιο η
ανταλλαγή που άλλαξε τη ζωή
εκατοντάδων ανθρώπων: “Για
μας ανταλλαγή σημαίνει να
συζητάμε τις αναμνήσεις των
παππούδων και γιαγιάδων μας
που δεν μιλάνε γι’ αυτή την
αναγκαστική μετανάστευση,
να ωθήσουμε τους
εναπομείναντες να μιλήσουν
και να προστατέψουμε και
διατηρήσουμε τις αξίες της
ανταλλαγής”.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για
τον εαυτό σας;
Επί του παρόντος διατελώ 2ος
πρόεδρος της 5ης περιόδου
του συλλόγου. Οι γονείς μου
είναι ανταλλαγέντες που ήρθαν
από τη Ρούμελη. Η οικογένεια
του πατέρα μου ήρθε στο
πλαίσιο της ανταλλαγής το
1924 με το πλοίο Gülcemal
από τη Θεσσαλονίκη στη
Σαμψούντα και από εκεί τους
εγκατέστησαν στο κέντρο του
Γιόζγκατ. Η οικογένεια της
μητέρας μου επίσης ήρθε στη
Σαμψούντα και από εκεί τους
εγκατέστησαν στην περιοχή
Ακμαγντενί του Γιόζγκατ.
Ο παππούς μου από την
πλευρά του πατέρα μου
καταγόταν από το χωριό
Τρεπίστε στην περιοχή
Καγιαλάρ της Κοζάνης και
η γιαγιά μου από το χωριό
Ουτσανά της περιοχής
Καγιαλάρ της Κοζάνης. Ο
παππούς μου από την πλευρά
της μητέρας μου ήταν από το
χωριό Τσαλτζιλάρ της Κοζάνης
και η γιαγιά μου από τη
Θεσσαλονίκη. Επομένως είμαι
αυθεντικός πρόσφυγας και από
τις δύο πλευρές.
Τι σημαίνει για εσάς η
ανταλλαγή;
Όπως γνωρίζετε, με την
υπογραφή της Συνθήκης
Ανταλλαγής Πληθυσμών
μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας
στις 30 Ιανουαρίου 1923
στη Λωζάννη, ξεκίνησε η
αναγκαστική ανταλλαγή. Οι
αιτίες που δημιουργήθηκε
αυτή η συνθήκη είναι πολύ
σημαντικές τόσο για τους
Τούρκους της Ρούμελης όσο
και για τους Έλληνες της
Ανατολίας. Υπήρξε το σκεπτικό
πως εάν ανταλλάσσονταν
αμοιβαία οι δύο ομάδες, πλην
αυτών που έμειναν εκτός
συνθήκης, που καταπιέστηκαν
μετά από τον πόλεμο και
ένιωσαν απροστάτευτοι, το
πρόβλημα θα λυνόταν. Λόγω
της αναγκαστικής ανταλλαγής
που όμοια της δεν υπάρχει
στην ιστορία, περίπου
500.000 Τούρκοι και 1.500.000
Έλληνες αναγκάστηκαν να
ξεριζωθούν. Άφησαν πίσω
τους τα σπίτια που ζούσαν, τα
hem anne tarafından hem
baba tarafından öz bir mübadil
torunuyum.
Mübadele sizin için ne anlam
ifade ediyor?
Türkiye ile Yunanistan arasında
30 Ocak 1923 tarihinde Lozan
şehrinde imzalanan “Nüfus
Mübadelesi Sözleşmesi”
kapsamında zorunlu bir göç
hareketi başlatılmıştır. Bu
Sözleşmenin ortaya çıkmasındaki
sebepler gerek Rumeli’deki
Türkler ve gerekse Anadolu’daki
Rumlar açısından çok önemlidir.
Savaş sonrası baskılar altında
kalan ve kendilerini korumasız
hisseden her iki grubu, sözleşme
kapsamı dışında kalanlar hariç,
karşılıklı değiştirerek sorunun
çözüleceği düşünülmüştür. Tarihte
benzeri olmayan bu zorunlu yer
değiştirme nedeniyle yaklaşık
500.000 Türk ile 1.500.000 Rum
zorunlu göçe tabi tutulmuştur.
Oturdukları evlerini, evdeki
eşyalarını, gelinler çeyizlerini,
damatlar damatlıklarını, çocuklar
arkadaşlarını ve oyuncaklarını
bırakmıştır. Babalar ektikleri
tarlalarını, hayvanlarını, anneler
beşiklerini, camın önündeki
çiçeklerini bırakmışlardır. Bu
göç beraberinde pek çok acılar
bırakmıştır. Mübadiller gittikleri
yerlerde önce yerleşme, barınma
ve hayatlarını kazanma dertlerine
düşmüşlerdir. Çevreye uyum
problemleri yaşamışlardır. Yıllarca
bir yerlere tutunma mücadelesi
vermişler ve bu acılarını içlerine
atarak hiç konuşmamışlardır.
Bizim için, mübadele; bu zorunlu
göçü konuşmayan dedelerimizin
ve ninelerimizin anılarını
konuşmak, kalanları konuşturmak
ve mübadele değerlerini korumak
ve yaşatmaktır. Ayrıca; bizler;
mübadil çocukları ve torunları
olarak, Orta Doğu’da, Balkanlar’da
ve yaşadığımız coğrafyada çatışma
yerine barış, farklı olanı sürgün
yerine birlikte yaşama ortamının
oluşturulabileceğine yürekten
inanıyoruz. Savaşlarda ve göç
yollarında yaşamını yitirenleri saygı
ve rahmetle anıyoruz. Çekilen
acıların bir daha yaşanmamasını
diliyoruz.
Mübadil kentlerine yapmış
olduğunuz gezilerdeki
izlenimlerinizi bizimle paylaşır
mısınız?
Derneğimiz tarafından geçmiş
yıllarda İznik, Eskişehir, Amasya,
Edirne, Çatalca, Kastamonu,
Konya, Nevşehir ve Niğde
bölgelerindeki mübadil yerleşim
yerlerine ziyaretler yaptık. Ziyaret
öncesi gidilecek yerlerdeki
mübadillere ulaşıp ziyaretlerimizi
önceden haber veriyoruz. Ziyaret
ettiğimiz her yerleşim biriminde
mübadil dostlarımız bizleri sevinçle
karşılıyorlar ve karşılıklı çok
güzel sohbetler gerçekleştiriyoruz.
Mübadelede yaşanan acıları bir
kez daha paylaşıyoruz ve çoğu kez
gözyaşları ile köylerden ayrılıyoruz.
En son, 18-19 Nisan 2015
tarihlerindeki Niğde ve köyleri
gezimizde; yıllardır birbirini
görmemiş akrabalar birbirleriyle
karşılaştı. Köy meydanında bizlere
yemekler sundular. Derneğimiz
tarafından hazırlanan hediyeler
köy halkına verildi. Köyde
Rumlardan kalan tarihi eserler
ziyaret edildi. Niğde’nin Konaklı
Köyü’nde hem bu köyden göç
eden bir Rum ailenin torunu hem
de Yunanistan’da Dedeağaç’ta
Rum Mübadele Derneği Başkanı
olan Bay Teofannis ile buluştuk.
Bay Teofannis ile birlikte Türkler
ile Rumların birlikte yattıkları
mezarları ziyaret ettik.
Niğde’nin Bor ilçesine gittiğimizde,
Bor’lu mübadiller bizi karşıladılar,
tarihi bir kiliseyi gezdikten
sonra ilçe meydanındaki parkta
bizlere elleriyle hazırladıkları
Rumeli böreklerini ikram ettiler.
Niğde’nin bir başka mübadil köyü
olan Yeşilburç Köyü’nde her yıl
düzenlenen Helva Şenliğine de
katılarak bu sevinçli günlerine
ortak olduk.
αντικείμενα τους, οι νύφες τα
προικιά τους, οι γαμπροί τα
γαμπριάτικα τους, τα παιδιά
τους φίλους και τα παιχνίδια
τους. Οι πατεράδες άφησαν
τα χωράφια που έσπερναν,
οι μητέρες τις κούνιες των
παιδιών τους, τα λουλούδια
τους μπροστά στο παράθυρο.
Αυτή η ανταλλαγή έφερε και
μεγάλο πόνο μαζί της. Οι
ανταλλαγέντες αρχικά είχαν να
σκεφτούν την εγκατάσταση,
την στέγαση και να βγάλουν τα
ως προς το ζην στα μέρη που
πήγαν. Έζησαν προβλήματα
προσαρμογής στο περιβάλλον.
Έδωσαν επί χρόνια μάχη να
πιαστούν από κάπου και
έθαψαν μέσα τους τον πόνο,
δεν μίλησαν ποτέ.
Για εμάς η ανταλλαγή
σημαίνει να μιλάμε για τις
αναμνήσεις των παππούδων
και γιαγιάδων μας που δεν
μιλάνε για την αναγκαστική
μετακίνηση, να κάνουμε τους
εναπομείναντες να μιλήσουν
και να προστατεύσουμε και
διατηρήσουμε τις αξίες της
ανταλλαγής. Επιπλέον, εμείς
ως παιδιά και εγγόνια των
ανταλλαγέντων, πιστεύουμε
από καρδιάς ότι μπορεί να
δημιουργηθεί το περιβάλλον
στη Μέση Ανατολή και τα
Βαλκάνια για την ειρήνη
αντί της σύγκρουσης,
της συμβίωσης αντί του
διωγμού του διαφορετικού.
Μνημονεύουμε με σεβασμό
όσους έχασαν τη ζωή τους
στους πολέμους και στον
δρόμο της μετανάστευσης.
Ευχόμαστε να μην ξαναζήσει
κανείς την οδύνη που έζησαν οι
προηγούμενοι.
Μπορείτε να μοιραστείτε
μαζί μας τις εντυπώσεις που
αποκομίσατε στις πόλεις των
ανταλλαγέντων;
Ως σύλλογος τα προηγούμενα
έτη κάναμε επισκέψεις στους
τόπους εγκατάστασης των
ανταλλαγέντων στις περιοχές
Ίζνικ, Εσκίσεχιρ, Αμάσεια,
Αδριανούπολη, Τσατάλτζα,
Κασταμονή, Ικόνιο, Νέβσεχιρ
και Νίγδη. Επικοινωνούμε
εκ των προτέρων με τους
ανταλλαγέντες προτού
τους επισκεφτούμε. Σε κάθε
περιοχή που επισκεπτόμαστε,
οι ανταλλαγέντες φίλοι μας
μάς καλωσορίζουν με χαρά
και κάνουμε πολύ ωραίες
συζητήσεις. Μοιραζόμαστε για
άλλη μια φορά τους πόνους
της ανταλλαγής και πολλές
φορές φεύγουμε από τα χωριά
με δάκρια στα μάτια.
Στην πρόσφατη επίσκεψη
μας στη Νίγδη και τα χωριά
της στις 18-19 Απριλίου,
συναντήθηκαν συγγενείς που
είχαν να ιδωθούν επί χρόνια.
Μας πρόσφεραν φαγητά
στις πλατείες των χωριών. Ο
σύλλογος μας χάρισε δώρα
στον πληθυσμό του χωριού.
Επισκεφθήκαμε τα έργα που
έμειναν από τους Έλληνες στο
χωριό. Στο χωριό Κονακλί της
Νίγδης συναντηθήκαμε με
τον κύριο Θεοφάνη ο οποίος
είναι ο εγγονός μιας ελληνικής
οικογένειας που μετανάστευσε
από αυτό το χωριό και είναι
ο Πρόεδρος του Συλλόγου
Ελλήνων Ανταλλαγέντων στην
Αλεξανδρούπολη της Ελλάδας.
Μαζί με τον κύριο Θεοφάνη
επισκεφθήκαμε τους τάφους
που κείτονται μαζί Τούρκοι και
Έλληνες.
Όταν φτάσαμε στο Μπορ της
Νίγδης πάλι μας περίμεναν
οι ανταλλαγέντες και αφού
επισκεφτήκαμε μια ιστορική
εκκλησία μας πρόσφεραν
στην πλατεία της πόλης
μπουρέκια της Ρούμελης
που είχαν ετοιμάσει οι ίδιοι.
Συμμετείχαμε και στη Γιορτή
του Χαλβά που διοργανώνεται
κάθε χρόνο στο χωριό
Γιεσίλμπουρτς της Νίγδης και
μοιραστήκαμε μαζί τους αυτή
την χαρούμενη μέρα τους.
TRGR
13
MÜBADELE
Atina Gökçeadalılar (İmroz) Derneği Başkanı Kostas Christoforidis
Κώστας Χριστοφίδης, Πρόεδρος του Συλλόγου Ιμβρίων Αθηνών
“AMACIMIZ İLİŞKİLERİ DAHA İYİYE TAŞIMAK”
« Στόχος μας είναι η βελτίωση των σχέσεων»
Atina Gökçeadalılar (İmroz)
Derneği, İstanbul Rumları
tarafından 1945 yılında kurulmuş.
Dernek, Ada’daki kültürü yeni
nesillere aktarmak adına çocuklara
ve gençlere yönelik önemli
faaliyetler yürütüyor. İmrozluların
büyük çoğunluğu İzmir’den göç
edenlerin kurduğu Nea Smyrni
(Yeni İzmir) bölgesinde bulunuyor.
Son yıllardaki olumlu gelişmeler
İmrozlulara adalarına dönmek
ve orada yaşamak için umut
ışığı olmuş. Eski zamanlarda
seyahat için bile gidemezken,
1990 yılından itibaren kalkan
izin yasağıyla birlikte torunlar
dede topraklarına gitme, tanıma
olanağı bulmuş. Türkiye’de doğup
büyüyen Dernek Başkanı Kostas
Christoforidis adada 12 ay boyunca
yaşayan Rumların sayısının 350’ye
ulaştığını belirtiyor. Adada okul
açılmasının ise daha önce sayıları
15 bini bulan Rumların geri dönme
umutlarını artırdığını da ekliyor.
İmroz yani Gökçeada’dan göç
edenler için önemli bir mekan olan
derneğiniz hakkında bilgi verebilir
misiniz?
Ο Σύλλογος Ιμβρίων
Αθηνών ιδρύθηκε το 1945
από Έλληνες της Πόλης. Ο
Σύλλογος κάνει σημαντικές
δραστηριότητες για τους νέους
και τα παιδιά προκειμένου
να μεταλαμπαδεύσει τον
πολιτισμό του νησιού στις
νέες γενιές. Η πλειοψηφία των
Ιμβρίων ζουν στη Νέα Σμύρνη,
περιοχή που έχουν ιδρύσει
οι πρόσφυγες που ήρθαν
από τη Σμύρνη. Οι θετικές
εξελίξεις των τελευταίων ετών
άναψαν ένα φως ελπίδας
στους Ιμβρίους προκειμένου
να επιστρέψουν και να ζήσουν
στο νησί. Τα παλιά χρόνια δεν
μπορούσαν να πάνε ούτε καν
για ταξίδι, ενώ από το 1990
που άρθηκε η απαγόρευση
τα εγγόνια βρήκαν την
ευκαιρία να επισκεφτούν και
να γνωρίσουν τα χώματα των
παππούδων τους. Ο Πρόεδρος
του Συλλόγου Κώστας
Χριστοφορίδης, ο οποίος
γεννήθηκε και μεγάλωσε
στην Τουρκία, αναφέρει ότι
ο αριθμός των Ελλήνων που
ζουν σε δωδεκάμηνη βάση στο
νησί ανέρχεται στους 350. Και
προσθέτει ότι το άνοιγμα του
σχολείου στο νησί αυξάνει τις
ελπίδες για την επιστροφή
των Ιμβρίων που κάποτε
αριθμούσαν τους δεκαπέντε
χιλιάδες.
πληροφορίες για τον σύλλογο
σας που αποτελεί έναν
σημαντικό χώρο για όσους
μετανάστευσαν από την
Ίμβρο;
Ο Σύλλογος μας λειτουργεί
ως μια εξελιγμένη μη
κυβερνητική οργάνωση. Ο
Σύλλογος έγινε ένα πολιτιστικό
σημείο αναφοράς για εμάς.
Δηλαδή έγινε ένας χώρος
που αναβιώνουμε την
δική μας κουλτούρα. Στον
σύλλογο πραγματοποιούμε
δραστηριότητες που
υποστηρίζουν τις δημιουργικές
εργασίες, τόσο για νέους
όσο και για παιδιά.
Πέραν των δημιουργικών
δραστηριοτήτων, στον
σύλλογο μας παραδίδονται
μαθήματα τουρκικών διότι
οι άνθρωποι χρησιμοποιούν
τα τουρκικά όταν πάνε
στο νησί. Ο σύλλογος έχει
επίσης δραστηριότητες
χορού, φωτογραφίας, καθώς
και δραστηριότητες και σε
άλλους τομείς. Ο Σύλλογος
δημιούργησε εκ νέου την
Ίμβρο. Στον σύλλογο έχουμε
δημιουργήσει επιτροπές
σύμφωνα με τις ανάγκες των
χωριών. Κάθε χωριό έχει και
μία επιτροπή. Ο Σύλλογος επί
του παρόντος παρακολουθεί
τα χωριά, διότι κάθε χωριό
Derneğimiz, gelişmiş bir sivil
toplum kuruluşu olarak çalışıyor.
Dernek, bizim için kültürel
bir odak noktası oldu. Yani
kendi kültürümüzü yeniden
burada yarattığımız bir yer oldu.
Dernekte, yaratıcı çalışmaları
destekleyen hem gençlere hem
de çocuklara yönelik faaliyetler
gerçekleştiriyoruz. Yaratıcı
faaliyetlerin yanı sıra derneğimizde
Türkçe öğretiyoruz çünkü
insanlar adaya gidince Türkçeyi de
kullanıyorlar. Dans, fotoğraf gibi
faaliyetlerin dışında Derneğin farklı
kolları da bulunuyor. Dernek,
İmroz’u burada yeniden yarattı.
Dernekte köylerin ihtiyaçlarına
yönelik, komiteler oluşturuldu.
Her köyün bir komitesi bulunuyor.
Dernek şuan yapısı gereği, köyleri
izliyor çünkü her köyün güçlü
bir kimliği vardı. Küçücük bir
ada gibi gözükmesine rağmen her
köy kendi dünyasını yaratıyordu,
köyler arasında şiveler bile
farklılaşabiliyordu. Dolayısıyla
köyler arasında inanılmaz bir
rekabet vardı ve hala daha bu
rekabet var. Dernek bu çekişmeleri
idama ettirmemek adına her
köyde komiteler kuruldu. Köyün
ihtiyaçlarına yönelik bu komiteler
kararlar alıyor ve ihtiyaçlar
giderilmeye çalışılıyor.
İmroz’un tarihi yapısı hakkında
bilgi verebilir misiniz?
İmroz’un kendine münhasır bir
yapısı vardı. Tarihte İmroz’da
Rum nüfus genelde tek başına
Türklerden uzakta yaşadığından
insanların Türkçesi fazla
gelişmemişti. Halen Adada toplam
7 bin Rum var ve bunların 350’si
12 ay boyunca yaşıyor. Yedi Rum
köyünden dördü eski kimliğini
koruyor. Sadece Rumların yaşadığı
köy Tepeköy. Bu köylerden
pratikte işleyen beş köyümüz kaldı.
Diğer ikisi büyük oranda ya yok
oldu ya da çok zayıfladı, boşaltıldı.
Tek sistematik olarak boşaltılan
köy Kale Köy’dür. Diğerlerinin
boşalması adanın boşalması
nedeniyle oldu.
1964’ten 1990’a kadar devamlı
olumsuz bir dönem yaşanıyordu
yani adada bir gelecek yoktu.
Hiç kimse adada bir gelecek
olacağını da beklemiyordu. Evlerini
satmayan ya da boşaltmayanlar
bunu sadece duygusal nedenlerden
dolayı yapıyordu. 1988’de
Papandreu ve Özal birtakım
güven verici önlemler konusunda
kararlar aldılar. Bu kararlar
arasında turizmi geliştirmek de
yer alıyordu. Özal, “Gökçeada
turistik bir mekan olsun” diyordu
ve bu yönde çalışmalar yapıyordu
fakat bunun öncesinde alınan bir
takım Milli Güvenlik Kararları
bulunuyordu. Bu kararlar arasında
adanın turistik açıdan gelişmesini
engelleyici yöndeydi. 1988’de
Özal geliyor ve bu kararların tam
tersini yapıyor. Bununla birlikte
adayı geçmek için Çanakkale’den
izin alma pratiği de durunca Atina,
Selanik ve yurtdışında yaşayan
İmrozlular adalarını görmeye
başlıyorlar. 1964’e kadar İmroz
kendi kültürüne sadık kalarak
kendi kültürünü yaşatabilen
ender yerlerden biriydi. 1964’e
kadar bu kültür çok canlı geldi
ve büyüklerimiz bu kültürü bize
aktarabildi. 1990’da adaya girmek
için iznin kalkmasıyla ada birden
bire dolmaya başladı. Bu tarihten
itibaren insanlar adaya döndü ve
kültürlerini yeniden canlandırmaya
başladı. Eğer bu izin kalkmasaydı
bu bağ kopmuş olacaktı. Şimdi biz
bu bağı yeniden yaratmış olduk ve
bir oksijen geldi bize.
έχει και μια ισχυρή ταυτότητα.
Παρότι φαίνεται ως ένα πολύ
μικρό νησί, κάθε χωριό είχε
δημιουργήσει τον δικό του
κόσμο, διέφερε ακόμη και
η διάλεκτος από χωριό σε
χωριό. Επομένως υπήρχε ένας
απίστευτος ανταγωνισμός
μεταξύ των χωριών και
συνεχίζει ακόμη να υπάρχει
αυτός ο ανταγωνισμός. Ο
Σύλλογος προκειμένου να
μην συνεχίσει αυτόν τον
ανταγωνισμό, ίδρυσε μια
επιτροπή για κάθε χωριό.
Αυτές οι επιτροπές λαμβάνουν
αποφάσεις για τις ανάγκες του
χωριού και προσπαθούν να
καλύπτουν τις ανάγκες.
πληροφορίες για την ιστορική
δομή της Ίμβρου;
Η Ίμβρος έχει τη δική της
μοναδική δομή. Ιστορικά,
ο ελληνικός πληθυσμός της
Ίμβρου γενικότερα ζούσε
μακριά από τους Τούρκους,
και γι’ αυτό το λόγο οι
άνθρωποι δεν μιλούσαν
πολύ τα τουρκικά. Επί του
παρόντος υπάρχουν επτά
χιλιάδες Έλληνες στο νησί,
εκ των οποίων οι 350 ζουν
μόνιμα. Τέσσερα από τα επτά
ελληνικά χωριά διατηρούν
την ταυτότητα τους. Ένα
χωριό που ζουν αποκλειστικά
Έλληνες είναι το Τεπέκιοϊ.
Πέντε από αυτά τα χωριά
λειτουργούν στην πράξη. Τα
άλλα δύο είτε εξαφανίστηκαν
σε μεγάλο βαθμό, είτε
αδυνάτισαν πολύ και
άδειασαν. Το μόνο χωριό που
εκκενώθηκε συστηματικά είναι
το Καλέ Κιόϊ. Η εκκένωση των
υπολοίπων πραγματοποιήθηκε
λόγω της εκκένωσης του
νησιού.
Από το 1964 μέχρι το 1990
υπήρξε μια περίοδος αρνητική,
δηλαδή δεν υπήρχε ένα μέλλον
για το νησί. Και κανείς δεν
περίμενε ότι θα υπήρχε κάποιο
μέλλον στο νησί. Όσοι δεν
πουλούσαν ή δεν άδειαζαν τα
σπίτια τους, το έκαναν μόνο
για συναισθηματικούς λόγους.
Το 1988 ο Παπανδρέου με τον
Οζάλ έλαβαν αποφάσεις για
μια σειρά μέτρων οικοδόμησης
εμπιστοσύνης. Μεταξύ αυτών
των μέτρων υπήρχε και η
ανάπτυξη του τουρισμού.
Ο Οζάλ έλεγε “Ας κάνουμε
την Ίμβρο ένα τουριστικό
νησί” και εργαζόταν προς
αυτή την κατεύθυνση, όμως
προηγουμένως υπήρχε
μια σειρά Αποφάσεων
Εθνικής Ασφάλειας. Αυτές
οι αποφάσεις εμπόδιζαν την
ανάπτυξη του χωριού από
τουριστική άποψη. Το 1988 ο
Οζάλ ήρθε να ανατρέψει αυτές
τις αποφάσεις. Επιπλέον παύει
και η πρακτική της λήψης
άδειας από το Τσανάκαλε
προκειμένου να ταξιδέψει
κανείς στο νησί και επομένως
ξεκινούν οι Ίμβριοι από
Αθήνα, Θεσσαλονίκη και από
το εξωτερικό ξεκινούν να
έρχονται στο νησί τους. Μέχρι
το 1964 η Ίμβρος ήταν ένα από
τα σπάνια μέρη που έμεινε
πιστό στον πολιτισμό του και
μπόρεσε να τον διατηρήσει.
Μέχρι το 1964 αυτός ο
πολιτισμός και η κουλτούρα
ήταν πολύ ζωντανά και οι
μεγαλύτεροι μας κατάφεραν
να μας μεταφέρουν αυτή την
κουλτούρα. Με την άρση της
άδειας που απαιτούνταν για
να ταξιδέψεις στο νησί, από το
1990 και μετά το νησί ξαφνικά
άρχισε να γεμίζει. Οι άνθρωποι
γύρισαν στο νησί από αυτή
τη χρονολογία και μετά και
άρχισαν να αναβιώνουν την
κουλτούρα τους. Εάν δεν είχε
αρθεί αυτή η άδεια θα είχε
κοπεί αυτός ο δεσμός. Τώρα
TRGR
15
MÜBADELE
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne
adaylık sürecinin başlamasıyla
başka bir aşamaya geldik. Avrupa
Birliği’nin yetkili kurumlarına
giderek derdimizi anlattık
ve orada bizim hakkımızda
raporlar çıktı. Bu raporlar Lozan
Anlaşması’ndan sonra çıkan ilk
metinlerdir. Bu raporları Avrupa
Birliği Türkiye Delegasyonu ile
çalışarak hazırladık. Bu raporların
hazırlanma aşamasında Murat
Mercan’a çok şey borçluyuz.
İlkokul meselesinin çözüme
kavuşturulmasının ardından
bu yıl Ada’da ortaokul ve lise
de açılacak. Bu durumu nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Adada iki sene önce ilkokul
açıldı. Bu sene ortaokul ve lise
açılacak. Okulların açılması bizim
için çok önemli bir aşama. Hem
sembolik hem de öz açısından.
Bu, bazı insanlara artık Ada’da
yaşama imkânını sunacak. Şimdiye
kadar böyle bir imkân yoktu.
Çünkü Rumca (Yunanca) eğitim
verilmiyordu. Artık mümkün.
Biz birtakım şeylerin bürokrasiye
takıldığını biliyoruz ve anlıyoruz.
En azından bizim açımızdan
kuru bir şüphecilik yok, bir
takım şeyler ters gittiğinde onu
da bir şekilde anlayıp aşıyoruz.
İşin özeti yeniden adaya kök
salmaya çalışıyoruz. Toplumu
eski köklerine dayanarak yeniden
yaratıyoruz. Geleneklerimizi devam
ettiriyoruz. Kök salmamız epeyi zor
çünkü yaşama alanımız elimizden
alındı ve evlerin büyük kısmı
istimlak edildi ya da kamulaştırıldı.
Dönecek olanlar okul olmadığı için
dönemiyordu. Adada son iki yılda
6 çocuk doğdu çünkü okul açıldı.
Orada yeniden kök salmamız
lazım.
Şimdiye kadar yapmış
olduğunuz çalışmaları nasıl
Amacımız ilişkileri daha iyiye
götürmek. Türkiye’den ve
Yunanistan’dan bizi anlayan
insanlarla çalışmayı başardık.
Sanırım iyi bir yoldayız bunu
on sene önce konuşsak umut
ettiğimizi söylerdim ama artık
iyi bir yolda olduğumuzu
söyleyebilirim. Önemli olan pozitif
olan şeylerin üzerine yatırım
yapmak. Türkiye’de bazı şeyler
değişmeseydi bu konuşmaları
yapamazdık. İnsanların kendi
aralarında yapacakları şeyler belli
bir noktaya kadardır bundan sonra
devletin bir çerçeveyi oturtması
lazım. Her iki ülke arasında
anlaşmalar, eğitim ve ekonomi
ile ilgili projelerin uygulanması
gerekiyor. İki toplumda projelere
hazır, fakat devletler hazır değil.
İki toplumda da kemikleşmiş
yapılar var. Global bir perspektife
oturttuğumuzda bunlar incir
çekirdeğini değil mikrobu
doldurmayacak sebepler.
δημιουργούμε ξανά αυτόν τον
δεσμό και είναι σαν να έχουμε
αποκτήσει οξυγόνο.
Με την έναρξη της
υποψηφιότητας της Τουρκίας
για ένταξη στην Ευρωπαϊκή
Ένωση, περάσαμε σε ένα
άλλο στάδιο. Πήγαμε στους
αρμόδιους φορείς της ΕΕ και
τους εξηγήσαμε το πρόβλημα
μας και οι εν λόγω φορείς
ετοίμασαν κάποιες εκθέσεις
για εμάς. Αυτά ήταν τα πρώτα
κείμενα που καταρτίστηκαν
μετά από τη Συνθήκη της
Λωζάννης. Ετοιμάσαμε αυτές
τις εκθέσεις σε συνεργασία με
την τουρκική αποστολή στην
ΕΕ. Χρωστάμε πολλά στον
Μουράτ Μερτζάν στο στάδιο
προετοιμασίας αυτών των
εκθέσεων.
Μετά από την λύση του
θέματος του δημοτικού, φέτος
θα λειτουργήσει το γυμνάσιο
και το λύκειο στο νησί. Πως
αξιολογείτε αυτή την εξέλιξη;
Πριν από δύο χρόνια
λειτούργησε το δημοτικό στο
νησί. Φέτος θα λειτουργήσει
το γυμνάσιο και το δημοτικό.
Είναι ένα πολύ σημαντικό
στάδιο για εμάς η λειτουργία
των σχολείων. Τόσο από
συμβολικής άποψης, όσο
κι επί της ουσίας. Αυτό θα
προσφέρει τη δυνατότητα
σε κάποιους ανθρώπους να
ζήσουν πλέον στο νησί. Μέχρι
τώρα δεν υπήρχε τέτοια
δυνατότητα. Διότι δεν υπήρχε
εκπαίδευση στα ελληνικά.
Πλέον είναι εφικτό. Γνωρίζουμε
ότι κάποια πράγματα
κολλήσανε στη γραφειοκρατία
και το καταλαβαίνουμε.
Τουλάχιστον από μέρους
μας δεν υπάρχει καχυποψία,
όταν κάποια πράγματα πάνε
στραβά, το κατανοούμε και
το υπερβαίνουμε με κάποιον
τρόπο. Η ουσία είναι ότι
προσπαθούμε να ριζώσουμε
ξανά στο νησί. Δημιουργούμε
ξανά την κοινωνία με βάση
τις παλιές ρίζες. Συνεχίζουμε
τις παραδόσεις μας. Είναι
αρκετά δύσκολη η ρίζωση μας
διότι μας πήραν τον χώρο
διαβίωσης μας και μεγάλο
μέρος των σπιτιών δημεύθηκε
ή απαλλοτριώθηκε. Όσοι
ήθελαν να επιστρέψουν δεν
μπορούσαν επειδή δεν υπήρχε
σχολείο. Τα τελευταία δύο
χρόνια γεννήθηκαν 6 παιδιά
στο νησί διότι λειτούργησε το
σχολείο. Πρέπει να ριζώσουμε
ξανά εκεί.
Πως αξιολογείτε τις εργασίες
που κάνατε μέχρι τώρα;
Στόχος μας είναι η βελτίωση
των σχέσεων. Καταφέραμε να
συνεργαστούμε σε Τουρκία και
Ελλάδα με ανθρώπους που μας
καταλαβαίνουν. Νομίζω ότι
είμαστε σε καλό δρόμο. Αν το
συζητούσαμε πριν από δέκα
χρόνια θα έλεγα ότι ελπίζουμε,
όμως σήμερα μπορώ να πω
ότι είμαστε σε καλό δρόμο. Το
σημαντικό είναι να επενδύουμε
επάνω στα θετικά πράγματα.
Εάν δεν άλλαζαν κάποια
πράγματα στην Τουρκία, δεν
θα μπορούσαμε να κάνουμε
αυτή τη συζήτηση. Αυτά
που μπορούν να κάνουν οι
άνθρωποι είναι μέχρι ενός
σημείου, από αυτό το σημείο
και μετά το κράτος πρέπει
να δημιουργήσει το πλαίσιο.
Πρέπει να εφαρμοστούν
συμφωνίες, πρότζεκτ για την
εκπαίδευση και την οικονομία
μεταξύ των δύο χωρών. Οι
δύο κοινωνίες είναι έτοιμες
για πρότζεκτ, όμως δεν είναι
έτοιμα τα κράτη. Υπάρχουν
αποστεωμένες δομές στις
δύο κοινωνίες. Αν τα δούμε
από μια παγκόσμια οπτική,
αυτά τα θέματα φαντάζουν
πραγματικά ήσσονος
σημασίας.
Küçük Asya Araştırmaları Merkezi Başkanı Stavros Th. Anestidis
Σταύρος Ανεστίδης, Πρόεδρος Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών
“HERKES İÇİN ÇOK OLUMLU BİR DÖNEM”
«Μια Πολύ Θετική Περίοδος για Όλους»
1930 yılında Atina’da kurulan
Küçük Asya Araştırmaları
Merkezi’nin 2002 yılından itibaren
müdürlüğünü üstlenen Stavros
Th. Anestidis; dizilerin, medyanın
ve turizm sektörünün toplumların
birbirini daha çok tanımalarına
olanak sağladığını söylüyor ve
ekliyor: “Toplumlar zaten birbirini
tanıyordu ama bir yerde uzak
kaldılar. Şimdi tekrar ikinci bir
tanışma dönemi gibi.”
Bize kendinizden bahsedebilir
misiniz?
İstanbul’da doğdum. Liseyi
İstanbul’da bitirdim. Atina
Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi mezunuyum. Daha sonra
aynı fakültede doktora yaparak
1994’te doktoramı aldım. 1994
– 2000 yılları arasında araştırma
görevlisiydim. 2002 yılından
itibaren Küçük Asya Araştırmaları
Merkezi’nin Müdürüyüm. Çalışma
alanlarım 19. yüzyılda İstanbul’da
ve Anadolu’da Rumların kültürel
ve sosyal yaşamıdır. Son yıllarda da
Karamanlıca Edebiyatı’yla ilişkim
var. Türkiye’de gerçekleşen üç
Ο Σταύρος Ανεστίδης, ο οποίος έχει
αναλάβει το 2002 τη διεύθυνση του
Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών
που ιδρύθηκε το 1930 στην Αθήνα,
λέει ότι οι τηλεοπτικές σειρές, τα
μέσα μαζικής ενημέρωσης και ο
τουρισμός έδωσαν τη δυνατότητα
να γνωριστούν καλύτερα οι
δύο κοινωνίες μεταξύ τους και
προσθέτει: «Οι κοινωνίες ήδη
γνωρίζονταν μεταξύ τους όμως σε
κάποιο σημείο απομακρύνθηκαν.
Τώρα υπάρχει ένα είδος δεύτερης
γνωριμίας».
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τον
εαυτό σας;
Γεννήθηκα στη Κωνσταντινούπολη.
Τελείωσα το λύκειο στη
Κωνσταντινούπολη. Έχω
αποφοιτήσει από τη Σχολή
Πολιτικών Επιστημών του
Πανεπιστημίου Αθηνών. Αργότερα
εκπόνησα τη διδακτορική μου
διατροφή στην ίδια σχολή και πήρα
το διδακτορικό μου το 1994. Το
διάστημα 1994-2000 δίδαξα στο
πανεπιστήμιο. Από το 2002 ασκώ
καθήκοντα Διευθυντή του Κέντρου
Μικρασιατικών Σπουδών. Τα πεδία
ειδίκευσης μου είναι η πολιτιστική
και κοινωνική ζωή των Ρωμιών
στην İstanbul και την Ανατολία
κατά τον 19ο αιώνα. Τα τελευταία
χρόνια ερευνώ τη Λογοτεχνία των
Καραμανληδών. Συμμετείχα σε
τρία Συμπόσια Καραμανλίδικων
στην Τουρκία. Επιπλέον μετάφρασα
το πρώτο βιβλίο από τα
Καραμανλίδικα στα Ελληνικά και
δημοσιεύθηκε από το κέντρο μας.
πληροφορίες για το Κέντρο;
Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών
ιδρύθηκε το 1930 στην Αθήνα από
τη μουσικολόγο Μέλπω Λογοθέτη
- Μερλιέ και τον σύζυγο της Οκτάβ
Μερλιέ, ως κέντρο ερευνών και
αρχείου. Στις αρχές το Κέντρο έκανε
έρευνες για την ελληνική μουσική
και λαογραφία στην Ελλάδα, ενώ με
την άφιξη των ανταλλαγέντων από
την Ανατολία, το Κέντρο ανακάλυψε
τον πολιτισμό τους και άρχισε τις
συνεντεύξεις με τους ανταλλαγέντες.
Προς αυτόν τον σκοπό περίπου
εκατό ερευνητές μίλησαν με
ανθρώπους που ήρθαν από 1375
διαφορετικά σημεία εγκατάστασης
και δημιούργησαν ένα αρχείο που
πλησιάζει τα 300.000 αρχεία. Αυτές
οι συνεντεύξεις αρχειοθετήθηκαν
και υποστηρίχτηκαν με βιβλιοθήκες,
φωτογραφίες και έρευνες. Το Κέντρο
έχει επίσης αρχείο προφορικής
ιστορίας και συλλογή φωτογραφιών
που φτάνει τις δύο χιλιάδες που
αφορούν την περίοδο πριν και μετά
το 1922.
Πως διατηρείτε τα αρχεία του
Κέντρου;
Διατηρούμε αυτό το αρχείο σε
φακέλους, δεν τα έχουμε μετατρέψει
σε βιβλία, ενώ τα έχουμε σαρώσει
όλα. Είναι όλα ελληνικά, δυστυχώς
TRGR
17
MÜBADELE
Karamanlıca Sempozyumu’na da
katıldım. Ayrıca Karamanlıca’dan
Yunanca’ya ilk kitabı çevirdim ve
merkez olarak bu kitabı yayınladık.
Merkez hakkında bilgi verebilir
misiniz?
Küçük Asya Araştırmaları Merkezi;
1930 yılında Atina’da müzikolog
Melpo Logotheti-Merlier ile
eşi Octave Merlier tarafından
araştırma ve arşiv merkezi
olarak kuruldu. İlk başlarda
Yunanistan’da Yunan müziği
ve folkloru ile ilgili araştırmalar
yapan Merkez; Anadolu’dan
gelen mübadillerin kültürünü
keşfetmesiyle birlikte mübadillerle
mülakatlara başladı. Bu amaç için
yüz kadar araştırmacı Anadolu’nun
1375 yerleşim bölgesinden gelen
insanlarla konuşarak, 300 bine
varan bir arşiv oluşturdular.
Yapılan bu mülakatlar; arşivlenerek
kütüphane, fotoğraf ve
araştırmalarla desteklenmektedir.
Merkezin, sözlü tarih arşivi ve
1922 öncesi ve sonrası ile ilgili iki
bine ulaşan fotoğraf koleksiyonu da
bulunuyor.
Merkezin arşivlerini nasıl
muhafaza ediyorsunuz?
Bu arşivi dosyalarda muhafaza
ediyoruz, kitaplaştırılmadı ama
hepsini taradık. Tamamı Yunanca,
maalesef Türkçe yok. Ses kayıtları
olsaydı mübadillerin bir kısmı
Karamanlıydı ki onlar Türkçe
konuşuyorlardı, onların kayıtları
yok. Çünkü onları Türkçe dinleyip
Yunanca yazdılar. Aynı zamanda
bu merkezin bünyesinde yapılmış
özgün haritalar var. Anadolu’nun
çeşitli bölgeleri ile ilgili yer
adları. Bir de mübadillerin kendi
inisiyatifleri ile ya da merkezin
yönlendirilmesiyle yazmış oldukları
öz yaşam türünde 500 tane el
yazmaları var. Bu el yazmaları
da Yunanca. Türkçe kitaplarımız
da var. Ekonomik olanaklarımız
el verdiğince zenginleştirmeye
çalışıyoruz.
Karamanlıca nasıl bir dil? Ne
zaman ortaya çıkmış?
Karamanlıca; Kapadokya’da doğan
ve daha çok Rumların kullandığı
bir dil. Bazı değişikliklerle
Yunan harfleri ve Türkçe harfleri
kullanılmış. Çünkü bu dili
kullananların dini, Ortodoks
Hristiyan ama ana dilleri Türkçe.
Osmanlıca alfabesi zor geldiği
için Yunan harfleriyle Osmanlıca
yazmak gibi bir çözüm bulmuşlar.
Aslında bu bir istisna değil. Mesela
Ermeni harfleri ile Osmanlıca
yazan ve İzmir’de Latin harfleriyle
Yunanca yazanlar da var. Aslında
ilk Karamanlıca metin Fatih Sultan
Mehmet döneminde ortaya çıkıyor.
O dönemin Patriğinin Fatih
Sultan Mehmet’e yönlendirdiği
bir mektup Karamanlıca yazılmış.
Fakat ilk basılan eser 18.
yüzyıldadır. Türkçe konuşan Rum
mübadiller, 1922’den 1924’e kadar
Karamanlıca’yı kullanmaya devam
ettiler. 1924’ten sonra Karamanlıca
eserler sona erdi.
İki ülke arasında günümüzde
özellikle mübadiller
açısından olumluya giden
bir ivme var. Bunu nasıl
Geçmişten günümüze mübadiller
açısından nasıl bir gelişme oldu?
Bence hem mübadiller için hem de
şu anda İstanbul’da yaşayan Rumlar
için de çok olumlu bir dönem. Yani
70’lere nazaran çok daha olumlu
bir dönem. Bir kere iletişim
çağındayız. Yani kimse pencerelerin
ardında kapalı kalmıyor. Bilgi
yayılıyor. O açıdan yeni şeyler
öğreniliyor. Sanırım devletler
arasında da yeni bir yaklaşım
var. Çünkü öyle olmasa bu kadar
olumlu mesafe kaydedilmezdi.
Hem bir ivme var hem de benim
kanaatim artık nehrin suyu geri
δεν υπάρχουν τουρκικά. Εάν
υπήρχαν οι ηχητικές εγγραφές,
ένα μέρος των ανταλλαγέντων
ήταν Καραμανλήδες που μιλούσαν
τουρκικά, αλλά δεν υπάρχουν οι
εγγραφές τους. Διότι τις άκουσαν
στα τουρκικά και τις κατέγραψαν
στα ελληνικά. Επιπλέον, υπάρχουν
πρωτότυποι χάρτες που έχουν
καταστρωθεί από το Κέντρο.
Ονομασίες τόπων σχετικά με
διάφορες περιοχές της Ανατολίας.
Επιπλέον, υπάρχουν 500
χειρόγραφα τύπου αυτοβιογραφίας
που έγραψαν οι ανταλλαγέντες
με δική τους πρωτοβουλία ή με
παρότρυνση του Κέντρου. Και
αυτά τα χειρόγραφα είναι ελληνικά.
Έχουμε και τουρκικά βιβλία.
Προσπαθούμε να τα εμπλουτίσουμε
όσο μας το επιτρέπουν οι
οικονομικές μας δυνατότητες.
Τι είδους γλώσσα είναι τα
Καραμανλίδικα; Πότε εμφανίστηκαν;
Τα καραμανλίδικα είναι μια
γλώσσα που δημιουργήθηκε στην
Καππαδοκία και χρησιμοποιούσαν
ως επί το πλείστον οι Ρωμιοί.
Χρησιμοποιήθηκαν τα τουρκικά
με ελληνική αλφάβητο, με
κάποιες αλλαγές. Διότι αυτοί
που χρησιμοποιούσαν αυτή τη
γλώσσα ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι
στη θρησκεία, όμως η μητρική
τους γλώσσα ήταν τα τουρκικά.
Επειδή ήταν δύσκολη η οθωμανική
αλφάβητος, βρήκαν τη λύση
γράφοντας οθωμανικά με την
ελληνική αλφάβητο. Στην ουσία,
αυτή δεν αποτελεί μια εξαίρεση.
Υπάρχουν, για παράδειγμα, αυτοί
που γράφουν οθωμανικά με την
αρμενική αλφάβητο, καθώς επίσης
και κάποιοι που έγραφαν ελληνικά
με τη λατινική αλφάβητο στη
Σμύρνη. Στην πραγματικότητα,
το πρώτο καραμανλίδικο κείμενο
εμφανίστηκε στην περίοδο του
Σουλτάνου Μωάμεθ του Πορθητή.
Ένα γράμμα που είχε γράψει ο τότε
Πατριάρχης προς τον Σουλτάνο
Μωάμεθ τον Πορθητή ήταν
γραμμένο στα καραμανλίδικα.
Όμως το πρώτο έργο που
εκδόθηκε ανήκει στον 18ο αιώνα.
Οι Ρωμιοί ανταλλαγέντες που
μιλούσαν τουρκικά συνέχισαν να
χρησιμοποιούν τα καραμανλίδικα
από το 1922 έως το 1924. Μετά από
το 1924 έπαψαν να δημιουργούνται
καραμανλίδικα έργα.
Σήμερα υπάρχει μια θετική εξέλιξη
ανάμεσα στις δύο χώρες, ειδικά από
την άποψη των ανταλλαγέντων.
Πως το αξιολογείτε αυτό; Τι είδους
εξέλιξη υπήρξε από το παρελθόν
έως σήμερα όσον αφορά τους
ανταλλαγέντες;
Κατά τη γνώμη μου αυτή είναι μια
πολύ θετική περίοδος τόσο για
τους ανταλλαγέντες όσο και για
τους Ρωμιούς που ζουν αυτή τη
στιγμή στη Κωνσταντινούπολη.
Δηλαδή, είναι μια πολύ πιο θετική
περίοδος σε σχέση με τη δεκαετία
του 1970. Κατ’ αρχήν βρισκόμαστε
στην εποχή της επικοινωνίας.
Δηλαδή, κανείς δεν μένει κλεισμένος
πίσω από το παράθυρο του. Η
πληροφορία διαδίδεται. Γι’ αυτό
το λόγο υπάρχουν συνεχώς νέες
πληροφορίες. Θεωρώ ότι υπάρχει
μια νέα προσέγγιση και μεταξύ των
κρατών. Διότι δεν αν ήταν έτσι, δεν
θα είχε υπάρξει μια τόσο σημαντική
θετική πρόοδος. Υπάρχει αφενός
μια επιτάχυνση και αφετέρου,
κατά τη γνώμη μου, το ποτάμι
δεν γυρίζει πίσω, έτσι το βλέπω
εγώ. Στην ουσία, η μεγαλύτερη
απόδειξη αυτής της εξέλιξης είναι
ότι τα τελευταία χρόνια γινόμαστε
μάρτυρες ενός ακαδημαϊκού
διαλόγου και μιας ακαδημαϊκής
ανταλλαγής. Το πρόσεξα όταν
επέστρεψα στην Κωνσταντινούπολη
μετά το 2012. Δεν είναι όπως στο
παρελθόν. Παλιά, τη δεκαετία του
’70 φοβόμασταν να μιλήσουμε
ελληνικά στο δρόμο, όμως τώρα
είναι διαφορετικά τα πράγματα,
υπάρχει μια θετική προσέγγιση.
Τι είδους κοινές εργασίες κάνετε
με την τουρκική ακαδημαϊκή
κοινότητα;
Τα τελευταία χρόνια έχουμε
πολύ καλές σχέσεις με την
τουρκική ακαδημαϊκή κοινότητα.
dönmeyecek ben öyle görüyorum.
Aslında bunun en büyük kanıtı
son yıllarda burada bizim de tanık
olduğumuz, akademik diyalog
ve alışveriş. Ben aslında 2012
sonrasında İstanbul’a dönünce
bunu fark ettim. Eskisi gibi değil.
Eskiden 70’lerde sokaklarda Rumca
konuşmaktan bile korkardık biz
ama şu an durum farklı olumlu bir
yaklaşım var.
Türk akademik toplumu ile ortak
ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Son yıllarda Türk akademik
toplumu ile çok iyi ilişkilerimiz
var. Ortak konferanslara katılıyoruz
ama en önemlisi Yunanca öğrenip
bizim arşivimizde çalışan bir
çok Türk öğrenci ve araştırmacı
var. Yüksek lisans yapıp bizim
arşivimizle çalışıp tez yazan
öğrenciler var. Keza Türkçe
öğrenip şu an Türkiye, İstanbul ve
Ankara’da tez hazırlayan Yunan
öğrencilerimiz de var. Bu çok
olumlu bir şey. Bizim bilimsel bir
yayın organımız var. Şu an 19. cildi
basılıyor. Türk akademisyenlerinin
çalışmalarını da yayınladığımız
oldu. Tarihçiler dışında belgesel
hazırlayan çok yapımcı buraya
gelip tanışıyor. Gazeteciler
geliyor. Arşivlerimiz de tamamen
herkese açık. Eğer yapabilirsek
arşivlerimizin gelecek sene üçte
ikisi sitede olacak. İstanbul’daki
Lozan Mübadilleri Vakfı ile de
çok iyi ilişkilerimiz var. Zaten
bir bakıma bizden esinlenerek
vakfı kurdular. Çünkü biz uzun
zamandır bu işi yürütüyoruz.
Onları biraz yönlendirmeye
çalıştık. 2000’de onu başardılar
ve 15 yıl içinde sanırım bu kısa
döneme rağmen çok büyük işler
başardılar. Yayınlar yaptılar,
Çatalca’da çok güzel Mübadele
Müzesi’ni kurdular. İki sene önce
İstanbul’da Lozan Mübadilleri Vakfı
ve Koç Üniversitesi ile ortak Lozan
ile ilgili bir konferans düzenledik.
Bunlar çok güzel, olumlu şeyler.
İki ülke arasındaki bu dostluğu
daha da arttırmak için neler
yapılabilir? Özellikle derneklerin
ne tür çalışmalar yapması gerekir
sizce?
Herkesin aklında olan basit bir
örnek ders kitapları değişebilir.
Sanırım ders kitapları biraz
değişti. Maalesef politikaya bağımlı
olduğumuz sürece olayların
söylemi değişmeli ki o da değişti.
Esas temeller eğitimden bizim gibi
kurumlardan, üniversitelerden
oradan kaynaklanıyor. Vaktim el
verdiğince her gün internette Türk
gazetelerine bir göz atıyorum Çok
şükür o gazetelerde de söylem
değişti, yaklaşım değişti. Medyada
olumlu bir gelişme var.
Sizce Yunanlılarda
Türklere ilişkin Avrupalı
olduklarına, Avrupa Birliğine
girebileceklerine dair düşünceler
daha güçlü denilebilir mi
eskisine göre?
Muhakkak. Diziler, medya ve
turizm toplumların birbirlerini
daha çok tanımalarına olanak
sağlıyor. Zaten tanıyorlardı ama
bir yerde uzak kaldılar. Şimdi
tekrar ikinci bir tanışma dönemi
gibi. Turizm marketi büyüyünce
Türkleri daha çok tanıyorlar ve
sanırım buraya gelen turistlerin
çoğunluğu Avrupa Birliği’ne daha
olumlu bakan Türkler o açıdan o
imaj çok daha olumlu. Bir de aynı
zamanda Türkiye’ye sık sık giden
Yunanlılar var. Mesela ben her
İstanbul’a gittiğimde uçağın dörtte
beşi Yunanlı; ya iş adamı ya da
İstanbul’a gezmek için gidiyorlar.
İstanbul’un Atina’ya nazaran çok
gelişmiş çevresini görünce tabii,
o imaj tamamen değişti. Aynı
zamanda Türk dizilerinin de buna
katkısı büyük.
Συμμετέχουμε σε κοινά συνέδρια
και ακόμη σημαντικότερο είναι
το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί
Τούρκοι φοιτητές και ερευνητές
που μαθαίνουν ελληνικά και
εργάζονται στο αρχείο μας.
Υπάρχουν φοιτητές που κάνουν
μεταπτυχιακές σπουδές, και
εργάζονται στο αρχείο μας για
να γράψουν τη μεταπτυχιακή
τους εργασία. Από την άλλη,
υπάρχουν Έλληνες φοιτητές μας
που μαθαίνουν τουρκικά και
ετοιμάζουν εργασίες στη Τουρκία,
στην Κωνσταντινούπολη και την
Άγκυρα. Αυτή είναι μια πολύ
θετική κατάσταση. Έχουμε ένα
επιστημονικό μέσο εμείς. Αυτή τη
στιγμή εκτυπώνεται ο 19ος τόμος
του. Έχουμε εκδώσει και εργασίες
Τούρκων ακαδημαϊκών. Πέρα από
τους ιστορικούς, έρχονται εδώ
και γνωριζόμαστε με πολλούς
παραγωγούς ντοκιμαντέρ. Έρχονται
δημοσιογράφοι. Τα αρχεία μας
είναι πλήρως ανοιχτά σε όλους.
Εάν τα καταφέρουμε, του χρόνου
τα δύο τρίτα των αρχείων μας θα
βρίσκονται στην ιστοσελίδα μας.
Έχουμε πολύ καλές σχέσεις με το
Ίδρυμα Ανταλλαγέντων Λωζάννης
στη Κωνσταντινούπολη. Κατά
έναν τρόπο ίδρυσαν το ίδρυμα
εμπνεόμενοι από εμάς. Διότι
εμείς λειτουργούμε το κέντρο εδώ
και πολύ καιρό. Προσπαθήσαμε
να τους κατευθύνουμε λίγο. Το
κατάφεραν το 2000 και πιστεύω
ότι κατάφεραν πολύ σημαντικά
πράγματα μέσα σε μόλις 15 χρόνια.
Έκαναν εκδόσεις, ίδρυσαν ένα
πολύ ωραίο μουσείο, το Μουσείο
της Ανταλλαγής στο Τσαταλτζα.
Προ διετίας διοργανώσαμε στη
Κωνσταντινούπολη ένα συνέδριο
για τη Λωζάννη από κοινού με το
Ίδρυμα Ανταλλαγέντων Λωζάννης
και το Πανεπιστήμιο Κοτς. Αυτές
ε΄νιαι πολύ ωραίες, θετικές εξελίξεις.
Τι μπορεί να γίνει για να εξελιχθεί
περαιτέρω η φιλία μεταξύ των δύο
χωρών; Κατά την άποψη σας, τι
είδους εργασίες θα μπορούσαν να
κάνουν, ειδικά οι σύλλογοι;
Ένα απλό παράδειγμα που
σκέφτονται όλοι είναι ότι μπορούν
να αλλάξουν τα σχολικά βιβλία.
Νομίζω ότι ήδη άλλαξαν λίγο.
Πρέπει να αλλάξει ο πολιτικός λόγος,
εφόσον δυστυχώς παραμένουμε
εξαρτημένοι από την πολιτική,
που και αυτός έχει αλλάξει. Τα
σημαντικότερα θεμέλια είναι στην
εκπαίδευση, σε ιδρύματα όπως το
δικό μας, στα πανεπιστήμια, εκεί
είναι η πηγή. Όποτε βρίσκω χρόνο,
ρίχνω μια ματιά στις τουρκικές
εφημερίδες μέσω του διαδικτύου.
Ευτυχώς έχει αλλάξει και εκεί ο
λόγος. Υπάρχει μια θετική εξέλιξη
στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Θεωρείτε ότι οι Έλληνες τώρα έχουν
πιο θετική γνώμη για τους Τούρκους
ως προς την Ευρώπη, στις απόψεις
τους ως προς την ένταξη της
Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Οπωσδήποτε ναι. Οι τηλεοπτικές
σειρές, τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης και ο τουρισμός δίνουν
τη δυνατότητα στις δύο κοινωνίες
να γνωριστούν καλύτερα. Ήδη
γνωρίζονταν αλλά κάπου είχαν
απομακρυνθεί. Τώρα είναι σαν
να ζούμε μια δεύτερη περίοδο
γνωριμίας. Όταν μεγαλώνει η αγορά
του τουρισμού, γνωρίζουν καλύτερα
τους Τούρκους και νομίζω ότι οι
Τούρκοι τουρίστες που έρχονται
εδώ, στην πλειονότητα τους είναι
άνθρωποι που βλέπουν θετικά
την Ευρωπαϊκή Ένωση, γι’ αυτό
και είναι πολύ σημαντική αυτή η
εικόνα. Επιπλέον, είναι πολλοί οι
Έλληνες που ταξιδεύουν συχνά στην
Τουρκία. Για παράδειγμα, εγώ όποτε
ταξιδεύω στην Κωνσταντινούπολη,
τα τέσσερα πέμπτα των επιβατών
στο αεροπλάνο είναι Έλληνες.
Βέβαια όταν βλέπουν την πολύ
εξελιγμένη φυσιογνωμία της
Κωνσταντινούπολης σε σχέση με
την Αθήνα, αλλάζει αυτή η εικόνα.
Παράλληλα μεγάλη συμβολή
σε αυτή την αλλαγή είχαν και οι
τουρκικές σειρές.
TRGR
19
BÜYÜKELÇİ
Türkiye’nin Atina Büyükelçisi Kerim Uras
“DİYALOG KANALLARINI AÇIK TUTMAK ÖNEMLİDİR”
Κερίμ Ουράς, Πρέσβυς της Τουρκίας στην Αθήνα
« ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΑΝΟΙΧΤΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΔΙΑΥΛΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ»
Son dönemde Türkiye’nin
Yunanistan’da tanıtılması ve
sevdirilmesi amacıyla kültürel ve
sosyal faaliyetlerine gözle görülür
bir ivme kazandıran Atina’daki
Türk Büyükelçiliği, yapmış olduğu
çalışmalarla iki ülke arasında dostluk
bağlarını güçlendiriyor. İlişkilerin
güçlenmesi adına “Bazı temel
sorunların varlığının bilincinde
ancak bunların esiri olmadan olumlu
gündeme odaklanmak ve diyalog
kanallarını açık tutmak önem
taşımaktadır.” diyen Türkiye’nin
Atina Büyükelçisi Kerim Uras,
iki ülke arasındaki ticaretten
mübadillere, kültürel ilişkilerden
vizenin kaldırılmasına kadar bir çok
soruyu dergimiz için cevaplandırdı.
Türkiye ve Yunanistan’ın tarihi
geçmişini ve şu andaki tarihi,
kültürel ve siyasi ilişkilerini nasıl
Η Τουρκική Πρεσβεία στην Αθήνα
με την πρόσφατη, και εμφανή
ώθηση που έδωσε στις πολιτιστικές
και κοινωνικές δραστηριότητες με
στόχο την προβολή και εκτίμηση της
Τουρκίας στην Ελλάδα, ενδυναμώνει
τους φιλικούς δεσμούς ανάμεσα
στις δύο χώρες. Για να επιτευχθεί η
σύσφιξη των σχέσεων αυτών «είναι
σημαντικό να, συνειδητοποιήσουμε,
χωρίς να περιοριζόμαστε από
κάποια θεμελιώδη προβλήματα,
να επικεντρώσουμε σε μία θετική
ατζέντα και να κρατούμε ανοιχτούς
τους διαύλους επικοινωνίας και
διαλόγου». Αυτό δήλωσε ο Πρέσβυς
της Τουρκίας στην Αθήνα, Κερίμ
Ουράς οποίος και απάντησε σε
μια σειρά από ερωτήσεις του
περιοδικού μας για τις σχέσεις των
δύο χωρών, από τις εμπορικές
σχέσεις μέχρι τους ανταλλαγέντες
του ᾽22, και από τις διαπολιτισμικές
σχέσεις μέχρι την πρόταση για
ακύρωση των θεωρήσεων εισόδου.
ΠΡΕΣΒΗΣ
Yaklaşık bin yıldır Türk ve Yunan
halkları aynı coğrafyayı paylaşmış,
yan yana yaşamış ve birbirleriyle
etkileşim içinde olmuşlardır. Her
iki dile birbirinden geçmiş olan
3.000’den fazla sözcüğün varlığı
bunun en somut örneklerindendir.
Birer Akdeniz ülkesi olan Türkiye
ve Yunanistan’da her iki ülke halkı
da sıcakkanlı ve konukseverdir.
Yemekleri birbirine yakındır.
Osmanlı yönetiminde Fener
Rum Patrikhanesi kurumsal
olarak varlığını sürdürmüş,
İmparatorluktaki Rumlar millet
sisteminde ve Patrikhanenin liderliği
altında yüz yıllar boyunca kendi
milli, dini ve kültürel kimliklerini
korumuş, özellikle denizcilik ve
ticaret alanlarında faaliyet göstererek
zenginleşme imkânı bulmuşlardır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Batıyla
ilişki kurmasında önemli roller
oynayan Rumlar, İmparatorluğun
Dışişleri Bakanlığına denk gelen
Tercüme Dairesi ve daha sonra
Hariciye Nezaretinde “Dragoman”
adıyla görev almış, içlerinden
bazıları Büyükelçilik ve Bakanlık
makamlarına kadar yükselmiştir.
Örneğin Osmanlı İmparatorluğunda
Dışişleri Bakanlığı yapmış olan Kara
Todori Paşa bir Rum’dur.
Bununla beraber milliyetçiliğin
yükselişe geçmesi ve diğer bazı
faktörler neticesinde 1821’de çıkan
Yunan isyanı, 1832’de Yunanistan’ın
Osmanlı İmparatorluğundan
bağımsızlığını almasıyla sonuçlanmış,
sonrasında da aralıklarla iki devlet
arasında çeşitli savaşlar yaşanmıştır.
Bu süreçte haliyle yüzyıllardır
yan yana yaşayan iki halk arasına
husumet girmiş, karşılıklı göçler
yaşanmasıyla insanlar yıllarca
yaşadıkları yerleri terk etmek
zorunda kalmışlardır.
Bununla beraber, Atatürk ve
Venizelos, tarihin bu yükünü
geride bırakıp bir dostluk kurmayı
başarmış, bu kapsamda 1930 yılında
Venizelos Ankara’yı ziyaret etmiştir.
İkinci Dünya Savaşı sırasında
Yunanistan’ın Nazi işgali sırasında
yaşadığı açlık sıkıntısına Türk halkı
duyarsız kalmamış, toplanan gıda
ve temel ihtiyaç maddeleri 1941-46
arasında gemilerle Yunan halkına
ulaştırılmıştır. İlk seferleri yapan
ve Yunan halkının hafızasında yer
eden “Kurtuluş” isimli gemimiz
beşinci seferinde kötü hava koşulları
nedeniyle batmıştır.
1950’li yıllarda Kıbrıs sorununun
baş göstermesi, 1974 Kıbrıs Barış
Harekâtı ve sonraki 25 yıllık dönem
iki ülke ilişkileri açısından gergin
geçmiştir. Ege sorunları da ilişkilerde
diğer önemli bir anlaşmazlık
noktasını teşkil etmiştir.
Bununla beraber, yakın geçmişe
baktığımızda, 1999 yılından itibaren
ilişkilerde bir düzelme yaşandığını
görüyoruz. 1999 yılında her iki
ülkede yaşanan büyük depremler
sonrası iki ülke halkının hemen
birbirlerinin yardımına koşması
olumlu bir ivme yakalanmasına
vesile olmuş, sonrasında ise başta
iki ülke Dışişleri Bakanları arasında
olmak üzere karşılıklı temaslar
artmış ve diyalog kanalları etkin bir
şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
Bu kapsamda Ege sorunlarının
çözülmesi için İstikşafi Temaslar
adı altında bir diyalog mekanizması
kurulmuş, bu çerçevede yapılan çok
sayıda toplantıda sorunun teknik
veçheleri ele alınmış ve çözüm
yolunda bir zemin hazırlanmıştır.
Ayrıca iki ülke Dışişleri Müsteşarları
düzeyinde ilişkilerin çeşitli yönlerinin
ele alındığı Siyasi İstişareler düzenli
olarak gerçekleştirilmektedir.
Son dönemde çok sayıda karşılıklı
üst düzey ziyaret gerçekleştirilmiştir.
2004 yılında dönemin Başbakanı
Cumhurbaşkanımız Sayın
Erdoğan’ın Yunanistan ziyaretine
2008 yılında Yunanistan Başbakanı
Karamanlis ülkemizi ziyaret ederek
karşılık vermiştir. 14-15 Mayıs
Πως θα μπορούσαμε να
συνοψίσουμε το ιστορικό παρελθόν,
και τις σύγχρονες σχέσεις σε θέματα
ιστορίας, πολιτισμού και πολιτικής
μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας;
Για μια χιλιετία περίπου οι Έλληνες
και οι Τούρκοι μοιράστηκαν την ίδια
γεωγραφία, έζησαν ο ένας δίπλα
στον άλλον και αλληλεπηρεάζονταν.
Το πιο χειροπιαστό παράδειγμα
είναι οι πάνω από 3.000 κοινές
λέξεις που πέρασαν από τη μία
γλώσσα στην άλλη. Και οι δύο αυτοί
μεσογειακοί λαοί είναι θερμοί και
φιλόξενοι. Τα φαγητά τους μοιάζουν
πολύ.
Το Ρωμαίικο Πατριαρχείο του
Φαναρίου συνέχισε τη θεσμική
του ύπαρξη στα πλαίσια της
Οθωμανικής διοίκησης, ενώ οι
Ρωμιοί της αυτοκρατορίας με το
σύστημα των «μιλλέτ» και υπό
την καθοδήγηση του Πατριαρχείου
διατήρησαν την εθνική, θρησκευτική
και πολιτιστική τους ταυτότητα
για αιώνες και είχαν την ευκαιρία
να ευημερήσουν ασχολούμενοι
πρωτίστως με τη ναυτιλία και το
εμπόριο.
Οι Ρωμιοί, που έπαιξαν σημαντικό
ρόλο μετά την ανάπτυξη
διπλωματικών σχέσεων με τη
Δύση, ως «Δραγουμάνοι» της
Μεταφραστικής Διεύθυνσης
του υπουργείου Εξωτερικών (το
μετέπειτα «Χαριτζιγέ Νεζαρετί»),
ενώ κάποιοι από αυτούς έφτασαν
μέχρι τις θέσεις του πρέσβη και
υπουργού. Ο Καραθεοδωρή Πασάς
για παράδειγμα διετέλεσε υπουργός
Εξωτερικών της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας.
Επιπλέον το 1821 ξέσπασε
η ελληνική εξέγερση, που
συνέπεσε με την εξάπλωση
του εθνικισμού και άλλους
παράγοντες και οριστικοποιήθηκε
με την αναγνώριση της ελληνικής
ανεξαρτησίας το 1832, ενώ
ακολούθησαν διάφοροι πόλεμοι
ανάμεσα στα δύο κράτη. Με´σα
από αυτή τη διαδικασία προέκυψε
η εχθρότητα μεταξύ των δύο λαών
και με τις αμοιβαίες ανταλλαγές
πληθυσμών αναγκάστηκαν να
εγκαταλείψουν τους τόπους που
έζησαν για αιώνες.
Παράλληλα ο Ατατούρκ και ο
Βενιζέλος, αφήνοντας πίσω το
ιστορικό αυτό βάρος, κατάφεραν
να θέσουν τις βάσεις της φιλίας.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Βενιζέλος
επισκέπτεται την Άγκυρα το 1930.
Στη διάρκεια του Β´ Παγκοσμίου
Πολέμου, ο τουρκικός λαός δεν
έμεινε ασυγκίνητος από την πείνα
που έπληξε την Ελλάδα την περίοδο
της γερμανικής κατοχής. Μεταξύ
1941-6 μάζεψαν τρόφιμα και είδη
πρώτης ανάγκης και τα έστειλαν με
πλοία στον ελληνικό λαό. Το πλοίο
που έκανε τα πρώτα ταξίδια και
έμεινε στη συλλογική μνήμη του
ελληνικού λαού, το Κουρτουλούς
[Σωτηρία], βρέθηκε αντιμέτωπο με
κακές καιρικές συνθήκες στο πέμπτο
του ταξίδι και βούλιαξε.
H εμφάνιση του Κυπριακού τη
δεκαετία του ᾽50, η ειρηνευτική
επέμβαση το 1974 και η
εικοσιπενταετία που ακολούθησε,
χαρακτηρίστηκαν από ένταση
στις σχέσεις των δύο χωρών.
Τα ζητήματα του Αιγαίου
σηματοδότησαν ένα ακόμη
αδιέξοδο στις σχέσεις του δύο
χωρών.
Παρόλα αυτά, από το 1999
παρατηρούμε μία βελτίωση
στις διμερείς σχέσεις. Μετά
από τους μεγάλους σεισμούς
που σημειώθηκαν και στις δύο
χώρες το 1999 και τις αυθόρμητες
προσπάθειες αλληλοβοήθειας
μεταξύ των δύο λαών δόθηκε νέα
ώθηση στη σύσφιξη των σχέσεων,
ενώ αργότερα, ξεκινώντας από
τους υπουργούς Εξωτερικών
των δύο χωρών, αυξήθηκαν οι
διμερείς επαφές και άρχισαν να
χρησιμοποιούνται ενεργά οι δίαυλοι
επικοινωνίας. Στα πλαίσια αυτά
συστάθηκε ένας μηχανισμός λύσης
και διαλόγου για τα ζητήματα του
Αιγαίου, οι λεγόμενες Διερευνητικές
Επαφές. Στις πολλαπλές
συναντήσεις που έγιναν πλαίσια
των επαφών αυτών, εξετάστηκαν οι
τεχνικές όψεις του ζητήματος, και
TRGR
21
BÜYÜKELÇİ
τέθηκε ένα πλαίσιο διευθέτησης.
Παράλληλα πραγματοποιούνται
τακτικές πολιτικές διαβουλεύσεις
για διμερή θέματα σε επίπεδο
υφυπουργών.
Türk ve Yunan işadamlarının başta turizm ve
ulaştırma sektörleri olmak üzere çeşitli alanlarda
işbirliği yapma imkânları mevcuttur. Ege’nin ortak
bir barış denizi olması isteğimiz doğrultusunda
bu yönde işadamlarımızın çeşitli ortak projeler
gerçekleştirebilecekleri düşünülmektedir.
Οι Τούρκοι και Έλληνες επιχειρηματίες διαθέτουν
τη δυνατότητα συνεργασίας σε πολλούς και
διάφορους κλάδους με πρώτο αυτόν του
τουρισμού και των μεταφορών. Πιστεύουμε ότι
αν ευοδωθεί η επιθυμία μας να γίνει το Αιγαίο
μια θάλασσα ειρήνης, οι επιχειρηματίες μας θα
μπορέσουν να πραγματοποιήσουν μια πληθώρα
κοινών οικονομικών εγχειρημάτων.
2010 tarihlerinde ise iki ülke
ilişkilerinde bir ilk yaşanmış, Sayın
Cumhurbaşkanımız, Başbakanlığı
sırasında beraberinde 10 Bakanın
da dahil olduğu 300 kişilik bir
heyetle Yüksek Düzeyli İşbirliği
Konseyi’nin ilk toplantısına
katılmak üzere Atina’yı ziyaret
etmiştir. İki ülke arasında bir ortak
Bakanlar Kurulu toplantısı olarak
nitelendirilebilecek Konsey sırasında
çok sayıda anlaşma imzalanmıştır.
Daha sonra ise 4 Mart 2013 tarihinde
dönemin Yunanistan Başbakanı
Antonis Samaras beraberinde 12
Bakanın da dahil olduğu bir heyetle
Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi
2. Toplantısına katılmak üzere
İstanbul’u ziyaret etmiş ve Konsey
sırasında iki ülke ilişkilerinin
çeşitli veçhelerini ilgilendiren
çok sayıda işbirliği protokolü
imzalanmıştır. Yüksek Düzeyli
İşbirliği Konseyi’nin 3. Toplantısı ise
5-6 Aralık 2014 tarihlerinde Sayın
Başbakanımız Ahmet Davutoğlu ve
beraberindeki Bakanlarla Atina’da
düzenlenmiştir. Bir ortak bildirinin
imzalandığı toplantı sırasında iki
ülke ilişkilerinin çeşitli veçhelerini
ilgilendiren konular görüşülmüş,
işbirliği olanakları ele alınmıştır.
Dolayısıyla iki ülke arasında Ege ve
Kıbrıs gibi kemikleşmiş sorunlar
olmasına rağmen diyalog kanalları
açıktır ve en üst düzeyde düzenli
görüşmelerle sorunlar aşılmaya
ve işbirliği olanakları sağlanmaya
çalışılmaktadır.
Kıbrıs sorununun çözümü için de
Τον τελευταίο καιρό
πραγματοποιήθηκαν πολλές
επισκέψεις κορυφής. Το 2004 ο τότε
πρωθυπουργός, και νυν πρόεδρος
της Δημοκρατίας εντιμότατος
κ. Έρντογαν επισκέφτηκε την
Ελλάδα, ενώ το 2008 ο τότε
πρωθυπουργός της Ελλάδας κ.
Καραμανλής ανταπέδωσε την
επίσκεψη. Στις 14-15 Μαΐου 2010,
για πρώτη φορά στην ιστορία των
διμερών σχέσεων, ο πρόεδρος της
δημοκρατίας, με την τότε ιδιότητά
του ως πρωθυπουργού, συνοδεία
10 υπουργών και προσωπικού 3000
ατόμων επισκέφτηκε την Αθήνα
προκειμένου να συμμετάσχει
στην πρώτη συνάντηση του
Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας
Τουρκίας-Ελλάδας. Στα πλαίσια
του Συμβουλίου Συνεργασίας,
που μπορεί και να θεωρηθεί ένα
είδος υπουργικού συμβουλίου
των δύο χωρών υπογράφτηκαν
πολλές συμφωνίες. Αργότερα,
στις 4 Μαρτίου του 2013, ο τότε
πρωθυπουργός της Ελλάδας
Αντώνης Σαμαράς με συνοδεία
12 υπουργών επισκέφτηκε την
Ιστανμπούλ για να συμμετάσχει
στη δεύτερη συνάντηση του
Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας,
κατά τη διάρκεια του οποίου
υπογράφτηκε μία σειρά από
πρωτόκολλα συνεργασίας σε
θέματα που αφορούν τις δύο
χώρες. Η τρίτη συνάντηση του
Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας
πραγματοποιήθηκε στις 5-6
Δεκεμβρίου 2014 στην Αθήνα,
παρουσία του πρωθυπουργού μας
κ. Νταβούτογλου και διαφόρων
υπουργών. Στη συνάντηση έγιναν
διαβουλεύσεις για διάφορα θέματα
που αφορούν διάφορες πτυχές
των σχέσεων των δύο χωρών,
και εξετάστηκαν δυνατότητες
συνεργασίας, ενώ η συνάντηση
ολοκληρώθηκε με έκδοση
κοινής ανακοίνωσης. Έτσι παρά
τα παγιωμένα προβλήματα
ανάμεσα στις δύο χώρες, όπως το
Κυπριακό και το Αιγαίο, οι δίαυλοι
επικοινωνίας είναι ανοιχτοί και
καταβάλλεται προσπάθεια, μέσω
τακτικών επαφών ανώτατου
επιπέδου να ξεπεραστούν και
να αναζητηθούν δυνατότητες
συνεργασίας.
Όσον αφορά την επίλυση του
Κυπριακού, η Ελλάδα και οι
Τουρκία, ως δύο εγγυήτριες χώρες,
ενθαρρύνουν τις δύο πλευρές για την
εξεύρεση λύσης, στα πλαίσια των
συνεχόμενων διαπραγματεύσεων
υπό την αιγίδα των Ηνωμένων
Εθνών. Πράγματι το Φεβρουάριο
το 2014 για πρώτη φορά οι
αρχηγοί των διαπραγματευτικών
ομάδων των δύο πλευρών του
νησιού επισκέφτηκαν την ίδια
στιγμή την Αθήνα και την Άγκυρα
και συναντήθηκαν με τους
υφυπουργούς εξωτερικών, και
αντάλλαξαν ιδέες για την εξεύρεση
λύσης. Οι διαπραγματεύσεις που
συνεχίζονται στο νησί επί της
παρούσης αυξάνουν τις ελπίδες για
μια δίκαια και οριστική λύση.
Μία άλλη διάσταση των σχέσεών
μας με την Ελλάδα αφορά τη
Δυτική Θράκη. Αντιλαμβανόμαστε
την εκεί τουρκική μειονότητα
των περίπου 100.000 μελών ως
μια γέφυρα φιλίας. Πράγματι οι
ομογενείς μας αυτοί, εκπληρώνουν
τις υποχρεώσεις τους ως πολίτες της
Ελλάδας και συγχρόνως διατηρούν
τους ιστορικούς, πολιτιστικούς, και
θρησκευτικούς τους δεσμούς με την
Τουρκία. Βρισκόμαστε σε επαφή
με τις ελληνικές Αρχές για την
αντιμετώπιση των προβλημάτων
που αντιμετωπίζουν οι ομογενείς
μας ως προς την ελευθερία
έκφρασης του ταυτοτικού τους
αυτοπροσδιορισμού, την εκλογή
των θρησκευτικών τους λειτουργών,
την επάνδρωση των διοικητικών
συμβουλίων των ιδρυμάτων
τους κ.α. σεβόμενοι πάντα την
πλειοψηφία του ελληνικού λαού.
Επίσης καταβάλουμε προσπάθειες
για την επίλυση ανάλογων
προβλημάτων που αντιμετωπίζουν
ΠΡΕΣΒΗΣ
Türkiye ve Yunanistan garantör
iki ülke sıfatıyla Adada iki taraf
arasında BM’nin de desteğiyle
süren müzakerelere destek
olmakta, tarafları çözüm için
cesaretlendirmektedir. Nitekim
2014 yılının Şubat ayında bir ilk
gerçekleşmiş, Adanın her iki tarafının
Başmüzakerecileri eş zamanlı olarak
Ankara ve Atina’yı ziyaret ederek
Dışişleri Müsteşarlarıyla görüşmüş,
çözüm yönünde fikir teatisinde
bulunmuşlardır. Hâlihazırda Adada
müzakereler sürmekte olup adil
ve kalıcı bir çözüm için umutlar
artmıştır.
Yunanistan’la ilişkilerimizin bir de
Batı Trakya boyutu bulunmaktadır.
Burada yaşayan 100.000 civarındaki
Türk azınlığı iki ülke arasında bir
dostluk köprüsü olarak görmekteyiz.
Nitekim soydaşlarımız, Yunanistan’a
olan vatandaşlık görevlerini yerine
getirmekte, bununla beraber
Türkiye’yle olan tarihi, kültürel ve
dini bağlarını da korumaktadırlar.
Soydaşlarımızın kültürel kimliklerini
ifade etmelerinde, dini liderlerini
seçmelerinde, vakıf yönetimlerini
üstlenmelerinde, eğitim ve diğer
alanlarda yaşadıkları sorunların
çözümü için Yunanistan’ın egemenlik
haklarına saygı çerçevesinde
Yunan makamlarıyla görüşmelerde
bulunuyoruz. Rodos ve İstanköy’de
yaşayan soydaşlarımızın karşı
karşıya bulunduğu benzer
sorunların çözümü için de çaba
sarf etmekteyiz. Dileğimiz, bir
AB ve Avrupa Konseyi üyesi olan
Yunanistan’ın, soydaşlarımızın
ifade ettikleri sorunlara duyarlı bir
şekilde yaklaşarak çözüm imkanları
sağlamasıdır.
Sonuç olarak, iki ülke arasında Ege
ve Kıbrıs gibi bazı kemikleşmiş
sorunlar olmasına rağmen, iki
ülke halkları arasındaki benzerliğe
ve kültürel, ekonomik ve diğer
alanlardaki olumlu gündeme
yoğunlaşarak ve en üst düzeyde
diyalog kanallarını açık tutarak
sorunların çözülmesini ve işbirliğinin
artırılmasını arzu etmekteyiz.
Yunanistan açısından bakıldığında
ekonomik ve ticari ortak olarak
Türkiye’nin önemi nedir? Türk
ve Yunan iş adamlarının hangi
alanlarda işbirliği yapma imkânları
vardır?
Türkiye, Yunanistan’ın ihracat
yaptığı ülkeler sıralamasında
en üstte yer almaktadır. 2014
yılında Yunanistan’ın ülkemize
ihracatı 3 milyar Avro düzeyinde
gerçekleşmiştir. Ülkemizden ithalatı
ise 1 milyar 150 milyon Avro
olmuş ve yaklaşık 2 milyar Avro
ticaret fazlası vermiştir. Söz konusu
durumun, ekonomik krizde olan
ve yüksek döviz ihtiyacı bulunan
Yunanistan için önemi büyüktür.
İki ülke arasındaki yatırımlara
baktığımızda ise Yunan kamu ve özel
sektörünün başta bankacılık alanında
ülkemizde 6 milyar Avro düzeyinde
yatırımı olduğu görülmektedir.
Yunan “National Bank of Greece”
ülkemizde faaliyet gösteren
Finansbank’ın çoğunluk hissesine
sahiptir. Ülkemizin Yunanistan’daki
yatırımları ise istenen düzeyde
olmamakla beraber son dönemde
artışa geçmiştir. Flisvos Marina gibi
önde gelen marinaların işletmelerine
Türk şirketleri ortak olmuştur.
Türk ve Yunan işadamlarının başta
turizm ve ulaştırma sektörleri olmak
üzere çeşitli alanlarda işbirliği
yapma imkânları mevcuttur.
Ege’nin ortak bir barış denizi
olması isteğimiz doğrultusunda bu
yönde işadamlarımızın çeşitli ortak
projeler gerçekleştirebilecekleri
düşünülmektedir. Ege Adalarına
yönelik ortak bir cruise turizmi
şirketi ve Ege Denizi çevresindeki
çeşitli noktalara feribot seferleri
yapmak üzere ortak bir şirket
kurulması akla gelen ilk seçenekler
arasındadır.
οι ομογενείς μας στη Ρόδο και
την Κω. Ευχή μας είναι η Ελλάδα,
ως χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και του Συμβουλίου της
Ευρώπης, θα προσεγγίσει με
ευαισθησία τα προβλήματα που
εκφράζουν οι ομογενείς μας και να
παρέχει τις κατάλληλες λύσεις.
Τέλος πέρα από κάποια
μακροχρόνια προβλήματα όπως το
Κυπριακό και το Αιγαίο, επιθυμούμε
να δοθεί έμφαση στα κοινά στοιχεία
και σε μία ατζέντα συνεργασίας
στους τομείς του πολιτισμού, της
οικονομίας κ.α., να παραμείνουν
ανοιχτές οι δίοδοι διαλόγου για την
επίλυση των προβλημάτων και να
αυξηθεί η συνεργασία.
Ποια είναι η σημασία της Τουρκίας
για την Ελλάδα από οικονομική και
εμπορική άποψη; Σε ποιους τομείς
υπάρχουν δυνατότητες συνεργασίας
μεταξύ των Τούρκων και Ελλήνων
επιχειρηματιών;
Η Τουρκία καταλαμβάνει την πρώτη
θέση ανάμεσα στις χώρες που
εισάγουν αγαθά από την Ελλάδα.
Το 2014 οι ελληνικές εξαγωγές στη
χώρα μας έφτασαν τα 3 δισ. Ευρώ.
Οι εισαγωγές της Ελλάδας από
την Τουρκία ανήλθαν στο 1 δισ.
150 εκατ. Ευρώ δημιουργώντας
εμπορικό πλεόνασμα της τάξης
των 2 δισ. Έτσι για την Ελλάδα που
βρίσκεται σε οικονομική κρίση και
έχει μεγάλη ανάγκη συναλλάγματος,
τα δεδομένα αυτά έχουν ιδιαίτερη
σημασία.
Όσον αφορά το επενδυτικό τοπίο
των δύο χωρών, ο τραπεζικός
κλάδος που ηγείται του ελληνικού
δημοσίου και ιδιωτικού τομέα,
φαίνεται να έχει επενδύσει 6 δισ.
στη χώρα μας. Η Εθνική Τράπεζα
της Ελλάδος είναι ο κύριος μέτοχος
της τουρκικής Finansbak. Όσο για
τις επενδύσεις της χώρας μας στην
Ελλάδα, αν και δεν έχουν φτάσει τον
επιθυμητό βαθμό, έχουν σημειώσει
ανοδική πορεία τον τελευταίο
καιρό, με τη συνεταιρική διαχείριση
μαρινών, όπως αυτή του Φλοίσβου
από τουρκικές εταιρίες.
Οι Τούρκοι και Έλληνες
επιχειρηματίες διαθέτουν τη
δυνατότητα συνεργασίας σε
πολλούς και διάφορους κλάδους
με πρώτο αυτόν του τουρισμού
και των μεταφορών. Πιστεύουμε
ότι αν ευοδωθεί η επιθυμία μας
να γίνει το Αιγαίο μια θάλασσα
ειρήνης, οι επιχειρηματίες μας θα
μπορέσουν να πραγματοποιήσουν
μια πληθώρα κοινών οικονομικών
εγχειρημάτων. Ανάμεσα στα
προφανή βήματα για τα νησιά
του Αιγαίου είναι η σύσταση
κοινών τουριστικών εταιριών για
κρουαζιέρες για τα δρομολόγια των
πλοίων στα διάφορα σημεία του.
Θα μας δώσετε πληροφορίες για
όσα γίνονται για την ανάπτυξη
των εμπορικών και πολιτιστικών
σχέσεων των δύο χωρών;
Τον τελευταίο καιρό
πραγματοποιήσαμε σημαντικές
πολιτιστικές δραστηριότητες στην
Ελλάδα. Η Εβδομάδα Τουρκικού
Πολιτισμού που διοργανώσαμε το
Μάρτιο του 2014 στην Αθήνα από
κοινού με το Προξενείο μας στην
Αθήνα και τον Πειραιά, ήταν κάτι
το πρωτοποριακό. Στα πλαίσια
της εν λόγω διοργάνωσης δεξίωση
ανώτατου επιπέδου, σε κλειστό
κύκλο σε ένα από τα σημαντικότερα
ξενοδοχεία της Αθήνα, το Αστήρ
Palace, πραγματοποιήθηκαν
συναυλίες, εκθέσεις και άλλες
πολιτιστικές εκδηλώσεις σε διάφορα
σημεία της Αθήνας. Στα πλαίσια
των εκδηλώσεων αυτών οι Τούρκοι
και Έλληνες συμμετέχοντες είχαν
την ευκαιρία να συναντηθούν και
μα γνωρίσουν τις κουλτούρες τους
από κοντά. Τον Οκτώβριο του ίδιου
έτους, οργανώθηκε Εβδομάδα
Τουρκικού Κινηματογράφου, υπό
την αιγίδα της Πρεσβείας μας
στην Αθήνα, και με οργανωτή το
Προξενείο Αθηνών-Πειραιώς. Στην
Εβδομάδα συμμετείχαν γνωστοί
ηθοποιοί από την Τουρκία ενώ
αποτέλεσε σημείο συνάντησης για
τους Τούρκους και Έλληνες σινεφίλ.
Το Γραφείο Πολιτισμού και
Προβολής που συστάθηκε στα τέλη
του 2013 εργάζεται δυναμικά για
την ανάπτυξη των πολιτιστικών
TRGR
23
BÜYÜKELÇİ
İki ülke arasında ticari ve kültürel
ilişkilerin geliştirilmesi konusunda
yapılanları öğrenebilir miyiz?
Son dönemde Yunanistan’da önemli
kültürel faaliyetler gerçekleştirdik.
2014 yılının Mart ayında Atina’da
Atina-Pire Başkonsolosluğumuz
ile birlikte düzenlediğimiz Türk
Kültür Haftası bir ilki teşkil etmiştir.
Söz konusu hafta kapsamında
Atina’nın önde gelen otellerinden
Astir Palace’ta iki üst düzey katılımlı
resepsiyon düzenlenmiş, Atina’nın
çeşitli yerlerinde konserler, sergiler
ve diğer kültürel etkinlikler
yapılmıştır. Etkinlikler kapsamında
Türk ve Yunan katılımcılar bir
araya gelme ve birbirlerinin
kültürünü daha yakından tanıma
fırsatı bulmuşlardır. Ayrıca yine
2014 yılında Ekim ayında Atina’da
Büyükelçiliğimizin himayesinde,
Atina-Pire Başkonsolosluğumuzun
organizasyonuyla bir Türk Filmleri
Haftası düzenlenmiş, ülkemizden
gelen tanınmış sinema oyuncularının
katılımıyla Türk ve Yunan
sinemaseverler bir araya gelmişlerdir.
2013 yılı sonlarında faaliyetine
başlayan Kültür ve Tanıtma
Müşavirliğimiz de etkin bir şekilde
kültürel ilişkilerin geliştirilmesi için
çalışmaktadır. Atina merkezindeki
modern ofisinin resmi açılışı, Kültür
ve Turizm Bakanımız Sayın Ömer
Çelik tarafından Aralık 2014’te
yapılmıştır.
Yunanistan’da Atina ve
Selanik’te uzun yıllardır Ticaret
Müşavirliklerimiz faaliyetlerini
sürdürmekte, iki ülke arasındaki
ticari ve ekonomik ilişkilerin
geliştirilmesi için çaba sarf
etmektedirler. Bu kapsamda yerel
kurum ve kuruluşlarla düzenli
olarak görüşmekte, ülkemizden
Yunanistan’a ve Yunanistan’dan
ülkemize yatırım ve ticaret yapmak
isteyenlere yardımcı olmaktadırlar.
2010, 2013 ve 2014 yıllarında iki
ülke arasında gerçekleştirilen Yüksek
Düzeyli İşbirliği Konseyleri sırasında
düzenlenen İş Forumları da iki
ülkeden iş çevrelerinin bir araya gelip
bağlantılar kurmalarına yardımcı
olmuştur.
Türkiye ve Yunanistan arasında
gerçekleşen uçak seferlerinin de
kültürel, turistik ve ekonomik
ilişkilere katkısı açıktır. Ülkemizden
THY başta olmak üzere diğer
havayolları, Yunanistan’dan da
Aegean Airlines, çeşitli noktalar
arasında düzenli seferler
gerçekleştirmektedir. Son yıllarda
uçak seferleri ve bağlantı noktaları
artış göstermiştir.
Yunanistan ile Türkiye arasında
enerji alanında da işbirlikleri
gerçekleştiriliyor. Bunlar hakkında
bilgi verir misiniz?
Rus doğalgazını Avrupa pazarına
taşımak üzere tasarlanan Güney
Akım Projesinin iptal edilmesiyle
ülkemizin gaz ihtiyacının
karşılanmasına yönelik olarak Türk
akımı projesi gündeme gelmiş,
Yunanistan da söz konusu projenin
ülkesine uzatılması için ilgisini
beyan etmiştir. Durum esasen
Rusya ile Yunanistan arasında ve
Avrupa’yı da ilgilendiren bir konu
olmakla beraber taraflar anlaştığında
Türkiye, komşusu Yunanistan’ın gaz
ihtiyacının uygun koşullar altında
sağlanması için destek olmaya
hazırdır.
Ege Denizi’nde enerji alanında
işbirliği için bir potansiyel
bulunmakla beraber halihazırda
Ege sorunları çözülemediğinden
dolayı bu konuda bir faaliyet
yapılamamaktadır. Sorunun çözümü
için görüşmeler sürmekte olup konu
çözüme kavuştuktan sonra bu alanda
işbirliği projeleri gerçekleştirilmesi
söz konusu olabilecektir. Aynı
şekilde Kıbrıs çevresinde keşfedilen
enerji kaynakları da işbirliği projeleri
için potansiyel taşımaktadır. Bu
kaynakların Kıbrıs sorununun
çözümü sürecinde ortaya çıkabilecek
σχέσεων. Τα επίσημα εγκαίνια του
υπερσύγχρονου γραφείου μας
στο κέντρο της Αθήνας έγιναν το
Δεκέμβρη του 2014, παρουσία
του υπουργού Πολιτισμού και
Τουρισμού, Ομέρ Τσελίκ.
Τα εμπορικά μας επιμελητήρια
συνεχίζουν εδώ και πολλά χρόνια
να λειτουργούν στην Αθήνα και
τη Θεσσαλονίκη, συμβάλλοντας
στην ανάπτυξη των εμπορικών
και οικονομικών σχέσεων των δύο
χωρών. Στις τακτικές επαφές τους
με ελληνικούς φορείς και ιδρύματα,
παρέχουν υποστήριξη σε σε
όσους επιθυμούν να επενδύσουν
ή να αναπτύξουν εμπορική
δραστηριότητα από την Ελλάδα
στην Τουρκία και αντίστροφα. Τα
Forum Εργασίας που οργανώθηκαν
στα πλαίσια του Ανώτατου
Συμβουλίου Συνεργασίας που
πραγματοποιήθηκε συνεισέφεραν
στο να έρθουν πιο κοντά οι
οικονομικοί κύκλοι των δύο
χωρών και να συνάψουν δεσμούς
Σαφή ρόλο στις πολιτιστικές,
τουριστικές και οικονομικές σχέσεις
των δύο κρατών παίζουν και οι
αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ των
δύο χωρών. Οι τουρκικές εταιρίες με
πρώτες τις Τουρκικές Αερογραμμές,
και από την Ελλάδα η Aegean
Airlines πραγματοποιούν διαδρομές
από και προς διάφορα σημεία
των δύο χωρών. Τα δρομολόγια
και σημεία σύνδεσης αυξήθηκαν
θεαματικά τα τελευταία χρόνια.
Υπάρχει και ελληνοτουρκική
συνεργασία στον τομέα της
ενέργειας. Μπορείτε να μας πείτε
δυο λόγια;
Το πρόγραμμα του Τουρκικού
Αγωγού Αερίου ήρθε στην
επικαιρότητα ως εναλλακτική για τις
ανάγκες της χώρας μας για φυσικό
αέριο, μετά την ακύρωση του
σχεδίου του Νοτίου Αγωγού, που θα
έφερνε φυσικό αέριο από τη Ρωσία
στις ευρωπαϊκές αγορές, ενώ και η
Ελλάδα εξέφρασε το ενδιαφέρον της
να περάσει ο εν λόγω αγωγός από
το έδαφός της. Το θέμα αφορά τις
ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και
την Ευρωπαϊκή Ένωση και εφόσον
συμφωνήσουν οι εκατέρωθεν
πλευρές οι Τουρκία είναι έτοιμη να
υποστηρίξει, με τις απαραίτητες
προϋποθέσεις τις ελληνικές ανάγκες
για φυσικό αέριο.
Αν και η θάλασσα του Αιγαίου
παρουσιάζει εξίσου ευκαιρίες για
συνεργασία, εξαιτίας των άλυτων,
διμερών ζητημάτων δεν έχουν γίνει
ακόμα ενέργειες προς αυτήν την
κατεύθυνση. Καθώς συνεχίζονται
οι συζητήσεις για την επίλυση,
καμία συζήτηση συνεργασίας δεν
μπορεί να γίνει πριν επιλυθούν τα
ζητήματα αυτά. Οι ενεργειακοί
πόροι που ανακαλύφθηκαν στα
ανοιχτά της Κύπρου αποτελούν
εξίσου ευκαιρίες για συνεργασία.
Οι πόροι αυτοί θα μπορούσαν
να λειτουργήσουν ως πηγές
χρηματοδότησης για το κόστος που
θα προκύψουν κατά τη διάρκεια
της διαπραγμάτευσης καθώς και
ως κίνητρο για την επίσπευση των
διαπραγματεύσεων.
Μπορείτε να μας ενημερώσετε για
τις δράσεις που οργανώσατε ως
Προξενείο που έχουν ως στόχο,
την προβολή και προώθηση της
Τουρκίας;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω,
μέσα από τα τέσσερα Προξενεία
μας, τα δύο εμπορικά επιμελητήρια
και το Γραφείο Πολιτισμού
και Προβολής, κάνουμε ό,τι
περνά από το χέρι μας για να
προβάλουμε όπως πρέπει τη
χώρα μας στην Ελλάδα και
να αναπτύξουμε περαιτέρω
σχέσεις. Η Εβδομάδα Τουρκικού
Πολιτισμού και Η Εβδομάδα
Τουρκικού Κινηματογράφου, που
διοργανώθηκαν το 2014, αποτέλεσαν
πρωτόγνωρες πρωτοβουλίες που
ωφέλησαν πολύ την προβολή της
χώρας μας.
Η χώρα μας γίνεται γνωστή στην
ελληνική κοινωνία και χάρη στα
κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Εκτός
από την ιστοσελίδα του Προξενείου
μας έχουμε εν ενεργεία blog, και
σελίδες στο facebook και στο twitter.
ΠΡΕΣΒΗΣ
την Ελεύθερη Διακίνηση που
ξεκίνησε ανάμεσα στην ΕΕ και την
Τουρκία το Δεκέμβρη του 2013 και
αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα σε
3 χρόνια αφορά την κατάργηση των
θεωρήσεων για όλες της χώρες της
ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της
Ελλάδας.
mali külfetler için finansman
kaynağı olarak kullanılabilmesi ve
çözümü teşvik eden bir unsur olarak
yararlanılması mümkündür.
Elçilik olarak Türkiye’nin
tanıtılması, sevdirilmesi adına
yaptığınız çalışmaları öğrenebiliriz
miyiz?
Yukarıda bahsedildiği
üzere Yunanistan’daki dört
Başkonsolosluğumuz, iki Ticaret
Müşavirliğimiz ve bir Kültür ve
Tanıtma Müşavirliğimizle ülkemizi
doğru bir şekilde tanıtmak ve
ilişkileri geliştirmek için gayret
göstermekteyiz. 2014 yılında
düzenlenen Türk Kültür Haftası ve
Türk Filmleri Haftası burada bir ilk
teşkil ederek ülkemizin tanıtımı için
oldukça yararlı olmuştur.
Sosyal medya vasıtaları kullanılarak
da ülkemiz Yunan kamuoyuna
tanıtılmaktadır. Büyükelçiliğimizin
internet sitesi yanında blog,
facebook, twitter sayfaları da etkin
kullanımdadır. Kültür ve Tanıtma
Müşavirliğimiz de üç ayda bir
çıkarmaya başladığı haber bülteniyle
Yunanistan’daki faaliyetlerini
kamuoyuyla paylaşmakta, ayrıca
internet ve facebook sayfalarıyla
Türkiye’nin tanıtımını yapmaktadır.
Öte yandan genel halkın
yanı sıra ülkede önde gelen
kamuoyu oluşturucularına da
ülkemizin tanıtılması için gayret
gösterilmektedir. Bu amaçla
aralarında milletvekilleri ve
işadamlarının da bulunduğu
heyetlerle 2014 yılında
Kapadokya’ya, 2015 yılında da
Trabzon’a birer gezi düzenlenmiş,
benim de eşlik ettiğim heyetlere
ülkemiz ilk elden tanıtılmıştır.
Zaman zaman Türkiye ve
Yunanistan arasında vizenin
kaldırılması gündeme geliyor.
Sizin bu konuda çalışmalarınız
bulunuyor mu? Vizenin
kaldırılması her iki ülkeye ne tür
katkılar sağlayacaktır?
Yunanistan, AB üyesi ve Şengen
sistemine dahil olması nedeniyle
bu kurumların vize konusunda
koyduğu kısıtlamalara tabidir.
Dolayısıyla vizelerin tümden
kaldırılması AB ile ülkemiz arasında
sonuçlanacak anlaşmaya bağlıdır.
Bu doğrultuda 2013 yılının Aralık
ayında Türkiye-AB Vize Serbestisi
Diyaloğu başlatılmış olup 3 yıllık
süreç sonunda koşulların yerine
gelmesiyle Yunanistan dahil Şengen’e
üye ülkelerle vizelerin kaldırılması
söz konusu olacaktır.
Bu sürecin yanında ayrıca
Türkiye’den bazı Yunan
Adalarına kısa süreli ziyaretlerde
kolaylaştırılmış vize uygulaması
bulunmaktadır. Bu çerçevede,
özellikle Ege Bölgemizdeki
limanlardan ülkemize yakın Midilli,
Sakız, İstanköy, Sisam ve Rodos gibi
adalara turistik seyahatlerde kapıda
vize alma imkânı tanınmıştır. Söz
konusu uygulamanın ülkemizden
Yunanistan’a giden turist sayısını
artırdığı görülmektedir. 2014 yılında
Yunanistan’ı ziyaret eden Türk turist
sayısı 1 milyonu bulmuştur. Aynı yıl
Türkiye’ye gelen Yunan turist sayısı
ise 700 bindir.
Vizelerin kaldırılmasıyla bu sayıların
artacağı muhakkaktır. Söz konusu
durum halkların temaslarını
kolaylaştırıp artıracak, bu da
kültürel, ekonomik ve siyasi ilişkilere
olumlu etkiler yapacaktır.
Με το τριμηνιαίο ενημερωτικό
δελτίο που ξεκίνησε να εκδίδει το
Γραφείο Πολιτισμού και Προβολής,
εκτός από το να μοιραζόμαστε
τις δραστηριότητες μας με την
ελληνική κοινωνία, βαθαίνουν και
την προβολή της Τουρκίας μέσω του
διαδικτύου και του facebook.
Από την άλλη, καταβάλουμε
προσπάθειας για να προβάλουμε
τη χώρα μας όχι μόνο στο
ευρύτερο κοινό αλλά και σε
σημαντικές προσωπικότητες που
διαμορφώνουν την κοινή γνώμη.
Με αυτό το σκοπό, οργανώσαμε
επισκέψεις στην Καππαδοκία
(2014) και την Τραπεζούντα (2015)
για ομάδες που απαρτίζονταν
από Έλληνες πολιτικούς και
επιχειρηματίες, αλλά και εμένα τον
ίδιο. Έτσι γνώρισαν από πρώτο χέρι
τη χώρα μας.
Συχνά πυκνά ακούμε για την
πιθανότητα κατάργησης των
θεωρήσεων εισόδου για την για
τα ταξίδια μεταξύ Ελλάδας και
Τουρκίας. Έχετε κάνει κάτι προς
αυτήν την κατεύθυνση; Τι μπορεί να
προσφέρει η κατάργηση αυτή στις
δύο χώρες;
Ως χώρα-μέλος της ΕΕ και της
συνθήκης Σένγκεν, η Ελλάδα
υπόκειται στους περιορισμούς
που έθεσαν οι φορείς αυτοί στο
θέμα της θεώρησης. Για το λόγο
αυτό η κατάργηση των θεωρήσεων
εξαρτάται από μία επιτυχημένη
διαπραγμάτευση της χώρας μας
με την ΕΕ. Έτσι ο Διάλογος για
Εκτός από αυτή τη διαδικασία,
έχει εφαρμοστεί ειδικό καθεστώς,
εύκολης θεώρησης για ολιγοήμερες
επισκέψεις σε κάποια ελληνικά
νησιά. Έτσι αναγνωρίστηκε στους
τουρίστες το δικαίωμα έκδοσης
θεώρησης στις εισόδους από τα
τουρκικά λιμάνια της περιφέρειας
του Αιγαίου στα κοντινά νησιά της
Μυτιλήνης, Χίου, Κώου, Σάμου και
Ρόδου. Η εν λόγω ρύθμιση φαίνεται
να έχει αυξήσει τον αριθμό των
τουριστών που επισκέπτονται
την Ελλάδα από τη χώρα μας. Ο
αριθμός των Τούρκων τουριστών
που επισκέφτηκαν την Ελλάδα το
2014 έφτασε το 1.000.000, ενώ
περίπου 700.000 Έλληνες τουρίστες
επισκέφτηκαν την Τουρκία τον ίδιο
χρόνο.
Είναι βέβαιο ότι η κατάργηση
των θεωρήσεων θα αυξήσει τους
αριθμούς αυτούς. Η εν λόγω εξέλιξη
θα διευκολύνει και θα αυξήσει την
επικοινωνία μεταξύ των λαών, με
θετικές συνέπειες για τον πολιτισμό,
την οικονομία και την πολιτική.
Ένα άλλο θέμα με βαθιές ρίζες στην
Ελλάδα και την Τουρκία είναι οι
ανταλλαγέντες πληθυσμοί. Υπάρχει
κάποια πρωτοβουλία σας για την
επιστροφή των ανταλλαγέντων και
των Ρωμιών που έφυγαν από την
Τουρκία;
Σύμφωνα με τις διατάξεις του
«Πρωτοκόλλου και της Συμφωνίας
της Ανταλλαγής των τουρκικών
και ρωμαίικων πληθυσμών»
οι Τούρκοι μουσουλμάνοι της
Ελλάδας ανταλλάχθηκαν με τους
μη μουσουλμάνους Ρωμιούς
της Τουρκίας, ενώ οι πληθυσμοί
που ζούσαν στη Δυτική Θράκη
και την Πόλη αναγνωρίστηκαν
ως εξαιρέσεις. Αργότερα για
διάφορους λόγους οι Ρωμιοί
TRGR
25
BÜYÜKELÇİ
Türkiye Yunanistan arasında
kök salan bir diğer konu da
mübadillerdir. Mübadillerin ve
Türkiye’den göç eden Rum halkın
dönüşleri için çalışmalarınız var
mı?
“Türk ve Rum Ahalinin
Mübadelesine dair Mukavelename
ve Protokol” hükümleri uyarınca
Yunanistan’daki Müslüman Türklerle
Türkiye’deki Gayrimüslim Rumlar
mübadele edilmiş, bununla beraber
bu uygulamadan Batı Trakya
ve İstanbul’da yaşayanlar muaf
tutulmuştur. Daha sonra ise zaman
içinde çeşitli sebeplerle İstanbul’da
yaşayan Rum vatandaşlarımız
Yunanistan’a göç etmişlerdir.
Kendilerinin Türkiye’ye dönmelerini
olumlu karşılıyoruz. Yunanistan’daki
mevcut ekonomik kriz çerçevesinde
İstanbul’a geri dönen Rum
vatandaşlarımızın sayısı giderek
artmaktadır. Rum vatandaşlarımız
tarihi ve kültürel zenginliğimizin
bir parçasını oluşturmaktadırlar.
Dönüşlerinin sağlanması için
çalışmalarımız mevcuttur. AtinaPire Başkonsolosluğumuz Atina’da
yaşayan Rum vatandaşlarımızla
yakından temas halinde bulunmakta
olup geri dönmek isteyenlere
bürokratik açıdan gereken desteği
sağlamaktadır. İstanbullu Rumların
Evrensel Federasyonu ile de temas
halindeyiz. Öte yandan, Rum
azınlık vakıflarının malvarlıklarının
iadesi konusunda ülkemizde
son yıllarda önemli adımlar
atılmış ve bu doğrultuda yüksek
miktarda gayrimenkulün iadesi
gerçekleştirilmiştir.
Gökçeada’dan zamanında göç
etmiş Rum halkın geri dönüşüne
ilişkin olarak da çalışmalarda
bulunmaktayız. Adada bir
Rum İlkokulu yeniden hizmete
açılmıştır. Bu konuda Atina’daki
Gökçeadalılar (İmrozlular)
Derneğiyle temas halindeyiz. Bu
çerçevede, Başbakanımız Sayın
Rum vatandaşlarımız tarihi ve kültürel
zenginliğimizin bir parçasını oluşturmaktadırlar.
Dönüşlerinin sağlanması için çalışmalarımız
mevcuttur.
Οι Ρωμιοί συμπολίτες μας αποτελούν ένα
κομμάτι του ιστορικού και πολιτιστικού μας
πλούτου. Έχουμε διάφορες πρωτοβουλίες
για την εξασφάλιση της επιστροφής τους.
Ahmet Davutoğlu’nun Aralık 2013’te
Atina’ya gerçekleştirdiği ziyaret
sırasında İmrozlular Derneği’ni de
ziyaret etmesi bir ilk teşkil etmiştir.
Son günlerde özellikle sosyal
medyada Yunanistan’ın
referandum sonucunda “hayır”
demesiyle Türk ve Yunan halkı
arasında bir yakınlaşma olduğu
gözleniyor. Siz bu durumu nasıl
Yunanistan ekonomik kriz nedeniyle
son 6 yıldır büyük sıkıntılar
çekmiştir. Ekonomisi yüzde 25
küçülmüş, işsizlik oranı yüzde
25’i geçmiş, genç işsizlik oranı ise
yüzde 50’yi bulmuştur. Ülke bu
süreçte maaşların düşürülmesi ve
vergilerin artırılması gibi tasarruf
tedbirleri karşılığında iki kez
Avrupa kurumları ve IMF’den
büyük miktarda mali yardım almışsa
da durum düzelmemiştir. Yunan
halkı da sorunun düzelmemesinde
sorumluluğu uygulanan bu kemer
sıkma tedbirleri ile Avrupa ve IMF
tarafından dayatılan programlarda
görmüş, bu politikalara karşı
söylem geliştiren Radikal Sol İttifakı
(SYRİZA) iktidara getirmiştir. Ocak
2015’te iktidara gelen SYRİZA, söz
konusu mali yardımın şartlarının
gevşetilmesi için çetin müzakerelerde
bulunmuş, istediği koşulları elde
edemeyince de Haziran sonunda
συμπολίτες μας που ζούσαν στην
Πόλη μετανάστευσαν στην Ελλάδα.
Βλέπουμε θετικά την επιστροφή
τους στην Τουρκία. Εξαιτίας της
οικονομικής κρίσης που επικρατεί
στην Ελλάδα ο αριθμός των
Ρωμιών που επιστρέφουν όλο και
μεγαλώνει. Οι Ρωμιοί συμπολίτες
μας αποτελούν ένα κομμάτι
του ιστορικού και πολιτιστικού
μας πλούτου. Έχουμε διάφορες
πρωτοβουλίες για την εξασφάλιση
της επιστροφής τους. Το Προξενείο
Αθηνών-Πειραιώς διατηρεί στενές
επαφές με τους Ρωμιούς συμπολίτες
μας, και παρέχει υποστήριξη σε
θέματα γραφειοκρατίας σε όσους
επιθυμούν να επιστρέψουν.
Είμαστε επίσης σε επικοινωνία
με την Οικουμενική Ομοσπονδία
Κωνσταντινουπολιτών. Παράλληλα
τα τελευταία χρόνια έγιναν
σημαντικά βήματα στο θέμα
της επιστροφής της περιουσίας
των ιδρυμάτων της Ρωμαίικης
μειονότητας και επεστράφη ένας
μεγάλος αριθμός ακινήτων.
Εργαζόμαστε και για την επιστροφή
των Ρωμιών που μετανάστευσαν
στο παρελθόν από τη Γκιοκτσέαντα
(Ίμβρο). Στο νησί επαναλειτούργησε
ένα ρωμαίικο δημοτικό. Για αυτό
το θέμα είμαστε σε επικοινωνία
με το Σύλλογο Ιμβρίων στην
Αθήνα. Σε αυτό το πλαίσιο ο
πρωθυπουργός μας, αξιότιμος κ.
Αχμέτ Νταβούτογλου, επισκέφτηκε
για πρώτη φορά το Σύλλογο Ιμβρίων
κατά τη διάρκεια της επίσημης
επίσκεψής του στην Αθήνα, το
Δεκέμβρη του 2013.
Τις τελευταίες μέρες, μετά την
επικράτηση του «Όχι» στο ελληνικό
δημοψήφισμα, παρατηρείται,
ιδιαίτερα στα κοινωνικά μέσα
δικτύωσης, μια περαιτέρω
προσέγγιση ανάμεσα στους δυο
λαούς; Ποια είναι η εκτίμησή σας για
το φαινόμενο αυτο;
Τα τελευταία 6 χρόνια, λίγω της
οικονομικής κρίσης η Ελλάδα έζησε
πολλά προβλήματα. Η οικονομία
της συρρικνώθηκε κατά 25%, το
ποσοστό ανεργίας ξεπέρασε το
25%, και έφτασε το 50% στις νέες
ηλικίες. Η χώρα παρά τη διπλή
οικονομική βοήθεια που έλαβε
από την Ευρώπη και το ΔΝΤ σε
αντάλλαγμα για τα μέτρα λιτότητας
που πήρε, όπως η μείωση των
μισθών και η αύξηση των φόρων,
δεν κατάφερε να ορθοποδήσει.
Ο ελληνικός λαός, αναζητώντας
την ευθύνη για τη διαιώνιση του
προβλήματος και απαγκίστρωση
από τα μέτρα λιτότητας που
προέβλεπαν τα συμφβνημένα
προγράμματα με την ΕΕ και το ΔΝΤ,
έφερε στην εξουσία το ΣΥΡΙΖΑ, ως
το κόμμα που είχε διαμορφώσει
πολιτικό λόγο ενάντιο σε αυτές
τις πολιτικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ που ήρθε
στην εξουσία το 2015, βρέθηκε σε
σκληρές διαπραγματεύσεις για τη
χαλάρωση των όρων της εν λόγω
χρηματοδοτικής βοήθειας. Επειδή
δεν κατάφερε να πετύχει τους όρους
που επιθυμούσε, στα τέλη Ιουνίου
κάλεσε το λαό σε δημοψήφισμα
για την αποδοχή ή την απόρριψη
των όρων. Το αποτέλεσμα του
δημοψηφίσματος έδειξε ότι πάνω
από 60% του λαού δεν αποδέχεται
τα εν λόγω μέτρα.
Την ίδια περίοδο, οι πολιτικοί
της χώρας μας με πρώτο τον
πρωθυπουργό κύριο Νταβούτογλου
δήλωσαν ότι βρίσκονται σε
αλληλεγγύη με τον ελληνικό λαό και
ότι εφόσον υπάρξει σχετικό αίτημα
από την Ελλάδα θα εξέταζαν την
πιθανότητα παροχής οικονομικής
ΠΡΕΣΒΗΣ
şartların kabulü ya da reddi için
referanduma gitmiştir. Referandum
sonucunda halkın yüzde 60’ından
fazlası bahsekonu şartları kabul
etmemiştir.
Bu süreçte ülkemizde başta Sayın
Başbakanımız olmak üzere diğer
siyasilerimiz Yunan halkıyla
dayanışma içinde olduğumuzu
ve Yunanistan’dan talep gelmesi
halinde ülkeye mali yardım
yapmayı değerlendirebileceğimizi
belirtmişlerdir. Bu önerimiz burada
görüşmekte olduğumuz yetkililer
tarafından olumlu karşılanmış,
bununla beraber borcun çok büyük
olduğu ve döndürülmesi için
Avrupa ve IMF ile görüşmelerin
sürdüğü belirtilmiştir. Nitekim
referandumdan kısa bir süre sonra
Yunanistan, kreditörleriyle üçüncü
bir şartlı mali yardıma ilişkin
anlaşmaya varmıştır.
Bu süreçte tabiatıyla, yakın
geçmişte benzer mali sıkıntılar
çekmiş ülkemizin halkı da Yunan
halkına sempatiyle yaklaşmış,
gerektiğinde dayanışmaya
hazır olduğunu belli etmiştir.
Nitekim iki halkın birbirlerinin
zor zamanlarında yardımına
koştuğuna dair tarihimizden
örnekler bulunmaktadır. 1999
yılında her iki ülkede meydana
gelen depremlerde ilk yardıma
koşan kurtarma ekipleri Türkiye
ve Yunanistan’dan olmuştur. 2007
yılında Yunanistan’da meydana gelen
büyük orman yangınlarına ülkemiz
itfaiye uçağı göndererek söndürme
çalışmalarına katılmıştır. 2. Dünya
Savaşı sırasında Yunan halkı Nazi
işgali altında açlık çekerken ülkemiz
halkının bağışlarıyla toplanan gıda ve
temel ihtiyaç malzemeleri gemilerle
Yunanistan’a ulaştırılarak ihtiyaç
sahiplerine dağıtılmıştır.
Yunan halkının yapılan
referandum sonucu verdikleri
kararla ilgili, hem orada yaşayan
biri olarak hem de başka bir
ülkenin diplomatı olarak
görüşlerinizi öğrenebilir miyiz?
Yukarıda da ifade ettiğim üzere,
Yunan halkında 6 yıllık ekonomik
krize ve bu kriz sırasında Avrupalı
kurumlar ve IMF’nin verdiği mali
yardımın karşılığı olarak uygulanan
maaşların düşürülmesi ve vergilerin
artırılması gibi tasarruf tedbirlerine
karşı bir tepki oluşmuştur. Söz
konusu referandum bu tepkinin
bir dışavurumu olarak görülebilir.
Ancak halk aynı zamanda Avro para
biriminden çıkmak istememektedir.
Bu doğrultuda Başbakan Çipras,
referandumdan “hayır” kararı
çıkmasına rağmen AB ve IMF’yle
anlaşmaya vararak ülkeyi Avro para
biriminde tutmuştur.
Son olarak bu derece tarihsel,
kültürel ortak değerlere sahip, iki
yaka halkının dostluğunu artırmak
için her iki ülkeye düşen görevler
nelerdir?
Bazı temel sorunların varlığının
bilincinde ancak bunların esiri
olmadan olumlu gündeme
odaklanmak ve diyalog kanallarını
açık tutmak önem taşımaktadır.
Olumlu gündem çerçevesinde turistik
ziyaretlerin artması, karşılıklı kültürel
faaliyetlerin yapılması, üst düzey
ziyaretlerin devamı yararlı olacaktır.
Bu çerçevede, Yunanistan’dan
ülkemize son 63 yıldır yapılmayan
Devlet Başkanı düzeyindeki ziyaretin
gerçekleştirilmesi önem taşımaktadır.
Ülkemizden Yunanistan’a bu düzeyde
bir ziyaret en son Kasım 1952’de
dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar
tarafından yapılmış olup ziyaret sırası
Yunan tarafındadır.
Her iki ülkede okutulan ders
kitaplarında diğer ülkeye ilişkin
yapıcı olmayan ve karşılıklı
dostluğun gelişmesine yarar
sağlamayan ifadelerin değiştirilmesi
önem taşımaktadır. Zira küçüklükte
oluşan önyargıların daha sonra
değiştirilmesi oldukça zordur.
βοήθειας. Η πρότασή μας αυτά
αντιμετωπίστηκε με τρόπο θετικό
από τις εδώ αρμόδιες αρχές, και
ταυτόχρονα γνωστοποιήθηκε ότι
το χρέος είναι πολύ μεγάλο και
ότι διεξάγονται συνομιλίες με την
ΕΕ και το ΔΝΤ για την αναδιάταξή
του. Πράγματι, λίγο μετά το
δημοψήφισμα, η Ελλάδα ήρθε σε
συμφωνία με τους δανειστές του
για ένα τρίτο πακέτο στήριξης υπό
προϋποθέσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ήταν
φυσικό, ο λαός της χώρας μας
που πέρασε παρόμοια οικονομικά
προβλήματα στο πρόσφατο
παρελθόν του, προσέγγισε τον
ελληνικό λαό με συμπάθεια και
εξέφρασε την ετοιμότητά του για
στήριξη εφόσον κριθή αναγκαία.
Άλλωστε υπάρχουν ιστορικά
παραδείγματα που αποδεικνύουν
ότι οι δύο λαοί ξέρουν να
συμπαραστέκονται ο ένας στον
άλλον σε καιρούς χαλεπούς. Το 1999,
όταν ο σεισμός χτύπησε και τις δύο
χώρες, δημιουργήθηκαν ομάδες
διάσωσης και πρώτων βοηθειών
από Έλληνες και Τούρκους. Κατά τη
διάρκεια των μεγάλων πυρκαγιών
που έζησε η Ελλάδα το 2007 η χώρα
μας συμμετείχε στη πυρόσβεση
με ένα πυροσβεστικό αεροπλάνο
που έστειλε. Την περίοδο του
Β´ Παγκοσμίου Πολέμου που ο
ελληνικός λαός υπέφερε από την
πείνα της Γερμανικής Κατοχής,
η χώρα μας συγκέντρωσε από
προσφορές του λαού, μετέφερε και
διένειμε σε όσους είχαν ανάγκη,
τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης.
Μπορούμε να μάθουμε την άποψη
σας ως κάποιου που ζει στην Ελλάδα
και ως διπλωμάτη μιας άλλης χώρας
σχετικά με την ετυμηγορία του
ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα;
Όπως ανέφερα και παραπάνω,
εκφράστηκε μία αντίδραση
απέναντι στην εξαετή οικονομική
κρίση και στις πολιτικές λιτότητας,
όπως οι μειώσεις μισθών
και οι αυξήσεις φόρων, που
εφαρμόστηκαν σε αντάλλαγμα
για την οικονομική βοήθεια που
παρείχαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και
το ΔΝΤ. Το εν λόγω δημοψήφισμα
μπορεί να θεωρηθεί ως έκφραση
αυτής της αντίδρασης. Συγχρόνως
όμως ο λαός δεν επιθυμεί την
έξοδο από τη νομισματική
ένωση του Ευρώ. Σε αυτή τη
βάση, ο πρωθυπουργός, Αλέξης
Τσίπρας, παρά τη νίκη του «Όχι»
στο δημοψήφισμα κατέληξε σε
συμφωνία με την ΕΕ και το ΔΝΤ
και διατήρησε τη χώρα εντός της
νομισματικής ζώνης του Ευρώ.
Τέλος, τι πιστευτέ να κάνει η κάθε
μία από τις δύο αυτές χώρες, που
συνδέονται σε τέτοιο βαθμό με
κοινές ιστορικές και πολιτιστικές
αξίες για να μεγαλώσει η φιλία των
λαών στις δύο όχθες του Αιγαίου;
Κρατώντας στο μυαλό μας κάποια
βασικά, υπαρκτά προβλήματα,
χωρίς όμως να γινόμαστε
δέσμιοί τους, είναι σημαντικό να
εστιάζουμε σε μία θετική ατζέντα
και να διατηρούμε ανοιχτούς
τους διαύλους επικοινωνίας.
Η αύξηση των τουριστικών
επισκέψεων, η διοργάνωση διμερών
πολιτιστικών δραστηριοτήτων, και
οι επίσημες επισκέψεις κρατικών
αξιωματούχων θα είναι ιδιαίτερα
χρήσιμα, στα πλαίσια μιας
τέτοιας θετικής ατζέντας. Θα ήταν
σημαντικό σε αυτό το πλαίσιο να
πραγματοποιηθεί μία επίσημη
επίσκεψη του Έλληνα προέδρου
της Δημοκρατίας στη χώρα μας,
κάτι που δεν έχει γίνει τα τελευταία
63 χρόνια. Η τελευταία τέτοια
επίσκεψη από Τούρκο πρόεδρο
της Δημοκρατίας έγινε το 1952
όταν ο πρόεδρος Τζελάλ Μπαγιάρ
επισκέφτηκε την Ελλάδα. Είναι τώρα
σειρά του Έλληνα προέδρου.
Θα ήταν πολύ σημαντικό να
αφαιρεθούν από τα σχολικά
εγχειρίδια εκφράσεις σχετικές
με άλλα έθνη που δεν είναι
εποικοδομητικές και δεν προωθούν
την εκατέρωθεν φιλία. Κι αυτό
γιατί οι προκαταλήψεις που
δημιουργούνται στα παιδικά μας
χρόνια είναι πολύ δύσκολο να
αλλάξουν αργότερα.
TRGR
27
KÜLTÜR
KÜLTÜR VE TANITMA MÜŞAVİRLİĞİ ATİNA’DA
TÜRKİYE’Yİ TANITIYOR
Tο Γραφείο Πολιτισμού και Προβολής
ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ την Τουρκία στην Αθήνα
Türkiye Kültür ve Tanıtma
Müşavirliği Atina’da Türkiye’nin
tanıtımına yönelik çalışmalarına
yoğun bir şekilde devam
ediyor. Başlıca amacı, kültür ve
turizm alanlarında Türkiye ve
Yunanistan arasındaki iletişim ve
işbirliğinin artırılması, Türkiye’nin
Yunanistan pazarında tanıtımının
gerçekleştirilmesi ve uzun vadede
Türkiye’nin pazardaki imajına olumlu
katkı sağlayacak çalışmalar yapılması
olan Müşavirlik, 2013 Aralık ayında
faaliyetlerine başlamıştır. Müşavirlik
ayrıca Türkiye ve Yunanistan’daki
kamu ve özel sektör kuruluşları
ile işbirliği halinde faaliyetler
yürütmektedir.
Son yıllarda iki ülke arasında gelişen
yakın ilişkilerin sonucu olarak
ülkede bir kültür ve tanıtma ofisi
kurulmasına karar verilmiş ve Kültür
Το Γραφείο Πολιτισμού και
Προβολής της Τουρκίας συνεχίζει
της δραστηριότητες προβολής της
Τουρκίας στην Αθήνα με εντατικούς
ρυθμούς. Το Γραφείοξεκίνησε τη δράση
του το Δεκέμβρη του 2013, με βασικό
σκοπό την αύξηση της επικοινωνίας
και συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας
και της Ελλάδας σε θέματα πολιτισμού
και τουρισμού, την προβολή της
Τουρκίας στην ελληνική αγορά και
μακροπρόθεσμα, μέσω ειδικών
δραστηριοτήτων, τη δημιουργία
θετικού προσήμου στην εικόνα
της Τουρκίας στην ελληνική αγορά.
Παράλληλα το Γραφείο αναλαμβάνει
δράσεις συνεργασίας με τον ιδιωτικό
και δημόσιο τομέα στην Ελλάδα και την
Τουρκία.
Η απόφαση για την ίδρυση του
Γραφείου το Δεκέμβρη του 2013 ήρθε
ως επιστέγασμα των στενών σχέσεων
που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στις δύο
χώρες τα τελευταία χρόνια.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
γεωγραφική γειτνίαση, αποτελεί μία
από τις χώρες-ανταγωνιστές στον
τομέα του τουρισμού.
ve Tanıtma Müşavirliği 2013 yılı
Aralık ayında faaliyete geçmiştir.
Türkiye Kültür ve Turizm
Bakanlığının Yurtdışı Teşkilatına bağlı
olan Atina Büyükelçiliği bünyesinde
faaliyet gösteren Müşavirliğin resmi
açılış töreni, 6 Aralık 2014 tarihinde
Kültür ve Turizm Bakanı Ömer
Çelik’in YDİK (Yüksek Düzeyli
İşbirliği Konseyi) kapsamındaki Atina
ziyareti esnasında gerçekleştirilmiştir.
Açılış törenine Yunanistan’ın kültür
ve turizm alanındaki kamu ve
özel sektör temsilcileri ile basın
mensupları katılım sağlamıştır.
Törene katılan Yunan Turizm
Bakanı Olga KEFALOGIANNI,
Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli
İşbirliği Konseyi çerçevesinde Türk
Turizm Ofisi’nin açılışını yapmaktan
büyük memnuniyet duyduğunu;
turizmin ülkeleri ve halkları birbirine
yakınlaştıran unsurlardan biri olarak
değerlendirilmesi gerektiğini ifade
etmiştir.
İki Ülkenin Turizm Trafiği
Müşavirliğin Yunanistan’daki
irtibat bürosu olacağını
vurgulayan Bakan Ömer Çelik,
iki ülke arasındaki işbirliğinin
tanıtım ve kültürel etkinlikler
boyutunda da sürdürülmesi
gerektiğini vurgulamıştır. İki
ülkedeki turizm fuarlarının turizm
sektörlerinin işbirliği çerçevesinde
gerçekleştirilmesi gerektiğini de
sözlerine eklemiştir.
Kültürel ve tarihsel ortaklık
ilişkilerimizin yanı sıra sınır
komşumuz olan Yunanistan, 20
milyonun üzerinde yabancı turist
ağırlayarak aynı zamanda turizm
alanında rekabet ettiğimiz ülkelerden
birisidir.
2014 yılı verilerine göre Yunanistan
yaklaşık 6 milyon turist çıkışına
sahiptir. Tercih edilen destinasyonlar
sıralamasında ikinci sırada yer alan
Türkiye için Yunanistan önemli
bir turizm potansiyeline sahiptir.
Yunanistan’dan Türkiye’ye olan
turizm talebinde 2014 yılında
yaklaşık %20’lik bir artış yaşanmış
ve 830 bin Yunan vatandaşı ülkemizi
ziyaret etmiştir. 2015 yılının ilk beş
aylık döneminde ise Yunanistan’dan
Türkiye’ye olan seyahat hareketleri
yaklaşık 300 bine ulaşmıştır.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για το
2014, η Ελλάδα παρουσίασε 6 εκατ.
Τουριστικές εξόδους. Για την Τουρκία,
που έρχεται δεύτερη κατά σειρά
στους προτιμώμενους προορισμούς,
η Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικό
τουριστικό ενδιαφέρον. Η τουριστική
ζήτηση από την Ελλάδα στην Τουρκία
σημείωσε το 2014 αύξηση της τάξης
του 20% ενώ 830 χιλ. Έλληνες
υπήκοοι επισκέφτηκαν τη χώρα μας.
Τους πρώτους πέντε μήνες του 2015
οι Έλληνες που επισκέφτηκαν την
Τουρκία ανέρχονται στους 300 χιλ.
Yunanistan’da, başta İstanbul
olmak üzere Türkiye’nin tatil
destinasyonlarına yoğun talep
mevcuttur. Halkın birçoğu İstanbul’u
en az bir kez ziyaret etmişken, ziyaret
etmeyenlerin tatil yapmayı istedikleri
ilk destinasyon İstanbul’dur. Bunda
İstanbul’un Ortodokslar açısından
taşıdığı önemin yeri de büyüktür.
Türkiye’de Yunanlılar tarafından
tercih edilen diğer destinasyonlar
ise İzmir ve Ege Kıyıları, Karadeniz
(Trabzon, Samsun, Amasya)
Edirne, Kapadokya ve ÇanakkaleGökçeada’dır.
Yunanlıların Türkiye’deki tatil
tercihlerinin başında kültür ve inanç
turizmi gelmektedir. İstanbul’un
tarihi alanları, Ayasofya Müzesi,
Sümela Manastırı ve son yıllarda
Yunanistan pazarında çekim merkezi
olmaya başlayan Kapadokya kültür
ve inanç turizmi açısından en çok
ziyaret edilen yerlerdir. Gastronomi,
Yunanlıların seyahatlerinde önem
verdikleri bir unsur olarak ön plana
çıkmaktadır. Bu çerçevede, Türk
mutfağına olan ilgi son derece
yüksektir.
Müşavirliğin 2015 yılında
gerçekleştirdiği faaliyetlerden bazıları
şunlardır:
Maria Ekmekcioglu ile
“İstanbul’dan Doğu’ya”
Yunanistan’ın ünlü şef ve
sunucularından olan Maria
Ekmekçioğlu ve ekibi, Türk mutfağını
ve kültürünü tanıtmak amacıyla
12 Mart -19 Nisan 2015 tarihleri
arasında Türkiye’de ağırlanmıştır.
To Γραφείο υπάγεται στον Οργανισμό
Εξωτερικού του υπουργείου
Πολιτισμού και Τουρισμού της
Τουρκίας, και δραστηριοποιείται υπό
τη σκέπη της Τουρκικής Πρεσβείας
στην Αθήνα. Η επίσημη τελετή έναρξης
των δραστηριοτήτων του έλαβε χώρα
στις 6 Δεκεμβρίου 2014, παρουσία του
υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού
της Τουρκίας Ομέρ Τσελίκ κατά την
επίσκεψή του στην Αθήνα με αφορμή
το Συμβούλιο Συνεργασίας Υψηλού
Επιπέδου. Στην τελετή παρευρέθηκαν
εκπρόσωποι από τους χώρους του
πολιτισμού, του τουρισμού και των
ΜΜΕ.
Η Ελληνίδα υπουργός Τουρισμού,
Όλγα Κεφαλογιάννη, συμμετείχε
στην εκδήλωση και εξέφρασε μεγάλη
ικανοποίησή για τη λειτουργία του
τουρκικού γραφείου τουρισμού στα
πλαίσια του Συμβουλίου Συνεργασίας
Υψηλού Επιπέδου, ενώ υπογράμμισε
ότι ο τουρισμός οφείλει να αξιολογηθεί
ως βασικό στοιχείο της σύσφιξης των
σχέσεων μεταξύ χωρών και λαών.
Η τουριστική κίνηση ανάμεσα
στις δύο χώρες
Αφού τόνισε ότι το Γραφείο
θα λειτουργήσει ως παράθυρο
επικοινωνίας της Τουρκίας στην
Ελλάδα, ο υπουργός Ομέρ Τσελίκ
εξέφρασε την ανάγκη για την
προέκταση της συνεργασίας ανάμεσα
στις δύο χώρες σε επίπεδο προβολής,
και πολιτιστικών εκδηλώσεων, ενώ
πρόσθεσε ότι είναι απαραίτητο
οι τουριστικές εκθέσεις των δύο
χωρών να οργανώνονται σε πλαίσια
Φιλοξενώντας 20 εκατ. ξένους
επισκέπτες το χρόνο, η Ελλάδα, εκτός
από τις ιστορικές σχέσεις και τη
Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη ζήτηση
για διακοπές στην Τουρκία, με πρώτη
την Ισταμπούλ. Ένα μεγάλο μέρος
του πληθυσμού έχει επισκεφθεί
τουλάχιστον μία φορά την Ισταμπούλ,
ενώ για όσους δεν την έχουν
επισκεφθεί και σχεδιάζουν διακοπές
παραμένει ο νούμερο ένα προορισμός.
Άλλωστε η σημασία της Ισταμπούλ για
τους Ορθοδόξους είναι μεγάλη.
Άλλοι προορισμοί στην Τουρκία
που προτιμώνται από τους Έλληνες
είναι η Σμύρνη, τα παράλια του
Αιγαίου, η Μαύρη Θάλασσα
(Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Αμάσεια),
η Αδριανούπολη, η Καππαδοκία και το
Τσανάκαλε (Γκιοκτσέαντα).
Πρώτη θέση ανάμεσα στις επιλογές
των Ελλήνων κατά τις διακοπές
τους έχει ο πολιτισμός και οι
προσκυνηματικές επισκέψεις. Τα
ιστορικά αξιοθέατα της Πόλης, το
μουσείο της Αγίας Σοφίας, η Μονή
Παναγίας Σουμελά, και η Καππαδοκία
που τα τελευταία χρόνια αναδείχτηκε
στην ελληνική αγορά ως πόλος,
είναι τα μέρη που με τη μεγαλύτερη
επισκεψιμότητα λόγω των όσων
προσφέρουν ως μέρη πολιτισμού και
θρησκευτικού τουρισμού.
Μερικές από τις δραστηριότητες που
πραγματοποίησε το Γραφείο το 2015:
«Από την Πόλη στην Ανατολή»
με τη Μαρία Εκμεκτζίογλου
Η διάσημη στην Ελλάδα ως σεφ
και τηλεπαρουσιάστρια Μαρία
Εκμεκτζίογλου με την ομάδα της
φιλοξενήθηκε στην Τουρκία μεταξύ
12 Μαρτίου και 19 Απριλίου 2015, με
στόχο την προώθηση της τουρκικής
κουζίνας και γαστρονομικής
κουλτούρας. Ξεκινώντας από την
Πόλη με το τηλεοπτικό της συνεργείο,
περιηγήθηκε μέσα σε 37 ημέρες 12
νομούς σε 4 διαφορετικές περιφέρειες,
TRGR
29
KÜLTÜR
Yunanistan’da en çok izlenen TV
kanalı Alpha’da cumartesi günleri
prime-time kuşağında yayınlanan
“İstanbul’dan Doğu’ya” adlı yemek
programının çekimleri için 37
gün boyunca 12 ili ve dört farklı
bölgeyi ziyaret eden çekim ekibinin
ilk durağı İstanbul olmuştur.
Özellikle Osmanlı ve Rum mutfağını
yakından tanıyan Ekmekçioğlu, iki
ülkenin ortak yemek kültürlerini
vurgulamıştır. Ağırlama programı
boyunca İstanbul’un ardından İzmir
ve çevresi, Gaziantep, Adıyaman,
Şanlıurfa, Mardin, Trabzon, Kayseri,
Kapadokya, Edirne, Çanakkale ve
Kırklareli’yi ziyaret eden çekim
ekibi Ege, Güneydoğu, Karadeniz ve
Trakya mutfaklarının kendine özgü
lezzetlerini tanıtırken, tarihi, kültürel
ve doğal güzelliklerini de ekrana
yansıtmıştır. Önemli bir izleyici
kitlesine ulaşan yemek programı
ile ülkemize yönelik gastronomi
ve kültür turizminin artırılması
amaçlanmıştır.
Kapadokya’da Seyahat
Programı
Yunanistan’da yoğun takipçisi
olan ünlü TV sunucusu Christos
Nezos’un sunduğu “Taxidevontas”
adlı programın bir bölümü tarihi,
kültürel ve doğal güzelliklerinin
tanıtılması amacıyla Kapadokya’da
çekilmiştir. Programın formatı gereği,
her bölümde ünlü bir şarkıcı ile
bir destinasyona seyahat edilmekte
ve o bölgenin tarihi, kültürel ve
turistik çekicilikleri anlatılmaktadır.
Programın Türkiye bölümünde ise,
Yunanistan’da özellikle genç kitle
tarafından yoğun ilgi gören ve son
dönemde yeni bir albüm yapan
ünlü pop şarkıcısı Giorgos Sabanis
konuk edilmiştir. Program ekibi
ve Giorgos Sabanis, çekimlerin
gerçekleştirilmesi amacıyla 15-19
Mart 2015 tarihleri arasında dünyada
önemli bir turistik çekiciliğe sahip
Kapadokya’da ağırlanmıştır. Çekimler
sırasında Kapadokya ile özdeşleşmiş
balon turuna ve bölgeye “Güzel Atlar
Ülkesi” adını veren at turuna yer
verilerek izleyici ilgisinin artırılması
sağlanmıştır. Mega Kanalında
Paskalya döneminde yayınlanan
program geniş kitlelere ulaşmış ve
yoğun ilgi görmüştür.
Atina ve Selanik’te Turizm
Çalıştayları
31 Mart 2015 tarihinde Türkiye’nin
farklı yönlerinin tanıtılması amacıyla,
για να πραγματοποιήσει γυρίσματα
για την εκπομπή «Από την Πόλη
στην Ανατολή» που μεταδίδεται
κάθε Σάββατο στην τηλεόραση του
Αlpha. H Εκμεκτζίογλου που γνωρίζει
από κοντά την Οθωμανική και την
Πολίτικη κουζίναυπογράμμισε
την τις κοινές γαστρονομικές
παραδόσεις των δύο χωρών. Κατά
τη διάρκεια της φιλοξενείας της,
η ομάδα επισκέφτηκε μετά την
Πόλη, τη Σμύρνη και τα περίχωρα,
το Γκαζίαντεπ, το Αντίγιαμαν, την
Ούρφα, το Μαρντίν, την Τραπεζούντα,
την Καισάρεια, την Καππαδοκία,
την Αδριανούπολη, το Τσανάκαλε
και το Κιρκλάρελι. Παρουσιάζοντας
τις σπεσιαλιτέ των παραλίων του
Αιγαίου, της Νοτιοανατολικής
Τουρκίας, της Μαύρης Θάλασσας και
της Θράκης συγχρόνως προέβαλλε
στα πλάνα της εκπομπής την ιστορία
τους, τον πολιτισμό και τις φυσικές
ομορφιές τους. Στόχος πίσω από
αυτό το εγχείρημα ήταν η πρόσβαση
σε σημαντικό αριθμό τηλεθεατών
με απώτερο στόχοτην ενίσχυση του
τουρισμού με γαστρονομικό και
πολιτιστικό προσανατολισμό.
Ταξιδιωτικό Πρόγραμμα στην
Καππαδοκία
Ένα επεισόδιο της εκπομπής
«Ταξιδεύοντας» του διάσημου
τηλεπαρουσιαστή Χρήστου Νέζου
γυρίστηκε στην Καππαδοκία με
στόχο την προβολή της ιστορίας,
του πολιτισμού και της φυσικής
ομορφιάς του τόπου. Η δομή
του εκπομπής βασίζεται σε έναν
διάσημο τραγουδιστή ο οποίος
συνοδεύει τον παρουσιαστή στο
συγκεκριμένο ταξίδι και αφηγείται τα
ιστορικά, πολιτιστικά και τουριστικά
αξιοθέατα της περιοχής. Για την
εκπομπή που αφορούσε την Τουρκία,
φιλοξενήθηκε ο δημοφιλής , κυρίως
στη νεολαία, Γιώργος Σαμπάνης, ο
οποίος πρόσφατα κυκλοφόρησε το
νέο του δίσκο. Η ομάδα μαζί με τον
Γιώργο Σαμπάνη για την ολοκλήρωση
του γυρίσματος φιλοξενήθηκε από
τις 15 εως τις 19 Μαρτίου 2015 στη
μοναδικής ομορφιάς και τουριστικού
ενδιαφέροντος Καππαδοκία. Ανάμεσα
στα πλάνα συμπεριλήφθηκαν και η
βόλτα με αερόστατο που είναι πλέον
‘σήμα-κατατεθέν’ της Καππαδοκίας
καθώς και τα καλλιστεία αλόγων που
έδωσαν στην περιοχή την επωνυμία
«Πατρίδα των Ωραίων Αλόγων»
καταφέρνοντας να κινήσουν το
ενδιαφέρον των τηλεθεατών. Η
εκπομπή προβλήθηκε στο Mega την
περίοδο του Πάσχα, αποσπώντας
υψηλά ποσοστά τηλεθέασης και
ενδιαφέροντος.
Τουριστικά εργαστήρια σε Αθήνα
και Θεσσαλονίκη
Στις 31 Μαρτίου 2015 οργανώθηκε
από το Γραφείο εργαστήρι με
στόχο την προώθηση διαφόρων
στοιχείων της Τουρκίας στο πλέον
πολυτελές ξενοδοχείο της χώρας με
τον τίτλο «Τουριστικοί Προορισμοί
στην Τουρκία και Ελληνοτουρκική
Συνεργασία στον Τουρισμό». Από
την Τουρκία συμμετείχαν οι TÜRSAB,
THY, Δημαρχία Γκαζίαντεπ, ICVB
καθώς και μεγάλος αριθμός ειδικών
σε θέματα τουρισμού και μεγάλων
τουριστικών γραφείων, ενώ και
Έλληνες επαγγελματίες του ίδιου
χώρου έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον. Ο
Σύνδεσμος των εν Ελλάδει Τουριστικών
και Ταξιδιωτικών Γραφείων
(HATTA), συνέβαλαν αποφασιστικά
στη διοργάνωση. Συγκεκριμένα
προβλήθηκαν οι περιοχές της Τουρκίας
που ενδείκνυνται για πολιτιστικό,
γαστρονομικό και εκθεσιακό τουρισμό.
Το τουριστικό εργαστήρι που
οργανώθηκε στην Αθήνα, προσέλκυσε
το ενδιαφέρονεπαγγελματιών του
ιδιωτικού τομέα και διαφόρων
μεγάλων ονομάτων του ταξιδιωτικού
κλάδου, ενώ ο τουριστικός κλάδος
το αποτίμησε ως ιδιαίτερα επωφελή
ως προς τις σχέσεις μεταξύ των δύο
χωρών.
Στις 28 Απριλίου 2015 οργανώθηκε
στο κέντρο της Βορείου Ελλάδος, τη
Θεσσαλονίκη, ένα δεύτερο τουριστικό
εργαστήρι με το ίδιο θέμα. Η Βόρεια
Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαίτερο
ενδιαφέρον ως προς τις ταξιδιωτικές
συνήθειες και το ενδιαφέρον για
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Müşavirliğimizce ülkenin en prestijli
otelinde “Türkiye’nin Turizm
Destinasyonları ve Turizmde TürkYunan İşbirliği” adlı bir çalıştay
düzenlenmiştir. Başta TÜRSAB,
THY, Gaziantep Belediyesi ve ICVB
olmak üzere Türkiye’den çok sayıda
turizm otoritesi ve acentenin katıldığı
çalıştaya, Yunan turizm otoritelerinin
de ilgisi büyük olmuştur.
Yunanistan’ın tur operatörleri
birliği HATTA’nın, organizasyonun
gerçekleşmesinde önemli katkıları
olmuştur. Türkiye’nin kültür,
gastronomi ve kongre turizmi
yönünden öne çıkan bölgelerine
yönelik sunumlarla destinasyon
tanıtımları yapılmıştır.
Atina’da gerçekleştirilen turizm
çalıştayı özel sektör temsilcileri ve
çeşitli seyahat otoriteleri tarafından
yoğun ilgi görmüş, turizm çevreleri
tarafından iki ülke arasındaki ilişkiler
açısından oldukça faydalı olarak
değerlendirilmiştir.
Aynı tema ile 28 Nisan 2015
tarihinde Kuzey Yunanistan’ın önemli
merkezi Selanik’te ikinci bir turizm
çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Kuzey
Yunanistan’ın seyahat alışkanları ve
ülkemize olan ilgisi farklı bir nitelik
göstermekte olup Atatürk’ün doğduğu
şehir olması ve Atatürk Müzesi’nin
burada bulunması nedeniyle ayrı
bir değere sahiptir. Bu nedenle,
bölgede Türkiye adına bir farkındalık
yaratılması, bölgedeki acentelerin ve
tur operatörlerinin yetkin makamlar
tarafından bilgilendirilmesi büyük
önem taşımaktadır.
Atina’daki turizm çalıştayında olduğu
gibi TÜRSAB, HATTA ve THY’nin
katılımıyla işbirliği olanakları
pekiştirilmiş ve ülkemizden turizm
destinasyonları temsilcilerinin
katılımıyla da çok taraflı bir paylaşım
ortamı sağlanmıştır. Workshop
programı kapsamında yapılan ikili
görüşmeler ve sunumlar çoğunlukla
işbirliğini arttırma olanakları üzerine
odaklanmıştır. Edirne, Çanakkale,
Kapadokya gibi ülkemizin kültürel
destinasyonları ve gastronomi
değerleri Yunan turizm temsilcilerine
aktarılmış, Yunanistan ve Türkiye’nin
birçok kültürel benzerlikleri olduğu
ve karşılıklı işbirliği ile turizm
hareketliliğinin arttırılması gerektiği
vurgulanmıştır.
Alp Alper Fotoğraf Sergisi
“1000 Fitten Türkiye” adlı fotoğraf
çalışmalarını Türkiye’de ve Berlin,
Londra, Paris ve New York gibi
dünyanın önemli merkezlerinde
sergileyen ve çektiği kuşbakışı
fotoğraflarla “hava fotoğrafçısı”
olarak da anılan Alp Alper, Türkiye
coğrafyasına farklı bir gözle bakmayı
sağlayan bir fotoğrafçıdır.
Alp Alper’in Balkanlarda ikinci
fotoğraf sergisi, Müşavirliğimizce
Atina’da 5-16 Mayıs 2015 tarihleri
arasında gerçekleştirilmiştir.
Şehrin merkezi ve prestijli kültürel
mekanlarından biri olan Ianos
Kitabevinde gerçekleştirilen fotoğraf
sergisi, 100.000’den fazla üyesi
bulunan sergi salonunun yoğun
ziyaretçi trafiği sayesinde geniş bir
kitleye ulaşmıştır. Ülkemiz tarihi,
turistik ve doğal güzelliklerinin
bu sergi ile Yunanistan’daki
fotoğrafseverlerle buluşturulması
ülkemiz tanıtımı adına yararlı bir
etkinlik olarak değerlendirilmektedir.
Sergi açılışında Müşavirliğimizce 100
kişilik bir kokteyl gerçekleştirilmiş,
sergiyi ziyarete gelen konuklar piyano
eşliğinde karşılanmıştır.
Technopolis Caz Festivali
Atina’da yaz döneminde düzenlenen
en önemli açıkhava etkinliklerinden
biri olan ve 12 yıldır aralıksız
düzenlenen Technopolis Caz Festivali
her yıl yaklaşık 20.000 kişinin izlediği
konserler ile büyük ilgi görmektedir.
Geçtiğimiz yıl Müşavirliğimizin
destekleriyle gerçekleştirilen “İlhan
Erşahin’s Wonderland feat. Hüsnü
Şenlendirici” konseri ile Yunan
halkının ve basının yoğun ilgisine
konu olmuştur.
Bu yıl 15.cisi düzenlenen Technopolis
Caz Festivali’ne, Müşavirliğimizce,
dünyaca ünlü neyzen ve besteci
Mercan Dede(Arkın Ilıcalı) ve
grubu davet edilmiştir. Geleneksel
sufi müziğini etnik enstrümanlarla
zenginleştirip elektronik müzikle
harmanlayan Mercan Dede, yaptığı
müzik türü nedeniyle büyük ilgi
görmüştür.
Binlerce kişi tarafından seyredilen
konserde, Türkiye’nin UNESCO
Somut Olmayan Kültürel Miras
Listesinde yer alan kültür öğelerinden
biri olan ve Mevlevi geleneğinin en
önemli temsili olarak kabul edilen
sema gösterisi de yapılmıştır.
τη χώρα μας, ενώ η ιδιότητα της
Θεσσαλονίκης ως γενέτειρας του
Ατατούρκ και η ύπαρξη του ομώνυμου
μουσείου της δίνει ξεχωριστή σημασία.
Για το λόγο αυτό, έχει ιδιαίτερη
σημασία η προβολή της περιοχής για
λογαριασμό της Τουρκίας, αλλά και η
ενημέρωση των τοπικών τουριστικών
πρακτόρων και επιχειρηματιών
απότην κατάλληλη πλευρά.
Όπως και το εργαστήρι που έγινε
στην Αθήνα, έτσι και στην εκδήλωση
στη Θεσσαλονίκη η συμμετοχή των
TÜRSAB, HATTA και THY ενίσχυσε
τις δυνατότητες συνεργασίας, ενώ
η συμμετοχή των αντιπροσώπων
διαφόρων τουριστικών περιοχών
της χώρας μας δημιούργησε μία
πολύ εποικοδομητική ατμόσφαιρα.
Η διμερείς συναντήσεις και
παρουσιάσεις που έγιναν κατά τη
διάρκεια του εργαστηρίου είχαν
ως αποτέλεσμα να αναπτυχθούν
οι πιθανότητες συνεργασίες.
Προβλήθηκαν στους Έλληνες
επαγγελματίες πολιτιστικοί
προορισμοί της χώρας μας, μαζί με
τη γαστρονομική τους αξία, όπως η
Αδριανούπολη, το Τσανάκαλε, και
η Καππαδοκία., ενώ τονίστηκαν οι
ομοιότητες μεταξύ των δύο λαών
καθώς και η ανάγκη για τόνωση του
τουρισμού μέσα από αμοιβαίες
συνεργασίες.
Φωτογραφική Έκθεση του Αλπ
Αλπέρ
Ο Αλπ Αλπέρ, γνωστός για το “βλέμμα
του που μοιάζει με το βλέμμα
των πουλιών” και ως ‘o ιπτάμενος
φωτογράφος’, έχει παρουσιάσει την
έκθεσή του “Η Τουρκία από ύψος 1000
ποδιών” στην Τουρκία αλλά και σε
σημαντικά παγκόσμια κέντρα όπως
το Παρίσι, το Λονδίνο, και τη Νέα
Υόρκη. Ο Αλπ Αλπέρ μας καλεί να
προσεγγίσουμε την τουρκική
γεωγραφία με ένα άλλο μάτι.
της χώρας μας. Στα εγκαίνια της
έκθεσης το Γραφείο πραγματοποίησε
δεξίωση για 100 άτομα, ενώ τους
επισκέπτες καλωσόριζε ο ήχος του
πιάνου.
Φεστιβάλ Τζαζ στην Τχνόπολη
Μία από τις πιο σημαντικές
εκδηλώσεις της καλοκαιρινής Αθήνας,
το Φεστιβάλ Τζαζ στην Τεχνόπολη
γιορτάζει τη 12η συνεχή χρονιά. Κάθε
χρόνο, εκτός από το ενδιαφέρον
των ανθρώπων του πολιτισμού,
συγκεντρώνει γύρω στους 20.00
φίλους της μουσικής. Η συναυλία
που διοργανώθηκε πέρσι με την
υποστήριξη του Γραφείου μας και είχε
τον τίτλο «İlhan Erşahin’s Wonderland
feat. Hüsnü Şenlendirici» είχε μεγάλη
απήχηση στον κόσμο αλλά και στα
ΜΜΕ.
Στο φετινό, 15ο Φεστιβάλ Τζαζ, το
Γραφείο προσκάλεσε τον παγκοσμίου
φήμης νεΐστα Mercan Dede (Αρκίν
Ιλίτζαλι) με την ορχήστρα του.
Εμπλουτίζοντας την παραδοσιακή Sufi
μουσική με έθνικ όργανα και ήχους
της ηλεκτρονικής μουσικής ο Mercan
Dede με τη μουσική του έχει κινήσει το
παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Τη συναυλία που θα
παρακολουθήσουν χιλιάδες θεατές,
θα κοσμήσει χορογραφία “σεμά”
σύμφωνα με την παράδοση των
Μεβλεβί, τέχνη που αποτελεί ένα
από τα άυλα μνημεία παγκόσμιας
πολιτιστικής κληρονομιάς σύμφωνα με
τον κατάλογο της UNESCO.
Η δεύτερη έκθεση του Αλπέρ
στα Βαλκάνια διοργανώθηκε
από το Γραφείο, στην Αθήνα
στις 5-16 Μαΐου 2015. Η έκθεση
φιλοξενήθηκε στο βιβλιοπωλείο
“Ιανός”, που αποτελεί ένα από τα
κέντρα της πόλης και σημαντικό
χώρο πολιτισμού.Ο εκθεσιακός
χώρος που έχει πάνω από 100.000
μέλη, ήταν κατάμεστος το βράδυ
της εκδήλωσης. Η έκθεση που
κατάφερε να μεταφέρει την ιστορία
της χώρας μας, την τουριστική και
φυσική της ομορφιά στους Έλληνες
φίλους της φωτογραφίες κρίθηκε ως
ιδιαίτερα χρήσιμη για την προώθηση
TRGR
31
MÜZİK
Dilek Koç
Ντιλέκ Κοτς
“MÜZİK VE SANAT
İNSANLAR ARASINDA
BİR KÖPRÜDÜR”
« Η μουσική και η τέχνη
είναι γέφυρα μεταξύ των
ανθρώπων»
Geleneksel ve modern Türk Yunan ortak müzik kültürüne
ait eserleri ve Balkan ezgilerini
seslendiren sanatçı Dilek Koç,
kendi çalışmalarının yanı sıra
birçok Yunan sanatçıyla birlikte
albüm yaptı. Yunanistan’da yaşanan
krizin gerçekleştirmek istedikleri
projelere engel olduğunu söyleyen
Koç, yüzünü Türkiye’ye dönmek
istediğini söylüyor.
Türkiye’den Yunanistan’a
taşındıktan sonra Yunanistan’da
profesyonel müzik hayatınız
başladı. Bizlere kendinizi
ve müzik kariyerinizin nasıl
geliştiğini anlatır mısınız?
İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden
mezun oldum. Bir süre Akademi
İstanbul’da ve Ruhi Su Sanat ve
Kültür Vakfında müzik dersleri
aldım. 2000 yılında Yunanistan’ın
ikinci büyük kenti Selanik’e
yerleştim. Selanik’te kısa sürede
makamsal müzikle uğraşan bir
çevre ile tanıştım. Romanos o
Melodos adlı bir vakıfta Türk
makamsal müzik kalıplarıyla bire
bir örtüşen Bizans müziği ya da
diğer bir adıyla Ortodoks kilise
müziği dersleri aldım. 2001 yılında
saz, kontrbas ve vurmalı eşliğinde
Ano Poli’de küçük bir müzik
lokalinde türküler söylemeye
başladım. 2002 yılından 2007
yılına kadar Cafe Aman müzik
grubunu kurarak Haris Simeonidis
ile birlikte erken rembetiko
şarkıları, İzmir’den İstanbul’dan,
Kapadokya’dan Türkçe ve Yunanca
mübadele şarkıları söyleyerek
hemen hemen bütün Yunanistan’ı
ve adaları dolaştım. Burada
1922 yılında Anadolu’dan göçen
insanların torunlarına, çocuklarına
Η Ντιλέκ Κοτς ερμηνεύει βαλκανικές
μελωδίες και παραδοσιακά
και σύγχρονα έργα της κοινής
ελληνοτουρκικής παράδοσης. Εκτός
από τις προσωπικές της δουλειές
έχει συνεργαστεί με πολλούς
Έλληνες καλλιτέχνες συμμετέχοντας
σε άλμπουμ τους. Λέγοντας ότι η
οικονομική κρίση που πλήττει την
Ελλάδα δημιουργεί εμπόδια στα
μελλοντικά της σχέδια, δηλώνει
ότι το βλέμμα της είναι στραμμένο
προς την Τουρκία, με την επιθυμία
της επιστροφής.
Η επαγγελματική σας πορεία
ως ερμηνεύτριας άρχισε αφού
εγκατασταθήκατε στην Ελλάδα. Θα
μας πείτε δυο λόγια για τον εαυτό
σας και για την εξέλιξη της μουσικής
σας σταδιοδρομίας.
Αποφοίτησα από την Αρχιτεκτονική
σχολή του Πολυτεχνείου της
Σταμπούλ (İTÜ). Για μια περίοδο
παρακολούθησα μαθήματα στη
σχολή Akademi Istanbul και στο
Ίδρυμα Τέχνης και Πολιτισμού Ρουχί
Σου. Το 2000 εγκαταστάθηκα στη
συμπρωτεύουσα, τη Θεσσαλονίκη.
Σύντομα γνωρίστηκα με κύκλους
που ασχολούνταν με την τροπική
μουσική (μακάμ). Στο σύλλογο
«Ρωμανός ο Μελωδός» ξεκίνησα
μαθήματα βυζαντινής μουσικής. Η
ορθόδοξη εκκλησιαστική μουσική
μοιράζεται πολλά κοινά στοιχεία
με την τουρκική τροπική μουσική.
Το 2001 ξεκίνησα να τραγουδάω
τουρκιού (παραδοσιακά τουρκικά
τραγούδια) με τη συνοδεία σαζιού,
κοντραμπάσου και κρουστών σε ένα
μικρό μουσικό εστιατόριο στην Άνω
Πόλη. Από το 2002 μέχρι το 2007
στήσαμε με το Χάρη Συμεωνίδη
το μουσικό σχήμα «Καφέ Αμάν».
Με ρεπερτόριο που περιλάμβανε
παλιά ρεμπέτικα και τραγούδια
της Ανταλλαγής από τη Σμύρνη,
ΜΟΥΣΙΚΗ
yani mübadillere konserler verdim.
2002 yılında Selanikli besteci
Yorgos Kazantzis’in Serra albümüne
onun çok sevilen bir bestesine
Türkçe söz yazarak konuk oldum.
Olumlu eleştiriler aldım. 2004
yılında asıl dönüm noktam ve
Yunanistan’da tutunmamı sağlayan
Politi Kouzina (Bir Tutam Baharat)
adlı filminin sountrack’ında
sözlerini Türkçe ‘ye uyarladığım
‘Baharat, Tarçın ve Buse’ adlı eseri
seslendirmemle oldu. Çünkü
film Yunan sinemasının gelmiş
geçmiş en önemli yapıtlarındandı.
Birçok ödül aldı. Filmin müziğini
Evanthi Rempoytsika yaptı.
Onu zaten ‘Babam ve Oğlum’ ve
‘Ulak’ filmlerinin müziğinden
tanıyorsunuz. Böyle bir yapıtta
yer almak mutluluk vericiydi.
Rempoutsika ile birlikte önemli
konser mekânlarında pek çok
konser verdik. Geçen sene Selanik
Megaro’da verdiğimiz konseri
hayatının en güzel konseri diye
nitelendirmişti.
Bunun yanında yine Yunan
bestecilerin parçalarına söz yazıp
seslendirerek gerek albümlerde
gerekse konserlerde konuk olarak
yer aldım. 2008 ylında Yunan
müziğinin dev isimlerinden
Glykeria ile birlilte Atina’da bir
konsere çağrıldım. Glykeria ile
çalışmak artık beni daha büyük
sorumluluklara itmişti. 2005’te
“Karşı”, 2010’da “Sevdalım Aman”
ve 2015’ in Nisan ayında “Souvenir
de Salonique”yani “Selanik Hatırası”
adıyla hem Türkiye’de hem de
Yunanistan’da piyasaya çıktı.
Glykeria son iki albümde de konuk
sanatçı olarak katılıp albümleri
taçlandırdı. 2010’dan bu yana
beraber konserler veriyor televizyon
programlarına katılıyoruz. Ekip
arkadaşlarım ile birlikte çeşitli
festival, konser ve panayırlara
katılıp burada Türkçe Yunanca
eserlerin yanında, artık Balkan,
Karadeniz ve Ortadoğu halklarının
müziklerini de biraz daha etnik bir
tınıda çalıp söylüyoruz.
Mübadele parçalarını
seslendirmeyi özellikle
seviyorsunuz ve albümlerinizde
yer veriyorsunuz. Bu parçaları
söylerken neler hissediyorsunuz?
Mübadil ve eski Yunan
parçalarında sizi etkileyen
özellikler nelerdir?
Mübadil parçalarını seviyorum
çünkü içinde yaşanmışlık var.
1922’de Anadolu ve Trakya’dan
Yunanistan’a; Yunanistan’dan
Türkiye’ye büyük dalgalar halinde
göçler gerçekleşti. İnsanlar göç
sırasında yanlarına fazla bir şey
alamadılar. Ancak kültürleri,
dansları ve müzikleri onların
bırakmak zorunda oldukları
toprakları ile olan yegâne
bağlarıydı. Onları yanlarında
getirdiler. Buralarda her göçmen
köyünün dernekleri vardır. Yıllardır
onların gecelerine davet edilirim.
Her seferinde kendimden bir parça
bulurum onlarda. Benim konserime
sarma, börek yapar getirirler ya da
bazen işlemeli bir mendil, örülen
bir şal ne kadar insanca. Hangi
kuşak olursa olsun o sıcaklığı
kaybetmemişler. ”Pencereden
Kar Geliyor” türküsünü severler
her zaman söylememi iseterler,
ağlayarak dinlerler ve ardından bir
İzmir türküsünü Yunanca ya da
Türkçe söylediğim zaman da vur
patlasın çal oynasın!.. İşte bunu
seviyorum ve herşeyden önce
insan olduğumuzu hissediyorum.
Sınırların anlamsızlığını
düşünüyorum. Mübadele şarkı ve
türküleri daha çok Yunanistan’da
İzmir ekolü diye adlandırılan ince
sazlarla çalınıyordu. Melodik ve
ritimsel yapıları bize hiç yabancı
değil, Zeybekler, Çiftetelliler,
dokuz sekizlikler beğenilerimiz
την Πόλη και την Καππαδοκία, στα
ελληνικά και στα τουρκικά, γυρίσαμε
λίγο ή πολύ όλη την ηπειρωτική
Ελλάδα και τα νησιά. Είχα έτσι την
ευκαιρία να δώσω συναυλίες για
τα εγγόνια των ανθρώπων που
αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν
την Ανατολία το 1922, δηλαδή
για τους πρόσφυγες. Το 2002
συμμετείχα ως φιλοξενούμενη στο
άλμπουμ «Σέρρα» του Σαλονικιού
συνθέτη Γιώργου Καζαντζή,
γράφοντας τουρκικούς στίχους για
ένα τραγούδι του που αγαπήθηκε
πολύ. Έλαβα καλές κριτικές. Το 2004
υπήρξε σημείο σταθμός για εμένα
και καθοριστικό για την παραμονή
μου στην Ελλάδα. Αφορμή στάθηκε
η ταινία «Πολίτικη Κουζίνα» για το
soundtrack της οποίας διασκεύασα
τους στίχους στα τουρκικά, και
τραγούδησα το τραγούδι «Baharat,
Tarçın ve Buse» (Μπαχάρι, Κανέλλα
και Φιλί). Η ταινία είναι άλλωστε
μία από της σημαντικότερες
παραγωγές στην ιστορία του
ελληνικού κινηματογράφου. Κέρδισε
πολλά βραβεία. Η μουσική είναι της
Ευανθίας Ρεμπούτσικα, την οποία
γνωρίζουμε και από τη μουσική
των τουρκικών ταινιών «Babam ve
Oğlum» (Ο Μπαμπάς μου και ο Γιος
μου) και «Ulak» (ο Άγγελος). Ήταν
μεγάλη χαρά για μένα να παίρνω
μέρος σε μια τέτοια παραγωγή. Με
τη Ρεμπούτσικα δώσαμε αρκετές
συναυλίες σε πολύ σημαντικούς
συναυλιακούς χώρους. Η συναυλία
που δώσαμε πέρυσι στο Μέγαρο
Θεσσαλονίκης θα μου μείνει στη
μνήμη ως η ωραιότερη συναυλία της
ζωής μου.
Επιπλέον συμμετείχα σε πολλούς
δίσκους Ελλήνων συνθετών,
άλλοτε γράφοντας στίχους και
άλλοτε τραγουδώντας. Το 2008
προκλήθηκα να συμμετάσχω σε
μια συναυλία στην Αθήνα, ενός
από τα μεγαλύτερα ονόματα
του ελληνικού τραγουδιού, της
Γλυκερίας. Η συνεργασία με τη
Γλυκερία μου ενέπνευσε μεγάλο
αίσθημα ευθύνης. Οι δίσκοι μου
«Καρσί» (2005), «Σεβνταλίμ
αμάν» (2010) και «Souvenir de
Salonique», δηλαδή «Ενθύμιον
Θεσσαλονίκης» (Απρίλιος 2015)
κυκλοφόρησαν και στην Τουρκία και
στην Ελλάδα. Η Γλυκερία συμμετείχε
ως φιλοξενούμενη κοσμώντας
τις δύο τελευταίες συλλογές.
Από το 2010 συμμετέχουμε μαζί
σε συναυλίες και σε τηλεοπτικά
προγράμματα. Με τους μουσικούς
συνεργάτες μου συμμετέχουμε
σε διάφορα φεστιβάλ, συναυλίες
και πανηγύρια, όπου εκτός από
κοινά ελληνοτουρκικά κομμάτια,
πλέον παίζουμε και ερμηνεύουμε
βαλκανικές, ποντιακές και
μεσανατολικές μελωδίες, σε κάπως
πιο έθνικ ύφος.
Σας αρέσει ιδαίτερα να ερμηνεύετε
και να συμπεριλαμβάνετε
στους δίσκους σας προσφυγικά
τραγούδια. Πως αισθάνεστε όταν τα
ερμηνεύετε; Ποιες είναι οι ιδιότητες
των προσφηγικών και παλιών
ελληνικών κομματιών που σας
συγκινούν;
Αγαπώ την προσφυγική μουσική,
γιατί είναι γεμάτη βιώματα. Το
1922 από τη Μικρά Ασία και τη
Θράκη και από την Ελλάδα στην
Τουρκία έγιναν μεταναστεύσεις με
την μορφή παλλιροιακού κύματος.
Στον ξεριζωμό τους οι άνθρωποι
δεν μπόρεσαν να μεταφέρουν
πολλά από τα υπάρχοντά τους.
Όμως οι κουλτούρες τους, οι
χοροί τους και οι μουσικές τους
παρέμειναν ως μοναδικοί δεσμοί με
τα χώματά τους που αναγκάστηκα
να εγκαταλείψουν. Τα έφεραν
μαζί τους. Στην Ελλάδα το κάθε
χωριό ανταλλαχθέντων έχει και
το σωματείο του. Εδώ και πολλά
χρόνια με καλούν στις βραδιές που
οργανώνουν. Κάθε φορά βρίσκω σε
αυτούς ένα κομμάτι του εαυτού μου.
Στις συναυλίες μου μού φέρνουν
ντολμαδάκια και μπουρέκια,
κεντητά μαντήλια και πλεχτά
σάλια. Τι ανθρωπιά! Όποια γενιά
προσφυγική κι αν είναι δεν έχασαν
TRGR
33
MÜZİK
o kadar aynı ki birçok türküyü
çoğu kez hem Rumca hem Türkçe
duyabiliyoruz.
çok etkileyen sanatçılar kimler?
Birlikte çalışmak istediğiniz
sanatçılar bulunuyor mu?
Müziğin dostluk bağlarını
kuvvetlendiren bir yönü
olduğuna inanıyor musunuz?
Parçalarınızda Glykeria,
Pella Nikolaidou gibi ünlü
Yunanlı sanatçılar bulunuyor.
Yunanistan’dan ve Türkiye’den
müziğiniz hakkında nasıl geri
dönüşler alıyorsunuz?
Türkiye’de çok beğendiğim
sanatçılar var. Özellikle Erkan
Oğur’un tavrını, sadeliğini, müziğe
yaklaşımını çok beğeniyorum.
O’nun albümlerini hiç bıkmadan
saatlerce dinleyebilirim. Erkan
Oğur ile çalışmak isterim. Adaşım
Dilek Türkan, müzisyen eşi Derya
Türkan, Sıla ve Muazzez Ersoy’u
çok beğeniyorum. Yunanistan’da
Glikeria’yı çok beğeniyorum. Ayrıca
Haris Aleksiou’nun kendisi gibi
sıcak ve yumuşak sesini dinlemeyi
çok seviyorum. Haris Aleksiou ile
geçen sene Arda Festivali’nde aynı
sahneyi paylaşma mutluluğuna
eriştim.
Evet inanıyorum. Buna 14 yıldır
şahit oluyorum. Devletler,
aralarında problem yaşayabilirler
ya da problemlerin olması onların
işlerine gelebilir ancak müzik ve
sanat insanları ayırmaz bir harç gibi
birbirine bağlar. Müzik ve sanat
insanlar arasında bir köprüdür.
Glykeria ile olan bağımız yıllardır
kopmadı son albümde de beni
yalnız bırakmadı. O, Yunanistan’ın
en önemli sanatçılarından aynı
zamanda İzmir ekolünü de çok
iyi bir şekilde seslendiriyor. Pella
Nikolaidou ile son albümde
Karadeniz türküsü söyledik. O
da genç sevilen bir sanatçı. Gerek
Türkiye’den gerekse Yunanistan’dan
çok olumlu geri dönüşler alıyorum.
Herhalde bunda her iki tarafı da
birleştirici bir müzik yapmamın
katkısı var.
Türkiye ve Yunanistan’da sizi en
Hem Türkiye’de hem
Yunanistan’da yaşamış ve
çalışmış biri olarak iki ülke de
sanata ve müziğe bakış açısından
ne tür farklılıklar gözlemlediniz?
Genel anlamda Yunanistan’da
sanat yapmak Türkiye’ye nazaran
daha kolay çünkü hem daha
homojen bir düzeyde kültür yapısı
var hem de düşünce özgürlüğü,
ifade özgürlüğü bize nazaran daha
ileride. Bizde biraz daha baskı
altında beyinler. Türkiye’de insanlar
arasında aşılamayacak derecede
farklar var. Bu sanatçının kendisini
τη ζεστασιά αυτή. Τους αρέσει το
παραδοσιακό «Pencereden Kar
Geliyor» (Χιόνι μπαίνει απ» το
παράθυρο) πάντα μου ζητάνε να
το πω, το ακούνε κλαίγοντας κι
όταν μετά πω κανένα παραδοσιακό
από τη Σμύρνη στα ελληνικά ή τα
τουρκικά... δώστε του χορού να
πάει. Αυτό με συγκινεί, με κάνει
να αισθάνομαι ότι πάνω απ» όλα
είμαστε άνθρωποι. Σκέφτομαι
τι ανόητο πράγμα που είναι τα
σύνορα! Τα προσφυγικά τραγούδια
και τα τούρκικα παραδοσιακά
στην Ελλάδα έγιναν γνωστά ως
«Σμυρνέικα» και εκτελούνται
συνήθως με σαντουροβιόλια. Η
μελωδικές και ρυθμικές τους φόρμες
δεν φαντάζουν καθόλου ξένες στους
Τούρκους. Ζεϊμπέκικα, τσιφτετέλια,
καρσιλαμάδες. Τα γούστα μας
μοιάζουν τόσο πολύ που πάρα
πολλά παραδοσιακά απαντώνται
και στα τουρκικά και στα ελληνικά
Πιστεύετε ότι η μουσική είναι μία
από τις δυνάμεις που ενισχύουν
τους δεσμούς φιλίας; Στα τραγούδια
σας φιλοξενούνται διάσημες
Ελληνίδες ερμηνεύτριες, όπως η
Γλυκερία και η Πέλλα Νικολαΐδου. Τι
εντυπώσεις προκαλεί η μουσική σας
στην Ελλάδα και στην Τουρκία;
Ναι, το πιστεύω. Έχω γίνει μάρτυρας
εδώ και 14 χρόνια. Τα κράτη μπορεί
να έχουν μεταξύ τους προβλήματα,
ή τα προβλήματα να τα βολεύουν,
όμως η τέχνη και η μουσική συνδέει
τους ανθρώπους σαν συγκoλλητική
ουσία. Η μουσική και η τέχνη είναι
γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων. Η
σχέση μου με τη Γλυκερία παραμένει
στενή εδώ και χρόνια και για αυτό
δεν με ξέχασε στον τελευταίο
μου δίσκο. Είναι μία από τις
σημαντικότερες ερμηνεύτριες της
Ελλάδας και μία από τις ωραιότερες
φωνές για τα σμυρνέικα. Με την
Πέλλα Νικολαΐδου τραγουδήσαμε
ποντιακά, στον τελευταίο μου δίσκο.
Είναι και αυτή νέα και δημοφιλής
τραγουδίστρια. Οι εντυπώσεις που
εκφράζονται τόσο από την Τουρκία
όσο και από την Ελλάδα είναι πολύ
θετικές. Σίγουρα παίζει ρόλο το ότι
ασχολούμαι με ένα μουσικό είδος
που ενώνει τις δύο μεριές.
Ποιοι καλλιτέχνες από την Τουρκία
και την Ελλάδα σας έχουν επηρεάσει
πιο πολύ; Υπάρχουν καλλιτέχνες
που θα θέλατε να συνεργαστέιτε
μαζί τους;
Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες
που μου αρέσουν στην Τουρκία.
Συγκεκριμένα μου αρέσει το ύφος,
η απλότητα και η προσέγγιση του
Ερκάν Ογούρ. Μπορώ να ακούω
τους δίσκους του με τις ώρες χωρίς
να βαριέμαι. Θα ήθελα πολύ να
συνεργαστούμε. Επίσης μου αρέσει
πολύ η συνονόματή μου η Ντιλέκ
Τουρκάν, ο σύζηγός της Ντεργια
Τουρκάν που είναι μουσικός, η Σιλά
και ο Μουαζέζ Έρσοϊ. Στην Ελλάδα
μου αρέσει πολύ η Γλυκερία, αλλά
και να ακούω τη γλυκιά και ζεστή
φωνή της Χαρούλας Αλεξίου. Ήταν
μεγάλη τιμή για μένα να βγω στην
ίδια σκηνή με την Αλεξίου στο
περσινό Φεστιβάλ στον Άρδα.
Έχοντας ζήσει και εργαστεί και
στην Τουρκία και στην Ελλάδα,
εντοπίσατε κάποιες διαφορές
στο πως βλέπουν την τέχνη και τη
μουσική στις δύο χώρες;
Στην Ελλάδα είναι πιο εύκολο
να ασχοληθείς με την τέχνη από
ότι στην Τουρκία αφενώς επειδή
υπάρχει ένα πιο ομοιόμορφο
πολιτιστικό υπόβαθρο και αφετέρου
είναι πιο καλά θεμελιωμένη η
ελευθερία της σκέψης και της
έκφρασης από ότι σε εμάς. Τα
μυαλά τα δικά μας δέχονται κάπως
περισσότερες πιέσεις. Στην Τουρκία
υπάρχουν αγεφύρωτα χάσματα
μεταξύ των ανθρώπων. Έτσι ο
καλλιτέχνης δυσκολεύεται να
εκφράσει και να εξηγήσει τον εαυτό
του. Όπως ο λαϊκός πολιτισμός
των δύο χωρών είναι ίδια.
Καταναλώνεται με τον ίδιο τρόπο.
Η μουσική έχει σημαίνοντα ρόλο και
στα δύο έθνη. Έχουν και τα δύο πολύ
πλούσιες μουσικές κουλτούρες.
ΜΟΥΣΙΚΗ
genele ifade etmesini, kendini
anlatmasını zorluyor. Ancak
popüler kültür her iki ülkede de
aynı. Aynı şekilde tüketiliyor.
Müzik her iki ulus içinde çok
anlam ifade ediyor. Çok zengin bir
müzik kültürü var. Ancak sanat
müziğinin Osmanlı Dönemi’nden
beri akademik düzeyde öğretiliyor
olması, ve devlet televizyonlarında
sırf müzik yayınlayan kanalların
olması, devletin büyük bir
müzisyen kadrosuna maaş ödüyor
olması Türkiye’de bunun ne kadar
önemsendiğinin göstergesi ve bu bir
ayrıcalık.
Yunanistan’da kaldığınız 15
yıl içerisinde müzik hayatınızı
değiştirdiğini düşündüğünüz bir
anı bulunuyor mu?
Katıldığım Kapadokyalılar
gecesinde Gesi Bağları türküsünü
söylerken yaşlı bir nine yanıma
geldi epey duyguluydu ve bana
eşlik ediyodu. Ona mikrofonu
uzatıp devam etmesini rica ettim.
Hiç tereddüt etmeden mikrofonu
aldı ve belki de 8-10 dörtlüğünü
daha söyledi ama ne tavırla! Hiç
bir arşivde bulamayacağımız bir
zenginlik. Olduğu gibi türküyü
söyledi. Daha öğreneceğim çok şey
var dedim.
Yeni albümünüz “Souvenir
De Salonique” hayranlarınızla
buluştu. Bize bu albümünüzün
özelliklerinden ve içeriğinden
bahseder misiniz?
Souvenir De Salonique; Selanik
Hatırası anlamına geliyor. Selanik
bir mübadil şehri; İzmirlisi,
Karadenizlisi, İstanbullusu,
Kapadokyalısı ile. Aynı zamanda
Balkanlar’ın kültür başkenti de
diyebiliriz. Çok kültürlü, çok dilli,
çok dinli yaşama eski çağlardan
beri alışmış bir şehir. Osmanlı
Dönemi’nde de Türkler, Rumlar,
İspanya’dan göç eden Yahudilerle,
Çingeneler ve diğer Balkan halkları
bu şehirde bir mozaikte toplanmış.
Böyle bir gelenekten gelen bir
şehirde 15 - 16 yıldır müzik
yapıp da bu unsurları bir araya
getirmemek olmazdı. O nedenle
hem Karadeniz türkülerini, hem
Kapadokya türküsü “Asmalarda
Aman Kol Uzatmış’ı hem iki
ülkenin sevdiği Benim Güzel
Kanaryam’ın Yunancası olan
Kanarini Mou Glyko gibi bir
Küçük Asya türküsünü albümüme
aldım. Aynı zamanda Karabiberim
gibi zamanla kendi dillerine de
uyarladıkları bir Konya türküsünü,
Ederlezi Avela gibi, Osman Ağa
gibi Balkan tınıları ve Yunanistan’ın
en güzel zeybeklerinden Yiannis
Satmoulis’in “Bir Allah” adlı
parçasını da albümüme konuk
ettim. İki çağdaş Yunan bestecinin
bestelerini Türkçe ‘ye uyarlayıp
dinleyicilerin beğenisine sundum.
Bazı parçaların özüne sahip kalacak
şekilde orkestra düzenlemeleri
gerçekleştiren çok iyi bir ekiple
çalıştım. Bu albüm benden Yunan
ve Türk halkına Selanik’ten bir
hatıra olsun.
Geleceğe yönelik plan ve
projelerinizden bahseder
misiniz? Müzikte ileriye dönük
hedefleriniz nelerdir? Türkiye’de
de konserleriniz olacak mı?
Şu an müzik piyasasının artık
popüler kültüre yoğunlaşması,
sektörün teknolojiden doğan
krizleri ayrıca Yunanistan’ın krizden
geçiyor olması birçok projemizi
gerçekleştirmemize engel oluyor.
Ancak kısa bir süre sonra uzun
zamandır yapmayı düşündüğüm
arşiv projeme başlamayı
düşünüyorum. Akabinde artık yeni
bestelerle ve daha çağdaş tınılarla
bir albüm yapmayı düşünüyorum.
Türkiye’de gelecek sezon için
menajerlerle çalışmak istiyorum.
Όμως το γεγονός ότι η τουρκική
κλασική μουσική διδασκόταν σε
ακαδημαϊκό επίπεδο ήδη από την
οθωμανική περίοδο, ότι ανάμεσα
στις κρατικές συχνότητες υπάρχουν
κανάλια αποκλειστικά αφιερωμένα
στη μουσική και ότι το κράτος
εξασφαλίζει μισθό για έναν μεγάλο
αριθμό κρατικών μουσικών δείχνει
πόσο σημασία δίνει η Τουρκία στη
λαϊκή μουσική, και σε αυτό μάλλον
διαφέρει από την Ελλάδα.
Μπορείτε να θυμηθείτε μία στιγμή
που πιστεύετε ότι άλλαξε μουσικά
τη ζωή σας αυτά τα 15 χρόνια που
βρίσκεστε στην Ελλάδα;
Σε μια βραδιά Καππαδοκών που
συμμετείχα άρχισα να λέω το
τραγούδι «Gesi Bağları» (Τα αμπέλια
του Γκεσί). Τότε ήρθε δίπλα μου
μια γιαγιά, αρκετά συγκινημένη,
και άρχισε να με συνοδεύει. Της
πρότεινα το μικρόφωνο και της
ζήτησα να συνεχίσει αυτή. Χωρίς
δισταγμό το πήρε και είπε γύρω
στα 8 με 10 τετράστιχα με ένα ύφος!
Ένας πλούτος που δεν θα τον βρείτε
σε κανένα αρχείο. Τραγούδησε πολύ
αυθεντικά. «Έχω πολλά εκόμα να
μάθω» είπα.
Η νέα σας δουλειά «Souvenir
De Salonique» είναι πλέον
διαθέσιμη για αυτούς που σας
παρακολουθούν.Θα μας πείτε δυο
λόγιο για τις ιδιαιτερότητες και το
περιεχόμενο του δίσκου;
«Souvenir De Salonique», που πάει
να πει «Ενθύμιον Θεσσαλονίκης».
Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη
προσφυγική, με τους Σμυρνιούς,
τους Μαυροθαλασσίτες, τους
Πολίτες και τους Καππαδόκες της.
Την ίδια στιγμή αποτελεί πολιτιστική
πρωτεύουσα των Βαλκανίων.
Είναι μια πόλη μαθημένη στην
πολυπολιτισμικότητα, την
πολυγλωσσία, και την ανεξιθρησκεία
από πολύ παλιά. Την οθωμανική
περίοδο οι Τούρκοι, οι Ρωμιοί, οι
Σεφαραδίτες Εβραίοι, οι Ρομά
και άλλοι Βαλκάνιοι συνέθεταν το
μωσαϊκό αυτής της πόλης. Έχοντας
ασχοληθεί με τη μουσική για 15-16
χρόνια σε μία πόλη με τέτοια
παράδοση μου ήταν αδύνατο
να μην συνθέσω τα στοιχεία
αυτά. Για αυτό συμπεριέλαβα
στο δίσκο ποντιακά τραγούδια,
το καππαδοκικό «Asmalarda
Aman Kol Uzatmış» (Ξέφυγε η
Βέργα από το Αμπέλι), αλλά και
το τόσο αγαπημένο σε Ελλάδα
και Τουρκία μικρασιάτικο «Benim
Güzel Kanaryam-Καναρίνι μου
Γλυκό». Επίσης το Καραμπιμπερίμ,
που αποτελεί διασκευή ενός
παραδοσιακού τραγουδιού του
Ικονίου, καθώς και βαλκανικά
όπως το «Εντερλέζι Αβελά», τον
«Οσμάν Αγά» αλλά και ένα από τα
ωραιότερα ελληνικά ζεϊμπέκικα, το
«Μπιρ Αλλάχ» του Γιάννη Σταμούλη.
Επίσης συμπεριέλαβα δύο συνθέσεις
σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών
διασκευασμένες στα τουρκικά.
Δούλεψα με μία εξαιρετική
ορχήστρα, ενώ η ενορχήστρωση
αναδεικνύει την αυθεντικότητα των
κομματιών. Ευχή μου ο δίσκος αυτός
να αποτελέσει ένα ενθύμιο από
τη Θεσσαλονίκη, από μένα στον
τουρκικό και τον ελληνικό λαό.
Πείτε μας για τα μελλοντικά σας
σχέδια. Ποιοι είναι οι μουσικοί
σας στόχοι για το μέλλον; Θα σας
απολαύσουμε στην Τουρκία;
Πολλές ιδέες που βρίσκονται στα
σκαριά, προσκρούουν σε μια
σειρά από παράγοντες όπως η
παντοδυναμία της ποπ στη μουσική
σκηνή, η κρίση του κλάδου λόγω
των νέων τεχνολογικών δεδομένων,
και η ελληνική κρίση. Σκέφτομαι
μάλιστα στο άμεσο μέλλον να
ξεκινήσω μια αρχειακή έρευνα
που σκέφτομαι εδώ και καιρό.
Παράλληλα σκέφτομαι να ασχοληθώ
με νέες συνθέσεις και πιο σύγχρονα
μουσικά είδη. Θα ήθελα να δουλέψω
με καλλιτεχνικούς διευθυντές στην
Τουρκία για τη σεζόν που μας
έρχεται.
TRGR
35
EĞİTİM
ERASMUS+ PROGRAMININ İŞLEYİŞİ VE TÜRKİYE’NİN
AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİ AÇISINDAN ÖNEMİ
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ERASMUS+ ΚΑΙ Η
ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Dr. Feza Sencer ÇÖRTOĞLU
Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları
Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATAUM)
Δρ. Φεζά Σεντζέρ ΤΣΟΡΤΟΓΛΟΥ
Πανεπιστήμιο Άγκυρας, Κέντρο Ερευνών και
Εφαρμοφών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ATAUM)
Yükseköğretim, mesleki eğitim, okul
eğitimi, yetişkin eğitimi ve gençlik
alanlarındaki eylemleri içeren 20072013 yıllarında yürürlükte olan ‘AB
Hayatboyu Öğrenme Programı’ hem
Avrupa’da hem de ülkemizde önemli
bir başarı elde etmiştir. Ülkemiz
açısından hem Programdan faydalanan
katılımcı sayısı hem de son yıllardaki
AB İlerleme Raporlarındaki ‘Eğitim
ve Kültür’ (24. Fasıl) konu başlığının
altında yer alan ifadeler bu düşünceyi
desteklemek açısından referans
gösterilebilir. 2014 yılında yayınlanan
son ilerleme raporunda Hayatboyu
Öğrenme Programı’ndan Türkiye’den
70.000 kişinin ‘nihai yararlanıcı’ olarak
faydalandığı belirtilmektedir.
Bu başarı nedeniyle çeşitli değişikliklere
rağmen genel olarak önceki
Programın devamı niteliği taşıyan
2014-2020 yıllarını kapsayan Avrupa
Birliği Erasmus+ Programı eğitim,
öğretim, gençlik ve spor alanlarında
ülkemizdeki özellikle gençlere büyük
fırsatlar sağlamaktadır. Daha önceki
dönemlerde Erasmus Programının
sadece üniversite öğrencilerini
ilgilendiren bir alt-program olmasına
karşılık, üniversite öğrencilerinin
hareketliliğinin tüm Avrupa ve
Türkiye’deki başarısı ve dolayısıyla
popülerliği nedeniyle bu yeni dönemde
Programın tümüne birden Erasmus+
adı verilmiştir.
Erasmus+ Programı ile özellikle
Avrupa’da gençlerin işsizlik sorunları ile
mücadele etmek ve gençlere Avrupa’nın
daha yenilikçi ve rekabetçi bir ekonomi
olmasına yönelik beceriler kazandırmak
νεολαίας, έχει σημειώσει μεγάλη
επιτυχία τόσο στην Ευρώπη όσο
και στη χώρα μας. Όσον αφορά
στη χώρα μας, τόσο ο αριθμός των
συμμετεχόντων που επωφελούνται
από το Πρόγραμμα, όσο και οι
εκφράσεις που περιλαμβάνονται
υπό τον τίτλο «Εκπαίδευση και
Πολιτισμός» (24ο Κεφάλαιο)
μπορούν να υποδειχθούν ως
αναφορά για να υποστηρίξουν
αυτή τη σκέψη. Στην τελευταία
έκθεση προόδου που δημοσιεύθηκε
το 2014, αναφέρεται ότι 70.000
«τελικοί δικαιούχοι» από την Τουρκία
επωφελήθηκαν από το Πρόγραμμα
Δια Βίου Μάθησης.
amaçlanmaktadır. Bu genel amaçlara
uygun olarak gençlere girişimcilik
ruhunun yanı sıra kişisel gelişim ve
özgüvenin kazandırılması, gençlerin
farklı kültürlerle olan tanışıklıklarının
güçlendirilmesi ve gençlerin aktif olarak
topluma katılımlarının artırılması gibi
«Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δια
Βίου Μάθησης» που ισχύει για την
περίοδο 2007-2013 και περιλαμβάνει
την ανώτατη εκπαίδευση,
επαγγελματική εκπαίδευση, σχολική
εκπαίδευση, εκπαίδευση ενηλίκων
και δραστηριότητες στους τομείς
Εξαιτίας αυτής της επιτυχίας, το
Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Erasmus+
που καλύπτει την περίοδο 20142020 και συνιστά τη συνέχεια του
προηγούμενου Προγράμματος,
εξασφαλίζει μεγάλες ευκαιρίες
στη χώρα μας, ειδικά στους
νέους της, στους τομείς της
εκπαίδευσης, επιμόρφωσης,
νεολαίας και αθλημάτων. Παρότι
στις προηγούμενες περιόδους το
πρόγραμμα Erasmus ήταν ένα υπόπρόγραμμα που αφορούσε μόνο
στους πανεπιστημιακούς φοιτητές,
λόγω της επιτυχίας της κινητικότητας
των φοιτητών σε όλη την Ευρώπη
και την Τουρκία, και επομένως
τη δημοτικότητα του, όλο το
Πρόγραμμα ονομάστηκε Erasmus+
σε αυτή τη νέα περίοδο.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
hedefler bulunmaktadır.
Erasmus+ Programı kendi başına bir
dil öğrenme programı olmamasına
rağmen en önemli hedeflerinden bir
tanesi Avrupa’nın çok dilli yapısının
korunmasıdır. Bunun için her bir
bireyinin erken yaşlardan itibaren
en az iki yabancı dili konuşabiliyor
olması Programca teşvik edilmektedir.
Bu kapsamda dil öğrenmeye yönelik
doğrudan olarak destek verilmemesine
karşılık, Program katılımcılarına dolaylı
olarak dil öğrenmelerine yönelik
çeşitli fırsatlar tanınmaktadır. Örneğin
yurtdışına hareketliliğe gidecek olan
üniversite öğrencilerine Almanca,
Fransızca, Hollandaca, İngilizce,
İspanyolca ve İtalyanca dillerinde
‘Çevirimiçi Dil Desteği’ verilmektedir.
Başvuruda bulunmak isteyenlerin
önemle bilmesi gereken konu ise
merkezi faaliyetler için başvuruların
doğrudan yapıldığı AB Komisyonu
ve merkezi olmayan faaliyetler için
başvuruların yapıldığı ülke ulusal
ajanslarına bireysel olarak başvuru
yapılamamasıdır. Hedef kitle içerisinde
yer alan kişiler, yerleşik oldukları
ülkeye bağlı olarak, mutlaka bir kurum/
kuruluş üyesi olarak Programdan
yararlanma olanağı sağlayabilmektedir.
Programın temel hedef kitlesi
programın alt bileşenlerine göre
değişiklik göstermektedir. Buna göre
Programın belki de en önemli ayağını
oluşturan yükseköğretim alanı ile
faaliyetlerde üniversitelerin ön lisans,
lisans, yüksek lisans ve doktora
öğrencilerinin yanı sıra yüksek öğretim
kurumlarından akademisyenler ve
ilgili diğer personel de Programdan
yararlanabilmektedir.
Programın bir diğer alt bileşeni olan
Gençlik alanında ise çeşitli sivil toplum
kuruluşlarına üye olan 13-30 yaş
arasındaki gençler, gençlik çalışanları
hedef kitleyi oluştururken, mesleki
eğitim ile ilgili olarak ise mesleki eğitim
kurumlarında eğitim alan öğrenciler
ve eğitmenler hedef kitle iken,
okul eğitimi konusunda başta okul
öğretmenleri olmak üzere ilköğretim
ve ortaöğretim öğrencileri ile yetişkin
eğitimi konusunda ilgili kurumların
üyeleri hedef kitle içerisinde yer
almaktadır. Daha önceki Programlarda
dolaylı olarak yer alan ancak Erasmus+
Programı ile ilk defa kendine özel
bir alt bileşen olarak yer bulan spor
alanında ise bu konuda çalışan
sporcular, antrenörler Programdan
faydalanabilmektedir.
Yeni Program önceki programa göre
yükseköğretim ve gençlik alanlarında
daha güçlü bir uluslararası boyut
içermektedir. Buna göre örneğin
AB’ye komşu ortak ülkeler ile işbirliği
yapılarak Gençlik Değişimleri ve
Avrupa Gönüllü Hizmeti yapılmasına
önem verilmektedir.
Erasmus+ Programından tam olarak
AB Üye Devletleri olan Almanya,
Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek
Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Güney Kıbrıs
Rum Yönetimi, Hırvatistan, Hollanda,
İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç,
İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg,
Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz,
Romanya, Slovakya, Slovenya ve
Yunanistan faydalanmaktadır. Buna
karşılık AB üyesi olmamasına rağmen
başta Türkiye olmak üzere İsviçre,
İzlanda, Lihtenştayn, Makedonya ve
Norveç Programdan büyük ölçüde
faydalanan program ortağı ülkeler
olarak yer almaktadır.
Yukarıda sayılan asıl Program ülkeleri
dışında Erasmus+ Programı ile AB’ye
komşu ortak ülkelerle de faaliyetler
yapılmasına destek verilmektedir.
Bu ülkeler arasında da Arnavutluk,
Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna
Hersek, Cezayir, Ermenistan, Fas,
Filistin, Gürcistan, İsrail, Karadağ,
Kosova, Libya, Lübnan, Mısır,
Moldova, Rusya Federasyonu, Sırbistan,
Suriye, Tunus, Ukrayna ve Ürdün
bulunmaktadır.
Erasmus+ Programının en önemli
faaliyet türü olan üniversite
öğrencilerinin hareketliliği, Erasmus
öğrenim ve staj hareketliliği olmak
üzere ikiye ayrılmaktadır. Erasmus
öğrenim hareketliliğinde, Türkiye’deki
bir üniversitede öğrenim gören
bir üniversite öğrencisi, okuduğu
üniversitenin ikili anlaşması olduğu
bir AB ülkesindeki üniversitede 3-12
ay arasında Erasmus bursu alarak
öğrenim görebilmektedir. Bu burs
ile Erasmus öğrencisinin yurtdışında
öğrenim göreceği Üniversiteye herhangi
bir öğrenim ücreti ödemeden, gidilen
ülkeye göre değişen aylık 300-400-500
Avro ile kalacak yer, ulaşım ve yeme
içme masrafları karşılanmaktadır.
Öğrencilerin ekonomik davranmaları ve
biraz da masraflarına kendi katkılarının
da bulunmaları durumunda, bu bursun
genelde yeterli olduğu görülmektedir.
Bunun yanında öğrenciler yurt
dışında aldıkları derslerinde başarılı
olmaları durumunda, aldıkları dersleri
Türkiye’de öğrenim gördükleri
Üniversitelerinde saydırarak,
dönem kaybına uğramadan,
öğrenim hayatlarının sonunda
alacakları diplomalarının eki olarak
Με το Πρόγραμμα Erasmus+
ο σκοπός είναι ειδικότερα η
καταπολέμηση των προβλημάτων
ανεργίας των νέων στην Ευρώπη
και οι νέοι να αποκτήσουν
δεξιότητες ώστε η Ευρώπη να γίνει
μια οικονομία πιο καινοτόμα και
ανταγωνιστική. Σε συνάρτηση με
αυτούς τους γενικούς σκοπούς,
οι στόχοι είναι να αποκτήσουν
οι νέοι προσωπική ανάπτυξη και
αυτοπεποίθηση παράλληλα με
το επιχειρηματικό πνεύμα, να
ενισχυθούν οι γνωριμίες των νέων
με διαφορετικούς πολιτισμούς και
η αύξηση της ενεργούς συμμετοχής
των νέων στη κοινωνία.
Παρότι το Πρόγραμμα Erasmus+ δεν
αποτελεί ένα αυτόνομο πρόγραμμα
εκμάθησης γλωσσών, ένας από τους
σημαντικότερους στόχους του είναι
η προστασία της πολυγλωσσικής
δομής της Ευρώπης. Γι’ αυτό το λόγο
κάθε άτομο ενθαρρύνεται από το
Πρόγραμμα να μιλάει τουλάχιστον
δύο ξένες γλώσσες από μικρή
ηλικία. Σε αυτό το πλαίσιο, παρότι
δεν υποστηρίζεται απευθείας η
εκμάθηση γλωσσών, το Πρόγραμμα
δίνει εμμέσως διάφορες ευκαιρίες
στους συμμετέχοντες ως προς τη
μάθηση γλωσσών. Για παράδειγμα,
οι φοιτητές πανεπιστημίου που θα
πάνε για κινητικότητα στο εξωτερικό,
παίρνουν «Ηλεκτρονική Υποστήριξη
Γλώσσας» σε Γερμανικά, Γαλλικά,
Ολλανδικά, Αγγλικά, Ισπανικά και
Ιταλικά.
Κάτι που είναι πολύ σημαντικό να
γνωρίζουν όσοι θέλουν να κάνουν
αίτηση, είναι ότι οι αιτήσεις για
τις κεντρικές δραστηριότητες
γίνονται απευθείας, ενώ για τις
δραστηριότητες που δεν αφορούν
στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δεν
είναι κεντρικές, οι αιτήσεις δεν
μπορούν να γίνουν μεμονωμένα
στους εθνικούς οργανισμούς της
εκάστοτε χώρας. Τα άτομα που
περιλαμβάνονται στις στοχευμένες
ομάδες, μπορούν να επωφεληθούν
από το Πρόγραμμα μόνο ως μέλη
ενός φορέα/οργανισμού στη χώρα
όπου είναι εγκαταστημένοι.
Η βασική ομάδα στόχος του
προγράμματος διαφοροποιείται
ανάλογα με τα υπό-συστατικά
του προγράμματος. Προς τούτο,
παράλληλα με τους φοιτητές
προπτυχιακών, πτυχιακών,
μεταπτυχιακών και διδακτορικών
φοιτητών της ανώτατης
εκπαίδευσης που αποτελούν
ίσως το σημαντικότερο σκέλος
του Προγράμματος, μπορούν να
επωφεληθούν από το Πρόγραμμα
και οι ακαδημαϊκοί και το λοιπό
σχετικό προσωπικό από τα ιδρύματα
ανώτερης εκπαίδευσης.
Στον τομέα της Νεολαίας που
αποτελεί ένα άλλο υπό-συστατικό
του Προγράμματος, η στοχευμένη
ομάδα είναι οι νέοι μεταξύ 1330 που είναι μέλη διαφόρων
μη κυβερνητικών οργανώσεων,
οι εργαζόμενοι της νεολαίας,
ενώ στοχευμένη ομάδα της
επαγγελματικής κατάρτισης
αποτελούν οι μαθητές και οι
εκπαιδευτές των ιδρυμάτων
επαγγελματικής κατάρτισης, στο
θέμα της σχολικής εκπαίδευσης
περιλαμβάνονται οι μαθητές της
πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης και στο θέμα της
επιμόρφωσης ενηλίκων, τα μέλη των
σχετικών φορέων. Τέλος, στον κλάδο
του αθλητισμού που συμμετείχε
στα προηγούμενα Προγράμματα με
έμμεσο τρόπο, ενώ στο Πρόγραμμα
Erasmus+ για πρώτη φορά αποτελεί
ένα αυτόνομο υπό-συστατικό, οι
αθλητές και οι προπονητές μπορούν
να επωφεληθούν από το Πρόγραμμα.
Το νέο Πρόγραμμα περιλαμβάνει
μια ισχυρότερη διεθνής διάσταση
στην ανώτατη εκπαίδευση και στους
τομείς της νεολαίας, σε σχέση με το
προηγούμενο πρόγραμμα. Βάσει
αυτού, για παράδειγμα υπάρχει
συνεργασία με χώρες – εταίρους
γείτονες της ΕΕ και δίνεται βάση
στις Ανταλλαγές Νεολαίας και στις
Ευρωπαϊκή Εθελοντική Εργασία.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ επωφελούνται
πλήρως από το Πρόγραμμα
Erasmus+ και αυτά είναι: Γερμανία,
Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχία,
Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία,
Κύπρος, Κροατία, Ολλανδία, Αγγλία,
Ιρλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Ιταλία,
Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο,
Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία,
Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία,
Σλοβενία και Ελλάδα. Από την άλλη,
χώρες όπως η Τουρκία, η Ελβετία, η
TRGR
37
EĞİTİM
belgelendirebilmektedir.
Erasmus staj hareketliliğinde ise,
bir üniversite öğrencisi 2-12 ay
arasında bir AB ülkesinde öğrenim
gördüğü alan ile ilgili bir kurum
veya işletmede staj yapabilmektedir.
Öğrenim hareketliliğinde olduğu
gibi, staj hareketliliğinde de
üniversite öğrencilerine Erasmus
bursu sağlanmaktadır. Komisyon
staj hareketliliğine katılanları daha
dezavantajlı olarak değerlendirdiği
için, aylık burs miktarları gidilen
ülkeye göre aylık 400-500-600
Avro şeklinde saptanmıştır. Bunun
yanında öğrenciler de staj yaptıkları
yerde çeşitli maddi kolaylıklar elde
edebilmektedir. Daha sonra elde edilen
belgeler ile resmileştirilen staj hem
zorunlu staj yerine saydırılmakta, hem
de iş başvurularında öğrencilere fayda
sağlamaktadır.
Türkiye ilk olarak 2003 yılında o
zamanki adıyla AB Socrates Programı ile
AB Eğitim Programlarına adımını atmış
ve o yıl Ülkemizde Programın pilot
uygulama dönemi gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’deki Üniversiteler arasından
seçilen 15 Üniversite ile bu pilot
uygulama döneminde Programının
uygulanması için gerekli çalışmalar
gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda
bu seçilen 15 Üniversite, Avrupa’da
Programa dâhil 15 partner Üniversite
ile eşleştirilmişler ve seçilen
üniversitelerin her birinden pilot üç
bölüm seçilerek, bu bölümlerden
seçilen öğrenciler partner Üniversitelere
değişim hareketliliği ile öğrenime
gitmişlerdir. Bunun yanında seçilen
15 Üniversitenin ders içerikleri ve
okutulan derslerin Programa uyumu
için çalışmalar yapılmış ve Avrupa
Kredi Transfer Sistemi’ne (AKTS)
göre derslerin kredilendirilmesi
yapılmıştır. Pilot dönemin ardından
2004 yılından itibaren de Türkiye’de
Erasmus Beyannamesi alan
Üniversiteler Programa katılmaya
başlamıştır. 2007 yılından itibaren
de Ülkemizde AB Eğitim ve Gençlik
Programları Başkanlığı’nın (Ulusal
Ajans) koordinasyonunda Erasmus
Beyannamesi almaya hak kazanan tüm
Üniversitelerin katılımıyla Programa
tam katılım hakkına sahip olmuştur.
2003 yılından beri yaşanan süreç bize
Programın birçok yönden amacına
ulaşmakta olduğunu göstermektedir.
Programın gençlere sağlamış olduğu
başta öz güven, iletişim becerilerinin
gelişimi, diğer farklı kültürlerle
anlaşabilme ve onlarla çeşitli konularda
işbirlikleri yapabilme gibi kazanımların
dışında programa katılan gençler de
Türkiye’nin AB adaylık perspektifini
destekleyen insan kaynağı potansiyelini
oluşturmaktadır. Programdan bir
kez yararlanan gençler daha sonra
Programdan yeniden yararlanabilme,
bu konuda AB Projeleri hazırlama,
üniversite mezuniyetinden sonra da
yine Avrupa ile ilişkili bir konuda iş
sahibi olmayı istemektedir.
Avrupa’dan Türkiye’ye Program
kapsamında gelen yabancı gençler
de Türkiye’yi yakından tanıma fırsatı
bularak, gelmeden önceki çeşitli ön
yargılarını değiştirerek, Türkiye’ye
sempati besleyerek ülkelerine
dönmektedir. Bunun sonucunda
bu yabancı gençlerde ülkelerinde
Türkiye’nin AB sürecine destek
olmaktadır.
Yaklaşık 25 yıllık bir geçmişi olan AB
Eğitim Programlarına Türkiye’nin
aksine ilk yıllarından itibaren
katılmakta olan Yunanistan, Programa
fazla sayıda genç ile katılmasına
rağmen, son zamanlara kadar Türkiye
–Yunanistan arasında yeterli düzeyde
bir hareketlilik mümkün olmamıştır.
Son yıllarda bunun değişmekte olduğu
ve Program ile iki taraf arasında
hareketliliğin artmakta olduğu
görülmektedir. Bunun sonucunda
iki tarafın gençleri de nasıl benzer bir
kültüre ve davranış şekillerine sahip
olduklarını gözlemlemekte ve iki taraf
arasındaki işbirliklerinin de sağlam
temelleri atılmaktadır.
Ισλανδία, το Λίχτενστάιν, η ΠΓΔΜ
και η Νορβηγία είναι εταίροι του
προγράμματος που επωφελούνται
σε μεγάλο βαθμό από το πρόγραμμα
παρότι δεν είναι κράτη μέλη της ΕΕ.
Πέραν των κύριων μελών του
Προγράμματος που αναφέρονται
παραπάνω, το Πρόγραμμα
Erasmus+ υποστηρίζει επίσης τις
δραστηριότητες με χώρες εταίρους
που γειτνιάζουν με την ΕΕ. Σε αυτές
τις χώρες περιλαμβάνονται: Αλβανία,
Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία,
Βοσνία Ερζεγοβίνη, Αλγερία,
Αρμενία, Μαρόκο, Παλαιστίνη,
Γεωργία, Ισραήλ, Μαυροβούνιο,
Κοσσυφοπέδιο, Λιβύη, Λίβανο,
Αίγυπτος, Μολδαβία, Ρωσία, Σερβία,
Συρία, Τυνησία, Ουκρανία και
Ιορδανία.
Η κινητικότητα των
πανεπιστημιακών φοιτητών που
αποτελεί το σημαντικότερο είδος
δραστηριότητας του Προγράμματος
Erasmus+, αποτελείται από δύο
σκέλη, την κινητικότητα μάθησης
και πρακτικής Erasmus. Στη
κινητικότητα μάθησης Erasmus,
ένας πανεπιστημιακός φοιτητής
που σπουδάζει στην Τουρκία,
βάσει της διμερούς συμφωνίας
που έχει το πανεπιστήμιο του με
άλλο πανεπιστήμιο σε κράτος
μέλος της ΕΕ, μπορεί να λάβει
υποτροφία Erasmus από το εν λόγω
πανεπιστήμιο για περίοδο μεταξύ
3-12 μηνών και να σπουδάσει εκεί.
Με αυτή την υποτροφία, ο φοιτητής
Erasmus δεν πληρώνει καθόλου
δίδακτρα στο πανεπιστήμιο όπου
θα φοιτήσει και του καλύπτονται
έξοδα διαμονής, μεταφοράς και
σίτισης έναντι 300-400-500 ευρώ,
ανάλογα με τη χώρα που θα πάει.
Εφόσον οι φοιτητές προσέξουν τα
έξοδα τους και συμμετάσχουν και
οι ίδιοι στα έξοδα, βλέπουμε ότι σε
γενικές γραμμές αυτή η υποτροφία
είναι επαρκής. Πέραν τούτου,
εφόσον οι φοιτητές επιτύχουν στα
μαθήματα που θα παρακολουθήσουν
στο εξωτερικό, αναγνωρίζονται τα
μαθήματα αυτά στο πανεπιστήμιο
που σπουδάζουν στη χώρα τους
και αφενός δεν έχουν απώλεια
ακαδημαϊκής περιόδου και αφετέρου
μπορούν να πιστοποιήσουν αυτή
τη φοίτηση τους με παράρτημα στο
πτυχίο που θα πάρουν στο τέλος των
σπουδών τους.
Ενώ στην κινητικότητα πρακτικής
Erasmus, ένας φοιτητής μπορεί
να κάνει πρακτική σε οργανισμό
ή επιχείρηση ευρωπαϊκής χώρας
που σχετίζεται με τον κλάδο που
σπουδάζει, για περίοδο 2-12 μηνών.
Όπως και στην κινητικότητα
μάθησης, έτσι και στην κινητικότητα
πρακτικής, παρέχεται υποτροφία
Erasmus στους πανεπιστημιακούς
φοιτητές. Η Επιτροπή αξιολογεί ως
πιο μειονεκτικούς τους φοιτητές
πρακτικής, γι’ αυτό και τους παρέχει
μηνιαία υποτροφία 400-500-600
Ευρώ ανάλογα με τη χώρα που θα
πάνε. Επιπλέον, οι φοιτητές έχουν
διάφορες υλικές δυνατότητες στον
χώρο που κάνουν την πρακτική τους.
Η πρακτική που επισημοποιείται με
τα πιστοποιητικά που αποκτούνται
αργότερα και υπολογίζεται ως
υποχρεωτική πρακτική, καθώς
επίσης προσφέρει όφελος στους
φοιτητές στις αιτήσεις για εργασία.
Η Τουρκία έλαβε για πρώτη φορά
μέρος σε Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά
Προγράμματα το 2003 με το
Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Socrates
και εκείνη τη χρονιά το Πρόγραμμα
εφαρμόστηκε στη χώρα μας πιλοτικά.
Επιλέχθηκαν 15 Πανεπιστήμια από
την επικράτεια της Τουρκίας και
πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητες
εργασίες για την εφαρμογή του
Προγράμματος. Σε αυτό το πλαίσιο,
τα 15 αυτά Πανεπιστήμια που
επιλέχθηκαν συνδυάστηκαν με 15
Πανεπιστήμια εταίρους από την
Ευρώπη, επιλέχθηκαν τρία πιλοτικά
τμήματα από κάθε πανεπιστήμιο
από τα οποία επιλέχθηκαν φοιτητές
που συμμετείχαν στο πρόγραμμα
ανταλλαγής και επισκέφθηκαν τα
πανεπιστήμια του προγράμματος.
Παράλληλα, έγιναν εργασίες για τη
συμμόρφωση των περιεχομένων των
μαθημάτων, καθώς και των ίδιων
των μαθημάτων των επιλεγμένων 15
Πανεπιστημίων με το Πρόγραμμα
και έγινε αξιολόγηση των μαθημάτων
σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα
Μεταφοράς Ωρών Διδασκαλίας
(ECTS). Μετά από την πιλοτική
περίοδο, από το 2004 και μετά τα
Πανεπιστήμια που έλαβαν Δήλωση
Erasmus στην Τουρκία άρχισαν
να συμμετέχουν στο Πρόγραμμα.
Από το 2007 η χώρα μας απέκτησε
δικαίωμα πλήρους συμμετοχής στο
Πρόγραμμα με τη συμμετοχή όλων
των πανεπιστημίων που δικαιούνται
να λάβουν Δήλωση Erasmus με
τον συντονισμό της Υπηρεσίας
Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων
Εκπαίδευσης και Νεολαίας (Εθνικός
Οργανισμός).
Η διαδικασία που εξελίσσεται από το
2003 μας δείχνει ότι το Πρόγραμμα
φτάνει τους στόχους του από
πολλές απόψεις. Η αυτοπεποίθηση,
η εξέλιξη των επικοινωνιακών
δεξιοτήτων, η κατανόηση των
άλλων διαφορετικών πολιτισμών
και η ικανότητα της συνεργασίας με
εκείνους σε διάφορα θέματα είναι τα
οφέλη που προσφέρει το πρόγραμμα
στους νέους, ενώ παράλληλα οι
νέοι που συμμετέχουν στο πλαίσιο
των ανταλλαγών, αποτελούν εν
δυνάμει ομάδα που υποστηρίζει
την ευρωπαϊκή προοπτική της
Τουρκίας. Οι νέοι που επωφελούνται
μία φορά από το πρόγραμμα
επιθυμούν να συμμετάσχουν ξανά,
να ετοιμάσουν ευρωπαϊκά πρότζεκτ
για το συγκεκριμένο θέμα, και να
αποκτήσουν επάγγελμα που να έχει
σχέση με την Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι νέοι που επισκέπτονται
την Τουρκία στο πλαίσιο του
Προγράμματος αποκτούν τη
δυνατότητα να γνωρίσουν από
κοντά την Τουρκία, να αλλάξουν
τις διάφορες προκαταλήψεις που
έχουν πριν έρθουν και επιστρέφουν
στις χώρες τους έχοντας αγαπήσει
την Τουρκία. Ως αποτέλεσμα, αυτοί
οι νέοι υποστηρίζουν στις χώρες
τους την ευρωπαϊκή προοπτική της
Τουρκίας.
Η Ελλάδα, σε αντίθεση με την
Τουρκία, συμμετέχει στα Ευρωπαϊκά
Εκπαιδευτικά Προγράμματα από
τα πρώτα τους χρόνια, που πάνε
πίσω 25 περίπου χρόνια. Όμως
παρότι συμμετέχει με πολλούς
νέους της στο πρόγραμμα, μέχρι
πρόσφατα δεν υπήρξε επαρκής
κινητικότητα μεταξύ Τουρκίας
και Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια
παρατηρείται μια αλλαγή αυτής της
κατάστασης και μια αυξανόμενη
κινητικότητα ανάμεσα στις δύο
χώρες μέσω του προγράμματος.
Ως αποτέλεσμα αυτού, οι νέοι των
δύο χωρών παρατηρούν ότι έχουν
παρόμοια κουλτούρα και τρόπους
συμπεριφοράς και τίθενται γερά
θεμέλια για τις συνεργασίες των δύο
μερών.
TRGR
39
EĞİTİM
Avrupa’da Erasmus Programıyla birçok üniversite öğrencisi kendi ülkesinden başka bir ülkede belli bir dönem süresince
eğitim görüyor. Program kapsamında Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleşen öğrenci değişiminde artış yaşanıyor.
İki komşu ülkenin öğrencilerine; deneyimlerini, gözlemlerini, iki ülke hakkındaki düşüncelerini sorduk.
Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus πολλοί φοιτητές σπουδάζουν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα για συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα. Δεδομένης της αύξησης του φαινομένου ανταλλαγής φοιτητών μέσω του προγράμματος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας,
ρωτήσαμε τους φοιτητές των δύο γειτονικών κρατών για τις εμπειρίες, τις εντυπώσεις και τις σκέψεις τους σχετικά με τις δύο χώρες.
Güneycan EKER / Atılım Üniversitesi İşletme Bölümü Öğrencisi
Γκιουνεϊτζάν ΕΚΕΡ /Φοιτητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Ατιλίμ
“KARDEŞ” DİYEBİLECEĞİM BİRÇOK
YUNAN ARKADAŞ EDİNDİM
Έκανα πολλές αδελφικές φιλίες
με Έλληνες
Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi
İngilizce İşletme Bölümü öğrencisiyim.
Üniversitenin ilk yıllarında dersimize
giren hocamız Elif Kalaycı sayesinde
Erasmus Programıyla yurt dışına
gitmeye karar verdim. Eğitim koordinatörümüz, Yunanistan’a gitmemi
tavsiye etti ve Yunanistan’a gittiğimde
ne kadar doğru bir karar aldığımı
anladım. Yunanistan’da “Alexander
Technological Educational Institute of
Thessaloniki”de yaklaşık 6 ay boyunca
eğitim gördüm. Bu eğitim süresince
“smart studio”da konakladım.
oranla daha ileride olduğunu
düşünüyorum.
Türkiye ve Yunanistan’ın eğitim
sistemini karşılaştırdığımda;
Yunanistan’daki eğitim sisteminin
daha rahat ve daha eğlenceli olduğunu
düşünüyorum. Yunanistan’daki
öğrenciler üniversite hayatını daha aktif geçiriyorlar. Örneğin, okullarındaki
organizasyonları ve etkinlikleri
kaçırmıyorlar. Fakat eğitim seviyesi
açısından Türkiye’nin Yunanistan’a
Erasmus Programıyla Yunanistan’a
gidecek olan öğrencilere önerim,
kesinlikle doğru bir karar veriyorsunuz. Yunanistan’a gittiğinizde hiçbir
şekilde yabancılık çekmeyeceksiniz.
Çünkü Yunanlılarla Türklerin birçok
ortak yönü bulunuyor. Aynı zamanda
Yunanistan’daki insanlar sizi sıcakkanlı
bir şekilde karşılıyorlar.
Erasmus Programıyla Yunanistan’a
gitmek, bana çok şey kattı. Selanik’te
hiçbir konuda yardımlarını esirgemeyen “kardeş” diyebileceğim birçok
Yunan arkadaş edindim. Ayrıca bu
program sayesinde İngilizcemi geliştirdim. Son olarak Avrupa’da okuma
hayalimi biraz da olsa gerçekleştirme
fırsatını buldum. Bütün bunların
sonucunda unutulmaz anılar yaşadım
ve tecrübeler kazandım.
Είμαι φοιτητής στο τμήμα
Διοίκησης Επιχειρήσεων του
Πανεπιστημίου Ατιλίμ. Χάρη στην
καθηγήτριά μας για τα πρώτα
έτη σπουδών, Ελίφ Καλαϊτζί,
αποφάσισα να πάω στο εξωτερικό
με το πρόγραμμα Erasmus.
Ο Συντονιστής Σπουδών του
πανεπιστημίου μου συνέστησε
να πάω στην Ελλάδα. Μόλις
έφτασα κατάλαβα πόσο σωστή
απόφαση είχα πάρει.Σπούδασα
για 6 μήνες στο Αλεξάνδρειο
Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα
Θεσσαλονίκης. Για το διάστημα
αυτό έμεινα σε «smart studio».
βρίσκω ότι η Τουρκία βρίσκεται
μπροστά σε σχέση με την Ελλάδα.
Συγκρίνοντας το τουρκικό με το
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
βρήκα το δεύτερο πιο άνετο και
ευχάριστο. Οι φοιτητές στην
Ελλάδα περνούν μια πιο δραστήρια
φοιτητική ζωή. Παρακολουθούν
από κοντά, για παράδειγμα, τις
οργανώσεις και τις εκδηλώσεις
στις σχολές τους. Όσον αφορά
το επίπεδο των σπουδών όμως
Σε όσους φοιτητές σκοπεύουν να
πάνε με το πρόγραμμα Erasmus
στην Ελλάδα, οφείλω να πω ότι
κάνουν σίγουρα τη σωστή επιλογή.
Αφότου βρεθείτε στην Ελλάδα δεν
θα νιώσετε καθόλου ξένοι, καθώς οι
Τούρκοι και οι Έλληνες μοιράζονται
πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Και
οι άνθρωποι στην Ελλάδα θα σας
καλωσορίσουν εγκάρδια.
Η εμπειρία μου στην Ελλάδα με το
πρόγραμμα Erasmus αποδείχτηκε
πολύ ωφέλιμη για μένα. Στη
Θεσσαλονίκη έκανα πολλές,
αδελφικές φιλίες με Έλληνες που
έτρεχαν να με βοηθήσουν σε
οτιδήποτε χωρίς δεύτερη σκέψη,
ενώ παράλληλα καλλιέργησα τα
αγγλικά μου. Τέλος μου επέτρεψε
να πάρω μία μικρή δόση από το
όνειρό μου να σπουδάσω στην
Ευρώπη. Έτσι έζησα αξέχαστες
στιγμές και χρήσιμες εμπειρίες.
Melis ACAR / TED Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğrencisi
Μελίς ΑΤΖΑΡ / Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο TED
YUNANİSTAN’DA İNSANLAR ÇOK
SICAKKANLI VE MİSAFİRPERVER
οι άνθρωποι στην Ελλάδα είναι
πολύ θερμοί και φιλόξενοι
TED Üniversitesi’nde Mimarlık
Bölümü 4.sınıf öğrencisiyim.
Üniversitenin 3. yılında Erasmus
Programıyla Yunanistan’a gittim.
Yunanistan’ın Patras şehrinde bulunan
University of Patras’da okudum.
Birinci dönem eğitim sürecimde
kendi kiraladığım evde konakladım.
Çünkü yurt başvurusuna erken
başvurmamıştım ve yurtlardaki oda
sayısı da yetersizdi.
Yunanistan’daki eğitim anlayışıyla
Türkiye’deki eğitim anlayışını
birbirlerine çok yakın buluyorum.
Kendi bölümümden bahsedecek
olursam, genel olarak mimarlık
evrensel bir meslektir ve sabit
terimler üstüne kuruludur. Ancak
mimarlığın çok önemli bir parçası
olan tasarım, daha kişisel bir zevk
anlayışı içerir. Tasarım süreçleri çok
farklı yönetilebilir, bu ülkeden ülkeye
hatta okuldan okula bile değişebilir.
University of Patras ve kendi okulum
TEDÜ bu anlamda oldukça paralel bir
eğitim yapısına sahipti.
Daha genel anlamda eğitim sistemini
ele almam gerekirse; akademisyen ve
öğrenci ilişkisi, öğrenciye yüklenilen
sorumluluk miktarı, ders konularının
kapsamı ve seviyesi bizim ülkemizdeki
eğitim sistemine oldukça benzerdi.
Üniversite ortamındaki gözlemlerime
gelince; Yunanistan’da öğrencilerin
Türkiye’ye oranla daha az stres altında
olduğunu düşünüyorum. Bunun
sebeplerinden birisi, okul kurallarının
bizim kurallarımıza oranla daha
yumuşak oluşu olabilir.
Erasmus Programı sayesinde
Yunanistan’da, farklı kültürden
insanlarla okuma şansına eriştim.
Ailemden uzakta ve ayrı yaşamayı
tecrübe ederken, başka bir ülkede
olmanın getirdiği zorluklarla
yüzleştim. Aynı zamanda farklı
bir dil ve alfabenin sebep olduğu
karışıkları ve kültür farklılığının
getirdiği sorunları çözmeyi öğrendim.
Kısacası, daha sosyal ve güçlü bir
kişilik olarak ülkeme geri döndüğümü
söyleyebilirim.
Türkiye’deki önyargılardan biri olan
“Yunanlılar bizi sevmez, biz onlarla
düşmanız” düşüncesi kesinlikle
yanlış. Yunanistan’da insanlar çok
sıcakkanlılar ve misafirperverler.
Bulunduğum süre boyunca bir kez
bile bir hakaret ya da imalı bir söz
duymadım, aksine kültürlerimizin
benzerliğiyle alakalı sıcak sözler ve
sorularla karşılaştım.
Gitmeyi düşünen ya da gitmek isteyen
öğrenciler, gidecekleri şehrin hava
koşullarını araştırmalılar, yurtla ilgili
ya da şehirdeki ev kiralama olasılıkları
ile ilgili bilgi edinmeliler. Ayrıca
gidecekleri okulun eğitim dilinin
ne olduğunu ve ders koşullarını da
öğrenmeleri iyi olacaktır. Son olarak
kişisel fikrim; çok güzel bir ülke olan
Yunanistan’da gezebilecekleri kadar
gezmeliler.
Είμαι τεταρτοετής φοιτήτρια
στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του
πανεπιστημίου TED. Ως τριτοετής
πήγα στην Ελλάδα με το πρόγραμμα
Erasmus και συγκεκριμένα στο
Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Το
πρώτο εξάμηνο έμεινα σε σπίτι που
νοίκιασα μόνη μου, διότι δεν είχα
φροντίσει να κάνω νωρίς αίτηση
για τις φοιτητικές εστίες οι οποίες
διέθεταν περιορισμένο αριθμό
δωματίων.
Πιστεύω ότι η αντίληψη στην
Ελλάδα σχετικά με την εκπαίδευση
είναι πολύ κοντά στην αντίστοιχη
τουρκική. Με βάση την εμπειρία από
το τμήμα μου, η αρχιτεκτονική είναι
γενικά ένα παγκόσμιο επάγγελμα
που βασίζεται στην ίδια ορολογία.
Όμως ο σχεδιασμός, που αποτελεί
βασικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής,
εμπεριέχει μια πιο προσωπική
άποψη περί γούστου. Υπάρχουν
πολλές εναλλακτικές διαδικασίες
σχεδιασμού, που μπορεί να
διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ή και
από σχολή σε σχολή. Με αυτή την
έννοια, το Πανεπιστήμιο Πατρών και
το δικό μου πανεπιστήμιο TED έχουν
μια σχετικά παράλληλη εκπαιδευτική
δομή.
Συγκρίνοντας πιο γενικά το
εκπαιδευτικό σύστημα, η κατάσταση
στην Ελλάδα ως προς τη σχέση
φοιτητών-καθηγητών, το φόρτο
εργασίας, το εύρος και επίπεδο των
μαθημάτων μοιάζει αρκετά με το
δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα.
Όσον αφορά τις εντυπώσεις μου από
την ατμόσφαιρα στο πανεπιστήμιο,
οι φοιτητές στην Ελλάδα μου
φάνηκαν πολύ λιγότερο αγχωμένοι
από ότι στην Τουρκία. Ένας πιθανός
λόγος είναι ότι οι κανόνες λειτουργίας
των πανεπιστημίων είναι πολύ
πιο χαλαροί από ότι στα δικά μας
πανεπιστήμια.
Χάρη στο πρόγραμμα Erasmus
είχα την ευκαιρία να σπουδάσω
με ανθρώπους με διαφορετική
κουλτούρα. Μαζί με την εμπειρία
του να ζω μακρυά από του γονείς
μου, ήρθα αντιμέτωπη με τις
δυσκολίες που ενέχει το να ζεις σε
μία άλλη χώρα. Επίσης έμαθα να
αντιμετωπίζω τα προβλήματα που
προέκυψαν από τη διαφορά της
γλώσσας και του αλφαβήτου, αλλά
και τις πολιτιστικές διαφορές. Εν
συντομία μπορώ να πω ότι γύρισα
στη χώρα μου πιο κοινωνική και πιο
δυναμική.
Μία από τις τουρκικές
προκαταλήψεις είναι ότι «οι Έλληνες
δε μας συμπαθούν γιατί είμαστε
εχθροί τους». Η αντίληψη αυτή
είναι σίγουρα εσφαλμένη, καθώς
οι άνθρωποι στην Ελλάδα είναι
πολύ θερμοί και φιλόξενοι. Κατά
τη διάρκεια της παραμονής μου
δεν άκουσα ούτε έναν προσβλητικό
λόγο ή υπονοούμενο, αντίθετα με
υποδέχτηκαν με φιλικά λόγια και
ερωτήσεις σχετικά με τις ομοιότητες
στην κουλτούρα μας.
Οι φοιτητές που σκέφτονται ή
επιθυμούν να πάνε στην Ελλάδα θα
πρέπει να εξετάσουν τις καιρικές
συνθήκες στην πόλη που θα πάνε,
την κατάσταση σχετικά με τις
εστίες και να πάρουν πληροφορίες
σχετικά με τα ενοικιαστήρια στην
πόλη. Επίσης θα ήταν καλό να
μάθουν εκ των προτέρων τη γλώσσα
διδασκαλίας και τα προαπαιτούμενα
για τη σχολή την οποία πρόκειται
να παρακολουθήσουν. Τέλος,
προσωπικά τούς συνιστώ να
γυρίσουν την Ελλάδα όσο το δυνατόν
περισσότερο. Είναι πολύ ωραία
χώρα.
TRGR
41
EĞİTİM
Chrysiis KATSEA / Makedonya Üniversitesi / Balkan, Slav ve Doğu Bilimleri Bölümü Öğrencisi
Χρυσηίς ΚΑΤΣΕΑ /Φοιτήτρια Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
YUNANLILARLA TÜRKLERİN O KADAR
ÇOK ORTAK NOKTASI VAR Kİ…
Υπάρχουν τόσα και τόσα κοινά
μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων
Selanik’ten geliyorum ve Makedonya
Avrupa Birliği üye devleti değil ve
Üniversitesi, Ekonomi ve Bölgesel
muhtemelen bu nedenle bürokrasi
Bilimler Fakültesi, Balkan, Slav
bir nevi karmaşık ve benim gibi
ve Doğu Bilimleri Bölümünde
uluslararası düzeyde katılan öğrenciler
Siyasi, Sosyal ve Ekonomi Bilimleri
için maliyetliydi. Mart 2014’te Erasmus
okuyorum. 2014-2015 akademik
programına başvuru aşamasında,
yılının sonbahar yarıyılını İstanbul’da
eğitim hareketliliği bölümü nedeniyle,
Erasmus öğrencisi olarak geçirdim.
yurtdışında bir yarıyıl için İstanbul’a
Başlarda Türkiye’de bir yabancı
taşınmak istedim. Böylece, sadece
olmak kesinlikle kolay değildi. Ama
merkezi orada olan üniversitelere
bir Yunanlı olmak özellikle sosyal
başvurdum. Seçim sonuçları
açıdan işleri benim için biraz daha
açıklandıktan sonraki aylar için
kolaylaştırdı diyebilirim. İstanbul Bilgi
kendimi hazırlamaya başladım, ancak
Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler,
o zaman gelecekte neler olacağına dair
Avrupa Birliği Bilimleri, Psikoloji
en ufak bir fikrim yoktu. Şansıma,
ve Pedagoji gibi çeşitli akademik
ülkemdeki üniversitenin akademik
alanlarda derslere girdim. Birçok
ve idari personeli de çok destek oldu.
nedenden dolayı kendimi “şanslı”
İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından
olarak nitelendiriyorum. Akademik
aday gösterilip kabul edildikten sonra,
personelin düzeyi ve aynı zamanda
bana bir kabul mektubu gönderildi ve
derslerin düzeyi beklentilerimi
bu mektubu Türkiye’de oturma iznine
aştı. Ayrıca, Uluslararası Merkezin
başvurmak için gerekli olan öğrenci
idari personeli Türkiye’ye uyum
vizesine başvurmak için kullandım.
sağlama aşamamızın her anında,
Bütün oturma izni süreci o dönemde
özellikle de bürokratik süreçte iyi
tam bir kabustu. Fakat şimdi o aylara
organize olmuştu. Ayrıca çok da
dönüp baktığımda, bir güçlenme
yardımseverlerdi.
süreci olduğunu söyleyebilirim. O
Türkiye, Erasmus programına katılan
zamanlar bana ve diğer Erasmus
diğer ülkelerin çoğunun aksine,
arkadaşlarıma her şeyi yapabileceğimiz
Είμαι από τη Θεσσαλονίκη και
χώρες που συμμετέχουν στο
Επιστήμες στο τμήμα Βαλκανικών,
είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Σπουδών, στη Σχολή Οικονομικών
είναι πολύπλοκες και, για διεθνείς
Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πέρασα
Το Μάρτιο του 2014 κατά τη διάρκεια
έτους 2014-2015 στην Πόλη ως
Erasmus, εξαιτίας μιας διακοπής
σίγουρα δυσκολεύτηκα όπως κάθε
μετακομίσω για ένα εξάμηνο στην
Τουρκία. Μπορώ όμως να πω ότι
στα πανεπιστήμια που βρίσκονταν
κάπως τη διαδικασία, κυρίως από
για τους μήνες που θα ακολουθούσαν
Μπιλγκί παρακολούθησα
όμως να έχω την παραμικρή ιδέα
Σχέσεις, Ευρωπαϊκές Σπουδές,
διοικητικό και διδακτικό προσωπικό
διάφορους λόγους θεωρώ τον
με υποστήριξαν πολύ, και ύστερα
διδασκόντων και των μαθημάτων
πανεπιστήμιο Μπιλγκί., έλαβα το
Επιπλέον, η γραμματεία για τους
αίτηση για την φοιτητική visa η οποία
οργανωμένη και βοηθητική σε
άδειας παραμονής. Η όλη διαδικασία
της προσαρμογής μας και ειδικά
ένας σκέτος εφιάλτης. Κοιτώντας
επειδή, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες
οι μήνες λειτούργησαν ως μια
σπουδάζω Πολιτικές και Κοινωνικές
πρόγραμμα Erasmus, η Τουρκία δεν
Σλαβικών και Ανατολικών
η γραφειοκρατικές διεκπεραιώσεις
και Κοινωνικών επιστημών του
φοιτητές σαν κι εμένα, πολυέξοδες.
το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού
φοιτήτρια Erasmus. Στην αρχή,
ξένος που έρχεται να ζήσει στην
των αιτήσεων για το πρόγραμμα
των σπουδών μου, αποφάσισα να
Πόλη. Για αυτό και έκανα αίτηση μόνο
το ότι ήμουν Ελληνίδα διευκόλυνε
στο κέντρο. Άρχισα να ετοιμάζομαι
κοινωνική άποψη. Στο Πανεπιστήμιο
τη διαδικασία επιλογής, χωρίς
διάφορα μαθήματα όπως Διεθνείς
για το τι με περιμένει. Ευτυχώς το
Ψυχολογία και Παιδαγωγική. Για
του πανεπιστημίου στην Ελλάδα
εαυτό μου τυχερή. Το επίπεδο των
από την αποδοχή μου από το
ξεπέρασαν τις προσδοκίες μου.
σχετικό γράμμα με το οποίο έκανα
διεθνείς φοιτητές, ήταν πολύ καλά
είναι απαραίτητη για την έκδοση της
κάθε μας ανάγκη, τον πρώτο καιρό
για την άδεια παραμονής ήταν
σε θέματα γραφειοκρατίας. Ίσως
πίσω όμως, αισθάνομαι ότι εκείνοι
διαδικασία σκληραγώγησης για
μένα. Οι εμπειρίες αυτές έδωσαν σε
μένα και στους φίλους μου από το
Erasmus την εντύπωση ότι μπορούμε
να κάνουμε οτιδήποτε μετά από
σημασία είχε η συμμετοχή,οι
εργασίες και η διπλωματική. Κατ’ εμέ
πρόκειται για μια πιο παραγωγική
διαδικασία εκμάθησης με πιο δίκαια
αξιολόγηση των γνώσεων και των
hissini verdi. Ayrıca, konaklama,
ve öğrencilerin edindikleri bilgi ve
sağlık sigortası, şehir içi ulaşım, cep
becerileri değerlendirmenin daha adil
telefonu, öğrenim sözleşmesi vs.
bir şeklidir.
μεταφορές, κινητό, συμφωνητικό
Γενικά το πρόγραμμα Erasmus
Genel olarak, Erasmus programı
στον πρώτο μήνα που έμεινα στην
πρακτικών και ακαδημαϊκών
gibi başka konuları da ayarlamam
gerekiyordu. Bunların hepsini
İstanbul’da kaldığım ilk ay içerisinde
hallettim. İstanbul’da kısa vadeli
konaklama için daire ararken 4 günlük
bir maceraya atıldım. Arkadaşım ve
ben İstanbul’un en merkezi yerinde
beni geniş yaşam ve akademik beceri
çeşidi ile donattı ve bana unutulmaz
deneyimler kattı. Kendimi daha
iyi tanıma fırsatı buldum, kendi
kendime bir yabancı ülkede nasıl
inanılmaz küçük ve pahalı bir daireyi
yaşayabileceğimi öğrendim ve son
kiralayarak maceranın sonuna geldik.
olarak hayatımda tanıdığım en güzel
Bu ilk ay bizim için çok zordu, ama
insanlarla karşılaştım.
aynı zamanda çok da iyi bir deneyim
Yeniden Türkiye’ye gelmek isterim,
oldu. Asla aynı hataları yapmayız artık,
Yunanistan’daki başka öğrencilere
çünkü Türkiye’de bulunduğumuz
de tavsiye ederim. Aslında öğrenci
süreç içerisinde en iyi öğrendiğimiz
arkadaşlarımı Türkiye’de Erasmus
şey burada yaşamak oldu.
programına katılmaları için teşvik
Yunan ve Türk eğitim sistemlerine
ediyorum. Yunanlılarla Türklerin
ilişkin olarak, şahsen çok büyük
o kadar çok ortak noktası var ki,
farklar görmedim, ama Erasmus
bu iki halk arasında soğukluk
kurslarına katılıp katılmayacağınız,
bence gerçekten kabul eden kuruma
bağlı. Her ne kadar, resmi olarak
Sosyoloji Bölümüne kaydolmuş olsam
da, İstanbul Bilgi Üniversitesi bana
çeşitli alanlardan ders seçme olanağı
sağladı ve kendi üniversitem bunları
her halükarda tanımayı taahhüt
olmamalı. Bunun yerine neden iki
ülke arasında köprüler kurmaya
çalışmıyoruz? Türkiye’deki Erasmus
programına katılmayı düşünen
Yunanlı öğrencilere bir tavsiye vermem
gerekirse, bu deneyimin her anının
tadını çıkarsınlar. Bıktıklarında
etti. Sınıflar yeterince interaktifti ve
ve çabalamaktan vazgeçtiklerinde
değerlendirmemiz günlük bazda
bile seçimleri hakkında pişmanlık
yapılmaktaydı. Sınavlar yerine ağırlıklı
duymasınlar. Çünkü bu programın
olarak derse katılım, ödev ve tez
sonunda çok faydalı şeyler öğrenmiş
yazımı ile ilerlemekteydi. Bana göre,
olacaklar ve hayatı başka bir yönüyle
bu daha verimli bir öğrenim sürecidir
tanıyacaklar.
αυτό. Επίσης έπρεπε να διευθετήσω
θέματα όπως, κατοικία, ασφάλιση,
δεξιοτήτων των φοιτητών.
φοίτησης κ.α. Όλα αυτά έγιναν μέσα
μου καλλιέργησε ένα ευρύ φάσμα
Πόλη. Ψάχνοντας διαμέρισμα με
δεξιοτήτων και αξέχαστων
βραχυπρόθεσμο ενοίκιο, πέρασα
μία περιπέτεια 4 ημερών. Μαζί με
το φίλο μου, βρήκαμε ένα απίστευτα
μικρό και ακριβό διαμέρισμα στο
πιο κεντρικό σημείο της Πόλης κι
έτσι τελείωσε η περιπέτεια. Αυτός ο
πρώτος μήνας ήταν πολύ δύσκολος
αλλά συγχρόνως ήταν μια πολύ
καλή εμπειρία. Δεν πρόκειται να
ξανακάνουμε τα ίδια λάθη, γιατί αν
μάθαμε κάτι από τη διαμονή μας
στην Τουρκία είναι το πως ζει κανείς
εδώ.
Στην πραγματικότητα δεν είδα
μεγάλες διαφορές μεταξύ του
ελληνικού και του τουρκικού
εκπαιδευτικού συστήματος.
εμπειριών. Γνώρισα καλύτερα
τον εαυτό μου, έμαθα να ζω μόνη
μου σε μία ξένη χώρα, και τέλος
συναντήθηκα με τους πιο ωραίους
ανθρώπους που έχω γνωρίσει στη
ζωή μου.
Θέλω να ξαναέρθω στην Τουρκία,
την οποία και συνιστώ στους
φοιτητές από την Ελλάδα. Στην
πραγματικότητα ενθαρρύνω
συμφοιτητές φίλους μου να κάνουν
Erasmus στην Τουρκία.Έχουν τόσο
μα τόσα κοινά οι Τούρκοι με τους
Έλληνες, που δεν πρέπει ποτέ να
ψυχραίνονται οι σχέσεις αυτών
Αλλά το αν, και τι μαθήματα
των δύο λαών. Αντί αυτού γιατί δεν
τοπρόγραμμα Erasmus, εξαρτάται,
μεταξύ τους; Όσον αφορά τις
πανεπιστήμιο. Αν και επισήμως
φοιτητές Erasmusστην Τουρκία, τους
θα παρακολουθήσεις κατά
προσπαθούμε να στήσουμε γέφυρες
μου φαίνεται, από το κάθε
συμβουλές προς επίδοξους Έλληνες
ήμουν εγγεγραμμένη στο τμήμα
Κοινωνιολογίας, στο Πανεπιστήμιο
Μπιλγκί μου επιτράπηκενα
διαλέξω μαθήματα από πολλούς
διαφορετικούς κλάδους, τα οποία
το πανεπιστήμιό μου στην Ελλάδα
συνιστώ να εκμεταλλευτούν κάθε
λεπτό αυτής της εμπειρίας.Ακόμα κι
εάν αισθανθούν ότι έχουν μπουχτίσει,
ή ότι οι κόποι τους είναι μάταιοι δεν
πρέπει να αισθανθούν μετανιωμένοι
ήταν υποχρεωμένο να αναγνωρίσει.
για την επιλογή τους. Διότι στο τέλος
και οι αξιολογήσεις μας καθημερινές.
πολύ χρήσιμα πράγματα και θα
Οι τάξεις ήταν αρκετά διαδραστικές
του προγράμματος θα έχουν μάθει
Αντί για τις εξετάσεις, μεγάλη
έχουν δει τη ζωή με άλλο μάτι.
TRGR
43
DANIŞMAN
Yalım Eralp Γιαλίμ Έραλπ
“ÖNEMLİ OLAN HALKLARIN TEMASI VE
BU ZATEN GERÇEKLEŞİYOR”
«Σημασία έχει η επαφή των λαών και αυτό
είναι κάτι που συντελείται »
CNN Türk’te dış politika
danışmanlığı yapan emekli
büyükelçi ve aynı zamanda Defne
Derneği Başkanı Yalım Eralp; uzun
yıllar Dışişleri Bakanlığı’nın önemli
kademelerinde görev aldı. Eralp,
diplomasi kariyeri boyunca farklı
başbakanlar, bakanlarla çalıştı;
kültürü dili farklı birçok ülkede
görev aldı ve önemli görevlerde
bulundu. Türkiye ve Yunanistan
ilişkilerinin öncesine göre çok
daha olumlu bir süreçte ilerlediğini
Yunanistan’daki krizin bile bugün
Ο Γιαλίμ Έραλπ, πρώην
πρέσβης που εργάζεται ως
σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής
του καναλιού CNN Türk και
ταυτόχρονα Πρόεδρος του
Συλλόγου Defne, έχει λάβει
σημαντικές θέσεις επί χρόνια
στο Υπουργείο Εξωτερικών. Ο
Έραλπ κατά τη διάρκεια της
διπλωματικής του καριέρας
συνεργάστηκε με διάφορους
πρωθυπουργούς και υπουργούς,
άσκησε καθήκοντα σε πολλές
χώρες με διαφορετική κουλτούρα
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
Türkiye’de hoşnutsuzluk yarattığını
belirtiyor.
Eralp, bu görevlerdeki
deneyimlerini bizlere aktarırken,
Türk – Yunan ilişkilerini de
değerlendi.
CNN Türk diploması danışmanı
olarak Türkiye ve Yunanistan’ın
günümüzdeki ilişkilerini nasıl
Eskiye nazaran halklar arasındaki
durum çok daha iyi. Türklerle
Rumlar, dolma senindir benimdir
kavgası yapıp bir dolma yiyemezdi,
dolmayı birbirlerine zehir ederlerdi.
Kahve, Türk değil; kahve Greek,
kahve Bizanstan denilirdi. 50’li
yılların ortalarında Ada Vapurunda
Türkçe konuşulur, diye Rumca
konuşulmasına karşı çıkılırdı.
Şimdiki durum ise; Yunan
adalarında Türk turistler kollar
açılıp bekleniyor. Türkiye’de
de aynı durum var. Adalarda
Greek müzik çalıyor, Rumca
menüler basılıyor. Sorunların aslı
halledilmedi ama durum tamamiyle
değişti. Türkiye ile Yunanistan
arasındaki sorunların müzakere ve
barışçıl yollarla halledileceği fikri
yayıldı onun için şimdiki durum
eskisine oranla çok çok daha iyi.
Bence Türk - Yunan ilişkileri çok
önemli. Atatürk, Yunanistan’ı
Avrupa’ya giden yolun üstünde
görürdü. Atatürk, Yunanistan’la
ilişkilere harbe rağmen çok sıcak
bakmıştı ve hissi davranmamıştır.
Türkiye için Yunanistan hem
komşusu hem Avrupa Birliği
üyesi olarak son derece önemli bir
ülke. Ege’de birçok sorunumuz
var. Sorunlar iki ülke tarafından
yaratılmıştır, demek ki iki ülke
tarafından da halledilebilir. Benim
mesajım budur.
Yunanistan’da yaşanan ekonomik
krizin sonuçları Türkiye ile olan
politik ve ekonomik ilişkilerine
sizce nasıl yansıyor?
Komşuda kaosun olması,
istikrarsızlığın olması hoş bir şey
değil. Eskiden olsa Yunanistan’ın
bu durumuna sevinilirdi ama şimdi
endişeyle karşılanıyor. Onbinlerce
Türk, Yunanistan’a gidiyor. Politik
bakımdan da Yunanistan bizim
komşumuz olan önemli bir ülke
ve istikrarsız olması Türkiye
bakımından hiç iyi değil. Turizm,
insani ve ticari ilişkiler zarar görür.
Yunanistan’da görev yaptığınız
süre içerisinde Türkiye ve
Yunanistan ilişkileriyle ilgili
olarak gözlemlediğiniz size ilginç
gelen deneyimlerinizi bizimle
paylaşır mısınız?
Her iki ülke farklı etnik kökenden
gelen kendi vatandaşlarını yani
Rum ve Türkleri adeta düşman gibi
görmüşlerdir. Her iki tarafın da
sicili çok kötüdür. Gümülcine’de
Konsolosken Necati Naim adında
bir iş adamının evinde kiracı olarak
oturuyordum. Ben o iş adamının
evinde kiradayım diye Yunan
gizli servisi geldi, iş adamının
mağazasını iflas ettirdi. Karşılığında
ise İstanbul’da bir Rum’a ait avize
mağazası iflas ettirildi. İnsanlar
bundan zarar gördüler ve hiçbir
netice alınamadı. Yani meseleler
bu şekilde çözülemiyor, her iki
tarafında insan hakları, azınlık
haklarına tam riayeti lazımdır.
Geçmişte her iki tarafta bu konuda
çok kötü not almıştır.
Birbirine çok yakın coğrafyalarda
yaşayan iki ülke halklarının
en benzeyen ve benzemeyen
özellikleri sizce nelerdir?
Din ve lisan farkı var. Yemek,
και γλώσσα και έλαβε σημαντικές
θέσεις. Δηλώνει ότι οι σχέσεις
Τουρκίας και Ελλάδας προχωρούν
σε έναν πολύ πιο θετικό δρόμο σε
σύγκριση με το παρελθόν και ότι
η σημερινή κρίση στην Ελλάδα
δημιουργεί δυσαρέσκεια στην
Τουρκία.
Ο Έραλπ, κατά την εξιστόρηση
των εμπειριών σε αυτές τις
σημαντικές θέσεις, έκανε
και μια αξιολόγηση για τις
ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ως διπλωματικός σύμβουλος του
CNN Türk, πως αξιολογείτε τις
σημερινές σχέσεις Τουρκίας και
Ελλάδας;
Σε σχέση με το παρελθόν, η
κατάσταση ανάμεσα στους λαούς
είναι πολύ καλύτερη. Οι Τούρκοι
και οι Έλληνες διαπληκτίζονταν
για την ταυτότητα του “ντολμά”
και στο τέλος τους έβγαινε ξινός
αυτός ο “ντολμάς”. Ο ένας έλεγε
ότι ο καφές είναι τούρκικος, ο
άλλος ελληνικός ή βυζαντινός. Τη
δεκαετία του 1950, στο καράβι
για τα νησιά, ενοχλούσαν όσους
μιλούσαν ελληνικά, έπρεπε να
ομιλείται η τουρκική. Ενώ η
τωρινή κατάσταση έχει ως εξής:
στα ελληνικά νησιά περιμένουν
με ανοιχτές αγκάλες τους
Τούρκους τουρίστες. Το ίδιο
συμβαίνει και στην Τουρκία.
Στα νησιά παίζει ελληνική
μουσική, τυπώνονται μενού στα
ελληνικά. Δεν έχουν λυθεί τα
ουσιαστικά προβλήματα όμως η
κατάσταση έχει αλλάξει εντελώς.
Έχει διαδοθεί η σκέψη πως τα
προβλήματα μεταξύ Τουρκίας και
Ελλάδας μπορούν να επιλυθούν
με διαπραγμάτευση και
ειρηνικούς τρόπους, και για αυτό
το λόγο σήμερα η κατάσταση
είναι κατά πολύ καλύτερη σε
σχέση με το παρελθόν. Κατά τη
γνώμη μου, οι ελληνοτουρκικές
σχέσεις είναι πολύ σημαντικές.
Ο Ατατούρκ έβλεπε την Ελλάδα
επάνω στον δρόμο που πηγαίνει
στην Ευρώπη. Ο Ατατούρκ ήταν
πολύ θετικός για τις σχέσεις με
την Ελλάδα παρά τον πόλεμο και
δεν είχε κινηθεί συναισθηματικά.
Η Ελλάδα είναι μια πολύ
σημαντική χώρα για την Τουρκία,
τόσο ως γείτονας όσο και ως
μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έχουμε πολλά προβλήματα
στο Αιγαίο. Τα προβλήματα
δημιουργήθηκαν από τις δύο
χώρες, που σημαίνει ότι μπορούν
να επιλυθούν από τις δύο χώρες.
Αυτό είναι το μήνυμα μου.
Κατά την άποψη σας, πως
αντανακλώνται τα αποτελέσματα
της οικονομικής κρίσης στην
Ελλάδα στις πολιτικές και
οικονομικές σχέσεις με την
Τουρκία;
Δεν είναι καλό να επικρατεί
χάος και αστάθεια στον γείτονα.
Στο παρελθόν θα υπήρχε
χαρά για αυτή την κατάσταση
της Ελλάδας, όμως τώρα
αντιμετωπίζεται με ανησυχία.
Δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι
επισκέπτονται την Ελλάδα. Και
από πολιτική άποψη, η Ελλάδα
είναι μια σημαντική γειτονική
χώρα για εμάς και η αστάθεια
της δεν είναι καθόλου καλή για
την Τουρκία. Αυτό θα επηρεάσει
τον τουρισμό, τις ανθρώπινες και
εμπορικές σχέσεις.
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί
μας τις ενδιαφέρουσες, κατά
τη γνώμη σας, εμπειρίες που
παρατηρήσατε σχετικά με τις
σχέσεις Τουρκίας και Ελλάδας
κατά τη διάρκεια της θητείας σας
στην Ελλάδα;
Αμφότερες οι χώρες
αντιμετώπισαν ως εχθρούς
τους ίδιους τους πολίτες τους
που είχαν διαφορετική εθνική
καταγωγή, δηλαδή ελληνική
και τουρκική αντίστοιχα.
Είναι δυσμενές το μητρώο και
των δύο χώρων. Όταν ήμουν
TRGR
45
DANIŞMAN
müzik, dans birbirine çok yakın;
insanların davranışları, çok
duygusal olmaları, ani patlamaları
ortak noktalardır.
İki ülkeyi de derinden etkileyen
en önemli konulardan biri de
mübadele. Siz bu konu hakkında
neler düşünüyorsunuz?
Hiç şüphesiz ki bugün mübadeleyi
konuşsak iyi olmadı deriz fakat
olayı 1923’teki şartları düşünerek
ele almak gerekiyor. Türkiye
ile Yunanistan savaşmışlar ve
arada ciddi bir düşmanlık var.
Yunanistan’da 400 bin Türk’ün,
Türkiye’de 1 milyona yakın
Rum’un kalması o sırada uygun
görülmemiştir. Yani o zamanın
şartlarına göre düşünmek
gerekiyor. 1923’teki havayı, esen
rüzgârı düşündüğümüz zaman
belki başka çare de yoktu. O fikir
de Türklerin fikri değil, Norveçli
Hansel’in fikriydi. Yoksa bugün
baktığımda çok üzülüyorum
ben. Ben Ada’da oturuyorum ve
Rumların gitmesi burada insan
kalitesini düşürmüştür. İstanbul’da
170 – 200 bin Rum olsa İstanbul’un
havası başka olurdu.
Defne Derneği hakkında bize
bilgi verebilir misiniz? Amaçları
neler ve ne tür faaliyetler
gerçekleştiriyor?
Defne Derneği; bir sivil toplum
örgütü ve Yunanistan’da Dafne
adında bir kardeş derneği de
var. Amacımız, Türk ve Yunanlı
entelektüelleri, belediyeleri,
akademisyenleri, gazetecileri,
halkları, festivaller yoluyla bir
araya getirip ortak noktaları ortaya
çıkarmaktır. Geçmişte on üç tane
festival yaptık. Son iki festivalden
birisini Strazburg’da diğerini ise
Stuttgart’ta yaptık. Stuttgart’ta
Türk ve Rum derneklerini bir araya
getirip birlikte çalışmaya sevk ettik.
Gökçeada ve Semadirek arasına
sınır kapısı açtırıp bir feribot
koydurduk fakat her iki tarafta
kapıyı işletmeyi başaramadı. Şuan
açık ama kullanılmayan bir şekilde
kaldı. Şimdiki amacımız bize bir
bina tahsis edilirse Türk Yunan
ortak müzesi kurmak. Müzenin
patentini “İki Yakanın Sesi” olarak
aldık. Bu müze, herhangi bir
müze gibi olmayacak ortak yaşamı
videolarla tanıtan geleceğe dönük
bir müze olacak. Eski eserlerin
sergilendiği bir müze olmayacak ve
dünyada bir ilk olacak.
Peki Türkiye ve Yunanistan
arasındaki bağları güçlendirmek
için sizce neler yapılabilir?
Konuyla alakalı planladığınız
çalışmalar bulunuyor mu?
Önemli olan halkların teması
ve bu zaten gerçekleşiyor. Birde
siyasilerin teması var ben bunu
yeterli görmüyorum. Yani Türk
parlamenterler Yunanistan’a,
Yunanlı parlamenterler Türkiye’ye
giderek birbirlerini anlamaya,
birbirlerinin hassasiyetlerini
irdelemeye çalışmalılar. Bu
yeterince yapılmıyor şu anda.
Eskiden Türkiye Yunanistan
arasındaki ilişkiler o kadar kötüydü
ki, Yunan milli takımı yenildiğinde
sanki biz galip gelmişiz gibi
sevinirdik. Neyse ki bu devri geride
bıraktık. Şimdi önümüzdeki devir,
ortak beraberce neler yapalım devri.
Bunun en önemli yollarından birisi
de siyasilerin çok daha sıkı temaslar
sağlaması. Temaslara bir hazırlık
var fakat tepeden bir destek lazım
buna.
Bir dönem Yunan folklorunun
ayrılmaz parçası olan Sirtaki
Πρόξενος στη Κομοτηνή έμενα
ως ενοικιαστής στο σπίτι ενός
επιχειρηματία, του Νετζατί Ναΐμ.
Επειδή νοίκιαζα εγώ το σπίτι
του εν λόγω επιχειρηματία, η
Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών
ανάγκασε σε πτώχευση το
μαγαζί του επιχειρηματία. Και
ως απάντηση σε αυτό ώθησαν
σε πτώχευση το μαγαζί ενός
Έλληνα στη Κωνσταντινούπολη.
Άνθρωποι ζημίωσαν από αυτή
την αντιπαλότητα και δεν υπήρξε
κανένα αποτέλεσμα. Δηλαδή, τα
ζητήματα δεν λύνονται με αυτόν
τον τρόπο, θα πρέπει αμφότερα
τα μέρη να σέβονται απόλυτα τα
ανθρώπινα δικαιώματα και τα
μειονοτικά δικαιώματα. Κατά το
παρελθόν και οι δύο χώρες έχουν
πάρει πολύ κακό βαθμό σε αυτό
το θέμα.
σωστό να μείνουν 400 χιλιάδες
Τούρκοι στην Ελλάδα και περίπου
1 εκατομμύριο Έλληνες στην
Τουρκία. Δηλαδή, πρέπει να
σκεφτούμε σύμφωνα με τις
συνθήκες εκείνης της εποχής. Εάν
αναλογιστούμε το περιβάλλον
και την ατμόσφαιρα του 1923,
ίσως και να μην υπήρχε άλλη
λύση. Επιπλέον, αυτή η ιδέα
δεν ανήκε στους Τούρκους,
ήταν μια ιδέα του Νορβηγού
Χάνσελ. Φυσικά, όταν το κοιτάω
σήμερα το θέμα, στεναχωριέμαι
πολύ, εγώ προσωπικά. Ζω στο
νησί (Πρίγκηπος) και θεωρώ
ότι η αποχώρηση των Ελλήνων
έχει μειώσει την ποιότητα
των ανθρώπων. Θα ήταν
διαφορετική η ατμόσφαιρα της
Κωνσταντινούπολης εάν υπήρχαν
170-200 χιλιάδες Έλληνες.
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας,
τα χαρακτηριστικά που μοιάζουν
περισσότερο και εκείνα που
μοιάζουν λιγότερο ανάμεσα
στους λαούς των δύο χωρών
που ζουν σε πολύ κοντινές
γεωγραφίες.
πληροφορίες για τον Σύλλογο
Defne; Ποιοι είναι οι σκοποί του
και τι είδους δραστηριότητες
κάνει;
Υπάρχει διαφορά θρησκείας
και γλώσσας. Το φαγητό, η
μουσική, ο χορός μοιάζουν πολύ.
Κοινά σημεία είναι επίσης οι
συμπεριφορές των ανθρώπων, ο
έντονος συναισθηματισμός, τα
έντονα ξεσπάσματα.
Ένα από τα σημαντικότερα
θέματα που επηρέασαν βαθιά
τις δύο χώρες είναι η ανταλλαγή.
Ποιες είναι οι δικές σας σκέψεις
επί του θέματος;
Αναμφισβήτητα, εάν
συζητήσουμε σήμερα για την
ανταλλαγή, θα συμφωνήσουμε
ότι δεν ήταν καλή, όμως θα
πρέπει να το εξετάσουμε
λαμβάνοντας υπόψη τις
συνθήκες του 1923. Η Τουρκία και
η Ελλάδα πολέμησαν και υπάρχει
μια σοβαρή έχθρα μεταξύ τους.
Εκείνη την εποχή δεν κρίθηκε
Ο Σύλλογος Defne είναι μια μη
κυβερνητική οργάνωση και έχει
έναν αδερφό σύλλογο με το
όνομα Δάφνη στην Ελλάδα. Ο
σκοπός μας είναι να σμίξουμε
τους Τούρκους και Έλληνες
διανοούμενους, δήμους,
ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους,
τους δύο λαούς μέσω διαφόρων
φεστιβάλ και να προβάλουμε τα
κοινά σημεία. Κατά το παρελθόν
διοργανώσαμε δεκατρία
φεστιβάλ. Τα δύο τελευταία
φεστιβάλ τα διοργανώσαμε στο
Στρασβούργο και τη Στουτγάρδη.
Στη Στουτγάρδη συγκεντρώσαμε
τους τουρκικούς και ελληνικούς
συλλόγους και τους ωθήσαμε
να συνεργαστούν. Ανοίξαμε
συνοριακή πύλη ανάμεσα στην
Ίμβρο και τη Σαμοθράκη, βάλαμε
γραμμή φεριμπότ όμως και
οι δύο πλευρές απέτυχαν να
λειτουργήσουν την πύλη. Επί του
παρόντος είναι ανοιχτή όμως έχει
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
μείνει ανενεργή. Τώρα ο σκοπός
μας είναι να φτιάξουμε ένα
ελληνοτουρκικό μουσείο εφόσον
μας προσφερθεί ένα κτήριο.
Πήραμε την ευρεσιτεχνία του
μουσείου με το όνομα “Η Φωνή
των Δύο Όχθων”. Αυτό δεν θα
είναι ένα οποιοδήποτε μουσείο,
θα είναι ένα μουσείο που θα
παρουσιάζει την κοινή ζωή με
βίντεο, θα έχει προοπτικές.
Δεν θα είναι ένα μουσείο που
θα εκθέτει τα παλιά έργα, θα
είναι μοναδικό στο είδος του
παγκοσμίως.
Τι μπορεί να γίνει για να
ενισχυθούν οι δεσμοί ανάμεσα
στην Τουρκία και την Ελλάδα;
Έχετε σχεδιάσει κάτι για το θέμα;
dansının eğitimini aldığınızı
biliyoruz. Sirtakiyi size sevdiren
neydi? Yunanistan ve Yunan
kültüründe beğendiğiniz ve
kendinize yakın bulduğunuz
başka neler var?
Yunan kültürü önemli bir
kültürdür. Gümülcine ve
Komoniti’de görev yaparken sirtaki
öğrenmek istedim fakat o sıralar
oradaki durumlar o kadar kötüydü
ki ben sirtaki öğrenmeye çalışsam
Batı Trakya Türkleri bana hain
derlerdi. Türk Yunan Stuttgart
Buluşması’nda, “ben Yunanistan’da
Yunanca ders almaya çalıştım
fakat Yunan milli emniyeti bütün
hocalara talimat vermiş bu adama
Yunanca öğretmeyin diye. Şimdi
Yunanca öğrenmek için vakit geç,
ama size söz veriyorum gelecek
sene sirtaki yapacağım” dedim
güldüler. Dedim ki “gülmeyin
çünkü benim verdiğim sözleri
tutma gibi kötü bir huyum var.”
Ve nitekim Bahattin ve Nurşen
Bağduran hocalardan ders aldım.
4 yıldır devam ediyorum; zeybek,
sirtaki, harmandalı ve çökertme
öğreniyorum. Aslında bu bir kültür
meselesi. Sirtaki Yunan folklorunun
bir parçası ama sirtakinin
kökeni İstanbul Rumlarına
dayanıyor. Kasap Oyunu,
bildiğim kadarıyla Fener’deki
Rum kasapların hayvan kestikten
sonra yaptıkları bir ritüelmiş ve
sonra oyuna dönüşmüş. Yani bu
ortak kültürümüz, zeybek ortak
kültürümüz. Farklı yapıyoruz ama
yine de ortak kültürümüz.
Το σημαντικό είναι η επαφή των
λαών, κάτι που ήδη συντελείται.
Επίσης υπάρχει και η επαφή
των πολιτικών, που δεν είναι
επαρκής εν προκειμένω. Δηλαδή,
θα έπρεπε να επισκέπτονται οι
Τούρκοι βουλευτές την Ελλάδα
και οι Έλληνες βουλευτές την
Τουρκία και να προσπαθούν να
κατανοήσουν ο ένας τον άλλο, να
εξετάσουν τις ευαισθησίες του
άλλου. Αυτό δεν συμβαίνει σε
επαρκή βαθμό επί του παρόντος.
Κατά το παρελθόν, ήταν τόσο
κακές οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας
και Ελλάδος που όταν έχανε η
εθνική Ελλάδος χαιρόμασταν σαν
να είχαμε νικήσει εμείς. Ευτυχώς
αυτή η εποχή έχει παρέλθει. Τώρα
ζούμε την εποχή του τι μπορούμε
να κάνουμε από κοινού. Ένας
από τους σημαντικότερους
τρόπους προς τούτο είναι η
εξασφάλιση πολύ στενότερων
επαφών μεταξύ των πολιτικών.
Υπάρχει μια προετοιμασία για
τις επαφές όμως απαιτείται μια
υποστήριξη εκ των άνω.
Γνωρίζουμε ότι κάποια περίοδο
πήρατε μαθήματα ελληνικού
χορού Συρτάκι. Τι ήταν αυτό
που σας έκανε να αγαπήσετε
το συρτάκι; Τι άλλα στοιχεία
υπάρχουν που σας αρέσουν και
βρίσκετε οικεία στην Ελλάδα και
την ελληνική κουλτούρα;
Η ελληνική κουλτούρα είναι μια
σημαντική κουλτούρα. Όταν
βρισκόμουν στην Κομοτηνή λόγω
καθηκόντων, θέλησα να μάθω
συρτάκι, όμως εκείνη την περίοδο
ήταν τόσο άσχημα τα πράγματα
εκεί που εάν προσπαθούσα να
μάθω συρτάκι οι Τούρκοι της
Θράκης θα με αποκαλούσαν
προδότη. Στην ελληνοτουρκική
συνάντηση Στουτγάρδης δήλωσα:
“Θέλησα να παρακολουθήσω
μαθήματα ελληνικών στην
Ελλάδα αλλά η εθνική υπηρεσία
πληροφοριών έδωσε εντολή σε
όλους τους καθηγητές να μην
μου δώσουν μαθήματα. Τώρα
είναι αργά για να μάθω ελληνικά
όμως σας υπόσχομαι ότι του
χρόνου θα χορέψω συρτάκι”,
και γέλασαν. Τους είπα: “Μην
γελάτε, διότι συνηθίζω να τηρώ
τις υποσχέσεις που δίνω”. Και
όντως πήρα μαθήματα από
τους καθηγητές Μπαχατίν και
Νουρσέν Μπαγντουράν. Συνεχίζω
εδώ και 4 χρόνια. Μαθαίνω
ζεϊμπέκικο, συρτάκι, χαρμάνταλι
και τσοκερτμέ (αντίστοιχοι
τουρκικοί παραδοσιακοί χοροί).
Ουσιαστικά, αυτό είναι ένα
θέμα κουλτούρας. Το συρτάκι
είναι ένα κομμάτι της ελληνικής
λαογραφίας, όμως οι ρίζες του
συρτακιού βασίζονται στους
Έλληνες της Πόλης. Εξ’ όσων
γνωρίζω, το χασάπικο ήταν
μια τελετουργία που έκαναν οι
χασάπηδες στο Φανάρι αφού
έσφαζαν τα ζώα και αργότερα
μετατράπηκε σε χορό. Δηλαδή
είναι κοινή μας κουλτούρα,
το ζεϊμπέκικο είναι κοινή μας
κουλτούρα. Το χορεύουμε
διαφορετικά όμως παραμένει
κοινή μας κουλτούρα.
TRGR
47
LEZZET
Maria Ekmekçioğlu Μαρία Εκμεκτσίογλου
“LEZZET VE DOSTLUK SOFRALARI KURMALIYIZ”
« Πρέπει να Στήσουμε Τραπέζια Γεύσης και Φιλίας »
İstanbullu bir Rum olan Maria
Ekmekçioğlu, yaptığı televizyon
programlarıyla Anadolu yemek
kültürünü Yunanistan’da tanıtıyor.
Aşçılık eğitimi alarak aşçılığı
hayatının merkezine yerleştiren
Ekmekçioğlu, sofranın birleştirici
gücünü Türk Yunan dostluğunu
pekiştirmek adına kullanmak
gerektiğini vurguluyor ve ekliyor:
“Türk ve Yunan mutfağının zengin
damak tadı ile dostluğumuzu bir
sofranın başında o kadar güzel
yerlere götürebiliriz.”
Hem Yunanistan’da hem
Türkiye’de yemekle ilgili
olanların tanıdığı bir isimsiniz.
Sizi daha yakından tanımak
isteyenler için kendinizi nasıl
anlatırsınız? Bize kendinizi
tanıtabilir misiniz?
Yıllarca ananelerim dedelerim
İstanbul’da yaşadı, ben de
İstanbul’da doğdum. Ailenin,
sofranın etrafında oturmasının çok
önemli olduğu bir ailede büyüdüm.
Mutfakta, tencere başında bulunan
bir annenin yanında büyüdüğüm
için yemekle her zaman çok iç içe
oldum. Uzun bir zaman Selanik’te
yaşadım. Selanik’te bir yer açtım
ve orayı on üç yıl boyunca işlettim.
Daha sonra İstanbul’a döndüm.
Η Μαρία Εκμεκτσίογλου,
μια Ελληνίδα της
Κωνσταντινούπολης, με
τις τηλεοπτικές εκπομπές
που κάνει, παρουσιάζει τη
ανατολίτικη γαστρονομική
κουλτούρα στην Ελλάδα. Η
Εκμεκτσίογλου, η οποία έλαβε
μαθήματα μαγειρικής και
τοποθέτησε τη μαγειρική στο
επίκεντρο της ζωής της, τονίζει
η ενωτική δύναμη της κουζίνας
πρέπει να χρησιμοποιηθεί
για την εμπέδωση της
ελληνοτουρκικής φιλίας και
προσθέτει: “Με την πλούσια
γεύση της τουρκικής και
ελληνικής κουζίνας μπορούμε
να πάμε τη φιλία μας σε πολύ
ωραία μέρη”.
Είσαστε ένα όνομα που
γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με
τη κουζίνα τόσο στην Ελλάδα
όσο και στην Τουρκία. Πως θα
περιγράφατε τον εαυτό σας
σε όσους θα ήθελαν να σας
γνωρίσουν καλύτερα; Μιλήστε
μας για εσάς.
Για χρόνια οι γιαγιάδες και
παππούδες μου έζησαν
στη Κωνσταντινούπολη, κι
εγώ είμαι γεννημένη στη
Κωνσταντινούπολη. Μεγάλωσα
σε μία οικογένεια όπου ήταν
πολύ σημαντικό να κάθονται
όλοι γύρω από το τραπέζι.
Ήμουν πάντα ένα με τη
κουζίνα διότι μεγάλωσα κοντά
σε μία μαμά που βρισκόταν
Γεύσης
İstanbul’a döndüğümde ne
yapacağımı birkaç sene düşündüm.
Sonra restoran işletmeye karar
verdim ve bir restoran açtım. O
gün bugündür restoranla iç içe
yaşıyorum diyebilirim. Türkiye’yi
köy köy dolaşıp hangi bölgenin
peyniri, tereyağı, sebzesi, meyvesi
daha güzel diye yıllarca araştırdım.
Bu konuda çok güzel bir çevrem
oldu. Böylece yazdığım kitaplarda
da yöresel ürünlerle tarifler
yaratmaya çalışıyorum.
Türk ve Yunan mutfağı birbirine o
kadar benziyor ki. Ben şu an Girit
adasındayım ve hiçbir yemek bana
yabancı gelmedi. Buradaki şef bana,
size özel bir yemek yapacağım dedi
ve benim yıllarca yaptığım levrek ve
bamyayı yaptı. Daha sonra şevket-i
bostanlı kuzu eti ve kabak çiçeği
dolması yaptılar, bu yemekleri
στη κουζίνα, πάνω από
τη κατσαρόλα. Έζησα για
μεγάλο χρονικό διάστημα στη
Θεσσαλονίκη. Άνοιξα έναν
χώρο στη Θεσσαλονίκη και
το λειτούργησα για δεκατρία
χρόνια. Αργότερα επέστρεψα
στην Πόλη. Όταν γύρισα στην
Πόλη σκέφτηκα για κάποια
χρόνια τι να κάνω. Μετά
bizde yıllarca İzmir de yaptık.
Yunanistan’da dolmadaki dedikleri
Türkiye’deki yalancı dolma mesela.
Menülerinde Smirneika adı altında
İzmir köftesi ve imam bayıldı
bulunuyor. Anlamak için o kadar
çok şey var ki, mesela mantı burada
da çok seviliyor. Kahvaltılar bile
αποφάσισα να λειτουργήσω
εστιατόριο και άνοιξα ένα
εστιατόριο. Έκτοτε μπορώ
να πω ότι η ζωή μου έχει
συνυφανθεί με το εστιατόριο.
Γύρισα την Τουρκία από χωριό σε
χωριό και ερεύνησα επί χρόνια
ποια περιοχή έχει το καλύτερο
τυρί, το καλύτερο βούτυρο,
Birkaç cümleyle kendi
mutfağınızın farklılıklarını ve
özelliklerini bize anlatabilir
misiniz? Nedir Maria’nın
mutfağının farkı?
Benim mutfağımın özelliği
zeytinyağını çok kullanmam.
Zeytinyağının yanında tereyağını
da asla unutmuyorum. Çünkü
o kadar güzel tereyağları var
ki; Trabzon ve İzmir bölgesinin
mandıralarında. Benim mutfağımı
özel kılan yöresel yemeklere çok
önem verip baharatları doğru
kullanmam. Baharatları doğru
kullanmak bir mutfağa çok büyük
özellikler katar. Baharat zenginliği
olan bir ülkede yaşıyoruz ve bunları
doğru kullanırsak mucize mutfaklar
yaratırız. Trabzon kuzuları,
Ödemiş Bayındır’daki enginarlar,
Antep’in muhteşem kuru patlıcan
ve kabakları, Trabzon Vakfıkebir
tereyağı, Nariçi’nde getirdiğim otlar,
kiraz kapaniler ve onlarla yaptığım
mezeler benim mutfağımın
lezzetleri arasında yer alıyor.
Hem Türk Hem Yunan
mutfağını yakından bilen biri
olarak iki mutfakla ilgili neler
söyleyebilirsiniz. Türk ve Yunan
mutfağının benzeyen ve ayrılan
yönleri nelerdir?
τα καλύτερα λαχανικά και τα
φρούτα. Απέκτησα έναν πολύ
καλό κύκλο σε αυτό το θέμα.
Έτσι, προσπαθώ να δημιουργώ
και συνταγές με τοπικά προϊόντα
στα βιβλία που γράφω.
Μπορείτε να μας πείτε με
μερικές κουβέντες τις διαφορές
και τα χαρακτηριστικά της
δικής σας κουζίνας; Ποια είναι
η διαφορά της κουζίνας της
Μαρίας;
Η ιδιαιτερότητα της δικής μου
κουζίνας είναι ότι χρησιμοποιώ
πολύ το ελαιόλαδο. Μαζί με
το ελαιόλαδο, δεν ξεχνώ ποτέ
το βούτυρο. Διότι υπάρχουν
τόσο ωραία είδη βουτύρου
στα γαλακτοκομεία των
περιοχών της Τραπεζούντας
και της Σμύρνης. Αυτό που
κάνει ιδιαίτερη τη δική μου
κουζίνα είναι ότι δίνω μεγάλη
σημασία στα φαγητά και
χρησιμοποιώ σωστά τα
μπαχαρικά. Η σωστή χρήση των
μπαχαρικών προσθέτει πολλές
ιδιαιτερότητες σε μια κουζίνα.
Ζούμε σε μια χώρα που έχει
πλούτο μπαχαρικών και εάν
τα χρησιμοποιήσουμε σωστά
μπορούμε να δημιουργήσουμε
θαυματουργές κουζίνες. Τα
πρόβατα της Τραπεζούντας,
οι αγκινάρες στο Μπαγίντιρ
του Οντέμις, οι εκπληκτικές
αποξηραμένες μελιτζάνες και
τα κολοκύθια του Άντεπ, το
βούτυρο της Τραπεζούντας,
τα χόρτα που φέρνω από
το Νάριτσι, τα καπανί και οι
μεζέδες που κάνω με αυτά
συμπεριλαμβάνονται στις
λιχουδιές που φτιάχνω.
Ως άτομο που γνωρίζει εκ του
σύνεγγυς τόσο την τουρκική
όσο και την ελληνική κουζίνα,
τι μπορείτε να πείτε για τις
δύο κουζίνες; Ποιες είναι οι
ομοιότητες και ποιες οι διαφορές
της τουρκικής και της ελληνικής
κουζίνας;
Μοιάζουν τόσο πολύ η τουρκική
με την ελληνική κουζίνα. Αυτή τη
TRGR
49
LEZZET
Urfa’dan Nevşehir’e kocaman bir dostluk
çemberi oluştu etrafımda, o kadar mutluyum
ki. Hatay’a gittiğimizde Belediye Başkanı
‘Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk
çemberi kurdunuz’ diye bir plaket verdi.
aynıdır. Zaten ben Yunanistan’da
yaptığım televizyon programında
bunu anlıyorum. Tek farkımız
baharatlarda, Türkiye’de baharatlar
daha çok kullanılıyor.
Türkiye’de çekilen ve
Yunanistan’da gösterilen yemek
programınızdan bahseder
misiniz?
İlk sene Yunanistan’da yaptığım
programda 20 bölüm İstanbul’u
tanıttık. Bütün İstanbul’u karış
karış dolaşmaya çalıştım. Tabii
İstanbul 20 bölümle bitmez. Çünkü
bizim her bir bölümümüz 45
dakika. İstanbul için daha çok 45
dakikalar gerekiyor. Program çok
başarılı olunca ertesi yıl yine devam
etti. Programın adı İstanbul’dan
Anadolu’ya idi. İstanbul’dan yola
çıkıp İzmir, Foça, Çeşme, Selçuk,
Ayvalık, Cunda, Trabzon, Kayseri,
Kapadokya, Mardin, Şanlıurfa,
Gaziantep’e gittik. Program yüzde
30 – 40 reytinglere ulaşınca bir
dahaki sene için de sözleşmemi
yenilediler. Seneye; Kars, Erzurum,
Diyarbakır, Adana, Antalya,
Antakya, İskenderun, Samsun
ve Giresun’da çekim yapmayı
planlıyoruz.
Programınızın beğenilerek
izlendiğini söylediniz. Yunan
halkından nasıl geri dönüşler
alıyorsunuz?
Programım yüzde 40 reytinglere
ulaşıyor. Bu demek oluyor ki 14
– 44 yaş arası kadınlarda yüzde
40’a ulaşıyor. Erkeklerde izlenme
oranı yüzde 30 ila 36 arasında ve
çocuklarda izlenme oranı yüzde
yirmileri buluyor. Çocuklar böyle
bir yöresel yemek programını
evde oturup fazla seyretmez fakat
bu program yalnızca bir yemek
programı değil. Aynı zamanda
tarih anlatıyorum. Mesela bir şehre
gittiğimde üç tane yöresel yemek
yapıyorum. O bölgenin kalesini,
camisini, müzesini anlatıyorum.
Dedeleri Urfalı olan ama Urfa’ya
hiç gitmeyen 40 kişilik bir ekip
geçenlerde Urfa’ya gitti ve nereye
gidelim, nerede yemek yiyelim
diye bana sordular. Urfa’dan
Nevşehir’e kocaman bir dostluk
çemberi oluştu etrafımda, o kadar
mutluyum ki. Hatay’a gittiğimizde
Belediye Başkanı ‘Türkiye ile
Yunanistan arasında dostluk
çemberi kurdunuz’ diye bir plaket
verdi. Şu an Girit Adası’ndayız,
Girit Adası Belediye Başkanı beni
İstanbul yemekleri yapmam için
davet etti. Beş gündür buradayım ve
İstanbul yemekleri yapıyorum.
Yemeklerinizle Türk Yunan
dostluğuna çok önemli
katkılarınız var. Bunu daha
da arttırmak için sizce neler
yapılabilir? Türk ve Yunan
dostluğunu, kardeşliğini
Δημιουργήθηκε ένας τεράστιος κύκλος φιλίας
γύρω μου από την Ούρφα έως το Νέβσεχιρ,
είμαι τόσο ευτυχισμένη. Όταν πήγα στο
Χάταϊ, ο Δήμαρχος μου έδωσε μια πλακέτα
λέγοντας μου: “Δημιουργήσατε έναν κύκλο
φιλίας ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα”.
στιγμή βρίσκομαι στην Κρήτη και
κανένα φαγητό δεν μου φαίνεται
ξένο. Ο Σεφ εδώ μου είπε ότι
θα μου φτιάξει μια σπεσιαλιτέ
και μου έφτιαξε λαυράκι και
μπάμιες που μαγειρεύω εδώ
και χρόνια. Κατόπιν έφτιαξαν
αρνί με γαϊδουράγκαθο και
γεμιστά με κολοκυθανθούς,
κι εμείς φτιάχναμε αυτά τα
φαγητά επί χρόνια στη Σμύρνη.
Για παράδειγμα, αυτό που
ονομάζεται ντολμαδάκια στην
Ελλάδα είναι τα γιαλαντζή
στην Τουρκία. Στα μενού τους
έχουν τα κεφτεδάκια Σμύρνης
με το όνομα Σμυρναίικα και
το ιμάμ μπαϊλντί. Υπάρχουν
τόσα πολλά πράγματα που
πρέπει να καταλάβουμε, όπως
για παράδειγμα το μαντί είναι
πολύ αγαπητό κι εδώ. Ακόμη
και τα πρωινά είναι τα ίδια.
Εξάλλου το καταλαβαίνω αυτό
στην τηλεοπτική εκπομπή που
κάνω στην Ελλάδα. Η μόνη μας
διαφορά είναι στα μπαχαρικά,
στη Τουρκία τα μπαχαρικά
χρησιμοποιούνται περισσότερο.
Μιλήστε μας για την εκπομπή
μαγειρικής που γυρίζετε στην
Τουρκία και μεταδίδεται στην
Ελλάδα.
Τον πρώτο χρόνο στην
εκπομπή που γύρισα στην
Ελλάδα παρουσιάσαμε την
Κωνσταντινούπολη σε 20
επεισόδια. Προσπάθησα να
γυρίσω σπιθαμή προς σπιθαμή
όλη τη Κωνσταντινούπολη.
Φυσικά, η Κωνσταντινούπολη
δεν τελειώνει σε 20 επεισόδια.
Διότι κάθε επεισόδιο μας
είναι 45 λεπτά. Για τη
Κωνσταντινούπολη χρειάζονται
πολλά 45λεπτα ακόμη. Επειδή
η εκπομπή είχε μεγάλη
επιτυχία, συνεχίστηκε και τον
επόμενο χρόνο. Το όνομα της
εκπομπής ήταν Από την Πόλη
στην Ανατολία. Ξεκινήσαμε
από τη Κωνσταντινούπολη και
πήγαμε σε Σμύρνη, Φότσα,
Τσεσμέ, Σέλτσουκ, Αϊβαλί,
Τζούντα, Τραπεζούντα,
Καισάρεια, Καπαδοκία,
Μάρντιν, Σανλίουρφα,
Γκαζίαντεπ. Ανανέωσαν το
συμβόλαιο μου για άλλο έναν
χρόνο όταν η εκπομπή έπιασε
30 - 40 τις εκατό τηλεθέαση.
Του χρόνου σχεδιάζουμε να
κάνουμε γυρίσματα σε Καρς,
Ερζερούμ, Ντιγιάρμπακιρ,
Άδανα, Αττάλεια, Αντιόχεια,
Ισκέντερουν, Σαμψούντα και
Κερασούντα.
Είπατε ότι η εκπομπή σας έχει
μεγάλη απήχηση. Τι είδους
αντιδράσεις λαμβάνετε από τον
ελληνικό λαό;
Η εκπομπή μου λαμβάνει έως
και 40 τις εκατό τηλεθέαση.
Αυτό σημαίνει ότι φτάνει το
40 τις εκατό στις γυναίκες της
ομάδας 14 – 44. Στους άνδρες το
ποσοστό τηλεθέασης είναι 30
με 36 τις εκατό ενώ στα παιδιά
βρίσκεται περί το είκοσι τις
εκατό. Τα παιδιά δεν κάθονται
στο σπίτι να παρακολουθήσουν
τέτοιου είδους εκπομπές
μαγειρικής, όμως αυτή η
εκπομπή δεν έχει να κάνει μόνο
με μαγειρική. Παράλληλα μιλάω
για την ιστορία. Για παράδειγμα,
Γεύσης
arttırmak amacıyla bizlere sizlere
düşen görevler nelerdir?
Mesela çok güzel bir fikir olarak bu
kaybolan lezzetleri canlandırabiliriz.
Çünkü Türkiye’nin birçok
bölgesinde yıllarca Türkler ve
Rumlar beraber yaşadılar. Bu
insanların yaptığı o kadar çok
benzer ve aynı lezzette yemekler
var ki. Biz bu yemekleri öne
çıkartmalıyız. Türk ve Yunan
dostluğu içinde lezzet köprüsü
kurmalıyız. Güzel bir sofranın
başında Türk ve Yunan mutfağının
zengin damak tadı var, iki ülke
olarak dostluğumuzu bir sofra
başında o kadar güzel yerlere
götürebiliriz ki bunu bizler
yapmalıyız. Lezzet ve dostluk
sofraları kurmalıyız. Daha çok kişi
dostluk için elinden gelen her şeyi
yapsın. Özellikle de aynı örf ve
adetler, aynı yemekler, aynı müzik,
aynı kültür ve örf adetlere sahip
iki komşu ülke olarak biz el ele
tutuştuğumuz zaman çok büyük
şeyler yapabiliriz.
Geleceğe yönelik plan ve
projelerinizi öğrenebilir miyiz?
Yunanistan’daki televizyon kanalı
için İstanbul’dan Anadolu’ya
programımın çekimleri Ağustos’ta
başlayacak. Ege Adaları; Girit,
Selanik, Kavala, Yanya, Atina,
Sakız, Midilli, Mikonos, Kos
adaları ile ilgili bir proje hazırlayıp
iki ayrı Türk kanalına sundum,
cevap bekliyorum. Aşçıyım, yemek
yapmayı çok iyi biliyorum aynı
zamanda her iki ülkenin kültürünü
biliyorum ve iki ülkede de yaşadım.
İki ülkeye de yemeklerini tanıtmak
bizim için çok büyük bir keyif.
Önemli olan benim programımı
yalnızca Yunanistan seyretmiyor.
Kanada, Florida, İsveç, İsviçre,
Almanya, Avustralya, Afrika’ya
kadar bu program seyrediliyor.
İsveç’te yaşayan Gaziantepli bir aile
ile tanıştım, bizim programımızı
seyrediyorlar, inanılmaz duygusal
anlar yaşadım. Türkiye’den veya
Fransa’nın bir köyünde bile
programımızı seyreden kişilerle
tanıştım. Televizyonun bu
konudaki gücü çok büyük. Aynı
zamanda kitaplarım da hazırlanıyor.
Yunanistan’da üçüncü, Türkiye’de
de ikinci kitabım hazırlanıyor.
όταν πάω σε μια πόλη φτιάχνω
τρία τοπικά πιάτα. Μιλάω
για το κάστρο, το τζαμί, το
μουσείο αυτής της περιοχής.
Μια ομάδα 40 ανθρώπων που
είχαν παππούδες με καταγωγή
από την Ούρφα, όμως οι ίδιοι
δεν την είχαν επισκεφθεί ποτέ,
πήγαν τις προάλλες στην Ούρφα
και με ρώτησαν που να πάνε και
που να φάνε. Δημιουργήθηκε
ένας τεράστιος κύκλος φιλίας
γύρω μου από την Ούρφα
έως το Νέβσεχιρ, είμαι τόσο
ευτυχισμένη. Όταν πήγα στο
Χάταϊ, ο Δήμαρχος μου έδωσε
μια πλακέτα λέγοντας μου:
“Δημιουργήσατε έναν κύκλο
φιλίας ανάμεσα στην Τουρκία και
την Ελλάδα”. Τώρα βρισκόμαστε
στη Κρήτη, με προσκάλεσε
ο Δήμαρχος για να φτιάξω
πολίτικα πιάτα. Βρίσκομαι εδώ
για πέντε μέρες και μαγειρεύω
πολίτικα φαγητά.
Συνεισφέρετε σημαντικά στην
ελληνοτουρκική φιλία με τα
φαγητά σας. Κατά τη γνώμη
σας τι μπορεί να γίνει για να
αυξηθεί και άλλο η φιλία; Ποια
καθήκοντα αναλογούν σε
εμάς, σε εσάς για να αυξηθεί
η ελληνοτουρκική φιλία και
αδερφοσύνη;
Για παράδειγμα, μι πολύ καλή
ιδέα θα ήταν να αναβιώσουμε
αυτές τις χαμένες γεύσεις.
Διότι σε πολλές περιοχές της
Τουρκίας Τούρκοι και Έλληνες
έζησαν μαζί για πολλά χρόνια.
Υπάρχουν τόσα παρόμοια και
ίδιας νοστιμιάς φαγητά που
έφτιαχναν αυτοί οι άνθρωποι.
Πρέπει να τα προβάλουμε
αυτά τα φαγητά. Πρέπει να
χτίσουμε μια γέφυρα γεύσεων
για την ελληνοτουρκική φιλία.
Σε ένα ωραίο τραπέζι υπάρχει
η πλούσια γεύση της τουρκικής
και ελληνικής κουζίνας. Εμείς οι
δύο χώρες θα μπορούσαμε να
πάμε σε τόσο ωραία επίπεδα τη
φιλία μας χάρη στην κουζίνα,
οφείλουμε να το κάνουμε.
Πρέπει να στήσουμε τραπέζια
γεύσης και φιλίας. Θα πρέπει
όλο και περισσότερα άτομα
να κάνουν ό,τι μπορούν για
τη φιλία. Ιδιαίτερα ως δύο
γείτονες με ίδιες παραδόσεις
και έθιμα, ίδια μουσική, ίδια
κουλτούρα και ίδιες συνήθειες,
όταν πιαστούμε χέρι με χέρι
μπορούμε να κάνουμε πολύ
μεγάλα πράγματα.
Μπορούμε να μάθουμε τα
μελλοντικά σας σχέδια;
Τα γυρίσματα της εκπομπής από
την Κωνσταντινούπολη στην
Ανατολία για τηλεοπτικό κανάλι
στην Ελλάδα θα ξεκινήσουν
τον Αύγουστο. Ετοίμασα ένα
πρότζεκτ σχετικά με τα νησιά
του Αιγαίου, την Κρήτη, τη
Θεσσαλονίκη, τη Καβάλα,
τα Γιάννενα, την Αθήνα, τη
Μυτιλήνη, τη Μύκονο, την
Κω και το παρέδωσα σε
δύο διαφορετικά τουρκικά
τηλεοπτικά κανάλια, και
περιμένω απάντηση. Είμαι
μαγείρισσα, ξέρω πολύ καλά
να μαγειρεύω, ταυτόχρονα
γνωρίζω πολύ καλά την
κουλτούρα των δύο χωρών και
έζησα και στις δύο χώρες. Είναι
μεγάλη απόλαυση για μας να
παρουσιάζουμε τα φαγητά και
των δύο χωρών. Το σημαντικό
είναι ότι την εκπομπή μου
δεν την παρακολουθούν μόνο
από Ελλάδα. Αυτή η εκπομπή
έχει τηλεθεατές σε περιοχές
όπως Καναδάς, Φλόριντα,
Σουηδία, Ελβετία, Γερμανία,
Αυστραλία και Αφρική.
Γνωρίστηκα με μια οικογένεια
από το Γκαζίαντεπ που ζει
στη Σουηδία, παρακολουθούν
την εκπομπή μας, έζησα
απίστευτα συγκινητικές στιγμές.
Γνωρίστηκα με άτομα που
παρακολουθούν την εκπομπή
μας στην Τουρκία, ακόμη και σε
χωριό της Γαλλίας. Η δύναμη της
τηλεόρασης είναι πολύ μεγάλη.
Ταυτόχρονα ετοιμάζονται και τα
βιβλία μου. Ετοιμάζεται το τρίτο
μου βιβλίο στην Ελλάδα και το
δεύτερο στην Τουρκία.
TRGR
51
MAKALE
AYNI DENİZİN ÇOCUKLARI
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Nedim Atilla
Aramızdan akan bir deniz değildir,
bir nehirdir sanki. Bu nedenle yazıya
‘barış’ı anarak başlayalım...
Bu coğrafyanın getirdiği bir zorunluluk, birlikte yaşamak... Coğrafyadan
kastımız Türkiye Cumhuriyeti’nin Ege
Denizi’ndeki kıyıları ile Yunanistan’ın
aynı denizdeki adaları...
İstanköy’ün Kumburnu’ndan
Bodrum’un Akyarlar Köyü’ne bir
bakın... Veya Çeşme Çiftliköy’den
Sakız Adası’nın Karfas kıyısına… Ya
da en iyisi bizim Sisam dediğimiz,
onların antik çağdaki adıyla seslendikleri Samos’un Psiliamos sahilinden
Dilek Yarımadası’na...
Yinelemekten
yılmadığımız
bir söz var:
Denize tel örgü
çekilmez...
Edip Cansever,
‘insan yaşadığı
toprağa benzer, havasına
suyuna benzer’ diyor. Ege Denizi’nin
iki kıyısındaki insanlar gibi... Bu
benzeşmeyi Halikarnas Balıkçısı
ne güzel özetlemişti bir yazısında:
‘Sömbeki’nin (Symi) eşek semerini
Datça’nın semerinden, Bodrum’un
tahta kaşığını İstanköy’ün kaşığından
Gazeteci - Yazar
Δημοσιογράφος –
Συγγραφέας
Μεταξύ μας σαν
να μην ρέει μια
θάλασσα, αλλά
ένα ποτάμι. Γι’
αυτό το λόγο
ας ξεκινήσουμε
το άρθρο
μνημονεύοντας την «ειρήνη»…
Η συνύπαρξη είναι μια
αναγκαιότητα που έχει αυτή η
γεωγραφία… Με τη γεωγραφία
εννοούμε τα παράλια της Τουρκίας
στο Αιγαίο Πέλαγος και τα νησιά
της Ελλάδας στην ίδια αυτή
θάλασσα…
Ρίξτε μια ματιά από τη Λάμπη
της Κω στο χωριό Ακιαρλάρ του
Μποντρούμ… ή από το Τσιφτλικόϊ
του Τσεσμέ σον Καρφά της Χίου..
ή το καλύτερο, από την Ψιλή Άμμο
της Σάμου – Σισάμ, κατά εμάς –
προς το Ακρωτήριο Ντιλέκ…
Υπάρχει μια ρήση που δεν
κουραζόμαστε ποτέ να
επαναλαμβάνουμε: Δεν μπορείς
να βάλεις συρματόπλεγμα στη
θάλασσα…
Ο Εντίπ Τζάνσεβερ – Τούρκος
ποιητής – λέει ότι «ο άνθρωπος
μοιάζει στα χώματα που ζει,
μοιάζει με τον αέρα και το νερό
που ζει». Όπως οι άνθρωποι
ΑΡΘΡΑ
ayırt etmek pek zordur, pek zor’...
Burnumuzun dibindeki Yunan
Adaları’nı anlatırken, bu benzerliğe
öncelikle dilden başlayarak bakmaya
çalışırız hep…
Yıllardır büyük nineleri, büyük
dedelerinin toprağa karıştıkları yer
olan Girit’ten Midilli’den gelmiş bir
ailenin ferdi olarak “barış” için çalışan
bir gazeteci olarak amacımız aynı…
İki ülke insanının pek de hak ettiği
barış ve dostluk adına bir şeyler
yapabilmek.
1998 yılında Yunan yazar Andreas
Politakis ve tarihçi Profesör Dimitri
Kitsikiz ile Yunanistan’ın İstanbul
Başkonsolosluğu yetkililerinin
bulunduğu bir grup, Dolmabahçe
rıhtımından denize çelenk atarak,
Kurtuluş gemisi için saygı duruşunda
bulunmuşlardı. Yunanlar, İkinci
Dünya Savaşı’nda, limanlarına
yardım malzemesi getiren her gemiyi
İstanbul’dan, İzmir’den Kurtuluş
geldi, diyerek sevinçle karşılarlarmış.
Hatta Yunan Hükümeti, Atina’da bir
caddeye de ‘Kurtuluş’ adını vermişti.
Tarihte belki de hiçbir vapur, onun
kadar umutla beklenmemiş, onun
kadar sevinçle karşılanmamıştır.
Hiçbir vapur, tek bir yolcu taşımadığı
halde binlerce insanı ölümden
kurtarmamıştır. Tarihte belki de hiçbir
vapur, onun kadar çok sevilmemiştir.”
Bu cümleleri, 2009 yılında Akşam
Gazetesi’nin Ege kalıplarında
yayımlanan “Yunanistan’a umut veren
Kurtuluş” başlıklı yazımdan aldım.
İzmir Ticaret Odası yayınlarından
çıkan ‘Kurtuluş Vapuru’ adlı kitabın
tanıtımını yapan Başkan Ekrem
Demirtaş’ın basın toplantısı sonrasında
yazılmış bir yazıydı.
1922’de kanlı savaşın karşı iki
tarafında duran insanlar nasıl olmuştu
da böyle değişmişti? Ancak ‘Büyük
Atatürk’ün vizyoner kimliği ve
karşısındaki “eski düşman yeni dost”
Venizelos’un rasyonalitesi ile Türkiye ve Yunanistan arasında dostluk
köprüleri yeniden inşa edilmişti. Bu
iki büyük devlet adamının değeri
biraz da buradan gelir. Birbirlerini
Nobel’e aday göstermeleri de rastlantı
değildir. Çünkü savaşmak kolay, iki
ulus arasında yeniden barışı tesis
etmek zordur. Şu sözün büyüklüğüne,
derinliğine bakar mısınız: “Yurtta sulh,
cihanda sulh.” İç ve dış politikalar
üzerine kitap yazmaya ne hacet…
1933 yılında ‘İzmir Kuru Meyve
İhracatçıları Birliği’ önemli bir davet
çıkarmış Atina’ya… Birliğin, dokuz
kişiden oluşan Yönetim Kurulu’nda
Şerif Remzi, Kırkağaçlı Kâzım, Charles
Giraud, John Allioti, Şerif Rıza halefi
Selahattin, Jan Taranto, Aydın Zıraî
Kredi ve Satış Kooperatifi Müdürü
Muhittin, İzmirli Talat ve Hocazâde
Ahmet Ragıp beyler var. Aynı yılın
Eylül ayında ise, 300 Yunanlı tüccar,
İzmir Ticaret ve Sanayi Odası’nın
davetlisi olarak İzmir’i ziyaret
etmiş. Türk ve Yunan tüccarlarının
yakınlaşmasında önemli bir dönüm
noktası olmuş bu karşılıklı ziyaretler.
Yunanistan’dan gelenleri vapurda
karşılayan heyet, İzmir’i gezdirmiş
ve kentin ekonomik faaliyetlerini
tanıtarak misafirlere eşlik etmiş. Çok
eski bir gelenektir, ticaret yaptığınız
insanlarla savaşmazsınız. Çünkü
birbirinize ‘iyi’ gelirsiniz.. Ancak
sonrasında malumunuz İkinci Dünya
Savaşı patlar ve Yunanistan işgal
edilir. Alman ve İtalyan işgalciler
büyük acılar çektirirler Yunanlara…
Ve komşunun yardımına İsmet
İnönü’nün direktifiyle Türkiye koşar.
Yunanistan tarihine ‘Büyük Açlık’
olarak geçen ve resmi kayıtlara
göre 70 bin kişinin ölümüne neden
olan yokluk ve sefalet döneminde,
Yunanistan’a yardım eden üç ülkeden
biri Türkiye olur. Diğerleri İsveç
ve Norveç’tir, ama onlar o kadar
uzaktadırlar ki…
İşte o kara günlerin umut gemisi
olmuştur Kurtuluş Vapuru… 19411942 yıllarında gerçekleştirdiği dört
seferle, 7 bin 100 ton gıda yardımını
Atina halkına ulaştırmıştır. Açlıktan
kurtulan binlerce insanın yüreğinde
‘Kurtuluş’, sıradan bir gemi olmaktan çıkmış, efsaneye dönüşmüştür.
στις δύο όχθες του Αιγαίου… Τι
ωραία που είχε συνοψίσει αυτή
την ομοιότητα ο Ψαράς της
Αλικαρνασσού – Τζεβάτ Σακίρ – σε
ένα αφήγημα του: «Να ξεχωρίσεις
το σαμάρι των γαϊδάρων της Σύμης
από το σαμάρι της Ντάτζα, το
ξύλινο κουτάλι του Μποντρούμ
αυτό της Κω είναι πολύ δύσκολο,
μα πολύ δύσκολο»…
Όταν περιγράφουμε τα ελληνικά
νησιά που βρίσκονται μια ανάσα
μακριά μας, προσπαθούμε πάντα
να προσεγγίζουμε αυτή την
ομοιότητα ξεκινώντας από τη
γλώσσα…
Όντας μέλος μιας οικογένειας
που την Κρήτη και τη Μυτιλήνη,
όπου επί χρόνια δώσαμε στο
χώμα τις προγιαγιάδες και τους
προπαππούδες, όντας ένας
δημοσιογράφος που εργάζομαι
για την «ειρήνη», ο σκοπός μας
είναι ίδιος… Να καταφέρουμε να
κάνουμε κάτι για την ειρήνη και
τη φιλία που αξίζουν τόσο πολύ οι
άνθρωποι των δύο χωρών.
Το 1998 μία ομάδα ανθρώπων
που περιλάμβανε τον Έλληνα
συγγραφέα Ανδρέα Πολιτάκη και
τον ιστορικό Καθηγητή Δημήτρη
Κιτζίκη, καθώς και υπεύθυνους
από το Ελληνικό Προξενείο
Κωνσταντινούπολης, πέταξαν
στεφάνι από την προκυμαία του
Ντολμάμπαχτσε στη θάλασσα και
απέτισαν φόρο τιμής στο πλοίο
Κουρτουλούς. «Οι Έλληνες, κατά
τη διάρκεια του 2ου παγκόσμιου
πόλεμου καλωσόριζαν κάθε
πλοίο που έφερνε βοήθεια
στα λιμάνια τους, λέγοντας ότι
ήρθε το Κουρτουλούς από την
Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη.
Μάλιστα, η ελληνική κυβέρνηση
έδωσε το όνομα «Κουρτουλούς»
σε έναν δρόμο της Αθήνας. Ίσως
κανένα άλλο πλοίο στην ιστορία
δεν αναμενόταν με τόση ελπίδα και
δεν έγινε αποδεκτό με τόση χαρά.
Κανέναν άλλο πλοίο δεν έσωσε
τόσες χιλιάδες κόσμου από τον
θάνατο, χωρίς να μεταφέρει ούτε
έναν επιβάτη. Ίσως κανένα άλλο
πλοίο στην ιστορία δεν αγαπήθηκε
όσο εκείνο».
Αυτές τις φράσεις τις έγραψα
σε ένα άρθρο μου με τίτλο «Το
Κουρτουλούς που έδωσε ελπίδα
στην Ελλάδα», το 2009 στην
Εφημερίδα Ακσάμ. Είναι ένα άρθρο
που είχα γράψει μετά από τη
συνέντευξη τύπου του Προέδρου
του Εμπορικού Επιμελητηρίου
της Σμύρνης, Εκρέμ Ντεμίρτας,
κατά την παρουσίαση του βιβλίου
«Το Πλοίο Κουρτουλούς» που
εκδόθηκε από τις εκδόσεις του
Επιμελητηρίου.
Πως έγινε και άλλαξαν έτσι οι
άνθρωποι που βρίσκονταν σε
αντίθετα μέτωπα στον αιματηρό
πόλεμο του 1922; Όμως χάρη
στον οραματισμό του «Μεγάλου
Ατατούρκ» και τον ορθολογισμό
του «πρώην εχθρού και νέου
φίλου» Βενιζέλου που είχε ως
συνομιλητή, οι γέφυρες της φιλίας
είχαν επανιδρυθεί μεταξύ Τουρκίας
και Ελλάδας. Η αξία αυτών των
δύο μεγάλων πολιτικών ανδρών
πηγάζει εν μέρει και από αυτό
το γεγονός. Δεν είναι τυχαίο το
γεγονός ότι πρότειναν ο ένας τον
άλλο για το βραβείο Νόμπελ. Διότι
είναι εύκολο να πολεμάς, αλλά
δύσκολο να επανιδρύεις τη φιλία
ανάμεσα σε δύο έθνη. Για δείτε λίγο
το μέγεθος και το βάθος της εξής
φράσης: «Ειρήνη στη χώρα, ειρήνη
στον κόσμο». Ποιος ο λόγος να
γράφεις βιβλία για την εσωτερική
και τη διεθνή πολιτική…
Το 1933 η «Ένωση Εξαγωγέων
Ξηρών Φρούτων Σμύρνης» έστειλε
μια σημαντική πρόσκληση στην
Αθήνα… Το Διοικητικό Συμβούλιο
της Ένωσης αποτελούνταν από
τον Σερίφ Ρεμζί, Κιρλαγατσλί
Καζίμ, Σαρλ Γκιρό, Τζων Αλιότι, τον
διάδοχο του Σερίφ Ριζά, Σελαχατίν,
Ζαν Ταράντο, τον Διευθυντή
του Συνεταιρισμού Αγροτικών
Δανείων και Πωλήσεων Αϊδινίου,
Μουχιτίν, τον Σμυρνιό Ταλάτ και
τον Χοτζαζαδέ Αχμέτ Ραγκίπ. Τον
Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, 300
Έλληνες έμποροι επισκέφτηκαν
τη Σμύρνη, ως προσκεκλημένοι
του Εμπορικού και Βιομηχανικού
Επιμελητηρίου Σμύρνης. Αυτές
οι αμοιβαίες επισκέψεις υπήρξαν
ένα σημαντικό σημείο καμπής
στην προσέγγιση των Τούρκων και
Ελλήνων εμπόρων. Η επιτροπή
TRGR
53
MAKALE
και στη βοήθεια του γείτονα
έτρεξε η Τουρκία με εντολή του
Ισμέτ Ινονού. Κατά την περίοδο
του «Μεγάλου Λιμού» όπως
έχει περάσει στην ιστορία της
Ελλάδας, μια περίοδος ανέχειας
και φτώχειας που προκάλεσε
τον θάνατο εβδομήντα χιλιάδων
ανθρώπων, μία από τις τρεις χώρες
που βοήθησαν την Ελλάδα ήταν
η Τουρκία. Οι άλλες δύο ήταν η
Σουηδία και η Νορβηγία, όμως
εκείνες είναι τόσο μακριά…
Yıllardır büyük ninelerinin, büyük
dedelerinin toprağa karıştıkları yer
olan Girit’ten Midilli’den gelmiş bir
ailenin ferdi, “barış” için çalışan bir
gazeteci olarak amacımız aynı… İki
ülke insanının pek de hak ettiği barış
ve dostluk adına bir şeyler yapabilmek.
Όντας μέλος μιας οικογένειας που την
Κρήτη και τη Μυτιλήνη, όπου επί χρόνια
δώσαμε στο χώμα τις προγιαγιάδες και τους
προπαππούδες, όντας ένας δημοσιογράφος
που εργάζομαι για την «ειρήνη», ο σκοπός
μας είναι ίδιος… Να καταφέρουμε να κάνουμε
κάτι για την ειρήνη και τη φιλία που αξίζουν
τόσο πολύ οι άνθρωποι των δύο χωρών.
Yunan tarihçi dostumuz Yorgo
Margaritis, Kurtuluş vapurunun o
dönemde Yunanistan’da umudun ve
sevginin sembolü haline geldiğini
yazar: “Kurtuluş, Şubat 1942’ye kadar
Yunanistan’ın en zor dönemlerinde
yaptığı seferlerle Yunan halkı için
umudun sembolü oldu. O battıktan
sonra da Türkiye’den gemiler geldi,
ancak bütün o gemilerin adı Kurtuluş
olarak kaldı. Şöyle deniliyordu; Evet
bugün açsınız, ancak yarın Kurtuluş
gelecek. Allah hiç kimseye, hiçbir
ulusa böyle zeval vermesin.
Dostumuz Ahmet Günbaş’ın dediği
gibi:
“Biz barışığız Ege, sen bak işine
İki halkız çocukları köpüklerinde
yıkanmış
Bir yürek atımı yerde
Barış yazar defterimizde
Biz barışığız Ege
Biz alnının terini yiyenler el eleyiz,
yürek yüreğe...
Hıçkırığımız hırçın dalgalar
Sevincimize ak duvaklı gelinler…”
που υποδέχθηκε στο καράβι τους
επισκέπτες από την Ελλάδα,
τους ξενάγησε στη Σμύρνη και
συνόδευσε τους προσκεκλημένους,
παρουσιάζοντας τους τις
οικονομικές δραστηριότητες
της πόλης. Αποτελεί πολύ παλιά
παράδοση, δεν πολεμάς με
ανθρώπους που κάνεις εμπόριο.
Διότι κάνετε «καλό» ο ένας
στον άλλο… Όμως αργότερα,
όπως γνωρίζετε, ξέσπασε ο 2ος
παγκόσμιος πόλεμος και ήρθε η
κατοχή στην Ελλάδα. Οι Γερμανοί
και Ιταλοί εισβολείς προκάλεσαν
πολλά δεινά στους Έλληνες…
Έτσι λοιπόν, το Κουρτουλούς έγινε
το πλοίο της ελπίδας εκείνων των
μαύρων ημερών… Με τέσσερα
δρομολόγια που πραγματοποίησε
την περίοδο 1941-1942, μετέφερε
βοήθεια 7.100 τόνων τροφίμων
στον Αθηναϊκό λαό. Στις καρδιές
χιλιάδων ανθρώπων που γλύτωσαν
από την πείνα, το «Κουρτουλούς»
δεν ήταν ένα κοινό πλοίο αλλά
ένας θρύλος. Ο Έλληνας ιστορικός
φίλος μας Γιώργος Μαργαρίτης,
γράφει ότι το πλοίο έγινε το
σύμβολο της ελπίδας και της
αγάπης εκείνη την εποχή: «Το
Κουρτουλούς έγινε το σύμβολο
της ελπίδας για τον ελληνικό λαό
με τα δρομολόγια που έκανε στις
δυσκολότερες περιόδους της
Ελλάδας έως τον Φεβρουάριο του
1942. Μετά τη βύθιση του ήρθαν
και άλλα πλοία από την Τουρκία,
όμως όλα διατήρησαν το όνομα
του Κουρτουλούς. Ναι, σήμερα
πεινάτε, όμως αύριο θα έρθει
το Κουρτουλούς. Ο Θεός να μην
προκαλέσει τέτοια δυσκολία σε
κανένα έθνος.
Όπως λέει ο φίλος μας ο Αχμέτ
Γκιουνμπάς:
«Είμαστε συμφιλιωμένοι εμείς,
Αιγαίο
Είμαστε δυο λαοί, με τα παιδιά μας
να πλένονται στις γέφυρες τους
Σε απόσταση όση και ένας χτύπος
της καρδιάς
Ειρήνη γράφει το βιβλίο μας
Είμαστε συμφιλιωμένοι εμείς,
Αιγαίο
Εμείς οι μεροκαματιάριδες είμαστε
χέρι χέρι, αντικριστές οι ψυχές
μας…
Το αναφιλητό μας είναι τα άγρια
κύματα
Στη χαρά μας νύφες με λευκά
πέπλα …»
ΕΚΔΡΟΜΕΣ
MİDİLLİ, EGE’NİN HUZUR KÖŞESİ
Μυτιλήνη, η Ήσυχη Γωνιά του Αιγαίου
Tarih boyunca; Pers, Roma, Bizans,
Ceneviz, Osmanlı ve ardından
Yunanistan’ın egemenliğinde
yönetilen Midilli Adası, zengin
kültürel kimliğini ve özelliğini zaman
aşımına uğramadan korumaya devam
etmiştir. Her bir köşesinde farklı
lezzetler barındıran, tertemiz denize
ve kumsala sahip Aristoteles’in ders
verdiği, dört bir denizde hüküm süren
Barbaros’un doğduğu Midilli, ortak
tarihimiz ve komşuluk da eklenince
bizler için daha farklı anlamlar
kazanıyor.
Levent Deniz ve Işıl Büyükkal’ın
yazdığı Midilli – Ege’nin Huzur Köşesi
kitabı Türkiye’de Midilli hakkında
yayınlanan ilk Türkçe kitap olma
özelliğini taşıyor. Midilli’yi Türkçe
anlatan herhangi bir kaynağın
olmaması, adayı ziyaret edenlerin
yararlanacağı kaynakların sadece
Yunanlılar tarafından hazırlanan
broşürlerle sınırlı olması ve Midilli’ye
olan manevi bağlarından dolayı
Levent Deniz ve Işıl Büyükkal kitabı
yazmaya karar veriyor. Kitap yazım
aşamasındaki çalışmaları Deniz ve
Büyükkal şöyle anlatıyor: “Midilli ile
ilgili pek çok yerli ve yabancı kaynak
taradık. Konuyla ilgili Türkçe kaynak
sıkıntısı olduğu için araştırmalarımızı
daha çok yabancı kaynaklar üzerinden
yürüttük. Yunancamız olmadığı için
bu eksikliğin üstesinden de metin
danışmanımız olan, 25 yıldır adada
yaşayan dostumuz sevgili Fatoş Lazari
sayesinde geldik. Kendisi kitabımızın
mümkün olduğunca güncel ve
doğru bilgileri içermesi için bize çok
yardımcı oldu.”
Midilli mübadili olan bir ailenin 4.
nesil ferdi olan Levent Deniz; ilk
romanı olan Midilli’de Söğüdün
Gölgesinde’yi yazmaya başladığı
tarihten itibaren Midilli hakkında
araştırmalar yapıyor. Deniz, atalarının
yaşadığı toprakları tanıtma isteğinin
kendisini bu kitabı yazmaya
yönlendirdiğini söylüyor. Anne tarafı
Selanik göçmeni olan Büyükkal ise
Levent Deniz’in Midilli projesinde
severek yer aldığını ifade ediyor.
450 yıl boyunca Türkler ve Rumlar
kardeşçe yaşadılar
Ege Denizi’nin en büyük adalarından
biri olan Midilli’deki yerleşim MÖ
3500 yılına kadar uzanıyor. Adanın
ilk sakinleri arasında Pelasgoslar,
Akalar ve Aeolianlar bulunuyor. Kısa
bir dönem Pers egemenliği altında
kalan ada daha sonra Romalıların
ve Romanın bölünüşü ile Bizans
İmparatorluğu’nun hâkimiyeti altına
Το νησί της Μυτιλήνης που καθ’όλη τη
διάρκεια της ιστορίας της διοικήθηκε
από τους Πέρσες, τους Ρωμαίους,
τους Βυζαντινούς, της Ενετούς, τους
Οθωμανούς και κατόπιν μπήκε στη
κυριαρχία της Ελλάδας, συνέχισε να
διατηρεί την πλούσια πολιτιστική
της ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα
της χωρίς να χάσει την επικαιρότητα
της. Η Μυτιλήνη που φιλοξενεί
διαφορετικές γεύσεις σε κάθε της
γωνιά, με τις πεντακάθαρες θάλασσες
και τις αμμουδιές της, εκεί όπου
δίδασκε ο Αριστοτέλης και γεννήθηκε
ο Μπαρμπαρός, αποκτά διαφορετικές
έννοιες για εμάς, όταν προσθέσουμε και
την κοινή μας ιστορία και γειτονία.
Το βιβλίο με τίτλο «Μυτιλήνη – Η Ήσυχη
Γωνιά του Αιγαίου» που έγραψαν ο
Λεβέντ Ντενίζ και η Ισίλ Μπουγιούκαλ,
έχει το χαρακτηριστικό να είναι το
πρώτο τουρκικό βιβλίο για τη Μυτιλήνη
που εκδόθηκε στην Τουρκία. Λόγω του
γεγονότος ότι δεν υπάρχει καμία πηγή
που να αναφέρεται στη Μυτιλήνη στα
τουρκικά και ότι οι μοναδικές πηγές
που μιλάνε για τη Μυτιλήνη είναι τα
φυλλάδια που έχουν ετοιμαστεί από
τους Έλληνες, ο Λεβέντ Ντενίζ και η Ισίλ
Μπουγιούκαλ αποφάσισαν να γράψουν
ένα βιβλίο για τη Μυτιλήνη, λόγω των
συναισθηματικών δεσμών που έχουν
με το νησί. Οι Ντενίζ και Μπουγιούκαλ
παραθέτουν τα εξής για τις εργασίες
τους κατά τη διάρκεια της συγγραφής:
«Ερευνήσαμε πάρα πολλές εγχώριες
και ξένες πηγές σχετικά με τη Μυτιλήνη.
Διεξήγαμε τις έρευνες μας από ξένες
πηγές επειδή δεν υπήρχαν τουρκικές.
Λόγω μη γνώσης της ελληνικής
γλώσσας, λύσαμε αυτό το πρόβλημα
μας με τη βοήθεια της αγαπημένης
φίλης Φατός Λαζαρή, σύμβουλος
κειμένων μας που ζει επί 25 χρόνια στο
νησί. Μας βοήθησε ώστε το βιβλίο μας
να είναι όσο το δυνατόν πιο επίκαιρο και
να περιέχει σωστές πληροφορίες».
Ο Λεβέντ Ντενίζ είναι μέλος της 4ης
γενιάς οικογένειας ανταλλαγέντων από
τη Μυτιλήνη. Από τότε που ξεκίνησε
να γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα
«Στη Σκιά της Ιτιάς στη Μυτιλήνη»,
κάνει έρευνες σχετικά με τη Μυτιλήνη.
Ο Ντενίζ λέει ότι η επιθυμία του να
διαφημίσει τα χώματα που έζησαν οι
πρόγονοι του, τον ώθησαν να γράψει
αυτό το βιβλίο. Ενώ η Μπουγιούκαλ με
καταγωγή από τη πλευρά της μητέρας
της από τη Θεσσαλονίκη δηλώνει
ότι συμμετείχε με μεγάλη χαρά στο
πρότζεκτ Μυτιλήνης του Λεβέντ Ντενίζ.
Τούρκοι και Έλληνες έζησαν σαν
αδέρφια επί 450 χρόνια
Η εγκατάσταση στη Μυτιλήνη, ένα από
τα μεγαλύτερα νησιά του Αιγαίου, πάει
πίσω μέχρι το 3500 π.Χ. Ανάμεσα στους
πρώτους κατοίκους του νησιού ήταν
οι Πελασγοί, οι Αχαιοί και οι Αιολοί.
Για ένα σύντομο διάστημα μπήκαν
υπό περσική ηγεμονία, ενώ αργότερα
τέθηκαν υπό τη διοίκηση των Ρωμαίων
και με τη διαίρεση της ώμης, μπήκαν
στη Βυζαντινή ηγεμονία. Το νησί έχει
φιλοξενήσει διάφορους πολιτισμούς
κατά διαστήματα, ενώ σώζονται μέχρι
και σήμερα ειδικά τα μνημεία από την
εποχή των Ενετών και των Οθωμανών.
Το 1462 ο Πορθητής Μωάμεθ
προσάρτησε το νησί στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία.
Οι Ντενίζ και Μπουγιούκαλ δηλώνουν
ότι λόγω της στρατηγικής της θέσης
η Μυτιλήνη ήταν πάντοτε ένα
σημαντικό νησί για τους Οθωμανούς
και περιγράφει την ιστορία της
Μυτιλήνης με τις εξής φράσεις:
TRGR
55
GEZİ
είναι ένας από τους τόπους που πρέπει
οπωσδήποτε να επισκεφθεί κανείς.
giriyor. Çeşitli dönemlerde çeşitli
uygarlıklara ev sahipliği yapan adada
özellikle Cenevizliler ve Osmanlı
Dönemi’nden kalma eserler bugün
hala ayaktadır. Ada 1462 yılında Fatih
Sultan Mehmet tarafından Osmanlı
toprakları arasına katılıyor.
Stratejik konumu nedeniyle
Midilli’nin her zaman Osmanlılar
tarafından önem verilen bir ada
olduğunu söyleyen Deniz ve
Büyükkal, Midilli’nin tarihini şu
sözlerle ifade ediyor: “Midilli, her
zaman Osmanlılar tarafından önem
verilen bir ada olmuştur. Mevcut
kaleler güçlendirilmiş, Sigri’ye yeni
bir kale inşa edilmiştir. Müslüman
ve gayrimüslim halkın ihtiyaçları
gözetilmiş, camiler, kilise ve
manastırlar inşa edilmiştir. Osmanlı
padişahlarından Sultan Abdülmecit’in
1844 yılında adayı ziyaret ettiği
bilinmektedir. Birinci Dünya Savaşı
ile birlikte ne yazık ki Midilli’deki
Osmanlı hâkimiyeti sona ermiş, ada
1912’de Yunanistan’ın hâkimiyetine
geçmiştir. 1923 tarihinde Lozan
Barış Anlaşması’nın imzalanmasıyla
birlikte adanın Türk halkı karşı
kıyılara göç etmiştir. Adadaki Osmanlı
hâkimiyeti boyunca 1462’den 1912’ye
dek yani 450 yıl boyunca Türklerin
ve Rumların kardeşçe yaşadığı
bilinmektedir.”
Midilli ayrı bir diyar
Oldukça büyük bir ada olan Midilli
gezilip görülecek birçok güzellikte
yere sahip. Ziyaretçilere farklı
güzellikler sunan ada aynı zamanda
farklı turistik ihtiyaçlara da cevap
veriyor. Midilli pek çok aktiviteyi aynı
anda bünyesinde barındıran bir ada
olması özelliğinin yanı sıra özellikle
deniz turizmini kültür turizmi ile
birleştirmek isteyen ziyaretçiler
için son derece uygun bir bölge.
Arkeolojik alanları, Bizans ve Osmanlı
kaleleri, termal kaplıcaları, kuş
gözlemciliği, su sporları, fosil ormanı,
lezzetli mutfağı ile Midilli turistlere
pek çok farklı alternatifi aynı anda
sunuyor.
İyi korunmuş otantik mimarisi ile
Molivos adanın en çok ziyaretçi çeken
bölgesinden biri olarak; evleri, kalesi
ve tarih kokan sokaklarıyla mutlaka
ziyaret edilmesi gereken yerlerin
başında geliyor.
Başkent Midilli de adanın sembolü
niteliğinde olan Agios Therapontas
Kilisesi, müzeleri, Osmanlı Dönemi
eserleri ile görülmeye değer yerler
arasında yer alıyor. Sappho ile
özdeşleşmiş olan Eressos her sene pek
çok kadın turisti bu bölgeye çekiyor.
Adadaki manastırlar da Yunanistan ve
hatta Avrupa çapında son derece ünlü;
Agios Rafail Manastırı, Taksiarhis
Manastırı, Ypsilou Manastırı,
Leimonos Manastırı, Petra’da bir
kayanın üzerinde duran Panagia
Glykophilousa Kilisesi mutlaka
görülmesi gereken yerler arasında
bulunuyor.
Adanın en özel değerlerinden biri
de Sigri ve Eressos arasında yer
alan UNESCO Kültür Mirası Geçici
Listesi’ndeki Fosil Orman Jeoparkı’dır.
Dünyada pek fazla örneği bulunmayan
bu harika doğa parkı, 2004 yılında
UNESCO tarafından global jeoparklar
ağına dahil edilmiş bulunuyor. Aynı
zamanda ödüllü Fosil Orman Doğal
Tarih Müzesi de mutlaka gezilmeli.
Ünlü yazar Stratis Mirivilis’in şirin
kasabası Skala Sykaminias ve Panagia
Gorgona (Denizkızı Meryem)
Kilisesi her sene ünlü yazarın pek
çok okurunu buraya çekiyor. Deniz
turizmi açısından da son derece gözde
bir yer olan Midilli, uçsuz bucaksız
sahilleri ile dikkat çekiyor. Ada
genelinde hemen hemen her yerde
sakin ve güzel plajlar bulunuyor ama
Vatera, Eressos, Tarti Ada’nın en güzel
sahilleri arasında yer alıyor.
Deniz turizminin yanı sıra kuş
gözlemciliği için her yıl pek çok
turist Midilli’ye geliyor. Midilli’nin
en iyi olduğu konular arasında kuş
gözlemciliğinin yer aldığını ifade
eden Deniz ve Büyükkal, kuşların göç
güzergâhında yer alması ve onlara
sunduğu doğal ortamlar nedeniyle
Midilli bu hobi ile ilgilenenlerin tercih
ettiği bir nokta olduğunu söylüyor.
«Η Μυτιλήνη ήταν πάντα ένα
σημαντικό νησί για τους Οθωμανούς.
Ενισχύθηκαν τα υφιστάμενα κάστρα,
ενώ ιδρύθηκε και ένα νέο κάστρο
στο Σίγρι. Υπήρξε ευαισθησία για τις
ανάγκες του μουσουλμανικού και μη
μουσουλμανικού πληθυσμού, κτίστηκαν
τεμένη, εκκλησίες και μοναστήρια. Είναι
γνωστό ότι ο Οθωμανός Σουλτάνος
Αμπτνουλμετζίτ επισκέφτηκε το νησί το
1844. Με το τέλος του 1ου παγκοσμίου
πολέμου, δυστυχώς η οθωμανική
κυριαρχία στη Μυτιλήνη έληξε και το
νησί τέθηκε το 1912 υπό την κυριαρχία
της Ελλάδας. Το 1923 με την υπογραφή
της Συνθήκης της Λωζάννης, ο τουρκικός
πληθυσμός του νησιού μετανάστευσε
στα απέναντι παράλια. Είναι γνωστό ότι
επί οθωμανικής κυριαρχίας στο νησί,
δηλαδή από το 1462 έως το 1912, επί 450
χρόνια, Τούρκοι και Έλληνες έζησαν σαν
αδέρφια».
Μυτιλήνη, ένας άλλος κόσμος
Η Μυτιλήνη είναι ένα αρκετά μεγάλο
νησί και έχει πολλά αξιοθέατα.
Προσφέρει διαφορετικές ομορφιές
στους επισκέπτες και ταυτόχρονα
καλύπτει και τις διαφορετικές ανάγκες
των τουριστών. Η Μυτιλήνη, πέρα από
το γεγονός ότι στεγάζει ταυτόχρονα
πολλές δραστηριότητες, είναι ένας
τόπος που προσφέρεται για όσους
επισκέπτες θέλουν να συνδυάσουν τον
θαλάσσιο τουρισμό με τον πολιτιστικό
τουρισμό. Η Μυτιλήνη προσφέρει στους
τουρίστες πολλές εναλλακτικές λύσεις
ταυτόχρονα, με τους αρχαιολογικούς
της χώρους, τα Βυζαντινά και
Οθωμανικά κάστρα, τα ιαματικά
λουτρά, το παρατηρητήριο πουλιών, τα
watersports, το απολιθωμένο δάσος και
τη γευστική κουζίνα της.
Ο Μόλυβος με την καλοδιατηρημένη
γραφική αρχιτεκτονική του διαθέτει
το προφίλ του πιο τουριστικού
προορισμού. Με τα σπίτια του, το
κάστρο του και τα ιστορικά του σοκάκια,
Στη πρωτεύουσα Μυτιλήνη, αξίζει να
δείτε τον Άγιο Θεράποντα, σύμβολο
του νησιού, ενώ άλλα αξιοθέατα που
δεν πρέπει να χάσετε είναι τα μουσεία
και τα μνημεία της οθωμανικής
περιόδου. Η Ερεσός που έχει γίνει
ταυτόσημη με τη Σαπφώ, έλκει κάθε
χρόνο πολλές τουρίστριες στην
περιοχή. Τα μοναστήρια του νησιού
είναι πολύ φημισμένα σε εθνικό, ακόμη
και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Μονή του
Αγίου Ραφαήλ, η Μονή Ταξιάρχη, Η
Μονή Υψηλού, Η Μονή Λειμώνος, η
Εκκλησία της Παναγιάς Γλυκοφιλούσας
που είναι κτισμένη πάνω σε έναν βράχο
στη Πέτρα, είναι από τα μέρη που
πρέπει οπωσδήποτε να δει κανείς.
Μία από τις σημαντικές αξίες του
νησιού είναι το Γεωπάρκο του
Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου που
βρίσκεται ανάμεσα στο Σίγρι και
την Ερεσό και περιλαμβάνεται στον
Προσωρινό Κατάλογο Πολιτιστικής
Κληρονομιάς της UNESCO. Αυτό το
εκπληκτικό φυσικό πάρκο, ένα από
τα ελάχιστα δείγματα παγκοσμίως,
έχει συμπεριληφθεί στο παγκόσμιο
δίκτυο γεωπάρκων της UNESCO το
2004. Παράλληλα, αξίζει οπωσδήποτε
επίσκεψη και το βραβευμένο Μουσείο
Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου
Δάσους.
Ο διατηρητέος οικισμός Σκάλα
Σκαμνιάς, πατρίδα του γνωστού
συγγραφέα Στρατή Μυριβήλη και η
Εκκλησία της Γοργόνας Παναγιάς έλκει
κάθε χρόνο εδώ πολλούς αναγνώστες
του συγγραφέα. Η Μυτιλήνη είναι πολύ
δημοφιλής και ως προς τον θαλάσσιο
τουρισμό, ενώ είναι αξιοπρόσεκτες οι
απέραντες παραλίες της. Σχεδόν παντού
στο νησί υπάρχουν ήσυχες και όμορφες
πλαζ, με σημαντικότερες αυτές των
Βατερών, της Ερεσού, της Τάρτης.
Πέρα από τον θαλάσσιο τουρισμό, κάθε
χρόνο έρχονται πολλοί τουρίστες στη
Μυτιλήνη για παρατήρηση πουλιών.
Οι Ντενίζ και Μπουγιούκαλ λένε ότι
η παρατήρηση πουλιών είναι από τα
θέματα που ξεχωρίζει η Μυτιλήνη,
η οποία βρίσκεται επάνω στον
μεταναστευτικό δρόμο των πουλιών και
τους προσφέρει φυσικό περιβάλλον,
κάτι που την κάνει περίοπτη για όσους
ασχολούνται με αυτό το χόμπι.

BİR HASRET ÖYKÜSÜ: MÜBADELE - Türk

Transkript

Benzer belgeler

ελλαδας - Türk-Yunan Medya Buluşması

οι εκδηλωσεις μας της ανοιξης 2009