9-12-Plırezilerde Beta

Plörezilerde Beta 2 Mikroglobulinin
Tanısal Değeri #
Nazire UÇAR*, Sibel ALPAR*, Cem GÜNDOĞDU**, Sinan ÇOPUR*, Yurdanur ERDOĞAN*
* Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi,
** Bayındır Tıp Merkezi, ANKARA
# TÜSAD XXIII. Ulusal Kongresi’nde sunulmuştur (12-14 Haziran 1995).
ÖZET
Bu çalışmada, Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi’ne başvuran plörezili 47 hastada serum ve
plevral sıvıda beta 2 mikroglobulin (β2m) düzeyleri ölçüldü. Hastalar, 16’sı tüberküloz , 18’i malign ve 13’ü değişik etyolojilere sahip benign karakterli plöreziler olmak üzere üç grupta toplandı. Plevral sıvı β2m ortalama değeri , tüberküloz plörezi grubunda 5.43 ± 0.37 mg/L bulunup, malign ve benign plörezi gruplarıyla karşılaştırıldığında
anlamlı fark saptandı (p< 0.01 ve p< 0.05). Malign ve benign plörezi grupları arasında fark yoktu.
Plevral sıvı/serum β2m oranları, malign ve benign gruplarla karşılaştırıldığında tüberküloz plörezi grubunda 2 ve üzeri değerler istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p< 0.0001). Testin sensitivitesi %87.5, spesifitesi %87.1 olarak hesaplandı.
Plevral sıvı ve serum β2m ölçümlerinin, tüberküloz plörezi tanısında yardımcı bir kriter olabileceği sonucuna varıldı.
ANAHTAR KELİMELER: Plörezi, beta 2 mikroglobulin
SUMMARY
BETA 2 MICROGLOBULIN IN THE DIAGNOSIS OF TUBERCULOSIS PLEURISY
In this study, beta 2 microglobulin (β2m) levels of 47 patients with pleural effusions who admitted to Atatürk Chest Diseases and Chest Surgery Center were investigated in serum and pleural fluid. Patients were separated into three main
groups as tuberculosis (16 patients), malignancy (18 patients) and benign pleural collections of varying etiologies (13
patients). In tuberculous pleurisy group, β2m levels with an average level of 5.43 ± 0.37 mg/L was found significantly
different from malignant pleurisy (p< 0.01) and benign pleurisy (p< 0.05). There was no statistical difference between
malignant and benign groups.
Pleural fluid to serum β2m ratios of two or more was statistically different in tuberculous pleurisy group from malign and
benign groups (p< 0.0001). Sensitivity of the test was found as 87.5% and specificity as 87.1%.
In conclusion, we suggest that β2m level measurements can be helpful in the diagnosis of tuberculous pleurisy.
KEY WORDS: Pleurisy, beta 2 microglobulin
Solunum Hastalıkları 2000; 11: 9-12
9
Uçar N, Alpar S, Gündoğdu C, Çopur S, Erdoğan Y.
GİRİŞ ve AMAÇ
β2m, insan serumu ve idrarında eser değerlerde
bulunan, 100 aminoasit içeren, düşük molekül
ağırlıklı (11818 dalton) bir proteindir (1-4). İlk defa 1968’de Berggard ve Bearn tarafından Wilson
hastalığı ve kronik kadmiyum zehirlenmesi olan
hastaların idrarından izole edilmiştir (4).
β2m, HLA antijenin bir parçası olarak, hücrelerin
yüzeyinde bulunur (1,3-5). Nükleuslu hücrelerin
çoğu, özellikle de lenfositler tarafından sentezlenir
(3-5). Plazmadan eliminasyonu, renal fonksiyonlara bağlıdır (1-5). Normalde glomerüler membrandan serbestçe geçer ve hemen hemen tamamı
proksimal tübüler hücrelerden katabolize edilir ve
buradan reabsorbe olur (6). β2m, çeşitli vücut sıvılarında, normal kişilerde, lokal ve diffüz hastalıklarda ölçülmüştür (5).
Biz bu çalışmamızda, çeşitli etyolojilere sahip plevral efüzyonlu hastalarda, serum ve plevral sıvı β2m
düzeylerini araştırdık.
GEREÇ ve YÖNTEM
Araştırma, Atatürk Göğüs Hastalıkları Hastanesi’nde yatarak tedavi gören, 38’i erkek, 9’u kadın,
47 plevral efüzyonlu hasta üzerinde yapıldı.
Hastalar klinik, histopatolojik, sitolojik ve laboratuvar bulguları değerlendirerek 3 gruba ayrıldı:
Grup 1: Tüberküloz plörezili 16 hasta (yaşları= 1771 yıl, ort. 35.5 ± 4.3 yıl)
Grup 2: Malign plörezili 18 hasta (yaşları= 20-76
yıl, ort. 56.2 ± 3.3 yıl). Yedi olgu malign mezotelyoma, 5 olgu yassı hücreli akciğer kanseri, 2 olgu
adeno akciğer kanseri, 1 olgu osteosarkom metastazı, 3 olgu küçük hücreli akciğer kanseri.
Grup 3: Benign plörezili 13 hasta (yaşları= 39-80
yıl, ort. 63.8 ± 3.7 yıl). Sekiz olgu konjestif kalp yetmezliği, 3 olgu parapnömonik, 1 olgu posttravmatik, 1 olgu herhangi bir sebebe bağlanamayan
nonspesifik plevral efüzyon.
Böbrek fonksiyonlarındaki bozukluk, serum ve
plevral sıvı β2m düzeyini etkileyebildiğinden, bu
olasılığı ortadan kaldırmak için hasta gruplarında
serum BUN ve kreatinin düzeylerine bakıldı ve
böbrek fonksiyonları normal olanlar çalışmaya alındı.
10
Alınan plevra sıvısı ve kan örnekleri santrifüj edilip,
2-8°C’de saklandı ve en geç bir hafta içinde “pharmacia 2 micro RIA” kullanılarak, çift antikor radioimmunoassay yöntemi ile β2m düzeyleri ölçüldü
(Pharmacia β2 micro RIA, kabi Pharmacia Diagnostics AB Uppsala, Sweden). Bu metod için bildirilen
normal serum değerleri: 0.60-3.80 mg/L idi.
SONUÇLAR
Plevral sıvı β2m ortalama değerleri Tablo 1’de gösterilmiştir.
Tüberküloz plörezi ve malign plörezi grubu karşılaştırıldığında tüberküloz plörezi grubunda plevral
sıvı değerleri, anlamlı yüksek bulundu (p< 0.01).
Tüberküloz plörezi ve benign plörezi grubu karşılaştırıldığında, tüberküloz plörezi grubunda plevral
sıvı β2 değerleri yine anlamlı yüksek bulundu (p<
0.05).
Malign plörezi ve benign plörezi grubu karşılaştırıldığında, istatistiksel fark saptanmadı (p> 0.05).
Serum β2m ortalama değerleri Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tüberküloz ve malign plörezi grupları serum β2m
düzeyleri karşılaştırıldığında, fark saptanmadı (p>
0.05).
Benign plörezi grubu serum β2m düzeyleri tüberküloz ve malign plörezi gruplarıyla ayrı ayrı karşılaştırıldığında, benign plörezi grubunda istatistiksel
olarak anlamlı fark saptandı (p< 0.05). Ancak değerler, bu metod için bildirilen normal serum referans değerleri (0.60-3.80) aralığında idi.
Tablo 1. Plevral sıvı β2m ortalama değerleri.
Tüberküloz plörezi grubu
5.43 ± 0.37 mg/L
Malign plörezi grubu
4.1 ± 0.3 mg/L
Benign plörezi grubu
4.45 ± 0.5 mg/L
Tablo 2. Serum β2m ortalama değerleri.
Tüberküloz plörezi grubu
2.2 ± 0.15 mg/L
Malign plörezi grubu
2.72 ± 0.24 mg/L
Benign plörezi grubu
3.48 ± 0.4 mg/L
Solunum Hastalıkları 2000; 11: 9-12
Plörezilerde Beta 2 Mikroglobulinin Tanısal Değeri
Tablo 3. Plevral sıvı β2m/serum β2m oranları.
Plevral sıvı/Serum
Tüberküloz
Malign
Benign
Toplam
plörezi (n= 16)
plörezi (n= 18)
plörezi (n= 13)
(n= 47)
2↓
2
14
13
29
2 ve ↑
14
4
-
18
β2m oranı
Tüberküloz plörezi grubunda, plevral sıvı β2m’nin,
serum β2m’e oranı 2 ve üzerinde bulundu. Plevral
sıvı β2m’nin serum β2m’ne oranı 2 olarak alınıp,
gruplar karşılaştırıldığında, tüberküloz plörezi tanısı için p< 0.0001 bulundu ve sensitivitesi %87.5,
spesifitesi %87.1 olarak hesaplandı (Tablo 3).
TARTIŞMA
β2m, nükleer hücrelerin çoğu tarafından devamlı
üretilmesi ve salınması sebebiyle, dolaşımda daima
mevcuttur (5).
β2m’nin, köken olarak başlıca lenfositlerden salındığı invitro kültürlerde gösterilmiştir (4,7).
Lenfoid hücrelerin yüzeylerinde en az 3-5x105 kadar β2m molekülü vardır. Bu moleküller, hücre
membranında hızlı bir dönüşüm gösterirler (1,3,
6).
Çeşitli araştırmacılar tarafından kanserlerde ve diğer hastalıklarda, serumda β2m düzeyleri çalışılmıştır.
En çok göze çarpan artışlar; plazma hücre diskrazileri, lenfoproliferatif hastalıklar (malign lenfoma,
lenfosarkom), çeşitli solid tümörler (beyin, mesane,
kısmen akciğerlerden orijin alanlar) ve otoimmün
hastalıklarda (romatoid artrit, sistemik lupus eritematozis (SLE) Sjögren sendromu) saptanmıştır. Ayrıca renal fonksiyon bozukluğu olanlarda yüksek
serum değerleri bulunmuştur (2,4-6,8-14).
Bizim çalışmamızda, tüberküloz, malign ve benign
olmak üzere üç grupta da ortalama serum β2m değerlerinde yükseklik saptanmadı.
β2m, serumdan başka, çeşitli vücut sıvılarında çalışılmıştır. Beyin tümörlerinde beyin omurilik sıvısında romatoid artritte sinovyal sıvıda, romatoid plörezide plevral sıvıda, Sjögren sendromunda tükrükte yüksek β2m değerleri bulunmuştur (4-6,8-11).
Plevral sıvıda β2m çalışmalarında ise lenfoma, konnektif doku (romatoid artrit, SLE) ve diğer immün
Solunum Hastalıkları 2000; 11: 9-12
hastalıklarda yüksek plevral sıvı β2m değerleri bildirilmiştir (5,8,11).
Riska ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada plevral
sıvı β2m değerleri tüberküloz plörezi ve konnektif
doku hastalıklarına bağlı plörezilerde yüksek bulunmuştur. Ayrıca bu çalışmada, malign plörezili olgularda, serum ve plevral sıvı β2m düzeylerinin ölçülmesinin herhangi bir diagnostik değeri gösterilememiştir (5).
Bizim çalışmamızda tüberküloz malign ve benign
plevral efüzyonlardaki β2m düzeyleri araştırıldı.
Malign grupta, lenfoma ve benzeri lenfoproliferatif
hastalıklar yer almadı. Tüberküloz plörezi grubunda ortalama plevral sıvı β2m değerleri, malign ve
benign gruba göre belirgin olarak anlamlılık gösterdi (p< 0.01 ve p< 0.05).
Tüberküloz plörezi grubunda plevral sıvı β2m’nin,
serum β2m’e oranları 2 ve üzerinde bulundu. Plevral sıvı/serum oranı 2 olarak alınıp, malign ve benign gruplarla karşılaştırıldığında, tüberküloz tanısı
için anlamlı fark saptandı (p< 0.0001). Riska ve arkadaşları da plevral sıvı β2m’nin, serum β2m’e oranını, tüberküloz plörezi grubunda diğer gruplara
göre belirgin olarak yüksek bulmuşlar ve tüberküloz plörezide bu oranının 2 ve üzerinde olduğunu
ileri sürmüşlerdir (p< 0.001). Bizim çalışmamız da
bu çalışmayı destekler niteliktedir.
Önceki çalışmalarda Sjögren sendromlu hastaların
tükrüklerinde ve romatoid artritli hastaların sinovyal sıvılarında artmış β2m konsantrasyonlarının,
otoimmün hastalıkların karakteristik lenfoid infiltratlarına bağlı lokal sekresyonu sebebiyle olduğu
ileri sürülmüştür. Sjögren sendromunda tükrük bezinde lokal lenfosit infiltrasyonu derecesi ve tükrük
β2m konsantrasyonu arasında bir korelasyon tanımlanmıştır (5,6,9,10).
Tüberküloz plörezi patogenezinde, lenfositlerin
önemli rol oynadığı, periferik kan ile karşılaştırıldığında, tüberküloz plevral sıvılarında lenfositlerin
11
Uçar N, Alpar S, Gündoğdu C, Çopur S, Erdoğan Y.
mutlak sayısında ve yüzdesinde artış olduğu bilinmektedir (5).
Bizim çalışmamızda, tüberküloz plevral hücre sayımları lenfosit predominansı göstermekteydi. Tüberküloz plörezilerde β2m’nin anlamlı derecede
yüksek bulunması, lenfositler tarafından lokal üretimine bağlandı.
Sonuç olarak plevral sıvısı ve beraberinde serum
β2m ölçümleriyle saptanan plevral sıvı/serum β2m
oranının tüberküloz plörezi tanısında yardımcı bir
kriter olabileceği kanısına varıldı.
KAYNAKLAR
1. Franklin EC. Beta 2 microglobulin-small molecule-big role? New Engl J Med 1975;293:1254-5.
2. Shuster J, Gold P, Poulik MD. Beta 2 microglobulin levels
in cancerous and other disease states. Clin Chim Acta
1976;67:307-13.
3. Messner R. Beta 2 microglobulin: An old molecule assumes a new look. J Lab Clin Med 1984;104:141-5.
7. Şardaş O, Koç H, Konuk N. Beta 2 mikroglobulin: yapısı, fonksiyonu, klinik anlam ve önemi. Türkiye Klinikleri
1984;4:208-9.
8. Vladutiu OA, Adler RH, Brason WF. Diagnostic value of
biochemical analysis of pleural effusions. Am J Clin Pathol 1979;210-4.
9. Michalski JP, Daniels TE, Talal N, Grey HM. Beta 2 microglobulin and lymphocytic infiltration in Sjögren's
syndrome. New Eng J Med 1975;293:1228-31.
10. Manicourt D, Brauman H, Orloff S. Plasma and urinary
levels of Beta 2 microglobulin in rheumatoid arthritis.
Ann Rheum Dis 1978;37:328-32.
11. Vladutiu OA, Brason FW, Adler RH. Differential diagnosis
of pleural effusions. Chest 1981;79:297-301.
12. Yıldız M, Duman M, Turgay M ve ark. Akciğer kanserli olgularda serum Beta 2 mikroglobulin düzeyleri. Tüberküloz ve Toraks 1993;41:121-6.
13. Engström W. Serum levels and urinary excretion of Beta
2 microglobulin in patients with urinary bladder carcinoma. Eur Urol 1988;14:218-21.
14. Hagberg H, Killander A, Simonsson B. Serum beta 2
microglobulin in malign and lymphoma. Cancer
1983;51:2220-5.
4. Adachi N. Beta 2 microglobulin levels in the cerebrospinal fluid. Eur Neural 1991;31:181-5.
5. Riska H, Petterson T, Fröseth B, Klockars M. Beta 2 microglobulin in pleural effusions. Act Med Scand 1982;
211:45-50.
6. Manicourt D, Brauman H, Orloff S. Synovial fluid Beta 2
microglobulin and hydroxyproline fractions in rheumatoid arthritis and nonautoimmune artropathies. Ann
Rheum Dis 1980;39:207-16.
12
Yazışma Adresi
Nazire UÇAR
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve
Göğüs Cerrahisi Merkezi
Keçiören/ANKARA
Solunum Hastalıkları 2000; 11: 9-12