pdf formatı

Transkript

pdf formatı

İNŞAAT BOYACISI
(SEVİYE 3)
YETERLİLİK KODU: 11UY0023-3
HAZIRLAYAN
PROF.DR.H.YILMAZ ARUNTAŞ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ............................................................................................................. 1
KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ ........................................ 1
2.1 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler.................................................... 1
2.2 Şantiyedeki risk unsurları ve gerekli ikazlar ............................................... 2
2.3 Şantiyede uyulması ve yapması gereken kurallar ..................................... 3
3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER ......................................................................... 4
4. BOYACILIK MALZEMELERİ VE ARAÇLARI ................................................. 6
4.1 Boya malzemeleri ...................................................................................... 6
4.1.1
Boya ................................................................................................ 6
4.1.2
Boyaların genel özellikleri ................................................................ 6
4.1.3
Boyadan beklenen özellikler ............................................................ 7
4.1.4
Boya ile ilgili bazı teknik terimler ...................................................... 7
4.1.5
Boya Çeşitleri .................................................................................. 8
4.1.6
Boya incelticileri ............................................................................. 12
4.1.7
Macunlar........................................................................................ 12
4.2 Boyacılık işlerinde kullanılan araçlar ....................................................... 14
4.2.1
Fırçalar .......................................................................................... 14
4.2.2
Rulolar ........................................................................................... 15
4.2.3
Boya püskürtme makineleri ........................................................... 17
4.2.4
Spatula ve sistre ............................................................................ 17
4.2.5
Boya karıştırıcıları veya karıştırma uçları ...................................... 18
4.2.6
Boya süzgeci veya ızgarası ........................................................... 18
4.2.7
Boya tavası .................................................................................... 18
4.2.8
Fırça sapı ...................................................................................... 19
4.2.9
Fırça robotu ................................................................................... 19
4.2.10 Zımpara kâğıdı .............................................................................. 19
4.2.11 Temizlik Fırçası ............................................................................. 19
4.2.12 Maskeleme Bandı .......................................................................... 20
4.2.13 Boyacılıkta kullanılan iş güvenliği donanımları .............................. 20
5. BOYANIN DUVAR VE TAVAN YÜZEYLERİNE UYGULANMASI ................ 21
5.1 Boya uygulamalarında dikkat edilecek hususlar ...................................... 21
5.1.1
Fırça kullanımında ......................................................................... 21
5.1.2
Rulo kullanımında .......................................................................... 21
5.1.3
Spatula kullanımında ..................................................................... 23
5.1.4
Püskürtme tabancası kullanımında ............................................... 24
5.1.5
Boya/vernik uygulamasına ilişkin genel uyarılar ............................ 24
5.2 Uygun boya seçimi .................................................................................. 26
5.3 Boya/vernik çalışmalarında uyulması gereken sağlık kuralları ................ 27
5.3.1
Boya ambalajı üzerinde bulunan uyarıcı işaretler .......................... 27
5.4 Boyanın yüzeye uygulanmasında temel esaslar ..................................... 28
5.5 Boyalar ve uygulama ile ilgili çeşitli sorular ............................................. 29
5.6 Boyada renk seçimi ................................................................................. 30
5.6.1
Sıcak renkler ................................................................................. 31
5.6.2
Soğuk renkler ................................................................................ 31
5.6.3
Uyumlu renkler .............................................................................. 31
5.6.4
Zıt (kontrast) renkler ...................................................................... 32
1.
2.
5.7 Yüzey dokusunun seçimi......................................................................... 32
5.8 Astarların görevleri .................................................................................. 33
5.8.1
İlk astarlar ve kullanıldıkları yüzeyler ............................................. 33
5.9 Kâgir Yüzeyler Üzerine Boya Uygulamaları ............................................ 33
5.9.1
Astarın yüzeye fırça kullanılarak uygulanması .............................. 33
5.9.2
Yüzeye macun çekilmesi ............................................................... 36
5.9.3
Su bazlı boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ................ 37
5.9.4
Sentetik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ................ 38
5.9.5
Selülozik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ............... 40
5.10 Ahşap Yüzeyler Üzerine Vernik Uygulaması........................................ 41
5.10.1 Verniği kullanıma hazırlama .......................................................... 41
5.10.2 Ahşap koruyucunun yüzeye uygulanması ..................................... 42
5.10.3 Ahşap yüzeyin zımparalanması ..................................................... 42
5.10.4 Ahşap yüzey üzerine dolgu verniği uygulaması ............................. 43
5.11 Metal yüzeyler üzerine boya uygulaması ............................................. 44
5.11.1 Sentetik/selülozik boyanın yüzeye uygulanması ........................... 45
Prof. Dr. H. Yılmaz ARUNTAŞ
İNTES İnşaat Boyacılığı Ders Notları
1. GİRİŞ
Mesleğin tanımı: İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri
çerçevesinde, mesleği ile ilgili iş organizasyonu yapan, boya öncesi hazırlık
işlemlerini gerçekleştiren, yapının bütün elemanlarına ve yüzeylerine boya işlemini
uygulayan, ahşap yüzeylere vernik yapan, boya ve vernik sonrası işlemleri
gerçekleştiren, mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürüten nitelikli kişiye inşaat
boyacısı denir.
2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ
2.1
İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık
ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından
giyilen, takılan veya tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazlara KKD adı verilir.
İlk yardım çağırma 112: Bir yaralanma veya sağlık sorunu esnasında, sağlık
ekibinden yardım istemek için bilinmesi gereken telefon numarasıdır. Telefon
numarasını bilmek yardımın zamanında gelmesi için çalışma alanının tam adresini
de bilmek gerekir.
İş eldiveni: Çalışanlar iş yaparken eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin
korunması için çalışanın ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır.
Baret: Başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere vurulması yahut
başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Genellikle, inşaat iş
kollarında kullanılmaktadır. Yönetim faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret
eden herkes, baret giymek zorundadır. Genellikle, barette renk standardı şöyledir;
Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve
teknik elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşları, Sarı renkli: İşçiler,
Kırmızı renkli: iş güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanlar, Yeşil
renkli: Sağlık personeli içindir.
İş ayakkabısı: Çalışanların ağır malzemenin kaldırılıp taşınması esnasında
düşürme ve çivi batma riskine karşı emniyet ayakkabısı kullanılmalıdır.
Reflektik yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri,
gündüz görüşü kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan
yapılır. Önünde ve arkasında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz
yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir. Kafadan geçirilerek giyilen tipleri olabileceği
gibi önden açılıp kapatılabilen yelek biçiminde giyilebilen tipleri bulunmaktadır.
Yağmurluk: Çalışanı yağmurdan ve ıslak ortamın zararlarından korumada
kullanılır. Yağmurluk, kaynak dikişli ve dayanıklı fermuarlıdır. Boyu diz kapağının
hemen altındadır.
Emniyet kemeri: Çalışanların yüksek yerde çalışmalarında, düşmeye karşı
emniyetli, çalışmaya uygun, bel desteksiz paraşüt tipi emniyet kemeri kullanmaları
muhtemel düşmelerde hasar almadan kurtulmasını sağlar.
İş iskelesi: İşin durumuna göre düşmeye karşı tutmayı ve dayanmayı sağlayan en
az 60 cm gezinme yeri ve basma yerinden en az 90 cm korkuluğa sahip iskeledir.
İlk yardım dolabının yerini bilmesi gerekir. Dolapta; Büyük sargı bezi (10 cm x
3-5 m), hidrofil gaz steril (10x10 cm üçgen sargı 50’lik kutu), antiseptik solüsyon
(50 ml), flaster (2 cm x 5 m), çengelli iğne, küçük makas (paslanmaz çelik),
esmark bandajı, turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), yara bandı, tıbbı
eldiven ve el feneri bulunmalıdır.
2.2
Şantiyedeki risk unsurları ve gerekli ikazlar
a) Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden
levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş
sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat
veren işaretleridir,
b) Yasak işareti: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir
davranışı yasaklayan işareti, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah
piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiden oluşur.
Sigara İçilmez
Açık alev kullanmak
yasaktır
Yaya giremez
Yetkisiz kimse giremez
c) Uyarı işareti: Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum
hakkında uyarıda bulunan işarettir. Üçgen şeklinde sarı zemin üzerine siyah
piktogram, siyah çerçevelidir.
İş makinesi
Elektrik tehlikesi
Tehlike
d) Emredici işaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işarettir, daire
biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır.
Gözlük kullan
Baret giy
Eldiven giy
İş ayakkabısı giy Emniyet kemeri kullan
e) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile
ilgili bilgi veren işaretlerdir.
2.3
Şantiyede uyulması ve yapması gereken kurallar
a) Çalışacağı alanın gereken güvenlik donanım kontrolünü iş sağlığı ve
güvenliği uzmanının direktiflerine uygun olarak yapar,
b) Çalışma alanında ilgisiz kişilerin bulunmasını engeller,
c) Çalıştığı veya kullandığı makinede gerekli güvenlik tedbirleri mevcut mu ve
görevini yapabiliyor mu kontrol eder veya gerekli bilgiyi alır,
d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara
dikkat eder,
e) Ayakla kontrol edilen elektrikli makinelerin şartelleri düşen cisimlere veya
çalışandan kaynaklanan hatalı hareketlere karşı koruma önlemi alınmış olmalıdır,
f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar,
g) İşin gerektirdiği çalışma alanını belirler,
h) Yapılacak işle ilgili ekibini oluşturur ve iş dağılımını yapar,
i) Çalışma alanında bulunan atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.
3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER
İnsanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla yerüstü ve yeraltında
inşa edilen tesislere yapı adı verilir. Yapılara örnek olarak binalar, köprüler,
otoyollar, enerji santralleri, baraj, sulama kanalı gibi sulama tesisleri, stadyum,
spor salonları vb. verilebilir.
İnsanların sahip olduğu eşya ve değerlerini soğuk, sıcak, fırtına gibi dış
etkilerden korumak ve yaşama, eğitim, sağlık gibi değişik ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla inşa ettikleri yapılara ise bina denir.
Binalar, kullanım maksadına göre aşağıdaki gibi sınıflara ayrılabilir:
1. Konut binaları (ev, villa, apartman gibi)
2. Eğitim binaları (anaokulu, İlköğretim, üniversite gibi)
3. Sağlık binaları (hastane, sağlık ocağı, poliklinik, dispanser gibi)
4. Ticaret binaları (Büro, dükkân, mağaza, iş hanı gibi)
5. Sanayi binaları (atölye, fabrika gibi )
6. Konaklama binaları (Otel, motel gibi)
7. Barınma binaları (Öğrenci yurtları, yaşlılar evi, yetiştirme yurdu gibi)
8. Sosyal binalar (Sinema, tiyatro gibi)
9. Kültür binaları (Müze, kütüphane, tarihi yapılar gibi)
10. Kamu binaları (Bakanlıklar, Belediyeler gibi)
11. Spor binaları (Kapalı spor salonu, spor binaları gibi)
12. Ulaştırma binaları (Terminaller (gar, otogar), İşletme binaları gibi)
13. Dini binalar (Cami, mescit, kilise, havra gibi)
14. Emniyet binaları (Polis, TSK ait binalar, itfaiye gibi)
15. Barınak binaları (Çiftlik, ahır, ağıl, kümes gibi)
Binaların inşasında kullanılan taşıyıcı sistemler
1. Yığma sistemler
2. İskelet sistemler
3. Prefabrik veya ön yapım sistemler
4. Karma veya kompozit sistemler
Binalar mülkiyetlerine göre
1. Resmi binalar
2. Özel binalar
3. Vakıf binalar
Binalar yapıldıkları malzemeye göre
1. Kargir binalar
2. Ahşap binalar
3. Çelik binalar
4. Betonarme binalar
5. Kompozit binalar
Binalar üretildikleri yere göre
1. Yerinde yapım binalar
2. Prefabrik veya ön yapım binalar olarak incelenebilir.
Genellikle binalar inşa edildiği ülkenin geleneksel mimarisinin özelliklerini
taşımaktadır. Bu nedenle insanlar herhangi bir binaya baktıklarında o binanın
hangi bölgeye ait olduğu konusunda bir tahminde bulunabilmektedir. Öte yandan
binaların uzun yıllar hizmet verebilmesi (servis ömrü) bina yapımında kullanılan
malzemeler, kaplamalar, işçilik vb. gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu nedenle
binaların iç ve özellikle dış yüzeylerinin en güzel ve kaliteli bir şekilde kaplanması
ve boyanması çok önem arz etmektedir.
4. BOYACILIK MALZEMELERİ VE ARAÇLARI
4.1
Boya malzemeleri
4.1.1 Boya
Duvar (düşey), tavan (yatay), kubbe veya tonoz (eğri) ve merdiven (eğik) gibi
yapı elemanlarının yüzeylerine uygulandığında, koruyucu bir tabaka meydana
getiren ve estetik (dekoratif) bir görüntü sağlayan kimyasal malzemelere boya
denir.
Boya; binaların ince sıvalı veya alçı sıvalı duvar ve tavan yüzeylerini
güzelleştirmek amacıyla farklı renklerde sıvı olarak üretilen ve boyanacak
yüzeylere fırça, rulo ve boya makineleri ile sürülen/püskürtülen bir kaplama olarak
da tanımlanabilir.
Boyanın yapısında dört esas malzeme veya eleman bulunur. Bunlar;
1.
Bağlayıcı veya yapıştırıcı maddeler
2.
Örtücü ve renk verici maddeler (pigment ve dolgu maddeleri)
3.
Çözücü veya inceltici maddeler (tiner, solvent, su gibi)
4.
Kurutucu ve yardımcı kimyasal maddelerdir.
4.1.2 Boyaların genel özellikleri
Yapıların/binaların yüzeyleri iç ve dış cephelerinin görünüşünü güzelleştirmek,
estetik bir görünüm sağlamak ve korumak maksadıyla boya ile kaplanır. Boyaların
uygulanacağı
yüzeylere
göre
çeşidi,
özelliği,
kullanım
şekli
değişiklik
göstermektedir. Başka bir ifade ile her yüzeyde aynı tip boyayı kullanmak ya da
uygulamak mümkün değildir. Örneğin duvar yüzeylerinde kullanılmak üzere
üretilen plastik boya ile sandalye ve kapı boyanamaz. Buna karşılık mobilya
üretiminde kullanmak amacıyla üretilmiş boya ile de kâgir duvar yüzeylerinin
boyanması düşünülemez. Üretilen her bir boyanın formülü, uygulanacağı yüzey ve
kullanım özellikleri dikkate alınarak belirlenir. Buna göre üretilen boya tekniğine
uygun olarak doğru ve uygun şekilde uygulanırsa istenilen en iyi sonuç elde edilir
ve uzun süre özelliğini muhafaza eder. Boya yüzeye uygulanıp kuruduktan sonra
ışık geçirmeyen bir film tabakası haline dönüşür.
Tablo 1. Boyaların genel özellikleri
Uygulama öncesi
özellikler
Görünüş,
Kesilme ve pıhtılaşma,
Çökme,
Depolanabilme,
Parlama noktası
Uygulama
özellikleri
Kuruma süresi
Kaplama gücü
Fırça ile uygulama özelliği
Püskürtme makinesi ile
uygulama özelliği
Uygulama sonrası
özellikler
Renk
Parlaklık
Örtme gücü
Yapışma
Esneklik
Suya dayanıklılık
4.1.3 Boyadan beklenen özellikler
Boyaları kullanan kişilerin, boyayı yüzeye uygulayan ustaların ve tüketicilerin
boyadan beklentilerinin neler olduğunun bilinmesi çok önemlidir. Boyadan
beklenen özellikler şöyle sıralanabilir:
1.
Örtücülük
2.
Beyazlık
3.
Su kaldırma gücü (boya kıvamını su ile ayarlamak)
4.
Rahat uygulama
5.
Ekonomi
6.
Renklilik
7.
Sarfiyat
4.1.4 Boya ile ilgili bazı teknik terimler
Kaplama malzemesi: Sıvı, pasta(hamur) veya toz şeklinde olup uygulandığı
yüzeylerde koruyucu, dekoratif ve/veya diğer özel nitelikler sağlayan mamule
denir (EN 971-1).
Kaplama sistemi: Bir yüzeye uygulanan veya uygulanabilecek olan kaplama
malzemelerinin tamamına kaplama sistemi adı verilir (EN 971-1).
İç cephe (yüzey) kaplama sistemi: İç duvar ve tavanlara uygulanan kaplama
sistemidir.
Su bazlı kaplama malzemesi: Bağlayıcısı suda çözünmüş, çok ince tanecikler
hâlinde dağıtılmış veya su ile seyreltilmiş kaplama malzemesidir.
Pigment: Boyaya renk ve örtücülük özelliği kazandıran toz kimyasal maddedir.
Bağlayıcı: Boyanın kuruma, yapışma, yayılma, sertlik, esneklik, fiziksel ve
kimyasal direnç gibi önemli özelliklerini veren filmi oluşturan katı haldeki temel
kimyasal maddesidir.
Çözücü: Boyayı akışkan hale getiren, uygulandıktan sonraki kuruma sırasında
buharlaşan sıvı haldeki kimyasal maddelerdir.
Katkı maddeleri: Boyaya küf ve güneş ışınlarına dayanım gibi özellikler
kazandıran ve çok az miktarda boyaya ilave edilen kimyasal maddelerdir.
Dekorasyon: Esas amacı, kaplanan yüzeyin görünümünü değiştirmek veya
düzeltmek olan uygulamalara denir. Bunlar yüzeye renk, parlaklık ve desen
kazandırır. Dekorasyonun ayrıca koruyucu işlevleri de vardır (EN 1062-1).
Koruma: Esas amacı; kirlenmeye, temizliğe, aleve, rutubete, biyolojik, mekanik
ve kimyasal etkilere karşı koruma sağlamak olan uygulamalardır. Korumanın
ayrıca dekoratif işlevleri de vardır.
4.1.5 Boya Çeşitleri
Boyalar; kullanıldığı yere, parlaklıklarına ve kurumalarına göre sınıflandırılabilir.
Kullanıldığı yere göre boyalar
1. Kâgir yüzeylerde kullanılan boyalar (duvar, tavan, kolon-kiriş, merdiven)
2. Ahşap yüzeylerde kullanılan boyalar (kapı-pencere, tırabzan, tavan vb)
3. Metal yüzeylerde kullanılan boyalar(kapı-pencere, dolap, korkuluk, boru vb.)
Parlaklıklarına göre boyalar
1. Parlak boyalar
2. Yarı parlak veya yarı mat boyalar
3. Mat boyalar
Kurumalarına göre boyalar
1. Havada kuruyan boyalar
2. Solvent buharlaşması ile kuruyan boyalar
3. Isı etkisi altında kuruyan boyalar
4. Kimyasal reaksiyon sonucunda kuruyan boyalar
Piyasada bulunuş şekline göre boyalar
1. Sıvı boyalar
2. Toz boyalar
Yapısındaki bağlayıcıya göre boyalar
1. Kireç boya (badana)
2. Yağlı boyalar
a) Kurutma yağları
b) Reçineler
3. Su bazlı boyalar
4. Sentetik boyalar
5. Selülozik boyalar
6. Emülsiyon boyalar
7. Renk açıcı boyalar
Kullanım alanına göre boyalar
1. Mimari boyalar
2. Endüstri boyaları
3. Deniz boyaları
4. Artistik boyalar
4.1.5.1 Su bazlı boyalar
Su bazlı/esaslı boyalar su ile inceltilebilen boyalardır. Su bazlı boyaların
özellikleri aşağıda şekilde sıralanabilir:

Kokusuzdur.

Uygulanması kolaydır.

Silinebilir.

Çabuk kurur.

Su ile kolayca temizlenebilir.

İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermez.

Teneffüs etme kabiliyeti vardır.

İkinci kat boya bir kaç saat sonra uygulanabilir.

Uygulamadan kısa bir süre sonra boyanan mekânlar kullanılabilir.
Su bazlı boyalar; mat, yarı mat ve parlak olmak üzere üçe ayrılır. Su bazlı mat
ve yarı mat boyalar kâgir ve beton yüzeylere, parlak boyalar ise kapı ve pencere
ile metal yüzeylere uygulanırlar.
Mat boyalar (plastik boya)
Su bazlı mat boyalar halk arasında “plastik boya” olarak bilinir. Plastik boyalar,
kaygan bir yapıya sahip değildir ve tam olarak silinebilmesi mümkün değildir. Bu
nedenle plastik boya ile boyanan duvarların ıslak bezle sık silinmesi boyada renk
kaybına sebep olur veya lekelerin boya üzerinde bir miktar kalmasına yol açabilir.
Yarı mat boyalar (saten boya)
Yarı mat boyalara “saten boya” adı da verilir. Saten boyalar, yüzey hatalarını
gizleme özelliklerinden dolayı macun ya da alçı ile düzeltilmiş yüzeylerde dekoratif
amaçlı olarak uygulanabilir. Bu boyalar kaygan bir yapıya sahip olduklarından tam
olarak silinebilirler. Saten boyalar, suyu itme özelliği ile buhar geçirgenliği özelliği
sayesinde boya tarafından suyun emilmesini engeller ve lekelerin silinirken boyaya
bulaşmasına izin vermezler.
Parlak Boyalar
Kapı ve pencere doğramaları ile metal yüzeyler üzerinde parlak boya
kullanılmak istendiğinde su bazlı parlak boyalar solvent bazlı yağlı boyalar yerine
geliştirilen boya çeşididir.
4.1.5.2 Sentetik boyalar
Sentetik esaslı ya da solvent bazlı boyalar sentetik tiner ile inceltilebilen
boyalardır. Bu boyalara halk arasında yağlı boya da denir. Sentetik boyalar, hava
kirliliği, güneş ışınları, su, nem gibi hem normal hem de zarar verici atmosfer
şartlarına dayanıklıdır. Bu boyalar, suyu geçirmediği halde nefes alabilme kabiliyeti
sayesinde duvarlardaki nemin dışarı atılmasını veya duvar bünyesinden
uzaklaştırılmasını sağlar, alkali, tuz ve kimyasallara karşı direnci yüksektir. Ayrıca
bu boyalar dış cephede kullanılması durumunda her türlü iklim şartlarına karşı
dayanıklı boya olarak bilinir. Dış cephelerde/yüzeylerde yapılacak uygulamalarda,
yarı mat veya mat olanlara göre dayanıklılıkları daha fazla olduğundan özellikle
sentetik veya parlak sentetik boyalar tercih edilmelidir. Bu boyalar, yüzeye
uygulanırken kokar, dolayısıyla havalandırmaya dikkat edilmelidir. Bu boyaların
uygulandığı yüzey silinebilir özelliğe sahiptir. Bu boyalar, açılmamış kutusunda
veya ambalajında 25 C° sıcaklık ile %50-60 bağıl/nisbi neme sahip ortamda en az
1 yıl depolanabilir.
4.1.5.3 Selülozik boyalar
Selülozik esaslı boyalar selülozik tiner ile inceltilebilen boyalardır. Bu boyalar,
bina içerisinde hava kanallarını tıkadığı ve sağlık açısından zararlı olduğu için
yaşama mahallerinde kullanılmazlar. Genellikle yapıda ahşap ve metal yüzeylerin
boyanmasında kullanılırlar. Her boyama işleminde olduğu gibi selülozik boyalarda
da daha kaliteli bir boyama elde etmek için yüzey hazırlamanın önemi büyüktür.
Öncelikle ilk astarın yapılması gerekmektedir. Astar, boyanacak yüzey ile son kat
boya arasında köprü vazifesi gören, yüzey emiciliğini azaltan, son kat boyanın
yüzeye daha kuvvetli yapışmasını sağlayan, şeffaf veya renkli olarak üretilen
ürünlerdir. Metal yüzeylerde pek olmasa da ahşap yüzeylerin boyayı emmesi işin
maliyetini artırmaktadır. Hem sağlıklı bir boyama hem de maliyetin düşürülmesi
için astarlama işleminin muhakkak yapılması gerekmektedir.
4.1.5.4 Vernikler
Pigment içermeyen bağlayıcı, çözücü ve katkı maddelerinden oluşan ve
uygulandığı yüzeyde saydam bir katman meydana getiren boyaya vernik denir.
Verniklerin sentetik, selülozik, poliüretan, polyester, akrilik gibi çeşitleri vardır.
Genellikle ahşap binaların bütün yüzeylerinde kullanılırlar. Ayrıca diğer binaların
kolon(direk), kiriş, merdiven gibi elemanları ile duvar ve tavan kaplamaları, kapı,
pencere, korkuluk, panjur gibi yüzeylerinde de güzel bir görünüm elde etmek için
kaplama malzemesi olarak tercih edilirler. Genellikle saydam olduğu için üzerine
sürüldüğü elemanın yüzeyini veya desenini gösterirler.
Vernikler koyu, normal, akıcı ve çok akıcı olmak üzere dört kıvamda bulunurlar.
4.1.6 Boya incelticileri
Boya incelticileri; boyaların kıvamını oluşturan uygulamada boyaların düzgün
bir yüzey oluşturmasına olanak sağlayan maddelerdir. Boya türlerine bağlı olarak
su ve tinerin en çok kullanılan boya incelticisi olduğu görülmektedir.
4.1.6.1 Sentetik Tinerler
Sentetik tinerler, sentetik bazlı/esaslı bütün boya çeşitlerinin inceltilmesinde ve
bu uygulamalarda kullanılan alet ve makinelerin temizlenmesinde kullanılırlar.
4.1.6.2 Selülozik Tinerler
Bu tinerler, selülozik boya ve verniklerin tüm çeşitlerinin inceltilmesinde ve bu
uygulamalarda kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılır.
4.1.6.3 Poliüretan Tinerler
Bu tinerler, poliüretan boya ve verniklerin çeşitlerinin inceltilmesinde ve bu
uygulamalarda kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılırlar.
4.1.6.4 Endüstriyel Tinerler
Bu tinerler, endüstriyel bazlı tüm çeşitlerin inceltilmesinde ve bu uygulamalarda
kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılırlar.
4.1.7 Macunlar
Pürüzlü olan yüzeyler ile derin çatlak ve çukurlar bulunan yüzeylerin düzgün
hale getirilmesi için boya uygulanmadan önce yüzeye uygulanan yüzey düzeltici
malzemeye macun adı verilir. Kullanıma hazır ve/veya toz halde piyasada bulunur.
Kullanılan macun çeşitleri aşağıda sıralanmıştır:
1. Cam macunları
2. Sentetik macun
3. Beziryağı macunu
4. Diğer macunlar
4.1.7.1 İç cephe macunu:
İç cephe plastik boya ile ve özellikle de duvar ilk defa boyanacaksa sıva alçısı
ile hazırlanacak macunla yüzey sıvanmalıdır. Eğer duvarlar daha önceden
boyanmış ya da kullanılmakta olan bir evde çalışılacak ise yüzeydeki kabarmış
boya film tabakası kazınmalıdır. Ardından yüzey saten alçı ile hazırlanan macun
kullanılarak düzgün hale getirilir daha sonra da yüzey kuruduktan sonra
zımparalanmalıdır.
Binaların iç cephelerindeki her çeşit ince sıvalı duvar yüzeyinde, pürüzsüz ve
düzgün bir yüzey elde etmek için ince sasparit macun uygulanabilir. Bu macun
piyasada değişik markalar altında bulunmaktadır.
4.1.7.2 Dış cephe macunu:
Binaların iç ve dış cephelerinde bulunan gözenek ve izlerin düzeltilmesinde,
çatlakların doldurulmasında ve düzgün bir yüzey elde etmek amacıyla kullanılır.
Piyasada hazır galonlar halinde bulunabildiği gibi boyacı tarafından hazırlanarak
da kullanılabilir.
4.1.7.3 Macunların kullanıldığı yerler
Yüzeyin düzgün olmadığı zamanlarda düzgün yüzey elde etmek için uygulanır.
Yüzeylerde derin çatlaklar ve boşluklar varsa bunların bir defada kapatılması zor
olur. Bunun için bu çatlak ve boşluklar her boyama katından sonra macun
yapılarak doldurulur.
Yüzeydeki macun kurumalı ve kuruduktan sonra zımparalanarak ikinci kat
atılmalıdır. Buna yoklama macunu da denilir. İkinci kat astar uygulanmadan son
kat boya uygulanmamalıdır. Zira macun üzerine gelen son kat boya emilerek son
katın yüzey düzgünlüğünü ve parlaklığını kaybettirir.
4.2
Boyacılık işlerinde kullanılan araçlar
4.2.1 Fırçalar
4.2.1.1 Yağlı boya ve kestirme fırçaları
Yeni fırçanın tozunun alınması ve zayıf kılların dökülmesi için el ile
bükülmeli ve silkeleyerek tozu alınmalıdır. Yeni fırça alıştırmak için önce
astarlamada kullanılmalıdır. Fırça boyaya kıl boyunun yarısına gelecek şekilde dik
olarak
batırılmalı,
kutunun
kenarlarına
sürülerek
fazla
boyanın
akması
engellenmelidir.
Boya işine ara verildiğinde fırça boyanın için dik olarak bırakılmamalı boya
kutusunun üstüne yatay olarak konulmalıdır. Boya yapılacak zeminin tozunu almak
ya da kullanılacak boyayı karıştırmak için fırça kullanılmamalıdır.
1. Kestirme fırçası (Şekil 1)
2. Plastik ve yağlı boya fırçaları (Şekil 2)
3. Robot yağlı boya ve plastik boya fırçaları (Şekil 3)
Şekil-1
Şekil-2
Şekil-3
4.2.1.2 Badana fırçaları
İç ve dış cephelerde su esaslı boyalar, kireç, latex ve bağlayıcı boyalarda
kullanılan bir fırçadır(şekil 4)
Şekil-4
4.2.1.3 Fırça temizliği:
Fırçaların temizliği kullanıldığı boyanın incelticisi ile (su, sentetik tiner) yapılır. Su
ile temizlenen fırçalar kılları aşağı gelecek şekilde asılarak saklanmalı, tekrar
kullanılırken suya tutularak kılların ıslanması sağlanmalıdır.
Tiner ile temizlenen fırça tekrar kullanımda tinere daldırıldıktan sonra avucumuzda
döndürülerek fırçadaki tinerin temizlenmesi ile kullanılabilir. (eğer fırçada kalan
tiner temizlenmez ise ilk kullanımda boyayı gereğinden fazla incelteceğinden
istenmeyen problemlere yol açabilir) Eğer kullanılmış fırça kısa bir zaman içinde
(2-3 gün) tekrar kullanılacak ise temizlik yapmadan kılları bir poşet ile kapatılır ve
sıkıca bağlanır ise kılların kurumasına engel olunabilir.
Kapı ve pencere doğramalarında ½, 1 ve1.5 inç fırçaların, geniş kapı ve ahşap
yüzeylerin boyanmasında 2, 2.5 ve 3 inç fırçaların, parke ve duvar yüzeylerinde
4.5 inç fırçanın, kestirme için çeşitli ebatlarda kestirme fırçalarının kullanılması
uygulama kolaylığı sağlar.
Ayrıca kalorifer arkalarını boyamak için kalorifer fırça ve çeşitli açılar için oynar
başlıklı çeşitli numaralarda robot fırçalarda mevcuttur.
Not: 1 inç = 2.54 cm dir ve fırçanın genişliğini belli eder.
4.2.2 Rulolar
Günümüzde boyacılık işlerinde en çok kullanılan yüzey boyama aleti rulodur. Uzun
tüylü rulolar (18-24 mm) plastik ve dış cephe boya uygulamasına, kısa tüylü rulolar
(10-12 mm) ise saten boya uygulamasına uygundur. Mercan rulolar grenli
(tekstürlü) boyaların uygulanması için tasarlanmıştır.
Rulo temizliği; Su bazlı boyaların kullanımından sonra rulodaki boyayı su ile
yıkayın ve sabunlu sudan geçirin, silindiri aşağı gelecek şekilde asarak saklayın.
Sentetik bazlı bir boya kullanılmış ise; ruloda kalan boya sıyrılarak mümkün
olduğunca alınır ve sentetik tiner ile temizlendikten sonra sabunlu sudan
geçirilerek; silindiri aşağı gelecek şekilde asılarak saklanır. Tekrar kullanımdan
önce kullanılacak boyanın incelticisi ile nemlendirilmelidir.
4.2.2.1 Normal Rulo
Bu rulo, dış cephe boyamalarında kullanılır. Solventten etkilenmez. Kullanıldıkça
verimi artan uzun ömürlü rulodur. (Şekil 5)
Şekil-5
Şekil-6
Şekil-7
Şekil-8
4.2.2.2 Posteki rulo
Profesyonel ustaların kullanımına uygun olarak doğal kuzu ve koyun postundan
yapılmıştır.(Şekil 6) İç ve dış cephe boyamalarında kullanılır.
4.2.2.3 Kadife rulo
Vernik, yağlı boya uygulamaları ve muhtelif işlerde kullanılır. Sık dokumalı ve
dikişsiz olup solventten etkilenmez. (Şekil 7)
4.2.2.4 Sünger delikli rulo
Dekorasyon amaçlı olup akrilik esaslı dış cephe boyalarında kullanılır (Şekil 8)
4.2.2.5 Sünger dış cephe rulosu
Akrilik esaslı boya uygulamalarında dekoratif amaçlı kullanılır. Ayrıca dış
cephelerin boyanmasında da kullanılır. (Şekil 9)
4.2.2.6 Köşe rulosu
Boya yapılırken normal ruloların giremediği veya ulaşılamayan dar bölge ve
köşelerin boyanmasında kullanılır. (Şekil 10)
Şekil-9
Şekil-10
4.2.3 Boya püskürtme makineleri
İç ve dış yüzeylerin hızlı bir şekilde boyanması işlerinde kullanılan makinelerdir.
Özellikle tavanların ve duvarların üst kısımlarının boyanmasında büyük kolaylık
sağlar. Piyasada değişik özellik ve tiplerde bulunmaktadır.
 Özel boya püskürtme makinesi. (Şekil 11)
Şekil-11
Şekil-12
Şekil-13
 Kompresörler
 Boya tabancası
1. Alttan depolu (Şekil 12)
2. Üstten depolu (Şekil 13)
4.2.4 Spatula ve sistre
Spatula ve sistre boyama yapılacak yüzeylerin kazınmasında, temizlenmesinde ve
ayrıca yüzeye macun çekme işlerinde kullanılır.
 Kazıyıcı ve kestirme spatulalar (Şekil 14)
 Eğri saplı mastar ve macun çekme spatulaları (Şekil 15)
Şekil-14
 Ağaç sistre (Şekil 16)
 Kazıma raspa (Şekil 17)
 Eğri raspa (Şekil 18)
Şekil-15
Şekil-16
Şekil-17
Şekil-18
4.2.5 Boya karıştırıcıları veya karıştırma uçları
Boya karıştırma uçları, boyanın istenilen sürme kıvamına getirilmesinde kullanılır
(Şekil-19). Bu uçlar, etrafa sıçratma özelliği olmayan düşük devirli matkaba
takılarak kullanılırlar. (Şekil-20)
Şekil-19
Şekil-20
4.2.6 Boya süzgeci veya ızgarası
Rulo ile yüzey boyaması yapılırken rulo üzerinde bulunan fazla boyaların alınması
amacıyla kullanılan ve rulonun üzerinde gezdirildiği elemandır. (Şekil-21)
4.2.7 Boya tavası
Rulo üzerinde bulunan fazla boyanın boya süzgeci ile alınması sırasında boyanın
akması için altına konulan veya fazla boyanın alınması için yalnız olarak da
kullanılabilen boyama aletidir (Şekil-22).
Şekil-21
Şekil-22
Şekil-23
4.2.8 Fırça sapı
Yüzeyler boyanırken erişilemeyen yüksekliklerde fırçaların ahşap veya plastik olan
kısımlarına monte edilerek duvarlar yüzeylerinin yüksek kısımları ile tavanların
boyanmasında kullanılır (Şekil 23).
4.2.9 Fırça robotu
Kestirme yapılması gereken yerlerde, çalışması dar ve zor alanlarda, merdiven
gerekmeden bir sırık ucuna takılarak oynar başlığı ile boya uygulamasını
kolaylaştıran bir boyacı gerecidir (Şekil 24).
Şekil 24
4.2.10 Zımpara kâğıdı
Boya ve macun uygulamalarında yüzeyi düzeltmek amacıyla ya da parlak
yüzeylere yapılacak uygulamalarda, yüzeyi matlaştırmak ve aderansı arttırmak
amacıyla kullanılan malzemelerdir. Zımpara kâğıtları demir ve tahta üzerinde
kullanılmak üzere iki çeşittir. Numaralar zımparanın kum aralığını göstermektedir.
Büyük numaralar ince dişli, küçük numaralar kalın dişli zımparalardır.
 Duvar macunu düzeltme işlemleri için 80-120 no'lu zımparaların,
 Eski
parlak
boyaların
matlaştırılması
işlemleri
için
120-200
nolu
zımparaların,
 Mobilya grubu boya, astar ve dolgu malzemelerinde katlar arası zımpara
işlemleri için 400 nolu zımparaların kullanılması önerilmektedir.
4.2.11 Temizlik Fırçası
Kirli yüzeylerin temizlenmesinde ve toz, kuru boya atığı, çöp vb. maddelerin bir
yere toplanmasında kullanılan bir alettir (Şekil 25).
Şekil 25
4.2.12 Maskeleme Bandı
Boyanacak yüzeylerde boyanmaması gereken veya farklı renk olan yüzeylerin
kirlenmemesi için kullanılan malzemedir. Kullanılacağı zaman uygulama yapılacak
yüzeyin kuru olmasına dikkat edilmelidir.
4.2.13 Boyacılıkta kullanılan iş güvenliği donanımları
Yüzeylerin boyanması sırasında boyadan kaynaklanan zararlı maddelerden
korunmak için kullanılan donanımlardır. Bunlar;
 Tek filtreli maske (Şekil 26)
 Eldiven (Şekil 27)
 İş elbisesi (Şekil 28)
Şekil-26
Şekil-27
Şekil-28
5. BOYANIN DUVAR VE TAVAN YÜZEYLERİNE UYGULANMASI
5.1
Boya uygulamalarında dikkat edilecek hususlar
5.1.1 Fırça kullanımında
 Yeni fırçalar, astar uygulamasında kullanılarak uçları alıştırılmalıdır.
 Fırça, boyaya kıllarının yarısına gelecek seviyede daldırılmalıdır. Yüzeye
sürülmeden önce kutu kenarına sıyrılarak fırçadaki fazla boya akıtılmalıdır.
 Boyama sırasında mola verilecek ise, fırça boyanın içine daldırılmış olarak
bırakılmamalı, kutunun üstüne yatırılmalıdır.
 Fırça boyama işi sona erdikten sonra mutlaka temizlenmelidir.
 Fırça, sentetik boya (halk dilinde yağlı boya) kullanıldı ise sentetik tiner veya
terebentin
kullanılarak,
plastik
boya
kullanıldı
ise
su
kullanılarak
temizlenmelidir.
 Yüzeyin plastik boya ile boyanmasından sonra su ile temizlenen fırça
asarak kurutulmalı ve yeniden kullanılacağı zaman bir süre su içinde
tutulmalıdır.
 Yüzey sentetik boya ile boyandıktan sonra tiner veya terebentin ile
temizlenen fırçanın terebentin karışımı içinde saklanması en iyi şekilde
korunması bakımından uygundur. Bu şekilde saklanan fırça tekrar
kullanılacağı zaman iyice kurutulmalıdır.
 Boya karıştırmak veya boyanacak yüzeyin tozunu almak amacıyla boya
fırçası kullanılmamalıdır. Bu işlem için daha ucuz bir fırça veya bez
kullanılmalıdır.
Diğer yandan hangi boy fırçanın nerede kullanılacağının bilinmesi gerekir. Fırçalar,
“inç” ölçüsüne göre verilir. Fırçaların kullanılacağı yerler şöyle sıralanabilir:
 1/2, 1 ve 1 1/2 inç fırçalar kapı ve pencere doğramalarının boyanmasında,
 2 ve 3 inçlik fırçalar geniş yüzeylerin boyanmasında,
 4 ve 5 inçlik fırçalar ise duvar yüzeylerinin boyanmasında kullanılırlar.
5.1.2 Rulo kullanımında
 Tavan ve tavan benzeri geniş yüzeye sahip duvarlarda rulo kullanılmalıdır.
 Rulo kullanımı ile boyama işleminde hız arttırabilir. Ancak rulo boyaya
daldırıldıktan sonra boya fazlasının uygun rulo tavalarında alınmaması
halinde, uygulanması zor bir alet haline gelebilir. Özellikle damlama ve
sıçrama sorun oluşturabilir.
 Plastik boyalar sünger rulo ile sentetik boyalar ise moher (tiftik) rulo ile
yüzeye uygulanmalıdır. Diğer taraftan her iki amaç için kullanılabilen
koyunyünü rulolar da bulmak mümkündür.
 Rulolar da fırçalarda olduğu gibi boyama işi sona erdikten sonra iyice
temizlenip kurutularak tekrar kullanıma hazır halde saklanmalıdır.
 Sentetik ve selülozik boyada kullanılmış olan rulo temizlenirken önce gazete
kâğıdı üzerinde mümkün olduğu üstündeki boya alınır. Ardından rulo tiner
içinde yıkanır ve gazete üzerinde yuvarlayarak kurutulur. Son olarak da rulo
ılık sabunlu su ile yıkanır, durulanır ve asılarak kurutulur.
 Rulolar tekrar kullanılacağı zaman tiner veya su ile nemlendirilip ıslatılır ve
boya içine daldırılarak doyurulur. Rulo üstündeki fazla boya süzgeç ve tava
kullanılarak alınmalıdır.
 Yüzeyin boyanmasına yukarıdan başlanmalı ve aşağıya doğru devam
edilmelidir.
 Yüzeye kalın tek kat boya uygulanmamalıdır. Bunun aksine ince iki kat
uygulama yapılmalıdır (Şekil 29 ve Şekil 30).
Şekil-29
Şekil-30
 Ruloya uygun bir sap takmak suretiyle geniş yüzeyleri daha rahat boyamak
mümkün olur.
5.1.3 Spatula kullanımında
 Eski boyaların kazınmasında, bozuk yüzeylere alçı çekilmesinde ve yüzeye
macun çekilmesinde spatula kullanılmalıdır.
 Eski yüzeylerin kazınması sırasında sert parçaların kopartılması maksadıyla
spatulanın sap kısmına çekiç vb. aletlerle vurulmamalıdır.
 Yüzeydeki kabarmış sıvalar, kavlamış veya soyulmuş boyalar tamamen
kazınmalıdır.
 Kazıma işlemi sırasında yüzeyde gevşek herhangi bir tabakanın kalmaması
için dikkatli ve özenli çalışılmalıdır. Aksi halde yapılan boyama çalışmasının
çok kısa bir süre sonunda bozulması durumu ile karşılaşılabilir (Şekil 31 ve
Şekil 32).
Şekil-31
Şekil-32
 Spatula kullanırken yüzeye 45 dereceden daha dik tutulmamalıdır (Şekil 33)
 Spatula kullanımı sırasında sık olarak temizlenmeli ve ucunda topaklanma
meydana gelmesi önlenmelidir.
Şekil-33
5.1.4 Püskürtme tabancası kullanımında
 Boya işlemine başlamadan önce deneme amacıyla bir püskürtme
yapılmalıdır.
 Tabanca bir noktada tutulmalı ve tetik üst üste birkaç kez çekilip
bırakılmalıdır.
 Bu işlemin ardından uygulama hızını görmek amacıyla küçük bir yüzey
boyanmalıdır.
 Yüzeye yayılan boya miktarının az olması halinde ayar vidası açılarak daha
çok boya gelmesi sağlanmalıdır. Boyanın fazla gelmesi durumunda ayar
vidası biraz kısılmalı veya hava basıncı düşürülmelidir.
5.1.5 Boya/vernik uygulamasına ilişkin genel uyarılar
 Boya/vernik üreticisi firmalar, boya uygulama tavsiyelerini, kuruma ve katlar
arası bekleme sürelerini ambalaj, etiket ve broşürlerde belirtmektedir.
Dolayısıyla bu hususlara uyularak boya yapılmalıdır.
 Boyamaya başlamadan önce boyanacak yüzeyler kontrol edilmeli, kirli ve
yağlı yüzeyler mutlaka temizlenmelidir.
 Boyamaya başlamadan önce boyanacak yüzeylerde bulunan priz, elektrik
anahtarı, buat kapağı vb. gerekli emniyet tedbirleri alınarak sökülmelidir.
 Boyanacak mekânda bulunan eşyalar ya başka bir odaya alınmalı veya
aynı mekânda belirli bir yere toplanarak üstleri koruyucu örtü ile örtülmelidir.
 Boyamaya
başlamadan
önce
kapı,
pencere,
süpürgelik
vb.
gibi
boyanmayacak yüzeylerin veya alanların maskeleme bandı kullanılarak
üzerinin bantlanması gereklidir.
 Parlak yüzeylerin boyanmadan önce zımparalanması lazımdır.
 Ahşap yüzeyler önceden boyalı ya da vernikli ise kabarmış boya ve
vernikler mutlaka kazınmalı ve temizlenmelidir.
 Eğer eski yüzeydeki boya veya vernik, çok sağlam ve düzgün ise boyama
öncesi hazırlık için çok ince bir zımpara çekmek yeterli olabilir.
 Eski boya veya vernik tamamen sökülmek isteniyor ve kazımakta zorluk
çekiliyor ise iki şekilde sökülebilir. İlki, eski boyanın sıcak hava tabancası
kullanılarak yakılmasıdır. İkinci olarak boya sökücü kullanılarak eski
boyanın kendiliğinden kaldırılması sağlanabilir.
 5 °C sıcaklığın altındaki ortam sıcaklığında boyama yapılmamalıdır.
 Mümkün olduğunca boyama işlemi 15 ile 25 °C sıcaklıkta ve % 40-60 nispi
neme (bağıl nem) sahip ortamda ve kuru yüzeyler üzerine yapılmalıdır.
 Yağmurlu havalarda dış yüzeylere uygulama yapılmamalıdır.
 Islak ve rutubetli yüzeylere boya yapılmamalıdır.
 Boya kullanım öncesi iyice karıştırılmalı ve homojen hale gelmesi
sağlanmalıdır.
 Ambalaj etiketlerindeki talimatlara tamamen uyulmalıdır.
 Boya uygulaması yukarıdan aşağıya doğru yapılmalıdır.
 Artan boyaların tekrar kullanılabilmesi için, sentetik boyaların üzerine
sentetik tiner, su ile incelen akrilik ve plastik boyaların üzerine ise su ilave
edilmeli ve karıştırılmadan kapağı sıkıca kapatılarak saklanmalıdır.
 Boyama aletleri sentetik boya uygulamasından sonra sentetik tiner ile
plastik ve akrilik boya yapımından sonra su ile hemen temizlenmelidir.
 Boya kutuları 5 °C altında ve doğrudan güneş ışığına maruz kalan yerlerde
depolanmamalıdır.
 Ambalaj kapaklarının hava almayacak şekilde kapalı olmasına dikkat
edilmelidir.
 Artan veya atık boyalar tuvalete dökülmemeli veya kanalizasyona
boşaltılmamalıdır.
5.2
Uygun boya seçimi
Boyacılık mesleğinde önemli konulardan biri de yüzeye ve mekâna uygun boya
seçimidir. Çünkü iç cephelerde kullanılan boyalar ile dış cephelerde kullanılan
boyalar değişik özelliklerde üretilir. Bu nedenle boyacı veya taşeron tarafından
müşteri bilgilendirip onayını alındıktan sonra yüzeye uygun bir boya seçilmelidir.
Bazı iç cephe boyaları silikonlu olup silinebilir özelliğe sahiptir. Bu önemli husus
müşteriye hatırlatılmalıdır. Öte yandan boyayı inceltmek için inceltici/çözücü
kullanılacak ise diğer bir ifade ile yardımcı malzeme gerekiyorsa boyanacak
yüzeye ve boyaya uygun olmasına dikkat edilmelidir.
Boya satın alınırken her zaman kaliteli olan boya tercih edilmelidir. Ucuz ve
kalitesiz boyalar kullanıldığında metrekare bazında hesaplandığında kaliteli
boyalarla aynı maliyete gelir. Diğer taraftan küçük bir fiyat farkı için yapılan
tasarruf, ileride büyük zararlara da neden olabilir. İnşaat boya piyasasında her
kalitede boya, astar ve tiner bulmak mümkün olabilir. Ancak uygulamada daha iyi
sonuç almak için yüzeye uygun boya, astar ve tiner kullanılması önerilir.
Boya alırken veya seçerken, satın alınan ürünün ilgili Türk standardına (TS)
uygun olarak üretilip üretilmediğinin kontrol edilmesi çok önemlidir. Boya ambalajı
üzerinde bulunan “TS” nosu ve TSE işareti o boyanın denetim altında olduğunu ve
kalitesinin ilgili standart seviyesinde olduğunu gösterir.
Diğer taraftan boya kutusu üzerinde boyayı üreten firmanın ISO 9000 kalite
yönetim ve ISO 14000 çevre yönetim sistemi belgesine sahip olup olmadığına da
bakılması ve bu belgelere sahip firmaların ürünlerinin tercih edilmesi ülkemiz ve
doğal çevremiz bakımından yararlı olacaktır.
5.3
Boya/vernik çalışmalarında uyulması gereken sağlık kuralları

Boyaya başlamadan önce eller koruyucu bir kremle nemlendirilmeli, bu
durumda eller kolaylıkla temizlenebilir.

Eller
tiner
ile
temizlenmemelidir.
Tiner
derideki
koruyucu
yağ
tabakasının yok olmasına ve bunun sonucunda çatlamaya neden olur.

Sentetik boya ve astarlar, yağlı boyalar, vernikler ve tinerler, yanıcı
malzemeler
olduğundan
alevden,
ısı
üreten
yerlerden,
elektrik
kaçağından uzak, havalandırmalı mekânlarda sıkı bir şekilde kapalı
olarak bulundurmalıdır.

Alev almış boya, tiner ve vernikler su ile söndürülmemelidir, çünkü su
alevi güçlendirir. Böyle durumlarda mümkünse yangın söndürücü
kullanılmalı veya kalın battaniye vb. üzeri ıslatılarak alev kontrol edebilir.

Su ile inceltilen boyalar insan sağlığı için fazla problem teşkil etmezler.

Sentetik boyalar ve tinerler kullanırken buharlaştığı için havadaki oksijen
azalacağından
solunum
problemleri
ortaya
çıkabilir.
B
nedenle
kurşunsuz, aromatsız ürünler tercih edilmeli ve iyi havalandırma
yapılmalıdır. Ayrıca bu tip boyaları kullanırken maske kullanılması sağlık
açısından gereklidir.

Boyanın göz ve cilt ile temasından sakınılmalıdır. Vücuda sıçraması
durumunda ise özellikle göz bol sabunlu su ile yıkanmalı ve bol su ile
durulanmalıdır, el, yüz ve deri sabunlu bez ile silinip bol su ile
durulanmalı ve en yakın doktora başvurulmalıdır.

Boyalar çocuklardan uzak tutulmalıdır.

Kazara yutulması halinde hemen en yakın doktora başvurulmalı ve
yutulan boyanın etiketi veya kabı ilgililere gösterilmelidir.
5.3.1 Boya ambalajı üzerinde bulunan uyarıcı işaretler
Güneş ve ısıdan
koru
Dondan
koru
su ve nemden
sağlığa
parlayıcı madde
koru
zararlı
sigara içme
Çöpe atma
dik tut
Lavabo/kanalizasyona teknik bültene
dökme
Yüzeyi
suyla
Temizle
incelt
karıştır
oran
bak
fırça ile
rulo ile
uygula
uygula
Boyanın yüzeye uygulanmasında temel esaslar
5.4
İlk önce uygulaması yapılacak boyaya ilişkin alet ve cihazların eksiksiz
olması gereklidir. Bununla birlikte aşağıdaki hususlara da dikkat edilmelidir:

Boyacılıkta en önemli kural yüzey hazırlığının iyi yapılmasıdır.

Eski boya veya sıvası kazınmış yüzeyler ile çatlaklar uygun harç, alçı,
macun, mastik vb. kullanılarak mala veya spatula doldurulup düzeltilmeden
boyama işlemi yapılmamalıdır.

Ahşap yüzeylerde boyaya başlamadan önce mutlaka yüzeyin nem oranı
ölçülmelidir. Boyanın kurumasına olumsuz etki yapacağından ahşabın nem
oranı kontrol edilmeli, şayet bu oran %20’yi geçmiyor ise boyamaya karar
verilmelidir.

Ayrıca ahşap yüzeylerde bir başka önlem olarak ahşap koruyucu kullanarak
içten koruma yapılması sağlanmalıdır.

Hiçbir boya kirli, küflü, nemli vb. yüzeylere uygulanmamalıdır. Uygulama
yapılacak boya cinsine göre yüzey hazırlanmalı, varsa mimari detay hataları
giderilmelidir.

İlk defa boyanacak olan yeni çimento sıvalı veya brüt beton yüzeyler için en
erken uygulama 3-4 hafta sonra yapılmalıdır.

Boya uygulamasında en önemli kural daima aynı sistemde aynı markaya ait
ürünler kullanılmalıdır.

Seçimine karar verilen malzemenin uygulama talimatlarına mutlaka
uyulmalıdır.

İç ve dış mekânlarda kullanılacak rengin mekâna veya yüzeye uygun olup
olmadığı küçük bir yüzeyde denenmelidir.

Bütün boyalar uygulamadan önce ambalajında iyice uygun bir karıştırıcı ile
karıştırılmalıdır.

Ahşap koruyucu, selülozik dolgu verniği ve epoksi grubu ürünleri
ambalajında
karıştırıldıktan
sonra,
başka
bir
kaba
alınarak
tekrar
karıştırılmalıdır. Boya çok sıcak ve çok soğuk ortamlarda uygulanmamalıdır.

Boyama işlemi ince katlar halinde yapılmalıdır.

Boyaya toz veya sıvı katkı yapılmamalıdır ve boya ambalaj üzerinde
belirtilen inceltme oranından daha fazla inceltilmemelidir.

İyi yapışma sağlamak için, parlak yüzey mutlaka matlaştırılmalıdır.

Artan boyayı tekrar kullanabilmek için, boyaya yüzeyini örtecek kadar kendi
incelticisinden ilave edilmeli ve karıştırılmadan ağzı kapatılarak serin bir
yerde saklanmalıdır.
5.5
Boyalar ve uygulama ile ilgili çeşitli sorular
1. Su bazlı/esaslı boya nedir?
Boyanın incelticisi su ise bu tip boyalar su bazlı boyalardır. Plastik boyalar, akrilik
boyalar, silikon esaslı boyalar su bazlıdır.
2. Sentetik bazlı/esaslı boya nedir?
Boyanın incelticisi sentetik tiner ise bu tip boyalar sentetik bazlı boyalardır.
3. Selülozik bazlı/esaslı boya nedir?
Kullanılan boyanın incelticisi selülozik tiner ise bu tip boyalar selülozik bazlı boya
olarak isimlendirilir.
4. Yüzeydeki boyanın su bazlı boya mı, yoksa sentetik boya mı olduğunu
anlamak için ne yapılmalıdır?
Nemli bez üzerine bir miktar bulaşık deterjanı damlatılıp boyalı yüzey bastırılarak
silinmelidir. Eğer yüzeydeki boyanın rengi beze çıkıyorsa, bu boya su bazlı
boyadır. Renk beze çıkmıyorsa kullanılmış olan boya sentetik boyadır.
5. Homojen boya ne demektir?
Homojen boya, bir kap içinde karıştırıldıktan sonra her yerinde aynı özelliği
gösteren boya için kullanılan bir terimdir.
6. Saten ne demektir?
Bu terim boyanın parlaklık derecesini gösterir. Saten, yarı mat anlamına gelir. Mat
ve parlak boya arasındaki parlaklık derecesini gösterir.
7. İpeksi mat ne demektir?
İpeksi mat ise mat ile yarı mat (saten) arasındaki parlaklık derecesini gösterir.
Pratikte yumurta kabuğu ipek mat parlaklığa örnek olarak verilebilir.
8. Saten ve ipeksi mat boyalardan istenilen performans (verim) nasıl alınabilir?
Saten ve ipeksi mat parlaklığa sahip boyalardan istenen performansın tam olarak
alınabilmesi için, bu boyaların macunlu ve düzgün yüzeylere uygulanması gerekir.
9. Silikonlu boyalar hangi yüzeylere uygulanmalıdır?
Silikonlu boyaların saten alçılı ve macunlu yüzeylerde kullanılması gerekir.
10. Plastik boyalar hangi yüzeylere uygulanmalıdır?
Plastik boyalar, ince sıvası yapılmış (ham sıvalı) yüzeylerde mat olmaları
sebebiyle yüzeyde var olan kusurları/hataları kapatma (örtme) kabiliyetlerinden
dolayı tercih edilirler.
5.6
Boyada renk seçimi
Konut, işyeri gibi herhangi bir mekânda kullanılacak boyanın rengi çok
önemlidir. Çok güçlü ve keskin renkler, aynı rengin değişik tonlarına göre çok farklı
duygusal reaksiyonlara sebep olabilir. Mekânda veya odada hangi rengin
kullanılacağına kara vermeden önce çeşitli renklerdeki boya firmaları tarafından
hazırlanmış olan boya kartelâlarını dikkate alarak seçim yapılması, renkler hafifçe
ayarlayarak istenilen duygusal atmosferin yakalanması sağlanabilir. Aşağıda
renklerin insanlar üzerindeki etkileri hakkında bazı bilgiler verilmiştir:

Beyaz saflık ve ruhun parlaklığını verir,

Mavi ve mor sakinleştirir,

Kahverengi toprak tonunda olduğu zaman istikrar ve kararlılık ile
ilişkilendirilebilir,

Siyah depresif bir renktir ancak doğru şekilde kullanılırsa yararlı olabilir,

Çok fazla kırmızı öfkelendirirken yumuşak pembe sakinleştirir,

Koyu bir turuncu heyecan katar ancak açık turuncu ucuz görünebilir,

Sarı neşeli ve sağlıklıdır fakat ikaz anlamına da gelebilir.
5.6.1 Sıcak renkler
Boyanması gereken mekânın konumu renk tercihinde önemlidir. Boyanacak
mekânın konumu kuzey yön ise sıcak renklerle (kırmızı, sarı, turuncu) boyanması
halinde sıcak bir atmosfer oluşturmak mümkündür.
Şekil-34
5.6.2 Soğuk renkler
Boyanmak istenilen mekân konum olarak güneyde ise bu durumda soğuk
renklerle (mavi, mor, yeşil, gri) boyanarak soğuk bir atmosfer oluşturulabilir.
Şekil-35
5.6.3 Uyumlu renkler
Genel olarak renk çarkında birbirinin yanına gelen ve insanda bir ahenk
uyandıran renklere uyumlu renklerdir. Bu renkler insana rahatlık hissi verir.
Şekil-36
5.6.4 Zıt (kontrast) renkler
Renk çarkında birbirinin karşısına denk gelen ve insanda zıtlık hissi uyandıran
renklere tezat renkler adı verilir. Bununla birlikte bu renkler birbirini tamamlar.
Şekil-37
5.7
Yüzey dokusunun seçimi
Herhangi bir mekânın boyatılması sırasında seçilen boyanın dokusu da en az
rengi kadar önem taşımaktadır. Boya firmalarınca binlerce rengin yanı sıra, duvar
ve tavan yüzeylerinde farklı bir atmosfer oluşturan veya değişik hisler uyandıran
doku seçenekleri de sunulmaktadır. İstenirse hafif ışık yansımalarıyla dinlendirici
bir atmosfer meydana getiren yarı mat bir doku veya daha sade bir mekân
isteniyor ise yumuşak dokusu ve mat görünümü olan boyalar tercih edilebilir.
Diğer yandan yüzeyde dalgalı, girintili-çıkıntılı veya değişik desenlere sahip bir
doku da yapılabilir. Bütün bunlar boyacılık mesleğini yapan kişinin müşterinin isteği
ve mekânın uyumunu gözeterek tercih yapılabileceği konulardır. Sayılanlara ek
olarak duvar yüzeyinde hatanın veya kusurların bulunması durumunda bu hataları
kolayca örten, fırça ve rulo izi bırakmayan ürünler de kullanılabilir.
Astarların görevleri
5.8
Boyanacak bazı yüzeyler farklı boya emme özelliğine sahip olabilirler. Böyle
durumlarda yüzey boyanmadan önce yüzeye astar çekilir. Astarlar, ince yapısı
sebebiyle yüzeye derinlemesine nüfus eder ve boyaya daha düzgün bir yüzey
hazırlarlar. Astar, sistemin kalınlığını artırarak koruyuculuğunun uzun sürmesini
sağlar, örtücülüğünü artırır, homojen olmayan yüzey emişini homojen hale
getirerek dalgalanmayı önler ve yapışmayı (aderans) arttırır. Böylece astar, boya
sarfiyatını azaltarak maliyeti düşürür ve sonraki katmanlarda macun, boya gibi
malzemelerin özelliklerini yitirmemesini ve yüzey ile bütünleşmesini sağlar. Astar
için boyacının en büyük yardımcısıdır denilebilir. Bunun sebebi, yüzeye
sürüldüğünde alttaki bütün hataları ustasına göstermesidir.
5.8.1 İlk astarlar ve kullanıldıkları yüzeyler
a)
Tozuma özelliğine sahip olan çimento esaslı malzemeler ile kaplanmış
yüzeylerde (sıva, brüt beton vb.) uygun bir astar ile ilk astarlama işlemi
yapılmalıdır.
b)
Boya yapılacak yüzey yeni ise, çimento reaksiyonun tamamlanması için
beklenir (en az dört hafta) sonra astar uygulaması yapılır ve boyaya geçilir.
Daha önce uygulanırsa boyada dökülmeler oluşur.
c)
Tozuma yapmayan çimento esaslı mineral yüzeylerde (brüt beton, sıva,
vb.), çimentolu yonga levha (betopan) ve alçılı yonga levha (alçıpan) gibi
levhaların kullanıldığı yüzeylerde boya ve macun uygulamasına geçilmeden
önce, dış cephelerde uygulanacak boyanın astarı, iç cephelerde ise iç
cephe astarı ile ilk astarlama yapılmalıdır.
d)
Saten alçı, kireç, badana, vb. tozuma yapabilen yüzeyler üzerine boyama
yapılmadan önce kullanılan boya ile uyumlu olan astar uygulanması gerekir.
5.9
Kâgir Yüzeyler Üzerine Boya Uygulamaları
5.9.1 Astarın yüzeye fırça kullanılarak uygulanması
Yeni bir fırçanın tozunun giderilmesi, varsa kopuk veya zayıf tutunmuş kıllarının
temizlenmesi için fırçayı yıkamanın, bükmenin ve silmenin yanlış olduğunu daha
önce öğrenmiştik. Dolayısıyla yeni fırçanın önce astar uygulamasında kullanılması
ve böylece uçlarının alıştırılması gerekir. Boyama işleminden önce en önemli konu
yüzey hazırlığıdır. Boyama işlemine başlamadan önce, duvar veya tavan yüzeyi,
yüzey durumuna uygun bir astar kullanılarak boyanmalıdır:
 İş kıyafetinizi giyiniz, eldiven, iş gözlüğünüzü ve maskenizi takınız.
 Boyama işlemine başlamadan önce çevredeki eşyaları, varsa toz, inşaat
atıkları, çöp vb. ayakaltından uzaklaştırınız.
 Boyanacak yüzeyleri mutlaka elle ve gözle kontrol ediniz.
 Boyanacak mekânın zemin veya döşeme yüzeyi üzerine örtü seriniz ve
böylece kirlenmemesi için gerekli tedbirleri alınız.
Şekil-38

Boya ambalajı üzerindeki kullanım kuralları okuyunuz.

Gerektiğinde boyanmayacak yerleri maskeleme bandı ile bantlayınız.
Şekil-39
 Astarı, mutlaka üzerine uygulanacak boyaya uygun olarak seçiniz.
 Parlak yüzeyler üzerine zımpara yapmadan astar sürmeyiniz.
 Üretici firmanın tavsiye ettiği kutu üzerinde belirtilen inceltme oranına
uyunuz. (mesela %10 oranında inceltiniz gibi)
 Boyanacak mekândaki eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.
Şekil-40
 Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeyler üzerine boya sürmeyiniz. Bu tip
durumlarda temizleme işlemi yaptıktan sonra işe başlayınız.
 İnceltici su ise temiz suyu, kutu üzerindeki oranı dikkate alarak karıştırma
kabına dökünüz.
 Astar boyayı homojen oluncaya kadar iyice karıştırılmalıdır. Bu işlemi
yaparken astarı yere damlatmayınız.
 Fırçayı, boyaya kıllarının yarısına gelecek seviyede daldırınız.
 Fırçadaki boyayı kutunun kenarına sıyırarak fazlasını alınız.
 Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası ile
boyayınız.
Şekil-41
 Boyama işlemini ilk kat düşey, ikinci katta yatay olacak şekilde yapınız ve
böylece yüzeydeki bütün noktaların boyanmasını sağlayınız.
 Boyama işini tamamladıktan sonra fırçayı mutlaka temizleyiniz.
 Boya işi bittikten sonra yere dökülen boyalar var ise hemen temizleyiniz.
 Astarlama ve kuruma süresince bulunduğunuz ortamı havalandırınız.
 Boya dondan ve aşırı sıcaktan korunmalı, direkt ateşten uzak tutulmalıdır.
 İş bitiminde çevrenizi ve çalıştığınız aletleri çevre kurallarına dikkat ederek
temizleyiniz.
Şekil-42
5.9.2 Yüzeye macun çekilmesi
 Çalışmaya başlamadan önce çevredeki eşyalar ile varsa toz, çöp ve inşaat
atıkları vb. gibi çalışmaya ve boyaya mani olacak her türlü maddeyi
ayakaltından uzaklaştırınız.
 Macunu dolgu ve düzeltme yapılacak yüzeye spatula ve macun küreği
kullanarak sürünüz.
 Macun çekilecek yüzeyin büyük olması halinde çelik malalar kullanınız.
 Spatulayı macun sürülecek yüzeye yukarıdan aşağıya doğru bastırarak
macunun iyice yedirilmesini sağlayınız.
Şekil-43
 Tüp içindeki hazır macunlar için sıkma tabancalarını kullanınız.
 Yüzeydeki fazla macunlar spatula ve macun küreği yardımı ile toplayınız.
 Yüzeye uygulanan macunun kuruma süresi 20-25 °C sıcaklığa sahip bir
ortamda 4-8 saat arasında değişmektedir. Macun kuruduktan sonra
zımpara ile yüzeyi zımparalayınız ve tozunu alınız.
 İkinci bir düzeltme macunu yapılmak istenirse yukarıdaki işlem sırasına
uyarak uygulayınız.
temizleyiniz.
5.9.3 Su bazlı boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması
 İç ve dış cephelerde yapılacak boya uygulamalarında kendinizin ve
çevrenizde çalışanların güvenliğini tehlikeye atacak durumlardan (açıkta
elektrik kablosu, atık maddeler, kaygan yüzey, kullanılan iskele ya da
merdivendeki kusurlar gibi) kaçınınız.
 Zemin ve eşyaların üzeri örtü serilerek korumaya alınmalıdır.
 Boya ambalajı üzerindeki kullanım kurallarını okuyunuz.
 Boyanacak yüzeyi elle ve gözle kontrol ediniz.
 Gerekli durumlarda maskeleme bandı ile boyanmaması gereken yerler
bantlanmalıdır.
 Boyayı çok fazla inceltmeyiniz, üretici firmanın tavsiye ettiği incelticiyi
talimatına uygun olarak kullanınız.
boyayınız.
Şekil-44
 Ruloyu boya kabı içine daldırınız ve rulodaki fazla boyayı boya süzgeci ile
sıyırınız.
 Ruloyu boyanacak yüzeye sürünüz ve yavaş yavaş hareket ettirerek yüzey
üzerinde gezdiriniz.
 1 m2lik alanlar şeklinde yüzeyi boyayınız. Diğer alana geçinceye kadar
öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ve böylece kat izi oluşmasını
engelleyiniz.
 Boyama işlemi ilk kat düşey, ikinci katta yatay olarak yapınız.
 Yüzeyde boyasız noktaların kalmaması için rulo ile tarama yapınız.
 Ruloyu daha önce geçtiği yerlerin % 50 üzerinden geçecek şekilde sürünüz.
 Bundan başka duvarlar boyanırken rulo diyagonel ve zikzaklar oluşacak
şekilde kullanılabilir.
 Boyama yapıldığında yüzey henüz kurumadığı için rulo izleri görülebilir. Bu
durumda bunu yok etmek için tekrar aynı yerleri boyamayınız. Katlar
arasında boyanın eşit olmasına dikkat ediniz.
 Yüksek yerleri boyarken ruloya uzatma sapını takarak kullanınız. Dar
yerlerde çalışırken merdiven ve iskele kullanınız.
temizleyiniz.
5.9.4 Sentetik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması
 Boyamaya hazır durumdaki yüzey mutlaka sentetik esaslı astarla boyanmış
olmalıdır.
 Gerekli durumlarda boyanmaması gereken yerler maskeleme bandı ile
bantlanmalıdır.
 Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere boya sürmeyiniz, önce temizleyiniz.
boyayınız.
Şekil-45
 Sentetik boya için moher rulo kullanınız. Sünger rulo sentetik boyalarda
kesinlikle kullanılmamalıdır. Sentetik boya bu tip rulolara zarar verir.
 Ruloyu boya kabı içine daldırınız ve rulodaki fazla boyayı boya süzgeci ile
sıyırınız.
 Ruloyu yüzeye sürünüz ve yavaş hareketler ile yüzey üzerinde gezdiriniz.
 Yüzeyi 1 m2 lik alanlar şeklinde boyayınız. Diğer alana geçinceye kadar
öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ve böylece kat izi oluşmasını
engelleyiniz.
 Boyama işlemi ilk kat düşey, ikinci katta yatay olarak yapınız.
 Ruloyu daha önce geçtiği yerlerin %50 üzerinden geçecek şekilde sürünüz.
 Yüzeyde boyasız noktaların kalmaması için rulo ile tarama yapınız.
Şekil-46
 Bundan başka duvarlar boyanırken rulo diyagonel ve zikzaklar oluşacak
şekilde kullanılabilir.
 Boyama yapıldığında yüzey henüz kurumadığı için rulo izleri görülebilir. Bu
durumda bunu yok etmek için tekrar aynı yerleri boyamayınız. Katlar
arasında boyanın eşit olmasına dikkat ediniz.
 Yüksek yerleri boyarken ruloya uzatma sapını takarak kullanınız. Dar
yerlerde çalışırken merdiven ve iskele kullanınız.
temizleyiniz.
5.9.5 Selülozik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması
 Boyaya hazır yüzey mutlaka selülozik esaslı astarla boyanmış olmalıdır.
 Zemin ve eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.
bantlanmalıdır.
 Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere boya sürmeyiniz, önce temizleyiniz.
 Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası veya
akrobat fırça ile boyayınız.
 Sentetik boya için kullanılan kısa tüylü (7-14 mm)rulo kullanınız. Küçük
detayların boyanmasında parmak rulo kullanınız.
 Sünger rulolar selülozik boyalarda kesinlikle kullanılmamalıdır.
temizleyiniz.
5.10 Ahşap Yüzeyler Üzerine Vernik Uygulaması
5.10.1 Verniği kullanıma hazırlama
 İç ve dış cephelerde yapılacak vernik uygulamalarında kendinizin ve
elektrik kablosu, atık maddeler, kaygan yüzey, iskele veya merdivendeki
kusurlar gibi) kaçınınız.
 Ahşap yüzeyler önceden boyalı ya da vernikli ise kabarmış vernik ve boya
mutlaka kazınmalı ve temizlenmelidir. Eğer eski yüzeydeki boya veya
vernik, çok sağlam ve düzgün ise çok ince bir zımpara çekmek, vernik/boya
öncesi hazırlık için yeterli olabilir.
 Vernik ambalajı üzerindeki kullanım kurallarını okuyunuz.
bantlanmalıdır.
 Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere vernik/boya sürmeyiniz.
 Spatula yardımı ile vernik kutusunu açınız ve temiz bir çubuk ile homojen bir
karışım haline gelinceye kadar karıştırınız.

Verniği çok inceltmeyiniz, üretici firmanın tavsiye ettiği incelticiyi talimatına
uygun olarak kullanınız.

Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası veya
akrobat fırça ile boyayınız.

İş bitiminde çevrenizi ve çalıştığınız aletleri çevre kurallarına dikkat ederek
temizleyiniz.
5.10.2 Ahşap koruyucunun yüzeye uygulanması

İş kıyafetinizi giyiniz, eldiven, iş gözlüğünüzü ve maskenizi takınız.

Zemin ve eşyaların üzeri örtü serilerek korumaya alınız.

Ahşabın nemini nem ölçüm cihazı (protimeter) ile ölçünüz.

Gerekli durumlarda maskeleme bandı ile boyanmaması gereken yerler
bantlanmalıdır.

Ahşabın nemi %20’in altında ise koruyucuyu fırçayla uygulayınız. Fırçayı
yüzeye 90º açı ile tutarak sert darbeler ile ahşaba yedirerek kullanınız.

Ardından fırçayı 45º tutarak koruyucuyu yumuşak darbeler ile yüzeye
yayınız.

Fırçayı her zaman ahşabın lif yönüne paralel olarak kullanınız.

temizleyiniz.
5.10.3 Ahşap yüzeyin zımparalanması



Zımpara elle yapılıyorsa mutlaka takoz kullanılmalıdır.

Geniş yüzeylerde titreşimli zımpara makinesi kullanılmalıdır.

Her zaman ahşabın lif yönüne paralel zımparalama yapınız ve fazla
bastırmadan yüzeyin her yerine aynı basınç uygulanmalıdır.

Zımpara temiz tutulmalı ve sık olarak değiştirilmelidir.

Dolgu verniği 200–220 no zımpara ile zımparalanmalıdır. Dolgu verniğinin
zımparalanmasındaki amaç, yüzeydeki pürüzleri giderip son kat verniğin
daha iyi sonuç vermesini sağlamaktır.

temizleyiniz.
Şekil-47
5.10.4 Ahşap yüzey üzerine dolgu verniği uygulaması



Verniklenecek yüzeyi elle ve gözle kontrol ediniz.

Ahşabın nemini ölçünüz, %18 den fazla nemli yüzeyler verniklenmemelidir.

+ 5 °C nin altındaki ortam sıcaklığında vernikleme işi yapılmamalıdır.

Vernikleme işlemi olabildiğince 20~25 °C sıcaklık ve % 40~60 nispi neme
(bağıl nem) sahip ortamlarda ve kuru yüzeyler üzerine yapılmalıdır.

Doğrudan kızgın güneş ışığı altında vernik uygulaması yapılmamalıdır.

Daima temiz bir fırça kullanılmalıdır. Eski bir fırça kullanılacak ise daha
önce yalnız vernik yapımında kullanılmış olmalıdır.

Fırça kullanılmadan önce tiner ile temizlenmeli ve vernik önce düzgün bir
ahşap yüzey üzerine sürülerek denenmelidir.

Fırçayı kıllarının yarısına kadar verniğe batırınız ve kutunun kenarına
sürerek verniğin fazlasını alınız.

Fırçayı her zaman ahşabın lif yönüne paralel olarak kullanınız.

Fırçayı yüzeye 90º açı ile tutarak sert darbeler ile ahşaba yediriniz ve sonra
fırçayı 45º açı ile tutarak koruyucuyu yumuşak darbelerle yüzeye yayınız.
Bu şekilde bütün yüzeye vernik uygulayarak işlemi tamamlayınız.

Gerektiğinde katlar arasında 20~30 dakika bekleyip zımpara ile lifler hafifçe
kırılarak ikinci veya üçüncü kat vernik uygulaması yapılabilir.

Gerekli durumlarda maskeleme bandı ile boyanmaması gereken yerler
bantlanmalıdır.

temizleyiniz.
Şekil-48
5.11 Metal yüzeyler üzerine boya uygulaması
Metaller, havadaki oksijenin nem ile reaksiyona (yükseltgenme-indirgenme)
girmesini takiben korozyona uğrarlar. Paslanma olarak da isimlendirilen bu olayın
ardından boya tabakası (filmi) zamanla çatlar ve parçalanır. Bu sebepten dolayı
metal yüzeylerin oksijenle temas etmemesi istenir. Metal yüzeylerde oksijen ile
teması önlemek maksadıyla genellikle antipas adı verilen boya veya astar
kullanılması yoluna gidilir. Korozyonu engelleyen antipasın metal yüzeyin
durumuna göre 1~2 kat uygulanması gerekebilir. Alüminyum, bakır metaller ile
galvanizli yüzeylerin boyanmasında yapışma problemi olduğundan sentetik boya
kullanılmamalıdır.
Şekil-49
5.11.1 Sentetik/selülozik boyanın yüzeye uygulanması
 Zemin ve eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.
 + 5 °C nin altındaki ortam sıcaklığında boyama işi yapmayınız.
 Paslı veya dökülen metal yüzeyleri tel fırça (Şekil-49) ve çelik yünü veya 80
no zımpara kâğıdıyla temizleyiniz.
 Bu işlemin ardından daha yüksek dereceli bir zımpara kâğıdı kullanarak
yüzeydeki pürüzleri gideriniz.
 Gerektiğinde metal yüzeydeki aşınmış yerleri macun ile doldurunuz.
 Macunun kurumasının ardından zımpara kullanarak yüzeyi düzeltiniz.
bantlanmalıdır.
 Zımpara itina ile yapıldıktan sonra da uygun bir antipas boya ile bütün
yüzeyi astarlayınız (pasın yeniden oluşmaması için yapılır).
 Boyama yapılırken yerdeki paslı metal tozlarının muhtemel zararlı etkilerine
karşı önlem alınmalıdır.
 Astar boyanın/antipasın tamamen kurumasını bekleyiniz.
 Astar boyanın/antipasın kurumasını takiben yüzeye son kat boyayı
uygulayınız.
 Bu işlem sırasında bütün yüzeylerin boyanmasına dikkat ediniz.
temizleyiniz.
Şekil-50
KAYNAKLAR
1. Aruntaş, H.Y., İnşaat boyacılığı ders notları(yayınlanmamış), Ankara, 2009.
2. Ulusal meslek standardı, İnşaat Boyacısı (Seviye 3), Mesleki Yeterlilik
Kurumu (MYK), Ankara, 2010.
3. Ulusal yeterlilik, İnşaat Boyacısı(seviye 3), MYK, Ankara, 2011.
4. Şimşek O., Yapı malzemeleri-II, Seçkin yayıncılık, Ankara, 2007.
5. MEB, Vernik, İnşaat Teknolojisi modülü, MEGEP, Ankara, 2006.
6. http://www.dyo.com.tr
7. http://www.marshallboya.com/
8. http://www.polisan.com.tr
9. Meslek ve Teknik Eğitim okulları İş sağlığı ve Güvenlik Rehberi, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik ve Milli Eğitim Bakanlığı yayını, 2011.

pdf formatı

Transkript

Benzer belgeler

Bisiklet Yolu Şartnamesi - İMKAR Renkli ve Desenli Asfalt, Renkli

Adım Adım talimatlar Kapıları ve pencere çerçevelerini boyama (dış

primo resim yarışması afiş 2015

BOYA DEFORMASYON ÇEŞİTLERİ 1. Ayrılma

Taş Defter

kongre programı

154 AP-TR-048

Asılı elbiseler

Marshall Boya ve Vernik A.Ş