PİYASALARDA BU AY Ekim 2008

PİYASALARDA BU AY
Ekim 2008
Piyasalarõn gündemi maalesef hazõrladõğõmõz takvimden çok farklõ oluyor. İlerleyen sayfalarda Dow Jones endeksi grafiği üzerinde belirttiğimiz gelişmelerin hiç birisi tahmin
edilebilir sõnõrlarda değildi. Ağustos 2007de başlamõş olan konut kredisi krizinin boyutlarõnõn
büyüyebileceği, batõk kredileri olan yatõrõm bankalarõnõn zor durumda kalacağõ bekleniyordu.
Ama hiç kimse ABD’nin dördüncü büyük bankasõ olan 150 yõllõk Lehman Brothers’õn iflas edeceğini, dünyanõn en büyük sigorta sigorta şirketi AIG’nin Fed yönetimine gireceğini, Merrill Lynch’in zor durumda kalõp Bank of America’ya satõlacağõnõ tahmin edemezdi.
√
Ekim gündeminin en can alõcõ maddesi ABD’de açõklanacak olan 3. çeyrek K/Z
sonuçlarõ olacak. Finans şirketleri JP Morgan, Wells Fargo, Merrill Lynch, Citigroup, Wachovia
ayõn ikinci yarõsõnda 3. çeyrek sonuçlarõnõ açõklayacaklar. Beklentilerden daha kötü gelecek rakamlar piyasalarda satõş baskõsõnõ arttõrabilir. Bunun yanõnda, GE, GM gibi reel sektör bilançolarõnõn önemli olduğunu düşünüyoruz.
√
ABD verileri arasõnda konut fiyatlarõ dõşõndaki verilerin çok etkili olmayacağõnõ
tahmin ediyoruz. Çünkü şu anda resesyon fiyatlanõyor ve istihdam, işsizlik başvurularõ, perakende satõşlardaki kötüleşmeler de fiyatlara giriyor. Konut fiyatlarõndaki düşüşün durduğuna
dair alõnacak ipuçlarõ krizde dip noktasõna ulaştõğõmõzõ gösteriyor. Konutla başlayan krizin konutla
biteceğine inanõyoruz.
√
Piyasalardaki fiyat hareketleri krizin bankacõlõktan resesyona doğru gittiğini
gösteriyor. Ancak ABD büyümesi 2007’nin son çeyreği dõşõnda eksi gelmedi, hatta beklentilerin
üzerinde bir büyüme var. Bu anlamda 30 Ekim’de açõklanacak 3. çeyrek büyümesi ilk verisi çok
önemli olacak.
√
Ağustos 2007’de ABD’de düşük güvenceli konut kredilerinin geri ödenmemesi
ve konut fiyatlarõnda hõzlõ bir düşüşle başlayan kriz, bugün Avrupa’yõ etkisine almõş bir finansal
krize dönüştü. Temelinde finansal sisteme olan güvenin sarsõlmasõ yatan krizin başlõca iki
olumsuz sonuç doğuracağõnõ düşünüyoruz. Detaylarõ bültenimizin ilerleyen sayfalarõnda
okuyabilirsiniz.
√
Piyasalarda yüksek oranlõ değer kayõplarõna rağmen panik ortamõ atlatõlana ve
güven telkin edilene kadar daha önce gördüğümüz gibi alõnan önlemlere tepkiler sõnõrlõ kalabilir ve
hisse senetlerinde değer kayõplarõ görülmeye devam edebilir. ABD’de açõklanan kurtarma planõnõn
uygulamasõna yönelik sonut gelişmeler görülmesi, ABD bankalarõndaki değersiz menkul kõymetler ve
batõk kredilerin temizlenmesine başlanmasõ ve faiz indirim kararlarõnõn etkisinde yurtdõşõ piyasalarda
likidite sõkõşõklõğõnõn giderilmesi, yurtdõşõnda ABD ve Avrupa’da finans kurumlarõ arasõ güven ortamõ
oluşturulmasõ ve özellikle ABD’de yeniden kredi kullandõrõmlarõnõn artmaya başladõğõnõn görülmesi ve
ABD ve Avrupa’da öncü ekonomik göstergelerde iyileşme izlenmesi halinde piyasalarda da güven
ortamõ oluşmaya başlayacak ve menkul kõymetlerde de değer artõşlarõ görülebilecektir.
√
(mn YTL)
İMKB-100 ve İşlem Hacmi
2,500
45,000
40,000
2,000
35,000
30,000
1,500
25,000
20,000
1,000
15,000
10,000
500
5,000
0
0
4 5
Eylül
Strateji Bülteni – Ekim 2008
8
9
10 11 12 15 16 17 18 19 22 23 24 25 26 29
TSKB
1 Araştõrma
3
6
7
8
9
Ekim
Gündem
Yurtiçi
Milli Piyango özelleştirmesi için 15 Ekim’e kadar ihale açõlacak...
Özelleştirme İdaresi Başkanõ Metin Kilci’nin açõklamasõna göre Milli Piyango’nun özelleştirilmesi için 15 Ekim’e kadar ihaleye
çõkõlacak. Milli Piyango’nun 10 yõl süreli lisans hakkõ devri yöntemiyle özelleştirilmesi planlanõyor. Yatõrõmcõya bõõrakõlacak %16
hasõlat payõ sabit tutulurken, 10 yõllõk lisans bedeli tek seferde alõnacak.
Özelleştirmenin 2009’da tamamlanmasõ hedefleniyor.
Hazine Ekim Ayõ İtfa Programõ (mn YTL)
Piyasaya
Hazine ihaleleri...
01-Oct
Kamuya
1,013
Toplam
-
1,013
Ekim ayõnda toplam 8.2 milyar YTL'lik itfa karşõlanmak üzere dört ihale 08-Oct
4,223
388
4,611
açõlacak. Bu ay yapõlacak tüm ihaleler 15 Ekim’den önce düzenlenecek. 6 15-Oct
2,262
2,262
Ekim’de 5 yõl vadeli 28 Ağustos 2013 itfa tarihli YTL cinsi sabit kuponlu
22-Oct
621
12
633
tahvil ihalesi düzenlenecek. 7 Ekim’de düzenlenecek iki ihaleden birinde 18
29-Oct
83
6
89
Kasõm 2009 13 aylõk YTL cinsi iskontolu tahvil, ikincisinde ise 23 Haziran
8,202
406
8,608
2010 vadeli iskontolu tahvil ihraç edilecek. 5 yõllõk değişken kuponlu tahvilin Toplam
yeniden ihraç edileceği ayõn son ihalesi ise
15 Ekim’de. Ekim ayõnda 8.6 milyar YTL Hazine Ekim Ayõ İhale Programõ
Vade
Özellik
toplam iç borçlanma gerçekleştirilmesi İhale Tarihi
6 Ekim
28 Ağustos 2013
YTL cinsi 5 yõllõk sabit kuponlu tahvil (yeniden ihraç)
planlanõyor.
2009 bütçesi meclise sunuluyor...
7 Ekim
7 Ekim
15 Ekim
18 Kasõm 2009
23 Haziran 2010
26 Haziran 2013
YTL cinsi 13 aylõk iskontolu tahvil
YTL cinsi 20 aylõk iskontolu tahvil
YTL cinsi 5 yõllõk değişken kuponlu tahvil (yeniden ih.)
2009 yõlõ Merkezi Yönetim Bütçesinin 17 Ekim akşamõna kadar TBMM Başkanlõğõna sunulmasõ gerekiyor. Bütçedeki temel
büyüklükler Orta Vadeli Program çerçevesinde belirleniyor, ancak son dönemdeki finansal krizin etkileri de gözönünde
bulunduruluyor. Orta Vadeli Programda bütçe büyüklüğü 259 milyar YTL, bütçe açõğõ 15-16 milyar YTl olarak tahmin edilmişti.
Faiz dõşõ fazla hedefinin %3 seviyesinde kalmasõ hedefleniyor.
Para Politikasõ Kurulu toplantõsõ...
Merkez Bankasõ’nõn temmuzdaki 50 baz puanlõk arttõrõmdan sonra %16,75 seviyesinde sabit tuttuğu faizini ekim toplantõsõnda
indirmesi bekleniyordu. Bu olasõlõğõ halen gözönünde bulundurmakla birlikte, global likidite koşullarndaki olumsuz gelişmeler ve
Türkiye’nin dõş finansman ihtiyacõnõn faizin ekim ayõnda da sabit kalabileceği ihitmalini kuvvetli görüyoruz.
Yurtdõşõ
IMF-Dünya Bankasõ toplantõlarõ...
Resmi olarak Cuma günü başlayacak toplantõlar öncesinde Salõ günü IMF Para ve Sermaye Piyasalarõ Yöneticisi Jaime Caruana’nõn
Global Finansal İstikrar Raporu açõklanacak. Çarşamba günü IMF Ekonomi Danõşmanõ Olivier Balnachard’õn Dünya Ekonomik
Görünümü konferansõ, Perşembe günü IMF Direktörü Dominique Strauss-Kahn ve Dünya Bankasõ Başkanõ Robert Zoellick’in
konuşmalarõ olacak. Bu yõlki toplantõlara finansal kriz ve büyüme
damgasõnõ vuracak gibi duruyor.
6
5.25
5
olağanüstü
indirim
4
3
2
2
1
1.5
Aug-07
Oct-07
Jan-08
Mar-08
Jun-08
Sep-08
Oct-08
Beklenti
0
Jun-03
Aug-04
Nov-04
Feb-05
May-05
Fed üyeleri 16 Eylül toplantõsõnda 2008’in ikinci yarõsõnda büyümenin
düşeceği, petroldeki düşüşün de enflasyonist baskõlarõ azaltacağõnõ
belirttiler. Üyeler finansal gerilimin artmõş olmasõna faiz indirimiyle
cevap verilmesi gerektiğini tartõşmalarõna rağmen, 16 Eylül’de faiz
indirimini gerekli görmediler. 8 Ekim’de koordineli faiz indirimine
katõlarak 50 baz puanlõk indirim yapan Fed’in 29 Ekim toplantõsõnda
inidirimine devam edeceğini tahmin ediyoruz.
Aug-05
Nov-05
Jan-06
May-06
Aug-06
Oct-06
Jan-07
May-07
ABD Merkez Bankasõ toplantõsõ...
ABD Merkez Bankasõ Faiz Oranõ
Kaynak: Federal Reserve
Strateji Bülteni – Ekim 2008
2
TSKB Araştõrma
Koordineli faiz indirimleri (8 Ekim 2008)
İndirim (% puan) Son durum
ABD
-0.5
Avrupa
-0.5
İngiltere
-0.5
Kanada
-0.5
İsveç
-0.5
İsviçre
-0.5
Japonya
0
Hong Kong
-1
Kuveyt
-1.25
Çin
-0.27
Taiwan
-0.25
Güney Kore
0.25
Avusturalya
(%)
1.5
3.75
4.5
2.5
4.25
2.5
0.5
2.5
4.5
6.93
3.25
5
-1
6
ABD’de üçüncü çeyrek mali tablo sonuçlarõnõ izlemeye devam ediyoruz.
Mali yõllarõ farklõ olan finans kurumlarõnõn üçüncü çeyrek sonuçlarõ Eylül ayõnda yayõnlanmõştõ. Bunlar arasõnda şirketlerin başvurularõ
üzerine FED’den daha çok kaynağa ulaşmalarõnõ sağlayacak şekilde statüsü banka holding şirketine değiştirilen Goldman Sachs ve
Morgan Stanley’de net kar düşüşü devam ederken, 2. çeyreğe göre giderleştirilen aktif değer kayõplarõ da arttõ. Ekim ayõnda da
finans kurumlarõ ile birlikte başta otomotiv, ilaç ve gõda sektörlerinden büyük sanayi ve holding şirketleri olmak üzere sonuçlar
açõklanmaya devam edecek. Aşağõdaki tabloda bazõ şirketlerin mali tablo açõklama tarihi ve hisse başõ kar beklentileri yer alõyor.
Şirketler açõklama tarihlerini değiştirebilirken, kar tahminlerinin de son dönemde açõklama tarihi yaklaştõkça kötümserleştiğini
gözlemlemekteyiz.
Net kar / zarar (mln USD)
Hisse başõ net kar/zarar (USD)
Writedowns (mln USD)
Açõklama 2008 Q3 2008 Q3 2007 Q3 Yõllõk değ. 2007 Q3 2007 Q4 2008 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2007 Q3 2007 Q4 2008 Q1 2008 Q2 2008 Q3 Toplam
Tarihi
HBK - T
HBK
HBK
(%)
Lehman Brothers
Goldman Sachs
Morgan Stanley
Bank of America
JP Morgan Chase
Merrill Lynch
Citigroup
Wachovia
Bear Stearns
10-Sep
16-Sep
16-Sep
06-Oct
15-Oct
16-Oct
16-Oct
22-Oct
-3.35
2.09
0.80
0.66
-0.08
-4.92
-0.40
0.07
-5.92
1.81
1.32
0.15
1.54
6.13
1.38
0.82
0.97
-2.85
0.47
0.90
-484.4
-70.5
-4.3
-81.7
-108.2
-72.6
-185.1
-92.2
887
2,854
1,540
3,698
3,373
-2,200
2,380
1,618
171
886
3,220
-3,590
268
3,000
-9,910
-9,830
51
-854
489
1,510
1,550
1,210
2,370
-1,960
-5,100
-393
-2,800
2,090
1,026
3,410
2,000
-4,650
-2,500
-8,900
Toplam
10-Oct
General Electric
14-Oct
Intel
15-Oct
JP Morgan Chase
Wells Fargo
16-Oct
Bank of NY
Citigroup
Merrill Lynch
20-Oct
American Express
21-Oct
Caterpillar
DuPont
Pfizer
US Bancorp
2008 Q3
HBK - T
Strateji Bülteni – Ekim 2008
2007 Q3
HBK
Yõllõk değ.
(%)
0.45
0.5
-10.0%
0.34
0.31
9.7%
-0.08
0.43
0.97
0.68
-108.2%
-36.8%
0.72
-0.4
-4.92
0.73
0.47
-2.85
-1.4%
-185.1%
-72.6%
0.66
0.9
-26.7%
1.42
0.51
0.6
0.51
1.4
0.59
0.58
0.67
1.4%
-13.6%
3.4%
-23.9%
22-Oct
AMBAC Fincl
Boeing
Wachovia
23-Oct
Ford Motor
Coca-Cola Ent
28-Oct
U.S. Steel
30-Oct
Goodyear Tire
05-Nov
General Motors
3
-3,900
845
1,425
1,180
700
0
877
4,000
1,300
8,400
2,700
1,300
850
1,500
0
5,700
5,280
1,300
14,600
18,100
1,700
1,900
1,800
1,000
2,300
1,900
5,100
6,500
16,000
1,600
2,800
775
436
645
1,100
9,700
12,000
6,100
20,127
50,080
36,200
33,556
2008 Q3
HBK - T
2007 Q3
HBK
7,000
825
640
647
13,800
2,600
9,953
12,472
8,800
39,200
48,800
10,700
2,750
149,075
Yõllõk değ.
(%)
-0.47
1.26
0.07
1.78
1.44
0.9
-126.4%
-12.5%
-92.2%
-0.93
0.46
-0.01
0.44
-9200.0%
4.5%
7.06
2.5
182.4%
0.34
0.7
-51.4%
-3.25
-2.88
-12.8%
TSKB Araştõrma
Piyasa Yorumu
ABD kaynaklõ finansal krizin en hareketli ayõnõ geride bõrakõrken, krizin
form değişimi de devam ediyor. Mart 2007’de konut kredilerinde
temerrütler ile başlayan süreç, yaz aylarõnda geri ödenmeyen krediler
ve konut kredileri üzerine yazõlan menkul kõymetlerin değer kaybõ ile
bunlara yatõrõm yapan bankalarõn zarar yazmasõ aşamasõna gelmişti.
Zaman içinde endişe edildiği gibi Avrupa bankalarõnõn benzer
zararlarõnõn artmasõ ile Avrupa’da da etkili olurken, kredi kanallarõnda
daralma ile reel ekonomiye etkileri görülmeye başladõ. Son geldiğimiz
noktada ise menkul kõymet ve kredi zararlarõnõn boyutunun tam
bilinememesi ve açõklanmamasõ ile bankalar arasõnda likidite akõşõnõn
durmasõ söz konusu. Bu durum Global Piyasalar bölümünde detaylõ
anlatõldõğõ gibi art arda ABD’den ve bazõ Avrupa ülkelerinde bankacõlõk
sektöründe batma haberlerini gündeme getirdi. Dünyada dolar bazõnda
bankalararasõ borçlanma faizi olarak takip edilen gecelik Libor faizi son
1 ay içinde %2.15’den %6.88’e kadar yükseldi. ABD Merkez
Bankasõ’nõn likidite sağlama amaçlõ önlemleri ve batõk kurumlarõn
satõşõnda rol almasõnõn yanõnda problemli bir oylama süreci geçiren
ABD Hazine’sinin finans kurumlarõndaki kötü varlõklarõ alarak banka
bilançolarõnõ temizlemeyi amaçlayan 700 milyar USD’lik paketinin kabul
edilmesi sonrasõnda gecelik Libor faizinde %5 seviyesine gerileme olsa
da faizler güven ortamõnõn henüz oluşmadõğõnõ göstermekte. Paketin
uygulanma süreci hakkõnda henüz netlik olmamasõ ve ABD’de seçim
dönemi olmasõ nedeni ile amaçlanan alõm işlemleri, dolayõsõyla
bankalara ayrõlan bu fonun aktarõlmasõnõn 2009’u bulabileceğinin
düşünülmesi paketin piyasalar üstündeki kõsa vadeli etkisini azalttõ.
Paketi uygulayacak ekibi kurma çalõşmalarõ devam ederken, yöneticisi
seçilen Kashkari’nin 13 Ekim’de bir sunum yapmasõ bekleniyor. Bu
sunumda piyasalarda belirsizliği azaltacak ifadeler yer almasõ iyimserlik
yaratacaktõr. Paketin zor durumdaki şirketlerde hisse alõmõnda da
kullanõlmasõnõn gündeme gelmesi ve bu işlemin seçimlerden önce
başlayacağõna yönelik haberler hakkõnda detaylar gelmesi olumlu
algõlanacak ve piyasalarda panik havasõnõn giderilmesinde katkõda
bulunacaktõr.
Piyasa Özeti
9-Oct Aylõk (%)
YBB (%)
İMKB-100
30,879
-23.0
-44.4
Dolar/TL
13.2
18.8
Euro/TL
1.3773
1.8903
9.8
10.8
Euro/Dolar
1.3725
-3.0
-6.7
En son
1 Ay önce
Gösterge tahvil (26/6/10)
Yõlbaşõ
20.06
19.11
16.59
133.19
150.00
157.4
911.90
813.80
835.7
82.20
106.23
96.44
YBB (%)
İMKB-100 (sent)
9-Oct Aylõk (%)
30,879
-23.0
2.24
-32.0
İMKB Mali
44,461
-24.9
-47.0
İMKB Sõnai
24,361
-24.4
-39.9
İMKB Hizmetler
22,276
-15.8
-34.9
Eylül
1,066.0
Ağustos
815.8
9-Oct
9-Sep
129.0
188.1
43.0
63.0
Eurobond (15 Jan 2030)
Altõn ($/o z, uluslararasõ bo rsalar)
Ham petrol ($ /varil, NYM EX)
İMKB Endeksler
İMKB-100
İMKB Özet
İşlem Hacmi (mn YTL, ortalama)
Piyasa Değeri (mlyr $)
Halka açõk (mlyr $)
TSKB Fonlarõ
-44.4
-53.2
Fiyat (YTL) Aylõk(%) YBB* (%)
-20.22
-41.02
0.022269
A Tipi Hisse Fon
B Tipi Değ.Dört Mevsim
0.043615
-0.14
B Tipi Değişken Fon
3.433361
0.92
8.69
B Tipi Likit Fon
1.389325
1.17
10.05
4.772260
0.73
8.89
Kredi krizinden likidite ve güven krizine dönüşen ve hisse senedi B Tipi Tahvil ve Bono
piyasalarõnõn ABD ve Japonya’da 2003, Avrupa’da 2004-2005, Türkiye *Yõlbaşõndan Beri
ve Rusya’da 2005 yõlõnda görülen seviyelere gerilemesine neden olan
bu durumda Ekim ayõnõn ilk günlerinde henüz tam güven telkin 74
etmeyen sõnõrlõ bir iyimserlik yaratan diğer önemli gelişme sonradan
katõlanlarla birlikte 9 ülke Merkez Bankasõnõn koordineli faiz indirim 72
kararõ idi. G7 ve G20 ülkelerinin toplantõ yapacağõ haberleri ile birlikte 70
tüm dünyada yaşanmakta olan krize karşõ önlem alõnacağõ beklentisi
68
oluşmaya ve iyimserlik yaratmaya başladõ. IMF’in de zorda kalan
ülkelere yardõm etmesi bekleniyor. Ancak son bir ayda ABD ve Avrupa 66
borsalarõnda %20’ye, İMKB’de %24’e varan kayõplar sonrasõnda bile bu
64
tip haberler sõnõrlõ tepki yaratõyor ve bu durumda bankacõlõk sisteminde
gerilenen seviyenin toparlanmasõnõn zaman alacak olmasõ ve reel 62
4-07
6-07
8-07
ekonomiye etkilerinin görülmeye devam edecek olmasõ beklentisi etkili
oluyor.
-17.37
Yabancõ Takasõ (%)
11-07
1-08
3-08
5-08
8-08
Kaynak : Merkezi Kayõt Kuruluşu
Yaşanan sürecin Türkiye ekonomisine etkisinin özellikle ihracata dayalõ
sektörlerde talep daralmasõ, döviz kurlarõnda yükselişle özellikle Türkiye
dõş borç stokundaki payõ 2004’den itibaren %26’dan %44’e yükselen
ve 2007 yõlõndan beri en yüksek paya sahip borçlu konumuna gelen
finans dõşõ özel şirketlerin - reel kesimin - borç yükünde artõş, yabancõ
sermaye yatõrõmlarõnda azalõş ve bu gelişmelerin makro ekonomik
dengelere yansõmasõ ile görülmesinden endişe ediliyor. Bu koşullarda
da yurtdõşõ piyasalardaki kayõplara paralel fiyatlamalarõn görülmesi ve
yurtdõşõnda iyimserlik oluşmadõkça, özellikle de başlõca ihracat
pazarõmõz olan AB ülkeleri ekonomileri ilişkili olumsuz gelişmeler
izlendikçe yurtiçi piyasalarda da iyimser olunmasõ zor olacaktõr.
ABD ve Avrupa borsalarõnda son bir ayõn kaybõ %20 seviyesine
ulaşõrken, yurtiçinde dolar kuru 1.4500, 23 Haziran 2010 vadeli
gösterge tahvilde bileşik faizin %21 üstünü görüldü ve İMKB’de de
28,300 seviyesine kadar gerileme yaşandõ. Dünyada özellikle son iki
haftada risk algõlamasõndaki yükselişi ve piyasalarda oluşan panik
havasõnõ gösterecek şekilde volatilite endeksi (VIX) Eylül ayõ sonundan
Strateji Bülteni – Ekim 2008
4
beri her gün yeni bir rekor yüksek seviye oluşturuyor. ABD’de
açõklanan kurtarma planõnõn uygulamasõna yönelik sonut
gelişmeler görülmesi, ABD bankalarõndaki değersiz menkul
kõymetler ve batõk kredilerin temizlenmesine başlanmasõ ve
faiz indirim kararlarõnõn etkisinde yurtdõşõ piyasalarda likidite
sõkõşõklõğõnõn giderilmesi, yurtdõşõnda ABD ve Avrupa’da finans
kurumlarõ arasõ güven ortamõ oluşturulmasõ ve özellikle ABD’de
yeniden kredi kullandõrõmlarõnõn artmaya başladõğõnõn
görülmesi ve ABD ve Avrupa’da öncü ekonomik göstergelerde
iyileşme izlenmesi halinde piyasalarda da güven ortamõ
oluşmaya başlayacak ve menkul kõymetlerde de değer artõşlarõ
görülebilecektir. Piyasalarda yüksek oranlõ değer kayõplarõna
rağmen panik ortamõ atlatõlana ve güven telkin edilene kadar
daha önce gördüğümüz gibi alõnan önlemlere tepkiler sõnõrlõ
kalabilir ve hisse senetlerinde değer kayõplarõ görülmeye
devam edebilir.
TSKB Araştõrma
Global Piyasalar
Eylül’de neler yaşadõk?
ABD’de borca dayalõ tüketimin artmasõ ve konut sektörü balonunun patlamasõ kredilerin geri ödenmemesine yolaçtõ. Bu kredileri
verenlerden başlamak üzere kredilere dayalõ menkul kõymetleri satõn alan ve bunlarõ teminat olarak kabul eden bankalarõn iflas
etmesi ya da başkalarõna devir suretiyle tasfiyesine giden yolu açtõ. Ayrõca ABD’de istihdam verilerinin çok kötü gelmesi, işsizlik
oranõnõn yükselmesi resesyon işareti olarak alõndõ. Yani bir yanda finansal kriz bir yanda resesyon fiyatlanmaya başlandõ.
Eylül kronolojisi
7 Eylül: ABD’de 1970’ten beri faaliyette olan konut kredisi şirketleri Fannie Mae ve Freddie Mac’e 7 Eylül’de ABD Hazinesi tarafõndan el koyuldu. Hazine iki şirketten toplam 100 milyar dolarlõk hisse alarak, temettü ödemelerini durdurdu.
14 Eylül: Lehman Brothers için yapõlan toplantõlardan sonuç çõkmadõ. Şirket iflas etti.
14 Eylül: Aynõ tarihte Merrill Lynch 50 milyar dolara Bank of America’ya satõldõ.
ABD'de batan, el koyulan, satõlan bankalar
ABD’nin e büyük üç yatõrõm bankasõ Lehman Brothers, Merrill Lynch ve Bear
Wachovia
2 Ekim 2008
Sterns bu krizde batmõş oldu.
Washington Mutual
26 Eylül 2008
17 Eylül: Dünyanõn en büyük sigorta şirketi AIG’nin aradõğõ fon yine Fed tarafõnMerrill Lynch
14 Eylül 2008
dan sağlandõ. Fed AIG’ye 85 milyar dolarlõk kredi sağlayarak şirkete %80 oranLehman Brothers
14 Eylül 2008
õnda ortak oldu.
Fannie
Mae
7 Eylül 2008
18 Eylül: Rusya Borsasõnda işlemler durduruldu. Bu durdurma işlemi ay içinde
Freddie Mac
7 Eylül 2008
tekrarlandõ.
Silver State Bank
5 Eylül 2008
19 Eylül: ABD Hazine Bakanõ ve Merkez Bankasõ batõk kredilerin devlet tarafõnIntegrity Bank
29 Ağustos 2008
dan alõnõp kurulacak bir sirkete devredilmesini içeren plan hazõrlõklarõ başladõ.
21 Eylül: Fed Morgan Stanley ve Goldman Sachs’a bağõmsõz birer yatõrõm
22 Ağustos 2008
The Columbian Bank and Trust
bankasõ olarak fon bulmakta zorlandõklarõ için Ticari bankacõlõk yapma hakkõ
First Priority Bank
1 Ağustos 2008
verdi. Wall Street’te yatõrõm Bankacõlõğõ modeli sona erdi.
First Heritage Bank
25 Temmuz 2008
22 Eylül: Hazine ve Fed tarafõndan açõklanan 700 milyar dolarlõk kurtarma paketi First National Bank of Nevada
25 Temmuz 2008
Kongre’ye gönderildi. Paket batõk kredilerin Hazine tarafõndan kurulacak şirkete Indymac Bank
11 Temmuz 2008
satõlmasõnõ öngörüyordu.
First Integrity Bank
30 Mayõs 2008
23 Eylül: ABD Menkul Kõymetler Kurumu Sec 799 mali kuruluşun hisselerinin
ANB Financial
9 Mayõs 2008
açõğa satõşõnõ geçici olarak durdurdu.
Hume Bank
7 Mart 2008
26 Eylül: ABD, Avrupa, İsveç merkez bankalarõ piyasalara bir haftalõk dolar likidDouglass
National
Bank
25
Ocak 2008
itesi sağlamak için anlaşma sağladõ.
26 Eylül: ABD Mevduat Sigorta Washington Mutual’a el koyuldu ve bankacõlõk varlõklarõ 1,9 milyar dolara JP Morgan’a satõldõ. ABD’de krizin başõndan beri batan 14. Banka oldu.
28 Eylül: ABD’de batõk kredilerin devlet tarafõndan üstlenilmesini öngören 700 milyar dolarlõk kurtarma planõ açõklandõ.
29 Eylül: Benelüx finans grubu Fortis devletleştirildi.
29 Eylül: Kurtarma planõ Temsilciler Meclisinde reddedildi. Yeni plan hazõrlõklarõ başladõ.
2 Ekim: Wachovia zor durumda olduğunu açõkladõ. Citigroup Wachovia’yõ 2,16 milyar dolara almak için anlaşma sağladõ.
3 Ekim: Vatandaşa vergi indirimleri paketinin eklenmesiyle 850 milyar dolara yükselen kurtarma planõ Temsilciler Mecslinde kabul
edildi. Başkan Bush tarafõndan onaylandõ.
3 Ekim: Fortis ve Dexia hükümetlerin sermaye desteğiyle kurtarõldõ.
6 Ekim: İzlanda likidite sõkõşõklõğõ yaşadõ, fon bulmak için arayõşa başladõ.
7 Ekim: İzlanda’da iki bankaya el koyuldu.
8 Ekim: İngiltere 250 milyar sterlinlik kurtarma paketi açõkladõ.
8 Ekim: ABD, Avrupa, İngiltere, Kanada, İsveç, İsviçre ve Çin Merkez Bankalarõ eş zamanlõ olarak faiz indirimi gerçekleştirdiler.
12000
Dow JonesSanayi Endeksi
11500
11000
ABD’de 1970’ten beri
faaliyette olan konut
kredisi şirketleri
Fannie Mae ve
Freddie Mac’e 7
Eylül’de ABD
Hazinesi tarafõndan
el koyuldu.
10500
10000
9500
Lehman Brothers
için yapõlan
toplantõlardan
sonuç çõkmadõ.
Şirket iflas etti.
Merrill Lynch 50
milyar dolara
Bank of
America’ya satõldõ.
9000
Fed AIG’ye
85 milyar
dolarlõk
kredi
sağlayarak
şirkete
%80
oranõnda
ortak oldu.
8500
ABD Hazine
Bakanõ ve
Merkez
Bankasõ batõk
kredilerin
devlet
tarafõndan
alõnõp
kurulacak bir
sirkete
devredilmesin
i içeren plan
hazõrlõklarõ
başladõ.
8000
2
Eylül
3
4
5
8
9
Strateji Bülteni – Ekim 2008
10
11
12
15
16
17
18
19
5
22
Yeni plan
hazõrlõklarõ
başladõ
ABD,
Avrupa,
İsveç
merkez
bankalarõ
piyasalara
bir haftalõk
dolar
likiditesi
sağlamak
için
anlaşma
sağladõ.
23
24
25
26
Revize
kurtarma
planõ
Temsilciler
Meclisinde
kabul edildi.
İşe
yaramayacağõ
konuşuldu
29
30
1
Ekim
2
3
6
ABD, Avrupa,
İngiltere, Kanada,
İsveç, İsviçre ve Çin
Merkez Bankalarõ eş
zamanlõ olarak faiz
indirimi
gerçekleştirdiler.
7
8
TSKB Araştõrma
Bu gelişmelerle Ekim ayõnda borsalarda çöküş yaşandõ. Dow Jones endeksi %15,6, Nasdaq %22 düştü. Rusya borsasõ aşõrõ satõşlar
nedeniyle muhtelif defalar kapatõldõ. Rusya’nõn aylõk düşüşü %50 oldu. Resesyondan çõkamayan ve ABD’nin batõk bonolarõndan ne
kadar aldõğõ henüz açõklanmayan Japonya’nõn borsasõ Nikkei bir ayda %27 düştü.
Global Borsalarõn Peformanslarõ (8 Ekim 2008 itibarõyla)
1 Ay
-23.7
-23.5
-35.1
-25.0
-50.1
-19.9
-20.1
-21.9
-18.3
-19.7
-18.8
-8.1
-18.5
-17.7
-20.3
-17.6
-19.1
-22.3
-19.5
-15.6
-26.7
-26.7
Son kapanõş
Gelişmekte olan ülkeler
Hindistan
Mõsõr
Türkiye
Rusya
Macaristan
Meksika
Brezilya
Arjantin
Polonya
Tayvan
Çin
Avrupa
Paris
Frankfurt
Londra
ABD
Nasdaq Comp
S&P 500
DJ Ind.
Asya
Japonya
*Yõlbaşõndan beri
Kaynak: Bloomberg
11,405
473
29,675
762
16,278
20,885
40,140
1,385
33,118
5,206
2,092
3,544
5,007
4,418
1,755
996
9,447
9,203
3 Ay
-29.1
-16.5
-45.8
-11.6
-65.8
-19.5
-27.2
-34.3
-31.9
-17.2
-29.2
-21.1
-18.4
-16.9
-20.0
-18.4
-19.6
-22.1
-21.0
-15.8
-30.7
-30.7
1 Yõl
-44.1
-34.2
-38.8
-46.1
-63.8
-42.7
-32.3
-35.6
-38.0
-45.7
-45.9
-62.3
-36.1
-39.0
-37.1
-32.3
-34.8
-36.0
-35.6
-32.9
-46.0
-46.0
YBB*
-43.5
-43.9
-49.9
-44.6
-66.7
-36.6
-27.2
-36.1
-35.7
-40.1
-36.4
-60.7
-34.6
-35.9
-36.6
-31.4
-30.5
-32.8
-31.2
-27.6
-39.9
-39.9
Korkmakta haklõsõnõz
Global piyasalarda arka arkaya gelen kötü haberlerin ardõndan yayõlan korku ortamõ dağõlmadan düzeltme beklemek hayal. O kadar çok korktuk ki bundan sonrasõ için kötü senaryolar yazmak çok kolaylaştõ. Finansal kriz talebi kõsacağõ için mal talebi düşer.
Kriz reel sektöre sõçrar. Firmalara zor durumda kalõr, işsizlik artar. Bu senaryoyla hep korktuğumuz ekonomik buhran kabusu
gerçek olur.
Bu arada Fed ve Avrupa faiz indirimleri gerçekleştirir. Parite hangi yöne gideceğini şaşõrõr, oynaklõk artar. Talep düşüşü de eklenince dünya ticareti yavaşlar. Petrol tekrar 50 dolarlar seviyesine geriler. Böylece 2004-2007 arasõnda yaşanmõş olan likidite bolluğu ve kazanç dönemi hiç yaşanmamõş gibi olur. Herşey başladõğõ noktaya geri döner.
Bunlar sadece korku senaryosunun dile getirilmiş hali. Bizim beklentimiz asla değil. Ama neler olabilir sorusuna karşõlõk akõllarda
tutulmasõ gereken bir senaryo olduğunu düşünüyoruz.
Global bazda menkul kõymet aktif değer kayõplarõ tahmini 1.4 trilyon dolar’a yükseltildi
2007 üçüncü çeyreğinden beri ilk olarak ABD’de daha sonra da ağõrlõkla Avrupa’da banka ve finansal kuruluşlarda takip etmeye
başladõğõmõz ağõrlõkla ABD mortgage kredileri dayanak olarak gösterilerek ihraç edilmiş menkul kõymetde değer düşüşleri kaynaklõ
aktif değer kayõplarõ (asset writedowns) hakkõnda IMF’in Ekim ayõ raporunda dünya çapõnda toplam aktif değer kaybõ 1.4 trilyon
dolar olarak tahmin edildi. IMF daha önceki Ağustos ayõ raporunda bu tutarõ 945 milyar dolar olarak tahmin etmişti. Bu tutarõn
725-820 milyar dolarlõk kõsmõnõn bankalarda oluştuğu/oluşacağõ öngörülüyor. Eylül sonu itibariyle ile giderleştirilmiş olan değer
kayõplarõnõn ise 760 milyar dolar olduğu ifade edilerek, potansiyel tutarõn yaklaşõk sadece yarõsõnõn finansal tablolarda görüldüğü
vurgulanõyor. 2007 üçüncü çeyreğinden itibaren takip ettiğimiz ABD’nin 7 büyük banka ve finans kurumunun menkul kõymet ilişkili
aktif değer düşüşünün ise 149 milyar dolar seviyesinde hesaplõyoruz. IMF ABD konut, tüketici ve kurumsal kredilerindeki zararlar
tahminini de 225 milyar dolardan 425 milyar dolara yükseltti.
Ekim gündemi
Piyasalarõn gündemi maalesef hazõrladõğõmõz takvimden çok farklõ oluyor. Yukarõda Dow Jones endeksi grafiği üzerinde ya da listede belirttiğimiz gelişmelerin hiç birisi tahmin edilebilir sõnõrlarda değildi. Ağustos 2007de başlamõş olan konut kredisi krizinin
boyutlarõnõn büyüyebileceği, batõk kredileri olan yatõrõm bankalarõnõn zor durumda kalacağõ bekleniyordu. Ama hiç kimse ABD’nin
dördüncü büyük bankasõ olan 150 yõllõk Lehman Brothers’õn iflas edeceği, dünyanõn en büyük sigorta sigorta şirketi AIG’nin Fed
yönetimine gireceğini, Merrill Lynch’in zor durumda kalõp Bank of America’ya satõlacağõnõ tahmin edemezdi.
Strateji Bülteni – Ekim 2008
6
TSKB Araştõrma
Ekim gündemi IMF-Dünya Bankasõ toplantõlarõyla başlõyor. Bu yõlki toplantõlara finansal krizin damga vuracağõ,banka yöneticilerinin
katõlõmõnõn az olacağõ tahmin ediliyor.
Ekim gündeminin en can alõcõ maddesi ABD’de açõklanacak olan 3. Çeyrek K/Z sonuçlarõ olacak. Finans şirketleri JP Morgan, Wells
Fargo, Merrill Lynch, Citigroup, Wachovia ayõn ikinci yarõsõnda 3.çeyrek sonuçlarõnõ açõklayacak. Beklentilerden daha kötü gelecek
gelecek rakamlar piyasalarda satõş baskõsõnõ arttõrabilir. Bunun yanõnda, IBM, GE, GM gibi reel sektör bilançolarõnõn önemli
olduğunu düşünüyoruz.
ABD verileri arasõnda konut fiyatlarõ dõşõndaki verilerin çok etkili olmayacağõnõ tahmin ediyoruz. Çünkü şu anda resesyon fiyatlanõyor ve istihdam, işsizlik başvurularõ, perakende satõşlardaki kötüleşmeler de fiyatlara giriyor. Konut fiyatlarõndaki düşüşün durduğuna dair alõnacak ipuçlarõ krizde dip noktasõna ulaştõğõmõz gösteriyor. Konutla başlayan krizin konutla biteceğine inanõyoruz.
Piyasalardaki fiyat hareketleri krizin bankacõlõktan resesyona doğru gittiğini gösteriyor. Ancak ABD büyümesi 2007’nin son çeyreği
dõşõnda eksi gelmedi, hatta beklentilerin üzerinde bir büyüme var. Bu anlamda 30 Ekim’de açõklanacak 3. Çeyrek büyümesi ilk
verisi çok önemli olacak.
ABD Büyüme (%, çeyrekler itibarõyla yõllõk )
3.8
3.1 2.8
2.5
2.4
1.2
2.8
2.1
1.1
0.9
0.6
2Ç08
-0.6-0.6
1Ç08
4Ç07
3Ç07
2Ç07
1Ç07
4Ç06
3Ç06
2Ç06
1Ç06
4Ç05
3Ç05
2Ç05
1Ç05
4Ç04
3Ç04
2Ç04
1Ç04
-0.2
4Ç08T
3.5 3.6
3Ç08T
3.0
4.9
4.8
4.5
Rakamlar ne diyor?
Rakamlara dönecek olursak, dünya borsalarõnõn izlediği Dow Jones endeksi 14.066 zirvesinden başladõğõ düşüşünde son bir yõlda
%32 değer kaybetti. 2002-2007 arasõnda yaşanmõş olan ve %93 getiri sağlanan dönemden sonra beklenen düzeltmenin teknik
olarak 10500’de seviyesinde tamamlanmõş olmasõ beklenirdi. Sorunun bankacõlõktan şiddetli bir resesyona kaymasõ Dow Jones’ta
satõş baskõnõ arttõrdõ. Psikolojik sõnõr olan 10.000’in altõna gelen Dow Jones için 7500-9400 aralõğõnda birçok olumsuz gelişmeyi fiyatlamõş olacağõnõ düşünüyoruz. Dolayõsõyla şu anda eldeki verilerle dipte olduğunu düşündüğümüz ABD piyasasõnõn Ekim ayõnõ
yatay ya da artõ kapatabileceğini düşünüyoruz.
Dünyanõn gözü Dow Jones’ta olduğu için onun seyri global borsalarõ etkileyecektir. Dow Jones’ta muhtemel toparlanmalar, resesyonun daha şiddetli hissedileceğini düşündüğümüz Avrupa borsalarõ daha düşük bir oranda olumlu etkileyebilir.
Strateji Bülteni – Ekim 2008
7
TSKB Araştõrma
Kriz ve Türkiye
Ağustos 2007’de ABD’de düşük güvenceli konut kredilerinin geri ödenmemesi ve konut fiyatlarõnda hõzlõ bir düşüşle başlayan kriz,
bugün Avrupa’yõ etkisine almõş bir finansal krize dönüştü. Temelinde finansal sisteme olan güvenin sarsõlmasõ yatan krizin başlõca
iki olumsuz sonuç doğuracağõnõ düşünüyoruz.
İlki bu krizin Türkiye’nin büyüme hõzõnõ olumsuz etkileyebileceğini tahmin ediyoruz. Dõş talepte özellikle Avrupa’daki muhtemel
yavaşlama, ihracatõ olumsuz etkiler. Krizin gelişmekte olan para birimlerinin değer yitirmesine neden olmasõ olasõlõğõnõn kötü
senaryoya işaret edeceğini düşünüyoruz. Ancak aşağõda belirttiğimiz gibi yüksek faizin saalayacağõ bir tasarruf akõşõ bu senaryoya
daha düşük olasõlõk vermemizi sağlõyor.
Özel Sektör Dõş Borçlar
190,549
200,000
180,000
157,861
172,140
160,000
140,000
117,890
milyon USD
120,000
100,000
82,592
80,000
60,000
40,000
43,068
48,941
63,557
20,000
-
2002
2003
2004
Finansal Kuruluşlar
2005
2006
2007
2008/ 1Ç 2008/ 2Ç
Finansal Olmayan Kur.
Uzun Vadeli Özel Sektör DõşBorçStoğu
160,000
142,708
140,000
120,524 131,953
120,000
100,000
81,849
80,000
60,000
40,000
29,214
30,129
36,804
2002
2003
2004
50,385
20,000
-
FİNANSALKURULUŞLAR
2005
2006
2007
2008/1Ç
50,000
47,841
40,000
32,207
30,000
36,041
37,337
Özel sektör dõş borcu
Dõş borcun toplamda yõllar itibari ile ortalama %25 oranõnda arttõğõ
görülmektedir. Bu artõş trendi paralelinde 2008’in ikinci çeyreği
sonunda toplam özel sektör dõş borcu 190,5 milyar dolara ulaşmõştõr.
milyon USD
Finansal Kuruluşlar
Finansal Olmayan Kur.
Toplam Borçlar(Özel Sektör)
40,187
26,753
18,812
13,854
2006
47,259
70,631
117,890
2007
2008/1Ç 2008/2Ç
57,247
60,256
65,860
100,614 111,884 124,689
157,861 172,140 190,549
Toplam özel kesim borç stoğunda yõllar itibari ile Finans Dõşõ Kesim
ağõrlõğõnõ korumuştur. 2001 krizi sonrasõndaki normalleşme
sürecinde, Finansal Kesimin payõnõ %25 seviyelerinden %40
seviyelerine çõkartmasõna karşõn 2007 yõlõnda finans dõşõ kesimin
payõnõ % 65’e çõkardõğõ görülmüştür.
Döviz Varlõklarõ (mn USD)
Varlõklar
Yükümlülükler
Net Döviz Pozisyonu
FİNANSALOLMAYANKURULUŞLAR
Kõsa Vadeli Özel Sektör Dõş Borç Stoğu
60,000
20,000
2008/2Ç
Türkiye’nin 2004-2007 döneminde faydasõnõ gördüğü likidite
bolluğunun sona ermesi, risk ve yatõrõm iştahõnõn azalmasõnõ
bekliyoruz. Bunun sonucunda Türkiye’nin özelleştirme faaliyetlerinde
yavaşlama, sõcak para akõşõnõn durmasõ ya da azalmasõ gibi riskler
bulunduğunu tahmin ediyoruz. Türkiye’ye fon akõşõnõn azalmasõ,
kõrõlganlõk noktasõ olarak görülen cari açõk finansmanõnda sorun
çõkarabilir. Bu riske karşõlõk olarak dõşardaki finansal sistemde
bozulan güven ortamõnõn, yüksek reel faizin de katõkõsõyla Türkiye’ye
tasarruf akõşõna yolaçabileceğini düşünüyoruz.
2005
45,701
72,383
-26,682
2006
63,426
100,047
-36,621
2007
2008/1Ç
77,864
80,832
138,843 154,584
-60,979
-73,752
Finans Dõşõ Özel Kesimin dõş borç miktarõnõ özellikle 2006-2007
yõllarõnda %41 oranõnda arttõrdõğõ ve mevcut artõşõn 2008 1.Çeyrekte
de devam ettiği tespit edilmiştir. Bu gelişmeler paralelinde Finans
Dõşõ Özel Kesim Dõş Borç Stoğu 2007 yõlõnda 100.6 milyar dolar, 2008
yõlõ 2.Çeyreğinde de 125 milyar dolar seviyesine çõkmõştõr.
10,000
Mevcut borç stoğunun %75’i uzun vadeli borçlardan oluşmaktadõr.
Uzun vadeli borçlar içerisinde ağõrlõğõnõ koruyan Finans dõşõ kesimin,
özellikle kõsa vadeli borçlardaki payõnõn 2007 yõlõndan itibaren %50
seviyesinden %60 seviyelerine yükseldiği görülmektedir. Bu
gelişmeler paralelinde Finans dõşõ kesimin kõsa vadeli borcu 2008’in 2.Çeyreğinde 2007 yõlõna kõyasla %23 oranõnda artarak 28
milyar dolar’a ulaşmõştõr. Finansal kesimin borcu 20 myr seviyesinde gerçekleşmiştir.
-
2002
2003
2004
FİNANSALKURULUŞLAR
2005
2006
2007
2008/ 1Ç
FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR
Strateji Bülteni – Ekim 2008
2008/ 2Ç
8
TSKB Araştõrma
İyileşen borçlanma şartlarõnõn ve nispeten yatay ve düşük seyreden döviz kurlarõnõn şirketleri, yurt içi yerine yurt dõşõndan
borçlanmaya yöneltmiştir. Özellikle 2006 yõlõndan itibaren Finans dõşõ özel sektörün dõş borç stoğunda önemli bir büyüme
görülmektedir.
TCMB verilerini incelediğimizde ise, 2008 yõlõnõn 1.Çeyreğinde Finans Dõşõ Özel Kesimin net açõk döviz pozisyonunun 73.8 milyar
dolar seviyesinde olduğu görülmektedir. Yine aynõ dönem için kõsa vadeli net açõk döviz pozisyonu ise 1.4 milyar dolar seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin genelinden IMKB özeline indiğimizde ise, (holdingler hariç) Finans Dõşõ Kesimin 2008 1.Çeyrek itibari ile net döviz açõk
pozisyonlarõnõn 12.8 milyar dolar olduğu görülmektedir. 2008 2.Çeyrekte ise bu rakam 16.2 milyar dolar seviyesine yükselmiştir.
IMKB-100 Endeksine dahil olan (holdingler hariç) Finans Dõşõ Kesime baktõğõmõzda; toplam 70 şirketin 44’ünün net açõk döviz
pozisyonuna sahip olduğu görülmektedir. Bu 44 şirketin toplam açõk pozisyonu 16.2 milyar dolar’dõr. Bu rakamõn şirketlerin toplam
aktiflerine oranõ ise %19’dõr.
Aşağõdaki tablolarda 2.Çeyrek itibari ile IMKB-100 kapsamõndaki (holdingler hariç) Finans Dõşõ Kesim’in net döviz pozisyonu ve
aktiflerine oranõ verilmiştir. Sõralama Açõk Pozisyonun Aktiflere oranõna göre yapõlmõştõr. Mevcut açõk pozisyonlar dikkate alõnarak
3.Çeyrek itibari ile kur farkõnda gelir/gider kalemlerinin şirketlerin net dönem karõnõ çok fazla etkilemeyeceğini söyleyebiliriz. Zira
2.Çeyrek ile 3.Çeyrek arasõndaki dolar kuru değişimi %1.1 artõşa işaret etmektedir.
Ancak şu anda 1.35-1.4 aralõğõnda dalgalanan dolar kuru baz alõnõrsa %13-%18 aralõğõnda bir artõş söz konusudur. Bu oranlardaki
bir değişimin ise (açõk pozisyonlarõn mevcut seviyelerde kaldõğõ varsayõlarak) şirketlerin net dönem karõna önemli etkileri olacaktõr.
Gerek F/K oranlarõnda, gerekse temettü getirilerinde belirleyici olacağõ dikkate alõnmalõdõr. Diğer taraftan kur riski dõşõnda
şirketlerin mevcut borçlanma tutarõnõ ve maliyetlerini 2009’da bulabilmesi zor görünmektedir. Bu durumda artan kur riskine bu
açõk pozisyonlarõnõ çoğunluğunun kredi olduğu varsayõlarak artacak faiz maliyetleri de eklenecektir.
Net döviz açõğõ bulunan şirketler (2008 2.Ç)
Net Döviz fazlasõ bulunan şirketler (2008 2.Ç)
IMKB 100
Goldaş Kuyumculuk
Merko Gõda
Doğuş Otomotiv
Gübre Fabrik.
Banvit
Zorlu Enerji
Tüpraş
İzmir Demir Çelik
Vestel
Petrol Ofisi
Dyo Boya
Coca Cola
Anel Telekom
Hürriyet Gzt.
Tat Konserve
Aselsan
Ege Gübre
Türk Hava Yollarõ
Karsan Otomotiv
Pera GMYO
Akçansa
Türk Telekom
Ereğli Demir Çelik
Trakya Cam
Çimsa
Vestel Beyaz Eşya
Ülker Bisküvi
Advansa Sasa
Anadolu Efes
Aygaz
Çelebi
Ak Enerji
İhlas Ev Aletleri
Tofaş Oto. Fab.
Koza Madencilik
Ege Seramik
Boyner Mağazacõlõk
Doğan Gazetecilik
Net Turizm
Kardemir (D)
TAV Havalimanlarõ
Otokar
BİM Birleşik Mağ.
Enka İnşaat
IMKB 100
Net Döviz Pozisyonu Aktiflerine Oranõ
Park Elek. Madencilik
93,373,923
46%
Şişe Cam
1,359,326,929
29%
Kartonsan
19,711,681
14%
Eczacõbaşõ İlaç
207,982,910
13%
Aksa
91,581,147
11%
Turkcell
605,981,454
7%
Petkim
74,604,865
5%
Arçelik
240,356,146
4%
İş GMYO
28,540,236
4%
Eczacõbaşõ Yatõrõm
18,986,580
4%
Sinpaş GYO
29,706,626
3%
Ford Otosan
89,418,015
3%
Grundig Elektronik
36,465,616
3%
Adana Çimento (A)
3,784,772
3%
Turcas Petrol
9,990,038
2%
Alkim Kimya
1,534,546
1%
Migros
21,560,807
1%
Işõklar Ambalaj
826,956
0%
Atakule G.M.Y.O.
198,979
0%
Bagfaş
311,995
0%
Selçuk Ecza Deposu
254,000
0%
Tesco Kipa
0
0%
Martõ Otel
0
0%
Fenerbahçe Sportif
0
0%
Afyon Çimento
0
0%
Net Döviz Pozisyonu Aktiflerine Oranõ
-359,704,901
68%
-30,907,615
65%
-506,165,272
49%
-701,428,333
47%
-130,535,191
43%
-702,534,697
42%
-3,489,855,572
37%
-165,077,148
32%
-982,198,424
29%
-1,283,354,001
23%
-64,491,118
23%
-382,931,233
22%
-26,969,039
22%
-345,603,195
21%
-75,960,088
21%
-253,613,246
20%
-33,168,506
19%
-930,824,117
19%
-34,735,294
18%
-14,419,606
18%
-176,398,005
18%
-1,758,325,127
17%
-1,555,408,697
17%
-225,073,389
16%
-136,978,679
16%
-103,487,665
15%
-215,248,584
15%
-52,839,324
14%
-584,128,508
14%
-278,996,218
14%
-27,504,411
12%
-68,107,907
12%
-12,920,871
12%
-281,588,708
10%
-25,346,922
9%
-16,347,982
9%
-13,558,753
7%
-9,512,160
3%
-5,652,003
3%
-13,900,121
2%
-38,421,587
2%
-4,194,491
2%
-9,397,669
1%
-34,175,283
0%
Strateji Bülteni – Ekim 2008
9
TSKB Araştõrma
Ekonomi
Eylül ayõ enflasyonu
TÜİK tarafõndan açõklanan Eylül ayõ enflasyon verilerine göre, TÜFE piyasa beklentisinin altõnda aylõk %0.45 artarak (ortalama
piyasa beklentisi: %0.92 düzeyindeydi) yõllõk bazda % 11.13 olarak gerçekleşti.
Eylül Ayõ TÜFE ve Alt Kalemler (yüzde değiş im)
2008
2008 katkõ
Ağõrlõk
Aylõk
Yõllõk
Aylõk
Yõllõk
TÜFE
100%
0.45%
11.13%
0.45%
11.13%
Gõda ve Alkolsüz İçecekler
28.63%
0.25%
11.07%
0.07%
3.17%
Alkollü İçecekler ve Tütün
5.00%
0.01%
6.87%
0.00%
0.34%
Giyim ve Ayakabõ
8.07%
0.51%
2.60%
0.04%
0.21%
Konut
16.60%
0.70%
23.23%
0.12%
3.86%
Ev Eşyasõ
7.42%
0.34%
8.77%
0.03%
0.65%
Sağlõk
2.54%
0.03%
0.94%
0.00%
0.02%
Ulaştõrma
12.59%
0.17%
9.21%
0.02%
1.16%
Haberleşme
4.30%
1.37%
6.52%
0.06%
0.28%
Eğlence ve Kültür
2.81%
0.02%
2.63%
0.00%
0.07%
Eğitim
2.24%
2.04%
7.03%
0.05%
0.16%
Lokanta ve Oteller
5.64%
1.03%
14.88%
0.06%
0.84%
Çeşitli Mal ve Hiz.
4.16%
0.19%
8.25%
0.01%
0.34%
Kaynak:TÜİK, TSKB Araştõrm a
Ana harcama gruplarõ itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artõş %2.04 ile okullarõn açõlõşõna bağlõ olarak eğitim grubunda
gerçekleşmiştir. En düşük aylõk artõş ise ramazan nedeniyle alkollü içecekler ve tütün kaleminden gelmiştir. Bu ay enflasyon
rakamlarõna en büyük katkõ ise %0.12 ile konuttan kaynaklanmõştõr.
Bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre TÜFE’de en yüksek artõş, geçen ay olduğu gibi %23.23 ile konut grubunda gerçekleşmiştir. Lokanta
ve oteller (%14.88), gõda ve alkolsüz içecekler (%11.07) artõşõn yüksek olduğu diğer harcama gruplarõdõr.
Önümüzdeki ay doğalgaz ve elektrik zammõna bağlõ olarak, aynõ zamanda kurdaki yükseliş de göz önünde bulundurulduğunda
aylõk enflasyon beklentimizi %1.12’den %1.38’e revize ettik.
13.00%
H_endeksi
I_endeksi
TÜFE
1 1 .1 3 %
12.00%
11.00%
10.00%
9.00%
8.00%
7.00%
6.00%
5.00%
4.00%
J
an05
Ap
r05
J
ul05
Oc
t05
J
an06
Ap
r06
J
ul06
Oc
t06
J
an07
Ap
r07
J
ul07
Oc
t07
J
an08
Ap
r08
J
ul08
Özel Kapsamlõ TÜFE göstergelerine bakõldõğõnda H-endeksi yõllõk %10.50 olurken, I-endeksi %7.35 olarak gerçekleşmiştir.Iendeksinin yõllõk enflasyonundaki artõşõn nedeni baz etkisi olmakla birlikte mevsimsellikten arõndõrõlmõş rakamlar enflasyonun aşağõ
yönlü bir eğilim içinde olduğunu göstermektedir.
Strateji Bülteni – Ekim 2008
10
TSKB Araştõrma
Özel Kaps amlõ TÜFE Gös tergeleri
A - Mevsimlik ürünler Hariç
B - İşlememiş gõda ürünleri hariç
C - Enerji hariç
D - İşlenmemiş gõda ve enerji hariç
E- Enerji, alkollü içecekler ve tütün hariç
F- E+Fiyatlarõ yönlendirilen ve dolaylõ vergiler hariç
G- F+ İşlenmemiş gõda ürünleri hariç
H- G+Altõn hariç
I- H+ İşlenmiş gõda hariç
Eyl-08
aylõk, % yõllõk, %
0.40% 13.67%
0.39% 12.96%
0.52%
8.65%
0.44% 10.32%
0.54%
8.72%
0.51%
8.88%
0.42% 10.96%
0.48% 10.50%
0.73%
7.35%
Ağustos ayõ üretici fiyatlarõna bakõldõğõnda, ÜFE, aylõk % -0.90 azalarak, yõllõk bazda % 12.49'a geriledi. (piyasa beklentisi aylõk %
0.92 artõş yönündeydi)
Aylõk değişim tarõm sektöründe %-1.51, sanayi sektöründe %-0.75 olarak gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçlarõ sanayinin alt sektörler
bazõnda değerlendirildiğinde en yüksek aylõk artõş %7.73 ile giyim eşyasõ imalatõ alt sektöründe gerçekleşmiştir.
Emtia fiyatlarõndaki global gerilemeye bağlõ olarak petrol ürünleri ve ana metal sanayi fiyatlarõnda düşüşler sürmekte olup, bunun
yanõsmasõ imalat sanayi fiyatlarõnõn Eylül ayõnda %0.81 gerilemesini sağlamõştõr.
Eylül Ayõ ÜFE ve Alt Kalemler (yüzde değiş im)
2008
Ağõrlõk
Aylõk
Yõllõk
ÜFE
100.00%
-0.90%
12.49%
Tarõm
19.84%
-1.51%
6.57%
Sanayi
80.16%
-0.75%
13.94%
Madencilik
1.62%
-3.15%
28.26%
İmalat
73.33%
-0.81%
12.68%
Enerji
5.21%
0.56%
26.02%
Kaynak:TÜİK, TSKB Araştõrm a
2008 Katkõ
Aylõk
Yõllõk
-0.90%
12.49%
-0.30%
1.30%
-0.60%
11.18%
-0.05%
0.46%
-0.59%
9.30%
0.03%
1.36%
İşlenmiş gõdada beklentilerle paralel bir düşüş gözlenmektedir. Global petrol fiyatlarõndaki gerilemeler, enflasyona olumlu katkõda
bulunurken, katõ yakõt fiyatlarõndaki zam ve yükselişler yõllõk enflasyondaki gerilemeyi baskõlamaktadõr. Petrol ve gõda tarafõnda
düşüşün devam etmesi varsayõmõ altõnda TCMB gibi biz de yõllõk enflasyonda kademeli bir düşüş beklemekteyiz. TCMB Başkanõ
Durmuş Yõlmaz’õn 1,5 ay önce yaptõğõ konuşmaya istinaden ve global finansal koşullar gözönünde bulundurulduğunda 22 Ekim
toplantõsõnda bir faiz indirimi beklemekteyiz.
Strateji Bülteni – Ekim 2008
11
TSKB Araştõrma
Temmuz Ayõ Dõş Ticaret Dengesi
Ağustos ayõnda; geçen yõlõn aynõ ayõna göre ihracat %26.3 oranõnda artarak 11,038mn $, ithalat %30.6 oranõnda artarak
19,181mn $ olarak gerçekleşmiştir. Aynõ dönemde dõş ticaret açõğõ %37 oranõnda artarak 5,945mn $’dan 8,142mn $’a yükselmiştir.
2007 Ağustos ayõnda %59.5 olan ihracatõn ithalatõ karşõlama oranõ, 2008 Ağustos ayõnda %57.5’e düşmüştür.
Ağustos ayõ Dõş Ticaret Dengesi
Mln USD
Aug-0 7
Aug-0 8
% değişim
Sermaye mallarõ
-1405.9
-1239.6
-11.8%
İhracat
997.8
1146.3
14.9%
İthalat
2403.6
2385.9
-0.7%
Ara Mallarõ
-6335.3
-8692.1
37.2%
İhracat
4221.1
6127.8
45.2%
İthalat
10556.4 14819.9
40.4%
Tüketim Mallarõ
1819.4
1776.4
-2.4%
İhracat
3496.1
3717.5
6.3%
İthalat
1676.7
1941.2
15.8%
Diğer
-23.2
13.1
-156.3%
İhracat
21.8
46.8
115.2%
İthalat
45.0
33.7
-25.0%
Toplam İhracat
8736.7 11038.5
26.3%
Toplam İthalat
14681.7 19180.7
30.6%
Dõş Ticaret Dengesi
-5 9 4 5 .0 -8 1 4 2 .2
3 7 .0 %
Kaynak: TUİK, TSKB Araştõrma
Oniki aylõk
-12600.0
17289.5
29889.5
-89626.7
65669.6
155296.3
26459.3
48992.7
22533.4
-181.4
513.4
694.8
132465.3
208414.1
-7 5 9 4 8 .8
Geçen aylarda olduğu gibi dõş ticaret hacminin geçmiş yõllara göre yüksek seyri devam ediyor. Ağustos ayõ itibariyle hacim %29.04
artmõş.
Dõş ticaret rakamlarõnda beklentilerin üzerinde gelen açõk, Ağustos ayõ ve yõl sonu cari açõk beklentimizde yukarõ yönlü revizyon
yapmamõza neden oluyor.
70.00%
Dõş Ticaret Hacmi( yõllõk, %)
2006
2007
2008
60.00%
50.00%
40.00%
30.00%
20.00%
10.00%
0.00%
Oca
Strateji Bülteni – Ekim 2008
Şub
Mar
Nis
May
Haz
12
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
TSKB Araştõrma
Temmuz Ayõ Sanayi Üretim Endeksi
Aylõk Sanayi Üretim Endeksi, 2008 yõlõ Temmuz ayõnda bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre %4 artarak 141.2 olmuştur.
(Piyasa değişim beklemiyordu)
Aylõk Sanayi Üretim Endeksi, 2008 yõlõ Ağustos ayõnda bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre % 4,0 azalarak 141,2 olmuştur.
Sanayinin alt sektörleri düzeyinde, 2008 yõlõ Ağustos ayõnda, bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre madencilik sektörü endeksi % 8,5
artarak 130,1’den 141,2’ye, imalat sanayi sektörü endeksi % 5,7 azalarak 142,4’ ten 134,3’e, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi
ise % 3,6 artõş göstererek 206,8’den 214,3’e yükselmiştir.
2008 yõlõnõn sekiz aylõk ortalamasõ yine bir önceki yõlõn sekiz aylõk ortalamasõ ile karşõlaştõrõldõğõnda, toplam sanayi sektörü endeksi
% 3,6 artõş göstererek 143,0’dan 148,1’e, madencilik sektörü endeksi % 8,9 artarak 106,4’ten 115,9’a, imalat sanayi sektörü
endeksi % 3,0 artarak 141,0’dan 145,2’ye, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise % 6,7 artarak 185,5’ten 198,0’a ulaşmõştõr.
Sanayi Üretim Endeksi
25.00%
180
Sanayi Üretim Endeksi
Sanayi Üretim Endeksi
(B ir ö nceki yõlõn aynõ ayõna gö re ,%)
20.00%
160
15.00%
10.00%
140
5.00%
0.00%
120
-5.00%
-10.00%
100
-15.00%
Jan-08
May-08
Sep-07
Jan-07
May-07
Sep-06
Jan-06
May-06
Sep-05
Jan-05
May-05
Sep-04
Jan-04
May-04
Sep-03
May-03
Jan-03
Sep-02
Jan-02
May-02
Sep-01
May-01
-20.00%
Jan-01
80
Beklentilerin üzerinde azalan Ağustos Sanayi üretim rakamõ, 3.çeyrek büyüme rakamõmõz üzerinde baskõ oluşturmaya devam
edecek bir görünüm sergiliyor. Bu anlamda bakõldõğõnda, enflasyondaki kademeli düşüş ve finansal kredi koşullarõndaki daralmaya
bağlõ olarak, TCMB büyümedeki negatif görünümü bertaraf etmek adõna bu ay bir faiz indirimi gerçekleştirebilir.
Strateji Bülteni – Ekim 2008
13
TSKB Araştõrma
Takvim
Pazartesi
Salõ
Çarşamba
Perşembe
Cuma
Haftasonu
9 Ekim
10 Ekim
11 Ekim
Milli Piyango'nun özelleştirilmesi için 15 Ekim'e kadar ihale açõlacak.
6 Ekim
7 Ekim
8 Ekim
İhale: 5 yõllõk YTL cinsi sabit İhale: 13 aylõk iskontolu tahvil İtfa: 4,6mlr YTL
kuponlu tahvil
Vade: 18 Kas 2009
(4,2mlr YTL piyasaya)
vade: 28 Ağu 2013
İhale: 20 aylõk iskontolu tahvil Mecliste tezkere oylamasõ
Vade: 23 Haz 2010
MB, aylõk fiyat değişimleri
TÜİK, sanayi üretimi, Ağu
raporu, Eyl
TCMB, Beklenti Anketi, Eki-I IMF-Dünya Bankasõ
sonbahar toplantõlarõ
IMF Başkanõ Dominique
Washington, 14 Ekim'e kadar
Strauss-Kahn, konuşmasõ
TÜİK, kapasite kullanõm oranõ, Eyl
Dünya Bankasõ Başkanõ
Robert Zoellick konuşmasõ
TMSF, Olay Medya Grubu
ABD, Fed toplantõ tutanaklarõ bek: %0, önceki: %3,4
satõşõ muh bed: 35mn $
Euro bölgesi, büyüme, 2Ç
İngiltere MB toplantõsõ, faiz
16 Eylül toplantõsõ
bek: %1,4, önceki: %1,4
indirimi bekleniyor.
MB, cari açõk, Ağu, bek:3,4mlr$
Mevcut durum: 5%
Bernanke konuşmasõ, TSİ
ABD, bek:
bekleyen
konut
satõşlarõ,
G7 Maliye Bakanlarõ toplantõsõ
Ağu,
% 1,1,
önceki:
%3,2
Autoshow başlõyor
ABD, GE , 3Ç, bek: 0,45,
Japonya MB toplantõsõ
önceki: 0,50
13 Ekim
14 Ekim
15 Ekim
16 Ekim
17 Ekim
ABD, IBM, 3Ç, bek: 2,02,
önceki: 1,68
ABD, konut başlangõçlarõ, Eyl
bek: 845, önceki: 854
Japonya tatil, Sağlõk Spor Günü
ABD, Beige kitap
ABD, Merrill Lynch, 3Ç,
bek: -4,06, önceki: -2,82
ABD, Kurtarma paketinin yönetimine atanan Neel Kashari'nin
konuşmasõ
Euro bölgesi, enflasyon, Eyl
ABD, İnşaat izinleri, Eyl
ABD, Citigroup, 3Ç, bek: -0,71bek: 880, önceki: 895
önceki: 0,47
20 Ekim
ABD, ÜFE, Eyl, bek: %-0,3
önceki: %-0,9
ABD, perakende satõşlar, Eyl
bek: %-0,4, önceki: %-0,3
ABD, JP Morgan ve Wells
Fargo,3Ç sonuçlarõ
21 Ekim
18 Ekim
ABD, First Horizon, 3Ç, bek: - 2009 bütçesi meclise
0,14, önceki: -0,11
sunulacak.
İtfa: 2,2mlr YTL (tamamõ
IMF-Dünya Bankasõ toplantõla İhale: 5 yõllõk değişken kuponl piyasaya)
vade: 26 Haz 2013
AB hükümet ve devlet
ABD tatil, Columbus Günü
başkanlarõ zirvesi
ABD, öncü göstergeler, Eyl
12 Ekim
22 Ekim
PPk toplantõsõ, faiz değişimi
beklenmiyor,
mevcut durum: %16,75
19 Ekim
ABD, TÜFE, Eyl, bek: %0,1
önceki: %-0,1
,
endeksi
23 Ekim
y
,
24 Ekim
ş
,
Eyl
25 Ekim
Rusya'da saatler 1 saat
geri çekiliyor
26 Ekim
Avrupa MB toplantõ tutanaklarõ,
9 Eki toplantõsõ
Avrupa ve Türkiye'de saatler
1 saat geri çekiliyor
MB, Beklenti Anketi
ABD, Wachovia, 3Ç, bek: 0
önceki: 0,90
27 Ekim
28 Ekim
29 Ekim
30 Ekim
ABD, yeni konut satõşlarõ, Eyl ABD, S&P Case Shiller konut, Cumhuriyet Bayramõ, piyasalar ABD, büyüme, 3Ç (ilk veri)
fiyat endeksi, Ağu
kapalõ
ABD, dayanõklõ tük malõ sip, Eyl
31 Ekim
TÜİK, dõş ticaret, Eyl
MB, 3 aylõk enflasyon raporu TİM ihracat, Eki
Hazine, borçlanma programõ
Kas & Ara
Fed toplantõsõ, 0,5 puan indirim
bekleniyor. Mevcut durum: %2
ABD, kişisel harcama, Eyl
Brezilya MB toplantõsõ
mevcut durum: %13,75
3 Kasõm
TÜİK, enflasyon, Eki
4 Kasõm
1 Kasõm
İTO enflasyon rakamlarõ, Ek
2 Kasõm
Brezilya'da saatler 1 saat ile
çekiliyor
ABD'de saatler 1 saat geri
çekiliyor
5 Kasõm
6 Kasõm
ABD Başkanlõk seçimleri
Mc Cain & Obama
Avrupa MB toplantõsõ
7 Kasõm
8 Kasõm
MB, Beklenti Anketi, Kas-I
İzlanda MB toplantõsõ
Japonya tatil, Kültür günü
9 Kasõm
GSM'de numara taşõnabilirliği başlõyor
Strateji Bülteni – Ekim 2008
14
TSKB Araştõrma
TSKB
Araştırma
[email protected]
MECLISI MEBUSAN CAD. NO 81
FINDIKLI ISTANBUL 34427, TÜRKİYE
(90) 212 334 50 50 faks: (90) 212 334 52 34
Araştırma
Gündüz Fındıkçıoğlu
Araştırma Müdürü (Ekonomi, Bankacılık, Leasing, Çimento, Otomotiv)
(212) 334 52 71
Şebnem Mermertaş
Yönetici
(Enerji, Telekom, Medya, Demir&Çelik, Holding, Havayolu)
(212) 334 53 60 [email protected]
Sibel Alpsal
Kıdemli Uzman
(Bankacılık, Sigorta, Beyaz Eşya, GYO, Perakende)
(212) 334 53 65
[email protected]
Okan Uzunoğulları
Uzman
(Tekstil, Yiyecek & İçecek, Petrokimya )
(212) 334 53 23
[email protected]
Başar Yıldırım
Uzman
(Ekonomi, Hazine, Otomotiv, Veri Analizi)
Bahar Şenol
Uzman Yardımcısı (Çimento, İlaç)
[email protected]
(212) 334 52 59 [email protected]
(212) 334 51 52
[email protected]
2008 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. her hakkı mahfuzdur.
Bu dökuman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.’nin yatırım bankacılığı faaliyetleri kapsamında, kişisel kullanıma yönelik olarak ve
bilgi için hazırlanmıştır. Bu dokümana dayalı herhangi bir işlem yapılması tarafımızdan öngörülen bir husus değildir. Belirtilen görüşler
sadece bizim güncel görüşlerimizdir. Bu raporda yer alan bilgileri makul bir esasa dayalı olarak güncelleştirirken, bu konuda mevzuat,
uygunluk veya diğer başka nedenlerle amaca uygunluk tam olarak sağlanamamış olabilir.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları veya çalışanları, burada belirtilen senetleri ihraç edenlere ait menkul
kıymetlerle ilgili olarak bir pozisyon almış olabilir veya alabilir; menkul kıymetler üzerinde opsiyonları olabilir veya ilgili diğer bir
yatırıma girebilir; bu menkul kıymetleri ihraç eden firmalara danışmanlık yapmış, hisselerinin halka arzına aracılık veya yüklenim
taahhüdünde bulunmuş olabilir.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları bu raporda belirtilen herhangi bir şirket için yatırım bankacılığı da dahil
olmak üzere önemli tavsiyeler veya yatırım hizmetleri sağlıyor veya sağlamış olabilir.
Bu raporun ilgili olduğu yatırım fiyatı veya değeri, direkt veya indirekt olarak, yatırımcıların menfaatlerine ters düşebilir. Döviz
kurlarındaki herhangi bir değişmenin yatırımın değeri veya fiyatı veya bu yatırımdan sağlanan gelir üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir.
Geçmişteki performans her zaman gelecekteki performansın kılavuzu olacak demek değildir. Yatırım geliri dalgalanma gösterebilir.
Bu rapor kamuya açık bilgilere dayalıdır. Doğru veya tamam olmayan hiçbir beyan yapılmamıştır. Bu rapor söz konusu menkul
kıymetlerin alınması veya satılması için bir teklif, yorum ya da yatırım tavsiyesi değildir veya bu menkul kıymetlerin alınıp satılmasına
yönelik bir teklif için de bir istek veya zorlama değildir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve kendisiyle bağlantılı olan diğerleri
bahsedilen şirketlerin menkul kıymetleriyle ilgili pozisyon alabilirler veya bu menkul kıymetlerle ilgili işlem yapabilirler, ayrıca bu
şirketler için yatırım bankacılığı hizmetleri de verebilirler.
Herhangi bir yatırım kararı yatırımcının tamamıyla kendi kişisel seçimine dayanmalıdır. Bu rapordaki bilgiler herhangi bir yatırım tavsiyesi
olmayıp, raporda yer alan firmalara yatırım yapılmasından ötürü Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.
TSKB ARAŞTIRMA