Buraya tıklayarak PDF dosyasını indirebilirsiniz.

FELAKET KURBANLARINI
KİMLİKLENDİRME ORGANİZASYONU
Zehtiye Füsun Yaşar
16 Kasım 2015
[email protected]
Felaket, doğal veya insan kaynaklı nedenlerle;
toplumsal, çevresel ve ekonomik yıkıma neden
olan çok sayıda insanın can kaybı ve yaralanması ile
sonuçlanan olaylardır.
FELAKET
• Felaket
NEDİR ?
• Nedir ?
http://www.resimcim.net/afet-resimleri/
Felaketlerin türüne göre sınıflandırılması
Teknolojik felaketler
Doğal felaket
2010-haiti-depremi.jpgwww.biliste.com576 × 325
Savaş ve terör saldırıları
www.mihraphaber.com
www.ulasimhaberleri.com
Felaketlerin kurbanlar açısından
sınıflandırılması
Açık felaket
Kapalı felaket
www.duzceresimleri.com
http://www.haberjournal.at/images/album/uy1.jpg
Felaketlerde çalışmaların bütünlüğünden kolluk kuvvetleri
sorumludur. Ülkelerin yasal düzenlemelerine göre farklılık
göstermekle
birlikte
kitlesel
felaketlerde
genellikle
sorumlu ve yetkili merci savcılık makamıdır.
Deprem gibi felaketlerde sorumlu bölgesel veya merkezi
düzeyde kriz masasının şefi olacaktır.
Felaketlerde üç sorumluluk alanı mevcuttur
1. İletişim Sorumlusu: Medya ve halkla ilişkilerden sorumludur.
2. Kurtarma Çalışmaları Sorumlusu: Olay yeri koordinatörü
3. Otopsi ve Kimliklendirme Sorumlusu:
Ceset ve ceset parçaları toplama koordinatörü,
Morg koordinatörü,
Ölüm sonrası kimliklendirme verileri koordinatörü,
Ölüm öncesi kimliklendirme verileri koordinatörü,
DVI Timi Arama Kurtarma Operasyonları
Birimi’nin yapılanması ve görevleri
http://www.interpol.int/Public /DisasterVictimGuide
Adlî Tıp Kurumu Kanunu Uygulama Yönetmeliği, Dördüncü
Bölüm Madde 10 şöyle demektedir: i) İlgili Cumhuriyet
savcılığının talebi üzerine il içi ve dışında, tekil veya kitlesel
ölümlerde olay yeri incelemesi, cesetlerin kimliklendirme ve
otopsilerini
yapmak
üzere
bir
adlî
tıp
uzmanı
sorumluluğunda yeteri kadar adlî tıp uzmanı, adlî odontolog,
adlî entomolog, adlî toksikolog ve adlî biyologtan oluşan en az
bir ekip hazır bulundurulur (Adli Tıp Kurumu Kanunu http://www.atk.gov.tr/atk.swf).
Kimliklendirme;
1. Hukuksal
2. Sosyolojik nedenlerle yapılır.
Güvenli bir kimliklendirme
yönteminin gereksinimleri
%100
güvenli
Saha
koşullarında
uygulanabilir
Bilimsel
dayanağı
olan
Gerçekçi
zaman
gereksinimi
26 Aralık 2004 Tayland tsunami felaketi
Morgan O. Management of Dead Bodies after Disasters: A Field Manual for First Responders, Pan American Health
Organization/World Health Organization, Washington D.C., 2006, pp:10.
İletişim
merkezi
Kalıntıları
taşıma ve
depolama
Kurban
arama
kurtarma
FELAKET
KURBANLARI
KİMLİKLENDİRME
ORGANİZASYONU
Kimliklendrime
AM
PM
RAPORLAMA
Laboratuvar
analizleri
Sonuç
bildirim
12 Ekim 2002
BALİ
http://www.mja.com.au/public/is
sues/179_07_061003/lai10499_
fm.html (Nisan 2006)
16.11.2015
17
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
•Görsel kimliklendirme
•Kişisel eşyalar
•Dış Muayene
•a) Genel Fiziksel Özellikler
•b) Spesifik Özellikler
•c) Parmak İzi
•İç Muayene
•Ağız İçi Muayenesi
•Genetik Kimliklendirme
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
1. Görsel kimliklendirme
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
2. Kişisel Eşyalar
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
3. Fiziksel muayene
Dış Muayene
a) Genel Fiziksel Özellikler: Cinsiyet, tahmin edilen yaş, vücut yapısı, vücut ağırlığı, cilt rengi
vs.
b) Spesifik Özellikler
c) Parmak izi
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
3. Fiziksel muayene
İç Muayene
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
3. Fiziksel muayene
Ağız muayenesi
KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
•3. Fiziksel muayene
•Genetik Kimliklendirme
Genetik kimliklendirme,
•Kişinin genetik bilgilerinin tüm hücrelerinde aynı olması,
•Zaman içinde değişmemesi
•Ölümden sonrada sabit olarak kalması nedenleriyle felaket kurbanlarının kimliklendirilmesinde
kullanılabilmektedir.
Özellikle ciddi bir biçimde parçalanmış cesetlerde DNA ile kimliklendirme hem kimliğin belirlenmesi,
hem de parçaların birbiri ile eşleştirilmesi amacına hizmet etmektedir. Biyolojik analiz için
kullanılacak karşılaştırma materyali doğrudan kişinin kendisine ait antemortem örnekler olabileceği
gibi, anne-baba ve çocuklarından alınan örnekler de olabilir.
DVI ORGANİZASYONU
DVI
(Disaster
Victim
Identification),
felaket
kurbanlarının
kimliklendirilmesi için kullanılan uluslararası bir kısaltmadır.
DVI organizasyonunda iki temel kaynağa gereksinim vardır.
1. Teknolojik kaynaklar
2. İnsan kaynakları
•
DVI ORGANİZASYONU
Teknolojik kaynaklar:
1. Morg olacak binaların tespiti veya konteyner temini, ceset muhafazası için soğuk hava
depoları
2. Ceset torbaları, etiketleri, özel eşya torbaları, olay yeri şeritleri, sedye, özel ekip giysisi,
fotoğraf ekipmanı
3. Otopsi masası, otopsi seti, ceset saklama dolabı, X-ray cihazı, örnek saklama kavanozları,
fotoğraf ve parmak izi alma donanımı, çöp konteyneri
4. Felaketzede ve ekip üyelerinin ulaşımı için araç
5. İdari işlemler için ofis ve gerekli donanım
6. İletişim için radyo, telefon, faks makinesi, bilgisayar, fotokopi makinesi
7. Olay yeri, morg ve dinlenme alanlarında kullanılmak üzere güç kaynakları
8. Personel için dinlenme- yıkanma olanağı, giysi, danışma ve rehberlik hizmetleri
DVI ORGANİZASYONU
İnsan kaynakları:
1. Adli tıp uzmanları,
2. Adli diş hekimleri,
3. Parmak izi uzmanları,
4. Fotoğrafçılar,
5. Otopsi teknisyenleri,
6. Diş hekimi yardımcıları,
7. İdari hizmet personeli,
8. Psikolog,
9. Din görevlisi
DVI ORGANİZASYONU
Felaket kurbanlarını kimliklendirmek amacıyla iki tür veri
toplanmaktadır:
1. Kayıp kişilere ait veriler
2. Olay yerinden çıkarılan cesetlere ait veriler.
DVI ORGANİZASYONU
Kayıp kişilere ait veriler İnterpol tarafından hazırlanmış olan sarı AM formlara, olay
yerinden çıkarılan cesetlerden elde edilen veriler pembe formlara kaydedilir.
Amaç:
1. Ülkeler arasında bilgi alışverişini kolaylaştırmak;
2. Veri toplama sürecini standardize etmektir.
DVI ORGANİZASYONU
1. Antemortem veri toplama birimi
2. Postmortem veri toplama birimi
3. Karşılaştırma birimi
ANTEMORTEM VERİLER
•Felaketzede ile ilgili her türlü bilgi
•Felaketzedenin hekim ve diş hekiminden elde edilebilecek tıbbi kayıtları,
ailesinin diş yapısı hakkındaki bilgileri;
•Giysileri, şahsi eşyaları ve fiziksel yapısı ile ilgili bilgiler ;
•Önceden alınmışsa parmak izi, DNA profili, röntgen filmleri gibi kayıtlar
antemortem verileri oluşturur.
•Bu görevi kolluk kuvvetleri yerine getirir. Ancak verilerin AM formlara
doğru kaydedilmesi için konuyla ilgili eğitim almaları gereklidir.
AO SAYFASI
Yakınları veya doktoru tarafından
verilen tıbbi ve fiziksel veriler
A1 ve A2 SAYFALARI
Kayıp veya ölmüş kişiye ait antemortem verileri
C1- C3 SAYFALARI
Giysi, kişisel eşya ve ziynet eşyasına ait bilgiler
D1- D2 SAYFALARI
Kimliklendirilecek kişinin fiziksel özellikleriyle ilgili
bilgiler,
D3-D4 SAYFASI
Dövme, ameliyat izi gibi ayırt edici özellikler
D1 ve D2’YE YARDIMCI SAYFALAR
D5 SAYFASI
Parmak izi bilgileri
E1- E2 SAYFALARI
Kişinin tıbbi geçmişi ile ilgili bilgiler
F1- F2 SAYFALARI
Kişinin dental geçmişi ile ilgili bilgiler
G SAYFASI
İlave verilerin kaydedileceği sayfadır
İMZA SAYFASI
POSTMORTEM VERİLER,
PEMBE RENKLİ DVI
FORMLARINA İŞLENİR
Günçe E. Felaket Kurbanlarının Kimliklendirilmesi: DVI Organizasyonu ve Adli Diş Hekiminin Yeri (Tez). İstanbul Üniversitesi,
Adli Tıp Enstitüsü Doktora Tezi;2007
WC
Parmak
İzi
masası
Diş hekimi
masası
Ceset kayıt
Ve
numaralandırma
Soyunma
ve dinlenme
odası
Ceset girişi
Otopsi
masası
Otopsi
masası
Otopsi
masası
su
su
su
Kimliği bilinmeyen
cesetlerden kriminal ve
tıbbi tüm verilerin
toplanması ve
değerlendirilmesi
(PM veri toplama)
16.11.2015
47
POSTMORTEM BİLGİLER
•Ceset üzerinde yapılan dış görünüm incelemeleri,
•Otopsi inceleme sonuçları,
•Adli diş hekimleri tarafından yapılan diş incelemeleri,
•Bulunan giysilerin ve diğer kişisel eşyaların tanımlanması
postmortem verileri oluşturur.
BO SAYFALARI
B SAYFASI
(KURTARMAYA AİT BİLGİLER)
Kurtarma ekibi
tarafından
doldurulur
C1 ve C3 SAYFALARI
Giysi, kişisel eşya ve ziynet eşyası
Adli emanet memuru tarafından doldurulur
D1 ve D2 SAYFALARI
Ceset dış muayenesine ilişkin bilgiler
D3 ve D4 SAYFALARI
Ceset dış muayenesine ilişkin bilgiler
E1 ve E2 SAYFALARI
Ceset iç muayenesi ve DNA’ya ilişkin bilgiler
E3 ve E4 SAYFALARI
Ceset iç muayenesi ve DNA’ya ilişkin bilgiler
F1 ve F2 SAYFALARI
Dişler ile ilgili veriler
G SAYFALARI
İlave gözlem ve verilerin kaydedileceği sayfadır
B0 SAYFASI
(YAPILAN İNCELEMELER)
Tüm aşamalar
belgelendirilir.
Fotoğrafçı,
parmak izi uzmanı,
adli tıp uzmanı ,
diş hekimi
tarafından imzalanır!
CESET DIŞ VE İÇ
MUAYENESİ
B0
D1-D4
E1-E2
G
EMANETTEKİ
DELİLLER
+
C1-C3
DİŞ VE ÇENE
BULGULARI
+
F1-F2
Günçe E. Felaket Kurbanlarının Kimliklendirilmesi: DVI Organizasyonu ve Adli Diş Hekiminin Yeri (Tez). İstanbul
Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü Doktora Tezi;2007
KARŞILAŞTIRMA
* Karşılaştırma ekibinde AM verileri ile PM bulguların karşılaştırmasını ve
eşleştirmesini yapan bir adli diş hekimi, adli tıp uzmanı, parmak izi
uzmanları, DNA uzmanları ve idari personel yer aır.
* Pozitif olarak kimliklendirilmesi yapılmış tüm cesetler için bir
kimliklendirme formu doldurulur. Bu formda kişinin kimlik bilgileri yanı
sıra her uzmanın kimliklendirme verileri yer alır.
* Kimlik tespiti yapılan kişi için defin belgesi düzenlenerek, ailesine teslim
edilir.
Kimliklendirme Süreci
Kayıp kişiler
Veri toplama
Ante Mortem
veriler
Kimliği
bilinmeyen
cesetler
Bulgu
toplama
Post Mortem
veriler
FELAKETLERDE KİMLİKLENDİRME YÖNTEMLERİ
BİRİNCİL
İKİNCİL
DİŞ
DNA
PARMAK İZİ
16.11.2015
KİŞİSEL
ÖZELLİKLER
RÖNTGEN
TIBBİ
64
İSVİÇRE
• Asıl ekip
16 kişiden oluşur.
• Gönüllü personel
120 kişiden oluşur.
İSVİÇRE
•Asıl Ekip;
•Stratejik lider,
•Operasyon amiri,
•Kriz yönetiminden sorumlu personel,
•Adli tıp uzmanı,
•Polis memuru,
•Federal polis temsilcisi.
İSVİÇRE
Gönüllü personel (30 kişi);
Gönüllü personel (90 kişi);
• Adli tıp uzmanı,
• Polis memurları,
• Adli diş hekimi,
•
• Patolog ,
• Fotoğrafçılar,
• Otopsi teknisyeni.
• Kopyalama uzmanları,
Adli bilimler uzmanları,
• Veri yöneticileri,
•
Psikologlar.
ALMANYA
•IDKO (Identifi kationskommission),
•Daimi ve tam zamanlı olarak görev yapan memurlardan oluşan bir
merkez,
•Gönüllü polis memurları,
•Operasyon esnasında bir araya gelme,
•Üniversitelerin adli tıp bölümlerinde görevli adli patologlar, adli tıp
uzmanları ve adli diş hekimleri ekipte görev alır.
FİNLANDİYA
•25 kişilik ekip, Polis Şefi’nin komutasındadır.
•Ekibinin yönetim kadrosunda polis memurlarının yanı sıra Helsinki
Üniversitesi’nin adli patoloji Profesörü, adli diş hekimi, otopsi teknisyeni ve bir
adli patolog bulunmaktadır.
FRANSA
•Fransa ‘da Polis ve Jandarmanın oluşan iki kolluk kuveti vardır ve DVI
yapılanmasında her iki kuvvet rol alır.
•Polisin teşkilatında içerisinde adli tıp uzmanları ve adli
•Dişhekimleri olmadığından, dışarıdan destek almaktadır.
•Jandarma teşkilatı
bünyesi içinde ise adli tıp ve adli dişhekimliği
bölümleri bulunmaktadır.
AVUSTRALYA
•Avustralya’da insan kalıntılarından sorumlu merci “coroner” ( kısmen
savcı, kısmen adli tabip )adındadır.
•DVI ekipleri coroner’in altında görev yapar.
•DVI ekipleri, olay yeri inceleme ekipleri, adli patologlar ve adli diş
hekimleri, kurban destek ekipleri, teknik araştırma ekipleri, diğer destek
birimlerinden (kızıl haç, cenaze levazımatçıları vs.) oluşmaktadır.
`DVI`
ekibi kurulacak
Felaket kurbanlarının kimliklerini tespit için ekip kuruldu
Avrupa ülkelerinde felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi Emniyet Genel Müdürlüğü deprem ve sel gibi afetlerin
işini gerçekleştiren ve `DVI` olarak adlandırılan ekibin bir yanı sıra terörist saldırılar, kazalar ve büyük yangınlarda
benzeri, Adli Tıp ve Emniyet Genel Müdürlüğü`nün
meydana gelebilecek kitlesel ölümlerde felaket
girişimiyle Türkiye`de
kurbanlarının kimliklerinin beli
2003-11-20 Yeni Şafak
2004-04-20 Zaman
`Felaketlere hazırlıklı olalım`
Tsunami felaketinde kaybolan 5 Türk`ü Interpol arayacak
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı
1. Güney Asya`yı vuran tsunami felaketinde kaybolan 5 Türk
vatandaşından 41 gündür haber alınamıyor. Kayıp Türklerin
Başkanı Prof. Dr. Hamit Hancı, doğal felaketler, terör
ölenler arasında olup olmadığını saptamak için Interpol devreye
saldırıları, uçak kazaları veya toplu mezarlar gibi olayların
girdi. Buluntu
ardından kurbanlar
2005-02-05 Zaman
2005-01-01 Yeni Asya
Afganistan`daki uçak kazasında ölen 9 Türk`ün cenazesi
için özel ekip ...
Afganistan`da düşen yolcu uçağında hayatlarını kaybeden
9 Türk vatandaşının cesedini tespit etmek amacıyla
oluşturulan 5 kişilik DVİ (Felaket Kurbanları
Kimliklendirme) timi bu ülkeye gitti.DV
Uçak kazasının ortaya çıkardığı gerçek: Otopsi heyetimiz
yok
Hollanda`da düşen Türk Hava Yolları`nın (THY) Tekirdağ
adlı uçağı, büyük bir ihmali gözler önüne serdi. Türkiye,
`Felaket Kurbanlarını Kimliklendirme Timi` olmadığı için
uçakta hayatını kaybed
2005-03-06 Zaman
2009-03-06 Zaman
http://www.tumgazeteler.com/haberleri/felaket-kurbanlarininkimliklendirilmesi/?gun=7000&sira=Rank&start=0