1 T.C. ANKARA VALİLİĞİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Karar Tarihi: 28.01

1 T.C. ANKARA VALİLİĞİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Karar Tarihi: 28.01

T.C.
ANKARA VALİLİĞİ
SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Karar Tarihi: 28.01.2009
Karar Sayısı: 2009/1
İL UMUMİ HIFZISSIHHA KURUL KARARI
Ankara Ġl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu 28.01.2009 tarihinde saat 14.00 de 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanununun 23. maddesine göre, Ankara Vali Yardımcısı Dr. Celal DĠNÇER
baĢkanlığında toplanarak gündemdeki konuları görüĢmek suretiyle aĢağıdaki kararları almıĢtır.
A- LEJYONER HASTALIĞINI ENGELLEMEYE YÖNELİK TEDBİRLER
Lejyoner Hastalığı değiĢik zamanlarda otel, tatil köyü ve hastane gibi yataklı kalıcı ve/veya
geçici yaĢam alanlarında, münferit veya salgın halinde, hastane kaynaklı Lejyoner Hastalığı veya
seyahat iliĢkili Lejyoner Hastalığı Ģeklinde görülebilmektedir.
Legionella cinsi bakteriler, doğal ortamı olan nehir, göl, çamur, termal veya kaynak suları
rezervuarından su ile taĢınarak havalandırma sistemi, soğutma sistemi, sıcak su tankları, su
yumuĢatma tankları, duĢ baĢlıkları, sıcak su muslukları ve sulu sıcak yüzeylere yerleĢmektedir. Su
tesisatındaki biofilm tabakasında ve hastanelerdeki solunum terapi ekipmanlarında bulunan
Legionella bakterileri suyun aerosolize olması ile doğal soluma yoluyla veya aspirasyon ile insana
geçebilmektedir. 50 yaĢ üzeri erkekler, sigara ve alkol kullananlar, steroid ve immunsupressif tedavi
görenler (transplantasyon, malignite) ile diabetus mellitus ve KOAH hastalığı olanlar en riskli
konağı oluĢturmaktadır.
Ġlimizde su güvenliğini temin çalıĢmaları kapsamında, özellikle otel, tatil köyü ve hastane
gibi kalıcı ve/veya geçici yaĢam alanlarında bulunan su depoları, soğuk ve sıcak su tankları,
havalandırma ve Ģebeke sistemlerinin de teknik ve hijyenik anlamda güvenli olması gerekmektedir.
otel, tatil köyü ve hastanelerdeki popülasyon dikkate alındığında, bu tür yerlerde bulunan hasta,
turist ve tüm çalıĢanların risk grubuna dahil olduğu görülecektir. Lejyoner Hastalığı oluĢmasını
engellemek için, Sağlık Bakanlığının 01.05.2001 tarih ve 2001/34 sayılı “Seyahat ĠliĢkili Lejyoner
Hastalığı Kontrol Programı” Genelgesi göz önüne alınarak; otel, tatil köyü ve hastane gibi yaĢam
alanlarında bulunan su depoları, soğuk ve sıcak su tankları, havalandırma ve dahili Ģebeke
sistemlerinde, düzenli ve kesintisiz olarak bakım, temizlik ve dekontaminasyon çalıĢmaları
yapılarak, Lejyoner Hastalığı oluĢmasını engellemeye yönelik tedbirlerin alınmasında, toplum
sağlığı açısından büyük fayda görülmesi üzerine, hastalığın oluĢumunun engellenmesine yönelik
olarak 25.06.2008 tarih ve 2008/4 sayılı Ġl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu Kararı alınmıĢtır. Daha sonra
yapılan uygulama ve denetimlerde karĢılaĢılan güçlük ve uygunsuzluklara bağlı olarak söz konusu
kararda bazı değiĢiklikler yapılması gerekmiĢtir.
1
Bu nedenle, öncelikle 200 ve üzeri yataklı hastane ve tüm otellerin iç su Ģebekelerinde;



Ġl Sağlık Müdürlüğünce su sistemi risk değerlendirmesinin yapılmasına, riski yüksek bulunan
yerlerden Legionella etkenine yönelik numune alınmasına,
Hastane kaynaklı Lejyoner Hastalığı sürveyansı için hastanelerde özellikle göğüs hastalıkları, iç
hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları ve yoğun bakım kliniklerine pnömoni ön tanısı ile yatırılan
ve epidemiyolojisi uyan hastalarda vaka sürveyans çalıĢmasının yapılmasına,
Hastanelerde yatan hastalarda ikincil olarak enfeksiyon (Pnömoni) geliĢmesi durumunda bu
hastalarda vaka sürveyans çalıĢmasının yapılmasına,
a- Vaka tespit edilen yerlerde acil eylem kapsamında çevresel sürveyans için;
– Lejyoner Hastalığının C Grubu Bildirimi Zorunlu Hastalıklar grubunda olması
nedeniyle, tespit edilen vakaların 014 Formu ile Ġl Sağlık Müdürlüğüne bildirilmesine,
– Bildirim yapılan yerlerde Sağlık Müdürlüğü elemanlarınca çevresel sürveyans
yapılmasına,
– Numune alma kriterlerine uygun su numuneleri alınmasına,
– Sıcak su tanklarındaki suyun sıcaklığının 70 ºC’ye çıkarılmasına, bu sıcaklığın en az 24
saat bu düzeyde tutularak bütün su çıkıĢları, musluklar ve duĢ baĢlıklarının 30 dakika
süre ile açılarak suyun akıtılmasına, bu Ģekilde musluktan akan suyun sıcaklığının en az
60 ºC olmasına, bu suyun kullanılmadan kanalizasyon sistemine deĢarj edilmesine,
– Dahili Ģebekenin Ģok dezenfeksiyonunun yapılmasına, bu amaçla klor kullanılması
durumunda, sistemin her tarafında 12 saat boyunca klor konsantrasyonunun litrede en az
3 ppm düzeyinde veya sistemin her tarafında 24 saat boyunca klor konsantrasyonunun
litrede 1,5 ppm düzeyinde tutulmasına, Ģok dezenfeksiyon için, Sağlık Bakanlığınca izin
verilen diğer dezenfektanların kullanılması durumunda, kullanılan dezenfektanla süper
dozda dezenfekte edilmesine, Ģok dezenfeksiyon iĢlemi için kullanılan suyun hiç bir
Ģekilde kullanılmadan kanalizasyon sistemine deĢarj edilmesine,
– Su sisteminde bulunan ölü boĢluk ile kireçlenme ve sedimentte birikme, Lejyoner
Hastalığının geliĢmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu sebeple, baĢta hastaneler olmak
üzere otel ve tatil köyü gibi binaların su sistemlerinin tekrar gözden geçirilerek, ölü
alanların iptal edilmesine,
– Musluk ağzında filtre kullanılmamasına, varsa iptal edilmesine, duĢ baĢlıklarında oluĢan
kireç katmanlarının kireç çözücülerle çözündükten sonra temizlenip dezenfekte
edilmesine,
– Klima sisteminin kullanımının hemen durdurulmasına,
– Soğutma kulelerinin tümü ile boĢaltılmasına, tortu ve kirliliğin uzaklaĢtırılmasına,
soğutma kulesi iç yüzeylerin temizlenerek dezenfekte edilmesine,
– Gerekli tamirat yapılmasına ve sediment birikimini önleyecek aparatlar takılmasına,
b- Legionella bakterisinin su sistemine yerleşerek, biofilm tabakası oluşturmasını
engellemek için rutin uygulama olarak;
Otel, tatil köyü ve hastanelerde;
-Odaların boĢ kaldığı her gün duĢ ve musluklardan suyun 2-3 dakika akıtılmasına, musluk
ve duĢ baĢlıklarının her hafta dezenfeksiyon ve temizliğinin yapılmasına, musluk ve duĢ
baĢlıklarının her ay kireçten arındırılmasına, bina içi su sistemi üzerinde seçilmiĢ
noktalardan her gün serbest klor veya amaca uygun dezenfektan düzeyinin ölçülmesine,
-Sıcak su tanklarında; tankın tortu ve kireçten arındırılması ile dezenfeksiyonunun 3 ayda bir
yapılmasına,
2
-Soğuk su tanklarında; serbest klor veya amaca uygun dezenfektan düzeyinin her gün
ölçülmesine, tankın tortu ve kireçten arındırılması ile dezenfeksiyonunun 3 ayda bir
yapılmasına,
-Legionella dıĢında ayrıca iç Ģebeke suyundan ehliyetli kiĢilerce 3 ayda bir mikrobiyolojik, 6
ayda bir kimyasal analiz amaçlı numune alınmasına,
-Su dağıtım sisteminde, ayda bir fiziksel kontrol yapılmasına,
-Soğutma kulesinde 3 ayda bir temizlik ve dezenfeksiyon yapılmasına,
-Su yumuĢatma tanklarında, temizlik ve dezenfeksiyonun üretici önerisi doğrultusunda
yapılmasına, üreticinin her hangi bir önerisi bulunmaması durumunda 3 ayda bir temizlik ve
dezenfeksiyon yapılmasına,
-Bahçe sulama sistemleri ve fıskiyelerde, yılda bir temizlik ve dezenfeksiyon yapılmasına,
-Jakuzi ve sıcak su havuzlarında her hafta dezenfeksiyon yapılmasına,
-Legionellanın su sisteminden herhangi bir dezenfeksiyon metodu ile tamamen
uzaklaĢtırılması zor olduğundan, tüm iĢlemlerin itina ile bir program dahilinde izlenmesi ve
etkin bir Ģekilde uygulanması için, ilgili kurum, kuruluĢ ve iĢletmelerce konuyla ilgili bilgisi
olan sorumlu bir personel atanmasına,
-Personel sorumluluklarının ciddi bir Ģekilde tanımlanarak Ģüpheye meydan vermeyecek
netlikte yazılı hale getirilmesine, düzenlemeler ve uygulamaların kompleks su sisteminin
çalıĢır durumda olduğu bütün saatlerde teknik personeller tarafından sürdürülmesinin
sağlanmasına,
-Temizlik ve dezenfeksiyon gibi dekontaminasyon çalıĢmalarının bizzat ilgili kurum,
kuruluĢ ve iĢletmeler tarafından yapılmaması ve/veya yapılamaması durumunda temizlik ve
dezenfeksiyon gibi iĢ ve iĢlemlerin Sağlık Müdürlüğünden uygun görüĢ almıĢ kiĢi, kurum
ve kuruluĢlarca yapılmasına,
-Sağlık Müdürlüğünden uygun görüĢ almamıĢ kurum, kuruluĢ, iĢletme ve kiĢilere,
dezenfeksiyon ve dekontaminasyon iĢlemi yaptırılmamasına, bunun yanında Sağlık
Bakanlığından amaca uygun üretim veya ithal izni almamıĢ kimyasalların kullanılmamasına,
-Havuz, tank, depo, Ģebeke, sistem ile suyun Ģok ve rutin dezenfeksiyon iĢlemlerinde amaca
uygun, Sağlık Bakanlığınca üretim veya ithal izni verilmiĢ dezenfektan ve/veya biyosid
kullanılmasına,
-AfiĢ, broĢür ve benzeri eğitim araçları ile bu hastalık konusunda Ġl Sağlık Müdürlüğünce
halkın bilgilendirilmesine,
Bu hususların Ġl Sağlık Müdürlüğü tarafından değerlendirilmesinden sonra, hedef kurum,
kuruluĢ ve iĢletmelere ayrı ayrı uygulama talimatı Ģeklinde genel emir niteliğinde yayınlanmasına,
B- KIZARTMA YAĞLARI
Son günlerde yazılı ve görsel medya organlarında, hamur iĢi, patates ve her türlü sebze kızartma
yağlarına magnezyum silikat ilave edilerek koyulaĢmıĢ rengin sarıya dönüĢtürüldüğü ve bu
ürünlerin defalarca kullanıldığı, bunun da sağlık üzerine olumsuz etkileri bulunduğu yönünde
haberler yer almaktadır. Bu konuda gerek Sağlık Bakanlığı, gerekse Müdürlüğümüz tarafından
yapılan araĢtırma, inceleme ve değerlendirme sonucunda konunun önemi ve özelliği dikkate
alınarak kiĢi ve toplum sağlığının korunmasının temini bakımından bazı tedbirlerin alınmasında
fayda görülmektedir.
BaĢta fast-food restoranlar olmak üzere lokantalar ve yemek fabrikaları gibi yerlerde sıklıkla
kızartma için bitkisel yağlar kullanıldığı ve derin yağda kızartma yöntemi tercih edildiği, bu
yöntemle yüksek sıcaklıklarda kızartma yağının yapısının hızla değiĢerek okside olduğu, uzun süre
yüksek ısıya maruz kalmıĢ yağlarda yağ asidi moleküllerinin parçalanması sonucu sağlığa zararlı
3
(karsinojik, mutojenik vb.) öğelerin ortaya çıktığı ve bu yağların tekrar tekrar kullanılması
sonucunda da sağlığa zararlı maddelerin oluĢumunu artırdığı bilimsel bir gerçektir.
5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararnamenin DeğiĢtirilerek Kabulü Hakkında Kanununun “Sağlığın korunması” baĢlığı altındaki
18. Madde de geçen; Ġnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda maddelerini ve gıda ile temas eden
madde ve malzemeleri üreten ve/veya satan iĢyerleri;
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili yönetmeliklerde belirtilen asgarî teknik, hijyenik ve güvenlik
Ģartlarını taĢımak zorundadır.
b) Gıda kodeksine uyulmaksızın gıda maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz ve
muameleye tâbi tutamaz.
c) Ġnsan sağlığına zarar verecek muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir
madde katamaz, böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol açacak
herhangi bir iĢlem uygulayamaz. Hükümlerinin yerine getirilmesi için denetçi kurumların azami
titizlik göstermesi gerekmektedir. Bu itibarla;
 Kızartma amaçlı kullanılan yağların kullanım süresi ve sıcaklığı göz önüne alınarak bir
günden fazla kullanılmamasına,
 KullanılmıĢ yağın görünüm, kıvam ve rengini değiĢtirecek magnezyum silikat ve benzeri
hiçbir kimyasal madde kullanılmamasına,
 Denetçiler tarafından yapılan denetimlerde kızartma yağlarından numune alınarak içerisinde
magnezyum silikat vb. kimyasal maddelerin bulunup bulunmadığının araĢtırılmasına, bu
konudaki iĢ ve iĢlemlerin Ġl Tarım Müdürlüğünce yürütülmesine,
 KullanılmıĢ atık kızartma yağlarının çevre mevzuatı hükümlerine göre depolama, nakliye,
geri kazanım ve bertarafının temini maksadıyla her türlü önlemlerin Ġl Çevre ve Orman
Müdürlüğü tarafından alınmasına,
 Evlerde kullanılan kızartma yağlarının fazla kullanılmasının mahsurları hakkında halkın
bilgilendirilmesi iĢlemlerinin broĢür, anons, toplantı, ulusal veya mahalli yayın organları
aracılığı ile Ġl Tarım Müdürlüğünce yürütülmesine,
Alınan bu kararlara uymayanlar hakkında Ġl Ġdaresi Kanunu, Kabahatler Kanunu, Çevre
Kanunu, 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararnamenin DeğiĢtirilerek Kabulü Hakkında Kanun ve Umumi Hıfzıssıhha Kanunu hükümlerine
göre, Kaymakamlıklar, Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Ġl Tarım Müdürlüğü, Ġl Sağlık Müdürlüğü ve
ilgili belediye baĢkanlıklarınca iĢlem yapılmasına,
Oy birliğiyle karar verildi.
BAġKAN
Dr. Celal DĠNÇER
Vali a.
Vali Yardımcısı
4
Üye
Faruk UĞUR
Ġl Özel Ġdare Gen.Sekreterliği
Üye
Melih GÖKÇEK
B.ġehir Bel.BaĢkanı
Üye
Uzm. Dr.Mustafa AKSOY
Sağlık Müdürü
Üye
Onur KAYA
Ġl Milli Eğitim Müdür Yrd.
Üye
SavaĢ DEMĠREL
Ġl Emniyet Müdürlüğü
Üye
Abdullah EMĠR
Ġl San. ve Tic. Müd.lüğü
Üye
Nazım DUMAN
Ġl Tarım Müdürlüğü
Üye
Nurdan YILDIRIM
Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Üye
Mustafa Ali EROL
Ġl Bayındırlık Müd.lüğü
Üye
Sefa GÜRBÜZ
Ġl Kültür ve Turizm Müd.
Üye
Güler SĠNĠR
D.S.Ġ 5. Bölge Müdürlüğü
Üye
R. Betül KARADENĠZ
Karayolları 4.Bölge Md.lüğü
Üye
Tbp.Alb.Müjdat TAġ
Garnizon Komutanlığı
Üye
Dr. M. Arzu YETKĠN
Ankara E.A.Hastanesi
Üye
Nihal ALKAN
BüyükĢehir Bel. BaĢk.
Üye
Ecz. AyĢe SEZEN
Ankara Ecz.Odası
Üye
Dr.Cemal GÜVERCĠN
Ankara Tabip Odası
Üye
5