makale - SAYISAL MİMAR

MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
EĞĐTĐMDE SOSYAL MEDYAI VE
SOSYAL AĞ UYGULAMALARII KULLAIMI
Yasin YÜKSEL
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Enformatik Bölümü
e-posta:[email protected]
ÖZET
Bu makale gelişen Đnternet teknolojisi ile birlikte
önemini ve popülerliğini arttıran sosyal ağların
eğitimde kullanımını ve hangi açılardan eğitimi
desteklediği incelemektedir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim; Sosyal Medya;
Sosyal Ağ Servisleri.
ABSTRACT
In this article, using of social media and
social networking services for educational
purposes and how this services support
education are presented.
Keywords: Education; Social Media; Social
Networking
1.
GĐRĐŞ
Geçmişte tek taraflı bilgi paylaşımına izin veren
Đnternet teknolojisi, Web 2.0 teknolojisi ile birlikte
Đnternet kullanım alışkanlıkları da değiştirmiştir. Artık
kullanıcılar kendi içeriklerini üretebilmekte, üretilen
içerikleri
paylaşabilmektedirler.
Web
2.0,
kullanıcılarına çevrimiçi işbirliği ve paylaşım
imkanları sağlayarak insanlar arasındaki iletişim
olanaklarını en üst düzeye taşımış bulunmaktadır. Çift
taraflı etkileşime izin veren, kullanıcı merkezli ve
kullanıcıların içeriğine katkıda bulunduğu, onlara
hareket özgürlüğü ve kullanım kolaylığı sunduğu yeni
nesil Đnternet platformu olarak Web 2.0 teknolojisini
kullanan bu sitelere sosyal ağlar, bloglar, vikiler,
video paylaşım, MOOC (massive online open
courses- kitlesel online açık kurslar) örnek olarak
gösterilebilir.
Sosyal Medya insanların Đnternet üzerinden
oluşturulmuş ağlar ve topluluklar aracılığı ile
yarattıkları, paylaştıkları ve etkileşim içerisinde
oldukları bilgi ve fikirler aracılığı ile iletişim
kurmalarıdır (Ahlqvist vd., 2008). Web 2.0 üzerinde
ideolojik ve teknolojik içeriklerin, yapılanmaların
kullanıcı merkezli bir şekilde üretilmesine ve
geliştirilmesine izin
veren
Đnternet
tabanlı
uygulamaların bütününe denilmektedir Kaplan ve
Haenlein tarafından (2010), medya araştırmalarındaki
ve sosyal süreçlerdeki bir dizi teoriye başvurarak
sosyal medya altı başlıkta sınıflandırılmıştır (Kaplan
ve Haenlein, 2010):
• Ortak projeler (Wikipedia vb.),
• Bloglar ve microbloglar (Blogspot, Twitter vb.),
• Đçerik toplulukları (YouTube, DailyMotion vb.),
• Sosyal ağ siteleri (Facebook vb.)
• Sanal oyun dünyaları (World of Warcraft vb.),
• Sanal sosyal dünyalar (Second Life vb.).
Sosyal ağ siteleri ise kişilerin birbirleri ile etkileşim
halinde kalarak, sosyal ağlar ve sosyal ilişkiler
kurmak için oluşturulmuş platformlardır. Kolay
iletişimin yanı sıra gündemi de takip edebilmeyi
sağlayan servisler, ek olarak arkadaş çevrenizle
paylaşımda bulunulmasına imkân vererek sanal
sosyalliğin de kapısını aralamaktadır. Günümüzde
sosyal ağ servisleri, insanların iletişim kurma biçimini
ve bilgi paylaşımını değiştirmiş olup; her geçen gün
sosyal ağlara üye olan kullanıcı sayısı, kullanıcıların
sosyal ağlarda harcadıkları zaman hızla artmaya
devam etmektedir (Şekil 1 ve Şekil 2).
Şekil 1. 2006-2012 yılları arasında sosyal medyada
kullanıcı sayısının artışını gösteren grafik (D. Stevens
White, Social Media Growth 2006 to 2012, 2012).
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
Şekil 2. ABD’de 2011 ve 2012 yıllarında sosyal medyada harcanan toplam zamanı gösteren grafik
(B: Milyar (Billion)) (Nielsen’s ABD Sosyal Medya Anketi, 2012)
Yapılan araştırmaları göz önüne alındığında en
popüler sosyal medya ağların ne kadar büyük olduğu
hakkında fikir edinmek mümkündür. Facebook’a her
gün yaklaşık 728 milyon üye aktif olarak giriş
yapmaktadır. Twitter’ın ise yaklaşık 231,7 milyon
düzenli üyesi bulunmakta ve her gün yaklaşık 500
milyon tweet gönderilmektedir (URL-1, 2013).
Youtube’a bir dakikada yaklaşık 100 saat
uzunluğunda video yüklenmekte ve ayda yaklaşık 6
milyar saatlik video izlenmektedir (URL-2, 2013). Bu
kadar yoğun bir bilgi paylaşımının olduğu, insanların
her an her yerde hızlı bir şekilde birbiri ile
etkileşimine olanak sağlayan sosyal medya ve sosyal
ağ servisleri eğitime de katkıda bulunmaktadırlar.
Sosyal medyanın eğitim amaçlı kullanımında
kullanıcılara olan etkisi iki kola ayrılmaktadır:
öğrenci
ve
öğretmenler.
Sosyal
medya
uygulamalarının öğrenciler ve öğretmenler arası
paylaşıma ve hareket halindeyken kullanıma izin
veren, farklı öğrenme metotlarına sahip ortamlar
sunmaktadır. Öğrenciler ve akademisyenler sosyal
medya uygulamaları ile birlikte bir diğeri ile
etkileşimde bulunabilmekte, veri toplayabilmekte,
kendine uygun esnek bir zaman diliminde bilgiye
erişebilmektedirler.
ABD’de Babson Survey Research Group’un yapmış
olduğu ve toplam 1920 öğretim üyesinin katıldığı bir
online ankette, katılan öğretim üyelerinin yaklaşık
üçte ikisi bir sınıf oturumu sırasında sosyal medyayı
kullandığını, ve yüzde 30’unun öğrencilerin ders
dışında okuması ve görmesi için içerik paylaştığını
tespit etmiştir. Öğretim üyelerinin %40’ı sosyal
medyayı takip etmeyi ve okumayı ders kapsamının bir
parçası olarak görmekte ve %20’si ise öğrencilere
yönelik içerik göndermekte veya yorum yapmaktadır
(Moran vd., 2012). Öğretim üyelerine eğitim amaçlı
olarak sosyal medyanın değeri sorulduğunda yüzde
70’i video, podcast, bloglar ve wiki gibi araçların
öğretim için değerli olduğunu bildirmiş, %80’i de
“işbirlikçi bir eğitim” için değerli olabileceği
görüşünde bulunmuşlardır.
Öğrenci ve öğretim üyeleri zaman ve mekan
kısıtlaması olmadan, bu uygulamalar üzerinde
oluşturulan ağlar yardımı ile birlikte iletişim halinde
kalmakta; farklı medya türlerindeki (ses, görüntü,
video, metin, sunum vb.) ders içeriklerine
erişebilmekte, üretilen içerikleri paylaşabilmekte ve
bu ağlar üzerinde içerik üretebilmektedirler.
Böylelikle bu uygulamalar eğitim sürecine hem sınıf
içinde, hem de eğitim sürecinin sınıf dışında da
devam etmesine de yardımcı olmaktadır. Sosyal
medya ve sosyal ağ uygulamaları birçok farklı açıdan
öğrencilerin öğrenim, öğretmenlerin ise öğretim
sürecine destek olmaktadır.
2.
SOSYAL MEDYAI VE SOSYAL
AĞ UYGULAMALARI VE EĞĐTĐM
AMAÇLI KULLAIMLARI
Sosyal medyanın ve sosyal ağ uygulamalarının
gelişmesi ve yaygınlaşması birlikte birçok farklı
amaca hizmet eden ve eğitime de doğrudan veya
dolaylı katkısı olan sosyal ağ platformları
gelişmektedir. Sosyal medyada içeriğin yazı, resim,
video, podcast, sunum ve diğer medya türleri olarak
paylaşılması; sosyal ağ uygulamalarının çeşitli
özellikleri, zaman ve mekân sınırlaması olmadan
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
insanların birbirleri ile iletişimine ve etkileşimine
olanak sağlaması eğitime de katkı sağlamaktadır.
2.1 Facebook ve Eğitim Amaçlı Kullanımı
Facebook, 2004 yılında Harvard Üniversitesi
öğrencilerinin kullanımı için bir sosyal ağ sitesi
olarak geliştirildi. Facebook daha sonra farklı
üniversitelerde ve ülkelerde genişleyerek en sonunda
genelleştirilerek herkesin erişimine açık hale getirildi.
(Hew, 2011). Facebook’un bugün dünya çapında
yaklaşık 1.19 milyar aktif aylık kullanıcısı
bulunmaktadır. (URL-3, 2013) Facebook artık şirket
ve üniversitelerinde dâhil olduğu farklı eğitim
seviyelerinden farklı kültür ve toplumlardan
kullanıcıları bulunmaktadır. Bu da Facebook’un
dünya üzerinde en çok kullanılan sosyal ağı
yapmaktadır (Şekil 3 ve Şekil 4).
gruplara katılmasını ve diğerleri ile kaynakların
paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi sosyal ağ
yazılımıdır (Gonzales ve Vodicka, 2010). Kullanıcılar
kendilerini çevrimiçi bir profilde tanıtabilmekte,
arkadaş edinebilmekte, diğerlerinin profillerine
erişebilmekte (Peluchette ve Karl, 2010) veya bir
içeriğe
bilgi
ekleyebilmekte
veya
yorum
yazabilmektedirler. Facebook hem insanların birbiri
ile her an her yerde iletişimine olanak sağlayan büyük
bir kullanıcı kitlesi olması hem de desteklediği sayfa,
grup ve 3. parti uygulamaları ile bir eğitim aracı
olarak kullanılabilmektedir.
Şekil 4. Đnternet kullanıcılarının sosyal ağları aktif
olarak kullanma oranı (2013 yılı ikinci çeyreği sosyal
ağ araştırması, GlobalWebIndex)
Şekil 3. Đnternet kullanıcılarının sosyal ağ üyelik
oranları (2013 yılı ikinci çeyreği sosyal ağ
araştırması, GlobalWebIndex)
Facebook, kullanıcılarının oluşturduğu profil, grup,
sayfa ve uygulamalarda farklı gizlilik seviyelerinde
(sadece kendisinin görebileceği, herkese açık, sadece
arkadaşlar gibi)
paylaşımlara izin vererek
kullanıcıların birbiri ile bağlantı halinde kalmasını,
Wellington College, Berkshire Birleşik Krallık’ta
bulunan bir kolej, öğrencilerinden Facebook Zaman
Tüneli’ni kullanarak bir proje geliştirmelerini
istemiştir. 2013 yılında yapılan projeye 13 öğrenci
katılmış olup, 1945 ve 1962 yılları arasında olan
Soğuk Savaş araştırma konusu olarak seçilmiştir.
Projenin amacı gelecek yıllarda aynı dersi alacak
öğrencileri için Soğuk Savaş’ın Facebook üzerinden
kronolojik olarak yazı, resim ve videolarla anlatılması
için bir sayfa oluşturulmasıdır. Projeye katılan
öğrenciler tarafından yapılan araştırmalar sonucu
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
savaş dönemindeki tüm kronolojik olaylar Facebook
Zaman Tüneli’ne işlenmiştir. Şu anda Wellington
College’de Soğuk Savaş dönemi Facebook’ta
hazırlanan sayfa (URL-4 - 2013)
üzerinden
anlatılmaktadır. Hazırlanan sayfa (Şekil 5) ders içinde
aktif olarak kullanıldığından buradaki tarih eğitiminin
ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Öğrenci ve
öğretmenler interaktif olarak Facebook duvarında
gezinerek, aynı zaman dilimindeki bir olayın diğer
olaylar ile bağlantısını kolayca anlayabilmektedir.
Yapılan yılsonu final sınavında öğrencilerin başarılı
olması ile Facebook’un eğitimde kullanımının hem
öğrenme açısından hem de öğrenciler arası işbirliği
açısından önemli bir araç olduğu kanıtlanmıştır.
Robin MacPherson, Wellington College'de Tarih
Bölümü Başkanı araştırma ve öğretimde sosyal
medya platformlarının kullanılmasının öğrenciler
tarafından eğlenceli ve yararlı olduğunu, proje
sonunda geliştirilen ürünün de araştırma ve öğretme
açısından önemli bir kaynak olduğundan bahsetmiştir
(Fordham ve Goddard, 2013).
The London Nautical School’da (Londra, Đngiltere)
Fen Bilgisi Öğretmeni Ben Ford tarafından yürütülen
bir projede Facebook araştırma, işbirliği, iletişim
aracı olarak kullanılmış olup ve Facebook üzerinde
proje için oluşturulan sayfada araştırılan bilgiler
(kopyalanan ilk koyun Dolly gibi) Zaman Tüneli’ne
kronolojik olarak yerleştirildi. Projeye katılan 26
öğrenciye, Facebook’u her an etkin bir şekilde
kullanabilmeleri ve paylaşımda bulunabilmeleri için
iPad verilmiştir. Projenin geliştirilmesi esnasında
öğrenciler birbirlerinin ödevleri için Facebook
üzerinden fikir alışverişinde bulunmuş, yorum yapmış
ve birbirlerini desteklemek için beğeni göndermiş ve
fikirlerini tartışmışlardır. Ben Ford öğrenciler ve
kinestetik öğrenenler için Facebook’un motive edici
olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda derslerin daha
fazla kitleye ulaşması ve daha fazla kişiden fikir alma
açısından öğrenciler için büyük bir 'araç kutusu'
olduğunu dile getirmektedir. Projenin amacı olan fen
bilgisi dersi konularını öğretirken her zamankinden
daha teknoloji meraklısı öğrencilerin ilgisini çekmek
ve eğitimi daha eğlenceli kılma girişimi Ben Ford’a
göre başarılı olarak sonuçlanmıştır. Facebook’un bu
bağlamda eğitimde yeni ve interaktif bir araç olarak
kullanılabileceği
görülmektedir
(Fordham
ve
Goddard, 2013).
Eğitimde Facebook’un kullanılması; öğrencilerin
araştırma, sorgulama, tartışma, işbirlikçi öğrenme
becerilerini arttırmakta; eleştirel düşünme, problem
çözme, fikir üretme, fikirlerini beyan etme
becerilerini desteklemektedir. Facebook çeşitli
formattaki dosyaları (video dosyaları, ses dosyaları,
resimler, kelime işlemci, tablolama, sunu, veri tabanı
ve diğer Web sitelerine giden köprüler) paylaşmak,
gündelik olayları, haberleri, kişileri, sayfaları veya
grupları takip etmek, kişilerle iletişim halinde kalmak,
tartışma ortamlarına dâhil olmak için eğitimde
kullanılabilir.
2.2 Twitter ve Eğitim Amaçlı Kullanımı
Şekil 5. Wellington Collage Tarih Dersini alan
öğrencilerin Facebook’ta hazırladıkları Soğuk Savaş
dönemini anlatan sayfa (URL-4)
En önemli mikroblog ortamlarından biri olan
Twitter’da kullanıcılar Twitter üzerinden takip etmek
istedikleri kişileri takip ederek kendilerine bir ağ
oluşturabilir ve kendi profesyonel öğrenme ağlarını
kurabilirler. (Greenhow, 2009). Twitter üzerinde
kullanıcılar, 140 karakter ile aynı Web güncelerinden
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
olduğu gibi fikir ve düşüncelerini, resim, video ve
diledikleri sayfaların Web adreslerini paylaşabilirler.
Diğer kullanıcılar da bu tweetlere yorum yapabilir,
kendi ağlarındaki diğer bireylerin de görebilmesi için
yeniden
paylaşabilirler
veya
favorilerine
ekleyebilirler. Kullanıcılar kendi ağlarını oluşturabilir
diğer kullanıcılarla iletişim ve işbirliği içinde kalarak
belirli konular üzerinde hızlı bir şekilde fikir sahibi
olabilir ve hiç bilmedikleri bir konu hakkında
kendilerini eğitebilirler (Greenhow, 2009).
Sosyal medya ağlarının örgün eğitim ile kullanılması
üzerine yapılan bir araştırmaya göre, bu networkler
öğrenciler ve öğretim üyeleri arasında eğitim
faaliyetleri için iletişim kurulması konusunda fayda
sağlamaktadır. Twitter’ın derse olan katkısının
araştırıldığı çalışmada, bir sınıf tartışmasında Twitter
kullanılarak tartışmaya daha geniş bir katılım
sağlandığı gözlenmiştir. Genelde sadece birkaç
kişinin baskın olduğu sınıf içi tartışmalarının aksine,
sosyal medya platformunun kullanılması daha çok
öğrencinin yorumlarını belirtmesini teşvik etmiştir.
Bu durum çekingen öğrencilerin de derse olan
katılımını arttırmaktadır (Dan Simon, 2011).
New York’ta bir öğretmen ise Đngilizce ders sınıfı için
Twitter kullanmaktadır. Twitter ortamının, kitap
önerilerini paylaşmak, güncel çalışma konularında
sorular yöneltmek, alandaki önemli kişileri ve
uzmanları takip etmek, CNN kanalındaki güncel
olayları izlemek, diğer haber alanlarını takip etmek ve
diğer sınıflarla Twitter üzerinden tartışmak amacı ile
kullanılabileceğini vurgulamaktadır. (Messner, 2009).
Eğitim ortamlarında Twitter etkili bir şekilde güncel
olayları, haberleri öğrenmek, Web site adreslerini
paylaşmak, düşünceleri paylaşmak, bir kişi ve
kuruluşu takip etmek, dil öğrenmek, çeviri
becerilerini geliştirmek, diğer kullanıcılarla iletişim
içinde kalmak ve işbirliği sağlamak, okunan
makaleleri 140 karakter dahilinde özetlemek, ders ile
ilgili duyuruları paylaşmak, Web adresleri paylaşmak,
sayısal okuryazarlığı arttırmak, sınıf içinde tartışma
konusu oluşturularak sınıf dışındaki kullanıcıların
fikirlerini almak ve vizyon geliştirmek amacıyla
eğitim süreçlerinde kullanılabilir.
2.3 Bloglar ve Eğitim Amaçlı Kullanımı
Blog, Web ve log kelimelerinin birleşmesinden oluşan
“Weblog” sözcüğünün zamanla yaygınlaşmış adıdır.
Genel olarak bloglar ters kronolojik sırada içerik
görüntülenen bilgilendirici siteler, Web günlükleridir.
Bloglar çevirimiçi Web günlükleri olarak kabul
edilebilirler. 2009 yılına kadar bloglar genelde tek bir
birey veya küçük gruplar tarafından tek bir konu
üzerine hazırlanmaktayken, günümüzde çok yazarlı
bloglar (multi-author blogs) geliştirilmiş ve bu bloglar
çok sayıda
yazar tarafından profesyonelce
düzenlenmektedir (Blood, 2000). Okuyucular ise
ziyaret ettikleri bloglara interaktif bir şekilde yorum
bırakabilmektedir. Tipik bir blog yayını metin,
köprüler, görüntü, video veya diğer multimedya
bileşenlerini içermektedir. Birçok blog metin içerikli
olduğu gibi, bazı bloglar sanata (sanat blogları),
fotoğrafa (fotobloglar), videoya (video bloglar ya da
vloglar) müziğe (MP3 blogları) veya sese
odaklanmaktadır. Eğitim amaçlı bloglara ise edublog
(education
(eğitim)
ve
blog
kelimelerinin
kısaltılmasıdır.) ismi verilmektedir. Edubloglar eğitim
kaynakları oluşturması, öğrenciler arası işbirliği aracı
olarak kullanılması, öğrenci projelerinin sergilenmesi
gibi amaçlar için eğitim alanında kullanılmaktadır
(Ray, 2006).
Blogların eğitim amaçlı olarak kullanımına Fullbright
bursiyeri ve bir medya uzmanı olarak Çin’e giden bir
ilköğretim öğretmeni olan Riddle (2008)’ın, üçüncü
sınıf öğrencileri için kitap incelemeleri, önerileri ve
özetleri için hazırladığı blog örnek oluşturmaktadır.
Blog içerisinde öğretmen Çin'de yaptığı gezi
hakkında okuyucularını bilgilendirmektedir. Slayt
gösterileri, Google haritaları ve video kliplerle
desteklenen blog ile Riddle öğrencileri ve okuyucuları
ile Çin çalışmaları hakkında küçük bir öğrenme
topluluğu oluşturmuştur. Blogunda girilen içerikler
öğrenciler, kendi okulundan veya komşu okuldan
öğretmenler, veliler, ve topluluk üyeleri tarafından
desteklenmiş ve geliştirilmiştir.. Blog üçüncü sınıflar
için antik Çin'in çalışmalarına başlarken bir öğrenme
ve iletişim aracı olarak önemli bir rol oynamaya
devam etmektedir (Riddle, 2008).
Bloglar öğrenmeyi geliştirmekte, öğrenciler arasında
işbirliğini arttırmakta, öğrenciyi motive etmektedir.
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
Öğrenciler
bloglar
sayesinde
fikirlerini
geliştirebilmekte ve ifade edebilmekte, başkalarından
geri bildirim alabilmektedirler. Öğretmenlerin sınıf
duvarlarının dışında da öğrencinin ilgisini çekmek ve
öğrencinin öğrenmeye ayırdığı zamanı arttırmak için
fırsat sağlamaktadır. Yazma eylemi blogların çıkış
noktası olduğundan, bloglar öğrencilerin potansiyel
analitik ve eleştirel düşünme becerilerini, kendilerini
ifade etme yeteneklerini ve sayısal okuryazarlıklarını
artırmaktadır.
2.4 Youtube ve Eğitim Amaçlı Kullanımı
Youtube sınıf ortamlarında en çok kullanılan sosyal
medya aracıdır. (Moran vd., 2011) Öğrenciler
Youtube üzerindeki videoları izleyebilmekte, soruları
yanıtlayabilmekte veya içeriği sınıf içinde
tartışabilmektedirler. Bununla birlikte öğrenciler
kendi videolarını yaratarak, oluşturdukları videoları
tüm Đnternet kullanıcıları veya belirleyecekleri özel
kişiler arasında paylaşabilmektedir. Sherer ve Shea
(2011)
YouTube’un
derse
katılım
oranını,
kişiselleştirmeyi (customization) ve verimliliği
arttırdığını
belirtmektedir.
YouTube
ayrıca
öğrencilerin sayısal yeteneklerini geliştirmekte ve
karşılıklı öğrenmek ve problem çözmek için bir fırsat
oluşturmaktadır Eick ve King (2012) Youtube
videolarının öğrencilerin dikkatini toplamalarına
yardımcı olduğunu, konuya ilgi oluşturduğunu ve
ders içeriğine açıklık getirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca
öğrenciler, öğrenilen bilgiyi hatırlamak için ve ders
kavramlarının
görselleştirilmesinde
açısından
yardımcı olduğunu raporlamışlardır
2.5 MOOC’lar ve Eğitim Amaçlı Kullanımı
MOOC’lar yani devasa açık çevrimiçi dersler Web
üzerinden sınırsız katılım ve açık erişim için
amaçlanarak oluşturulmuş online derslerdir. Đlk
MOOC Eylül 2008'de, Winnpeg'deki Manibota
Üniversitesinde başlatıldı. Đsteyen her Đnternet
kullanıcısı öğrenme teorisi dersine katılabilmekteydi
ve derse 2300 kişi kayıt yaptırmıştı. 2011'de Stanford
Üniversitesi'nin bir yapay zeka dersine 160.000 kişi
kaydolmuş ve dersin öğretmenlerinden biri Udacity’i
kurmuştur. Buradaki dersler geleneksel derslerin
yerini alma için tasarlanmamış, her yaştan ve her
kesimden Đnternet kullanıcısının kendisini eğitmesi ve
kendisini geliştirmesi için kurulmuştur. MOOC'lar bu
bağlamda eğitimi direkt destekleyen ve katkı sağlayan
araçlardır. En büyük MOOC sağlayıcılarından
Coursera'da öğrencilerin %80'i ise üniversite
öğrencisi veya üniversite mezunudur (Mok, 2013).
Babson Survey Research Group tarafından yürütülen
2012 Online Öğrenme Anketi en az bir çevrimiçi ders
alan öğrenci sayısının 6.700.000 aştığını ortaya
koymaktadır. MOOC’lara ABD’de ve dünyanın
farklı yerlerinden birçok üniversite de destek
vermektedir. (Moran vd., 2011).
Şekil 6. Coursera’da Stanford Üniversitesi öğretim
üyelerinin Oyun Teorisi II: Đleri Uygulamaları ders
sayfası (URL-6)
MOOC’lar olarak video, okumalar ve soru setleri gibi
geleneksel ders materyallerinin yanı sıra etkileşimli
forumlar oluşturmaya izin vererek öğrenciler,
profesörler ve öğretim görevlileri arasında topluluk
kurmaya da izin vermektedirler. Uzaktan eğitim
konusunda yeni bir gelişme olarak gösterilen
MOOC’lar (Lewin, 2013), örgün eğitime sınıf dışı
zamanda
destek
olması
amacı
ile
de
kullanılabilmektedir.
2.6 Diğer Sosyal Medya Servislerinin ve Sosyal Ağ
Uygulamalarının Eğitim Amaçlı Kullanımı
Kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde
hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz ve kâr amacı
gütmeyen bir Đnternet ansiklopedisi olan Vikipedia
(Wikipedia) da eğitim amaçlı kullanılmaktadır. 2013
yılı başında Toronto Üniversitesi’nde profesör olan
Steve Joordens, psikolojiye giriş dersini alan 1900
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
öğrencisini dersle ilgili Vikipedi başlıklarına içerik
eklemek için teşvik etmiştir. Joordens ortak bilgi
üretimine dayalı bu ödevlerin öğrencilerin eleştirel
düşünme becerilerini geliştirmek için bir fırsat
olduğunu savunmaktadır (Boesveld S., 2011).
Đnternet üzerinden iletişim ve görüşme sağlamaya izin
veren Skype da bir eğitim aracı olarak da
kullanılmaktadır. Bazı eğitim kurumları dünyanın
çeşitli bölgelerinde bulunan öğrencileri ile arasındaki
iletişimi sağlayabilmek için Skype yazılımını
kullanmaktadır. Worchester, Massachusetts'te bulunan
bir okul eğitim danışmanı olan Alan November ile
çalışılarak bir proje gerçekleştirilmiştir. Bu projede
beş adet eş zamanlı derste Skype kullanılarak, her 7.
sınıf öğrencisinin Đngiltere'de bulunan bir laboratuvar
eşi bulunmakta ve Massachusetts'te bulunan bir şirket
vasıtasıyla rüzgâr türbinleri tasarlamaktadırlar. Her
öğrencinin bir mühendis danışmanı bulunmakta ve 7.
sınıfta bir model tasarlamaktadırlar (URL-7).
Bir diğer video konferans aracı sosyal ağ servisi olan
Google+’ın uygulaması Google Hangouts da eğitim
amaçlı kullanılmaktadır. Online olarak Đngilizce
öğretmeyi amaçlayan Colingo sitesi, Google
Hangouts kullanarak dünyanın farklı yerlerinde
yaşayan Đngilizce öğrenmek isteyen üyelerini bir
çevirimiçi video uygulamasında buluşturarak
öğretmenler eşliğinde uzaktan etkileşimli Đngilizce
dersler vermektedir. Geleneksel sınıf içi Đngilizce
eğitimine destek olarak, Colingo öğrencilerin
Đngilizce pratik yapmalarına ve konuşma, dilbilgisi,
dinleme, yazma gibi becerilerini geliştirmelerine de
yardımcı olmaktadır.
Çevirimiçi bir sayısal fotoğraf paylaşım ve yönetim
aracı olan Flickr (diğer benzer hizmetler ise Picasa
Web Albümleri, PhotoBucket, Snapfish'e ve Blipfoto)
da birçok farklı şekilde eğitimi destekleyebilir.
Flickr’ın resim veritabanında resim aratma, sanat
çalışmalarını yükleme, sanal müze turu yapma,
coğrafi etiketleme sayesinde dünyada olup bitenler
hakkında haberdar olma, çoklu fotoğraf yükleyerek
hikâye anlatımı (storytelling) yapma, portföy
oluşturma amaçlı eğitimde kullanılabilir. Flickr
veritabanındaki fotoğraflar ve sanatsal çalışmalar sınıf
ortamında incelenerek öğrencilerin eleştirel düşünme
yeteneği geliştirilebilir; dil ve görsel okuryazarlık
becerilerine yardımcı olabilir.
Eğitim alanında kullanabilecek grup projeleri için
ayrılmış siteler de mevcuttur. Farklı ülkelerin farklı
üniversitelerinden öğrenciler Đnternet üzerinden bir
araya gelerek ortak projeler üzerinde çalışmakta ve
projelerini geliştirmektedirler. Geliştirilen projeler bu
sosyal ağ siteleri üzerinden yönetilebilmekte,
öğrenciler bu ortamlarda araştırma materyallerini
iletebilmekte ve yayınlayabilmektedirler. Bu konuda
örnek oluşturan siteler: Ning, Wiggio.
3. SOUÇLAR VE ÖERĐLER
Sayısal araçlar ve uygulamalar katılım ve iş birliği
için yeni yöntemler sunmaktadır (Davis ve Owen,
1998). Sayısal iletişim sayesinde, öğrenciler,
öğretmenler, öğrenci velileri ve yöneticiler fikirlerini
ve eleştirilerini paylaşabilmekte ve eğitici faaliyetler
üzerine daha iyi bir anlayış geliştirebilmektedirler.
Sayısal içerikler, arkadaşlar ve tanıdıklar vasıtasıyla
tavsiye edilmekte ve Đnternet kullanıcıları bu
içeriklere ulaşma konusunda teşvik edilmektedir.
Birçok öğretmen günlükler/bloglar, vikiler, sosyal
medya ve video oyunlarını sınıflara taşımaktadır.
(Wildavsky vd., 2011).
Öğretim görevlileri de öğrencilere bilgiye ulaşmanın
farklı kanalları olduğunu göstermeli ve öğrencilerin
bu kanalları anlamaları sağlamalıdır. Eğitmenler
güvenilen ağlardan faydalanarak öğrencilerle iletişim
kurabilmekte ve önemli becerileri ve kavramları
öğrenmelerine yardım etmektedirler. Böyle bir
işbirliği, gelecekte eğitim sürecinin çok önemli yeni
bir parçasını oluşturacaktır.
Web 2.0 ile beraber gelen yeni teknolojilerin eğitim
alanında kullanımı geleneksel sınıf içi öğrenme
ortamlarına alternatif öğrenme ortamları sunmaktadır.
Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun üye olduğu, her
an her yerde erişilebilen sosyal ağların iletişim
yeteneklerinden faydalanarak alternatif bir ders
ortamı hazırlanabileceği ve ders ortamının öğrenme
sürecine önemli katkı sağlayacaktır. Bu kadar ilgi
çeken sosyal ağlar günümüz toplumunu etkilemekte
ve bazı alışkanlıklarını değiştirmektedir ve
değiştirmeye de devam edecektir. Birçok alanın yanı
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
sıra, soysal ağ teknolojileri eğitim için de birçok
olanağı içerisinde barındırmaktadır. Sosyal ağların
birçok özelliği ve olanaklarının olması öğretmenlerin
eğitim öğretim süreçlerini aktif, yaratıcı, işbirlikçi
öğrenme ile desteklemelerine, öğrenci-öğrenci,
öğrenci içerik ve öğretmen-öğrenci etkileşimi
arttırmada, öğrencilerin araştırma, sorgulama ve
problem çözme becerilerini kullanmaları ve
geliştirmeleri konusunda destek olmaktadır. Bu gibi
uygulamalar sayesinde insanlar arasındaki küresel
bağlantıda yeni bir dönem başlamıştır. Bu sosyal
ağların kullanımları ve sayısal okuryazarlık sayesinde
düşünceler ve yenilikler, dünya üzerinde eskiden
olmadığı kadar hızlı bir biçimde yayılmaktadır.
Bahsedilen birçok farklı katkısından dolayı, sosyal
medya ve sosyal ağ uygulamalarının eğitim amaçlı
kullanımının yaygınlaştırılması geleneksel eğitimin
yerini almayacak olsa da, eğitim sürecine katkı
sağlamaktadır.
4. KAYAKLAR
Ahlqvist, T., Bäck, A., Halonen, M., ve Heinonen, S
2008. "Social media road maps exploring the futures
triggered by social media". VTT Tiedotteita - Valtion
Teknillinen Tutkimuskeskus (2454): 13.
Blood, R., 2000. Weblogs: A History And Perspectiv,
1, http://www.rebeccablood.net/essays/Weblog_history.html.
Boesveld S., 2011. National Post, Can Wikipedia
improve students’ work?, http://news.nationalpost.com/2011/05/30/can-wikipedia-improve-studentswork, (Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2011).
Davis R. ve Owen D., 1998. New Media and
American Politics, Oxford University Baskısı.
Eick, C.J. ve King, D.T.,2012. Non-science majors’
perceptions on the use of YouTube video to support
learning in an integrated science lecture. Journal of
College Science Teaching, 42(1), 26-30.
Fordham, I. ve Goddard T., 2013. The Education
Foundation, Facebook Guide For Educators, 8.
Gonzales, L. ve Vodicka, D., 2010, ‘Top Ten Đnternet
Resources for Educators’, 32-37.
Greenhow, C., 2009. Tapping the wealth of social
networks for professional development. Learning &
Leading with Technology, 36 (8), 10-11.
Hew, K.F., 2011. Students’ and teachers’ use of
Facebook. Computers in Human Behaviour.,
doi:10.1016/j.chb.2010.11.020.
Kaplan A. M. ve Haenlein M., (2010). "Users of the
world, unite! The challenges and opportunities of
social media". Business Horizons 53 (1), 61.
Lewin, T., 2013. "Universities Abroad Join
Partnerships on the Web", New York Times.
Retrieved.
Messner, K., 2009. ‘Pleased to Tweet You’. School
Library Journal, 44-47.
Mok, J., 2013. Popular Science Dergisi, Eylül 2013,
52-53.
Moran M, Seaman J., ve Tinti-Kane H., 2011.
“Teaching, Learning, and Sharing: How Today’s
Higher Education Faculty Use Social Media,”
Pearson Learning Solutions and Babson Survey
Research Group, 3.
Moran, M., Seaman J. ve Tinti-Kane H., 2012. – “The
2012 Survey of Online Learning”
Peluchette, J. ve Karl, K. ‘Examining Students’
Intended Image on Facebook: “What Were They
Thinking?!”’, Journal of Education for Business,. 85.
Ray, J., 2006. Welcome to the Blogoshere: The
educational use of blogs. Kappa Delta Pi Record,
42(4), 175-177.
Riddle, J. 2008. The summer travel blog: A 2.0
travelogue to bridge summer “down time”.
Multimedia Đnternet Schools, 15(1), 8-13.
MSGSÜ . EFORMATĐK BÖLÜMÜ/BOST . ARAŞTIRMA YÖTEMLERĐ
Sherer, P., Shea, T. 2011. Using online video to
support student learning and engagement. College
Teaching, 59(2), 56-59.
Simon, D. 2011., Twitter Finds a Place in the
Classroom,
Cable
News
Network,
http://articles.cnn.com/2011-06-08/tech/twitter.school_1_twitter-students-classroom-discussions?_s=PM:TECH.
Wildavsky, B., Kelly, A. ve Carey, K., 2011.
Reinventing Higher Education: The Promise of
Innovation (Harvard Education Baskısı, 2011)
URL-1, Facebook Đstatistik Sayfası, http://expandedramblings.com/index.php/by-the-numbers-17-amazing-facebook-stats/#sthash.QDIuXkuO.dpbs,
01
Aralık 2013
URL-2, Youtube Đstatistik Sayfası, http://www.youtube.com/yt/press/statistics.html, 01 Aralık 2013.
URL-3, Facebook 2013 Üçüncü Çeyrek Raporları,
http://investor.fb.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=8
02760, 06 Aralık 2013.
URL-4, Wellington College, Tarih Dersi Bölüm
Sayfası,
https://www.facebook.com/pages/Wellington-College-History-Department/483441971728348), 25 Aralık 2013.
URL-5, Teaching with Twitter, http://stevewheeler.blogspot.com/2009/01/teaching-withtwitter.html 05 Ocak 2014
URL-6, Coursera, Stanford Üniversitesi Oyun Teorisi
Dersi, https://www.coursera.org/course/gametheory2,
08 Ocak 2014.
URL-7, November A., http://novemberlearning.-com,
01 Aralık 2014.